ΑΛΓΕΒΡΑ – Α’ ΓΥΜΝΑΣΊΟΥ

Κεφάλαιο 1 – Φυσικοί Αριθμοί

1) Ποιοι αριθμοί ονομάζονται πρώτοι και ποιοι σύνθετοι; Να δώσετε και παραδείγματα.
Όταν ένας αριθμός διαιρείται μόνο με τον εαυτό του και τη μονάδα λέγεται πρώτος.
Παράδειγμα: 2, 3, 5, 11, 13, 17, 19, ..
Ένας αριθμός που δεν είναι πρώτος λέγεται σύνθετος. Παράδειγμα:4, 6, 8, 12, 15,..

2) α) Τι είναι τα κριτήρια διαιρετότητας;

Οι κανόνες με τους οποίους διακρίνουμε αν ένας αριθμός διαιρείται με τους
αριθμούς 2,3,4,5,9 κ.τ.λ. λέγονται κριτήρια διαιρετότητας.
β) Να γράψετε τα κριτήρια διαιρετότητας για τους αριθμούς 2,3,5,9.
Ένας αριθμός διαιρείται με
Το 2, όταν λήγει σε 0,2,4,6,8
Το 5,όταν λήγει σε 0 η 5
Το 3, όταν το άθροισμα των ψηφιών του διαιρείται με το 3
Το 9, όταν το άθροισμα των ψηφιών του διαιρείται με το 9

3) Ποια είναι η σειρά με την οποία εκτελούνται οι πράξεις ( προτεραιότητα πράξεων) σε μια
αριθμητική παράσταση που α) Δεν έχει παρενθέσεις β) έχει παρενθέσεις
α) Για να υπολογίσουμε την τιμή μιας αριθμητικής παράστασης χωρίς παρενθέσεις
εκτελούμε τις πράξεις με την παρακάτω σειρά:
1. υπολογίζουμε τις δυνάμεις
2. κάνουμε τους πολλαπλασιασμούς και τις διαιρέσεις
3. κάνουμε τις προσθέσεις και τις αφαιρέσεις.
β) Αν υπάρχουν παρενθέσεις εκτελούμε και πάλι τις πράξεις με την παραπάνω σειρά
ξεκινώντας όμως πρώτα μέσα από τις παρενθέσεις.

4) Τι ονομάζουμε Ευκλείδεια Διαίρεση και ποια είναι η μαθηματική σχέση της;

Όταν δοθούν δύο φυσικοί αριθμοί Δ και δ τότε υπάρχουν δύο άλλοι φυσικοί αριθμοί π
και υ έτσι ώστε να ισχύει Δ = δ • π + υ . Η ταυτότητα αυτή λέγεται Ευκλείδεια
διαίρεση.
Ο αριθμός Δ λέγεται διαιρετέος ο αριθμός δ λέγεται διαιρέτης ο αριθμός π λέγεται
πηλίκο και ο αριθμό υ λέγεται υπόλοιπο της διαίρεσης.
Προσοχή : Το υπόλοιπο της διαίρεσης υ είναι πάντα αριθμός μεγαλύτερος η ίσος του
μηδενός και μικρότερος του διαιρέτη. 0 ≤ υ < δ
Αν το υπόλοιπο υ είναι 0 τότε λέμε ότι έχουμε μία Τέλεια Διαίρεση. Δ = δ • π

5) Τι ονομάζουμε Ελάχιστο Κοινό Πολλαπλάσιο (ΕΚΠ) και τι Μέγιστο Κοινό Διαιρέτη

(ΜΚΔ) δύο η περισσοτέρων αριθμών;
Το μικρότερο από τα κοινά πολλαπλάσια δύο ή περισσότερων αριθμών που δεν είναι
μηδέν το ονομάζουμε Ελάχιστο Κοινό Πολλαπλάσιο (ΕΚΠ) των αριθμών αυτών.
Δύο φυσικοί αριθμοί α και β μπορεί να έχουν κοινούς διαιρέτες. Ο μεγαλύτερος από
αυτούς ονομάζεται Μέγιστος Κοινός Διαιρέτης (ΜΚΔ) των α και β και συμβολίζεται
ΜΚΔ(α, β).

6) Ποιοι αριθμοί λέγονται πρώτοι μεταξύ τους;

Δύο αριθμοί α και β λέγονται πρώτοι μεταξύ τους αν είναι ΜΚΔ(α, β) = 1.
 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟΥΣ

1) α) Να γράψετε έναν τριψήφιο αριθμό που να διαιρείται ταυτόχρονα με το 2 και το 9.

β) Να γράψετε έναν τετραψήφιο αριθμό που να διαιρείται ταυτόχρονα με το 2 το 5
και το 3.
γ) Να βρεθεί η τιμή της παράστασης A = (3 • 3+1) • 0,1+33 : 9 + (32 −23)10

2) α) Να αναλυθεί ο αριθμός 420 σε γινόμενο πρώτων παραγόντων.

β) Να κάνετε τις πράξεις στην παράσταση
Α=53 - 42 + 3•2 - 24 - (9-7)5 + 15 • (7-6) -22 · (2+6)

3) α) Αν α = 3, β = 1 και γ = 5 να υπολογίσετε την τιμή της παράστασης

Π = 4 • α2 + (β • γ)2 - β2 • α
β) Να βρεθεί ο Μ.Κ.Δ. (27, 36, 81 ) και το Ε.Κ.Π (3,4,6)

4) α) Αν έχουμε 64 άνδρες, 52 γυναίκες και 120 παιδιά σε πόσες το πολύ ομοιόμορφες

ομάδες δηλ. σε ομάδες που κάθε μία έχει ίδιο αριθμό ανδρών, γυναικών και
παιδιών, και πόσους άνδρες , γυναίκες παιδιά έχει κάθε ομάδα ;
β) Ποιοί από τους παρακάτω αριθμούς είναι πρώτοι και ποιοί σύνθετοι 1, 8, 5, 11,
20, 17, 18, 22, 7, 16, 23, 19, 12, 32, 45, 35, 33, 41.

5) α) Να βρείτε το ΕΚΠ και το ΜΚΔ των αριθμών 16 και 40. Τους αριθμούς που θα
βρείτε να του πολλαπλασιάσετε και το εξαγόμενο να το συγκρίνετε με το
γινόμενο 16 • 4
β) Ένας ανθοπώλης έχει 32 τριαντάφυλλα, 56 γαρύφαλλα και 72 μαργαρίτες.
Πόσες το πολύ ίδιες ανθοδέσμες μπορεί να φτιάξει με όλα αυτά τα λουλούδια και
πόσα λουλούδια από το κάθε είδος θα έχει ανθοδέσμη ;

6) α) Είναι οι σχέσεις i) 17 = 3 • 4 +5 ii) 25 = 4 • 5 +5 iii) 44 = 5 • 8 +4

Ευκλείδειες Διαιρέσεις; Εξηγήστε τον λόγο για την κάθε μία ξεχωριστά.
β) Η Τέλεια Διαίρεση είναι Ευκλείδεια Διαίρεση; Δικαιολογήστε την απάντησή σας.
γ) Να αναλυθεί ο αριθμός 360 σε γινόμενο πρώτων παραγόντων.

7) α) Να υπολογίσετε την τιμή τις παράστασης:

Α = (24 – 18 : 2) – (12 : 4 - 2) • 5 - 2 • 3 – (5 – 3) • 3
β) Να βρεθεί ο αντίστροφος του Α.
 ΑΛΓΕΒΡΑ – Α’ ΓΥΜΝΑΣΊΟΥ

Κεφάλαιο 2 – Κλάσματα

1) Πότε δύο ή περισσότερα κλάσματα λέγονται ομώνυμα και πότε ετερώνυμα;

Δύο ή περισσότερα κλάσματα που έχουν τον ίδιο παρονομαστή λέγονται ομώνυμα.
Τα κλάσματα που έχουν διαφορετικούς παρονομαστές λέγονται ετερώνυμα.

2) Ποιά κλάσματα λέγονται ισοδύναμα;

α γ
Δύο κλάσματα και ονομάζονται ισοδύναμα, ή απλά ίσα, όταν εκφράζουν το ίδιο
β δ
α γ
μέρος ενός μεγέθους, οπότε ισχύει: =
β δ

3) α) Πως συγκρίνουμε δύο ομώνυμα κλάσματα;

Όταν δύο κλάσματα είναι ομώνυμα, μεγαλύτερο είναι εκείνο που έχει μεγαλύτερο
αριθμητή.
β) Πως συγκρίνουμε δύο ετερώνυμα κλάσματα;
Όταν έχουμε να συγκρίνουμε δύο ετερώνυμα κλάσματα τα μετατρέπουμε πρώτα σε
ομώνυμα και κατόπιν να συγκρίνουμε σύμφωνα με τον προηγούμενο κανόνα.

4) Πως συγκρίνουμε ένα κλάσμα με τη μονάδα;

α) Αν σε ένα κλάσμα ο αριθμητής είναι μικρότερος από τον παρονομαστή, τότε το
κλάσμα είναι μικρότερο από το 1
β) ο αριθμητής είναι ίσος με τον παρονομαστή, τότε το κλάσμα είναι ίσο με το 1
γ) ο αριθμητής είναι μεγαλύτερος από τον παρονομαστή, τότε το κλάσμα είναι
μεγαλύτερο από το 1.

5) α) Τι είναι η απλοποίηση κλάσματος;

Όταν διαιρούμε τους όρους ενός κλάσματος με ένα κοινό διαιρέτη τους προκύπτει ένα
νέο κλάσμα ίσο με το αρχικό αλλά με μικρότερους όρους. Η διαδικασία αυτή λέγεται
απλοποίηση κλάσματος.
β) Πότε ένα κλάσμα λέγεται ανάγωγο;
Ανάγωγο λέγεται το κλάσμα που δεν απλοποιείται.

6) α) Πως προσθέτουμε ομώνυμα κλάσματα;

Για να προσθέσουμε δύο ομώνυμα κλάσματα, κρατάμε τον ίδιο παρονομαστή και
προσθέτουμε τους αριθμητές τους.
β) Πως προσθέτουμε ετερώνυμα κλάσματα;
Για να προσθέσουμε δύο ετερώνυμα κλάσματα τα μετατρέπουμε πρώτα σε
ομώνυμα και μετά τα προσθέτουμε σύμφωνα με τον προηγούμενο κανόνα.

7) α) Πως αφαιρούμε ομώνυμα κλάσματα;

Για να αφαιρέσουμε δύο ομώνυμα κλάσματα, κρατάμε τον ίδιο παρονομαστή και
αφαιρούμε τους αριθμητές τους.
β) Πως αφαιρούμε ετερώνυμα κλάσματα;
Για να αφαιρέσουμε δύο ετερώνυμα κλάσματα τα μετατρέπουμε πρώτα σε
ομώνυμα και μετά τα αφαιρούμε σύμφωνα με τον προηγούμενο κανόνα.
8) α) Πως πολλαπλασιάζουμε δύο κλάσματα;
Για να πολλαπλασιάσουμε δύο κλάσματα πολλαπλασιάζουμε αριθμητή με αριθμητή
και παρονομαστή με παρονομαστή.
β) Πως διαιρούμε δύο κλάσματα;
Για να διαιρέσουμε δύο κλάσματα πολλαπλασιάζουμε το πρώτο κλάσμα με το
αντίστροφο του δεύτερου κλάσματος.

9) α) Ποιοι αριθμοί λέγονται αντίστροφοι; (δώστε και παράδειγμα)

Δύο αριθμοί που έχουν γινόμενο 1 λέγονται αντίστροφοι.Πx οι αριθμοί 2/3 και 3/2
β) Όλοι οι αριθμοί έχουν αντίστροφο;
Ο αριθμός 0 δεν έχει αντίστροφο
γ) Υπάρχει αριθμός που είναι ίσος με τον αντίστροφό του;
Ο αριθμός 1 έχει αντίστροφο τον αριθμό 1.
 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΚΛΑΣΜΑΤΑ

1) α) Οι μαθήτριες ενός γυμνασίου είναι τα 5/9 του συνόλου των παιδιών. Αν

ο αριθμός των μαθητριών είναι 85 , να υπολογίσετε τον αριθμό όλων των
παιδιών του γυμνασίου.
β) Ένας εργάτης τελειώνει ένα έργο σε 5 ημέρες ενώ ένας άλλος το τελειώνει σε 6
ημέρες.Τι μέρος του έργου τελειώνουν σε 1 μέρα και οι δύο εργάτες;

2) α) Να υπολογίσετε την τιμή της παράστασης:

1 1 1
β) Ένας αγρότης έχει 5 στρέμματα λεμονιές, 7 στρέμματα ελιές και 10
2 3 6
στρέμματα σιτάρι. Πόσα στρέμματα έχει συνολικά;

3) α) Να βρείτε τα γινόμενα.

1 5 3 3 8 2 3 1 1
• = 0• = • • = • + =
8 3 16 2 13 16 4  3 6 

1 1 1 1 
 2 + 3  •  5 + 10  =
   

β) Ένας μαθητής είχε 30 €. Από αυτά ξόδεψε το 1/6 για να αγοράσει βιβλία, τα
2/5 υπόλοιπων στην καντίνα του σχολείου. Του περίσεψαν χρήματα και πόσα;

2 3 1
4) α) Να βρείτε τους αντίστροφους των αριθμών , , 2, , 0.
5 8 3
β) Για την εξόφληση ενός χρέους 3000 € προς την τράπεζα πλήρωσε κάποιος το
1/5 ως προκαταβολή και το 1/10 του υπόλοιπου ποσού τον επόμενο μήνα. Τι
ποσό οφείλει να πληρώσει ακόμα;

5) α) Ένας εργάτης υπολογίζει ότι για να τελειώσει το έργο που του έχουν αναθέσει θα
χρειαστεί το 1/6 μιας ημέρας. Σε πόσες ώρες θα τελειώσει το έργο;
β) Ρώτησαν ένα φοιτητή της Μαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ζιμπά-
μπουε πόσων χρονών είναι και αυτός απάντησε: “Πέρυσι ήμουν τα 2/9 των 9/10
του 100”. Πόσων χρονών είναι σήμερα;

6) α) Να υπολογίσετε τα πηλίκα.

β) Να γίνουν οι πράξεις.
7) α) Να γίνουν οι πράξεις και να καταλήξετε σε πιο απλή μορφή.

2 1 6
2 0
i) 5 = =ii) 2 =iii) =iv) 4 v)
4 3 4 3 3
3 5 6 4

β) Να μετατρέψετε τα απλά κλάσματα σε σύνθετα και να κάνετε τις πράξεις.

8) α) Να κάνετε τις πράξεις και τις απλοποιήσεις όπου αυτές γίνονται.

1 3
•
ii) 3 2 =
i) 1 2
:
4 4

2 4 1  3 2 5 5 1
+  2 + 2 • 4 5 + 6 • 2 + 3
3 5      
iii) iv) v)
3 3 6 1 1 3 1 5
5 2 : 4: 2 2 + 5 :2 + 3
     

β) Να βρείτε ποια από τα παρακάτω κλάσματα είναι ισοδύναμα.

2 6 12 2 10 18 5 6 3
, , , 2 , , , , 1 ,
3 4 18 4 8 12 4 12 2

γ) Να απλοποιήσετε τα κλάσματα.

24 32 48 14 108 4 24
, , , , , 4 ,
18 16 56 52 36 8 36

9) α) Ένα ορθογώνιο έχει μήκος 40 cm και πλάτος τα 3/10 του μήκους του. Να βρείτε
το εμβαδόν και την περίμετρο του ορθογωνίου.
β) Να μετατρέψεται τα παρακάτω κλάσματα σε ανάγωγα.

6 24 36 36 12 60 15
, , , , , ,
8 16 48 108 120 12 60

10) Να συγκρίνετε τα παρακάτω κλάσματα και να βάλετε το κατάλληλο σύμβολο

( < , > , = ) μεταξύ τους.

3 5 2 6 3 1 6
και , και 3, και , και
4 6 5 2 5 2 12

12 5 2 8 2
4 και , και , και 2, και 0
4 8 1 4 3
11) Παντοπώλης αγόρασε 240 κιλά ντομάτες προς 20 σεντ το κιλό. Πούλησε τα των

ντοματών προς 30 σεντ το κιλό, τα των υπολοίπων προς 25 σεντ το κιλό και τις

υπόλοιπες προς 18 σεντ το κιλό. Ζήμιωσε ή κέρδισε και πόσα.

12) α) Να κάνετε τις πράξεις.

β) Να μετατρέψετε τα σύνθετα κλάσματα σε απλά.

13) α) Να μετατρέψετε σε μικτούς τα κλάσματα.

β) Να τοποθετήσετε πάνω σε ένα άξονα τα κλάματα.

14) Ένα αυτοκίνητο κάνει 40km σε 2/3 ώρες.

α) Να υπολογίσετε πόσα λεπτά είναι οι 2/3 ώρες
β) Πόσα km κάνει το αυτοκίνητο σε 1min.
γ) Πόσα km κάνει το αυτοκίνητο σε ¾ ώρες και σε σε 1 ώρα.

15) Σημειώστε Σ αν η πρόταση είναι σωστή και Λ αν η πρόταση είναι λανθασμένη:

1
Ο αντίστροφος του αριθμού α είναι ο αριθμός εφόσον α≠0
α
1 5
Ο αντίστροφος του 3 είναι ο αριθμός
5 3
1 5
Ο αντίστροφος του 3 είναι ο αριθμός
5 16
2
Ο αντίστροφος του είναι ο αριθμός 1,5
3
2
Ο αντίστροφος του 5 είναι ο αριθμός
10
 ΔΕΚΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

1) Να τραπούν τα πιο κάτω κλάσματα σε δεκαδικούς.

2) Να λύσετε τα παρακάτω προβλήματα

α) Κάποιος αγόρασε 30 κιλά ντομάτες προς 0,55€ το κιλό. Πούλησε τα 20 κιλά προς
0,80 το κιλό και τα υπόλοιπα προς 0,50€ το κιλό. Κέρδισε ή ζήμιωσε και πόσα;
β) Κάποιος αγόρασε 240 κιλά πορτοκάλια και αφού τα έβαλε σε τσάντες των 6 κιλών
τα πώλησε προς 2,40€ την τσάντα. Αν κέρδισε έτσι 36€ , πόσα το κιλό αγόρασε τα
πορτοκάλια;

3) Να κάνετε τις πράξεις.

α) 5,42 + 0,062 + 25,3 =
β) 3 - 2, 067 =
γ) 25,71 - 3, 4 =
δ) 4,25 x 0.12 =
ε) 51,53 : 0, 9 =
στ) 3,45 x 10 =
ζ) 43,4 x 100 =
η) 2,45 : 1000 =
θ) 4 : 0,25 - 2 x 0,4 =
ι) 15 - 2,5 . 3,4 + 0,707 =

4) α) Να γράψετε ως κλάσμα τους αριθμούς:

β) Να γράψετε τα κλάσματα ως δεκαδικούς με προσέγγιση:

α. δεκάτου β. εκατοστού γ. χιλιοστού

5) Να κάνετε τις πράξεις.

6) α) Να μετατρέψετε την ποσότητα μήκους 50 cm σε: m, dm, mm.

β) Να μετατρέψετε την ποσότητα εμβαδού 0, 4m2 σε: dm2 , cm2 , mm2 ,
στρέμματα.
γ) Να μετατρέψετε την ποσότητα όγκου 50 lt σε ml , m3 , dm3 , cm3 , mm3 .

7) α) Να μετατρέψετε σε δευτερόλεπτα και ημέρες τη διάρκεια ενός ποδοσφαιρικού

αγώνα.
β) Να συγκρίνετε τις ποσότητες Α: 0, 2m και 30cm. Β: 4cm2 και 0,004mm3 .

8) Να βρείτε το εμβαδό τετραγώνου και τον όγκο κύβου πλευράς a = 0,08m σε

Α. σε dm2 και dm3 . Β. σε cm2 και cm3 . Γ. σε mm2 και mm3 .
9) Α) Αν ένα ορθογώνιο οικόπεδο στοιχίζει 120.000 € σε μια περιοχή όπου το 1m2
κοστολογείται προς 160 € να βρείτε πόσα στρέμματα είναι το εμβαδόν του.
Β) Αν η μια πλευρά του είναι 25m , να βρείτε πόσα μέτρα σύρματος χρειαζόμαστε για
να περιφράξουμε το οικόπεδο.

10) Ένας υπάλληλος εργάζεται από Δευτέρα ως Παρασκευή από 08 : 00 πμ έως 15 : 00.
Να βρείτε πόσες ώρες, λεπτά και δευτερόλεπτα εργάζεται στη διάρκεια ενός μηνός.
Να υποθέσετε πως ο μήνας έχει 30 μέρες και η 1η του μηνός είναι Δευτέρα.

11) Να εκτελέσετε τις παρακάτω πράξεις στρογγυλοποιώντας το αποτέλεσμα στο

πλησιέστερο εκατοστό:

12) Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα.

13) α)

β)

14) Να γίνουν οι διαιρέσεις και να υπολογίσετε με προσέγγιση εκατοστού το αποτέλεσμα.

α) 2,44 : 0,8 β) 14,22 : 2,42 γ) 124,6 : 32,24 δ) 0,26 : 3,2

15) Φορτηγό μεταφέρει 3 κουτιά που το ένα βάρος 306,4 kg το άλλο έχει βάρος 2,5
τόνους και το τρίτο έχει βάρος 156.300 gr. Να βρείτε το συνολικό βάρος του
φορτίου του σε t , kg και gr.
 ΑΛΓΕΒΡΑ – Α’ ΓΥΜΝΑΣΊΟΥ

Κεφάλαιο 4 – Εξισώσεις

1) Τι λέγεται εξίσωση , ρίζα εξίσωσης , επίλυση εξίσωσης .

α) Εξίσωση ενός αγνώστου ονομάζεται μια ισότητα η οποία περιέχει αριθμούς και ένα
γράμμα, συνήθως το x , με το οποίο συμβολίζεται ο άγνωστος.
β) Ο αριθμός τον οποίο αν τον τοποθετήσουμε στη θέση του αγνώστου επαληθεύει την
ισότητα ονομάζεται λύση ή ρίζα της εξίσωσης.
γ) Η διαδικασία ανεύρεσης της λύσης της εξίσωσης ονομάζεται επίλυση της εξίσωσης.

2) Πότε μία εξίσωση λέγεται ταυτότητα η αόριστη και πότε αδύνατη;

α) Όταν μια εξίσωση επαληθεύεται για οποιαδήποτε τιμή του αγνώστου ονομάζεται
ταυτότητα ή αόριστη. Π.χ.: η 0⋅ x = 0 ισχύει για κάθε τιμή του x .
β) Όταν μια εξίσωση δεν επαληθεύεται για καμία τιμή του αγνώστου τότε ονομάζεται
αδύνατη. Π.χ.: η 0⋅ x = 14 δεν ισχύει για καμία τιμή του x .

3) Τι λέμε επαλήθευση της εξίσωσης;

Όταν τοποθετούμε μια λύση της εξίσωσης στη θέση του αγνώστου για να
διαπιστώσουμε αν ισχύει η ισότητα εκτελούμε την επαλήθευση της λύσης.

Κεφάλαιο 5 – Ποσοστά

1) Τι ονομάζεται ποσοστό;
Το σύμβολο α% ονομάζεται “ποσοστό επί τοις εκατό” ή απλά ποσοστό και ισούται με το
α
κλάσμα
100

2) Με ποιό τρόπο ένα κλάσμα μετατρέπεται σε ποσοστό;

Όταν ένα κλάσμα μ/v δε γράφεται σε μορφή κλάσματος με παρονομαστή 100
εκτελούμε τη διαίρεση μ : ν και ο δεκαδικός που προκύπτει μετατρέπεται σε ποσοστό.
 ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ

1) Να παραστήσετε τις παρακάτω εκφράσεις με μεταβλητές.

α. το τριπλάσιο ενός αριθμού αυξημένο κατά 25 .
β. το μισό ενός αριθμού ελαττωμένο κατά 7 ισούται με 2 .
γ. ένας αριθμός μειωμένος κατά το διπλάσιο ενός άλλου αριθμού.
δ. το τετραπλάσιο ενός αριθμού αυξημένο κατά το επταπλάσιο του ίδιου αριθμού
ισούται με 88 .

2) Να εκφράσεις με τη βοήθεια μιας μεταβλητής:

α. Την περίμετρο ενός ρόμβου.
β. Τη διάμετρο ενός κύκλου σε σχέση με την ακτίνα του.
γ. Το εμβαδόν ενός τριγώνου, όπου η βάση είναι 10 εκατοστά.

3) Α. Να διατυπώσετε με λόγια τις παρακάτω εκφράσεις:

α. x+2 = 7 β. 2·x = 6 γ. 3 > x+1 δ. 7·x + 3 = 24

Β. Δίνονται οι εξισώσεις: x+5 = 8 και 2x = 6 . Αν η μεταβλητή x μπορεί να πάρει τις

τιμές 0, 1, 3 να βρεθεί ποιά τιμή του x επαληθεύει και τις δύο εξισώσεις.

4) Να αντιστοιχίσετε τα γράμματα της πρώτης στήλης με τους αριθμούς της δεύτερης

στήλης, ώστε οι αριθμοί της πρώτης στήλης να είναι λύσεις των εξισώσεων της
δεύτερης στήλης.

5) α. “Είμαι 13 χρονών και ο παππούς μου έχει 6 φορές τα χρόνια μου”. Διατυπώστε με
μορφή εξίσωσης την παραπάνω πρόταση και βρείτε την ηλικία του παππού.
β. Το εμβαδό ενός οικοπέδου σχήματος ορθογωνίου είναι 200 τετραγωνικά μέτρα. Να
βρεθεί το πλάτος του, αν το μήκος του είναι 20 μέτρα.

6) Να γράψετε απλούστερα τις πιο κάτω μορφές.

α. 3·x+5·x+2·x= β. 2·ω+6·ω-4·ω= γ. 6·α+α= δ. 7·β+2β-3β=
ε. 6x-2x+30x= στ. α+α+α=

7) Είναι σωστό ή λάθος ότι:

α. Η λύση της εξίσωσης 5·x = 0 , είναι το 0.
β. Η λύση της εξίσωσης 5 : x =1 , είναι το 1.
γ. Η λύση της εξίσωσης 5 − x = 1, είναι το 0.
8) Α. Να λύσετε τις πιο κάτω εξισώσεις.
α. x +1 = 2 β. 3·x = 0 γ. 6·x = 14 − 2 δ. 6 : x = 3

Β. Όμοια τις εξισώσεις.

x 5 2x 9 x x 10
α. = β. =6 γ. 3x = δ. + =
6 3 4 2 2 3 6

x+2 2 x −1 1 2x 5 9 3x 1 10 x
ε. = στ. = ζ. + = η. + = −
4 3 4 2 3 2 2 2 3 6 2

9) Να λύσετε τις εξισώσεις.

α. β. γ.

10) Να βρεθούν δυο διαδοχικοί φυσικοί αριθμοί που το άθροισμά τους να ισούται
με το τριπλάσιο της διαφοράς τους.

11) Ένα τμήμα της 1ης Γυμνασίου αποτελείται από 35 μαθητές. Αν τα κορίτσια είναι 3
περισσότερα από τα αγόρια να βρείτε τον αριθμό των αγοριών και κοριτσιών του
τμήματος.

12) Απαντήστε με ένα (Σ) σωστό η (Λ) λάθος στις πιο κάτω ερωτήσεις.
α. Η εξίσωση 2χ=4 έχει λύση το 3.
β. Η εξίσωση 0χ=1 είναι αδύνατη.
γ. Η εξίσωση 3χ=0 είναι αόριστη.
δ. Η εξίσωση 0χ=0 έχει λυση το 0.
ε. Η εξισωση 0χ=0 έχει μοναδική λύση το 0.

13) Ένα αγαθό με συντελεστή Φ.Π.Α. 19% κοστίζει 1.500€ .

α. Να βρείτε πόσο θα πληρώσουμε τελικά για το προϊόν.
β. Αν στα 1.500€ συμπεριλαμβάνεται ο Φ.Π.Α. να βρείτε την τιμή του αγαθού χωρίς
Φ.Π.Α..

14) Το ετήσιο επιτόκιο καταθέσεων μιας τράπεζας είναι 3%. Να βρείτε:

α. Πόσο τόκο θα πάρουμε για αρχικό κεφάλαιο 15.000€ σε 2 χρόνια.
β. Τι κεφάλαιο αποδίδει στον πρώτο χρόνο τόκο 630€ .

15) Ο Κώστας αγόρασε μια τηλεόραση πληρώνοντας το 40% προκαταβολή και το

υπόλοιπο σε 5 άτοκες μηνιαίες δόσεις. Αν ο Κώστας έδωσε για προκαταβολή 600€ να
βρείτε:
α. Πόσο κοστίζει η τηλεόραση.
β. Το ποσό της κάθε δόσης.

16) Το όριο αφορολόγητου εισοδήματος είναι τα 12.000€ . Από αυτό το ποσό και μέχρι
15.000€ ο φόρος είναι 15% , ενώ από τις 15.000€ και μέχρι τις 23.000€ ο φόρος
γίνεται 30%. Να υπολογίσετε το φόρο των εισοδημάτων:
α. 14.000€
β. 17.000€
γ. Αν για εισοδήματα μεγαλύτερα των 23.000€ ο φόρος γίνεται 40% να υπολογίσετε
το φόρο του εισοδήματος 40.000€ .

17) Ένα κουτάκι αναψυκτικού 330g περιέχει 20% φυσικό χυμό φρούτου και 11g
ζάχαρη, ενώ το υπόλοιπο είναι νερό. Να βρείτε:
α. Πόσα g φυσικό χυμό φρούτου περιέχονται στο κουτάκι.
β. Το ποσοστό % της ζάχαρης στο αναψυκτικό.
γ. Τα g και το ποσοστό του νερού στο αναψυκτικό.
 ΑΛΓΕΒΡΑ – Α’ ΓΥΜΝΑΣΊΟΥ

Κεφάλαιο 6 – Ανάλογα – Αντιστρόφως Ανάλογα Ποσά

1) Τι λέμε ορθοκανικό σύστημα ημιαξόνων τι τετμημένη τι τεταγμένη τι συντεταγμένες

ενός σημείου και πως ονομάζονται οι ημιάξονες αυτοί;
α) Ορθοκανονικό σύστημα ημιαξόνων λέμε: δύο κάθετους ημιάξονες Ox, Oy με κοινή
αρχή το σημείο Ο που έχει οριστεί πάνω τους η ίδια
μονάδα μέτρησης.
β) Από το σημείο Μ φέρουμε κάθετη πάνω στον
ημιάξονα x που τον τέμνει έστω στο α. Το σημείο αυτό
λέγεται τετμημένη του Μ.
γ) Αντίστοιχα αν από το σημείο Μ φέρουμε κάθετη πάνω
στον ημιάξονα y που τον τέμνει έστω στο β. Το σημείο
αυτό λέγεται τεταγμένη του Μ.
δ) Τα σημεία α, β λέγονται συντεταγμένες του Μ και
συμβολίζονται Μ(α, β).
ε) Ο ημιάξονας x λέγεται και ημιάξονας τετμημένων και ο ημιάξονας y λέγεται
ημιάξονας τεταγμένων.

2) Τι ονομάζεται αναλογία δύο αριθμών και ποιες είναι οι ιδιότητες των αναλογιών;
α
α) Ο λόγος δύο αριθμών α, β γράφεται . Η ισότητα δύο τέτοιων λόγων ονομάζεται
β

αναλογία δηλαδή

β) Οι ιδιότητες των αναλογιών είναι :

3) Πότε δύο σχήματα λέγονται όμοια;

Όταν το ένα αποτελεί σμίκρυνση η μεγέθυνση του άλλου τα σχήματα λέγονται όμοια.

4) Τι ονομάζουμε κλίμακα ενός χάρτη;

Ο λόγος της απόστασης δύο σημείων στο χάρτη προς την πραγματική απόσταση των
δύο αντίστοιχων σημείων λέγεται κλίμακα του χάρτη. (Πρέπει οι αποστάσεις να είναι
μετρημένες με την ίδια μονάδα).

5) Πότε δύο ποσά λέγονται ανάλογα;

Δύο ποσά λέγονται ανάλογα, αν μεταβάλλονται με τέτοιο τρόπο, ώστε όταν οι τιμές
του ενός πολλαπλασιάζονται με έναν αριθμό, τότε και οι αντίστοιχες τιμές του άλλου
να πολλαπλασιάζονται με τον ίδιο αριθμό.
6) Πότε δύο ποσά είναι ανάλογα; Τι παριστάνει η γραφική παράσταση αναλόγων ποσών;
α) Δύο ποσά x και y είναι ανάλογα, όταν οι αντίστοιχες τιμές τους δίνουν πάντα το
y
ίδιο πηλίκο = α Το πηλίκο α λέγεται συντελεστής αναλογίας. Ισχύει y = α · x
x
β) Παριστάνει μία ευθεία που περνά από την αρχή των ημιαξόνων

7) Πότε δύο μεγέθη είναι αντιστρόφως ανάλογα και ποια σχέση τα συνδέει;
α) Δύο μεγέθη είναι αντιστρόφως ανάλογα στην περίπτωση που η μεταβολή τους
είναι τέτοια, ώστε όταν το ένα μέγεθος πολλαπλασιάζεται επί έναν αριθμό, το άλλο
α
διαιρείται με τον ίδιο αριθμό. y =
x
β) Όταν δύο ποσά x και y είναι αντιστρόφως ανάλογα, το γινόμενο των αντιστοίχων
τιμών τους παραμένει σταθερό: y · x = α , α ≠ 0.

8) Τι λέγεται υπερβολή;
Τα σημεία που παριστάνουν τα ζεύγη (x, y) βρίσκονται σε μια καμπύλη γραμμή,
που ονομάζεται υπερβολή.
 ΠΟΣΟΣΤΑ

1) Να γράψετε σε μορφή ποσοστών (%) τα παρακάτω.

2) Να γράψετε ως κλάσματα τα ποσοστά:

3) Να υπολογίσετε τα ποσοστά:

4) α) Σ’ένα Γυμνάσιο το 52% του αριθμού των μαθητών είναι κορίτσια. Αν το γυμνάσιο
έχει 400 μαθητές, ποιός είναι ο αριθμός των κοριτσιών;
β) Ένα εργοστάσιο παράγει γάλα. Η παραγωγή ανέρχεται σε 135.000m3. Aν η
παραγωγή αυξηθεί κατά 18% πόσα m3 γάλα θα παραχθούν.

5) Ο πληθυσμός μιας πόλης είναι 25.000 άτομα. Σ’ένα χρόνο οι γεννήσεις ήταν 530 και
οι θανάτοι 470. Πόσο επι τοις % αυξήθηκε ο πληθυσμός;

6) 200.000 t ζαχαρότευτλων βγάζουν 165.000 t ζάχαρης. Να βρείτε το ποσοστό της

εξαγωγής ζάχαρης.

7) α) Σ’ένα φούρνο από 500 κιλά ζυμάρι παρασκευάζονται 425 κιλά ψωμί. Πόσο επι τοις
% είναι η απώλεια βάρους;
β) Πόσο επι τοις % είναι το ψωμί που παρασκευάζεται;

8) Σ’ένα σχολείο 400 μαθητών είχαμε 52 επιτυχόντες στα Α.Ε.Ι. την χρονιά που πέρασε
ενώ σ’ένα άλλο σχολείο 250 μαθητών είχαμε 32 επιτυχόντες. Σε ποιο σχολείο είχαμε
το μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας;

9) Ένας αγρότης καλλιεργεί 50 στρέμματα. Από αυτά 12 στρέμματα είναι βαμβάκι και
από τα υπόλοιπα το 30% είναι ελιές. Πόσα στρέμματα μένουν ακαλλιέργητα;

10) Ένας αργότης καλλιεργεί 80 στρέμματα. Από τα 22 είναι με καπνό, τα 35 είναι με

βαμβάκι και τα υπόλοιπα με οποροκηπευτικά. Να βρείτε τα αντίστοιχα ποσοστά
των καλλιεργειών.

11) Μια οικογένεια χρεώνεται σ’ένα ξενοδοχείο για τις καλοκαιρινές διακοπές της 1250€.
Το ποσόν αυτό επιβαρύνεται με Φ.Π.Α. 18%. Πόσο θα πληρώσει τελικά.

12) Για την αγορά εξοπλισμού ενός γραφείου πληρώνει κάποιος 820€. Αν ο συντελεστής
Φ.Π.Α. είναι 18% ποια είναι η αρχική τιμή των αντικειμένων που αγοράστηκαν;
13) Σ’ένα παντελόνι αξίας 35€ γίνεται έκπτωση 15% και η τελική τιμή είναι 30€. Έχει
κάνει λάθος ή όχι ο έμπορος;

14) Να γράψετε με μορφή κλασμάτων τα ποσοστά:

Α.

Β.

15) Να υπολογίσετε:

16) Να γράψετε με μορφή ποσοστών (επί της 0/00) τα κλάσματα:

17) Να βρείτε το αρχικό ποσό σε € για το οποίο:

18) Να βρείτε τι ποσοστό % είναι:

Α. Το 12 στο 200 Β. Το 8 στο 20 Γ. Το 20 στο 18 Δ. Το 0,1 στο 40

19) Δύο υπάλληλοι μιας εταιρείας αμείβονται με 1.200€ μηνιαίως. Ο πρώτος είναι πολύ
καλός στη δουλειά του και παίρνει αύξηση 8% στο μισθό του, ενώ ο δεύτερος λόγω
κακής συμπεριφοράς και μειωμένης αποδοτικότητας υφίσταται μείωση ίση με το 5,5%
του νέου μισθού του 1ου υπαλλήλου. Να βρεθούν τα ποσά των μισθών των
υπαλλήλων.

20) Στη βιτρίνα ενός καταστήματος ένα παντελόνι αξίας 120€ πωλείται με έκπτωση 25% .
Α. Ποια η τιμή του παντελονιού;
Β. Αν πληρώσουμε για το παντελόνι 80€ , πόση έκπτωση μας έκανε ο
καταστηματάρχης;
Γ. Αν η τιμή των 120€ είναι η τελική μετά την έκπτωση 25% πόση ήταν η αρχική τιμή
του παντελονιού;
 ΑΝΑΛΟΓΑ – ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ

1) α. Να σχεδιάσετε ένα ορθοκανονικό σύστημα ημιαξόνων και να τοποθετήσετε τα

σημεία Μ(2, 3), Κ(4, 0), Λ(0, 2).
β. Να σχεδιάσετε ένα ορθοκανονικό σύστημα ημιαξόνων με μονάδα μέτρησης 0,5
cm και να τοποθετήσετε τα σημεία: Α(3, 2), Β(2, 1), Γ(3, 0), Δ(0,4).

2) Να συμπληρώσετε τα παρακάτω κενά, ώστε να προκύψουν αληθείς προτάσεις:

α. Έστω το σημείο Μ(α, β)
i. ο αριθμός β λέγεται _____________ του Μ.
ii. Ο αριθμός α λέγεται ______________ του Μ.
iii. Το ζεύγος (α, β) λέγεται _____________ του Μ.
β. Ο ημιάξονας Ox λέγεται ημιάξονας των _______________.
γ. Ο ημιάξονας Oy λέγεται ημιάξονας των _______________.
δ. Αν ένα σημείο βρίσκεται στον ημιάξονα Oy, έχει _____________ 0.
ε. Το σημείο Μ(α, 0) βρίσκεται στον ημιάξονα ____________.
στ. Η αρχή των αξόνων Ο έχει συντεταγμένες το ζεύγος (__,__).

3) α. Σε μια φωτογραφία το ύψος μιας γυναίκας είναι 8 cm, ενώ το πραγματικό της
ύψος είναι 1,92 m. Πόσο έχουν σμικρυνθεί όλα τα αντικείμενα της φωτογραφίας;
β. Σε χάρτη κλίμακας 1:500.000 η απόσταση δύο πόλεων Α και Β είναι 24 cm. Ποια
είναι η πραγματική τους απόσταση;

4) Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα:

5) Στο παρακάτω πίνακα τα ποσά x και y είναι ανάλογα. Να υπολογίσετε το συντελεστή

αναλογίας και να συμπληρώσετε τον πίνακα.

6) α. Να εξετάσετε αν τα ποσά που δίνονται στον παρακάτω πίνακα είναι ανάλογα, και
αν είναι να υπολογίσετε τη σχέση που τα συνδέει.

β. Να συμπληρώσετε το διπλανό πίνακα, αν γνωρίζετε ότι τα ποσά x και y είναι

ανάλογα με συντελεστή αναλογίας 3/2 .

 2 2 3
7) Να εξετάσετε αν τα ζεύγη  1 , 3  ,  5 , 5  , (3 , 2 ) αναπαριστούν σημεία της
   
γραφικής παράστασης μιας αναλογίας.
8) Να αντιστοιχίσετε καθέναν από τους παρακάτω πίνακες στις συναρτήσεις που
ακολουθούν:

α.

β.

γ.

1. y = 3x + 1
2. y = 1, 5 x
3. y = 2x + 1

9) Για να φτιάξουμε 10 kg ψωμί χρειαζόμαστε 7,5 kg αλεύρι. Πόσα κιλά ψωμί θα

φτιάξουμε με 8 kg αλεύρι;

10) Ένα κατάστημα αγόρασε 20 ζεύγη υποδημάτων με 40 € το καθένα και τα διέθεσε με

50% κέρδος. Τα τελευταία πέντε ζευγάρια τα πούλησε την περίοδο των εκπτώσεων
με έκπτωση 30%. Να βρείτε το τελικό ποσοστό κέρδους.

11) Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα των αντιστρόφως αναλόγων ποσών x και y.
και στη συνέχεια να σχεδιάσετε τη γραφική παράσταση της σχέσης των αντιστρόφως
αναλόγων ποσών.

12) Ένα φυτό ύψους 80 cm ρίχνει σκιά 50 cm. Την ίδια στιγμή ένα δέντρο ρίχνει σκιά
8 m. Αν γνωρίζουμε ότι τα ποσά ύψος - σκιά είναι ανάλογα, να βρείτε το ύψος του
δέντρου.

12) Ένα έργο το τελειώνουν 6 εργάτες σε 4 ημέρες. Σε πόσες ημέρες θα τελείωναν το

έργο 8 εργάτες;

13) Ένα αυτοκίνητο πουλήθηκε με έκπτωση 10%. Ποια η αρχική τιμή του αυτοκινήτου,
αν το ποσό που πληρώθηκε είναι 27.000 €;

14) Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις με (Σ), αν είναι σωστές, και με (Λ), αν
είναι λανθασμένες:
α. Αν y = 3 / x , τα ποσά x και y είναι αντιστρόφως ανάλογα.
β. Αν xy = 10, τα ποσά x και y είναι ανάλογα.
γ. Η υπερβολή δεν τέμνει τους ημιάξονες Ox και Oy.
δ. Αν τα ποσά x, y παίρνουν τιμές αντιστρόφων αριθμών, είναι αντιστρόφως
ανάλογα.

15) Μια μοτοσυκλέτα για να καλύψει τα 4/5 μιας διαδρομής χρειάζεται 3,5 ώρες. Να
βρεθεί σε πόσες ώρες θα καλύψει την υπόλοιπη διαδρομή.
16) Δύο εργάτες τελειώνουν ένα έργο και πήραν 1320€ και οι δύο μαζί. Αν το
ημερομίσθιο του πρώτου είναι 55€ και του δεύτερου 65€ και εργάστικαν τις ίδιες
μέρες να βρείτε πόσα χρήματα πήρε ο καθένας.

17) Ένα καλοριφέρ όταν ανάβει 2 ώρες το πρωί, 1 ώρα το μεσημέρι και 3 ώρες το βράδυ
καταναλώνει σε 16 ημέρες 1000 λίτρα πετρέλαιο. Αν αυξηθούν οι ώρες λειτουργίας
κατά 1 ώρα το πρωί και 1 ώρα το βράδυ, πόσο πετρέλαιο θα καταναλωθεί σε 30
ημέρες;

18) Να υπολογίσετε το ποσοστό αύξησης της αξίας της βενζίνης αν η αξία του λίτρου
ήταν 0,75€ και σήμερα είναι 0,92€ το λίτρο.

19) Τα ποσά x και y του παρακάτω πίνακα είναι ανάλογα.

α. Να βρείτε το συντελεστή αναλογίας και τη σχέση που συνδέει τα ποσά x και y.
β. Να συμπληρώσετε τον πίνακα.
γ. Να βρείτε τα σημεία που παριστάνουν τα ζεύγη (x, y) και να σχεδιάσετε τη
γραφική παράσταση της σχέσης αναλογίας.

20) Στο διπλανό σχήμα έχουμε μια υπερβολή που αναπαριστά τα ζεύγη (x, y), όπου x η
παροχή μιας βρύσης σε m3/h και y ο χρόνος σε h που χρειάζεται για να γεμίσει μια
δεξαμενή.
α. Να βρείτε:
i. Τη χωρητικότητα της δεξαμενής.
ii. Το χρόνο που χρειάζεται για να γεμίσει η
δεξαμενή, όταν η παροχή είναι 3m3/h.
iii. Την παροχή της βρύσης όταν η δεξαμενή
γεμίζει σε 6 h.
β. Να βρείτε τη σχέση που συνδέει τα μεγέθη x και y.

21) Ένας εργάτης σκάβει ένα κήπο μόνος του σε 6 ώρες και ένας άλλος σε 5 ώρες. Τι
μέρος του κήπου θα σκάψουν αν δουλεύουν και οι δύο μαζί σε 1 ώρα;

22) 100 αγελάδες όταν τρώνε 4 δεμάτια άχυρο την ημέρα τελειώνουν την τροφή τους
σε 10 μέρες. Σε πόσες μέρες θα τελειώσουν την τροφή τους οι 60 αγελάδες αν
τρώνε 2 δεμάτια άχυρο την ημέρα;

23) Δίπλα δίνεται η γραφική παράσταση των αναλόγων ποσών.

Να βρείτε τον συντελεστή αναλογίας, την σχέση που τα
συνδέει και να συμπληρώσετε τον πίνακα.

x 2 0
y 400 25
 ΑΛΓΕΒΡΑ – Α’ ΓΥΜΝΑΣΊΟΥ

Κεφάλαιο 7 – Θετικοί και Αρνητικοί Αριθμοί.

1) Δώσατε τον ορισμό των θετικών, αρνητικών, ομόσημων, ετερόσημων, ακέραιων και
ρητών αριθμών
α) Θετικός λέγεται ο αριθμός που έχει πρόσημο «+», π.χ. + 5
β) Αρνητικός λέγεται ο αριθμός που έχει πρόσημο «–», π.χ. – 3
Το 0 δεν είναι ούτε θετικός ούτε αρνητικός αριθμός.
γ) Ομόσημοι λέγονται οι αριθμοί που έχουν το ίδιο πρόσημο. Δηλ. όλοι οι θετικοί ή όλοι
οι αρνητικοί.
δ) Ετερόσημοι λέγονται δύο αριθμοί που έχουν διαφορετικό πρόσημο. Δηλ. ο ένας
είναι θετικός και ο άλλος αρνητικός.
ε) Ακέραιοι αριθμοί είναι οι φυσικοί αριθμοί μαζί με τους αντίστοιχους αρνητικούς. Δηλ.
οι αριθμοί: …, – 2, – 1, 0, 1, 2, …
ζ) Ρητοί αριθμοί είναι οι φυσικοί αριθμοί, τα κλάσματα και οι δεκαδικοί μαζί με τους
αντίστοιχους αρνητικούς.

2) Τι είναι η απόσταση δύο σημείων; Τι λέγεται απόλυτη τιμή ενός αριθμού;

α) Απόσταση δύο σημείων ονομάζουμε το μήκος του τμήματος που τα ενώνει.
β) Η απόλυτη τιμή ενός ρητού αριθμού α εκφράζει την απόσταση του σημείου με
τετμημένη α από την αρχή Ο του άξονα και συμβολίζεται με |α|. Είναι πάντα θετικός
αριθμός η μηδέν. Πχ. |+3| = 3 και |-3| = 3 ισχύει |0| = 0 .

3) Πως προσθέτουμε δύο ομόσημους και πως δύο ετερόσημους ρητούς αριθμούς;
α) Για να προσθέσουμε δύο ή περισσότερους ομόσημους ρητούς αριθμούς,
προσθέτουμε τις απόλυτες τιμές τους και στο άθροισμα βάζουμε το πρόσημό τους.
β) Για να προσθέσουμε δύο ετερόσημους ρητούς αριθμούς, αφαιρούμε από τη μεγαλύ-
τερη απόλυτη τιμή τη μικρότερη και στη διαφορά βάζουμε το πρόσημο του ρητού με
τη μεγαλύτερη απόλυτη τιμή.
Με άλλα λόγια σε οποιαδήποτε περίπτωση βάζουμε το πρόσημο του μεγαλυτέρου και
αν έχουν το ιδιο πρόσημο τους προσθέτουμε ενώ αν έχουν διαφορετικό πρόσημο
τους αφαιρούμε.

4) Πως θα αφαιρέσουμε δύο ρητούς αριθμούς;

Για να αφαιρέσουμε από τον αριθμό α τον αριθμό β, προσθέτουμε στον α τον αντίθετό
του β . Δηλαδή α – β = α + (- β) .

5) Πως πολλαπλασιάζουμε η διαιρούμε δύο ρητούς αριθμούς;

α) Το γινόμενο η το πηλίκο δύο ομόσημων αριθμών είναι θετικός αριθμός.
β) Το γινόμενο η το πηλίκο δύο ετερόσημων αριθμών είναι αρνητικός αριθμός.

6) Ιδιότητες του πολλαπλασιασμού

7) Πότε δύο ρητοί αριθμοί λέγονται αντίστροφοι;
Οι ρητοί αριθμοί α και β λέγονται αντίστροφοι, όταν αβ = 1. Οι αντίστροφοι αριθμοί
είναι ομόσημοι.

8) Τι ονομάζουμε δύναμη ενός αριθμού;

Δύναμη με βάση ένα ρητό αριθμό α και εκθέτη φυσικό αριθμό v ≥ 2 που
συμβολίζεται με αν, λέμε το γινόμενο ν παραγόντων ίσων με τον αριθμό α. Δηλ.
αν = α · α · α · α · … · α . Ορίζουμε ακόμη α1 = α.

9) Ποιο είναι το πρόσημο μιας δύναμης;

α) Μία δύναμη με βάση θετικό αριθμό είναι θετικός αριθμός.
β) Μια δύναμη με βάση αρνητικό αριθμό και εκθέτη άρτιο είναι θετικός αριθμός.
γ) Μια δύναμη με βάση αρνητικό αριθμό και εκθέτη περιττό είναι αρνητικός αριθμός.

10) Ιδιότητες Δυνάμεων.

α) β) γ)

δ) ε)
 ΘΕΤΙΚΟΙ - ΑΡΝΗΤΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ - ΔΥΝΑΜΕΙΣ

1) Να κατατάξετε τους παρακάτω αριθμούς σε τρεις ομάδες, τους θετικούς, τους αρ-
νητικούς και σε αυτούς που δεν είναι ούτε θετικοί ούτε αρνητικοί:

2) Να εκφράσετε με ρητούς αριθμούς τις παρακάτω εκφράσεις:

α. ελάττωση της θερμοκρασίας κατά 50 C
β. ζημιά 50 €
γ. αύξηση πληθυσμού κατά 150 ανθρώπους
δ. 18 m κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

3) Να υπολογίσετε την απόλυτη τιμή των ρητών αριθμών:

4) Να περιγράψετε ποιες ώρες της ημέρας εκφράζουν οι αριθμοί 5, - 3, - Ι, + 2, 0, αν

ως αρχή μέτρησης του χρόνου πάρουμε το μεσημέρι (12 h) της ημέρας.

5) α. Να παραστήσετε με σημεία ενός άξονα τους αριθμούς:

5, -3,2, -0,5, 1,5, -2, +3
β. Nα τοποθετήσετε τους αριθµούς –5 +9 –8 –3,1 +2,5
πάνω στον άξονα.

6) α. Να βρείτε τους αριθμούς που έχουν απόλυτη τιμή 5 και -5.

β. Να βρείτε την απόσταση του σημείου Α με τετμημένη – 3 από την αρχή Ο του
άξονα x΄x.
γ) Να υπολογίσετε την απόλυτη τιμή του αριθμού – 3.

7) Να συμπληρωθούν τα κενά
Αριθμός 1 -3 -5/2
Αντίθετος 2 -4/3 6
Απόλυτη Τιμή 4/5 0

8) Να υπολογίσετε τα αθροίσματα:
α. 92 + 39 β. 673 + 89 γ. 6, 32 + 29, 2
δ. 1325,6 + 7, 2 ε. 0,062 + 6, 32 στ. 9,72 + 2, 3

9) Να υπολογίσετε τα αθροίσματα:
α. (+ 7) + (+ 8), β. (- 5) + (- 9), γ. (+ 13) + (- 6),
δ. (- 11) + (+ 8), ε. (- 17) + (+ 17)

10) Τα παρακάτω τετράγωνα είναι µαγικά. ∆ηλαδή στα τετράγωνα αυτά τα αθροίσµατα
αριθµών κάθε γραµµής, κάθε στήλης άλλα και κάθε διαγωνίου είναι ίσα µεταξύ τους.
Συµπληρώστε τα κενά, ώστε να ισχύει το παραπάνω.

α. β.
11) Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις με (Σ), αν είναι σωστές, και με (Λ),
αν είναι λανθασμένες:
α. Το άθροισμα δύο ετερόσημων αριθμών είναι θετικός αριθμός.
β. Αν το άθροισμα ομόσημων ρητών είναι θετικός αριθμός, τότε οι ρητοί είναι
θετικοί.
γ. Αν το άθροισμα δύο ετερόσημων αριθμών είναι αρνητικός, τότε μεγαλύτερη
απόλυτη τιμή έχει ο αρνητικός.
δ. Αν το άθροισμα ομόσημων ρητών είναι αρνητικός, τότε οι ρητοί είναι αρνητικοί.
ε. Αν α + β = 0, τότε οι α και β είναι αντίθετοι.

12) Να κάνετε τις πράξεις:

α. |-3| + |-9| - |2|
β. |-1| + |-8| + |+3| - |-5|
γ. |-13,1| + |-5,9| - |-3| + |+3|.

13) Να υπολογίσετε τις παραστάσεις α – β και β – α όταν:

1. α = +3, β = +52.
2. α = +7, β = –103.
3. α = –8, β = +134.
4. α = –3, β = –9.

14) Να υπολογίσετε τον x ώστε να είναι αληθείς οι παρακάτω ισότητες:(να λυθούν οι

εξισώσεις)
α. x + (+5) = 8
β. x + (–5) = 9

15) Να συµπληρώσετε κατάλληλα τα κενά (...) ώστε να προκύψουν αληθείς ισότητες:

α. (+3) + (+... ) = ... 10
β. (–... ) + (–9) =... 17
γ. (...) + (+5) = –7
δ. (...) + (+20) = +5

16) Να υπολογίσετε τις διαφορές:

17)

18) Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις με (Σ), αν είναι σωστές ή με (Λ) αν είναι
λανθασμένες:
α. Το πρόσημο του γινομένου δύο αρνητικών ρητών είναι «–».
β. Οι αντίστροφοι αριθμοί είναι ετερόσημοι.
γ. Αν α · β = 5, τότε οι αριθμοί α και β είναι πάντοτε θετικοί.
δ. Αν α · β = –3, τότε οι αριθμοί α και β είναι ετερόσημοι.
19) Να υπολογίσετε τα γινόμενα:
α. (+5) · (+6),
β. (+7) · (+9),
γ. (–3) · (–8),
δ. (–6) · (–7),
ε. (+3) · (–5),
στ. (+6) · (–8).

19) Αν α = –2, β = –3 και γ = –1, να υπολογίσετε τις τιμές των παραστάσεων:

α. Α = 3α – 2β + 5γ,
β. Β = αβ – βγ + γ,
γ. Γ = γ – αβγ + 2β,
δ. Δ = (α – β) · (β – 3γ)

20) Να υπολογίσετε τα πηλίκα:

α. –36 : (–9),
β. 48 : (–12),
γ. –63 : 7,
δ. 45 : (–9),
ε. –3,6 : (–1,2)

21) Να λύσετε τις εξισώσεις:

α. 3x = 6,
β. –2x = 5,
γ. –6x = –18,
2
δ. 5x= − ,
3
3
ε. − x=2,
5
5 10
στ. − x= −
3 3

22) Να γράψετε σε κλασματική μορφή τους δεκαδικούς περιοδικούς αριθμούς:

α. 0, 7 β. −1,53

23) Να βρείτε την κλασματική μορφή των αριθμών:

α. 3,2
β. – 5,45,
γ. 0,047
δ. 1,5
ε. 3, 26
στ. 9, 73
ζ. 1, 275

24) Να βρείτε το πρόσημο των αριθμών:

α. (–5)4, β. (–13)5, γ. –76, δ. – (–6)7

25) Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις με (Σ), αν είναι σωστές ή με (Λ), αν είναι
λανθασμένες:
α. Αν α < 0 και ν άρτιος, τότε αν < 0
β. αμ · αν = αμ·ν
γ. (α · β)ν = α · βν
δ. (αμ)ν = αμ·ν
26) Να υπολογίσετε τις δυνάμεις:

27) Να κάνετε τις πράξεις.

α. β. γ.

δ. ε. στ.

ζ. η. θ.

28) Να γράψετε σε τυποποιημένη μορφή τους αριθμούς 4700000, 125000, 0,00045

29) Να γράψετε σε τυποποιημένη μορφή τους αριθμούς:

α. 30.000.000
β. 5.600.000
γ. 243.000.000
δ. 0,00002
ε. 0,00000034
στ. 0,000000000735.

30) Να υπολογίσετε τις δυνάμεις.

α.

β.

γ.

δ. Δ= (5-1)2 · (2+2)2

31) Να γραφούν οι παρακάτω παραστάσεις με την μορφή μιας δύναμης.

2 4 7
α.  1  ·  1  ·  1  ·  − 1 
 − 3   − 3   − 3   3
       

β.  35 :33  •  316 :3 
   

( −6 )
5 5
•8
γ.
5
24

2
 3
δ.  2  :16
 -  
 3   81
 ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ – Α’ ΓΥΜΝΑΣΊΟΥ

Κεφάλαιο 1 – Βασικές Γεωμετρικές Γνώσεις

1) Τι ονομάζουμε μέσο ευθύγραμμου τμήματος;

Μέσο ευθύγραμμου τμήματος ονομάζουμε ένα σημείο, που ανήκει στο τμήμα και
χωρίζει αυτό σε δύο ίσα τμήματα.

2) Τι είναι η διάμεσος τριγώνου;

Το ευθύγραμμο τμήμα που ενώνει μια κορυφή ενός τριγώνου με το μέσο της απέναντι
πλευράς, λέγεται διάμεσος του τριγώνου. Προφανώς κάθε τρίγωνο έχει τρεις
διαμέσους που αν σχεδιαστούν σωστά παρατηρούμε ότι διέρχονται και οι τρεις από το
ίδιο σημείο (λέγεται κέντρο βάρους του τριγώνου).

3) Τι ονομάζουμε ύψος τριγώνου;

Η απόσταση της κορυφής ενός τριγώνου από την απέναντι πλευρά λέγεται ύψος του
τριγώνου.

4) α) Ποιες είναι οι σχετικές θέσεις δύο ευθειών στο επίπεδο;

Δύο ευθείες που ανήκουν στο ίδιο επίπεδο μπορεί να είναι τεμνόμενες ή
παράλληλες.
β) Πότε δύο ευθείες του επιπέδου λέγονται παράλληλες;
Δύο ευθείες που ανήκουν στο ίδιο επίπεδο και δεν τέμνονται λέγονται παράλληλες.

5) α) Τι είναι κύκλος;
Κύκλος με κέντρο Ο και ακτίνα ρ είναι το επίπεδο σχήμα που όλα του τα σημεία
απέχουν από το Ο απόσταση ίση με ρ.
β) Πότε λέμε ότι μια ευθεία εφάπτεται σε ένα κύκλο;
Όταν μια ευθεία έχει ένα μόνο κοινό σημείο με ένα κύκλο τότε η ευθεία λέγεται
εφαπτομένη του κύκλου. Το κοινό σημείο της ευθείας και του κύκλου λέγεται
σημείο επαφής. Η ακτίνα στο σημείο επαφής και η εφαπτομένη σχηματίζουν ορθή
γωνία.

Κεφάλαιο 2 – Συμμετρία

1) α) Τι ονομάζουμε μεσοκάθετο ενός ευθύγραμμου τμήματος;

Η ευθεία που διέρχεται από το μέσο ενός τμήματος και είναι κάθετη σ’ αυτό λέγεται
μεσοκάθετος του τμήματος.
β) Ποια είναι η χαρακτηριστική ιδιότητα της μεσοκαθέτου;
Κάθε σημείο της μεσοκαθέτου ενός τμήματος ισαπέχει από τα άκρα του τμήματος.
Κεφάλαιο 2 – Παράλληλες Ευθείες

1) Έστω δύο ευθείες ε1, ε2 παράλληλες και ευθεία ε που τέμνει τις άλλες δύο στα σημεία
Α και Β αντίστοιχα.

Τότε:
i) Οι γωνίες Α1, Α2, Β1, Β2 βρίσκονται εντός των παραλλήλων και λέγονται εντός
ii) Οι γωνίες Α3, Α4, Β3, Β4 βρίσκονται εκτός των παραλλήλων και λέγονται εκτός
iii) Οι γωνίες Α1, Α3, Β1, Β3 βρίσκονται προς το ίδιο μέρος της ευθείας ε και
λέγονται επί ταυτά
iv) Οι γωνίες Α2, Β1 και Α1, Β2 βρίσκονται εκατέρωθεν της ε και λέγονται εναλλάξ

ΠΡΟΣΟΧΗ

Α. Δυο γωνίες εντός εναλλάξ είναι ίσες.

Β. Δυο γωνίες εντός εκτός και επί ταυτά είναι ίσες.
Γ. Δυο γωνίες εντός και επί ταυτά είναι παραπληρωματικές.
 ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

1) Να γράψετε τα ευθύγραμμα τμήματα που ορίζονται απ’ όλα τα σημεία του σχήματος.

2) Πόσες ημιευθείες έχοιυν αρχή το Α και πόσες από αυτές είναι αντικείμενες;

3) Να γράψετε τρία σημεία που δεν είναι συνευθειακά και να χαράξετε όλα τα
ευθύγραμμα τμήματα που έχουν άκρα τα σημεία αυτά.

4) Να κατασκευάσετε ένα ευθύγραμμο τμήμα το οποίο να έχει μήκος 8cm. Στη συνέχεια
να υπολογίσετε και να σημειώσετε το μέσο του ευθυγράμμου τμήματος .

5) Ποια ευθύγραμμα σχήματα έχουν δημιουργηθεί από τις ευθείες του παρακάτω
σχήματος;

  
6) Ποιες γωνίες σχηματίζονται στα τρίγωνα ΑΔΕ , AEB , ΔΕΓ ;
7) Να ονομαστούν όλες οι γωνίες των παρακάτω σχημάτων.

α. β.

8) Σε μία ευθεία ε να πάρετε τα σημεία Α, Β, Γ, Δ και ΑΒ=1 cm, ΒΓ=5 cm και ΓΔ=20
cm. Να εξετάσετε αν τα ΑΓ και ΒΔ είναι ίσα.

9) Να πάρετε ένα σημείο Α και να βρείτε 3 σημεία που το καθένα να απέχει 0,43 dm
από το Α.

10) Να χαράξετε μία ευθεία (ε) και να πάρετε δύο σημεία από την ίδια μεριά της. Να
υπολογίσετε τις αποστάσεις αυτών των σημείων από την ευθεία και να τις συγκρίνετε
μεταξύ τους. Είναι ίσες; Πότε θα είναι ίσες;

11) Να βρείτε το μήκος της τεθλασμένης γραμμής ΑΒΓΔΕ με πλευρές ΑΒ=60mm,

ΒΓ=2cm, ΓΔ=0,6dm και ΔΕ=1,3cm.

12) Θεωρούμε δύο αντικείμενες ημιευθείες Αχ και Αχ΄. Να πάρετε τα σημεία Β στην Αχ
έτσι ώστε ΑΒ=5cm και ένα σημείο Γ στην Αχ΄ έτσι ώστε ΓΒ=2,6cm. Να βρείτε το
μήκος του ΑΓ.

13) Σε μια ευθεία ε, να πάρετε διαδοχικά τα σημεία Α, Β, Γ και Δ έτσι ώστε ΑΓ=6cm,
ΒΓ=0,5km και Γ μέσο του ΑΔ. Να βρείτε τα μήκη των ΓΔ, ΑΒ και ΑΔ.

14) Σε μια ευθεία ε να πάρετε τα σημεία Κ, Λ ώστε ΚΛ=5cm και ένα σημείο Α ώστε
ΑΚ=2,5cm. Να βρείτε το μήκος του ΛΑ για κάθε πιθανή θέση του Α πάνω στην
ευθεία ε.

15) Να κατασκευάσετε τη διχοτόμο μιας γωνίας 90ο

 =120ο και να φέρετε την ημιευθεία Οζ, η οποία χωρίζει

16) Να σχεδιάσετε μια γωνία xOy
 σε δύο γωνίες, από τις οποίες η μία είναι 1 xOy
τη γωνία xOy  .
4

 =105ο σε δύο άλλες γωνίες, έτσι ώστε η μία να είναι

17) Να χωρίσετε τη γωνία xOy
διπλάσια της άλλης.

18) Να σχεδιάσετε ένα τρίγωνο ΑΒΓ με A  =40ο και B

 =600.
α) Να βρείτε τη γωνία Γ ως προς το μέτρο της
β) Να φέρετε τις διχοτόμους των γωνιών του τριγώνου

19) Να σχεδιάσετε μια ορθή γωνία xOy και να πάρετε ένα σημείο Α στην Οχ, έτσι ώστε
ΟΑ=2cm.
α) Να βρείτε στην Οy σημείο Β, έτσι ώστε ΑΒ=4 cm

β) Να μετρήσετε τις γωνίες του τριγώνου O A B .
 
20) Σε τρίγωνο A B Γ να βρείτε τα μέσα των πλευρών ΑΓ και ΑΒ και ονομάστε τα σημεία
Μ και Κ. Στη συνέχεια να ενώσετε τα Μ και Κ. Τι παρατηρείτε σχετικά με το ευθύ-
γραμμο τμήμα ΜΚ και την πλευρά ΒΓ;

21) Σε ποια σχήματα οι σημειωμένες γωνίες είναι εφεξής;

α. β.

γ.

22) Να βρείτε και να ονομάσετε όλες τις εφεξής γωνίες του σχήματος.

23) Να γράψετε τις εφεξής και τις διαδοχικές γωνίες που υπάρχουν στα παρακάτω
σχήματα.

α. β.
24) Να βρείτε δύο παραπληρωματικές γωνίες α και β, όταν
α. η γωνία α είναι διπλάσια της γωνίας β
β. η γωνία β είναι μικρότερη κατά 20ο από την γωνία α
γ. η γωνία α είναι ίση με το ¼ της γωνίας β.

25) Να υπολογίσετε τις γωνίες του παρακάτω σχήματος.

26) 1. Να βρείτε την παραπληρωματική της γωνίας

2. Να βρείτε την συμπληρωματική της γωνίας

27) Δυο γωνίες είναι σνμπληρωματικές μεταξύ τους και η μία είναι τριπλάσια της άλλης.
Να βρείτε τις δυο γωνίες ω και φ.

 είναι διπλάσια της ω

28) Να βρείτε δύο παραπληρωματικές γωνίες ω και φ, όταν η φ .

 είναι μεγαλύτερη κατά

29) Να βρείτε δύο παραπληρωματικές γωνίες ω και φ, όταν η φ
.
50ο από την ω

30) Να υπολογίσετε τις γωνίες του παρακάτω σχήματος.

 =90ο και yOz

31) Στο παρακάτω σχήμα είναι xOy  =40ο. Αν Οδ είναι η διχοτόμος της
 και Οδ΄ η διχοτόμος της yO
xOz z , να υπολογίσετε η γωνία δOδ'
 .
32) Να σχεδιάσετε τέσσερις ευθείες ε1, ε2, ε3, ε4, έτσι ώστε:
α. οι ευθείες να μην τέμνονται
β. ε1||ε3, ε1  ε2 κσι ε2||ε4
γ. ένα μόνο κοινό σημείο

33) Από ένα σημείο Α που βρίσκεται εκτός ευθείας ε να φέρετε ευθεία ε1 κάθετη στην ε.

34) Από ένα σημείο Α που βρίσκεται εκτός ευθείας ε να φέρετε ευθεία ε1 παράλληλη
στην ε.

35) Να σχεδιάσετε δύο παράλληλες ευθείες ε1 και ε2 που να απέχουν 5cm. Να βρείτε
ένα σημείο Μ, το οποίο να ισαπέχει από τις ε1 και ε2. Στη συνέχεια να φέρετε από το
Μ ευθεία παράλληλη στις ε1 και ε2.

36) Να σχεδιάσετε δύο ημιευθείες Αχ και Αy, όχι αντικείμενες. Να βρείτε ένα σημείο Β
της Αχ το οποίο από την Αy ΒΒ΄=30mm και ένα σημείο Γ της Αy το οποίο απέχει από
την Αχ απόσταση ΓΓ΄=0,5dm
α. Να συγκρίνετε μετρώντας με το υποδεκάμετρο τα τμήματα ΑΒ και ΑΓ
β. Να συγκρίνετε μετρώντας με το μοιρογνωμόνιο τις γωνίες ΑΓΓ΄και ΑΒΒ΄.

37) Να σχεδιάσετε ένα κύκλο με κέντρο το σημείο Ο και διάμετρο το ευθύγραμμο τμήμα
ΑΒ=2,5cm.

38) Να σχεδιάσετε ένα κύκλο (O, 3cm) και να πάρετε σημείο Μ του κύκλου. Να
σχεδιάσετε ένα άλλο κύκλο (Μ, 2dm).

39) Να σχεδιάσετε ένα κύκλο (O, 3cm). Να ορίσετε ένα σημείο Α του κύκλου αυτού και
να χαράξετε τις χορδές ΑΒ=1,2 cm και ΑΓ=3cm.

40) Σ’ ένα κύκλο (Ο,ρ) να φέρετε δυο διαμέτρους ΑΒ και ΓΔ.

α) Να συγκρίνετε τα τόξα ΑΔ και ΒΓ, καθώς και τα τόξα ΑΓ και ΒΔ
 =600, να βρείτε τις γωνίες που σχηματίζουν οι δύο διάμετροι.
β) Αν ΑΔ

41) Σ’ ένα κύκλο (Ο,ρ) φέρνουμε διάμετρο ΑΒ και παίρνουμε στο ίδιο ημικύκλιο τρία
  KΛ
σημεία Κ, Λ, Μ έτσι ώστε AK   ΛΜ
 =200. Να βρείτε πόσες μοίρες είναι το τόξο
ΜΒ

42) Να υπολογίσετε σε μοίρες τα τόξα στα οποία έχει χωριστεί ο κύκλος του παρακάτω
σχήματος.

43) Σε κύκλο (Ο, ρ) να σχεδιάσετε δύο διαδοχικές επίκεντρες γωνίες ΑΟΒ=800 και
ΒΟΓ=1150. Να υπολογίσετε την κυρτή γωνία ΑΟΓ .
  να ισούται με το 1
44) Σε κύκλο (Ο, ρ) να πάρετε δύο τόξα ΑΒ και ΒΓ έτσι ώστε το ΑΒ
6
 με τα 4 του κύκλου. Να υπολογίσετε τις επίκεντρες γωνίες
του κύκλου και το ΒΓ
9
ΑΟΒ και ΑΟΓ.

45) Στο παρακάτω ημικύκλιο να υπολογίσετε τις γωνίες ΑΟΒ, ΒΟΓ και ΓΟΔ.

46) Να σχεδιάσετε κύκλο (Ο, ρ) με διάμετρο ΑΒ=5cm. Να φέρετε τις εφαπτομένες του
κύκλου στα σημεία Α και Β.

47) Να χαράξετε δύο παράλληλες ευθείες ε1 και ε2, που να απέχουν μεταξύ τους 10cm.
Να σχεδιάσετε ένα κύκλο που να εφάπτεται στις ευθείες ε1, ε2.

48) Έστω μία ευθεία ε και ένα σημείο Ο, του οποίου η απόσταση από την ε είναι
ΟΜ=4,2cm. Να βρείτε πόσα κοινά σημεία έχει η ε με τον κύκλο (Ο, ρ) όταν:
α) ρ=2,3cm β) ρ=3,8cm γ) ρ=4,1cm

49) Πως μπορούμε να βρούμε ακριβώς το κέντρο ενός CD;

50) Να βρείτε όλα εκείνα τα σημεία του επιπέδου που απέχουν συγχρόνως από σημείο Ο
απόσταση μεγαλύτερη από 6 cm και μικρότερη από 8cm.
 ΣΥΜΜΕΤΡΙΑ – ΓΩΝΙΕΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΩΝ ΕΥΘΕΙΩΝ

1) Να κατασκευάσετε το συμμετρικό του τριγώνου ΑΒΓ ως προς την ευθεία ε σε καθένα

από τα παρακάτω σχήματα.

2) Να κατασκευάσετε το συμμετρικό του κύκλου (Ο, ρ) ως προς την ευθεία ε σε καθένα

από τα παρακάτω σχήματα.

3) Να κατασκευάσετε τα συμμετρικά των παρακάτω σχημάτων ως προς την ευθεία ε.

4) Να χαράξετε τους άξονες συμμετρίας των παρακάτω σχημάτων.

5) Να βρείτε τον άξονα συμμετρίας του παρακάτω σχήματος.

6) Να σχεδιάσετε ένα ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ και μια ευθεία ε που δεν είναι κάθετη σ’
αυτό. Να βρείτε σημείο Μ της ε το οποίο ισαπέχει από τα σημεία Α και Β.

7) Δίνεται μια ευθεία ε και ένα σημείο της Ο. Να κατασκευάσετε την ευθεία που είναι
κάθετη στην ε και διέρχεται από το Ο.

8) Να χωρίσετε ένα ευθύγραμμο τμήμα σε 10 ίσα ευθύγραμμα τμήματα.

9) Να σχεδιάσετε ένα τρίγωνο ΑΒΓ και να χαράξετε ευθεία ε||ΒΓ που να διέρχεται από
το Α. Αν οι πλευρές ΑΒ και ΑΓ δεν είναι ίσες, να βρείτε σημείο Μ της ε, το οποίο
ισαπέχει από τις κορυφές Β και Γ.

10) Να σχεδιάσετε μια γωνία ΑΟΒ και να πάρετε σημείο Μ στην ΟΑ και ένα σημείο Κ
στην ΟΒ, έτσι ώστε ΟΜ=ΟΚ. Γιατί το Ο ανήκει στη μεσοκάθετη του ΚΜ;

11) Να σχεδιάσετε ένα κύκλο και μια διάμετρο του ΚΛ. Βρείτε δύο σημεία του κύκλου,
ώστε το καθένα να ισαπέχει από τα Κ και Λ.

12) Να κατασκευάσετε το συμμετρικό ορθογωνίου τριγώνου ΑΒΓ ως προς την κορυφή Α

 =900)
(A

13) Να κατασκευάσετε το συμμετρικό κύκλου (Ο, ρ) ως προς εξωτερικό σημείο

14) Να κατασκευάσετε το συμμετρικό τετραγώνου ως προς το μέσο Μ της μιας πλευράς

του

15) Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ. Να κατασκευάσετε το συμμετρικό Δ της κορυφής Β ως προς

την κορυφή Γ και το συμμετρικό Ε του σημείου Δ ως προς την ημιευθεία ΑΓ.
α) Γιατί είναι ΓΕ=ΓΔ;
β) Η ημιευθεία ΑΓ τι είναι για το τμήμα ΕΔ;

16) Να συμπληρώσετε κατάλληλα το σχήμα, ώστε το Ο να γίνει κέντρο συμμετρίας του.

17) Να συμπληρώσετε κατάλληλα τα παρακάτω σχήματα, ώστε το Ο να γίνει κέντρο
συμμετρίας του.

18) Στο παρακάτω σχήμα είναι ε1||ε2 και ε2||ε4. Να υπολογίσετε τις άγνωστες γωνίες.

19) Να υπολογίσετε τις γωνίες στα παρακάτω σχήματα, αν ε1||ε2

20) Στο παρακάτω σχήμα είναι Αχ ||ΒΓ. Να υπολογίσετε τις γωνίες Α και Β του
τριγώνου ΑΒΓ.

21)  =900. Να υπολογίσετε τη γωνία φ.

Στο παρακάτω σχήμα είναι ε1||ε2||ε3 και ABΓ

22)   3β .
Να υπολογίσετε τις γωνίες του παρακάτω σχήματος, αν είναι ε1||ε2 και α

 = 1200. Να υπολογίσετε τις γωνίες ω, φ,

23) Στο παρακάτω σχήμα είναι Αχ||ΒΓ και Γ Ay
α και γ.

24) Να υπολογίσετε τις γωνίες του παρακάτω σχήματος.

25) Να υπολογίσετε τα τόξα ΑΟΒ και ΑΔ, αν ΑΟ||ΓΔ.

26) Στο παρακάτω σχήμα είναι ε1||ε2, ω =300, φ M =1210.Να βρείτε τις
 =600 και ΚΛ

υπόλοιπες γωνίες του σχήματος κ , λ

 και ρ .
 ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ – Α’ ΓΥΜΝΑΣΊΟΥ

Κεφάλαιο 3 – Τρίγωνα – Παραλληλόγραμμα - Τραπέζια

1) α) Σε ποιες κατηγορίες χωρίζουμε τα τρίγωνα όταν τα εξετάζουμε ως προς τις

πλευρές τους;
i. Ισόπλευρο, το τρίγωνο που έχει τρεις πλευρές ίσες.
ii. Ισοσκελές, το τρίγωνο που έχει δύο πλευρές ίσες.
iii. Σκαληνό, το τρίγωνο που όλες του οι πλευρές είναι άνισες.
β) Σε ποιες κατηγορίες χωρίζουμε τα τρίγωνα όταν τα εξετάζουμε ως προς τις
γωνίες τους;
i. Αμβλυγώνιο, το τρίγωνο που έχει μια γωνία αμβλεία.
ii. Ορθογώνιο, το τρίγωνο που έχει μια γωνία ορθή.
iii. Οξυγώνιο, το τρίγωνο που όλες του τις γωνίες οξείες.

2) Ποια τα είδη γωνιών;

i. Ορθή, η γωνία 90°
ii. Οξεία, η γωνία που είναι μικρότερη από 90°
iii. Αμβλεία, η γωνία που είναι μεγαλύτερη από 90°
Άλλες περιπτώσεις γωνιών είναι και οι
iv. Μηδενική, η γωνία 0°
v. Ευθεία, η γωνία 180°
vi. Πλήρης, η γωνία 360°.

3) α) Ποιες γωνίες λέγονται παραπληρωματικές και ποιες κατακορυφήν;

Παραπληρωματικές λέγονται δύο γωνίες που έχουν άθροισμα 180°
Κατακορυφήν λέγονται δύο γωνίες όταν έχουν την ίδια κορυφή και οι πλευρές της
μιας γωνίας είναι προεκτάσεις των πλευρών της άλλης γωνίας.
β) Ποια σχέση συνδέει δύο κατακορυφήν γωνίες;
Δύο κατακορυφήν γωνίες είναι ίσες.
γ) Πόσο είναι το άθροισμα των γωνιών κάθε τριγώνου;
Το άθροισμα των γωνιών κάθε τριγώνου είναι 180°.

4) α) Ποια είδη παραλληλογράμμων γνωρίζετε;

i. Πλάγιο παραλληλόγραμμο
ii. Ορθογώνιο, το παραλληλόγραμμο που έχει όλες του τις γωνίες ίσες (=90°)
iii. Ρόμβος, το παραλληλόγραμμο που έχει όλες τις πλευρές του ίσες.
iv. Τετράγωνο, το παραλληλόγραμμο που έχει τις πλευρές του ίσες και τις γωνίες
του ίσες (=90°).
β) Ποιες είναι οι ιδιότητες του παραλληλογράμμου;
i. Οι απέναντι πλευρές του είναι παράλληλες
ii. Οι απέναντι πλευρές του είναι ίσες
iii. Οι απέναντι γωνίες είναι ίσες
iv. Οι διαγώνιες διχοτομούνται.
5) Σε κάθε ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ με ΑΒ=ΑΓ ισχύουν:
i) Η διάμεσος που αντιστοιχεί στη βάση, είναι ύψος, διχοτόμος και άξονας
συμμετρίας του τριγώνου.
  Γ )
ii) Οι προσκείμενες γωνίες στη βάση του τριγώνου είναι ίσες ( B

6) Σε κάθε ισόπλευρο τρίγωνο ΑΒΓ ισχύουν:

i) Οι ευθείες των διαμέσων είναι άξονες συμμετρίας και κάθε διάμεσος είναι ύψος και
διχοτόμος
 B
ii) Όλες οι γωνίες είναι ίσες A   Γ = 60ο

7)  B
α) Σε κάθε τρίγωνο ΑΒΓ ισχύει A   Γ =180ο.
β) Σε κάθε ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ, οι οξείες γωνίες είναι συμπληρωματικές

γ) Η γωνία ΑΓχ που σχηματίζεται από την πλευρά ΑΓ και την προέκταση της ΒΓ προς
το μέρος του Γ σ’ ένα τρίγωνο ΑΒΓ, ονομάζεται εξωτερική γωνία και συμβολίζεται

Γ εξ. Μια εξωτερική γωνία είναι παραπληρωματική της αντίστοιχης εσωτερικής.
δηλαδή Γ  Γ εξ = 1800

8) Πως υπολογίζουμε το εμβαδά

α) Τριγώνου
Το εμβαδόν ενός τριγώνου είναι ίσο με το μισό του γινομένου της βάσης του επί το
βυ
ύψος. E 
2
β) Παραλληλογράμμου
Το εμβαδόν ενός παραλληλογράμμου είναι ίσο με το γινόμενο μιας βάσης του επί
το αντίστοιχο ύψος. E = β  υ
γ) Τραπεζίου;
Το εμβαδόν ενός τραπεζίου είναι ίσο με το ημιάθροισμα των βάσεών του επί το
β B
ύψος του. Ε = υ
2
 ΤΡΙΓΩΝΑ – ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΓΡΑΜΜΑ- ΤΡΑΠΕΖΙΑ

1)  =90ο) με ΑΒ=4cm, ΑΓ=2 cm, ΒΓ=6

Να σχεδιάσετε ένα ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ ( Α
cm και να φέρετε την διάμεσο ΑΜ. Να βρείτε το μήκος του τμήματος ΑΜ και να το
συγκρίνεται με την υποτείνουσα ΒΓ

2) Να σχεδιάσετε τα ύψη στα παρακάτω τρίγωνα.

3) Να σχεδιάσετε ένα τρίγωνο ΑΒΓ. Να βρείτε τα μέσα των πλευρών του και να
χαράξετε τις διαμέσους του

4) Να σχεδιάσετε ένα τρίγωνο ΑΒΓ και να πάρετε το μέσο Μ της ΒΓ. Να σχεδιάσετε τις
αποστάσεις του Μ από τις δύο άλλες πλευρές του τριγώνου

5) Να σχεδιάσετε ένα τρίγωνο ΑΒΓ και να φέρετε τη διχοτόμο ΑΔ. Να σχεδιάσετε τις
 .
διχοτόμους και τις διαμέσους του AΔΓ

6)  =90ο), να υπολογίσετε τις γωνίες Β

Σ’ ένα ορθογώνιο και ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ ( A
και Γ.

7) Να υπολογίσετε τις γωνίες στα παρακάτω σχήματα:

8)  =60ο.
Να βρείτε τη γωνία Α ενός ισοσκελούς τριγώνου ΑΒΓ με ΑΒ=ΑΓ, αν B

9) Να υπολογίσετε τις γωνίες στο παρακάτω σχήμα.

10) Να υπολογίσετε τις γωνίες στα παρακάτω σχήματα, αν ε1||ε2.

γ) δ)

11) Να υπολογίσετε τις άγνωστες γωνίες στο παρακάτω σχήμα, αν ε1||ε2.

12) Να υπολογίσετε τις γωνίες του παρακάτω σχήματος.

 =60ο, ΒΓ=4 cm και ΒΑ= 2 cm. Να

13) Να σχεδιάσετε παραλληλόγραμμο ΑΒΓΔ με B
σχεδιάσετε τα ύψη του παραλληλογράμμου που άγονται από την κορυφή Α

14) Να σχεδιάσετε παραλληλόγραμμο ΑΒΓΔ με ΑΒ||ΓΔ στο οποίο είναι ΑΒ=2 cm, ΓΔ=6
cm και το ύψος του είναι 2 cm

15) Να σχεδιάσετε ένα τραπέζιο ΑΒΓΔ, όπου ΑΒ||ΓΔ, με ΑΒ=3 cm και ΓΔ=4 cm. Να
πάρετε το μέσο Μ της ΑΔ και το μέσο Ν της ΒΓ.
α) Να υπολογίσετε το άθροισμα ΑΒ+ΓΔ
β) Να συγκρίνετε το ΜΝ με το άθροισμα ΑΒ+ΓΔ.

 =60ο, να
16) Ένα παραλληλόγραμμο ΑΒΓΔ έχει περίμετρο 24 cm. Αν ΑΒ=3ΒΓ και A
βρείτε:
α) τις πλευρές του παραλληλογράμμου
β) τις γωνίες Β, Γ και Δ.
  =90ο) και να φέρετε τη
17) Να σχεδιάσετε ένα ορθογώνιο και ισοκελές τρίγωνο ΑΒΓ ( A
διάμεσο ΑΜ. Στην προέκταση της ΑΜ προς το μέρος του Μ να πάρετε σημείο Δ έτσι
ώστε ΑΜ=ΜΔ. Γιατί το ΑΒΓΔ είναι τετράγωνο;

18) Στις πλευρές ΑΒ, ΒΓ, ΓΔ, ΔΑ ενός τετραγώνου ΑΒΓΔ παίρνουμε σημεία Κ, Λ, Μ, Ν
αντίστοιχα, έτσι ώστε ΑΚ=ΒΛ=ΓΜ=ΔΝ.
α) Να συγκρίνετε τα τμήματα ΚΝ, ΚΛ, ΝΜ και ΛΜ μετρώντας τα με το υποδεκάμετρο
β) Να μετρήσετε τη γωνία ΝΜΛ με το μοιρογνωμόνιο
γ) Γιατί το τετράπλευρο ΚΛΜΝ είναι τετράγωνο;

19) Να σχεδιάσετε ένα ισοσκελές τραπέζιο ΑΒΓΔ, ΑΒ||ΓΔ και να πάρετε τα μέσα Κ, Λ, Μ,
Ν των πλευρών ΑΒ, ΒΓ, ΓΔ, ΔΑ αντίστοιχα.
α) Να συγκρίνετε τα τμήματα ΚΛ, ΛΜ, ΜΝ και ΝΚ
β) Γιατί το τετράπλευρο ΚΛΜΝ είναι ρόμβος;

20) Να βρείτε τις άγνωστες γωνίες του παρακάτω σχήματος, στο οποίο το ΑΒΓΔ είναι
ισοσκελές τραπέζιο.