Professional Documents
Culture Documents
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ
Γ ΄ΛΥΚΕΙΟΥ
ΘΕΩΡΗΜΑ ROLLE
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ
ΛΥΜΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΘΕΩΡΗΜΑ ROLLE
Αν μια συνάρτηση f είναι :
f(α)=f(β)
ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ : σημαίνει ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα , στο οποίο η εφαπτομένη της γραφικής
παράστασης της f είναι παράλληλη στον άξονα xx΄.
ΣΧΟΛΙΑ-ΘΕΩΡΙΑ
2. Αν f(p1)=f(p2)=0 δηλαδή οι ρ1,ρ2 είναι ρίζες της f x , τότε η f x έχει τουλάχιστον μια ρίζα στο (ρ1,ρ2). Δηλαδή
μεταξύ δυο ριζών της f x υπάρχει τουλάχιστον μια ρίζα της f x .
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
α β
α xo β
α β
f f
4. Αν η f παραγωγίσιμη στο [α, β] είναι και συνεχής στο [α, β] οπότε εφαρμόζεται το θεώρημα, πληρουμένων και
των υπολοίπων προϋποθέσεων φυσικά.
Αν ένα σώμα κινούμενο πάνω σε έναν άξονα διέρχεται από σημείο Α τη χρονική στιγμή t 1 και
επιστρέφει πάλι στο Α τη χρονική στιγμή t 2 , τότε υπάρχει χρονική στιγμή t o μεταξύ των t1 , t 2
6. Το αντίστροφο του θεωρήματος δεν ισχύει. Δηλαδή οι τρεις συνθήκες του Θ.Rolle είναι ικανές για την
εξασφάλιση σημείου xo στο (α, β) τέτοιο ώστε f x o 0 , δεν είναι όμως αναγκαίες π.χ.
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
x 3x 5 x 2, 0
3
έχουμε:
3x 2 3 x 2, 0
f x και υπάρχουν x1 1 2,0 και x 2 1 0,5 με
4x 4 x 0,5
f x1 f x 2 0
Για την αντιμετώπιση αυτού του ερωτήματος είτε εφαρμόζουμε για την f το Θ.BOLZANO σε κ κατάλληλα
διαστήματα είτε εφαρμόζουμε το Θ.ROLLE (κ- φορές) σε κ κατάλληλα διαστήματα σε μια αρχική συνάρτηση F
της f ώστε F x f x
Πιο συγκεκριμένα:
Αν θέλουμε να δείξουμε ότι η f x 0 έχει μία τουλάχιστον ρίζα στο (α, β) τότε χρησιμοποιούμε:
Το θεώρημα ROLLE για την αρχική F της f (όταν δεν βρίσκουμε το πρόσημο f f στο [α, β]) ή
1 2 ............... 1
Τότε το θ.Rolle για την f στα διαστήματα 1, 2 , 2 , 3 ,....., , 1 δίνει για την f κ ρίζες τις
1 1 , 2 ,....., , 1 .
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Αν το αποτέλεσμα αυτό δεν οδηγεί σε άτοπο τότε συνεχίζουμε το θ.Rolle για την f στα διαστήματα
1, 2 , 2 , 3 ,........, 1,
Έτσι η f θα έχει κ-1 τουλάχιστον ρίζες τα προηγούμενα (ανοικτά όμως ) διαστήματα. Συνεχίζουμε με τον ίδιο
τρόπο, αν χρειαστεί, μέχρι να καταλήξουμε σε άτοπο.
Πιο συγκεκριμένα:
Αν θέλουμε να δείξουμε ότι η εξίσωση f x 0 έχει μία το πολύ ρίζα στο (α, β) τότε χρησιμοποιούμε:
Τη μονοτονία της f
Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος συνδυάζουμε τα δύο προηγούμενα. Αποδεικνύουμε δηλαδή
την ύπαρξη κ ριζών και στη συνέχεια ότι δεν μπορεί να υπάρχουν κ+1 ρίζες.
Πιο συγκεκριμένα:
Αν θέλουμε να δείξουμε ότι η εξίσωση f x 0 έχει ακριβώς μια ρίζα στο (α,β) τότε αρκεί να δείξουμε ότι έχει
τουλάχιστον μια και το πολύ μία ρίζα με κατάλληλο συνδυασμό των δύο προηγούμενων περιπτώσεων.
ΔΕΝ ΞΕΧΝΑΜΕ: Αν η f έχει τουλάχιστον κ ρίζες στο (α, β) τότε η f έχει τουλάχιστον κ-1 ρίζες
ΑΡΧΙΚΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ
Όταν θέλουμε να δείξουμε μια σχέση της μορφής :
f c
f cf
f c f
f x
τότε θεωρούμε τη βοηθητική συνάρτηση: g x και εφαρμόζουμε το θεώρημα Rolle.
x c
f vf
f x
τότε θεωρούμε τη βοηθητική συνάρτηση: g x και εφαρμόζουμε το θεώρημα Rolle.
xv
f c f
f vv1
Αν η f x έχει δύο ακριβώς ρίζες 1 2 στο [α, β] στο οποίο η f ικανοποιεί το θ.Rolle τότε η f στο διάστημα
1 , 2 έχει το πολύ μία ρίζα (διότι αν είχε δύο ρίζες π.χ. x1 , x 2 τότε η f θα είχε ρίζα 3 x1 , x 2 που είναι
άτοπο).
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.292
Δίνεται η συνάρτηση f x x3 4x 2 5x 1. Να δείξετε ότι στο διάστημα (0,1) υπάρχει ξ τέτοιος ώστε
f 0 .
ΛΥΣΗ
f 0 1
f 0 f 1
f 1 1 4 1 5 1 1 1
3 2
4 31
1
f 0 3 2 8 5 0
3
4 31
2
3
4 31
Το ζητούμενο 0,1
3
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.293
Δίνεται η συνάρτηση f συνεχής στο [-1,2] και παραγωγίσιμη στο (-1,2) με f 1 1, f 2 4 . Να δείξετε ότι:
[-1,2].
ΛΥΣΗ
g 1 g 2 0
g 2 f 2 22 4 4 0
g 0 f 2 0 f 2
Απαιτούμε να ισχύουν και οι τρεις προϋποθέσεις του θεωρήματος άρα κατασκευάζουμε εξισώσεις
τις οποίες και λύνουμε.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.294
Δίνεται η συνάρτηση f x x3 2x 2 3x . Να βρείτε τον α ώστε να εφαρμόζεται το θ.Rolle στο διάστημα
[0,1].
ΛΥΣΗ
f 0
f 0 f 1 4 2 4 2
f 1 1 2 1 3 4
3
Για α=2 εφαρμόζεται το θ.Rolle οπότε υπάρχει ένας τουλάχιστον 0,1 ώστε
4 7
f 0 32 8 3 0 1,2
3
4 7
Εμείς δεχόμαστε για 0,1
3
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.295
Δίνεται η συνάρτηση
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
x x x 1, 0
2
f x 2
x 4x 4 x 0,1
ΛΥΣΗ
Η f πρέπει να είναι συνεχής στο [-1,1]. Επειδή η f είναι πολλαπλού τύπου πρέπει να ελέγξω τη συνέχεια στο σημείο
αλλαγής στο x o 0
f 0 v Η f είναι συνεχής στο x o 0
lim f x lim x x
2
f 0 lim f x lim f x
x 0 x 0
lim f x lim x 2 4x 4 4 x 0 x 0
x 0 x 0
Η συνάρτηση f είναι παραγωγίσιμη στα (-1,0) και (0,1) αρκεί να είναι παραγωγίσιμη και στο 0.
f x f 0 x 2 4x 4 4 x 2 2x x x 4
lim lim lim lim lim x 4 4
x 0 x 0 x 0 x x 0 x x 0 x x 0
f x f 0 x x 4 4
2
x x
lim lim lim lim x
x 0 x 0 x 0 x x 0 x x 0
f x f 0 f x f 0
Πρέπει lim lim 4
x 0 x 0 x 0 x 0
Πρέπει
1 4 4 4 4 8 1 7
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.296
Δίνεται η συνάρτηση f x x x
i. , , R *
Να αποδείξετε ότι υπάρχει , τέτοιο ώστε:
ii. Να αποδείξετε ότι το παραπάνω ξ χωρίζει το διάστημα [α, β] σε λόγο δηλαδή ισχύει
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΛΥΣΗ
f x x x x x
1 1
f 0
f f 0
f 0
1 1
:
f 0
1 1
0
0
ΣΧΟΛΙΟ:
0
ii. Έχουμε:
f 1 f 2 0
από θ.Rolle υπάρχει ένα
Η f είναι συνεχής στο [ρ1, ρ2] Δ τουλάχιστον 1 , 2 :
Έστω ότι η f έχει δύο διαδοχικές ρίζες στο x1 , x 2 τις ρ1, ρ2 με x1 1 2 x 2 και f 1 f 2 0
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.297
ΛΥΣΗ
Παρατηρούμε ότι f 1 f 2 f 3 f 4 0 και επειδή η f είναι συνεχής και παραγωγίσιμη, εφαρμόζεται το
θ.Rolle για την f x στα διαστήματα [1,2], [2,3], [3,4].
Άρα υπάρχει από μία τουλάχιστον ρίζα της f x 0 για κάθε ένα από τα διαστήματα (1,2), (2,3), (3,4). Επειδή η f
είναι 4ου βαθμού η f είναι 3ου βαθμού.
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Άρα f είναι 3ου βαθμού Η f έχει ακριβώς τρεις ρίζες.
Και f έχει τρεις τουλάχιστον ρίζες
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ
Χρησιμοποιούμε την εις άτοπο επαγωγή. Έστω ότι έχει κ+1 ρίζες πραγματικές και εφαρμόζουμε το
θ.Rolle κ φορές μέχρι να καταλήξουμε σε άτοπο.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.298
ΛΥΣΗ
Έστω ότι η f έχει τέσσερις ρίζες πραγματικές ρ1, ρ2, ρ3, ρ4 με ρ1<ρ2<ρ3<ρ4 και f 1 f 2 f 3 f 4 0
.
f 1 f 2 f 3 0
Για την f x ex 2x γνωρίζουμε ότι είναι συνεχής ως πράξεις συνεχών συναρτήσεων και παραγωγίσιμη με
f x ex 2
Οπότε μπορούμε να εφαρμόσουμε το θ.Rolle για την f στα διαστήματα [ξ1,ξ2] και [ξ2,ξ3] και προκύπτουν
1 1 , 2 και 2 2 , 3 ώστε f 1 f 2 0
Παρόμοια θα κινηθούμε και για την f x ex 2 η οποία είναι συνεχής και παραγωγίσιμη με f x ex οπότε
3
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.299
x 3 5x 2
Να αποδείξετε ότι η εξίσωση 4x 0 έχει το πολύ μία ρίζα στο διάστημα (2,3) για κάθε R .
3 2
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΛΥΣΗ
Έστω ότι η δοσμένη εξίσωση έχει δύο τουλάχιστον ρίζες στο (2,3) τις ρ 1 και ρ2 με ρ1<ρ2. Είναι δηλαδή 2<ρ1<ρ2<3 .
Θεωρούμε τη συνάρτηση
x 3 5x 2
f x 4x xR
3 2
Η f είναι συνεχής στο [ρ1,ρ2] ως πολυωνυμική
f 1 f 2 0
1
Άρα f 0 2 5 4 0
4
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.300
Έστω μία συνάρτηση f : R R η οποία είναι δύο φορές παραγωγίσιμη. Αν η εφαπτομένη της C f σε οποιοδήποτε
3x 2
σημείο της δεν είναι παράλληλη στην ευθεία : y 3x 1 να δείξετε ότι η εξίσωση f x 7x , R
2
έχει το πολύ δύο πραγματικές ρίζες.
ΛΥΣΗ
3x 2 3x 2
Η εξίσωση f x 7x γράφεται f x 7x 0
2 2
3x 2
Ονομάζουμε g x f x 7x και υποθέτουμε ότι η εξίσωση g x 0 έχει τρεις πραγματικές ρίζες x1,
2
x2, x3 με x1<x2<x3 .
Η g είναι συνεχής και παραγωγίσιμη σε καθένα από τα διαστήματα [x1, x2], [x2,x3] με g x f x 3x 7 και
g x1 g x 2 g x 3 0
g 1 0 και g 2 0
Όμοια η g x f x 3x 7 είναι συνεχής και παραγωγίσιμη στο διάστημα [ξ1, ξ2] με g x f x 3
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Άρα και πάλι από θ.Rolle υπάρχει ένα τουλάχιστον x o 1 , 2 ώστε
Σύνολο τιμών
Γνησίως μονότονη
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.301
1 1 1
Έστω f : , R με α, β>0 και f x και f x για κάθε x , .
1
Να δείξετε ότι υπάρχει μόνο ένας αριθμός x o , ώστε f x o xo .
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΛΥΣΗ
1
Θεωρούμε τη συνάρτηση g x f x x
Ένα τουλάχιστον x o ,
1 1
g f f
1 1
g f f
1 1
Όμως : f x
1 1 1 1
Για x = α f f f 0
1 1 1 1
Για x = β f f f 0
Έστω ότι η g έχει δύο ρίζες στο (α, β) τις x1, x2 δηλαδή g x1 g x 2 0
1
Στο διάστημα [x1, x2] η g είναι συνεχής και παραγωγίσιμη με g x f x
1 1
g 0 f 0 f άτοπο από υπόθεση
Δίνεται η συνάρτηση f για την οποία ισχύουν x 2f x 1 για κάθε x R και f 2 f 1 ln 2 1 . Να δείξετε
ότι οι C f και C g όπου g x ln x x έχουν ένα κοινό σημείο.
ΛΥΣΗ
Έστω η συνάρτηση h x f x g x h x f x ln x x, x 0
Για την h ισχύουν οι υποθέσεις του θεωρήματος Rolle στο [1,2] αφού:
Είναι συνεχής στο [1,2] ως άθροισμα συνεχών συναρτήσεων (f συνεχής ως παραγωγίσιμη)
1
Είναι παραγωγίσιμη στο (1,2) με h x f x 1
x
h 2 f 2 ln 2 2
1
Όμως f 2 f 1 ln 2 1 f 2 f 1 1 ln 2 1 1
Έστω ότι η h x 0 έχει δύο λύσεις στο (1,2) τις x1, x2 με x1<x2 και h x1 h x 2 0
1
Η h είναι παραγωγίσιμη στο [x1, x2] με h x f x
x2
Εφαρμόζουμε το θεώρημα Rolle για την παράγωγο της αμέσως προηγούμενης τάξης.
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.303
1 1 1
Έστω συνάρτηση f δύο φορές παραγωγίσιμη στο [α, β] με α>0 και f , f , f , ,
.
Να δείξετε ότι:
f f
f , f
ii. Αν η ευθεία που ορίζεται από τα σημεία Α(κ, f(κ)) Β(λ, f(λ)) διέρχεται από το σημείο Ο(0,0)
ΛΥΣΗ
Έχουμε :
1 f 1
f
f f f
1 f 1
f
1 f 1
f
f x
θεωρούμε τη συνάρτηση g x , x ,
x
Για τη συνάρτηση εφαρμόζουμε το θ.Rolle στα διαστήματα [α, γ] και [γ, β] στα οποία η g είναι συνεχής και
παραγωγίσιμη με:
f x x f x
g x 2
h ef
x
Οπότε υπάρχουν κ (α, γ) και λ (γ, β) ώστε:
g 0 και g 0
f f f
g 0 0 f f 0 f f f
2
και
f f f
g 0 0 f f 0 f f f
2
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ii. Η ευθεία που ορίζουν τα σημεία Α και Β έχει εξίσωση:
y f x
f f
0, 0 ί ί ά
f f
0 f 0 f f f
f f
f f f f f f
f f
Β΄ τρόπος:
f 0 f f f
0
f 0 f f f
0
και συνεχίζουμε όπως παραπάνω.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.304
Έστω μία συνάρτηση f η οποία είναι δύο φορές παραγωγίσιμη στο και ισχύει f 1 1 , f 2 4 ln 2 ,
1
f e e2 1 . Να δείξετε ότι υπάρχει ένα τουλάχιστον 1,e τέτοιο ώστε f 2.
2
ΛΥΣΗ
1
Αρκεί να δείξουμε ότι η εξίσωση f x 2 έχει μία τουλάχιστον ρίζα στο (1,e). Για κάθε x 1,e έχουμε:
x2
f x
1
x 2
x
1
1
2 f x 2 2 0 f x 2x 0
x
f x ln x x 0
2
Αρκεί λοιπόν να δείξουμε ότι υπάρχει ένα τουλάχιστον 1,e ώστε g 0
Για τη συνάρτηση g ισχύουν οι προϋποθέσεις του θ.Rolle σε καθένα από τα διαστήματα [1,2] και [2,e] δηλαδή:
Η g είναι συνεχής και παραγωγίσιμη στα διαστήματα [1,2] και [2,e] (συνεχής είναι αφού είναι παραγωγίσιμη) και
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
g 1 f 1 ln1 1 f 1 1 1 1 0
g 2 f 2 ln 2 22 4 ln 2 ln 2 4 0 g 1 g 2 g e 0
g e f e ln e e 2 e 2 1 1 e 2 0
Ακόμη η g είναι συνεχής και παραγωγίσιμη στο [ξ1,ξ2] και g 1 g 2 0 οπότε πάλι από θ.Rolle υπάρχει ένα
τουλάχιστον 1 , 2 1,e τέτοιο ώστε: g 0 .
F x f x
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.305
f f
iv.
Να δείξετε ότι υπάρχει , ώστε το M ,f να είναι το μέσο του τμήματος που ορίζει η εφαπτομένη της
Cf στο Μ με τους άξονες.
ΛΥΣΗ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
1ος τρόπος
Β
Η εξίσωση εφαπτομένης (ε) της Cf
στο σημείο M ,f ισούται:
Α y f f x (1)
α ξ β
ε
f f
Έχουμε f f
Θεωρώ συνάρτηση g x xf x η οποία ικανοποιεί τις προϋποθέσεις του θ.Rolle στο [α, β] αφού είναι συνεχής
στο [α, β], παραγωγίσιμη στο (α, β) με g x f x xf x και g g οπότε υπάρχει , ώστε
g 0 f f 0 2
Η εξίσωση εφαπτομένης της (1) με βάση τη (2) γράφεται:
2
y f f x y f xf f
2 xf
y xf 2f y 2f
και τους τέμνει τους άξονες x’x και y’y στα σημεία:
x x
yy
y0
x0
xf
0 2f y 0 2f
y 2f
xf 2f
x 2
Β(0,f(ξ))
Α(2ξ,0)
x A x B 2 y yB 2f
Επειδή όμως και A f
2 2 2 2
Άρα το M ,f είναι το μέσο του ΑΒ.
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ος
2 τρόπος
Θα βρούμε τα σημεία στα οποία η ευθεία τέμνει τους δύο άξονες x x και yy .
Έστω Α(x, 0) και Β(0, y) τα σημεία αυτά τα οποία επαληθεύουν την εξίσωση της εφαπτομένης οπότε:
A εφαπτομένη 0 f f x
f xf f
f f xf
Αν f 0 τότε:
Αν f 0 τότε
f f
x
f
f f
Άρα A , 0
f
Όμοια για το Β έχουμε:
y f f 0 y f f
y f f
Άρα το 0,f f
Για να είναι το Μ μέσο του ΑΒ πρέπει να ισχύει:
xA xB
xM
2
f f
f
2
f f
2
f
2f f f
f f 0
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
yA yB
yM
2
0 f f
f
2
2f f f
f f 0
Άρα υπάρχει σημείο M ,f ώστε να είναι το μέσον του τμήματος ΑΒ.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.306
Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f : 1,e R η οποία είναι και παραγωγίσιμη στο 1, e . Αν f e 0 να δείξετε ότι
υπάρχει ένα τουλάχιστον 1,e τέτοιο ώστε f ln f
ΛΥΣΗ
Αρκεί να δείξουμε ότι η εξίσωση xf x ln x f x έχει μία τουλάχιστον λύση στο (1, e)
:x
xf x ln x f x xf x ln x f x 0
f x ln x f x
1
x
f x ln x 0
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Έστω λοιπόν η συνάρτηση g x f x ln x x 1,e
Αρκεί λοιπόν να δείξουμε ότι η εξίσωση g x 0 έχει μία τουλάχιστον λύση στο (1,e). Για την g έχουμε:
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.307
Αν η συνάρτηση f : 0, R είναι συνεχής, παραγωγίσιμη στο (0, π) και η Cf δεν τέμνει τον άξονα x x να δείξετε
ότι υπάρχει γ 0, τέτοιο ώστε:
f f
ΛΥΣΗ
Επειδή η Cf δεν τέμνει τον άξονα x x είναι f x 0 για κάθε x 0, . Αρκεί να δείξουμε ότι η εξίσωση
f x x f x x έχει μία τουλάχιστον λύση στο (0,π). Για κάθε x 0, έχουμε:
x
Θεωρούμε τη συνάρτηση g x x 0,
f x
Αρκεί να δείξουμε ότι η εξίσωση g x 0 έχει μία τουλάχιστον ρίζα στο (0,π).
0
g 0 0
f 0
g 0 g
g 0
f
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.308
Έστω ότι η συνάρτηση f : , R με 0 < α < β είναι παραγωγίσιμη και ισχύει f x 0 για κάθε x , . Αν
f f
να δείξετε ότι υπάρχει ένα τουλάχιστον x o , τέτοιο ώστε f x o ln f x o x of x o .
ΛΥΣΗ
Έχουμε την εξίσωση f x ln f x xf x και θα πρέπει να δείξουμε ότι έχει μία τουλάχιστον λύση στο (α, β).
Αναζητούμε λοιπόν την αρχική αυτή ώστε να εφαρμόσουμε το θ.Rolle.
Σε αυτή την άσκηση θα μας βοηθήσει να βρούμε την αρχική ή τη δοθείσα σχέση. Έχουμε:
f f ln f ln f
ΣΧΟΛΙΟ:
Θα βρούμε την αρχική F ln f ln f
από την σχέση ln f ln f 1
F F
ln f x
Θεωρούμε συνάρτηση g x , x ,
x
f x
x ln f x
f x xf x f x ln f x
g x
x2 x 2f x
x o f x o f x o ln f x o
g x o 0 0 f x o ln f x o x o f x o
x o 2f x o
Αν έχουμε τη μορφή f x g x f x h x ή f x g x f x h x
Δηλαδή:
x2
x
e 2 x2 x2 2
f x xf x f x xf x 0 e 2
f x e 2
xf x 0 e f x 0
2
x 2
x2
όπου x οπότε θεωρούμε ως g x e 2
f x
2
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.309
Δίνεται f : , R συνεχής στο [α, β] , παραγωγίσιμη στο (α, β) με f f 0 . Να δείξετε ότι υπάρχει
, ώστε:
f 1 f 0
ΛΥΣΗ
e 1 f f
1 f f 0
e 0
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.310
ΛΥΣΗ
Έχουμε f f 0 f x 1 f x 0
h e f
h e f
h h
Στα α,β η f παρουσιάζει ακρότατο
άρα f f 0
h 0 ef e f 0
e f f 0
f f 0
e 0
ΑΠΟ ΣΗΜΕΙΟ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.311
Έστω μια συνάρτηση f, συνεχής στο [2,3] παραγωγίσιμη στο (2,3) και ισχύει f 3 3f 2 . Να δείξετε ότι υπάρχει
2,3 τέτοιο ώστε η εφαπτομένη της Cf στο σημείο M ,f να διέρχεται από το σημείο Α(1,0).
ΛΥΣΗ
Αρκεί να δείξουμε ότι υπάρχει 2,3 τέτοιο ώστε η εφαπτομένη : y f f x στο ,f
να διέρχεται από το Α(1,0).
Δηλαδή:
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
0 f f 1 f f f
1
f 1 f 0 f x 1 x f x 0
: x 1
f x x 1 f x x 1 f x
2
f x x 1 f x 0 0
x 1 x 1
2
f x
Θεωρούμε τη συνάρτηση g x , x 2,3
x 1
f 2
g 2 f 2
g 2 g 3
1
f 3 2f 2
g 3 f 2
2 2
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3.312
Έστω μία συνάρτηση f η οποία είναι συνεχής στο [α, β], παραγωγίσιμη στο (α,β) και f , f . Να
αποδείξετε ότι υπάρχει ένα τουλάχιστον , τέτοιο ώστε η εφαπτομένη της Cf στο ,f να διέρχεται
από το σημείο P 1,f 1
ΛΥΣΗ
Η εφαπτομένη (ε) της Cf στο σημείο ,f έχει εξίσωση
y f f x
Αρκεί να δείξουμε ότι το σημείο Ρ διέρχεται από την (ε) δηλαδή την επαληθεύει:
f 1 f f 1 1 f
f 1 0 f x 1 0 f x x 0
άρα αυτή η εξίσωση πρέπει να έχει λύση στο (α,β)
Θεωρούμε τη συνάρτηση g x f x x
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Αρκεί να δείξουμε ότι η εξίσωση g x 0 έχει λύση στο (α,β)
g f 0
g g
g f 0
Πίνακας παραγουσών
0 c
1 x
xν 1 1
x
1
1 2 x
x
1 ln x
x>0 ή x<0
x
ημx -συνx
συνx ημx
x x
ln
1 εφx
2 x
1 -σφx
2 x
ex ex
1 logα x
x ln