วิธีเปลี่ยนรูปรางตอเนื่อง (method of consistent deformation)

โครงสราง statically indeterminate 1 degree

1. เลือก reaction By เปนแรงเกินจําเปน
(redundant force)
2. Compatibility equation ทีจ่ ดุ B:
+↓ 0 = ∆ B − ∆′BB
THEORY OF STRUCTURES
แทนจุดที่หา deflection
แทนจุดที่แรงเกินจําเปนกระทํา
By
∆′BB = By f BB
Assoc. Prof. Dr. Sittichai Seangatith
SCHOOL OF CIVIL ENGINEERING 0 = ∆ B − By f BB
INSTITUTE OF ENGINEERING
∆B
SURANAREE UNIVERSITY OF TECHNOLOGY By =
f BB
3. หาคา deflection และแทนคาหา By ……….

Moment Diagram ของคาน Statically Indeterminate

จุดรองรับแบบหมุดและ roller ที่อยูท ี่
ปลายคาน และ internal hinge เปนจุดที่มี
คาโมเมนตดัดเทากับศูนย
จุดรองรับยึดแนนและจุดรองรับหมุด
และ roller ที่อยูภายในชวง span ของคาน
จะมีคาโมเมนตดัดเกิดขึน้
แรงกระทําเปนจุดจะทําให moment
diagram มีลักษณะเปนเสนตรงที่มีความ
ชัน
แรงแผกระจายสม่ําเสมอจะทําให
moment diagram ที่มีลกั ษณะเปนเสน
โคง parabola
 EXAMPLE
จงใชวิธีเปลี่ยนรูปรางตอเนื่องวิเคราะหคานเพื่อเขียน shear และ moment x
diagram และหาการโกงตัวของคานที่จดุ D และราง elastic curve
1. เลือก reaction By เปนแรงเกิน
จําเปน Note: แรง w อยูคนละดาน ดังนั้น คา
2. Compatibility equation ทีจ่ ดุ B: ∆B การโกงตัวทีก่ ึ่งกลางคานจะหา
+↓ 0 = ∆ B − By f BB ไดจาก
5wL4
∆B แทนจุดที่หา deflection ∆B = ↓
768 EI
แทนจุดที่แรงเกินจําเปนกระทํา
5(2)124
∆B =
By = 768 EI
fBB f BB
270
3. หาคา deflection และหาคาแรง =
EI
1 unit เกินจําเปน

4. ใชสมการสมดุลหาคาแรงปฏิกิริยา Ay และ Cy

Ax = 0

Ay Cy
Note: หาคาการโกงตัว fBB ที่จดุ ที่แรง 7.5 kN
fBB 1 unit กระทํา Ax = 0

1 unit f BB = (L − b − a 2 ) ↑
Pba 2 2
6 EIL 5.25 kN
0.75 kN 7.5 kN
จาก compatibility equation ทีจ่ ุด B: =
1(6)6
[122 − 62 − 62 ]
∆
6( EI )12 ∑M C =0
By = B Ay (12) + 7.5(6) = 2(6)3 Ay = −0.75 kN
36
f BB =
=
270 EI
= 7.5 kN
EI ∑F y =0
C y = 5.25 kN
C y + 7.5 = 0.75 + 2(6)
EI 36
 เขียน shear diagram และ moment diagram ของคาน หาสมการของการโกงตัวในแนวดิ่งที่จดุ D
6.891/EI
Ax = 0 5. ราง elastic curve ของ
คาน D´ C´
A´ B´
0.75 kN 7.5 kN 5.25 kN ∑M B′ =0

6.75 kN slope 2.625 m 4.5/EI A′y (6) = ⎜

1 ⎛ 4.5 ⎞ ⎡ 6 ⎤
⎟6
= -2 2 ⎝ EI ⎠ ⎢⎣ 3 ⎥⎦
A´ D´ B´ 4.5
-0.75 kN A′y =
-5.25 kN EI
slope = 0 6.891 kN-m = θ A counterclockwise
A′y
1 ⎛ 4.5 ⎞
⎜
2 ⎝ EI ⎠
⎟6 4.5/EI
1 ⎛ 2.25 ⎞
⎜
2 ⎝ EI ⎠
⎟3 ∑M D′ =0
A´ D´ 4.5 1 ⎡ 2.25 ⎤ ⎡ 3 ⎤
slope = ∆ D = M D′ = (3) − ⎢ 3
-0.75 slope = -5.25 M D′ EI 2 ⎣ EI ⎥⎦ ⎢⎣ 3 ⎥⎦
slope = 6.75
-4.5 kN-m 4.5/EI 2.25/EI ∆D =
10.125
↑
EI

8.7 การวิเคราะหโครงขอหมุน (truss) โดยวิธีเปลี่ยนรูปรางตอเนื่อง

EXAMPLE
จงวิเคราะหโครงขอหมุน โดยวิธีเปลี่ยนรูปรางตอเนื่อง กําหนดให EA
ของทุกชิ้นสวนมีคาคงที่
โครงสราง statically indeterminate 1
degree แบบภายใน
1. ใหแรงในแนวแกนของชิ้นสวน AD 2. จาก compatibility condition ของชิ้นสวน AD
(FAD) เปน redundant
≅ 0 = ∆ AD + FAD f AD AD
3. หาคาการเปลี่ยนตําแหนงและแกสมการ หาคาการเปลี่ยนตําแหนง f AD AD
ใชวิธี unit-load หาคาการเปลี่ยนตําแหนง 1 kN
nnL
1 kN

f AD AD =∑
nNL
∆ AD = ∑ AE
AE

Member L (m) N n nNL Member L (m) n n nNL

AB 4 10 -0.8 -32 AB 4 -0.8 -0.8 2.56
AC 3 7.5 -0.6 -13.5 ∑ nNL = −140 kN .m 2
AC 3 -0.6 -0.6 1.08 ∑ n L = 17.28 kN .m
2 2

BD 3 0 -0.6 0 ∆ AD = −
140 kN.m BD 3 -0.6 -0.6 1.08 17.28 kN.m
AE f AD AD =
CD 4 10 -0.8 -32 CD 4 -0.8 -0.8 2.56 AE
เครื่องหมาย – แสดงวา
AD 5 0 1 0 มีทิศทางตรงขามกับ AD 5 1 1 5
BC 5 -12.5 1 -62.5 แรง 1 kN BC 5 1 1 5

จากสมการ compatibility ∆ AD = −
140 kN.m
AE
EXAMPLE
140 17.28 17.28 kN.m
0=−
AE
+ FAD
AE
f AD AD =
AE จงวิเคราะหโครงขอหมุน โดยวิธีเปลี่ยนรูปรางตอเนื่อง กําหนดให EA
FAD = 8.102 kN (T)
มีคาคงที่
4. หาแรงในชิ้นสวนอื่นๆ ของโครงขอหมุน โครงสราง statically indeterminate 1
degree แบบภายนอก (support)
1. ใหแรงปฏิกิริยาในแนวดิ่ง By เปน
redundant
8.102 kN
 3. หาคาการเปลี่ยนตําแหนงและแกสมการ
ใชวิธี unit-load หาคาการเปลี่ยนตําแหนง
nNL
∆ By = ∑
AE

1 kN
Member L N n nNL
2. จาก compatibility condition ที่จดุ รองรับ B AC 3 0 -0.75 0 ∑ nNL = 135 kN .m 2

0 = ∆ By + RBy f BB BD 3 -7.5 -0.75 16.875 135 kN.m

∆ By =
CD 4 -10 -1 40 AE

AD 5 12.5 1.25 78.125

BC 5 0 1.25 0

135 kN.m
∆ By =
หาคาการเปลี่ยนตําแหนง f BB จากสมการ compatibility AE
∆B 135 f BB =
23 kN.m
RBy = − =− = −5.87 kN
f BB 23 AE
nnL
f BB = ∑
AE RBy = 5.87 kN ↑

4. หาแรงในชิ้นสวนอื่นๆ ของโครงขอหมุน
1 kN
Member L n n nNL
AC 3 -0.75 -0.75 1.6875 ∑ n L = 23 kN .m
2 2

23 kN.m
BD 3 -0.75 -0.75 1.6875 f BB =
AE
CD 4 -1 -1 4
AD 5 1.25 1.25 7.8125
BC 5 1.25 1.25 7.8125 5.87 kN
รูปรางการโกงตัวของโครงขอหมุน 8.8 การวิเคราะห Composite Structures โดยวิธีเปลี่ยนรูปรางตอเนื่อง
โครงสรางประกอบเปนโครงสรางที่มีองคอาคารบางสวนถูกกระทํา
โดยแรงในแนวแกน (axial force) และองคอาคารที่เหลือถูกกระทํา
โดยโมเมนตดัด (bending moment)

Statically determinate Statically indeterminate

EXAMPLE 2. จาก compatibility condition ที่จดุ รองรับ C

จงวิเคราะหคานประกอบโดยวิธีเปลี่ยนรูปรางตอเนื่อง กําหนดใหคาน
↓+ 0 = ∆ C − FAC f AC AC
W250x80 มี E = 200 GPa และ I = 126(106) mm4 และแทงเหล็ก AC
มี A = 126 mm2
โครงสราง statically indeterminate 1
degree
1. ใหแรงในแนวแกน FAC เปน
redundant
 3. หาคาการโกงตัวของคาน หา fAC AC
L
Mm m2 n2 L
L
หา ∆C (1 kN) ∆ C = ∫
EI
dx (1 kN) f AC AC = ∫ dx + ∑
0 0
EI AE
M = −10 x 2 m=x
m=x n =1
5
(−10 x 2 )( x)
(1 kN) ∆ C = ∫
5
dx x2 (1 kN) 2 (3 m)
EI (1 kN) f AC AC = ∫ dx +
0 EI AE
0
1562.5 1562.5
=− = ↓ 125 3
EI EI = +
3EI AE
1562.5 kN.m3 125 kN.m3
∆C = f AC AC =
200(106 kN/m 2 )126(10−6 m 4 ) 3(200)(106 kN/m 2 )126(10−6 m 4 )
= 0.062 m 3 kN.m
+
126(10 m 2 )200(106 kN/m 2 )
-6

= 0.001653 + 0.000119 = 0.001772 m

4. แกสมการ compatibility 8.9 วิธงี านนอยที่สดุ (Method of Least Work)

0 = ∆ C − FAC f AC AC
35 kN มีพื้นฐานมาจากทฤษฎีบทที่หนึ่งของ Castigliano
MB FAC =
∆C
=
0.062
= 35 kN
f AC AC 0.001772 จากสมการความสอดคลองของคาน
∆B = 0 ∆C = 0
M B = 75 kN-m
By B y = 65 kN จากทฤษฎีบทที่หนึ่งของ Castigliano
⎧ ∂U ⎫
⎪ ⎪
⎧∆ B ⎫ ⎪ ∂By ⎪ ⎧0 ⎫
5. เขียน shear และ moment diagram ⎨ ⎬=⎨ ⎬=⎨ ⎬
⎩∆ C ⎭ ⎪ ∂U ⎪ ⎩0 ⎭
⎪⎩ ∂C y ⎪⎭
คาการยืดของแทงเหล็กและการ ถาโครงสรางมีแรงเกินจําเปน n คา ( X 1 , X 2 ,K, X n )
เปลี่ยนที่ปลายคานมีคา = ? ∂U ∂U
= = ........ =
∂U
=0
∂X 1 ∂X 2 ∂X n
“พลังงานความเครียดของโครงสราง statically indeterminate ซึ่งถูกกระทําโดย
แรงเกินจําเปนตองมีคานอยทีส่ ุดทีจ่ ะรักษาความสมดุลของโครงสราง”
การวิเคราะหโครงสราง statically indeterminate โดยวิธี least work มีขั้นตอนดังนี้ 8.10 การวิเคราะหโครงขอหมุนโดยวิธี least work
2
1. ทําโครงสราง statically indeterminate Strain energy ที่เกิดขึ้นภายในโครงขอหมุน; U = ∑ N L i
2 AE
ใหเปนโครงสรางปฐมซึ่งเปน ∂U
โครงสราง statically determinate โดยวิธี least work ∂X i
=0

2. ใหแรงภายนอกและแรงเกินจําเปน N (∂N ∂X i ) L
∑ =0
กระทําตอโครงสรางและหาสมการ AE

ของแรงและ/หรือโมเมนตภายใน เมื่อโครงขอหมุนมี degree of indeterminacy = n แลว

∂U ⎧ ∂U ⎫ ⎧ N (∂N ∂X ) L ⎫
3. แทนสมการที่ไดลงใน Catigliano’s compatibility equation =0 ⎧0 ⎫
∂X1 ⎪ ∂X ⎪ ⎪∑ 1
⎪ ⎪ ⎪
⎪ 1
⎪ ⎪ AE
⎪
4. แกสมการหาคาแรงเกินจําเปน ⎪ ∂U ⎪ ⎪ N (∂N ∂X 2 ) L ⎪ ⎪ ⎪
⎪ ⎪ ⎪∑ ⎪ ⎪0 ⎪
⎨ ∂X 2 ⎬ = ⎨ AE ⎬=⎨ ⎬
5. หาแรงภายในชิ้นสวน (จากนั้น เขียน shear และ moment diagram) ⎪ M ⎪ ⎪ M ⎪ ⎪ M⎪
⎪ ⎪ ⎪ ⎪ ⎪ ⎪
6. หาคาการโกงตัวของโครงสราง ⎪ ∂U ⎪ ⎪ N (∂N ∂X n ) L ⎪ ⎪ ⎪
⎪ ∂X ⎪ ⎩⎪∑ AE ⎭⎪ ⎩0 ⎭
⎩ n⎭

EXAMPLE Member L N ∂N/∂FAD N (∂N/∂FAD) L

จงวิเคราะหโครงขอหมุน โดยวิธีงานนอยที่สดุ กําหนดให EA มีคาคงที่ AB 4 10-0.8FAD -0.8 -32+2.56FAD
โครงสราง statically indeterminate 1 AC 3 7.5-0.6 FAD -0.6 -13.5+1.08 FAD
degree แบบภายใน BD 3 -0.6 FAD -0.6 1.08 FAD
1. ใหแรงในแนวแกนของชิ้นสวน AD CD 4 10-0.8 FAD -0.8 -32+2.56 FAD
เปน redundant AD 5 FAD 1 5 FAD
∂U ∂N L BC 5 -12.5+ FAD 1 -62.5+5 FAD
∆ AD = = ∑N =0
∂FAD ∂FAD AE
3 วิธี least work −140 + 17.28FAD
2. หาแรงในแนวแกนทีเ่ กิดขึน้ ใน =0
AE
ชิ้นสวนของโครงขอหมุน FAD = 8.102 kN (T)
 4. หาแรงภายในทีเ่ กิดขึ้นในชิ้นสวนตางๆ ของโครงขอหมุน EXAMPLE
จงวิเคราะหโครงขอหมุน โดยวิธีงานนอยที่สดุ กําหนดให EA มีคาคงที่
โครงสราง statically indeterminate 1
degree แบบภายนอก
1. ใหแรงปฏิกิริยาในแนวดิ่งที่จดุ รองรับ
B เปน redundant
∂U ∂N L
∆ By = = ∑N =0
∂RBy ∂RBy AE

2. หาแรงในแนวแกนทีเ่ กิดขึน้ ใน
ชิ้นสวนของโครงขอหมุน

4. หาแรงภายในทีเ่ กิดขึ้นในชิ้นสวนตางๆ ของโครงขอหมุน

Member L N ∂N/∂RBy N (∂N/∂RBy) L
AC 3 -0.75 RBy -0.75 1.6875 RBy
BD 3 -7.5-0.75 RBy -0.75 16.875+1.6875 RBy
CD 4 -10- RBy -1 40+4 RBy
AD 5 12.5+1.25 RBy 1.25 78.125+7.8125 RBy
BC 5 1.25 RBy 1.25 7.8125 RBy

3 วิธี least work

135 + 23RBy
=0
AE
RBy = −5.87 kN = 5.87 kN ↑
 8.11 การวิเคราะหคานและโครงขอแข็งโดยวิธี least work EXAMPLE
Strain energy ที่เกิดขึ้นภายในคานและโครงขอแข็ง; จงวิเคราะหคานโดยวิธีงานนอยที่สดุ กําหนดให EI มีคาคงที่
L
M2 โครงสราง statically indeterminate 1
Ui = ∫ dx
0
2 EI degree
โดยวิธี least work
L
∂M dx 1. ใหแรงปฏิกิริยาในแนวดิ่งที่จดุ รองรับ
∫ M ∂X EI = 0
0 i B เปน redundant
เมื่อคานและโครงขอแข็งมี degree of indeterminacy = n แลว ∂U
L
∂M dx
∆ By = = ∫M =0
⎧ ∂U ⎫ ⎧ M (∂M ∂X ) ⎫ ∂RBy 0 ∂RBy EI
⎪ ∂X ⎪ ⎪ ∫ 1
dx ⎪ ⎧0 ⎫
⎪ 1
⎪ ⎪ EI ⎪ ⎪ 2. หาสมการของโมเมนตภายในของ
⎪
⎪ ∂U ⎪ ⎪ M (∂M ∂X 2 ) ⎪ ⎪ ⎪ คาน
⎪ ⎪ ⎪∫ dx ⎪ ⎪0 ⎪
wx 2
⎨ ∂X 2 ⎬ = ⎨ EI ⎬=⎨ ⎬ M = RBy x −
⎪ M ⎪ ⎪ M ⎪ ⎪ M⎪ 2
⎪ ⎪ ⎪ ⎪ ⎪ ⎪ ∂M
⎪ ∂U ⎪ ⎪ M (∂M ∂X n ) dx ⎪ ⎪ ⎪ =x
⎪ ⎪ ⎪∫ ⎭⎪ ⎩0 ⎭ ∂RBy
⎩ ∂X n ⎭ ⎩ EI

3. วิธี least work 5. รางรูปรางการโกงตัว (elastic curve) ของคาน

MA
wx 2 dx
L

∫0 ( RBy x − 2 ) x EI = 0
L
⎡ x 3 wx 4 ⎤
Ay 3wL/8 ⎢ RBy 3 − 8 ⎥ = 0
⎣ ⎦0
3wL
RBy =
8
4. เขียน shear และ moment diagram
6. หาคาการโกงตัวที่จุดใดๆ บนคานไดโดยใชวิธี Conjugate-beam
wL2
MA =
8
5wL
Ay =
8
 ในกรณีใหโมเมนตปฏิกริ ิยาทีจ่ ุด A เปน redundant EXAMPLE
จงวิเคราะหโครงขอแข็งโดยวิธีงานนอยที่สดุ
∂U ∂M dx
L
θA = = ∫M =0 กําหนดให EI มีคาคงที่
∂M A 0 ∂M A EI
โครงสราง statically indeterminate 1 degree
หาสมการของโมเมนตภายในของคาน 1. ใหแรงปฏิกิริยาในแนวดิ่งที่จดุ รองรับ C เปน
M=
wLx x wx 2
+ MA − redundant
2 L 2
∂U ∂M dx
L

∂M x ∆ BCy = = ∫M =0
= ∂RCy 0 ∂RCy EI
∂M A L
2. หาสมการของโมเมนตภายในของโครงขอแข็ง
วิธี least work
⎡ wLx x wx 2 ⎤ x dx
L L
⎡ wx 3 M A x 3 w x 4 ⎤
∫0 ⎢⎣ 2 + M A
L
−
2 ⎥⎦ L EI
=0 ⎢ 6 + L2 3 − 2 L 4 ⎥ = 0
⎣ ⎦0
wL2
MA = −
8

M1
∂M 1
M 1 = RCy x1 = x1
∂RCy 6.136 kN
V
∂M 2
M 2 = 2 RCy − 5 x22 =2
2m ∂RCy

3. วิธี least work Ax

V 2
dx1
3
dx MA
M2
∫ (R
0
x ) x1
Cy 1
EI 0
+ ∫ (2 RCy − 5 x22 )2 2 = 0
EI
Ay
5. รางรูปรางการโกงตัว (elastic curve) ของคาน
270 M A = 32.75 kN-m
RCy = = 6.136 kN
44 RAy = 6.136 kN
4. เขียน shear และ moment diagram RAx = 30 kN
 EXAMPLE Ax
จงวิเคราะหโครงขอแข็งโดยวิธีงานนอยที่สดุ Ax = RBx
กําหนดให EI มีคาคงที่ Ay = 20 + 0.8 RBx
Ay
โครงสราง statically indeterminate 1 degree M 1 = 20 x1 + 0.8 RBx x1 − 4 x12
1. ใหแรงปฏิกิริยาในแนวนอนที่จุดรองรับ B RBx ∂M 1
= 0.8 x1
เปน redundant ∂RBx
By ∂M 2
∂U
L
∂M dx RBx M 2 = − RBx x2 = − x2
∆ Bx = = ∫M =0 ∂RBx
∂RBx 0 ∂RBx EI M1
M2
2. หาสมการของโมเมนตภายในของโครงขอแข็ง 3. วิธี least work
20 + 0.8 RBx

5
By 4
dx1 dx
∫ (20 x1 + 0.8RBx x1 − 4 x1 )0.8x1 + ∫ ( RBx x2 ) x2 2 = 0
2

0
EI 0 EI

5 4
⎡16 x13 16 RBx x13 4 x 4 ⎤ ⎡ RBx x23 ⎤ 3.472 kN
⎢ 3 + 75 − 5 ⎥ + ⎢ 3 ⎥ = 0
⎣ ⎦0 ⎣ ⎦0
−166.667 17.222 kN
RBx = = −3.472 kN
48
3.472 kN
Ax = 3.472 kN
Ax
Ay = 20 + 0.8( −3.472) = 17.222 kN 22.778 kN
Ay
By = 22.778 kN

3.472 kN 4. เขียน shear และ moment diagram

By
 5. ราง elastic curve ของคาน

End of Chapter 9

แบบประเมินการเรียนการสอน โดย อ. สิทธิชัย

แบบประเมินการเรียนการสอนที่ไดรับจากนักศึกษาจะไมมี
ผลกระทบตอผลการเรียนของนักศึกษาและขอใหนักศึกษาประเมินให
ตรงกับความเปนจริง ดวยความบริสุทธิใ์ จ
1. ระดับความตั้งใจของนักศึกษาในการเรียนวิชานี้
5 = ดีมาก 4 = ดี 3 = พอใช 2 = นอย 1 = ควรปรับปรุง
2. ระดับความพึงพอใจของนักศึกษาตอคุณภาพการสอนของอาจารย
5 = ดีมาก 4 = ดี 3 = พอใช 2 = นอย 1 = ควรปรับปรุง
3. นักศึกษาจะแนะนําเพื่อนหรือรุนนองมาเรียนกับอาจารยอีกหรือไม
2 = แนะนํา 1 = ไมแนะนํา