‫افغانستان زنده است‬

‫افغانستان ژوندی دی‬

Afghanistan Alive

1386 ‫دوهمه شمیره دلو‬ 

1386 ‫شماره دوم دلو‬
Number 2 February 2008
Afghanistan Alive February 2008 Page 1
Albanian Restaurant & Hi! My Name is Sameer
Sports Bar I'm the marketing officer at
STREET 15, LINE 4 (TURN LEFT), WAZIR AKBAR KHAN, KABUL Afghanistan Alive.
Continuing the traditions, tastes & quality of the Advertising with us offers you
Springfield
• low cost
marketing

Our pizzas are second to • country wide

none in Kabul distribution
Try one today and you’ll
be back for more • marketing to
more than
10,000 readers

I am happy to
discuss your
marketing needs
FREE HOME DELIVERY Contact me at
(within 5km of the restaurant) 0799 234 606
0799 001 520 or
0799 150 044 sales@afghanistanalive.com
Check our menu at www.afghanistanalive.com/Rest.htm
2 ‫صفحه‬ 1386 ‫دلو‬ ‫افغانستان زنده است‬ Afghanistan Alive February 2008 Page 3
HAMIDI SUPER MARKET ‫محتویات‬
!‫یک موفقیت‬
Contents
‫کتاب های بالدار‬
6 !‫یوه بریالیتوب‬ 24 :‫وزر لرونکی کتابونه‬
A Success! Books With Wings

‫سالنگ‬ ‫دارالترجمه قطب زاده‬

A new address 8 ‫سالنګ‬ 28 ‫د قطب زاده دارالترجمه‬
but the same high quality service Salang Qutbzadah Translation Center

and great variety of products

‫غزنی‬ ‫اسالمی تارخی عمارتونه‬
16 ‫غزني‬ 33 ‫بنا های تاریخی اسالمی‬
Ghazni Historic Islamic Builings
Cosmetics from
world famous companies ‫آموختن برای بازی کردن و بازی کردن‬
‫تخت رستم‬ ‫برای آموختن‬
20 ‫د رستم تخت‬ 37
‫زده کړه دلوبی لپاره اولوبی دزده کړی لپاره‬
Groceries and household Takht-i-Rustam
Learn to Play & Learn
goods

Electric ‫من هرروز مانند یک سیاح هستم‬
goods 40 ‫زه هره ورځ د یوه ګرځندوی په شان یم‬
I’m Like A Tourist Every Day
Publsher - Afghanistan Alive
Manager - S. Haris Gisawi
Journalist - Hamayoon Kamal
Marketing - Sameer Tanah
Design - Higgins Design 0799 234 606
Photographs - © Afghanistan Alive
Printer -
Translation - Qutbzadah Translation Center
Advertising - sales@afghanistanalive.com
Website - www.afghanistanalive.com FRONT COVER:
Contact - 0799 234 606 Children learning to play
Shar-e-Naw, Zarghona Maidan, Park Plaza Email - office@afghanistanalive.com educational games (See
Page 37-39)
4 ‫صفحه‬
0799 556 565 1386
or ‫دلو‬0700 275 894‫افغانستان زنده است‬ Afghanistan Alive February 2008 Page 5
 ‫‪ pdf.com/AAM1‬کی‬
‫موجود دی‪.‬‬ ‫یوه‬ ‫پیشنهاد ات شما را برای مضا‬
‫مین خوش آمدید میگوئیم‪.‬‬ ‫یک‬
‫موږ ددغه مجلی وده د‬
‫افغانستان د پرمختګ اود ملی‬ ‫بریالیتوب!‬ ‫ً‬
‫فعال این مجله توسط آن‬
‫اشخاصی خریداری می گردد‬ ‫موفقیت!‬
‫ویاړ په لورد یوه مثبت ګام په‬ ‫که باوردارند که این به این‬
‫توګه ګورو‪.‬‬ ‫زموږد مجلی لمړنی چاپ‬ ‫کشور کمک کرده می توا ند ‪،‬‬ ‫شماره اول مجله ما یک‬
‫داد خلکو دپاره ښه ده‬ ‫یوه لویه بریا لیتوب وه‪ .‬موږد‬ ‫اما ما به اعال نا ت نیازداریم‬ ‫موفقیت بزرگ بود‪ .‬ما‬
‫چی د مسئلو اوستونځو څخه‬ ‫مبارکی اود ستا ینی ډیری‬ ‫که آن مصارفی را دربردارد‪.‬‬ ‫توصیف ها وتبریکات زیاد‬
‫ها خوا نظرواچوی‪ .‬موږ‬ ‫پیغامونه ترالسه کړ موږ‬ ‫افغانستان زنده است یک‬ ‫رادریافت کرده ایم‪ .‬ما میدانیم‬
‫هیله کووترڅود توان او ښه‬ ‫پوهیږو چه هغه بشپړ نه وو‬ ‫طریق بزرگ به بازاراست‪،‬‬ ‫که این شماره کامل نبوده ولی‬
‫خوموږ به دوخت په تیریدو‬ ‫با گذشت زمان بهبود خواهد‬
‫شیانو یوه ګډه لید لوری چه‬
‫زموږهدف دی‪ ،‬هغی ته وده‬ ‫سره په دی کی ښه والی‬
‫نه تنها درکابل بلکه ازطریق‬
‫انترنیت درسرتاسر کشور‬ ‫یافت‪.‬‬ ‫!‪A Success‬‬
‫ورکړو‪.‬‬ ‫راولو‪.‬‬ ‫وبیرون ازکشور‪.‬‬ ‫مجله درسرتاسرکشور‬
‫توزیع گردیده ودرشکل ‪PDF‬‬ ‫‪The first edition of‬‬ ‫‪things that are part of our‬‬
‫که ددی مجلی بریالیتوب په‬ ‫‪our magazine was a‬‬ ‫‪country.‬‬
‫اوږدو مودوکښی وی نو موږ‬ ‫دامجله دهیواد په ګوټ‬ ‫تشکر ازمطا لعه مجله ما‬ ‫درصفحه انترنیت ‪www.‬‬
‫‪great success. We‬‬
‫ګوټ کی خپور شوی دی‬ ‫‪afghanistanalive.‬‬ ‫‪If the magazine is‬‬
‫ستا سو مرستی ته اړتیا لرو‪.‬‬ ‫وامید وارهستیم تا شما با ما‬ ‫‪have received many‬‬
‫بوده ویک حمایت کننده دایمی اود پی‪ -‬ډی‪ -‬ایف په څیرد‬ ‫‪ pdf.com/AAM1‬موجود‬ ‫‪to be a success in the‬‬
‫موږ‬ ‫‪compliments and‬‬
‫‪long term we need your‬‬
‫انترنیت په ویب پاڼه ‪www.‬‬ ‫با شید‪.‬‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪congratulations. We know‬‬
‫‪support.‬‬
‫‪afghanistanalive.‬‬ ‫‪it was not perfect but we‬‬
‫‪will improve as time goes‬‬ ‫‪We welcome your‬‬
‫بحیث یک‬‫ما این مجله را ٍ‬ ‫‪success stories and‬‬
‫‪on.‬‬
‫همکاری مثبت درانکشاف و‬

‫‪FIVE STAR‬‬
‫‪suggestions for articles.‬‬
‫افتخارملی افغانستان می بینیم‪.‬‬ ‫‪The magazine is being‬‬
‫‪circulated across the‬‬ ‫‪Currently the magazine‬‬
‫‪country and is available‬‬ ‫‪is being paid for by‬‬

‫‪STORE‬‬
‫این برای مردم خوب است‬ ‫‪in PDF Format on‬‬ ‫‪people who believe it‬‬
‫تا با التر ازسطح مسایل‬ ‫‪the internet at www.‬‬ ‫‪can contribute to this‬‬
‫‪FOR FRIENDLY AND HELPFUL SERVICE‬‬ ‫‪afghanistanalive.com/‬‬ ‫‪country. But we need‬‬
‫ومشکالت را مشاهده نمایند‪.‬‬
‫‪AAM1.pdf.‬‬ ‫‪advertising to cover costs.‬‬
‫ما امیدوارهستیم تا یک رویا‬
‫‪We stock a huge range of‬‬ ‫‪ We see the magazine‬ی مشترک توانمندی ها‬
‫‪Afghanistan Alive is a‬‬
‫‪great way to market, not‬‬
‫‪the latest‬‬ ‫‪ as a positive contribution‬واشیای خوبی را که بخشی از‬
‫‪to development and‬‬
‫‪just in Kabul, but across‬‬
‫‪ national pride in‬کشورما هستند ارتقا دهیم‪.‬‬ ‫‪the country and beyond,‬‬
‫‪DVD Movies‬‬ ‫‪Afghanistan.‬‬
‫‪on the internet.‬‬
‫اگر مجله دردرازمدت‬ ‫‪Thank you for reading‬‬
‫‪Computer Software‬‬ ‫‪It is good for people to‬‬
‫‪ look beyond the problems‬باعث موفق باشد ما به حمایت‬ ‫‪our‬‬ ‫‪magazine and we‬‬
‫‪hope‬‬ ‫‪you will stay with‬‬
‫‪CDs‬‬ ‫‪ and difficulties. We‬شما نیازداریم‪.‬‬
‫‪us and be a permanent‬‬
‫‪are hoping to promote‬‬
‫‪Mobile Phones‬‬ ‫ما داستان های موفقیت و‬ ‫‪a shared vision of the‬‬
‫‪supporter.‬‬
‫‪strengths and good‬‬
‫صفحه ‪6‬‬ ‫‪0791 821 131 1386‬‬
‫‪070 652 065‬دلو ‪or‬‬ ‫افغانستان زنده است‬ ‫‪Afghanistan Alive‬‬ ‫‪February 2008‬‬ ‫‪Page 7‬‬
 ‫سالنګ‬ ‫سالنگ‬ ‫‪Salang‬‬
‫یوموافقه لیک الس لیک کړ‬ ‫سالنگ را بطور مشترک آغاز‬ ‫‪joint development of the‬‬
‫ترڅو د سالنګ ګډ سړک‬ ‫نمایند‪.‬‬ ‫‪Salang road. The tunnel‬‬
‫پراخه کړی‪ .‬تونل په ‪۱۹۶۴‬کال‬ ‫‪was opened in 1964 and‬‬
‫دکال په داوخت کی د‬ ‫تونل درسال ‪ 1964‬افتتاح‬ ‫درین موقع سال کوه های‬ ‫‪At this time if the‬‬ ‫‪provided a year-round‬‬
‫کی پرانستل شواونژدی د یو‬
‫هندوکش غرونه له واورو‬ ‫گردیده و یک اتصال دور‬ ‫هندوکش را برف پوشانیده‬ ‫‪year the snow covered‬‬ ‫‪connection from the North‬‬
‫کال په موده کښی دشوروی‬ ‫‪and the Soviet Union‬‬
‫سره پټ شی په ډیر ښه حالت‬ ‫یکساله را از شمال و اتحاد‬ ‫است که در حالت بسیار خوب‬ ‫‪Hindu Kush mountains‬‬
‫پخوانی اتحاد دافغانستان دشمال‬ ‫‪to Kabul. The project‬‬
‫که حیرانوونکی منظرو سره‬ ‫شوروی به کابل فراهم نمود‪.‬‬ ‫با نمای حیرت انگیز خود از‬ ‫‪are at their best with‬‬
‫اوکابل سره ونښلول‪ .‬په دی‬ ‫‪involved drilling 2.7‬‬
‫افغانستان له خورا ښه منظرو‬ ‫جمله بهترین مناظر افغانستان‬ ‫‪wonderful views of‬‬
‫پروژه کی د ‪ ۲،۷‬کیلومترپه‬ ‫پروژه شامل برمه کاری‬ ‫‪kilometers through the‬‬
‫‪.‬څخه وی‬ ‫می باشند‪.‬‬ ‫‪some of Afghanistan’s‬‬ ‫‪heart of the Hindu Kush.‬‬
‫ژوروالی دهندوکش په زړه کی‬ ‫‪ 2.7‬کیلومتر درقلب هندو کش‬ ‫‪best scenery.‬‬
‫‪.‬برمه ترسره شو‬ ‫د سالنګ کوتل یا دره ‪۳۸۷۸‬‬ ‫میباشد‪.‬‬ ‫کوتل سالنگ یا درۀ سالنگ‬ ‫‪The completion of a‬‬
‫متره لوړ والی لری‪ .‬دا یوه‬ ‫‪ 3878‬متر ارتفاع دارد‪ .‬این‬ ‫‪Kotal-e Salang or‬‬ ‫‪tunnel reduced travel‬‬
‫پخوادافغانستان د شمال سیمی‬ ‫تکمیل تونل وقت سفر بین‬ ‫‪Salang Pass has an‬‬
‫مهمه دره ده چه د افغانستان‬ ‫درۀ مهمی است که شمال‬ ‫‪time between Kabul and‬‬
‫څخه تر کابل پوری دشیبرله‬
‫کابل و شمال را به چند ساعت شمال د کابل له والیت سره‬ ‫افغانستان را با والیت کابل‬ ‫‪elevation of 3878 metres.‬‬ ‫‪the north to a few hours.‬‬
‫الری سفرکول دری ورځی‬ ‫کاهش داد‪ً .‬‬ ‫‪It is the major pass‬‬ ‫‪Previously access to the‬‬
‫قبال رسیدن به شمال ‪.‬نښلوی‬ ‫وصل می سازد‪ .‬دره از‬
‫وخت نیول او اوس دسالنګ‬ ‫از طریق کوتل شیبر ‪ 3‬روز را‬ ‫‪connecting northern‬‬ ‫‪north through the Kotal-e‬‬
‫هندوکش گذشته و از سال‬ ‫‪Afghanistan and Kabul‬‬ ‫‪Shibar took three days.‬‬
‫د ټونل له بشپړیدوسره سم د‬ ‫دا دره د هندوکش له‬ ‫در بر می گرفت‪.‬‬ ‫‪ 1964‬به این طرف از طریق‬ ‫‪province.‬‬
‫ااوږده سفرپه څوساعتونو‬ ‫غرڅخه د ‪ ۱۹۶۴‬کال څخه‬ ‫‪The road through the‬‬
‫سرک و تونل راه درۀ‬ ‫تونل سالنگ عبور می نماید‪.‬‬
‫‪.‬راټیټ شویدی‬ ‫را پدی خوا دسالنګ د تونل‬ ‫‪The pass crosses the‬‬ ‫‪Salang Pass and Tunnel‬‬
‫سالنگ نقش های بسیار مهمی له لیاری تیریږی چه د ‪۱۹۷۳‬‬ ‫این بلند ترین و طوالنی‬ ‫‪Hindu Kush and since‬‬ ‫‪played critical roles‬‬
‫دسالنګ ددری د سړک‬ ‫را در طی ‪ 26‬سال جنگ‪،‬‬ ‫‪1964 passes through the‬‬
‫میالدی کال پوری تر ټولو لوړ‬ ‫ترین سرک تونلی تا سال‬ ‫‪during the 25 years of‬‬
‫اوتونل الر د ‪ ۲۵‬کلن جګړه‬ ‫‪Salang tunnel. This was‬‬
‫بشمول تجاوز شوروی‪ ،‬جنگ اواوږد تونلی سړک وؤ کله‬ ‫‪ 1973‬بود تا وقتیکه ایاالت‬ ‫‪fighting, including the‬‬
‫(دشوروی اتحاد یرغل‪،‬‬ ‫داخلی‪ ،‬طالبان و حمله ایالت‬ ‫‪the world’s highest and‬‬ ‫‪Russian invasion, the‬‬
‫چه دامریکی متحده ایالتونه له‬ ‫متحدۀ امریکا تونل طویلتر از‬
‫داخلی جګړی‪ ،‬دطالبانورژیم‬ ‫متحدۀ امریکا بازی نمود‪.‬‬ ‫‪longest road tunnel until‬‬ ‫‪civil war, the Taliban‬‬
‫هغی نه یواوږد تونل جوړکړ‪.‬‬ ‫آن را اعمار نمود‪ .‬تاجکستان‬ ‫‪1973 when the USA built‬‬ ‫‪and US invasion. The‬‬
‫اودمتحده ایاالتو د حملی) په‬ ‫بمباردمان‬ ‫منطقه جنگ شدید و‬
‫همدارنګه تاجکستان هم دیو‬ ‫هم چنان یک تونل طویلتر از‬ ‫‪a longer one. Tajikistan‬‬ ‫‪area experienced heavy‬‬
‫اوږدو کی یومهم رول لوبلولی‬ ‫ً‬
‫را مشاهده نموده و وسیعا مورد اوږد تونل په جوړلو بوخت‬ ‫آن را اعمار می نماید‪.‬‬ ‫‪is also building a longer‬‬ ‫‪fighting and bombing and‬‬
‫دی‪ .‬دا سیمه د سختو جګړو‬ ‫استفادۀ وسایل نقلیۀ نظامی‬
‫‪.‬دی‬ ‫‪tunnel.‬‬ ‫‪was used extensively by‬‬
‫اوبمباردمانوترخه تجربه‬ ‫سنگین قرار گرفته است‪.‬‬ ‫تونل تاکنون کمی برق داشته‬ ‫‪heavy military vehicles.‬‬
‫لری اوپه پراخه توګه د درند‬ ‫تراوسه پوری تونل داړتیا وړ‬ ‫و پس سفر از آن طریق یک‬ ‫‪The tunnel still has‬‬
‫ونظامی نقلیه وسایطو په‬ ‫برښنا نلری له دی کبله په هغه‬ ‫دراخیر جنگ‪ ،‬سرک و‬ ‫‪little lighting and so the‬‬ ‫‪At the end of the war‬‬
‫سرگذشتی بایک احساس آرامش‬
‫‪journey through it is an‬‬ ‫‪the road and the tunnel‬‬
‫واسطه استعمال شو یدی‪ .‬د‬ ‫تونل به حالت بدی قرار داشته الره کښی سفر کول دیوهوسايي‬ ‫می باشد وقتیکه شما "در اخر‬ ‫‪adventure with a sense‬‬
‫و ترمیمات آن تا کنون ادامه‬ ‫‪were left in bad condition‬‬
‫جګړو په آخرکی سرک اوتونل‬ ‫احساس سره دیاد لووړپیښه ده‬ ‫آن برق" را می بینید‪ .‬ارتفاع‬ ‫‪of relief when you see‬‬ ‫‪and repairs are still‬‬
‫په یوبد حالت کی پریښودل‬ ‫کله چه په آخر کی تاسی رڼا‬ ‫‪2006‬‬ ‫دارد‪ .‬طوفان ها در سال‬ ‫آن به ‪ 3363‬متر رسیده و ‪2،7‬‬ ‫‪“the light at the end.” It‬‬ ‫‪continuing. Floods in‬‬
‫شواود بیا رغاونی چاری یی‬ ‫وینی‪ .‬دهغه لوړوالی ‪۳۳۶۳‬‬ ‫ً‬ ‫آن قسمت جاده را که جدیدا‬ ‫کیلو متر طول دارد‪ .‬بیش از‬ ‫‪reaches an altitude of‬‬ ‫‪2006 damaged parts‬‬
‫تراوسه پوری دوام لری‪.‬د‬ ‫اواوږدوالی یی ‪ ۲،۷‬کیلومترته‬ ‫ترمیم شده متضرر ساخت‪.‬‬ ‫‪ 1000‬وسایل نقلیه روزانه از‬ ‫‪3,363 meters and is 2.7‬‬ ‫‪of the newly laid road.‬‬
‫‪ ۲۰۰۶‬کال طوفانونه د نوی‬ ‫ترمیمات سرک و تونل سفر را رسیږی‪ .‬په ورځ کی له زرو‬ ‫طریق این تونل عبور و مرور‬ ‫‪km long. More than 1000‬‬ ‫‪Repairs to the road and‬‬
‫بیارغاول شوی سړک ځینی‬ ‫بیشتر یک سرگذشت مستریح‬ ‫‪vehicles pass through the‬‬ ‫‪the tunnel have made the‬‬
‫څخه زیات نقلیه وسایط په دغه‬ ‫می نمایند‪.‬‬
‫‪tunnel daily.‬‬ ‫‪trip a more comfortable‬‬
‫برخی یی ژوبل کړی دی‪.‬‬ ‫‪.‬الر باندی تیریږی‬ ‫تبدیل ساخته است‪.‬‬
‫در سال ‪ 1955‬افغانستان و‬ ‫‪adventure.‬‬
‫دسړک اوتونل بیا رغاونی‬ ‫‪In 1955 Afghanistan and‬‬
‫سفرکولوته نورهم خورا هوسا‬ ‫په ‪ ۱۹۵۵‬کال کی افغانستان‬ ‫‪ the Soviet Union signed‬اتحاد شوروی یک موافقتنامۀ‬
‫‪.‬اوراحت وربښلی دی‬ ‫اودشوروی پخوانی اتحاد‬ ‫‪ an agreement to initiate‬را امضا نمودند تا توسعه جاده‬
‫صفحه ‪8‬‬ ‫دلو ‪1386‬‬ ‫افغانستان زنده است‬ ‫‪Afghanistan Alive‬‬ ‫‪February 2008‬‬ ‫‪Page 9‬‬
10 ‫صفحه‬ 1386 ‫دلو‬ ‫افغانستان زنده است‬ Afghanistan Alive February 2008 Page 11
 ‫الیاس بسیا موبائیل سنتر‬
Kabul-e-News
A weekly e-newsletter of news and events in
66 ‫کوته سنگی فضلی مارکیت دروازه غربی دوکان نمبر‬

Kabul & Afghanistan with a circulation of 4,000

email addresses
Elyas Bassia Mobile Shop
Shop 66, (enter at Western Door)Fazili Market, Kot-e-Sangi

‫عرضه کننده انواع موبائیل و پرزه جات آن‬

‫و ترمیم و ثبت موزیک باز منودن کودهای‬
‫داخلی و خارجی و فارسی سازی‬
Importing all makes of mobile phones
and spare parts
Repairs, recovery of pin codes for
locked phones, installing music and
conversion to Dari language
All the news
‫میتوانیم منونه های مبائیل را‬ We can visit your office with
right where you need it ....... ‫به دفاتر و ارگانهایکه به چندین‬ samples for organisations
buying multiple phones.
.‫مبائیل ضرورت دارند عرضه منائیم‬
on your desk top
‫با ما به متاس شوید برای‬
SUBSCRIBE AND RECEIVE A WEEKLY EMAIL WITH AFGHAN
NEWS - READ THE SHORT BLURBS OR CLICK ON THE LINK ‫ موثر و دوستانه‬،‫خدمات سریح‬
AND READ THE FULL STORY

You can subscribe at our website Contact us for fast, efficient,

www.afghanistanalive.com/KeN.htm friendly service
or email us at
news@afghanistanalive.com Slaman 0700 201 444
or SMS your email address to +93 799 431 087
Salahudin 0786 336 799
12 ‫صفحه‬ 1386 ‫دلو‬ ‫افغانستان زنده است‬ Afghanistan Alive February 2008 Page 13
 WCG
World Construction Group
Construction - Logistics - Security
Opposite AIB Bank
We provide and maintain a safe and healhty working
environment, including safe work systems, for all staff and
Shar-e-Naw
visitors on our premises, sites and business operations. software.town@hotmail.com
software.town@gmail.com
0799 124 000 / 0799 125 000
Our Fleet Includes:
0202 203 091
• Dump Trucks

Higgins Design
• Trucks
• Excavators
• Graders
• Vibrators A DIVISION OF AAM
• Truck Mounted
Cranes The majority of design, artwork and photography
• Compactors in Afghanistan Alive Magazine is by
• Concerete Mixers Higgins Design.
(0.5m3)
Let us give you a quote for your design needs
including posters, stickers, brochures, business cards,
advertising, basic web pages, signage as well as
photography.
Not the biggest,
World Construction Group, Wazir Akbar Khan, Kabul, Afghanistan
haris@afghanistanalive.com
Call us on but definitely the
14 ‫صفحه‬ +93 (0) 799
1386481
‫ دلو‬011 ‫افغانستان زنده است‬
0799 431 087 February 2008
Afghanistan Alive best rates Page 15
 ‫غزنی‬
‫خود قرارداند‪ .‬غزنی دوباره‬ ‫غوريان هغه په ‪1173‬‬ ‫‪their second capital in‬‬
‫ترقی نمود ولی بااالخره توسط‬ ‫عيسوي كال كي خپل دوهمه‬ ‫‪1173. Again Ghazni‬‬
‫لشکر چنگیز خان به رهبری‬ ‫پالېمينه وګرځول‪.‬‬ ‫‪flourished but was‬‬
‫پسرش اوگدی خان در سال‬ ‫‪finally devastated by‬‬
‫از تاریخ باستان غزنی‬ ‫همم هغه ؤ چه غزني بيا‬ ‫‪the armies of Genghis‬‬
‫‪ 1221‬ویران گردید‪ .‬مغل‬ ‫معلومات اندک بدسترس‬ ‫پرمختګ وكړخو په پاي‬ ‫‪Khan led by his son‬‬
‫قراردارد‪ .‬این شاید شهری از ها در قرن چهاردهم تاآمدن‬ ‫كي د چنګيز خان د لښكرو‬ ‫‪Ögedei Khan in 1221.‬‬
‫تیمور در منطقه حکمرانی‬ ‫قرن هفتم به این طرف باشد‬ ‫په واسۍه د هغه د زوي په‬
‫مشري او ګدي خان نومي په ودر آن زمان یک مرکز ترقی مینمودند‪ .‬اوالده وی تاوقتیکه‬ ‫‪The Mongols ruled‬‬

‫غزني‬ ‫‪Ghazni‬‬
‫بابر تصرف صلح آمیز غزنی‬ ‫‪the area until the‬‬
‫یافته بودائی بود‪.‬‬ ‫‪ 1221‬كال كي وران شول‪.‬‬ ‫‪coming of Timur in‬‬
‫را در ‪ 1504‬بدست گرفت‬ ‫مغالنو په دي سيمه باندي په‬
‫غزنی در قرن یازدهم‬ ‫‪the 14th century. His‬‬
‫و درتصرف اوالده وی‬ ‫تيمور‬ ‫ځوارلسمه پيړي كي د‬
‫به حیث پایتخت امپراتوری‬ ‫‪descendants ruled until‬‬
‫باقی ماند که دردهلی وآگره‬ ‫‪Little is known of the‬‬
‫با تجاوز نادرشاه (‪)1738‬‬ ‫تر راتګ پوي واكمني كولو‪ .‬غزنویان در عهد سلطان‬ ‫د غزني د پخواني تاريخ نه‬ ‫‪early history of Ghazni.‬‬
‫‪Baber took peaceful‬‬
‫د هغه اوالدي تر هغه پوري محمود غزنوی به اوج خود‬ ‫‪possession of Ghazni‬‬
‫حکمرانی میکردند‪ ،‬وبعد از‬ ‫ډير لږ معلومات شته ده‪ .‬دا‬ ‫‪It has probably been‬‬
‫چه بابر د غېني سولئيزه‬ ‫‪in 1504 and it remained‬‬
‫وفات نادر یک قسمتی سلطنت‬ ‫رسید که درسرتا سر هند‬ ‫ښايي د اووم پيړي نه را په‬ ‫‪a city since the 7th‬‬
‫تصرف تر السه کړ او دهغه‬ ‫‪in the hands of his‬‬
‫شمالی‪ ،‬فارس وآسیای مرکزی جدید افغانها تحت سلطه احمد‬ ‫تر واكمني الندي باقي پاتي‬ ‫دي خوا يو ښار وي او په هغه‬
‫‪Century and at that‬‬
‫‪descendants, reigning‬‬
‫توسعه یافت‪.‬‬ ‫‪time was a thriving‬‬
‫شاه درانی درآمد‪.‬‬ ‫وخت كي د بودا يانو يو پر‬ ‫‪at Delhi and Agra, till‬‬
‫شول چه په دهلي او آګره كي‬ ‫‪Buddhist centre.‬‬
‫غزنویان اولین خاندان‬ ‫مختللي مركز وو ‪.‬‬ ‫‪the invasion of Nadir‬‬
‫در جریان جنگ اول افغان‬ ‫د نادر شاه ( ‪ )1738‬تر تيري‬ ‫‪It reached its peak‬‬ ‫‪Shah (1738), and‬‬
‫انگلیس‪ ،‬شهر در‪ 23‬جوالی‬ ‫پوري واكمني كول او د نادر شاهی اسالمی در افغانستان‬ ‫دا په يوو لسم پيړي كي‬
‫د مريني نه وروسته يوه برخه بودند‪ .‬این حکمرانان اسالم‬ ‫‪in the 11th century‬‬ ‫‪became after Nadirs‬‬
‫‪ 1839‬در محاربه غزنی‬ ‫د غزنويانو د امپراتوري د‬ ‫‪as the capital of the‬‬ ‫‪death a part of the new‬‬
‫را به هند انتقال دادند وهمراه مورد هجوم واشغال قوای‬ ‫د افغانانو د نوي پادشاهي د‬ ‫پالزميني په توګه د غزنوي‬ ‫‪Ghaznavid empire,‬‬ ‫‪kingdom of the Afghans‬‬
‫انگلیس ها قرار گرفت‪.‬‬ ‫برگشتند‪.‬‬ ‫فراوان‬ ‫باثروت‬ ‫احمد شاه دراني تر واكمني‬ ‫محمود په وخت كي خپل اوج‬ ‫‪under Mahmud‬‬ ‫‪under Ahmad Shah‬‬
‫این شهر درآن زمان نهایت‬ ‫الندي راغي‪.‬‬ ‫ته ورسيد چه په شمالي هند ‪،‬‬ ‫‪of Ghazna, which‬‬ ‫‪Durani.‬‬
‫آثار بودا در نزدیکی تپه‬ ‫ثروتمند گردید‪.‬‬ ‫فارس او منځني آسيا كي پر‬ ‫‪stretched across‬‬
‫سردار ازدوره قبل ازاسالم‬ ‫د لمړي افغان‪ -‬انګليس‬ ‫‪During the First‬‬
‫توسط‬ ‫قرن‬ ‫دراواخر‬ ‫مختګ وموند‪.‬‬ ‫‪northern India, Persia‬‬
‫یکی از مهمترین ساحات‬ ‫جګري په بهير كي ښار تر‬ ‫‪Anglo-Afghan War,‬‬
‫تاراج‬ ‫غوری‬ ‫عالوالدین‬ ‫‪and Central Asia. The‬‬
‫بودائی افغانستان بوده که در‬ ‫حملي الندي راغي او په ‪23‬‬ ‫غزنويانو په افغانستان كي‬ ‫‪the city was stormed‬‬
‫‪Ghaznavids were the‬‬
‫جنگ داخلی تخریب گرد ید‪.‬‬ ‫گردید‪ .‬غوریان آنرا در‬ ‫جوالي ‪ 1839‬كي د غزني‬ ‫لمړني اسالمي شايي خاندان‬ ‫‪and taken over by the‬‬
‫‪first Islamic dynasty‬‬
‫‪1173‬عیسوی پایتخت دومی‬ ‫‪British forces on July‬‬
‫په مهاربه كي د برتانيوي‬ ‫پاتي شول چه نوموړي‬ ‫‪in Afghanistan. These‬‬
‫‪23, 1839 in the Battle‬‬
‫ځواكونو تر تصرف الندي‬ ‫واكمنانو اسالم هند ته يوورل‬ ‫‪rulers took Islam to‬‬
‫‪of Ghazni.‬‬
‫راغي‪.‬‬ ‫او د ډير شتمنيو سره بيرته‬ ‫‪India and returned‬‬
‫‪with riches. The city‬‬ ‫‪The Buddhist remains‬‬
‫د بودايانو پاتي اثرونه د‬ ‫راستانه شول چه دا ښار په‬
‫‪became extremely‬‬ ‫‪at nearby Tepe Sardar‬‬
‫سردار د غنډي په نژدي والي‬ ‫هغه محال كي ډير د نظر وړ‬ ‫‪that predated Islam -‬‬
‫‪wealthy at that time.‬‬
‫د اسالم نه مخكي د افغانستان‬ ‫شتمني ته ورسيد‪.‬‬ ‫‪one of Afghanistan's‬‬
‫‪Later in the century‬‬ ‫‪most important Buddhist‬‬
‫د يو خورا اهم بودايي سيمو‬ ‫د پيړي په وروستنيو كي د‬
‫‪it was sacked by the‬‬ ‫‪sites - was destroyed in‬‬
‫څخه وو چه په كورني‬ ‫‪ Ghorid Ala'uddin.‬عالوالدين غوري له خوا لوټ‬
‫‪the civil war.‬‬
‫جګروكي وران شول ‪.‬‬ ‫‪ The Ghorids made it‬او تاال شول‪.‬‬
‫صفحه ‪16‬‬ ‫دلو ‪1386‬‬ ‫افغانستان زنده است‬ ‫‪Afghanistan Alive‬‬ ‫‪February 2008‬‬ ‫‪Page 17‬‬
 ‫دومنار غزنی (بعضی اوقات برج های کامیابی خوانده‬
‫میشوند) که تاریخ آن از وسط قرن دوازدهم آغاز‬
‫میگردد‪ .‬این منارها زمانی قسمتی ازمسجد بهرام شاه‬
‫راتشکیل داده بود‪ .‬اینها بیش از ‪ 40‬متر ارتفاع داشته‬
‫وبیشتر از ‪ 350‬متر از هم دور واقع شده اند‪ .‬منار‬
‫شرقی برای مسعود سوم(جانشین محمود) ود یگرآن‬
‫برای بهرام شاه ‪ ،‬آخرین سلطان غزنویان اعمارگردیده‬
‫بود‪ .‬این ها باد یزائن های خشت هند سی همراه با‬
‫آیات قرآن عظیم الشان درقسمت باالئی آن تزئین‬
‫گردیده اند‪ .‬امروز بامهای آهنی آنرا پوشانیده اند اما‬
‫توسط زلزله در قرن نزدهم خساره مند شد‪.‬‬

‫شهر کهنه ئیکه با دیوار احاطه شده وبه ارتفاع ‪ 45‬متر قلعه باال حصار باالی‬
‫شهرنو غزنی‪ .‬تاریخ باال حصار از قرن سیز دهم آغاز میگردد‪.‬‬

‫صفحه ‪18‬‬ ‫دلو ‪1386‬‬ ‫افغانستان زنده است‬ ‫‪Afghanistan Alive‬‬ ‫‪February 2008‬‬ ‫‪Page 19‬‬
 ‫د رستم‬
‫دد وو عبوری الرو سره جوړ‬ ‫مغارۀ ‪( 1‬عکس را در صفحه‬ ‫‪Cave 1 (see photograph‬‬
‫شوی چه د د وو الرو په مینځ‬ ‫آینده مشاهده نمائید) یک اطاق‬ ‫‪on next page) is a large‬‬
‫کی وړوکی کوټه یا حجره‬ ‫بزرگ مدور با دو طاق می باشد‬ ‫‪round room with two arch-‬‬
‫‪es which originally housed‬‬

‫تخت‬
‫موقعیت لری چه یووخت د‬
‫راهبانوپواسطه ورنه کاراخیستل‬
‫کیدل‪.‬‬
‫د یولنډ سفرپواسطه له ایبک‬
‫دریم سمڅ‪ :‬همدارنګه یو‬ ‫څخه بودایی لرغونی معبد‬
‫ګنبدی سقف لری چه د بودا یوه‬
‫اوګنبد ته رسیږی چه د سیمی‬
‫مجسمه دهغی په لویه طاقچه‬
‫خلک درستم د تخت په نامه یی‬
‫کی وه‪.‬‬ ‫پیژنی‪.‬‬
‫کوچک یا حجره های قرار دارد‬
‫ً‬
‫اصال مجسمۀ بودا را جا‬ ‫که‬ ‫‪Buddha statues. The‬‬
‫داده است سقف گنبد آن با یک‬ ‫‪domed ceiling is covered‬‬
‫گل درخت نیلوفر حکاکی شده‬ ‫‪with a carved lotus flower.‬‬
‫پوشیده شده است‪.‬‬
‫‪Cave 2 is made up of a‬‬
‫مغاره ‪ 2‬ازدو راه عبوری‬ ‫‪double passage way with‬‬
‫با سقف های گنبد دار ساخته‬ ‫‪vaulted ceilings. Between‬‬
‫‪the two passages are small‬‬
‫شده‪ .‬دربین دو معبر اطاق های‬
‫‪rooms or cells once used‬‬

‫تخت‬
‫څلورم او پنځم سمڅ د خلکو‬ ‫‪by Buddhist monks.‬‬
‫رستم د شاهنامه فردوسی (د‬
‫پاچاهانوکتاب) دجنګی شعرونو د حمام او صحرا ګشت د ځای په‬
‫اټل وؤ چه په ‪ ۱۰۱۰‬کی دغزنی توګه استعمالیده‪.‬‬
‫که در سابق توسط راهبان مورد‬
‫استفاده قرار می گرفت‪.‬‬
‫‪Takht-i-‬‬ ‫‪Cave 3 also has a‬‬
‫‪domed ceiling and would‬‬
‫‪Rustam‬‬
‫رستم‬
‫په ښارکی لیکل شوی دی‪ .‬داسی‬ ‫مغاره ‪ 3‬همچنان یک سقف‬ ‫‪have had a Buddha statue‬‬
‫معبد سره مخامخ یو ستوپا‬ ‫‪in a large arch.‬‬
‫گنبدی دارد که مجسمۀ بودا در‬
‫ویل کیږی چه رستم د سمنګان د (یوغټ کروی حکاکی شوی‬ ‫‪A short drive from Aibak‬‬
‫طاق کالن آن قرار داشت‪.‬‬ ‫‪Caves 4 & 5 served as‬‬
‫پاچا د لور سره دواده نه وروسته ډبره) ده‪.‬‬ ‫‪is the ancient Buddhist‬‬
‫ټوله شپه یی د نوموړی ګنبد په‬ ‫‪the bathhouse and lavatory‬‬
‫مغاره ‪ 4‬و ‪ 5‬بحیث حمام و‬ ‫یک گردش کوتا از ایبک‬ ‫‪monastery and stupa‬‬
‫ستوپا دډبره پواسطه پری‬ ‫سر د شرابو په څکلو ولمانځل‪.‬‬
‫‪for the community.‬‬
‫جای صحرا گشت جامعه کار‬ ‫‪ known to local people as‬معبد قدیم بودا و گنبد مقبره‬
‫کړای شویده څرنګه چه د میال د‬
‫یک‬ ‫گرفته میشد‪ .‬در مقابل معبد‬ ‫‪ Takht-i-Rustam (Rustam’s‬قرار دارد که به مردم محل‬ ‫‪Opposite the monastery‬‬
‫جاپانیان په ‪ ۱۹۵۹‬او ‪ ۱۹۶۰‬څخه مخکی په لمړی پیړی کی‬ ‫‪Throne).‬‬ ‫‪is a stupa (a large carved‬‬
‫کلونو کی کیند نه ترسره کړ‪.‬‬ ‫گنبد (یک سنگ بزرک کروی‬ ‫بنام تخت رستم شهرت دارد‪.‬‬
‫په هند وستان کی لیدل شوی وؤ‪.‬‬ ‫‪Rustam was the hero of‬‬
‫‪rock mound). Rock cut‬‬
‫دوی داسی څرګند وی چه هغه‬ ‫ستوپا‬ ‫حکاکی شده) است‪ .‬سنگ‬ ‫رستم قهرمان شعررزمی‬ ‫‪stupas such as this were‬‬
‫داد ګنبد په څیر ودانۍ له‬ ‫ودانی دیفتلیانو پواسطه (یرغل‬ ‫در‬ ‫چنانچه‬ ‫را قطع کرده است‬ ‫‪ the epic Shahnama (Book seen in India as early as‬شاهنامه (کتاب شاهان) فردوسی‬
‫کوونکی له شمال څخه) د‪ ۴۶۰‬صیقل کړای شوی چونه یی ډبره‬ ‫هند درقرن اول قبل از میالد‬ ‫‪ of Kings) of Firdausi written the 1st century BCE. This‬بود که درسال‪ 1010‬میالدی‬
‫‪in Ghazni c. 1010 CE. After‬‬
‫د چونی د ډبرو په تپه کی په یو‬ ‫مشاهده گردیده بود‪ .‬این ساختمان میالدی کال په شا وخوا کی‬ ‫‪ marrying the daughter of‬درشهرغزنی تحریر گردیده‬ ‫‪dome-shaped structure of‬‬
‫غټ ډبره حکاکی کړای شوی ده‬ ‫‪ the king of Samangan,‬است‪ .‬بعد ازازدواج وی با‬ ‫‪highly polished limestone‬‬
‫گنبد مانند از سنگ چونۀ جال دار وران شو‪.‬‬ ‫‪is carved into the bedrock‬‬
‫چه ‪ ۸‬متر لوړ والی او ‪ ۲۸‬متره‬ ‫در سنگ کالن تپه سنگ چونه‬ ‫‪ Rustam was said to have‬دخترپا دشاه سمنگان‪ ،‬گفته میشد‬
‫دا معبد په څلورم او پنځم‬ ‫‪of the limestone hill, 8‬‬
‫اوږد والی لری‪.‬‬ ‫حکاکی گردیده است که ‪ 8‬متر‬ ‫‪ celebrated by drinking all‬که رستم تمام شب را باشراب‬ ‫‪meters high and 28 meters‬‬
‫میالدی پیړی کی د بودایی یو‬ ‫بلندی و ‪ 28‬متر طول دارد‪.‬‬ ‫‪ night at the top the stupa.‬نوشی باالی گنبد تجلیل مینمود‪.‬‬
‫دا ګنبد پخپل الندینی برخه کی‬ ‫‪across. It has a two-meter‬‬
‫پرمختللی ټولنه وؤ چه له پنځه‬ ‫‪The Japanese excavated wide passageway at its‬‬
‫د دوو مترو په سور یوه الره‬ ‫سمڅ څخه جوړ شوی دی‪.‬‬ ‫این یک راه رو بعرض ‪2‬‬ ‫جاپانی ها درسال ‪1959‬‬
‫‪here in 1959 and 1960.‬‬ ‫‪base which was used for‬‬
‫لری چه د تګ راتګ او لمونځ‬ ‫متر در زیر خود داشته که برای‬ ‫‪ They suggested that the‬و‪ 1960‬حفریاتی را درین محل‬ ‫‪walking around and pray-‬‬
‫کولولپاره له هغی څخه کار‬ ‫لمړی سمڅ‪( :‬عکس په‬ ‫گشت وگذار و نماز خواندن از‬ ‫‪ complex was destroyed by ing. There are also other‬انجام دادند‪ .‬این ها اظهارعقیده‬
‫اخیستل کیده‪.‬‬ ‫یوه‬ ‫ووینۍ)‬ ‫آن کار گرفته میشد‪ .‬دیگر مغاره راتلونکی پاڼه کی‬ ‫‪ the Hephthalites (raiders‬نمودند که تعمیرآن توسط یفتلی‬ ‫‪smaller caves and tunnels‬‬
‫ها ی کوچک و تونل ها در دور لویه ګرده کوټه له د وو طاقچو‬ ‫‪ from the north) in about‬ها ( مهاجمین ازشمال) درحدود‬ ‫‪around the stupa.‬‬
‫نور وړوکی سمڅی او تونلونه‬ ‫سره چه په حقیقت کی د بودا‬ ‫گنبد نیز وجود دارد‪ .‬تعمیر آن‬ ‫‪ 460‬میالدی تخریب گردیده‬ ‫‪460‬‬ ‫‪CE.‬‬
‫د ګنبد په شا و خواکی شته دی‪.‬‬ ‫‪The complex was only‬‬
‫در طی سالهای جنگ فقط کمی مجسمه خوندی کړی دی‪.‬‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪This was a thriving Bud-‬‬ ‫‪slightly damaged during‬‬
‫دهغه ودانۍ د جنګ د کلونو‬ ‫داګنبدی سقف له یوه حکاکی‬ ‫آسیب دیده است و این ارزش‬ ‫‪dhist community during the the years of war and it is‬‬
‫پوښ‬ ‫شوی نیلوفری ګل سره‬ ‫این یک جامعه پیشرفته بودا‬
‫په اوږدوکی لږ ویجاړ شوی‬ ‫آنرا دارد تا از آن بازدید بعمل‬ ‫‪4th and 5th centuries CE.‬‬
‫‪ The monastery is made up‬درقرن چهارم وپنجم میالدی‬
‫‪well worth a visit.‬‬
‫دی‪ ،‬او دلید لووړ دی‪.‬‬ ‫کړای شوی‪.‬‬ ‫آید‪.‬‬ ‫‪ of 5 caves.‬بشمارمیرفت‪ .‬معبد از پنج مغاره‬
‫دوهم سمڅ ‪ :‬د ګنبد سقف‬ ‫ساخته شده است‪.‬‬
‫صفحه ‪20‬‬ ‫دلو ‪1386‬‬ ‫افغانستان زنده است‬ ‫‪Afghanistan Alive‬‬ ‫‪February 2008‬‬ ‫‪Page 21‬‬
 1 2 3 4&5

22 ‫صفحه‬ 1386 ‫دلو‬ ‫افغانستان زنده است‬ Afghanistan Alive February 2008 Page 23
 ‫دی‪ .‬زمونږ کورنی د پخوانی‬ ‫در والیت بلخ زندگی می نماید‪.‬‬
‫شوروی اتحاد د یرغل په موده کی‬ ‫نامبرده ‪ 23‬ساله است‪ .‬و جوانترین‬
‫هغه وخت چه زه یواځی دری کلن‬ ‫عضو فامیل خود است‪ .‬وی چار‬
‫وم پاکستان ته ګډه یوړل‪ .‬نوموړی‬
‫خپل ښونځی په پاکستان کی سرته و‬ ‫برادر دارد که یکی از آنها داکتر‬
‫رسول‪ .‬او بیا کابل ته راو ګرځید تر‬ ‫است و دیگر آن در پوهنتون دهلی‬
‫څو د طالبانو د حکومت په موده کی‬ ‫در هندوستان مصروف تحصیل‬
‫د وترنری پوهنځی تر سره کړی‪.‬‬ ‫تجارت و صنعت میباشد‪.‬‬
‫فرید وایی‪ « :‬زما مور یو باعظمته‬
‫ښځه وه‪ .‬هغه ما د درس ویلو لپاره‬ ‫او میگوید‪ ،‬در حال حاضر‪ ،‬من‬
‫هڅول» او الرښونه یی کول‪.‬‬ ‫یک محصل در فاکولته طب بلخ‬
‫د طالبانو له حکومت څخه‬ ‫هستم‪ .‬من در سال ششم بوده و‬
‫وروسته هغه د نړیوال سازمان سره‬ ‫انشاهللا سال آینده فارغ خواهم شد‪.‬‬
‫کار کول‪ .‬نوموړی په کال ‪۲۰۰۷‬‬ ‫او شخص مسئول تماس کتاب های‬
‫کی کانادا ته الړ ترڅو په نړیوال‬ ‫بالدار در پوهنتون بلخ می باشد‪.‬‬
‫انکشافی تحقیقات او نړیوال اړیکی‬ ‫فرید ستانکزی‬ ‫احمد رشید عثمانی‬
‫باندی خپل تحصیل پدی هیله سرته‬ ‫فرید ستانکزی دروالیت‬
‫ورسوی چه په هیواد کی مثبت‬
‫وزر لرونکی‬
‫فرید یک کارمند داوطلب کتابهای‬ ‫لوگرولسوالی محمد آغه تولد گردیده‬
‫ښکاریدل‪ ،‬دا کتابونه په انګلیسی ژبه توپیرونه راولی‪.‬‬ ‫بدلون هغه وخت پیل شو چی ما د‬
‫وؤ او د کانادا د محصلینو له خوا‬ ‫منځنی آسیا سره کار پیل کړ‪ .‬زما‬ ‫بالداراست که مسئول پوهنتون کابل‬ ‫است‪ .‬خانواده ما درجریان اشغال‬
‫په کانادا کی فرید له ډاکتر‬ ‫را ټول او مونږ ته راولیږل شو‪.‬‬ ‫کورنی ما د پوهنتون لوستلو دپاره‬ ‫میباشد‪.‬‬ ‫اتحاد شوروی سابق زمانیکه من‬
‫ریچارد ګارډان سره کتنه وکړه او د‬
‫وزر لرونکی کتابونو په پروژه کی‬
‫ګډون وموند‪ .‬نوموړی داکتر ریچارد‬
‫کتابونه له سرحدونو څخه والوته‬ ‫تشویقول‪ .‬زه په کال ‪ ۲۰۰۴‬کی د‬
‫کندهار پوهنتون په انجنیری پوهنځی ترڅو مونږ ته راورسیږی‪“.‬‬ ‫کتابونه‪:‬‬ ‫این مردان جوان افغان ازمناطق‬
‫فقط سه ساله بودم به پاکستان نقل‬
‫مکان نمود‪ .‬نامبرده مکتب خود‬
‫کی شامل شوم‪ .‬نوموړی په کال‬ ‫مختلف افغانستان یک نشان واقعی‬
‫ګاردان د یو ډیر مهربان سړی په‬ ‫یو ځل له ډاکټر ګاردان څخه‬ ‫رادر پاکستان به اتمام رسانید و پس‬
‫له‬ ‫‪ ۲۰۰۶‬د مارچ په میاشت کی‬ ‫وزر لرونکی کتابونه یوه پروژه‬ ‫است که افغانستان یک آینده بسیار‬
‫توګه بیانوی‪ .‬چه غواړی دافغانستان‬ ‫داسی پوښتنه وشوه چی آیا دا‬ ‫ده چه په هغه کۍ د افغانستان او‬ ‫به کابل برگشت تا فاکولته وترنری‬
‫کتابونه کله ولوستل شی‪ ،‬بشیر‬ ‫رضا‬ ‫وزر لرونکی کتابونو سره په‬ ‫زنده دارد‪.‬‬
‫د خلکو په باره واوری ولولی او‬ ‫کارانه توګه کار پیل کړ‪.‬‬ ‫کانادا زدکونکی برخه لری‪ .‬دا‬ ‫را درجریان رژیم طالبان بپیش‬
‫څیړنه وکی او داسی څوک دی چه‬ ‫څرګندوی چی د هرات دطب د‬ ‫پروژه د داکتر ریچارد ګاردان‬ ‫کتاب ها ی بالدار یک پروژه‬ ‫ببرد‪ .‬فرید میگوید‪ ":‬مادرمن یک‬
‫پوهنځی محصلینو یو عریضه لیکلی غواړی د ځوانو زدکونکو مالتړ‬ ‫‪ ۲۵‬کلن بشیر احمد د هرات‬ ‫د منیتوبا پوهنتون یو استاد او په‬
‫وکی‪.‬‬ ‫وو او په هغه کی‪ ۲۵۰‬تنه محصل‬ ‫په پوهنتون کی د طب د پوهنځی‬ ‫جاری است و درجستجوی داوطلبان‬ ‫شخص باعظمت بود‪ .‬او کسی بود‬
‫هغه ځای کی د طب د محصلین په‬ ‫بیشتر است تا پروژه را در سایر‬ ‫که مرا برای درس خواندن تشویق‬
‫السلیک کړی وؤ او غوښتل یی چی‬ ‫محصل دی هغه د هرات خار ته‬ ‫ابتکار پیل شو‪.‬‬
‫فرید د وزر لرونکی کتابونو‬ ‫مونږ کتابونه غواړو‪.‬‬ ‫نږدی په یو کلی کی زیږیدلی دی‪.‬‬ ‫ماطق افزایش دهد‪ .‬اگر شما در یک‬ ‫‪ ،‬رهنمائی وتحریک مینمود‪".‬‬
‫رضا کار ده چه د کابل د پوهنتون‬ ‫نوموړی خپل فراغت لپاره چی په‬ ‫څه دپاڅه ‪ ۱۷۰۰‬درسی طبی‬
‫مسؤل دی‪.‬‬ ‫احمد رشاد عثمانی په کابل کی‬ ‫پوهنتون افغانستان هستید و عالقمند‬
‫مارچ ‪ ۲۰۰۸‬کی سرته رسیږی‬ ‫کتابونه را ټول او دکابل د طبی‬ ‫بعد ازدوره طالبان با سازمان‬
‫زیږیدلی دی خو اوس د مزار‬ ‫هستید تا یک قسمتی این پروژه‬
‫دا ځوان افغان سړي د افغانستان‬ ‫تیاری نیسی‪.‬‬ ‫پوهنتون کتابتون ته را ولیږل شول‪.‬‬ ‫بین المللی کارمیکرد‪ .‬نامبرده‬
‫شریف په ښار ( بلخ والیت) کی‬ ‫باشید‪ ،‬لطفاً با داکتر ریچارد گاردان‪،‬‬
‫د مختلفو سیمو څخه یو واقعی نښه‬ ‫ژوند کوی نوموړی ‪ ۲۳‬کلن او په‬ ‫بشیر څرګندوی چی ”مونږ د‬ ‫دغه پروژه د تورنتو‪ ،‬نیو فوند‬ ‫درسال‪ 2007‬به کانادا انتقال نمود‬
‫ده چه ښایی افغانستان یو ژوندی‬ ‫استاد پوهنتون منیتوبا تماس بگیرید‪.‬‬
‫خپل کورنی کی تر ټولو کوچنی‬ ‫طالبانو تر نظام الندی د راتلونکی‬ ‫لند او لویدیز آنتریو پوهنتونو ته‬ ‫تا تحقیقات انکشاف بین المللی و‬
‫راتلونکی لری‪.‬‬ ‫دی هغه څلور ورونه لری یو له‬ ‫یو نا هیله ژوند مخته وړل“‪ .‬کوم‬ ‫ال پراختیا موندلی‪ .‬دا کتابونه د‬ ‫کانادا‪gordon@ :‬‬ ‫روابط بین المللی را با یک امیدی‬
‫وزر لرونکی کتابونه‪ :‬داسی‬ ‫شی چی مونږ ډیر ځوروی او مونږ هغوی څخه ډاکټر دی او یو بل تن‬ ‫بلخ‪ ،‬کندهار‪ ،‬خوست‪ ،‬ننګرهار او‬ ‫‪cc.umanitoba.ca‬‬ ‫که تغیرات مثبت رادر کشور وارد‬
‫یو مخکښ پروژه ده چه په نورو‬ ‫یی د هند د دهلی په پوهنتون کی د‬ ‫یی احساسوو هغه زمونږ جالوالی‬ ‫البیرونی پوهنتونوته سپارل شویدی‪.‬‬ ‫نماید تحصیل نماید‪.‬‬
‫سیموکی د پروژي دپراخیدو لپاره‬ ‫او توپیر والی له نور نړی سره دی‪ .‬تجارت او صنعت زده کړه کوی‪.‬‬
‫‪ ۲۶‬کلن اعظم‪ ،‬د کندهار په‬
‫نوموړی وایی چه اوس زه د بلخ ډیرونورو رضاکارانو ته اړتیا لری‪.‬‬ ‫د طالبانو له واکمنی څخه وروسته‬ ‫پوهنتون کښی شامل شویدی‪ .‬هغه د‬ ‫درکانادا فرید با داکتر ریچارد‬
‫که تاسی دافغانستان په یوه پوهنتون‬ ‫پوهنتون د طب پوهنڅی د شپږم‬ ‫مونږ باید له صفر څخه پیل کړی‬ ‫کندهارد والیت د ارغنداب ولسوالی‬ ‫گاردان مال قات نمود و درپروژه‬
‫کال محصل یم‪ .‬که خدای وغواړی کی یاست او که تاسی عالقه لری‬ ‫وای‪.‬‬ ‫دی‬
‫په راتلونکی کال کی زه د فراغت چه ددی پروژی یو غړی ووسی‬ ‫په کوهک کلی کی زیږیدلی ِ‬ ‫کتابهای بالدارشامل گردید‪ .‬نامبرده‬
‫هغه زیاته کړه چی زمونږ په‬ ‫”زما مور او پالر زما په هکله یو‬ ‫داکتر گاردان رابحیث" یک شخص‬
‫مهربانی وکړی له ډاکتر ریچارد‬ ‫طبی پوهنځی کی استادان ځنی ډیر سند السته راوړم‪.‬‬ ‫خوب لیدلی وؤ‪ .‬هغوی هیله درلود‬
‫ګارډان دمنیتابا پوهنتون پروفیسور‬ ‫پخوانی درسی کتابونه درلود مونږ‬ ‫بسیارمهربان تعریف نمود‪ ،‬که‬
‫چی زه کاش یو ډاکټر وای خو د‬
‫سره اړیکه ټینګ کړی‪.‬‬ ‫نوموړی دبلخ په والیت کی د‬ ‫هیڅکله د لوست دپاره د کتابتون په‬ ‫هغوی خوب ریښتیا نه شو‪ “.‬په بدل‬ ‫دوست دارد درمورد مردم افغانستان‬
‫لور د تګ فکر هم نه دی کړی ځکه وزر لرونکی کتابونو د پروژی‬ ‫کی اعظم مجبور وؤ چی خپل کار‬ ‫بشنود‪ ،‬بخواند ومطالعه نماید وکسی‬
‫کانادا‪gordon@ :‬‬ ‫استازی دی‪.‬‬
‫‪cc.umanitoba.ca‬‬ ‫چی مونږ هیڅ کتابتون نه درلود‪.‬‬ ‫وکړی او د خپل کورنی سره مرسته‬ ‫است که دوست دارد از متعلمین‬
‫فرید ستانکزی د لوګر والیت د‬ ‫”یوه ورځ زه کتابتون ته الړم او‬ ‫وکړی‪.‬‬ ‫جوان افغان حمایت نماید‪".‬‬
‫محمد آغه په ولسوالی کی زیږیدلی‬ ‫د کتابتون الماریو کی کتابونه نوی‬ ‫اعظم وایی زما په ژوند کی‬
‫صفحه ‪24‬‬ ‫دلو ‪1386‬‬ ‫افغانستان زنده است‬ ‫‪Afghanistan Alive‬‬ ‫‪February 2008‬‬ ‫‪Page 25‬‬
 ‫انکشافی آسیای میانه آغاز کرده ام‬ 3 years old during USSR
‫شروع به تغیر نموده است "فامیل‬ invasion. He finished
‫من مرا تشویق می کردند تا پوهنتون‬ school in Pakistan and
moved back to Kabul to
‫ من در رشته سیول فاکولته‬.‫بخوانم‬ study Veterinary Faculty
‫انجنیری در پوهنتون کندهار درسال‬ during the Taliban regime.
‫ شامل گردیدم" نامبرده کمک‬2004 Faris says: “My mother was
‫به کتابهای بالداررا طور داوطلبانه‬ a great person. She was
.‫ آغاز کرد‬2006 ‫در مارچ‬ the one who encouraged,
guided and motivated me to
‫ ساله یک محصل‬25 ‫بشیر احمد‬ study and study.”
‫ نامبرده‬.‫در فاکولته طب هرات است‬ After the Taliban he
‫در یک قریۀ نزدیک شهر هرات‬ worked with international
organization. He moved to
‫ وی برای فراغت‬.‫تولد گردیده است‬ ‫بشیر احمد‬ ‫محمد اعظم‬ Canada in 2007 to study
.‫ آمادگی میگیرد‬2008 ‫در مارچ‬ International Development

‫کتاب های‬ Books with started to change from the Study and International
‫"ما تحت نظام طالبان یک‬ Canada. They had collected
day I began work with the books and sent them to Relations, with one hope to
‫زندگی بدون آینده داشتیم" بشیر‬ bring some positive changes
Central Asia Development us. The books had “flown”
Wings
‫ چیزیکه ما بیشتر از‬،‫اظهار داشت‬ Group. My family was in my country.
across the borders to reach
‫هرچیزی د یگر احساس می نمائیم‬
‫جدائی ما و متفاوت بودن ما از بقیه‬
‫ بعد از طالبان ما‬.‫جهان می باشد‬
‫بالدار‬ “Books with Wings” is
motivating me to study in
university. I was admitted
to Civil Engineering in
us!”
“Once Dr. Gordon was
asked if these books would
In Canada Farid met Dr.
Richard Gordon and became
involved in the Books with
‫باید از صفر آغاز می کردیم "وی‬ ‫"کتاب ها ی بالدار" یک پروژۀ‬ a project which involves Kandahar University in ever be read,” Bashir Wings project. He describes
students in Afghanistan 2004.” He began supporting remembers, “our Herat Dr Gordon as “a very kind
‫ادامه داد" درمکتب طبی استادان ما‬ ‫ایست که شامل محصلین افغانستان‬ Books with Wings voluntarily person, who loves to listen,
and in Canada. It began Medical Students wrote a
‫بعضی کتاب های درسی خیلی سابقه‬ ‫ این ابتکار توسط‬.‫و کانادا میباشد‬ with Dr. Richard Gordon in March 2006. petition. 250 students signed read and study about Afghan
‫ ما هیچ گاه در بارۀ رفتن به‬.‫داشتند‬ ‫ پروفیسور‬- ‫داکتر ریچارد گاردان‬ – a Professor at Manitoba Bashir Ahmad, 25, is a saying they wanted the people and who loves to
‫کتاب خانه حرف نزده ایم زیرا ما‬ ‫پوهنتون منیتوبا و محصلین فاکولته‬ University - and medical Medical Student at Herat books!” support young Afghan
.‫کدام کتاب خانه نداشتیم‬ 1700 ‫ بیش از‬.‫طب آنجا آغازشد‬ students there. Medical Faculty. He was Ahmad Rishad Osmani students.”
‫کتاب درسی طبی جمع آوری و به‬ Over 1700 medical born in a village near Herat was born in Kabul but he Farid is the Books with
‫ من به کتاب خانه رفتم‬،‫روزی‬ textbooks were collected City. He is now preparing to now lives in Mazar-e-Sharif Wings volunteer worker
.‫کتاب خانه طبی کابل فرستاده شد‬ in Balkh Province. He is 23
‫و الماری هائی را مشاهده نمودم‬ and sent to Kabul Medical graduate in March 2008. who is responsible for Kabul
‫پروژه توسعه یافته است تا پوهنتون‬ years old and the youngest University.
.‫که درآن کتابهای جدید معلوم میشد‬ Library. The project has “We had a futureless life
‫ نیو فوند لند و آنتریوی‬،‫های تورنتو‬ expanded to involve the under the Taliban,” Bashir
in his family. He has four
‫کتاب ها به لسان انگلیسی ازطرف‬ brothers one of whom is These young Afghan
‫ کتاب ها به‬. ‫غربی را دربرگیرد‬ Universities of Toronto, says, “The thing we felt more
‫متعلمین کانادا جمع آوری و برای ما‬ a doctor and another is in men from different parts of
،‫ خوست‬،‫ کندهار‬،‫پوهنتون های بلخ‬ Newfoundland and Western than anything else was our Afghanistan are real sign
‫ کتاب ها با عبور‬.‫فرستاده شده بود‬ Ontario. Books have been separation, and our being
India studying Commerce
‫ننگرهار و البیرونی عرضه گردیده‬ and Business at Delhi that Afghanistan has a future
.‫از سرحدات به ما رسیده است‬ supplied to Universities of different, from the rest of the
.‫است‬ University. and is very much alive.
Balkh, Kandahar; Khost, world. After the Taliban we
‫یک مرتبه از داکتر گاردان‬ Nangarhar and Al-Beeruny. had to start from zero.” He
“Currently,” he says, “ I “Books with Wings” is
‫ سال دارد و شامل‬26 ‫اعظم‬ am a student in the Medical
‫سوال شد که این کتاب ها گاهی‬ Azam, 26, and attends continued: “In our Medical an ongoing project and is
‫ نامبرده‬.‫پوهنتون کندهار شده است‬ Faculty of Balkh University.
.‫خوانده خواهند شد‬ Kandahar University. School teachers had some looking for more volunteers
‫متولد کوهک ولسوالی ارغنداب‬ very old text books. We
I am in my sixth year and, to increase the project to
He was born in Kohak, God willing, next year I will
‫ محصلین طب‬،‫بشیر به یاد دارد‬ ‫ "والدین من یک‬.‫کندهارمی باشد‬ Arghandab District in never talked about going to other areas. If you are at a
‫هرات یک عریضه ای نوشتند که‬ ‫رویائی برای من داشتند که من‬ graduate.” He is the contact University in Afghanistan
Kandahar. “My parents had the library because we did
person for Books with Wings and interested in being a
‫ محصل امضا نموده‬250 ‫در آن‬ ‫داکتر باشم ولی خواب آنها راست نه‬ a dream for me, they wanted not have one.”
at Balkh University. part of this project please
‫اظهار داشتند که آنها به کتاب‬ ‫" در عوض اعظم مجبور بود‬.‫شد‬ me to be a doctor but their “One day, I went to the
dreams didn’t come true.” Farid Stanekzai was contact Dr Richard Gordon,
.‫ضرورت دارند‬ ‫تا فامیل خود را به کار خود کمک‬ library and saw shelves
Instead Azam had to support born in Logar province, a Professor at the University
‫ زندگی‬:‫ اعظم اظهار داشت‬.‫نماید‬ with books that looked new.
his family by working. Mohammad Agha district. of Manitoba, Canada:
‫احمد رشید عثمانی در کابل تولد‬ The books were in English
‫من از روزیکه کار را با گروپ‬ and were from students in
Our family moved to gordon@cc.umanitoba.ca
‫گردیده ولی اکنون در مزار شریف‬ Azam says: “My life Pakistan when I was only
26 ‫صفحه‬ 1386 ‫دلو‬ ‫افغانستان زنده است‬ Afghanistan Alive February 2008 Page 27
 ‫د قطب زاده‬
‫دارالترجمه‪-‬‬
‫دافغانستان‬
‫په بیارغاونه‬
‫کی یوه فعا له‬
‫تاسیس سره سم نوموړی د مدیریت‬ ‫ونډه لوبوی‬
‫سید عبد الهادی قطب زاده‬ ‫د کفیل په توګه وټاکل شو‪ .‬نوموړی‬
‫وایی ”هغه المل چی ما د ترجمی‬ ‫ډاکټرسید وحید سادات په کال‬
‫‪ ۱۹۷۴‬کی د لرغونی غزنی والیت‬
‫هغه وایی چه ”ما په کابل کښی‬
‫د ژوندی افغانستان مجله په دری‪ ،‬د یوه دارالترجمی د تاسیس اړتیا‬
‫کارونه پیل کړ دادی چی دایو‬
‫علمی کاردی اود ژبو په پوهه کی‬ ‫د ده یک ولسوالی د رامک په کلی‬ ‫پښتو‪ ،‬اوانګلیسی ژبوکښی خپریږی‪ .‬احساس کړ“ هغه څرګندوی ”ما‬
‫سره مینه پیدا شوه‪ .‬په افغانستان‬ ‫ادارې د دندې په سرته رسولو سر‬ ‫زیاتوالی راوړی‪“.‬‬ ‫هدف ته د رسیدود پاره موږ په دی په دفتر کی ډیرمصروفیتونه درلود کښی زیږیدلی دی‪ .‬نوموړی کله چی‬
‫کښی د منځ مهالی حکومت له‬ ‫بیره‪ ،‬ددفتر لپاره د ژباړې یو شمیر‬ ‫‪ ۸‬کلن ووچه دهغه کورنی دپاکستان‬ ‫لړکښی هڅه وکړ ترڅو یوه داعتماد او ددارالترجمی د کارونو د سرته‬
‫”ژباړنه یوه ډ یره مهمه هنر ده‬ ‫پیښور ته یی هجرت وکړاو نزدی‬ ‫رسولو لپاره می وخت نه درلود‪.‬‬ ‫وړاو با کیفیته د ژباړنی خدمتونه‬
‫جوړیدووروسته‪ ،‬بیرته خپل ګران‬ ‫نور کارونه هم سرته رسول‪" ".‬ما‬ ‫ترالسه کړو‪.‬‬
‫هیواد ته را ستون شوم اویو نوی‬ ‫په پوهنتون کې د تحصیل په دوران‬ ‫اوزموږهیواد د ژباړنی کارپوهانوته‬ ‫شل کاله یی هلته سرته ورسول‪ .‬د‬ ‫پدی اساس دی فیصلی ته ورسیدم‬
‫کی پریکړه وکړه چی‪ ،‬د قطب زاده‬ ‫اړتیا لری ترڅو له ناسمه ژباړو‬ ‫ترڅو یوه بل ستایل شوی ژباړونکی ښوونځی ددوری څخه وروسته هغه‬ ‫سید عبد الهادی قطب زاده‬
‫ژوند می پیل کړ‪ .‬زما پالرپه‬ ‫څخه چه د متن ماهیت په بد اړخ‬
‫له دارالترجمه سره کار وکړم‪ .‬زه د‬ ‫دافغان پوهنتون د طب په پوهنځی‬ ‫پیداکړم ترڅو دغه پالن مخ ته‬ ‫دقطب زاده ددارالترجمی ((‪QTC‬‬
‫دغه دوران کی‪ ،‬دیوشمیرسندونوپه‬ ‫اړوی هغی نه مخنیوی وشی‪ “.‬زما‬ ‫کی شامل شوچه له نوموړی‬ ‫یوسی‪“.‬‬
‫سهارله خوا په پوهنتون کښی سبق‬ ‫داجراییه رییس دی‪ .‬نوموړی په‬
‫ترجمه الس پوری کړاوماهم هڅه‬ ‫مقصد دادی چه د یو کارپوه ډاکټر‬ ‫پوهنځی څخه په کال ‪ ۲۰۰۲‬فارغ‬
‫وایم اود ژباړی کارونه له غرمې‬ ‫تیرکال نوموړی تصمیم ونیول‬ ‫لرغونی‬ ‫کال‪ ۱۳۵۱‬کی د غزنی په‬
‫وکړه چی د ژباړی په کار کی‬ ‫په څنګ کی یو ماهرژباړونکی هم‬ ‫شو‪.‬‬
‫وروسته او درخصتی په ورځو‬ ‫ترڅود ژباړنی یوه مرکز پیل کړی‬ ‫رامک‬ ‫په‬ ‫ښارد ده یک د ولسوالی‬
‫تجربه ترالسه کړم اواوس یی سرته‬ ‫ووسم ترڅو دخپل ګران هیواد لپاره‬
‫کی سرته رسوم‪ .‬دغه حقیقت چی‪،‬‬ ‫نوموړی د پوهنتون دلوستوسره‬ ‫او ډاکټرسید عبدالوحید یی د دی‬ ‫ښوونځی‬ ‫د‬ ‫کلی کی زیږیدلی دی‪.‬‬
‫رسولی شم‪ .‬زه اوس ځینی سندونه‬ ‫دخدمت جوګه وګرځم‪.‬‬
‫زه د کابل د ښوونی او روزنی په‬ ‫سره دانګلیسی اوکمپیوټرکورسونه‬ ‫مرکز د مسول په توګه وټاکل‪.‬‬ ‫څخه‬ ‫فراغت‬ ‫د منځنی دوری له‬
‫په خپله باندی ژباړلی شم‪.‬‬
‫پوهنتون کی ددری څانګی محصل‬ ‫سید عبدالحبیب د کابل د ښونی‬ ‫هم تعقیبول‪.‬چه په هغه کی یی دعالی‬ ‫کی‬ ‫((‪AIT‬‬ ‫تخنیک‬ ‫وروسته ثانوی‬
‫د اړیکو تفصیل‪:‬‬ ‫یم‪ ،‬د ژباړې په کارونو کې له ما‬ ‫او روزنی پوهنتون د دری څانګی‬ ‫څه شی د سید د تشویق المل‬ ‫څخه‬ ‫فراغت‬ ‫له‬ ‫وروسته‬ ‫شامل شو‪.‬‬
‫د رجی ستاین لیکونه هم ترالسه‬
‫سره مرسته کوی"‪.‬‬ ‫یو محصل دی‪ .‬هغه په ‪ ۱۹۸۴‬کال‬ ‫شو؟ ”زه په دی باوریم چی زموږ‬ ‫د‬ ‫وزارت‪،‬‬ ‫د‬ ‫اوبواوبریښنا‬ ‫یی د‬
‫که تاسی د ژباړی لپاره کوم‬ ‫کړ‪ .‬که څه هم هغه یو ستایل شوی‬
‫کې زیږیدلی او په ‪۲۰۰۴‬کال کې‬ ‫آی‪ -‬آر‪ -‬سی‪ ،‬یونیسف اود مهاجرت د هیواد هروګړی دا دنده لری چه‬
‫چاری لری کوالی شی دژباړی له‬ ‫سید عبدالرشید دقطب زاده‬ ‫ډاکټردی خو د طبی ددندود نشتوالی‬
‫د نادریی دلیسی نه فارغ شویدی‪.‬‬ ‫د نړیوال سازمان سره دنده ترسره ترڅو د اقتصادی بنسټ ‪،‬د پوهی او‬
‫مرکز سره په دغو مبایل نمبرونو‬ ‫ددارلترجمی د کارموندنی په څانګه‬ ‫ددی المل شو چی ډاکټر وحید اونور‬
‫نوموړی د کابل د انګلیسی ژبې په‬ ‫زده کړی د سطحی په لوړوالی‪،‬‬ ‫کړی دی‪.‬‬
‫اوپه الندینی ای میل پته باندی‬ ‫کی فعالیت کوی اود ځینو سندونود‬ ‫نوی ډاکټران په نورو برخوکی‬
‫مرکز (‪ )KELC‬کی د انګریزی‬ ‫دعلمی څیړنو‪ ،‬د محلی ژبو داد‬
‫ژباړنی کارهم په مخ بیایی‪ .‬هغه په‬ ‫کاروکی‪.‬‬ ‫سید په ترجمه کی یواوږده‬
‫اړیکی ټینګی کړی‪.‬‬ ‫ژبی لوړ کورسونه په کال ‪۲۰۰۲‬‬ ‫بیاتو د ودی‪ ،‬د فرهنګی میراث‪،‬‬
‫کال ‪ ۱۹۸۶‬کی د پاکستان په پیښور‬ ‫په ‪ ۲۰۰۴‬میالدی کال کښی‬ ‫دود ‪،‬رواجونه اوځالنده تاریخ په بیا‬ ‫ژوند‬ ‫سابقه لری چه دخپل د کاری‬
‫‪، ۰۷۷۴۴۱۴۱۵۶‬‬ ‫ښارکی د هجرت په دوران کی‬ ‫کې بشپړ کړی دی‪ .‬کله چی له‬ ‫ژباړه‪،‬‬ ‫په اوږدوکښی لیکل شوی‬
‫ښونځی نه فارغ شو‪ ،‬په ‪ ۲۰۰۴‬کال‬ ‫نوموړی د یو‪ -‬این ‪-‬او‪ -‬پی‪ -‬ایس‬ ‫رغاونه کښی یوه فعاله اومثبت ونډ‬
‫‪۰۷۹۷۲۷۰۰۷۷،‬‬ ‫زیږیدلی دی ‪ .‬نوموړی ښوونځی‬ ‫سره دغزنی په ښار کی کارپیل کړ‬ ‫ه ولوبوی‪“.‬‬ ‫سرته‬ ‫تصحیح او لفظی ژباړه‬
‫ته دتګ په دوران کی په کابل‬ ‫کې‪ ،‬له یو – این – او – پی‪-‬ایس‬ ‫لپاره‬ ‫دژباړی‬ ‫رسولی دی‪ .‬نوموړی‬
‫‪qt.center@gmail.com‬‬ ‫سره یو ځای شو او په ‪۲۰۰۷‬کال‬ ‫او وروسته دیوه کال څخه یی د‬
‫”اوس موږ دهغی په ګډون دری‬ ‫خصوصی‬ ‫وستانو‪،‬‬ ‫سندونه له خپل د‬
‫سنتر(‪ )KELC‬کی دانګلیسی‬ ‫مالتیسرد صحی مرکز سره د طبیب‬
‫ژبه زده کړه‪” .‬داد لوړی سو یی‬ ‫کې پوهنتون کی شامل شو‪ .‬هغه‬ ‫دایمی ژباړونکی لرواو دری نور‬ ‫موسسو‬ ‫غیرحکومتی‬ ‫شرکتونو‪،‬‬
‫دقطب زاده د دارالترجمې د بنسټ‬ ‫په توګه یوځای شول او ترتیرکاله‬
‫کورسونه وو“ نوموړی زیاته کړه‪":‬‬ ‫دانتظار په حالت کی دی چی د‬ ‫چه‬ ‫څخه‬ ‫خانو‬ ‫سفارت‬ ‫له‬ ‫او حتی‬
‫له پیل نه‪ ،‬په هغه کی کار کوی‪.‬‬ ‫پوری یی هلته دنده ترسره کول‪..‬‬
‫پدی توګه‪ ،‬زما دانګریزی ژبی‬ ‫ضرورت په وخت کښی هغوی ته‬ ‫د هغی د ژباړی له مهارت سره‬
‫دی وایې‪" :‬زه په ‪ UNOPS‬کې د‬ ‫دقطب زاده د دارالترجمی د‬ ‫هم بلنه ورکول کیږی‪“..‬‬ ‫آشنایی درلود الس ته راوړل‪.‬‬
‫صفحه ‪28‬‬ ‫دلو ‪1386‬‬ ‫افغانستان زنده است‬ ‫‪Afghanistan Alive‬‬ ‫‪February 2008‬‬ ‫‪Page 29‬‬

‫تحصیل مینمایم وکارهای ترجمه‬
‫رابعدازظهرورزهای تعطیل انجام‬
‫میدهم‪ .‬این حقیقت که من محصل‬
‫ادبیات دری درپوهنتون تعلیم وتربیه‬
‫کابل میباشم درانجام کارهای ترجمه‬
‫مرایاری میرساند‪".‬‬
‫سید عبدالرشید دردارالترجمه‬
‫وکشورما به ترجمان های متخصص قطب زاده دربخش بازاریابی‬
‫کارنموده وبه ترجمه بعضی اسناد‬
‫نیزمیپردازد‪ .‬وی متولد سال ‪1986‬‬
‫پشاور پاکستان هنگام دوره مهاجرت‬
‫میباشد‪ .‬درجریان رفتن به مکتب‬
‫نامبرده لسان انگلیسی رادرکابل‬
‫سنتر ((‪ KELC‬فراگرفت‪".‬این‬
‫کورس های سویه عالی بوده اند‪"،‬‬
‫نامبرده اظهارداشت‪ ،‬وبنابرین‬
‫من به لسان انگلیسی عالقه مند‬
‫گردیدم‪ .‬بعدازتأسیس حکومت‬
‫‪1984‬‬
‫مؤقت درافغانستان مابه وطن‬
‫نادریه‬
‫عزیزخود عودت نموده وزندگی‬
‫‪2002‬‬
‫نوینی راآغازنمودیم‪ .‬درطی‬
‫این دوره پدرمن ترجمه بعضی‬
‫اسنادراآغازکرده ومن هم شروع‬
‫کردم تا درترجمه بکوشم ودریافتم‬
‫با‬ ‫‪2004‬‬
‫که آنراانجام داده میتوانم‪ .‬اکنون من‬
‫بعضی اسنادراخودم ترجمه کرده‬
‫میتوانم‪.‬‬
‫تفصیالت تماس‪:‬‬
‫اگرشما کدام کارترجمه داشته‬
‫باشید میتوانید به مرکزترجمه ذریعه‬
‫شماره تیلیفون ‪،0797270077‬‬
‫‪ 0774414156‬یا به آدرس ایمیل‬
‫تحصیل درپوهنتون من فیصله نمودم ‪.qt.center@gmail.com‬‬
‫تا با دارالترجمه قطب زاده کارنمایم‪.‬‬
‫تماس بگیرید‪.‬‬
‫صفحه ‪30‬‬
‫تادردیگرعرصه ها مصروف‬
‫کارشوند‪.‬‬
‫یک دارالترجمه رادرکابل درک‬
‫نمودم" وی اظهارداشت " من‬
‫دارالترجمه‬
‫درسال ‪ 2004‬وی کاررابا‬
‫یو‪-‬این‪-‬او‪-‬پی‪-‬ایس دروالیت غزنی‬
‫دردفترخود مصروفیت زیادداشتم‬
‫که نمیتوانستم کارهای مرکز ترجمه‬ ‫قطب‬
‫راتعقیب نمایم‪ ،‬بنا ًء به این فیصله‬
‫زاده‪ -‬یک‬
‫آغازنموده ویک سال بعد ازان به‬
‫مرکزصحی مالتیسربه حیث طبیب‬ ‫رسیدم تا یک ترجمان الیق دیگررا‬
‫پیوست وتا سال گذشته درآنجا ادامه‬ ‫جستجونمایم تا این طرح رابه پیش‬
‫باتأسیس دارالترجمه قطب زاده‬
‫داد‪.‬‬
‫سال گذشته وی تصمیم گرفت‬
‫ببرد‪".‬‬
‫نقش فعالی‬
‫نامبرده بحیث کفیل مدیریت آن‬
‫مقررگردید‪ .‬وی میگوید"دلیلکه من‬
‫تا یک مرکز ترجمه را آغازوبدین‬
‫منظورداکترسید عبدالوحید را‬
‫رادراعمار‬
‫کارهای ترجمه راآغازکردم این‬
‫است که این یک کارعلمی بوده وبه‬
‫توظیف نمود تا این مرکزرا پیش‬
‫ببرد‪.‬‬ ‫مجدد بعهده‬ ‫سیدعبدالحبیب‬
‫دانش لسانها می افزاید‪".‬‬
‫"ترجمه یک فن بسیارمهم بوده‬
‫چه چیز سید راتشویق کرد؟ "من‬
‫به این باور هستم که هرشخص‬ ‫میگیرد‬ ‫‪QTC -‬‬ ‫‪his working life Sayed‬‬
‫درکشورمامسئولیت دارد تایک‬ ‫‪has translated, edited and‬‬
‫مجله افغانستان زنده است به‬ ‫‪interpreted. He received‬‬
‫‪Playing an‬‬
‫نیازداردتاازترجمه های غلط که‬ ‫نقش فعال ومثبت رادراعمارمجدد‬
‫ماهیت متن رابطورناگوارتغیردهد‬ ‫زیربنای اقتصادی‪ ،‬بلند بردن سطح‬ ‫لسان های دری‪ ،‬پشتو‪ ،‬وانگلیسی‬ ‫‪documents from friends, private‬‬
‫جلوگیری نمایند‪ .‬مقصد من اینست‬ ‫تعلیم وآموزش‪ ،‬تتبعات علمی‬ ‫نشرمیگردد‪ .‬برای رسیدن به این‬ ‫‪companies, NGOs and even‬‬
‫که درپهلوی یک داکترمتخصص‬
‫بودن‪ ،‬من باید یک مترجم‬
‫وانکشاف ادبیات لسان های محلی‪،‬‬
‫میراث فرهنگی‪ ،‬رسوم وعنعنات‬
‫هدف ما درصدد دریافت خدمات‬
‫قابل اعتماد وباکیفیت ترجمه شدیم‪.‬‬ ‫‪active role in‬‬ ‫‪from the embassies who were‬‬
‫‪familiar with his translation skills.‬‬
‫‪rebuilding‬‬
‫ماهرنیزباشم تا به کشورغزیزخود‬ ‫وتاریخ درخشان بازی نماید‪".‬‬ ‫‪“I realized the need of a‬‬
‫سید عبدالهادی قطب زاده رئیس‬
‫مصدرخدمت گردم‪".‬‬ ‫”‪translation center in Kabul,‬‬
‫"اکنون ماسه ترجمان بشمول‬ ‫اجرائیوی دارالترجمه قطب زاده‬
‫‪he said, “I was so busy in my‬‬
‫سیدعبدالحبیب یک محصل‬ ‫وی داشته وسه ترجمان درحال‬ ‫(‪ )QTC‬میباشد‪ .‬نامبرده متولد‬ ‫‪Afghanistan Alive Magazine‬‬
‫سال ‪ 1351‬قریه رامک‪ ،‬اولسوالی‬ ‫‪office I could not follow it up,‬‬
‫وتربیه‬ ‫ادبیات دری پوهنتون تعلیم‬ ‫انتظارداریم‪".‬‬ ‫‪is published in Dari, Pashto and‬‬
‫‪so I decided to look for another‬‬
‫سال‬ ‫کابل میباشد‪ .‬وی متولد‬ ‫دهیک‪ ،‬والیت باستانی غزنی‬ ‫‪English. In order to achieve this‬‬
‫داکترسید وحید سادات متولد‬ ‫‪qualified translator to go ahead‬‬
‫ازلیسه‬ ‫بوده ودرسال ‪2004‬‬ ‫میباشد‪ .‬بعد ازدوره مکتب متوسطه‬ ‫‪we had to find a reliable and‬‬
‫سال ‪ 1974‬قریه رامک‪ ،‬اولسوالی‬ ‫”‪with this planning.‬‬
‫درسال‬ ‫فارغ گردید‪ .‬نامبرده‬ ‫شامل تخنیک ثانوی( (‪ AIT‬گردید‪.‬‬ ‫‪efficient translation service.‬‬
‫ده یک والیت باستانی غزنی‬ ‫‪Last year he decided to‬‬
‫انگلیسی‬ ‫لسان‬ ‫کورس های عالی‬ ‫بعد ازفراغت با وزارت آب وبرق‬ ‫‪Sayed Abdul Hadi Qutbzadah‬‬
‫میباشد‪ .‬نامبرده وقتیکه درسن‬ ‫‪open a translation center and‬‬
‫کابل‬ ‫انگلیسی‬ ‫را درمرکز لسان‬ ‫آی‪-‬آر‪ -‬سی‪ ،‬یونیسیف وسازمان بین‬ ‫‪is the Executive Director of the‬‬
‫هشت سالگی قرارداشت خانواده‬ ‫‪appointed Dr. Sayed Abdul‬‬
‫بعد‬ ‫رسانید‪.‬‬ ‫اتمام‬ ‫((‪ KELC‬به‬ ‫الملی مهاجرت وظیفه انجام داده‬ ‫‪Qutbzadah Translation Center‬‬
‫اش به پشاورپاکستان انتقال نموده‬ ‫‪Waheed to run it.‬‬
‫درسال‬ ‫ازمکتب‬ ‫ازفراغت‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪(QTC).‬‬
‫ومدت بیست سال رادرآنجا سپری‬ ‫‪What motivated Sayed? “I‬‬
‫ودرسال‬ ‫پیوست‬ ‫یو‪-‬این‪-‬او‪-‬پی‪-‬ایس‬ ‫نمودند‪ .‬بعد ازختم دوره مکتب وی‬ ‫سید درترجمه یک سابقه طوالنی‬ ‫‪He was born in Ramak village‬‬
‫‪ 2007‬شامل پوهنتون گردید‪.‬‬ ‫‪believe that every individual‬‬
‫شامل فاکولته طب پوهنتون افغان‬ ‫داشته که درطول زنگی کاری‬ ‫‪of Dehyak District, Ghazni‬‬
‫وی ازآغازتأسیس دارالترجمه‬ ‫‪in our country has the‬‬
‫گردید که ازآنجا درسال ‪2002‬‬ ‫خویش ترجمه تحریری‪ ،‬تصحیح‬ ‫‪Province in 1951. After school‬‬
‫قطب زاده درآن کارمیکند‪.‬‬ ‫‪responsibility to play an‬‬
‫فارغ التحصیل گردید‪ .‬وی درخالل‬ ‫وترجمه شفاهی را انجام داده است‪.‬‬ ‫‪he attended the Afghan Institute‬‬
‫انجام‬ ‫نامبرده میگوید‪"،‬برعالوه‬ ‫‪active and constructive role‬‬
‫مدتی که پوهنتون میخواند کورس‬ ‫وی اسناد راازدوستان‪ ،‬شرکت های‬ ‫‪of Technology (AIT). Since then‬‬
‫‪in rebuilding the economic‬‬
‫من‬ ‫در‪UNOPS‬‬ ‫وظایف اداری‬ ‫های انگلیسی وکمپیوتررانیز تعقیب‬ ‫شخصی‪ ،‬مؤسسات غیردولتی وحتی‬ ‫‪he has worked for the Ministry of‬‬
‫‪infrastructure, boosting the‬‬
‫رانیزبرای‬ ‫ترجمه‬ ‫خدمات‬ ‫بعضی‬ ‫مینمود که درآن تصدیق های سویه‬ ‫ازسفارت خانه هائیکه با مهارت‬ ‫‪Water and Power, UNICEF and‬‬
‫‪level of education and learning,‬‬
‫مدت‬ ‫"درخالل‬ ‫دفترمینمودم‪"،‬‬ ‫عالی رابدست آورد‪ .‬گرچه وی یک‬ ‫های ترجمه اش آشنائی داشتند‬ ‫‪the International Organisation‬‬
‫‪research and development of‬‬
‫داکترورزیده است‪ ،‬نبود وظایف‬ ‫دریافت مینمود‪.‬‬ ‫‪for Migration.‬‬
‫‪our local languages literature,‬‬
‫طبی باعث آن شد که داکتروحید‬ ‫‪Sayed has a long history‬‬
‫وی میگوید"من ضرورت تأسیس‬ ‫‪cultural heritage, traditions and‬‬
‫من ازطرف صبح درپوهنتون‬ ‫ودیگر دوکتوران مجبورشدند‬ ‫‪as a translator. Throughout‬‬
‫دلو ‪1386‬‬ ‫افغانستان زنده است‬ ‫‪Afghanistan Alive‬‬ ‫‪February 2008‬‬ ‫‪Page 31‬‬
 work in other fields.
In 2004 he
has worked with QTC since its
establishment. ‫اسالمی تاریخی بنا های تاریخی‬ Historic
began work with “Besides my administrative
‫اسالمی‬ ‫عمارتونه‬ Islamic
UNOPS in Ghazni tasks with UNOPS I was doing
Province and a some translation services for ‫ مساجد و‬،‫زیارت های زیبا‬ ،‫دافغانستان ښکلی زیارتونه‬ Buildings
year later joined the office as well,” he said, ‫بنا های مذهبی افغانستان به‬ ‫جوماتونه او مذهبی عمارتونه‬ The beautiful shrines,
the Malteser “whilst studying at the university mosques and religious
Health Center as
‫عقیدۀ قوی و دعا در حیات‬ ‫ د‬،‫په ټینګ عقیده او دعا‬ buildings of Afghanistan
I decided to work with QTC
a Physician and centre. I am studying at the .‫مردم بحیث آبدات قرار دارند‬ ‫خلکو په ژوندانه کی د یاد‬ stand as a monuments
remained there until university in the mornings ‫از میان ایشان بعضی از قدیمی‬ ‫ د دوی‬.‫ګار په توګه والړدی‬ to the strong faith and
last year. and do the translation in the ‫ترین و زیبا ترین تعمیرات در‬ ‫په مینځ کی ځینی یی په اسالم‬ prayer in the lives of the
When QTC was afternoons and on weekends. people. Amongst them
.‫اسالم می باشد‬ ‫کی له خورا پخوانی او ښکلی‬ are some of the oldest
established he The fact that I am a student
of Dari literature in Kabul .‫عمارتونو له ډلی څخه دی‬ and finest buildings in
was appointed the
Education University helps me Islam.
Acting Director.
“The reason I
started doing
to carry out translation work.”
Sayed Abdul Rasheed
‫مسجد جامع‬ ‫جامع جومات‬ Herat
translation work,” works at QTC in the field of Friday Mosque
‫سید عبدالرشید‬
‫مسجد جامع هرات یکی‬ ‫دهرات جامع جومات د‬
he says, “is that it Marketing and translates some ‫افغانستان د معماری یو له نورو از گنج های دیگر معماری‬
is scientific work documents. He was born in The Friday Mosque
‫ مسجد فعلی‬.‫ اوسنۍ جومات افغانستان می باشد‬.‫خزانو څخه دی‬
and increases Peshawar, Pakistan, during of Herat is another of
knowledge of the immigration period. Whilst
‫توسط پادشاه غوری سلطان‬ ‫د غوری پاچا سلطان غیاث‬
Afghanistan’s architectural
languages.” going to school he attended ‫ در‬1200 ‫غیاث الدین در سال‬ ۱۲۰۰ ‫الدین له خوا په کال‬ treasures. The present
English language classes at ‫باالی یک مسجد قدیمی تخریت‬ ‫کی په یو زوړاو خراب شوی‬ mosque was built by the
our brilliant history.” “Translaton is a very
important art and our country Kabul English Language Center ‫جومات باندی جوړ شوی وؤ اود شده اعمار گردیده بود ودردوره‬ Ghorid Sultan Ghiyasuddin
“Now we have 3 translators (KELC). “These were high ‫تیموریان وسعت داده شده و با‬ ‫تیموریانوپه دوره کی پراختیا‬ in 1200 over an earlier
including him and 3 stand by is in need of specialized
translators in order to avoid standard courses,” he said, “and .‫کاشی کاری مکمل پوشانیده شد‬ ‫وموندل او ټول له کاشی سره‬ destroyed mosque and
translators.” thus I was interested in English was enlarged in the
wrong translations that badly
‫ یک پروگرام‬1943 ‫در سال‬ .‫کارشویدی‬
Dr Sayed Waheed Sadat was change the nature of the text. language. After the interim Timurid period and covered
born in Ramak village, Dehyak .‫ترمیم کاری بکارانداخته شد‬ ‫ کال کی‬۱۹۴۳ ‫په‬
My aim is that, besides being an government was established in with elaborate tile work. In
district of Ghazni province expert Doctor, I should become Afghanistan we returned to our ‫کار کاشی قدیمی دو باره آغاز‬ ‫یوه پراخ د بیارغاونی‬ 1943 a massive restoration
in 1974. When he was eight an expert Translator as well to beloved homeland and started a ‫شد تا کاشی های عنعنوی هراتی‬ ‫کار ورباندی پیل‬ program took place.
years old the family moved to serve my dear homeland.” new life. During this period, my .‫بسازند‬ ‫ د پخوانی کاشی‬.‫شو‬ The old tile workshop
Peshawar, Pakistan, and lived father started to translate some was reopened to make
Sayed Abdul Habib is a ‫کاری ورکشاپ‬
there for twenty years. After documents and I also started to traditional Herati Tiles.
finishing school he was admitted student of Dari literature at
‫بیا پرانیستل شو‬
try translation and found that I
to the Medical Faculty of Afghan Kabul Education University. He could do it. Now I can translate ‫ترڅوهراتی دودیز‬
University graduating in 2002. was born in 1984 and graduated .‫کاشی جوړشی‬
some documents myself.”
from Naderia High School
Whilst at university he in 2004. In 2002 he finished
attended English and Computer advanced classes of English Contact Details
classes and achieved advanced Language from Kabul English
If you have a translation job
certificates. Even though a Language Center (KELC). After you can contact the Centre
qualified doctor, lack of medical graduation from high school
on 0797270077 or by email to
positions meant that Dr Waheed he joined UNOPS in 2004 and
qt.center@gmail.com.
and others were obliged to find went to University in 2007. He

32 ‫صفحه‬ 1386 ‫دلو‬ ‫افغانستان زنده است‬ Afghanistan Alive February 2008 Page 33
‫د حضرت زیارت حضرت‬ ‫‪Shrine of‬‬ ‫مسجد حاجی‬ ‫دحاجی پیاده‬ ‫‪Masjid-I-‬‬
‫علی کرم هللا علی (کرم هللا‬ ‫‪Hazrat Ali‬‬ ‫پیاده‬ ‫جومات‬ ‫‪Haji Piyada‬‬
‫وجه)‬ ‫وجه زیارت‬ ‫‪This shrine in Mazar-‬‬ ‫این مسجد درنزدیکی بلخ‬ ‫داجومات بلخ ته نژدی پروت‬
‫‪This mosque located‬‬
‫‪near Balkh. It is now in‬‬
‫‪e-Sharif is one of‬‬ ‫موقعیت دارد‪ .‬این اکنون روبه‬ ‫دی‪ .‬دا اوس دورانیدو په حال‬
‫دا زیارت په مزارشریف کی‬ ‫‪ruins and covered with a‬‬
‫این زیارت درمزارشریف یکی از‬ ‫‪Afghanistan’s best‬‬ ‫خرابی است و با یک ساختار‬ ‫کی دی‪ ،‬اودیواوسپنیزملمع شوی‬
‫د افغانستان دیو خورا ښه ‪ ،‬ساتل‬ ‫‪galavanised iron structure‬‬
‫‪preserved and most‬‬ ‫آهنی ملمع کاری شده بخاطر‬
‫بهترین بنا های محفوظ و قشنگ‬ ‫شوی اوښکلی عمارتونوله ډلی‬ ‫جوړښت پواسطه د سا تنی په‬ ‫‪for protection. It is only 10‬‬
‫‪beautiful buildings. Hazrat‬‬ ‫حفاظت آن پوشیده شده است‪.‬‬
‫افغانستان است‪ .‬حضرت علی‬ ‫څخه دی‪.‬حضرت علی رض‬ ‫خاطرپوښل شویدی‪ .‬دا جومات‬ ‫‪meters square and was‬‬
‫‪Ali was assassinated in‬‬
‫(رض) در سال ‪ 661‬میالدی‬ ‫په ‪ ۶۶۱‬میالدی کال په شهادت‬ ‫وسعت این مسجد فقط ‪ 10‬متر‬ ‫یواځی ‪ ۱۰‬مترمربع وسعت لری‬ ‫‪an intricately ornamented‬‬
‫‪661 A.D. and buried at‬‬
‫بشهادت رسید و در کوفه عراق‬ ‫ورسید اودعراق په کوفه کی‬ ‫‪Kufa, Iraq. Local tradition‬‬ ‫مربع می باشد و بطور مغلق با‬ ‫او په پیچلی توګه له نه ګنبد‬ ‫‪mosque with nine domes.‬‬
‫دفن گردید‪.‬‬ ‫خاوری ته وسپارل شول‪ ،‬محلی‬ ‫نه گنبد تزئین گردیده است‪ .‬این‬ ‫سره ښکلی کړای شوی وؤ‪ .‬دا په‬ ‫‪It is the earliest Islamic‬‬
‫‪holds that his body was‬‬
‫رسم داسی نیولی چه دهغه مبارک‬ ‫قدیمی ترین آبده اسالمی در‬ ‫‪monument in Afghani-‬‬
‫رسم محلی طوری می گیرند که‬ ‫‪eventually buried here.‬‬ ‫افغانستان کی یو لومړنی اسالمی‬
‫جسد بااالخره همدغه ځای کی‬ ‫افغانستان میباشد‪ .‬این در اوایل‬ ‫‪stan. It was built during‬‬
‫‪In the 12th century the‬‬ ‫یادګار دی‪ .‬دا جومات د نهم‬
‫جسد مبارک سرانجام درهمین‬ ‫‪the early years of the 9th‬‬
‫خاوری ته وسپارل شو‪ .‬په دولسم‬ ‫‪location was revealed‬‬ ‫سال های قرن نهم میالدی اعمار‬ ‫میالدی پیړی په لومړیو کلونوکی‬
‫جا مد فون شد‪ .‬درقرن ‪12‬‬ ‫‪century CE. Very few ex-‬‬
‫پیړی کی ددفن ځای یومالته په‬ ‫‪to a mullah in a dream.‬‬ ‫گردیده بود‪.‬‬ ‫ودان شویوؤ‪.‬‬
‫موقعیت آن درخواب یک مال‬ ‫‪amples of mosque archi-‬‬
‫خوب کی راښکاره شو‪ .‬لمړنی‬ ‫‪The first shrine built in‬‬ ‫مثال های بسیار کم معماری‬ ‫ددی اصلی نه ګنبدی غورځیدلی‬
‫آشکار گردید‪ .‬اولین زیارت در‬ ‫‪tecture exist any where in‬‬
‫زیارت په ‪ ۱۱۳۶‬کال کی ودان‬ ‫‪1136 but was destroyed‬‬ ‫مسجد در هر نقطۀ جهان ازین‬
‫سال ‪ 1136‬اعمار گرد ید‪ ،‬اما‬ ‫دی او دهغه فرش دیومترښښتو‬ ‫‪the world from this early‬‬
‫شوی وؤ خو د چنګیزخان‬ ‫‪by Genghis Khan a new‬‬ ‫دورۀ باستانی موجود است‪.‬‬
‫توسط چنگیز خان تخریب گردید‬ ‫‪shrine was erected in‬‬ ‫د ټوټو اوپارچوالندی پروت دی‬ ‫‪period. Its original nine‬‬
‫پواسطه وران شو‪ .‬یو نوی زیارت‬ ‫گنبد نه گانۀ اصلی آن فرو ریخته‬ ‫‪domes have fallen and‬‬
‫وزیارت جدید در سال ‪ 1481‬بنا‬ ‫‪1481. Most of the tiling‬‬ ‫چه د ستنوالند ینی نیمایی برخی‬
‫په ‪ ۱۴۸۱‬کال کی آباد شو‪ .‬د‬ ‫و فرش آن در زیر یک متر تکه‬ ‫‪the floor is buried under‬‬
‫کرده شد‪.‬‬ ‫‪dates from the mid-20th‬‬ ‫چی پخوایی ګنبدونه په پښو‬
‫ډیروکاشی ګانو نیټه دشلم پیړی‬ ‫و پارچه خشت قرار داشته که‬ ‫‪a meter of rubble which‬‬
‫له نیمایی څخه دهرات د جامع‬ ‫‪Century and is from the‬‬ ‫درولی ؤ پوښ کړیدی‪.‬‬
‫تاریخ بیشتری از کاشی ها از نیم‬ ‫‪workshop of the Herat‬‬ ‫نصف پایانی ستون هائی را که‬ ‫‪covers the lower half of‬‬
‫قرن بیستم ورکشاپ مسجد جامع‬ ‫جومات له ورکشاپ څخه دی‪.‬‬ ‫‪the columns which once‬‬
‫‪Friday Mosque.‬‬ ‫در سابق گنبد ها را به پا ایستاده‬
‫هرا ت می باشد‪.‬‬ ‫بود پوشیده است‪.‬‬ ‫‪supported the domes.‬‬
‫صفحه ‪34‬‬ ‫دلو ‪1386‬‬ ‫افغانستان زنده است‬ ‫‪Afghanistan Alive‬‬ ‫‪February 2008‬‬ ‫‪Page 35‬‬
 ‫زیارت بابا‬ ‫دبابا ولی‬ ‫‪Shrine of‬‬
‫‪Baba Wali‬‬
‫زده کړه دلوبی لپاره اولوبی‬
‫ولی‬ ‫زیارت‬
‫فقط در شمال کندهار‬
‫زیارت بابا ولی قرار دارد‪.‬‬
‫د با با ولی زیارت فقط د‬
‫ده‪.‬‬ ‫کندهار په شمال کی واقع‬
‫‪Just north of the city of‬‬
‫‪Kandahar lies the Shrine‬‬
‫دزده کړی لپاره‬
‫چه‬ ‫وؤ‬ ‫نوموړی یو نامتو زاهد‬ ‫‪of Baba Wali. He was‬‬
‫او یک زاهد مشهور بود که‬ ‫ښوونکی بلنه ورکړل شو ترڅو دمنلو وړ‪ ،‬خورازښت ارزانه‬ ‫افغانان دماشومانوسره مینه‬
‫‪ ۳۰۰‬کاله پخوا په کندهار کی‬ ‫‪a celebrated saint who‬‬
‫‪ 300‬سال قبل در کندهار می‬ ‫‪lived in Kandahar 300‬‬ ‫او بریالی منل شوی دی‪ ،‬د‬ ‫لری‪ .‬د فاریاب والیت په کلیو‪ ،‬دلوبی د ګروپونو کتنه وکړی‬
‫اوسیده‪ .‬زیارت د ارغنداب د‬
‫زیست‪ .‬زیارت در نزدیکی‬ ‫‪years ago. The grave of‬‬ ‫کلیوکورنی لکه دفاریاب په‬ ‫اوهغه ماشومانو چه دلوبی په‬ ‫سرپل‪ ،‬اوپه کابل کی دسیف د‬
‫سیند غاړی ته نږدی موقعیت‬
‫لری‪ .‬د حضرت جی بابا زیارت کنارۀ دریای ارغنداب موقعیت‬ ‫‪Hazratji Baba is about 8‬‬ ‫والیت د بلچراغ په ولسوالی‬ ‫چلدرن دموسسی په حمایت مینه ډلو کی ګډون کوی هغوی هم‬
‫دارد‪ .‬زیارت حضرت جی بابا‬ ‫‪metres long (signifying‬‬ ‫کی دکلیو کورنی هیله مند دی‬ ‫دلمړنیو ښونځیو لیدنه کوی‪.‬‬ ‫کول په یونوی ډول ورښيي‪.‬‬
‫تقریباً ‪ ۸‬متره اوږده ده (چه د‬
‫تقریباً ‪ 8‬متر (که نشان دهندۀ‬ ‫نوموړی لوی والی ښیی) خو‬
‫‪his greatness) but it‬‬ ‫چه نوروځوانو ماشومانوته هم‬ ‫داسی فعالیتونه ښوونځی ته‬
‫دا ټولنی د کورنی د‬
‫بزرگی اورا مینماید) طول‬ ‫‪is undecorated apart‬‬ ‫داامکانات کیدای شی چه پراخه‬ ‫دماشو مانو دشا ملیدلو‪-‬اود‬
‫هغه د اوږدو طوغ نه پرته له‬ ‫ماشومانود ماشومتوب پیل دلوبی‬
‫‪from tall pennants at its‬‬ ‫نورپاتی شامل شوی ‪ -‬ماشومانو شی ‪.‬‬
‫بل ذیب او زینت څخه بر خمن دارد ولی آن از ذیب و زینت‬ ‫دپرمختللی دګروپ په شان‬
‫‪head. The terraces of‬‬ ‫احتمال زیاتوی‪.‬‬
‫نه ده‪ .‬د زیارت همواره ځمکه د بجز از طوغ های دراز در‬ ‫‪the shrine are shaded‬‬ ‫سف دچلدرن د پروګرام څخه‬ ‫وده ورکوی‪ .‬دسترو ماشومانو‬
‫انارو له ونی سره پټ شوی دی‪ .‬باالی سر آن برخوردارنیست‪.‬‬ ‫‪by pomegranate‬‬ ‫په دی هیله مالتړ کوی چه کله‬ ‫دداسی پروګرامونوپه الری‬ ‫ترالرښونی الندی هغه فعالیتونه‬
‫د هغه ځای خلک له هغه سیمی سطح های هموار زیارت‬ ‫‪shrubberies. Locals use‬‬ ‫دا د نوی سیستم نمونه پرمختګ‬ ‫چه هم تفریحی اوهم تعلیمی ده‪ ،‬اچولوسره د تنکی ځوانو‬
‫توسط درختان انار پوشیده‬ ‫څخه د میله اوتفریحی ځای په‬ ‫‪the area as a picnic‬‬ ‫ماشومانولپاره دهغو کلونونه چه وکړی او ورته فرصتونه د‬ ‫د لوبو د ګروپونو په شان یوه‬
‫است‪ .‬مردم محل از منطقه به‬ ‫له‬ ‫توګه د جمعی په ورځو کی‬ ‫‪place on Fridays with‬‬ ‫هیواد په ګوټ ګوټ پراختیا‬ ‫موثره او ارزانه الره ده‪ ،‬ترڅو دوی دلوبی په یوه ګروپ کی‬
‫خپل کورنی اوملګرو سره ګټه حیث یک جای میله و ساعت‬ ‫‪family and friends.‬‬ ‫ومومی‪.‬‬ ‫ماشومان هغه مالتړته چه اړتیا شاملیدل خوراډیرمثبت اغیزه‬
‫تیری در روزهای جمعه با‬ ‫اخلی‪.‬‬ ‫کوی‪ ،‬اودا چه دانوی سیستم‬ ‫لری تر السه کړی‪.‬‬
‫فامیل های خود استفاده می‬ ‫تیرشوی کلونه په خاصه‬
‫نمایند‪.‬‬ ‫توګه دژیږید و نه تردری‬
‫کلنی پوری‪ -‬دیوماشوم دژوند‬
‫جوړونکی وی‪ .‬دهمدغی مودی‬
‫په اوږدوکی ده چی دزده ګړی‬
‫اودکړه وړه نمونی پرمختیا‬
‫مومی‪ .‬په افغانستان کی یوتعداد‬
‫محدود ماشومان دی چه د‬
‫پرمختیا وړ فعالیتونوته الس‬
‫رسی لری‪ .‬دایولوی چیلنج ددی‬
‫لپاره دی ترڅوډاډه شی چه‬
‫ځوان نجونی اوهلکان وکوالی‬
‫شی چه خپل بشپړپټ قوت ته‬
‫ورسی‪.‬‬
‫د ښونځیو‪ ،‬ځوان ماشومانو‪،‬‬
‫اود ماشومانودموراوپالرترمینځ‬
‫داړیکو دټینګښت لپاره‪،‬‬
‫صفحه ‪36‬‬ ‫دلو ‪1386‬‬ ‫افغانستان زنده است‬ ‫‪Afghanistan Alive‬‬ ‫‪February 2008‬‬ ‫‪Page 37‬‬
 ‫آموختن برای بازی کردن و بازی‬
‫کردن برای آموختن‬
‫یک مدل مساعد وبی نهایت‬
،‫ارزان کامیاب ثابت شده‬
‫والدین قریه جات چون آنانیکه‬
‫درولسوالی بلچراغ والیت‬
‫فاریاب امید وارهستند که‬
-‫ها احتمال شامل شدن اطفال‬
‫فرصت هائی برای سایراطفال‬
‫جوان شان می تواند افزایش‬
.‫یابد‬
‫موسسه حمایت اطفال‬
‫برای اطفال بسیار جوان یک‬
‫به امید اینکه اگر این مادل‬
‫انکشاف یابد عین فرصت ها‬
‫در سرتاسر کشور گسترش می‬
.‫ از آن حمایت مینماید‬،‫یابد‬
38 ‫صفحه‬
Afghans love
children. In villages
in southern Faryab,
Learn to Play &
Sar-i Pul and Kabul
provinces, with the
Play to Learn
support of Save the
‫ بعمل می آید تا از گروپ های‬.‫افغانها اطفال رادوست دارند‬ Children, that love is
‫بازی و اطفالیکه در گروپ‬ ،‫درقریه جات والیت فاریاب‬ being shown in a new
‫های بازی اشتراک مینمایند‬ ‫ و کابل با پشتیبانی‬،‫سرپل‬ way.
‫همچنان از مکاتب ابتدائی‬ ‫موسسه حمایت اطفال محبت‬
‫ چنین فعالیت‬.‫به یک طریقه جدید نشان داده بازدید نمایند‬ These communities
.‫میشود‬ are developing home-
based early childhood
‫این جوامع انکشاف طفولیت ومتباقی آنانیکه شامل مکتب‬
development (ECD)
.‫ افزایش می دهد‬،‫شده اند‬ ‫) را‬ECD( ‫ابتدائی خانگی‬ playgroups. Led by older
‫نشان دادن آن پروگرام ها‬ ‫بحیث گروپ بازی آماده می‬ children and based on
‫ به رهبری اطفال‬.‫سازند‬ activities that are both
fun and educational,
‫تأثیر بسیار باالتر از سالهای‬ ‫سالخورده تر وباساس فعالیت‬ the playgroups are an
‫شمولیت شان در یک گروپ‬ ‫هائی که هم شوخی و هم‬ effective and low-cost
‫ وارد می سازد واینکه‬،‫تعلیمی است گروپ های بازی بازی‬ way to provide young
‫یک طریقه موثر وارزانی است‬ children with the support
‫تا اطفال رابا حمایتی که آنها به‬ they need.
.‫آن نیازدارند آماده سازد‬
The early years—
ً‫ مخصوصا‬،‫درسالهای قبل‬ particularly from birth
-‫ سالگی‬3 ‫از وقت تولد الی‬ to age three—are and young children feasible and extremely
‫یک مرحله بسیار سازنده‬ recognized as the most and parents, teachers low-cost model has been
formative of a child’s are invited to visit the proven successful, the
.‫زندگی یک طفل می باشد‬
life. It is during these playgroups and the parents of villages such
‫درطی همین سالهاست که دانش‬ years that learning and children attending the as those in Belcheragh
‫آموزی ونمونه های رفتار‬ behavior patterns are playgroups also visit district of Faryab province
‫ درافغانستان‬.‫انکشاف می یابد‬ developed. In Afghanistan primary schools. Activities hope that opportunities
‫تعداد کمتر دسترسی به فعالیت‬ few children have access such as these increase for their young children
.‫های مناسب انکشافی دارند‬ to developmentally the likelihood of children can be increased.
‫بنابرین این یک چالش بزرگ‬ appropriate activities. enrolling—and remaining
It is a great challenge, enrolled—in school. Save the Children
‫ تا اطمینان حاصل شود‬،‫است‬
therefore, to ensure that supports the program
‫تا دختران وپسران جوان به‬ young girls and boys are By showing that in the hope that, as this
.‫نیرومندی کامل خود برسند‬ able to reach their full programs for very young model develops, the
potential. children can make an same opportunities can
‫برای تقویت نمودن ارتباطات‬
impact far beyond the be spread countrywide.
‫بین مکاتب واطفال جوان‬ In order to strengthen years they attend a
‫ از استادان دعوت‬،‫ووالدین‬ links between schools playgroup, and that a
1386 ‫دلو‬ ‫افغانستان زنده است‬ Afghanistan Alive February 2008 Page 39
 ‫دالوتنی په دوران اود کښینا ستوپه‬
‫وخت کی هغه باندی عمل وکړو‪.‬‬
‫تاسی نشی کوالی چی هیڅ یوشی هم‬
‫زه هره‬ ‫اسلم میگوید که وی تنها یک‬
‫بار مشکلی د رطیاره داشت‪ .‬اینها‬
‫ازکابل پروازنموده وبسوی ماسکو‬
‫سبب جنگ ها ناممکن بود‪ .‬وی‬
‫میگوید‪ " ،‬این مانند رفتن از یک‬
‫کشوربه کشوردیگری بود"‪ .‬وی‬
‫له نظره وغورځوی ځکه مسافرین‬
‫په مونږباندی ډاډه دی چه هغوی به‬
‫حفاظت سره منزل ته رسوو‪“.‬‬
‫ورځ د یوه‬ ‫می رفتند‪ .‬بعد ازپرواز ‪ 10‬میل‬
‫ازکابل یک ماشین غیرفعال گردید‪.‬‬
‫اینها توسط یک ماشین درست بدون‬
‫اظهارمیدارد‪:‬‬
‫"بعد ازان که من دوباره به کا بل‬
‫آمدم‪ ،‬طالبان آمدند وکابل را تصرف‬
‫اسلم وایی چه هغه یواځی یو‬
‫وار په طیاره کی له یو مشکل سره‬ ‫ګرځندوی‬ ‫خطردرکابل بازگشته نشست نمودند‪.‬‬
‫پرواز همیشه یک بخشی‬
‫نمودند‪ .‬پس برای دوسال دوباره من‬
‫هیچ کاری نکردم‪ ،‬ودرخانه بودم‪.‬‬
‫مخامخ شویوو‪ .‬هغوی له کابل څخه‬ ‫اززندگی اسلم بوده است‪ .‬پدروی‬ ‫با آریانا ازطریق یک دوست نزد‬
‫پرواز کولو اودماسکو په لورروان‬
‫وو‪ ،‬له الوتنی څخه وروسته د‬ ‫په شان یم‬ ‫برای مد ت ‪ 20‬سا ل پیلوت طیاره‬
‫شاه اسبق ظاهرشاه بود‪ .‬وی برای‬
‫یکم از روزهائیکه با قوای هوائی‬
‫کارمیکردم پیوستم‪ .‬بعد ازدوسال‬
‫کابل څخه دلس میلو په واټن یوه‬ ‫بیش از‪ 45‬سا ل درطیاره های‬ ‫طا لبان ترک گفتند ودولت جدید‬
‫ماشین له کاره وغورځید‪ .‬هغوی‬ ‫محمد اسلم په افغانستان کی یوله‬ ‫مختلف پرواز نموده است‪ .‬برادر‬ ‫بمیان آمد ومن با شرکت آریانا با‬
‫بیرته راوګرځید او دیو روغ ماشین‬ ‫اسلم نیزیک پیلوت است‪ .‬وی کپتان خوراتجربه لرونکی پیلوټونوله ډ لی‬ ‫پروازدادن طیاره ‪ 727‬کارخویش‬
‫پواسطه کابل ته ورسید او په‬ ‫څخه دی‪.‬‬ ‫طیاره کام ایر‪ 767‬است‪.‬‬ ‫را ادامه دادم‪".‬‬
‫حفاظت سره کښیناست‪.‬‬ ‫نوموړی د وردګ په وال یت کی‬ ‫اسلم درتمام زندگی خود بازحمت‬ ‫بعد ازدوسال دیگر اسلم ازآریانا‬
‫الوتنه تل د اسلم دژوند يوه برخه‬ ‫ْ‬
‫تقریبا ‪ ۵۰‬میله له کابل څخه‬ ‫چه‬ ‫کارنموده واومسلماً کارخود‬ ‫به کام ایررفت‪ .‬ازدوسال به این‬
‫پاتی شویدی‪ .‬د هغه پالرپیلوټ‬ ‫جنوب طرف ته واټن لری زیږیدلی‬ ‫رادوست دارد‪" :‬من ازینکه‬ ‫طرف وی بوئینگ ‪ 737‬را پرواز‬
‫وو اوترشلوکالو پوری د پخوانی‬ ‫ده ‪ ،‬خوپه اته کلنی کی دخپل کورنی‬ ‫پیلوت هستم لذت میبرم‪ -‬من این‬ ‫میدهد‪.‬‬
‫پاچاه ظاهرشاه دطیاری پیلوټ پاتی‬ ‫سره کابل ته راغلی وه‪ .‬هغه ‪۴۱‬‬ ‫کاررادوست دارم‪ .‬من زمانیکه‬
‫راستون شوم نوطا لبان راغلل اوکا‬ ‫ول‪ .‬نو ددی لپاره چه ته په هوایی‬ ‫اسلم میداند که پروازدادن یک‬
‫شویوو‪ .‬هغه له ‪ ۴۵‬څخه ال ډیر‬ ‫کاله عمرلری اومتاحل دی چه‬ ‫درقوای هوائی بودم یک زندگی‬
‫بل یی ونیول‪ .‬نوبیا تردوو کلونو‬ ‫ځواکونوکی پاتی شی پکاروه چه په‬ ‫طیاره با تعداد زیادی ازمسافرین‬
‫کلونو پوری په ډیرومختلفو ډولو‬ ‫لرونکی دڅلورو ماشومانو دوه‬ ‫خاص داشتم وازان بسیارلذ ت‬
‫پوری زه په کورکی بیکارپاتی شوم‪.‬‬ ‫روسی ژبه پوه اوسی‪ “.‬هغه مجبور‬ ‫یک مسئولیت بزرگ است‪ .‬وی‬
‫طیارو کی الوتنه ترسره کړی دی‪.‬‬ ‫لوریانی ‪ ۱۳‬کلن او‪ ۱۰‬کلن اودوه‬ ‫میبردم‪ ".‬وی اکنون بحیث پیلوت‬
‫ما د خپل دیو نږدی ملګری پوسیله‬ ‫وو چه انګلیسی ژبه هم زده کړی‬ ‫فشاروکشید گی مسئولیت های‬
‫داسلم ورورهم پیلوټ دی‪ .‬هغه د کام‬ ‫زامن ‪ ۸‬کلن او‪ ۵‬کلن دی‪.‬‬ ‫شرکت هوائی تجارتی به عین شکل‬
‫چی د هوایی ځواکونو سره د کار‬ ‫ځکه چه دا دهوانوردی نړیواله ژبه‬ ‫خود را به آرامی اداره میکند‪" :‬ما‬
‫ایرد‪ ۷۶۷‬د طیاری کپتان دی‪.‬‬ ‫اسلم لمړنی ښوونځی ته داخل‬ ‫احساس خوشی مینماید‪.‬‬
‫کولو په زمانه کی راسره یوځای‬ ‫دی‪.‬‬ ‫درحدود ‪ 110‬مسافرراانتقال میدهیم‬
‫اسلم خپل ټول ژوند کی له‬ ‫وو دآریانا دهوایی شرکت سره می‬ ‫شو اووروسته بیا له نظامی لیسی‬ ‫من هرروز مانند یک سیاح‬ ‫بناً این مسئله را باید بطور جدی‬
‫دمجاهدینو دحکومت په دوره‬
‫ځیارسره کارکړی اوپه څرګنده توګه‬ ‫پیوستون وموند‪ .‬وروسته له دوو‬ ‫څخه فارغ شو‪ .‬هغه د هوایی‬ ‫هستم‪ ،‬وکشورها وجاهای جدید‬ ‫درنظرگیریم‪".‬‬
‫کی دهوایی ځواکونو ټول طیاری‬
‫کلونو د طالبانورژیم له مینځه الړاو دخپل کارسره مینه لری‪” :‬زه پدی‬ ‫ځواکونو دهوانوردی پوهنتون ته‬ ‫رامیبینم‪ .‬من تقریباً نصف جهان را‬
‫ویجاړشول اود پیلوټونو لپاره کوم‬ ‫"ما تدابیرزیاد حفاظتی داریم‬
‫خاطر چه پیلوټ یم ډیرخوښ یم ‪-‬‬ ‫نوی حکومت منځ ته راغی اوما‬ ‫شامل شو اود میګ ‪ ۲۱‬د یوجنګی‬ ‫بخاطریکه وظیفه ام ایجاب مینماید‬
‫کارپاتی نه شو‪ ”،‬نو پدی اساس‬ ‫که آنرا قبل ازپروازدرجریان‬
‫دآریانا له هوایی شرکت سره د ‪ ۷۲۷‬زه دغه کارسره مینه لرم‪ .‬کله چه‬ ‫پیلوټ په توګه د ‪ ۷‬کلونو لپاره دنده‬ ‫مشاهده نموده ام‪ .‬اگرمن پیلوت‬
‫مونږ تر دوو کلونوپوری په کورکی‬ ‫نشست وپروازباید عملی نمائیم‪،‬‬
‫ما له هوایی ځواکونو سره کارکولو‬ ‫الوتکه په الوزولو خپل کارجاری‬ ‫سرته ورسوله‪ .‬هغه وایی چه " د‬ ‫نمیبودم هیچگاه نمیتوانستم این‬
‫بیکارپروت وو‪“.‬‬ ‫شما نمیتوانید که هیچ چیزی را‬
‫ډیرخوښ وم او هغه ډیرخاص‬ ‫وساتل‪.‬‬ ‫نیکه مرغه زه په طیاروکی هیڅکله‬ ‫کارراانجام دهم‪ .‬بلی‪ ،‬من ازاینکه‬
‫ازنظربیندازید زیرا مسافرین باالی‬
‫وو‪ “.‬هغه اوس د یو تجارتی هوایی‬ ‫اسلم وروسته له هغه نه‬ ‫له کوم جنګی عمل سره مخامخ‬ ‫پیلوت هستم بسیار زیاد لذت میبرم‪.‬‬
‫اسلم پوهیږی چه د یوه طیاری‬ ‫ما اعتماد دارند تا به طور مصئون‬
‫شرکت دیوپیلوټ په توګه هم هغه‬ ‫مزارشریف ته الړ اوتر د ووکلونو‬ ‫شوی نه یم‪".‬‬
‫الوزول د ګڼ شمیر مسافروسره یوه‬ ‫به منزل خود برسند‪".‬‬
‫شان د خوښی احساس کوی‪.‬‬ ‫پوری په نیمه نظامی الوتنو کی‬
‫لویه مسؤلیت په غاړه اخیستل دی‪.‬‬ ‫هغه په پښتو( مورنی ژبه) دری‪،‬‬
‫کارکولو‪ .‬هغه له مزارشریف څخه‬
‫زه هره ورځ د یوه ګرځندوی‬ ‫هغه د خپل مسؤلیتو نوفشاراوکشید‬ ‫اردو او انګلیسی ژبو باندی په روانه‬
‫پیښورته پرواز کول ځکه چه په‬
‫په څیریم ؛ زه نوی هیوادونه او‬ ‫ګی په آرامی سره تنظیموی‪:‬‬ ‫توګه خبری کوی‪.‬‬
‫هغه وخت کی د ځمکنی الری له‬
‫نوی ځایونه ګورم‪ .‬مادخپل کارپه‬ ‫”مونږبا ید ډیرجدی اوسو ځکه چه‬ ‫اسلم وایی‪ ”،‬کله چه زه د‬
‫مزارڅخه ترکابل پوری د جګړو‬
‫خاطر نږدی نیمه نړی لیدلی دی‪.‬‬ ‫مونږپه یوه وخت کی ‪ ۱۱۰‬مسافر‬ ‫هوانوردی پوهنتون ته الړم ټول‬
‫له کبله ممکن نوو‪ .‬هغه وایی‪” ،‬داد‬
‫که زه پیلوټ نه وای نومابه هیڅ کله‬ ‫انتقا لوو‪“.‬‬ ‫طیاری اود هغه د الرښونی کتابچی‬
‫یوهیواد څخه بل هیواد ته د تګ په‬
‫داکارنشوکوالی‪ .‬هو‪ ،‬پدی چه زه یو‬ ‫په روسی ژبه وو‪ .‬په هغه وخت‬
‫”مونږ ډیر حفاظتی تدبیرونه‬ ‫شان وؤ‪“.‬‬
‫پیلوټ یم ډیر خوښ یم‪.‬‬ ‫کی ګڼ شمیرروسی مشاورموجود‬
‫لرو چه باید مخکی له الوتنی څخه‬
‫پس له هغه چی زه کابل ته بیرته‬
‫صفحه ‪40‬‬ ‫دلو ‪1386‬‬ ‫افغانستان زنده است‬ ‫‪Afghanistan Alive‬‬ ‫‪February 2008‬‬ ‫‪Page 41‬‬
 I’m Like ignore anything because
passengers are relying on
us to get them safely to
A Tourist their destination.”
Aslam say he only

Every ever had one problem

in a plane. They took off

Day
from Kabul heading to

‫من هرروز‬
Moscow. After take-off
one engine failed 10 mile
from Kabul. They turned
Mohammad Aslam and so were many of captured Kabul. So for
around and landed safely

‫مانند یک‬ Wardak is amongst the

most experienced pilots
in Afghanistan.
the advisors at that time.
So you had to know the
Russian language to be
two years again I did
nothing, I was at home.
I joined Ariana through
in Kabul on the one good
engine.

‫سیاح‬
He was born in Wardak,
50 miles south of Kabul,
but moved to Kabul with
in the Air Force,” Aslam a close friend I had from Flying has always been
says. So he learned the my days in the Air Force. a part of Aslam’s life. His
language. He also had After two years the father was a pilot and for

‫هستم‬
to learn English because Taliban left and the new 20 years was the pilot of
his family when he was 8 that is the International government came and King Zahir Shah’s aircraft.
years old. He is 41 years language of aviation. I continued to work with He flew for more than 45
old and is married with Ariana, flying the 727.” years in many different
‫ " زمانیکه من‬،‫اسلم میگوید‬ ‫محمد اسلم وردک ازجمله مجرب‬ four children, two girls 13 During the Mujahideen
aircrafts. Aslam’s brother
‫درپوهنتون هوانوردی رفتم تمام‬ .‫ ترین پیلوت ها ی افغانستان است‬and 10, and two boys 8 years all the Air Force After two more years
is also a pilot. He is the
‫طیاره ها وکتابچه های معلومات‬ and 5. planes were destroyed Aslam moved from Ariana
‫ بفاصله‬،‫نامبرده دروالیت وردک‬ captain of the Kam Air
‫آن به لسان روسی بود وتعداد زیاد‬ and the pilots were left and went to Kam Air. For
،‫ میل درجنوب کابل تولد گردیده‬50 Aslam went to primary 767.
.‫مشاورین درآن زمان موجود بودند‬ with no work, “So we the past two years he has
‫ ولی درسن هشت سا لگی با فامیل‬school and then were jobless and at home been flying the Boeing Aslam has worked
‫پس شما مجبوربودید تا برای اینکه‬
.‫ خود به کابل نقل مکان نموده است‬graduated from the for two years.” 737. hard all of his life and he
‫در قوای هوائی باقی بمانید روسی‬
‫ سال داشته و متاهل است که‬41 ‫ او‬Military High School . He definitely loves his work:
.‫" پس وی لسان راآموخت‬.‫رابدانید‬ Aslam then went to Aslam knows that it is
13 ،‫ دودختر‬،‫ دارای چهار طفل‬attended the Air Force “I enjoy being a pilot – I
‫وی مجبور بود که لسان انگلیسی‬ Mazar-e-Sharif and a big responsibility flying
5‫ ساله و‬8 ‫ ساله ودوبچه‬10‫ ساله و‬Aviation University and love this work. I enjoyed
‫رانیزبیاموزد زیرا این لسان بین‬ worked flying semi- a plane with so many
.‫ ساله میباشد‬flew as a Mig 21 fighter being in the Air Force,
.‫المللی هوانوردی میباشد‬ military flights for two passengers. He handles
pilot for seven years. it was very special.” He
‫اسلم شامل مکتب ابتدائیه شد‬ years. He would fly from the stress and strain of
‫درطی دوره مجاهدین تمام طیاره‬ Fortunately, he says, “I feels the same now as a
.‫وبعدآ ازلیسه نظامی فارغ گردید‬ Mazar to Peshawar his responsibilities calmly:
‫های قوای هوائی تخریب گردیدند‬ never saw any fighting commercial airline pilot.
‫وی شامل پوهنتون هوانوردی‬ because the road from “We are carrying around
‫ "پس‬،‫وپیلوت ها بیکارماندند‬ action in the planes.”
‫قوای هوائی شد وبحیث پیلوت‬ Mazar to Kabul was 110 passengers so we “I am like a tourist every
‫مابرای مدت دوسال درخانه بدون‬
‫ برای هفت سا ل‬21 ‫ جنگی میگ‬He speaks fluent Pashto impossible to drive due have to take this very day; I see new countries
".‫کارماندیم‬
‫ وی میگوید که‬.‫( انجام وظیفه نمود‬his native language), to fighting. “It was like seriously.” and places. I have seen
‫بعداً اسلم به مزارشریف‬ ‫ خوشبختانه "من هیچگاهی با کدام‬Dari, Russian, Urdu and going from one country to almost half of the world
‫رفت وپروازهای نیمه نظامی‬ ‫ عمل جنگی درطیاره ها مواجه‬English. “We have many safety
another,” he says. because of my job. I
.‫رابرای دوسال به پیش برد‬ ".‫نگردیده ام‬ checks we have to do
“When I went to the would never have done
‫نامبرده ازمزارشریف به پشاور‬ “After that I came before the flight, during
‫وی به لسان های پشتو ( زبان‬ Aviation University all this if I was not a pilot.
‫پروازمینمود بخاطریکه ازراه‬ back to Kabul. Then takeoff and during the
‫ اردو‬،‫ روسی‬،‫ دری‬،)‫ مادری اش‬of the aircraft and their Yes, I enjoy being a pilot
‫سرک ازمزارشریف به کابل به‬ the Taliban came and flight. You cannot afford to
.‫ وانگلیسی بشکل روان سخن میزند‬manuals were Russian very much.”
42 ‫صفحه‬ 1386 ‫دلو‬ ‫افغانستان زنده است‬ Afghanistan Alive February 2008 Page 43
‫صفحه ‪44‬‬ ‫دلو ‪1386‬‬ ‫افغانستان زنده است‬