Πρώτη Γυμνασίου Πρώτο Κεφάλαιο-Παράγραφοι 1 έως 10 Σελίδα 1

Φυσικοί αριθμοί ονομάζονται οι αριθμοί με τους οποίους δηλώνουμε πλήθος ή σειρά.

Το σύνολο των Φυσικών αριθμών το συμβολίζουμε με Ν και το χωρίζουμε στο σύνολο των
άρτιων (ζυγών) και το σύνολο των περιττών (μονών).
Δεκαδικοί αριθμοί χρησιμοποιούνται στην καθημερινή μας ζωή για να μετρήσουμε μεγέθη που
δεν μπορούν να μετρηθούν ακριβώς με τη χρήση μόνο των Φυσικών αριθμών.
Κάθε δεκαδικός αριθμός αποτελείται από το ακέραιο μέρος και το δεκαδικό μέρος.
- Ακέραιο μέρος είναι ο αριθμός πριν την υποδιαστολή και
- Δεκαδικό μέρος είναι ο αριθμός μετά την υποδιαστολή.

Για την σύγκριση δυο δεκαδικών αριθμών ακολουθούμε τα παρακάτω βήματα:

1. Από δυο δεκαδικούς αριθμούς , μεγαλύτερος είναι αυτός με το μεγαλύτερο ακέραιο μέρος.
2. Από δυο δεκαδικούς αριθμούς με το ίδιο ακέραιο μέρος μεγαλύτερος είναι εκείνος που έχει
ψηφίο δεκάτων μεγαλύτερο. Αν το και το ψηφίο των δεκάτων είναι ίδιο , μεγαλύτερος είναι
αυτός που έχει ψηφίο εκατοστών μεγαλύτερο κ. ο . κ.

Στρογγυλοποίηση των αριθμών

1. Αν το ψηφίο της επόμενης προς τα δεξιά τάξης είναι 0 ή 1 ή 2 ή 3 ή 4 , αφήνουμε τον

αριθμό όπως είναι μέχρι την τάξη που γίνεται η στρογγυλοποίηση και αντικαθιστούμε με
μηδενικά όλα τα επόμενα ψηφία του.
2. Αν το ψηφίο της επόμενης προς τα δεξιά τάξης είναι 5 ή 6 ή7 ή 8 ή 9 , αυξάνουμε κατά μία
μονάδα το ψηφίο της τάξης που γίνεται στρογγυλοποίηση και αντικαθιστούμε με μηδενικά
τα επόμενα ψηφία του αριθμού.

Μεταβλητή είναι ένα γράμμα που δηλώνει το τυχαίο στοιχείο κάποιου συνόλου.

Εξίσωση λέγεται κάθε ισότητα που περιέχει εκτός από αριθμούς και μία μεταβλητή (άγνωστος)
και η οποία επαληθεύεται για μία τιμή της.
- Η παράσταση που βρίσκεται αριστερά από το = λέγεται πρώτο μέλος.
- Η παράσταση που βρίσκεται δεξιά από το = λέγεται δεύτερο μέλος.
Οι άγνωστοι μαζί με τους συντελεστές τους ονομάζονται άγνωστοι όροι της εξίσωσης.
Η τιμή της μεταβλητής που επαληθεύει μια εξίσωση λέγεται λύση ή ρίζα της εξίσωσης.
Μια εξίσωση που επαληθεύεται για όλες τις τιμές που μπορούν να πάρουν οι μεταβλητές της
λέγεται ταυτότητα.
Μια εξίσωση που δεν αληθεύει για καμία τιμή των μεταβλητών της λέγεται αδύνατη.

Το αποτέλεσμα της πρόσθεσης δύο ή περισσοτέρων αριθμών λέγεται άθροισμα των αριθμών
αυτών και οι αριθμοί που προστίθενται λέγονται προσθετέοι.

Το αποτέλεσμα της αφαίρεσης δυο αριθμών λέγεται διαφορά και οι αριθμοί που αφαιρούμε
λέγονται ο πρώτος Μειωτέος και ο δεύτερος Αφαιρετέος .
Είναι : αν Μ-Α=Δ τότε Α+Δ=Μ .
Για να είναι δυνατή η αφαίρεση στους φυσικούς αριθμούς θα πρέπει ο μειωτέος να είναι
μεγαλύτερος ή ίσος με τον αφαιρετέο.

Το αποτέλεσμα του πολλαπλασιασμού δύο αριθμών λέγεται γινόμενο , ενώ οι αριθμοί λέγονται
παράγοντες του γινομένου.
Πολλαπλάσια ενός φυσικού αριθμού ονομάζουμε τους αριθμούς που βρίσκουμε όταν τον
πολλαπλασιάσουμε με όλους τους φυσικούς αριθμούς : 0,1,2,3,4,5,….
Το ελάχιστο κοινό πολλαπλάσιο δύο φυσικών αριθμών α , β το συμβολίζουμε με Ε.Κ.Π.(α,β) και
είναι το μικρότερο μη μηδενικό κοινό πολλαπλάσιο των αριθμών αυτών.
Πρώτη Γυμνασίου Πρώτο Κεφάλαιο-Παράγραφοι 1 έως 10 Σελίδα 2

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να γράψετε τους άρτιους αριθμούς που περιέχονται ανάμεσα στο 8 και το 17.
2. Πόσοι είναι οι διψήφιοι αριθμοί με πρώτο ή τελευταίο ψηφίο 5 ;
3. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος τριψήφιος αριθμός με ψηφία διαφορετικά μεταξύ τους;
4. Για τη αρίθμηση των 156 σελίδων ενός βιβλίου πόσα τυπογραφικά στοιχεία (ψηφία )
χρησιμοποιήθηκαν;
5. Να συγκρίνετε τους αριθμούς: α) 23,05 και 23,005 β) 2,375 και 3,3 γ) 5 και 0,55 δ) 3,05 και
3,050 .
6. Να στρογγυλοποιηθούν οι αριθμοί α) 215,13 β) 5362 γ) 2903,75
ι) στο πλησιέστερο δέκατο.
Ιι) στην πλησιέστερη δεκάδα.
Ιιι) στη πλησιέστερη εκατοντάδα.
7. Το τριπλάσιο ενός φυσικού αριθμού είναι ίσο με τον αριθμό αυξημένο κατά 4 . Να
εκφράσετε το πρόβλημα με μια εξίσωση και να το λύσετε με διαδοχικές δοκιμές.
8. Έμπορος πούλησε ένα ψυγείο 82.000 δρχ. με ζημιά 3.500 δρχ. Πόσο έπρεπε να πουλήσει το
ψυγείο για να έχει κέρδος 7.500 δρχ.;
9. Ένας έμπορος αγόρασε 80 εξάδες ποτήρια προς 1200 δρχ. την εξάδα. Τα πούλησε με το
κομμάτι προς 250 δρχ. το ένα . Να βρείτε πόσα κέρδισε , αν του έσπασαν 5 ποτήρια.
10. Να γράψετε τα πολλαπλάσια του 7 που βρίσκονται ανάμεσα στο 50 και το 100 .
11. Ένας κτηνοτρόφος έχει περίπου 200 πρόβατα . Ο γιος του μια μέρα τα μέτρησε τρία-τρία
και βρήκε ακριβώς πόσες τριάδες ήταν, την δεύτερη μέρα τα μέτρησε πέντε-πέντε και
ξαναχωρίστηκαν τα πρόβατα σε πεντάδες. Το ίδιο έγινε όταν τα μέτρησε επτά –επτά.
Μπορείς να βρεις ακριβώς πόσα πρόβατα ήταν;
Πρώτη Γυμνασίου Πρώτο Κεφάλαιο-Παράγραφοι 11 έως 15 Σελίδα 1

Δυνάμεις αριθμών

Ονομάζουμε νιοστή δύναμη του α ( ή νιοστή δύναμη με βάση το α ) , ένα γινόμενο από ν
παράγοντες ίσους με τον α. Δηλαδή : αν = α 
αα 
α .

ν παράγοντες

Η Επιμεριστική Ιδιότητα
Αν έχουμε τους αριθμούς α,β,γ, αληθεύει η επιμεριστική ιδιότητα :

α.(β+γ)=α.β+α.γ ή α.β+α.γ=α. (β+γ)

και

α. (β-γ)=α.β-α.γ ή α.β-α.γ=α. (β-γ)

Διαίρεση είναι η πράξη με την οποία όταν δίνονται δυο αριθμοί , ο Δ (διαιρετέος) και ο δ
(διαιρέτης) , βρίσκουμε έναν αριθμό π (πηλίκο) , ο οποίος όταν πολλαπλασιαστεί με τον διαιρέτη
δίνει γινόμενο το διαιρετέο.
Δηλαδή :
Δ:δ=π , όταν : Δ=δ.π .
 Ο διαιρέτης δ ποτέ δεν μπορεί να είναι μηδέν.
 Πρέπει να προσέχουμε τις διαιρέσεις:
α:α=1 γιατί α=α.1
α:1=α γιατί α=1.α
0:α=0 γιατί 0=α.0
Η διαίρεση (Δ:δ=π) στην οποία οι Δ , δ , π, είναι φυσικοί αριθμοί ονομάζεται τέλεια διαίρεση.
Στην περίπτωση αυτή ο Δ είναι πολλαπλάσιο του δ (γιατί Δ=δ.π) ,λέμε επίσης ότι ο δ είναι
διαιρέτης του Δ .

Ευκλείδεια διαίρεση λέγεται η διαδικασία κατά την οποία , όταν δίνονται δυο φυσικοί αριθμοί , ο
Δ και ο δ , βρίσκονται δύο άλλοι φυσικοί αριθμοί , ο π και ο υ ώστε να είναι : Δ=δπ+υ και υ<δ.

Διαιρέτες ενός φυσικού αριθμού είναι οι φυσικοί αριθμοί που τον διαιρούν.
 Το 1 είναι διαιρέτης όλων των αριθμών
 Το 0 είναι πολλαπλάσιο όλων των αριθμών
 Κάθε φυσικός αριθμός που διαιρείται μόνο με το εαυτό του και την μονάδα λέγεται
πρώτος.
 Οι αριθμοί που δεν είναι πρώτοι λέγονται σύνθετοι.
 Αν δύο αριθμοί έχουν μέγιστο κοινό διαιρέτη την μονάδα λέγονται πρώτοι μεταξύ τους.

Ένα φυσικός αριθμός διαιρείται με το:

 2 αν το ψηφίο των μονάδων είναι: 0 ή 2 ή 4 ή 6 ή 8.
 3 ή το 9 , αν το άθροισμα των ψηφίων του διαιρείται με το 3 ή το 9 αντίστοιχα.
 5 αν τελειώνει σε 0 ή 5 .

Αριθμητική παράσταση , λέγεται μια σειρά αριθμών που συνδέονται με τα σύμβολα των
πράξεων.
Τιμή της αριθμητικής παράστασης , λέγεται το αποτέλεσμα που βρίσκουμε όταν εκτελέσουμε τις
πράξεις που είναι σημειωμένες στην αριθμητική παράσταση.
Πρώτη Γυμνασίου Πρώτο Κεφάλαιο-Παράγραφοι 11 έως 15 Σελίδα 2
Προτεραιότητα των πράξεων.
Σε αριθμητικές παραστάσεις που δεν έχουν παρενθέσεις.

1. Πρώτα υπολογίζουμε τις δυνάμεις.

2. Εκτελούμε τους πολλαπλασιασμούς και τις διαιρέσεις με την σειρά που σημειώνονται.
3. Τέλος τις προσθέσεις και τις αφαιρέσεις με την σειρά που σημειώνονται.

Σε αριθμητικές παραστάσεις που έχουν παρενθέσεις.

Εκτελούμε πρώτα τις πράξεις μέσα στις παρενθέσεις και στη συνέχεια τις πράξεις στην αριθμητική
παράσταση που προκύπτει όπως ανωτέρω.

Τυποποιημένη μορφή μεγάλων αριθμών.

Ένας «μεγάλος αριθμός» , Α, στην τυποποιημένη μορφή γράφεται σαν γινόμενο ενός αριθμού α
(φυσικού ή δεκαδικού) που είναι μεγαλύτερος ή ίσος του 1 και μικρότερος του 10 , επί μια δύναμη
του 10.
Δηλαδή : Α= α  10 ν όπου α μεγαλύτερος ή ίσος του 1 και μικρότερος του 10.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Να γράψετε πιο σύντομα τις παραστάσεις:
Α= α  α  α  α , Β= χ  χ  χ  χ  χ , Γ= α  α  α  χ  χ  χ  χ

2. Να υπολογισθούν οι αριθμητικές τιμές των παραστάσεων:

Α= 32  5  3  3  52  3  5  2 
2 2

Β= 25,8 : 3  7  1,2 : 0,2  7,25  1,52  2

3. Αν α=5 , β=3 να υπολογίσετε τις παραστάσεις :
Α= α  β  , Β= α 2  2  α  β  β 2
2

4. Να γίνουν με δύο τρόπους οι πράξεις: 3  2,5  3,5

3  2,5  3  1,7  3  2,3
5. Να βρείτε ποιες από τις παρακάτω ισότητες προκύπτουν από ευκλείδειες διαιρέσεις :
α) 328=13.25+3 , β) 532=20.25+32 , γ) 70=7.9+7 , δ) 64=8.7+8
6. Ένας φυσικός αριθμός Δ , όταν διαιρεθεί με τον αριθμό δ , αφήνει υπόλοιπο 2. αν επίσης ο
ίδιος αριθμός Δ , διαιρεθεί με το 4 , αφήνει υπόλοιπο δ
Α) Να βρεθεί ο αριθμός δ.
Β) Να βρεθεί ο μικρότερος απ’ τους αριθμούς Δ.
7. Να βρεθεί ο Μ.Κ.Δ. των αριθμών : 18 , 48.
8. Μπορείς να βρεις με 20 γαρδένιες , με 24 γαρύφαλλα και 28 τριαντάφυλλα , πόσα
ομοιόμορφα μπουκέτα μπορούμε να φτιάξουμε; ( Όσο γίνεται πιο πολλά). Ποια είναι η
σύνθεση του κάθε μπουκέτου;
9. Να βρείτε το άθροισμα των δέκα πρώτων φυσικών αριθμών.
10. Δίνονται οι αριθμοί : 375 , 2955 , 3148 , 2925 . Εξετάστε ποιοι είναι διαιρετοί με το 2 , ποιοι
με το 3 , ποιοι με το 5 και ποιοι με το 9.
Πρώτη Γυμνασίου Σελίδα 3
3 2 18 1 3 3 6 3
1. Να γίνουν οι πράξεις: Α=( : ) : , Β=( : 3)   (  ) :
4 3 16 2 4 2 7 4
2 4 4 4 2 3
2. Να λυθούν οι εξισώσεις : α)  x  ,β) χ   , γ) χ:  .
3 5 5 15 3 4
x3 x2 2 x  3
3. Να λυθούν οι εξισώσεις: α)  0 , β)  1 , γ) 1.
5 15 7
4 5
4. Υπάλληλος ξόδεψε τα του μισθού του για ενοίκιο και τα για διατροφή. Αν του
15 12
περίσσεψαν 38000 δρχ. , να βρείτε ποιος ήταν ο μισθός του υπαλλήλου.
5. Να βρεθεί ο ΦΠΑ που αντιστοιχεί σε είδη αξίας 1550 δρχ. αν ο συντελεστής ΦΠΑ είναι
18% .
6. Η τιμή ενός προϊόντος από 9000 δρχ. στις εκπτώσεις έγινε 7650 δρχ. Ποιο είναι το ποσοστό
της έκπτωσης;
7. Λόγω αύξησης 20% ένα προϊόν πουλιέται 14400 δρχ. Ποια ήταν η προηγούμενη τιμή;
8. Θέλουμε στο σχολείο να αγοράσουμε ένα φωτοτυπικό μηχάνημα που στοιχίζει 175000 δρχ.
Για το σκοπό αυτό ο Δ/ντής του σχολείου κάλεσε την σχολική επιτροπή που μετά την
συνεδρίαση αποφάσισε όπως η σχολική επιτροπή και ο Δήμος θα πληρώσουν από 30% και
το υπόλοιπο της αξίας οι μαθητικές κοινότητες. Να βρείτε :
α) Πόσα θα πληρώσουν οι μαθητικές κοινότητες.
β) εάν το σχολείο έχει 330 μαθητές και κάθε μαθητής δίνει 50 δρχ. το μήνα μετά από πόσο
καιρό θα συγκεντρώσουν το ποσό οι μαθητικές κοινότητες;
Πρώτη Γυμνασίου Σελίδα 4
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2°
Μετρήσεις Μεγεθών
Τι είναι άξονας;
Άξονας είναι μια ευθεία που τα σημεία της παριστάνουν τους αριθμούς ως εξής :
1. Ένα σημείο της ευθείας αυτής συμφωνούμε να παριστάνει το μηδέν( αρχή του άξονα),
παριστάνεται με το 0.
2. Ένα σημείο δεξιά του μηδέν, έστω το Α, συμφωνούμε να παριστάνει το 1.
3. Με την βοήθεια του ευθυγράμμου τμήματος ΟΑ παίρνουμε δεξιά του Α τα σημεία
Β,Γ,Δ,…, έτσι ώστε τα τμήματα ΑΒ=ΒΓ=ΓΔ=….=ΟΑ, τότε λέμε ότι τα σημεία Β,Γ,Δ,…
παριστάνουν αντίστοιχα τους αριθμούς 2,3,4,….
Τι είναι διατεταγμένο ζεύγος αριθμών;
Διατεταγμένο ζεύγος αριθμών, α,β, είναι αυτό στο οποίο έχουμε καθορίσει ποιος αριθμός είναι
πρώτος και ποιος είναι δεύτερος. Συμβολίζεται: (α,β) και εννοείται ότι πρώτος αριθμός είναι ο α
και δεύτερος ο β.

Τι είναι σύστημα ορθογωνίων αξόνων;

Είναι δύο κάθετοι άξονες με κοινή αρχή. Εάν η μονάδα μέτρησης είναι κοινή για τους δυο άξονες
τότε λέγονται ορθοκανονικό σύστημα αξόνων.
Κάθε ζεύγος αριθμών (χ,ψ) προσδιορίζει τη θέση ενός σημείου Μ στο επίπεδο.
Οι αριθμοί χ,ψ ονομάζονται συντεταγμένες του Μ και συμβολίζουμε Μ(χ,ψ).
Ο χ ονομάζεται τετμημένη και ο ψ τεταγμένη του Μ.
Τι ονομάζουμε μέγεθος;
Μέγεθος στα Μαθηματικά ονομάζουμε κάθε τι που μπορεί να μετρηθεί.
Τι ονομάζουμε μέτρηση μεγέθους;
Μέτρηση ενός μεγέθους λέγεται η διαδικασία με την οποία συγκρίνουμε αυτό το μέγεθος με άλλο
όμοιό του που το παίρνουμε σα μονάδα μέτρησης.
Τι ονομάζεται μέτρο ενός μεγέθους;
Μέτρο ενός μεγέθους ονομάζουμε τον αριθμό που προκύπτει απ’ τη μέτρησή του.
Τι ονομάζουμε μέτρηση του μήκους τμήματος.
Μέτρηση του μήκους ενός ευθυγράμμου τμήματος λέγεται η διαδικασία με την οποία συγκρίνουμε
αυτό το ευθύγραμμο τμήμα με ένα άλλο που το παίρνουμε σαν μονάδα.
Η Βασική μονάδα μέτρησης μήκους είναι το μέτρο m .

Άλλες μονάδες μέτρησης μήκους:

Γιάρδα (yrd) = 0,9144 m
Μίλι = 1609 m
Ναυτικό μίλι = 1852 m

Πολλαπλάσια του μέτρου.

Είναι:
1 Km=1000 m (χιλιόμετρο)
1 hm= 1000 m (εκατόμετρο)
1 dam=10 m (δεκάμετρο)
Υποδιαιρέσεις του μέτρου.
Είναι:
1 dm=0,1 m (δεκατόμετρο)
1 cm=0,01 m ( εκατοστόμετρο)
1 mm=0,001 m ( χιλιοστόμετρο)

Εμβαδό επιπέδων επιφανειών

Τι ονομάζουμε εμβαδό;
Πρώτη Γυμνασίου Σελίδα 5
Είναι το μέτρο που προκύπτει κατά την σύγκρισή της με μια άλλη επιφάνεια, που την παίρνουμε σα
μονάδα.
Βασική μονάδα μέτρησης επιφανειών είναι το τετραγωνικό μέτρο (m2 )
Είναι το εμβαδό που καταλαμβάνει ένα τετράγωνο πλευράς 1 m.

Πολλαπλάσια του m2
1 dam2= 100m2 (τετραγωνικό δεκάμετρο)
1 hm2=10000m2 (τετραγωνικό εκατόμετρο)
1 Km2=1000000 m2 (τετραγωνικό χιλιόμετρο)
1 στρέμμα = 1000 m2
Υποδιαιρέσεις του m2
1 dm2=0,01 m2 (τετραγωνικό δεκατόμετρο)
1 cm2=0,0001 m2 (τετραγωνικό εκατοστόμετρο)
1 mm2=0,000001 m2 (τετραγωνικό χιλιοστόμετρο)

Εμβαδό ορθογωνίου και τετραγώνου.

Διαστάσεις ορθογωνίου λέγονται τα μήκη των δυο διαδοχικών πλευρών του.
Η μεγαλύτερη συνήθως απ’ αυτές λέγεται μήκος και η άλλη πλάτος.

Το εμβαδό του ορθογωνίου είναι ίσο με το γινόμενο των δυο του διαστάσεων, μετρημένων
στην ίδια μονάδα μέτρησης. Δηλαδή Ε=αβ. , όπου α,β οι διαστάσεις του

Το εμβαδό τετραγώνου είναι ίσο με το τετράγωνο της πλευράς του. Δηλ. Ε=α², όπου α η
πλευρά του.

Ισοδύναμα ή ισεμβαδικά λέγονται τα σχήματα που έχουν το ίδιο εμβαδό.

Τι λέμε Όγκο ενός στερεού.

Ονομάζουμε το μέτρο που προκύπτει κατά την σύγκρισή του με ένα άλλο στερεό που το παίρνουμε
σα μονάδα.
Βασική μονάδα μέτρησης του Όγκου είναι το κυβικό μέτρο (m3)

Υποδιαιρέσεις του κυβικού μέτρου είναι:

1 dm3=0,001 m3(κυβικό δεκατόμετρο)

1 cm3=0,000001 m3 (κυβικό εκατοστόμετρο)
1 mm3=0,000000001 m3 (κυβικό χιλιοστόμετρο)

Για τον όγκο των υγρών σωμάτων το 1dm3 το λέμε λίτρο και το παριστάνουμε με l ενώ το 1 cm3
το λέμε χιλιοστόλιτρο και το παριστάνουμε με ml. Είναι 1 l=1000 ml.

Ο όγκος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου είναι ίσος με το γινόμενο των διαστάσεών του,

μετρημένων με την ίδια μονάδα μέτρησης. V= αβγ.

Επίσης:
Ο όγκος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου είναι ίσος με το γινόμενο του εμβαδού της βάσης του
επί το ύψος. V= Εβ.ύψος.

Μονάδες μέτρησης χρόνου.

Δευτερόλεπτο(s)
Πρώτη Γυμνασίου Σελίδα 6
Πολλαπλάσια
Λεπτό (min)=60 s
Ώρα(h)=60 min=3600 s
Ημέρα(day)=24 h
Χρόνος ή έτος=365 days
Αιώνας =100 έτη
Χιλιετηρίδα=1000 έτη.

Μονάδες Μάζας
Μονάδα μέτρησης της μάζας είναι το κιλό ή χιλιόγραμμο (Kg)
Πολλαπλάσιο του κιλού είναι ο τόνος (t)
1 t=1000 Kg.
Υποδιαιρέσεις του κιλού είναι το γραμμάριο(g)
1 Kg=1000 g
και το χιλιοστογραμμάριο (mg)
1 g=1000 mg.

Νομισματικές μονάδες

Για την μέτρηση του χρήματος σε κάθε χώρα χρησιμοποιείται διαφορετική μονάδα μέτρησης που
λέγεται νομισματική μονάδα της χώρας αυτής.

Στην Ελλάδα νομισματική μονάδα είναι η δραχμή που υποδιαιρείται σε 100 λεπτά.

Στον πίνακα ισοτιμιών της δραχμής με τα νομίσματα των άλλων χωρών, η τιμή αγοράς σημαίνει
πόσο η τράπεζα αγοράζει σε δρχ τα ξένα νομίσματα και η τιμή πώλησης πόσο πουλάει η τράπεζα
σε δρχ τα ξένα νομίσματα.
Πρώτη Γυμνασίου Σελίδα 7

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Να παρασταθούν με σημεία σε έναν άξονα οι αριθμοί: α=2 , β=3,5 , γ=4,7 , δ=2,8 , ε=5,5.
2. Να συγκριθούν τα παρακάτω μήκη και να γραφούν από το μικρότερο προς το μεγαλύτερο:
2,35 m , 10,5 dm , 357 cm , 0,012 Km , 1195 mm.
3. Να βρεθεί η περίμετρος του σχήματος:

Β 200 mm

1,6 dm Γ

2,5 dm

28 cm Δ
4. Ένα βαρέλι χωράει 17 δοχεία νερό, ένα δοχείο νερό χωράει 60 ποτήρια νερό. Πόσα ποτήρια
νερό χωράει το βαρέλι;
5. Να βρεθεί το ύψος ορθογωνίου που έχει εμβαδό 63 cm² και βάση 9 cm.
6. Να βρεθεί η περίμετρος τετραγώνου με εμβαδό 25 cm².
7. Πόσα τετραγωνικά πλακάκια πλευράς 40 cm, θα χρειασθούν για να στρώσουμε μια
ορθογώνια αυλή διαστάσεων 8,80 m και 14,40 m;
8. Να συμπληρωθεί ο πίνακας:

m² dm² cm² mm²

536,5
0,3727
5952700
2593,7

9. Να συγκριθούν τα παρακάτω μήκη και να γραφούν από το μικρότερο προς το μεγαλύτερο:

2,35 m 10,5 dm 357 cm 0,012 Km 1195 mm.
10. Ένα ορθογώνιο έχει εμβαδό Ε=36 m2 και βάση β=9m .Ένα τετράγωνο έχει το ίδιο εμβαδό
με το ορθογώνιο. Να βρείτε ποιο έχει τη μικρότερη περίμετρο.
11. Ένα ενυδρείο έχει διαστάσεις βάσεως 65cm,34 cm και ύψους 45cm. Α)Να υπολογισθεί ο
όγκος του. Β) Αν αδειάσουμε μέσα στο ενυδρείο 60 λίτρα νερό, να υπολογίσετε σε τι ύψος
θα φτάσει. Γ) Αν ρίξουμε ένα ψάρι μέσα στο ενυδρείο ανεβαίνει η στάθμη του νερού κατά
2mm . Να υπολογίσετε τον όγκο του ψαριού.
12. Μια δεξαμενή σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου έχει διαστάσεις, α=4,5m β=3m
γ=1,6m. Να βρείτε σε πόσες ώρες θα γεμίσει νερό από μια βρύση που παρέχει 30 λίτρα
νερό στο 1 λεπτό.
13. Ένα κουτί περιέχει 48 σοκολάτες. Αν το κουτί ζυγίζει γεμάτο 2720g και το απόβαρό του
είναι 225 g, να υπολογίσετε το βάρος της μιας σοκολάτας.
14. Να βρεθεί η τρίτη διάσταση ορθογωνίου αν οι άλλες δυο είναι: 3,2cm 2,5cm και έχει όγκο
12cm2.
Πρώτη Γυμνασίου Σελίδα 8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο ΚΛΑΣΜΑΤΑ

573
1. Να διατάξετε από το μικρότερο προς το μεγαλύτερο τα κλάσματα , ,
888

333
2. Να διατάξετε από το μικρότερο προς το μεγαλύτερο τα κλάσματα , ,
582

135
3. Να διατάξετε από το μικρότερο προς το μεγαλύτερο τα κλάσματα , ,
346

12 24
4. Να απλοποιήσετε τα κλάσματα , .
18 36

 1 2 2 1   
5. Να γίνουν οι πράξεις α)    β)   3   4  1
 3 4 5 4  3 

 1 1  1 1 3  1  1 
6. Να γίνουν οι πράξεις: α)  2   :  3    β) :  2    5   2  
 2 3  2 2 2 3  10 
3  2 5 1  4 3  1
7. Αν είναι Α=   2  : Β=   
 και Γ= :  2  2  τότε να υπολογίσετε: i) Τα
4  3 3 2 5 2  3
Α,Β,Γ και ii) την παράσταση Α:Β+Γ+ B A

3 7
3 3
8. Να γίνει τα σύνθετα κλάσματα απλά 4  , , 
1 2 5
8 5

1 1 3 2 3
 2 
9. Να γίνουν οι πράξεις α) 2 3 β) 4  γ) 3 5
1 1 1 2
 1 5
2 3 6 3

x 7 3 5 3 3
10.Να λυθούν οι εξισώσεις α) 0 β) x+  γ) x
5 4 2 5 8

x 5 3x 2 2 3
11.Να λυθούν οι εξισώσεις α)  β) 1 γ) x- 
16 4 5 3 5
2 1
12.Να λυθούν οι εξισώσεις α)  x  1 β) 2  x  γ) 3  x  5
3 3
Πρώτη Γυμνασίου Σελίδα 9
3 5 2 7 1 6
13.Να λυθούν οι εξισώσεις α) x  β) :x  γ) x: 
4 8 3 8 3 5

14.Ένας μακαρίτης πριν πεθάνει είπε στους 3 γιους του, ότι θα πάρουν το 1 , 1 και 2 των
4 5 8
προβάτων που έχει στην στάνη του. Ότι περισσέψει θα το μοιραστούν εξ ίσου οι 6
υπόλοιποι συγγενείς του. α) Να βρείτε
πόσα πρόβατα θα πάρει κάθε ένας από τους 6 συγγενείς; β) Αν κάθε συγγενείς
πήρε 5 πρόβατα, να βρείτε πόσα είναι όλα τα πρόβατα και πόσα πρόβατα θα πάρει κάθε
ένας από τους τρεις γιους του.

1
15.Τρεις φίλοι μοιράστηκαν ένα χρηματικό ποσό. Ο Γιάννης πήρε το του ποσού, ο Κώστας
4
7
πήρε τα του ποσού και ο Νίκος το υπόλοιπο ποσό που ήταν 1200 ευρώ. Να βρείτε
12
α) Τι μέρος του ποσού πήρε ο Νίκος β)
Ολόκληρο το ποσό και γ)
Πόσα χρήματα πήρε ο Γιάννης και πόσα ο Κώστας;

2
 1 9 3 2 1  1
16.Αν είναι x=  1   , y= :   2 και z= (2  3  5) 2004 + τότε να
 3 4 4 9 3  4
διατάξετε τους αριθμούς x, y, z από τον μικρότερο προς τον μεγαλύτερο.

2 1
17.Ο Γιώργος πήρε 765 ευρώ και τα από ένα 1000 ευρώ , ενώ ο Γιάννης πήρε το των
5 4
5000 ευρώ. Ποιος πήρε τα περισσότερα χρήματα.

1
18. Τρεις φίλοι μοιράστηκαν ένα ποσό χρημάτων. Ο πρώτος πήρε το του ποσού, ο δεύτερος
4
7
πήρε τα του ποσού και ο τρίτος τα υπόλοιπα 120 ευρώ. Να βρείτε: α) Τι μέρος του
12
ποσού πήρε ο τρίτος. β) Ολόκληρο το ποσό και γ) Τα χρήματα που πήρε καθένας από
τους δύο πρώτους.

2
19. Ένας μαθητής είχε ένα ποσόν χρημάτων. Την πρώτη μέρα ξόδεψε τα των χρημάτων του
3
και 7 ευρώ ακόμη. Αν του περίσσεψαν 5 ευρώ να βρείτε πόσα χρήματα είχε.
Πρώτη Γυμνασίου Σελίδα 10
ΠΟΣΟΣΤΑ – ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ ΠΟΣΟΣΤΩΝ

1. «4 στους 5 οδοντίατρους συνιστούν τσίχλα TRINTEND. » Να βρείτε το ποσοστό επί τοις

εκατό (%).

2. Ο Παπανικολάου «βάρεσε» 20 ελεύθερες βολές και είχε ποσοστό ευστοχίας μόλις 35%,
μπορείς να βρεις πόσες από αυτές μπήκαν μέσα;

3. Ο Σιγάλας πέτυχε 5 τρίποντα και είχε ποσοστό ευστοχίας 62,5%. Εσύ θα πετύχεις τρίποντο,
αν βρεις πόσες βολές για τρίποντα βάρεσε…..

4. Μην τρομάξετε φέτος μπορεί να μην συμβεί!!!!! Στα αποτελέσματα του Ιουνίου πέρσι έγινε
χαμός στο γυμνάσιο της Ύδρας…. Το 22,5% των μαθητών έμειναν ανεξεταστέοι, ενώ το
12,5% των μαθητών δηλαδή 10 μαθητές έμειναν στην ίδια τάξη….. Εγώ σας εγγυούμαι ότι
θα σας περάσω όλους, αν μου βρείτε πόσους μαθητές είχε πέρσι το σχολείο και πόσοι
πέρασαν καλό καλοκαίρι!!!!

5. Στις 32/23/2001 πλήρωνα ενοίκιο 300 ευρώ, την 1/1/2002 ο ιδιοκτήτης μου έκανε αύξηση
10% και την 1/1/2003 μου έκανε δεύτερη αύξηση 8%. Να βρείτε: α) Τι ενοίκιο πλήρωνα το
2002 β) Τι ενοίκιο πληρώνω φέτος. γ) Ο ιδιοκτήτης μου ισχυρίζεται ότι η συνολική αύξηση
είναι 18%, συμφωνείτε ναι ή όχι και γιατί;

6. Πήγα στον ΚΩΣΤΣΟΒΟΛΟ και πήρα ένα ΜΙΝΙ-H.F. αξίας 260 ευρώ+18% Φ.Π.Α. Έδωσα
ως προκαταβολή το 15% της αξίας του και το υπόλοιπο σε 6 δόσεις με επιτόκιο 2% τον
μήνα .Να βρείτε α) το ποσό κάθε δόσης β) πόσο πλήρωσα συνολικά για το ΜΙΝΙ-H.F.

7. Μπήκα σε ένα κατάστημα την περίοδο των εκπτώσεων και παρατήρησα τις ταμπέλες που
ήταν αναρτημένες πάνω στα προϊόντα. Σε κάθε περίπτωση να βρείτε το x.

EKΠΤΩΣΗ 30% EKΠΤΩΣΗ x % EKΠΤΩΣΗ 25% EKΠΤΩΣΗ 20% (15

150 є 200 є xє є)
xє 130 є 187,5 є xє
yє

8. Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει το χαρακτηρισμό της επίδοσης μερικών μαθητών. Να

τον συμπληρώσετε και να παρουσιάσετε τον πίνακα με ραβδόγραμμα και κυκλικό
διάγραμμα.

ΕΠΙΔΟΣΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΟΣΟΣΤΟ (%)

ΜΑΘΗΤΩΝ
ΜΕΤΡΙΑ 32%
ΚΑΛΑ 70
ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ
ΑΡΙΣΤΑ 20 8%
ΣΥΝΟΛΑ
Πρώτη Γυμνασίου Σελίδα 11
9. Στις παρακάτω αποδείξεις που έκδωσε ένα κατάστημα να βρείτε την τιμή των x, y.

ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΑΠΟΔΕΙΞΗ

ΤΙΜΗ: 600 є ΤΙΜΗ: 250 є ΤΙΜΗ: x є ΤΙΜΗ: x є
Φ.Π.Α. 18 % Φ.Π.Α. x % Φ.Π.Α. 8 % Φ.Π.Α.18% (9 є)
ΣΥΝΟΛΟ:x є ΣΥΝΟΛΟ:295 є ΣΥΝΟΛΟ:45,36 є ΣΥΝΟΛΟ: y є

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΚΛΑΣΜΑΤΑ

1 3
1) Το μιας πίτσας κοστίζει 175 δρχ.Να βρείτε πόσο κοστίζουν i) τα της πίτσας ii)
8 8
ολόκληρη η πίτσα.

4 7
2) Τα των μελών ενός συλλόγου είναι 88 μέλη. Να βρείτε πόσα μέλη είναι τα του συλλόγου.
11 11

2 3
3) Τα ενός αριθμού είναι ο αριθμός 32. Να βρείτε ποιος αριθμός είναι τα του αριθμού.
5 8

5
4) Τα των εργατών ενός εργοστάσιου είναι γυναίκες. Αν οι εργαζόμενοι άντρες είναι 424 να
9
βρείτε πόσους συνολικά απασχολεί το εργοστάσιο.

x 8 x2
5) Να λύσετε τις εξισώσεις =0, =1
13 3

3 x 2 a 5 
6) Να λύσετε τις εξισώσεις i) = ii)  iii) 
5 15 7 49 8 24

2 7 5 11 8 10 1 3 4
7) Nα συγκρίνετε τα κλάσματα i) , ii) , iii) , iv) , 5 v) , .
3 10 7 14 9 12 5 4 3

3 1 3 1 2 1 1 2 3 5 1 5 1
8) Να βρείτε τα αθροίσματα i)   ii) 3+  iii)    iv)    .
4 2 8 4 8 3 7 3 7 3 6 12 4

3 4 2  4 1  3 3
9) Nα βρείτε τις διαφορές i)  ii)7- iii)        .
2 3 3  3 3  4 8

1 4 5 3 1 4
10) Να λύσετε τις εξισώσεις i) x +  ii) x + 2 = iii) x – 1 = iv) x -  .
5 10 2 2 3 6

2 4
11)Να βρείτε σε ποιον αριθμό πρέπει να προσθέσουμε το αριθμό για να βρούμε άθροισμα .
5 7
Πρώτη Γυμνασίου Σελίδα 12

6 2
12) Να βρείτε από ποιον αριθμό πρέπει να αφαιρέσουμε τον για να βρούμε διαφορά .
7 3

13 5
13) Το άθροισμα δυο αριθμών είναι . Ο ένας προσθετέος είναι ο . Να βρείτε ποιος είναι ο
5 3
άλλος προσθετέος.

1 2
14) Ο Γιώργος αγόρασε 1 σοκολάτα .Έδωσε το αυτής στον αδερφό του και τα
3 7
στην αδερφή του.Ποιο μέρος της σοκολάτας του έμεινε;

1
15) Η Κατερίνα παίρνει από την μητέρα της κάθε μέρα το ίδιο χαρτζιλίκι. Το το ξοδεύει σε
4
2
φαγητό. Τα σε ψιλικά και τα υπόλοιπα τα βάζει στον κουμπαρά της. Ποιο μέρος από το
3
χαρτζιλίκι βάζει καθημερινά στον κουμπαρά της;
Πρώτη Γυμνασίου Σελίδα 13
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΕΤΑΡΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Αν 5 κιλά κρασί κοστίζουν 12,5 ευρώ, να βρείτε :

α) Πόσο κοστίζουν τα 12 κιλά κρασί.
β) Με 2850 ευρώ πόσα κιλά κρασί αγοράζουμε.

1. Ένα βιβλιοπωλείο πουλάει στους μαθητές τα βιβλία με έκπτωση 15%. Πόση είναι η
έκπτωση σέ ένα βιβλίο αξίας 13,5 ευρώ και ποια είναι η τιμή του βιβλίου μετά την
έκπτωση.

2. Δίνεται ο πίνακας τιμών δύο ποσών : α) να x 1 2 3 4

εξετάσετε αν τα ποσά είναι ανάλογα. y 2 4 6 8
β) Να παραστήσετε γραφικά τα σημεία του πίνακά και να τα ενώσετε
διαδοχικά .Τι παρατηρείτε.

4. Τα 100 kg σιτάρι δίνουν 60 kg αλεύρι, τα 80 kg αλεύρι δίνουν 150 kg ζυμάρι και τα 100
kg ζυμάρι δίνουν 80 kg ψωμί.Να βρείτε πόσα kg σιτάρι πρέπει να αλέσουμε στον μύλο
για να πάρουμε 192 kg ψωμί.

5. Ένας αγρότης πούλησε ένα χωράφι έκτασης 2,5 στρεμμάτων προς 2400 ευρώ το
3
στρέμμα . Τα των χρημάτων που είσπραξε από την πώληση τα τόκισε με επιτόκιο 3%
4
και τα υπόλοιπά με επιτόκιο 2%. Να βρείτε τους τόκους που θα εισπράξει σε ένα έτος.

6. Σ’ ένα κουτί υπάρχουν 25 λαχνοί αριθμημένοι από το 1 έως το 25. Στην κλήρωση
συμμετέχουν τρία παιδιά .Το πρώτο παιδί έχει τους λαχνούς που διαιρούνται με το 2 και
το 3 συνχρόνως , το δεύτερο έχει τους λαχνούς που διαιρούνται με το 5 και το τρίτο τους
υπόλοιπους. Ποιο παιδί έχει τις περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει και με ποιό
ποσοστό.

7. Όταν δύο ποσά είναι ανάλογα και στην τιμή 5 του πρώτου αντιστοιχεί η τιμή 8 του
δεύτερου, τότε στην τιμή 15 του πρώτου η αντίστοιχη τιμή του δεύτερου είναι :
Α. 40 Β.75 Γ.24 Δ .50 Ε.κανένα από τα προηγούμενα. (Να
κυκλώσετε την σωστή απάντηση)

8. Δίνεται ο πίνακας τιμών δύο ποσών : x 1 2 3 4

α) να εξετάσετε αν τα ποσά είναι ανάλογα. y 2 3 3,5 3,6
β) Να παραστήσετε γραφικά τα σημεία του πίνακά και να τα ενώσετε διαδοχικά. Τι
παρατηρείτε.

9. Στον διπλανό πίνακα, να βρείτε τα α και β x α 16 20

αν γνωρίζετε ότι τα ποσά x, y είναι ανάλογα. y 3 8 α+β

10. Τα 200 gr ενός προιόντος κοστίζουν 3,8 ευρώ Πόσα ευρώ θα πληρώσουμε , αν
3
αγοράσουμε τα του κιλού απ’ αυτό το προϊόν.
4

6 1
11. Να λυθεί η εξίσωση : 
x 1 3x 4
Πρώτη Γυμνασίου Σελίδα 14

12. Συμπληρώστε τον πίνακα.

Κλίμακα Μήκος στο σχέδιο Πραγματικό μήκος

1:2 4 cm 8 cm
3:2 6cm
1:25 2 cm
3:10 150 cm
2 cm 10 cm

13. Οι διαστάσεις ενός οικοπέδου που έχει σχήμα ορθογωνίου είναι 20m και 30m .Να βρείτε
τις διαστάσεις με τις οποίες πρέπει να σχεδιαστεί , αν 2 cm στο σχέδιο αντιπροσωπεύουν
5m.

14. Το χριστουγεννιάτικο δώρο του Μιχάλη είναι ένα μοντέλο αεροπλάνου 747. Οι
πραγματικές διαστάσεις του αεροπλάνου είναι: 70m μήκος και 60m πλάτος. Το μοντέλο
έχει μήκος 35cm α) Με ποιά κλίμακα είναι κατασκευασμένο β) ποιό είναι το πλάτος του
μοντέλου.

15. Σ’ ένα τηλεπαιχνίδι μοιράστηκαν 15000 ευρώ σε τρία άτομα ανάλογα με τις σωστές
απαντήσεις .Ο α΄απάντησε σωστά σε 12 ερωτήσεις , ο β΄σε 8 και ο γ΄σε 10. Πόσα
χρήματα πήρε ο κάθε ένας.

16. Έχουμε 1920 ευρώ και θέλουμε να τα μοιράσουμε σε 3 παιδιά ανάλογα με την επίδοσή
τους στα μαθηματικά που είναι 12,16 και 20. Πόσα ευρώ θα πάρει το κάθε παιδί.

17. O αριθμός 5000 να μεριστεί ανάλογα προς τους αριθμούς 3,4,5 και 6.

18. Να βρείτε δύο αριθμούς που έχουν άθροισμα 65 και είναι ανάλογοι προς τους αριθμούς 5
και 8.

19. Η περίμετρος ενός ορθογωνίου είναι 210cm , ενώ οι διαστάσεις του είναι ανάλογοι προς
τους αριθμούς 5 και 2.Να υπολογίσετε τα μήκη των πλευρών του.

x y z
20. Να βρείτε τους αριθμούς x,y,z αν είναι   και x+y+z=3
2 5 6
Πρώτη Γυμνασίου Σελίδα 15
ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ

Δύο ποσά λέγονται ανάλογα , όταν οι λόγοι των αντιστοίχων τιμών των δύο αυτών1) ποσών είναι
ίσοι. Δηλαδή , αν α,β,γ,.... είναι οι τιμές του ενός ποσού και χ,ψ,ω,.... οι αντίστοιχες τιμές του
  
   ...
άλλου, τότε: x  
Επίσης αν οι τιμές του ενός ποσού πολλαπλασιάζονται με ένα αριθμό και με τον ίδιο αριθμό
πολλαπλασιάζονται και οι τιμές του άλλου ποσού, τότε τα ποσά λέγονται πάλι ανάλογα.

Κλίμακα λέγεται ο λόγος της απόστασης δύο σημείων σε ένα σχέδιο - χάρτη προς την πραγματική
απόσταση των δυο αντίστοιχων σημείων.

Μερισμός σε μέρη ανάλογα :

Αν οι αριθμοί χ,ψ,ω είναι ανάλογοι των αριθμών α,β,γ τότε και οι χ,ψ,ω, χ+ψ+ω θα είναι ανάλογοι
προς τους αριθμούς α,β,γ, α+β+γ . Δηλαδή:

x   x
  
    

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Σε έναν συνεταιρισμό κατέθεσαν 3 άνθρωποι, ο πρώτος ποσό 150000 δρχ. ο δεύτερος
300000 και ο τρίτος 500000 δρχ. Το κέρδος και των τριών ήταν 151000 δρχ. Να βρεθεί
πόσο αναλογεί στον καθένα.
2. 48 στρατιώτες χρειάστηκαν 90 κιλά ψωμί . 120 στρατιώτες πόσα κιλά ψωμί θα χρειαστούν;
8 4 5 15
3. Να υπολογισθεί ο χ στις αναλογίες: α)  β)  .
x 5 7 x
4. Αν η τιμή αγοράς ενός προϊόντος είναι 1800 δρχ. και το ποσοστό κέρδος 20% να βρεθεί το
κέρδος κατά την πώληση του προϊόντος.
5. Ένα σώμα σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου με ακμές α=2m, β=1,5m, γ=8cm,
ζυγίζει 19,2Kg.Πόσο ζυγίζει ένα κυβικό σώμα από το ίδιο υλικό αν η ακμή του είναι 6 dm;