Linearne jednačine i nejednačine

1 1
A) 3 x = 9 B) 6 = −7 x V) − x=
4 2
6 x 1
9 x= − =
x= −7 4 2
3
6 − 2x = 4
x=3 x=−
7 4
x=
−2
x = −2

y +1
A) 4 x − 6 + 3x = x B) = 0 /⋅ 2
2
4 x + 3x − x = 6 y +1 = 0
6x = 6 y = −1
6
x=
6
x =1

1 1 A A⋅C
1) a − 2 = a Pazi: ⋅ C =
2 3 B B

a a
−2=
2 3
a 2 a
− = /⋅ 6
2 1 3
3a − 12 = 2a
3a − 2a = 12
a = 12

1
2) 0,5 − 0,2 x = 1 /⋅10

5 − 2 x = 10
− 2 x = 10 − 5
− 2x = 5
5 5 1
x= ⇒ x = − = −2
−2 2 2

1 1
1 − 0,5 ⋅ (2 x + 2) = 0,25 ⋅ (1 − x) + ⋅ 2
3 4
5 25 1 9
1 − ⋅ ( 2 x + 2) = ⋅ (1 − x) + ⋅
10 100 3 4
1 1 3
1 − ⋅ (2 x + 2) = ⋅ (1 − x) + /⋅ 4
2 4 4
1 1 3
4 − 4 ⋅ ⋅ (2 x + 2) = 4 ⋅ (1 − x) + 4 ⋅
2 4 4
4 − 2(2 x + 2) = 1(1 − x) + 3
4 − 4x − 4 = 1 − x + 3
− 4x = − x + 4
− 4x + x = 4
− 3x = 4
4
x=−
3

1
To jest x = −1
3

p − 2 p +1 3
+ = /⋅ 4
2 4 1
2( p − 2) + 1( p + 1) = 12
2 p − 4 + p + 1 = 12
2 p + p = 12 + 4 − 1
3 p = 15
15
p=
3
p=5

2
x − 7 1 3x − 1 5 x + 1
+ = − /⋅ 60
4 1 5 12
x−7 3x − 1 5x + 1
60 ⋅ + 60 = 60 ⋅ − 60 ⋅
4 5 12
15( x − 7) + 60 = 12(3 x − 1) − 5(5 x + 1)
15 x − 105 + 60 = 36 x − 12 − 25 x − 5
15 x − 36 x + 25 x = −12 − 5 + 105 − 60
4 x = 28
28
x=
4
x=7

5( x − 2)( x + 2) − 6 = (3 x − 5) 2 − (2 x + 3) 2






 


Razlika kvadrata kvadrat binoma kvadrat binoma
( ) (
5( x − 4) − 6 = (3 x) − 2 ⋅ 3 x ⋅ 5 + 5 − (2 x) 2 + 2 ⋅ 2 x ⋅ 3 + 32
2 2 2
)
5 x − 20 − 6 = (9 x − 30 x + 25) − (4 x + 12 x + 9)
2 2 2

5 x 2 − 26 = 9 x 2 − 30 x + 25 − 4 x 2 − 12 x − 9
5 x 2 − 9 x 2 + 30 x + 4 x 2 + 12 x = +25 − 9 + 26
42 x = 42
42
x=
42
x =1

(4 x − 3) 2 = (5 − 4 x) 2 − 16
(4 x) 2 − 2 ⋅ 4 x ⋅ 3 + 32 = 5 2 − 2 ⋅ 5 ⋅ 4 x + (4 x) 2 − 16
16 x 2 − 24 x + 9 = 25 − 40 x + 16 x 2 − 16
16 x 2 − 24 x + 40 x − 16 x 2 = 25 − 16 − 9
16 x = 0
0
x=
16
x=0

(2 − x) ⋅ (3 − x) − (1 − x) ⋅ (5 − x) = 0
(6 − 2 x − 3 x + x 2 ) − (5 − 1x − 5 x + x 2 ) = 0
6 − 2 x − 3x + x 2 − 5 + x + 5 x − x 2 = 0
x = −6 + 5
x = −1
3
 ( x − 1)( x + 1) − ( x + 1) 2 = 5 − 4 x
x 2 − 1 − ( x 2 + 2 x + 1) = 5 − 4 x
x2 − 1 − x2 − 2x − 1 = 5 − 4x
− 2x + 4x = 5 + 1+ 1
2x = 7
7
x=
2

A) (3 x − 1)( x + 1) = 0
Da se podsetimo: A ⋅ B = 0 ⇔ A = 0 ili B = 0
3x − 1
x +1
Dakle: 3 x = 1 ili
x = −1
1
x=
3

B) 4( x + 1)( x − 2)( x − 3) = 0
x +1 x−2 x−3
ili ili
x = −1 x=2 x=3

A) x(2 x − 3) − 5(2 x − 3) =

Zajednički (ide ispred zagrade)

= (2 x − 3)( x − 5)
B)
x(2 x − 3) − 5(2 x − 3) = 0
(2 x − 3)( x − 5) = 0
2 x − 3 = 0 ili x − 5 = 0
2x = 3 x=5
3
x=
2

4
Neka je X traženi broj

11 + x 2
= → Množimo unakrsno
14 − x 3
3(11 + x) = 2(14 − x)
33 + 3 x = 28 − 2 x
3 x + 2 x = 28 − 33
5 x = −5
−5
x=
5
x = −1

Neka je X- traženi broj

x x x
+ + = x + 1 /⋅ 30
2 3 5
15 + 10
x

x
+

6 x = 30 x + 30


31x − 30 x = 30
x = 30

Uzastopne prirodne brojeve možemo obeležiti sa n, n + 1, n + 2, n + 3

Dakle:

n + n + 1 + n + 2 + n + 3 = 1014
4n + 6 = 1014
4n = 1014 − 6
4n = 1008
1008
n=
4
n = 252 ⇒ Traženi brojevi su: 252,253,254,255

5
 3 4
Neka je X-broj učenika. Ako su u odeljenju učenika devojčice, to nam govori da su učenika dečaci.
7 7
3 4
x + 4 = x /⋅ 7
7 7
3 x + 28 = 4 x
3 x − 4 x = −28
− x = −28 /⋅ (−1)
x = 28

Neka je X-broj godina koji prodje:

Majka 27 27+x

Sin 3 3+x

sad Posle x godina

5(3 + x) = 27 + x
15 + 5 x = 27 + x
5 x − x = 27 − 15
Dakle: 4 x = 12
12
x=
4
x=3

Da proverimo:
Kroz 3 godine majka ima 27+3=30 godina a sin 3+3=6 godina. Tad je majka 5 puta starija od sina jer je
6 ⋅ 5 = 30

2 1
350 m puta puta
5 2
Neka je X dužina celog puta.

Razmišljamo: Na koji deo puta se odnosi 350m?

6
 2 1 4+5 9 9 1
+ = = ⇒ 1− =
5 2 10 10 10 10
1
Dakle, 350m se odnosi na puta
10
1
⋅ x = 350
10
x = 350 ⋅10
x = 3500m

Primena pitagorine teoreme:

2
a
  + ha = b
2 2

2
2
 12 
  + ha = ha + 2
2 2 2
( )
2
36 + ha = ha + 4ha + 4
2 2

4ha + 4 = 36
4ha = 36 − 4
4ha = 32
32
ha =
4
ha = 8cm

a = 7cm
b = c −1
___________

c=?
a2 + b2 = c2
7 2 + (c − 1) 2 = c 2
49 + c 2 − 2c + 1 = c 2
− 2c = −49 − 1
− 2c = −50
c = −50
− 50
c=
−2
c = 25cm

7
 Stari obim je O = 2a + 2b

Novi obim je O1 = 2a1 + 2b1

O1 = 2a1 + 2b1 = 62
2(b + 5) + 2(b + 2) = 62
2b + 10 + 2b + 4 = 62
4b = 62 − 10 − 4
4b = 48
b = 12cm ⇒ a = 12 + 3 = 15
a = 15cm

Nejednačine

A) 3 x < 4 B) 6 > 2x V) 1 1
− x≤
4 − 2 x > −6 2 4
x<
3 −6 1 1
− x /⋅ 4
x<
−2 2 4
x<3 − 2x ≤ 1
1
x≥−
2
4 1
x∈ (−∞, ) x ∈ (−∞,3) −∞ ∞ x ∈ [− 2 ∞)
−∞ 4 ∞ 3 −∞ 3 ∞ −
1
2
3

8
 a <4
− 4 < a < 4 ⇒ a ∈ {− 3,−2,−1,0,1,2,3}

-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4

A)
5x − 2 < 2x + 1
5x − 2x < 1 + 2
3x < 3
3
x<
3
x <1

x ∈ (−∞,1)
1

B)
0,6 x − 0,4 > 0,5 x − 0,2 /⋅10
6x − 4 > 5x − 2
6 x − 5 x > −2 + 4
1x > 2
x>2

x ∈ (2, ∞)
2

y+5
5≤ y−
5
5 y y+5
≤ − /⋅ 5 → pazi na - ispred zagrade
1 1 5

9
 25 ≤ 5 y − ( y + 5)
25 ≤ 5 y − y − 5
− 5 y + y ≤ −5 − 25
− 4 y ≤ −30
− 30
y≥
−4
15
y≥+
2
1
y≥7
2

1
−∞ 1 ∞ y ∈ [7 , ∞ )
7
2 2

A)
0,8 − 0,8 ⋅ ( x − 5) ≥ −0, 2 / ⋅10
8 − 8 ⋅ ( x − 5) ≥ −2
1
8 − 8 x + 40 ≥ −2 x ∈ (−∞, 6 ]
6
1 4
−8 x ≥ −2 − 8 − 40 4

−8 x ≥ −50
−50 25 1
x≤ ⇒x≤+ ⇒x≤6
−8 4 4

B)
1− p
< 0 /⋅ 3
3
1− p < 0
− p < −1 /( −1)
p >1

1
p ∈ (1, ∞)

10
 x 1− x 1+ x x − 2
− > + /⋅ 24
6 4 3 24
4 x − 6(1 − x) > 8(1 + x) + 1( x − 2)
4x − 6 + 6x > 8 + 8x + x − 2
4 x + 6 x − 8x − x > 8 − 2 + 6
x > 12

x ∈ (12, ∞)
12

x−6 x 3+ x
1+ − ≤ 3+ / ⋅12
3 2 4
12 + 4( x − 6) − 6 x ≤ 36 + 3(3 + x)
12 + 4 x − 24 − 6 x ≤ 36 + 9 + 3 x
4 x − 6 x − 3 x ≤ 36 + 9 − 12 + 24
−5 x ≤ 57
57
x≥−
5
2
x ≥ −11
5

2
2
x ∈ [−11 , ∞)
−11 5
5

3 < −2 x + 5 < 17
Ovde moramo rešavati dve nejednačine:

3 < −2 x + 5 I − 2 x < 17
2 x5 − 3 − 2 x < 17 − 5
2x < 2 − 2 x < 12
2 12
x< x>
2 −2
x <1 x > −6

Spojimo rešenja
− 6 < x < 1 ⇒ x ∈ (−6,1)

-6 1
x ∈ (−6,1)
11
 Najpre rešimo datu nejednačinu:

( x − 1)2 − ( x + 1) 2 < −10 − x

( x 2 − 2 x + 1) − ( x 2 + 2 x + 1) < −10 − x
x 2 − 2 x + 1 − x 2 − 2 x − 1 < −10 − x
−4 x < −10 − x
−4 x + x < −10
−3 x < −10
−10
x>
−3
1
x > +3
3

Najmanji prirodni broj je x = 4

1
2 3 3
1 4 5 x ∈ (3 , ∞)
3
3

Šta znači da je neki izraz pozitivan?

Pa to znači da mora biti veći od nule.
Dakle:
(3 x + 1) ⋅ ( x − 2) − 3 ⋅ ( x + 1) 2 > 0
(3 x 2 − 6 x + x − 2) − 3 ⋅ ( x 2 + 2 x + 1) > 0
3x 2 − 6 x + x − 2 − 3x 2 − 6 x − 3 > 0
−6 x + x − 6 x > 2 + 3
−11x > 5
5
x<−
11

5
x ∈ (−∞, − )
−
5 11
11

12
Kada kažemo da neki izraz ‘nije veći’ to znači da je manji ili je jednak (≤)
Dakle:
x+5 4− x
− ≤ −2 / ⋅ 8
8 2
1 ⋅ ( x + 5) − 4(4 − x) ≤ −16
x + 5 − 16 + 4 x ≤ −16
x + 4 x ≤ −16 − 5 + 16
5 x ≤ −5
−5
x≤
5
x ≤ −1

x ∈ (−∞, −1]
-1

13