ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ

ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ
ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΟΜΟΡΩΝ
ΛΑΤΟΜΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΑΔΡΑΝΩΝ
ΥΛΙΚΩΝ
ΕΝΤΟΣ ΛΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ "ΤΑΠΩΝ" Τ.Κ. ΚΡΙΤΣΑΣ,
Δ.Ε. ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΔΗΜΟΥ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Π.Ε. ΛΑΣΙΘΙΟΥ,
ΠΕΡΙΦ. ΚΡΗΤΗΣ

ΦΩΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

ΑΕΜ: 277 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2017-2018

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εισαγωγή..................................................................................................................4

Κεφάλαιο 1: Τα βασικά χαρακτηριστικά του έργου................................................5

1.1 Επωνυμία, μέγεθος και γεωγραφική θέση του έργου........................................5

1.2 Σύντομη περιγραφή της δραστηριότητας εξόρυξης...........................................6

1.3 Σύντομη περιγραφή των παρόντων και μελλοντικών έργων υποδομής............7

1.4 Το πλαίσιο της περιοχής μελέτης......................................................................8

1.4.1 Γειτνίαση με φυσικά και ανθρωπογενή περιβάλλοντα...................................8

1.4.2 Γειτνίαση με περιοχές του εθνικού συστήματος προστατευόμενων................

περιοχών...................................................................................................................9

Κεφάλαιο 2: Αναφερόμενες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.....................................10

Κεφάλαιο 3: Ανάλυση τη δομής της εξεταζόμενης ΜΠΕ......................................11

Κεφάλαιο 4: Μη τεχνική περίληψη........................................................................14

Κεφάλαιο 5: Σκοπιμότητα του έργου και συσχέτιση με άλλα έργα στη....................

περιοχή...................................................................................................................15

Κεφάλαιο 6: Συμβατότητα με τη γενική χωροταξία της περιοχής.........................17

Κεφάλαιο 7: Κριτική της αναλυτικής περιγραφής της ΜΠΕ.................................19

Κεφάλαιο 8: Εναλλακτικές λύσεις.........................................................................21

Κεφάλαιο 9: Υφιστάμενη κατάσταση περιβάλλοντος...........................................23

Κεφάλαιο 10: Μεθοδολογία αξιολόγησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.....24

Κεφάλαιο 11: Προτεινόμενα μέτρα αντιμετώπισης...............................................25

Κεφάλαιο 12: Πρόγραμμα παρακολούθησης........................................................

Συντομογραφίες.....................................................................................................

Βιβλιογραφία..........................................................................................................
Ευρετήριο Σχημάτων, Εικόνων, Πινάκων και Χαρτών

Εικόνα 1: Μακρινή άποψη λατομικού χώρου Α & Β από βορειοδυτικά, και

τμήματος που προβλέπεται να γίνει εξόρυξη και η δημιουργία βαθμίδων

Εικόνα 2: Κοντινή άποψη κιβωτοειδούς οχετού και μακρινή άποψη

ασφαλτοστρωμένου δρόμου εξωτερικής προσπέλασης

Εικόνα 3: Απόσπασμα της περιοχής μελέτης από τον χάρτη του ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ
χρήσεων γης και προστασία περιβάλλοντος ΟΤΑ Αγ.Νικολάου
 1. Εισαγωγή

Οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) θεσμοθετήθηκαν, στην Ελλάδα,

με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) 69269/5387/90 και στα πλαίσια του νόμου
1650/86 και αφορούν κάθε είδους επέμβαση που γίνεται στο φυσικό ή ανθρώπινο
περιβάλλον. Η ως άνω Κοινή Υπουργική Απόφαση έχει πλέον τροποποιηθεί από την
ΥΑ 170225/2014. H ΜΠΕ μπορεί να οριστεί ως η συστηματική αναγνώριση και
αξιολόγηση των επιπτώσεων διαφόρων προτεινόμενων έργων, προγραμμάτων ή
νομοθετικών πράξεων που σχετίζονται με το φυσικοχημικό, βιολογικό, πολιτιστικό
και κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον. O πρωταρχικός σκοπός των ΜΠΕ είναι να
ενθαρρύνει την ενσωμάτωση περιβαλλοντικών παραμέτρων στο σχεδιασμό και στη
λήψη αποφάσεων (Canter, 1991). Οι ΜΠΕ, εκπονούνται κατά τη φάση του
σχεδιασμού των προτεινόμενων έργων ή και δραστηριοτήτων, αλλά και περιοδικά
κατά τη λειτουργία τους, έτσι ώστε να ελέγχεται η τήρηση των περιβαλλοντικών
όρων που έχουν τεθεί κατά την έγκριση της περιβαλλοντικής μελέτης. Συνεπώς οι
ΜΠΕ αποτελούν ένα θεσμό συνεχούς παρακολούθησης («monitoring») των
ανθρωπογενών επεμβάσεων στο περιβάλλον (Ε.Κ Οικονόμου, Α. Γείτονας, 2014).

Ως αδρανή υλικά χαρακτηρίζονται τα κοκκώδη υλικά που χρησιμοποιούνται στις

κατασκευές (άμμος, χαλίκι, αμμοχάλικο, γαρμπίλι, σκύρα κτλ). Οι συνολικές
λειτουργίες εξαγωγής ορίζονται είτε ως κοιλώματα είτε ως λατομεία. Τα αδρανή
υλικά αποτελούν βασικά συστατικά για την κατασκευή έργων και υποδομών όπως για
παράδειγμα για κατασκευή δρόμων. Επίσης χρησιμοποιούνται για την παραγωγή
τσιμέντου. Τα αδρανή υλικά βρίσκονται στην πρώτη θέση των προϊόντων εξόρυξης
παγκοσμίως και το σημαντικότερο πλεονέκτημά τους είναι πως χρησιμεύουν σαν
ενίσχυση για την προσθήκη αντοχής στις διάφορες κατασκευές (Langer, 2002). Τα
σωματίδια της άμμου έχουν διάμετρο 0.06 - 2mm, ενώ του χαλικιού 2 – 64mm και
χωρίζονται σε διάφορες τάξεις ποιότητας ανάλογα με τη δομή και τη μορφολογία
τους.

Η εξόρυξη αδρανών υλικών δημιουργεί συχνά συγκρούσεις και εντάσεις που

αφορούν χρήσεις γης σε κατοικημένες περιοχές, λόγω των αρνητικών συνεπειών τους
που αφορούν την πρόκληση θορύβου, δημιουργία σκόνης, αυξημένη κυκλοφορία
οχημάτων (οχήματα μεταφοράς αδρανών υλικών), ρύπανση και διαταραγμένο
αισθητικά τοπίο (Willis & Garrod, 1999).

Στην Ελλάδα και σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΕΚΑ, για το 2012, 165 λατομεία
υπέβαλλαν δελτία δραστηριότητας. Η συνολική παραγωγή για το 2013 ανήλθε σε 25
εκατομμύρια τόνους (2,5 τόνους ανά κάτοικο). Στον νομό Λασιθίου όπου βρίσκεται
το λατομείο της ΜΠΕ της παρούσας εργασίας, και σύμφωνα με τον χάρτη του ΙΓΜΕ,
για το 2009 (Χάρτης 1), τα ενεργά λατομεία αδρανών υλικών ανέρχονται σε έξι, ενώ
ένα βρίσκεται σε φάση αποκατάστασης. Βέβαια τα προβλήματα στον χώρο είναι
αρκετά, τα σημαντικότερα των οποίων αφορούν χρονοβόρες διαδικασίες
αδειοδότησης, θέματα ποιότητας των δομικών υλικών, θέματα αναποτελεσματικής
αποκατάστασης περιβάλλοντος καθώς και λαθροεξόρυξης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Τα βασικά χαρακτηριστικά του έργου

1.1 Επωνυμία, μέγεθος και γεωγραφική θέση του έργου

Στην παρούσα εργασία θα αναλυθεί η ΄΄ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ

ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΟΜΟΡΩΝ ΛΑΤΟΜΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ
ΑΔΡΑΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΕΝΤΟΣ ΛΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΑΠΩΝ΄΄ . Η μελέτη
εκπονήθηκε τον Μάιο του 2015 για λογαριασμό της ΛΑΤΟΜΕΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΚΗ
Α.Ε και αφορά σε λατομικό χώρο εξόρυξης αδρανών υλικών, σε δημόσια έκταση και
εντός θεσμοθετημένης λατομικής περιοχής, συνολικού εμβαδού 502,02 στρεμμάτων.
Το έργο χωρίζεται σε δυο χώρους Α και Β έκτασης 262.086,50 m2 και 243.933,00 m2
αντίστοιχα. Η δραστηριότητα σύμφωνα με το Ν.3852/2010 (Α΄87) υπάγεται
διοικητικά στην περιφέρεια Κρήτης, Περιφερειακή ενότητα Λασιθίου, Δήμο Αγ.
Νικολάου, Δημοτική ενότητα Αγ. Νικολάου, Τ.Κ Κριτσάς. Συγκεκριμένα η εν λόγω
περιοχή βρίσκεται στην ανατολική Κρήτη , στις ανατολικές παρυφές του όρους
Δίκτυ, 4 km βόρεια του οικισμού της Κριτσάς και σε απόλυτα υψόμετρα από Υ +581
m (θέση σε Λατομικό Χώρο Β) έως Υ +300 m (θέση σε Λατομικό Χώρο Α). Έχει
έκθεση ΝΑ και οι κλίσεις του χώρου είναι έντονες, από 20% στο βορειοδυτικό άκρο
αυτού, έως 80-120% στο νοτιοανατολικό άκρο. Το λατομείο έχει αρχίσει την φάση
κατασκευής του, ήδη από το 2009, σε δασική, όπως αναφέρεται από τον συγγραφέα,
έκταση.
Εικόνα 1: Μακρινή άποψη λατομικού χώρου Α & Β από βορειοδυτικά, και τμήματος
που προβλέπεται να γίνει εξόρυξη και η δημιουργία βαθμίδων

1.2 Σύντομη περιγραφή της δραστηριότητας εξόρυξης

Η υπό μελέτη δραστηριότητα αφορά σε εξόρυξη και επεξεργασία κοιτάσματος

συμπαγούς τεφρού – τεφρόμαυρου ασβεστόλιθου, με στόχο την παραγωγή των εξής
προϊόντων λατομείου: Άμμος, Γαρμπίλι, Χαλίκι, Σκύρα, 3Α Θα πρέπει εδώ να
αναφέρουμε ότι, σύμφωνα και με τον συγγραφέα της παρούσας ΜΠΕ, ο σχηματισμός
του τεφρού-τεφρόμαυρου ασβεστόλιθου είναι απόλυτα κατάλληλος σύμφωνα με τις
Ελληνικές προδιαγραφές, (Υ.Δ.Ε.-Τ.Ε.Ε., Κ.Τ.Σ.), για την παραγωγή όλων των
κατηγοριών σκυροδέματος, όπως επίσης και για οδοστρωσία, ενώ αναφέρεται ότι
στην περιοχή μελέτης δεν συναντάται υπερκείμενος στείρος σχηματισμός, γεγονός
που επιφέρει κάποια οικονομικά και περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα. Η κύρια
δραστηριότητα είναι η εξόρυξη και παραγωγή των υλικών αυτών, ενώ δευτερεύουσα
δραστηριότητα είναι οι κινητές εγκαταστάσεις θραύσης-ταξινόμησης του
εξορυσσόμενου ασβεστολιθικού κοιτάσματος η οποίες βρίσκονται εντός του
λατομικού χώρου Α.. Η εκμετάλλευση του λατομικού χώρου θα γίνει με τη μέθοδο
των ορθών ανοιχτών βαθμίδων. Η εξόρυξη των αδρανών υλικών (αποκοπή –
απόσπαση από τη φυσική μητρική τους θέση) γίνεται αποκλειστικά με τον κοινό
τρόπο εξορυξης ασβεστολιθικού πετρώματος: Διάτρηση-Γόμωση-Ανατίναξη,
υπεργολαβικά, άρα δεν συνεπάγεται ανάγκη κατασκευής αποθήκης εκρηκτικών
υλών. Η δε ετήσια ποσότητα αυτών έχει εκτιμηθεί στις υποβληθείσες Τεχνικές
Μελέτες Εκμετάλλευσης και είναι περίπου 25.530 Kgr ANFO, 5.095 Kgr
αμμωνίτιδα, 9.265 m ακαριαία θρυαλλίδα, 515 καψύλλια. Για την τοποθέτηση των
εκρηκτικών υλών, θα γίνεται προηγουμένως χρήση ερπυστριοφόρου διατρητικού
μηχανήματος με αερόσφυρα (DTH), για την δημιουργία οπών στο εδαφικό
υπόστρωμα. Για την επεξεργασία των προϊόντων εξόρυξης, δηλαδή για την θραύση
και την ταξινόμησή τους χρησιμοποιούνται μηχανήματα, για την λειτουργία των
οποίων γίνεται χρήση καύσιμων υλών. Η συνολική ισχύς του κινητού μηχανολογικού
εξοπλισμού είναι 2.054 HP συμπεριλαμβανομένου και του κινητού συγκροτήματος
θραύσης - ταξινόμησης αδρανών υλικών Θα πρέπει εδώ να αναφέρουμε ότι η
λειτουργία όλων των μηχανημάτων των εγκαταστάσεων θα γίνεται με καύσιμες ύλες
λόγω μη σύνδεσης του συγκεκριμένου χώρου με το δίκτυο της ΔΕΗ. Παρόλα αυτά
λόγω του ότι οι εργασίες θα ολοκληρώνονται πάντα σε ημερήσια βάρδια δεν θα
τίθεται θέμα φωτισμού του χώρου.. Το συνολικό απόθεμα του χώρου σε αδρανή
υλικά της τάξεως των 5.012.600 m3 δίνει διάρκεια ζωής στην εκμετάλλευση 60
χρόνια, δεδομένου του προβλεπόμενου ετήσιου ρυθμού εκμετάλλευσης της τάξεως
των 225.000tn. Τα προϊόντα από την εκμετάλλευση των δυο όμορων λατομικών
χώρων θα διατίθενται σε δημόσια έργα του Νομού Λασιθίου και στην εγχώρια αγορά.

1.3 Σύντομη περιγραφή των παρόντων και μελλοντικών έργων υποδομής

Το βασικό έργο υποδομής, το οποίο είναι ο δρόμος κύριας εξωτερικής προσπέλασης,

έχει ήδη κατασκευασθεί, ενώ θα διανοιχθεί και δρόμος εσωτερικής προσπέλασης του
χώρου μήκους 1.100μ., με σκοπό την μεταφορά του εξορυγμένου υλικού. Επιπλέον η
διαμόρφωση του εσωτερικού δικτύου θα συνδυαστεί και με την κατασκευή τεχνικού
έργου για την προσπέλαση του ρέματος που διασχίζει τον λατομικό χώρο.
Συγκεκριμένα έχει κατασκευαστεί κιβωτοειδής οχετός στην κοίτη του ρέματος για
την εξασφάλιση της ενδεχόμενης ροής του, και εν συνεχεία θα γίνει επιχωμάτωση του
οχετού. Παράλληλα δημιουργείται ο χώρος εγκατάστασης των κινητών
μηχανολογικών εγκαταστάσεων θραύσης – ταξινόμησης των αδρανών υλικών στα
κατώτερα υψόμετρα του λατομείου, όπως και ένας χώρος 5 στρ. περίπου στο απόλυτο
υψόμετρο Υ+335, για την τοποθέτηση προκατασκευασμένων οικίσκων στέγασης
γραφείου – ιατρείου, αποδυτηρίων - χώρου εστίασης προσωπικού, και αποθήκης
μικροϋλικών. Το απαραίτητο νερό για τις ανάγκες του λατομείου (λειτουργία μπεκ-
κατάβρεγμα του υλικού στον κινητό σπαστήρα) θα εξασφαλίζεται από κινητές
δεξαμενές χωρητικότητας 20 m3, που θα είναι τοποθετημένες στα ανώτερα υψόμετρα
του λατομικού χώρου. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου έχει ήδη εκτιμηθεί
στις υποβληθείσες Τεχνικές Μελέτες Εκμετάλλευσης και είναι 240.000 €.

Εικόνα 2: Κοντινή άποψη κιβωτοειδούς οχετού και μακρινή άποψη

ασφαλτοστρωμένου δρόμου εξωτερικής προσπέλασης
1.4 Το πλαίσιο της περιοχής μελέτης

1.4.1 Γειτνίαση με φυσικά και ανθρωπογενή περιβάλλοντα

Αρχικά, η συγκεκριμένη λατομική δραστηριότητα βρίσκεται εντός λατομικής

περιοχής, καθώς η Δ.Ε Αγ. Νικολάου στην οποία υπάγεται το λατομείο διαθέτει
εγκεκριμένο και σε ισχύ ΣΧΟΟΑΠ σύμφωνα με την Απόφαση Γ.Γ. Περιφ. Κρήτης
υπ’ αριθ. Οικ. 6620/11.10.2010 (ΦΕΚ 46 0/ΑΑΠ/01.11.2010). Η Λατομική Περιοχή
Ταπών έχει ενσωματωθεί σε αυτό και αναφέρεται στις χρήσεις γης ως «Εξόρυξη» στο
εγκεκριμένο και θεωρημένο σχέδιο «Δομικό Σχέδιο Χωρικής Οργάνωσης του
Δήμου» του ΣΧΟΟΑΠ. Όπως ήδη αναφέρθηκε, ο χώρος μελέτης αποτελείται από
δασικές εκτάσεις. Εντός της περιοχής μελέτης, η οποία ορίζεται από τους δυο
όμορους λατομικούς χώρους και ζώνη 1.000 μέτρων από τα όρια αυτού, δεν
υφίσταται κανένα κτίσμα ή ανθρώπινη δραστηριότητα (οικισμοί, εγκαταστάσεις
κοινωνικής υποδομής, ζώνες οικιστικού ελέγχου, τουριστικές υποδομές). Όπως
αναφέρεται το λατομείο δεν είναι ορατό από κανένα από τους γύρω οικισμούς, ή από
τουριστικές εγκαταστάσεις. Παρόλα αυτά, υφίστανται οικισμοί, 35 τον αριθμό, σε μια
ζώνη 1000-7000m περιμετρικά από τον χώρο του λατομείου. Επίσης, σύμφωνα με
τον συγγραφέα, στην ευρύτερη περιοχή των δυο όμορων λατομικών χώρων (ακτίνα 2
km) δεν υφίστανται άλλα λατομεία άλλων εκμεταλλευτών και εντός τις
«ΛΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΑΠΩΝ» δεν έχει ενεργοποιηθεί κάποιος άλλος
λατομικός χώρος από άλλον εκμεταλλευτή ή εταιρεία. Γύρω από τον λατομικό χώρο
υπάρχει μικρή γεωργική και κτηνοτροφική δραστηριότητα, ενώ δεν υπάρχει
δασοπονική δραστηριότητα. Στην περιοχή μελέτης και μέχρι 1 km από τα όρια του
χώρου, εκτός από την καθορισμένη λατομική, υφίσταται δρόμος εξωτερικής
προσπέλασης στο λατομικό χώρο Α, δρόμοι εσωτερικής προσπέλασης στους
λατομικούς χώρους Α & Β, αγροτικοί, δασικοί χωματόδρομοι, δημοτικός
ασφαλτοστρωμένος δρόμος (σε απόσταση άνω των 340 m από τα όρια του χώρου
μελέτης), ρεματιές περιοδικής ροής και βραχώδεις, θαμνώδεις δασικές,
χορτολιβαδικές και αγροτικές εκτάσεις. Δεν υφίστανται αναδασωτέες εκτάσεις στην
περιοχή μελέτης και μέχρι 1 km από τα όρια του χώρου. Σύμφωνα με το
ολοκληρωμένο και εγκεκριμένο Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών
του Υδατικού Διαμερίσματος Κρήτης (GR13), δεν υπάρχει κανένας ποταμός στην
περιοχή μελέτης. Επίσης εντός της ζώνης των 7km γύρω από την περιοχή του
λατομείου δεν αναφέρονται αρχαιολογικοί χώροι.

1.4.2 Γειτνίαση με περιοχές του εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών

Ολόκληρη η λατομική περιοχή εμπίπτει εντός του Βιότοπου Corine με τίτλο: «Όρος
Δίκτη (Λασιθιώτικα Βουνά) και όρος Σελένα» (Κωδικός τόπου: A00010073) κοντά
στα Βορειοανατολικά όρια του τόπου. Τα πλησιέστερα όρια περιοχών NATURA
εντοπίζονται: α) σε απόσταση άνω των 2,4 km στα Δυτικά – Νοτιοδυτικά των ορίων
του χώρου μελέτης (περιοχή NATURA: «Δίκτη: οροπέδιο Λασιθίου, Καθαρό,
Σελένα, Σελάκανο, Χαλασμένη Κορυφή», κωδικός GR4320002), β) σε απόσταση
άνω των 3,9 km στα Νότια – Νοτιοδυτικά (περιοχή NATURA: «Λάζαρος Κορυφή -
Μαδάρα Δίκτης» με κωδικό τόπου GR4320010).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Αναφερόμενες περιβαλλοντικές επιπτώσεις

Oι πιθανές σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις από τη συνέχιση λειτουργίας του

λατομείου, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στη ΜΠΕ αφορούν: α) στην αλλοίωση του
φυσικού αναγλύφου εντός του λατομικού χώρου καθώς και των φυσικών σχημάτων
και χρωμάτων του τοπίου, χωρίς όμως να υπάρχει πιθανότητα αλλοίωσης ή
διάσπασης της γραμμής του ορίζοντα, β) στα γεωλογικά και εδαφολογικά
χαρακτηριστικά, μόνο όσον αφορά στην εξωτερική επιφάνεια των πετρωμάτων και
στην απομάκρυνση του επιφανειακού εδάφους γ) στη φυσική δασική έκταση σε
τμήμα εντός του λατομείου η οποία θα χρειαστεί να αφαιρεθεί προκειμένου να
συνεχιστεί η εξόρυξη.

Συνοπτικά ο μελετητής δεν προβλέπει τη δημιουργία επιπτώσεων, ή τις θεωρεί

αμελητέες και αποκαταστάσιμες: στο μικροκλίμα και τα βιοκλιματικά
χαρακτηριστικά, στην ατμόσφαιρα από εκπομπές ρύπων και καυσαερίων, στα φυσικά
σχήματα και χρώματα του τοπίου, σε ειδικά γεωλογικά χαρακτηριστικά, στην
ποιότητα του εδάφους, σε οικοτύπους και προστατευμένες περιοχές, στις χρήσεις γης,
σε ιστορικά μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους, στον γειτονικό πληθυσμό, στην
ποιότητα ζωής, αξία γης, χλωρίδα, πανίδα, δάση και δασικές εκτάσεις, αναπτυξιακά
προγράμματα, τεχνικές υποδομές, ηλεκτρομαγνητικά πεδία, στο ακουστικό
περιβάλλον, στην ποιότητα αέρα, στα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα.

Τέλος όσον αφορά τις σημαντικές θετικές επιπτώσεις, κατά τον μελετητή ,αυτές
είναι: η ευεργετική επίδραση στην τοπική οικονομία και η ευεργετική επίδραση στην
περιφερειακή και εθνική οικονομία.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Ανάλυση τη δομής της εξεταζόμενης ΜΠΕ

Καταρχήν να αναφέρουμε ότι η προς μελέτη ΜΠΕ εκπονήθηκε το 2015, ένα χρόνο
μετά την κήρυξη της Υ.Α. 170225/2014 (Ιανουάριος 2014) που αποτελεί την
τελευταία τροποποίηση-εξειδίκευση της αρ. 1958/2012 (Β΄ 21) όπως ισχύει,
σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν. 4014/2011 (Α΄ 209), καθώς και κάθε άλλης σχετικής
λεπτομέρειας. Καθορίζει δηλαδή τις βασικές προδιαγραφές των ΜΠΕ έργων και
δραστηριοτήτων Α΄ κατηγορίας. Επίσης πρέπει να αναφερθεί και το ότι για την
σύνταξη της ΜΠΕ λήφθηκε υπόψη και το Παράρτημα 4 «Διαφοροποιημένες
απαιτήσεις προδιαγραφών ΜΠΕ ανά ομάδα και υποκατηγορία έργων και
δραστηριοτήτων Α΄ κατηγορίας» και συγκεκριμένα το Παράρτημα 4.5 «Ομάδα 5η
«Εξορυκτικές Δραστηριότητες»» της εν λόγω Υ.Α.

Γενικά η ΜΠΕ που εξετάζεται στην παρούσα εργασία ακολουθεί την δομή που
προτείνεται σύμφωνα με την Υ.Α. 170225/2014. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες μικρές
αποκλίσεις, τις οποίες, για κάθε κεφάλαιο, θα αναλύσουμε παρακάτω:

Στην ενότητα 1.4 δεν επεξηγείται λεπτομερώς, ώστε να κατανοηθεί πλήρως από τον
μέσο αναγνώστη, ο λόγος κατάταξης του έργου στην κατηγορία Α, εφόσον η κύρια
και η δευτερεύουσα δραστηριότητα εμπίπτουν σε διαφορετικές κατηγορίες (Α-Β).
Στην ενότητα 2.2 ο μελετητής αναφέρει ότι η περιοχή μελέτης καταλαμβάνει μια
ζώνη 1km και στην υποενότητα 8.1 αναφέρει ότι πρόκειται για περιοχή εκτός ορίων
οικισμών ή σχεδίου πόλης. Από την άλλη στην προτεινόμενη δομή ορίζεται ότι η
ελάχιστη ακτίνα της περιοχής μελέτης για σημειακά και εμβαδικά έργα ή
δραστηριότητες της υποκατηγορίας Α1 , είναι 2km από τα όρια του γηπέδου ή του
χώρου κατάληψης για περιοχές εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίου πόλης.
Δημιουργείται λοιπόν μια σύγχυση για τον τρόπο ορισμού της ελάχιστης ακτίνας.
Στην ενότητα 3.2 παραλείπονται τα βασικά στοιχεία της φάσης κατασκευής, όπως
κρίνεται λογικό από τον μελετητή εφόσον δεν κατασκευάζεται κάποιο προϊόν από
την εν λόγω δραστηριότητα. Στην ενότητα 3.3, ενώ γίνεται αναφορά στις
απαιτούμενες ποσότητες πρώτων υλών, νερού και ενέργειας, δεν γίνεται για τις
αναμενόμενες ποσότητες αποβλήτων, που όμως και πάλι αναφέρονται σε επόμενη
ενότητα, την 6.5.4.1 «Επίσης ως στερεά απόβλητα αναφέρονται και οι
μικροποσότητες ετοίμων προϊόντων που δεν μπορούν να διατεθούν στην αγορά
(αργιλικά κλπ) ή εξορυγμένο πέτρωμα που για λόγους ποιότητας δεν επεξεργάζεται
σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας (επιφανειακά γαιώδη υλικά 3Α β’
ποιότητας) ». Η προτεινόμενη δομή εμπεριέχει τις ενότητες 4.3.2 και 4.3.3, (εκτίμηση
επιμέρους προσεγγιστικού προυπολογισμού των προτεινόμενων μέτρων και δράσεων
για το περιβάλλον) και (τρόπος χρηματοδότησης της ανάπτυξης και λειτουργίας του
έργου ή της δραστηριότητας), για τις οποίες δεν γίνεται λόγος στην συγκεκριμένη
ΜΠΕ. Οι συγκεκριμένες ενότητες βέβαια είναι προαιρετικές, ωστόσο το θέμα της
ενότητας 4.3.2 αναπτύσσεται στις ενότητες 10.14 ΄΄ Κόστος αποκαταστάσεως ΄΄,
10.14.2 ΄΄ Τιμολόγια – Προϋπολογισμός ΄΄. Στην ενότητα 5.1.2 (Όρια περιοχών του
εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών του ν. 3937/2011 (Α΄ 60), δεν
αναφέρονται εκτεταμένα τα όρια από τις κάθε είδους προστατευόμενες περιοχές,
παρόλο που ο μελετητής τα παρουσιάζει λεπτομερώς στην ενότητα 2.2. Στην ενότητα
5.1.5 δεν αναφέρεται η απόσταση της περιοχής του λατομικού χώρου από
αρχαιολογικούς χώρους, παρόλο που ο μελετητής μας αναλύει τις αποστάσεις από
βιοτόπους, οικισμούς, δρόμους κτλ. Η ακριβής απόσταση και των αρχαιολογικών
χώρων θα μπορούσε να βοηθήσει τον αναγνώστη να σχηματίσει μια πιο
ολοκληρωμένη εικόνα για την περιοχή. Στο κεφάλαιο 5 εισάγεται η ενότητα 5.2.5 «
Τεκμηρίωση δυνατότητας λειτουργίας λατομείου στη συγκεκριμένη θέση», ενότητα
που δεν υπάρχει στην προτεινόμενη δομή. Σύμφωνα με το Παράρτημα 4.5 «Ομάδα
5η «Εξορυκτικές Δραστηριότητες» της εν λόγω Υ.Α, στην ενότητα 6.1 αναφέρεται
επιπλέον η κατανομή της κατάληψης ανά επιμέρους έργο ή χρήση, κάτι το οποίο ο
μελετητής δεν περιγράφει διεξοδικά. Θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει κάποιο πίνακα
όπου θα παρουσιάζονται επακριβώς οι εκτάσεις των επιμέρους χώρων του λατομείου.
Ακόμη όλες οι υποενότητες του κεφαλαίου 6.4 παραλείπονται. Η υποενότητα 3.3.2.4
του παραρτήματος 4.5 «Ομάδα 5η «Εξορυκτικές Δραστηριότητες» παραλείπεται
όπως είναι φυσιολογικό αφού κατά τον μελετητή δεν υπάρχουν εξορυκτικά
απόβλητα, αν και δεν αποσαφηνίζεται επαρκώς αν οι μικροποσότητες ετοίμων
προϊόντων που δεν μπορούν να διατεθούν στην αγορά (αργιλικά κλπ) ή εξορυγμένο
πέτρωμα που για λόγους ποιότητας δεν επεξεργάζεται σε όλα τα στάδια της
παραγωγικής διαδικασίας (επιφανειακά γαιώδη υλικά 3Α β’ ποιότητας), που
αναφέρθηκαν παραπάνω, αποτελούν εξορυκτικά απόβλητα. Η υποενότητα 3.3.3 του
παραρτήματος 4.5 «Ομάδα 5η «Εξορυκτικές Δραστηριότητες» παραλείπεται όπως
είναι φυσιολογικό αφού η εν λόγω εκμετάλλευση σύμφωνα με το μελετητή είναι
υπαίθρια και δεν υπάρχουν υπόγειες εκμεταλλεύσεις. Στην ενότητα 6.5.2
αναφέρονται οι ετήσιες ανάγκες σε νερό των επιμέρους δραστηριοτήτων, αλλά δεν
μας παρουσιάζει ο μελετητής, τις προβλεπόμενες ποσότητες νερού για χρήση στα
γραφεία, καθώς και για τις ανάγκες των υδρόψυκτων μηχανημάτων. Στο κεφάλαιο 7
η δομή είναι αρκετά ικανοποιητική και ο μελετητής εισάγει και μια υποενότητα που
δεν προβλέπεται από την προτεινόμενη δομή με τίτλο « Εναλλακτικές λύσεις ως προς
την αποκατάσταση». Ωστόσο στην υποενότητα 7.2 παρόλο που παρουσιάστηκαν
κάποιες εναλλακτικές λύσεις ως προς τον σχεδιασμό της εκμετάλλευσης και ως προς
την χρησιμοποιούμενη τεχνολογία δεν έγινε καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης
του περιβάλλοντος, για τις δυο αυτές περιπτώσεις, καθώς και των τάσεων εξέλιξής
του. Με λίγα λόγια απουσιάζει το 7.2.2 της προτεινόμενης δομής. Στο κεφάλαιο 8.2,
ο μελετητής πολύ σωστά μας παραθέτει στοιχεία του ανέμου της περιοχής μελέτης,
καθώς ο άνεμος αποτελεί ίσως το βασικότερο κλιματολογικό στοιχείο για την
συγκεκριμένη ΜΠΕ, δεδομένου ότι μπορεί να μεταφέρει ποσότητες σκόνης και
σωματιδίων σε παρακείμενους οικισμούς. Στο 8.5.3, αντίθετα με τα όσα υποδεικνύει
η προτεινόμενη δομή, παραλείπεται η ταξινόμηση της βλάστησης σε αυξητικούς
χώρους αλλά αναφέρεται λεπτομερώς στο 8.5.1. Επίσης στην υποενότητα 3.5.2 παρά
τις ενδείξεις της προτεινόμενης δομής, δεν απεικονίζονται τα όρια των
προστατευόμενων περιοχών σε χάρτες κατάλληλης κλίμακας. Και πάλι εδώ να
αναφέρουμε ότι ένας ενδεικτικός χάρτης όλων των προστατευόμενων περιοχών της
περιοχής μελέτης αλλά και του γύρω χώρου θα βοηθούσε αρκετά στον σχηματισμό
μιας πιο ολοκληρωμένης εικόνας για την περιοχή. Στο 8.6.3 ο χάρτης αρχαιολογικών-
ιστορικών χώρων, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, απουσιάζει. Η υποενότητα 8.7.4
«κατά κεφαλήν εισόδημα με βάση δείκτες της ΕΛΣΤΑΤ», παραλείπεται, προφανώς
λόγω έλλειψης δεδομένων για την περιοχή. Στην ενότητα 8.13.2 με θέμα τα
επιφανειακά ύδατα της περιοχής μελέτης δεν γίνεται καμία αναφορά σε λεκάνες
απορροής, συντελεστές κατείσδυσης κτλ, όπως ορίζει η προτεινόμενη δομή. Η
υποενότητα 9.14.2 της προτεινόμενης δομής που κάνει λόγο για χρήση χρωματικής
κωδικοποίησης της κάθε ενδεχόμενης επίπτωσης παραλείπεται. Στο 10ο κεφάλαιο της
ΜΠΕ, οι υποενότητες 10.2.1 έως και 10.2.5 δεν είναι ξεκάθαρο στο που αναφέρονται
σχετικά με την προτεινόμενη δομή. Επίσης το παράρτημα 4.5 «Ομάδα 5η
«Εξορυκτικές Δραστηριότητες» προβλέπει την εισαγωγή μιας πρόσθετης ενότητας
10.8.5 η οποία και εισάγεται στην μελέτη, ενώ η υποενότητα 10.10 παραλείπεται
(μέτρα, έργα, δράσεις και παρεμβάσεις που ενδεχομένως προτίθεται να αναλάβει ο
φορέας του έργου/δραστηριότητας, στα πλαίσια της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης).
Το παράρτημα 4.5 «Ομάδα 5η «Εξορυκτικές Δραστηριότητες» ορίζει ότι είναι στην
κρίση του μελετητή αν θα χρησιμοποιήσει, στο κεφάλαιο 14 της προτεινόμενης
δομής, αντιπροσωπευτικές αεροφωτογραφίες ή δορυφορικές εικόνες. Ο μελετητής
στην παρούσα ΜΠΕ δεν χρησιμοποίησε αεροφωτογραφίες ή δορυφορικές εικόνες
καθώς έκρινε ότι δεν χρειαζόταν περαιτέρω τεκμηρίωση της υφιστάμενης
κατάστασης. Πιστεύω πως η χρήση αεροφωτογραφιών και δορυφορικών εικόνων θα
βοηθούσε στο σχηματισμό μιας πιο ολοκληρωμένης άποψης για την περιοχή μελέτης,
και ειδικότερα για την φυτοκάλυψη, τις χρήσεις γης, την απουσία ανθρωπογενών
επεμβάσεων κτλ. Τέλος όσον αφορά το κεφάλαιο 15 της προτεινόμενης δομής
«Χάρτες και σχέδια», παραλείπονται οι ενότητες 15.3 «χάρτης εναλλακτικών
λύσεων», κάτι που μάλλον είναι λογικό, λόγω μη παρουσίασης αρκετών
εναλλακτικών, 15.5 «χάρτης χρήσεων και κάλυψης γης», ο οποίος θα ήταν αρκετά
χρήσιμος στη συγκεκριμένη μελέτη. Ακόμη παραλείπονται οι ενότητες 15.7 «χάρτης
επιπτώσεων» και 15.8 «χάρτης προγράμματος παρακολούθησης», χάρτες οι οποίοι θα
προσέδιδαν μια ευρύτερη κατανόηση των επιπτώσεων, μέσω της οπτικοποίησης και
ποσοτικοποίησης των παραμέτρων των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Μη τεχνική περίληψη

Η μη τεχνική περίληψη, αρχικά, ακολουθεί επακριβώς την προτεινόμενη δομή της

Υ.Α. 170225/2014, και μάλιστα καταφέρνει να είναι αρκετά επεξηγηματική και
ταυτόχρονα συνοπτική, ώστε να μη ΄΄ κουράζει ΄΄ τον αναγνώστη. Δεν
χρησιμοποιείται ορολογία από τον μελετητή σε βαθμό που να γίνεται η περίληψη μη
κατανοητή από το ευρύ κοινό. Ίσως μόνο ο όρος ΣΧΟΟΑΠ (Σχέδιο Χωρικής και
Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης) που χρησιμοποιείται να μη γίνεται
κατανοητός.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Σκοπιμότητα του έργου και συσχέτιση με άλλα έργα
στην περιοχή

Σύμφωνα με τον μελετητή, ο στόχος και η σκοπιμότητα πραγματοποίησης της υπό

μελέτη δραστηριότητας είναι η εξόρυξη – παραγωγή 225.000 tn/έτος έτοιμων
προϊόντων σε αδρανή ασβεστολιθικά υλικά, και η πώλησή τους σε δημόσια ή
ιδιωτικά έργα στο Νομό Λασιθίου. Στο συγκεκριμένο κεφάλαιο, ο μελετητής, ίσως θα
έπρεπε να επισημάνει την ζήτηση σε αδρανή υλικά σε επίπεδο νομού ή και
περιφέρειας, δεδομένης και της κατάστασης της παραγωγής και εμπορίας αδρανών
υλικών στη χώρα μας (λαθροεξορύξεις, κακή ποιότητα αδρανών κτλ).

Γενικά τα οφέλη που αναφέρονται, και βοηθούν στην τεκμηρίωση του σκοπού είναι:

1) Τα προιόντα που θα παραχθούν μέσω της δραστηριότητας θα είναι οικονομικά και

ποιοτικά και θα αποτελέσουν βασικές πρώτες ύλες για δημόσια και ιδιωτικά έργα στο
Νομό.

2) Θα συνεχίσουν να εργάζονται στη δραστηριότητα 10 άτομα τα οποία μάλιστα

προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή, και θα συνεχίσουν να απασχολούνται έμμεσα
άλλα 15 άτομα μέσω παροχής υπηρεσιών και πρώτων υλών.

Όσον αφορά τη συσχέτιση με άλλα έργα, Στην ευρύτερη περιοχή των δυο όμορων
λατομικών χώρων (ακτίνα 2 km) δεν υφίστανται άλλα λατομεία άλλων
εκμεταλλευτών και εντός τις «ΛΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΑΠΩΝ» δεν έχει
ενεργοποιηθεί κάποιος άλλος λατομικός χώρος από άλλον εκμεταλλευτή ή εταιρεία.
Επίσης σε απόσταση τουλάχιστον 1000 m από τα όρια της υπό μελέτη
δραστηριότητας δεν υφίσταται κανένα άλλο έργο ή δραστηριότητα, αλλά ούτε και
οποιαδήποτε άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα κλπ. Εκτός από τα εν λόγω λατομεία,
σε απόσταση τουλάχιστον 1000 m από τα όρια της υπό μελέτη δραστηριότητας
υφίστανται μόνο οι δρόμοι εξωτερικής προσπέλασης στο παρόν χώρο, ο επαρχιακός
δρόμος Μαργέλιον - Τάπες με πλησιέστερη απόσταση ενός τμήματος αυτού στα 340
m και θαμνώδεις δασικές, χορτολιβαδικές και βραχώδεις εκτάσεις. Δεν υφίσταται
λοιπόν πρόβλημα συμπληρωματικότητας, συμβατότητας ή σωρευτικότητας με άλλα
έργα και δραστηριότητες. Εδώ βέβαια να πούμε ότι, στο κεφάλαιο 8.9.1 ο μελετητής
αναφέρει ότι υπάρχουν γειτονικά λατομεία αδρανών υλικών εντός της
θεσμοθετημένης λατομικής περιοχής τα οποία όμως δεν έχουν ακόμα ενεργοποιηθεί.
Σε πιθανή όμως περίπτωση ενεργοποίησης περισσότερων τέτοιων χώρων στην ίδια
λατομική περιοχή θα υπήρχε πρόβλημα σωρευτικότητας και ισχυρότερων
επιπτώσεων στο περιβάλλον. Παρόλα αυτά η περιοχή είναι όντως απομονωμένη,
ακόμη και εκτός της ζώνης των 1000m υπάρχουν μόνο μικροί οικισμοί, άρα είναι
εξαιρετικά αμφίβολο να υπάρχει κάποιο έργο που να συσχετίζεται με τη
συγκεκριμένη δραστηριότητα. Η μόνη υποδομή που συσχετίζεται με τη
δραστηριότητα είναι ο επαρχιακός δρόμος από το Μαργέλιον ως τις Τάπες, από τον
οποίο θα διέρχονται και τα φορτηγά μεταφοράς των αδρανών υλικών με περίπου 45
δρομολόγια τη μέρα, γεγονός που δεν υπερβαίνει τα όρια των προδιαγραφών του
δρόμου. Βέβαια, επειδή πρόκειται και για επαρχιακή οδό, ασφαλτωμένο δρόμο, θα
έπρεπε ο μελετητής να αναφέρει την ανάγκη για επαρκή σήµανση για την είσοδο –
έξοδο βαρέων οχηµάτων για τη διασφάλιση των διερχόµενων οχηµάτων προς και από
το χώρο του λατομείου.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Συμβατότητα με τη γενική χωροταξία της περιοχής

Όσον αφορά τη συμβατότητα του έργου με θεσμοθετημένες χωρικές και

πολεοδομικές δεσμεύσεις της περιοχής, ο μελετητής αναφέρει:’’ Όλα τα
θεσμοθετημένα όρια οικισμών βρίσκονται εκτός της περιοχής μελέτης. Εντός της
περιοχής μελέτης δεν υπάρχει κανένας οικισμός και καμία κατοικημένη περιοχή.
Επίσης, δεν υπάρχει καμία μεμονωμένη κατοικία ή κτίσμα σε απόσταση 500 m από
τα όρια του χώρου εξόρυξης. Ο χώρος μελέτης εμπίπτει εντός μόνο του Βιότοπου
Corine με τίτλο: «Όρος Δίκτη (Λασιθιώτικα Βουνά) και όρος Σελένα» και με Κωδικό
τόπου: A00010073 και συγκεκριμένα βρίσκεται κοντά στα Βορειοανατολικά όρια του
Βιότοπου. Όλες οι υπόλοιπες προστατευόμενες περιοχές βρίσκονται σε μεγάλες
αποστάσεις από το χώρο μελέτης καθώς τα κοντινότερα όριά τους βρίσκονται σε
αποστάσεις άνω των 1,15 km από τα όρια της δραστηριότητας. Εγκαταστάσεις
κοινωνικής υποδομής (π.χ. εγκαταστάσεις περίθαλψης, εκπαίδευσης, φροντίδας
ηλικιωμένων), κοινής ωφέλειας και άλλες σχετικές εγκαταστάσεις δεν εντοπίζονται
ούτε μέσα στο χώρο μελέτης, όπως και χώροι αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Ο
μελετητής αναφέρει δυο σχέδια που αφορούν χωροθετικά θέματα στην περιοχή
μελέτης, α) Το ΣΧΟΟΑΠ (ΦΕΚ 460/ΑΑΠ/01.11.2010), και β) Το Σχέδιο Διαχείρισης
Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Κρήτης (GR13), και τα
δυο εγκεκριμένα. Ο μελετητής δεν μας δίνει τους αντίστοιχους χάρτες χωροθέτησης
στο παράρτημα, παρόλα αυτά στον χάρτη χωροθέτησης σύμφωνα με το ΣΧΟΟΑΠ
(ΦΕΚ 460/ΑΑΠ/01.11.2010), ο οποίος είναι αναρτημένος στην ιστοσελίδα της
περιφέρειας Κρήτης www.crete.gov.gr, φαίνεται να υπάρχουν δυο μικρές περιοχές
ΠΕΠ-ΑΧ-Ν: Αρχαιολογικοί χώροι προς κήρυξη περίπου στα 200m από τα όρια του
χώρου του λατομείου, καθώς και ένα επιπλέον ρέμα εντός του λατομικού χώρου.
Επίσης φαίνεται ξεκάθαρα και μια επιμήκης περιοχή ΠΕΠ-Τ: Ζώνη προστασίας
τοπίου πέριξ κοίτης ρέματος η οποία εφάπτεται στο βόρειο όριο της περιοχής
μελέτης. Σύμφωνα και με τις ισουψείς του χάρτη δεν φαίνεται να αλλοιώνεται το
τοπίο της συγκεκριμένης ζώνης προστασίας, επεπιδή πιθανόν παρεμβάλλεται μεταξύ
τους κορυφή λόφου, κάτι που δεν μπορεί όμως να επιβεβαιωθεί χωρίς την ύπαρξη
φωτογραφικού υλικού. Η διατάραξη βέβαια της πανίδας στη συγκεκριμένη ζώνη, από
τον θόρυβο των εργασιών της εκμετάλλευσης είναι κάτι που δεν μπορεί να
αποφευχθεί, καθώς οι δυο χώροι βρίσκονται σε πολύ κοντινή απόσταση μεταξύ τους.
Παρόλα αυτά η συγκεκριμένη λατομική περιοχή είναι θεσμοθετημένη σύμφωνα με το
εν ενεργεία ΣΧΟΟΑΠ, οπότε, και εφόσον τηρηθούν όλες οι απαραίτητες ενέργειες
για την προστασία του περιβάλλοντος, θεωρείται απίθανο να δημιουργηθεί κάποια
σημαντική επίπτωση στην ζώνη προστασίας τοπίου. Όσον αφορά τους προς κήρυξη
αρχαιολογικούς χώρους που εμπίπτουν εντός της περιοχής μελέτης δεν υπάρχουν
περεταίρω στοιχεία σημαντικότητας ώστε να σχηματιστεί άποψη σχετικά με τη
συμβατότητα μεταξύ αυτών και του λατομικού χώρου.

Εικόνα 3: Απόσπασμα της περιοχής μελέτης από τον χάρτη του ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ
χρήσεων γης και προστασία περιβάλλοντος ΟΤΑ Αγ.Νικολάου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: Κριτική της αναλυτικής περιγραφής της ΜΠΕ

Η αναλυτική περιγραφή του έργου είναι ικανοποιητική σε γενικές γραμμές.

Εμπεριέχει όλες τις απαραίτητες ενότητες και υποενότητες του κεφαλαίου 6 της
προτεινόμενης δομής. Χρησιμοποιεί αρκετούς πίνακες και διαγράμματα ως εικόνες.
Συγκεκριμένα χρησιμοποιεί πίνακα διάταξης διατρημάτων και υπολογισμού
γομώσεων, πίνακα υπολογισμού συνολικής ισχύος των μηχανημάτων της
εκμετάλλευσης, πίνακα υπολογισμού συνολικών αποθεμάτων της εκμετάλλευσης,
πίνακα υπολογισμού συνολικών αποθεμάτων ανά βαθμίδα, συνολικής ισχύος
μηχανολογικών εγκαταστάσεων θραύσης- ταξινόμησης και υπολογισμού ετήσιας
κατανάλωσης πετρελαίου. Επίσης θα πρέπει να αναφέρουμε και την παράθεση
χαρτών στο παράρτημα όπως: α) επισυναπτόμενους χάρτες υπό κλίμακα 1:200.000
(Αρ. Σχεδίου ΜΠΕ - 01), 1:50.000 (Αρ. Σχεδ. ΜΠΕ - 02) και 1:5.000 (Αρ. Σχεδ.
ΜΠΕ - 03) όπου φαίνεται η μορφολογία (βουνά, λόφοι, ρέματα, κόλποι) της
ευρύτερης περιοχής, στην οποία θα συνεχιστεί η εξορυκτική δραστηριότητα. β)
οριζοντιογραφία των υφιστάμενων αυτών λατομιών χωματόδρομων εξωτερικής
προσπέλασης σε κλίμακα 1: 5.000 (Αρ. Σχεδ.: ΜΠΕ - 14) και σε κλίμακα 1: 50.000
(Αρ. Σχεδ.: ΜΠΕ - 02), αντίστοιχα, γ) Η σχηματική παρουσίαση και εξέλιξη του
δικτύου προσπελάσεων (εσωτερικό οδικό δίκτυο) δίνεται στους χάρτες της
εκμετάλλευσης υπό κλίμακα 1:2.000 (σχέδια με Αρ. ΜΠΕ - 07, ΜΠΕ - 08 και ΜΠΕ -
09) δ) Ενδεικτική απεικόνιση εκμετάλλευσης μετά το πέρας 10ετίας, 20ετίας, και
τελική μορφή της εκμετάλλευσης (ΜΠΕ - 07,- 08,- 09 αντίστοιχα), (1:2000). ε) ΜΠΕ
- 14 Τοπογραφικό διάγραμμα λατομικού χώρου 1 : 1.000 στ) ΜΠΕ - 15 Τοπογραφικό
διάγραμμα λατομικού χώρου και ευρύτερης περιοχής και χάρτης περιβαλλοντικών
μεταβλητών 1 : 5.000 ζ) ΜΠΕ - 16 Διάγραμμα ροής κινητής μονάδας θραύσης -
ταξινόμησης η) ΜΠΕ - 17 Σχεδιάγραμμα Ανατίναξης. Όπως φαίνεται λοιπόν, υπάρχει
πλήρη κάλυψη από χάρτες, διαγράμματα, οριζοντιογραφίες και σχέδια.
Χρησιμοποιείται βέβαια στο κεφάλαιο αυτό ορολογία, αλλά κάτι τέτοιο κρίνεται
απαραίτητο για την πλήρη περιγραφή των εγκαταστάσεων σε ένα λατομείο αδρανών
υλικών. Τα ελαττώματα του κεφαλαίου αυτού αποτελούν: α) Η μη αναφορά, ότι το
ρέμα που διαρρέει εντός του λατομικού χώρου από τα δυτικά προς ανατολικά αυτού,
στη συνέχεια μετά από 1km περίπου καταλήγει στον οικισμό Φιορητζήδες.
Αναφέρεται ότι έχει γίνει οριοθέτηση του συγκεκριμένου ρέματος και εγκιβωτισμός
κοίτης μήκους 25m, και επιχωμάτωση του κιβωτοειδούς οχετού, καθώς και ότι δεν θα
γίνεται καμία εκσκαφή περιμετρικά του ρέματος. Παρόλα αυτά, λόγω της πολύ
κοντινής απόστασης του οικισμού στα κατάντι του ρέματος, των ισχυρών κλίσεων
που μεσολαβούν μεταξύ του λατομείου και του οικισμού, και της αναμενόμενης
αποψίλωσης ενός μέρους της λεκάνης απορροής του, ίσως να χρειάζονται
περισσότερα μέτρα διευθέτησης (π.χ καθαρισμός κοίτης, σταθεροποίηση πρανών,
δημιουργία τάφρων στα κατάντι των βαθμίδων εξόρυξης). Ακόμη σύμφωνα με τον
χάρτη του ΣΧΟΟΑΠ φαίνεται να διαπερνά τον χώρο του λατομείου και δεύτερο ρέμα
για το οποίο δεν γίνεται λόγος, καθώς επίσης δεν γίνεται λόγος αν τα συγκεκριμένα
ρέματα περνούν μέσα από περιοχές NATURA. (σύμφωνα με τον μελετητή υπάρχει
περιοχή NATURA πλησίον της περιοχής μελέτης). Βέβαια δεδομένου ότι η
εκμετάλλευση δεν παράγει ρύπους και υγρά απόβλητα η πιθανότητα αρνητικών
περιβαλλοντικών επιπτώσεων που αφορούν την περιοχή NATURA σύμφωνα και με
το τελευταίο σενάριο είναι μηδαμινή. β) δεν αναφέρονται οι δυο περιοχές ΠΕΠ-ΑΧ-
Ν: Αρχαιολογικοί χώροι προς κήρυξη και η περιοχή ΠΕΠ-Τ ζώνη προστασίας τοπίου
για τις οποίες έγινε λόγος και σε προηγούμενο κεφάλαιο της παρούσας εργασίας. γ)
Όπως αναφέρθηκε και στο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 της παρούσας εργασίας, στην ενότητα
6.5.2 της προς εξέταση ΜΠΕ, αναφέρονται οι ετήσιες ανάγκες σε νερό των επιμέρους
δραστηριοτήτων, αλλά δεν μας παρουσιάζει ο μελετητής, τις προβλεπόμενες
ποσότητες νερού για χρήση στα γραφεία, καθώς και για τις ανάγκες των υδρόψυκτων
μηχανημάτων. Τέλος ε) στην υποενότητα 6.1.1 ο μελετητής αναφέρει ότι ο λατομικός
χώρος δεν θα είναι ορατός από κανένα οικισμό ή δρόμο πέριξ του λατομείου, κάτι
όμως που δεν μπορεί να τεκμηριωθεί. (ίσως μόνο με φωτογραφικό υλικό της άποψης
της λατομικής περιοχής από τους εν λόγω οικισμούς και οδικό δίκτυο;).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

Οι εναλλακτικές λύσεις που εξετάζονται στην ΜΠΕ είναι σχετικές με το σχεδιασμό

εκμετάλλευσης, την χρησιμοποιούμενη τεχνολογία και την αποκατάσταση. Φυσικά
εξετάζεται και η μηδενική λύση της παύσης της λειτουργίας του λατομείου.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον μελετητή, και όσον αφορά το σχεδιασμό μια βιώσιμη
εναλλακτική λύση θα μπορούσε να είναι το μέγιστο ύψος των τελικών
εγκαταλειπόμενων βαθμίδων να μην είναι 15 m αλλά 12 m ή 10 m. Με το σχεδιασμό
αυτόν όμως μειώνονται τα αποθέματα του λατομείου καθώς μειώνεται η νοητή
γραμμή τελικού πρανούς χωρίς να υπάρχει κάποιο περιβαλλοντικό όφελος.
Δεδομένου ότι τα πετρώματα του λατομικού χώρου είναι ιδιαιτέρως συμπαγή, δεν
υφίσταται κίνδυνος κατολισθήσεων ή καθιζήσεων ακόμη και με σαφώς μεγαλύτερες
γωνίες πρανών από την επιλεγμένη. Από την άλλη σύμφωνα με τις ισχύουσες
διατάξεις (Άρθρο 6 του ισχύοντος Κ.Μ.Λ.Ε. – ΦΕΚ 1227-Β-14.06.2011), η
εκμετάλλευση κάθε ορυκτού πόρου θα πρέπει να διενεργείται ορθολογικά και να
στοχεύει στην μεγαλύτερη δυνατή αποληψιμότητα του κοιτάσματος. Συνεπώς στο
σχεδιασμό των λατομικών εργασιών έχει επιλεχθεί το ύψος των τελικών βαθμίδων να
είναι 15 m, ενώ το τελικό πλάτος αυτών να είναι 6 m ο συνδυασμός των οποίων δίνει
τελική γωνία πρανούς 59ο. Τέλος, με την επιλεγμένη – προκρινόμενη λύση
σχεδιασμού της δραστηριότητας, καθίσταται ευχερής η αποκατάσταση του χώρου με
διάστρωση εδαφικού υλικού επί των τελικών βαθμίδων και με δενδροφύτευση αυτών,
ούτως ώστε να μην είναι ορατή μελλοντικά η λατομική επέμβαση.

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Η συγκεκριμένη εναλλακτική δεν τεκμηριώνεται καλά. Ειδικά το τελευταίο σκέλος

της δεν γίνεται κατανοητό, αναρωτιέται κανείς γιατί να είναι δυσχερής η
αποκατάσταση του χώρου όταν στην περίπτωση επιλογής ύψους βαθμίδων 12 ή και
10m, η τελική γωνία πρανούς λογικά θα έχει μικρότερη κλίση. Αντίθετα το γεγονός
αυτό θα κάνει τα πρανή πιο σταθερά και λιγότερο ευάλωτα στα διάφορα φαινόμενα
καθιζήσεων και διαβρώσεων.

Δεύτερον, όσον αφορά την χρησιμοποιούμενη τεχνολογία ο μελετητής αναφέρει, θα

μπορούσαν να χρησιμοποιούνται μηχανικά μέσα εξόρυξης (υδραυλικές σφύρες κλπ),
πλην όμως αυτός ο τρόπος εξόρυξης θα αύξανε υπερβολικά το κόστος εξόρυξης το
οποίο σε συνδυασμό με την τιμή των πωλούμενων προϊόντων, θα καθιστούσε
ασύμφορη την εν λόγω εξορυκτική δραστηριότητα, όπως και κάθε άλλου λατομείου
αδρανών υλικών. Εναλλακτικά θα μπορούσαν να γίνονται ανατινάξεις με
μεγαλύτερες ποσότητες εκρηκτικών υλών ανά χρόνο πυροδότησης, πλην όμως αυτή η
εναλλακτική θα προκαλούσε δυσμενέστερες επιπτώσεις στο περιβάλλον από τις
αυξημένες δονήσεις και το θόρυβο των ανατινάξεων. Άλλη λύση ως προς τη
χρησιμοποιούμενη τεχνολογία είναι η ηλεκτροδότηση του συγκροτήματος θραύσης -
παραγωγής αδρανών υλικών από κατάλληλο ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος. Το
ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος για τη λειτουργία και για την παραγωγή του απαιτούμενου
ρεύματος θα απαιτούσε μεγάλες ποσότητες πετρελαίου και εκτός αυτού επιβαρύνει το
ακουστικό περιβάλλον (αυξημένος διαρκής θόρυβος σε σχέση με ηλεκτροδότηση από
τη ΔΕΗ). Εκτός λοιπόν του μειωμένου κόστους παραγωγής των αδρανών υλικών με
ηλεκτροδότηση από τη ΔΕΗ, με αυτήν την επιλεγείσα εναλλακτική επιβαρύνεται
λιγότερο το περιβάλλον της περιοχής.

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Όσον αφορά τον τρόπο εξόρυξης, με χρήση εκρηκτικών υλών, να προσθέσουμε ότι η
συγκεκριμένη τεχνική είναι η πλέον διαδεδομένη σε λατομεία εξόρυξης αδρανών
υλικών. ίσως θα έπρεπε να δοθεί περισσότερη έμφαση στη ποιότητα και όχι στη
ποσότητα των εκρηκτικών υλών. Όσον αφορά στο συγκρότημα θραύσης, ο μελετητής
δεν γίνεται ξεκάθαρος και κατανοητός ως προς την επιλογή της εναλλακτικής. Όπως
τα παρουσιάζει βέβαια, σαφές πλεονέκτημα έχει η τροφοδότηση των μηχανημάτων
θραύσης-ταξινόμησης με ηλεκτρικό ρεύμα έναντι της καύσης πετρελαίου. Η
τροφοδότηση αυτή όμως θα πρέπει να προέρχεται από τη ΔΕΗ και όχι από κάποιο
ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος. Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος εγκατάστασης δικτύου
ηλεκτροδότησης από τη ΔΕΗ μελλοντικά, γιατί παροντικά όπως έχει αναφέρει και ο
μελετητής δεν υφίσταται δίκτυο ηλεκτροδότησης στο χώρο του λατομείου.

Όσον αφορά στην αποκατάσταση του περιβάλλοντος, η εναλλακτική που εξετάζεται

είναι η χρήση διαφορετικών δασικών ειδών από αυτά που προτείνονται. Εφόσον
όμως, η επιλογή των δασικών ειδών για την αποκατάσταση βασίστηκε στην αυτοφυή
βλάστηση της ευρύτερης περιοχής, στο υψόμετρο του λατομικού χώρου και στη
γεωγραφική του θέση και επιλέχθηκαν ανθεκτικά λιτοδίαιτα ενδημικά δασικά είδη
που μπορούν να βρεθούν στα φυτώρια της ευρύτερης περιοχής, λογικά και σωστά ο
μελετητής απέρριψε την εναλλακτική της χρήσης διαφορετικών δασικών ειδών.

Όσον αφορά τη μηδενική λύση, της παύσης λειτουργίας του λατομείου, αυτή
απορρίπτεται από το μελετητή, προτείνοντας ως τελική λύση τη λειτουργία του
λατομείου.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: Υφιστάμενη κατάσταση περιβάλλοντος

Η υφιστάμενη κατάσταση του περιβάλλοντος περιγράφεται εξονυχιστικά. Γενικά

καλύπτονται επαρκώς οι περισσότερες υποενότητες της προτεινόμενης δομής. Τα
κλιματικά και βιοκλιματικά χαρακτηριστικά του τόπου περιγράφονται πλήρως, με
αναφορές σε στοιχεία για τον άνεμο (μέση συχνότητα διεύθυνσης ανέμου, ένταση
ανέμου, θερμοκρασία ανέμου), μέση θερμοκρασία ,μέση μέγιστη, μέση ελάχιστη,
απολύτως μέγιστη θερμοκρασία και πολλά άλλα στοιχεία σχετικά με την υγρασία,
χιονόπτωση, χαλάζι, ομίχλη κτλ. Παρουσιάζεται και επεξηγείται επίσης,
ομβροθερμικό διάγραμμα και ιστόγραμμα διεύθυνσης ανέμων. Παρόλα αυτά, τα
στοιχεία είναι για την περίοδο 1974-1993, οπότε τίθεται θέμα αξιοπιστίας σχετικά με
το πόσο τα στοιχεία αυτά αντικατοπτρίζουν τις τωρινές κλιματικές συνθήκες. Τα
γεωλογικά, τεκτονικά, κοιτασματολογικά και εδαφολογικά στοιχεία της περιοχής,
όπως και η τοπική χλωρίδα και πανίδα περιγράφονται εξίσου αναλυτικά με τα
μετεωρολογικά στοιχεία, μόνο που ο μελετητής δεν μας δίνει πηγές για τα τελευταία.
Όσον αφορά τo βιότοπο CORINE, εντός του οποίου εμπίπτει η περιοχή μελέτης, τα
στοιχεία είναι δοσμένα από την βάση δεδομένων για την ελληνική φύση ΦΙΛΟΤΗΣ.
Η τεκμηρίωση του χαρακτήρα της έκτασης γίνεται από τις αποφάσεις του Γ.Γ.
Περιφέρειας Κρήτης 3208/21.07.2008 και 1660/18.12.2013 που αναφέρουν ότι η
έκταση είναι δασική. Η περιγραφή για το υφιστάμενο υδρογραφικό δίκτυο γίνεται
βάσει του εγκεκριμένου Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του
Υδατικού Διαμερίσματος Κρήτης (GR13), που αποφαίνεται ότι δεν υπάρχει κανένας
ποταμός στην περιοχή μελέτης. Όσον αφορά τις χρήσεις γης της περιοχής, αυτές
δίνονται σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ (Απογραφή 1999-2000). Από παρεμφερή
πίνακα της ΕΣΥΕ ο μελετητής μας δίνει και στοιχεία για τις γεωργικές και
κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις της περιοχής. Τα στοιχεία αυτά κρίνονται
ικανοποιητικά. Τα κύρια μεγέθη των τριών παραγωγικών τομέων της οικονομίας
περιγράφονται βάσει μιας έκθεσης του τεχνικού επιμελητηρίου σχετικά με την
πολεοδομική και αρχιτεκτονική φυσιογνωμία των παραδοσιακών οικισμών Λασιθίου.
Δεν παρέχονται μετρήσεις σχετικά με την ποιότητα του αέρα και το ακουστικό
περιβάλλον εφόσον πρόκειται για απομονωμένη επαρχιακή περιοχή οπότε δεν
υφίσταται λόγος μέτρησης. Η περιγραφή των υδρογεωλογικών στοιχείων της
περιοχής γίνεται βάσει του επισυναπτόμενου τοπογραφικού χάρτη κλίμακας 1:5000
(βλ. Αρ. Σχεδίου ΜΠΕ – 14), που αποφαίνεται ότι στην περιοχή μελέτης δεν
υπάρχουν πηγές, γνωστοί υδροφόροι ορίζοντες, υδραγωγεία, ποταμοί και άλλα
σημαντικά υδρολογικά στοιχεία.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: Μεθοδολογία αξιολόγησης των περιβαλλοντικών
επιπτώσεων

Για την εκτίμηση, την αξιολόγηση και την παρακολούθηση των πιθανών σημαντικών
επιπτώσεων που ενδέχεται να προκληθούν από την παρούσα δραστηριότητα στο
εγγύς περιβάλλον, εντός και εκτός του χώρου μελέτης, θα γίνεται μία αποτύπωση των
βλαπτικών παραγόντων, μέσω ειδικών μετρήσεων. Ειδικότερα θα γίνεται μία
Τοπογραφική Αποτύπωση, κάθε χρόνο, στην οποία θα καταγράφονται λεπτομερώς
όλα τα τοπογραφικά στοιχεία του χώρου εντός του λατομείου. Από δε την καταγραφή
και μελέτη των στοιχείων της αποτύπωσης θα αναλύεται η προχώρηση των εργασιών
εκμετάλλευσης. Τέλος, από την πιο πάνω τοπογραφική αποτύπωση θα μπορούν να
καταγράφονται είτε σχεδιαστικά είτε/και σε μορφή κειμένου οι εργασίες
αποκατάστασης που έχουν πραγματοποιηθεί, οι αστοχίες των φυτεύσεων και των
άλλων εργασιών αποκατάστασης, ώστε τελικά με τις κατάλληλες διορθωτικές
ενέργειες, η τήρηση των περιβαλλοντικών όρων της παρούσας δραστηριότητας να
καταστεί πραγματικότητα για την εκμεταλλεύτρια εταιρεία. Επίσης προβλέπεται να
γίνονται μετρήσεις θορύβου και σκόνης κατά την εξέλιξη της παραγωγικής
διαδικασίας και σε διάφορες θέσεις στα μέτωπα του λατομείου ή στις θέσεις
φόρτωσης των τελικών προϊόντων του λατομείου. Οι μετρήσεις προβλέπεται να
γίνουν αμέσως μετά την παράταση της άδειας εκμετάλλευσης και θα εκτελούνται
κάθε 6 μήνες. Θα καταγράφονται δε σε ειδικό θεωρημένο βιβλίο μετρήσεων των
βλαπτικών παραγόντων, ώστε να αξιολογούνται εξαμηνιαίως και να λαμβάνονται οι
κατάλληλες επανορθωτικές ενέργειες (μικρές βελτιώσεις στη μέθοδο εξόρυξης,
αλλαγή μέσων, εξοπλισμού, αλλαγή των Μέσων Ατομικής Προστασίας ΜΑΠ του
προσωπικού κλπ), όταν και εάν απαιτηθούν.

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ: Τουλάχιστον όσον αφορά την εκτίμηση και αξιολόγηση των

επιπτώσεων θορύβου και σκόνης χρησιμοποιείται η επίσημη μέθοδος. Η επίσημη
μέθοδος σύμφωνα με τους (Οικονόμου και Γείτονα, 2014), συγκρίνει τις πιθανές
επιπτώσεις με τις νομικές απαιτήσεις και τις θεσμοθετημένες προδιαγραφές. Έτσι
λοιπόν και στην συγκεκριμένη ΜΠΕ, θα γίνει μέτρηση των επιπτώσεων του θορύβου
και της σκόνης και θα συγκριθούν οι τιμές με τα αντίστοιχα όρια των προδιαγραφών.
Θεωρητικά και λογικά η συγκεκριμένη μέθοδος είναι η ορθότερη για την αξιολόγηση
των συγκεκριμένων επιπτώσεων. Δεν αξιολογούνται όμως οι υπόλοιπες επιπτώσεις,
όπως της αλλοίωσης του τοπίου και του αναγλύφου, της εκχέρσωσης δασικής
έκτασης και της επίδρασης της ενέργειας αυτής στην χλωρίδα και πανίδα της
περιοχής, στον βιότοπο CORINE, στην εδαφική διάβρωση. Οι τελευταίες αποτελούν
έμμεσες επιπτώσεις και είναι δύσκολο να αξιολογηθούν. Θα μπορούσε ίσως να
χρησιμοποιηθεί για την γενικότερη αξιολόγηση των επιπτώσεων η πολυκριτηριακή
μέθοδος, εφαρμόζοντας κάποιους συντελεστές βαρύτητας στις επιπτώσεις. Γενικά το
θέμα των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και της εκτίμησης-αξιολόγησής τους στα
πλαίσια της συσχέτισής τους με έργα και δραστηριότητες αποτελεί ένα πολύπλοκο
ζήτημα, όπου θα πρέπει με τρόπο αντικειμενικό να «ζυγίζονται» τα οφέλη του έργου
με τις αναμενόμενες περιβαλλοντικές του επιπτώσεις.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: Προτεινόμενα μέτρα αντιμετώπισης

Όσον αφορά στην εξωτερική επιφάνεια των πετρωμάτων και στα εδάφη της περιοχής
μελέτης, προτείνεται η αποκατάσταση των τελικών επιφανειών του λατομείου αρχικά
με διάστρωση κατάλληλων στείρων υλικών της εξόρυξης, στη συνέχεια με
διάστρωση γόνιμου εδαφικού υλικού και τέλος με δενδροφυτεύσεις.

Όσον αφορά την καταστολή της σκόνης θα εφαρμόζονται μέτρα καταστολής στις
εστίες δημιουργίας της, με βελτίωση του οδοστρώματος και κατάβρεγμα των δρόμων
και πλατειών του λατομείου. Ειδικότερα για τον περιορισμό και καταστολή της
σκόνης στους δρόμους κίνησης οχημάτων θα γίνει δαπεδόστρωση με ψιλομερή
ενδιάμεσα στείρα υλικά από τα προϊόντα της εξόρυξης στις εισόδους - εξόδους του
λατομείου ή από κατάλληλα αδρανή υλικά οδοστρωσίας, τόσο των δρόμων όσο και
της πλατείας, ενώ θα γίνεται και τακτική συντήρησή τους σε όλο το μήκος τους.
Επίσης δεν θα παραλείπεται το τακτικό κατάβρεγμα του εσωτερικού οδικού δικτύου
και της πλατείας του λατομείου (2 - 3 φορές την ημέρα), από το υδροφόρο όχημα της
εταιρείας, αναλόγως των καιρικών συνθηκών.

Όσον αφορά την χλωρίδα και τη πανίδα, ο μελετητής αναφέρει, ότι οι προτεινόμενες
φυτεύσεις Χαλέπιας Πεύκης, Ψευδακακίας και Κυπαρισσιού που θα ακολουθήσουν
στο στάδιο της αποκατάστασης αναμένεται να αναβαθμίσουν το φυσικό περιβάλλον
και την χλωρίδα και πανίδα της περιοχής.
Όσον αφορά τα υγρά απόβλητα και συγκεκριμένα, τα αντικαθιστάμενα ορυκτέλαια:
Για την αντιμετώπιση της διαρροής των ορυκτελαίων αυτών στο υπέδαφος της
περιοχής, οι εργασίες αντικατάστασής τους θα γίνονται, είτε σε δάπεδο του λατομείου
που έχει τσιμεντοστρωθεί στις μηχανολογικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας, είτε σε
συνεργαζόμενο συνεργείο εκτός του λατομικού χώρου. Τα δε παραγόμενα παλαιά
ορυκτέλαια, στην περίπτωση που η αλλαγή τους γίνεται στο λατομικό χώρο, θα
συγκεντρώνονται σε κάδους και σε μεταλλικά δοχεία (βαρέλια) και θα
παραλαμβάνονται κατά διαστήματα από τον προμηθευτή ορυκτελαίων της
εκμεταλλεύτριας εταιρείας, με σκοπό τον καθαρισμό - αναγέννησή τους. Για τα
λύματα του προσωπικού θα τοποθετηθεί εντός του χώρου μία (1) χημική τουαλέτα. Η
τουαλέτα αυτή θα είναι κατασκευασμένη με υλικά μη πορώδη ή τουλάχιστον με
λίγους πόρους, που να επιτρέπουν ένα γρήγορο καθαρισμό και απολύμανση.

Όσον αφορά τα στερεά απόβλητα: Τα επιφανειακά γαιώδη υλικά (φυτική γη), όπου
αυτά εμφανίζονται, κατά τη διάνοιξη των βαθμίδων του λατομείου θα
απομακρύνονται - συγκεντρώνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα, με σκοπό τη
χρησιμοποίησή τους στις εργασίες αποκατάστασης - μερικής κάλυψης των τελικών
επιφανειών του λατομείου (ως υλικό υπόβασης, για δενδροφυτεύσεις, κλπ), όπως
προαναφέρθηκε σε προηγούμενο, σχετικό με την απόθεση στείρων, κεφάλαιο. Επίσης
τα λίγα στερεά απόβλητα από συσκευασίες αναλωσίμων θα συγκεντρώνονται σε
ξεχωριστούς κάδους κατά κατηγορία (ανακυκλώσιμα και μη, κτλ.) και θα
παραδίδονται στον αρμόδιο, για την παραπέρα διαχείριση και διάθεσή τους, Δήμο
Αγ. Νικολάου. Δεν υπάρχουν στείρα υλικά που θα συνεξορύσσονται κατά την
εξόρυξη των αδρανών υλικών. Τέλος τα παλαιά άχρηστα ελαστικά των τροχοφόρων
μηχανημάτων θα διατίθενται σε εμπόρους για την περαιτέρω, εκτός λατομικού
χώρου, αξιοποίησή τους (λεπτομερής τεμαχισμός τους και χρήση στους
ασφαλτοτάπητες).

Όσον αφορά την αποκατάσταση της δασικής έκτασης, και εν γένει του τοπίου: θα
πραγματοποιηθούν μετά το πέρας των εργασιών της εκμετάλλευσης, φυτεύσεις
αναχλόασης με ψυχανθή, φυτεύσεις αναθάμνωσης με Σπάρτο. Το συγκεκριμένο είδος
είναι εδαφοσυγκρατικό και ανθεκτικό στη ξηρασία. Οι θαμνώσεις θα γίνουν στα
πρανή των δρόμων εσωτερικής και εξωτερικής προσπέλασης και στα πρανή και στη
στέψη των σωρών στείρων υλικών. Για την αποκατάσταση της
βλάστησης/δενδροφύτευση προτείνεται η φύτευση Χαλέπιας Πεύκης (Pinus
Halepensis), Ψευδακακίας (Robinia Pseudoacacia) και Κυπαρισσιού (Cupressus SP)
στις τελικές επιφάνειες. Τα παραπάνω είναι φυτά λιτοδίαιτα με μεγάλη
προσαρμοστική ικανότητα αναπτυσσόμενα σε ποικιλία εδαφών μέχρι αγόνων, ξηρών
και αβαθών. Τα φυτά η εκμεταλλεύτρια θα τα προμηθεύεται από το Δασαρχείο Αγ.
Νικολάου ή άλλα δασαρχεία του Λασιθίου και της Περιφέρειας ή/και από δημόσια
δασικά φυτώρια. Η συνολική δαπάνη αποκαταστάσεως του χώρου ανέρχεται σε
114.000 ευρώ. (εμπεριέχονται έξοδα για λιπάνσεις φυτών, ποτίσματα, περίφραξη).
Γενικά το ποσό αυτό δεν θεωρείται δυσβάσταχτο σε σχέση με το μέγεθος της
εκμετάλλευσης.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ

Όσον αφορά τη σκόνη και τον θόρυβο: 1. Κατασκευή περιμετρικά του χώρου
φυτοφρακτών, από ταχυαυξή κωνοφόρα (εφόσον επιδιώκεται προστασία και τη
χειμερινή περίοδο) σε συνδυασμό με πυκνούς θάμνους. Για να είναι όσο το δυνατόν
οικονομικό αυτό το μέτρο, προτείνεται οι φυτεύσεις αυτές να πραγματοποιηθούν
περιμετρικά του χώρου του λατομείου σε ορισμένα μόνο σημεία, τα οποία απέχουν τη
μικρότερη απόσταση από γειτονικούς δρόμους ή και οικισμούς. Μ αυτό τον τρόπο θα
περιορίζεται η μεταφορά σκόνης και θορύβου. Επίσης όσον αφορά τη σκόνη μπορούν
να χρησιμοποιηθούν καλύμματα στα φορτηγά μεταφοράς των αδρανών υλικών,
εφόσον αυτά είναι δεδομένο ότι θα χρησιμοποιούν επαρχιακές οδούς.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12: Πρόγραμμα παρακολούθησης των περιβαλλοντικών

επιπτώσεων

Η εκμεταλλεύτρια εταιρεία θα εφαρμόζει Σχέδιο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης για τη

διασφάλιση της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων και την αποτελεσματικότερη
προστασία του περιβάλλοντος. Το σχέδιο στηρίζεται στη μέτρηση πηγών ρύπανσης,
στην τήρηση των εκάστοτε ισχυόντων ορίων ρυπαντικών φορτίων, που καθορίζει η
κείμενη νομοθεσία σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα και στην τήρηση των
εγκεκριμένων και σε ισχύ περιβαλλοντικών όρων. Τελικός σκοπός και στόχος του
Σχεδίου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης είναι η αποτελεσματική προστασία του
περιβάλλοντος. Θα ενθαρρυνθεί δε η ανάπτυξη και εφαρμογή συστήματος
περιβαλλοντικής διαχείρισης κατά τη σειρά προτύπων ISO 14000. Οι μετρήσεις θα
γίνονται από εξειδικευμένο για το σκοπό αυτό προσωπικό, με χρήση διακριβωμένων
μετρητικών οργάνων. Τα σχετικά πιστοποιητικά διακρίβωσης θα τηρούνται εντός του
χώρου του λατομείου από τον Υπεύθυνο Τήρησης Περιβαλλοντικών Όρων, ο οποίος
θα κάνει και τις καταχωρήσεις στα θεωρημένα βιβλία/αρχεία που ορίζει η νομοθεσία.

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

Α.Ε: Ανώνυμη Εταιρεία

ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ: Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια/ Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής

Οργάνωσης Ανοιχτών Πόλεων

Δ.Ε: Δημοτική Ενότητα

ΕΛΣΤΑΤ: Ελληνική Στατιστική Αρχή

ΕΣΥΕ: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος

Ι.Γ.Μ.Ε: Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών

ΚΜΛΕ: Κανονισμός Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών

Κ.Τ.Σ: Κανονισμός Τεχνολογίας Σκυροδέματος

ΚΥΑ: Κοινή Υπουργική Απόφαση

ΜΠΕ: Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

ΟΤΑ: Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης

ΥΠΕΚΑ: Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Οικονόμου Ε., Γείτονας Α., 2014. Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων έργων &
προγραμμάτων, Στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση σχεδίων και προγραμμάτων.
Θεσσαλονίκη.

Πέτρος Γ. Τζεφέρης, Δρ. µηχανικός µεταλλείων – µεταλλουργός Προϊστάµενος της

Διεύθυνσης Λατοµείων Μαρµάρων και Αδρανών Υλικών Υπουργείο Περιβάλλοντος
Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ), O δεκάλογος µείωσης της κοινωνικής
βαρύτητας και αποδοχής του εξορυκτικού κλάδου, Άρθρο γνώμης

Canter L.W. 1996 Environmental impact assessment, εκδ. McGraw-Hill, 2η έκδοση.

Lawrence J. Drew, William H. Langer, Janet S. Sachs, 2002, Natural Resources

Research
G. Carrod, K.G Willis, 1999, Economic Valuation of the Environment: methods and
case studies

www.crete.gov.gr