GRAFİK

OKUMA
TEKNİKLERİ

Hazırlayan: COİN-DUNYAM.COM
MUM GRAFİĞİ
Uzmanlar tarafından en çok kullanılan grafik biçimi mum grafiğidir. Size paritenin
hareketi ve olabilecek hareketler hakkında daha fazla bilgi verir.
Şimdi de bu grafiği biraz yakından inceleyelim.

Buradan itibaren sizlere mum grafiği üzerinden anlatacağız.

DESTEK / DİRENÇ SEVİYELERİ

Artık başlangıç kısımlarını bitirdiğimize göre daha eğlenceli kısımlara geçebiliriz.
Öncelikle sizlere destek ve direnç seviyelerini tanımlayalım. Destek, inilmesi zor
seviyedir. Kısacası, destek seviyesine inen bir paritenin daha da inmesi zordur.
Genellikle o seviyeden yukarı çıkar.
Aynı şekilde direnç seviyesi de daha yukarı çıkmasının zor olduğunu gösterir. Bu
seviyeler kırılmayacak diye bir söz söyleyemeyiz fakat kırıldığında çok ciddi bir
hareket olur. Aynı zamanda geçmişte direnç olmuş bir seviye ileride destek olabilir
ve geçmişte destek olmuş bir seviye gelecekte direnç olabilir.

Destek ve direnç seviyelerini bir rakam olarak değil fakat bir bölge olarak
algılamak daha doğru olur.

1 numaralı kısımda bu seviye destek görevi görmüşken, 2 numaralı kısımda direnç

görevi görmüştür. Bu nedenle direnç ve destek seviyeleri kırılsa da ileride bize
farklı yollarla yardımcı olabilirler.

TRENDLER
Trendler muhtemelen en fazla kullanılan ve en basit teknik analiz türlerinden
biridir. Burada önemli olan trendi grafiğe uygun çizmek, tam tersi değil. İki tür
trend vardır:
– Trend Çizgileri
– Trend Kanalları
Peki bu trendler nasıl çizilir ve ne işe yararlar?
Bir sonraki bölümde daha ayrıntılı girecek olsak da genel olarak üç yönde trend
vardır. Yükseliş trendi, Düşüş trendi ve yatay trend hem trend çizgilerinde hem de
trend kanallarında görülen yön ifadeleridir.
Trendler size büyük bir değişiklik olmadığı sürece paritenin yönelimini gösterir.
Şimdi trend çizgisiyle başlayalım…

1-) TREND ÇİZGİLERİ

Trend çizgisi nasıl çizilir?

Üç yönde trend çizgisi olur demiştik. İlki yükseliş trendi.

Yükseliş trendini çizebilmek için grafikte en düşük iki nokta bulunur ve bu

noktalara teğet geçecek bir çizgi çekilir. Bu çizginin kesin olarak trend olduğunu
söyleyebilmemiz için üçüncü bir nokta tarafından da doğrulanması gerekir.

Düşüş trendi özellikleri bakımından yükseliş trendine benzemekle birlikte, tek

farkları yükseliş trendinde en düşük iki noktayı birleştirirken düşüş trendinde en
yüksek iki noktayı birleştiriyoruz.

Bir örnekle gösterelim:

Son olarak yatay trendden bahsedelim.

Yatay trendde trend çizgisini deneyen fakat genele bakıldığında aynı seviyelerde
devam eden bir grafik görülür.

Özetle bir trend çizgisi çizebilmek için iki tane en düşük veya en yüksek noktanın
olması ve bunların birleştirilmesi gerekir. Fakat bu çizginin kesin olarak bir trend
çizgisi olduğunu söyleyebilmemiz için üç nokta gerekir.

Çizgi dikleştikçe kırılma ihtimali artar. Trend çizgisi denendikçe sağlamlığını

kanıtlar.

2-) TREND KANALLARI

Trend kanallarının çizimi öncelikle trend çizgisine dayanır. Çizdiğiniz trend
çizgisine paralel bir çizgi çektiğinizde trend kanalını elde edersiniz.Kanallar trend
çizgileri gibi satış ve alış noktalarını belirlemede çok yararlıdır. Aynı zamanda bu
çizgiler destek ve direnç bölgelerini de ifade ederler.

Yükseliş trendi çizebilmek için öncelikle trend çizgisine paralel bir çizgi çekerek en
yakındaki yüksek noktadan geçecek şekilde bu paralel çizgiyi yerleştirdiğimizde
elde ederiz.

Aynı şekilde düşüş trendi için çizdiğimiz trend çizgisine paralel bir çizgi çekerek en
yakındaki düşük noktadan geçecek şekilde bu paralel çizgiyi yerleştirerek elde
ederiz.
Bu yaptığımız kanallar bize destek ve direnç özelliği de sağlayabilirler. Eğer bu
kanal içerisinde kalıyorsa yükseliş trend kanalındaysa parite yükseliyordur, düşüş
trend kanalındaysa düşüyordur. Bu kanal sınırlarından çıktığında trend kanalı artık
kullanılamaz.

Unutulmaması gereken bir diğer nokta da kanal çizgilerini grafiğe uydurmamız

gerekir, grafiği kanal çizgilerine uydurmak değil.

Ayrıca çizilen çizgilerin paralel olması gerekmektedir.

Son olarak kanalın alt kısmı genellikle alış, üst kısmı da genellikle satış kısmı
olarak nitelendirilir.

SIK KULLANILAN FORMASYONLAR

İşin daha ciddi kısmına giriyoruz, hazır mısınız?

Şimdi mum grafiğini kullanarak olacakları tahmin etmeye çalışacağız. Birazdan

göreceğiniz formasyonlar öncesi bilmeniz gereken aşağıdaki şekildedir.
 Bunlar herhangi bir grafikte görebileceğiniz farklı boyuttaki mum
grafikleridir. Sağ taraftakilerin gövdeleri (body) daha uzun ve bu nedenle oralarda
alış veya satış daha net görülür.

Önemli formasyonlara girelim o zaman…

FORMASYONLAR
A-) OBO FORMASYONU (Omuz /Baş)

OBO formasyonunun açılımı Omuz-Baş-Omuz’dur. Birazdan da göreceğiniz gibi

grafik bize iki omuz ve arasında bir baş veriyor. Bu şekli gördüğünüzde de grafiğin
hangi yöne gideceğini tahmin edebiliyorsunuz.

Şekilde görülen OBO formasyonu ufak bir tepecik olan omuz kısmıyla başlar, onu
daha büyük bir tepecik olan baş kısmı takip eder, en son da yine ilk omuzla aynı
büyüklükte olan bir omuz olur. Boyun hattı da her iki tarafın en düşük noktalarının
birleştirilmesiyle oluşturulur.Paritenin ne kadar düşeceği de boyun hattı ile baş
arasındaki mesafe kadardır.
 -> TERS OBO

Paritenin ne kadar yükseleceği baş ile boyun hattı arasındaki mesafeye bağlıdır.
Burada önemli olan bu mesafeyi bulduktan sonra çok daha fazlasını
beklememektir.

Son olarak eklemek gerekirse boyun hattının eğimi azsa olabilecekler hakkında
daha kesin konuşabiliriz. Omuzlar ne kadar büyük olursa olsunlar, baş kısmını
geçmezler.

B-) DOUBLE TOP VE DOUBLE BOTTOM FORMASYONU

Double Top; önceden oluşmuş bir tepeden sonra aynı yüksekliklerde oluşmuş
ikinci bir tepenin oluşmasıyla görülen şekildir. Bunun nedeni üstteki seviyeyi iki
kez denemesi ve geçemeyince de düşmesidir. Genellikle ilk tepe ikinciden daha
yüksektir ki bu da bize düşüşün geleceğini gösterir. Örnekle gösterelim.
Gördüğünüz gibi tepeler ve boyun hattı arasındaki mesafe kadar paritede düşüş
yaşandı.

Şimdi de Double Bottom’ı inceleyelim.

Double Bottom, Double Top’ın tam tersi şeklidir.

Görüldüğü gibi tepeler ile boyun hattı arasındaki mesafe kadar bir artış gösterdi.

C-) BOŞLUK FORMASYONU

Boşluk formasyonu satışın veya alışın olmadığında oluşur. Hisse senedi piyasasında
daha sık görülmesine rağmen forex piyasası 5/24 olduğu için pazartesi açılış veya
cuma kapanışta boşlukla karşılaşılabilmektedir. Fiyat boşlukları ile ilgili genel
kanıya göre bu boşluklar eninde sonunda doldurulur. Fakat bu kanı yanlıştır. Bazı
önemsiz boşluklar doldurulmaz. En başından beri ifade ettiğimiz gibi anlattığımız
hiçbir teknik analiz türü bize kesin olarak ne olacağını söylemez. Sadece ihtimalleri
daraltır. Piyasada çok fazla oyuncu ve çok fazla etken olduğu için tam olarak ne
olacağını tahmin etmek imkansızdır. Burada yaptığımız sadece en iyi hamleyi
bulmaya çalışmak.
Konuya dönecek olursak boşluk formasyonları üç bölüme ayrılır.
– Kopuş Boşluğu: Genellikle önemli bir piyasa hareketinin sonunda görülür ve bir
diğer önemli piyasa hareketinin başlangıcı olarak sayılır. Ayrıca genellikle sıkışma
formasyonları sonrasında görülür. Sıkışma formasyonlarını bir sonraki maddede
ayrıntılı inceleyeceğiz.
– Kaçış (Ölçme) Boşluğu: Genellikle trend yaşanırken meydana gelir ve bu nedenle
trendin ne kadar devam edeceğini hesaplamada kullanılır.
– Tükeniş Boşluğu: Genellikle trendin sonuna gelindiğini, düşüşün başlayacağını
anlatan boşluktur.
Son olarak genellikle görebileceğimiz ada formasyonları da hem yükseliş hem de
düşüş trendinde görebileceğimiz boşluklar arasında kalan dönüş formasyonlarıdır.

D-) SIKIŞMA FORMASYONU

Sıkışmalar genellikle görülen trendde bir duraksamayı gösterir. Kısacası piyasanın

ne yapacağına karar vermek üzere olduğunu anlatır. İki tür sıkışma vardır.

Artan Sıkışma: Parite trenddeyken bir direnç noktasına geldiğinde oluşur. Yükseliş
trendindeyken aşağıdaki gibi oluşur.

Düşüş trendinde de artan sıkışmanın etkisi aynıdır. Önemli olan sıkışmanın

yönüdür.

Azalan Sıkışma: Artan sıkışma gibi parite trenddeyken oluşur, fakat bu sefer bir
destek noktasına yaklaşması bu sıkışmaya sebep olur. Düşüş trendi esnasında
aşağıdaki gibi görülür.
Yükseliş trendinde de azalan sıkışma görülebilir. Hemen inceleyelim.

Görüldüğü gibi trendin ne olduğu değil, sıkışmasın hangi yönde olduğu sonucu
belirlemektedir.
E-) ÜÇGEN FORMASYONLARI

Üçgen formasyonları şekilleri nedeniyle üçe ayrılırlar. Bunlar alçalan üçgen

formasyonu, yükselen üçgen formasyonu ve simetrik üçgen formasyonu olarak
görülür. O zaman simetrik üçgen formasyonuyla başlayalım.

-Simetrik Formasyonu: Bu formasyon yükselmelerin ve düşüşlerin azalması,

birbirine yaklaşması sonucu oluşan bir şekildir. Biraz tuhaf gelmiş olabilir fakat
şekille çok daha rahat anlaşılır.

Görüldüğü gibi simetrik bir üçgen oluştu ve bu üçgenin en geniş noktası kadar bir
yükselme oldu.

-Yükselen Üçgen Formasyonu: Direnç seviyesi ve düşük seviyelerin kesişmesi

sonucu oluşur. Şekilde de görüldüğü gibi bu formasyon bir yükseliş bekletiyor
olabilir, fakat ileride bizi bir düşüş bekliyor.
-Alçalan Üçgen Formasyonu: Yükselen üçgen formasyonu gibidir, tek farkı bu
sefer direnç yerine destek ile çakışıyor olması. Şimdi de alçalan üçgen
formasyonunun grafiğini inceleyelim.

F-) FLAMA VE BAYRAKLAR FORMASYONU

Flama ve bayrak formasyonları yükseliş veya düşüş trendinden sonra oluşan

durulmadır. Şekillerle bu formasyonları inceleyelim.
Şimdi de yakından bakalım. Bayrak formasyonu:

Ve flama formasyonu:

Şekillerde de görüldüğü gibi bayrak ve flama formasyonları sonrası trend hızına

devam eder.
G-) MUM FORMASYONU
 SIK KULLANILAN GÖSTERGELER
Bu kadar grafiği inceledikten sonra biraz da başka göstergelere geçelim.
Göstergeleri kullanırken yine de grafiğe ihtiyaç duyuyoruz. Belirli formüller
sayesinde oluşturulmuş göstergeler sayesinde verileri en iyi şekilde
inceleyebiliyoruz.

O zaman bu göstergeleri tek tek inceleyelim…

1-) MOVİNG AVERAGE

Moving Average en yakındaki ‘a’ tane fiyatın ortalaması alınarak bulunur.

Buradaki ‘a’ değişkeni grafiğin hassasiyetini belli eder. Fakat genel olarak moving
average’lar paritenin yönünü daha iyi görmemizi sağlar. Bu grafiğin eğiminin az
olması fiyatlarda bir değişiklik olmayacağını ifade eder. Genel olarak iki tür
moving average bulunur. Bunlar;

-Basit moving average

-Artan moving average

Bu iki çeşide de ayrıntılı girelim.

Basit Moving Average: ‘a’ kadar fiyatı ‘a’ya bölmekle bulunur. Kısaca aritmetik
ortalaması alınır. Bir örnekle tanımımızı basitleştirelim. Bir saatlik bir grafikte 5
fiyatı toplayıp 5′e böldüğünüzde 5 saatlik bir moving average verisi elde ederiz.

Yukarıdaki veride 10 SMA, 10 günlük veriyi elde edebilmek için son 10 günün
kapanış fiyatları toplanır ve 10′a bölünür. Fark ettiyseniz rakam küçüldükçe SMA
grafikle aynı şekilde hareket ediyor.

Unutulmaması gereken bir nokta da sadece basit moving average(SMA)’ya bakmak

yanlış olur.
Artan Moving Average: Basit Moving Average’ın aksine son günlere daha ağırlık
verilerek hesaplanır, bu sayede normal seyirden farklı bir günün(bu bir verinin
beklenenden farklı gelmesiyle görülebilir) etkisini azaltır.

Görüldüğü gibi 30 günlük basit moving average(SMA) ve artan moving

average(EMA) farklı hareket ediyorlar, bunun sebebi de yukarıda ifade ettiğimiz
gibi farklı hesaplanıyor oluşları. Peki bu grafikler iyi hoş ama bunları nasıl
kullanabiliriz?

Örneğin belirlediğiniz bir basit moving average sürekli olarak paritenin altında ise
bu yükseliş trendinde olduğunu gösterir. Bu durum değiştiğinde de trendin
biteceğini gösterir. Fakat bu her zaman doğru değildir. Diğer göstergelere de
bakmak gerekebilir, çünkü açıklanan veriler yüzünden de o günlük paritede bir
değişim olabilmektedir. Ayrıca bu durumu engellemek için basit moving
averagelardan birini seçmek yerine birden fazla moving average’a bakmak
anlattığımız riski yok etmese de azaltır.

Sadece bu kadar da değil. Moving average’lar aynı zamanda dinamik destek ve

direnç seviyelerini de bulurlar. Dinamik dememizin bir nedeni normal bir destek
direnç seviyesinin aksine aynı seviyede kalmamaları. Bir örnek üzerinden görelim.
2-) STOKASTİK

Trendin bitişini ve başlangıcını anlamamıza yardımcı olan önemli verilerden biri

stokastiktir. Genel olarak piyasadaki satışları ve alışları hesaplar. Fazla satış ve
fazla alışları gösterir. Bir örnekle gösterelim.

Görüldüğü gibi stokastik 0-100 arası numaralandırılmıştır. 80′in üzerine çıktığında

bu piyasada alışların fazla olduğunu gösterir. 20′nin altına inmesi ise piyasada
satışların fazla olduğunu gösterir.

Piyasada alışın fazla olduktan sonra ne olacağını tahmin edebilirsiniz. Fiyatlar

düşer ve satış imkanları oluşur. Aynı zamanda tam tersi bir durumda alış imkanı
artar.

3-)CCI

CCI (Commodity Channel Index) Fiyatların ortalamadan ne kadar saptığını

istatistiksel olarak gösteren bir göstergedir. Genel olarak günün en yükseği, en
düşüğü ve kapanış fiyatları toplanır ve 3′e bölünmesiyle hesaplanır. CCI ne kadar
büyükse o kadar hızlı yükseliş tredi, ne kadar düşükse o kadar hızlı bir düşüş trendi
görülür.

(-100)-(+100) arası normal kabul edilir ve buralar dışındaki sapmalar alış ve satış
için uygun bölgeler olarak kabul edilir.
4-) RSI

Stokastik grafiğe benzeyen RSI(Relative Strength Index) fazla alış ve fazla satışları
gösterir. Bu grafikte 30′un altı piyasadaki fazla satışı, 70′ten fazlası ise piyasadaki
fazla alışı gösterir.

Peki bu grafik başka nerelerde kullanılabilir?

Bir trendi belirlerken RSI’a bakmak işe yarayabilir. Yukarıdaki örnekte de

görüldüğü gibi 50′un altına inmiş olması yukarı trendin olacağını gösterir. Eğer
trend olduğunu düşünüyorsanız ve bu düşüş trendiyse bakmanız gereken seviye
50′dir. Bu seviyenin altında ise doğru tahmin trend var demektir.
5-) MOMENTUM

Kısacası fiyat değişim hızı göstergesidir. Paritenin nereye gideceğini ve hangi hızla
gideceğini gösterir. Ölçülen dönemin ilk fiyatından bir önceki günün kapanış
fiyatının çıkarılmasıyla bulunur. Baz olarak 100 değeri alınır, yani bu değerin
üstünde veya altında olması bizim için önemlidir. Bir örnekle gösterelim.

6-) BOLLİNGER

Bollinger Bandı piyasadaki hareketliliği gösterir. İki bant arasındaki mesafe

arttıkça piyasadaki hareketliliğin arttığını gösterir. Bir örnekle Bollinger Bandını
görelim.
Genellikle Bollinger Bandı arasındadır fiyatlar. Yani bant direnç-destek görevi
görür. Ama eğer ki bant dışına çıkarsa bant ile birlikte fiyat da artış gösterir.

7-) MACD

MACD(Moving Average Convergence Divergence) bu grafik sayesinde olabilecek

yeni trendleri fark edebiliyoruz. Genellikle MACD kullanılırken 3 rakamla
kullanılır. Örneğin, “12,26,9″ diyorsak, bu önceki 12 barın moving average’ı, öceki
26 barın moving average’ı ve önceki 9 barın moving average’ı olarak 3 grafik
gösterir. Buradaki fark bunların tam olarak iki fiyat arasındaki moving average
değil, iki moving average arasındaki değişim olmasıdır. Çok mu karışık geldi?
Hemen bir örnekle bunu basitleştirelim.

Görüldüğü gibi iki moving average’ın kesişimi bir trend başlangıcını gösterdi.

FİBONACCİ

Fibonacci önemli bir sıra dizisi bulmuş bir matematikçidir. Konumuzla ne alakası
var demeyin. Bulduğu sayı dizisi her alanda olduğu gibi Forex’te grafik okumakta
da uzmanlar tarafından çok fazla kullanılmaktadır. Uzmanlar genelde Fibonacci’yi
destek ve direnç noktaları olarak da kullanmakta. Fibonacci’yi yerleştirmenin iki
yolu vardır.

– Yükseliş trendi sırasında en düşük noktadan, görülen en yüksek noktaya çizilen

bir grafiktir. Hemen bir şekille gösterelim.
– Düşüş trendi sırasında en yüksek noktadan, görülen en düşük noktaya çizilen bir
grafiktir. Bu şekli de hemen gösterelim.

Unutmayalım ki Fibonacci seviyelerini geçtikten sonra grafik işe yaramaz duruma

gelir. Fakat arada görülen seviyeler bu grafik işe yaradığı sürece destek-direnç
seviyeleri olarak kullanılabilir.

Ayrıca Fibonacci kullanırken öğrendiğimiz diğer methodları da kullanabiliriz.

- Forex Eğitimin’den alıntı yapılarak düzene konulmuştur.

Coin ve Kripto Para Dünyası Hakkında Bilgiler ve Haberlere Ulaşabileceğiniz

Adres -> COİN-DUNYAM.COM

Facebook: https://www.facebook.com/coindunyam/

Twitter: https://twitter.com/coindunyam