You are on page 1of 30

రత ంగం -

థ క హకు లు

రత శం థ క హక

ముఖ త మ యు ల లు
థ క హకు లు, రులకు తమ వ
అ వృ పరచు నుటకు, మ యు ధ తగ న
రులు హం ంచుటకు,
పభుత పరం , చట ఇవ బ న
తం లు. ఇక డ పభుత మన ,
రత శం అ రంగల అ అం లు.
రత పభుత ము, ర ంటు, రత శం
లూ, ల గల, ప షతులూ,
షను, నగర కలు, పం య లు,
మపం య లు వ .

స నత హకు
స నత హకు , ంగం అ కరణలు 14,
15, 16, 17 మ యు 18 ల ప రం
ప ంచబ ం . ఈ హకు ప న న ,
స న లు ప ం ఈ హకు , ం
ష ల రం సుం  :

చటం ముందు స నత ం : ంగ అ కరణ


(ఆ క ) 14 ప రం, రత భూ గం ఉన
వ కులందరూ స నం , రతచ ల
ప రం డబడవ ను. అన పభుత ం [1]
వ కుల పట కుల, మత, వర, వర, ంగ మ యు
నప లఆ రం ఏ ం వ
చూప దు.[2]
రప ల కస నత ం మ యు
స నప లు : అ కరణ 15 ప రం,
రులు ర (ప )ప ల న, రు లు,
మూ యంలు, లు, న లు,
మ యు ల లు దలగు ట
ప ంచుటకు స న హకు లు క ఉ రు.
పభు లు రుల పట ఎ ం వ
చూప దు. సంద ల పభుత ం,
లకు, లలకు ప క వసతులు క ంచవచు .
అ కం నుకబ న ప క
సదు లు, పభు లు కలుగ యవచు .
</ref>
రఉ ల ష ల స నత ం :
అ కరణ 16 ప రం, ఉ లు ం ందుకు,
పభు లు రులంద స న అవ లు
మ యు హకు లు క ంచవ ను. పభు లు,
రులకు ఏ ం వ లూ చూప దు. 2003
' ర (సవరణ) లు' ప రం, ఈ హకు , ఇతర
ల రస లు ం న ర యులకు
వ ంచదు.[3]
అంట తనం లు : అ కరణ 17
ప రం, అంట త ఎవ
అవలం సూ ం చటం ప రం రులు.[4]
అంట తనం ర చటం (1955), 1976
రహకు ల ప ర చటం రు రు
ం ం .
రుదుల లు : అ కరణ 18 ప రం,
రత రులు, ఏ ం రుదులూ
ంద దు. ఇతర లనుం కూ ఏ ం
రుదులు ంద దు.[5] ఉ హరణకు
పభుత ం, బ దు , బ దు
ం , "పభుత క జ సంబంధ రుదులు",
న పర న రుదులూ పక ం ,ఇ ం
ధం. ద , సంస , కళలు, లు
దలగు రుదులు ప ంచనూవచు
మ యు ందనూ వచు . రత రత మ యు
పద భూష ం ం న రు,
న తమ " ర లు" ప గ ంచవచు ,
' రుదులు' పరగ ంచ దు.[6] 1995, 15
ంబరు న సు ం రు, ఇ ం రుదుల
లువలను లు దల ం .
తంత హకు
రత ంగము, తన అ కరణలు 19, 20, 21
మ యు 22, ల తంత హకు ను
ఇసున .ఇ యు క హకు . ప రుడూ ఈ
హకు ను క ండడం, ంగ రచనకరల
అసలు అ ష. అ కరణ 19, ం ఆరు
చ లను రులకు ఇసున  :[7]

1. - తంత హకు మ యు
వవ కరణ తంత ం,
2. స లకు చ ,ఈస లు
ం యుతం , ఆయు లు
క ండ దు. శం మ యు ప
యసు లను దృ ంచుకు ,
పభు లు అనుమతులు
యం ంచనూవచు .
3. సంసలు, లు ం హకు . శ
మ యు ప యసు ల దృ పభుత ం
యం ంచనూ వచు
ంచనూ వచు .
4. రత రుడు, రత శం అంత గం
ఏ ంతం పర ంచవచు .
రు పభుత ం ప యసు దృ
అంటు గం గల సమ ల
అ క పయ ల , రుల ప లను
ంచవచు .
5. రత అంత గం ఏప శం ,
రులు, ఏర రచు వచు . ,
డూ కు ల, డూ గల ప ర ణ
దృ , పభుత ం యంతణలు
యవచు ను.[8]
6. రత శం ఏ ంతం , రులు
లు, వర లూ, ఉ లూ
పటవచు ను. , లుగల
లు, క లు మ యు
హ లు పట దు.
లు మ యు డుకు
హకు నూ ంగం క సున . అ కరణ
20, ఈ ష చ సుం .
లు డు వడం వ గత చ ంద
ప గ ంపబడుతుం . అ కరణ 21 ప రం, ఏ
రుడూ తన చ నూ,
హకు క డు, చ త ం .[9]

ం హకు
ల కుడు మ యు ' ర త కులు' (కటు
సలు) గల నం ధం.

The right against exploitation, అ కరణలు


23 మ యు 24 ల ప రం, కటు సత ం
మ యు ల క లు ధం.[10]
మ యు 14 సంవత లకు బ గల
ల కలకు అ యకర న పనులు
(క ల , గనుల ) ంచుట ధం.
ల క నం, ంగ ఊ తం
ం .[11] కటు సత ం, నం
భూ ములు తం రు, నవహకు లకు
లు కలుగ రు. న లకు
కటు సలు ఉంచుకు , తరత ల
తం హ ం రు. ఈ దు గ
ంచ ఈ హకు క ంచబ ం .
న లకు ' స వర లు', 'వ రం' ం
అ ల వృతులయందు బలవంతం ప ం
యు చటప రం క న లు .
అత వసర సమ ల పభు లు,
తభ లు ఉ లు మ యు, తప స
క భ లను పటుట, ం ,ప క
ప తుల అనుమ ంచవచు ను.[10]

మత తంత హకు
రత శం రులంద మత తంత
హకు ను, అ కరణలు (ఆ క ) 25, 26, 27
మ యు 28 ల ప రం ఇవ బ ం . ఈ
తంత ం కు ల జం సూ లను
ంచుటకు ఉ ం న . రత ంగం
ప రం, రత శం అ మ లు స న ,
ఏమతమూ ఇతర మతం న తను క
దు. ప రుడు తన ఇ ను రం మ
అవలం ంచుటకు చ క ంపబ డు. రులు
తమ మ లగూ ఉపన ంచవచు ,
అవలం ంచవచు మ యు మత రకు
టుపడవచు . అ , మతపర న
సంప లను ఉ హరణకు కు లు
లను తమ ఉ లు యు సమ న
ధ ంచ , పజల యసు ను, ఆ గ కర న
వర సృ ంచ , ంచవచు .[12]
క సంసలు, ప ప గ స చ ంద సంసలను
ంచు నవచు . ఇతర , మతసంబంధం
ర క లను, పభుత ం ం నచ ల
ప రం పటవచు . టబు సంసలను కూ
ప ప గం, సుహృ వన మ యు
య లను నస ంచు , తమ
ర క లు యునటు పభుత ం
ంచవచు ను.[13] మతపర న ర క ల
రకు ఏ ం పను లను ంచగూడదు
మ యు ంచగూడదు.[14] పభు లు న
సంసల ,ప కమ రు ధనలు
పటకూడదు.[15] అ ,ఈఆ క
ష లు, పభు లు ప ప ప గ
ర క ల ఏ ం లు
క ంచగూడదు. పభు లు ప పజల ఆ క,
క, జ య ష ల , క సంసల
ర క లు అడంకులు ండ దు.[12]

ంస క మ యు హకు లు

రత యప కం

రత శం, అ క మ లకు, షలకు మ యు


సంస తులకు లయం. ంగం
ప క హకు లను ఇసూం . అ కరణ 29
మ యు 30 ల ప రం, లకు
హకు లు ఇవ బ న . ఏ లకు
ం న ననూ, పభుత ం , పభుత
మ యు పభుత స యం ం న సంసల
ప ంచ దు.[16]

లు, అన మతం, ష మ యు
ంస క పర న లు, తమ మ ,
షలనూ, సంస ర ంచు నుటకు,
సంసలు ంచు నవచు ను. ఆ సంసల
రు, తమ అభు న టుపడవచు ను.[17]
ఈ సంసల దు లు జరుగుతున
సమ న పభు లు తమ ప లు
కలుగ సు వచు ను.

ంగ ప ర హకు
థ క హకు లకు ఏ భంగం క ,
ంగ ప ర హకు ను రుతూ
య లను ఆశ ంచవచు . ఉ హరణకు,
రుడు, లు ను ం ,ఆవ ,
య లను ఆశ ం ,ఇ
శచ లను రం న అ ప ం
హకు ను క ఉ డు. ఒక ళ, య నం
నుం జ బు " దు" అ వ , ఆవ త ణ
డుదల యవల వసుం . రుల హకు లను
సంర ణలను గూ య లను అ
లు ఉ . య లు
లను ప శ టవచు . ఆ లు, య
ర , ండమ , ష , రం
మ యు . ఒక ళ శం అత వసర
ప ర , ఈ హకు ల ంద
పభుత ం 'స ండు' యబడు .[18]

ఆ హకు - త థ క హకు
రత ంగం, ఆ క 19 మ యు 31 వరకు
గల ష ల ఆ హకు ను రుల థ క
హకు ప గ ం ం . ఆ క 19, రులంద ,
ఆసులను సం ంచడం, ంచు నడం, అమ డం
ం హకు లను కలుగ ం . ఆ క 31
' రు వ రూ తమ ఆ హకు ను, పభు ల
గూడదు'. పభుత ం పజల అవస ల
రుల ఆ న డల, ఆ
ఆ రు ' ం ష ' ంచవ న కూ
వ సుం .

రత ంగ 44వ సవరణ , 1978


ఈ ఆ హకు ను, థ క హకు ల
నుం ల ం ం .[19] ఓ త ఆ క
300-ఏ, సృ ంపబ ం . ఈ ఆ క ప రం "చటం
ప రం, రుడు ం నఆ , భంగం
క ంచ దు". ఆ హకు ంగపర న
హకు ప గ ంచబడుతున నూ, థ క
హకు ను ం .[20]

మ తక షణ
ఈ థ క హకు లను మం
పలు లు మ ం రు. జ య
సము లు, థ క హకు ల ప హకు ,
రు గ మ యు వయసు న తుల
ఆ కస య హకు , మున గున ల
ం సు .[20] ఈ హకు ల థ క
హకు లు, ఆ క సూ లు మ యు థ క
ధులు క ం యున .[21] తంత
హకు మ యు యస తంతం కూ రు
మర లకు న . ఇ ప ధులకు ం
చ లు క నవ మ ంపబ న .[20] ఈ
రహకు లు ఎమర యందు, లు దల
యబడు ,ఇ లు దల చ లకు
ఉ హరణ; ' ' (MISA Maintenance of
Internal Security Act) మ యు యర
చటం ఎ .ఎ .ఏ. NSA (National Security
Act).[20] య పతుల ( శ జ య
అంతరత సం భం) సమ ల 'అత వసర
ప ' పక ం , ఈ లం రహకు లను
కం న సుకుం రు.[20][22][23]

"ప చ" తంత హకు ల తం


యబడ దు, పజల ఉ ల పకటన, వ
పకట తంత ం మున గు ష ల రకు
ప చ అవసరం.[20] అ యకర పనుల
లల ం ం తగుముఖం ప ,
అ లు పనుల లల (Child
Labour) అ , రత ంగ లువలను
ల సు . 1.65 టమం ల కలు
రత శం ధ పనుల ఉ లు
సు రు.[24] 2005 ' ప ఇంట షన '
అ ప క పచు ం న పచురణల ఆ రం ,
పపంచం లంచ ం తనం గల 159 ల
ర 88వ ఆక ం .ఈ
లంచ ండుల అ రులు,
జ య యకులూ ఉ రు.[25] 2003 ' ర
లు' (సవరణ) ప రం, ఉ గ పయ లు
ందుకు స న హకు లు ం ం రు ,
ఉ లు ం నం స నత హకు
ప గణ దు. న ఉ లు
ం అరత గ ం రు.[3]
సవరణలు
థ క హకు ల రు లు లం
ంగ సవరణ అవసరం. ఈ ంగ సవరణ
ర ంటు ఆ దం ం . ర ంటు
ఆ మూ ంట ం ంతుల ర ంటు
సభు ల ఆ దం అవసరం. ఈ ఆ
ర ంటు ఓ ం అవసరం.

ఆ హకు పథమ దశ థ క హకు


ప గ ంపబ ం . 1978 జ న
రత ంగ 44వ సవరణ ప రం
ఓహకు కుం ,ప రుడు తన ఆ
డు వ చటం ప రం హకు ను క
డ చటం యబ ం . ఈ చటం,
ప క లువలను డ
మ దఉ లు ంచ ,
యబ ం .[19]
హకు ను, 2002 , రత ంగ
86వ సవరణ ప రం థ కహకు
యబ ం . ఈ హకు ప రం, ప లురు/
కలు, రులు, ఎ ంట
థ క ద ను ఓ హకు
క ం రు.[26]

ఇ చూడం
రత పభుత ము
రత ంగము
రత శం థ క హకు లు, ఆ క
సూ లు మ యు థ క ధులు.
రత శం థ క ధులు
రత శం ఆ క సూ లు
రత ర ంటు
రత యవ వస లు

మూ లు
Basu, Durga Das (1988), Shorter constitution of
India, New Delhi: Prentice Hall of India
Basu, Durga Das (1993), Introduction to the
constitution of India, New Delhi: Prentice Hall of
India
"Bodhisattwa Gautam vs. Subhra Chakraborty;
1995 ICHRL 69" (HTML) (English ). World
Legal Information Institute . Retrieved 2006-05-
25. External link in |publisher= (help) Date of
ruling 15 December 1995
"Kesavananda Bharati vs. The State of Kerala;
AIR 1973 S.C. 1461, (1973) 4 SCC 225"
(English ). Wikipedia. Retrieved 2006-05-25.
In this case, famously known as the
"Fundamental Rights case", the Supreme Court
decided that the basic structure of the
Constitution of India was unamendable.
Laski, Harold Joseph (1930), Liberty in the
Modern State, New York and London: Harpers
and Brothers
Maneka Gandhi v. Union of India; AIR 1978 S.C.
597, (1978).
Pylee, M.V. (1999), India’s constitution, New
Delhi: S. Chand and Company, ISBN 81-219-
1907-X
Sinha, Savita, Das, Supta & Rashmi, Neeraja
(2005), Social Science – Part II, New Delhi:
National Council of Educational Research and
Training, India, ISBN 81-7450-351-X
Tayal, B.B. & Jacob, A. (2005), Indian History,
World Developments and Civics, District
Sirmour, Himachal Pradesh: Avichal Publishing
Company, ISBN 81-7739-096-1
O'Flaharty, W.D. & J.D.M., Derrett (1981), The
Concept of Duty in Asia; African Charter on
Human and People's Right of 1981
Article 29 of Universal Declaration of Human
Rights and International Covenant on Civil and
Political Rights.

1. ఉదహ ం ర టు: స న <ref>


దు; State అ రుగల ref లకు
ఠ ఇవ దు
2. Constitution of India-Part III Article 14
Fundamental Rights.
3. "Citizenship (Amendment) Bill, 2003"
(PDF) (English ). Rajya Sabha . p. 5.
మూలం (PDF) నుం 2006-04-25 న
ఆ రు. Retrieved 2006-05-25.
External link in |publisher= (help)
4. Constitution of India-Part III Article 17
Fundamental Rights.
5. Constitution of India-Part III Article 18
Fundamental Rights.
6. Basu, Durga Das (1988). Shorter
Constitution of India. New Delhi:
Prentice Hall of India.Basu, Durga
Das (1993). Introduction to the
Constitution of India. New Delhi:
Prentice Hall of India.
7. Constitution of India-Part III Article 19
Fundamental Rights.
8. Pylee, M.V. (1999). India’s
Constitution. New Delhi: S. Chand
and Company. ISBN 81-219-1907-X.
9. Constitution of India-Part III Article 21
Fundamental Rights.
10. Constitution of India-Part III Article 23
Fundamental Rights.
11. Constitution of India-Part III Article 24
Fundamental Rights.
12. Constitution of India-Part III Article 25
Fundamental Rights.
13. Constitution of India-Part III Article 26
Fundamental Rights.
14. Constitution of India-Part III Article 27
Fundamental Rights.
15. Constitution of India-Part III Article 28
Fundamental Rights.
16. Constitution of India-Part III Article 29
Fundamental Rights.
17. Constitution of India-Part III Article 30
Fundamental Rights.
18. Constitution of India-Part III Article 32
Fundamental Rights.
19. 44th Amendment Act, 1978
Archived 2018-08-24 at the Wayback
Machine..
20. Tayal, B.B. & Jacob, A. (2005), Indian
History, World Developments and
Civics, pg. A-33
21. Constitution of India-Part IV Article
41 Directive Principles of State
Policy.
22. Senior Inspector justifies lathi-
charge during the 2006 Indian anti-
reservation protests
23. Lathi Charge in Mumbai during the
2006 Indian anti-reservation protests
24. "Child labour in India" (English ).
India Together . మూలం (HTML) నుం
2014-07-12 న ఆ రు.
Retrieved 2006-06-27. External link in
|publisher= (help)
25. Index of perception of corruption,
published by Transparency
International.
26. ఉదహ ం ర టు: స న <ref>
దు; 86amact అ రుగల ref లకు
ఠ ఇవ దు

"https://te.wikipedia.org/w/index.php?
title= రత_ ంగం_-
_ థ క_హకు లు&oldid=2830721" నుం రు

Last edited 21 days ago by InternetArchiveBot

అదనం సూ ంచ ప ం ఠ ం CC BY-SA 3.0 ంద


లభ ం

You might also like