ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ- ΣΤΕΡΕΟ ΣΩΜΑ PDF

Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5Ο (ΣΤΕΡΕΟ ΣΩΜΑ)

Θεωρητικές ασκήσεις
Ε.289. Μια ομογενής σφαίρα ακτίνας R κυλίεται χωρίς να

ολισθαίνει πάνω σε οριζόντιο επίπεδο με την επίδραση σταθερής
δύναμης όπως φαίνεται στο σχήμα. Η τριβή που δέχεται η σφαίρα
από το επίπεδο είναι ίση με μηδέν όταν η απόσταση d είναι ίση με:
α. 0 β. 2/5 R γ. R
Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας.
Ε.290. Ένας ομογενής δίσκος μάζας Μ και ακτίνας R είναι ακίνητος

πάνω σε οριζόντιο δάπεδο. Στο αυλάκι του κυλίνδρου έχουμε τυλίξει ένα
αβαρές και μη εκτατό νήμα μεγάλου μήκους. Τη χρονική στιγμή t=0 αρχίζει να
ενεργεί στο ελεύθερο άκρο του νήματος μία σταθερή κατακόρυφη δύναμη F,
όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα, οπότε ο δίσκος αρχίζει να κυλίεται χωρίς
να ολισθαίνει στο οριζόντιο δάπεδο. Αν η ροπή αδράνειας του δίσκου ως προς
τον άξονα περιστροφής του είναι: I=MR2/2 , και το μέτρο της δύναμης F είναι
F=Mg/2 , όπου g η επιτάχυνση της βαρύτητας, τότε το μέτρο της γωνιακής
επιτάχυνσης που αποκτά ο δίσκος είναι:
α) 3g/R β) g/3R γ) 2g/3R
Ε.291. Η αβαρής λεπτή ράβδος του παρακάτω σχήματος είναι

οριζόντια και μπορεί να στρέφεται γύρω από κατακόρυφο άξονα, που
διέρχεται από το μέσο της Κ. Σε απόσταση d από τον άξονα
περιστροφής βρίσκονται δύο μικρές μεταλλικές χάντρες ίδιας μάζας
m, οι οποίες συνδέονται μεταξύ τους με νήμα. Το σύστημα στρέφεται
με γωνιακή ταχύτητα ω. Κάποια στιγμή το νήμα κόβεται, οπότε οι
χάντρες κολλάνε στα άκρα της ράβδου.Η νέα γωνιακή ταχύτητα με
την οποία στρέφεται το σύστημα είναι:
i. μεγαλύτερη από την αρχική ii. μικρότερη από την αρχική iii. ίση με την αρχική.
Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Ε.292. Ένας δίσκος περιστρέφεται γύρω από σταθερό άξονα που

διέρχεται από το κέντρο του και είναι κάθετος στο επίπεδο του. Στο
παρακάτω διάγραμμα φαίνεται η γραφική παράσταση του μέτρου της
γωνιακής ταχύτητας του δίσκου σε συνάρτηση με το χρόνο. Η γωνία
κατά την οποία περιστρέφεται ο δίσκος στη χρονική διάρκεια του
δέκατου δευτερολέπτου της κίνησης του ισούται με:
α. 24rad β. 100rad γ. 150rad
Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας
Ε.293. Ένας ομογενής δίσκος και ένας λεπτός ομογενής δακτύλιος που έχουν την ίδια μάζα Μ
και την ίδια ακτίνα R μπορούν να περιστρέφονται χωρίς τριβές σε οριζόντιο επίπεδο γύρω από
ακλόνητους άξονες που διέρχονται από τα κέντρα τους και είναι κάθετοι στα επίπεδά τους. Τη
χρονική στιγμή t=0 , κατά την οποία τα δύο σώματα είναι ακίνητα, αρχίζει να ενεργεί εφαπτομενικά
- 613 - ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ
στην περιφέρεια του κάθε σώματος η ίδια οριζόντια δύναμη σταθερού μέτρου F, όπως φαίνεται στο
παρακάτω σχήμα.
Αν το μέτρο της στροφορμής του δίσκου τη χρονική στιγμή είναι ίσο με L1 και το μέτρο της
στροφορμής του δακτυλίου την ίδια χρονική στιγμή είναι ίσο με L2, τότε ισχύει ότι: t
α) L1 < L2 β) L1 > L2 γ) L1 = L2
Ε.294. Σε ένα κεκλιμένο επίπεδο γωνίας κλίσης φ=300 βρίσκεται

ένας κύλινδρο ακτίνας R και βάρους w, ακινητοποιημένος με την
παρουσία εμποδίου ύψους h=R/2 , όπως φαίνεται στο σχήμα. Η δύναμη
που πρέπει να ασκηθεί στο κέντρο μάζας του κυλίνδρου παράλληλα με
το κεκλιμένο επίπεδο , ώστε να υπερπηδήσει το εμπόδιο ο κύλινδρος
είναι :
i) F>w ii) F>2w iii) F>w/2
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας.
Ε.295. Ένας τροχός στρέφεται περί άξονα που διέρχεται

από το κέντρο του όπως φαίνεται στο σχήμα. Αν ο τροχός
επιβραδύνεται ομαλά με μέτρο επιβράδυνσης αγ=10r/s2 η γωνιακή
μετατόπιση Δθ στο τελευταίο δευτερόλεπτο κίνησης του τροχού R Ο
είναι:
α) Δθ=10rad β) Δθ=5rad γ)Δθ=20rad
Δικαιολογήστε την επιλογή σας
Ε.296. Οι οριζόντιοι ομογενείς

δίσκοι (1) και (2) του επόμενου
σχήματος, με μάζες 𝑚1 , 𝑚2 και ακτίνες
𝑅1 , 𝑅2 αντίστοιχα, στρέφονται χωρίς
τριβές με αντίθετες γωνιακές
ταχύτητες 𝜔 ⃗ 2 , όπως φαίνεται
⃗ 1 = −𝜔
στο σχήμα. Ο δίσκος (1) αρχίζει να
μετακινείται σιγά σιγά και κάποια στιγμή
έρχεται σε επαφή με το δίσκο (2), οπότε, λόγω της τριβής που αναπτύσσεται μεταξύ τους, οι δύο
δίσκοι κάποια στιγμή αποκτούν την ίδια γωνιακή ταχύτητα. Αν για κάθε δίσκο η ροπή αδράνειας είναι
𝟏
𝑰𝒄𝒎 = 𝟐 𝒎𝑹𝟐 , ως προς τον άξονα περιστροφής του, και ο λόγος των μαζών των δύο δίσκων είναι
𝒎𝟏 𝑹𝟏
= 4 και ο λόγος των ακτίνων είναι = 2 τότε η τελική γωνιακή ταχύτητα ισούται με:
𝒎𝟐 𝑹𝟐
15 13 3
α) 𝜔𝜏𝜀𝜆 = 19 𝜔1 β)𝝎𝝉𝜺𝝀 = 19 𝜔1 γ) 𝜔𝜏𝜀𝜆 = 19 𝜔1
Να επιλέξετε τη σωστή πρόταση και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας.
Ε.297. Η λεπτή ομογενής ράβδος ΑΓ του σχήματος έχει μάζα m,

μήκος L και μπορεί να περιστρέφεται σε κατακόρυφο επίπεδο γύρω από
ακλόνητο οριζόντιο άξονα κάθετο σ’ αυτήν ο οποίος διέρχεται από το
σημείο Ο, όπου ΟΓ=L/4. Αρχικά η ράβδος είναι ακίνητη και ισορροπεί
κατακόρυφη με το άκρο της Α στην κατώτατη θέση. Τη χρονική στιγμή t=0
στο άκρο Α της ράβδου και κάθετα σ’ αυτήν ασκείται δύναμη F με μέτρο
F<mg/3. Η δύναμη είναι διαρκώς κάθετη στη ράβδο. Η ράβδος αρχίζει να
ανεβαίνει και αποκτά μέγιστη γωνιακή ταχύτητα όταν έχει στραφεί κατά
γωνία θ. Ισχύει:
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Ε.298. Δύο λεπτές ομογενείς ράβδοι

ίδιας μάζας m και μήκους L1 και L2 αντίστοιχα
μπορούν να περιστρέφονται χωρίς τριβές σε
οριζόντιο επίπεδο γύρω από κατακόρυφο
ακλόνητο άξονα κάτω από την επίδραση
οριζόντιας δύναμης σταθερού μέτρου F η οποία
ασκείται στο ελεύθερο άκρο τους και είναι
διαρκώς κάθετη στη ράβδο. Η μία ράβδος περιστρέφεται γύρω από άξονα ο οποίος διέρχεται από το
κέντρο μάζας της ενώ η άλλη γύρω από άξονα ο οποίος διέρχεται από το ένα της άκρο. Οι γωνιακές
επιταχύνσεις αγων,1 και αγων,2 που αποκτούν οι δύο ράβδοι έχουν ίσα μέτρα. Αν η ροπή αδράνειας μιας
λεπτής ομογενούς ράβδου μάζας m και μήκους L ως προς άξονα κάθετο στη ράβδο ο οποίος
διέρχεται από το κέντρο μάζας της δίνεται από τη σχέση Icm=1/12 mL2 τότε τα μήκη των δύο
ράβδων συνδέονται με τη σχέση:
Ε.299. Ένας λεπτός ομογενής δίσκος μάζας m και ακτίνας R μπορεί να

περιστρέφεται χωρίς τριβές σε κατακόρυφο επίπεδο γύρω από οριζόντιο
ακλόνητο άξονα ο οποίος διέρχεται από σημείο Γ της περιφέρειάς του. Αρχικά
ο δίσκος συγκρατείται ακίνητος με την ακτίνα ΓΚ οριζόντια όπως φαίνεται στο
σχήμα. Κάποια στιγμή αφήνεται ελεύθερος. Τη στιγμή που η ακτίνα ΓΚ γίνεται
κατακόρυφη, το μέτρο της γραμμικής ταχύτητας του κατώτατου σημείου του
δίσκου είναι ίσο με:
όπου g το μέτρο της επιτάχυνσης της βαρύτητας. Δίνεται η ροπή αδράνειας του δίσκου ως προς
άξονα κάθετο στο επίπεδό του ο οποίος διέρχεται από το κέντρο του Κ : Icm=1/2 mR2
Ε.300. Αθλήτρια του καλλιτεχνικού πατινάζ έχει τα χέρια της σε

έκταση και περιστρέφεται με γωνιακή ταχύτητα μέτρου ω1 = 8 rad/s, η δε
ροπή αδράνειας της είναι Ι1 = 10 kg·m2. Κάποια στιγμή μαζεύει τα χέρια
της με αποτέλεσμα η ροπή αδράνειας της να μειωθεί κατά 20% σε σχέση
με την αρχική. Η ενέργεια που δαπάνησε για να φέρει τα χέρια κοντά της είναι:
α. 320 J β. 80 J γ. 1280 J
Ε.301. Η ράβδος του διπλανού σχήματος είναι ομογενής

έχει βάρος w, μήκος ℓ και ισορροπεί ακίνητη με το επάνω άκρο της
να ακουμπά σε λείο κατακόρυφο τοίχο ενώ το κάτω άκρο της σε
τραχύ δάπεδο. Η οξεία γωνία που σχηματίζει η ράβδος με το
δάπεδο ισούται με φ ενώ η δύναμη F που δέχεται από το δάπεδο
έχει μέτρο 5w/4 .
Α. Το μέτρο της δύναμης που δέχεται η ράβδος από τον
κατακόρυφο τοίχο ισούται με
α. 3w/4. β. 4w/5. γ. 5w/6 .
Να επιλέξετε τη σωστή πρόταση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.
Β. Για την οξεία γωνία φ ισχύει
α. εφφ= 1/2. β. εφφ = 1. γ. εφφ = 2/3.
Να επιλέξετε τη σωστή πρόταση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.
Ε.302. Ομογενής δοκός βάρους W και μήκους L ισορροπεί

στηριζόμενη στο οριζόντιο δάπεδο και σε λείο κατακόρυφο τοίχο, όταν η
γωνία που σχηματίζει με το οριζόντιο δάπεδο είναι τουλάχιστον θ, όπου
συνθ=0,8 και ημθ=0,6. Φέρνουμε τη δοκό σε τέτοια θέση ώστε να
σχηματίζει με το οριζόντιο δάπεδο γωνία φ, όπου φ>θ, με συνφ=0,6 και
ημφ=0,8 .Ο λόγος της τριβής που δέχεται η δοκός από το οριζόντιο δάπεδο
στη θέση αυτή, προς την οριακή τιμή της είναι:
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας
Ε.303. Σώμα μάζας m αμελητέων διαστάσεων είναι

στερεωμένο στο άκρο αβαρούς σχοινιού και περιστρέφεται με
γραμμική ταχύτητα υ , σε λείο οριζόντιο επίπεδο γύρω από
κατακόρυφο άξονα, σε ακτίνα R όπως φαίνεται στο σχήμα.
Ασκώντας κατάλληλη κατακόρυφη δύναμη F. Στο σχοινί μειώνουμε
την ακτίνα σε R/2 . Το έργο της δύναμης F ισούται με:
Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας
Ε.304. Ένας δακτύλιος με τη μάζα του( Μ=2Κg) συγκεντρωμένη στην περιφέρεια του, έχει
ακτίνα R=2m και αφήνεται να κυλίσει χωρίς ολίσθηση από την κορυφή κεκλιμένου επιπέδου γωνίας φ.
Η στροφορμή του σώματος καθώς αυτό κατεβαίνει δίνεται από τη σχέση L=16πt (S.I.). Ο αριθμός
των περιστροφών που θα έχει εκτελέσει ο δακτύλιος μετά από χρόνο t=4s είναι:
α) 4 β) 8 γ) 12
Ε.305. Ένας τροχός κυλίεται προς τα δεξιά σε οριζόντιο επίπεδο, με

το οποίο μπορεί να εμφανίσει τριβή Τορ=Τολ=10Ν, έχοντας κινητική ενέργεια
Κ0=25J. Τη στιγμή που φτάνει στη θέση x=0, δέχεται στο κέντρο του, την
επίδραση μεταβλητής οριζόντιας δύναμης, το μέτρο της οποίας μεταβάλλεται
με τη θέση σύμφωνα με την εξίσωση: F=6x (S.Ι.).
i) Ο τροχός θα αρχίσει να ολισθαίνει στη θέση:
α) x=0, β) x= 5/3m, γ) x=3m, δ) x=5m.
ii) Η κινητική ενέργεια του τροχού τη στιγμή που αρχίζει η ολίσθηση είναι ίση:
α) Κ1=25J, β) Κ1=75J, γ) Κ1=100J, δ) Κ1=125J.
[δ) πρόταση, γ) πρόταση]
Ε.306. Μια σφαίρα με ΙCM=2MR2/5 αφήνεται από ύψος h πλάγιου τραχύ επιπέδου και κυλιέται
χωρίς να ολισθαίνει. Αν το βάρος της σφαίρας είναι 7Ν ,τότε η κινητική ενέργεια περιστροφής που
αποκτά όταν φτάσει στη βάση θα είναι:
α) 2h β) 7h γ) h/7
Να επιλέξετε και να αιτιολογήσετε τη σωστή απάντηση
Ε.307. Στο σχήμα απεικονίζεται οριζόντια ράβδος μήκους l και

μάζας m που μπορεί να στρέφεται χωρίς τριβές γύρω από το άκρο της
Ο σε κατακόρυφο επίπεδο. Στο άλλο άκρο της Α ,ασκείται διαρκώς
δύναμη F σταθερού μέτρου ίσου με το βάρος της ράβδου, και συνεχώς
κάθετη στη ράβδο. Η F βρίσκεται στο κατακόρυφο επίπεδο κίνησης της
ράβδου. Η ράβδος φτάνει στην κατακόρυφη θέση με γωνιακή ταχύτητα
ω. Ο Α
Η ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς το κέντρο μάζας της είναι 𝐼𝑐𝑚 =
1
𝑚𝑙 2 . Η γωνιακή ταχύτητα ω είναι ίση με
12
6𝑔(𝜋−1) 3𝑔(𝜋−1) 2𝑔(𝜋−1)
1. 𝜔=√ 𝑙
2. 𝜔=√ 𝑙
3. 𝜔=√ 3𝑙
Δικαιολογείστε την επιλογή σας.
Ε.308. Ο λαιμός μιας τροχαλίας (Τ), μάζας m1,

εφάπτεται ενός κεκλιμένου επιπέδου γωνίας κλίσεως φ.
Στο αυλάκι του λαιμού έχει περιτυλιχθεί αβαρές νήμα,
στο ελεύθερο άκρο του οποίου έχει στερεωθεί μικρό
σώμα (Σ), μάζας m2, όπως φαίνεται στο διπλανό σχήμα.
Να προσδιορίσετε τη σχέση μεταξύ των μεγεθών m1, m2
και φ, ώστε το σύστημα τροχαλίας (Τ) – σώματος (Σ) να
ισορροπεί.
𝒎𝟐
[ημφ=𝒎 ]
𝟏 +𝒎𝟐
Ε.309. Μια ομογενής δοκός

μάζας m και μήκους ℓ μπορεί να
στρέφεται χωρίς τριβές γύρω από
οριζόντιο άξονα που περνά από το άκρο
της Ο. Στο άλλο άκρο της Α
προσδένεται ένα σώμα Σ της ίδιας μάζας m, το οποίο θεωρείται υλικό σημείο. Το στερεό που
δημιουργείται φέρεται σε θέση, που η ράβδος είναι οριζόντια και αφήνεται να κινηθεί.
i) Η αρχική επιτάχυνση του σώματος Σ έχει μέτρο μικρότερο, ίσο ή μεγαλύτερο από g, όπου g η
επιτάχυνση της βαρύτητας;
ii) Επαναλαμβάνουμε το πείραμα, αλλά τώρα το σώμα Σ κρέμεται μέσω νήματος μήκους ℓ/2 από το
άκρο Α της δοκού. Η αντίστοιχη αρχική επιτάχυνση του Σ θα είναι μικρότερη, ίση
ή μεγαλύτερη από g;
Να δικαιολογήσετε τις απαντήσεις σας.
Δίνεται η ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς τον άξονα περιστροφής της Ι=mℓ2/3.
Ε.310. Η τροχαλία του διπλανού σχήματος

αποτελείται από δύο ομόκεντρους ομογενείς δίσκους που
έχουν μάζα mδ1=8Kg , και mδ2=2Kg αντίστοιχα ακτίνες R1 =
60cm, R2 = 40cm ο καθένας. Η διπλή τροχαλία μπορεί να
περιστρέφεται χωρίς τριβή γύρω από οριζόντιο άξονα που
διέρχεται από το κέντρο μάζας της Ο. Γύρω από αυτήν
έχουμε τυλίξει πολλές φορές αβαρές, μεγάλου μήκους και
μη εκτατό σχοινί, στο ένα άκρο του οποίου έχουμε
συνδέσει σώμα Σ1 που έχει μάζα m1=10kg και στην άλλη
ένα άλλο σώμα Σ2 μάζας m2=5kg , που βρίσκεται πάνω σε
λείο οριζόντιο επίπεδο. Αρχικά κρατάμε το σύστημα σε
ισορροπία και κάποια στιγμή έστω t = 0 το αφήνουμε ελεύθερο να κινηθεί. Ι. Ονομάζουμε τα μέτρα
των επιταχύνσεων a1, a2 που αποκτούν τα σώματα Σ1, Σ2 αντίστοιχα. Για το πηλίκο ισχύει a1/a2 :
α. a1/a2 =1 β. a1/a2 =2/3 γ. a1/a2 =3/2
ΙΙ. Η γωνιακή επιτάχυνση που αποκτά η τροχαλία έχει μέτρο :
α) αγ=10rad/s2 β) αγ=5 rad/s2 γ) αγ=15 rad/s2
ΙΙΙ. Τη στιγμή που το σώμα Σ2 κινείται με ταχύτητα ο ρυθμός μεταβολής της κινητικής ενέργειας
της τροχαλίας ισούται με:
α) 300J/s β) 240J/s γ) 160J/s
Δίνεται ότι ομογενής δίσκος μάζας m και ακτίνας R έχει ροπή αδράνειας ως πρός τον άξονα
συμμετρίας που διέρχεται από το κέντρο μάζας ,κάθετο στο επίπεδό του: Ιcm=1/2 mR2 , g=10m/s2.
[Ι.γ , a1=1,5a2, ΙΙ. α, αγ=10rad/s2, ΙΙΙ.β ]
Ε.311. Το στερεό του σχήματος, βάρους w, αποτελείται από δύο

κολλημένους ομοαξονικούς δίσκους με ακτίνες R και r= ½R αντίστοιχα.
Το στερεό ισορροπεί όπως στο σχήμα σε κεκλιμένο επίπεδο κλίσεως θ,
όπου ημθ=0,6, ενώ στον δίσκο ακτίνας r έχουμε τυλίξει αβαρές μη
εκτατό νήμα και στο άκρο του Α ασκούμε δύναμη μέτρου F, παράλληλης
στο επίπεδο.
i) Να εξηγήσετε γιατί το κεκλιμένο επίπεδο δεν είναι λείο.
ii) Να σχεδιάστε την τριβή που ασκείται στο στερεό, δικαιολογώντας
και την κατεύθυνσή της.
iii) Το μέτρο της δύναμης F είναι ίσο:
α) F=0,2w, β) F=0,4w, γ) F=0,6w.
όπου w το βάρος του στερεού.
[δεν είναι λείο, προς τα πάνω, β]
Ε.312. Ένας κύλινδρος βάρους w και ακτίνας R ισορροπεί όπως

στο σχήμα με την επίδραση της δύναμης F, στηριζόμενος στο οριζόντιο
επίπεδο και στο σκαλοπάτι με ύψος h=R/5, όπου οι επιφάνειες είναι
λείες. H ελάχιστη τιμή της F, ώστε ο κύλινδρος να υπερπηδήσει το
σκαλοπάτι είναι ίση με:
α. 1,25w β. 0,8w γ. w
Δικαιολογείστε την απάντησή σας.
Ε.313. Μια ισοπαχής δοκός ΑΒ αποτελείται από δύο ομογενή

τμήματα ΑΚ και ΚΒ, μήκους L/2 το καθένα, με μάζες m1 = 4m και
m2=m, αντίστοιχα. Τα κομμάτια αυτά είναι κολλημένα μεταξύ τους στο
σημείο Κ, ώστε να σχηματίζουν τη δοκό ΑΒ μήκους L . Να δείξετε ότι
η ροπή αδράνειας της δοκού ως προς άξονα κάθετο σε αυτή ο οποίος
διέρχεται από το άκρο της Α, έχει τιμή: IA = 11mL2/12. Η ροπή
αδράνειας ομογενούς και ισοπαχούς ράβδου μάζας Μ και μήκους L ως
προς άξονα κάθετο στο μέσο της είναι : Icm =ML2/12
Ε.314. Δύο ομογενείς δίσκοι από το ίδιο υλικό έχουν

το ίδιο πάχος και ακτίνες R και 3R. Οι δίσκοι περιστρέφονται
γύρω από τον ίδιο κατακόρυφο άξονα, ο οποίος διέρχεται από
το κέντρο τους, με αντίθετη φορά. Ο μικρός δίσκος ακτίνας R,
βρίσκεται σε ύψος h πάνω από μεγάλο ακτίνας 3R. Κάποια
στιγμή ο μικρός αφήνεται να πέσει στο μεγάλο και ύστερα από
μικρό χρονικό διάστημα παύουν να περιστρέφονται. Να
βρεθεί:
α) Ο λόγος των μέτρων των στροφορμών των δίσκων πριν
έρθουν σε επαφή
β) Ο λόγος των μέτρων των γωνιακών ταχυτήτων των δίσκων πριν έρθουν σε επαφή
γ) Ο λόγος των κινητικών ενεργειών των δίσκων πριν έρθουν σε επαφή είναι:
δ) Η θερμική ενέργεια που ελευθερώνεται από τη στιγμή που ο μικρός δίσκος αφήνεται
ελεύθερος και μέχρι να σταματήσουν να περιστρέφονται
Ε.315. Λεπτή ομογενής ράβδος ΑΓ

μήκους L και μάζας Μ μπορεί να στρέφεται
χωρίς τριβές γύρω από οριζόντιο άξονα
κάθετο στη ράβδο, ο οποίος διέρχεται από το
σημείο Ο της ράβδου. Η απόσταση του σημείου Ο από το Α είναι L/4. Στο άκρο Α της ράβδου
στερεώνεται σφαίρα αμελητέων διαστάσεων και μάζας m =M/2 , όπως φαίνεται στο σχήμα.
Α) Να βρεθεί η μέγιστη κινητική ενέργεια του συστήματος ράβδος-σφαίρα
Β) Να σχεδιάσετε το διάγραμμα της συνισταμένης ροπής ως προς τον άξονα περιστροφής σε
συνάρτηση με τη γωνία στροφής. Από το διάγραμμα αυτό να προβλέψετε τη θέση όπου στιγμιαία θα
μηδενιστεί για πρώτη φορά η γωνιακή ταχύτητα του συστήματος ράβδος- σφαίρα.
[Κmax=MgL/8,Στ=συνθMgL/8]
Ε.316. Ομογενής και ισοπαχής ράβδος ΟΑ, μάζας M και

μήκους L μπορεί να στρέφεται χωρίς τριβές σε κατακόρυφο επίπεδο
γύρω από οριζόντιο άξονα που περνά από το ένα άκρο της Ο . Στο
άλλο της άκρο Α υπάρχει στερεωμένη μικρή σφαίρα μάζας m =M/2.
Ασκούμε στο άκρο Α δύναμη σταθερού μέτρου F, που είναι συνεχώς
κάθετη στη ράβδο , όπως φαίνεται στο σχήμα .
Α) Ποια η ελάχιστη τιμή του μέτρου της F, ώστε να φέρουμε το
σύστημα ράβδος-σφαίρα στην οριζόντια θέση;
Β) Αν ασκούμε δύναμη μέτρου F =Mg/2 , ποια η μέγιστη κινητική
ενέργεια που αποκτά το σύστημα ράβδος-σφαίρα;
[F≥2Mg/π, όταν θ=π/6]
Ε.317. Σε ένα πλάγιο επίπεδο γωνίας κλίσης φ

αφήνεται από ύψος h, ένα στερεό σώμα με κατανομή μάζας
συμμετρική ως προς το κέντρο του. ( Το στερεό μπορεί να είναι
συμπαγής σφαίρα, συμπαγής κύλινδρος, κοίλη σφαίρα, κούφιος
κύλινδρος, δίσκος, δακτύλιος). Το στερεό κυλίεται χωρίς να
ολισθαίνει και φθάνει στη βάση του πλάγιου επιπέδου. Να
υπολογίσετε το έργο της στατικής τριβής.
Ε.318. Το ομοαξονικό σύστημα των δύο κυλίνδρων με ακτίνες

R1 και R2=5R1 ηρεμεί σε οριζόντιο επίπεδο.
Τυλίγουμε γύρω από τον κύλινδρο ακτίνας R1 ένα αβαρές νήμα,
ασκώντας στο άκρο του Α σταθερή οριζόντια δύναμη F. Το σύστημα
αρχίζει να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει. Για μετακίνηση κατά Δx του
άξονα των κυλίνδρων, να βρεθούν:
α) Το έργο της δύναμης F.
β) Η κινητική ενέργεια του συστήματος των δύο κυλίνδρων.
[WF=6FΔx/5,Κ=6FΔx/5]
Ε.319. Δίνονται δύο

κεκλιμένα επίπεδα Α και Β με την
ίδια κλίση. Μια σφαίρα αφήνεται να
κινηθεί πρώτα από την κορυφή του
επιπέδου Α και ύστερα του επιπέδου
Β. Το Α επίπεδο είναι λείο, ενώ στο
Β λόγω τριβών η σφαίρα κυλά χωρίς
να γλιστρά
α) Στη βάση τίνος επιπέδου η σφαίρα φθάνει με μεγαλύτερη κινητική ενέργεια;
β) Στη βάση τίνος επιπέδου η σφαίρα φθάνει γρηγορότερα;
Ε.320. Ο τροχός του διπλανού σχήματος έχει βάρος w ακτίνα

R και πρόκειται να ανέβει το σκαλοπάτι ύψους h=R/5. Για το σκοπό
αυτό ασκούμε εφαπτομενικά στον τροχό, πάντα σε σημείο που είναι
αντιδιαμετρικό του άκρου Κ του σκαλιού, μια δύναμη F σταθερού
μέτρου. Για να ανεβεί ο τροχός το σκαλοπάτι πρέπει το μέτρο της
δύναμης F να ικανοποιεί τη σχέση:
i) F>0,3w ii) F>0,5w iii) F>0,8w

Ε.321. Η διπλή τροχαλία του σχήματος αποτελείται από δυο

δίσκους που είναι κολλημένοι μεταξύ τους και έχουν ακτίνες R1 και R2 . Η
τροχαλία μπορεί να περιστρέφεται χωρίς τριβές γύρω από άξονα που
διέρχεται από το κοινό κέντρο των δυο δίσκων και είναι κάθετος στο
επίπεδό τους. Σε κάθε δίσκο έχουμε τυλίξει αβαρές και μη εκτατό νήμα και
στα ελεύθερα άκρα των νημάτων αυτών έχουμε δέσει δυο σώματα με μάζες
m1 και m2 για τις οποίες ισχύει m2 = 2m1 . Το σύστημα ισορροπεί.
Οι ακτίνες R1 , R2 των δυο δίσκων ικανοποιούν τη σχέση:
i) R1 = 4R2 ii) R1 = 2R2 iii) R1 =1,5R2
Ε.322. Ένα καρούλι με εσωτερική ακτίνα R1 = R και εξωτερική

ακτίνα R2 = 2R κυλίεται χωρίς ολίσθηση προς τα δεξιά, πάνω σε μια
οριζόντια ράγα με την εσωτερική του επιφάνεια να εφάπτεται στη ράγα
όπως φαίνεται στο σχήμα. Αν υA είναι το μέτρο της ταχύτητας του
ανώτερου σημείου του (Α) και υΒ το μέτρο της ταχύτητας του
κατώτερου σημείου του (Β), τότε ισχύει:
υB υB υB 1
α) =0 β) =3 γ) =
υA υA υA 3
Το καρούλι είναι συμμετρικό και το κέντρο μάζας του βρίσκεται στο κέντρο συμμετρίας
του. Ο άξονας περιστροφής είναι κάθε στιγμή οριζόντιος, διέρχεται από το κέντρο μάζας
του καρουλιού και είναι κάθετος στο επίπεδο των δίσκων που φαίνονται στο σχήμα.
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε επιλογή σας.
Ε.323. Δύο ίδιοι κύλινδροι Α και Β, με ροπή

αδράνειας Ι =0,5m·R2 ως προς άξονα διερχόμενο
από τα κέντρα των βάσεών τους, ηρεμούν πάνω σε
λεία οριζόντια επιφάνεια. Τη χρονική στιγμή t=0 s
ασκούνται στους κυλίνδρους δύο οριζόντιες
δυνάμεις FA και FB με ίσα μέτρα. Η FA ασκείται στο
κέντρο του κυλίνδρου Α και η FB ασκείται
εφαπτομενικά στο ανώτερο σημείο της περιφέρειας του κυλίνδρου Β. Αν WA το έργο της δύναμης FΑ
μέσα σε χρόνο t και WB το έργο της δύναμης FΒ στον ίδιο χρόνο, τότε:
α. WA = WB β. WA = 2WB γ. WΒ = 2WΑ δ. WΒ = 3WΑ
Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας αναλυτικά.
Ε.324. Διαθέτουμε δύο ίδιους κυλίνδρους

(ίδιας μάζας και ακτίνας), στο μέσον των οποίων
υπάρχει μικρό αυλάκι, μέσα στο οποίο έχουμε τυλίξει
νήμα μήκους ℓ. Αφήνουμε τον πρώτο κύλινδρο Α σε
λείο οριζόντιο επίπεδο και τον δεύτερο Β, σε τραχύ
οριζόντιο επίπεδο και ασκούμε στα άκρα των
νημάτων την ίδια σταθερή οριζόντια δύναμη F,
επιταχύνοντας τους κυλίνδρους, μέχρι να ξετυλιχθεί όλο το νήμα. Δίνεται η ροπή αδράνειας ενός
κυλίνδρου ως προς τον άξονά του Ι= ½ ΜR2 και ότι ο Β κύλινδρος κυλίεται (χωρίς να ολισθαίνει).
i) Αν xΑ και xΒ οι μετατοπίσεις των αξόνων των δύο κυλίνδρων, μέχρι να ξετυλιχθεί το νήμα, ισχύει:
α) xΑ = ½ xΒ, β) xΑ = xΒ, γ) xΑ =2xΒ,
ii) Αν ΚΑ και ΚΒ η κινητική ενέργεια των κυλίνδρων Α και Β αντίστοιχα την στιγμή που ολοκληρώνεται
το ξετύλιγμα του νήματος ισχύει:
α) ΚΑ = 0,75 ΚB , β) ΚΑ = ΚΒ , γ) ΚΑ =1,25 ΚΒ
Να δικαιολογήσετε τις απαντήσεις σας. [α, α]
Ε.325. Δύο όμοιοι κύλινδροι

έχουν μάζες Μ1 = Μ2 = Μ και ακτίνες R1
= R2 = R και γύρω από τον καθένα
τυλίγουμε πολλές φορές λεπτό νήμα,
ώστε να μπορούμε να ασκούμε
εφαπτομενική δύναμη και το νήμα να
ξετυλίγεται χωρίς να γλιστράει.
Οι κύλινδροι ηρεμούν πάνω δύο
διαφορετικά οριζόντια επίπεδα, ο 1ος σε
τραχύ και ο
2ος λείο επίπεδο. Στα άκρα των δύο
νημάτων ασκούνται αντίστοιχα σταθερές οριζόντιες δυνάμεις μέτρων F1 = F2 = F όπως φαίνεται
στο σχήμα ώστε να είναι τεντωμένα, ενώ οι κύλινδροι συγκρατούνται ακίνητοι.
Τη στιγμή t = 0 οι κύλινδροι αφήνονται ταυτόχρονα ελεύθεροι να κινηθούν.
Ο 1ος κύλινδρος τότε κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει. Τα κέντρα μάζας τους φτάνουν αντίστοιχα τις
χρονικές στιγμές t1 και t2 σε απόσταση S από την αρχική τους θέση.
Σε κάθε μία από τις προτάσεις (Α), (Β), (Γ) και (Δ) να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να τη
δικαιολογήσετε. (Για κάθε κύλινδρο δίνεται: Ιcm = ½·Μ·R²)
Α) Οι κύλινδροι κάνουν:
1) και οι δύο σύνθετη κίνηση.
2) ο ένας μεταφορική και ο άλλος στροφική κίνηση.
3) και οι δύο μεταφορική κίνηση.
Β) Οι κύλινδροι διανύουν διάστημα S:
1) και οι δύο στον ίδιο χρόνο (t1 = t2).
2) ο 1ος κύλινδρος ταχύτερα από τον δεύτερο (t1 < t2).
3) ο 2ος κύλινδρος ταχύτερα από τον πρώτο (t2 < t1).
Γ) Όταν οι δύο κύλινδροι διανύσουν αντίστοιχα διάστημα S, τότε για τα έργα των
δυνάμεων F1, F2 που ασκούνται στα άκρα των δύο νημάτων θα ισχύει:
1) W2 = W1 2) W2 = 1,5·W1 3) W2 = 2·W1
Ε.326. Μία λεπτή ομογενής

ράβδος ΟΑ ισορροπεί ακίνητη όπως
φαίνεται στα παρακάτω σχήματα
σχηματίζοντας γωνία θ με
κατακόρυφο τοίχο (ημθ=0,6 και
συνθ=0,8). Στην πρώτη περίπτωση
η ράβδος δέχεται στο άκρο της Α
οριζόντια δύναμη (τάση) Τ1 ενώ στη
δεύτερη περίπτωση κατακόρυφη δύναμη (τάση) Τ2 τις οποίες ασκούν αβαρή νήματα. Τα μέτρα των
τάσεων συνδέονται με τη σχέση :
α. T2= 4T/3 β. T2=T1 γ. T2=3T1/4
Ε.327. Στο σχήμα φαίνεται ένας

ομογενής συμπαγής κυκλικός δίσκος (1) και ένας
συμπαγής κυκλικός δακτύλιος (2), που έχουν
την ίδια ακτίνα και την ίδια μάζα. Κάποια
χρονική στιγμή ασκούνται στα σώματα αυτά
δυνάμεις ίδιου μέτρου, εφαπτόμενες στην
περιφέρεια, όπως φαίνεται στο σχήμα και τα σώματα αρχίζουν να κυλίονται χωρίς να ολισθαίνουν στο
οριζόντιο επίπεδο.
Για τις ροπές αδράνειας I1 και I 2 των σωμάτων (1) και (2) αντίστοιχα, ισχύει:
a. Ι1=Ι2 β. Ι1>Ι2 γ. Ι1<Ι2
Για τις επιταχύνσεις των κέντρων μάζας acm ,1 και acm ,2 των σωμάτων (1) και (2) αντίστοιχα, ισχύει:
a. αcm,1=acm,2 β. αcm,1<acm,2 γ. αcm,1>acm,2
ΕΠΑΝ.ΕΝ.ΛΥΚ.2013
Ε.328. Δύο λεπτοί δίσκοι έχουν την ίδια μάζα Μ και την ίδια
ακτίνα R, ίδιο πάχος και ο ένας φέρει οπή όπως στο σχήμα. Τα δύο
σώματα αφήνονται ελεύθερα από το ίδιο ύψος κεκλιμένου επιπέδου γωνίας
φ. Τα δύο σώματα κυλίονται χωρίς να ολισθαίνουν. Αν Δ1 ο δίσκος με την
οπή και Δ2 ο συμπαγής δίσκος, μετά από χρονικό διάστημα Δt από την
στιγμή που ξεκίνησαν για τα μέτρα των στροφορμών των δύο δίσκων θα ισχύει:
α. L1 > L2 β. L1 = L2 γ. L1 < L2
Να επιλέξετε την σωστή και να αιτιολογήσετε την απάντηση σας.
Ε.329. Η σφαίρα του σχήματος έχει Ιcm=2/5 MR2 και

στρέφεται με σταθερή γωνιακή ταχύτητα ω δίχως την επίδραση
εξωτερικών ροπών. Υλικό σημείο μάζας m=M/5, αφήνεται από
κάποιο ύψος και προσκολλάται στη σφαίρα στο σημείο Α. Η νέα
γωνιακή ταχύτητα περιστροφής ω μετά την προσκόλληση θα είναι:
α. 2ω/3 β. 8ω/9 γ. ω
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. [β]
Ε.330. Η διπλή τροχαλία του σχήματος ισορροπεί. Η

εσωτερική ακτίνα είναι R ενώ η εξωτερική ακτίνα είναι 2R. Αν
το σώμα μάζας m δέχεται κατακόρυφη δύναμη F=80Ν προς τα
πάνω όπως φαίνεται στο σχήμα και το ελατήριο σταθεράς
k=200N/mείναι επιμηκυμένο κατά 0,3m.
Η μάζα του σώματος m είναι:
α) 6Kg β) 5Kg γ)8Kg
Δίνεται g=10m/s2, τα νήματα είναι αβαρή μη εκτατά και το ελατήριο είναι ιδανικό.
Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας.
Ε.331. Μια σκάλα μάζας Μ και μήκους L είναι ακουμπισμένη

σε λείο κατακόρυφο τοίχο και στο οριζόντιο δάπεδο παρουσιάζεται
στατική τριβή. Θέλουμε η σκάλα να ισορροπεί σχηματίζοντας γωνία
φ όπου ημφ=0,8 και συνφ=0,6 .
Η μικρότερη τιμή του συντελεστή τριβής είναι:
α. 3/8 β. 3/4 γ.4/3
Αιτιολογήστε την επιλογή σας.
Ε.332. Οριζόντια ράβδος μάζας Μ μήκους

L δέχεται κατακόρυφες δυνάμεις F1,F2 στα σημεία
Α,Δ αντίστοιχα όπως φαίνεται στο σχήμα με
F1/F2=2 και F2=Μg/2 όπου g η επιτάχυνση της
βαρύτητας. Για να ισορροπεί η ράβδο στην
οριζόντια θέση θα πρέπει το υποστήριγμα που
βρίσκεται στη θέση Γ να απέχει από το άκρο Α
απόσταση:
α. x=L/6 β.x=11L/6 γ. x=L/18
Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας .
Ε.333. Η ροπή αδράνειας μιας ράβδου μάζας m και μήκους α ως

προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας της και είναι κάθετος
στο επίπεδό της δίνεται από τη σχέση Ι=mα2/12. Δύο ομογενείς ράβδοι
είναι φτιαγμένοι από το ίδιο υλικό και είναι ενωμένες ακλόνητα στην μια
τους άκρη ώστε να σχηματίζουν ορθή γωνία. Η ράβδος Α έχει μάζα m και
μήκος α. Η ράβδος Β έχει μάζα 2m και μήκος 2α. Το σύστημα των
ράβδων κρέμεται από μια άρθρωση που βρίσκεται σε οροφή. Η ροπή
αδράνειας του συστήματος των δύο ράβδων ως προς τον οριζόντιο άξονα
που διέρχεται από την άρθρωση είναι
α. 4mα2. β. 5mα2. γ. 6mα2.
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας. [β]
Ε.334. Ένας οριζόντιος δίσκος μπορεί να στρέφεται

γύρω από σταθερό κατακόρυφο άξονα που διέρχεται από το
κέντρο του. Για το χρονικό διάστημα Δt1=t1-0 ασκείται σε
αυτόν ροπή μέτρου τ1 και τη χρονική στιγμή t1, αυτή
καταργείται και ασκείται μια δεύτερη ροπή με αποτέλεσμα τη
χρονική στιγμή t2 ο δίσκος να σταματήσει. Στο διπλανό σχήμα
δείχνεται η γωνιακή ταχύτητα του δίσκου σε σχέση με το
χρόνο. O δίσκος κατά το χρονικό διάστημα Δt2 =t2-t1
εκτέλεσε διπλάσιο αριθμό στροφών σε σχέση με τις στροφές που εκτέλεσε κατά το χρονικό διάστημα
Δt1=t1-0. Ο λόγος των μέτρων των ροπών τ1 /τ2 είναι:
α. 2 β. 2/3. γ. 3/2
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας. [α]
Ε.335. Η ομογενής ράβδος μήκους L και μάζας M του

σχήματος μπορεί να στρέφεται χωρίς τριβές σε κατακόρυφο
επίπεδο γύρω από οριζόντιο άξονα που διέρχεται από το άκρο της
Α. Ασκούμε στο άλλο της άκρο Β δύναμη μέτρου F=Μg/4 η οποία
είναι συνέχεια κάθετη στη ράβδο και την αναγκάζει να στραφεί
κατά 90ο . Ο ρυθμός μεταβολής της στροφορμής της ράβδου ως
προς τον άξονα περιστροφής της είναι μηδενικός όταν η γωνία θ
είναι
α. 30o. β. 60o. γ. 90o.
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας. [α]
Ε.336. Το σφαιρίδιο του σχήματος αφήνεται στη θέση (Α)

ενός καμπύλου οδηγού. Το σημείο Α απέχει κατακόρυφα h από το
οριζόντιο δάπεδο. Το σφαιρίδιο αρχικά κατέρχεται κυλιόμενο, στη
συνέχεια ανέρχεται κυλιόμενο και εγκαταλείπει τον οδηγό στη θέση
(Γ) , φεύγοντας κατακόρυφα και φτάνοντας στιγμιαία σε ύψος h1 από
το έδαφος. Τα ύψη h1 και h συνδέονται με τη σχέση
α. h1=h β. h1>h γ. h1<h
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή
σας. [γ]
Ε.337. Συνδέουμε με μια αβαρή ράβδο (2)

τα κέντρα μάζας μιας ομογενούς σφαίρας (1)
και ενός ομογενούς κυλίνδρου (2) με ίσες (1)
μάζες M και ακτίνες R. Η σφαίρα και ο
κύλινδρος κυλίονται χωρίς να ολισθαίνουν
αφού αφεθούν ελεύθερα από την κορυφή
κεκλιμένου κλίσης φ. Σας δίνεται ότι οι ροπές
αδράνειας ως προς άξονα που διέρχεται από
το κέντρο μάζας είναι 2/5 MR2 για την
σφαίρα και ½ M R2 για τον κύλινδρο. Ο λόγος των μέτρων των στατικών τριβών T1 και T2 που
αναπτύσσονται στα δύο σώματα θα είναι :
(α) T1/T2=5/4 (β) T1/T2= 1 (γ) T1/T2= 4/5
Να επιλέξετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. [γ]
Ε.338. Μια ομογενής σφαίρα μάζας m και ακτίνας r

αφήνεται ελεύθερη να κινηθεί από το ανώτερο σημείο Α ενός
ημικυκλικού μεταλλικού οδηγού ακτίνας R = 8r. Η σφαίρα
κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει και η pοπή αδράνειας ως προς τη
κέντρο μάζας της ισούται με Icm= 2/5mr2. Όταν η σφαίρα
διέρχεται από το κατώτερο σημείο ∆ της τροχιάς της η κάθετη
δύναμη που δέχεται από το ημισφαίριο έχει μέτρο :
(α) mg (β) 13/7 mg (γ) 17/7 mg (α) 2mg
Να επιλέξετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. [γ]
Ε.339. Ένας δίσκος μάζας Μ, ακτίνας R και ροπής αδράνειας ως προς άξονα που περνά από
το κέντρο μάζας του και είναι κάθετος στο επίπεδο του I= 1/2MR2 , αφήνεται ελεύθερος από την
κορυφή πλάγιου επιπέδου. Ο δίσκος κατέρχεται κυλιόμενος. Καθώς ο δίσκος κατέρχεται, ο λόγος της
κινητικής ενέργειας εξαιτίας της μεταφορικής κίνησης , προς την κινητική ενέργεια εξαιτίας της
στροφικής κίνησης
α) αυξάνεται β) μειώνεται γ) παραμένει σταθερός.
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση.
Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας. [γ]
Ε.340. Πάνω σε λείο οριζόντιο δάπεδο ένας

δίσκος μάζας M και ακτίνας R περιστρέφεται με
γωνιακή ταχύτητα μέτρου ωo γύρω από άξονα που
διέρχεται από το κέντρο του και είναι κάθετος στο
επίπεδο του, ταυτόχρονα το κέντρο του δίσκου
μεταφέρεται με ταχύτητα μέτρου υo. Ένα σφαιρίδιο
μικρών διαστάσεων μάζας m = M/5 που κινείται με
ταχύτητα μέτρου υo, όπως στο σχήμα σφηνώνεται σε
ένα σημείο Γ της περιφέρειας του δίσκου, όπως
σχηματικά παριστάνεται στην παρακάτω κάτοψη. Αν σας είναι γνωστό ότι το μέτρο της ταχύτητας του
σημείου Γ του δίσκου, ακριβώς πριν την κρούση είναι υΓ= 3υ0/5 και έχει φορά ίδια με της ταχύτητας
του κέντρου του δίσκου, τότε η ταχύτητα του σφαιριδίου αμέσως μετά την κρούση θα έχει την ίδια
φορά και μέτρο ίσο με :
(α) υ0/21 (β) 14υ0/21 (γ) 2υ0/21
Σας δίνεται ότι η pοπή αδράνειας του δίσκου ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο της I
=1/2MR2. Να θεωρήσετε ότι η διάρκεια της κρούσης είναι αμελητέα και ότι το κέντρο μάζας του
συσσωματώματος συμπίπτει με το κέντρο μάζας του δίσκου.
Επιλέξτε με δικαιολόγηση τη σωστή σχέση. [γ]
Ε.341. Ένας δίσκος μάζας m, ακτίνας R έχει

τυλιγμένο αβαρές μη εκτατό νήμα στην περιφέρειά
του και ηρεμεί πάνω σε λείο δάπεδο. Ασκούμε στο
νήμα σταθερή οριζόντια δύναμη F και ο δίσκος
κυλίεται πάνω στο δάπεδο. Όταν το κέντρο μάζας
του δίσκου έχει μετατοπισθεί κατά Δxcm ο δίσκος
έχει αποκτήσει κινητική ενέργεια,
α. K=1,5FΔxcm β. K=2FΔxcm γ. K=2,5FΔxcm δ. K=3FΔxcm
Επιλέξτε με δικαιολόγηση τη σωστή πρόταση. [δ]
[ Δίνεται η ροπή αδράνειας του δίσκου ως προς άξονα κάθετο στον δίσκο που διέρχεται από το
κέντρο του είναι Ι=1/2 MR2]
Ε.342. Γύρω από έναν ομογενή κύλινδρο Α, ο οποίος ηρεμεί σε

οριζόντιο επίπεδο, έχουμε τυλίξει ένα αβαρές και μη εκτατό νήμα.
Τραβώντας το ελεύθερο άκρο του νήματος, ασκούμε στον κύλινδρο μια
σταθερού μέτρου δύναμη F, η οποία σχηματίζει με την οριζόντια
διεύθυνση σταθερή γωνία θ, οπότε ο κύλινδρος αρχίζει να κυλίεται.
i) Να αποδειχθεί ότι το επίπεδο δεν μπορεί να είναι λείο και ότι θα
ασκηθεί στον κύλινδρο στατική τριβή με φορά προς τα δεξιά.
ii) Ένας δεύτερος όμοιος κύλινδρος Β, ο οποίος αρχικά ηρεμεί στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο, δέχεται
την ίδια δύναμη F στο κέντρο μάζας του Ο, οπότε και αυτός κυλίεται. Αν ο Α κύλινδρος χρειάζεται
χρόνο t1 για να μετακινηθεί κατά d, τότε ο Β για την ίδια απόσταση d, θα χρειαστεί χρόνο t2, όπου:
α) t1 < t2, β) t1 = t2, γ) t1 > t2.
iii) Μεγαλύτερη κινητική ενέργεια, μετά το τέλος της παραπάνω μετακίνησης κατά d, θα έχει:
α) Ο κύλινδρος Α, β) ο κύλινδρος Β, γ) θα έχουν ίσες κινητικές ενέργειες.
Να δικαιολογήσετε αναλυτικά τις απαντήσεις σας.
Δίνεται η ροπή αδράνειας ενός κυλίνδρου Ιcm= ½ mR2, ως προς τον άξονά του ο οποίος συνδέει τα
κέντρα των δύο βάσεών του. [α,α]
Ε.343. Η διπλή τροχαλία του σχήματος αποτελείται από

δυο ομογενείς ομόκεντρους δίσκους με ακτίνες R και 2R, οι
οποίοι είναι συγκολλημένοι μεταξύ τους έτσι, ώστε να
περιστρέφονται ως στερεό σώμα. Η τροχαλία μπορεί να
περιστρέφεται χωρίς τριβές γύρω από σταθερό οριζόντιο άξονα
κάθετο στο επίπεδο των δίσκων, ο οποίος διέρχεται από το
R
2R
κέντρο τους Ο. Στα αυλάκια των δυο δίσκων έχουμε τυλίξει O
πολλές φορές αβαρή και μη εκτατά νήματα, στα ελεύθερα άκρα
των οποίων κρέμονται σώματα Σ1 και Σ2, με μάζες m1 και m2
(m2>2m1) αντίστοιχα. Αρχικά το σύστημα «τροχαλία –σώματα»
συγκρατείται ακίνητο με τα κέντρα μάζας των δυο σωμάτων να
απέχουν κατακόρυφη απόσταση h, όπως φαίνεται στο σχήμα. m2
Κάποια χρονική στιγμή αφήνουμε το σύστημα ελεύθερο να h
κινηθεί, οπότε η τροχαλία αρχίζει να περιστρέφεται με τη φορά
κίνησης των δεικτών του ρολογιού χωρίς τα νήματα να m1
ολισθαίνουν στα αυλάκια των δύο δίσκων. Η μετατόπιση του
σώματος Σ2 μέχρι να φτάσει στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο με το Σ1 είναι ίση με:
α.h/2 β. h/3 γ.2h/3.
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας. [β]
Ο.Ε.Φ.Ε 2017
Ε.344. Ομογενής ράβδος (ΟΑ) μήκους ℓ και μάζας

M μπορεί να περιστρέφεται χωρίς τριβές γύρω από
ακλόνητο άξονα ο οποίος διέρχεται από το άκρο της 0
και είναι κάθετος στο επίπεδο του σχήματος. Στο άκρο
A της ράβδου έχει κολληθεί με κατάλληλο τρόπο
σημειακή μάζα m=M/2. Η ροπή αδράνειας της ράβδου
ως προς άξονα που διέρχεται από το μέσο της και είναι
κάθετος σε αυτήν υπολογίζεται από τη σχέση Icm= 1/12
Mℓ2. Το σύστημα αφήνεται ελεύθερο να περιστραφεί
από την οριζόντια θέση, όπως φαίνεται στο σχήμα
Αν φ η γωνία που σχηματίζει κάθε χρονική στιγμή η
ράβδος με την αρχική της θέση, τότε το μέτρο της
γωνιακής επιτάχυνσης της ράβδου ισούται με:
α. 6gσυνφ/5ℓ β. 24gσυνφ/7ℓ γ. 3gσυνφ/ℓ
Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. [α]
Ο.Ε.Φ.Ε 2014
Προβλήματα
Ε.345. Μια λεπτή ομογενής ράβδος ΑΒ μήκους 4m,

ισορροπεί οριζόντια με την επίδραση μιας κατακόρυφης δύναμης
F, μέτρου F=40Ν, η οποία ασκείται στο άκρο της Β, ενώ
στηρίζεται σε τρίποδο σε σημείο Σ, όπου (ΑΣ)=1m, όπως στο
σχήμα. Ο συντελεστής οριακής τριβής μεταξύ ράβδου και
τρίποδου είναι μορ=0,5.
i) Να βρεθεί το βάρος της ράβδου καθώς και η δύναμη που
ασκείται στη ράβδο από το τρίποδο;
ii) Αυξάνουμε το μέτρο της δύναμης στην τιμή F1=50Ν,
μεταβάλλοντας και την κατεύθυνσή της, ώστε η ράβδος να
ισορροπεί οριζόντια. Να υπολογίσετε τη δύναμη που δέχεται η ράβδος από το τρίποδο.
iii) Να βρεθεί η μέγιστη πλάγια δύναμη F2, την οποία μπορούμε να ασκήσουμε στη ράβδο, χωρίς αυτή
να γλιστρήσει, παραμένοντας οριζόντια.
[Ν =80Ν, F = 10 73N  85,4 N , F2,max = 40 2 N ]
Ε.346. Τα τμήματα ΑΓ και ΓB της λεπτής ράβδου

ΑΓ είναι ομογενή και έχουν μήκος d = 3m το καθένα και
μάζες mΑΓ = m1 = 2Kg και mΓΒ = 2m1 = 4Kg. Να βρείτε τη
ροπή αδράνειας της ράβδου Α ως προς άξονα που είναι
κάθετος σε αυτή και περνά:
α. από το Γ. β. από το Α
Δίνεται ότι η ροπή αδράνειας λεπτής και ομογενούς ράβδου μάζας m και μήκους l ως προς
τον άξονα κάθετο σε αυτή που περνά από κέντρο μάζας της είναι Ιcm=m· ℓ2/12
[Απ: 18Κg .m2 ,90Kg .m2]
Ε.347. Σώμα μάζας m1 = 5Kg βρίσκεται σε οριζόντιο

επίπεδο με το οποίο παρουσιάζει συντελεστή τριβής
ολίσθησης μ = 0,2. Το σώμα είναι δεμένο με αβαρές νήμα από
μια τροχαλία και στο άλλο άκρο του νήματος είναι δεμένο
σώμα μάζας m2 = 4Kg. Αν η τροχαλία έχει μάζα m= 2Kg,
ακτίνα R και ροπή αδράνειας ως προς το άξονα
περιστροφής της I = mR2/2 να βρείτε την επιτάχυνση κάθε
σώματος και τις F1, F2 . Δίνεται
g = 10m/s2, δεν υπάρχουν τριβές στον άξονα
της τροχαλίας και το σχοινί δεν γλιστρά πάνω στην τροχαλία.
[3m/s2, 25N , 28N]
Ε.348. Στερεό Π
αποτελείται από ομογενή δίσκο Δ
μάζαs M=10kg και ακτίνας R=1m
στο επίπεδο του οποίου, είναι
κολλημένη λεπτή ομογενής
ράβδος Ρ, μάζας m=3Kg, και
μήκους l=4R.Το άκρο της ράβδου
Ρ ταυτίζεται με το κέντρο του
δίσκου Δ. Το στερεό Π μπορεί να
στρέφεται χωρίς τριβές περί ακλόνητου οριζοντίου άξονα x’x που διέρχεται από το κέντρο του
δίσκου Δ. Υλικό σημείο Σ, μάζας M=10Kg κρέμεται από αβαρές μη εκτατό νήμα το όποιο είναι πολλές
φόρες τυλιγμένο στην περιφέρεια του δίσκου Δ.
Α. Να υπολογίσετε τα χαρακτηριστικά της ελάχιστης απαιτούμενης δύναμης F, στο στερεό Π, ώστε
η διάταξη να συγκρατείται ακίνητη, με τη ράβδο Ρ σε οριζόντια θέση, όπως στο σχήμα.
Β. Αφήνουμε τη διάταξη να κινηθεί, οπότε το νήμα αρχίζει να ξετυλίγεται κατακόρυφα χωρίς να
γλιστρά στην επιφάνεια του δίσκου Δ.
B1. Όταν το στερεό Π έχει στραφεί κατά Δφ=600, για πρώτη φορά, να υπολογίσετε το ρυθμό
μεταβολής της στροφορμής της ράβδου Ρ, ως προς τον άξονα x’x.
Γ1. Να υπολογίσετε το κλάσμα της ολικής κινητικής ενέργειας της διάταξης που αντιστοιχεί στη
ράβδο Ρ, κατά την κίνησή της.
Γ2. Να υπολογίσετε την κινητική ενέργεια της ράβδου Ρ όταν περνά από την κατακόρυφη θέση για
πρώτη φορά.
Η ροπή αδράνειας της ράβδου Ρ και του δίσκου Δ, ως προς τον άξονα x’x, είναι ΙΡ=1/3ml2 και ΙΔ
=1/2MR2 αντίστοιχα. Η διάταξη βρίσκεται διαρκώς στο ίδιο κατακόρυφο επίπεδο. Δίνεται g=10m/s2.
[Α. ΣτΕΞ=- 40Nm, B1. dL  36,13 kg  m2 / s2 , Γ1. 16/36Γ2.ΚΡ=50,1J]
dt
Ε.349. Η οριζόντια ομογενής

ράβδος ΚΛ του σχήματος έχει μάζα
M=9Kg, μήκος L=4m και μπορεί να
στρέφεται χωρίς τριβές γύρω από
κατακόρυφο άξονα z΄z που διέρχεται από
το κέντρο μάζας της Ο, ως προς τον
οποίο έχει ροπή αδράνειας ΙCM =ΜL2/12 .
Δύο όμοιοι δακτύλιοι Α και Β μικρών
διαστάσεων μάζας m=1Kg βρίσκονται σε
απόσταση d=1m από το Ο ο καθένας δεμένοι με λεπτό νήμα που έχει αμελητέα μάζα και δεν είναι
εκτατό. Το σύστημα αρχικά είναι ακίνητο. Στο άκρο Λ ασκείται οριζόντια δύναμη F σταθερού μέτρου
κάθετη στη ράβδο και θέτει το σύστημα σε περιστροφή. Την χρονική στιγμή t1=2πs το σύστημα έχει
κάνει Ν=5 πλήρεις περιστροφές, το νήμα σπάει, η δύναμη F καταργείται και οι δύο δακτύλιοι
ωθούνται λόγω αδράνειας στα άκρα Κ και Λ της ράβδου.
α. Να υπολογιστεί το μέτρο της δύναμης F.
β. Να υπολογιστεί το όριο θραύσης Τθρ του νήματος.
γ. Να υπολογιστεί η τελική κινητική ενέργεια του δακτυλίου Β.
δ. Να υπολογιστεί το επί τοις εκατό ποσοστό της προσφερόμενης από την δύναμη F
ενέργειας που εμφανίζεται τελικά ως κινητική ενέργεια της ράβδου.
[α. F=35/π Ν, β. Τθρ= 100Ν, γ. ΚΒ= 98J, δ.42%]
Ε.350. Στην διάταξη του σχήματος το μικρό σώμα Σ

έχει μάζα m2=1Kg και μπορεί να ολισθαίνει πάνω σε
οριζόντιο επίπεδο, με το οποίο παρουσιάζει συντελεστή
τριβής ολισθήσεως μ=0,2. Η μικρή τροχαλία τ είναι
στερεωμένη και έχει αμελητέα μάζα, ενώ η μεγάλη τροχαλία
έχει μάζα m1=1Kg ακτίνας R=0,1m και στο αυλάκι της έχει
περιτυλιχθεί αβαρές και μη εκτατό νήμα. Kάποια στιγμή το
σύστημα αφήνεται ελεύθερο να κινηθεί.
i) Να βρείτε την επιτάχυνση του σώματος Σ.
ii) Την επιτάχυνση του κέντρου μάζας μεγάλης τροχαλίας
καθώς και την γωνιακή του επιτάχυνση.
iii) Nα βρείτε την μετατόπιση του κέντρου της μεγάλης
τροχαλίας την χρονική στιγμή που η μετατόπιση του σώματος Σ είναι ίση με 0,2m .
iv) Το ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειας της μεγάλης τροχαλίας όταν η ταχύτητα του
σώματος Σ είναι ίση με 1m/s.
Δίνεται η επιτάχυνση g της βαρύτητας και η ροπή αδράνειας ΙC=m1R2/2 της μεγάλης τροχαλίας ως
προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο της και είναι κάθετος στο επίπεδό της.
[i) αΣ=1m/s2,ii) αcm=7m/s2, a=60rad/s2, iii) h=0,14m , iv) dΚ/dt=229 J/s ]
Ε.351. Δίνεται συμπαγής, ομογενής κύλινδρος μάζας Μ και

ακτίνας R. Αφήνουμε τον κύλινδρο να κυλίσει χωρίς ολίσθηση, υπό
την επίδραση της βαρύτητας (με επιτάχυνση της βαρύτητας g),
πάνω σε κεκλιμένο επίπεδο γωνίας φ, όπως φαίνεται στο σχήμα
που ακολουθεί:
1. Να υπολογίσετε την επιτάχυνση του κέντρου μάζας του
κυλίνδρου. Ο άξονας του κυλίνδρου διατηρείται οριζόντιος.
2. Από το εσωτερικό αυτού του κυλίνδρου, που έχει ύψος h,
αφαιρούμε πλήρως ένα ομοαξονικό κύλινδρο ακτίνας r, όπου r  R ,
όπως απεικονίζεται στο παρακάτω σχήμα. Να αποδείξετε ότι η ροπή
αδράνειας του κοίλου κυλίνδρου, ως προς τον άξονα του, που προκύπτει
μετά την αφαίρεση του εσωτερικού κυλινδρικού τμήματος, είναι
 r4 
I = 12 MR 2  1 − 4 
 R 
Στη συνέχεια λιπαίνουμε το κυλινδρικό τμήμα που αφαιρέσαμε
και το επανατοποθετούμε στη θέση του, ούτως ώστε να
εφαρμόζει απόλυτα με τον κοίλο κύλινδρο χωρίς τριβές. Το νέο
σύστημα που προκύπτει αφήνεται να κυλίσει χωρίς ολίσθηση, υπό
την επίδραση της βαρύτητας (με επιτάχυνση της βαρύτητας g),
στο ίδιο κεκλιμένο επίπεδο, όπως φαίνεται στο διπλανό σχήμα:
3. Να υπολογίσετε την επιτάχυνση του κέντρου μάζας του
συστήματος.
4. Όταν r = 12 R , να υπολογίσετε, σε κάθε χρονική στιγμή της κύλισης στο κεκλιμένο επίπεδο, το
λόγο της μεταφορικής προς την περιστροφική κινητική ενέργεια του συστήματος. Ο άξονας του
συστήματος διατηρείται πάντα οριζόντιος.
Δίνονται : Η ροπή αδράνειας Ι συμπαγούς και ομογενούς κυλίνδρου μάζας Μ και ακτίνας R, ως προς
τον άξονα γύρω από τον οποίο στρέφεται: I = 12 MR 2 Ο όγκος V ενός συμπαγούς κυλίνδρου ακτίνας R
και ύψους h: V =  R h .
2
[acm=2gημφ/3 , acm=2gημφ/(3-r4/R4), 32/15]
ΕΝ.ΛΥΚ.2013
Ε.352. Μια ισοπαχής δοκός ΑΒ αποτελείται από
δύο ομογενή τμήματα ΑΚ και ΚΒ, μήκους 12 L το καθένα, με
μάζες m1 = 5 m2 και m2 = 0,5 kg , αντίστοιχα. Τα
κομμάτια αυτά είναι κολλημένα μεταξύ τους στο σημείο Κ,
ώστε να σχηματίζουν τη δοκό ΑΒ μήκους L = 1 m . H
δοκός ισορροπεί σε οριζόντια θέση, με το άκρο της Α να
στηρίζεται στον τοίχο μέσω άρθρωσης, ενώ το μέσο της Κ
συνδέεται με τον τοίχο με σχοινί που σχηματίζει γωνία
 = 30 με τη δοκό.
Α. Να υπολογίσετε τις δυνάμεις που δέχεται η δοκός από το σχοινί και την άρθρωση.
Κάποια στιγμή το σχοινί κόβεται και η ράβδος αρχίζει να στρέφεται χωρίς τριβές γύρω από το άκρο
της Α σε κατακόρυφο επίπεδο.
Β. Να υπολογίσετε το μέτρο της γωνιακής επιτάχυνσης της
ράβδου σε συνάρτηση με τη γωνία θ, που σχηματίζει αυτή με
την αρχική της θέση ( 0    0 ).
Γ. Να υπολογίσετε το μέτρο της ταχύτητας του άκρου Β΄ της
ράβδου ( B ) σε συνάρτηση με τη γωνία θ.
Τη στιγμή που η ράβδος έχει στραφεί κατά γωνία θ=300 ,
συγκρούεται πλαστικά με αρχικά ακίνητο σφαιρίδιο αμελητέων
διαστάσεων και μάζας m=m2, , το οποίο σφηνώνεται στο μέσο
Κ΄ της ράβδου.
Δ. Να υπολογίσετε το ποσοστό απώλειας της κινητικής ενέργειας κατά την κρούση.
m
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10 , ροπή αδράνειας ομογενούς και ισοπαχούς ράβδου
s2
μάζας m και μήκους L ως προς άξονα κάθετο στο μέσο της ,Ι=mL2/12 , ημ300=1/2 , συν300=3/2.
[F=1013N, εφθ=3/6, αγων=20συνθ , υΒ=√40𝜂𝜇𝜃 , Κμετά=4J, 20%]
Ε.353. Λεπτή, άκαμπτη και ομογενής ράβδος ΑΓ μήκους

= 2 m και μάζας M = 5,6 kg ισορροπεί με τη βοήθεια οριζόντιου
νήματος, μη εκτατού, που συνδέεται στο μέσο της, όπως φαίνεται στο
σχήμα. Το άκρο Α της ράβδου συνδέεται με άρθρωση σε κατακόρυφο
τοίχο. Δίνεται: ημφ=0,6 και συνφ=0,8.
Α. Να υπολογίσετε τη δύναμη F που δέχεται η ράβδος από την
άρθρωση.
1
Μικρή ομογενής σφαίρα, μάζας m = 0, 4 kg και ακτίνας r = m
70
κυλίεται χωρίς ολίσθηση, έχοντας εκτοξευθεί κατά μήκος της ράβδου
από το σημείο Κ προς το άκρο Γ.
Β. Να βρεθεί η γωνιακή επιτάχυνση της σφαίρας κατά την κίνησή της από το Κ μέχρι το Γ.
Γ. Με δεδομένο ότι η σφαίρα φτάνει στο άκρο Γ, να βρείτε τη σχέση που περιγράφει την τάση του
νήματος σε συνάρτηση με την απόσταση του σημείου επαφής της σφαίρας με τη ράβδο, από το σημείο
Κ.
Αφού η σφαίρα έχει εγκαταλείψει τη ράβδο, κόβουμε το νήμα. Η ράβδος στρέφεται σε κατακόρυφο
επίπεδο γύρω από οριζόντιο άξονα, ο οποίος διέρχεται από το άκρο της Α, χωρίς τριβές.
Δ. Να υπολογίσετε τον ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειας της ράβδου στη θέση στην οποία η
ράβδος σχηματίζει γωνία φ με την κατακόρυφο που διέρχεται από το άκρο Α, όπως στο παρακάτω
σχήμα.
Δεύτερη λεπτή, άκαμπτη και ομογενής ράβδος ΑΔ, μήκους  = και
μάζας M  = 3M είναι αρθρωμένη και αυτή στο σημείο Α γύρω από τον
ίδιο άξονα περιστροφής με την ράβδο ΑΓ. Η ράβδος ΑΔ συγκρατείται
ακίνητη, με κατάλληλο μηχανισμό, σε θέση όπου σχηματίζει γωνία φ με
τον κατακόρυφο τοίχο όπως στο σχήμα. Οι δύο ράβδοι συγκρούονται
και ταυτόχρονα ο μηχανισμός ελευθερώνει τη ράβδο ΑΔ, χωρίς
απώλεια ενέργειας. Οι ράβδοι μετά την κρούση κινούνται σαν ένα σώμα,
χωρίς τριβές. Ο χρόνος της κρούσης θεωρείται αμελητέος.
Να υπολογίσετε το ποσοστό απώλειας της κινητικής ενέργειας του
συστήματος κατά την κρούση.
Όλες οι κινήσεις πραγματοποιούνται στο ίδιο κατακόρυφο επίπεδο.
Δίνονται : Η ροπή αδράνειας I p λεπτής ομογενούς ράβδου μάζας Μ και μήκους ℓ, ως προς άξονα
1
που διέρχεται από το ένα της άκρο και είναι κάθετος σε αυτή: I p = M 2
. Η ροπή αδράνειας I 
3
ομογενούς σφαίρας μάζας m και ακτίνας r ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας της:
2 2 m
I = mr και g = 10 2 .
5 s
[FA=70N, αγων=400rad/s2, Τ=45+3x, 67,26 J/s ]
ΕΝ.ΛΥΚ.2014
Ε.354. Λεπτή, άκαμπτη και ισοπαχής ράβδος ΑΒ μήκους

= 1 m και μάζας M = 3 kg μπορεί να στρέφεται χωρίς τριβές
σε κατακόρυφο επίπεδο γύρω από οριζόντιο άξονα που διέρχεται
από σημείο Ο αυτής, είναι κάθετος στη ράβδο και απέχει από το
άκρο της Β απόσταση OB = d = . Στο μέσο Κ της ράβδου και
4
στο άκρο της Α στερεώνουμε δύο σφαιρίδια μάζας m1 και m2
αντίστοιχα, όπου m1 = m2 = 1 kg . Δίνοντας κατάλληλη ώθηση το
σύστημα περιστρέφεται και χτυπά σε κατακόρυφο τοίχο με το
άκρο Α, τη στιγμή που η ράβδος σχηματίζει με το οριζόντιο επίπεδο γωνία θ, τέτοια ώστε
sin  = 0,83 .
1. Να υπολογίσετε τη ροπή αδράνειας του συστήματος ράβδου-σφαιριδίων ως προς τον άξονα
περιστροφής.
2. Να υπολογίσετε το μέτρο της γωνιακής ταχύτητας 2 του συστήματος ράβδου- σφαιριδίων
αμέσως μετά την κρούση, ώστε αυτό να εκτελέσει οριακά ανακύκλωση.
3. Κατά την κρούση με τον τοίχο, το ποσοστό απωλειών της κινητικής ενέργειας είναι το 75%
της κινητικής ενέργειας του συστήματος ράβδου-σφαιριδίων πριν την κρούση. Να υπολογίσετε τη
μεταβολή της στροφορμής του συστήματος ως προς τον άξονα περιστροφής του κατά την κρούση.
4. Όταν το σύστημα ράβδου-σφαιριδίων περνά από την

οριζόντια θέση για πρώτη φορά, να υπολογίσετε το μέτρο
του ρυθμού μεταβολής της στροφορμής του σφαιριδίου m2
ως προς τον άξονα που διέρχεται από το σημείο Ο
m
Δίνονται: επιτάχυνση βαρύτητας g = 10 , ροπή
s2
αδράνειας I cm λεπτής ομογενούς ράβδου μάζας Μ και
μήκους ℓ, ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο
μάζας της και είναι κάθετος σε αυτή I cm = 121 M 2 .
[17/16 Kgm2 , ω2=5,6 rad/s, (51/16) ·5,6 Κgm2/s, 315/34 Κgm2/s2]
Ε.355. Η λεπτή ομογενής δοκός ΑΒ του σχήματος μήκους

L=7,5 2 m και μάζας M=20kg ακουμπά σε λείο κατακόρυφο
τοίχο ΟΒ και ισορροπεί σχηματίζοντας γωνία φ=450 με το
οριζόντιο δάπεδο. Ένας ομογενής, λεπτός δίσκος μάζας m=1kg
και ακτίνας R κυλίεται (χωρίς να ολισθαίνει) κατά μήκος της
δοκού προς το άκρο Β, υπό την επίδραση δύναμης μέτρου F=20
2 N, παράλληλης στη δοκό, όπως φαίνεται στο σχήμα. Να
βρείτε:
α) το μέτρο της επιτάχυνσης αcm του κέντρου μάζας του δίσκου.
β) το μέτρο της ταχύτητας του κέντρου μάζας υcm του δίσκου τη
στιγμή που φτάνει στο ανώτερο σημείο Β της δοκού, αν ο δίσκος ξεκίνησε να κινείται από τη βάση Α
χωρίς ταχύτητα.
γ) Το μέτρο και τη διεύθυνση της δύναμης FA που ασκεί ο δίσκος στη ράβδο.
δ) Τον ελάχιστο συντελεστή οριακής στατικής τριβής μεταξύ δοκού και δαπέδου ώστε ο δίσκος να
φτάσει στο άκρο Β της δοκού, χωρίς η δοκός να ολισθήσει στο δάπεδο.
1
Δίνονται: Η ροπή αδράνειας του δίσκου ως προς το κέντρο μάζας του I cm = mR2 , g=10m/s2.
2
[α) αcm=10 2 m/s2, β) υcm=10 3 m/s, γ) FA=10N, δ) μs,min=0,5]
Ε.356. Σ το παρακάτω σχήμα η οριζόντια

λεπτή και ομογενής ράβδος έχει μάζα Μ1=2Κg,
μήκος L=4,4m και ισορροπεί με την βοήθεια δύο
κατακόρυφων υποστηριγμάτων ύψους Η=1,8m. Η
ράβδος αποτελείται από δύο άνισα τμήματα μήκους
L1=1m και L2. Στο πρώτο τμήμα της ράβδου
υπάρχουν τριβές ενώ το δεύτερο τμήμα της ράβδου
είναι τελείως λείο. Μία σφαίρα μάζας M=1kg και
ακτίνας R=0,2m βρίσκεται ακίνητη στην μία άκρη
της ράβδου στην περιοχή που παρουσιάζει τριβές
και δέχεται στο κέντρο της σταθερή οριζόντια
δύναμη F=2,8N με αποτέλεσμα η σφαίρα να αρχίζει να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει πάνω στην
ράβδο. Την στιγμή που η σφαίρα χάνει την επαφή της με τη ράβδο η δύναμη F καταργείται.
Να βρεθούν:
A) Πόση η ολική κινητική ενέργεια της σφαίρας όταν φτάνει στο έδαφος;
Β) Πόσος είναι ο συνολικός χρόνος κίνησης της σφαίρας μέχρι να φτάσει η σφαίρα στο έδαφος;
Γ) Πόσες περιστροφές διάγραψε η σφαίρα μέχρι να φτάσει στο έδαφος;
Δ) Να βρεθούν οι εξισώσεις των δυνάμεων που ασκούνται στα άκρα της ράβδου από τα
υποστηρίγματα σε συνάρτηση με τον χρόνο μέχρι να φτάσει η σφαίρα στο έδαφος. Για την σφαίρα
Ι=0,4ΜR2
[Κολ=30,32J,tολ=2,6sec., Ν=Θολ/2π=10,5/π περιστροφές., Ν2=10+25.t2/11 0≤t≤1sec, Ν1=20-25.t2/11
0≤t≤1sec,Ν1=Ν2=15Ν 2<t≤2,6sec]
Ε.357. Η διπλή τροχαλία του παρακάτω σχήματος αποτελείται από δύο ομοαξονικούς
κυλίνδρους (1) και (2) που έχουν μάζες Μ1=2Kg και Μ2=4Kg και ακτίνες R1=2m και R2=1m αντίστοιχα.
Η τροχαλία μπορεί να περιστρέφεται γύρω από ακλόνητο οριζόντιο άξονα που ταυτίζεται με τον
άξονα συμμετρίας x΄x των δύο κυλίνδρων. Στην περιφέρεια του κυλίνδρου (1) έχουμε τυλίξει πολλές
φορές ένα αβαρές και μη εκτατό νήμα, στο ελεύθερο άκρο του οποίου έχουμε δέσει ένα σώμα Σ1
μάζας m1=2Kg. Γύρω από τον κύλινδρο (2) έχουμε τυλίξει ένα άλλο αβαρές και μη εκτατό νήμα, στο
ελεύθερο άκρο του οποίου έχουμε δέσει ένα σώμα Σ2 μάζας m2 . Η ράβδος ΑΓ, που φαίνεται στο
παρακάτω σχήμα, έχει μάζα Μ=2Kg και μήκος L=1,2m και ισορροπεί οριζόντια. Το ένα άκρο Α της
ράβδου συνδέεται με άρθρωση σε κατακόρυφο τοίχο, ενώ το άλλο άκρο της Γ συνδέεται με το σώμα
Σ1 μέσω ενός αβαρούς κατακόρυφου νήματος.
1. Να υπολογίσετε το μέτρο της δύναμης που δέχεται η ράβδος από το νήμα και το μέτρο της
δύναμης που δέχεται από την άρθρωση.
2. Να δείξετε ότι η μάζα του σώματος Σ2 είναι m2=6Kg.
Στο άκρο Γ της ράβδου στερεώνουμε ένα πολύ μικρό σώμα μάζας m=1Kg και τη χρονική στιγμή t=0
κόβουμε το νήμα που συνδέει τη ράβδο με το σώμα Σ1, οπότε η ράβδος αρχίζει να περιστρέφεται
χωρίς τριβές γύρω από την άρθρωση της και η διπλή τροχαλία αρχίζει να περιστρέφεται χωρίς
τριβές γύρω από τον άξονα x΄x .
3. Να υπολογίσετε το μέτρο της γωνιακής επιτάχυνσης της τροχαλίας.
4. Να υπολογίσετε την ολική κινητική ενέργεια του συστήματος της τροχαλίας και των σωμάτων Σ1
και Σ2 τη χρονική στιγμή t=2s .
5. Να υπολογίσετε το μέτρο της στροφορμής της ράβδου ως προς τον άξονα περιστροφής της τη
χρονική στιγμή κατά την οποία έχει περιστραφεί κατά γωνία 300 από την αρχική οριζόντια θέση της.
Η ροπή αδράνειας ενός κυλίνδρου μάζας Μ και ακτίνας R ως προς άξονα που συμπίπτει με τον άξονα
συμμετρίας του δίνεται από τη σχέση , ενώ η ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς τον άξονα που
διέρχεται από το μέσο της και είναι κάθετος σε αυτή δίνεται από τη σχέση I=MR2/2 . Η επιτάχυνση
της βαρύτητας είναι:g=10m/s2 .
[1. T=10N,F=10N, 3.αγων=1rad/s2, 4. Kολ=40J, 5.L=0,96√10 kgm2/s.]
Ε.358. H ράβδος του σχήματος έχει μάζα m και

μπορεί να στρέφεται περί σταθερό οριζόντιο άξονα που διέρχεται
από το άκρο της Ο. Η ράβδος βρίσκεται στην θέση ευσταθούς
ισορροπίας και κάποια στιγμή προσπίπτει στο κάτω άκρο της Α
σφαιρίδιο μάζας m, με ταχύτητα μέτρου v=8m/s η οποία
κατευθύνεται προς τα κάτω και σχηματίζει οξεία γωνία φ=600 με
την κατακόρυφη διεύθυνση. Εάν η κρούση του σφαιριδίου με την
ράβδο είναι πλαστική, να βρείτε το μέγιστο επιτρεπτό μήκος της
ράβδου ώστε αυτή να εκτελεί ανακύκλωση, δηλαδή το άκρο της Α
να διαγράφει κατακόρυφη κυκλική τροχιά.
Δίνεται η ροπή αδράνειας ΙΟ=mL2/3 της ράβδου ως προς τον άξονα περιστροφής της και η
επιτάχυνση g της βαρύτητας.
[ Lmax=0,6m]
Ε.359. Στερεό κυκλικής διατομής με κατανομή μάζας

συμμετρική ως προς το κέντρο του (το στερεό μπορεί να είναι
συμπαγής σφαίρα, συμπαγής κύλινδρος, κοίλη σφαίρα, κούφιος
κύλινδρος, δίσκος, δακτύλιος) ισορροπεί σε κεκλιμένο επίπεδο
γωνίας κλίσης φ, δεμένο με νήμα παράλληλο στο επίπεδο.
Α) Να δείξετε ότι το μέτρο της στατικής τριβής μεταξύ στερεού και
δαπέδου έχει μέτρο: Tστ=Mgημφ/2
Β) Κάποια στιγμή κόβουμε το νήμα και το στερεό αρχίζει να κυλά
χωρίς να ολισθαίνει κατά μήκος του κεκλιμένου επιπέδου. Να
σχεδιάσετε, αιτιολογώντας, τη στατική τριβή μεταξύ του στερεού και του δαπέδου. Να υπολογίσετε
το μέτρο της μεταφορικής επιτάχυνσης καθώς και το μέτρο της στατικής τριβής. Να συγκρίνετε τη
στατική τριβή στη διάρκεια της κύλισης με τη στατική τριβή όταν το στερεό ήταν ακίνητο. Η ροπή
αδράνειας του σώματος ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο του (για το δίσκο και το
δακτύλιο είναι και κάθετος στο επίπεδό τους, ενώ για τους κυλίνδρους συμπίπτει με τον άξονα
συμμετρίας τους) δίνεται από τη σχέση: I = λ MR2 , όπου λ θετική αδιάστατη σταθερά.
Ε.360. Η σφαίρα του διπλανού σχήματος έχει μάζα m=60kg,

ακτίνα R=1m και το εμπόδιο έχει ύψος h=0,4m. Ασκούμε στο ψηλότερο
σημείο της σφαίρας εφαπτομενικά οριζόντια δύναμη μέτρου η οποία
παραμένει διαρκώς σταθερή σε κατεύθυνση και μέτρο F=400N, με
συνέπεια η σφαίρα να υπερπηδά το εμπόδιο.
Α. Να υπολογίσετε τη ροπή αδράνειας της σφαίρας ως προς τον
οριζόντιο άξονα που διέρχεται από το σημείο Α και είναι κάθετος στο
επίπεδο της σελίδας.
Β. Τη χρονική στιγμή που βρίσκονται στην ίδια κατακόρυφο το σημείο Α, το κέντρο μάζας Κ της
σφαίρας και το σημείο εφαρμογής της δύναμης F, να:
1. σχεδιάσετε τις δυνάμεις που ασκούνται στη σφαίρα (να αγνοηθεί η στατική τριβή).
2. υπολογίσετε τη γωνιακή επιτάχυνση της σφαίρας ως προς τον άξονα περιστροφής που διέρχεται
από το σημείο Α.
3. υπολογίσετε τη γωνιακή ταχύτητα της σφαίρας ως προς τον άξονα περιστροφής που διέρχεται
από το σημείο Α.
Δίνονται g=10m/s2 και η ροπή αδράνειας της σφαίρας ως προς άξονα που περνά από το κέντρο
μάζας της Ιcm=2mR2/5.
[IΑ=84kg m2, αγων=200/21 rad/s2, ω=40/21 rad/s2]
Ε.361. Μια συμπαγής ομογενής σφαίρα μάζας m=0,4kg και ακτίνας R

=0,1m εκτοξεύεται κατακόρυφα προς τα πάνω, με ταχύτητα κέντρου μάζας
υ0 και γωνιακή ταχύτητα ωο. Τη στιγμή t=0 της εκτόξευσης, η μεταφορική
κινητική ενέργεια της σφαίρας είναι δεκαπλάσια της στροφικής. Στο μισό του
μέγιστου ύψους που φτάνει η σφαίρα, η μηχανική της ενέργεια είναι ΕΜ
=31,68J. Θεωρείστε ότι το σημείο εκτόξευσης της σφαίρας βρίσκεται στο
επίπεδο μηδενικής δυναμικής ενέργειας. Να υπολογίσετε:
A) την αρχική ταχύτητα υ0, που εκτοξεύτηκε η σφαίρα.
B) τη στροφορμή της σφαίρας στην ανώτερή της θέση.
Γ) το λόγο της μεταφορικής προς τη στροφική κινητική ενέργεια τη χρονική
στιγμή t1=1s.
Δ) το ρυθμό μεταβολής της δυναμικής ενέργειας της σφαίρας, όταν
ανεβαίνει και βρίσκεται στο μισό του μέγιστου ύψους της.
Δίνονται: η ροπή αδράνειας της σφαίρας ως προς τον άξονα που διέρχεται από το κέντρο της
I=2mR2/5 και g=10 m/s2.
[υ0=12m/s, L=0,096Kgm2/s, 5/18, dU/dt=242J/s]
Ε.362. Ένας ομογενής κύλινδρος ακτίνας R= 20cm και μάζας m=1,25

kg έχει στο εσωτερικό του αύλακα, ακτίνας r=5cm, στην οποία έχουμε
τυλίξει αβαρές μη εκτατό νήμα. Τη χρονική στιγμή t=0, στο άκρο του
νήματος ασκούμε σταθερή οριζόντια δύναμη F=3N, όπως φαίνεται στο
διπλανό σχήμα. Ο κύλινδρος κυλίεται, πάνω στο οριζόντιο επίπεδο. Να
υπολογίσετε:
Α) την επιτάχυνση του κέντρου μάζας του κυλίνδρου.
B) τη μετατόπιση του σημείου εφαρμογής της δύναμης F και τη μετατόπιση
του κέντρου μάζας του κυλίνδρου τη χρονική στιγμή t=2s.
Γ) το ρυθμό μεταβολής της στροφικής κινητικής ενέργειας του κυλίνδρου τη χρονική στιγμή t=2s.
Δ) το έργο που έχει παραχθεί από τη δύναμη F και την κινητική ενέργεια του κυλίνδρου τη χρονική
στιγμή t=2s.
Δίνονται: η ροπή αδράνειας του κυλίνδρου ως προς τον άξονά του I=1/2mR2 και g=10 m/s2.
[αcm=2m/s2, xcm=4m, dKστρ/dt=5J/s, Κολ=15J]
Ε.363. H τροχαλία του σχήματος έχει μάζα

Μ=4kg, ακτίνα R=0,1m και μπορεί να περιστρέφεται
χωρίς τριβές γύρω από οριζόντιο άξονα που διέρχεται
από το κέντρο της. Το ιδανικό ελατήριο σταθεράς
k=100 N/m έχει το ένα άκρο ακλόνητα στερεωμένο και
το άλλο δεμένο σε σώμα, Σ, μάζας m=2kg. Ένα μη
εκτατό οριζόντιο αβαρές σχοινί είναι δεμένο με το
σώμα και διέρχεται από την αύλακα της τροχαλίας.
Αρχικά το σώμα βρίσκεται σε ισορροπία και το ελατήριο στο φυσικό του μήκος. Μέσω του σκοινιού
ασκούμε σταθερή κατακόρυφη δύναμη, F, μέτρου 30N, η οποία περιστρέφει την τροχαλία, κινεί το
σώμα και επιμηκύνει το ελατήριο. Το σχοινί δεν ολισθαίνει στην τροχαλία. Τη στιγμή που η τροχαλία
αποκτά τη μέγιστη γωνιακή της ταχύτητα κόβεται το σχοινί και το σώμα αρχίζει να εκτελεί απλή
αρμονική ταλάντωση.
Να υπολογίσετε τη:
A) γωνιακή επιτάχυνση της τροχαλίας τη στιγμή που η δύναμη F έχει μετατοπίσει το σημείο
εφαρμογής της κατά x1= 0,2 m.
B) συνάρτηση της τάσης του μέτρου του σχοινιού σε σχέση με την μετατόπιση του σώματος μέχρι τη
θέση που θα κοπεί το σχοινί και να τη σχεδιάσετε σε αριθμημένους άξονες.
Γ) μέγιστη γωνιακή ταχύτητα της τροχαλίας.
Δ) μέγιστη ταχύτητα του σώματος κατά την ταλάντωσή του.
Δίνεται η ροπή αδράνειας της τροχαλίας ως προς τον άξονα συμμετρίας της I=1/2 MR2.
[αγ=25 rad/s2, Τ=50x+15(S.I.),
0≤x≤0,3m, ωmax=15 rad/s, υmax=1,53 m/s]
Ε.364. Η ομογενής σανίδα του σχήματος έχει μήκος L=1m, βάρος

w1=10N και συνδέεται με άρθρωση με τον κατακόρυφο τοίχο στο σημείο
Δ. Η σανίδα με τη βοήθεια κατακόρυφου νήματος που έχει όριο θραύσης,
Τορ, και είναι δεμένο στην άλλη άκρη της ράβδου συγκρατείται σε θέση που
σχηματίζει γωνία φ με τον τοίχο, με ημφ=0,6, συνφ=0,8. Πάνω στη ράβδο
και σε απόσταση L1 =0,2m από την άρθρωση, ισορροπεί ακίνητο ένα σώμα,
Σ, αμελητέων διαστάσεων, βάρους w2= 10N, όπως φαίνεται στο σχήμα.
Να υπολογίσετε:
A) τη στατική τριβή που δέχεται το σώμα από τη σανίδα και τη δύναμη
που ασκείται στη σανίδα από το σώμα.
B) την τάση του νήματος και τη δύναμη από την άρθρωση στη σανίδα.
Τη χρονική στιγμή t=0 εκτοξεύουμε το σώμα Σ από τη θέση που βρίσκεται
προς την κορυφή της σανίδας, με αρχική ταχύτητα υ0=5m/s. Τη χρονική
στιγμή που το σώμα φτάνει στο ανώτερο σημείο της σανίδας, η τάση του νήματος φτάνει στο όριο
θραύσης και το νήμα σπάει. Το σώμα χάνει την επαφή με τη σανίδα και η σανίδα αρχίζει να στρέφεται
στο κατακόρυφο επίπεδο χωρίς τριβές γύρω από τον οριζόντιο άξονα που διέρχεται από την
άρθρωση.
Ο συντελεστής τριβής ολίσθησης μεταξύ του σώματος και της σανίδας είναι μ=1/3.
Γ) το όριο θραύσης του νήματος, Τορ και τη χρονική στιγμή που θα κοπεί το νήμα.
Δ) τη μέγιστη γωνιακή επιτάχυνση και τη μέγιστη γωνιακή ταχύτητα της σανίδας κατά την κίνησή
της.
Δίνονται: το g=10 m/s2 και ότι η ροπή αδράνειας σανίδας μήκους L και μάζας m ως προς άξονα
κάθετο στο κέντρο της είναι Icm =1/12mL2..
[Τσ=8N., F=13N., Τορ=15N., t=0,2s ή t=0,8s.,
αγ,max=15 rad/s2, ωmax=54 rad/s]
Ε.365. Ο κύλινδρος του σχήματος έχει μάζα m= 3 kg, ακτίνα r και

γύρω του είναι τυλιγμένο αβαρές και μη ελαστικό νήμα. Τη χρονική στιγμή
t=0 ασκούμε στην άκρη του νήματος, σημείο Γ, δύναμη F , η οποία παραμένει
διαρκώς κατακόρυφη. H δύναμη F έχει τη μέγιστη τιμή που μπορούμε να
εφαρμόσουμε, ώστε ο κύλινδρος να κυλάει οριζόντια χωρίς να ολισθαίνει και
χωρίς να χάνει την επαφή με το έδαφος. Το νήμα ξετυλίγεται, χωρίς να
γλιστρά στο αυλάκι. Ο συντελεστής οριακής τριβής μεταξύ κυλίνδρου και οριζόντιου επιπέδου είναι
μορ=1/3.
Α) Να γράψετε το θεμελιώδη νόμο της μηχανικής για τη μεταφορική και τη στροφική κίνηση του
κυλίνδρου.
Β) Να υπολογίσετε τα μέτρα της δύναμης F και της στατικής τριβής.
Γ) Να υπολογίσετε τη χρονική στιγμή t1, που το σημείο εφαρμογής της δύναμης F , θα μετατοπιστεί
κατακόρυφα κατά y= 0,9m.
Δ) Να υπολογίσετε την κινητική ενέργεια του κυλίνδρου τη χρονική στιγμή t1.
Ε) Να υπολογίσετε την ισχύ της δύναμης F τη χρονική στιγμή t1 .
Δίνονται: g=10 m/s2 και η ροπή αδράνειας του κυλίνδρου ως προς τον άξονα συμμετρίας του
I=1/2 mr2.
[Τσ=2F/3, F=10N., Τσ=20/3 Ν, αcm=20/9 m/s2,
t1= 0,9s., Kτελ=9J, PF=20J/s]
Ε.366. Το πλάγιο επίπεδο του σχήματος

έχει ύψος h και γωνία κλίσης φ, με συνφ=0,8
και ημφ=0,6. Το πλάγιο επίπεδο από τη βάση
του, σημείο Α , μέχρι το σημείο Γ παρουσιάζει
τριβή, ενώ το υπόλοιπο τμήμα, από το σημείο Γ
μέχρι την κορυφή του, Δ, είναι λείο. Ένας
δίσκος ακτίνας r και μάζας m, που κυλίεται
φθάνει τη χρονική στιγμή t=0, στη βάση του
πλάγιου επιπέδου, σημείο Α, με ταχύτητα κέντρου μάζας υ0=5m/s και συνεχίζει κυλιόμενος να
ανέρχεται στο πλάγιο επίπεδο. Ο δίσκος διέρχεται από το σημείο Γ τη χρονική στιγμή t1=0,5 s και
φθάνει στο σημείο Δ με μηδενική ταχύτητα.
A) την επιτάχυνση του κέντρου μάζας του δίσκου στην τραχιά επιφάνεια καθώς και τον ελάχιστο
συντελεστή στατικής τριβής μεταξύ δίσκου και επιπέδου, ώστε ο δίσκος να ανέρχεται κυλιόμενος
χωρίς να ολισθήσει.
B) το ύψος h του πλάγιου επιπέδου.
Γ) τη χρονική στιγμή t3 που η μεταφορική κινητική ενέργεια του δίσκου γίνεται μισή από τη στροφική
του κατά την άνοδο.
Δ) Να σχεδιάσετε σε αριθμημένους άξονες το λόγο της ταχύτητας του κέντρου μάζας του δίσκου
προς την γραμμική ταχύτητα των σημείων της περιφέρειας, σε συνάρτηση με το χρόνο, μέχρι τη
χρονική στιγμή t2 που ο δίσκος φτάνει στην κορυφή του επιπέδου.
Δίνονται: g=10 m/s2 και η ροπή αδράνειας του δίσκου ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο
του I=1/2 mr2.
[μs,min=1/4, h=1,65m, t3=0,75s, υcm/υγρ=2-2t (S.I)]
Ε.367. Λεπτή άκαμπτη ομογενής ράβδος ΑΓ μήκους L και μάζας M = 3kg έχει το άκρο της Α
αρθρωμένο και στηρίζεται σε στερεό Π, όπως φαίνεται στο σχήμα. Το σημείο επαφής απέχει από την
άρθρωση d = 0,8 L .Το στερεό Π αποτελείται από ομόκεντρους δίσκους με ακτίνες R και 2R και
εφάπτεται σε οριζόντιο επίπεδο. Ο δίσκος ακτίνας R είναι τυλιγμένος με αβαρές μη εκτατό νήμα
μεγάλου μήκους το ελεύθερο άκρο του οποίου έλκεται από σταθερή οριζόντια δύναμη μέτρου F = 10N
.
1. Η διάταξη ισορροπεί με τη ράβδο ΑΓ σε οριζόντια θέση. Να υπολογίσετε

(i) το μέτρο της στατικής τριβής μεταξύ στερεού Π και ράβδου ΑΓ.
(ii) την κατακόρυφη δύναμη που δέχεται η ράβδος ΑΓ από το στερεό Π.
2. Εφαρμόζουμε στη ράβδο σταθερή ροπή ως προς την όρθωση μέτρου τ = (15/π ) N ·m και αυτή
στρέφεται χωρίς τριβή. Το στερεό Π κυλίεται χωρίς ολίσθηση καθώς το νήμα ξετυλίγεται χωρίς να
ολισθαίνει. Να υπολογίσετε (i) τη μεταφορική ταχύτητα του στερεού Π όταν έχει ξετυλιχθεί νήμα
μήκους ℓ= 1m.
(ii) το μήκος L της ράβδου αν τη στιγμή που έχει στραφεί κατά θ1=300 έχει κινητική ενέργεια
K1= 10J . Όλες οι κινήσεις γίνονται στο ίδιο κατακόρυφο επίπεδο. Η ροπή αδρανείας του στερεού Π
ως προς άξονα που περνά από το κέντρο του και είναι κάθετος στο επίπεδο του είναι I = MR2.
Αντίσταση αέρα δεν υπάρχει. Δίνεται g = 10m/s2.
[T = 7,5N, N = 18,75N, xCM = 2 m, uCM = 4 m /s, L = 1m]
Ε.368. Στερεό (Ρ) συνολικής μάζας M = 1Kg

αποτελείται από ομογενείς ομοαξονικούς κυλίνδρους.
O εσωτερικός κύλινδρος έχει ακτίνα R = 1m και είναι
τυλιγμένος με νήμα από το οποίο κρέμεται μικρό
σώμα (σ) μάζας M =1Kg . Οι εξωτερικοί κύλινδροι
έχουν ακτίνες 2R και είναι τυλιγμένοι με νήματα, τα
ελεύθερα άκρα των οποίων είναι δεμένα σε οροφή.
Τα νήματα είναι αβαρή μη εκτατά και έχουν
μεγάλο μήκος. Στα παρακάτω σχήματα εικονίζεται η
διάταξη (σχήμα 1) και μια κατακόρυφη επίπεδη
διατομή της (σχήμα 2), παράλληλα στην οποία γίνεται
η κίνηση. Το κέντρο μάζας του στερεού (Ρ) βρίσκεται
στο μέσον του άξονά του και η ροπή αδράνειάς του
ως προς αυτόν είναι I = 4MR2.
1. Εφαρμόζουμε στο στέρεο (Ρ) ζεύγος δυνάμεων στο επίπεδο του σχήματος 2, ώστε η διάταξη να
συγκρατείται ακίνητη με τα νήματα κατακόρυφα και τεντωμένα. Να υπολογίσετε την ελάχιστη τιμή του
μέτρου της κάθε δύναμης του ζεύγους.
2. Καταργούμε το ζεύγος δυνάμεων και τα νήματα ξετυλίγονται χωρίς ολίσθηση παραμένοντας
κατακόρυφα. Να υπολογίσετε τη μετατόπιση του σώματος (σ) για κάθε μέτρο νήματος που
ξετυλίγεται από τους εξωτερικούς κυλίνδρους.
3. Να υπολογίσετε τη μεταφορική επιτάχυνση του στερεού (Ρ). Αντίσταση αέρα δεν υπάρχει.
Δίνεται g = 10m/s2.
[1.τ = 2RF, 2. y =2R·θ, F = 25N, 3. 100/17 m/s2]
Ε.369. Ομογενής σφαιρικός φλοιός μάζας m = 2 kg και ακτίνας r = 0,3 m ισορροπεί στη θέση
Α οριζόντιας σιδηροτροχιάς ΑΓ. Η
σιδηροτροχιά καμπυλώνεται στο σημείο Γ
σχηματίζοντας κατακόρυφο ημικύκλιο ΓΔ
ακτίνας R = 5,8 m. Τη στιγμή t = 0 ασκούμε
με κατάλληλο μηχανισμό οριζόντια σταθερή
δύναμη μέτρου F = 20 N παράλληλη στη
σιδηροτροχιά ΑΓ και συνεχώς εφαπτόμενη
στο ανώτερο σημείο του φλοιού, με συνέπεια
ο φλοιός να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει
κατά μήκος της σιδηροτροχιάς ΑΓ. Η δύναμη
F καταργείται τη στιγμή που ο φλοιός φτάνει
στο σημείο Γ. Θεωρήστε ότι ο φλοιός κυλίεται χωρίς ολίσθηση σε ολόκληρη τη σιδηροτροχιά ΑΓΔ.
A. Να υπολογίσετε την ελάχιστη ταχύτητα που πρέπει να έχει το κέντρο μάζας του φλοιού στο
ανώτερο σημείο Δ του ημικυκλίου, ώστε ο φλοιός να κάνει οριακά ανακύκλωση.
B. Θεωρήστε ότι ο φλοιός κάνει οριακά ανακύκλωση. Κατά την κίνησή του στην οριζόντια
σιδηροτροχιά ΑΓ, να υπολογίσετε:
1. Το μέτρο της επιτάχυνσης του κέντρου μάζας του φλοιού.
2. Το μέτρο της στατικής τριβής που ασκείται στο φλοιό.
3. Το έργο της δύναμης F.
4. Το μέτρο του ρυθμού μεταβολής της στροφορμής του φλοιού.
Γ. Κατά την κίνηση του φλοιού στο ημικύκλιο ΓΔ, τη στιγμή που αυτός διέρχεται από ένα σημείο Μ το
ο
οποίο βρίσκεται σε τέτοια θέση ώστε να σχηματίζεται γωνία θ = 90 μεταξύ των ευθύγραμμων
τμημάτων ΚΜ και ΚΓ, να υπολογίσετε:
5. Το μέτρο της ταχύτητας του κέντρου μάζας του φλοιού.
6. Το μέτρο της αντίδρασης που δέχεται ο φλοιός από τη σιδηροτροχιά.
7. Τη στροφορμή του φλοιού λόγω σπιν και λόγω της κίνησής του στο ημικύκλιο ΓΔ.
Δ. Στο ανώτερο σημείο Δ της τροχιάς του ο φλοιός εγκαταλείπει το ημικύκλιο. Να υπολογίσετε:
8. Το μέτρο της ταχύτητας του κέντρου μάζας του φλοιού τη στιγμή που θα συναντήσει το οριζόντιο
επίπεδο.
9. Το μέτρο της στροφορμής του φλοιού λόγω σπιν στη διάρκεια της κίνησής του μέχρι να φτάσει στο
οριζόντιο επίπεδο. Δίνονται: η ροπή αδράνειας του φλοιού ως προς άξονα περιστροφής που περνά
από το κέντρο μάζας του Ιcm = 2/3 mr2 και η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10 m/s2. Σε όλη την
κίνηση του φλοιού δεν υπάρχουν τριβές με τον αέρα.
[A. υΔ= 55 m/s, B. 1. αcm= 12 m/s2., 2. Tσ = 4 Ν., 3.WF=935/3 J,
4. dL/dt= 4,8 Νm., 5. υM= 11m/s, 6. FA= 20 5 m/s,
7. LS= 4,4 kgm /s., L = 121 kgm2/s. , 8. υτελ= 5 11 m/s, 9. L΄S= 8,8 kgm2/s.]
2
Ε.370. To κεκλιμένο επίπεδο του σχήματος, γωνίας κλίσης

ο
φ = 30 , έχει μήκος S = 50 m. Συμπαγής ομογενής κύλινδρος
μάζας m = 3 kg και ακτίνας R = 0,4 m διέρχεται κατερχόμενος τη
χρονική στιγμή tο = 0 από το ανώτερο σημείο του κεκλιμένου
επίπεδου, με ταχύτητα υcm,o = 20 m/s και γωνιακή ταχύτητα ωο =
50 rad/s κάθετη στο επίπεδο της σελίδας με φορά προς τα έξω.
Τη στιγμή tο = 0 ασκούμε μέσω νήματος στον κύλινδρο σταθερή
δύναμη F κατάλληλου μέτρου με διεύθυνση παράλληλη στο
κεκλιμένο επίπεδο και φορά προς τα πάνω, τέτοια ώστε ο κύλινδρος να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει
επιβραδυνόμενος ομαλά. Ο φορέας της δύναμης F απέχει απόσταση d = 0,2 m από το κέντρο του
κυλίνδρου. Αν ο κύλινδρος ακινητοποιείται στιγμιαία στη βάση του κεκλιμένου επιπέδου, να
α. Το μέτρο της επιβράδυνσης του κέντρου μάζας του κυλίνδρου και το χρόνο μετάβασης του στη
βάση του κεκλιμένου επιπέδου.
β. Το έργο της δύναμης F για την παραπάνω διαδρομή.
γ. Το μέτρο της δύναμης F.
δ. Για ποιες τιμές του συντελεστή στατικής τριβής μεταξύ κυλίνδρου και κεκλιμένου επιπέδου, ο
κύλινδρος μπορεί να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει;
Αν το κεκλιμένο επίπεδο είναι λείο και επαναλάβουμε το παραπάνω πείραμα, να υπολογίσετε:
ε. Για ποια τιμή της δύναμης F ο κύλινδρος μηδενίζει την ταχύτητα του κέντρου μάζας του στη βάση
του κεκλιμένου επιπέδου;
ζ. Το μέτρο της γωνιακής επιβράδυνσης του κυλίνδρου.
η. Το μέτρο της στροφορμής του κυλίνδρου στη βάση του κεκλιμένου επιπέδου.
θ. Το έργο της δύναμης F για την παραπάνω διαδρομή.
ι. Το πλήθος των περιστροφών του κυλίνδρου για την παραπάνω διαδρομή.
κ. Το ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειας του κυλίνδρου, τη χρονική στιγμή που μηδενίζεται
στιγμιαία η γωνιακή ταχύτητα περιστροφής του.
Να θεωρήσετε ότι ο άξονας περιστροφής του κυλίνδρου είναι διαρκώς κάθετος στο νήμα και
μετακινείται παράλληλα στον εαυτό του. Δίνονται η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10 m/s 2 και η
ροπή αδράνειας του κυλίνδρου ως προς τον άξονα περιστροφής του I = 1/2 mR2 .
[α. αcm = 4 m/s2 και Δt = 5 s. β. WF=- 1650 J . γ. F = 22 N ,
3
δ. s  ε. F = 27 N ζ. αγων = 22,5 rad/s2, η. 15 kg m2 /s.
9
θ. W F =1181, 25 J . ι. 1281,25/ 18π περιστροφές κ. 0 J/s ,-400/3 J/s .]
Ε.371. Η μεγάλη τροχαλία του διπλανού σχήματος έχει μάζα

Μ=4kg, ακτίνα R=0,2m και κρέμεται από σταθερό σημείο. Η μικρή
τροχαλία έχει μάζα m=2kg και ακτίνα r=0,1m. Την t=0 αφήνεται να
πέσει κατακόρυφα και το αβαρές νήμα ξετυλίγεται και από τις δύο
τροχαλίες. Αν την t=0 το κέντρο μάζας της τροχαλίας απέχει από το
έδαφος h = 1,6m.Να βρεθούν:
α) Η τάση του νήματος, οι γωνιακές επιταχύνσεις των δύο τροχαλιών
και η επιτάχυνση του κέντρου μάζας της μικρής τροχαλίας.
β) Ο χρόνος που χρειάζεται η τροχαλία να φτάσει στο δάπεδο. Πόσο
σχοινί έχει ξετυλιχθεί από την κάθε τροχαλία την ίδια στιγμή;
γ) Ο ρυθμός με τον οποίο προσφέρεται ενέργεια στη μικρή τροχαλία
καθώς και ο ρυθμός παραγωγής έργου σε αυτή την στιγμή t = 0,2s.
Τη στιγμή που φτάνει στο έδαφος η μικρή τροχαλία δεν αναπηδά
κατακόρυφα στο έδαφος μέσω ειδικού μηχανισμού απόσβεσης που
φέρει, ενώ ξετυλίγεται και όλο το σχοινί που είναι περασμένο γύρω από αυτή και το εγκαταλείπει.
Στη συνέχεια κινείται ελεύθερη στο οριζόντιο επίπεδο με το οποίο εμφανίζει τριβή με το συντελεστή
τριβής ολίσθησης μεταξύ δαπέδου και τροχαλίας να είναι μ = 0,2. Η τροχαλία συμπεριφέρεται σαν
δίσκος. Να βρεθούν
δ) Ποια χρονική στιγμή θα ξεκινήσει ο δίσκος να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει και πόση είναι η
ταχύτητα του κέντρου μάζας τη στιγμή αυτή;
ε) Πόση απόσταση διανύει ο δίσκος μέχρι να ξεκινήσει να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει; Πόση γωνία
διαγράφει ο δίσκος μέχρι να ξεκινήσει να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει;
[αcm= 7,5m/s2, t=0,210 sec, xcm=ℓ1+ℓ2=1m+0,5m,
dΕπροσ/dt=35J/s, dΚ/dt=27,5 J/s, xcm= 5/8m,θ=100/9 rad]
Ε.372. Η ομογενής ράβδος του σχήματος έχει μάζα Μ=3Κg και μήκος L=4m και μπορεί να
περιστρέφεται γύρω από σταθερό οριζόντιο άξονα που είναι κάθετος σε αυτήν και διέρχεται από το
σημείο (Ο) χωρίς τριβές. Στο άκρο Β της ράβδου που βρίσκεται σε απόσταση L/4 από το σημείο της
(Ο) υπάρχει σημειακή μάζα mx κολλημένη στη ράβδο και το σύστημα ισορροπεί με τη ράβδο ΑΒ σε
οριζόντια θέση.
α. Να βρεθεί η μάζα mx.

β. Στο άκρο Α ασκούμε δύναμη F=20π Ν που είναι κάθετη στη ράβδο διαρκώς με φορά προς τα
επάνω αναγκάζοντάς την να περιστρέφεται σε κατακόρυφο επίπεδο. Η δύναμη F καταργείται όταν η
ράβδος έχει περιστραφεί κατά γωνία φ=π/3 rad. Να βρεθούν:
i) Η γωνιακή ταχύτητα του συστήματος ράβδος-mx τη στιγμή που καταργείται η δύναμη.
ii) Η στροφορμή της ράβδου τη στιγμή που καταργείται η δύναμη.
γ. Όταν η ράβδος γίνει κατακόρυφη για πρώτη φορά η μάζα mx συγκρούεται πλαστικά με την ακίνητη
σημειακή μάζα m1=10Kg. Να βρεθεί η γωνιακή ταχύτητα του συστήματος ράβδος-mx-m1 αμέσως μετά
την κρούση.
δ. Να βρεθεί η γωνιακή ταχύτητα του συστήματος όταν για πρώτη φορά μετά την κρούση η ράβδος
γίνει οριζόντια.
ε. Να βρεθεί η χρονική διάρκεια από τη στιγμή που ασκήθηκε η δύναμη F μέχρι τη στιγμή της
κρούσεως.
Δίνονται: g = 10m/s2, π2=10, ροπή αδρανείας ράβδου ως προς άξονα που διέρχεται κάθετα από το
κέντρο μάζας της: Ιcm=(1/12).ML2. Οι τριβές αμελούνται.
[mx=M=3Kg, ω=2π rad/s, LP=14π Kgm2/s, ω΄=π rad/s, ω΄΄=0 rad/s, t=5/12 s]
Ε.373. Από το εσωτερικό άκρο Α ενός

ημισφαιρίου ακτίνας R=1,6m αφήνεται να κυλήσει μία
συμπαγής μικρή σφαίρα μάζας m=1,4Kg και ακτίνας
r=R/8. Το ημισφαίριο είναι βυθισμένο στο έδαφος,
όπως φαίνεται στο Σχήμα 3, και η κίνηση της
σφαίρας γίνεται χωρίς ολίσθηση.
Α. Να εκφράσετε τη στατική τριβή Ts που ασκείται
στη σφαίρα σε συνάρτηση με το συνημίτονο της
γωνίας φ που σχηματίζει η ακτίνα ΟΓ του
ημισφαιρίου με την ευθεία ΑΕ της επιφάνειας του
εδάφους.
Β. Να υπολογίσετε την κάθετη δύναμη που ασκεί η ημισφαιρική επιφάνεια στη σφαίρα όταν αυτή
βρίσκεται στο σημείο Γ όπου φ=30ο (Σχήμα 3).
Μια άλλη σφαίρα, όμοια με την προηγούμενη, εκτοξεύεται
από το κατώτατο σημείο Δ του ημισφαιρίου με ταχύτητα
υ=6m/s και κυλίεται χωρίς ολίσθηση στο εσωτερικό του με
κατεύθυνση το άκρο Ε (Σχήμα 4).
Γ. Να υπολογίσετε το μέγιστο ύψος από την επιφάνεια του
εδάφους που θα φτάσει η σφαίρα κατά την κίνησή της .
Δ. Να υπολογίσετε τον ρυθμό μεταβολής της κινητικής
ενέργειας και το ρυθμό μεταβολής της στροφορμής της
σφαίρας , αμέσως μόλις αυτή χάσει την επαφή με την επιφάνεια του ημισφαιρίου στο σημείο Ε .
2
Δίνονται: ροπή αδράνειας της σφαίρας ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας ICM = 5 mr
2
, και η επιτάχυνση της βαρύτητας g=10m/s2

[Α. Τστ=4συνφ , Β. υ=10m/s, N=17N, Γ. h΄=0,8m , Δ. 0, -56J/s]
Ε.374. Λεπτή κυκλική στεφάνη μάζας m, ακτίνας R=0,2m,

περιστρέφεται με γωνιακή ταχύτητα ω0=100rad/s πάνω από
οριζόντιο έδαφος και τη χρονική στιγμή t0=0 την αφήνουμε να
πέσει στο έδαφος από πολύ μικρό ύψος, έτσι ώστε η αρχική
ταχύτητα του κέντρου μάζας της να είναι μηδενική. Ο συντελεστής
τριβής ολίσθησης μεταξύ αυτής και του εδάφους μ=0,1, ο οποίος
και θεωρείται ίσος με το συντελεστή στατικής τριβής. Να
υπολογιστούν:
α. Η χρονική που η στεφάνη θα αρχίσει να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει .
β. Η ταχύτητα υcm του κέντρου μάζας Κ της στεφάνης, όταν θα κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει.
γ. Η γωνιακή ταχύτητα της στεφάνης όταν θα κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει.
δ. Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις για υcm=f(t) και ω=f(t), από 0 έως 20s.
Δίνεται g=10m/s2. Η ροπή αδράνειας της στεφάνης ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο της
Κ και είναι κάθετος σ’ αυτήν είναι ΙΚ=mR2.
[α. t=10s, β. υcm=10m/s, γ. ω=50rad/s ]
Ε.375. Σφαίρα ηρεμεί πάνω σε οριζόντια τραχιά επιφάνεια

με την οποία ο συντελεστής τριβής ολίσθησης είναι μ=0,2 και
θεωρείται ίσος με το συντελεστή στατικής τριβής. Με κατάλληλο
χτύπημα δίνουμε τη χρονική στιγμή t0=0, στο κέντρο μάζας της
σφαίρας ταχύτητα υ0=7m/s με διεύθυνση παράλληλη προς το
έδαφος, ενώ την ίδια στιγμή η γωνιακή της ταχύτητα είναι μηδέν,
ω0=0.
Να υπολογιστούν:
α. Η χρονική στιγμή t1 κατά την οποία αρχίζει η σφαίρα να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει.
β. Το αντίστοιχο διάστημα που πρέπει να διανύσει το κέντρο μάζας ώστε να συμβεί αυτό.
Η ροπή αδράνειας της σφαίρας ως προς άξονα συμμετρίας της σφαίρας είναι ΙΚ=2mr2/5.
[α. t1=1s, β. s=6m ]
Ε.376. Στο κεκλιμένο επίπεδο

του σχήματος γωνίας κλίσης φ (ημφ= 0,8
και συνφ= 0,6) ο τροχός ακτίνας r=
0,1m και μάζας m= 2kg (θεωρείστε την
συγκεντρωμένη στην περιφέρειά του)
είναι συνδεδεμένος με κατάλληλη διάταξη
μέσω αβαρούς νήματος, παράλληλο στο
κεκλιμένο δάπεδο με ομογενή ράβδο
μάζας Μ= 1kg και μήκους ℓ=3/4 m. Το
άκρο (Ο) της ράβδου είναι αρθρωμένο
και η ράβδος σχηματίζει επίσης γωνία φ
με το κατακόρυφο επίπεδο που διέρχεται
από το Ο. Η ράβδος μπορεί να
περιστρέφεται χωρίς τριβές. Στο
ανώτερο σημείο του τροχού ασκείται
εφαπτομενικά σταθερή δύναμη F και το
σύστημα ισορροπεί με τον τροχό μόλις να μην ολισθαίνει. Ο συντελεστής οριακής στατικής τριβής
μεταξύ τροχού- δαπέδου έχει μστ= 1.
α. Να υπολογίσετε την απόσταση ΟΑ.
Για t= 0 κόβουμε το νήμα που συνδέει τον τροχό με τη ράβδο και εξακολουθούμε να ασκούμε την
δύναμη F, οπότε ο τροχός ξεκινά κύλιση δίχως ολίσθηση κατά μήκος του πλάγιου επιπέδου. Να
β. Την επιτάχυνση του κέντρου μάζας (cm) του τροχού.
γ. Τη στιγμή που η ράβδος διέρχεται από την κατακόρυφη θέση συγκρούεται πλαστικά με βλήμα
μάζας m=100gr που κινείται οριζόντια με ταχύτητα μέτρου υ0 σε απόσταση ℓ/3 από το κάτω άκρο
της ράβδου.
Αν το συσσωμάτωμα ακινητοποιείται μετά την κρούση να υπολογίσετε την ταχύτητα υ0 του βλήματος.
Μετά από διάστημα s=8m στο κεκλιμένο δάπεδο η δύναμη F καταργείται και ο τροχός εισέρχεται σε
κυκλικό οδηγό ακτίνας R=1m συνεχίζοντας την κύλιση χωρίς ολίσθηση.
δ. Να υπολογίσετε την κινητική ενέργεια του τροχού την στιγμή κατάργησης της δύναμης F.
ε. Να εξετάσετε αν ο τροχός θα εκτελέσει ανακύκλωση.
Να θεωρήσετε R >>r και πως g= 10m/s2.
Δίνεται η ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς τον άξονα περιστροφής της Ι(Ο)= 1/3 ml2.
[ΟΑ=3/8 m, αcm=2m/s2, ω=4rad/s,υ0=15m/s, Κ=64J , υcm=4m/s, θα εκτελέσει]
Ε.377. Ο κύλινδρος του σχήματος κυλίεται χωρίς

ολίσθηση με την επίδραση της σταθερής δύναμης F η
οποία είναι παράλληλη στο κεκλιμένο επίπεδο και
ασκείται σε απόσταση R/2 πάνω από τον άξονά του όπου
R η ακτίνα του κυλίνδρου. Δίνεται ότι για t=0 ο κύλινδρος
ηρεμούσε.
α. Να βρεθεί το μέτρο της επιτάχυνσης του κέντρου
μάζας του κυλίνδρου, της γωνιακής του επιτάχυνσης και
της στατικής τριβής που δέχεται
β. Να βρεθεί ο ρυθμός μεταβολής της στροφορμής του κυλίνδρου ως προς τον άξονα περιστροφής
του
γ. Να βρείτε τον ελάχιστο συντελεστή οριακής τριβής ώστε ο κύλινδρος να ανεβαίνει στο κεκλιμένο
επίπεδο με κύλιση χωρίς ολίσθηση.
δ. Καταργούμε τη δύναμη F τη χρονική στιγμή t=2s. Να βρείτε το διάστημα που θα διανύσει
ανερχόμενος ο κύλινδρος από τη στιγμή της κατάργησης της F μέχρι να σταματήσει.
Δίνονται: F=120N M=10kg (Μάζα κυλίνδρου) , Ιcm=1/2 MR2, R=0,5m (ακτίνα κυλίνδρου),
g= 10m/s2, ημφ=0,6 συνφ=0,8.
[αγ=16rad/s2 , 20Nm, μστ=0,25 , s=32m]
Ε.378. Στο διπλανό σχήμα φαίνεται ένας ομογενής δίσκος

μάζας m=1Kg και ακτίνας R=0,1m στον οποίο έχουμε τυλίξει ένα πολύ
λεπτό και αβαρές νήμα τα άκρα του οποίου είναι δεμένα στο ταβάνι. Ο
δίσκος αρχικά ισορροπεί ακίνητος.
Α) Να υπολογίσετε την τάση κάθε νήματος
Β) Κάποια στιγμή που τη θωρούμε t=0 κόβουμε το ένα άκρο του
νήματος, με αποτέλεσμα ο δίσκος να αρχίσει να πέφτει. Κατά την
διάρκεια της πτώσης του δίσκου το νήμα που είναι τυλιγμένο σ’ αυτόν
δεν ολισθαίνει στο αυλάκι του. Τη χρονική στιγμή t1 έχει ξετυλιχθεί
νήμα ℓ=2,7m . Να υπολογίσετε:
Β1) Τη χρονική στιγμή t1 και την ταχύτητα του κέντρου μάζας την ίδια χρονική στιγμή.
Β2) Το ρυθμό με τον οποίο αυξάνεται η στροφορμή του δίσκου καθώς κατεβαίνει.
Β3) Την τάση του νήματος.
Β4) Τις στροφές που έχει διαγράψει ο δίσκος μέχρι τη χρονική στιγμή t1.
Δίνονται: η ροπή αδράνειας του δίσκου περί άξονα διερχόμενο από το κέντρο του: Ι= 1/2mR2 και η
επιτάχυνση της βαρύτητας: g = 10 m/s2.
[T1=5N, T2=5N ,aγ=200/3 rad/s2,t1=0,9s, dL/dt=1/3 Ν.m,
T=10/3N,Δθ=27rad, N=27/2π περ. ]
Ε.379. Σε ομογενή δίσκο μάζας Μ=2Κg και ακτίνας R=0,2m έχουμε τυλίξει αβαρές, μη εκτατό
νήμα, στο ελεύθερο άκρο του οποίου ασκούμε οριζόντια σταθερή δύναμη μέτρου F=15N.
Περίπτωση Ι: Με τη βοήθεια της δύναμης αυτής ο δίσκος μπορεί να περιστρέφεται χωρίς τριβές
γύρω από ακλόνητο άξονα ο οποίος διέρχεται από το κέντρο του και είναι κάθετος στο επίπεδό του
(σχήμα 1)
Περίπτωση ΙΙ: Με τη βοήθεια της δύναμης αυτής ο δίσκος μπορεί να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει
σε οριζόντιο δάπεδο. (σχήμα 2)
Και στις δύο περιπτώσεις πριν εφαρμοστεί η δύναμη ο δίσκος ήταν ακίνητος.
Δ1. Να υπολογίσετε τον λόγο των γωνιακών επιταχύνσεων του δίσκου στις περιπτώσεις (Ι) και (ΙΙ)
Δ2. Τη στροφορμή του κυλίνδρου ως προς τον άξονα περιστροφής του τη χρονική στιγμή που έχει
διαγράψει 50/π στροφές στην περίπτωση (ΙΙ)
Δ3. Nα υπολογίσετε το μέτρο της ταχύτητας του ανώτερου σημείου του δίσκου τη χρονική στιγμή
που το κέντρο μάζας του δίσκου έχει μετατοπιστεί κατά 5 m στην περίπτωση (ΙΙ)
Δ4. Να υπολογίσετε το μέτρο της δύναμης από το υποστήριγμα που δέχεται ο δίσκος στην
περίπτωση (Ι) .
Δ5. Για ποιες τιμές του συντελεστή οριακής τριβής μορ μεταξύ δίσκου και δαπέδου ο δίσκος κυλίεται
χωρίς να ολισθαίνει στην περίπτωση ΙΙ.
Δίνονται: η ροπή αδράνειας του δίσκου ως προς τον άξονά του I=1/2mR2 και η επιτάχυνση της
βαρύτητας g=10m/sec2
[aγ1=75 rad/s2, aγ2=50 rad/s2, L=4Kgm2/s,υ=20m/s , Ν=25Ν , μ≥0,25]
Ε.380. Ομογενής και ισοπαχής ράβδος μήκους L=6m και μάζας Μ=10kg στηρίζεται σε δύο
στηρίγματα στα σημεία Α και Β που απέχουν από το Ο αποστάσεις x1=1m και x2=5m αντίστοιχα και
ισορροπεί. Στο Ο τοποθετείται μια σφαίρα μάζας m=1kg
α. Να υπολογιστούν οι δυνάμεις που ασκούνται από τα στηρίγματα στην ράβδο.

Αν η σφαίρα δεν είναι ακίνητη άλλα εκτελεί κύλιση χωρίς ολίσθηση με υ0cm = 2m/s και
επιτάχυνση αcm.:
β. Να γραφούν οι εξισώσεις των δυνάμεων από τα στηρίγματα σε σχέση με την απομάκρυνση από
το Ο και να βρεθεί αν υπάρχει περιοχή της ράβδου όπου αν κινηθεί η σφαίρα η ράβδος θα
ανατραπεί.
γ. Να βρεθεί η χρονική στιγμή που η σφαίρα θα φτάσει στο μέσο της ράβδου με ταχύτητα κέντρου
μάζας 4m/s
δ. Να βρεθεί το μέτρο της ταχύτητας ενός σημείου της περιφέρειας της σφαίρας που απέχει από το
έδαφος όσο η ακτίνα της, όταν έχει μετατοπιστεί κατά 1,25m.
Δίνεται g=10m/s2.
[α. N1=62,5N ,N2=47,5N,β. Ν1=62,5-2,5x , Ν2=47,5+2,5x,γ. t=3s, δ. u = 32m/ s]
Ε.381. Δύο όμοιες ομογενείς ράβδοι, ΚΛ , ΛΜ, μήκους

ℓ= 30 cm και μάζας m1=m2=m= 2kg, είναι ενωμένες ακλόνητα
στο σημείο Λ ώστε να σχηματίζουν ορθή γωνία. Το σύστημα
μπορεί να στρέφεται χωρίς τριβές στο κατακόρυφο επίπεδο
γύρω από οριζόντιο άξονα που διέρχεται από το άκρο Κ της
ράβδου ΚΛ. Με τη βοήθεια νήματος που είναι δεμένο στα
σημεία Λ, Δ και σχηματίζει γωνία φ= 300 με την οριζόντια
διεύθυνση, το σύστημα των δύο ράβδων βρίσκεται σε ισορροπία
σε θέση που η ράβδος ΚΛ να είναι οριζόντια και η ΛΜ
κατακόρυφος.
Δ1. Να υπολογίσετε την τάση Τ του νήματος και το μέτρο της
δύναμης F που δέχεται η οριζόντια ράβδος από την άρθρωση Κ
κατά τη διάρκεια της ισορροπίας του συστήματος των δύο
ράβδων. Μία σημειακή σφαίρα, Σ, μάζας m3=m=2 kg βρίσκεται
δεμένη στην άκρη κατακόρυφου αβαρούς νήματος μήκους ℓ= 30
cm, το οποίο είναι δεμένο στο σημείο Κ. Εκτοξεύουμε τη σφαίρα Σ με οριζόντια ταχύτητα υ0 και αυτή
αφού διαγράψει τεταρτοκύκλιο ακτίνας ℓ συγκρούεται πλαστικά με τις ράβδους μάζας m1 και m2 στο
σημείο σύνδεσης Λ. Εξαιτίας της σύγκρουσης το νήμα που συγκρατεί τις ράβδους κόβεται χωρίς
απώλεια ενέργειας και το σύστημα των τριών μαζών αφού περιστραφεί στο κατακόρυφο επίπεδο,
χωρίς τριβές, κατά 1800 σταματά στιγμιαία.
Δ2. τη ροπή αδράνειας του συστήματος των ράβδων και της σημειακής σφαίρας ως προς τον άξονα
περιστροφής που διέρχεται από το σημείο Κ και είναι κάθετος στο επίπεδο των δύο ράβδων.
Δ3. την ταχύτητα υ0 με την οποία εκτοξεύσαμε τη σφαίρα Σ.
Δ4. το ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειας του συστήματος των ράβδων και της σημειακής
σφαίρας τη στιγμή που έχει περιστραφεί κατά 900.
Δίνονται η επιτάχυνση της βαρύτητας g =10 m/s2 και η ροπή αδράνειας ράβδου μήκους και μάζας m
ως προς άξονα κάθετο στο κέντρο της, Icm=1/12 mℓ2.
[ Τ=60Ν,F=207 N, 0,48 kgm2, ω1=5rad/s, υ0=10 m/s , -153J/s ]
Ε.382. Η ομογενής ράβδος του σχήματος

έχει μάζα m=4,5 kgr και μήκος ℓ= 6m. Δίνεται:
g=10m/sec2. H ράβδος, με την βοήθεια νήματος
διατηρείται οριζόντια και είναι στερεωμένη με
άρθρωση σε τοίχο (σημείο Α). Στη θέση Γ που
απέχει ℓ/3 από το άκρο Α της ράβδου είναι
προσκολλημένη σημειακή μάζα m=4,5 kgr. Δίνεται
Icm ράβδου= 1/12mℓ2.
Α. i) Να υπολογίσετε την ροπή αδράνειας του
συστήματος ράβδος- σημειακή μάζα ως προς άξονα
που περνά από το Α και είναι κάθετος στο επίπεδο
της σελίδας.
ii) Την τάση του νήματος και τη δύναμη που η ράβδος δέχεται από την άρθρωση.
Β. Κάποια στιγμή κόβεται το νήμα, να υπολογίσετε τη γωνιακή ταχύτητα του
συστήματος όταν η ράβδος γίνει κατακόρυφη.
Γ. Έστω ότι το σύστημα είναι ακίνητο στην κατακόρυφη θέση (σχήμα). Ποια είναι η
ελάχιστη τιμή της δύναμης F που πρέπει να δράσει κάθετα στην ράβδο διαρκώς,
ώστε η ράβδος να φτάσει στην οριζόντια θέση.
Δ. Όταν η ράβδος έχει διαγράψει γωνία θ = 60ο από την κατώτερη θέση με την
επίδραση της δύναμης F να υπολογίσετε στη θέση αυτή το ρυθμό μεταβολής της
δυναμικής ενέργειας της ράβδου και το ρυθμό μεταβολής της μηχανικής ενέργειας
του συστήματος ράβδος – σημειακή μάζα.
[Τ=75Ν,ω=2,5rad/s, Fmin=75/π Ν, ]
Ε.383. Η τροχαλία του διπλανού σχήματος αποτελείται από δύο

ομόκεντρους δίσκους κολλημένους μεταξύ τους έτσι ώστε το σύστημα να
μπορεί να στρέφεται σαν ενιαίο σώμα γύρω από οριζόντιο άξονα που διέρχεται
από το κέντρο μάζας. Στις περιφέρειες των δίσκων είναι τυλιγμένα δύο μη
εκτατά νήματα στα άκρα των οποίων δένονται δύο σώματα m1 και m=1kg όπως
φαίνεται στο σχήμα. Τα σώματα βρίσκονται στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο.
1. Αρχικά το σύστημα ισορροπεί. Αν R1=2R2 να βρεθεί η μάζα m1 .

2.Κάποια στιγμή κόβουμε το νήμα που συγκρατεί το m1 με αποτέλεσμα η τροχαλία να αρχίζει να
στρέφεται. Μετά από χρόνο t=2s η τροχαλία έχει διαγράψει στροφές N=5π στροφές. Αν R1= 0,5m να
βρεθούν:
2α.Η ροπή αδράνειας της τροχαλίας
2β. η κατακόρυφη απόσταση μεταξύ των m και m1 την χρονική στιγμή t=2s
3. Την χρονική στιγμή που το σώμα μάζας m1 φτάνει στο έδαφος συγκρούεται πλαστικά με σώμα
μάζας που είναι δεμένο σε οριζόντιο ελατήριο. Το σύστημα ελατήριο-σώμα m2 εκτελεί απλή αρμονική
ταλάντωση πλάτους Α=0,4m.Αν η κρούση γίνεται όταν το σώμα μάζας περνάει από την θέση
ισορροπίας να βρεθεί το πλάτος της ταλάντωσης του συσσωματώματος. Δίνεται g=10m/s2
[1. m1=2Kg ,2α. I=0,75Kgm2 ,2β. d=15m ,3. Α΄=0,23 m]
Ε.384. Α. Σε αρχικά ακίνητο κύλινδρο μάζας Μ= 1kgr και

ακτίνας R=20cm ασκείται δύναμη F= 6N σε απόσταση r= 5cm από το
κέντρο Κ, με νήμα αβαρές και μη εκτατό (βλέπε σχήμα). Αν ο
κύλινδρος κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει:
α) Να βρεθεί η επιτάχυνση αcm που αποκτά το κέντρο μάζας του
κυλίνδρου.
β) Να βρεθεί η ταχύτητα του σημείου του κυλίνδρου που βρίσκεται σε
ύψος r= 5cm από το κέντρο Κ την t=4sec.
γ) Ποια η ελάχιστη τιμή του συντελεστή τριβής μ ώστε ο κύλινδρος να κυλά χωρίς να γλιστρά;
Δίνεται ότι Ιcm=ΜR2, g=10m/s2.
Β. Η άκρη του νήματος συνδέεται με σώμα Σ μάζας
m=0,8kg που αρχικά είναι ακίνητο σε υπερυψωμένο
λείο οριζόντιο επίπεδο όπως στο σχήμα. Στο σώμα
ασκείται οριζόντια δύναμη F1= 11N και ο κύλινδρος
αρχίζει να κυλιέται χωρίς ολίσθηση.
α) Να βρείτε την στατική τριβή που δέχεται ο
κύλινδρος.
β) Να βρείτε το ρυθμό μεταβολής της κινητικής
ενέργειας του συστήματος κύλινδρος – σώμα Σ, την
χρονική στιγμή t=2sec.
[α=5m/s2, υΣ=25m/s, μmin=0,1, αcm=5m/s2,Ts=1N, 25J/s. ]
Ε.385. Η ομογενής δοκός ΑΓ έχει μάζα Μ=8Κg και

μήκος ℓ= 3m. Είναι αρθρωμένη από το άκρο της Α σε τοίχο
ενώ στο άκρο της Γ έχουμε κολλήσει σφαίρα Σ, μάζας m
αμελητέων διαστάσεων. Το σύστημα της δοκού με τη σφαίρα
ισορροπεί με τη βοήθεια αβαρούς νήματος που το έχουμε
δέσει στο μέσο Κ της δοκού, όπως στο σχήμα.
Α) Αν η τάση του νήματος είναι 200Ν, βρείτε τη μάζα της
σφαίρα Σ.
Β) Βρείτε τη ροπή αδράνειας του συστήματος δοκού-Σ ως
προς το Α.
Κάποια στιγμή κόβουμε το νήμα.
Γ) Βρείτε τη γωνιακή επιτάχυνση του συστήματος αμέσως μετά που θα κόψουμε το νήμα.
Δ) Βρείτε το ρυθμό μεταβολής της στροφορμής του συστήματος και τη γραμμική ταχύτητα της
σφαίρας τη στιγμή που η δοκός γίνεται κατακόρυφη.
Όταν η δοκός γίνεται κατακόρυφη, η σφαίρα Σ συγκρούεται κεντρικά με μια άλλη σφαίρα Σ 1 μάζας
m1=4Kg η οποία είναι δεμένη στην ελεύθερη άκρη οριζόντιου ιδανικού ελατηρίου σταθεράς
K=1100N/m , η άλλη άκρη του οποίου είναι δεμένη ακλόνητα. Μετά την κρούση το σύστημα δοκός –
σφαίρα Σ ακινητοποιείται.
Ε) Ποια είναι η μέγιστη συμπίεση του ελατηρίου;
ΣΤ) Να βρεθεί η ενέργεια του συστήματος δοκός – σφαίρα Σ που έγινε θερμότητα στην κρούση.
Ζ) Ποιος είναι ο ρυθμός μεταβολής της κινητικής ενέργειας της ταλάντωσης της σφαίρας Σ 1 στη
θέση όπου η κινητική ενέργεια της ταλάντωσης είναι τριπλάσια της δυναμικής ενέργειας της
ταλάντωσης για πρώτη φορά; Θεωρείστε σαν θετική τη φορά κίνησης της σφαίρα Σ1 μετά την κρούση.
Δίδονται g=10m/s2 , φ=300 και η ροπή αδράνειας της ράβδου ως
προς το κέντρο μάζας της Icm(ρ) =1/12 mL2.
[m=1Kg , I(συστ)=33 Kgm2, αγ=50/11 r/s2,ω=1011/11 r/s, υΓ=3011/11 m/s, Α=0,5m. ,
Κπρίν-Κμετά=12,5 J. , x1=0,25 m., dK/dt=-343,7533 J/s]
Ε.386. Μια ομογενής ράβδος ΚΛ έχει

μήκος L=8m, βάρος w=40N και ισορροπεί
οριζόντια με τη βοήθεια δύο κατακόρυφων
στηριγμάτων (1) και (2), που τοποθετούνται στα
σημεία της Α και Β αντίστοιχα. Το σημείο Α
απέχει απόσταση d1=1m από το άκρο Κ της
ράβδου, ενώ το σημείο Β απέχει απόσταση d2
από το άλλο άκρο Λ της ράβδου. Το μέτρο της
δύναμης που δέχεται η ράβδος από το στήριγμα (2) είναι τριπλάσιο από το μέτρο της δύναμης που
δέχεται από το στήριγμα (1).
1. Να υπολογίσετε τα μέτρα των δύο δυνάμεων που δέχεται η ράβδος από τα στηρίγματα και να
δείξετε ότι η απόσταση d2 είναι ίση με 3m.
2. Τοποθετούμε στο άκρο Κ της ράβδου ένα πολύ μικρό σώμα Σ βάρους w1=40N. Να δείξετε ότι αν η
ράβδος εξακολουθεί να ισορροπεί οριζόντια, ο λόγος των μέτρων των δυνάμεων που δέχεται η
ράβδος από τα στηρίγματα (1) και (2) αντίστοιχα είναι F1/F2=5/7.
3. Τη χρονική στιγμή t=0 εκτοξεύουμε το μικρό σώμα
Σ με οριζόντια ταχύτητα μέτρου υ=7m/s και με φορά
προς τα δεξιά, όπως φαίνεται στο σχήμα, οπότε αυτό
κινείται χωρίς τριβές πάνω στα ράβδο. Να
υπολογίσετε την απόσταση του σώματος Σ από το
άκρο Κ της ράβδου τη χρονική στιγμή t1 κατά την
οποία η ράβδος ανατρέπεται.
4. Να γράψετε τη σχέση που δίνει το μέτρο της
δύναμης που δέχεται η ράβδος από το στήριγμα (1) σε
συνάρτηση με το χρόνο, από τη χρονική στιγμή t=0 μέχρι τη χρονική στιγμή t1 και στη συνέχειa να
σχεδιάσετε τη γραφική της παράσταση σε σύστημα βαθμολογημένων αξόνων.
[F1=10N , F2=30N, d2=3m ,F΄1/F΄2=7/5, x=7m , t1 =1s]
Ε.387. Η ομογενής τροχαλία του σχήματος 3 έχει μάζα Μ =

4kg και ακτίνα R = 0,1m και μπορεί να στρέφεται χωρίς τριβές
γύρω από οριζόντιο άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας της
και είναι κάθετος στο επίπεδό της. Τα σώματα Σ1 και Σ2 έχουν
μάζες m1 = 2kg και m2 = 1kg αντίστοιχα και είναι δεμένα στα άκρα
αβαρούς σχοινιού που διέρχεται από το αυλάκι της τροχαλίας.
Αρχικά, τα σώματα Σ1 και Σ2 διατηρούνται ακίνητα και τα κέντρα
μάζας τους βρίσκονται στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο. Τη χρονική
στιγμή t0 = 0 τα σώματα αφήνονται ελεύθερα να κινηθούν.
Α. Να υπολογίσετε το μέτρο της γωνιακής επιτάχυνσης της
τροχαλίας.
Β. Να υπολογίσετε το μέτρο της ταχύτητας του σώματος Σ1 τη χρονική στιγμή t1 = 3s.
Γ. Να υπολογίσετε τον αριθμό περιστροφών της τροχαλίας μέχρι τη χρονική στιγμή t1 = 3s.
Δ. Να υπολογίσετε το μέτρο του ρυθμού μεταβολής της στροφορμής του συστήματος των σωμάτων
Σ1, Σ2 και τροχαλίας ως προς τον άξονα περιστροφής της τροχαλίας.
Δίνονται:
1
• Η ροπή αδράνειας της τροχαλίας ως προς τον άξονα περιστροφής της: I= ΜR2 .
2
• H επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10m/s2 .
Να θεωρήσετε ότι :
• Μεταξύ σχοινιού και τροχαλίας η τριβή είναι μεγάλη, ώστε να μην παρατηρείται ολίσθηση.
• Το μήκος του σχοινιού παραμένει σταθερό.
• Τα σώματα Σ1 και Σ2 δεν φθάνουν στο έδαφος ούτε συγκρούονται με την τροχαλία.
Ε.388. Η οριζόντια και ομογενής ράβδος ΑΒ του

παρακάτω σχήματος, έχει μήκος L=0,6 m και μάζα M= 3 Kg.
Στα άκρα της ράβδου, έχουν στερεωθεί δύο σφαιρίδια
αμελητέων διαστάσεων μάζας m= 0,5 Kg το καθένα. Η ράβδος
μπορεί να περιστρέφεται γύρω από κατακόρυφο λεπτό
σωλήνα, που περνά από το κέντρο της και έχει αμελητέα μάζα
και ακτίνα. Στο σωλήνα έχει προσαρμοστεί, σταθερά,
ομογενής κύλινδρος μάζας ΜΚ= 1 Kg και ακτίνας RΚ= 0,2 m.
Γύρω από τον κύλινδρο είναι τυλιγμένο πολλές φορές λεπτό,
αβαρές νήμα σταθερού μήκους, στην ελεύθερη άκρη του
οποίου αναρτάται μέσω αβαρούς τροχαλίας, που μπορεί να
περιστρέφεται χωρίς τριβές, ένα σώμα Σ μάζας m1= 1,25 Kg. Αρχικά το σώμα Σ και το σύστημα
(ράβδος, σφαιρίδια και κύλινδρος) είναι ακίνητα. Τη χρονική στιγμή t=0 το σώμα Σ αφήνεται να
κινηθεί κατακόρυφα και το σύστημα ξεκινά να περιστρέφεται, ενώ το νήμα δεν ολισθαίνει.
1. Τη συνολική ροπή αδράνειας του συστήματος που αποτελείται από τη
ράβδο, τα σφαιρίδια και τον κύλινδρο.
2. Το μέτρο της γωνιακής επιτάχυνσης του κυλίνδρου.
3. Το μέτρο της τάσης του νήματος που ασκεί το νήμα στο σώμα Σ.
4. Την κινητική ενέργεια του συστήματος λόγω περιστροφής, τη χρονική στιγμή t1 κατά την οποία το
σύστημα έχει εκτελέσει Ν =5/2π περιστροφές.
5. Το ύψος h κατά το οποίο έχει κατέλθει το σώμα Σ την παραπάνω χρονική στιγμή t1.
Δίνονται:
• Η ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς τον άξονα περιστροφής της Icm =1/12 ML2,
• η ροπή αδράνειας του κυλίνδρου ως προς τον άξονα περιστροφής του Icm,K =1MK2RK2
και • g=10m/s2.
[0,2Κgm2, αγων(κ)=10rad/s2,Τ=10Ν, 10J, 1m ]
Ε.389. Α. Μία ομογενής ράβδος ΑΓ μήκους

L=3m και μάζας Μ=3kg ισορροπεί σε οριζόντια θέση με
τη βοήθεια αβαρούς , μη εκτατού νήματος , που είναι
δεμένο στο μέσο της Κ και σχηματίζει γωνία φ= 30ο με
τη ράβδο .Η ράβδος μπορεί να περιστρέφεται χωρίς
τριβές σε κατακόρυφο επίπεδο γύρω από οριζόντιο
ακλόνητο άξονα x΄x που είναι κάθετος στη ράβδο και
διέρχεται από σημείο της Ο, το οποίο απέχει απόσταση d=1m από το άκρο Α . Στα άκρα Α και Γ της
ράβδου είναι στερεωμένα δύο σώματα αμελητέων διαστάσεων με μάζες m1= 1,5kg και m2=0,75kg
αντίστοιχα.
Α1. Να υπολογίσετε το μέτρο της δύναμης που δέχεται η ράβδος από το σχοινί και τα μέτρα της
οριζόντιας και της κατακόρυφης συνιστώσας της δύναμης που δέχεται η ράβδος από τον άξονα
Β. Οι λεπτοί ομογενείς ράβδοι ΟΑ και ΟΓ του παρακάτω
σχήματος έχουν το ίδιο μήκος L=4/3 m και μάζες Μ1=2kg και
Μ2=4kg αντίστοιχα .Στο άκρο Α της ράβδου ΟΑ είναι στερεωμένο
ένα σώμα Σ αμελητέων διαστάσεων μάζας m. Οι δύο ράβδοι είναι
ενωμένες στο ένα άκρο τους Ο, ώστε να σχηματίζουν ορθή γωνία
και μπορούν να περιστρέφονται χωρίς τριβές σε κατακόρυφο
επίπεδο γύρω από οριζόντιο άξονα x΄x που διέρχεται από το
σημείο Ο και είναι κάθετος στο επίπεδο ΑΟΓ .Αρχικά το σύστημα των δύο ράβδων και του σώματος
Σ ισορροπεί με τις ράβδους να σχηματίζουν γωνία φ=45ο με την κατακόρυφο.
Β2. Να υπολογίσετε τη μάζα m του σώματος Σ.
Β3. Να υπολογίσετε το μέτρο της δύναμης που δέχεται το σύστημα των δύο ράβδων από τον άξονα
Γ. Ο δίσκος του παρακάτω σχήματος έχει βάρος w=20N και ακτίνα
R=0,4m. Το εμπόδιο έχει ύψος h=0,1m. Στο κέντρο Κ του δίσκου
ασκείται δύναμη μέτρου F=15N , όπως φαίνεται στο σχήμα.
Γ4. Να αποδείξετε ότι ο δίσκος θα υπερπηδήσει το εμπόδιο.
Γ5. Αφού ο δίσκος υπερπηδήσει το εμπόδιο κυλίεται χωρίς να
ολισθαίνει στο οριζόντιο επίπεδο. Να υπολογίσετε το μέτρο της
ταχύτητας ενός σημείου Α της περιφέρειας του δίσκου τη χρονική
στιγμή κατά την οποία η απόσταση του σημείου Α από το έδαφος
ισούται με 0,6 m και το μέτρο της ταχύτητας του κέντρου μάζας του δίσκου είναι ίσο με 10m/s.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g=10m/s2 και ότι 7=2,65.
[T=60N, FX=303N,FY=22,5N,m=1Kg,F=70N,Fmin=57N,υΑ=103 m/s]
Ε.390. Η ομογενής ράβδος ΑΓ του παρακάτω σχήματος μήκους L=4m με βάρος μέτρου
w=25N ισορροπεί οριζόντια. Το άκρο Α της ράβδου συνδέεται με άρθρωση σε κατακόρυφο τοίχο, ενώ
σε σημείο της Δ έχει προσδεθεί το ένα άκρο κατακόρυφου αβαρούς και μη εκτατού νήματος, το πάνω
άκρο του οποίου είναι συνδεμένο στην οροφή. Στο σημείο Β ισορροπεί ομογενής σφαίρα με βάρος
μέτρου w1=10N και ακτίνα R = 0,5m. Οι

αποστάσεις (ΑΒ) και (ΑΔ) είναι ίσες με L/4
και 3L/4 αντίστοιχα.
1. Να υπολογίσετε το μέτρο της δύναμης
που ασκεί το νήμα στη ράβδο.
2. Να υπολογιστεί το μέτρο της δύναμης
που δέχεται η ράβδος από την άρθρωση.
Τη χρονική στιγμή t=0 η σφαίρα αρχίζει να
κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει πάνω στη
ράβδο με σταθερή γωνιακή επιτάχυνση. Τη χρονική στιγμή κατά την οποία η σφαίρα έρχεται σε επαφή
με το μέσο Μ της ράβδου το μέτρο της ταχύτητας του κέντρου μάζας της είναι υcm=2m/s . Να
3. το μέτρο της γωνιακής επιτάχυνσης της σφαίρας κατά την κίνηση της.
4. τη γωνία κατά την οποία έχει περιστραφεί η σφαίρα από τη χρονική στιγμή t=0 έως
τη χρονική στιγμή t1 .
5. το μέτρο της επιτάχυνσης του σημείου της περιφέρειας της σφαίρας που τη χρονική
στιγμή t1 απέχει απόσταση d=2R από τη ράβδο.
[T=20N, F=15N, αγων=4rad/s2, θ=2rad, α=4m/s2]
Ε.391. Ομογενής δίσκος Σ1 έχει

μάζα Μ1 = 8 kg και ακτίνα R1 = 0,2 m.
Στο σημείο Β της κατακόρυφης
διαμέτρου του δίσκου, που απέχει
3
απόσταση d = 2 R1 από το οριζόντιο
επίπεδο, είναι στερεωμένο οριζόντιο
αβαρές μη εκτατό νήμα (1).
Το άλλο άκρο Α του νήματος (1) είναι
ακλόνητα στερεωμένο, όπως φαίνεται
στο σχήμα. Γύρω από την περιφέρεια του
δίσκου Σ1 είναι τυλιγμένο πολλές φορές άλλο δεύτερο αβαρές μη εκτατό νήμα (2), το οποίο
διέρχεται από τροχαλία Σ2, μάζας Μ2 = 2 kg και ακτίνας R2 = 0,1 m. Στο άλλο άκρο του νήματος
(2) είναι συνδεδεμένο σώμα Σ3, μάζας Μ3 = 1 kg. Το σύστημα αρχικά ισορροπεί. Το τμήμα ΓΔ του
νήματος (2) είναι οριζόντιο.
Δ1. Να υπολογίσετε το μέτρο της τάσης που ασκεί το νήμα (1) στο δίσκο Σ1.
Τη χρονική στιγμή t0 = 0 το νήμα (1) κόβεται. Το σώμα Σ3 κατέρχεται με επιτάχυνση. Η τροχαλία
Σ2 αρχίζει να περιστρέφεται, χωρίς τριβές, γύρω από τον άξονά της και ο δίσκος Σ1 αρχίζει να
κυλίεται, χωρίς να ολισθαίνει, πάνω στο οριζόντιο επίπεδο.
Δ2. Να υπολογίσετε το μέτρο της επιτάχυνσης του κέντρου μάζας του δίσκου Σ1.
Δ3. Να υπολογίσετε το μέτρο της στροφορμής της τροχαλίας Σ2 τη χρονική στιγμή t1 = 1 s.
Δ4. Να υπολογίσετε τη μεταβολή της βαρυτικής δυναμικής ενέργειας του σώματος Σ 3 για την
κίνηση του από τη χρονική στιγμή t0 = 0 έως τη χρονική στιγμή t1 = 1 s.
Δίνονται:
• η ροπή αδρανείας του δίσκου ως προς τον άξονα περιστροφής που διέρχεται από το κέντρο μάζας
1
του Ι1 = 2Μ1R12
• η ροπή αδρανείας της τροχαλίας ως προς τον άξονα περιστροφής που διέρχεται από το κέντρο
1
μάζας του Ι2 = 2Μ2R22
• η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10 m/s2.

Να θεωρήσετε ότι:
• η τριβή του νήματος (2) τόσο με το δίσκο Σ1, όσο και με την τροχαλία Σ2, είναι αρκετά μεγάλη ώστε
να μην παρατηρείται ολίσθηση.
• κατά τη διάρκεια όλου του φαινομένου, ο δίσκος παραμένει στο οριζόντιο επίπεδο, χωρίς να
συγκρούεται με την τροχαλία.
• ο άξονας περιστροφής του δίσκου δεν αλλάζει κατεύθυνση, κατά τη διάρκεια της κίνησής του.
• το σώμα Σ3 έχει αμελητέες διαστάσεις.
• η αντίσταση του αέρα είναι αμελητέα.
[Τ1=40/3 Ν, αcm=1m/s2,L2=0,2 Kgm2/s, ΔUβαρ=-0,2J ]
Επαν. Ημερ. 2016
Ε.392. Ομογενής δοκός ΑΓ με μήκος ℓ = 3 m και μάζα Μ

= 6 kg φέρει σώμα μικρών διαστάσεων μάζας m = 3 kg στη θέση
Δ, για την οποία ισχύει (ΔΓ) = ℓ/3. Η δοκός στηρίζεται με το
άκρο της Α σε κατακόρυφο τοίχο μέσω άρθρωσης. Το άκρο Γ της
ράβδου συνδέεται με τον τοίχο με αβαρές νήμα, που σχηματίζει
γωνία φ = 60ο με τον κατακόρυφο τοίχο και το σύστημα δοκός-
σώμα ισορροπεί σε οριζόντια θέση.
1. Να υπολογίσετε τη ροπή αδράνειας του συστήματος δοκός-
σώμα, ως προς άξονα που διέρχεται από το άκρο Α και είναι κάθετος στο επίπεδο του σχήματος.
2. Να υπολογίσετε το μέτρο της τάσης του νήματος και το μέτρο της δύναμης που δέχεται η δοκός
από την άρθρωση.
Κάποια στιγμή κόβουμε το νήμα και το σύστημα αρχίζει να στρέφεται, χωρίς τριβές, σε κατακόρυφο
επίπεδο γύρω από άξονα που διέρχεται από το άκρο Α της ράβδου.
3. Να υπολογίσετε τη γωνιακή επιτάχυνση του συστήματος τη στιγμή που η ράβδος σχηματίζει
γωνία θ = 60o με την αρχική οριζόντια θέση της.
4. Να υπολογίσετε την ταχύτητα υ του σώματος μάζας m τη στιγμή που το σύστημα δοκός-σώμα
διέρχεται για πρώτη φορά από την κατακόρυφη θέση.
Δίνονται:
• η ροπή αδράνειας ομογενούς ράβδου μάζας Μ και μήκους ℓ, ως προς άξονα που διέρχεται από το
κέντρο μάζας της και είναι κάθετος στη ράβδο ΙCM = Μℓ2 / 12
• η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10 m/s2 και
• συν 60o = 1/2, ημ60o = √3 /2.
[1091Ν, αγ=2,5 rad/s2 , υ=210m/s ]
Ομογ. 2015
Ε.393. Δύο ράβδοι είναι συνδεδεμένες στο άκρο τους Α και σχηματίζουν σταθερή γωνία 600
μεταξύ τους, όπως φαίνεται στο Σχήμα 7. Οι ράβδοι είναι διαφορετικές μεταξύ τους, αλλά κάθε μία
είναι ομογενής. Το σύστημα των δύο ράβδων μπορεί να περιστρέφεται γύρω από άρθρωση, που είναι
στερεωμένη σε τοίχο, στο άκρο Α, χωρίς τριβές. Το σύστημα αφήνεται να περιστραφεί υπό την
επίδραση της βαρύτητας από τη θέση του Σχήματος 7, όπου η ράβδος ℓ1 είναι οριζόντια, με αρχική
ταχύτητα μηδέν.
Δίνεται ότι τα μήκη των δύο ράβδων είναι ℓ1 = 4 m και ℓ2 = 2 m,

ενώ η μάζα της ράβδου ℓ2 είναι m2 = 10 kg.
1. Να υπολογίσετε τη μάζα m1 της ράβδου μήκους ℓ1, εάν το
σύστημα αποκτά τη μέγιστη γωνιακή ταχύτητα τη χρονική στιγμή
που οι δύο ράβδοι σχηματίζουν ίσες γωνίες με την κατακόρυφο,
όπως φαίνεται στο Σχήμα 8.
2. Να υπολογίσετε τη μάζα m1 της ράβδου μήκους ℓ1, εάν το
σύστημα σταματά στιγμιαία, όταν η ράβδος μήκους ℓ1 φτάνει στην
κατακόρυφη θέση που φαίνεται στο Σχήμα 9.
3. Να υπολογίσετε τη γωνιακή επιτάχυνση του συστήματος των δύο
ράβδων του ερωτήματος Γ2 στη θέση που απεικονίζεται στο Σχήμα 9.
4. Να υπολογίσετε τον ρυθμό μεταβολής της στροφορμής της ράβδου
μήκους ℓ2 του ερωτήματος Γ2 στη θέση που απεικονίζεται στο Σχήμα 9.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10 m/s2, η ροπή αδρανείας
ράβδου μήκους ℓ και μάζας m που περιστρέφεται γύρω από το άκρο της
1 2
Α, IA = mℓ και ότι √3 = 1,7 (προσεγγιστικά).
3
[m1=5Kg, m1=1,75Kg, αγ=-3,75 rad/s2, -50Kgm2/s2, ]
Επαν. Ημερ. 2015
Ε.394. Ο κύλινδρος του διπλανού σχήματος έχει μάζα

Μ = 2 kg, ακτίνα R = 0,5 m και μπορεί να κινείται πάνω σε
δύο οδηγούς σε οριζόντιο δάπεδο. Στην περιφέρειά του είναι
τυλιγμένο αβαρές και μη εκτατό νήμα στο ελεύθερο άκρο του
οποίου είναι εξαρτημένη σημειακή μάζα m = 2 kg. Αρχικά το
σύστημα συγκρατείται ακίνητο. Τη χρονική στιγμή t = 0
αφήνεται ελεύθερη η σημειακή μάζα με αποτέλεσμα να αρχίσει
ο κύλινδρος να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει. Την χρονική
στιγμή t1 η σημειακή μάζα έχει κατέβει κατά 0,5 m. Να
βρείτε:
α. Την κινητική ενέργεια του κυλίνδρου τη χρονική στιγμή t1.
β. Τον ρυθμό προσφοράς ενέργειας στον κύλινδρο τη χρονική στιγμή t1.
γ. Τον ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειας της σημειακής μάζας τη χρονική στιγμή t1.
δ. Το έργο της τάσης του νήματος που ασκείται στη σημειακή μάζα στο χρονικό διάστημα από 0 έως
t1.
Δίνεται g = 10 m/s2. Επίσης δίνεται ότι η ροπή αδράνειας ομογενούς κυλίνδρου ως προς άξονα
διερχόμενο από το κέντρο μάζας του υπολογίζεται από τη σχέση Icm =1/2 MR2. Θεωρήστε ότι το
νήμα δεν ολισθαίνει στο αυλάκι του κυλίνδρου.
Ε.395. Δύο ομόκεντροι ομογενείς δίσκοι με ακτίνες

R1=0,2m και R2=0,3m είναι κολλημένοι δημιουργώντας ένα
στερεό s. Το στερεό s μπορεί να περιστρέφεται χωρίς
τριβές, γύρω από σταθερό οριζόντιο άξονα, ο οποίος έχει
στερεωθεί σε κατακόρυφο τοίχο και διέρχεται από τα
κέντρα των δίσκων, ως προς τον οποίο, το στερεό s
παρουσιάζει ροπή αδράνειας Ι=0,24kg·m2. Πάνω στον
μεγάλο δίσκο στηρίζεται μια ομογενής οριζόντια λεπτή
δοκός μήκους 4m, η οποία είναι αρθρωμένη στο άκρο της
Α, μάζας Μ=3kg. Η δοκός στηρίζεται στο σημείο Β, όπου
(ΑΒ)=3m. Γύρω από τον μικρό δίσκο ακτίνας R1, τυλίγουμε
ένα μακρύ αβαρές νήμα, στο άκρο του οποίου δένουμε ένα
σώμα Σ, το οποίο απέχει h=0,5m από το έδαφος.
i) Αν η μάζα του σώματος Σ είναι m=1,5kg, αυτό ισορροπεί. Ποιος ο ελάχιστος συντελεστής οριακής
στατικής τριβής μεταξύ δοκού και δίσκου, για την ισορροπία αυτή;
ii) Αν το σώμα Σ έχει μάζα m=2kg, τότε κινείται προς τα κάτω, φτάνοντας στο έδαφος με ταχύτητα
υ=1m/s, όπου και προσκολλάται.
α) Να υπολογιστεί η επιτάχυνση με την οποία κινήθηκε το σώμα Σ.
β) Να υπολογιστεί η τριβή που ασκείται στη δοκό από τον δίσκο κατά την πτώση του σώματος Σ,
καθώς και ο συντελεστής τριβής ολίσθησης μεταξύ δοκού και δίσκου.
γ) Να κάνετε τη γραφική παράσταση της γωνιακής ταχύτητας του στερεού s, μέχρι τη στιγμή t΄=2s.
δ) Πόσο θα είναι τελικά το μήκος του νήματος που θα παραμείνει σε επαφή με το έδαφος;
Δίνεται ότι το νήμα δεν γλιστρά στο μικρό δίσκο ενώ και g=10m/s2.
[μs/min=0,5., a = 1m / s . , To = 8N
2
 = 0,4 , s =   R2 = 0,375m ]
Ε.396. Ο αρχικά ακίνητος ομογενής κύλινδρος μάζας

m=1Kg, ακτίνας R=0,1m, φέρει λεπτή εγκοπή βάθους r =R/2 ,
στην οποία είναι τυλιγμένο νήμα αμελητέου πάχους. Για τη γωνία
κλίσης ξέρουμε ότι ημθ=0,6 και συνθ=0,8. Κάποια στιγμή ο
κύλινδρος αφήνεται ελεύθερος.
1. Να υπολογίσετε την ελάχιστη τιμή του συντελεστή οριακής
τριβής μεταξύ του κυλίνδρου και του πλάγιου επιπέδου, ώστε ο
κύλινδρος να ισορροπεί
2. Έστω ότι ο συντελεστής οριακής τριβής είναι ίσος με το
συντελεστή τριβής ολίσθησης και έχει τιμή μs = μ = 1/5 . Να υπολογίσετε την ταχύτητα του άξονα του
κυλίνδρου υ καθώς και τη γωνιακή ταχύτητα περιστροφής ω του κυλίνδρου γύρω από τον άξονά του,
10s μετά τη στιγμή που ο κύλινδρος αφήνεται ελεύθερος
3. Να υπολογίσετε τη στροφορμή του κυλίνδρου ως προς το σημείο Κ, στο οποίο το νήμα είναι
δεμένο στον τοίχο, 10s μετά τη στιγμή που ο κύλινδρος αφήνεται ελεύθερος
4. Να υπολογίσετε την απώλεια μηχανικής ενέργειας του κυλίνδρου από τη στιγμή που αφήνεται
ελεύθερος μέχρι και 10s μετά τη στιγμή αυτή.
Δίνεται η ροπή αδράνειας του κυλίνδρου ως προς τον άξονά του: I = 1/2 mR2 και η επιτάχυνση της
βαρύτητας g=10m/s2
Ε.397. Μία ομογενής και ισοπαχής ράβδος μήκους

L=4m και μάζας M=1,2Kg που ισορροπεί οριζόντια μπορεί
να περιστρέφεται χωρίς τριβές γύρω από οριζόντιο
ακλόνητο άξονα που διέρχεται από το άκρο της Α και
είναι κάθετος σε αυτή. Η ράβδος εφάπτεται στο σημείο Δ
με διπλή τροχαλία που αποτελείται από δύο ομοαξονικούς
κυλίνδρους 1 και 2 με ακτίνες R1=1m και R2=2m και μάζες
M1=1,2Kg και M2=0,6Kg αντίστοιχα. Η απόσταση ΑΔ είναι
(ΑΔ)=3m . Η διπλή τροχαλία μπορεί να περιστρέφεται
χωρίς τριβές γύρω από σταθερό οριζόντιο άξονα Κ΄Κ
που συμπίπτει με τον άξονα συμμετρίας των δύο
κυλίνδρων. Γύρω από τον κύλινδρο 1 έχουμε τυλίξει
πολλές φορές λεπτό, αβαρές και μη εκτατό νήμα, το
οποίο καταλήγει στο αυλάκι δίσκου μάζας m=1,8Kg και ακτίνας R=1m , έχοντας τυλιχτεί πολλές φορές
γύρω από αυτό. Αρχικά το σύστημα της διπλής τροχαλίας και του δίσκου διατηρείται ακίνητο με το
νήμα τεντωμένο.
ΠΕΙΡΑΜΑ 1Ο : Τη χρονική στιγμή t=0 αφήνουμε το δίσκο ελεύθερο να κινηθεί προς τα κάτω,
οπότε το νήμα ξετυλίγεται και ο δίσκος περιστρέφεται γύρω από οριζόντιο νοητό άξονα x΄x που
διέρχεται από το κέντρο του και είναι κάθετος στο επίπεδο του, ενώ η διπλή τροχαλία εξακολουθεί
να μην περιστρέφεται εξαιτίας της στατικής τριβής που εμφανίζεται ανάμεσα σε αυτήν και την ράβδο.
1. Να υπολογίσετε το μέτρο της στροφορμής του δίσκου ως προς τον άξονα περιστροφής του τη
χρονική στιγμή κατά την οποία το κέντρο μάζας του έχει μετατοπιστεί από την αρχική του θέση
κατακόρυφα προς τα κάτω κατά h=0,3m.
2. Να υπολογίσετε το μέτρο της στατικής τριβής που αναπτύσσεται ανάμεσα στη διπλή τροχαλία και
τη ράβδο καθώς και το μέτρο της δύναμης που δέχεται η ράβδος από τον άξονα περιστροφής της.
ΠΕΙΡΑΜΑ 2Ο: Τη χρονική στιγμή t=0 αφήνουμε το δίσκο
ελεύθερο να κινηθεί προς τα κάτω και ταυτόχρονα ασκούμε στο
άκρο Γ της ράβδου μια δύναμη σταθερού F μέτρου F=(104/π) Ν,
που είναι συνεχώς κάθετη στη ράβδο, όπως φαίνεται στο διπλανό
σχήμα. Με τη δράση της δύναμης η ράβδος αρχίζει να
περιστρέφεται σε κατακόρυφο επίπεδο γύρω από τον άξονα της και
ταυτόχρονα η διπλή τροχαλία αρχίζει να περιστρέφεται γύρω από
τον άξονα συμμετρίας Κ΄Κ των δύο κυλίνδρων. Τη χρονική στιγμή
κατά την οποία η ράβδος έχει περιστραφεί κατά γωνία θ=π/4 rad
από την αρχική οριζόντια θέση της η δύναμη F καταργείται
ακαριαία.
3. Να υπολογίσετε την κινητική ενέργεια του συστήματος της
διπλής τροχαλίας και του δίσκου τη χρονική στιγμή t=2s .
4. Τη χρονική στιγμή κατά την οποία η ράβδος γίνεται για πρώτη φορά κατακόρυφη, να υπολογίσετε
το μέτρο της γωνιακής της ταχύτητας καθώς και το μέτρο της δύναμης που δέχεται από τον άξονα
περιστροφής της.
Να θεωρήσετε ότι το νήμα σε όλη τη διάρκεια των κινήσεων του δίσκου και της διπλής τροχαλίας
παραμένει κατακόρυφο και τεντωμένο και ότι δεν ολισθαίνει στις περιφέρειες τους. Η ροπή
αδράνειας του δίσκου ως προς τον άξονα περιστροφής του δίνεται από τη σχέση:Iδ=mR2/2 . Η ροπή
αδράνειας των κυλίνδρων 1 και 2 ως προς τον κοινό άξονα περιστροφής τους δίνονται από τις
σχέσεις: I1=M1R12/2 και I1=M2R22/2 αντίστοιχα. Η ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς τον άξονα
που διέρχεται από το κέντρο μάζας της και είναι κάθετος σε αυτή δίνεται από τη σχέση: Iρ=ML2/12 .
Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας: g=10m/s2.
[L=1,8Kgm2/s, Ts=3N, FA=5N, Kολ=270J, ω=5rad/s, F=48N]
Ε.398. Γύρω από ομογενή κύλινδρο ο οποίος έχει μάζα m = 4kg και ακτίνα R = 0,2m,
τυλίγουμε αβαρές, μη εκτατό και μεγάλου μήκους σχοινί. Τοποθετούμε τον κύλινδρο πάνω σε
οριζόντιο επίπεδο και τραβάμε με σταθερή δύναμη F = 12N τη μια άκρη του σχοινιού προς τα πάνω
έτσι ώστε ο κύλινδρος να αρχίσει να κινείται πάνω σε αυτό.
Κατά την κίνησή του στο μη λείο επίπεδο ο κύλινδρος κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει, διατηρεί τον
άξονα του οριζόντιο χωρίς να αλλάζει προσανατολισμό και εμφανίζει τριβή με το δάπεδο που έχει
συντελεστή οριακής στατικής τριβής μ= 2/3. Φροντίζουμε να συνοδεύουμε την κίνηση, έτσι ώστε το
αβαρές σχοινί που ξετυλίγεται χωρίς να γλιστρά κατά την κίνηση του κυλίνδρου, να είναι συνεχώς
κατακόρυφο.
1. Να βρεθεί η ταχύτητα του κέντρου μάζας του κυλίνδρου τη στιγμή που το άκρο του σχοινιού Ζ
έχει μετατοπιστεί κατακόρυφα προς τα πάνω κατά 4m.
2. Να βρείτε ποια είναι η μέγιστη τιμή της δύναμης που μπορούμε να ασκήσουμε εμείς στην άκρη του
σχοινιού έτσι ώστε ο κύλινδρος να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει στο μη λείο επίπεδο
3. Τη στιγμή που το άκρο του σχοινιού μετατοπίστηκε κατά 4m ο κύλινδρος εισέρχεται σε λείο
οριζόντιο επίπεδο, που είναι η συνέχεια του προηγούμενου. Ο άξονας περιστροφής του κυλίνδρου
διατηρεί τον προσανατολισμό του. Αν η δύναμη που ασκούμε στο άκρο του σχοινιού είναι ίδια με την
αρχική (F=12Ν), να υπολογίσετε, 2 sec αφότου μπήκε στο λείο επίπεδο: α) την κινητική ενέργεια του
κυλίνδρου. β) τον ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειάς του.
4. Καθώς ο κύλινδρος κινείται στο λείο επίπεδο μια χρονική στιγμή t=t2 μεταβάλλουμε την τιμή της
κατακόρυφης δύναμης F με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε αυτή να αυξάνεται κατά 1Ν κάθε δευτερόλεπτο.
α) Να κάνετε ποιοτικά τη γραφική παράσταση της γωνιακής επιτάχυνσης σε συνάρτηση με το χρόνο,
από την χρονική στιγμή t=t2 μέχρι τη χρονική στιγμή t=t3 που ο κύλινδρος χάνει την επαφή του με το
επίπεδο.
β) Να υπολογίσετε την επιτάχυνση του σημείου εφαρμογής της δύναμης F την χρονική στιγμή t=t3.
Δίνεται ότι ομογενής κύλινδρος μάζας m και ακτίνας R έχει ροπή αδράνειας ως πρός τον άξονα
συμμετρίας που διέρχεται από το κέντρο μάζας ,κάθετο στο επίπεδό του: Ιcm=1/2 mR2 , g=10m/s2.
[acm=2m/s2 , υ1=4m/s, Fmax=mg/2=20Ν, Κ=288J,
dΚστρ/dt=192J/s, αγ=30+2,5t, aΖ=20m/s2]
Ε.399. Ο ομογενής κύλινδρος του διπλανού

σχήματος μάζας M = 20/3 Kg και ακτίνας R ισορροπεί
ακίνητος πάνω σε οριζόντιο δάπεδο. Στην περιφέρεια του
κυλίνδρου είναι τυλιγμένο αβαρές νήμα που διέρχεται από
την τροχαλία του σχήματος. Στο άλλο άκρο του νήματος
είναι κρεμασμένο σώμα μάζας m. Ο κύλινδρος φέρει λεπτή
εγκοπή βάθους r =R/2 , στην οποία είναι τυλιγμένο αβαρές
νήμα αμελητέου πάχους. Το νήμα δεν γλιστρά στην εγκοπή
και μέσω αυτού ασκείται στον κύλινδρο σταθερή οριζόντια
δύναμη F μέτρου F=40 Ν.
1. Να υπολογίσετε τη μάζα m του κρεμασμένου σώματος
2. Ποια η ελάχιστη τιμή του συντελεστή οριακής στατικής τριβής ώστε ο κύλινδρος να ισορροπεί.
Την χρονική στιγμή t=0 κόβουμε το νήμα που συνδέει τον κύλινδρο με τη τροχαλία, ενώ συνεχίζουμε
να ασκούμε την ίδια δύναμη F=40N, οπότε ο κύλινδρος αρχίζει να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει πάνω
στο οριζόντιο δάπεδο.
3. Να υπολογίσετε την επιτάχυνση του κέντρου μάζας του κυλίνδρου.
4. Το έργο της δύναμης F μέχρι την χρονική στιγμή t=2s.
Δίνεται: g=10 m/s2 , η ροπή αδράνειας του κυλίνδρου ως προς τον άξονα συμμετρίας του I=MR2/2.
[m=1Kg,μs≥0,45 , αcm=2m/s2 , WF=80J]
Ε.400. Η ομογενής ράβδος του σχήματος έχει

μήκος L=3m και μάζα Μ=3kg και μπορεί να περιστραφεί
γύρω από οριζόντιο άξονα που είναι κάθετος σε αυτήν
στο σημείο Ο. Στο άκρο Α της ράβδου, που απέχει 1m
από το Ο, είναι προσδεμένο μικρό σώμα Σ, μάζας m=2kg,
ενώ το άλλο της άκρο Γ συγκρατείται με νήμα, μήκους
μεγαλύτερο από 1m, που είναι κατακόρυφο και
προσδεμένο στο έδαφος, όπως φαίνεται στο σχήμα. Η
ράβδος ισορροπεί οριζόντια και το νήμα είναι τεντωμένο.
α. Να υπολογίσετε το μέτρο της τάσης του νήματος.
Κάποια στιγμή κόβουμε το νήμα και το σύστημα ράβδος-σώμα αρχίζει και περιστρέφεται γύρω από
τον άξονα περιστροφής που διέρχεται από το Ο. Να υπολογίσετε:
β. το μέτρο του ρυθμού μεταβολής της στροφορμής του σώματος Σ, αμέσως μετά το κόψιμο του
νήματος.
γ. το μέτρο της ταχύτητας του κέντρου μάζας της ράβδου, όταν αυτή γίνει κατακόρυφη.
δ. το μέτρο της δύναμης που ασκεί η ράβδος στο σώμα Σ όταν αυτό διέρχεται από την κατώτερη
θέση της τροχιάς του.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10m / s2 καθώς και η ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς
1
άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας της I cm = M  L2
12
[Τν=5Ν, 2Kgm2/s2,υcm=√2/2m/s, F=24N]
Ε.401. Μια λεπτή ομογενής ράβδος μήκους L=0,3m και

μάζας M=1kg μπορεί να περιστρέφεται σε κατακόρυφο επίπεδο
γύρω από ακλόνητο οριζόντιο άξονα, που περνά από το άκρο της
Ο, όπως στο σχήμα. Η ράβδος ισορροπεί ακίνητη στη θέση ΟΑ.
Ένα μικρό σφαιρίδιο μάζας m=1kg αφήνεται να κινηθεί
μεταφορικά από το σημείο Ζ με τριβές εντός τεταρτοκυκλίου που έχει κέντρο του το σημείο Ο και
συναντά τη ράβδο στο σημείο Α, έχοντας ταχύτητα μέτρου υ=2m/s . Το σφαιρίδιο συγκρούεται με τη
ράβδο και προσκολλάται στο άκρο της Α δημιουργώντας το σύστημα ράβδος – σφαιρίδιο το οποίο έχει
ροπή αδράνειας Ι=4ΜL2/3 που δίνεται από τη σχέση . Το σύστημα ράβδος – σφαιρίδιο ξεκινά να
περιστρέφεται γύρω από το άκρο Ο της ράβδου. Να βρείτε:
α) Τη ροπή αδράνειας της ράβδου, ως προς τον άξονα περιστροφής που περνά από το Ο.
β) Το ύψος h από το οποίο αφέθηκε το σφαιρίδιο αν στη διαδρομή ΖΑ, το έργο της τριβής ολίσθησης
είναι −1J.
γ) Το μέτρο της γωνιακής ταχύτητας του συστήματος ράβδος – σφαιρίδιο αμέσως μετά την κρούση.
δ) Τη μείωση της μηχανικής ενέργειας του συστήματος λόγω της κρούσης.
ε) Το μέτρο του ρυθμού μεταβολής της στροφορμής του συστήματος ράβδος – σφαιρίδιο όταν
διέρχεται από τη θέση ΟΒ, η οποία σχηματίζει γωνία φ=300 με την αρχική της θέση.
στ. Τη μέση ροπή που δέχεται η ράβδος από τη σφαίρα κατά τη διάρκεια της κρούσης αν αυτή είναι
dt=0,01s.
ζ. Τη μέγιστη γωνία που θα διαγράψει η ράβδος μετά την κρούση.
η. Το ποσοστό της αρχικής μηχανικής ενέργειας του σφαιριδίου στο Ζ που έγινε θερμότητα συνολικά.
Ως U =0 να θεωρηθεί το οριζόντιο επίπεδο που διέρχεται από το Α. g=10m/s2.
βαρ
[ Ι=0,03kgm2, h=0,3m, ω=5rαd/s. ΔΕ=0,5J, ΔL/Δt=2,25Νm, τ=15Νm, συνθ=2/3, 50% ]
Ε.402. Κύλινδρος με μάζα Μ= 2Kg και ακτίνα R

= 0,2m μπορεί να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει σε
οριζόντιο επίπεδο με τη βοήθεια νήματος, που είναι
τυλιγμένο πολλές φορές γύρω από τον κύλινδρο στο
μέσο του ύψους του, ενώ στο άλλο άκρο είναι δεμένο
σώμα Σ1 μάζας m1 = 1Kg. Το νήμα, το οποίο είναι
αβαρές και μη εκτατό, διέρχεται μέσω τροχαλίας
μάζας m2=1,5Kg και ακτίνας r = 0,1 m, όπως φαίνεται
στο σχήμα και χωρίς να ολισθαίνει πάνω σ’ αυτή. Το
σύστημα συγκρατείται σε ισορροπία με την βοήθεια
της σταθερής οριζόντιας δύναμης F, που ασκείται στο
κέντρο του κυλίνδρου. Τη χρονική στιγμή t = 0 καταργείται η δύναμη F και το σώμα Σ1 αρχίζει να
πέφτει και παρασύρει ταυτόχρονα τον κύλινδρο και την χρονική στιγμή t1, έχει πέσει κατά h = 2 m.
α) Την δύναμη F.
β) Την ταχύτητα του σώματος Σ1 κατά την χρονική στιγμή t1.
γ) πόσο είναι το μέτρο της στροφορμής της τροχαλίας ως προς τον άξονα περιστροφής της την
χρονική στιγμή t1.
δ) Ποιος είναι ο ρυθμός μεταβολής της κινητικής ενέργειας του κυλίνδρου την χρονική στιγμή t1.
Δίνεται η ροπή αδρανείας της τροχαλίας ως προς τον άξονα περιστροφής που διέρχεται από το
1
κέντρο της  2 = m2 r 2 και η ροπή αδρανείας του κυλίνδρου ως προς άξονα που διέρχεται από το
2
1
κέντρο του  cm = MR2 , g=10 m/s2
2
[F=20N, υ1=4m/s, L = 0,3 kgm2/s., dK = 12 J / s ]
dt
Ε.403. Στο παρακάτω σχήμα ο δίσκος

Δ1 έχει ακλόνητα στερεωμένο άξονα,
οριζόντιας διεύθυνσης, διερχόμενο από το
κέντρο του, γύρω από τον οποίο μπορεί να
στρέφεται χωρίς τριβές. Στην περιφέρειά του
είναι τυλιγμένο αβαρές και μη ελαστικό νήμα
στο ελεύθερο άκρο Α του οποίου αρχίζουμε
να εφαρμόζουμε σταθερή οριζόντια δύναμη,
μέτρου F=10N, τη στιγμή t=0 και ενώ ο
δίσκος αρχικά ηρεμούσε. Η μάζα του δίσκου
είναι Μ=1kg και η ακτίνα του R=50cm.
α. Να βρείτε τη συχνότητα περιστροφής του
δίσκου σε κάποια χρονική στιγμή t1 κατά την οποία έχει εκτελέσει Ν=10/π περιστροφές.
β. Να βρείτε το μέτρο και την κατεύθυνση της δύναμης που ασκείται στον δίσκο από τον άξονά του.
γ. Τη στιγμή t1 το νήμα κόβεται και απομακρύνεται ακαριαία από την περιφέρεια του δίσκου ενώ την
ίδια στιγμή ο δίσκος έρχεται σε επαφή με τον δίσκο Δ2, μάζας Μ/4 και ακτίνας R/2 ο οποίος έχει
επίσης ακλόνητο, οριζόντιο άξονα περιστροφής, διερχόμενο από το κέντρο του. Οι δύο δίσκοι
ολισθαίνουν για λίγο στο σημείο επαφής τους και μετά από κάποιο χρονικό διάστημα η ολίσθηση
σταματά.
ι) Να βρείτε τις γωνιακές ταχύτητες περιστροφής των δίσκων (μέτρα και κατευθύνσεις) όταν πλέον
σταματήσει η μεταξύ τους ολίσθηση.
ιι) Ποιο % ποσοστό της αρχικής ενέργειας που προσέφερε στον δίσκο 1 η δύναμη F μετατράπηκε σε
θερμική λόγω της μεταξύ τους ολίσθησης;
Δίνεται ότι η ροπή αδράνειας ομογενούς δίσκου μάζας m και ακτίνας r ως προς άξονα κάθετο σ΄
αυτόν και διερχόμενο από το κέντρο μάζας του εκφράζεται από τη σχέση I=(1/2)mr2.
[f=20/π Ηz , N=102N , εφφ=1, ω2τελ=2ω1τελ=64rad/s, 20%]
Ε.404. Ένας λεπτός

ομογενής δίσκος μάζας M = 2kg
και ακτίνας R = 0, 5m έχει
τυλιγμένο στην περιφέρεια του σε
πολλές στροφές αβαρές και μη
εκτατό νήμα και είναι αρχικά
ακίνητος πάνω σε τραχύ επίπεδο
με το οποίο εμφανίζει συντελεστή
στατικής τριβής μs=2/3. Την t0=
0 ασκούμε στο ελεύθερο άκρο Ζ του νήματος κατακόρυφη δύναμη σταθερού μέτρου F = 9N όπως στο
σχήμα, οπότε ο δίσκος αρχίζει αμέσως να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει κατά μήκος του επιπέδου με
το νήμα να παραμένει συνεχώς κάθετο προς την διεύθυνση του δαπέδου. Την χρονική στιγμή t1 που
το κέντρο μάζας του δίσκου έχει μετατοπιστεί κατά S = 1, 5m, ο δίσκος εισέρχεται σε ένα λείο τμήμα
του επιπέδου, όπως φαίνεται στο σχήμα.
Γ.1 Να υπολογίσετε το μέτρο της γωνιακής επιτάχυνσης του δίσκου για t < t1.
Γ.2 Να υπολογίσετε το μέτρο της στροφορμής του δίσκου ως προς τον άξονα περιστροφής του τη
χρονική στιγμή t1 και το ρυθμό μεταβολής της στροφορμής του ως προς τον άξονα περιστροφής του
για t > t1
Γ.3 Να υπολογίσετε την κινητική ενέργεια του δίσκου λόγο της περιστροφικής κίνησης την χρονική
στιγμή t2 = t1 + 1s. Την ίδια χρονική στιγμή να υπολογίσετε το μέτρο της ταχύτητας του σημείου της
περιφέρειας του δίσκου που απέχει την μέγιστη απόσταση από το δάπεδο.
Γ.4 Να υπολογιστεί η μέγιστη κινητική ενέργεια που μπορεί να αποκτήσει ο δίσκος μέχρι την
χρονική στιγμή που εισέρχεται στο λείο τμήμα ώστε να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει.
∆ίνεται : η ροπή αδράνειας του δίσκου ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας του Icm=
1/2 M R2 και η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10m/s2.
Να θεωρήσετε ότι το νήμα δεν ολισθαίνει στο αυλάκι της τροχαλίας όταν ξετυλίγεται.
[αγων= 6rad/s2, L1 = 1, 5kgm2/s, dL/dt = 4, 5kgm2/s2,
Kπερ= 72J, υ =15m/s, F ≤10N, Κmax= 15J]
Ε.405. Ομογενής και ισοπαχής

ράβδος μάζας M1 = 4kg και μήκους L = 2m
μπορεί να περιστρέφεται χωρίς τριβές γύρω
από οριζόντιο σταθερό άξονα , ο οποίος
διέρχεται από το άκρο της Α µέσω μιας
άρθρωσης. Στο άλλο άκρο της ράβδου είναι
στερεωμένο σημειακό σφαιρίδιο μάζας m =
2kg. Το σύστημα ράβδος σφαιρίδιο ισορροπεί
σε κλίση γωνίας φ = 30o μέσω δύο νημάτων
που είναι δεμένα στο σφαιρίδιο, όπως
φαίνεται στο σχήμα. Το νήμα 1 είναι
στερεωμένο σε οροφή ενώ το νήμα 2 το οποίο έχει μεγάλο μήκος είναι πολλές φορές τυλιγμένο στην
περιφέρεια ενός αρχικά ακίνητου ομογενούς δακτυλίου μάζας M2 = 2kg και ακτίνας R = 50cm. Την
χρονική στιγμή to = 0 ο δακτύλιος αφήνεται ελεύθερος και κατέρχεται με το νήμα να ξετυλίγεται
χωρίς να ολισθαίνει στη περιφέρεια του.
∆.1 Να βρεθεί η γωνιακή ταχύτητα του δακτυλίου τη στιγμή που έχει πραγματοποιήσει 10/π
περιστροφές.
∆.2 Να βρεθεί η δύναμη που ασκεί το νήμα 1 στο σημείο Ζ καθώς και η δύναμη που ασκείται στην
ράβδο από την άρθρωση στο σημείο Ο, κατά την κάθοδο του δακτυλίου.
∆.3 Την στιγμή που ο δακτύλιος έχει πραγματοποιήσει 10/π περιστροφές κόβω το νήμα 2, να
βρεθεί ο λόγος της Κινητικής ενέργειας λόγο περιστροφής, προς την κινητική ενέργεια λόγο
μεταφορικής κίνησης μετά από χρονικό διάστημα 2s από την στιγμή που κόπηκε το νήμα, θεωρώντας
ότι ο δακτύλιος δεν έχει φτάσει ακόμα στο δάπεδο.
Όταν ο δακτύλιος φτάνει στο έδαφος τον απομακρύνω και κόβω και το νήμα 1.
∆.4 Να βρεθεί η επιτρόχιος επιτάχυνση του σφαιριδίου, καθώς και η δύναμη που δέχεται από την
ράβδο την στιγμή που κόβεται το νήμα.
∆.5 Να βρεθεί ο ρυθμός μεταβολής της στροφορμής της ράβδου, ως προς τον άξονα περιστροφής
της, την χρονική στιγμή που διέρχεται για πρώτη φορά από την οριζόντια θέση.
∆.6 Να βρεθεί η στροφορμή του συστήματος ράβδος-σφαιρίδιο, ως προς τον άξονα περιστροφής
του, την στιγμή που διέρχονται για πρώτη φορά από την θέση που η Κινητική Ενέργεια είναι μέγιστη.
∆ίνεται : η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10m/s2. Η ροπή αδράνειας της ράβδου, ως προς άξονα
που διέρχεται από το κέντρο της Icm=1/12 ML2, να θεωρήσετε ότι η μάζα του δακτυλίου είναι
συγκεντρωμένη στην περιφέρεια της με ομοιόμορφο τρόπο. Τέλος να θεωρηθούν αμελητέες οι όποιες
αντιστάσεις από τον αέρα.
[ω= 20r/s, T1 = 50N, Fy = 60N, 1/9, αε= 63 m/s2,
Νx = 10N, Νy = -23N, αγων= 6rad/s2, dL/dt = 32kgm2/s2, L = 402 kg·m2/s]
Ε.406. Η ομογενής τροχαλία του σχήματος έχει μάζα M=6Kg, ακτίνα R=0,2m και μπορεί να
περιστρέφεται χωρίς τριβές γύρω από σταθερό οριζόντιο άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας
της K και είναι κάθετος στο επίπεδο της. Στο αυλάκι της τροχαλίας είναι τυλιγμένο πολλές φορές ένα
αβαρές και μη εκτατό νήμα, στο ελεύθερο άκρο του οποίου είναι δεμένο ένα σώμα Σ μάζας m=2Kg .
Η τροχαλία ακουμπά στο σημείο Α με το ένα άκρο ομογενούς ράβδους ΑΓ μάζας Mρ=4Kg και
μήκους L=4m , η οποία ισορροπεί οριζόντια. Η ράβδος μπορεί να περιστρέφεται χωρίς τριβές γύρω
από οριζόντιο, ακλόνητο άξονα που διέρχεται από σημείο της Λ, το οποίο απέχει απόσταση d 1=1m από
το άκρο της και βρίσκεται σε επαφή στο σημείο με κατακόρυφο υποστήριγμα, το οποίο απέχει από το
άκρο της απόσταση d2=1m . Το σύστημα της τροχαλίας και του σώματος Σ διατηρείται αρχικά ακίνητο
με το νήμα τεντωμένο. Τη χρονική στιγμή t=0 αφήνουμε το σώμα ελεύθερο να κινηθεί, οπότε η
τροχαλία αρχίζει να περιστρέφεται με σταθερή γωνιακή επιτάχυνση, ενώ η ράβδος εξακολουθεί να
ισορροπεί οριζόντια. Κατά τη διάρκεια της περιστροφής της τροχαλίας, η ράβδος εμφανίζει με την
περιφέρεια της τροχαλίας τριβή ολίσθησης με συντελεστή μ=0,5. Τη χρονική στιγμή κατά την
οποία το μέτρο της γωνιακής ταχύτητας της τροχαλίας είναι ω=20 rad/s , το σώμα έχει
μετατοπιστεί από την αρχική του θέση κατακόρυφα προς τα κάτω κατά h=4m.

R  

L

d1 d2
Δ1. Να υπολογίσετε το μέτρο της γωνιακής επιτάχυνσης της τροχαλίας.

Δ2. Να υπολογίσετε το μέτρο της τριβής ολίσθησης που εμφανίζεται μεταξύ της ράβδου και της
περιφέρειας της τροχαλίας.
Δ3. Να υπολογίσετε τα μέτρα των δυνάμεων που δέχεται η ράβδος από το κατακόρυφο υποστήριγμα
και από τον οριζόντιο ακλόνητο άξονα που διέρχεται από το σημείο της Λ.
Δ4. Στην αρχική διάταξη, αντί για το σώμα Σ δένουμε στο ελεύθερο άκρο του νήματος ένα άλλο
σώμα Σ΄ και αφήνουμε το σύστημα ελεύθερο να κινηθεί από την ηρεμία. Αν το σώμα κινείται
κατακόρυφα προς τα κάτω με επιτάχυνση μέτρου 2m/s2 και η ράβδος μόλις που δεν περιστρέφεται
γύρω από τον άξονα που διέρχεται από το σημείο Λ, να υπολογίσετε τη μάζα m΄ του σώματος Σ΄.
Δίνονται: η ροπή αδράνειας της τροχαλίας ως προς τον άξονα περιστροφής της I=1/2 MR2, η
επιτάχυνση της βαρύτητας g=10m/s2 και ότι 26=5,1.
Να θεωρήσετε ότι το νήμα δεν ολισθαίνει στην περιφέρεια της τροχαλίας.
[aγων=10rad/s2, Τ=10Ν, FΛ=51Ν, Ν΄=40Ν, Τ΄=20Ν, m΄=3,25Kg]
Ε.407. Στη διάταξη που φαίνεται στο σχήμα, το

τεταρτοκύκλιο έχει ακτίνα R=0,3m και η σφαίρα μάζα m=5kg
και ακτίνα r=0,02m. Η σφαίρα αφήνεται από το χείλος του
τεταρτοκυκλίου έτσι ώστε το κέντρο της να βρίσκεται στο ίδιο
οριζόντιο επίπεδο με το σημείο Α. Σε όλη τη διαδρομή της
τόσο στο κυκλικό όσο και στο ευθύγραμμο τμήμα, η σφαίρα κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει. Δίνονται
g=10m/s2 και Ιcm=2mr2/5.
α. Να υπολογιστεί η ταχύτητα του κέντρου μάζας, Κ, της σφαίρας όταν αυτό φτάνει στην ίδια
κατακόρυφο με το σημείο Β του τεταρτοκυκλίου.
β. Στη συνέχεια η σφαίρα αρχίζει να κυλάει στο οριζόντιο επίπεδο όπου δέχεται οριζόντια δύναμη
F=7N η οποία ασκείται στο κέντρο μάζας, Κ, και έχει κατεύθυνση αντίθετη στην κίνησή της. Να
β1. Η επιβράδυνση του κέντρου μάζας της σφαίρας.
β2. Η μέγιστη μετατόπιση του κέντρου μάζας της σφαίρας στο οριζόντιο επίπεδο.
β3. Ο ρυθμός παραγωγής έργου της δύναμης F και οι ρυθμοί μεταβολής της κινητικής ενέργειας
περιστροφής και μεταφοράς τη χρονική στιγμή που η ταχύτητα του κέντρου μάζας είναι 1m/s.
β4. Ο ρυθμός μεταβολής της στροφορμής της σφαίρας στο οριζόντιο επίπεδο.
[α. υ=2m/s, β. α=1m/s2, x=2m, P=−7J/s, dKπ/dt=−2J/s, dKμ/dt= −5J/s, dL/dt=−0,04kgm2/s2 ]
Ε.408. Στο παρακάτω σχήμα το τεταρτοκύκλιο

(ΑΒ) έχει ακτίνα R=0,08m και η άκρη του Β απέχει
από το έδαφος απόσταση h=0,2m. Από την άκρη Α του
τεταρτοκυκλίου αφήνουμε μικρή σφαίρα μάζας m=35g
και ακτίνας r= R/8. Η σφαίρα κυλίεται χωρίς να
ολισθαίνει στο τεταρτοκύκλιο και μετά το σημείο Β
εκτελεί μεταφορικά οριζόντια βολή, μέχρι να χτυπήσει
στο έδαφος. Να βρείτε:
Α. την ταχύτητα του κέντρου μάζας της σφαίρας στο
σημείο Β.
Β. την κάθετη δύναμη που ασκεί το τεταρτοκύκλιο στη
σφαίρα στο σημείο Β.
Γ. το μέτρο της στροφορμής της σφαίρας ως προς τον
άξονα περιστροφής της, ελάχιστα πριν να χτυπήσει στο έδαφος.
Δ. το ρυθμό μεταβολής της βαρυτικής δυναμικής ενέργειας της σφαίρας ελάχιστα πριν να χτυπήσει
στο έδαφος.
Δίνονται η ροπή αδράνειας της σφαίρας ως προς τον άξονα περιστροφής της,
I= 2/5mr2, g=10m/s2.
[υΒ= 1m/s, NB=0,85N, L=1,4·10-4Kgm2/s, dUβαρ/dt=-0,7J/s. ]
Ε.409. Αβαρής ράβδος ΑΓ έχει μήκος λ=2m και είναι

αρθρωμένη στο Άκρο της Α από το οποίο μπορεί να στρέφεται
χωρίς τριβές. Στο άλλο άκρο Γ φέρει σημειακή μάζα Μ=1kg
Καθώς περιστρέφεται γύρω από το Α δέχεται στο μέσον της Κ
σταθερή δύναμη F=10N που διατηρείται συνεχώς κάθετη στη
ράβδο και σε κατεύθυνση αντίθετη από αυτή της κίνησης της
ράβδου.
Αφήνουμε τη ράβδο να κινηθεί σε κατακόρυφο επίπεδο. Να
α. Η γωνιακή επιτάχυνση τη στιγμή που η ράβδος αφήνεται ελεύθερη.
β. Η γωνιακή ταχύτητα της ράβδου στην κατακόρυφη θέση.
γ. Η γωνία στροφής της ράβδου σε εκείνη τη θέση στην οποία έχει μέγιστη γωνιακή ταχύτητα.
δ. Όταν η ράβδος φτάνει στην κατακόρυφη θέση μηδενίζεται η F και αμέσως μετά συγκρούεται με
σημειακό σώμα μάζας m=4kg και σταματάει ενώ το σώμα κινείται σε κυκλική τροχιά μετά την κρούση.
Να εξετάσετε αν η κρούση είναι ελαστική. Δίνεται g=10m/s2
[α. 2,5rad/s2, β. ω≈1,47rad/s, γ. θ=600, δ. Είναι ελαστική ]
Ε.410. Στο παρακάτω σχήμα δείχνεται ένα στερεό (καρούλι) που έχει συνολική μάζα Μ=1kg.
Το στερεό αποτελείται από δύο παράλληλους ομοαξονικούς κολλημένους δίσκους, μάζας 0,5kg ο
καθένας και ακτίνας R=0,05m, οι οποίοι ενώνονται μεταξύ τους με αβαρή κύλινδρο ακτίνας r= R/3.
Στο αυλάκι του στερεού έχουμε τυλίξει πολλές φορές αβαρές και μη εκτατό νήμα. Τη στιγμή t=0 και
ενώ ο δίσκος βρίσκεται στη θέση (Α), ασκούμε στο άκρο (Δ) του νήματος σταθερή οριζόντια δύναμη
μέτρου F=9/4 N, με αποτέλεσμα ο δίσκος να αρχίσει να κυλίεται πάνω στο οριζόντιο δάπεδο και τη
χρονική στιγμή t=2s φτάνει στη θέση (Β). Μετά τη θέση (Β) το οριζόντιο επίπεδο είναι λείο, ενώ η
δύναμη F συνεχίζει να ασκείται στο σώμα μέχρι τη χρονική στιγμή t=4s.
1. Να βρείτε την επιτάχυνση του κέντρου μάζας του στερεού στο χρονικό διάστημα 0 έως 2s, καθώς
και την απόσταση ΑΒ.
2. Να βρείτε το ρυθμό παραγωγής έργου από τη δύναμη F για το χρονικό διάστημα 0 έως 2s και να
σχεδιάσετε τη γραφική του παράσταση σε αριθμημένους άξονες (ρυθμός παραγωγής έργου της F-
χρόνος )
3. Να σχεδιάσετε σε αριθμημένους άξονες πως μεταβάλλεται η γωνιακή ταχύτητα του στερεού σε
συνάρτηση με το χρόνο για το χρονικό διάστημα 0 έως 4s και να υπολογίσετε πόσες στροφές κάνει ο
δίσκος στο ίδιο χρονικό διάστημα.
4. Να υπολογίσετε την ταχύτητα του κατώτερου σημείου του δίσκου τη χρονική στιγμή t=4s.
Δίνονται η ροπή αδράνειας του στερεού I= 1/2MR2 και ότι το νήμα δε γλιστρά στο αυλάκι.
[(AB)=4m, dWF/dt=6t, ωΒ=80rad/s, αγ=30rad/s2,ω=40t(SI), 0≤t≤2s, ω=30t+20(SI),
2s≤t≤4s, 150/π στροφές , υΕ=1,5m/s ]
Ε.411. Άκαμπτη ομογενής ράβδος ΑΓ με μήκος

L=2m και μάζα Μ=4kg έχει το άκρο της Α αρθρωμένο
και ισορροπεί έτσι ώστε να σχηματίζει με την
κατακόρυφο γωνία κλίσης φ, ( ημφ=0,8, συνφ=0,6) Στο
σημείο Δ δένεται με νήμα και ισχύει ΑΔ=L/3. Το νήμα
συνδέεται με σώμα μάζας m2=1kg που ισορροπεί σε
λείο οριζόντιο επίπεδο και με τη βοήθεια δεύτερου
νήματος που είναι τυλιγμένο στο αυλάκι ακτίνας
r=0,1m της τροχαλίας. Στο εξωτερικό αυλάκι της
τροχαλίας ακτίνας R είναι τυλιγμένο νήμα που φέρει
σώμα m1=4kg που ισορροπεί. Η τροχαλία έχει Ι=0,63kgm2. Για τη ράβδο δίνεται ΙΚ=ΜL2/12 και
g=10m/s2. Κατά τη διάρκεια της ισορροπίας του συστήματος να βρεθούν:
α. Οι τάσεις και των τριών νημάτων.
β. Η ακτίνα R.
Τη χρονική στιγμή t=0 κόβουμε το νήμα στο σημείο Δ. Να υπολογίσετε:

γ. Τη γωνιακή επιτάχυνση της ράβδου τη στιγμή που κόβεται το νήμα.
δ. Τις επιταχύνσεις των δύο σωμάτων m1 και m2.
Τη στιγμή που το σώμα m1 θα έχει πέσει κατά h=1m να βρείτε :
ε. την ταχύτητα και το ρυθμό μεταβολής κινητικής ενέργειας του m1
στ. Τη γωνιακή ταχύτητα το πλήθος των περιστροφών και το ρυθμό μεταβολής της κινητικής
ενέργειας της τροχαλίας.
ζ. Το ποσοστό της δυναμικής ενέργειας του σώματος m1 που έγινε κινητική του m2.
[α.80Ν,80Ν,40Ν, β. R=0,2m,γ.2,4rad/s2,δ. α1=2m/s2,
α2=1m/s2, ε.2m/s.16J/s.στ.10rad/s,25/π, 63J/s, 12,5% ]
Ε.412. Η ομογενής ράβδος ΟΑ του σχήματος έχει

μάζα Μ=4kg και μήκος L=2m . Η ράβδος ισορροπεί σε
οριζόντια θέση με τη βοήθεια άρθρωσης στο άκρο Ο και
νήματος που είναι δεμένο στο άκρο Α και σχηματίζει γωνία
φ=300 με τη ράβδο, όπως φαίνεται στο σχήμα. Από ένα
σημείο Γ της ράβδου έχει δεθεί μέσω αβαρούς σχοινιού ένα
γιο-γιο μάζας m=12kg, ο κύλινδρος του οποίου έχει ακτίνα
R=0,1m . Το γιο-γιο ελευθερώνεται την t0=0 και κατέρχεται
διαγράφοντας κατακόρυφη τροχιά, χωρίς ποτέ το σχοινί να
γλιστρά. Καθώς το γιο-γιο κατέρχεται το νήμα ΑΒ ασκεί στη
ράβδο δύναμη μέτρου T=100N . Να βρείτε:
α) το μέτρο της επιτάχυνσης του κέντρου μάζας K του γιο-γιο.
β) το μέτρο του ρυθμού μεταβολής της στροφορμής του γιο-γιο ως προς τον ελεύθερο άξονα
περιστροφής του, που περνά από το κέντρο του Κ.
γ) την απόσταση (ΟΓ).
δ) τη δύναμη που ασκεί η άρθρωση στη ράβδο (μέτρο και διεύθυνση ως προς τον οριζόντιο άξονα).
ε) Μετά από Δt=3s το σχοινί κόβεται και ο κύλινδρος συνεχίζει να πέφτει μόνο με τη επίδραση του
βάρους του. Να υπολογιστεί η μετατόπιση και η ταχύτητα του κέντρου μάζας και η στροφρομή του 2s
μετά από αφότου κόπηκε το νήμα.
Δίνονται: Η ροπή αδράνειας του γιο-γιο ως προς τον ελεύθερο άξονα περιστροφής του , I=mR2/2,
g=10m/s2.
[ a)20/3m/s2, β)4kgm2/s2, γ)1,5m. δ)F=2021N, εφθ=3/5,
ε) υ=40m/s, L=12kgm/s2 h=60m ]
Ε.413. Η λεπτή ομογενής δοκός ΑΒ του σχήματος

μήκους L=7,52m και μάζας M=20kg ακουμπά σε λείο
κατακόρυφο τοίχο ΟΒ και ισορροπεί σχηματίζοντας γωνία
φ=450με το οριζόντιο δάπεδο. Ένας ομογενής, λεπτός δίσκος
μάζας m=1kg και ακτίνας R κυλίεται (χωρίς να ολισθαίνει) κατά
μήκος της δοκού προς το άκρο Β, υπό την επίδραση δύναμης
μέτρου F=202N , παράλληλης στη δοκό, όπως φαίνεται στο
σχήμα.
α) το μέτρο της επιτάχυνσης του κέντρου μάζας του δίσκου.
β) το μέτρο της ταχύτητας του κέντρου μάζας του δίσκου τη στιγμή που φτάνει στο ανώτερο σημείο Β
της δοκού, αν ο δίσκος ξεκίνησε να κινείται από τη βάση Α χωρίς ταχύτητα.
γ) Το μέτρο και τη διεύθυνση της δύναμης FA που ασκεί ο δίσκος στη ράβδο.
δ) Τον ελάχιστο συντελεστή οριακής στατικής τριβής μεταξύ δοκού και δαπέδου ώστε ο δίσκος να
φτάσει στο άκρο Β της δοκού, χωρίς η δοκός να ολισθήσει στο δάπεδο.
Δίνονται: Η ροπή αδράνειας του δίσκου ως προς το κέντρο μάζας του I=mR2/2 και g=10m/s2.
[102m/s2, 103m/s, FA=10N, μ≥0,5 ]
Ε.414. Διαθέτουμε ένα στερεό Σ ( καρούλι)

αποτελούμενο από δύο δίσκους οι οποίοι συνδέονται με
κύλινδρο γύρω από τον οποίο έχουμε τυλίξει αβαρές νήμα. Η
μάζα του Σ είναι Μ=20kg και η εξωτερική ακτίνα R=0,4m.
Τοποθετούμε το στερεό σε λείο οριζόντιο επίπεδο και ασκούμε
στο κέντρο του σταθερή οριζόντια δύναμη F1=20N ενώ
ταυτόχρονα τραβάμε το άκρο Α του νήματος προς τα πάνω με
δύναμη F2=16N όπως στο σχήμα. Μετά από λίγο ο άξονας του
στερεού έχει μετατοπιστεί κατά x=2m, ενώ έχει ξετυλιχτεί νήμα
μήκους 0,25m. Για τη θέση αυτή ζητούνται:
α. Η ταχύτητα του κέντρου μάζας
β. Η γωνιακή ταχύτητα
γ. Η ταχύτητα του σημείου Β επαφής στερεού και εδάφους
δ. Η ακτίνα r. Δίνονται g=10m/s2 και Ι=0,4ΜR2
[2m/s2, 2,5rad/s, 3m/s προς τα δεξιά, r=0,1m ]
Ε.415. Ομογενής κατακόρυφος δίσκος μάζας Μ και ακτίνας R=0,2m ισορροπεί σε λείο
οριζόντιο δάπεδο. Την χρονική στιγμή t=0 δέχεται δύναμη μέτρου F=10N που εφαρμόζεται συνεχώς
στην κατακόρυφη διάμετρο του δίσκου και σε απόσταση x πάνω από το κέντρο μάζας του δίσκου ενώ
η δύναμη έχει φορά προς τα πάνω σε γωνία φ με το οριζόντιο δάπεδο. Ο δίσκος αρχίζει να εκτελεί
κύλιση χωρίς ολίσθηση για χρόνο t1=1 s oπότε εκείνη την στιγμή ο δίσκος φτάνει στην βάση μη λείου
κεκλιμένου επιπέδου γωνίας κλίσης φ. Αν η μετάβαση του δίσκου στο κεκλιμένο επίπεδο γίνει χωρίς
απώλεια ενέργειας και ο δίσκος ανεβαίνει τώρα στο κεκλιμένο επίπεδο κυλιόμενος χωρίς να
ολισθαίνει με σταθερό το μέτρο της ταχύτητας του κέντρου μάζας του δίσκου και αν η δύναμη F
καταργηθεί την χρονική στιγμή t2=2s ενώ εκείνη την στιγμή ο δίσκος εγκαταλείπει το κεκλιμένο
επίπεδο να βρεθούν:
α)Η απόσταση χ του σημείου εφαρμογής της δύναμης από το κέντρο μάζας του δίσκου.
β)Το συνολικό έργο της δύναμης F.
γ)Το μέτρο της δύναμης που ασκεί το οριζόντιο επίπεδο στο δίσκο αλλά και το μέτρο της δύναμης
που ασκεί το κεκλιμένο επίπεδο στον δίσκο.
δ)Την ολική κινητική ενέργεια του δίσκου όταν αυτός χτυπήσει στο οριζόντιο επίπεδο αν η δύναμη
καταργηθεί την χρονική στιγμή t2=2s και εκείνη την στιγμή ο δίσκος εγκαταλείπει το κεκλιμένο
επίπεδο.
Δίνεται το ημφ=0,6 συνφ=0,8 και Ιcm=0,5MR2 .

[x=0,1m , m=2,5Kg, Wολ=67,2J , N1=19N, Ν2=517 Ν, Κολ=55,825 J]
Ε.416. Ισοπαχής δοκός (ΑΒ) αποτελείται από δύο ομογενείς ράβδους (ΑΖ) και (ΖΒ)
κατασκευασμένες από διαφορετικό υλικό, με μήκη L1 = 0,8 m ,L2 = 1,1 m και μάζες m1 = 9kg , m2 =
3kg , αντίστοιχα. Οι δύο ράβδοι είναι κολλημένες μεταξύ τους, ώστε να σχηματίζουν τη δοκό, η οποία
μπορεί να περιστρέφεται χωρίς τριβές γύρω από οριζόντιο ακλόνητο άξονα. Ο άξονας περιστροφής
διέρχεται από το σημείο Ζ της δοκού και είναι κάθετος σε αυτή. Η δοκός στηρίζεται σε υποστήριγμα
στο άκρο της Α και ισορροπεί οριζόντια, όπως φαίνεται στο σχήμα. Τοποθετούμε πάνω στη δοκό και
στο άκρο Α , έναν ομογενή συμπαγή κυκλικό δίσκο μάζας m = 1 kg και ακτίνας R = 5cm . Τη χρονική
στιγμή t = 0 , ο δίσκος αρχίζει να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει με την επίδραση σταθερής οριζόντιας
δύναμης μέτρου F = 0, 6N , που ασκείται στο κέντρο του. Μετά τη διέλευση του δίσκου από το σημείο
Z της δοκού δεν αναπτύσσονται τριβές μεταξύ του δίσκου και της επιφάνειας της δοκού.
L1 L2
F
Z
A B
α. Να υπολογίσετε τη ροπή αδράνειας της δοκού ως προς τον άξονα περιστροφής της, ο οποίος
διέρχεται από το σημείο (Ζ).
β. Να υπολογίσετε το μέτρο της επιτάχυνσης του κέντρου μάζας του δίσκου και το μέτρο του ρυθμού
μεταβολής της στροφορμής του ως προς το κέντρο μάζας του , όταν κινείται στο τμήμα (ΑΖ) της
δοκού.
γ. Να γράψετε την εξίσωση της κατακόρυφης δύναμης, που δέχεται η δοκός από το υποστήριγμα,
συναρτήσει της θέσης x του δίσκου ως προς το άκροA (x = 0) της δοκού και να αποδείξετε ότι η
δοκός δεν θα ανατραπεί.
δ. Να υπολογίσετε την τιμή του λόγου της μεταφορικής προς την περιστροφική κινητική ενέργεια του
δίσκου όταν βρεθεί στο άκρο Β της δοκού.
Να θεωρήσετε ότι οι αντιστάσεις του αέρα είναι αμελητέες.
∆ίνονται το μέτρο της επιτάχυνσης της βαρύτητας g = 10 m/s2 , η ροπή αδράνειας ομογενούς
συμπαγή κυκλικού δίσκου μάζας m και ακτίνας R ως προς τον άξονα που διέρχεται από το κέντρο
μάζας του
Icm= ½ mR2 και η ροπή αδράνειας ομογενούς ράβδου μάζας M και μήκους L ως προς τον άξονα που
διέρχεται από το κέντρο μάζας της και είναι κάθετος σε αυτή Icm=1/12 mL2.
[Iδ=3,13 Κg·m3, a=0,4m/s2, dL/dt=10-2Kgm2/s2, x≤2,75m, Kμετ/Kστρ=49/8]
Ο.Ε.Φ.Ε 2017
Ε.417. Το στερεό σώμα κυκλικής διατομής έχει

εξωτερική ακτίνα R = 0, 2m , όπως φαίνεται στο σχήμα,
ενώ η μάζα του είναι m = 4Kg . Η ροπή αδράνειας του
στερεού ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας
του είναι Ιcm= ½ mR2 . Στο σώμα υπάρχει εσωτερικό
αυλάκι με ακτίνα r = 0,1m . Το στερεό βρίσκεται πάνω σε
κεκλιμένο επίπεδο γωνίας κλίσης, ϕ = 300 . Λεπτή αβαρής
κλωστή είναι τυλιγμένη στο εσωτερικό αυλάκι και δεν
ολισθαίνει σε όλη τη διάρκεια του φαινόμενου που
ακολουθεί. Η επιτάχυνση της βαρύτητας έχει μέτρο ίσο με g
= 10m /s2 . Στην άκρη του νήματος που παραμένει συνεχώς παράλληλο με το
κεκλιμένο επίπεδο ασκείται σταθερή δύναμη παράλληλη με το κεκλιμένο επίπεδο, όπως φαίνεται στο
σχήμα, μέσω της οποίας ελέγχουμε την κίνηση του σώματος.
α. Να υπολογίσετε το μέτρο της δύναμης F πάνω στο κεκλιμένο επίπεδο ώστε το στερεό να
ισορροπεί ακίνητο.
β. Αυξάνουμε το μέτρο της δύναμης F κατά 30% και το στερεό αρχίζει να κυλίεται χωρίς να
ολισθαίνει. Να υπολογίσετε το μέτρο της επιτάχυνσης του κέντρου μάζας του στερεού σώματος και
το μέτρο του ρυθμού μεταβολής της στροφορμής του σώματος.
γ. Τη χρονική στιγμή t, που το στερεό σώμα έχει μετατοπιστεί κατά ∆x = 2m από την αρχική θέση
του, να υπολογίσετε το μέτρο της ταχύτητας του κέντρου μάζας του. Να βρείτε το μήκος του νήματος
που έχει τυλιχθεί στο εσωτερικό αυλάκι από την αρχή της διαδικασίας έως τη χρονική στιγμή t.
δ. Ποιος είναι ο ρυθμός μεταβολής της στροφικής κινητικής ενέργειας του στερεού σώματος τη
χρονική στιγμή t, που το σώμα έχει μετατοπιστεί κατά ∆x = 2m από την αρχική του θέση;
[F= 40N. , dL/dt=0,4Kg m2 /s2, υ=2m/s, ℓ=1m, dKστρ/dt=4J/s]
Ο.Ε.Φ.Ε 2016
Ε.418. Η διπλή τροχαλία του σχήματος μάζας

M=8 kg , αποτελείται από δυο ομόκεντρους λεπτούς
ομογενείς δίσκους, με ακτίνες R =0,2 m και 2R , που
είναι συγκολλημένοι μεταξύ τους, ώστε να
περιστρέφονται σαν ένα σώμα, χωρίς τριβές γύρω από
οριζόντιο σταθερό άξονα που διέρχεται από κέντρο Κ της
τροχαλίας και είναι κάθετος στο επίπεδό τους. Η ροπή
αδράνειας της τροχαλίας ως προς τον άξονα
περιστροφής της είναι I=MR2 . Στην περιφέρεια του
μεγάλου δίσκου είναι τυλιγμένο νήμα (1), το ελεύθερο
άκρο του οποίου οριζόντια έχει συνδεθεί με το κέντρο
μάζας ομογενούς δίσκου μάζας m1 =2 kg και ακτίνας r. Ο
δίσκος αυτός βρίσκεται πάνω σε οριζόντιο δάπεδο και
στην εξωτερική του περιφέρεια έχουμε τυλίξει νήμα, στην άκρη του οποίου μπορούμε να ασκούμε
οριζόντια δύναμη F εφαπτόμενη στο ανώτερο σημείο του.
Στην περιφέρεια του μικρού δίσκου είναι τυλιγμένο νήμα (2) στο άλλο άκρο του οποίου κρέμεται
μικρών διαστάσεων σώμα μάζας m2= 2 kg.
Δ1. Όταν το σύστημα ισορροπεί ακίνητο, να υπολογίσετε τα μέτρα των τάσεων στα
νήματα (1) και (2) και να αποδείξετε ότι η δύναμη F έχει τιμή 5 Ν.
Δ2. Όταν κόψουμε το νήμα (2), ο δίσκος μετατοπίζεται προς τα δεξιά, καθώς κυλίεται χωρίς
ολίσθηση και έτσι η διπλή τροχαλία περιστρέφεται. Να βρεθεί το μέτρο της επιτάχυνσης του
κέντρου μάζας του δίσκου (μονάδες 4) και να
υπολογιστεί το έργο της δύναμης F στο πρώτο δευτερόλεπτο της κίνησης.
Αν αντί για το νήμα (2) κόβαμε το νήμα (1). Τότε:
Δ3. Να υπολογίσετε το μέτρο της στροφορμής του συστήματος τροχαλία – νήμα – σώμα m2 κατά τον
άξονα στροφής της τροχαλίας, μετά από χρονικό διάστημα Δt= 0,5 s από το κόψιμο του νήματος (1).
Δ4. Να αποδείξετε ότι η μεταβολή της μηχανικής ενέργειας του σώματος μάζας
m2 , είναι αντίθετη από τη μεταβολή της μηχανικής ενέργειας της τροχαλίας, όταν το σώμα μάζας m2
έχει μετατοπιστεί κατά h= 1 m ως προς την αρχική
του θέση (μονάδες 3) και να γίνει το διάγραμμα της κινητικής ενέργειας της τροχαλίας σε συνάρτηση
με το χρόνο σε βαθμολογημένους άξονες, από τη χρονική στιγμή t0 = 0 έως τη στιγμή που το σώμα
μάζας m2 έχει μετατοπιστεί κατά h =1 m .
Για τον σχεδιασμό του διαγράμματος θεωρήστε ως αρχή μέτρησης του χρόνου
t0 = 0 τη στιγμή που κόπηκε το νήμα (1).
Δίνονται η ροπή αδράνειας δίσκου μάζας m1 και ακτίνας r ως προς τον άξονα που
διέρχεται από το κέντρο μάζας του και είναι κάθετος στο επίπεδό του Icm = ½ mr2 .
Όλα τα νήματα να θεωρηθούν λεπτά, αβαρή και μη εκτατά και να θεωρήσετε ότι δεν γλιστρούν στα
αυλάκια των δίσκων. Δίνεται το μέτρο της επιτάχυνσης της βαρύτητας g = 10 m/s2 . Να θεωρήσετε
ότι οι αντιστάσεις του αέρα είναι αμελητέες.
[F = 5N, α1=2m/s2, xcm=1m, WF= 10 J, Lτροχ-m2=2Κgm2/s, t = 1 s,
ΔΕΜΗΧ(τροχ)=16J, K = 16t2, 0 ≤ t ≤ 1s]
Ο.Ε.Φ.Ε 2018 (Β)
Ε.419. Το σύστημα “ράβδος – σφαιρίδιο

Σ1” του σχήματος, μπορεί να περιστρέφεται,
χωρίς τριβές, γύρω από ακλόνητο οριζόντιο
άξονα, κάθετο στο άκρο Ο της ράβδου. Η μάζα
του Σ1 είναι ίση με τα 2/3 της μάζας Μ της
ράβδου, ενώ του Σ2 είναι τετραπλάσια της μάζας
της ράβδου. Αφήνουμε ελεύθερο το σύστημα από
την οριζόντια θέση. Όταν φτάσει στην
κατακόρυφη θέση συγκρούεται με το σφαιρίδιο
Σ2 και ακινητοποιείται, ενώ το Σ2, δεμένο στην
άκρη ενός σχοινιού μήκους L/2, αρχίζει να
εκτελεί κυκλική κίνηση σε κατακόρυφο επίπεδο, με κέντρο το ακλόνητο άλλο άκρο του σχοινιού.
α. Να εξετάσετε αν η κρούση είναι ελαστική.
β. Να δείξετε ότι το σφαιρίδιο Σ2 δεν θα μπορέσει να εκτελέσει ανακύκλωση.
γ. Να προσδιορίσετε τη θέση όπου διακόπτεται η κυκλική κίνηση.
δ. Να βρείτε τη γραμμική επιτάχυνση, τη γωνιακή επιτάχυνση και το ρυθμό μεταβολής της
στροφορμής του Σ2 στην παραπάνω θέση.
Δίνονται: για τη ράβδο M = 1 kg, Ιcm = (1/12)ML2 και το μήκος της L = 2 m, καθώς και η επιτάχυνση
βαρύτητας g = 10 m/s2. Να θεωρήσετε ότι (√119)/12 = 0,9.
[ελαστική. , δεν θα εκτελέσει, συνφ=5/12, dL/dt=3,6kgm2/s2 ]
Ε.420. Η ομογενής τροχαλία που φαίνεται στο σχήμα έχει μάζα Μτ=6Kg και ακτίνα R=1m. Η
τροχαλία μπορεί να περιστρέφεται χωρίς τριβές γύρω από ακλόνητο οριζόντιο άξονα που διέρχεται
από το κέντρο της Κ και είναι κάθετος στο επίπεδο της . Σε σημείο Α της περιφέρειας της τροχαλίας
είναι κολλημένη μια ομογενής και ισοπαχής ράβδος, που , που έχει τη διεύθυνση της ακτίνας R της
τροχαλίας , με μάζα Μρ=3Κg και μήκος ℓ=R=1m. Το σύστημα τροχαλία – ράβδος ισορροπεί με τη
ράβδο οριζόντια λόγω ενός αβαρούς και μη εκτατού νήματος που το ένα άκρο του είναι δεμένο στο
άκρο Β της ράβδου σχηματίζοντας με τη ράβδο γωνία φ=300 , ενώ το άλλο άκρο του δένεται σε
σημείο Γ ενός ακίνητου κατάκορφου δίσκου, όπως φαίνεται στο σχήμα. Ο δίσκος ισορροπεί ακίνητος
πάνω σε τραχύ κεκλιμένο επίπεδο γωνίας κλίσης φ=300 , έχει μάζα m και ακτίνα r=1/3 m. Το νήμα
για να δεθεί στο δίσκο διέρχεται από την περιφέρεια αβαρούς τροχαλίας στην κορυφή του κεκλιμένου
επιπέδου , η οποία μπορεί να περιστρέφεται χωρίς τριβές. Το νήμα είναι παράλληλο στο κεκλιμένο
επίπεδο και απέχει απόσταση r/2 από την παράλληλη προς αυτό ευθεία που διέρχεται από το κέντρο
Ο του δίσκου , όπως φαίνεται στο σχήμα.
Δ1. Όταν όλα τα σώματα ισορροπούν ακίνητα , να υπολογιστούν:

i. Η τάση του νήματος που δέχεται η ράβδος.
ii. Η στατική τριβή (μέτρο , κατεύθυνση) που δέχεται ο δίσκος από το κεκλιμένο επίπεδο.
iii. Η μάζα του δίσκου. Δίνονται: g=10m/s2, ημφ=1/2.
Κάποια στιγμή που θεωρείται ως t=0 κόβεται το νήμα με αποτέλεσμα ο δίσκος να κυλιέται χωρίς να
ολισθαίνει στο κεκλιμένο επίπεδο χωρίς τριβές.
Δ2. Όταν ο δίσκος έχει συμπληρώσει Ν=45/2π περιστροφές να υπολογιστεί ο ρυθμός μεταβολής
της κινητικής του ενέργειας.
Δίνονται: g=10m/s2, ημφ=1/2, για το δίσκο Ιcm=1/2 · m·r2.
Δ3. Να υπολογιστεί η γωνιακή επιτάχυνση του συστήματος τροχαλίας – ράβδου στη θέση που η
ράβδος σχηματίζει γωνία θ με την αρχική οριζόντια διεύθυνση, με συνθ=2/3. Δίνονται : g=10m/s 2,
για την τροχαλία Ιcm(τ)=1/2 · Μτ·R2, για την ράβδο Ιcm(ρ)=1/12 · Μρ·ℓ2,
Δ4. Να υπολογιστεί η γωνιακή ταχύτητα του συστήματος
τροχαλίας – ράβδου τη στιγμή που η ράβδος γίνεται κατακόρυφη. K
Τη στιγμή που η ράβδος γίνεται κατακόρυφη, το άκρο της Β συγκρούεται

πλαστικά με σημειακό σώμα μάζας m1=0,5Kg που πριν την κρούση
ηρεμούσε ακίνητο πάνω σε λείο οριζόντιο επίπεδο.
A
Δ5. Να υπολογιστεί το συνz όπου z η γωνία που σχηματίζει η ράβδος με

την κατακόρυφο, τη στιγμή που το σύστημα τροχαλία – ράβδος – m1 B m1
σταματά στιγμιαία. Δίνεται g=10m/s2.

[Τν=45Ν, Τστ=45/2 Ν, m=4,5Kg, dK/dt=225 J/s, αγ=3 rad/s2,
ω=3 rad/s, ω΄=2,5 rad/s, συνz=35/110]

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ- ΣΤΕΡΕΟ ΣΩΜΑ PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ- ΣΤΕΡΕΟ ΣΩΜΑ PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5Ο (ΣΤΕΡΕΟ ΣΩΜΑ)

Ε.289. Μια ομογενής σφαίρα ακτίνας R κυλίεται χωρίς να

Ε.290. Ένας ομογενής δίσκος μάζας Μ και ακτίνας R είναι ακίνητος

Ε.291. Η αβαρής λεπτή ράβδος του παρακάτω σχήματος είναι

Ε.292. Ένας δίσκος περιστρέφεται γύρω από σταθερό άξονα που

Ε.294. Σε ένα κεκλιμένο επίπεδο γωνίας κλίσης φ=300 βρίσκεται

Ε.295. Ένας τροχός στρέφεται περί άξονα που διέρχεται

Ε.296. Οι οριζόντιοι ομογενείς

Ε.297. Η λεπτή ομογενής ράβδος ΑΓ του σχήματος έχει μάζα m,

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Ε.298. Δύο λεπτές ομογενείς ράβδοι

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Ε.299. Ένας λεπτός ομογενής δίσκος μάζας m και ακτίνας R μπορεί να

Ε.300. Αθλήτρια του καλλιτεχνικού πατινάζ έχει τα χέρια της σε

Ε.301. Η ράβδος του διπλανού σχήματος είναι ομογενής

Ε.302. Ομογενής δοκός βάρους W και μήκους L ισορροπεί

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας

Ε.303. Σώμα μάζας m αμελητέων διαστάσεων είναι

Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας

Ε.305. Ένας τροχός κυλίεται προς τα δεξιά σε οριζόντιο επίπεδο, με

Ε.307. Στο σχήμα απεικονίζεται οριζόντια ράβδος μήκους l και

Δικαιολογείστε την επιλογή σας.

Ε.308. Ο λαιμός μιας τροχαλίας (Τ), μάζας m1,

Ε.309. Μια ομογενής δοκός

Ε.310. Η τροχαλία του διπλανού σχήματος

Ε.311. Το στερεό του σχήματος, βάρους w, αποτελείται από δύο

[δεν είναι λείο, προς τα πάνω, β]

Ε.312. Ένας κύλινδρος βάρους w και ακτίνας R ισορροπεί όπως

Ε.313. Μια ισοπαχής δοκός ΑΒ αποτελείται από δύο ομογενή

Ε.314. Δύο ομογενείς δίσκοι από το ίδιο υλικό έχουν

Ε.315. Λεπτή ομογενής ράβδος ΑΓ

Ε.316. Ομογενής και ισοπαχής ράβδος ΟΑ, μάζας M και

Ε.317. Σε ένα πλάγιο επίπεδο γωνίας κλίσης φ

Ε.318. Το ομοαξονικό σύστημα των δύο κυλίνδρων με ακτίνες

Ε.319. Δίνονται δύο

Ε.320. Ο τροχός του διπλανού σχήματος έχει βάρος w ακτίνα

i) F>0,3w ii) F>0,5w iii) F>0,8w

Ε.321. Η διπλή τροχαλία του σχήματος αποτελείται από δυο

Ε.322. Ένα καρούλι με εσωτερική ακτίνα R1 = R και εξωτερική

Ε.323. Δύο ίδιοι κύλινδροι Α και Β, με ροπή

Ε.324. Διαθέτουμε δύο ίδιους κυλίνδρους

Ε.325. Δύο όμοιοι κύλινδροι

Ε.326. Μία λεπτή ομογενής

Ε.327. Στο σχήμα φαίνεται ένας

Ε.329. Η σφαίρα του σχήματος έχει Ιcm=2/5 MR2 και

Ε.330. Η διπλή τροχαλία του σχήματος ισορροπεί. Η

Ε.331. Μια σκάλα μάζας Μ και μήκους L είναι ακουμπισμένη

Ε.332. Οριζόντια ράβδος μάζας Μ μήκους

Ε.333. Η ροπή αδράνειας μιας ράβδου μάζας m και μήκους α ως

Ε.334. Ένας οριζόντιος δίσκος μπορεί να στρέφεται

Ε.335. Η ομογενής ράβδος μήκους L και μάζας M του

Ε.336. Το σφαιρίδιο του σχήματος αφήνεται στη θέση (Α)

Ε.337. Συνδέουμε με μια αβαρή ράβδο (2)

Ε.338. Μια ομογενής σφαίρα μάζας m και ακτίνας r

Ε.340. Πάνω σε λείο οριζόντιο δάπεδο ένας

Ε.341. Ένας δίσκος μάζας m, ακτίνας R έχει

Ε.342. Γύρω από έναν ομογενή κύλινδρο Α, ο οποίος ηρεμεί σε

Ε.343. Η διπλή τροχαλία του σχήματος αποτελείται από

Ε.344. Ομογενής ράβδος (ΟΑ) μήκους ℓ και μάζας

Ε.345. Μια λεπτή ομογενής ράβδος ΑΒ μήκους 4m,

Ε.346. Τα τμήματα ΑΓ και ΓB της λεπτής ράβδου

Ε.347. Σώμα μάζας m1 = 5Kg βρίσκεται σε οριζόντιο