Cleft sentences

Cleft sentence is a such construction where normal sentence pattern is changed or

broken to give focus and to emphasize to one particular sentence element, and that
element can be subject, object, adverbial modifier. The pattern of cleft sentence is
it + be + focus + who/that + the rest of the clause. This means that one sentence
can be cleft in several ways, depending on which part of that sentence we want to
stress. For example, a sentence “Tom sent the greeting card to Lyn because he
forgot to buy her a present” can be cleft in more than one way, one would be “It
was Tom who sent the greeting card to Lyn because he forgot to buy her a
present”, another would be “It was because he forgot to buy her a present that
Tom sent a greeting card to Lyn” and so on.

It is important to note that in the first place in cleft sentences is always expletive
“It” and that “It” is called a cleft pronoun. If we compare cleft sentences and
sentences whose paraphrase they are, we can conclude that something is “moved”
in the original sentence in order to make a new, cleft sentence.

While in the “normal” sentence we can have a simple construction, for example
“Jill told me about it”, which is a simple clause, in cleft sentences construction is
more complex. Thus, in a cleft sentence “It was Jill who told me about it”, there is
a relative sentence “It was Jill” plus the rest of the sentence “who told me about
it”.

Cleft sentences are very frequent in the English language.

_________________________________________________________________

Kada je u pitanju prevod “Cleft sentences” (ili “Rascepljenih rečenica”) na srpski

jezik, ne postoji uvek pravi obrazac kojim možemo da se služimo. Tako, na
primer, već spomenuta rečenica “It was Jill who told me about it” može da se
prevede na srpski na više načina, prvi je “Džil je ta koja mi je rekla o tome”, drugi
“Baš mi je Džil to rekla” a ova ista rečenica može da se prevede i na nešto
jednostavniji način, “To mi je rekla Džil”. Sva ova tri prevoda su pravilna iako bi
možda moglo da se kaže da je najbolji “Džil je ta koja mi je to rekla” jer pokazuje
naglašenost. Drugi primer je rečenica “It was Matthew who rang me yesterday”,
koja takođe može da se prevede na nekoliko načina: “Metju je bio taj koji me je
juče zvao” ili “To me je Metju juče zvao”. Engleska cleft rečenica “It was in
London that we met” može da se prevede na srpski jezik kao “Mi smo se upoznali
u Londonu”, zatim kao “U Londonu smo se upoznali” ali i “Baš smo se upoznali
u Londonu”.

Da bismo sa više autentičnosti prevodili Cleft sentences sa engleskog na srpski

jezik često koristimo Sintaksička i Leksička sredstva. Kao primer upotrebe
sintaksičkog sredstva možemo da navedemo da pri prevođenju Cleft sentences
onaj deo rečenice koji želimo da istaknemo u prevodu na srpski stavljamo na
poslednje mesto u rečenici. Tako, recimo, rečenicu «It was me who did all the
work» možemo da prevedemo sa «Sav posao sam obavio ja». U tom slučaju je
«ja» na kraju rečenice naglašeno i postižemo bolji efekat prilikom prevoda.

Kada su u pitanju leksička sredstva možemo da koristimo, na primer, pokazne

zamenice ne bi li na taj način istakli ono što je naglašeno u engleskim Cleft
sentences. Tako već spomenutu rečenicu «It was I who did all the work» možemo
uspešno da prevedemo i kao «Ja sam taj koji je obavio ceo posao». Ovom
prilikom zamenica «taj» je deo rečenice koji je najviše naglašen i može se reći da
Cleft sentence u prevodu dobija skoro potpuno isto značenje kakvo ima originalna
rečenica na engleskom jeziku.

Takođe, u engleskom jeziku imamo dva tipa Cleft sentences koji se relativno
često koriste. Prvi počinje sa »It was only then...» a drugi je «It wasn't
until...».Prilikom prevođenja na srpski jezik skoro je nemoguće preneti
naglašenost koju imaju ovi počeci rečenica u engleskom jeziku. Ipak, možemo bar
donekle da umanjimo razliku između Cleft sentences na engleskom jeziku i
njihovih prevoda na srpski jezik. Tako rečenicu «It was only then that she realized
that he had been cheating on her» možemo prevesti sa «Tek tada je shvatila da ju
je on varao». A rečenicu «It wasn't until I got a job that I started living on my
own» prevodimo kao «Tek kada sam dobio posao počeo sam da živim sam».

Činjenica je da ne postoji striktno pravilo za prevođenje Cleft Sentences na srpski

jezik, kao što je činjenica i da se zbog svoje specifičnosti Cleft sentences teško
dočaravaju u srpskom prevodu.

Bogdan Kotarlić i Nikola Nikolić