Κόιντος Οράτιος Φλάκκος [Quintus Horatius Flaccus]

(65-8 π.Χ.)

Α. Βίος:

Γεννήθηκε στη Βενόσα ή Βενουσία, μία κωμόπολη στα σύνορα

Απουλίας και Λουκανίας, ως γιος απελεύθερου, αλλά γεννημένος ο
ίδιος ελεύθερος. Ο πατέρας του εργαζόταν ως μεσάζοντας σε
δημοπρασίες. Σπούδασε φιλοσοφία στην Αθήνα. Υπηρέτησε στο στρατό
(υπό τις διαταγές του Βρούτου) και μετά επέστρεψε στην Ιταλία και
κατόρθωσε να εισέλθει σε ένα λογοτεχνικό κύκλο που περιελάμβανε
τους Βιργίλιο και Ρούφο. Εκείνοι τον γνώρισαν στον Μαικήνα (68-8
π.Χ.), φίλο και έμπιστο του Αυγούστου (63 π.Χ. – 14 μ.Χ.), ο οποίος
θεωρείται ότι ήταν ο υπουργός πολιτισμού και προπαγάνδας της
κυβέρνησής του. Ο Μαικήνας, λοιπόν, έγινε ο προστάτης του και
δώρισε στον Οράτιο ένα αγρόκτημα με έπαυλη κοντά στο Tibur (το
σημερινό Τίβολι). Μη έχοντας κληρονόμους, ο Οράτιος το άφησε
πεθαίνοντας στον αυτοκράτορα Αύγουστο. Το αγρόκτημα διατηρείται
και σήμερα ως τόπος προσκυνήματος για τους φίλους του έργου του.

Β. Έργα:

1) Επωδοί (Epodi), 17 ποιήματα με πρότυπο τον ιαμβογράφο Αρχίλοχο

2) Ωδές (Carmina), 4 βιβλία ωδών, κατά πρότυπο τους λυρικούς Αλκαίο,
Ανακρέοντα, Πίνδαρο, Σαπφώ κ.ά.
3) Λόγοι (Sermones), σε 2 βιβλία, όπου φτάνει τη ρωμαϊκή σάτιρα στην
πλήρη ωρίμανσή της

1
4) Επιστολές (Epistulae), 2 βιβλία ποιητικών επιστολών, είδους που
είναι ευρετής
5) Ποιητική Τέχνη (Ars Poetica), μια ποιητική επιστολή που κάνει λόγο
για την ποιητική τέχνη
6) Ύμνος της Εκατονταετίας (Carmen Saeculare), η σύνθεση του οποίου
του ανατέθηκε από τον Αύγουστο για την επίσημη έναρξη της «pax
Augusta» το 17 π.Χ.

Γ. Ορατίου Ωδές: Συλλογή λυρικών ποιημάτων:

Αποτελούνται από τέσσερα βιβλία. Τα πρώτα τρία εκδόθηκαν το 23 π.Χ.

Το τέταρτο, που αποτελείται από 15 ποιήματα, δημοσιεύτηκε το 13 π.Χ.
Ο Οράτιος σ’ αυτό του το έργο δείχνει την επίδραση που δέχτηκε από
την αρχαία λυρική ποίηση (Αλκαίος, Σαπφώ), σε συνδυασμό με εκείνη
από το κίνημα των «νεωτερικών» (poetae novi, π.χ. Κάτουλλος) και την
αλεξανδρινή ποίηση (π.χ. Καλλίμαχος, Φιλητάς). Στις Ωδές, ο Οράτιος
χρησιμοποιεί πλήθος λυρικών μέτρων. Τα θέματά του αφορούν κυρίως
τις χαρές της ζωής (έρωτας, αλκοόλ, φιλία, συμπόσια κλπ.). Υπάρχουν,
όμως, και οι 6 πρώτες ωδές του τρίτου βιβλίου, οι οποίες αποκαλούνται
«ρωμαϊκές» και αφηγούνται τα γνήσια ρωμαϊκά ιδεώδη (mos maiorum,
negotium, pietas κ.ά.) και εκφράζουν μια έντονη επιθυμία για
επιστροφή στο ένδοξο και ηρωικό παρελθόν, ενώ στηλιτεύουν την
ηθική παρακμή της σύγχρονης του ποιητή Ρώμης. Η γλώσσα είναι απλή
και επιτρέπει τη χρήση και λέξεων πεζογραφίας. Η προσπάθεια για
απλότητα προσδιορίζει επίσης την επιλογή των επιθέτων, τη μετρημένη
χρήση των ηχητικών σχημάτων και την προσεκτική χρήση μεταφορών
και παρομοιώσεων. Στην έκφραση συμβάλλει η δεξιοτεχνική χρήση της

2
μετρικής και η τέχνη του συνδυασμού των λέξεων. Η γλώσσα των Ωδών
συνδυάζει ένα μέγιστο έκφρασης με ένα ελάχιστο γλωσσικής
πρωτοτυπίας (δεν υπάρχουν νεολογισμοί).