Składnia

Składnia- dział gramatyki zajmujący się funkcją wyrazu w zdaniu, układem zdania oraz jego budową
Zdanie podrzędnie złożone- jedno ze zdań składowych jest nadrzędne w stosunku do drugiego, a zdaniem nadrzędnym można
zapytać o podrzędne.
Zdanie przydawkowe- człon podrzędny pełni funkcje przydawki i odpowiada pytania: : jaki? który? czyj?
Zdanie dopełnieniowe- człon podrzędny pełni funkcje dopełnienia i odpowiada pytania: pytania przypadków prócz mianownika.
Zdanie okolicznikowe- człon podrzędny pełni funkcje okolicznika i odpowiada na pytania: czasu(kiedy, jak długo, od kiedy, do
kiedy), miejsca(gdzie, skąd, dokąd, którędy), sposobu(jak, w jaki sposób), celu(po co, w jakim celu), przyczyny( dlaczego, z
jakiej przyczyny), pozwolenia( pomimo czego, pomimo co, wbrew czemu) warunku( pod jakim warunkiem)
Zdanie orzecznikowe- człon podrzędny pełni funkcję orzecznika i odpowiada na pytania: kim jest? jaki jest?
Zdanie podmiotowe- człon podrzędny pełni funkcje podmiotu i odpowiada na pytania: kto? Co?
Imiesłowy równoważnik zdania- jeżeli w zdaniu imiesłów przysłówkowy nie jest określony przez żaden wyraz to pełni on
funkcję okolicznika. Jeżeli imiesłów jest określony to przekształca się zdanie poj. w wypowiedzenie złożone. Zamiast orzeczenia
występuje imiesłów przysłówkowy( końcówki -ąc, -łwszy)

Chłopiec słuchał opowiadania kolegi, śmiejąc się z jego dowcipów. Pytanie: jak? Imiesłowy równoważnik zdania.

Tomek, opracowawszy plan zadań, zaczął go konsekwentnie realizować. Pytanie: kiedy?

Imiesłowy równoważnik zdania

Kolega powiedział Tomkowi, że tę książkę warto przeczytać. Pytanie: o czym? Zdanie podrzędnie złożone
dopełnieniowe

Zdania złożone współrzędnie

Zdanie łączne- i oraz, ani, ni, a lub, __...__
Zdanie rozłączne- albo, lub bądź, czy -----<.....>-----
Zdanie przeciwstawne- ale, lecz, jednak, zaś, a ----->.....<-----
Zdanie wynikowe- więc, zatem, toteż, dlatego ----->.....>-----
Zdania złożone podrzędnie:
Przydawkowe- jaki? który? czyj?
Dopełnieniowe- kogo? czego? komu? czemu? kogo?
co? z kim? z czym? o kim? o czym?
Okolicznikowe- czasu(kiedy, jak długo, od kiedy, do
kiedy), miejsca(gdzie, skąd, dokąd, którędy),
sposobu(jak, w jaki sposób), celu(po co, w jakim celu), przyczyny( dlaczego, z jakiej przyczyny), pozwolenia( pomimo
czego, pomimo co, wbrew czemu) warunku( pod jakim warunkiem)
Orzecznikowe- kim jest? jaki jest?
Podmiotowe- kto? Co?
Imiesłowy równoważnik zdania- imiesłów podrzędny
( końcówki -ąc, -łwszy)
Fleksja
Fleksja- Dział gramatyki zajmujący się opisem form wyrazowych.
Deklinacja- odmiana wyrazu przez przypadki, liczby i rodzaje. Deklinacji ulegają rzeczowniki, przymiotniki, imiesłowy
przymiotnikowe, zaimki i liczebniki.
M.- mianownik(kto, co) góra
D.- dopełniacz(kogo, czego) góry
C.- celownik(komu, czemu) górze
B.- biernik(kogo, co) górę
N.- narzędnik(z kim, z czym) górą
M.- miejscownik(o kim, o czym) górze
W.- wołacz(o!) góro
Tematy oboczne gór- górz
Oboczności r:rz
Koniugacja- odmiana czasownika przez osoby, czasy(przyszły, teraźniejszy, przeszły), tryby(rozkazujący, przypuszczający,
oznajmujący), strony(czynna, bierna, zwrotna), liczby(pojedyncza, mnoga), aspekt(dokonany i nie)