İSTANBUL ÜNtVERSİTESÎ EDEBİYAT FAKÜLTESİ YAYINLARI No.

2244

KADI BURHANEDDİN
DİVANİ

PROF. DR. M U H A R R E M ERGİN

İSTANBUL —.1980
 Dizgi, Tertip, Baskı, Cilt
Edebiyat Fakültesi Matbaası
I S T A N B U L 1980
 ÖN S Ö Z

Sivas hükümdarı Kadı Burhaneddin Ahmed Türk edebiyatının

en büjaik şairlerinden biridir. Onun 1500'e yakın şiirden meydana
gelen büyük divanı Türk dilinin çok kıymetli bir hazinesi durumun­
dadır. Kadı, vezir, naip ve h ü k ü m d a r olarak, çok hareketli geçen,
mücadelelerle dolu, 54 senelik kısa bir ömre, diğer eserlerinin ya­
nında, şairin bu muazzam eseri nasıl sığdırdığına şaşmamak müm­
kün değildir. Ancak iyi bir tahsil, jaiksek bir kabiliyet, çok cepheli
bir h a y a t ve ilimle s a n a t a karşı programlı ve kesintisiz bir alâka,
gerçek bir mucize görünümündeki bu vakıanın izahını içinde taşı­
m a k t a d ı r diyebiliriz.
1345'te doğan, 1398'de ölen, devlet adamı, âlim ve şair Kadı
Burhaneddinin bu yüksek edebî değeri uzun zaman lâyıkıyle anla­
şılamamış ve kendisi edebiyatımızdaki hakikî yerine henüz otur­
tulamamıştır. Bunun belki de başlıca sebebi Kadı Burhaneddinin;
güzelliği, lirizmi, coşkunluğu, renkliliği ve samimiyeti yanında, aynı
zamanda çok çetin olan bir şiirin sahibi bulunmasıdır. Bu vasfı ile
Kadı Burhaneddin Divanı kendisine kolay yanaşılmaz bir eser man­
zarasını daima muhafaza etmiştir. F a k a t büjdik şair ve eseri h e r
geçen gün biraz d a h a fazla dikkati çekmekte, sonuna k a d a r örtülü
kalması esasen mümkün olmayan ehemmiyeti ilim âleminde gittik­
çe daha çok aydınlığa çıkmaktadır.

Kadı Burhaneddinin, klâsik divan şiirinin çok dışına t a ş a n ve

üç edebî şivenin hususiyetleriyle ve onların getirdikleri tabiî güçlük­
lerle dolu bulunan dili, devre olarak E s k i Anadolu Türkçesine, daire
olarak Azeri sahasına girer. Şairin dili bu devre ve bu sahayı h a y ­
r e t edilecek bir zenginlikle temsil etmektedir. Kelime hazinesi çok
IV

geniş, dili kullanış şekli ve ifadesi çok kıvraktır. Şiirlerinde onun

Türkçeyi avuçlarında nasıl h a m u r gibi yoğurduğunu, nasıl şekilden
sekile soktuğunu büyiik bir h a j r e t l e ve hayranlıkla takip edersiniz.
Gerek m â n a ve nüans bakımından, gerek şekil bakımından kelime
oyunları Kadı Burhaneddinde fevkalâde yüksek, h a t t a bazan da an­
laşılması çok güç bir dereceye y a r m a k t a d ı r .

Kadı Burhaneddin devrin iki yazı dilini; Doğu Türkçesini ve

Azeri, Osmanlı sahaları ile Batı Türkçesini beraber kullanacak ka­
dar Türkçeye hâkim olduğu gibi, Arapçayı ve Farsçayı da o dillerle
şiir yazacak k a d a r biliyordu. Divanında da yer yer Etoğu Türkçesi
ile veya Arapça ve F a r s ç a ibarelerle karıştırılmış şiirler su gibi akıp
gitmektedir.

K a d ı Burhaneddin Divanımn bir güçlüğü de tek nüsha olmak­

t a n ileri gelmektedir. Londrada British Museum'da (Or. 4126) bulu­
n a n bu tek nüsha harekeli, iyi ve temiz bir nüshadır. Müstensihi Kadı
Burhaneddinin h a t t a t ı olduğu anlaşılan Halil b. Ahmed 'dir. Sanat-
k â r â n e bir nesihle yazılmıştır. İstinsah tarihi 796 (1393-94) oldu­
ğ u n a göre, Kadı Burhaneddin h a y a t t a iken yazılmış, onım tarafın­
d a n da görülmüş demektir. F a k a t şairin nüshayı t a m bir t a s h i h t e n
geçirme fırsatını bulamadığı anlaşılmaktadır. H a t t a bazı yerlerde
müstensihin de tereddütte olduğu ve bu tereddüdünü üç nokta ile
işaret ettiği görülmektedir. Harekelerin t a m olmadığı ve harflere
noktaların konmadığı kelimeler de vardır. Müstensih h a t a s ı olarak
yanlış yazılan kelimeler, fazla veya noksan yazılan ve böylece vezni
bozulan mısralar d a mevcuttur. Harekelerde de bazı değişik şekiller
görülmekte, bunların hareke yanlışı mı, yoksa müstensihin şive far­
kı mı olduğu bir çok defa anlaşılamamaktadır. Hâsıh elde güzel bir
nüsha olmasına rağmen, bu nüsha da tek nüsha olmanın bütün güç­
lüklerini beraberinde taşımaktadır.

Kadı Burhaneddin Divanı Türk Dil K u r u m u tarafından faksi­

mile olarak neşredilmiştir (Ankara 1943). F a k a t bu faksimile o gün­
kü baskı şartlarında başarılı olmamış, sayfaların büyük bir kısmı
siyah çıkmıştır. Bizim metnimiz de maalesef önce bu faksimileden
hazırlanarak m a t b a a y a verildi. Ancak baskıdan önce eserin filmini
getirterek temiz fotokopilerini yaptırdık ve metni bu fotokopilere
göre yeniden elden geçirerek t a s h i h ettik. Asıl eserin ve elimizdeki
 V

fotokopilerin yalnız iki sayfasında yazıyı k a p a t a n siyah lekeler mev­

cuttur. Buradaki okunmaz mısralara metnimizde noktalarla işaret
edilmiştir. Bunun dışında bütün fotokopi sayfaları pırıl pırıldır. Bu
haliyle eserin yeni bir faksimilesinin yapılması çok temenniye değer.

Kadı Burhaneddinde esas itibariyle vezin sağlamdır. Ancak 14.

asrın zengin Türkçesini aruz kalıplarına sığdırmakta şair serbest
hareket etmiş, imâle ve zihafları bol bol kullanmaktan çekinme­
miştir. Kafiyede ise kendisine has bir serbestlik içindedir. Şair göz
kafiyesine bağlılık yanında, aynı kelimeyi aynı şiirde t e k r a r t e k r a r
kafiye olarak kullandığı gibi, kafiye için bazan kelimenin harekesini
bile değiştirmektedir.

Metnin tesbitinde, fazla transkripsiyon işareti kullanmaktan

kaçınarak, telâffuzu esas alan fonetik bir transkripsiyon tatbik et­
mekle yetindik. Kullanılan transkripsiyon işaretleri sadece ayın,
hemze, }j, n ve vokal-konsonant uyumu olmayan kelimelerdeki ğ,
Âr'dan ibarettir. Türkçede ses değeri teke irca edilmiş yabancı kon-
sonatların asıllarını ayrı ayrı işaret etmeğe lüzum görülmemiştir.
Bunları h e r zaman kullanmağa zaten lüzum da yoktur. Artık, me­
tin neşrinde, teferruatlı transkripsiyon yerine, umumî alfabe Ue ilmî
alfabe arasındaki farkı asgarîde t u t a n hafif bir transkripsiyon sis­
temi t a t b i k etmenin d a h a faydalı olacağı zaman gelmiştir.

Kadı Burhaneddinde devir ve s a h a icabı olarak, tabiî, geniş bir

Türkçeleştirme mevcuttur. Bu Türkçeleştirmenin uzun vokallere de
sirayet ettiği şüphesizdir. Ancak vezni fazla titiz olmayan bir me­
tinde vokallerin uzunluğunu veya kısalığını kestirmek kolay olma­
maktadır. Kadı Burhaneddinde bir vokalin, yerine göre bazan uzun,
bazan kısa kullanıldığını görmek kesin k a r a r vermeği büsbütün
güçleştirmektedir. Bu sebeple uzun vokalleri vezindeki telâffuzları­
na göre değil, yazılışlarına göre işaretlemek daha uygun görülmüş
ve böyle yapılmıştır. Yani â, û, % vokallerinin üzerindeki işaretler
bir telâffuz uzatma işareti değil, sadece imlâ uzatma işaretidir. Vo­
kalin nasıl telâffuz edildiğini değil, aslî imlâlanndaki elif, vav ve
ye ile yakıldıklarını göstermektedir. Nitekim vokal harfinin yazıl­
madığı yerlerdeki uzun asıllı vokallere bu uzatma işareti konulma­
mıştır. Kısacası bu işaretli vokaller vezne göre kısa olması gereken
yerlerde kısa, uzun olması gereken yerlerde uzun okunmalıdır.
VI

Metni tesbit ederken, tek nüsha karşısında olduğumuzu düşü­

nerek, umumiyetle tashih ve tamir cihetine gitmedik. Veznin bozul­
duğu bir mısrada çok defa bir kelime çıkarmak veya ilâve etmek
vezni düzeltmeğe yetmektedir. Ancak aynı mısrada seçtiğimizden
başka bir düzeltme de pek âlâ geçerli olabilir. Bu sebeple bozuk
mısralarda, yolu, çeşitli şıklara ve ortaya çıkabilecek yeni bir nüs­
ha ihtimaline açık tutmak tercih edilmiş ve düzeltmelerden kaçınıl­
mıştır.
Kadı Burhaneddin metninde bazı Türkçe kelimelerde çift şekil-
lilik görülebilecektir. Eski Anadolu Türkçesi ve Azeri sahası esasen
karışık şekillerin bulunduğu bir devre ve sahadır. Ayrıca böyle bü­
yük metinlerde indeks hazırlanmayınca çift şekilli kelimeler ister is­
temez kalabilmektedir. Kaldı ki Kadı Burhaneddinde yabancı asıllı
bazı kelimelerde bile çift şekillilik görülebilmektedir. Bu itibarla
bazı Türkçe kelimelerdeki çift şekilliliğin Türkçenin tabiî gelişme
seyri ile ilgili olduğu unutulmamalıdır.
Kadı Burhaneddin Divanının eldeki nüshası 608 sayfadır. Biz
şiirlerin başladığı ilk sayfayı, faksimilede de olduğu gibi, birinci
sayfa kabul ederek eseri numaraladık. Bu sayfa numaraları metin­
de y a n t a r a f t a kaydedilmiştir.
Kadı Burhaneddin Divanında mahlas kullanılmadığı gibi, klâsik
divan tertibi sırası da yoktur. Şiirlerin, mevcut nüshada, yazılış
sırasına göre dizildikleri anlaşılmaktadır. Kelime ve hayallerin a r k a
a r k a y a tekrarlanması insanda bu intibaı uyandırmaktadır. Biz di­
vandaki şiirlerin kafiye mısralarındaki son seslere göre sıralanma­
sını içine alan bir cetveli başa koymuş bulunuyoruz. Yalnız bu cet­
velde tertip yeni yazı alfabesine göre yapılmıştır. Ayrıca gazeller­
den başka, kolaylık olsun diye, rübâî ve tuy;ugları da bu cetvele it­
hal ettik.
Kadı Burhaneddin Divanındaki şiirlerin sayısı, gördüğünüz gibi,
üzerlerindeki numaralara göre, 1457 'dir. Ancak şiirlerin hakikî sa­
yısı bundan biraz d a h a azdır. Bir kerre 370 numarası dizgide yan­
lışlıkla 369 sayılı şiirin ortasına girmiştir. Böylece yürüyen numa­
r a l a r d a bir tane fazlalık vardır. Öte yandan yazmada mükerrer şiir­
ler mevcuttur. Müstensih bazan ilk beyitte t e k e r r ü r ü n farkına var­
mış, fakat bazan da bunu fark etmeden şiirin m ü k e r r e r şeklini ta-
 VII

mamlamıştır. Biz yazmanın bütünlüğünü bozmamak için bu müker­

rer şiirleri metinden çıkarmadık. Bunun bir sebebi de tekrarlanan
şiirlerin iki şekli arasında bazı kelime farklarının bulunmasıdır. Bu
yüzden m ü k e r r e r şiirlerde adeta ikinci bir nüsha durumu o r t a y a
çıkmaktadır. Müstensihi bu fazlalıkları yazmaya geçirmekte şaşır­
t a n şey elbette ki divanın büjnik hacmidir ve tertibe bağlı olmama­
sıdır.
Kadı Burhaneddin üzerindeki tetkikler, eski kaynaklar dışında,
son zamanlara k a d a r umumiyetle edebiyat kitaplarındaki ve ansik-
lopedüerdeki kısa yazılarla bazı makalelere inhisar etmekte idi. Son
senelerde Kadı Burhaneddin hakkında iki müstakil kitap çıkmıştır.
Bunlardan birincisi Prof. Dr. Yaşar Yücel'in Kadı Burhaneddin Ah-
med ve Devleti (Ankara 1970) adlı, diğeri Doç. Dr. Ali Alparslan'ın
Kadı Burhaneddin Divanından Seçmeler (İstanbul 1977) isimli eseri­
dir. Bunlardan birincisi Kadı Burhaneddinin hayatını ve tarüıî hü­
viyetini o r t a y a koymakta, ikincisi ise 125 parça şiiri ile onun edebî
cephesini t a n ı t m a k t a d ı r . Şimdi bunlara biz de Kadı Burhaneddin
Divanının t a m metnini ihtiva eden yeni bir kitap katmış bulunuyo­
ruz. Divan metninin böylece ortaya konması Kadı Burhaneddine
karşı ilim âleminde gittikçe a r t a n ilgiyi bundan sonra h e r halde d a h a
da büyütecektir.
Kadı Burhaneddin Divanı gibi güç ve aynı zamanda büyük h a ­
cimli bir metni kusursuz bir şekilde o r t a y a koyduğumuzu söyleye­
cek değiliz. Bilâkis, eserde, düzeltmeler cetvelinin dışında da, gözden
kaçan bazı hataların, çözülmemiş yerlerin ve h a t t a yanlış okımmuş
kelimelerin kalmış olabileceğini peşin peşin kabul etmek lâzımdır.
Ancak h e r haliyle bu metnin Kadı Burhaneddinin şimdiye kadar lâ­
yık olduğu şekilde kavranmamış olan hakikî değerini yeter derece­
de gözler önüne sereceğinden şüphe etmiyoruz.

Prof, Dr. Muharrem Ergin

 KAFİYELİ MISRALARIN SON SESLERİNE GÖRE
ŞİİRLERİN SIRASI

A, Â, A', E

4, 17, 20, 26, 41, 52, 58, 67, 73, 78, 80, 90, 93, 101, 103, 117, 127, 142, 150,
165, 172, 184, 185, 191, 199, 202, 225, 255, 272, 282, 286, 306, 319, 329, 334, 349, 388,
471, 473, 498, 503, 523, 524, 533, 536, 550, 553, 560, 563, 585, 590, 614, 629, 648, 654,
655, 706, 717, 758, 763, 771, 773, 806, 821, 835, 840, 843, 852, 854, 860, 861, 865,
883, 906, 916, 917, 918, 947, 956, 978, 982, 1027, 1046, 1053, 1084, 1095, 1130, 1141,
1148, 1149, 1159, 1171, 1203, I2I2, 1237, 1260, 1261, 1287, 1288, 1294, 1319, 1330,
J361, 1387, 1401, 1404, 1419, 1426, 1429, 1437, 1457

332, 446, 475, 493, 494, 1008, 1271

342, 522, 1006, 1090

54, 55, 144, 455, 593, 724, 1037, 1143, 1157, 1311

E, A

29, 37, 43, 77, 85, 89, 104, 121, 123, 124, 135, 140, 147, 164, 166, 167, 176, 177,
180, 183, 188, 193, 195, 206, 236, 240, 251, 260, 265, 275, 276, 281, 300, 305, 314, 340,
343, 351, 356, 365, 374, 389, 404, 414, 416, 417, 426, 440, 442, 448, 453, 458, 459, 464,
468, 479, 482, 488, 496, 513, 525, 535, 544, 548, 552, 557, 571, 573, 576, 580, 600, 602,
608, 620, 621, 634, 637, 661, 663, 677, 679, 680, 681, 683, 688, 690, 692, 695, 703, 715,
719, 721, 723, 732, 748, 762, 786, 797, 799, 805, 808, 812, 813, 818, 847, 870, 889, 890,
899, 908, 922, 928, 958, 962, 965, 971, 985, 991, 996, 1017, 1024, 1033, 1038, 1044'
1051, 1054, 1059, 1076, 1094, 1104, 1105, 1109, 1123, 1136, 1140, 1150, 1189, 1195,
 IX

1199, 1244, 1246, 1254, 1265, 1266, 1276, 1281, 1286, 1292, 1293, 1297, 1327, 1349,
1364, 1379, 1445, 1446, 1451

987. 1284

G (gı)
967

G (ge)

936

H, H

105, 194, 218, 288, 318, 371, 410, 411, 436, 502, 512, 528, 597, 603, 605, 667,
850, 875, 882, 929, 976, 1101, 1144, 1175, Îl84, 1204, 1296, 1299, 1342, 1354, 1355,
1428, 1430

I, î, î,

65, 92, 128, 136, 145, 149, 153, 169, 197, 211, 213, 222, 235, 245, 247, 261, 262,
279, 2Ö4, 296, 308, 313, 330, 375, 386, 396, 398, 407, 451, 465, 467, 48?, 500. 517,
537, 546, 566, 591, 625, 638, 649, 658, 665, 674, 676, 710, 728, 749, 751, 769, 782, 790,
792, 803, 816, 8İ9, 857, 909,923, 955, 966, 997, 1003, 1030, 1047, 1048, 1066, 1108,
1116, 1117, 1206, 1247, 1257, 1263, 1295, 1318, 1320, 1321, 1322, 1323, 1348, 1350,
1356, 1365, 1393, 1394, 1402, 1413, 1422, 1431, 1434, 1435, 1447

1, î . I

9, 12, 18, 27, 28, 33, 44, 45, 49, 57, 61, 66, 70, 83, 96, 99, 111,120,122,125, 131, 132,
148, 151, 157, 160, 171, 178, 189, 203, İ205, 228, 268, 278, 287, 294, 299, 327, 336, 339,
359, 364, 366, 425, 429. 452, 478, 490, 509, 530, 532,'558, 588, 595, 599, 616, 626,
627, 632, 641, 656, 693, 699, 702, 705, 731, 744, 752, 765, 796, 798, 825, 853, 878 ,885,
904, 924, 940, 946, 964, 968, 988, 989, 995, 1000, 1032, 1035, 1042, 1043, 1052, 1062,
1072, 1073, 1089, 1097, 1102, 1118, 1125, 1126, 1179, 1201, 1205, 1211, 1241, 1253,
1272, 1274, 1277, 1285, 1324, 1331, 1338, 1406

K (kaj
1, 2, 15, 74, 95, 201, 354, 742, 839, 1173, 1245
X

K (ke)

10, 14, 139, 155, 492, 495, 539, 551, 651, 652, 662, 736, 781, 794v 801, 1021, 1083,
1103, 1110, 1119, 1169, 1210, 1315, 1370, 1382, 1408

I.

8, .38, 53, 75, 84, 110, 113, 126, 204, 223, 243, 263, 266, 331, 369, 372, 381, 390,
434, 454, 518, 613, 628, 671, 672, 686, 735, 759, 764, 783, 815, 872, 891, 895, 910, 911,
935, 943, 952, 977, 993, 1002, 1004, 1016, 1045, 1085, 1093, 1111, 1170, 1233, 1249,
1250, 1259, 1262,1300, 1358, 1362,1389

11, 13, 19, 21, 25, 39, 46, 48, 76, 81,86, 94, 98, 143, 146, 152, 181, 186, 200, 207,
208, 220, 221, 226, 230, 237, 239, 244, 254, 269, 271, 274, 283, 292, 295, 297, 298,
303, 325, 328, 333, 341, 355, 360, 363, 376, 382, 387, 394, 397, 401, 409, 419, 427, 439,
443, 480, 484, 487, 491, 507, 514, 515, 519, 545, 559, 568, 583, 592, 596, 598, 604,
611, 619, 624, 635, 642, 657, 691, 697, 698, 701, 722, 733, 734, 739, 740, 745, 747,
753, 755, 757, 767, 772, 774, 775, 776, 789, 791, 804, 811, 822, 827, 828, 832, 849, 856,
859, 863, 866, 869, 871, 896, 897, 898, 907, 920, 933, 950, 951, 957, 969, 972, 975, 99~9,
1005, 1009, 1010, 1012, 1018, 1020, 1023, 1025 ,1031, 1034, 1036, 1056, 1063, 1064,
1067, 1092, 1098, 1106, 1113, 1121, 1128, 1134, 1139, 1155, 1163, 1166, 1178, 1182,
1183, 1185, 1186, 1200, 1207, 1213, 1216, 1230, 1234, 1258, 1264, 1267, 1275, 1301,
1304, 1326, 1333, 1334, 1391, 1407, 1450, 1453, 1456

N, N

3, 5, 16, 32, 36, 42, 59, 60, 69, 72, 79, 91, 102, 106, 114, 115, 130, 134, 156,161,
162, 168,173, 192, 209, 214, 216, 217,224, 229, 238, 242,246, 252,256, 280, 285,
290, 293, 302, 304, 311, 317, 320, 322, 326, 338, 345, 348, 350, 353, 361, 380, 383, 384,
391, 392, 403, 412, 413, 415, 420, 421, 422, 430, 431, 433, 435, 460, 470,476, 481, 511,
538, 547, 549, 561, 578, 587, 606, 609, 612, 622, 631, 645, 650, 659, 664, 700, 704, 708,
711,713, 714, 727, 730, 750, 756,760, 761, 766, 778, 779, 788, 793, 795, 824,830, 833,
837, 838, 845, 846, 851, 864, 874, 880, 884, 892, 894, 903, 905, 913, 915,921, 925, 930,
932, 939, 949, 960,961, 973, 974, 980, 984, 998, 1014, 1026, 1041, 1060, 1061, 1071,
1077,1078, 1079, 1087, 1088,1099, 1100, 1107, 1120, 1127, 1131, 1153, 1154, 1155,
1161, 1172, 1176,1177, 1196,1197, 1223, 1224, 1225, 1226, 1228, 1229, 1235, 1236,
1240, 1243, 1251, 1256, 1289, 1290, 1291, 1303, 1306, 1308, 1309, 1314,, 1316, 1328,
1329, 1339, 1346, 1347, 1367, 1386, 1395, 1432, 1448, 1452
 XI

7, 22, 23, 24, 30, 31, 34, 35, 50, 51, 56, 62, 63, 64, 71, 87,88, 97, 100, 108, 116,
119, 129. 133, 138, 141, 154, 158, 163, 179, 182, 187, 190, 210,212, 215,219,227,232,
233, 249, 250, 257, 258, 259, 264, 267, 277, 289, 291, 301, 310, 315, 316, 324, 335, 344,
347, 352, 358, 367, 368, 373, 377, 379, 385, 393, 395, 399, 405,406, 418, 423, 424, 428,
432, 437, 441, 444, 445, 447, 450, 462, 463, 469, 474, 477, 483, 486, 497, 499, 501, 504,
506, 508, 510, 520, 521, 527, 529, 531, 534, 540, 541, 542, 543, 554, 562, 564, 565, 567,
569, 570, 572, 577, 579, 582, 584, 586, 589, 594, 610, 615, 617, 618, 623, 630, 633, 636,
639, 643, 653, 660, 666, 668, 669, 670, 673, 678, 684, 687, 689, 694, 696, 709, 712, 718,
720, 725, 737, 738, 741, 743, 746, 754, 768, 770, 780, 784, 785, 787, 802, 807, 809, 817.
826, 829, 831,834, 842, 844, 848, 855, 858, 862, 867, 868, 873, 877, 879, 881, 886, 887,
888, 893, 901, 902,912, 919, 926, 927, 931, 934, 937, 938, 941, 942, 944, 945, 948, 954,
959, 963,970, 979, 981,990,992, 994, 1001, 1007, 1013, 1015, 1019, 1022, 1028, 1029,
1039,1040, 1049, 1050, 1055, 1057, 1069,1070, 1080,1081, 1086, 1112, 1114, 1115, 1124,
1133, 1138, 1142, 1145, 1146, 1147, 1152, 1158, 1160, 1162, 1164, 1165, 1167, 1168,
1174, 1180, 1181, 1188, 1190, 1191, 1192, 1193, 1194, 1198, 1208, 1209, 1214, 1215,
1217, 1218, 1219, 1220, 1221, 1222, 1227, 1232, 1238, 1239, 1242, 1248, 1252, 1255,
1268, 1269, 1270, 1273, 1278, 1280, 1282, 1283, 1298, 1302, 1305, 1307, 1310, 1312,
1313, 1332, 1335, 1336, 1337, 1340, 1341, 1343, 1344, 1351, 1352, 1353, 1357, 1359,
1360,1366, 1368, 1369, 1371, 1372, 1374, 1375, 1378, 1380, 1383, 1384, 1385, 1390,
1397, 1398, 1400, 1403, 1405, 1409, 1411, 1412, 1415, 1416, 1417, 1418, 1420, 1421,
1423, 1424, 1425, 1433, 1436, 1438, 1440. 1441, 1443, 1444, 1449, 1454, 1455

231, 378, 986

47, 118, 196, 307, 312, 321, 438, 456, 505, 555, 574, 581,601, 640, 646, 647, 675,
729, 823, 900, 1011, 1096, 1122, 1135, 1151, 1325, 1363, 1373, 1376, 1377, 1381, 1392,
1396, 1399, 1410, 1414, 1439

82, 159, 175, 248, 270, 309, 323, 346, 408, 461, 485, 556, 607, 682, 777, 1074,
1279, 1388, 1427

U, Û, Ü

109, 234, 241, 400, 457, 526, 726, 876

XII

Ü, U
449, 836, 1317

174, 810, 1129, 1132, 1442

6, 40, 68, 107, 112, 137, 170, 198, 253, 273, 337, 357, 362, 402, 466, 472, 516,
575, 644, 685, 707, 716, 800, 814, 820, 841, 914, 953, 983, 1058, 1065, 1068, 1075,
1082, 1091, 1137, 1187, 1202, 1231, 1345
 DÜZELTMELER

ŞİİR NUMARASI-SATIR YANLIŞ DOĞRU

1-14 dükâna dügâne

2-4 bergâr berkâr
6-12 hutta hıtta
8-1 bana bana
12-7 kendüye gendüye
15-7 câha çâha
15-14 bedenâyı beden eyi
19-6 efkâr efgâr
19-10 bergâr berkâr
23-8 ana sana
24-11 buldı bildi
30-4, yâkûtdur yâkûtdur
30-9 ağzı ağızı
30-9 'isâ •îsâ
36-6 kilden gilden
37-8 kil gil
47-9 hüsn-i hüsn
50-6 ağzuna ağzuna
57-9 kuşesine gûşesine
59-7 bulısardur nolısardur
60 69 60
61-8 süci suçı
67-3 şeşdür şeşder
82-5 sepüşken sepişken
85-10 eşer aşar
88-2 ezeler azalar
91-1 âhın âhin
97-5 kemişdüm gemişdüm
102-4 kâfûr-i kâfuru
111-13 râstum râstam
113-6 hîç kâra hîç-kâre
115-12 bergâr berkâr
XIV

ŞtiR NUMARASI-SATIR YANLIŞ DOÛRU

121-5 saçun suçun

121-11 karâra karara
123-5 iyle ile
131-17 $âdını şâdiyi
133-9 kaba kıya
138-12 zân z'ân
152-9 sirâ serâ
156-2 âferîn sin âferînsin
160-9 işba' işba'
162-10 gök k'ol
190-22 pây-dârda pây-ı darda
205-6 nvâ reva
205-9 derdiifie der döke
210-8 süresincedür süzesincedür
211-1 sâdî sâkî
211-1 sâkî sâkı
235-7 zâyî' zayi'
238-1 fandan handan
240-7 kuşe gûşe
245-6 uşşak 'uşşak
269-5 müşk ile müşkile
269-7 müderrisi yüz müderrisiyüz
270-3 ağzını ağızını
274-17 zâyî' zayi'
298-3 bcnuüe befiüfic
300-6 firişte ferişte
306-5 nesim nesîm
307 kemişmiş gemişmiş
312-1 yarun yânın
313-11 kemişmiş gemişmiş
315-31 serv-i servi
317-2 ya cana yacana
317-11 sâmâna samana
317-16 kemişürem gemişürem
324-3 söyle şöyle
331-14 •anadil 'anâ dil
333-4 dirmedüm diremedüm
333-11 yili ili
343-7 gönilerem günilerem
345-1 vü u
349-18 yanağı niçün yanağı neçün
362-10 pîri pîrî
365-11 muhakkik muhakkik
 XV

ŞÎÎR NUMARASI-SATIR YANLIŞ DOĞRU

370 370
371-2 şerabun şerâbun
388-9 fânidür fânîdür
389-6 kendüyi gendüyi
391-3 buse buse
397-9 dâd mı dâdumı
428-6 olmıya olmaya
456-1 içün çün
457-4 olmıya olmaya
471-6,10 şeşe şaşa
479-14 bayıle bayıla
490-3 yanarum yanaram
493-3 dimağ umda dimâğumda
499-2 nesine ne sine
509-9 bi'aynihî bi'aynihi
509-11 köniled) güniledi
533-1 dile râmâ dil-ârâma
533-3 derûnıdır derûnîdür
542-3 rakîbden rakîbden
546-6 mu'min mü'min
549 551 549
554-7 dimağumı dimağumı
560-5 sahra* sahra
589-1 ağaz âğâz
595-10 cüz cür
598-1 çm çin
615-6 süri sûri
622-18 zirelerün zîrelerüfi
623-13 ki ki bir
630-13 hûr-'ayn hûr-ı 'în
657-10 zulâm zalâm
668-5 esjjâb eshâb
695-13 müşg-i müşgi
731-9 bilûiie bilüiie
752-7 hüznüni hüsnüni
772-9 neft nef^
773-3 yalguzun yalguzek
775-3 serv servi
776-4 serv-i sırr u
776-8 emi...'ân ümmî... 'ârî
779-4 seni sen seni
781-4 şişesine şişesine
781-9 rast-ı rast
XVI

ŞltR NUMARASI-SATIR YANLIŞ DOĞRU

786-8 sonmadan sonmadın

793-4 i'tidârına i'tizârma
793-7 gîsûlarun gîsûlarun
796-11 istep isdep
796-13 kitap kitâb
806-5 uyur uyır
811-17 ge liy gel iy
825-9 nakîü nakiyyü
839-8 seb' seb"-i
839-11 çiftüz ciftüz
841-5 nisa nese
875-11 bil bal
875-16 pelguzekün yalguzekün
895-8 yüzün yüzün
907-3 taze taze
908-6 imânına îmânına
924-6 zü fi zülfi
931-2 irür ince irürince
932-5 karaljlan karaladı
940-2 beş baş
941-2 virürlerse virürler ise
948-4 birini biribi
949-7 ruh rûh
967-5 yeter yiter
984-10 bakîsin bakîsini
998-6 pelguzek yalguzek
999-18 düşdi niçe düşdi
1002-12 ur ur durur
1032-2 misgîn miskin
1058-7 hayalün Ijayâlüii
1112-4 isneyni 'sneyni
1127-5 •âkl 'akl
1136-14 'akl •aklu
1151-19 işicek içicek
II57-3 adem âdem
1157-8 nûr nuru
1158-6 besta beste
.1176-7 deli dili
1180-5 çevşen cevşen
1203-1 sanâ sana
1208-11 be ben
1239-7 sikke sikke
1261-5 günül gönül
 XVII

ŞIİR NUMARASI-SATIR YANLIŞ DOĞRU

1285-4 îmây idî îmâyidi

1286-6 o ol
1291-9 buluraram bvıluram
1314-10 za'mmda... rây egân zu'mmda... râygân
1371-2 çeşm-ı (veya) çeşmi
1405-1 şeylı şeyh
1446-2 be ile

**

Aynca şu mısralardaki kifi kelimesi giji olacaktır:

85-10, 88-3, 90-5, 107-9, 120-7, 262-8, 273-6,10, 295-9, 349-2, 362-10, 385-5,6,
389-3, 394-9, 395-5, 407-8, 419-4, 490-4,532-13, 642-9, 646-15, 651-8, 796-4, 805-3,
809-11, 822-7

839 numaralı şiirin 6. mısraını teşkil eden şu satır da dizgide düşmüştür :

derdiyile şimdi ktlur cân ile gönül sibak

METİN
gönülde kopah sanemâ bir safâ-yı *ışk
toldı bu 'âleme yine bizden nidâ-yı 'ışk
bu derdümün devâsma 'akl idimez 'ilâç
benzer bu derde ki gerek olur devâ-yı 'ışk
kanı gönülde su vü gözümün yaşını kan
benzüm gümişin altun ider kîmyâ-yı 'ışk
'anber saçı çininde cânum müşki çîn ider
olmadı binden özgeye hergiz hatâ-yı 'ışk
zülfi nihayetine bu 'ışkum iremedi
gerçi yöriyimez kişi hergiz be-pây-ı 'ışk
çün geldi 'ışk milkini ana sımarladum
tedbîr-i memleket hele kaldı be-rây-ı 'ışk
kan ile destemâz aluram lebleriyiçün
tâ bir dükâna rast kılam ez-berây-ı 'ışk
'ışkuii ahıtdı kanumı vü la'l-i leblerün
'arz ider özini ki benem hûn-behâ-yı 'ışk
yürek delük delük olıban nâleler kılur
da'vîsi bu ki ya'nî benem şimdi nây-ı 'ışk
tardur gönül be-ğâyet ü 'ışkufi denizi od
cân niçe katlanı bile pes der-hevâ-yı 'ışk
ben yâr 'ışkıyile toğıban böyimişem
mahrum olmaya kişi ender-serây-ı 'ışk

sûhte gönüllere kıldı yine câr 'ışk

iy niçe 'âşıkları kıldı yine zâr 'ışk
kıldı yanahlarumı cümle mu'asfer meğer
anun içün eyledi cedveli bergâr 'ışk
gerçi ki mahmur ider lebleriyile cânı
Kadı B. - F. : 1
şükr ana ki gözlerin eyledi h a m m â r 'ışk
küfrini gîsûsınun cânumuz îmân bilür
bağlayah bilüme bir kara zünnâr 'ışk
toldı gönülde hevâ komadı hâlî mekân
lâcerem oldı kamu bu der ü dîvâr 'ışk
'âşık u ma'şûkanun 'ışk iledür varlığı
bahıcağ ol ortada yine günehkâr 'ışk
hastaya olan şifâ ahdine kılan vefâ
meclis içinde safâ gül bitüren hâr 'ışk
biz nicesi 'ışk ile olmayalum bir çün
biz yoğ iken vahdete eyledi ikrar 'ışk
verziş-i 'ışk eylese bizçileyin kişiler
nola çü verziş kılur günbed-i devvâr 'ışk

nigârînâ bu gözlerden nasibi kanı 'uşşâkun

ki her dem leblerün içün dökilür kanı 'uşşâkun
müberka' olıban şâhâ nühüfte kıla hüsnüni
nevası rastı yohdur meğer ki canı 'uşşâkufi
bilün gibi hilâl olduh ağızuii tek hayâl olduh
hayâlüıl olalı şâhâ bu dem mihmânı 'uşşâkun
gel iy 'ışkına kuşanan dil ü cân vir cefâ cevr al
geh assı geh ziyan eyle budur dükkânı 'uşşâkun
egerçi 'âm îmânın tamâm eyler şehâdetler
kemâle irmeye sensüz şehâ îmânı 'uşşâkun

lebün meyiyile bir dem dimağ eger ter ola

gerek ki sözlerümüzden cihan mu'attar ola
gözüm nemi neme eksük komaz velî yâruiî
yaşuma ger neme nûr ise dahi hoş-ter ola
koya bilürse başı ayağına halk-ı cihan
gerek ki zülfi gibi cümle ser-be-ser ser ola
hevâ dimâğuma urdı 'aceb degül şimdi
bu göz yohndan eger yaşlarum mukattar ola
hayâlüne taparam büt-perest hod degülem
nireye bahar isem sûretün musavver ola
meğer ki bu gönülüm ârzû-yi şekker ider
ki dâyimâ ağızumda lebün mükerrer ola
nigârâ la'I-i lebün 'âşıkı durur bu gönül
key ise cennetün içinde havz-ı kevser ola
sabah turu gelip yüzüne bahan gözler
gerek ki gam çerisi üsdine muzaffer ola
nigârâ rast diyelüm çü servün oldl revân
kıyamet oldı gerek kamu serve server ola
dem olmadı mı demünden ki bir dem ola ana
niçe niçe kapudan taşra halka-i der ola
oduna çünki berâhîm 'işkile düşe .dil
hayâlünün bütini yonmağ ile âzer ola
güneş ile gicenüfi ictimâ'ı yoh ya neçün
bu kara zülfi nigârun yüzinde derhor ola
bu rast kaddüni çengî görürse dutma 'aceb
eger muhalif idüp sazını muhayyer ola
nigârâ 'ûdı saçun kıldı yinile kânun
k'anun hayâliyile dil hemîşe micmer ola

neler gördüm ne şerh idem nigâruft yüzi alından

sini bilmeyen anlamaz yeminini şimalinden
başumda leşker-i sevda çü düzdi hayl-]^ânesin
'aceb dutma eger bu ten hayâl ola hayâlinden
eger dîvâne oldum ben anufi 'aklına ne noksan
ve ger noksan olur bende ne eksilür kemâlinden
beni zülfeyni kıhyle salıp bende oda saldı
bilimezem ne kopısar anun kîl ile.kâlinden
güneşdür yüzi dildârun ilâhî müstakim olsun
göiiüli sahlasun allah anun yüzi zevalinden
visale döyimez cânum firaka takati yohdur
firâkun odı hem yigdür visâlün ihtimâlinden
benem leylîye mecnûn bes niderem güneş ü ayı
cana leylî izi tozı yig ola ay Cemâlinden
bu dünyâda binüm sensin ü ol dünyâda sinün ben
kaçan ise asıhsar bu kolum tûbî lalından
sâkî tolu sun niçe niçe zühd ile perhiz
mutrib yine düz nağme-i 'ûd-ı tarab-engîz
dil sinene bağlandı cân asıldı lebünden
her mevlevî gerek düze bend ü şeker-âvîz
melekdc ağız böyle niçe ola dür-efşân
yâ hûrîde heç böyle kaçan ola dil-âvîz
nâzük tenüni bilimezem cân mı beden mi
hele sanuram ben anı rûh-ı beden-âmîz
hûn-ı ciğeri gözlerüm ahıda zaruret
çün hindû gözün aldı ele hancer-i hûn-rîz
şol la'I-i lebün cilve kılur ise cihâna
başdan başa surh-âb ahıda hutta-i tebrîz

bahsa şâ'irler yüzüne hüsn-i matla* görseler

zülfüni saçsan yüze mâh-ı mukanna' görseler
ağlasam gözlerümi 'ayn-ı müdemmâ anlasafi
inlesem bu tenümi şem'-i müdemma* görseler
la'lüni sen ağzuma urup ısırsafi lebümi
cümle-i ehl-i nazar nâzük murassa' görseler
ağlasam inilesem yansam tapunda iy nigâr
mutrib ü mey şâhid ü şem' ile mecma* görseler
sen gice düş misin ü gündüzle gözümde hayâl
bir huzur ehli kanı vakt-ı muvazza' görseler
hızra lâzım neyidi karaftuhhda istemek
âb-ı hayvana senün la'lüfii menba' görseler
kat'-ı bed-gûyun dilinde kat' iderem ben sözi
ehl-i dil başların oynar hüsn-i makta' görseler

8
*ayn-ı şifâ durur bana gözündeki 'ilel
görmez göze göz anı ki gözinde var sebel
kıldum karâr zülfine ki kıl kılam teni
edvar içinde böyle kanı kavi ile 'amel
behrâm gözüfiün şehâ tîrine yoh hatâ
 5

ger sad-hezâr hîleyile def* ide zühal

zülfüni tara ki ola âsân bu müşkilüm
ki safi a yaraşur şehâ şol *akd ü işbu hal
uçmalıda çün yüzün ola huriye ne mecal
ol tende ki tapun ola her ruha ne mahal
ger varlığumı bir nazar ile alur isen
hâzır durur nikâbunı kaldur vü al el el
şîrîn kılur lıayâli lebinün bu *ayşümi
hamr itdi gözleri ne ki varlıhda buldı hal
kâlümde kılca hîç mihek 'ayb bulmaya
kalbümde kalb kanda bula bile her dagal
vaslun şu'â'ı mürdeyi ger zinde kılmaya
bu fasi içinde bellü durur cedy olur hamel

dilberâ insafa gelgil niçe niçe dilberi

ben yüzüni göreli hod dilberîyem dilberi
ben ayağuna fidâ baş koymışam haylî durur
sen bu hâlümi benüm bes aftlamagıl serseri
boyuiîa tûbî ne nisbet bir kuru ağaç durur
kim getüre bile dile servi yâhud *ar*an
ben sen ayı göreli irdüm kemâle anca ki
hüsnüni vasf itmeg içün oldı zihnüm enverî
şı*a ehlinden degülem lîk vardur bu kadar
ki hüseynî la*lüft içün ahıduram ca'ferî
dünyâda dahi ne diler şol kişi ki der-bahâr
suna ayağ eline ma*şûka-i hoş-manzarı
özgeleri medh idenler göreli şâh yüzüni
bir yi.ni tûmâr idüp yudılar eski defteri
ne revâdur ki göre la'l-i lebüni her dagal
bilmeğe anı binüm tek kişi gerek cevheri
incü dişüiiün hayâli düşeli gönül üme
yüzüme yalduzlamışam ser-be-ser âb-ı zeri

10
cânumı 'ıskuna satdum dahi behâ ne gerek
bafla ho yoluna cân virmege behâne gerek
6

nigârâ kâmetüne kılmışuz gönüli fidâ

zîrâ İd serv-i revana revân revâne gerek
dükâna bahmadı bâzârî olmadı gönülüm
velîk la'l-i lebünçün varam dükâna gerek
kanumı lebleri içdi vü düşdi araya kan
cânum dahi kuşanuban bu kana kana gerek
nigârâ zülfüni tağıt karası çoğ olsun
ya ada ya sana lâyık çeri yasana gerek
kenarı andan u andan kenâre istemcgil
meyane derd-i dil ehli işi meyane gerek
çü lutfunı bilürem ger günâh kıldum ise
yazana kılma cefâyı cefâ yazana gerek

11
derdmendüm derde tîmâr isderem
hastayam gözüni bîmâr isderem
bir nazar kılsan nola ahvâlüme
zî delü esrügi mi'mâr isderem
kaşıdur mihıâb ü yüzi kıbledür
bes neçün zülfini zünnâr isderem
gözlerümün köşesidür odağun
anun içün afia idrar isderem
cân ü ten 'akl ü dil ü varlıh virüp
yâra kul oldum bir ikrar isderem
degülem bâzârî bîzâr olmazam
tâ ki cânum ola bâzâr isderem
tâ ki bir kez dahi düşe ol nazar
dâ'imâ eflâki devvâr isderem
cevr elinden cân ü dil kurtarmağa
'anberüflden iki tatar isderem
gîsûn içinde azar cânum velî
sen beni görgil ki âzâr isderem
severem zülfünle ağızuftı ben
'ömrüm uzun 'ayşümi tar isderem
gözi uyır la'l söyler severem
fitne hufte bahtı bîdâr isderem
kıl yarar cânum ki ire biline
ince yola girmeğe yâr isderem
gözi kıldı gönül ilini harâb
gezmişem ben il ile şâr isderem

12
çîn idelüm saçı çîni hatâya saldı bini
sebeb nedür 'acaba ki cezaya saldı bini
dudağı buse didi vü havale kıldı yüze
egerçi nakd idi vechi bir aya saldı bini
göziyile ki göftül hastadur devam umaram
tabîb bilmedi nabzı devaya saldı beni
gönüli kendüye kullâb ilen getürdi saçı
ırağa atmağ içün kaşı yaya saldı bini
ne dem durur ki mis ahun degül vücûdun ile
fidâ olam oduna kîmyâya saldı bini

13
döker gözüm yaşın seylâb her dem
kılur yir yüzini sir-âb her dem
gönül tebrîzine geleli ol şâh
ahıdur gözlerüm surh-âb her dem
semâ'ı cerhi neyledi cânuma
gözümi eyledi dölâb her dem
kaçan konışam ol mâh ile diyü
elümde zîc ü üstürlâb her dem
lebün 'ışkınadur mey-hânelerde
ki içerler şarâb-ı nâb her dem
lebün efsûnınun mu'cizligine
mukırdur cümle-i ahbâb her dem
hicâb oldı yaşum kirpüklerüme
kaçan yol bula anda hâb her dem

14
hûb cihanda çoh velî nâzük ü dil-rübâ gerek
cana vida' kıluljan 'ışkına merhaba gerek
ben kim olam ki depredem bir kılını gîsûsınun
8

başın eline alı ban ol iş içün sabâ gerek

gonca ağızın açmağa kimün eli irişiser
âteş-i 'ışk mevsümi irişiben hevâ gerek
tâ ki safâ gire ele ka'be yüzinde ol bütün
cünne dahi kabâ olup yine kabâ 'abâ gerek
derdiyile çü esrügem dürdiyile yazam h u m a r
pes nidelüm çü hastayuz derdümüze deva gerek

15
şehâ reyhan mı şol hattun muhakkak
ya kâfur üsdine 'anber murakkak
ne dürdür şol ki derhor görürüz biz
ki aydan müşteri olmış mu'allak
ne hûrîsin kusurun yoh nigârâ
ki cennetdür tamu sinüîîle el-hak
zenahdânunda gönlüm câha düşmüş
müselseldür cânum zülfünde mutlak
âğızun nüktesi şîrîn ü nâzük
saçun ma'nîsi pîç-â-pîç ü muğlak
elüne âyine al yüzüne bah
kiçi barmah niçe kılmış ayı şak
şehâ şâhîn gözün apardı gönli
sanasın bedenâyı kapdı başak

16
ser-hoş gözi bilür ki mestâne-i 'ıskam ben
bir 'âkil-i ma'nîyem dîvânc-i 'ıskam ben
her bî-hıredün sözi ki ta'ne kılur bana
senden bini ayırmaz ez-hâne-i 'ıskam ben
cânâneye ben cânı çohdur ki revân itdüm 10
cânum binüm oldur ki cânâne-i 'ıskam ben
gencîne-i hüsnini pinhân ideli dilde
gökçeklige bay oldur vîrâne-i 'ıskam ben
rûşen bu durur yanmah oldı yüzine vâcib
şem' olmağa her cana pervâne-i 'ıskam ben
 9

17
cân olur ise bârî cânâne-i *ışk olsa
mest olur ise kişi mestâne-i 'ışk olsa
gözlerüm ahıdur dür sarraf getür urdur
dürdâne olur ise dürdâne-i 'ışk olsa
her bir kişi dünyâda erlikden ider da'vâ
merdâne olur ise merdâne-i *ışk olsa
her çend ki her şem'e pervane düşer olur
yoldaş bize bu yolda pervâne-i 'ışk olsa
kıldı lebi ol yârun şerbetlerini hâzır
dîvâne içün lîkin dîvâne-i 'ışk olsa

18
bafia ki uş dilberîyem niçe niçe dilberi
cânı al el virenün tutma işini serseri
ben hüseynî cân virürem göreli vech-i hasen
gör ne düzmijdür yaşum bu yüzde zerr-i ca'ferî
olma dahhâk iy nigârîn zulmi çoh kılduğuna
tutma ırah kendüzüfiden kâveyi âhengeri
dil denizi mevci çoh oldı vücûdı sayılama
ger karâr isder isen salgıl denize lengeri
dem gelür ki dem ururam şâhâ 'ışkufidan sinün
dak dutalar mı eger kükrer ise ner cengeri
şol kişi gerek ki ikdam eyleye bu 'ışka ki
sol elinde başı ola sağ elinde hançeri
19
dil saçuîi arasında azar ise ne kılam 11
cân başuma sevdâfii yazar ise ne kılam
bâzârumı germ idem zânlığ ile sana
zârunıdan eger dilber bîzâr ise ne kılam
efkâr ide zülfünde bu *akl ki şeydâdur
bîçâre gönül eger efkâr ise ne kılam
ikrârum ana ol ki kılmaya bana inkâr
binüm delü gönlüme inkâr ise ne kılam
cedvel ahıdur gözüm ayağına şol servün
dolabı bu gözümün bergâr ise ne kılam
10

20
ger gümânun var ise gamzeleri yarasına
sen dahi bencileyin vir gönüli yâra sine
şol ki yarı lebinüfi yaralar ofialda bilür
ne gümân gamzeleriyile yürek yarasına
ohı cevşen deler ü yarası vü demreni yoh
dil ki oğraya ana ol bile ki yarası ne
ğâzi gözün çü şehîd eyleye 'âşık gönülin
'ışk ile gerek irüre sanemâ yarasına
şîşedür gönülüm ü senk durur yâr dili
şîşe çün senge ura kendüzini yara sına

21
katı gele lebüıî cevher dir isem
mükerrerdür eger şekker dir isem
benüfie nokta-i 'anber didüm ben
hemîşe diyeyüm derhor dir isem
yüzinde hüsn 'ilmin ohımışam
bana ta'n itmegil ezber dir isem
gönül mısrında çün sensin 'azîzüm 12
revâdur yûsufa çâker dir isem
tenüne yasemin direm hemîşe
'aceb tutma miyân lagar dir isem
melek tasdik ide ger bî-tekellüf
sana ma'şûk-j hoş-manzar dir isem
bana fahr ola ayağun tozıyçün
hemîşe medh eger ber-ser dir isem
demür döymez oduma sana koymaz
yiridür gönlüne mermer dir isem
niçe ser şervüft içün oynamışlar
safla lâyık durur server dir isem

22
görmek ağızı noktasın nûr-ı basar degül midür
yafiağını ay anlamah hüsn-i nazar degül midür
nakş-ı cemâli dilberün gözde hayâl bağladı
 11

gönüline mahabbetüm nakş-ı hacer degül midür

yürek odma diledi su saça gözlerüm yaşı
gel baha dur ki şimdi ol dahi biter degül midür
gönül e oğrayan hevâ irdi saçuna zerresi
âyineyi elüne al zîr ü zeber degül midür
gerçi kazâ durur anun 'ışkı bu delü gönüle
yüregüme tohınan oh tîr-i kader degül midür
şimdi anun hevâsma hutbe ohınur aduma
yüzde bu gözlerüm yaşı sikke-i zer degül midür
anı ki iki hâcibün kıldı cemâlün iline
eğri otur u toğru di 'adl-i 'Ömer degül midür
nola eger karıncalar çohdı lebün serabına
hokka-i la'lde tolu şchd ü şeker degül midür
gerçi ki 'akl kocadur la'l-i İcbüne iricek
terk idüben bilülerin emcek emer degül midür

23

gözleründür hüsn içinde iy nigârîn alalar 13

niçe bir sihr ile cân ü 'akl ü gönül alalar
ben ki 'uşşâkun nevasını nühüfte kıluram
bu sipâhân perdesinde ne revâdur çalalar
bahr-ı hüsn olmış cemâlün dil gerekdür âşinâ
ki cevahir bulmağ içün ana karşu talalar
hûrî vü perî vü inşân ü ferişte cümlesi
çün nikâbun götüresin ana vâlih kalalar
ehl-i 'irfan bir nazarda neydügüni bilüben
cân adın sinün katunda anmaya uyalalar

24
dimâğumda hayâlündür musavver
lebün zikri bu dilümde mükerrer
şehâ gîsûna oğrayan sabâdan
dimâğumun meşâmıydı mu'attar
lebünden bir hayâl itdi gönülüm
ki oldı gözlerümden ol mukattar
kazâyise rızâdur bana 'ışkufi
12

çü olmış idi ezelde mukadder

vücûdum hâk ü gözlerüm yaşı âb
odum 'ışkufi hevâsıyle muhammer
gönülde zülfi 'ışkın buidı 'âlem
çıhar kohusı oda düşse 'anber
şehâ 'uşşâkdan kıldum nühüfte
ki şehnaz ile blursın muhayyer
yüzüm zülfüîıüfi ayağına toprah
niderem hat ki yazarlar müzevver

25
bu gün yine senden sana feryâd idiserem 14
bî-dâdunı 'arz eyleyüben dâd idiserem
ben varlığumı bende virüp gîsûlaruna
kendüzümi bu nev' ile âzâd idiserem
gözüm yaşını şat iderem 'âlemi bağdâd
•andan giıü göfiülümi dil-şâd idiserem
yad itdi bini itmedi yâd ol lebi meygûn
yâd itmedügini hele ben yâd idiserem
her bir meliküfi dünyâda bir şehri olur ben
gönül şârını safia gam-âbâd idiserem
ger zülfi başın oynar ise bâd-ı hevâya
sehl ola ki ben varlığı ver bâd idiserem
ben nâm ile nâmûs ile 'ârumı koyıban
nâmûs idüben dünyâda bir ad idiserem

26
bülbül yine çağırdı ki feryâd yâd ola
kaddün yine salındı ki şimşâd şâd ola
gözüfi egerçi zulmini irürdi gayete
umum budur lebüfi ile bî-dâd dâd ola
servün ayağı bağlu vü ney bağludur bili
kaddüü gibi kim ola ki âzâd zâd ola
nev-rûzdur sinüfi ile bir 'ayş idem gerek
ki dünyâ ehli göre vü a'yâd yâd ola
bâd-ı sabâ saçufi ile oynayah şehâ
bildük ki işbu dehr-i gam-âbâd bâd ola
 13

27
seherde cânuma iren nesîmi
afta zer beftzedimezem ne simi
na'îm iden cahîmi sinün ile
cahîm ider bana sensüz na'îmi
ne mîmi aç ne sîmi gösder andan 15
ne sîni gösderürsin bu nemimi
ne hadis oldı ki kıldun dili red
çü mavtındur afta zülfün kadîmi
güneşden yüze bahi ildüft neyiçün
diriğ itdüfi şemâmuftdan şemîmi
niçe bu kahr-i hâzır işledürsin
elüfte al âhır lutf-ı 'amîmi
yükündüm didi hâzır kıl garîmün
çağırdum ya garâmı ya garîmi
gözündendür göftül mecruh u hasta
ne çâre çünki la'lüftdür hakimi
bafta bu yara yâra ta'ne degül
kanı gösder gözelden bir selimi

28
yâr bizüm ile yine gör ki ne al eyledi
tâ ki yaşum kan ola yanağın al eyledi
ağızını göreli dirligüm oldı gümân
bilini gösdereli bini hayâl eyledi
cânumı aldı gözi göftlüm apardı tuzı
şehd ü şeker tek sözi 'aklumı lâl eyledi
hecrine döyimez em vaslına irimezem
şol sanemün ki yüzi bedri hilâl eyledi
hüsni ki hak lutfıdur bize haram idüben
gözleri 'âşık kanın nişe helâl eyledi
yil dahi âvâredür tolaşalı zülfine
yiridür ol ana çün kîl ile kâl eyledi
gerçi kebâb eyledi 'ışkı odına cânı
ağızınun yârım bize zülâl eyledi
 29
yüzüni ger göreyidi sitâre 16
çekeydi yüzine karşu sitâre
gözün bîmârıyam dîvâne oldum
ne çâre lutfun olmaz ise çâre
yürekde komadı kan kara gözüfi
belâdur cânuma bu gözi kara
kılah ihtiyar anı göfiülüm
komadı anı hergiz ihtiyara
bizi bizden apardı çâremüz yoh
ne derd-i yâra ne derd-i diyara
lebüfi kanduğıyiçün kana her dem
ne lâzımdur ki benizüm sarara
günâhum ol ki anı sevmişem ben
günâha hem günâh olur kefâre
hezârân dil perişan var saçufida
kaçan gele bu dil anda şümâra

30
bu ne hüsn ü bu ne hatt u bu ne kadd ü ne bâlâdur
cemâlüfi ravza mı yâ rab veya firdevs-i â'lâdur
saçufi 'anber durur lîkin ana kâfur hidmetkâr
lebün yâkûtdur illâ ki lü'lü* afia lâlâdur
kaşufi peyveste bizümle vü kaddüft râstdur lîkin
gözüfie yahşi bahıcah kıyâs oldur ki âladur
yüzi gül gözidür nergis teni berk-i semenden ter
velî kirpükleri câdû yüreği seng-i hârâdur
hatı hızr ağzı meryem sözi 'isâ lebi yahyâ
özi yûsuf gözi mûsâ zihî âdem zî havvâdur

31
sağhh sanemâ 'âşıka dînâr ü diremdür
sanma ki seni sevene hiç neşene kemdür
hecrüfi ile ırmahlar ahar işbu gözümden 17
ırmahlar ahıtmaz ise bu göz dahi nemdür
dün gice yüzüm basa göze geldi hayâlüfî
 15

senden bize şâhâ ne ki geldiyse kademdür

ayru düşeli şâhâ tapundan gözüme gel
gör ki bu cihan lezzetinün soni nedemdür
şol 'ârız ü zülfe sanemâ 'anber ü kâfur
ne nisbeti var dünyâ durah çü hademdür
hüsnüne sığındı sanemâ bu delü gönül
atmasun anı âhû gözün sayd-ı haremdür
ah ile karam yoğ idi hergiz göziyile
cânuma ahin kıld? anufi gözi karamdur

32
tarab atma nigârâ göfiül çü bağladı zîn
gerek ki ma'rekesine felek kıla tahsîn
kimüfi ki yasını kurdı sa'âdet-i ebedî
ohın kime atar ise anufi dutun yasın
şunuû ki kışını yaz eyledi çalab nola ger
çoha sayar ise lutfıyile anufi azın
gelün ki ohıyalum feth içün bu fatihayı
ki niceler ohıya düşmen üsdine yâsîn
çü fîl bendini esb ile bağladı devlet
ne kıla düşmen-i kej-rev ki oynaya ferzin
'adû tarakası beiızer şuiîa ki hâşâ eşek
salar palanını yire vü götürür harzîn
kimüfi ki kîsesi var koltuğında dünyâda
bize eger sorar isefi yarası yarasın

33
teng-i şekeri la'l-i lebün tenge getürdi
tûtîsini bu gönlümün âhenge getürdi
gönülümi ben komış idüm gönli yolına 18
çâre ne durur şişeyi çün senge getürdi
kurdı kaşı yayını vü gezledi gözi o^ı
meğer ki bu türkîleri ol cenge getürdi
cânumı saçı kılı yahar 'ûd gibi çün
kânûnı budur her neyi ki cenge getürdi
virgil eline sâkî tolu câmı vü anla
şol lutfı ki ol bâde-i gül-rcnge getürdi
16

34
her bir dagalun oyını ser-bâzî degüldür
yâr yohna komah kişi ser bâzı degüldür
ne çekdügümi ger dir isem 'ömr varınca
bilün kıhyile sanemâ azı degüldür
cevrüiî taşını göiıülüme niçe atarsın
bir sırça durur âhen-i şirâzî degüldür
çerh ohı gibi gamzesi yarmaz cigerümi
yürekdür ahır atduğı bir yazı degüldür
bin 'âşıkı gözleri şehîd eylemeyince
da'vîsi budur dünyâda ki ğâzî degüldür

35
gözün apardı gönüli 'ayândur
velîkin kaşlarun sâhib-kırândur
kıl olmah sehl dür bilün katında
velîkin ol kılun bârı girândur
tecellîsine tür tağı döyimez
çü 'uşşâka hitabı len terândur
nihâyetdür bilün afia kim irer
meğer ol ki hevâda bî-girândur
hazân-i 'ışk irişdi gönüle
velî gözden aban âb-ı rezândur

36
dil niçe diye sevdügümüzi sini dilden
gitmedi sini göreli zikrün şehâ dilden 19
dişlerüni diyeli sözümdür dür-i manzum
söz ki bilüfi içün diyem ince ola kıldan
âdem afia direm ki ola nâr ü hevâdan
âdem midür ol ki dem ura âb ile kilden
yüzi güneşi sâyesidür rûh didügüm
bulmadı hayât ol ki ırah düşdi bu zıldan
şeh yolına saldum atumı mât ivine ben
uran ruhim ruhına ne fikr ide filden
 17

37
'işvesi ol nigârufi dil mi kodı bu tende
ya söylemeğe derdin dil mi kodı bu tende
'ışkufi odına yanmaz hüsnüfi şu'â'ı hergiz
nokta kodı mı canda kıl mı kodı bu tende
sâyefide bulduğumı ben saye bilimezem
güneş yüzün şu'â'ı zil mı kodı bu tende
oddur hevâsı anun göz yaşı seyl oldı
ol yil ü ol su ol od kil mi kodı bu tende
sen yüz göz ile dile ki yâr dilüfii dile
ne diler ise kılsun dil mi kodı bu tende

38
göftül bulmadı bu deftize sahil
niçe ki eyledi kat'-ı merâhil
mücavir olmışıduh işiginde
yönelmedin dahi ol yola mahmil
ne dil var binde ki dile gele ol
meğer bir dem gelür olursa dil dil
nigârâ bir kılufia degmezem ben 20
tefahhus kılmışam gîsûnı kıl kıl
yanaram ben tutahlarunla dem dem
yüzüfile gün gün ü saçunla yıl yıl
lebüfiden bir tebessüm afilamadum
gözümden ahmayınca hûn-ı sâ'il
şehâ sâ'idlerüfiden bî-nasîbem
bana irmediyise bu hamâ'il

39
kadem basalı yolufia kadem kadem yanaram
tapufida şem' gibi uşda dem-be-dem yanaram
cihanı ten dilerem ben ki odufia yanam
bu varlığ ile yanarsam odufia kem yanaram
yahamı hîç komaz elden yaham ehnde durur
el urmadın yahama dimedin yaham yanaram
cemâli güneşi çün toğa hüsn göginde
Kadı B. - F. : 2
18

mecâlüm olmaya k'andın yana adam yanaram

gözümün irmez eli ki nazar kıla yüzine
veger göz ucuyile özgeye baham yanaram

40
dil gönlegi eteğini yabasını bilmez
dil-dâr anı od ile ne yabasını bilmez
yürek tamarından gözi neşteri kan alür
bir seyl olıban ol tamar abasını bilmez
pinhânî atar kirpügi ohlar yüregüme
göz yaşı beniz sarusı çabasını bilmez
özümde komadı öz ü yüzümde dahi yüz
hergiz özi bu yüzüme bahasını bilmez
gümrâh durur bu delü dil gîsûlarında
sevda adını boynuma tabasını bilmez

41
artuhrağ oldı 'ışk odı diler ki kef kıla 21
ol oda varlığını kamusın 'alef kıla
dür-dâne isteyen denize gark ide özin
huşk ola ol ki kuruda kasd-ı sadef kıla
dil-dâr ile hoş ol u zemâneye kalmagıl
dutma hisâba her ne ki pîr-i harcf kıla
iy 'akl tutma dak dile cân virse yâr ne
zîrâ şeref durur niçe ki ol şeref kıla
neşr itse saçını katı teşvişe düşerem
cem' ola hâtırum yine kaçan ki lef kıla

42
şâhâ şekerün narhını erzân ide la'lün
ger bir dem ura mürde tenin cân ide la'lün
teng idi lebün söylemeyeli gönülümi
korhum budur öksüze ki bir kan ide la'lün
ger bir dem ile mürde tene rûh irüre
mümkin ola ki bir dahi imkân ide la'lün
bir nokta eger lutf işidürsem ağızundan
 19

müşkillerümi kamusın âsân ide la'lün

gerek ki gümiş kalmaya altun ola işüm
ger lutfıyile gönlüme ihsan ide la'lün
altun nişe kılur benizümi bilimezem
'ayb olmaya ger yaşumı mercan ide la'lün
sevdâ-zedesiyem saçunun uşda perişan
gerek ki binüm derdüme derman ide la'lün

43

şekker lebüni sun bize iy yâr bu gice

ger yoh dir isem uş yüregüm yar bu gice
sohbet dilerem sinün ile göiîlüm içinde 22
kim tuymaya hâlümüzi deyyâr bu gice
bilünde çü varlığı fena eyleye gönül
dahi nemi oğurlaya 'ayyâr bu gice
gözün hasen ü la'l-i lebün oldı hüseynî
gözlerüm olur ca'fer-i tayyar bu gice
sâkî tolu vir ayağı elüme vü gör ki
binde ne kopar dünyâda esrar bu gice

44

bu gice kıldı tâli' bize yârı

ki tâli' oldı 'ışk erine yâri
hızır tek 'ayşümüz sebz ola eger
cana 'aynü'l-hayât olursa yârı
lebi ger yarı virmezse cânuma
meğer ki hakdan ola bize yârî
gerek ki ihtiyarı ana vircm
eger sevdüm ise ol ihtiyarı
oyana devletüm ol gice ki ol
döşcgüm üsdine gele oyan
ben ol bârîye ki bâr olmışam kul
ki bilinden salar boynuma bârı
anufi yolına gül tek açıluram
batarsa ayağuma hecri h â n
20

45

binden bini aldı gözüiı zülfünde yitürdüm bini

bıçdun götürdün benliği hem binde yitürdün bini
zülfüni göreli göfiül oldı perişan ü tağuh
gerçi ırah saldufi ise yahına getürdün bini
gitmiş idüm saçun ile bâd-ı hevâ yolında ben
şimdi ayağı tozma uş yine getürdi bini
gizlemişem özümi ben gîsûlarunda çoh durur 23
şimdi özüfi diler isen yitür özüfii bul bini

46

şol büt eger bizüm ola sanki olur cihan bizüm

ger ana olmaya fidâ bes nemüz ola cân bizüm
şöyle boyadı yüzümi ay yüzünün hayâli ki
ayağumuza baş koya görür ise hazân bizüm
kef ura tolu câm-ı mey ahcağ ele sanasın
cür'alarumuz içdügin bilimedi rezân bizüm
varlıgumuz niçe ki var hüsnünedür fidâ sinün
yahşi yaman diyümezüz yahşi sizün yaman bizüm
cevher-i ferd-i la'lüfiüfi otuz iki dürin gözüm
nazm ider altun üstine ma'den ile dükân bizüm

47

yüzün hadîkası şehâ reşk-i cinân imiş

koşa kaşun bu devrde sâhib-kırân imiş
behrâm olursa câdû gözüfi olmaya 'aceb
kirpüklerün çü ohlar ü kaşufi keman imiş
sen hâsıl-i zemânesin ü tapuna iren
mehdî olur ise nola sâhib-zemân imiş
oda yanası göfiühim içün bilimedüm
ki şol lebân-i la'l arasında kan imiş
cânumı hüsn-i vasi içün ezelde ahcah
nola lebini tutar isem çün zaman imiş
 21

nigârâ bu durur tapunda âzum

ki çoha yazıla 'ışkunda azum
hakikat bu durur hâlüm binüm ki
dahi olmaz işügüfide mecâzum
bilüfiden hâlümi bil ki bilür ol 24
lebünden sor ki niçe oldı râzum
kadünden bil ki toğruyam yolunda
saçuildan anla sevdâ-yı dırâzum
ırah yalıın çü gamzen gönli yarmaz
ne veçhe oturur bu ihtirâzum
yürek kanında gusl eylemeyince
kaşun mihrabına olmaz nemâzum
aluranı yüz safa bir kara taşdan
makâmunda çü kapundur hicâzum

49

hamîr-i mâyemüzi hamr ile çalab ezeli

tolu ayağı içerüz zi-bâde-i ezeli
kalem kalem ola eger yazar ise mislin
bu levh-i dilde nigârun cemâlini yazalı
tamar yürek tamarından hezâr katre-i hûn
bu fitne gözlerini 'işveler ile süzeli
düşer gönülüm ayahdan gider bu göz elden
yola bahup talabmdan göreli ol güzeli
yumışam eli özümden bir âşinâhğ ile
harâb ü mest bu deiîize düşiben yüzeli

50

h a m m â m d a ne şi'r ki diyile ter düşer

zîrâ ahar suya sanasın ki şeker düşer
gülden gül-âb niçe kopar anda bilinür
ki gül yanahlaruna hayâyile der düşer
sözüm mutavvel olur eger servüni anam
ağzuna nokta ger dir isem muhtasar düşer
22

ehl-i hıred göiîülleri yoluna koyıcah

bizüm gibi delülere hem terk-i ser düşer
cân gelicek diler ki göfiülüm haber sora 25
niçe haber vire bile çün bî-haber düşer
kirpügüfi ohma cânı umac kılmışam
zîrâ ki atduğı yire evvel nazar düşer

51

hecr ile bini ol yâr niçe yahısar âhır

gözüm yohna anun niçe bahısar âhır
tutam ki anufi 'ışkın kimseneye dimeyem
benzüm sarusı anı halka çahısar âhır
gönül kapusını ben bağlar isem ol yafia
gîsûlan halkası kapu kahısar âhır
ber-dâr diler kıla gîsûlan cânumı
cân boynına zülfini evvel tahısar âhır
gözüme mccâl olsa görmeğe cemâlüni
niceye değin kan yaş andan ahısar âhır

52

cân olur ise bârî cânâne-i 'ışk olsa

mest olur ise kişi mestâne-i 'ışk olsa (krş. 17)

53

delüsiyem zülfüfiün silsile depretmegil

tâ diyemem hâlümi kıl kıla depretmegil
bilüfi ile inceyem ağzufi ile teng-dil
kendüfie bah hâlümi bil bile depretmegil
cân vireyüm gamzene gerçi ki cânîdür ol
dil dir isem gözüfie dil dile depretmegil
cân anı diler ki yaş yolına ola revân
şâyed afia dir isem sil sile depretmegil
ol dir ise gîsûsı cânuma şol dem ola
her kılma dir ise kıl kıla depretmegil
söyleyimedi dilüm la'l-i lebün vasfını 26
 23

didüm ana kendüden dil dile depretmegil

şunda ki kıldum fidâ küllümi ben küllüne
ten tene vü cân cana dil dile depretmegil

54

yahma halîlün dilinde âteş-i nemrûd

olmaya âteş-gede bu hâne-i ma'bûd
çeng-i nevayı koma ki yumşana gönli
tağları iftletmedi mi nağme-i dâvud
cûd yolına vücûdı terk ide gönlüm
hâsa ana k'olmaz ise olmaya mevcûd
şol suyı sungıl bana ki od ola fi'li
tâ ki ola tîz-ter bu âteş-i mevkûd
hecrün ile yanduğuma şükr kıluram
vaslun ile 'akıbet olur ise mahmûd

55

resm-i cefâdur nigârâ 'âdet-i ma'hûd

oldı demi ki irüre vuslat-ı mev'ûd
pertev-i hüsniyidi ki gördi melâyik
âdem-i hâkîyi kendülerine mescûd
müşk saçuflı göreli micmere düşüp
'ûd dimağına bah ki niçe çıhar dûd
nûr durur 'ışkı odı safî gönüle
yahmaya hergiz halîli âteş-i nemrûd
cevr ü cefâ hoş durur çü 'ışk-ı ezelde
yazmış ola bir kişiye tâli'-i mes'ûd

56

çal bu neva perdesinde nağme-i tanbûr 27

irer isen bu hicaza sa'y ola meşkûr
gözleri merdümligine gözleri olan
düşmez olursa hatâya olmaya mağrur
ohlar atar gözleri ki taşları yarar
hastaya urur özini ola mı ma'zûr
24

kirpüginün kat' u vaslını teferrüc kıl

bencileyin niçe mest ola bile mestur
r e f ideli hüsn râyetini cemâli
kıldı gözin nasb ki kıla dili meksûr

57
şuna yitdi nigârînâ nizârî
ki göresin yirümüze mezarı
ağızufi nüktesin tuymadı hassan
bilün nâzükligin bilmez nezârı
ana gönlek gerekdür yâsemenden
ki geyinmişdür ah gülden izârı
saçınuft her kıhdur 'ışkuma yol
hevâ yola getürür her azarı
gözi kuşesine cân oldı mihmân
ki merdümligidür oh pâ vüzân
şehâ kirpükleründen anladum ben
ki hûnîde olur imiş uzarı
yanagunun leb-i la'lün katında
suyı yoh meğer utanı kızan

58
şehâ şehlâ gözün içün diyümezem ben ah kara
ne zülf ola meğer ol göze bir ağ ile göz kara
meğer 'ûd itdi hem-serlik sinün zülfün ile şâhâ
ki özin gördi micmerde oda yanmış yüzi kara
garaz ahda karada yoh yâr ile birlik isterler 28
şol ahlıh ki rızâsı yoh yârun anda döne kara
gözün şâhîni kılursa gönül kebgiyile bâzî
mecal olmaya bu avda nigârâ hîç şunkara
şehâ sor ne nefir ider ki bu dâ'irde neyiçün
ikilikden ura bir dem anun 'ışkında nakkare

59
eger zülfünden iy dilber dileyem ki dem uram ben
ne dünyî kala ne 'ukbî kamusın ver hem uram ben
 25

nigârâ 'ışkun odından dem olmışdur bu yüregüm

budur derdüm k'anı oda lebünçün der-dem uram ben
bana şol câdû gözlerün atar bir lahzada yüz oh
hisâba gerçi ki dilde ol ohları kem uram ben
çü 'ışkun odı tutuşdı bu varlıhda bulısardur
eger gözüm yaşıyile bu köynüge nem uram ben
fena sikkesin almışam nigârâ 'ışkun elinden
gerek varlığa ol nakşı kavî vü muhkem uram ben

69
tolu viricek elüme sen sâkî ne dirsin
almaya ele adını mı sakına dirsin
ben varlığumı oynamışam külli yoluna
yohlıh mıdur uş bende kalan bakî ne dirsin
leb huşk idügüm sordı lebüfi bildi nedendür
şimdi umaram bir tolu ayakı ne dirsin
cân at sahban oldı piyade ruhun içün
irürdüm i şâh kapufia yayakı ne dirsin
şeh yolma cân oynayana lutf gerekdür
cân oynamışam bozma bu yasakı ne dirsin

61
İcblerinüfl esrükligi gözümde degül mi 29
'ışkı çiçeği bitdi bu yüzümde degül mi
ben âteş-i 'ışkından anufi yana dururam
peydâdur anufi sûzı bu sözümde degül mi
özin ne kılur bizüm ile özine disem
lîkin degülem ben dahi özümde degül mi
gözünle görürem sanemâ bende fenayı
zîrâ ki görürler süci üzümde degül mi
kaldı gözüm ardınca nigârufi zîre ki ol
afiladı hayâlini bu gözümde degül mi

62
şehâ şol nokta-i hâlün güneş yüzinde âyetdür
şeker la'lüfiden urur dem bu ne şîrîn hikâyetdür
lebinden bir em istedüm murassa' eyledi câmm
26

mey imiş derdüme derman ne şîrîn istimâletdür

saçufluft sağışmcadur şehâ 'uşşâkı hüsnünüfi
velî bir nokta agzundan kamusına kifâyetdür
kohusı şöyle gelür ki hilafı yoh durur servüft
kadüni göricek ditrer delîli istikâmetdür
eger sabr ide gözlerün nazar kılınca atmağa
bu yaralu gönülüme bu dahi hem himâyetdür

63
bir dem irürdi yine yüregüme peyk-i seher
işledügini anun nicesi işleye seher
anı ki gözün ider bu. yüregüme göze göz
bile hâlini anufi ehl-i dil ü ehl-i nazar
ger olam mûm anufi 'ışkına sudum ne ola
ki gönülinde tutar heci'ümi çün nakş-ı hacer
dün gice basdı hayâli yüzüme geldi göze
ayağı basduğı yirlere yüzüm döşedi zer
yüregüm kirpügüfi alında sanasın... 30
neşteri kankı tamara k'irişe kanı tamar

64
bağdâd-i cemâlünçün gözüm çü şat olmışdur
kan defiizine gönül talmağa bat olmışdur
tesbîhi hilâl ayun kaşlaruna egridür
zülfüfie hatâ müşkin nisbet galat olmışdur
hüsnüfi defiizi mevci salduğı kıranına
'anber tonma girüp uş hâl ü hat olmışdur
bilüfi kılına kulam kâlüm budur anda ki
ihmâl-i cemâlîye ol kıl mahat olmışdur
her nirede ki varlıh var yohlığa girmişdür
sen sanma ki ağzufida bu dem lâkat olmışdur

65
sen binüm ile yâr iken iy şakrakakıkı
saldufi yine ayruhlar ile buğrakakıkı
bir câm-ı meyi elüfie ben virimez idüm
 27

şimdi çeker oldun tolular sağrakakıkı

sen ingen idün şimdi ne ingen kaçar oldufi
kükrer iken uş karşuna bu buğrakakıkı
yahnisi durur câdû gözüfiün delü göfilüm
bağrum çü kebâb oldı safia toğrakakıkı
*işk ohını atmayısaram cüz be-nişâne
sen bu yola niçe ki gerek oğrakakıkı

66
leb-i la'lüfiden almışam nigârâ zevk-i tahkiki
ifiildümden irişmişdür musanniflere mûsikî
ne tammış lebleründen bu şerâba ki kan esrükdür
anufiçün tolu içerüz ayahları ale'r-rîkî
tasavvuf ehli bulalı safâlarını yüzüfide 31
kimi seccadesin satar girü kor kimi ibrîki
ciğer kanını gözlerün yürek odıyle su kıldı
'âcâyib kâr-hânedür niderlcr kar' u enbîki
şehâ meşşâte-i miskin saçufii gerçi cem' ider
nesîm-i subh her demde irürür cem'e tefriki

67
vardı sanemâ gönlüm gözlerüfie derd uma
derman yine hem oldur göfiüldeki derdüme
bağladı şehâ 'ışkufi gönülüme yüz şeşdür
tutam ki gele şeşler çâre ne bu nerdüme
ben 'ışkı hevâsında bir âh idiserem ki
irmeye hevâ hergiz hîç bâb ile gerdüme
bir gice hayâlüfii biribi bu gözüme
görsün ki ne kılursın her lahzada merdüme
bir lahza eger sinden kendüme olam meşgul
âdem bigi olam ki meyi eyledi gendüme

68
kılah kaşları mihrabına dil penc nemâz
başladı gîsûlan kâfile-i râlı-ı derâz
bî-nevâ rast kaçan kıla bile sâz-ı sefer
28

hâsa ki ola muhay>'er be-ser-i râh-ı hicaz

ten ilin aldı ayah basdı gönülün iline
mülk-i cânı alısar gün öküşiyile az az
hüsnüiîi vasfa getürmez ne kinâyet ne zamir
'ışkuftı şerhe irürmez ne hakikat ne mecaz
bilüni büri dilersen ki hayâl olmaya hîç
açma ağzunı dilersefi ki hîç açılmaya râz

69
ayıh görimedüm hîç anufi gözlerini ben 32
beiîzedimedüm aya anufi yüzlerini ben
güneş durur cemâli vü yohdur aya mecal
çün görmişem bu cem'de yılduzlarını ben
peyveste gözlerüfi ile hergiz bulımazam
sâhib-kırân kaşlarun içün karîni ben
îmân-ı şem' yandura göfilüm lebüfi içün
cân ile ola ki oyaram işbu dîni ben
her nesne ki saçında kemîn ile anladum
şimdi diyümezem kamusından kemini ben

70
dil özini kanıyile kıldı nemâzt
kıldı o daz ile yüzüne nemâzı
kıldı bu sevdayı ki saçına tolaşa
tâ meğer ola ki bula 'ömr-i derâzı
'ışk nevâsıyile nühüfte gönülüm
mâye ola olmaz olur ise hicazı
ohmaya öldürimeyen safta nçfsin
kim ki şehîdün olur ise ola ğâzî
bum hakikat bilüft ki yüzini gören
kıhmaya 'ışkı da'vîsini mecazî

71
* M.

'âşık olan yâr yohna yana gerekdür

yana bilicek bu yola ya ne gerekdü
uş dökerem gözlerine karşu kanumı
 29

yavn şâhîn kana dadana gerekdür

ger kabul ide gözi gamzeleriyile
cânı fidâ kılmağa bahane gerekdür
komadı hâli vü düzdi yüzine hâlin
düşmeğe şol tuzağına dâne gerekdür
ben ataram bu cânumı kaşı yayına 33
atıcınun meyli hem kemana gerekdür
72
hatâyı mi durur gözüfi nigârînâ 'aceb çînden
savâb oldur göiıüle ki ohı çıhmaya içinden
düri manzum ider şi'rüm lebinden söyler olursam
perakende kılur müşki açarsam sözi saçından
egerçi dâmdur zülfi velî kuş dâneye düşer
ne diyeyüm ki ne çekdi gönül hindû-yi gülçînden
ne vasi ile bini buldum ne hecr ile nigârîni
ölüm bafia yigirekdür hakîkatde bu üçinden
meğer aya nazar kıldum ki gözün tolu kılmış oh
yiridür bu göze her ne ki yolığursa suçından

73
bu ne sevdâdur saçından yine cânum başına
'akl ile göfiül biledür sanma cânum başına
yaş yüzümde ger nişan itdiyse nola 'ışk içün
andan ahan seyl eger oğrarsa tağa aşına
şöyle müstağrak durur kaşına peyveste göfiül
ki mecali yoh ki başı gircir ise kaşına
yüzüfle toğrı turıban şâhâ gözüm bahımaz
i'timâdı yaşına vardur ki afia yaşına
yüreği içinde taşısa taşıdur yasemin
cân u 'akl ü dil anufiçün bizden afia taşına
kullığı nakş eylemişem dilde hüsnüfi göreli
niçe ki 'ömrüm var ise sûretüfi nakkaşına

74
yine götürdi 'alem kâfile-sâlâr-ı 'ışk
göçdi yine uş gider bu der ü dîvâr-ı 'ışk
30

her ne ki yük götürür sür'ati eksük olur 34

kuş ola gerek gönül çün götürür bâr-ı 'ışk
evvel içendür gözüm 'ışk kadehlerini
cârîdür anun içün gözüme idrâr-ı 'ışk
münkir olursa nola halk bu da'vîmüze
var ise sözümüze zerrece ikrâr-ı 'ışk
yüregümi yarıban açayidüm içini
taşra düşe korharam andağı esrâr-ı 'ışk

75
hîç özin diremedi zülfün ile delü gönül
kıla benzetdi özin yüzün ile delü göilül
özini sinde yitürdi bulımadı dahi hîç
özini bula meğer özün ile delü gönül
'anberîn ola ne yir ki ayağun basar isen
sini meğer ki bula izün ile delü gönül
cân yaşı ger yidi kat yirlere irürdiyise
âhı göğe irüre sûzun ile delü gönül
müşk bâzârını saçun sanemâ kıldı kesâd
şekerüfî narhını hem sözün ile delü gönül

76

kıyâmetdür boyuft iy şâh dâyim

saçufi bölükleri ana 'alâyim
lebüflçün tar gönülüm gark-ı hûndur
ki tâ ola ana la'lün mülayim
yalunuz ben degülem 'ışk esiri
ki tağlarda inilerler hamâyim
şehâ bir dem demünden kıl demîde
ki yirden t u n geleler remâyim
ayağun tozına başlar fidîdür
fidî olursa başlara 'amâyim
müdâm aha gerek kan yaş gözümden 35
çü 'ışkun odı oldı dilde dâyim
netîcefidür senün şol bikr-i fikri
ki sahlamış göfiülinde kerâyim
 31

77

bu ne hatâdur ki uş zülf kılur çîn ile

bu yine ne şîvedür bir yifii âyîn ile
şem'iyem ol dilberün nuruma kılmaz meded
kim ala şem'iin başın âlet-i şem'în ile
cân niçe ayru düşe senden i cân çünki hak
*akd ide sinün bana 'ışkunı kâbın ile
gözüne döymeye göz lîk gerek ki görcm
dîde-i hod-bîni ben çeşm-i hudâ-bîn ile
'ışkuft odıyle ahar gözlerümüfi suyı çün
canda muhammer durur bâd-ı hevâ tıynile

78
niçe bir şol câdû gözün kasd-i cân ü dil, kıla
niçe bir şol ince bilüiî bu tenümi kıl kıla
gözlerüm gemisi lenger saldı kan denizine
gark-ı hûn olsun eger azmini bâ-sâhil kıla
şol güneş yüzüne karşu ben hilâli olmışam
ola bu eksüklüyi kim hüsnüftüz kâmil kıla
niçe kıla bir gönül ki her kılıyçün zülfinüfl
kirpüginüfi her kılından bir dem-i sâ'il kıla
i*tidâl-i kâmetüfiden *adl umar delü gönül
ki. m eger servini bizdin yanaya mâ'il kıla

79

hecr ile zâr ü nizâram uşda ben

zülfiyile bî-karâram uşda ben
şem' gibi sararuban ağlaram 36
tana çıharup yanaram uşda ben
şa'ra dönmişdür tenüm bilüfi ile
od içümde çün fenâram uşda ben
gamzefi ohıyle lebüfiüfl meyine
geh kanaram geh kanaram uşda ben
leblerüflün yâdına hûn-ı ciğer
niçe k'içerem h u m â r a m uşda ben
32

eyle karandur cânum vaslufia ki

varlığı birbirne karam uşda ben
gül 'arak kılur göreli yüzüni
ol hayadan şermsâram uşda ben
80
'ışkı odı dilberün bu başa çıharsa
ola 'aceb ol od ile başa çıharsa
taşa taşun gözleri ciğer kanıyile
hüsni cemâli şu'â'ı taşa çıharsa
anı ki gizlemişem bu tar gönülümde
yidi felekden y u h a n aşa çıharsa
tapuna cân virmege bahane gerekdür
kılma ana ta'ne ger şabâşa çıharsa
gönüli sal bende kara saçlarun ile
dik gözünün ohlarına kaşa çıharsa

81
yâ rab irür şol güne ki yâra irişem
furkatınun denizini yara irişem
da'vet ider gözleri fenaya gönüli
cehd iderem tizcügez ki cara irişem
haUca-i der kabaram kapuya gice ki
halka-ı zülf-i siyâh-kâra irişem
kızaru irişeli gözüme yafiağı 37
cehd iderem ola ki sarara irişem
yazmadı göz yazduğını bu cigerümde
başda ne ki yazludur ne çâre irişem
ince bili yoh incedür ü uzundur
devlet ola anda ger kenara irişem
aldı geyik gözlerile gönlümi binüm
vardum idi ya'nî ki şikâra irişem

82
fitne-i âhir zemâne oldı bu kamet
tur örü salın begüm ki kopa kıyamet
kanumı çoh içdiler anun eseridür
 33

merdüm-i çeşmüne oldıyise sakâmet

*ışk sepüşken durur gönüli i ma'şûk
kılma sini sevdügine bunca melâmet
ben komazam irmeğe yine sana bini
yoğ ise sehl idi ortalıhta mesâfet
olmaz isem ben nedim bir gice safla
'âkibetü'l-emr işüm ola nedamet
söyle ki mu'ciz gözüne nokta ağızdan
vir lebüni ağzuma vü aflia keramet
atdum özüm buldum ise nûrün 'alâ nûr
fâni eger oldum ise hayr ü selâmet

83
gözlerümün yaşları niçe ola carî
niçe sinünle tolu ola bu mecârî
çerh-ı felek devr kıldı dâ'ire-mâdâr
görimedi güneş cemâl gibi medarı
gözleri mahmur idi vü la'l-i lebi tek
suvarımadı kimersene bu h u m â n
zer kıluram yüzümi vü kalmadı zorum 38
zîr ü bem ile kıluram uşdaya z â n
vasl-ı müberka' durur neva bu cânuma
ger kıla 'uşşak fetih işbu hisarı

84

şerh idimeye lebüni dilüm ola lâl

gözlerümüfl yaşı anun içün ola al
ben ho sana bağluyam bu dâm ile dâne
neye gerekdür ki düzdi zülf ile bu hâl
'îd durur bana bedir yüzüfii görsem
'âşir-i zi'l-hicce ne ya evvel-i şevval
bir görürem kendüzümi yâr ile dâyim
ahvel eger muhtelif görür ise ahvâl
bir nefise kalmışam ki varlığum oldur
size fidî rûz u hefte vü mâh ile sâl
gönlümi bir kılıyıle zülf-i siyahı
Kadı B. - F. : 3
34

saldı mezadına ki mezîd ola dellâl

kirpügüfiün gamzesi yüregüme fassâd
ayağunun toprağı bu gözüme kehhâl
mâli fidî eyledüm ü geçdüm emelden
gitmez ise bu em elden irişe âmâl

85
kara gönül gîsûlaruna düşer ise
kirpügüfi aruları ana üşer ise
mümkin ola ki ire kadine elüm ger
başuma sevdası ırmağı aşar ise
tıfldur 'ışkı gönülümüfi bişiginde
göresin anı nedür iki yaşar ise
ince durur dil bili yolına varımaz
ben varuram saçı kılını koşar ise
eyle ki cân virmişem yolına bilünüfi 39
'aceb eger bu bili kişi eşer ise
açıla heft uçmağufi kapusı bafia ger
düğmesini yahafiun elüm şeşer ise
'anber-i sevdasını ki hâm sanuram
'ışkınufi odıyile nola bişer ise

86

yirde göriben zülfin elüm sakına sundum

ef'î sanuban zîra elüm sakına sundum
zülfi gibi müşkîn ile oğramadı yolum
andan berü ki ben elümi akına sundum
âyîne yüzinde gönülüm 'ışkını rûşen
gördüm dahi la'l-i lebine bakına sundum
şeftâlûsım dirmege irmez idi elüm
yüz sürmeg içün ayağına sakına sundum
mey tolu durur la'l-i lebün câm bize sun
sor la'l-i lebünden k'afia iy sâkî ne sundum
sâkî tolu tutmış eline la'l ayağını
dîvânesiyem nola ger ayakma sundum
 35

87
girmez ele bu dünyede ger diler isen yâr
kendüzüni bu derd ile iy dil erisefi yâr
çün dil didiler bu gönüle kirpüg ile dil
esirgeme sözümi işid diler isen yâr
teşnelik odma i gönül yan bulaniazsm
ağzmdan anun almaz isen dil erisen yâr
ma'şûkaya didüm ki eger hüsn ile yiiıdüfi
erenlere bahma nola çün dil erisen yâr
ya rûh dimedin dahi cân tapuna varur
bir remz ile dek depgil eger diler isen yâr

88
çü gülde hüsn-i cemâlini dilberün yazalar 40
hatın görürler ise kamular gerek ezeler
kişide ki ola bir cân gerek ki göze düşe
egerçi cehd idüben hûblar gözin süzeler
saçı kılına yapışup bu yoh ben varuram
hidâyet anlarun ola bu yolda ki azalar
sevâb ola çü düşe gözlerinün ohı savâb
hatâya yazmayalar çünki bir ohı yazalar
yüziyile saçı tek olmaya gice gündüz
cihan öziyle saçı kılını eger üzeler

89

ola mı reva gözi kıla yara gönülde

kim diye gözi kılduğını yâra gönülde
gezlememişem cüz ki sinün 'ışkunı şâhâ
gez başdan ayağına değin ara gönülde
nakş itdi şehâ hüsnün ü 'ışkufl gönülümde
şöyle ki gözün eyledi yara bu gönülde
cana ki berâhîm idi 'ışkunun odına
irişdi saçun 'anber-i sârâ bu gönülde
bî-çâre gönül yahdı özin la'l yohna
hem andan ola çâre bu bî-çâre gönülde
36

90

gice gündüz binüm işüm zâr ola

korharam fitne gözün bîdâr ola
senden özgeye bahımaz gözlerüm
görmeye meğer sini nâ-çâr ola
niçe kurtara bile kişi gönül
çünki ma'şûkı büt-i 'ayyâr ola
zehr içün tiryakı koymah ola mı 41
lâcerem ki gül katında hâr ola
gah mihrâb ola kaşlarun bana
gâh zülfüîi bilüme zünnâr ola
da'vi-yi zühd ü nemâzufia senün
taş bağıruft mûcib-i inkâr ola
'ışka bürhân gösderür yüzün eger
bir nefes lutfun bizümle yâr ola
kankı dîndedür reva bu hâl ki
ben humar u leblerün hammâr ola
çün hayâlüil kıldı gözümde makam
vâcib oldı ki ana idrar ola
kim ki bîzârî ola bâzârîdür
kim ki bâzâr isdeye bâ-zâr ola
şol göfiülde ki sen olasın şehâ
dilemezem ki dahi deyyâr ola

91
döyîmcye bu yüregüm odma âhın
ger irürürse hevâ vücûdına âhın
gönlümi kapdı gözün alımazam elden
şöyle ki yaz kekliğin zebûn ide şâhîn
dâne-i hâlüne düşdi bu delü gönül
âdemîlıhdur nola bağışla günâhın
dil saçma vardı değdi gözi ohma
gördi siyahın u anlamadı sipâhm
kendüzini bilmeyen kaçan bile rabbi
bilimeyen sini bulamadı ilâhın
 37

92

hoş görelüm sinün ile fasl-ı hazâm

sun berü câm ile tolu âb-ı rezâm
rûh-ı revân sun revân elüme i ruhum 42
k'oynayayum yoluna bu rûh-ı revanı
olmadı mı dem ki bir nefes sana irem
niçe çekem ayrulığ ile nigerânı
'ışkun ile ben ziyanı sûd dutaram
sağışa getürmezem bu sûd ü ziyanı
yahımna gelmedin vücûdumı yahar
görimedüm bu beni yahanı ya hanı
cânum içinde yirini düzdi gönülüm
sanmaz idüm yâr ile ola bana cânı
bir dem u m a r a m ki ola yâr ile bir dem
ol demi getür vir talana dükânı

93
gör ki ne virmiş ilâh fasl-ı hazâna
gör ki ne pür eylemiş zer ile hizâne
kıl sanuban bilüni saçuna tolaşdum
kıl ne kılursan bigüm bu yoldan azana
câm-ı zücâcîyi göz ciğer kamyile
göreli pür meyi kıldı âb-ı rezâna
şükr iderem göreli cemâl-i nigârın
alnuma binüm bu yazulan yazana
cânumı saldum saçınun eteğine ki
'ömri u / u n d u r ola ki 'ömrüm uzana

94
güneş sanemâ benzeyümez yüzüne direm
'aybını yüzünün yine hem yüzüne direm
ben bigüme vü bin bige hem carlarmşam ki
bende olalar cümle sinün yüzüne direm
şâhâ yüzünün yüz yüzi var bu iki yüzüm
toprağ ola yüz vech ile bir yüzüne direm
38

yüz hüsn ola sende ki umar her biri yüz cân 43

bir cânı niçe yitüreler yüzüne direm
ger varmışa peyveste kaşıyle kara gözi
güneş yüzi benzeyeyidi yüzüne direm

95

kopdı yine gönülümde zemzeme-i 'ışk

söylenür oldı içümde demdeme-i 'ışk
her ne ki hükm itmiş idi geldi başuma
subh-ı ezelden berü bu melhame-i 'ışk
varhğumuii cümlesini geldi apardı
varlığuma konuk olalı heme-i 'ışk
la'l-i lebüfi her ne ki kodı gönülümde
dökdi gözüm camına bu kumkuma-i 'ışk
salah hüsnün atın vücûdum iline
düşdi atınun önine bu reme-i 'ışk

96

'ışkı delü gönülüme salu degül mi

cân u göfiül 'ışkıyile delü degül mi
kaşıyile gözleri göfiülüme karşu
kimisi ohlu vü kimi yalu degül mi
talsa nola gözlerüme yüzi hayâli
gözüm ahıtduğı incü lü'lü' degül mi
varlığuma varlığun eger tolu oldı
noldı cihan sinün ile tolu degül mi
odluyidi 'ışkunı yüregüme kodufi
sun tutağufi ağızuma sulu degül mi

97
la'l durur leblerüii velî şekerîdür
al yaüağun taze ter zi-verd-i tarîdür
'azm-i sefer kılah şikâra bu gözler 44
kuşça cânum anlara nemerîdür
cânumı kıl eyleyüp biline kemişdüm
 39

devlete irmez olur ise hatarıdur

göüülümi yahmaymca toğmadı 'ışkum
zîra hevâ kîmiyâsınun haceridür
'ışk ile hoşlıh ki işbu demde görürem
ağızunun nefesi gözün nazandur

98

düşeli la'l-i lebünün hayâli çeşme begüm

'aceb degül kan ile oldıyise çeşme begüm
nihayete irer ol hüsn ki apara canı
çü gayete iresin irdi hadden aşma begüm
saçun girihlerine ben tolaşmışam çohdur
cefâ atına binüben bana ulaşma begüm
gönüli gîsûlarun bendine çü bağladun
cigetde gamzelerün ohlarını şeşme begüm
yüzüfi çü mazhar-ı nûr-ı cemâldür şâhâ
güneşi gîsûlarun 'anberiyle yaşma begüm

99

'arif oldur ki bulımaz yâr katında özini

'ışk bir hâzârdur ki anda satılmaz özini
'anberi kâfurdan hüsnünde seçmeyen kişi
dünyâsında niçe bile giceden gündüzini
kim ki ata kendü varlığını, şemsün nûrına
sa'd ise nahs ise bile kendünüii yılduzını
hüsnine zülfinden özge irmeğe yohdur sebeb
uzun ise nola tutun her bir işün uzını
yüzini her kim ki kıla hâk yârı yolına
yâr yohnda bile gerek her işün her yüzini

100
şâhâ gözünün derdi bu dem cana devâdur 45
la'l-i lebüniin kanı dahi cana şifâdur
gîsûlan n aşüfte görürem gönülüm tek
benzer ki perîşân iden anları hevâdur
40

bir perde-serâda nola ger inileyem ben

ki bülbül-i dîvâne dahi perde-serâdur
cânuma belâ türkî gözi gamzeleridür
gelmez sağışa gîsûlan zîra karadur
ağzun yarına kulam u gözün yarasına
ki ol ikisi ne ki kılur ise yaradur

101

eger oğrarsa gözüiıden göfiülüm şâhâ yaraya

lebüfiden soraram k'afia 'aceb dahi ne yaraya
tenüm şöyle düzilmişdür bilüfie ki hayâl oldur
ki simden sonra dahi kıl gerek girmeye araya
gözümden la'l ile lü'lü' ayağuna dökerem ben
güneş yüzünde bilürem ki yohdur nieyl-i pîrâye
sinüfi ile bir olmışam araya kimsene girmez
inanmazsafl hayâlüfii biribi göflie k'araya
eger eksile ger arta yüzi güneşe karşudur
kişi ki güneşi seve gerek befizeye yaraya

102

çü nakş eyledi ol halik bu sûretde heyulasın

misâl eyledi diyesin ana firdevs-i a'lâsm
zihî mevlûd-ı ferruh ruh ki rûh andan haya kılur
bu ne kâfûr-i 'anberdür ki hak eyledi lalasın
göreli serv ile sünbül perîşândur u ditrerler
biri zülf-i semen-sâyın birisi kadd-i bâlâsın
binûmle toğrudur boyı velî kec düşdi kaşları 46
alaca görürem dâyim anufi câdû-yı şehlâsın
gözinden ayağ içicek ki cân ağzuma irişür
umaram nukl içün piste velîkin şol muhallâsın
bu gün bildüm ki cisme cân senüfi 'ışkuflia bağlanmış
bu ma'lûle irişdürüfi yine esbâb-ı ûlâsın
bu 'ışk içinde tevhide muhakkak diledüm olam
zemândur lâsma irdüm velî bulmadum illâsın
 41

103

dirilün aparun bini yâruma

şol lebi şehd ü kirpügi aruma
ikimüz birüz ü yaruyam ben
irürün bu yaruyı ol yaruma
azar oldı gönül hayâliyile
gösterün ol büti bu azaruma
ben yüzinden ohıduğum ma'nî
vurdı yüz ta'ne işbu ezberüme
zülfüni yile virmegil şâhâ
düşmesün fitne işbu leşkerüme
gönül oldı hevân ile cevher
bir cilâ isderem bu cevherüme
gözümi hüsnüfi ile rûşen kıl
ki urur sikke aduiia zerüme

104
'ayb eylemegil yaşumı ger ala dönerse
şol la'l-i lebün gönülümi ala dönerse
ben sinüfi ile müttehidem yohdur ikilik
ahvel nazarı nola bu ahvâla dönerse
gönlüm kuşı bir oğradı kurtıldı tuzahdan
yüz kez tutılur gîsûyile hâla dönerse
yâr hüsnine satdı gözi varlığumı binüm 47
bir cân ola bu ortada dellâla dönerse
sögmek ki lebünden çıha vü medh ola bafta
nola şekerün ağusı ger bala dönerse

105

nigârâ oluram ben senden ırah

ki ayrıldum tapundan senden ırah
güneşden düşen ırağ ay olur bedr
hilâl olmışam uş ben senden ırah
binüm âyînüm oldur ki yoğ olur
düşen ayru ayından senden ırah
42

ciğerden özge hiç nesnede turmaz

çıhan oh şol yayından senden ırah
kara göz ile çün candan çıhardun
çıharma bârî dînden senden ırah

106

şehâ hecrüii ile zâram ırah sinden ırah sinden

firâkun ile yanaram ırah sinden ırah sinden
nigârâ hufte gözünden ki mestem olmışam mahmur
anunçün gice bîdâram ırah sinden ırah sinden
gözünden kanıdur yaram buyurmaz isen iy yâr em
gerek ki yüregüm yaram ırah sinden ırah sinden
bana em dise leblerün nola çün ki tabîbümdür
çü hicrânunla bîmâram ırah sinden ırah sinden
tapundan ayru bâzâram özümden dahi bîzâram
firak odıyle yanaram ırah sinden ırah sinden

107
şöyle duıur bu gönül ki özini bilmez
'âşık olan göfiül hod uzını bilmez
sûzişi olmayana süz işini dimefi 48
göz yaşı dahi göfiülde sûzını bilmez
şöyle gözüm iledür cemâli anufi bir
ki: bu gözümden kimsene yüzini bilmez
yüzine kaçan ki gözi tuş ola 'âşık
ayruğı ne bile çünki özini bilmez
zülfiyile yüzine kişi ki tuta hû
afilayımaz gicesini rûzını bilmez

108

zülfüfile delü göfiül aşüfte degül midür

fitne gözüfi esrükdür hîç hufte degül midür
kıymetini la'lüfiün sordum yine kendüden
hîç ağzını açmadı pes süfte degül midür
nâ-kerde-i eltâfın ben kerdeye sayaram
 43

nâ-güfte ağızından çün güfte degül midür

yürek kanı izini yitürdüm ağızma
zannun ne durur k'anda bünhüfte degül midür
kaşlarıyile yüzin göreli üç ay oldı
fikrün ne durur mâhî dü hefte degül midür
109
bu mevsümün ehl-i dili ol gül güle karşu
tolu içesin şâd olasın bülbüle karşu
yüzün güli üsküfte ola kala şüküfte
ki ne yüz ile açıla her gül güle karşu
mül vir bize sâkî tolu ki nergisidür mest
salma bu delü göfiül işin mülmüle karşu
dök cama surâhî kanın esirgemedin ki
her kul kula secde kıla ol kulkula karşu
gözüm gibi câm olmaya meclisde nigârâ
ki niçe ki döke meyi der-dem tola karşu

110
bülbül ünin işitdi gavğâya çeker bu dil 49
gül kohusını aldı sahraya çeker bu dil
gül yolına gözlerüm kızardalı 'ışkını
nergisleri yolına sevdaya çeker bu dil
gîsûlan binmişdür her lahza nesîm atın
hattına varur benzer yayaya çeker bu dil
ben ana vü gönülüm göniline komışam
bir ehl-i dil anlasa ne kaya çeker bu dil
bir buse umar lebden yüzin yüze degşürür
afilasalar anı ki her aya çeker bu dil
ben sinemi sınayu açdum bu nesîm içün
yahama yapışuban vahaya çeker bu dil
cân tîh-i mahabbetde hayrândur u ser-gerdân
kalmadı meni bunda selvaya çeker bu dil

111
cânuma bir belâyidi semâyî
cemâlün ki hacil kılur her ayı
sen ayı severem zîrâ ki rûşen
44

sever ehl-i dili rûşen-senâyî

çü uyhu görmezem düş diyümezem
hocendî gibi gözünden riyayı
odına yanmışam külli dahi yoh
eger atar ise sehm-i hatâyı
gözün tîr-i kader durur gönülüm
rızâyile kabul eyler kazayı
dil ü *akl ile cân virdüm hevâfta
saçun 'akd itdi bu bey' ü şirâyı
kadüft tek râstum ben işbu yolda
hocendî ger kılursa iftirayı
112
gel gel görelüm gel görelüm gül görelüm biz 50
bir nağme getür ortaya bülbül görelüm biz
güldür yüzün ü mül tutağun sohbetümüz germ
bu işümüzi pes nişe mülmül görelüm biz
biz yanaruz oda sanemâ benlerünile
'anber durur ol dâne-i fülfül görelüm biz
biz gül yanaruz odına her cüz' dahi hem
her cüz'ümüzi ol yola bir kül görelüm biz
bir nağme di iy mutrib ü sun sâkî bir ayah
ki gulgul işidelüm ü kulkul görelüm biz

113
kanı dil ki gözünle pâre degül
bu gönül ahi seng-i hâre degül
zülfüne düşmeyince niçe ola
meğer ol ki gözi kara degül
cân cânuna irer ü ten lebüne
bu göfiüldür ki hîç kâra degül
hîçdür hîç ü hîçden dahi hîç
şol gönül çünki 'ışk-bâre degül
işbu meydân içinde gönlüm tek
bir gönül dahi şch-süvâre degül
anda kim gönülüm top urmışdur
dahi göfiül ire gubâra degül
 45

114
bu 'alî 'ışkımla iy yüzi hasen
şol hüseynî leblerün olsun esen
şol hatunla rast bana ruk'a yaz
binüm olsun serv-i bustân-ı çemen
cana didüm bir emin şol la'l içün 51
ki cihanda olmaya om emen
hattufii gördüm lebünden soraram
kanda buldı 'anber ol berk-i semen
didi ki meğer irürdi ol süheyl
bu 'akîke dün gice bûy-ı yemen

115
yara yara yara kim yâr olasın
niçe işbu güle bir hâr olasın
tolaşdum zülfine dün gice didüm
niçe mansûra sen ber-dâr olasın
didüm bülbüle ki 'ışkun durur hîç
bu hâzârunda ger bîzâr olasın
lebinden bir ayah içdük tolu sen
nola ger mahzen-i esrar olasın
ezelden 'ışk bâzîyle geldük
key ise sen dahi ser-bâr olasın
gözüm cedveller ahıtduğı budur
ki sen bir gün bafta bergâr olasın
bizüm otağumuza geldügüfi yoh
meğer kim dem-be-dem âzâr olasın
tapufidan birlik umaruz kaçan ki
dir isefi yârunam ağyar olasın
lebinden câm-ı mey pür çek ü kurtıl
niçe göziyile bîmâr olasın

116
şükür ki şekker ahar leblerüfiden iy dilber
şükür ki gîsûlarun sacdı 'âleme 'anber
kim idi halka-i zülfine dilberün tolaşan
46

hevâyile kapuya kahmayınca halka-i der

hevâ ki kıldı perîşân nigâr gîsûsım 52
ne lâzım ola dili kıldıyise zîr ü zeber
nicesi kanmaya lebleri yüregüm kanına
niçe susarsa lebi 'âşıkun yüreği kanar
kadüne karşu ney olup bilümi bağlamışam
ola ki âteş-i 'ışkun bitüre bir şekker

117

iy şem' bizi tap dahi odlaruna yahma

iy bedr yüzün gösderüben tîzçek oyahma
iy rûh niçe nâzük isen her cesede sen
şahla özüfii mâ'il olıp her nefes ahma
'ışkufii sinüfi 'akla göfiüle dimedüm ben
her lahza anı gamzefi ile 'âleme çahma
sâna bahah ba|ımadı hîç özgeye gözüm
sini sevenüfi sen dahi her suçına bahma
biz hod kalenderüz bu sevü avına girdük
sende bu heves yoğ ise bu kapuyı kahma

118
neler idersin bize hay sen nigâr olmamış
kimdür sinüfi yolufia zâr u nizâr olmamış
la'l-i lebün 'ışkına çohlar içerler süci
binden özge kişi yoh anda humar olmamış
leblerüfii göriben kunmayınca kanlar
geyikler göbeğinde müşk-i tatar olmamış
d eğmeyince yüreği kirpügüfi ohlanna
hergiz gül-i sûrîde süzen ü hâr olmamış
hem-sâye durur cânum hecrüfi gamına çohdur
leblerüfi arası tek hüsn-i civar olmamış

119

çeşmüm pür-âb ü gözlerümüfi hâbı yoh durur 53

katufida gözlerüm yaşınun âbı yoh durur
 47

ben nâriyem ki âbî degülem hevânuza

hâkîde gözlerüm gibi hîç âbî yoh durur
dil gerçi delüdür bu göze kaşa düşeli
sanma anufi ki mescîd ü mihrabı yoh durur
yüzümde za'ferâmm suvardı kan ile
gözden egerçi gönüle dolabı yoh durur
hâlis nigâr-ı 'ışkına sikke uran zere
şol kalb ola ki kâleb-i kallâbı yoh durur

120
gözüfi durur bu derdüme derman bi'aynihi
derdüm bu ki virem gözüfie cân bi'aynihi
gamzesi nefy kılur ü isbât 'işvesi
gözleridür meğer bafia îmân bi'aynihi
nergis çemende gözlerüûüü karavaşıdur
hadim durur bu gözüme mercan bi'aynihi
ağzuiiı açmayınca kişi gözi görmedi
yâkût ü lü'lü'den leb ü dendân bi'aynihi
rûz-ı kıyameti sen anun kametinde gör
gözümden anlagıl dem-i tûfân bi'aynihi
hattı bimislihi sanasın hızrdur anun
çün yârı oldı çeşme-i hayvan bi'aynihi
inşân olan gözine nicesi kapılmaya
çün her gözinde eglenür inşân bi'aynihi
yaş ırmağını ırmağa kimün mecali var
çün ki gözüm yaşı ola ' u m m a n bi'aynihi
od u sudur gözüm ile göfiülüm arası
düşdi ikisi arasına kan bi'aynihi
kaşlarıyile 'îd kılur göfiülüm velî
gamzesi kıldı cânumı kurbân bi'aynihi
kaşları hâcib olalı bu göfiül iline 54
rûşen durur gözleridür cân bi'aynihi

121
dem degül mi ki serv bâra gele
yârun ince bili kenara gele
gözi gönli ki yaralar ne 'aceb
 48

ohı yaş denizini yara gele

nişe urur çemen yüzine saçufi
ki benefşesi yüzi kara gele
intizâr-ı hayâli kan ahıdur
gözlerümden ki tâ pifiara gele
yig ola yig zülâl-i hayvandan
ger lebüfiden tolu humara gele
göz karâra gelür saçufi anıcah
bes nicesi gönül karâra gele
lebleründen nigârâ dür dökerüz
kanda bir böyle şi'r bâra gele
kim kor ise bu meclisi kovalum
şufia değin ki kendü vara gele

122
yazmış yüzinde gîsûsı reyhan bihattihi
' cân yazdı afia özini kurbân bihattihi
gözleri gamze ohıyile âdem öldürür
şîrîn budur ki la'li kılur kan bihattihi
gözleri sihr kıldı gönüle bi'aynihi
kullığa yazdı kendüzini cân bihattihi
îmân-ı nûrmı gîsûsı küfri ıızatdısa
gör niçe yazdı âyet-i îmân bihattihi
bir katre rahmetini kuhndan esirger ol
ki virdi hızra şerbet-i havyan bihattihi
cân ana vardı la'l-i lebinden zülâl uma 55
diler kıla ziyâfet-i mihmân bihattihi
müşki karınca ayağı düzdi hatı anun
gîsûsı dir zîre be-kirmân bihattihi

123
yaraşmışam hevâsına ben yıl u ay ile
gözinden esriyen niçe ola ki ayıla
şol müşterîdür ol ki çeker zühre sazını
şöyle güneşdür ol ki kılur sohbet ay ile
gîsûsı ilmelerine iyle diyen kişi
bilmez mi anı ki kurıcah tuzağa ile
 49

zülfi kemend ile gönüli saldı bendine

hattı diler ki talaya cânı yaya yile
yohsul u bay ile aparur başa hâhni
illâ kaçan ki sini görür ise bayıla

124
bunca zemân ki geçdi 'ömür bu cefâyile
şükrânelcr gerek ki geçer uş safâyile
şol derd kulıyam ki devâdur anun kulı
ben kulıyam bu derd ile vü bu devâyile
yüregüme tohındı gözinün ohı anufi
sayman hisâba tohınan ohı hatâyile
ben toprağ eylerem yüzi ayağı tozına
şâyed ki bir işaret ola hâk-i pây ile
gamzesi ohlarına didi işbu gözüm oh
rıdvân dahi kul ola bu hûra rızâyile
derdi devaya irüre bilse delü göfiül
iksir kıla bileyidi kîmyâyile
vaslun gicesi ten cânuma infi'âl olur
suret nicesi bağlaya yatmah kabâyile

125
saçufila müşk hem müşkîn degül mi 56
yüzüfi ay ü küpefi pervîn degül mi
gözüfi âyineyi koymaz elinden
bu câdû-yı siyeh hod-bîn degül mi
sözüm şîrîn düşer la'l-i lebüfiden
yüzünden rûşen ü rengîn degül mi
göfiülüm sırçasını uşadursın
nigârâ göflülün sengîn degül mi
şehâ behrâm-ı ğûr ki atar idi
anufi atduğı oh çûbîn degül mi

126
saçuna oğrayu gelen nesîme uçdı gönül
bu dünyâda dahi ne zer ne sime uçdı göfiül
Kadı B. - F. : 4
50

ne dem durur ki nedem gelmez-ola ardınca

velîk dün gice gey şol nedime uçdı gönül
müsâfir oldı gönül hüsni ili içinde
melâhatin göreli şol mukîme uçdı gönül
nolayidi kamu kuşlar bu gülşene gelse
teferrüc itse arada ki kime uçdı gönül
özümi bulımazam ki şerh idem tapuna
ki hecrün ile 'azâb-ı elîme uçdı gönül

127
tenümi cana irürince gelmişem cana
'aceb ne kâfir imiş zülfi gelmez îmâna
lebi ki kana gelüpdür yüregümün kanına
reva durur ki cigerüm kanına ol kana
nesîme kul oluram ne zer ü ne sim gerek
ki urdı müşk saçına nigârumun şâne
yana mı 'ışkı odına 'aceb bu varlıgumuz 57
elüme girse tutağı sorayidüm ya ne
ten ile 'akl ü gönüldür şehâ fidâ yoluna
arada cân haberi yoh ne geldi bu cana

128
'acebâ derdümün devası kanı
'acebâ rencümüîi şifâsı kanı
ayağı tozına yüz ururam
ki göz ağrısı tûtiyâsı kanı
zülfi pîl binüben irişdi cana
'anberîn hattmun yayası kanı
kîmiyâyile kıldı zer yüzümi
yârı bulmağa sîmiyâsı kanı
sıdkumı bildi hüsni 'ışkında
bes bize vaslınıın safâsı kanı
el ayağ ile baş u cân oynamayan
'ışkı yolında dest ü pâsı kanı
yahası hecr odına yüz bin yıl
kohmayan 'ışk ile yahası kanı
 51

129

hevâ nesîmi gül ile velî mu'attar ider

bu rikkat ile sehâbun gözin mukattar ider
seherde bülbül-i şeydâ terennüm eyledügi
gülün mehâsinini ola mı ki ezber ider
lebüne benzedimez tûtî şekkeri hergiz
niçe ki 'ışk odına yanıban mükerrer ider
dutar çiçek yine sîmîn siper felek ohına
egerçi haddi degüldür velîk derhor ider
kuşun kimisi muhaddis durur bu medresede
kimisi vâ'iz olup serv üzre minber ider
yaşı uzun gözümün ü yili sabânuft yig 58
ki biri ravzayı taze biri mu'anber ider
ne hâldür ki gözüft fitne kapusın açmış
dilün halâyıka r a h m ivini muhaccer ider

130
bahar itdi yine bir yini âyîn
ki hüsninden hacil kıldı gök ayın
siper kıldı yine gül sinesini
çü peyveste görür ol kaşı yayın
yüzün tek âyinenün var safâsı
velî katı biçüklüdür bu hod-bîn
gözümün yaşı ki uzun ahıdur
hemîşe altunufi üsdinde çayın
gönülde kim bile ki ne kopısar
ki konışmış yine ay ile pervîn

131
servün ki revân oldı revana vireler mi
la'lüni bu dünyâ tolu cana vireler mi
ben cânı fidâ kılur isem bahmaya bir kez
hüsnüne sinün şer' ile kana vireler mi
mest ol gözi gibi ki beninden alısar hat
söfî ki gele meclise dâne vireler mi '
hammâmda zülfüni binüm elüme şâhâ
52

tâ kılam ana cânumı şâne vireler mi

hüsnünde gönül düşdi garîb ü canını ger
virür ise şol tîr ü kemana vireler mi
ben yahşi cânum oynar isem zülfi yolına
'aklumı bile rîh-i yemâna vireler mi
kıl itdi binüm tenümi şöyle ki bilinmez
virürsem anı mû-yı miyâna vireler mi
gözlerün apardı gönüli ger diler isem 59
la'l-i lebüni bana zamana vireler mi
şadını ki virdi bize bu hanede 'ışkun
her çend ki kahhâr ola hâne vireler mi

132

gözün ohıyile cigerüm kan dile değdi

dahi ne atarsın çün ohun kandile değdi
hicran ile vaslun od ile suyı içinde
gark olmağ u yanmah yine bu sâ'ile değdi
gamzen şol ohı ki cânuma kılmış idi rast
tohındı yüregüme cânuma ile değdi
gözlerünün ohına ki dil değmeye şallâh
canlar virürem anufi içün ki dile değdi
'akl ile dil ü cân nicesi ayru olalar
birine değen oh kamusına bile değdi

133
nigârînâ 'aceb hüsnüfi ne milletdür ne milletdür
bu cânuma sinüfi 'ışkun ne 'illetdür ne 'iUetdür
bini 'ayb eylemenüz ger olursam 'ışk ile şeydâ
cünûn çünki bu 'akluma cibilletdür cibilletdür
ayağufida virürsem cân banadur rütbet-i a'lâ
tapufidan ayru dirilmek mezelletdür mezelletdür
kaşufi mihrabına karşu ibâdet kînedür lâzım
'ibâdet senden özgeye ne zelletdür n e zelletdür
beliyyetdür bu cânuma kaba ohları gözüfiden
clün ur gözüme gör ki ne billetdür ne billetdür
 53

134

nidelüm ger gönülüme yağısın

çünki sen işbu gözümün yağısın
kararur gözlerüm bu sevdadan 60
ki neçün sen bu gözlerüm ağısın
sağ ü çürük olur her enbârda
bey'i virdük sana ki sen sağısın
kılmagıl özüni perîşân sen
gör ki kimün göftüli otağısın
cân gereg idi uçayidi göğe
hey di zülfüfie ki ayah bağısın
sihr miydi lebünde gördüm kan
âşkâre şehâ kızıl yağısın
cân bilün ile oldı kıl zinhar
nisbet eyle cana ki yamağısın

135
sinün yüzüni görüp ölmeyem şehâ bu gice
letâfetiyile anufi bulam safâ bu gice
egerçi nakşıyile cevr kıldı hüsni bize
hayâli kıldı şebîhûn ile vefâ bu gice
hayâli geldüginün gerçi kadri yoh özine
gelün görün ki ne 'îd eyledi bize bu gice
bu müjde ki dile irdi turu gel uyhudan
gerek ki sinledeki ölüler tura bu gice
bu cânumuzı nesîme dinüz ki ilte haber
diye anun yazusı buyidi yaza bu gice

136

cemâlün ile bu gönlüm benüm nazîr ola mı

bu 'âlem içre sinüfi gibi bî-nazîr ola mı
bu cân ile bu göfiül hecrüfi ile karırlar
'aceb visâlüfi ile gözlerüm karîr ola mı
gözi ohına yüregüm ü teni döymez afia
'aceb bu bağrı taşufi gevdesi harîr ola mı
54

niçe ki 'ışkı odı tîz olur dil olur süst 61

didüm bu 'akluma ki anlagıl erîr ola mı
visal gicesinün subhı urdı bir dem-i serd
didüm ki işbu nefes bâd-ı zemherîr ola mı

137

la'linden anufi sözleri nâzük diyelüm biz

hüsninde anufi yüzleri nâzük diyelüm biz
bilinden anun kıl yar aruz söyleyicek söz
şemsindeki yulduzları nâzük diyelüm biz
şekker ki dilemez tuzı meşhur durur ol
la'l-i lebinün tuzları nâzük diyelüm biz
şol gözleri atduğı ohı merdüme karşu
çün cana irer közleri nâzük diyelüm biz
sözleri çü şîrîndür ü sözin kulağumda
nola gel afia sözleri nâzük diyelüm biz
çün sen olasın pertevi yohdur dahi şem'ün
karanuda şol gözleri nâzük diyelüm biz
çün gözlerüme sürme durur dahi yigirek
cana ayağı tozları nâzük diyelüm biz

138
düşmen egerçi hile vü tedbîr içindedür
tebdîr ü hile hem yine takdir içindedür
şol fitneler ki gözleri hâmil durur anun
şükrâneler gerek ki bu tedvir içindedür
zinhar dünyâ hoşlığına inanmafi ki her nefes
anı ki gösderür yine tağyir içindedür
düşdür ki görürüz bu cihan hoşlığı bize
'aksince her düşün yine ta'bîr içindedür
bu hüsn sûresinde bir âyet durur yüzüfi
âhir cemâl kıssası tefsir içindedür
'ilm-i hurûfı hattı anufi kıldı bana keşf 62
zân rû-şikeste gîsûsı teksir içindedür
altun kılur misümi binüm 'ışkınufi odı
bu kîmyâyı gör ki bu iksîr içindedür
 55

139

bu gönülüm denizi taşa gerek

düşmen ura başım taşa gerek
düşmene din ki aşını vire
bu denizler başından aşa gerek
kuru kılmayısar yaş a kuru
ire lutfı kuruya yaşa gerek
başuma irmedin olursam baş
irürem işbu işi başa gerek
kim diler ise k'avlaya şâhîn
gevdesi ortalıhda lâşe gerek

140

bini hak irürür ise şecere

bitürem hubbı yimişin şecere
ben kemer bağ] aram bilüme ki tâ
bağlamayam dahi kemer kem ere
la*l-i lebleri şîr hâresiyem
ne cefâdur bu emcegin emere
şol güneş kuhyam ki t a ' n e urur
gök yüzindeki bedr olan kamere
dil hüseyne çü cânı virdi hasen
borcı kalmaz 'aliyile 'ömere
saçları tolaşığı vâcib ider
ki mükerrer ola sözi şekere
bâ-haberden haber dutaruz ümîd
haber oldur ki ola bî-habere

141

meğer nev-rûz gelmişdür musavver 63

ki olmışdur cihan yine münevver
yüzüû devrinde ser-gerdân olah
urur bu nüh felek çerh-i müdevver
gice dirsem saçufi ola söz uzun
56

şeker dirsem lebüfi ola mükerrer

elüm irerse bendine gîsûnun
ne bendüm var ise olsun muharrer
kaşunı eğri seveni dilerem
firâkufi çarmıhıyile müsemmer
göfiülüm leblerüfie muhtasardur
cânum ince bilünedür muhakkar
mu'arrefdür göfiül la'lün katında
velî bilünde cânumdur münekker
bilimezem mücessem cân mısın sen
veya bu tende bir rûh-ı musavver

142

gözi ohladı bizi kara kıla

miskin itdi gîsûsı kara kıla
galiye gîsûsına dürter isem
ğâliyenüfi yüzini kara kıla
kaşları egrisiyile toğruya
ne cefâ kılsa kata kara kıla
kara gîsûsı ağı vechiledür
çün benüm göfiülüme kara kıla
nola merdümlik eylese gözi
bizi karaklamasa kara kıla

143
cihanda hûbları gördük vefası yoh nidelüm 64
gönüli hasta kılur ol şifâsı yoh nidelüm
bu suffede ki güneş ay müzehheb itmiş anı
kaçan ki olmayasın sen safâsı yoh nidelüm
gözüfi gönüli kılur hasta câdûhkıyile
bu derde derdden özge devası yoh nidelüm
cânum oda düşeli toprağ iderem yüzümi
kara saçufia sinüfi çün hevâsı yoh nidelüm
egerçi hüsnüfi apardı saçufia göfiülümi
nicesi kurtıla çün dest ü pâsı yoh nidelüm
fena durur bu cihan ü lebüfi fenada fena
 57

bu gönlümün ki fenâdur bekası yoh nidelüm

segirtdi saçlarınun bize yine tatarı
yayalan ki irişdi hatâsı yoh nidelüm

144

egerçi va'de-i vaslun bini kılur dil-şâd

furât eyleyeyüm yaşı her çi bâd âbâd
saçuîi kılın elüme vir ki bilüfie irişem
sinüfi ile gel idelüm yiflile bir bünyâd
nigârâ hûrî misin perînün bu ferri yoh
'aceb budur ki ferişteye befizer âdem-zâd
ferîd-i 'asr tapufldur ki hân-gîr oldun
tavîl itmeyelüm sözi 'ışkun oldı ziyâd
tapufidan ayru cânufi dünyâda nedür 'ayşi
zîre ki olmaya olmaz isefi bilâd ü 'ibâd

145
kaplan olmış göfiül şikârı kanı
'ışk işiginde âh ü zân kam
gözlerinden çü ayağ içdi göfiül
gözine karşu bir h u m â n kanı
baş dizinde komış benefşe befiüfi 65
görmiş ol zülf-i bî-karân kanı
bülbüle zân gösdereydüm eger
görseyidüm ben ol nigârı kanı
gözi âhûsı sayd kıldı bini
tutağın d ağı dür şikârı kanı
ince bili tenümi kıl kıldı
teni kıl kılmağun kenarı kanı
ihtiyar ile vardı dil tapufia
şimdi bu göfiül ihtiyarı kanı

146

çün tolu mey ayağını koli ağdan çekerem

kucaram ince bilini kılı yağdan çekerem
58

ağız ağız olıban andan aluram dilini

tolaşuram saçına vü dili bağdan çekerem
kara ağını saçar ki dire dil balığını
baliğ olmaya meğer ben eli ağdan çekerem
tâ safâ bula huzurun ile bu meclisümüz
hardan gül getürse bülbüli bağdan çekerem
'ışkumun benzi kaçan sola çü bu ortada ben
cân kenarına hemîşe bili sağdan çekerem

147
bir dem tebessüm it sanemâ tâ ki gül güle
nevbet degürmeyem yine zâr ile bülbüle
bir dem irerse kullığa cânum göreyidün
ki niçe lutf kıla safâyile kul kula
la'lün ayağıyile bize vir mül ayağın
'âlem geçer dahi bizi uzatma mülmüle
ger halvet ârzû kıla gönülüm 'aceb degül
bu fasi içinde ki ola 'âlemde gulgule
nola ağız ağız sinün ile hadîs idem 66
şimdi biri birine söyledi gül güle

148
binüm bu derdüme biUâh şifâ gerekmez mi
binüm bu sıdkuma biUâh safâ gerekmez mi
vefası kadrini bilüp haka şükür kılmaz
binüm gönülüme biUâh cefâ gerekmez mi
cefâyı yitesi kıldun i taş bağırlu bize
binüm bu meylüme biUâh vefâ gerekmez mi
dutam ki câdû gözün hasta kıldı cânumuzı
binüm bu hastama biUâh şifâ gerekmez mi
egerçi kâfî durur 'ışkı bu cânuma binüm
binüm bu hecrüme biUâh kafâ gerekmez mi

149
göfiül nigârâ konuğ oldı merhabası kanı
gözüm defîizler ahıdur âşinâsı kanı
yüregümüfi kanına girdi la'U kanlu durur
 59

nola sorar isem andan ki hûn-behâsı kanı

gözümi câdû gözüfi hasta kıldı hayli durur
ayağufi izi tozı oldı tûtiyâsı kanı
binüm kanum bu cihan boynına düşer zîrâ
gerek ki gösdere bafia cihan safâsı kanı
eteğin elini dutduğum evliyâlarufi
gerek ki irişeyidi bana du'âsı kanı

150
habbezâ bülbül-i latîf-nevâ
ki yahar göfilümi be-bâd-ı hevâ
derdüme çâre kanda buhnısar
çün yine derd oldı ana deva
mücrim oldı cefâsını çeksün 67
kim ki ma'şûk-ı bî-vefâyı seve
sa'y ider ki tavaf ide işigin
göfiülüm tâ ola ki bula safâ
ben biline düşeli şol dilber
benzede başladı tenümi kıla
b l höd oldı biliyile lîkin
bilimezem ki gîsûsı ne kıla
bende oldı saçma cân miskin
bende olmağa yarar ol asıla
felegüfi kavsi ki hilâli durur
görür ise kaşun yayın yasıla
şeker ü la'Iden geçer söz çoh
ağızufi aç ki kamu söz kesile
tur salın tâ kıyamet ola bu gün
yat uyı tâ ki fitneler basıla
binden öfidin şikâr kılmadı hîç
gamzeleri kaçan ki çıhdı ava
hâsıl itdi göfiül safâyı çün
evvelin hamle özin urdı safa

151
gözüfile hasta olana şifâ gerekmez mi
cefân odına yanana vefâ gerekmez mi
60

ağız ağız sonsaram lebüne irer isem

ki hasta eyledügüne şifâ gerekmez mi
niçe ki zülfi gönül kalbine yasarsın sen
anun gibi yaşayış her safa gerekmez mi
bu hüsn memleketine çü sen süleymânsın
'inâyetün a begüm âsafa gerekmez mi
gönüle virdi nasihat cânum ki iy 'âşık
vefası hoş midi şimdi cefâ gerekmez mi
benefşe zülfüni alur imiş ağızına 68
anufi diHne bunufîçün ceza gerekmez mi
gönüli geh saçufi ü geh lebün ü geh dişüfl
çekişige bırahurlar seza gerekmez mi

152
cefâsını çekerem ben vefâyiçün ölürem
bu derd odına yanıp kımyâyiçün ölürem
saçında zulmete bağlamışam özüm özümi
velî yüzi güneşinde safâyiçün ölürem
tabıb-i 'ışk lebüüdür şifahi oldı şifâ
ayah tozı yolına tûtiyâyiçün ölürem
lebüfii kanlu göreli cân oldı afia fidâ
bu niçe kanlu tutah hûn-behâyiçün ölürem
egerçi perde-serâ bülbüliydi perde-sirâ
serây-perde vü perde-serâyiçün ölürem

153

'arif kaçan bile bu cihan içre vâsılı

şundan ki yâr yolına yile vire hâsıh
gözi çü bâbilîdür ü zülfi ebâbilî
kondardı kuzgınun yirine bu havâsılı
la'l-i lebün ki 'ayn-ı hayât oldı vir bafia
hergiz kayurmagıl dahi zehr-i helâhili
sâ'il gözüm yaşına nazar kıl ki hûn ahar
âzürde kılmagıl dahi şâhâ bu sâ'ili
rûhumı ruhuna çalap eyledi muttasıl
hâ'il bu ten olursa götürgil bu hâ'ili
 61

bu hikmeti işit yi üzüm bağı sormagıl

lâzım nedür ki sen sorasm işbu kâ'iH
niçe gerek sal oda bini kayurmagıl
sâ'idlerünle ger bulur isem hamâ'ili

154

zehr lebüni anıcah kand olur 69

gîsûlarufi göfilüme pâ-bend olur
işbu tenüm oğradı bir hâle ki
saçuiî ile bilüne mânend olur
ney kadümi yaharam oduna ki
ney-şeker oda yanıcah kand olur
hüsün eri sensin ü 'ışk eri ben
cins çü cinse ire peyvend olur
gönülüme dahi inam itmegil
kul zîra ki naks-ı hudâvend olur

155
bize ol dilberün vefası gerek
yine bu suffenün safâsı gerek
kime gereg ise bize sögsün
bafia ol yâr merhabası gerek
yaşa gark itdi odına yahdı
toprağuma anufi hevâsı gerek
gözi gamzesi ahıdur kanumı
la'l-i lebleri hûn-behâsı gerek
derdün artur çü derd oldı deva
zîra bu derdümün devası gerek

156

sevmişem sini gönülden âferîn cân âferîn

âferîn sin hûblığ içinde hezârân âferîn
gözlerün yaraladı gönli lebüfi kıldı tîmâr
görmedüm la'l-i lebüfi tek derde derman âferîn
gerçi taksir ü günâh oldı kulundan hidmete
62

sizden oldı cânumuza lutf u ihsan âferîn

âferîniş çoh durur lîkin sinüfi tek yoh durur 70
k'âferîniş cümle olsun safia kurbân âferîn
gözlerüfi sihr ile düzdi gönülümi özine
kıldı her gözüm yaşını bahr-ı 'umman âferîn

157
leb-i la'lüiii sinün cân didiler gerçek mi
hat-ı neshunı ki reyhan didiler gerçek mi
lebüfi aiidum idi toldı ağızum şekkerle
kime didüm ise yalan didiler gerçek mi
tutaguii şekkerinün rengini kızıl gördüm
çünki sordum anı kandan didiler gerçek mi
göfiüli çâh-ı zenehdânına düşmiş gördüm
bum yûsuf anı zindan didiler gerçek mi
bilini gîsûsınun kıhna nisbet kıldum
işbu teşbihi ne çendân didiler gerçek mi
hokka-i la'lde incü düzümini gördüm
sorıcağaz leb ü dendân didiler gerçek mi
işigüfie ki sabâ yol bulımaz dün buçuğın
'ışk eri gönline meydân didiler gerçek mi
tatlu dirilür iken leblerüfii gönlüm içün
düşdi aralarına kan didiler gerçek mi
servüne kul didiler rast mı tûbîyi 'aceb
bedri hüsnünde be-mîzân didiler gerçek mi
cân aparduh lebüne 'akl ü dili hilesine
kamusın zîre be-kirmân didiler gerçek mi
sihr ile göfiülümi gözleri kıldı hasta
bilini derdüme derman didiler gerçek mi
küfr idügin saçufii yüzüfii örter bildüm
rûşen ay yüzüni îmân didiler gerçek mi
gerçi âsân bilürem ki saçı müşkildür anun
anda cân müşkili âsân didiler gerçek mi
ebr-i giryân idügin gözümi uş görürsin 71
yanagunı gül-i handan didiler gerçek mi
tâzc gülden dahi nâzük görürem ter tenüni
bağrufii katı çü sindân didiler gerçek mi
 63

158

bize her lahza devletden işâretdür işâretdür

sa'âdet kapularından beşâretdür beşâretdür
hamâ'il andmı içdüm nigârâ sâ'idün içün
öpeyim sâkî sakını kefâretdür kefâretdür
lebüne kimsene irmez gözün toğrar yüregümi
kaşun bir işvecuh kılur ki ya'nî istimâletdür
yüregümi pürek kılup ciğer kanıyle apardum
yabana dökdi sücisin ki bu ne mühmel âletdür

159
göfiüle irdi bir nâzük beşaret
ki cân ü 'akla irişdi işaret
taladı gözleri gönülüm evin
kılur kirpükleri cânumı ğâret
ne kıldı candan özge alsun anı
ki kıldı hüsni göfiülde imaret
harâb itdiyise nola gönüli
çü kılısar anı sofira 'imaret
sabâ naki eyledi cânuma bir söz
ki ben kılımazam anı rivayet

160

eger gözüfi ile bize işaret olayidi

bizüm bu cânumuza yüz beşaret olayidi
dün içre gelseyidi göfilüme hayâh atıufi
amâsiye gibi cânumda ğâret olayidi
hamâ'il andını içdüm ki bilini kucam 72
salarsa boynuma kolin kefaret olayidi
harâb kıldı gözüfi göfilümün amâsiyesin
hayâli kulleye gelse 'imaret olayidi
egerçi olmadı işba' olsa bir işmâm
visale göfiülüme bir imâlet olayidi
64

161
gönülüme ben didüm ki kandasm
gamzesinün ohlarıyle kandasın
gîsûsıyle bende düşdüm dir gönül
didüm ana nola çünki bendesin
nola öpdüm gözüme sürdüm sini
sen dahi 'âlemde bir türvendesin
bendesin sen bendeyim ben tapuna
bendeyim ben niçe ki sen bendesin
gözlerüm giryân ü biryândur gönül
leblerün şekker özün pür-handesin

162
kandasın cân kandasın cân kandasın
ben sini esirgerem ki zindesin
gîsûfia gönlüm binüm âşüftedür
em dır ise leblerün sen dîndesün
şol güneş yüzüfte kul olam sinün
ki bu devr içinde hoş-âyendesin
bu arada çünki oldı ittihâd
gâh ben sende vü geh sen bendesin
ayağına düş bu sâkînün gönül
gök ne kılursa sana dindesin

163
mugayyebât-ı ilâhun beşareti iriser 73
yine bu feth ü fütûhufi işareti iriser
harâb oldıyise nola gönülümün ivi
'inayet idicegez çün 'imareti iriser
bizi saçıyile kıl eyledün bilinde anun
zîrâ ki bizden olarun rivayeti iriser

164
şehâ saçun girihinden beşaret oldı bize
irişmege tapunuza işaret oldı bize
sa'âdet oldı bize lîk cân ile gönülüm
 65

sinün oduna düşiben hasâret oldı bize

tapundan özgeye and içmişüz göremezüz
ayağunun tozıyile kefaret oldı bize
tapuna cân irişem diyü düzdiyidi yarah
bu ortalıhda nidelüm hakaret oldı bize
nihayete irişür leblerün ile 'ışkum
yüzüni görmez olursam kıyamet oldı bize

165

'âşık kapufida derd ile cânum safâ bula

kan yaş u rû-yı zerd ile cânum safâ bula
dil dilediydi 'akl ile cân virdiler bile
bu kamusmı ger dile cânum safâ bula
bâd-ı nesîmdür gözümüfi tûtiyâsı ki
sizden eserse gerd ile cânum safâ bula
mevcûddan kulağuma sinün sözün gelür
adun çü gele her dile cânum safâ bula
'ayn-i cemâlini göreli dünyâda ferîd
şol ka'beteyn-i nerd ile cânum safâ bula

166
konışdı yılduzum bu gice yine ay ile 74
zühre ayah dutan gişiye niçe ayıla
bu kuşça cân odına semender gibi girür
zîrâ ki hoş durur başı anun hümâyile
yüzi kara benefşe perîşân durur neye
oynaduğın işidti saçunı sabâyile
gülsen mu'attar oldı çemen pür-şükûfedür
satmaz mısın cânunı dahi bu bahâyile
boynuma saldı kolini aydur ki sev bini
ayrılmamağa and içerem şol hamâyile
yüzüm nola ger aduiia sikke urur zere
odun içinde çünki yatur kîmyâyile
tokat kal'asında sabûhîyi vir tolu
bâşed ki subha irüre tanrı safâyile
ol nâleden ki dün gice kıldum sinün içün
Kadı B. - F. : 5
66

bülbül hacil düşer bu kamu hûy u hâyile

miskin idüp saçı dili bırahdı bendine
ip oynın ögredür ana bâd-ı hevâyile

167

müzeyyen oldı yine bu zemâne

yinile kafile geldi cihâna
çemende bülbülün bah gulguhna
ki ne odlar saçar bir derdlü cana
bilünden gördüğüm sığmaz hayâle
lebüfiden çekdügüm gelmez gümâna
gözüfi ohma vü kaşun yayma
gönülden nâzük olmaya nişane
bana *ışk urdı bir kamçı ki kılam
hamâ'il koUarufiı tâziyâne
• göfiülüm sırça durur yüregüfi taş
ne diyem ben bu sırçayı siyana
sinün 'ışkufi kenarına kim irer 75
kenara irmedüm düşdüm miyâna
teni candan ayırmahhh reva mı
cânumdan irdüm irince bu cana
gönülden virbirem afia sözümi
dahi yalvarmazam her tercümana
yemanî kohuları yahşi gelür
haris ider bizi tîb-i yemâna
kimi kâfir kimi sâhir kim oğrı
nola hamle kılursam ğâziyâne

168
hüsni gösderme ki dil âl ile ele düşmesin
dâm ile dâne belâdur zülf ü hâle düşmesün
ben kemânî kaşufia peyveste toğru oh gibi
eğri dimezem hilâle ta hayâle düşmesün
gözüfie ah kara dimezem ki şehlâ duymasun
nâgehîn gamzeyle dil atup vebale düşmesün
gice gündüz yüzi zülfi koymadı cana mecâl
 67

kimse ivine iki dürlü iıavâle düşmesün

bilün ile ağzuna düşdi bu delü göftülüm
hîç kişinün câm hâli kîl u kâle düşmesün
güneşündür istiva hattında eve olsun yiri
i nmesün hergiz hazîze hiç zevale düşmesün
ağzunı gösderme ki gönlüm gümâna gelmesün
bilüni anlatma ki cânum mecale düşmesün

169

egerçi derdini çekdük şifâya irdük ahi

cefâ uçma irişdük vefaya irdük ahi
bizi nişe taş ile taşlaya bu yârenler
hicaza varmaduğ ise safâya irdük ahi
hilâl olmışıduh va'desiyile yıllar 76
haka şükür yine bu bedr aya irdük ahi
'adûnun atlusı ger sığındı bir tağa
arasını kesiben biz yayaya irdük ahi
gözüm yaşı deîiiz olursa dahi kaygusı yoh
ki el ü ayağ urup âşinâya irdük ahi
dilegiyile gelen dileğin reva kılduh
cihan içinde rızâ-yı huzâya irdük ahi
gözi ohına didüm oh cânum safia kurbân
bir oh ile hele şol koşa yaya irdük ahi

170

esirgen 'âşıkı yoh mı cânufiuz

ölesinüz güni âhır sanunuz
irürüiiüz bini yâruma yohsa
yine öz boynufiuzadur kanufiuz
gîsûsı küfri dutdı göfiülümi
sizüfi kancaru vardı îmânunuz
saçı bafia tolaşdı didüm afia
tolaşur ayagufiuza sanunuz
neva düz mutrib ü sâkî ayah sun
çü yanaram binümle siz yanunuz
68

171

la'lüfiün rengini kandan didiler gerçek mi

yalanı söyleme kandan didiler gerçek mi
kaşunı eğri didiler ü sinün kaddüni rast
'ârızun lutfını candan didiler gerçek mi
bu hatâyı gözüni sihre kılurlar nisbet
çeh-i bâbîlüni zindan didiler gerçek mi
oğrı degülse gözün eğriye yoldaş neyedür
iledür dîn ile îmân didiler gerçek mi
zülfi ucın gez ider ki dili kendüye çeke 77
yüregüm yarasın andan didiler gerçek mi
gamzen ohını hatâ diyü dutup virmediler
oh idi çıhdı kemandan didiler gerçek mi
düşmegil bunca hatâya bihne tolaşı gör
lezzet al emn ü âmândan didiler gerçek mi

172
âh bahun *ışka vü halatına
delü gönülüft bu muhâlâtına
ben ki firakında anun yanmışam
döye bilem mi bu visâlâtına
noktasıyam hat virür kulhğma
mu'terifem hüsninün âyâtına
yüzine bahıp göniHn sahlayan
münkir ise nola kerâmâtına
zülfini çün kıldı hikâyet nesîm
inanur olduh bu rivâyâtına
hüsni anun 'ışkumun atıdur
atına karşu göftülüm atına
mısr-ı melâhatde sinünçün 'aziz
yûsuf-ı ken'ân nola ger satma
ruh ruhuna ger uraydum şâh ile
at bula vü geh dutaydum matına
yârun eger meylini aftlar iseft
çıh felegüfi dahi yidi katına
hasta göftüUer çü şifâyı nider
 69

irer ise gözi işârâtına

çünki kıyamet durur ol kameti
fitneye düşdüm bu 'alâmâtına
ben lebine susadum ol kanuma
yâ rab irür cümleyi hâcâtına

173

ne ki varise hûb-ruh getürün 78

satunuz şol nigârâ vü yidürün
bir safâyile sohbet itmek içün
ne ki eksügümüz ise yitürün
aparun ne ki afta gereg ise
ne ki bize gereg ise getürüft
getürüft 'ışkınuft cenâyibini
ermişi kalmışumuzı yitürün
servi gibi turun yaranlar rast
yohsa fitne gözi gibi oturuft

174
se/1 oldı gözyaşıyile gark oldı işbu hay
hüsninde görimeyeli bir güneş ü üç ay
ol cân ki çün hayâl ola bilün kıhyile
görürse nokta ağzuftı sen anı hîçe say
gamzeft ohı yarasını cânumda gizlerem
sen niçe ki gereg ise anı cihâna yay
bârî ki hüsni virdi bu bârîk biline
cânum girân degül ise olaydı afta tay
sâ'idlerün cana yed-i beyzâyı gösderür
kılısaram hamâ'il anı ger düşe kolay

175

gözün ne oh ki ata kemandan bini gözet

oh atmağ ile bârî kim andan bini gözet
vasi ile hecr sûd u ziyanın buhmazam
kurtar cânı bu sûd u ziyandan bini gözet
70

îmen olah yine gözüüden müşevveşem

kurtar bigüm bu emn ü amandan bini gözet
sahnma salma bini hayâle biHifi ile 79
söyleme sorma hâli gümândan bini gözet
bilün ile tenüm sanasm saç kılı durur
ayağun öperem ki miyândan bini gözet
her tâkda cemâli komış bir atıcıyı
ki gezle ohufii vü falandan bini gözet
cümle vücûdumı göz iderem sinün içün
sen dahi bir safâyile candan bini gözet

176

yanağuna ayah dutalı lâle

lebünçün toludur dilden piyâle
mecâl olursa ki zülfüni ölçem
gerek ki irişe 'ömrüm kemâle
bilün inceldügi andan durur bil
ki çoh girmiş durur bâd-ı vebale
ağızun goncasındandur icazet
ki geldi yine bülbüller makale
ağızunı dilümden teng gördüm
kemâli bencileyin kul kim ala

177

yaşum deniz durur gözüm sefine

gönülde 'ışkun odıdur define
yüregüm sücisinden gözi mahmur
tolu vir ayağı sâkî kefine
süleymândur gönül tahtında 'ışkı
velî kılmaz nazar 'akl âsafma
sinünle sîne-ber-sîne olan dil
nesine baha cennet refrefine
karara yandurur zülfi gönüh
vay eger oğraya düşmen safına
 71

178
kopar yine gönülden bir ma'ânî 80
ki dil bilür ü dil döylemez anı
namazı kaşı mihrabında kıldum
çü anda ohıdum seb'-i mesânî
lebüiide dil kanını sabit itdün
eger *adlün sorışdurursa kanı
kenâre kılayidüm şol miyândan
kenarından ele girse miyânı
cihanı cân yolına virürem ben
ki cân içün dilerem ben cihâm
gönül aldı gözün la'lün zamândur
gönül gereg ise dutam zamanı
gözüne degmesün gözler nigârâ
ki atar ohı vü sahlar kemanı
lebünden sora gördüm biUmedüm
ki nirede olur bu la'l kânı

179
bilüfi 'ışkı bilümüze kemerdür
kemine işbu yolda terk-i serdür
lebüfi girdi gönül kanma şâhâ
ne suçı var gözüiıüfl bî-haberdür
şeker şükr eyledi la'lün tatından
anufiçün dünyâda adı şekerdür
havâyî zülfüfie düşeli oldum
sabâ yiH gibi ki der-be-derdür
bu cân gerçi girân idi bilüfide
velî la'lüfi katında muhtasardur
hatâyile gözüfi ger bir oh urdı
göfiülüme nola esrük tatardur
şehâ hüsni gözüfide sanma yalguz
ki görmişem anı yüz ol kadardur 81

180
cemâlüfie ne nisbet kıla lâle
ne dil befizedi bile sini lâle
72

tolaşmağa yarardı gîsûsına

hatâyı gözi degülmise ala
lebün idğâmı ki gördüm nigârâ
kılur işmâme cânumı imâle
susamışam lebüfidür âb-ı hayvan
havale kıl susamışı zülâle
yuların başına tola eşekdür
gönül ki düşmedi sâhib-cemâle
cihanı teng ideydüm gönülüme
lebünden irseyidi ol muhale
saçından kohu irürse koyaydum
kabul adını ben bâd-ı şimale
bilün bini hilâle beiizedipdür
ne kıldur ki gire işbu hilâle
bilün meyli nigârâ bana vardur
delâlüftde dahi vardur delâle
hidâyet buldı şâhâ dil yüzüne
eger çekdiyse zülfünde dalâle
vücûdum *ışk iledür hâlis altun
nola dilüm eger gelmedi kâle
zer üsdinde hal-i la'l ile gözüm
yazar 'ıskuna her dem yüz risale
müferrih sun dile la'l-i lebünden
ki düşmeye saçun ile hayâle
gözün şahnalığa el uralıdan
götürüldi begüm vech-i iyâle

181
gözlerünüii ohına ben şâhâ nişane gelmişem
müşkile düşdügüm bu ki zülfüne şâne gelmişem 82
lebleridür cânum benüm cânum irince ol lebe
irdi cânum lebüme ki sıdk ile cana gelmişem
dökdi lebüfi yürfek kanın kana bulaşdı karşuma
şimdi lebüfie yapışup diş ile kana gelmişem
yüzümi zer gözüm yaşın la'l ile lü'lü' düziben
ağzunı cevheri görüp ya'nî dükâna gelmişem
zülfi kılı bini eger saldı kenara hoş ola
ben tenümi kıl idüben yine miyâna gelmişem
 73

182
tâ virmedi cân irmedi canana irenler
başm virüp irdi ser ü sâmâna irenler
mahv eyledi için taşm u zahir ü bâtm
tâ sahv ola mahbûb ile sübhâna irenler
ben ki göze göz yâra irişdüm güpe gündüz
gerek ki sözin kat' ide burhana irenler
merdümlik idüp suladı meydânı bu gözüm .
meydâna nola ger gire merdâna irenler
serbâza budur gönülüm zülfün ile ki
gûy ideler özlerini çevgâna irenler
kaşıyile 'îd idibenüfi câmm kurbân
iderse nola böylece mihmâna irenler
evvel kılalar zülfüni billerine zünnâr
yanağuîi ile lem'a-i îmâna irenler

183
cânâna vireler sanemâ lâş işigünde
zehr ayağı cânuma ola aş işigünde
cân anda tamâm ola şehâ 'ışkı yolında 83
k'anı kıla gözün ohı menhâş işigünde
câdû gözüne hey di ki rahm ide gönüle
ki taş ohına döyimeye taş işigüüde
baş ile ayah başını kim saça biliser
bunca ki ayagunda yatur baş işigünde
pervane gerekdür şehâ şol şem' yüzüncün
ki yanmağa koya bizi ferrâş işigünde
zülfünde resen-bâzîyi ol hadde yitürdüm
ki kopa bana na'ra-i şâbâş işigünde

184
şehâ irmeye şol bedrüfi muhâka
ki zülfünden göftülde var 'alâka
işigündür hicâzum ben muhayyer
dilüm varmaz sipâhan ü 'ırâka
yüzünden kıldı mey pâlûde gözüm
74

nişeste olalı nakşun revâka

dahi gam görmeye gönlüm irerse
lebüfiden bir müferrih bu mezâka
iricek safia ben binden giderem
visâlün çâre degül bu firaka

183
mahâsin cümle tapufida mücemma'
neçün mâhun durur şâhâ mukanna'
yüzüme seyl ahar işbu gözümden
anı *ayb etme oldıyse müşemma'
safia sâhib-kırânhh oldı derhor
meh ü tîr oldı mîzânda mücemma'
mürîd oldı leb ü dendânufia göz
anufiçün hırkasın kılur mülemma'
kadüne rast dil hecrün muhalif 84
yüzüfle ben muhayyer sen müberka'

186
murg-i seher başladı zemzeme-i zîr ü bâm
sâkî tolu sun bize altun ayah la'l-fâm
gerçi haram ola kan kıldum ana ben helâl
ol bana vasim neçün kıldı 'aceb pes haram
'ışkun ile kimsene görmemişem ben selîm
ger kişi görmiş ise bizden afla yüz selâm
od ile su nola ger cem' ola binde bu dem
zülf ile yüzinde gör mecma'-ı subh ,u zalâm
ur ağızun ağzuma sor cânumı gövdeden
ki bulasın dünyâda 'âşık-ı mâ-lâ-kelâm
hey di begüm nefsüne olma vücûduna kul
tâc-ı tecerrüd gözet iy sana cânum gulâm
senden anı dilerem ki bilesin ki varam
bendesine her şehün ancağ olur ihtimam
boynumadur gîsûsı her gice tahte'l-'unk
ağzumadur lebleri tâ-be-kıyâmet lisâm
göfllümi sen siyah kıldı gözüm kan revân
 75

ahıda içindekin ger sınur olursa câm

tâ lebüne irmedi bulmadı cevher behâ
tâ dişüni görmedi bulmadı lü'lü' nizâm
fitne durur gözlerün gönlüme âhir zemân
kaddün ider cânuma sâ'at-i rûz-ı kıyam
oldı yüzün her seher cânumuza iftitâh
oldı saçun her gice 'ömrümüze ihtitâm
hark ider ise nola kirpügi bu yüreği
çünki yaş ile bulur harkı anun iltiyâm

187
hevâ ki şol sanemün zülfini müşevveş ider 85
kohusını irürür bu dimâğuma hoş ider
hevâsı varlığumun toprağın göğe savurur
ağızınun suyı yürekde yüz bin âteş ider
anı ki zülfi keşişleri eyledi bu gönüle
cihanda ançılayın işi kankı ser-keş ider
bili kılına vücûdı ki saldı gîsûsına
zihî ki kıl yarar om özine ohşaş ider
yüzünle gülsen içinde yanar gülün ciğeri
anufiçün afia sabâ şebnemüfi suyın reş ider
sabâ hikâyet ider bülbüle cemâlüfiden
kaçan ki yırta yabasını gonca ol gaş ider
ne ki iderse gözüfi dil-firîb ider sanemâ
ne kılur ise saçufi cümlesini dil-keş ider

188
ol dilber-i zîbâ yine bir nâza düşerse
ta'n itme saçında göfiülüm aza düşerse
bir av idi ki düşdi bize hüsni hayâli
hâlâ nidelüm dünyâda âvâza düşerse
dem kıldı anufi la'l-i lebinüfi demi bağrı
bir dem nola andan dil-i dem-sâza düşerse
gözi göfiülin noktasına çün duta gözüft
meğer ki hatâ ohı ola yaza düşerse
pergâr ile hak sun'ı yaratmış sini şâhâ
işvefi ne 'aceb ola be-endâze düşerse
76

189
hey di gözüne niçe atar tîr-i hadengi
bir yola sürer bizüm ile sulh ile cengi
ne takati kaldı dahi gönül ihnün çün
hind ü habeşe katdı yüzün türk ü frengi
hâlüfie sinün zengî niçe diye dilüm ki 86
âyîne tahammül kılımaz zerrece zengî
âyîne gönül yüz görür yüzüni mutlak
hiç veçhile gelmez gözine nakş ile rengi
sine sineye sinün ile dilerem uram
lîkin üşenürem ki uram şişeye sengi

190
gözüm yaşı cihanı şehâ sebzezâr ider
zülfün hevâsı gönülümi bî-karâr ider
la'li şerâbı gerçi bekam olmadı bana
mest oluram kaçan ki gözini humar ider
gönül 'arak kılursa hayadan 'aceb degül
gülgûn cemâli şemsi dahi şermsâr ider
rengîn ahar yaşum yaşı uzun ne çâredür
yürek demi dimâğuma çün ki buhar ider
işi hemîşe kaşıyile düşdi gönülün
ne bu siyâh-kâreyi peyveste kâr ider
gerek ki târ ü mâr ide tatarı zülfinün
her kuşeyi ki câdû gözi ihtiyar ider
cânuna vir câm ki tenün cânsuz olmaya
bende olan şehâ özini şehriyâr ider
hûn-ı ciğer yirem içerem leblerün kanın
kasd itme kanuma bu işi ıztırâr ider
fîli piyade kıldı atın aldı ruhları
ferzînleftüz ol işi ki bu şeh-suvâr ider
zülfün iren yire kohusını bulam diyü
sünbül yüzin sürer özini hâksâr ider
müşkîn resende özini mansûr ider göftül
kendüyi pây-dârda key pây-dâr ider
 77

191
gönülümde kılur kirpügi yara 87
ne yara ki yüreği külli yara
karâra gelmeye zülfine düşen
ne höd bir lahza 'âlemde karara
lebünden çâre olmazsa göfiüle
olur bî-çâre ana hod ne çâre
göfiülde hecri şöyle urdı odm
ki gögdedür sitâre her şerâra
humârıyam lebüfiüfi çârem oldur
ki hem meyden olur çâre humara
bu ortada miyânufiçün olur dil
çalab bilür kim irişe kenara
lebün kanı bize rûh-ı revândur
çü irdi cânumuz bu ıztırâra
yüzüfi güni tolınalı gözümden
şafak urdı elini ihmirâra
yürek kanıyle şöyle serhoş olmış
ki bahımaz yemininden yesâra

192
dil sana revân hükmüfii kıl cana mı dirsin
la'l-i lebüfii sun göfiüle kana mı dirsin
şöyle ki saçun kıldı perîşân dil ü 'aklı
imkâna yahın gele ki yasana ım dirsin
göfllümdeki tek şol leb ü dendân ile sözler
manzum ola her bahr ile uzana mı dirsin
şol hokka-i la'linde gören otuz iki incü
pervası ola ki vara dükkâna mı dirsin
bilür ciğer ü dil ki gözün kan içicidür
ol iki tanuhlıh vireler kana mı dirsin
la'lüfide durur şâhâ yüregüm kanı rûşen
muhtâc ola bir hüccet ü burhana mı dirsin
efiek çuhunna aparur gönüli zülfün 88
bismillah begüm câh ile zindana mı dirsin
78

193
şâhâ lebünden sinün ahdi yine kan dile
iy niçe taşlar rakîb atdı yine kandile
bağrumı pâreleye gamzelerün dil dile
bu kamusı neyiçün gereg ise dil dile
gönül alalı saçun buhmamışam dahi
isderem uzun gice tana değin kıl kıla
gözlerünün sihri her kime ki kıldı eser
ol enegüfi çuhurın çün çeh-i bâbil bile
silsiledür gîsûsı boynuma olsun nola
gözlerümün yaşını gör ne ahır silsile

194
her gice seher vaktine değin kıluram âh
bâşed ki nazar kıla binüm hâlüme ol şâh
tana kaluram her gice ben bedr yüzüncün
bedr ay dahi nola tana kalur ise her mâh
ağızuna irişemezem göfilüm olur teng
el nicesi ire bilüfie ince olur râh
'âşık ben ü ma'şûk sen olmamağ olımaz
'ışkı bana hüsni safia kısm eyledi allâh

195
zihî zülf-i semen-sâyufi bırahmış şol güle saye
lebüni sorma ki olmış leb-i hayvana hem-sâye
yüzün bedr aya befizer çün velî gözlerüfie bahan
harâb ü mest olısardur anı bedr ay niçe aya
saçun yohsul ile baya egerçi kohu yitürür
neçün bu 'akl yohsulın diler ki sihr ile baya

196
bin baş ola gîsûfida vü bende ola bir baş 89
bir başım bifi başa fidâ idene şâbâş
kaddüne ne nisbet kılına serv bir ağaç
yâkûta ne teşbih idelüm la'lüfii bir taş
 79

şem* eyleyüben yüzümi yürekde kodum od

pervane diler ki yaha karşusına ferrâş
ben zâhid iken kıldı bini gözleri 'ayyâr
rind oldum ise eylemeye mi bini kallâş
ol od ki göfiül yahdı anı 'ışkufi elinden
yaş nola ki ceyhûn dahi eyleyimeye yaş
pinhânî ne ki gönüle biribidi la'lün
esridi gözüm ola mı ki kıldı anı fâş
tâ yaş döke hecrüfi ile gözüme didüm göz
te'hîrüii ile taşa didüm göfiülüme taş

197
bencileyin hüsnüfie karşu şehâ hayran kanı
zülfüil içinde göfiülüm gibi ser-gerdân kanı
dîde merdümlik kıluban dökdi ayağuna dür
bunçılayın göz irer yirde begüm inşân kanı
küfrdür zülfün binâgûşun durur îmân yakîn
cem' bir yerde nigârâ küfr ile îmân kanı
leblerinün kanıdur derman bu cânum derdine
çağıruram her saçu ki derdüme derman kanı
kandan özge nesne isdemez hayâli la'linün
dökerem göz yaşını ki kanı ol mihmân kanı

198
gezerüz der-be-der 'ışkufi içün biz
'umana girürüz ceyhûn içün biz
bana çûn ü çirâ değmez ki diyem 90
bir oda yanalum bî-çûn içün biz
bu gözden nola ger defliz idevüz
lebi tek bir dür-i meknûn içün biz
saçı ki leyi idi bir leyli kaldı
öl elüm leylî-i mecnûn içün biz
tenümüz çengine bir 'ûd idelüm
hevâda yiflile kânun içün biz
80

199
hayâlün tâ ki der-berdür nigârâ
tapufida *ışk ber-derdür nigârâ
konuşuz varlığı ender-ser-i 'ışk
başumuz bunda ser-berdür nigârâ
müsellem kılmışuz göfiüli sana
yine zülfüfide leşkerdür nigârâ
hezârân göfiüli eyledi miskin
bu ne zülf-i mu'anberdür nigârâ
sinün 'ıskuna ne çâre kılalum
ezelden çün muhammerdür nigârâ
saçufi hindûsı târâc itdi gönli
meğer 'âlem müşemmerdür nigârâ
sücâ' ideli âvâzuii felekde
bu gün çerh-ı müdevverdür nigârâ
eger her kıl cânuma oldı bir bend
lebün dahi mükerrerdür nigârâ
gözünüfi her ohına lebleründen
buyur buse mukarrerdür nigârâ

200
bu cânuma haber kıldı nesîmüm
ki yinile garâm oldı garîmüm
benüm bu yolda bir cân ü dilüm var 91
ne zer vardur elümde vü ne sîmüm
göfiülüm şem' ü mey lebleri yârun
hevâsı çeng hicranı nedîmüm
lebi gizlü vü boyı aşikâre
ikisi 'ışkına hakdur 'alîmüm
sini ben bilürem ancah bu yolda
cihan içinde kim bile ki kimüm

201
sun bize sâkî ayak değdi bulmmaz bayak
çünki cihândur geçer bizi komagıl yayak
gözi uyuhlar gibi bizi salar uyhuya
 81

sûra eger varasm biz uyuruz ol oyak

kişi budur kaşınufl key bizi oha diker
ger bulur ise safâ kurbân içündür koçak
gözleri câr eyledi tolu ayağ içmeğe
dünyâyı toldur getür ki bitün olsun yasak
pir ü haref 'aklumuz 'ışk ile oldı yiğit
çün kocala ademî ana gerekdür tayak

202
iy vay bini bu derde devam olmayısarsa
bin vay bini bu derde devam olmayısarsa
gîsûn ile yüzüni dilerem gice gündüz
dirilimezem subh ile şâm olmayısarsa
'anber saçuîi ile sanemâ bağlamışam 'ahd
ol dahi uzadu vara h â m olmayısarsa
nergisleri bâdâmına meyi itdi bu gönlüm
anda dahi zülfi gibi dâm olmayısarsa
gîsûlan bendine dilerem ki gemişem
ger iki cihan hükmüme râm olmayısarsa
zülfüni tağıt bâd-ı hevâya ki tolaşsun 92
'âlemde eger dahi nizâm olmayısarsa

203
fitne gözün göfiülümün âfetidür âfeti
cân aparmah 'işvelerün 'âdetidür 'âdeti
zülfüni hâlün yanında tagıdursın ya'nî ne
höd dutilmah gönülümüfi hâcetidür haceti
ger kıyamet günini bilmez ise hiç kimsene
ben bilürem ol nigârufi kâmetidür kameti
kimsene hakkun cemâli mushafın ohımadı
ben ohıdum hüsnüfii ki âyetidür âyeti
'ışkumufi hîç kimsene gayetine irimedi
zîra ki hüsnün cemâlün ğâyetidür gayeti

204
müzeyyen gülsen ü dîvâne bülbül
cihan toldı yine mestâne gulgul
Kadı B. - F. : 6
82

yüzin ansam ügeyik dir ki gü gü

lebin dirsem surâhî dir ki kulkul
işaret kıldı güle güle güle
ki bu ne nesnedür didüm ki gül gül
salar gönülüme hindûstânı
gül-i sûrî yüzi üsdinde fülfül
safia hüsn ü bana yaş gökden inmiş
'alîye zü'1-fikârıyile düldül

205

niçe esîr idesin zülf ile ya hâle dili

delük göfiüldeyise tur örü yahala dili
niçe bir âl ile la'lün ala bu gönlümüzi
hemîşe tatlu söz ile boyaya ala dili
dilüm kanı ki diyem kanı içdügin dilümün 93
n v â mıdur ki lebüfi saldı işbu hâle dili
ağızı noktası saldı gümâna bu cânumı
bırahtı bili kılı dahi hem hayâle dili
gerek ki derdüne dilüm anufi ağızından
ger irürür ise 'ömrüm yine mecale dili
'aceb ne yılduz olur bu ki bedrini göreh
zemâne benzede diler bu dem hilâle dili
bilüfi ile agızufidan bana açılalı sır
cânum çekinmedi hergiz bu kîl u kâle dili

206
yâr ile gice meclisi hâlî ele girse
mest olıcağaz zülf ile hâli ele girse
ol mest-i müdâm olsa çü ben mest-i hevâyam
bu ortada bir sohbet-i hâli ele girse
câdû gözi yoğ ise nola benzeyeyidi
bedr ana dü ebrû-yi hilâli ele girse
uyhu gözüme gelmedi görem diyü yâri
çün göremedüm gelse hayâh ele girse
şahne olalı gözi gözi ilini yıhdı
şâr yıhmağa ne şöylece vâlî ele girse
 83

207
gamzen cânuma ohdur u kaşun keman begüm
bilün hayâl gönlüme ağzun gümân begüm
serv-i kadünle elümi al ü göğe yitür
gözünle hasta düşmişem ü nâtüvân begüm
bir cânumı sinün gibi cânâna virmişem
virmeye bir câmm kişi râyigân begüm
gîsûsıyile bağladı gözleri çekdi oh
çâh-ı zenahde bende salarlar âmân begüm
tâ cânumı irürem ayağı gubârına 94
bâd-ı sabâyile oluram hem *inân begüm
gözün sinânı höd gönülden öte geçer
sen bir kayaya yah öz özüfii sinân begüm
göfilümi aldufi ise şehâ bağla zülfüfte
leblerüne koma olur ortada kan begüm

208
şundan berü ki câdû gözüft çavın işitdüm
esrük yatıban oynamağı her dem iş itdüm
oda yanası dil yanah la'l-i lebüftle
'ışkufta kuşanup bu tenümi kamış itdüm
'ışkufi gözüm incüsin eger kıldıyise la'l
ben dahi yüzüm la'lini uşda gümiş itdüm
la'l-i lebüfiüfi hırsıyile uşda vücûdı
başumdan ayağuma değin cümle diş itdüm
azışdıyise cân u göftül nola saçuftda
miskinleri miskin iderem ne az iş itdüm

209
kaşufi hilâliyile dilde ola mı 'îdüfi
ki ire yimişi bir kez bu 'ışk-ı câvîdüfi
üzilüp özgeden özüm gözüfie bağlânalı
zî-rûşen oldı gözümde safâsı tevhîdüfi
hevâ-yı servüfie kamet götüreli bu gönül
sepişd' ısıtması ıklîm kokdısa bîdüft
göfiül hevân ile şöyle safâ bulupdur ki
84

hacil ola anı görürse câmı cemşîdüft

gözünde tapuna tefrîd gösdereyüm eger
görür isem yine bu 'ârızunda tecrîdün

210
vasf-ı cemâli dilberün altunla yazasıncadur 95
zülfün girihlerinde gönül azasıncadur
zülfiyle yüzine gice gündüz muhayyerem
'ışkum niçe ki gizlüyise sizesincedür
geh nâz u geh niyaz iderem şol cemâlüfie
üsdüfie baharam bilürem düzesincedür
gözüfi tolu virür ayağı cânuma binüm
çün sâkîdür nola sücisin süresincedür
yazmaz göfiüli gözleri lîkin bu göfiülüm
sıdk ile geldi ortaya pes yazasıncadur

211
eyâ sâdî ki boynuma tohınur şu'le-i sâkî
elünden elüme sungıl yükinüp altun ayakı
bu dünyâ fânîdür bârî sizüfile sohbet idelüm
görelüm bir birümüzi bir iki dem ki var takı
nevâ-sûzam muhayyer uş müberka' gizledi yüzin
nühüfte niçe sahlaya göfiülde 'ışkı 'uşşâkı
göfiül bir nazre aparmış cemâlüfiden tokuzladur
bu türkî gözlerüfi ya'nî yitürdi yire yasakı
yüzüfiden gözlerüm gören be-ğâyet sehl ola şâhâ
anun gayetin ol bile nazar eyleye der-bâkî

212
çü zahirde degül 'ışkum cemâlün ile içindür
hatâsı dahi gözüfiüfi gönülümde benüm çindür
saçufi hindinde bu cânum zemândur ki müsâfirdür
begüm hoş sahlagıl anı anufi içün ki çü çîndür
semen-sâdur şehâ hattun ne nâzük kâ'idesi var
perîşândur begüm zülfüfi ki pîşânîsi pür-çîndür
safia mânend kaçan mânî nigâr eyleye bir suret
 85

ki ay yüzün sinün şâhâ hatâsuz bir büt-i çîndür

benüm sînemdeki 'ışkı gerek ki irürem sine 96
hafâmun niyyeti neyçün ruhâm üsdinde perçîndür
tutaguii 'işvelerile gönüle çîneler döker
gözün câdû-yı dil-çîn ü benün hindû-yi gül-çîndür
mogalçin olduğı gözün göiiüle fitneler saldı
bu rûşendür ki gözlerün büt-i kıfçağ ü sakçindür

213

nigâr bizüm ile niçe bir kılur nâzı

niçe esîr ide keklik cihanda şehbâzı
gözün hatâyise gözüme oldı 'ayn-ı savâb
be-yek kerişme tüvânî ki kâr-ı mâ sâzî
temam olur binüm işüm çü bir nazar kılasm
velî be-çâre bî-çâregân neperdâzî
çü cân ü 'akl ile dil cümlesi esîrüfidür
bilimezem ki kimünçün kılur tapun nâzı
ne sır var ise gönülde kulağufia dimişem
kanı mecâl ağızunda ki cihara razı
saçufi kılında dili gör ki tende çenberdür
dahi gözüne getürme cihanda cânbâzı
lebün göreli yakîn oldı bana türkî mesel
ki her nesenede nâzük durur özi vü azı

214

içelüm bir tolu ayah ki sırrumuz 'ayan olsun

ne sermâye gerek bize ko sudumuz ziyan olsun
lebünden vâm bir buse diler işbu cânum binüm
gönül gîsûfidadur işde inanmazsafi zaman olsun
deminde sençileyin hûb hergiz göz görimedi
sinüfi adun bu dünyâda büt-i âhir-zemân olsun
kaşun yayını kurmış ü gözüfi ohlarını çekmiş
lebüfiden sorayum suçı bafia bir dem âmân olsun
gönüli leblerün şâhâ çekişürler anı kurtar 97
işitmezseû bu sözümi ko aralıhda kan olsun
cihâm kamu 'âlemler bilürler ki cana değmez
86

bizüm bu bir cihânumuz bu aralıhda cân olsun

cânum cânuna ulaşdı nedür hâlini bilmezem
buyurursan sorayum ben tutağun tercüman olsun

215

dem olmadı mı ki 'ışkı bizümle sâf ideler

bu servi boylular âhir niçe hilaf ideler
cemâl ü lutf u melâhat bularda mevzundur
velîk hecr ü cefâyı katı güzâf ideler
ağızları yarına canları selef virürüz
reva durur bize anı eger sülâf ideler
gözi gönülümi atdı tohındı cânuma oh
arada assı baûadur eger masâf ideler
alara 'akl ile cân ü dili mübâh iderüz
ta'aşşukı bize anlar eger mu'âf ideler
gözi sinânına ki sâ'ika durur cüzvi
reva mıdur ki yüregümüzi gılâf ideler
anı ki işigini 'ışk ile makam idine
reva durur ki kamu ehl-i dil tavaf ideler

216

nevruz olalı cihâm görsen

bu kevn ile bu mekânı görseft
ten ten tene düşdi cümle ten ten
sığmaz kanuma bu cânı görsen
ben yahıluram tütün gözikmez
bî-dûd bini yaham görsen
bir câri ahır göfiül iline
göfiül iline ahanı görsefi
sultân didiler göfiüle tende 98
sultânlara ulu hânı görsefi
koysafi özüni yüzine bahsafi
bu emn ile bu âmânı görsefi
düzsek ohına sini nişane
bu tîr ile bu kemanı görsen
rahmanı dahi umtmayaydun
 87

bir kez nefes-i yemânı görsen

ne ehl ü ne hânumân anaydun
ger sen ulu hanedanı görsen

217
harîf oldum firaka cân içinden
çü yol buldum ıraka cân içinden
çü ol hûrî binümledür hemîşe
selâm olsun burâka cân içinden
dil ü cân kullığından ayru degül
kuşansun ol yaraka cân içinden
göze görnü gelür kaşı hilâli
bahıcağaz ayaka cân içinden
eger sâlih olursa sana cânum
gırîv eyleye nâka cân içinden
ulaşıhdur ne gönülden geçerse
bir ırmağ olup aka cân içinden
yüzün maşrıkda dahi olur ise
gönülüm ana baka cân içinden

218
çâre nedür derdüme çün çâre yoh
bencileyin 'ışk ile bî-çâre yoh
gamzeleri cigerümi kan ider
illâ yürekde oh ile yara yoh
kankı göfiülde ki odun olmaya 99
ol göftüli ben bilürem kara yoh
sen gelicek ben bini bulımazam
güneş ile seb'a-i seyyare yoh
bende şehâ cüz ki hayâlüft sinün
başdan ayağuma değin ara yoh
dâr-ı şifâdur tutagun bes neçün
şerbeti bu haste-i bîmâra yoh
cân ü göftül alur u inkâr ider
ançılayın dilber-i inkâre yoh
88

219
la'l-i lebleri cana şükr arturur
şükri şekker şekkeri şükr arturur
zikrini anun dilümden komazam
zikri gönülümde çün zükr arturur
hattun esrarın tenâvül kıluram
çün tekemmül anda bin fikr arturur
her gice gîsûlarundan gözlerüm
kucağumda bir büt-i bikr arturur
şekkerî la'lüne vardur hâcetüm
çünki mestâne gözün sekr arturur

220
didi gönlünde ne vardur didüm hem
didi gözüfide ne vardur didüm dern
didi nedür bu 'âlemde murâdun
didüm bir dilber-i zîbâ-yı hem-dem
çü derdün böyle muzmerdür göfiülde
neçün olmaz cânufi cânuma müdgam
lebüfi derdiyile kanum su oldı
nola ger derdüm içün umsam emsem

221
lebüfi ile cigerüm hiç kanamadı nidelüm 100
dem olmadı ki lebünle kanamadı nidelüm
ne kaldı ki yanamadı vücûd u bûdumdan
ki gitmedi dilümüzden yanam adı nidelüm
devama hattı berâtın yazamadı vü gözi
yüreği gamzeleriyle yazamadı nidelüm
firakı yaramadı bu yürekdeki yarayı
visali höd ele girüp yaramadı nidelüm
devam adını cihanda bulımadı göfiülüm
muhal imiş bu cihanda devam adı nidelüm

222
bafia ah sâ'idüfiden al ayakı
tolu vir tâ kılam cana telâki
 89

mükedderdür bu dem hecr ile vaktüm

saç oduma yine câm-ı revâkı
bizi hûn-ı ciğer içsün dimiş yâr
hele ben dutayım evvel yasakı
eger zülfi gibi uzun ola 'ömr
mu'ayyendür ne kalmış ola bakî
bili ince vü nâzükdür be-ğâyet
karâr eyleyimez nutkum nitâkı
zücâcf-hâne durur ırmağ ahar
bu gözlerüm ki yarundur vesâkı
odma girelüm anı sevenler
ki biline vefâ rm ya nifakı
hevâ arturdı yüregüm odını
var imiş ikisinün ittifakı
hilâl olmış kaşı budur 'acâyib
ki yohdur bedrinün hergiz muhâkı

223
neçün h i m a z 'aceb dilber bize meyi 101
ki gözlerüm ahıdur kanını seyl
gözüm gice uyımaz gîsûn içün
işideli lebünden ki kumi'l-leyl(e)
ayah toprağına lâyık bulmmaz
meğer kirpük ki oldur tâhirü'z-zeyl
hayâli hem hayâl oldı bafia çün
ki hâlinün hayâli oldı ser-hayi
saçufi gösderdeh gündüzde leyh
işigüfiden kopar âvâz u vâveyl

224
ben ğâyetde dertlü oldum gel derdüme devâyiseü
ben gözlerüfi hastasıyam la'lüfi kanı şifâyisefi
ben kaynamışam bûtede sal 'ışkufiuîi iksirini
ola ki mis altun ola şartınca kîmyâyisen
yaraluyam yaraluyam yaraluyam yaraluyam
şol şehd-i la'lünden irür cânuma mûmyâyisefi
90

bilüne bağla cânumı ger var ise bir lengerün

tolaş bana zülfüft gibi ger der-pey-i hevâyisen
ayrılmağum yohdur şehâ ölmekde dirilmekde hîç
allâh bilür sen bilürsin ma'şûka-i hercâyisen

225
cân cana irmediyise ten tene irdi şükr ana
işbu bizüm zemzememüz ten tene irdi şükr ana
anca ciğer kanını ben lebleriyile içmişem
ki sunıcah ağızuma el kana irdi şükr ana
cân lebüfiüze ireli teng durur mecali yoh
'ayşi gerek ferah ola cân cana irdi şükr ana
geldi hayâli göfilüme özini buldı hanede 102
muşdıhğ oldı gönüle kul hana irdi şükr afia
rûşen idi bu kim yüzin sever idüm kadîmden
şimdi bizüm bu da'vîmüz burhana irdi şükr afia

226
şâhâ sinün cemâlüni göreyim andan öleyim
susamışam visâlüne ireyüm andan öleyim
bunca zemân lebün içün saçufi karanusmdayam
âb-ı hayât kandadur sorayum andan öleyim
dün gice düşde ben sini binüm ile görir idüm
bu düşümüfi ta'bîrini yorayım andan öleyim
bezm-i ezelde ireli cânuma 'ışkı hüsninüfi
irimedüm varamadum ireyim andan öleyim
cânum u 'aklum ü göfiül zülfüfi içinde yitdiler
teşviş eger olmaz ise tarayım andan öleyim

227
sen gelicek bu sohbete bu tenümüze cân gelür
irişicek bu devlete sanki yifii cihan gelür
yöriyicek bilün ile ince hayâl ider cânum
söyleyicek ağzun ile göfilüme bifi gümân gelür
câdû gözüf) çü esridi gamzelerine oh direm
ne 'aceb oh olur ise kaşları çün keman gelür
 91

gözi apardı göfilümi lebi zaman gerek ana

şimdi gerek ki sorışam borçluyiçün zaman gelür
türkî gözi bu göfilümi yasağa yitüre gerek
'işvelerünçün öleyim ki cânuma âmân gelür

228
seherde cânuma iren nesîmi
afta zer beftzedimezem ne sîmi
na'îm iden cahîmi sinüfi ile 103
cahîm ider bafia sensüz na'îmi
ne mîmi aç ne sîmi gösder andan
ne sîni gösderürsin bu nemimi
ne hadis oldı ki kıldufi dili red
çü mavtındur afia zülfüfi kadîmi
güneşden yüze buhl itdüfi neyiçün
dirîğ itdüfi şemâmuftdan şemîmi
niçe bir kahr-ı hâsı işledürsin
elüfte al âhır lutf-ı 'amîmi
yükindüm didi hâzır kıl garîmün
çağırdum ya garâmı ya garîmi
gözüfidendür göfiül mecruh ü hasta
ne çâre çünki la'lüftdür hakimi
bafta bu yara yâra ta'ne degül
kanı gösder gözelden bir selimi

229
göftüli 'ışkuft ile cân ezelden
hamîr itmiş durur 'ışk-ı ezelden
kılur pâlûde her dem kan yaşı göz
bafta her lahza gözlerin süzelden
az elden gitmedi âhir yolufta
saçufida 'akl ü cân ü dil azaldan
sorardı göfiül izin cân saçufidan
perîşân oldı çün gitdi iz elden
göz elden gitdi kan yaş ile gitmez
dahi gözlerümüfl gözi gözelden
92.

230
bekası yoh bu cihânun fenada dutma makam
tur imdi sâkî tolu vir elüme câm-ı m ü d â m
vücûdı külli fidâ ger kıla kişi yohna 104
'ömür yolına köyimeye bir nefes eyyam
lebini sordum ol aydur ki bir mey-i pûhte
didüm ki zülfi nedür didiler ki 'anber-i hâm
saçun büriyeli yüzüni bildüm anı nefir
ki yahın olsa kıyamet garîb olur islâm
lebüm lebüne uzandı ki sora narh-ı şeker
gözi dir ögüni divşür baha durur lâlâm

231
olalı hâhne gîsûsı haris
bu meydândan top u n m a d ı fâris
saçınuft hadimi 'anber çü sünbül
gözine karavaş 'abher çü nergis
nemek hakkını bilür nola gözüm
lebünçün ahıdursa gözden eris
lıayâlüftsüz dem urımaz bu gözüm
ki germ olmaz mecâlis bî-mücâlis
zenahdânuiida b l a dil karârın
çü zindan ola tekyegâh-ı müflis

232
nigârâ niçe ki ırağ isefi bini afia dur
ki sen nerede olursafi yönümüz ol yaiiadur
hicaza ger varur isem tavâfdan sofira
yakîndür ol ki göfiül sa'yı hem yine safiadur
gözün ki gamze ohın rast kıldı kodı geze
nişanesi dahi yohdur anufi yöni bafiadur
didüm yüregüme ki tut ayah anufi gözine
ki meyli gözlerüfiüfi afiadur dahi banadur
lebüne ki anadur meyli gönülüfi didüm
ki her nefes bizi hayır söz ile ana dur
 93

233
seyf-i kâtı'dur bu fursat bâda virme bâde vir 105
yoh dir isen 'ömrümüzi bâde virme bâda vir
âşinâ-yı bahr-ı 'ıskam andan eşke garkaem
âşinâyı virmez isefi bize sen bil yada vir
bendeem âzâd kılup bende salmagıl bini
bu nasihat 'âlemedür bende vü âzâda vir
dilerem zülfün ilinde seyr kılam bu gice
yol uzahdur şol lebüfiden cânuma zevvâde vir
yıllar oldı ben safia ki cân virürem her nefes
şimdi bir buse lebünden bir hilâf-ı 'âde vir

234
yüzüfi görüp ağlar ise bülbül güle karşu
sen bülbüle bülbül dimegil gül güle karşu
ger zülfüfi içün söz dir ise tart kafadan
benefşe dilini sanemâ sünbüle karşu
karşufia surâhî gerek ayda dura kulkul
ki ayağ içeler tapuda kul kula karşu
gülşende güle irdün ise sen güle görgil
bülbüle reva gör ki ire gulgule karşu
gönül fîli aldıyise hind ilini nola
gîsûlan çengâlini gör kıl kıla karşu

235
gîsûsı göfilümi yine uş yaya başladı
'aklumı câdû gözi yine yaya başladı
zülfine saldı göfilümi çün hecr çerisi
miskin hatı çü gördi anı yaya başladı
yârun hayâli gözüme gelmişdi nâgehân
efğâna çeng ü def yine gavğâya başladı
bir dem bu vaktümüzi niçe zâyî' idelüm 106
'ömrüfi bitikçisi çü nefes saya başladı
'ışk ayağını dahi böyük dilerem içem
çün esriden ayağı yine aya başladı
94

gönlüm zemân idi ki gözinde esîr idi

nola eger müvekkelin ödeye başladı

236
hayva oldı benizüm dilberün almasıyile
toğradı cigerümi gamzesi almaslyile
benizüm sarusı narinci olur yaşum ile
oldı yürek ciğer iken kara almasıyile
gönüli almasıdur gözleri şol leblerine
bes bu vîrân niçe ma'mûr ola almasıyile
toprağ ol bâd-ı sabâya ki açar zülfi ucın
bağda ger diler isen ki kızıl almasıyile
âbı yoh hayvanun elhak zenahı katında
yanağı cenneti terk itdürür almasıyile
eli nârına apardum u bana alma didi
dür gibi yaşı revân eyledüm almasıyile

237
hayva enegüne yanahlaruna alma direm
anları göreli kim ayda ki ben alma direm
şeftâlûsına el uzatdum idi alma didi
cânuma ger nazar eyler ise uş alma direm
varayım ağizı piste lebi şekker katına
al dilerse iki gözümden ahar alma direm
niçe al alma diyü aldaya almasıyile
hüsni hânında anun niçe bir al alma direm
göreli zülfi kemendiyile hûn-hâr gözin
her gözi gamzesine bin başı bir alma direm

238
bize billâh bu gülsen dahi handan 107
ki olur gülleri yüzüme handan
lebi şekker sözi şekker 'acebdür
ki şekker toğa kandan ya'nî kandan
niçe dendân çekelüm leblerinden
ki gördük la'linün içinde dendân
 95

gelün kallâş olalum çünki yârun

zenahdanındadur zindân-ı rindân
soraram lebleründen kanda buldun
bu şîrîn la'Iden nâzük nemekdân
eyâ meyden bilenler yâr la'lin
gelünüz uşda biz ü işde meydân

239
gözüni hufte göreli esîr-i hâb gözüm
humar afilayalı ahıdur şerâb gözüm
gözüm görür ü düşer 'ışkı odına gönlüm
bu 'âlem içre kılur göflüle 'azâb gözüm
hayâli kapusını bağla didi gözüme hâb
oyandı şimdi diler kıla feth-i bâb gözüm
anun hevâsıyile ten türâb ü dil âteş
degül ol ortada illâ meğer pür-âb gözüm
tenüm tağ-idi vü yaşum fürât idi şimdi
hayâle döndi tenüm oldı çün serâb gözüm

240
sarraf eger görse dişün gibi dür-dâne
terk eyleye hirfetin oturmaya dükkâna
hacet ne ki gözlerün yüregümi yaralar
gözümden ahan kandur dilerse lebün kana
ğâzî gözüne hey di oha yaya ne hacet 108
görmedin anı gönlüm gelmiş idi îmâna
gönül şâhâ gözünde çün kûşe-nişîn oldı
ehl-i kereme ikram vâcib ola mihmâna
'îsîyile meryemden örnek al u dak dutma
şol serv-i revânında bitdiyise rümmâna
lü'lü' niçe la'l ile düzildügin ögrengil
kandasın i cevheri bah bu leb ü dendâna
ben cân-ı girân virdüm ana bana ol 'ışkın
ta'lîm idün ol bütden yahşiliği yamana
senden çü diriği yoh vaslunı dirîğ itme
canın samana saymaz nev bî-ser ü sâmâna
96

yağıla vü yahana mikdârı degül artuh

varlığını 'ışkunun odlarına yahana

241
nola eger fetih oldıyise bize sımalu
ki görmemiş ola göz hûbı işbu sîmâlu
bu vâdîyile bu tağda muhayyer oldı gönül
deresidür tolu keklig ü tağı imelü
gönül nide ne kıla furkatında ol yârun
ki merkebi ola düşmiş edügi yamalu
ne kıydı cânuma bu kaşları ulaşuhlu
ki furkata sala diler bu gözi kıymalu
eteği bilüne soh al ayah ele sâkî
ki derdüne bu gözüm ayağına sîm-âlû
saçun şemâ'ili ger eser ise gönülüme
şimal yili düşe kim ola nesîm-âlû
hevâyla çü be-ğâyeti ikimüz üleşdük
bu kısmet içre reva mı ola kasîm-âlû

242
yâr bizümle yine kıldı özin 109
özgeler ile kılur oldı sözin
şol hatâyî gözi kan itmiş meğer
yayın ohın kodı gizledi özin
yüzi bedri her gice karşumadur
ol diler gizleye binden gündüzin
şol güneş yüzindeki befi mi durur
yohsa saldı ihtirâka yılduzm
söz uzun itme vü sûza çâre kıl
ben sana çohdur direm sözün uzm

243
bî-*âr gördüfl ise bizi 'ârî sanmagıl
ke'si tolu vir elümüze 'ârî sanmagıl
andan berü ki 'ışkun odına yahılnuşuz
 97

bâzârı boz şehâ bizi bâzârî sanmagıl

yüz halka çerh urup saçuna ben tolaşmışam
bini tolaşdı bendüiie nâ-çârî sanmagıl
gayet susamışam lebüne yarı dilerem
yârenlerümi kıla bafia yârî sanmagıl
ol bârı ki bilünde sinüfi gördi gözlerüm
virmedi göfilüme anı bârî sanmagıl
'ışkufi kapusını gice gündüz benem kahan
uyır u oyanuh dahi deyyârî sanmagıl
'ışkufia cân ü 'akl ü dil ü ten benem viren
bu şârı 'ışkufia sanemâ şârî sanmagıl

244
nâgâh 'ışkufiufi odına yana düşmişem
sevdan ile uyır iken oyana düşmişem
girdi gönül kanma şehâ leblerüfi velî
baş koyup anlarufi kanına kana düşmişem
hattın hatâ diyü hele kavlini çin tutup 110
bir uca irem diyü o cana düşmişem
sevdâyîyem saçıyile nola müferrihi
sorar isem çü şol leb ü dendâna düşmişem
şîrîn nükte ince dakika lebiyile
bilinden afilayalı bu burhana düşmişem
dîvâne defterinde ki hûblar yazıldılar
benem hisâb anda ki dîvâna düşmişem
benden vücûdını cânumufi görmezem ırahı
çünki 'adem yolın koyup imkâna düşmişem
cânânı cana terk kılan müşkile düşer
cânâna cânumı koyup âsâna düşmişem
şîrîn ü hüsrev ile vü mecnûn ü leylî tek
ben dahi sinün ile bir efsâne düşmişem

245
üşdi şeker leblerine misk ü hoten karıncası
oldı ana cümle fidâ 'akl ü gönül varıncası
sordum lebinden derdümi tutağın aldı ağzına
befizer müferrih isdedi bu 'aşıkufl sor nicesi
Kadı B. - F. : 7
98

ma'şûka çoh zîbâ velî tuzlu vü şûh u şengi az

uşşak arasında dahi ayruhsıdur bir nicesi
vaslı kısa hecri yoğun olur imiş bu dünyâda
ma'şûkanun bulımcah saçı uzun biH^incesi
sıma bini zülfün gibi 'ışkunda çünki toğruyam
sımasına bah 'âşıkun bârî anı suçıncası

246
nâzlucasın nazeninsin bilmezem cânânesin
cânımuzsın cânımuzsın bilürem cânânesin
servi boyundur kıyamet korharam bundan kopa
fitnedür hufte gözün üşenürem oyanasm
cân lebünün kanına diler ki kana kana kan 111
niçe sen kanlu yüregümün kanına kanasın
kullığa cânum yasanur niçe zülfüft yasanur
zülfüftüft bendinde bini sen usana sanasın
cân ile gönül apardı 'akl acıdı 'ışk dir
assısmdan bî-haberdür yana (yana) yanaşın

247
zî-nevrûzî durur şâhâ visâlüfi bize nevrûzı
kanı siz iy nigârînler görüft türk-i nev-âmûzı
kemânufii hatâ kurma yine kirpügüfti çin düz
bu göfilümüze mecmu' it nigârâ tîr-i dil-dûzı
meğer zülfüfii tağıtdufi karafiulıh durur dünyâ
gider zülfüfii vü gösder bize mâh-ı şeb-efrûzı
göfiülüme didüm ben ki kirişmesine girişme
yon bâd-ı hevâ sanma bu nâr-ı 'ışk-ı dil-sûzı
giceler tafia çıhardum şehâ zülfüfi firâkıyle
ohnca yüzüfii (gösder) nigârînâ bafia rûzî

248
iy saçufi turraları ve'l-mürselât
cânumufi şevki safia ve'l-'âdiyât
senden özgeye cânum et-tâ'ibûn
dil yüzüfie râki'âtun sâcidât(un)
 99

şeh ruhına tarh idiben atını

göfiülüm olmış piyade şâh mât
'îd ideli kaşları ayıyile
hattı virür bafia kadrümce berât
niçe senden ben ırağ ola bilem
iy saçufi turraları ve'n-nâzi'ât

249
nola sini sevmişem kâfir degülem âhır 112
cümle seni severler ben bir degülem âhır
her kim ki sini sever senden aparur bir hat
bafia dahi gerekdür nazır degülem âhır
ben safia irincegez ğâyib oluram benden
ğâyib eger olmazsam hâzır degülem âhır
ben kul özümi safia virdüm ebedî şâhâ
bir lahza gözikürsin zâyir degülem âhır
gözüfi ile öldürüp la'lünle dirildürsin
ben mu'cizefie şâhâ münkir degülem â^jır

250
nesîm-i subh-dem tîz gel yâra bizden selâm apar
yüreği tolu kan itdüm elüfiden gelse câm apar
yüzüfte zülfüni tağıt getür şâmı gider subhı
gider zülfüfii yüzüfiden getür subhı vü şâm apar
zülâlin yarufiufi şâhâ bu teşneden dirîğ itme
helâl olsun safia kanum helâli vir haram apar
kanumı kara gîsûsı çü huşk eyledi müşg aldı
arada bir beden kaldı ki bir 'ûd oldı hâm apar
vücûduma didüm ben dün ki vir varlığı sen yâra
ne cânı ko vü ne cismi bu ortalıhda nâm apar

251
şehâ lutfufi m ü d â m olsun hemîşe
firâkufi sengine döymez bu şîşe
benem hıasta lebüfidür em ola mı
ki bu hastayiçün vara em işe
İOO

senün 'ışkun bini yahdı sanasın

ki bir od sah virdün bir kamışa
güm iş degülmise 'ışkun yazaydum
hâlümi altun ile bu gümişe
bu 'ışk odı sepişkendür nigârâ 113
ümîdüm var sana dahi sepişe

252
nigârâ öldürür bizi firâkun
bize takat komadı iştiyâkun
dil ü 'akl ile cân vardı çeriye
kaçan ki yitdi bize bir yasakun
ıragunı yahın eyledi 'ışkun
yahınunı ırağ itdi firâkun
hezârân elüne buse kılaydum
eger girseydi elüme ayakuii
yasakun farzdur boynuma binüm
velîkin sâkuna yitmez yasakun

253
tolu virür ayağı bize sakını görünüz
elüne al u koma dir yasakını görünüz
'ömür ahar suya benzer geçene yitilmez
bir iki dem var ise şimdi bakını görüfiüz
gönülüm uçmağa tursa irer yâra bu dem
hevâyile gelün anun burâkını görünüz
niçe ki yahına gördük yahm yitmedük
gözüm yaşına didüm ki ırakım görünüz
visâliyile ne özümi bilürem ne anı
niçe göfiülde yir itdi firakını görüfiüz

254
'akluma binüm 'ışkumı tannâz idiserem
derdüme bu gözlerümi gammaz idiserem
şol zülf-i resen-bâza ki çenberden asılur
kol eyleyüben 'aklumı cânbâz idiserem
 101

didüm ki çoğ itme bana nâzı didi çün sen 114

azı çoğ idersin bana pes nâz idiserem
'anber gibi miskin gönülüm gîsûlarunla
düşip oda fâş itdi ne kim râz idiserem
cüz ney çü benüm sözüme bir sâz idimedi
bu rûm ilini yaşum ile sâz idiserem
uzadur isem servi boyun sözini nola
şekker lebünün vasfını îcâz idiserem

255
bizümle hîle kılur nidelüm cihân-ı fena
diler ki kuşça cânum 'ışkınun odına yana
gözi çü kıl kalemile yazar yüregümde
kızıl mürekkeb ile yüzde yazduğı ohına
niçe hatâyî diyelüm bu türkînün gözüûe
ki atar ise yabana nişaneye tohma
nesîm virdi yile duthun eyledi göfiüli
apardı gîsûlarınufi karasına ahına
visali va'desi irdi vü geçdi iremedüm
ırağa saldı felek gönülümi yahına
kanadı yoh göfiülümün ki uça sevdügine
kanadı kanı.nigârun gözi ki kana kana
yüzüfide gördügümi ben görürse her bî-dil
feyâ keramete men zaile ya'budu'l-vesenâ
cefâya sabr idelüm ol visali gözediben
firâkdan ola ki çerh dahi hem usana
saçında azdı gönülüm ü azduğı uzanur
göfiül diler anı ki azmağ azana uzana

256
kanısın sen kanısın sen kanısın sen kanısın
yüregümüfi kanısın sen kanısın sen canısın
ne hevâsın ne nevasın göfiülün çenginde sen 115
bilmezem kandan gclürsin hâtif-i rabbanisin
sen ki cânistân-ı 'ırâkîsin safia dil zîredür
dil ne kadri ola tapufida çü sen kirmânîsin
sihr ü lutf ile gözüfi la'lüfi dirildür depeler
102

'îsî-i meryem misin ya mûsî-i 'imrânîsin

rûşen oldur ki yanaram âteş-i la'lün içün
ger behâ oldı girân nola begüm erzânîsin
müşteri oldı zuhal sevdasına zülfeyninüfi
didüm otur aşağa 'ışkında bir keyvânîsin
canisin gönülüme sen canisin gönülüme
yâr-ı canisin nigârâ lîk yâr-ı canisin

257
yine işbu susamış cân bir deftize teşnedür
şol denize teşnedür ki size bize teşnedür
cân ki sîr-âb oldı afta ben nicesi cân diyem
cân didügüm ol durur ki bir 'azîze teşnedür
ben sinün la'l-i lebüne ya'nî hayvan suyına
teşne oldum kim gulâma kim kenîze teşnedür
teşnedür kaddün sinün binüm yüreğim kanma
şöyle ki düşmen yüreğine bu nîze teşnedür
la'l-i leblerüfte kanlu yüregüm ger susadı
nola her nesne cihanda yine çîze teşnedür

258
tolu vir sâkî çün fasl-ı hazândur
âdem kanı degül hûn-ı rezândur
yaşum kızardı vü beftzüm sarardı
gönülümde hevâ çünki vezândur
saru beftiz kızıl süci bu mevsüm
hazân ender hazân ender hazândur
hazân faslı durur zahirde lîkin 116
içümde mevsüm-i mîve-pezândur
perîşân oldı zülfüft ben dahi hem
bu göftlüm şûrişi âhır ez-ândur

259
hayâl olmış bilün ağzun gümândur
lebüftden kan kohuları demândur
degül kamet kıyâmetdür bu kaddün
gözüft hod fitne-i âhır zemândur
 103

gözün cân aldı zâmindür tutağun

dutarsam la'lüni nola zamândur
gözüm gök oldı yüzüft görmeg içün
zemin oldı yüzüm hayli zemândur
nigârînâ kapufida cem'-i uşşak
aralarında bank-i el-amândur

260

ne al ider sanemâ yafiağun bu yaşum ile

ümîd kaddüne uzun durur bu yaşum ile
ümîd çünki tapundur eyüde yavuzda
beraber olsa gerekdür safâ savaşum ile
kaşun yayıyle göz ohın neye ki gezledün
bitüreyim ol işi ben nigârâ kaşum ile
senün yoluiida halel ben getürmeyem hergiz
veger halel olur ise tutam bu başum ile
vücûduma çü meded yoh durur meğer ki tapun
teveccüh! sana kıldum içümle taşum ile

261

tâ va'de-i vaslı aramuzda geçer oldı

hicranı deminden dahi hâlüm biter oldı
zikrümde meğer kılur idüm ben lebini dün 117
yâr ağzum içinde sanasın ki şeker oldı
sevdâ-yı siyahı saçınun boynuma düşdi
sâ'idlerinün derdi bilüme kemer oldı
'ışkufi ne ki gizlediyise işbu gönülde
yüzümle gözümden bu cihâna haber oldı
yaşum su vü beftzüm gümiş idi sanemâ uş
'ışkuftda biri la'Idür ü biri zer oldı
bağrum kurıdı bunca zemân 'ışkuft odıyle
lutf eyle iriş başladı şimdi yanar oldı
içümdeki od gizlene dime dahi begüm
bir şa'r durur ten sanasın ki fener oldı
kâfir degülem hey di ki ohladı yüregüm
ol oha el urınca yüregüm kanar oldı
104

kanuma susayalı nigârâ leb-i la'lün

her bir tamarumdan sanasın kan tamar oldı
bürhân ile sabit kıluram göreli sini
ki şems-i felek dahi gulâm-ı kamer oldı
biz şem' gibi yanıban ağlayalı şâhâ
benzer ki zamıründe senüft kasd-ı ser oldı
'akl ü dil ü cân taladı bendine bırahdı
işbu niçe şehr idi bize ki tatar oldı

262

görsem ne hatâ ola 'aceb şol kırımını

cinden key ise ki bilem anun karımını
la'Iine didüm hâlümi ısırdı tutağın
fark eyleyimedüm dahi eminden emini
demdür yüregüm ile yaşum her biri her dem
âdem dimezüz ana ki bilmeye demini
yayında anun tîri görür her kara gözlü
her kişi görimeye kemanında kemini
mutrıblığı ger göğe irürem ne 'acebdür 118
çün zülfi girihleri urur çerh ü zemini

263
ilâhî şükr sana ki mübeddel oldı bu hâl
elümüze tolu virdi felek zülâl-i visal
hayâl-i vasi durur şimdi bu dimâğumda
elüme girmez iken hîç dahi hayâl hayâl
haram kıldı gözüfi uyhuyı benüm gözüme
hakikate bahıcah billâh zihî sihr-i helâl
firâk-ı vaslı visâl-i firâkdan nidem
firakı kıldı firak visali kıldı visal
bilüfi kılı vü lebün kâliyile bir zerre
tenümde kalmadı kıl u dilümde kalmadı kâl
firâkuna niçe döysün nigârâ delü gönül
çü döyimeye gözüfiün ohına rüstem-i zâl
lebün tasavvurı yâhûd hayâli bilüfiüfi
zihî tasavvur-ı bâtıl zihî hayâl-i muhal
 105

264
gel gel ki gönülümde kalmadı karâr
tîz gel ki yüregüme od düşdi yanar
şa'r oldı benüm tenüm ü yanar yüregüm
ger gice gelür isefi düzildi fenâr
yürek kanamaz lîkin sen gamzelerüfii
depredür olur isefi fi'l-hâl kanar
bu ortada nigâhın sundum biline
irince kenarına eyledi kenar
dâr ile diyân dil hem sinüft içün
diler demümi sîne dâr ile diyar

265
zihî zülf ü zihî şâme bu gice 119
ki ta'n ider yine şâma bu gice
yaşamış gîsûsı kâfir çerisin
şebîhûn kılur islâma bu gice
ne leylîdür nigârâ gîsûlarun
kara gündür bu eyyama bu gice
felek zühresi bu gün karavaşdur
kulam la'l-i mey-âşâma bu gice
ne sîmâdur şehâ bu sûretüîide
ki la'lüfi 'ışkidur kâme bu gice

266

yüzüfii sevdügiyiçün melâmet ola mı dil

bu gözlerüni göricek selâmet ola mı dil
hezâr yirde delükdür ü kanları ahar
'aceb bu hastahğ içün hacâmet ola mı dil
göreli gözlerini fitne oldı bu gönülüm
görürse kametini pes kıyamet ola mı dil
ciğer kebâb ü yürekde şerâb düzdi göfiül
gözi humar idi didüm keramet ola mı dil
tutağı tutağuma vir ağız ağız her dem
ki oldı bana musahhar temâmet ola mı dil
106

267
güneş sanemâ yüzün ü alnun çü kamerdür
bilün ile konşısı çü kûh u çü kemerdür
gül yüzün adma ohıya hutbeyi bülbül
yüzümde senüft 'ışkun içün sikke-i zerdür
hâlüfi yanağunda sanemâ kıla nida ki
kim bafia virürse gönülin kanı hederdür
yârum bafia ger- bağladıyise kapu nola
çün 'ışkı hevâsı gönüle halka-i derdür
bu turfa degül mi ki gönülden safia varan 120
ilçi sözi mecmû'-ı halâyıkda haberdür
efsâne durur bize göre vâmık u 'azrâ
mecnûn ile leylî bize nisbet çü simerdür
her çend şerî'at ki kılur hûrını tahsîn
inandum ana lîk tapufi çîz-i digerdür
zülfiyle binâgûşı durur 'anber ü kâfur
la'liyle zenahdânı anufi şîr ü şekerdür
çün yüzüfi ile bağladılar hûra kusûrı
olmaya 'aceb âdem eger anda beşerdür

268
tenüm cân oldı çün cana irişdi
yine bu katre 'ummana irişdi
dilüm sarraf olur ise revâdur
çü göfilüm bir yini kâna irişdi
özini mûr gördi 'ışk içinde
anufiçün bir süleymâna irişdi
zemânlar ağladı bulıd ki bir gün
zi-nâgeh verd-i handana irişdi
içümüzde sanasın 'ışka döndi
ne ki lebden bu dendâna irişdi
bu devre sad hezârân âferîndür
bizümle çünki peymâna irişdi
bu hasretden çemende lâleyi gör
ki ağzında eli kana irişdi
göfiüle dahi yohdur gussadan gam
mübeşşir çünki zindana irişdi
 107

269
subh-dem gözün ile 'âlemi nahcîr idelüm
bu gice gördüğümüz düşleri ta'bîr idelüm
'arızı ümmî durur zülfini bir hat diyüben 121
hâcibi tuymaz ise ne ola tezvir idelüm
müşk ile müşk ile salduhları âyetlerini
şâneyile kılalum hail anı tefsir idelüm
'ışk medresesi müderrisi yüz kanı soran
ol delîli bize ki 'ışk ile takrir idelüm
ger delü kıldıyise gözleri râzıyuz afia
la'lini dâr-ı şifâ zülfini zencîr idelüm

270
didüm ki 'aceb leblerüfii kim sorar iy dost
aydur bu hayâli kovanı kim sorar iy dost
dâl itdi saçın kaddin elif ağzını mîm
bir dâm durur şimdi ki yifii kurar iy dost
zülfüne tolaşdum u karâr idemezem hîç
gezdüm bu cihanda kamu kûh ü kemer iy dost
gördüm yüzüfii görmedüm anufi gibi bir gün
pervîn ile konuşduğını bir kamer iy dost
tıfl oldı bu 'aklum niçe pîr ise lebüfile
ne ki eline girür ise tıfl emer iy dost

271
mahbûb hidmetine eger yârumuz direm
külli durur ne var dahi ki yarumuz direm
od u hevâ vü suyile hâk oldı ademî
bir nesne kopa ger kanla yarumuz direm
ben mûm 'ışkınayam u ol şehd-i cânuma
bu dûd ile gide ola mı arumuz direm
nâm ol durur ki terk kıla kişi nâmını
maksaddan ide 'ârî bizi 'ârumuz direm
kaşı diler ki kişine sala bu cânumı
zülfüfi yiter ahi bize zünnârumuz direm
108,

272
'âşık ki hecre oğradı derviş olmasa 122
ma'şûka gamzesiyle gönül rîş olmasa
hpşdur çemende yâr ile zevk u s e m â ' v ü *ayş
lîkin keminde 'özr-i bed-endîş olmasa
mestâne gözleriyile gözüm bulaydı hâb
şûrîde gîsûsıyile teşviş olmasa
ben yâra irişicek özümi unıduram
ez-çûn u ez-çirâ dahi teftiş olmasa
oh gibi rast yay gibi bağlansa bendine
kurbânı olsa tâlib-i her kîş olmasa

273
teşbih gözüm yaşını ırmağa yaramaz
ırmağa niçe benzeye ırmağa yaramaz
yalguz degülem belki cihan hüsnine 'âşık
cevr ile cihâm kamu kırmağa yaramaz
vâ'iz öğüdün tut sana ayrılmazam andan
tenden câmm kişi ayırmağa yaramaz
göfllümdeki sırrumı tapuna ağız ağız
dimek dilerem çünki çağırmağa yaramaz
hûn-ı cigerüm oldı deniz göz yaşı ırmah
sığursa kişi denizi ırmağa yaramaz

274
bana lâzım degül mi bir terahhum
nola çün âdemem yidümse gendüm
şehâ kandum lebündür çün susadum
yüregümün kanına dahi kandum
ne sanursm ki usanam mı senden
bu sanu sanma ki senden usandum
oda yanar odum lîk âdemîler 123^
yanarlar böyle ki oduna yandum
safâ vü 'ayş bafla eksük olmaz
çü 'ışkunda bu ad ile adandum
gerek mansûr olam ben 'ışkun ile
 109

kadündür dâr u boynumda kemendüm

odum yaş ırmağıyle sakin olmaz
ne kılayım 'acâyib oda yandum
egerçi 'ışk rengi yoh nigârâ
ben ol bî-renk rengine boyandum
nigârâ zâyî' itme sa'yümüzi
zemânlardur ki sinünçün uzandum

275

gerek ki gönül haleti yazıla bu gice

başdağı humârum dahi yazıla bu gice
yaz oldı vü bülbül iniler ü gül açılur
dil inileye açıla yazıla bu gice
yazmaz gözi göfiülümüzi gamze ohıyle
vaslı nicesi ola ki yazıla bu gice
subhun yüzini şem' ile kimse buhmaya
ger gîsûlan çözile yazıla bu gice
zülfüni eger düşürür iseft yaftagundan
kuşlıh güneşi kulluğa yazıla bu gice

276

bezenmişdür yine gülsen bu gice

eyâ bülbül gözüfi rûşen bu gice
neçün türkî gözüfi gezledi ohın
neçün geymiş yüzüfi cevşen bu gice
i göz göz ol nigârîn sohbetinde
i yüz ayağına döşen bu gice
gice gice dimegil dün kısadur 124
sabah itmiş kemîn üşen bu gice
miyâmndan kenarın diler isen
saçı 'ışkın bile kuşan bu gice
delük âyîne senden oldı hod-bîn
anufi yolına gel uşan bu gice
bu gün minberde bülbüller kılur şûr
ki bizenmiş durur gülsen bu gice
gice karafiu vü zülfüft karafiu
110

*ayıblanmaz ana düşen bu gice

üşenmeyip şeker tutahlaruna
hazarlardur meğer üşen bu gice

277
yüzün üsdinde saçun hem-çün şeb-ender-rûzdur
gamzefi ohlan nigârâ nâvek-i dil-dûzdur
dilde zülf ü haddün içün irte gice sâzdur
göfiülümde hecrün odıyile dâyim sûzdur
gerçi tır-endâzdur câdû gözüfi şâhâ sinüfi
ki anufi 'işveleri ğâyetde 'ışk-endûzdur
noktadur hâlüfi sinüfi âyetidür hüsnüfiüfi
nüktedür ma'nîsi anufi sûre-i mermûzdur
gözlerün tatarıyiçün cânı pîş-keş çekerem
tâ lebüfiden ayağ içem ya'nî ki nev-rûzdur

278
derdüfie deva âh ile kılalum efendi
ikdam işe allâh ile kılalum efendi
kûh ise göfiül kâh durur bili katında
biz işümüzi kâh ile kılalum efendi
tacir çevügi şâh ile kılur satu bâzâr
cân bey'ini biz şâh ile kılalum efendi
efvâhda dirler ki lebini soraram ben 125
biz bu işi efvâh ile kılalum efendi
dil la'Iine cân biline befizer sanemüfi pes
biz bey'ümüz eşbâh ile kılalum efendi
biz çün görimezüz güneşi ayda bir iy dost
bünyâdumuzı mâh ile kılalum efendi
sen yûsuf-ı mısrî vü bafiadur zenahufi çâh
yûsuflığı pes çâh ile kılalum efendi

279
sabâhdur kanı iy sâkî bu sabûh ayağı
şebahlara yeridür şimdi tolu rûh ayağı
bu gice bir yifii 'ömr idi bize ol hakdan
 111

bu feth içün nola sunsan tolu fiitûh ayağı

çü tevbeden kıluruz tevbe nola eger
yükinüben sunasın elüme nasûh ayağı
niçe k' 'ömür kısayisc uzun kıluruz biz
hemîşe toludur ellerümüzde nûh ayağı
lebün surâhî kanın içdi içmeyem mi kanın
kısas içün hele içiserem cürûh ayağı

280
cân oynamağ imiş yine hem cânı bu derdüfı
derd isdemek imiş yine dermanı bu derdün
ikrar iderüz sıdk ile islâm arasında
ki 'ışk ile ihlâs imiş îmânı bu derdüfi
ger dür dökilür ise dilümden ne 'acebdür
çün tolu cevahir ola 'ummanı bu derdün
sen sanma ki derdüm odı tek hâsıl idesin
yaham bu derdün kanı yaham bu derdün
derya ola bir katre bu 'ışkun ayağında
kanda dükenür çün ol ola kânı bu derdün

281
saçufi girihleri ne buldı bilmezem bende 126
ki boynuma tolaşıban diler sala bende
hatâsı cümlesi çîndür bu müşk-i gîsûsınufi
çü sihri türkî gözinüfi bini kılur bende
'aceb degül mi bu leylî sıfatlu leylî saçı
ki şemsi vech virür arasında tâbende
uzun 'ömürleri sarf itmişem kıyamet içün
ki urdılar adı cûyendeye ki yâbende
gubâr olursa gönül konımaya hattına hîç
vegerçi kûh ola döymeye ol kemer bende

282
nigârâ la'l-i lebüfi befizedür isem kanda
hatâ ola ki şeker kanda ola ol kanda
'aceb taraveti vardur tutağufiun şîrîn
112

ki la'l ola şeker çünki başlana kanda

yüregüm odı gibi köz yanında kanda ola
veya gözüm gibi gözler nerede akanda
yakanda köz gibi göz bini gark-ı hûn itmez
velî gönül yahar oda vücûdı yakanda
gözüm eger su içinde yüzüni görmez ise
ne 'ayb k'olmaya takat güneşe bakanda

283

hayâlün ile gözümi bizerem

zîrâ özge hayâlinden bizerem
şehâ hattun yazar gül safhasında
eger bir nokta şerhinden yazaram
ne kıl ki girdi zülfünden elüme
ger elden kor isem dînden azaram
yüzüni göreli zâram çü bülbül 127
bilüni göreli kıl tek nizâram
eger bülbül gül içün zâr iderse
senün gül yüzün içün ben hezâram

284

bizümle muhkem idersen karan

tağıt lutf eyle zülf-i bî-karân
yürek tolu süci bağır kebabın
apardım gözine yazmaz h u m â n
yüzüft devri gibi devr-i kamerde
güneş görmedi göreli medarı
saçalı 'anberi kâfura zülfüfi
katı miskin ider müşk-i tatarı
şehâ 'îsî durur şol la'l-i lebler
yanağ u göz ü hâcibdür havari
şehâ şâhîn gözüft göftlümi alur
niçe ki bahrîler alur o h â n
miyânı yoh incedür yorınmaz
velîkin bafta hoş gelür kenarı
 113

285
didüm şâhâ seven sini benem ben
gice gündüz kovan sini benem ben
didüm cânâ nesin bir bana şerh it
didi oda yahan sini benem ben
kılan rüsvâ gözün yaşıyilen ben
yüzün ile çahan sini benem ben
gözündeki gören bini tapundur
gözümdeki gören sini benem ben
uzanmış zülfi kaddinün boymca
uzangıl ki üzen sini benem ben

286
gül bülbüle müsellem ola hâr eger çıha 128
dünyâ münevver ola bize yâr eger çıha
zâr u nizârdur bilünün kılına gönül
sehl ola yâr yolına gönül zâr eger çıjıa
âb-ı hayâtdur tutağun gözlerün ile
turfa degül mi gönüle bîmâr eger çıha
ben soraram ki hasiyeti ne tutağunufi
ki diri kılur ölüyi bir yar eger çıha
kanda karâr kıla bile tende bu gönül
gîsûlaruîida câdû-yı mekkâr eger çıha

287
bilürsin ki günâhum çoh ilâhî
ümîdüm senden ayruh yoh ilâhî
bini fi'lüm ile hem sen yaratdun
eger eksük veger artuh ilâhî
kader ohın kazâ yayında çekdün
ne oh kim atar isen oh ilâhî
nefes kimse urımaz dilegünsüz
nefes nefes anı sayduh ilâhî
cânumuz esrüg idi 'ışkuft ile
velî nefs ile ayılduh ilâhî
seni bizde yitürduh bulımazuz
Kadı B. - F. : 8
114

bizi ger korısah bulduh ilâhî

şehâ lutfufi cihâna top toludur
biz andan niçe oyılduh ilâhî

288

ya ilâhî ya ilâhî ya ilâh

senden artuh yoh bu cânuma penâh
âh-ı muhkem dilerem vâhî degül 129
girmez ise ol elüme âh âh
gönülüme senden özge gelmedi
geldiyise koma sensin bâzişâh
vâh senden dilerem iy mir dâd
dâd hem sinüfi elüfiden dâd-hâh
kâhıduh kûh eyledüfi lutfufi ile
kûh ikefi kılma bizi cevr ile kâh
bî-nevâ vü hasta vü üftâdeem
rahm kıl çün düşmişem der-şâh-râh
serv-i bûstânem nedür bî-bâr benem
kılmagıl bini 'abes hem-çün giyâh
ger günâh içün yaratdunsa bini
didügüni itdüm itmedüm günâh
*ışk-hâhufiam veger ne tuhmedür
nefs eşeği arpadan her sâl ü mâh

289

eger küstah isem şâhum halîmdür

benüm ahvâlüme ol hak 'alîmdür
bini andan ırah kılmah dileyen
sığındum afia şeytân-ı recîmdür
nola mecruh isem mahrum degülem
çü cân sultânı rahman u rahîmdür
zihî devlet ki sultâna harifem
yine ol sâkî yine ol nedîmdür
nesîmdür cânumı salan bu zevke
ne zerdür cânumufi kasdı ne sîmdür
bu kaddüm dalı dal oldı bu 'ışka
 115

zihî dem ağızun mîmi ne mîmdür

didi cânufi girân oldı bilümde
didüm yâ rabbi bühtân-ı 'azîmdür
neçün kıl yarmaya 'ışkum benüm çün 130
ki bir nokta ağızunda dü-nîmdür
visâlüfidür bana cennât-ı firdevs
firâkufiuîı 'azabı gey elîmdür

290
gül irdi kılalum biz yaza tahsîn
ki bu tahsînc gökler yaza tahsîn
hevâya oynadı zülfi başını
didi sünbül ki bu ser-bâza tahsîn
yüreği su kılup yaşı dem ider
gerekdür dilber-i dem-sâza tahsîn
gözin bâz itmeg ile aldı gönli
yürekden göfilin alan bâza tahsîn
gönül pervâz ider her dem işikde
ki tâ bir gün bula pervâza tahsîn

291
bedî' olmaz me'ânî çün beyândur
bu sırrumuz gözünüze 'lyândur
bilüne cân ü 'akl ü dil apardum
ki 'âşık varlığı ender-miyândur
nigârâ kıyma gözün kıydı bize
mübâriz ortahhda hem kıyandur
gözüft bâz olalı verhem durur dil
gözün katında diller mâkiyândur
ne hindû-yı hatâyîdür bu gözüft
k'elinde gâh tîr ü geh kemândur

292
olur 'ışkuftda 'azmüm cezm her dem
kılur gözün dil ile rezm her dem
ciğer kanını döke gözlerüm ki 131
116

kıla la'l-i lebüfile bezm her dem

bafia horezm oldı nağmen ile
düşeli yâduma horezm her dem
müberka'dan neva bulah gönlüm
'ırâka kıla diler 'azm her dem
getür sâkî ciğer kanın içelüm
ki 'azm oldur ki ola rezm her dem

293

kanısın kanısın kanısın

canısın bu tenüft canısın
bu yürek kanısın cânıcuh
cânıcuh bu yürek kanısın
ne şeker kânısın tutağı
tutağı ne şeker kânısın
hanısın bu göfiül şârınufi
bu gönül şârınufi hanısın
yûsuf-ı sânîsin i begüm
i begüm yûsuf-ı sânîsin

294

ccvherîdür lebüfi yüzüm zehebî

yaşlarum sücidür gözüm 'inebî
fahr oldur ki kulufi ola kişi
ne vireler aıîa ki kân ebi
ne ri'âyet kıla bilevüz edeb
çünki terk-i edeb durur edebî
düşdi sevdaya yine delü gönül
gîsûlarufi durur anun sebebi
âb-ı hayvan ile ter it lebümi
çend ez-în teşnegî vu huşk lebî
selebe'l-'işku bi'l-hevâ îcebidî 132
komadı canda sâz ile selebi
cân cânun ile ittisal itdi
kanısın paşa kanısın çelebi
 117

295
yâr kenara gelicek ben çü miyâna gelmişem
şimdi ki irdi furkatı derd ile cana gelmişem
niçe ki kaşları bini oh gibi atdı yabana
ağzum açup elin öpüp yine kemana gelmişem
cân ile 'akl u dil virüp derd ile 'ışk almışam
ya'nî ki ulu hocayam sûd u ziyana gelmişem
ayruğa cânı hak virür tâ ki cihâna getüre
ben cânum oynamağ içün işbu cihâna gelmişem
dâr-ı bekâ sanur kişi işbu cihân-ı fâniyi
ben bu fenaya girmişem emn ü âmâna gelmişem
lutf ile kahrı hak bana birbiyesin biribidi
bes bu basiret ehline dâm ile dâne gelmişem
'ilm-i ezelde çünki hak seçdi kamu olacağı
ben ü niçe benüm gibi bunda behâne gelmişem
hîç idügini gönülüm bildi bilini göreh
göreli la'li 'işvesin şimdi gümâna gelmişem

296
mahmur gözlerün gibi hammâr ola mı
gözün gibi tabîb ki bîmâr ola mı
cân bu müberka'a kişi virmezse mâyedür
bunufi gibi nühüftedür edvar ola mı
güneş yüzün hevâsına sabit durur gönül
sini seven hisâbına seyyar ola mı
bir saçunun kılına ne tatar zülfüne
karşu turası dünyâda tatar ola mı
diler sabâ ki apara bir kohucuh meğer 133
miskin ne fikr kıldı sebük-sâr ola mı

297

yemen yilini biribirse ol ilâh-ı kadîm

'adû derisi süheylümüz ile ola edîm
bu müşt hâke nazar kılur ise şâh olur
ki bir kirişmesi diri kılur 'izâm-ı remim
nola eger tolu viresin ayağı sâkî
118

sa'âdet oldı musâhib siyâdet oldı nedîm

gönül müsâfir idi hüsnünün bilâdında
çü yazdı gözleri kuşelerine oldı mukîm
hevâsı ...

ne., geh su vü geh kan idi be-emr-i kelîm

298
nigârâ zülfün içün çîn diyelüm
bu müşki kâfura perçin diyelüm
benune hâl ya şâme dimezüz
ana biz hindû-yi gül-çîn diyelüm
bini lebün kohusı esrük itdi
şerâba şimdi hûşe-çîn diyelüm
göreli 'anberîn hâlüfii şâhâ
bu kara zülfüne miskin diyelüm
yüzünle küpelerüne nigârâ
konışmış ay ile pervîn diyelüm
kaşun mihrabına şol cân tapmaz
anun îmânı yoh bî-dîn diyelüm
bilün tahrik idüp kopardı cânı
karâr ider ise teskin diyelüm
299
kılıç yalın vireü elüme 'alî velî 134
kime elest didüm ise bana didi belî
dili bu 'anber-i zülfüfi ki müşkile saldı
nesîme kul olayım müşkilümi kıldı celî
didüm ki sini severem bafia didi ki ecel
didüm ki sini seven niçe görmeye eceli
buyur ki 'ışkun odına gire bu 'âşıklar
ki seçile tapufia hâlisiyile dagali
göfiül evini gözüfi çün otah dutar dutsun
ne vechi var ki kılur ...
emele kimse irimez velîk la'lüfi içün
hem-çü üfl bir emeli
göreli şehd-i lebüfiüzi bunca cân virdüm
yanaram uşda çü şem' ü yüzüm durur 'aselî
 119

300
nigârâ canda 'ışkundur sirişte
gönülümdür odun ile birişte
bini kıyma çeker şol gamzelerün
ki ya'nî hoş durur m a h m u r a rişte
kusûrın hûrînün ben anda gördüm
ki yüz urdı ayağuna firişte
yatuban yüz ururam şol haka kim
senün tek yoh oturışda tunşda
yüregüm kanını içer tutağun
ben isbât eyleyeyüm bir sorışda
yüzüfile ağızufi ne dimek olur
velî gamzen belâdur o yarışda

301
'ışk ile gönül seyl olıban taşa gerekdür 135
nakş eyleye cân derdini her taşa gerekdür
yâr nîliyiçün nola furât olur ise yaş
alında yazılan irişe başa gerekdür
yaş oldı yüzüm gözlerümüfi yaşlarıyile
kan yaş ahıdam hem yine ol yaşa gerekdür
bâd-ı seher ayağı tozın sacdı gözüme
elbette bir ücret dahi reşşâşa gerekdür
pervane virür ise ki şem' olam öfiinde
cân varlığını oynaya ferrâşa gerekdür

302

dem dem nişe bu yüregümi dem kılasın sen

çün bir dem ile ölüyi âdem kılasın sen
em sem diyü varam lebüfie gamzelerüfii
niçe niçe yüregüme em sem kılasın sen
biz bîş ile kemden sanemâ yolufia geçdük
cevrüfii bize bîş ü vefâ kem kılasın sen
zülfün girihinde sanemâ yitdi göfiülüm
ol nesneye lâzım ne ki matem kılasm sen
bilüfide göfiülüm hele bir kıla asıldı
120

bârî dilerem am ki muhkem lalasın sen

muzmer kıluram gönülümi la'l-i lebünde
cânum cânuna nola ki müdgam kılasm sen
yanmışam u yanısaram oduna bilürsin
ben hâma nola bilüni ger ham kılasın sen

303
yolunda yalın ayağ u ser-bâz ohsaram
cân oynayıban 'ıskuna ser-bâz ohsaram
şeh-bâz gözüne gehî sayd idiserem cân
kekhk yüriyişüne gehî bâz ohsaram
mahmûd olısar ben bilürem 'akıbet işüm 136
anı gözedüp lâcerem ayaz ohsaram
çün sözüme hem-demdür eger çengüme gire
nây ile dahi bu gice dem-sâz ohsaram
lutfmı bana kılmaz ise diledügümce
pes bildügümi 'âleme gammaz ohsaram

304

gülsitân u dilsitân ü dûstân

andururlar gönlüme hindûstân
gül yüzüfi tek görmedi gülsen gözi
kanda gördi nergisüfi tek bûsitân
gül dikenlüdür benefşe kaygulu
kaddüfte serv olalı ez-râstân
çün irişmez elümüz etegüne
âstîniyle sipürür âsitân
bu ne destândur k'anufi sâ'idleri
'âlem içinde komışdur dasitan

305
tâ ki oldı şol cemâlüfi sahte
oldı göfiülüm ivi perdâhte
dutalum ki atmayasın dahi oh
gamzenüfl bifi ohı var endâhte
dilde 'ışkun odıdur efrûhte
 121

canda 'ışkun tuğıdur efrâhte

vasfını dirdüm çemende hüsnünün
anun içün didi gü gü fâhte
ne ki cem 'itmiş ise cân ü gönül
kamusın gördüm yolunda bâhte
cân firâkufi odıyile sûhte
'ışkun âhengine göfiül sahte
gîsûlarun çerisi dil şehrine 137
bilmezem neyçün firâvân tâhte
dilde la'lün 'ışkını endûhte
taşra sinüfi gayrufii endâhte
gîsûsı çerisine gönülümi
biribidüm ki tura neşnâhte

306

bahah kara gözüm şol sakına

bahmağa sâ'idlerine sakına
rast budur nâ-muhâlif söz didi
hırlu ahenk itmedi 'uşşâkına
n e ki naki itdi yanağından nesim
gül anı dere eyledi evrakına
ne ki ağzından gelür düşnâm u medh
zehr ise katar cânum tiryakına
gerek oduîidan içe teşne zülâl
ne vireler 'âşıkufi zerrâkına

307

'ışkını lebüfi çünki dil ü cana kemişmiş

bûd ile vücûdın kamusın yana kemişmiş
göfilümi muhit eylemiş ü gözlerümi nîl
dişlerüfi eger gönlüme dür-dâne kemişmiş
benefşe dilin çekdi kafadan kara zülfi
yüz silsile hem sünbül ü reyhana kemişmiş
başm başuna koşdı meğer lâle anufiçün
sarsar aliyile başı meydâna kemişmiş
bir sözüîıe mevkuf durur k'açıla gönce
122

bah ki elini niçe girîbâna kemişmiş

gözüne ne esrük diyeyüm 'aklumı binüm
'aklından iledip yere dîvâne kemişmiş
bâd-ı seheri vakti hoş olsun ki kılur lutf 138
zülfeynini bir fi'l ile îmâna kemişmiş
gönlümi dahi ögmeyeyüm mi ki canını
bunun gibinüfi 'ışkına merdâne kemişmiş
kâfir gibi yardı yüregümi gözi küllî
bitsün diyü 'ışkından anufi dâne kemişmiş
talatdı cânı furkatı kurdına çü yûsuf
şimdi zenehı çâhına zindana kemişmiş
göz yaşı ahndan ahban odına salmış
derdinden ahp ya'nî ki dermana kemişmiş

308
didüm gözüme iy gözüm hayâli yârumun kanı
hayâlini yitürdüfise kanı gözlerünün kanı
gözüm sini göreliden gözine özge gözikmez
ra'iyyet sehl ola gözde çü göz görmiş ola hanı
zemâne kılsa bir erlik bizüm ile bu 'âlemde
aparsam oda yaham bini bu oda yaham
neçün iy dilber-i cânî bu cânı sehl görürsin
neçün tanrınufi emrine olursın 'ışk ile cânî
nigârâ müşk ile zülfün müşekkeldür bedî' ola
ki bula bu göfiül anda dilegince ten âsânı

309
sini severem iy begüm işbu cihanda ben fakat
yaş denizine bu gözüm ol sebeb ile oldı bat
hüsnüfi içinde yoh hatâ iy büt-i çîn eger kişi
eğri diye kaşun içün söylemiş ola ol galat
zülfüni gösderür isen gülde biten benefşeye
buyruğ eger olur ise kullığına yazıla hat
nilüîi içün nigârâ ben gözlerümi furât idem
ola ki 'ışk merkebi ilede bini sû-yı şat
'ışkum uzun u incedür menheci şâhâ 'ışkufiufi 139
niçe ki 'ömür var durur hâlümüz ola bu nemat
 123

310
tâ ki gülşende gül işi handedür
delü göfiül lâle gibi kandadur
kavs kaşlarufia bin cân müşteri
serv-i âzâdufia bifi dil bendedür
kuşesinde gözümüfi hüsn ü hayâl
kimi âyende kimi revendedür
meryem-i 'îsî-nefesdür sanasm
tab* kim evsâfufii zâyendedür
zâd ümîd ü sabr elümde 'asâ
hüsnüfiüfi *ışkı yoluma jendedür
yoh durur bellü makamı göfiülüfi
kanda ki isderler ise andadur
kandadur göfiülümi ben bilürem
illâ bilmezem ki göfiül kandadur

311

yüz câdûlıh kılur sanemâ aya gözlerüfi

ben umaram ki ya'nî bini aya gözlerüfi
peyveste umaram ki bafia rahm ideyidüfi
hod urdı elini oh ile yaya gözlerüfi
la'lüfi gerek vireydi bana hûn-behâ-yı nakd
yüzüni gösderüp bırahur aya gözlerün
fitnesi sihrden katıdur göze göfiüle
hârûtı dahi gamzeyile baya gözlerüfi
yapışdı 'ışkı yahamuza bu durur 'aceb
ki her nefes cânı yahaya yaya gözlerüfi

312
yarufi biline key bahıcağaz hayâl imiş 140
sihri şol iki câdû gözinüfi helâl imiş
âb-ı hayât sanur idüm ağzı yarını
sordum lebinden anı su âb-ı zülâl imiş
cevr ü cefâsı katı gelür idi göfilüme
keşf oldı ki kamusı anun ber-kemâl imiş
dünyâ didüklerini kamu bir bir afiladum
124

bir hüsn ü kamet imiş ü bir zülf ü hâl imiş

gözini hufte gördi gönül sundı la'Hne
didüm ki er gibi hele bu dem mecâl imiş

313
'aceb cânum gibi bir câm yoh mı
bu 'ıskuna yananun cânı yoh mı
gözi toğrar göiiüli kanı çıhmaz
'aceb 'âşık göfiüli kanı yoh mı
saçı oğrı diyü bağladı göûli
zenahdânında hîç zindanı yoh mı
göz urur kaş atar bağlar gîsûlar
bu gönül şehrinün bir hanı yoh mı
zemândan sorira gördüm iki kaşın
birinün dahi bir kurbânı yoh mı
saçı bifi mü'mini bende kemişmiş
'aceb bu kâfirün îmânı yoh mı
iki 'âlemde la'li gibi yohdur
bu yâkût-ı terüfi bir kânı yoh mı
göfiül derdi hemîşe derdin önler
bu derde düşenüfi dermanı yoh mı
anun ki yazdı arada firakı
visal olmahlığa fermanı yoh mı
hevâsı oynadur cânı saçında
benüm tek 'ışk ser-gerdânı yoh mı
cânumda kameti kıldı kıyamet 141
didüm bu tûbinüfi rümmânı yoh mı
acı yaş dökerem sabr ile her dem
'aceb bu sabrumufi oranı yoh mı

314
ben 'âşık-ı bî-çâre sevdüm sini ne çâre
yirlüceyiken 'ışkufi kıldı bini âvâre
olalı müberka' sen muhayyer olur 'aklum
nühüfte binüm 'ışkum şöhre olur edvara
yara yaradur gözüfi gamzeleri yarasın
 125

billâh zihî yaradur ki yaradur ağyara

vaslun bize bağlamış çenber gibi kapusın
al ca'fer-i tayyarı şol hayder-i kerrâra
'ışkufi komadı şâhâ hergiz yüregümde su
bir hûn-ı ciğer kaldı sarf iderüz idrara
ikimüz arasında kalmadı ikilik hîç
şem' al elüne vü gel başdan ayağa ara
ger zülfüfii ibrâhîm bir lahza göre azar
gözine gözükmeye hergiz dahi ol sara

315

göfiül ile cân içinde kârzâr olmış durur

bülbül-i dîvâne noldufi nev-bahâr olmış durur
sen gül-i sad berg ile kılah gülşende karâr
gül perîşân oldı sünbül bî-karâr olmış durur
bülbül ü tûtî benefşe yâsemen sinüfi içün
kimisi zâr oldı kimisi nizâr olmış durur
bü'l-'aceb budur ki hâki zülfüfi içün her sabah
yüz yire koyup benefşe hâksâr olmış durur
bülbül ile gül hevâsın 'âkil andan afilaya
kanda gülzâr olmış ise mürğzâr olmış durur
nola la'lünden cânuma bir meze yâkût ola 142
bilmegil anı muharrem ıztırâr olmış durur
mest gözüfiden eger ben mest olursam tafilama
nergise andan çemende i'tibâr olmış durur
gerçi pinhândur bu tar göfilümde sırrı la'lüfiüfi
bûy-ı zülfüfi şarka garba intişâr olmış durur
'ışkı her bir 'âşıkufi ma'şûkına gurbetdedür
derd-i yârumdur benüm ki der-diyâr olmış durur
ben miyânında anufi yine miyânın isderem
çün kenarını dileyen der-kenâr olmış durur
ben be-her bârî miyânufidan umaram bir kenar
kılca hâsıl olmaz u göfiülde bâr olmış durur
'ârızufida hatt ile zülfüfi günâhın yazmagıl
leblerüfi bilür ki kanlar bî-şümâr olmış durur
gözlerüfidür hem kadeh cânuma vü turfa budur
ki ben esrük olmışam anlar humar olmış durur
126

târ u mâr oldıyise nola saçundan gönülüm

çünki her târı benüm gönlüme mâr olmış durur
gülşen-i hüsninde güldür al yanağın nidelüm
çün benüm yüregüme kirpügi hâr olmış durur
serv-i kaddı 'ışkı boyuma uzun geldi velî
bu cihan 'ışkı kuşağı bana târ olmış durur

316
tolu vir ayağı sâkî ki 'ışk ğâlibdür
ko subh sözini bu demde çünki kâzibdür
farîzadur bize ki 'ömri hoş geçürevüz
velî nigâr ile zîrâ ki şöyle vâcibdür
gönül durur yiri yârun zîrâ ki cân oldur
nigârâ ki cân ol ola bu kalb kâlibdür
hevâ ki kopdı yürekden oda çeker cânumı
ki ne ki gele kopa merkezine tâhbdür
yüzine oldı müsellem bu gün emâret-i hüsn 143
bu memlekette iki kaşı iki hâcibdür

317

'ışk ehli cihâna kala ya cana dir isen

bilmemiş olasın beni ya cana dir isen
ceyhûn idüben yaşumı 'ummana irürem
merdümlik idüp gel yola merdâne dir isen
bu ehl-i cihan câmm la'lüfte irürem
ger zîre revâdur gele kirmana dir isen
cân u dil ile 'akl fidâdur kaşuna lîk
lıasta dahi makbul ola kurbâna dir isen
ten şem' ü yaşum süci kebâb oldı yüregüm
nedür yarağun bu gice mihmâna dir isen
'âşık seri sâmâna satılmaya bu yolda
ger bizçileyin bî-ser ü sâmâna dir isen
ben cevherîyem la'l ile lü'lü'yi kovaram
uydun neyiçün bu leb ü dendâna dir isen
zülfüfi elüme vir ü zenahdânufia salgıl
ger kemişürem bend ile zindana dir isefi
 127

zülfeynüjfii çevgân id ü benlerüni gûy id

girsün dil ü cân 'ışk ile meydâna dir isefl

318
sabûhı vir ki sabah itdi fâliku's-sabâh
ki gitdi ay ü toğar gün ü dinlenür mısbâh
cihan fenâdur ü genc-i bekayı kim ki diler
gönül ele getürür ise bulur ol miftâh
bu cân u 'akl ü dile gözün olalı kâbız
hayât menba'ma leblerün durur fettâh
gönül devasını şâhâ gözün bilür yahşi
ki demreni cihara bilmeye meğer cerrah
senüri durur ne sena kim diyilür ise bize 144
ki rûh ile diridür dünyâda kamu eşbâh
zaruret oldı bana uşda olmışam güstâh
buyurmış âhı men idtarra mâ 'aleyhi cünâh(un)

319
iy niçe düşdi göftülüm şol yanağınun ahna
iy niçe dahi düşiser la'l-i lebinün alına
şehd-i lebine kasd idüp gamzesi irdi cânuma
dikeni irdi cânuma irmedüm ise balına
kâli şeker ü kıl bili kaddi çü ney-şeker durur
ney gibi yandum odına ireli kıl ü kâline
işbu hayâle kalmışam ki bili tek hayâl olam
sevda başumda zülfi tek bu ki irem visaline
şol gözünün kemâline irüben oynadum gönül
âh irer ise gözlerüm şöyle ki var cemâline
ay gözünün güneşine iricegez hilâl olur
ben iricek nolısaram bedr ayınufi hilâline
odına yanaram anun dahi yanısaram dahi
ola ki ire devletüm ta irişe zülâline

320

yüzün göreli meyi idimezem ireme ben

irmişi koyup güvenimezem ireme ben
128

hüsnünde gönül sayd ise nola depeleme

ölem diyü salmamışam özüm hareme ben
dînâra urur sikke şehüm 'ışkı yüzümde
göz incülerini saçımazam direme ben
lutf ile kerem biri birinden ayınimaz
senden i latîf irişemedüm kereme ben
yarı yaradı yarama yarını umaram
bulmadı kişi ol ki dilerem yarama ben

321

'aksin leb-i la'lüîi yine bu cama geyürmiş 145

matbu' geyüriben anı bir câme geyürmiş
'âşık nola gizlenür ise perde içinde
gör ki niçe mest perdeyi bâdâma geyürmiş
geh câm-ı şebâbı içürür işbu zemâne
geh bâd-ı hazanını bu eyyama geyürmiş
kısa vü uzun dimek edebden ola hâriç
ol tom kim ol hâsa veya 'âma geyürmiş

322

sanemâ çü gîsûlarun tağıdup boya bırahdufl

sanasın ki leblerünün şekerin suya bırahdun
lebünün kanı var idi yüregümde çünki sinün
bir iki kelâmı kıldun kamusın yuya bırahdun
gönül ile 'akl u cana saçun ucını toladun
dahi bende nesne yohdur kamusın oya bırahdun
şekerüfi tuzını aldufi tuza virdi tat tutağun
güneşün yüzini aldun birezin aya bırahdun
gönülüm bu sırçasını gönülüne tuhfe iltür
anı hîç esirgemedün ki ana kaya bırahdun
niçe ebced oğlanıysam elifi bîden bilürem
niçe sûre ohımışken bini hîceye bırahduft
sanemâ yüreğe değdi dahi çekme atma hergiz
ne ki kirpügüfi ohından bu gice yaya bırahdun
sanemâ gözüm kan ile dilerem ki def ter ola
bu yüregümün bitisin ya nite neye bırahdun
 129

323

düşen senden ayru ne görür kıyamet

seven özge hûbı ne bulur nedamet
lebün mu'cizesi dirildür ölüyi 146
sağaldur gözün sayruyı zî-kerâmet
nigârâ kanumı reva mı içersin
tutağun kızılı degül mi 'alâmet
didüm 'âşıkufiam didi cânun oyna
revâdur bu da'vîye gerek şehâdet
budur hâcetüm ki nigârumdan özge
bana virmeye hak dahi özge hacet

324

lebün hevâsıyile bu gönül çü nârîndür

bilün gibi tenüme bah nicesi nârindür
gözüme söyle toludur hayâli hüsnünüzün
ki bilimez görür iken ki bu nigârîndür
diler isen tura gönül yüzün ana gösder
diler isen yöriye yörgedür karârîndür
yarma susamışam yarına salar bini ol
ne bile oda düşen ki hayâtı yarındur
ümîd-i vaslı kesersen ümidi bizden kes
hîç olmaz ise dahi va'deyile barındur

325

şehâ gîsûlarun ile be-ğâyet ben perîşânam

hayâliyile zülfünün hemîşe 'anber-efşânam
gehî handan ü geh giryân velî 'ışkufiuil odından
nigârînâ ne diyeyüm ki yüz derd ile biryânam
gözün gûşesini görüp mücavir oldı dil anda
ohuna dahi oh direm niçe ki anda mihmânam
niçe cândur şehâ zülfün ki her birinde bifi canlar
esîr olmış 'aceb nola benüm cânum ki bir cânam
bana peyveste kaşunı çü gösderür şehâ hüsnün
gel imdi bayram idelüm hilâlüfile çü kurbânam
Kadı B. - F. : 9
130

326

nigârâ 'ışkun odı bu cânumı azaldan 147

apardı göz yaşı bu toprağumı ezelden
gözüm nicesi gözelden dahi yire savışa
velî firâkıyile uşda gitdi göz elden
kaşıyile gözi tek görmedüm dahi yay u oh
felekde kavs ile tîrüfi boyım düzelden
nigârâ müşg-i halîle semen gülindeki tek
kalem görimedi bir nakş levha yazaldan
saçun karanusına düşdi gönli izleyü cân
uzun giceler içinde yolım azaldan

327

yanağufi ahyile sen başladufi ala eyle mi

gözlerümüfl yaşını sen boyadufl ala eyle mi
,la'l-i lebüfii göreli susamışam tutağuna
karşuna uşda oluram teşne zülâle eyle mi
dâm ile dâneye düşer uçan hevâda kuş dahi
düşdüm ise depelegil zülf ile hâle eyle mi
göfiül kimi sever ise leylî-yi mecnûn ol durur
düşdüm ise günâhluyam sâhib cemâle eyle mi
sabâ yili getüreli bafia gîsûsı kohusın
yükledürem kohuları bâd-ı şimale eyle mi
bilün içün kıl olmışam benzedürem öz özümi
bedr yüzüfii göreli mâh-ı hilâle eyle mi
behrâm eger av olmaya gözlerüfie çûbîn ola
gamzelerüfi urur ohın rüstem-i zâla eyle mi
bir kıl ile asıhban zülfüfie şöyle kalmışam
'ışk eri bir benüm gibi kıl ile kala eyle mi
bî-dil ü 'âşık u garîb hasta durur lebüfi tabîb
derdine kılmaya deva düşe vebale eyle mi

328

gel sinün içün dünyâda rüsvâ ola göfilüm 148

bî-cân ü dil ü bî-ser ü bî-pâ ola gönlüm
 131

baiîa ağız ağız lebünün sırrını dirsen

ağzum tolu âb ola vü bî-mâ ola gönlüm
aldun cânı gönül dahi pes neme gerekdür
yoh 'akluma binüm yine gavğâ ola göfilüm
miskin saçunı tağıdalı gösdereli yüz
miskin ola cânum sana şeydâ ola gönlüm
âdemdür âhır yaş döke merdümlik ide ol
gözinden eger 'ışk ile havvâ ola gönlüm

329

ta'neler urur kanlu gözüm ebr-i bahara

gelmedi gönül zülfüfii göreli karâra
gözleri karasına sebeb zülfini bildüm
sevda getüren başına pes gözi karara
hufte gözi tek görmedi 'âlem gözi ohçı
ki hufte dili câdû göziyile oyara
zülfünde karâr itdiyidi gönlüm ezelde
meyi itdiyise yine nola dâr u diyara
keşf itdi meğer bâd-ı sabâ bürka'ını ki
gizlendi güneş yüzine dutındı sitâre
'ışkın bilinüii ince vü uzun çekiserem
sabr ile gerek ki irürem anı kenara
'akl u dil ü cân özleri ayahlarıyile
bârî gözine yüz göz ile vara şikâra
ditrer yüregüm leblerüfiüfi mey-zedesiyem
çâre yine hammâr idiserdür bu humara
beniz saru yürek salınur vasi ele girmez
dîvâne gönül ola mı kalb urdı 'ayara

330
bir lahza eger sinün ile halvet olaydı 149
dîvâne göfiülüme zihî devlet olaydı
'ışk ehli eger 'akhnı divşüre hileydi
onlar dahi öz başına bir millet olaydı
geh hasta vü geh hufte degülmise gözi bes
'ışk ehli göfiülinde kaçan 'illet olaydı
132

gözlerüme sürme kılam ayağı tozım

güneş yüzini görmeğe ger âlet olaydı
bu 'ışkı çü 'îsî göğe gerek irüreydüm
bilsem ki ecelden cânuma mühlet olaydı

331

kanı 'aklum kanı cânum kanı dil

sanasın 'âdet eylendi kanı dil
eger özgeleri anar olursa
icâzetdür sana kirpüg ile dil
bini hatm eyledün mushaf hakıyçün
kılah kolum bana hamâ'il
zenahdânun bana yitmez midi ki
kılursın zülfi boynuma selâsil
hezârân dil ola her kıl dibinde
bu gönül gibi isdenürse kıl kıl
belâbil nevha kılurlar seherde
anı dahi cânuma bir belâ bil
'anadil her gice dir subha değin
ki olmaya cihanda bî-'anâdil

332

mürde zinde oldı şâhâ şeyh-ı 'âlem oldı şâb

berk güler 'âkile vü 'âşıka ağlar sehâb
gül geyürmeyince tab'um hüsnüni 'arz idimez 150
tenüne ahdan kabâ vü yüzüne aldan nikâb
hırfetün eyyamı oldı geldi 'işret fursatı
kılma fâyit ki binâ-yı 'âlem olmışdur bir âb
sen bana sun la'l ayağın yüz göz ü gönül ile
kılalum hâzır şerâb-ı sâfı vü şem' ü kebâb
ben hayâlünden görimezem nigârâ cüz hayâl
çünki cânı gözlerüm görimedi illâ be-hâb
bu letafet ki senündür sehl olaydı fursatun
olmasaydı bu vücûdum bana tapundan hicâb
 133

333

bir dilber-i bî-karâra düşdüm

gîsû-yı siyâh-kâra düşdüm
gülsen yüzinün gülin direrken
gül dirmedüm ü hâra düşdüm
esridüm anun lebi meyinden
şol nergis-i pür-humâra düşdüm
zülfine tolaşıban çü mansûr
şol serv-i kadinde dara düşdüm
cennet göriben cemâlin anun
yolında hezâr nâra düşdüm
zülfi yili kohusm işitdüm
aldum başum ol diyara düşdüm
nâmûs ile 'ardan çü 'ûram
bu varlığumile 'âra düşdüm
kan yaşum ile nigâr oldum
çün sençileyin nigârâ düşdüm
dâyim bu miyânda oynadum cân
pes şimdi neçün kenara düşdüm

334

gördüm bu gice zülfüni kıl kıla nigârâ 151

ki kankısıdur ki bini kıl kıla nigârâ
cana alasın cânı vü dilümi dilesin
cân almaz isen sehl ola dil dile nigârâ
mecnûn idügüm leylî saçufia kamu bilür
çün rûşen imiş sen dahi bil bile nigârâ
gün gün yüzün ile ne ki çekdüm ise rûşen
yazdum bu gice zülfüne yil yile nigârâ
la'lün elüme girse soraydum ki anıcah
şûrı ağızuma nişe dil dile nigârâ

335

iy hattı müzevver sanem ü zülfi müşemmer

dilde leb-i la'lün şekeri şükri mükerrer
134

cân kaçan ayıla tutalum içmeye süci

çünki lebünün hamnyile oldı muhammer
cân ayrılımaz şâhâ tapundan ne kazâdur
kim olmış ezelde bu göfiülüme mukadder
miskin gönülüm micmer eger oldısa nola
kâfur yüzi üsdine gerdi hat-ı 'anber
cân buldı safâ şâhâ sinün 'işvelerünle
olmaya dahi cevr ü cefân ile mükedder

336
gönüli aparana din ki neçün gelmez özi
kendüzi gelmez ü atar yüreğe ohı gözi
hûb ü zîbâ vü gözeldür anı ki ben severem
dile getürimezem andağı tatı vü tuzı
koçuz uş görmemişüz bunçılayın bir dahi hiç
gönül aparıcı cân kapıcı bir şıvga kuzı
çünki tor ola vü görmemiş ola kulm eyer 152
nicesi çâre kıla bile ana 'âşık özi
ney gibidür uş vücûdum yanaram bu neyiçün
düşerem odına 'ûdam yana direm kopuzı

337
'âlemde bir ot bitmeye benüm gibi hergiz
düşmeye senüri oduna çânum gibi hergiz
leblerüne ki la'l-i bedahşân ana kuldur
olmaya cânı dünyâda kanum gibi hergiz
çoh cân ola dünyâda velî gönlüm iline
oturmaya sultân dahi hanum gibi hergiz
ben aduna adandum u bu sanuyı sandum
kimde ola bu ad ile sanum gibi hergiz
la'lünde gümân eylemişem şerbet-i hayvan
olmaya hakikat bu gümânum gibi hergiz

338
şâhâ bini sen vuslatuna rûze sanasın
çevri cânuma rûzî-yi her rûza sanasın
 135

nem var ho varum kamusı kamusına muhtaç

cümlesi kılur hüsnine deryûze sanasın
'ömrüm yarışur gözyaşıyile gice gündüz
yaş kurıyıban 'ömrüm anı üze sanasın
raeşşâta yaşamış sanemâ zülfüni lîkin
bâd-ı seheri yasam ilen boza sanasın
her söziyiçün söz iderem hüsnine karşu
ben sûz-ı neyem 'âşık ol söze sanasın

339

şey' lillâhumuz var nola varından efendi

bil 'âşıkunun zâr u nizârmdan efendi
cân bilüne bâr ola diyü biribimedüm 153
gafletdeyimiş cân dahi bârından efendi
yarın diledüm cana deva didi ki yarın
yarın ne bilem ne gele yarından efendi
ben gül yüzünün vasfını gülşende çü didüm
gül derledi şebnem gibi 'arından efendi
vaslun sanema heşt bihiştüfi yigi olmış
hecrüfi dahi yavuz tamu nârından efendi
ben şöyle gülün 'âşıkı oldum ki göricek
toymaya vücûdum dahi harından efendi
zülfün niçe tatarı var ise gönül alur
miskin gönülüm nide tatarından efendi
gözlerün içürdi lebünün sücilerinden
kim kurtıla dünyâda humarından efendi
kaşun u gözün lebün ile saldı şeşi hoş
ben ne aparam işbu kumarından efendi

340

gel hâlümi gör dahi yiter sini esirge

gör kimi severem dahi gel bini esirge
hayf olmaya mı kaşlaruna çîn salasın sen
ben höd ölürem sen hele şol çini esirge
cân u dil ile 'akl senündür ne diyeyüm
lutf eyle vü bah tanrıya bir dîni esirge
136

meşşâta neçün galiye sürter bu yüzüne

hayf olmaya mı gîsû-yı miskini esirge
leblerün içün la'l dimek katı günehdür
sen dime vü şol cevher-i rengini esirge
meddah ne tahsîn ide bile seni şâhâ
sen kahıma ol medh ile tahsîni esirge
yüzine güneş alnına ay nisbet olımaz
dişlerine gel bah dahi pervîni esirge

341

ne dilüm varur ki vasim dileyem 154

ne elüm irer ki sunam biline
ben ho sinüflem ne hâcetdür girih
bunca zülfünde ki cânum iline
cân virürem ta meğer cânânumuz
bizüm ile bir kılıncı kılına
saçı kıhnca ki cân virdüm ana
kamusın saymadı bir saç kıhna
tutalum ki vasla ol razı ola
kim ola ki ol nigârâ iline
söze geldi diline bahdum anun
dil revâdur ol dile ki diline
çün hayadan düşti şebnem yüzine
berg-i gül gerek ana ki siline
cânumı virdüm ana bilimedi
kân-ı cândur kankı bir cân biline
gönlümi yaraladı didüm neçün
bini serdi dir bahun na'lînine

342
gönül bu gice kıldı yine yârına mi'râc
bülbül bile gül hâlini vü ne bile dürrâc
bâd-ı seherî müşk ile kâfur arasında
bir nesne tohıdı ki adm bilmedi nessâc
gösderdi yüzin kıldı niçe şahı piyade
ger kılmasa oynayımaya oynını leclâc
 137

bağrumı birişte kılur u yüreği rişte

kılalı gözi ohlarına cânumı umac
kûymda safâyı ki bulam zemzemeyile
zemzemde dahi bulmamış ola anı huccâc
ben varlığ ile toylamışam hüsnini anun 155
cana lebi sundı vü girü kalanı târâc
ben etegüfie yapışıban haşr olısaram
mahşerde kaçan ki yığılu geliser efvâc

343

'aklum delü cân esrük gönül kuşı âvâre

gerek ki inüldümden su olup aha hâre
tâ ah yüz ü kara saç gösderdi şehâ hüsnün
kimdür büt-i çîni ki ah diye veya kara
yâr dir bu cihan halkı yarı ahar ağzından
ben yâr ana direm ki 'âşık yüreğin yara
gönilerem ayağın hem eteği tozından
baş koşdı sabâya bah şol zülf-i siyeh-kâra
bahma ana ki gözi tutar gönüle ayah
la'l-i lebini gör ki pisteye şeker kara
cami' olalı şâhâ yüzün bu kamu hüsne
gözlerümi görürem her birini fevvâre

344

gülşene gel nigârâ bülbüli gör

hüsn içün 'âlem içre gulgulı gör
âyîne al elüne bah yüzüne
güneş içinde dâne fülfüli gör
sâkî-i sîm-sâk sun ayağı
az çoh 'ömür içinde mülmüli gör
bülbül âvâzı değdi kulağına
bah sürahilere bu kulkulı gör
bülbülün zârısıyçün ağlar iken
gönül aydur bana ki gülgüli gör
138

345

zî-mecma'-ı matbu' vü zihî sohbet-i mevzun 156

leylî bum bu gice görürse ola mecnûn
bahşâyiş-i hakdur bu ki serde ola lihamd
muhammed ola mutrıbı sâkîsi ferîdûn
sevdayı eger kılur ise gîsûsı nola
çün ağzı kılur lü'lü'yile la'lini ma'cûn
isderem anun vaslını vü girmez elüme
şöyle ki su isdeye vü mahrum ola kemmûn
zülf inden anun kem kılı bu çengüme gelmez
ben neyleyeyüm çün buyimiş dünyâda kânun
servin göreli kopdı kıyamet yüregümde
nîlin göreli ahıduram gözleri ceyhûn
bu fitne ki gözünde görürem sanemâ ben
hârûn dahi sanma ki anunla ola me'mûn

346

yâr ile satranç oynadı gönül uş oldı mât

gözleri kıldı piyade gönülümi saldı at
göreli özgeden olduh tâ'ibûn el-â'ibûn
siz nola olur isenüz râki'âtun sâcidât(un)
cân fakîr ü dil hakîr ü ten kesîr ü sen habîr
ger irürürsen nola bana lebünden bir zekât
zülfüne tolaşdı gönüller lebün ümidine
virdi hattun kadrümüzce her birimüze berât
kıldan incedür bilün lîkin anun bârı girân
günden aydındur cemâlün befileründür nâdirât

347

zülfüfl ile bu gönül bî-çâredür

giceler ol arada âvâredür
cân alur 'akl aparur gönül kapar
hükm çün anun durur ne çâredür
yâra ben gösdermezem gönülümi 157
k'anda niçe gamzesinden yaradur
 139

âh kılmadı anun gönlinde yir

ola mı gönli ki seng-i hâredür
kirpüginün her biri bir oh durur
bah yüregüme ki pâre pâredür
geldi gözleri hayâli gözüme
varlığumı aldı gözi karadur
gözi cân alur u cân buse diler
hüsni bu daVîmüze nezzâredür

348

ilâhî nola gözüme bu hâbı hâb idesin

ciğer kanını bana dem-be-dem şerâb idesin
şerâb u hâb salar 'âşıkı yârından ırah
yiridür anlarun içün ne ki 'azâb idesin
zücâcî cama yürek meyini gözümde kodum
irâdetüfi var ise uş ciğer kebâb idesin
bizümle lutf kapusını bağlu tutarsın
dilersin ola mı hicrana feth-i bâb idesin
gönül yüzi suyını dökesin yire çün sen
hayâyile 'arak eyleyüben gül-âb idesin
ne cevheri ola şol ki lebüni la'l sana
görür iken ki anı kan ile hızâb idesin
tabîb-i 'ışk lebün derd ü hem deva yine ol
şer âbı gizleyüben niçe bir cevâb idesin

349

dilber ki dil-rübâ ola vü şûh u şeng ola

yüz dönderürse kişi ana nâmı neng ola
geyik gözüne nicesi sayd olmaya gönül
tutam ki ol gönül kişisi hûn peleng ola
zülfün nihayetine kaçan irişe gönül 158
hâssa ki gamzesiyile anda hadeng ola
sinüfile bir olan gönülüm gönülün ile
bellü durur bir arada ki şîşe seng ola
benzüm sarusıyile vü gözüm yaşıyile
ben bülbülem çü gül yanağun hem dü reng ola
140

borcum nedür bu la'l-i lebüne ki kan içer

tutam ki gamzelerün ile sulh u ceng ola
ser-bâzhh gerek ki kılam zülfüfi ile ben
sevdâ-zede olup afia gîsûsı deng ola
'ışkun od u yaşum defiiz u dilberüm balıh
himmet bu od u sunun içinde niheng ola
gözi hatâ vü kaşı hoten gîsûsı habeş
hindû bigi yanağı niçün pes fireng ola

350

husrevâ şîrîn teng şîrîn lebün

cennetisin bellüdür narin lebün
ten ho yohdur cân u dil şimdi fidâ
ne revâdur koyımaz sârin lebün
la'l u lü'lü' şunca dökdi gözlerüm
nola kaytarsa bana birin lebüfi
Ifeblerüfiden derdüme sordum deva
didi yarın tutdı te'hırin lebüfi
bahdı yaşuma tebessüm eyledi
bildi befizer canda tesirin lebüfi
tutağın şûrın didüm şîrîn didi
gözüme girsün göre şûrın lebüfi
mâr ise gîsûn tolaşsun boynuma
çün hat ile kıldı kul mûrın lebüfi
ben bugün niçe sana göfiül virem
çün bini öldüriser yarın lebüfi

351

kaçan ki yâr ile bir gicecük sabaha ire 159

ümîdi *ışk erinün lâcerem necâha ire
şehâdet isdeye 'ışk erinün cânı her dem
nigârı yolına tâ ki meğer felaha ire
ne zahmeti ki çeke rahmet ola mutlak ol
yüzine bahıp eger rahat ile râha ire
nicesi sabr ide gözleriyile bir göfiül
ki kirpügiyile her lahza bin cerâha ire
 141

gönül kuşına cünâh olmasun eger dileye

ki müşk ile saçuna tolaşup cünâha ire

352

bu tâb-hâne-i dilde ki 'ışk tâb kılur

kanın şerâb içer ü bağrını kebâb kılur
gözüm yaşını suyiken lebi kılur hûn-âb
velî hayâli yüregümde h û m âb kılur
hezâr cân ola her bir kılında gîsûsınun
gönüli 'aklı ol arada kim hisâb kılur
yüzine bahmağa gözler döyimez anun içün
terahhum eyleyiben zülf ile hicâb kılur
bu pîr-i puhteyi sungıl bize sen iy sâkî
ki zevki irse dimağına şeyhi şâb kılur

353
sende kalur begüm gözüm âfet-i dîdegân mısın
sensüz kişi dirilimez cân-ı men ü cihan mısın
bili kılına sundum el elüme nesne gelmedi
cânumı gördüm ü didüm sen dahi der-miyân mısın
câdu gîsûları tağuh düşmiş ayağına yârun
oğrayu geldüm ü didüm raht-ı harâmiyân mısın
ins sinün ile üns ider cân cânı senden aparur 160
ademî misin iy sanem hasret-i ins ü cân mısın
hüsni bu canda toludur adı cihanda uludur
dün gice geldi bilmedüm didüm i cân fülân mısın

354

niçe ki çarh bindi esb-i eblak

felekler niçe ki yaşadı cevsak
hacil kıldı yüzi şemsi mu'ayyen
hatı nesh itdi incili muhakkak
âyâğı tozma sürdi yüzin yir
anun tek görimedi çarh ezrak
sahmşıyile sözleri kıldı
142

mukassem hattı noktayı muşakkak

hayallini özinde gördi meğer
ki hallâcun dih didi enelhak
saçun sevdasına düşdüm delüyem
bana simden girü sen tutmagıl dak
begüm 'ışka düşen olmaya 'âkil
şâhum hûbı seven olmaya ahmak
ağızuna düşen zihî muhakkak
bilüfie cân viren zîhî muvaffak
gözüm yüzünde mu'ciz nesne gördi
ki kılmış kiçi barmah bedr ayı şak
gül afilar gözüm ü bülbül kulağum
bağırsun niçe ki gerekse laklak
mukayyed çoh durur zülfüfide şâhâ
velî yohdur göfiülüm gibi mutlak

355
gönlüm niçe bir yüzüne hayran ola çün şem'
gözüm niçe bir karşuna giryân ola çün şem'
yâr zülfiyile küfre eger düşe gönülüm 161
içinde anun şu'le-i îmân ola çün şem'
ağlamağ u sararmağ u yanmag u tükenmek
'âşık cânınun derdine derman ola çün şem'
pervane olursa ki kıla 'ışkını zahir
ol yola gerek 'ışk eri kurbân ola çün şem'
eksük yanar isem sanema oduna bir dem
hakdur ki başum almağa ferman ola çün şem'
gerek ayağın turıban ağlaya vü köyne
'ışk eri çü ma'şûk afia mihmân ola çün şem'
yürek odmı kendü câriumçün severem ben
'âşık ki odı olmaya bî-cân ola çün şem'
kâmil ohcah 'ışk eri yanduğına cânı
giryân dahi olur ise handan ola çün şem'
şehd-i lebüni yâd idicek küllî vücûdum
başdan ayağa cümlesi dendân ola çün şem'
'ışkufi yili esdükce içümüfi odı artar
sanma bu hevâdan ki perîşân ola çün şem'
 143

miskin göfiülüm gîsûlarufi 'anberiyiçün

dem dem ki yana nûrı firâvân ola çün şem'
hicran odına taş dahi ger oğrar olursa
her nakşı kabul itmeği âsân ola çün şem'
'âşık göfiüli nûr ile kaçan tolu ola
ayah basacah yir ana meydân ola çün şem'

356

dilerem ayağufi tozım gözüme sürme

maksûda işikden irişince bini sürme
gözüfie hatâ eyleyiben düşdüm ise ben
aldufi ahi 'akl u dil u cânumı bu cürme
peyveste kaşufii şehe mîzân ile gördüm
da'vî kıluram gamzefi ile güci buyurma
didüm ki lebüfi bildi mi çekdügini cânum 162
hışm ile bafia bahdı gözi ya'nî ki sorma
hâlüfi bana yiter ki kıla hâlî vücûdı
gîsûfii perîşân idüben dâmunı kurma

357

iy niçe 'ışk ile biz yüz dürlü ser pâ urmışuz

lebleri yâdına meyden meşk-i sakkâ urmışuz
ahmedî olup gehî olduh molla der-cihân
ki semâ' u evhadını bî-ser ü pâ urmışuz
'ışk odını gizlemişüz bir avuç toprahda biz
bir nefesde gör ki niçe heft derya urmışuz
'ışk didükleri bizüz hem yine bizden varur
biz getürmişüz anı k'adını baba urmışuz
biz fenâyiçün gerek tabl-ı beşaret çalavuz
dahi sûrı çalmadın zîrâ ki sûrnâ urmışuz

358

'ışk bir cevher durur ki şehr-i dilde şöhredür

kemterîn huddâmı mâh u müşteri vü zühredür
'âşık-ı 'âkil afia direm ki ehliyyet seve
144

bülbül-i dîvânedür kim ki esîr-i çehredür

mihri mührine gönülüm mumdur tanrı bilür
çünki şol şehd-i lebünün mihri şimdi mühredür
'âşıkufi hattı gerek tâbi' ola ma'şûkına
nefsiyiçün behre dileyen kişi bî-behredür
'ışkdur terk-i irâdet kim ki bu yola gire
ger irâdet da'vîsin kılur ise bî-zehredür

359
şekker ki direm la'l-i dil-ârâm degül mi
'anber ki direm zülf-i şebeh-fâm degül mi
dil-dâr yüzinden nedür artuğı güneşün 163
gülsen dahi şol yâr-ı gül-endâm degül mi
câdû gözi kâfir saçı fitne gözi anufi
gurbetde yüzi arada islâm degül mi
evvel kademi 'ışk ile cân üsdine basdum
'bir dahi kılam vaslına ikdam degül mi
simaya benüm altun ile 'ışkı yazıldı
siz dahi bilüfi çün bile 'allâm degül mi

360
nigârâ 'ışkufi ile el tutup dîvâna varuram
nola 'âkil degül isem çü ben dîvâne varuram
hevâyı biribidüm ben ki ver-bâd eyleye zülfin
gerek ki dinmeye hüsni ki ben îmâna varuram
zelîhâ kul olur ise nola ben yûsufa çünki
senüfi 'ışkufida zindana hele zindana varuram
nigârâ erre düzmişsin saçufi şa'rm reva mıdur
ki bende her kılmufi misliçün arana varuram
tabîb-i la'lüfie sordum deva bu derdüme nedür
didi nevmîd olmanuz çü ben dermana varuram

361
lebüfii göreli demden bu gözlerüm ahıdur hûn
odufia 'ûd olmağı bafia hak eyledi kânun
eger her gice zülfüfiden perişan söylerem nola
 145

esîrünem velî 'ışkun dilümi eyledi mâdûn

derûnam gerçi sûretde bini bîrûn görürlerse
hezârân var derûnı ki bilürem ben anı bîrûn
bu edvar içre bizüm tek bu 'ışkun gözi görmedi
neyidi husrev ü şîrîn veya leylîyile mecnûn
çü âyînesidür her yâr yârınun nigârînâ
gözün mest ideli bini gözikür leblerün meygûn
gözünden borç aluban ben lebünden badeler içdüm 164
zenehdânuna sal bini benem ol raüflis-i medyun
benem sevdâyî vü sen hem degülsin hâli sevdadan
vefâ vü 'ışk ile gel ki müferrih düzelüm ma'cûn

362

meşşâta bana müşk ile bir şâne getürmez

binüm gibi bu dünyâya dîvâne getürmez
irürdi cânumı lebüme vü tutağını
tâ cana irürmez lebümi cana getürmez
öğrendi ki gizlü sata gevherini la'lün
ya'nî ne kılınur k'anı dükkâna getürmez
sır gördi şehâ la'lün içinde bu gönülüm
izn olmaz ise bu leb ü dendâna getürmez
dutdum gönüli zülfün ile şâha bu gice
bir pîri kişi vü hele dîvâna getürmez

363

niçe ki bî-nevâyisen gel ki hicaza gidelüm

kan ile destemâz alup yon namaza gidelüm
çeşmi çü bâzdur anun tu'mesidür cigerümüz
tu'mesini eyledelüm nâz ile bâza gidelüm
gözleri mest ider bini ağızı teng-dil kılur
gel ki saçma uyıban râh-ı derâza gidelüm
çeng bırahdı çengine 'ûd bırahdı odına
bâd-ı hevâyile gelün bir yini saza gidelüm
hüsnini rûşen eyledi dünyâya ol güneş yüzi
ağızı 'ışk sırndur dur örü râza gidelüm

Kadı B. - F. : 10
146

364

sevüp seni cân oynaya merhum ol kişi

dünyâda görmeyen seni mahrum ol kişi
şîrîn lebüni görene sorma ne oğradı 165
yandı hevâfi odıyile çün mûm ol kişi
tamu 'azabı hevlini neyçün sorar 'aceb
işitmedi mi bir gice ahum ol kişi
saldı habeş çerilerini çîn iline
altunda sikkesin ura der-rûm ol kişi
la'li zülâline nicesi sabr ide bile
bî-çâre gözi göre vü mahmûm ol kişi
merhem durur visâlün ü gözün yaraladı
tiryâkdur tutağun u mesmûm ol kişi
'aklum sen aldun u bana dirler ki delüdür
memdûh hüsn ile sen ü mezmûm ol kişi

365

gelün içelüm bir iki câmı tolu bâde

cehd eyleyelüm virmeyelüm 'ömüri bâda
bî-dâda gönül bağladı cânum gözün ile
bin pâre kılursan dahi ol varmaya dada
ben sana cânum virem ü sen yada gönülün
andan dahi getürmeyiser hîç bizi yâda
ben sırf severem seni sen sâde güzelsin
gerek ki barışayidi bu sırf ile sâde
zülfünde yol uzundur u bilünde iş ince
la'lün nola ger virür ise bize zevâde
bilünde özin oynadı cânum zî-muhakkık
zîrâ ki gözin açdı baka gördi fenada
ben 'ıskuna varlıh virürem kim virür artuh
olmaya reva kim viresiz hüsni mezada
hüsnün gibi ben 'ışk ile gerek ki ad alam
âzâde kaçan kâni' olısardur az ada
ben sözi tavîl idimezem şöyle ferîdem
ki kalmaya cüz 'ışk vücûdumda ziyâde
 147

366

kulağuma gülşende bir âvâze irişdi 166

bülbülden ü bildüm ki cânum yaza irişdi
ne sabr kodı binde vü ne cân kodı tende
mahmûddan âvâze çu ayaza irişdi
tâ çeşmini bâz eyledi cân tu'mesi oldı
mikdârı nedür saVe çü şehbâza irişdi
gönül göreli la'lini oynadı canını
cân sehl ola şunufi gibi bir râza irişdi
atnâb ider idi kadı medhinde gönülüm
gördi ağızı noktasın icaza irişdi
her çend ki icaz ola hûblar ağızmda
bunun gibi ola mı ki îcâz a irişdi
yâr gîsûsı uclarıyile oynaya 'âşık
başın neçün oynamaya ser-bâza irişdi
her çend ki eskiye bu 'ışk odı sanurduk
ki şimdi henüz ol âğâza irişdi
'ışkum kuşı yavrıyidi yitürdi kanadın
şimdi gerek avlaya ki pervâza irişdi

367

göz cemâlün göricek olur karîr

göz ki görmeye cemâlüni karır
şa'r elekden geçme olur bu tenüm
göreli sinüfi tenüni çün harîr
kandı la'lîn leblerüne der-ezel
eylemiş idi beşîr ol hak beşîr
anufi içün bî-nazîr oldı yüzüfi
ki tarâvetden olur her dem nazîr
haddi odıyile dil uhdûddur
gereg ise 'âlem olsun zemherîr
kaşı hâcib gözi şahne hüsninüfi 167
yüzi sultân gîsûlarıdur vezir
'anber ü kâfur içinde gark olur
bahdiu dil ki saçundadur esîr
148

368

fitne durur gözi şükür allâh huftedür

oldum muhayyer ağızma ki nühüftedür
şol dîdeye ki hüsni gibi gör ne dîdedür
bir medh diler ayda gönül ki ne-güftedür
tâk oldı 'akldan göfiül ü rûhdan tenüm
göreli kaşı takın egerçi ki cüftedür
gün gözi görmedi vü yil ayağı irmedi
ne vech ile nigâr lebi la'l-i süftedür
bifi cân virür gönül ki ala canını lebün
her çend halk meyli bu dünyâda müftedür

369

'ışkuftda olan nakşı dîvâna gehmez ol

defterde olan habtı dîvâna gelimez ol
kimüft k'ola cisminde cân diri vü 'akl ölü
oynayan ile cânm meydâna gelimez ol
'ışk ayağını tolu sâkîden akmayan
pejmürde yatur dâyim mestâne gelimez ol
her kim ki yahılmaya bir güneşün odında
bir kuzda yata kar tek sayvana gelimez ol
bift sabr ile bir 'âşık niçe var ise 'ömri
tâ gelmeye cânma bir cana gelimez ol

370

'âşık gözi gerek ki ahıda kızıl ırmah

ırmahları olmayan 'ummana gelimez ol
tah zülfüfti boynuma çâh-ı zenahuna sal
kim ki ola genince zindana gelimez ol
kimde ki ola biliş kapuftda yazılur kul 168
bilişi buhmayan bigâne gelimez ol
la'lüfi sevene şâha sermâye durur yohluh
sermâyesi olmayan dükkâna gelimez ol
merdümlük ider gözüm döker lebüfi içün su
zîrâ lebünüft suyı hayvana gelimez ol
 149

leblerüfii sordum çoh kim nicesi cevherdür

tekrar idüben bildüm dendâna gelimez ol

371

bize gelgil bu gice ki mâhtâbun tâbi yoh

la'l-i leblerün katında höd şerabun âbı yoh
müşk-i zülfüftdür sanasın yılda bir yeldâ kılan
zîra nesne yoh cihanda kim anuii esbabı yoh
kaşlarun yaydur u ol korır yüzüûden gözleri
kankı sultândur cihanda kim anufi hüccâbı yoh
bâd-ı kıblî esdi göfilüme neçün dökmeye yaş
nirde gördüii öyle yilini k'anun seylâbı yoh
dilerem ki gözlerüm gözlerüni düşde göre
gözlerüfidür hufte vü binüm gözümün hâbı yoh
gözlerün hûnî vü mest ü câdûdur elhak velî
hiç müsülmânufi anun mihrabı tek mihrabı yoh

372

göreli şâhâ yüzünden bir cemâl

kalmadı yüzüni görmeğe mecâl
kıl bilüne nokta ağzufia begüm
bu tasavvur bâtıl ol sevda muhal
ben lebüfiden içerem yürek kanın
dutalum k'andan ahar yüz bifi zülâl
yaşumı gözden bırahdum ki neden
bu sevede nakş idimedi hayâl
bilde kıl ağzufida kâli görmedin 169
varlığumda yoğ idi hîç kîl ü kâl

373

bu zühre yinile sâz ider ohşar

muhayyerlere şeh-nâz ider ohşar
bu kuşça cânuma esirgemedin
laçin gözlerini bâz ider ohşar
cânumla gîsûsım virdi yile
150

hevâda bizi ser-bâz ider ohşar

bize bir buseyi bift cana satdı
behâ oldıyise nâz ider ohşar
ağızı noktadan ider yüz âyet
meğer daVî-yi i'câz ider ohşar
bini kıldı semender odıyile
kışı dahi meğer yaz ider ohşar
göftül kandan çıhınca gözi kapar
kara bahrîyi pervâz ider ohşar
meğer ağyar ile yâr oldı ol yâr
bizümle razını az ider ohşar
m ü d â m itdi yüzümde seyl-i hûnı
meğer rûm ilini sâz ider ohşar

374
ne diyeler cefâ müdâm idene
bu cihan içre nakdi vâm idene
kanı memnu' iken mübâh içene
lutfı mendûb iken haram idene
ne 'aceb olur ise her-câyî
saçları piçini mekâm idene
bu cânumufi ilini hâs iderem
hüsni nûrın cihâna 'âm idene
kılmaz ârâm dünyada göfiülüm 170
cüz ki cân tûsenini râm idene
gözlerüm yaşı 'ışkını çahdı
bârekallâh nîk nâm idene
ben ki sultânları gulâm itdüm
uş gulâmam bini gulâm idene

375

dilberâ al elüfte al ayağı

toptolu eyle ele sal ayağı
'ömr çün bizüm elümüzde degül
içelüm rûz u mâh u sâl ayağı
hecr elinden ağuyı çoh içdük
 151

hasretümüz durur visal ayağı

eline cânı ger haram idevüz
kaçan ola bize helâl ayağı
ellerin kanumuza boyamış
ne 'aceb sunar ise al ayağı
içeli gözleri elinden ayah
gözümüzde durur hayâl ayağı
ol ayah gözi elinden içen
kılısar ana gûşmâl ayağı

376
dilberün gamzesine oh diyelüm
her cana değer ise oh diyelüm
tola şekker lebin afiıcağ ağız
bu sözi vâcib oldı çoh diyelüm
müşk saçın kaçan ki tağıda yâr
salalum 'ûdı oda koh diyelüm
çün ne dirsem muhalefet kılısar
buse gerek mi dirse yoh diyelüm
âdem oldur ki andan esrük ola 171
ayığ olanlara uyuh diyelüm
ben sini severem seviserem
bu sözi türkce koyuh diyelüm
vasfunı geh kaside gâh gazel
geh rübâ'î vü geh tuyuh diyelüm

377

şol şehün ki saçı çü 'anberdür

'ışkı odına cân semenderdür
şol leb-i la'l içün ki himmeti yoh
yaşum incü vü yaiıağum zerdür
gerçi bâr-âver olmaya tûbî
serv kaddini gör ki der-berdür
lebi çün şekker olduğı ne 'aceb
çün ikidür yakîn mükerrerdür
nây oda yana sûzum elinden
152

gözlerüm yaşıyile def terdür

servüne karşu 'ûd oldı tenüm
yüregüm zülfün ile micmerdür
sâzkâr ol bu saza iy 'âşık
bu kazâ cana çün mukadderdür

378

göfiül yârı kılur heves girmez elüme dest-res

zülfi gice gözi 'ases lebi şeker gönül meges
her lahza gözi cânuma oh urdı girdi kanuma
taldı binüm 'ummânuma gözümden ahıtdı aras
gözi ne düzdi rây içün kurdı kaşını yay içün
ifiilerem derâyiçün tafia değin hem-çün ceres
ben ruh ruhına urayım şeh mât eger dir ise ol
filden piyade olıban öninde tarh idem feres
ger konar ise elüme şehbâz bir gün fi'l-mesel 172
zülfi kemendin tahayım ben boynuma hem-çün eres

379

niçe bir karşumuza göz ile kaş oynadısar

kaçan ise bu yola cân ile baş oynadısar
yüreği taş kameti nây kirpügi tîr-i hadeng
niçe bir yüregüme od ile taş oynadısar
ter ü huşki koyalum mahv ile bizden geçelüm
zîrâ dilber yolına kuru vü yaş oynadısar
niçe pinhânî tuta 'ışkını canında kişi
sözi sazında çü 'ışk ehlini fâş oynadısar
şol mahalde ki baş oynaya kulun yola gide
kaydadur görelüm ol kişi kişâş oynadısar

380

gerek ki terk ide varını yarı dileyen

ağyar ulaşuğını kese yârı dileyen
nâmûsı nam içün koya vü sıdk ile ola
'ârî nigârınufi yolına ' â n dileyen
 153

ben severem gönülde yarasmı gözinün

gül 'ışkma ola yine hem h â n dileyen
mersûm olalı gönlüme 'ışkun odı bugün
oldı bu gözlerüm dahi idrarı dileyen
kâl ile kili koya vü tolu içe kadeh
'ışkınun ayağıyile esrarı dileyen
gönlüm uyah gözine ditrer lebün içün
zîrâ ki hamra meyi ide hammârı dileyen
gezdük cihanı bî-ser ü pâ zülfi yolma
bî-pâ vü bî-ser ola sebüksârı dileyen
gözin göreli ağzı yarıyiçün ölürem
zîrâ ki şerbet isdeye bîmârı dileyen

381

gözünle bencileyin kişinüil dilini kem al 173

gözüm kanı gibi la'lün yolında ola kem al
hatâda dahi gözün tek hatâyî görmedi göz
ki ol savâba mukabil düşer be-hüsn ü cemâl
kemâl gözin ırah eyledi gözünden ki
ola ki gözlerüne irimeye 'ayn-i kemâl
diyimezem sanemâ medhüni 'ale'l-'amyâ
ki lâl ola dilüm tab'uma irişe kelâl
bize haram gören şekkerini la'lünüıî
helâli oldı haram u haramı oldı helâl
hatâyı 'ayn-ı savâb eylemek ne sihr olur
ki mûsî define buhmaya tarîk-ı mecâl
gümâna nisbet iderler ağızını zî-gümân
hayâle benzedeler ince bilini zî-hayâl
yüzünde 'îd hilâlini göreli bu gözüm
muharrem olsun eger gökde gördüm ise hilâl
imâlet itdi kaşun kılmadı lebün işmâm
gözün ya nişe kılur işbu gönlümi i'lâl

382

b^ândem t).''ândem h'ândem b'ândem

senüfi 'ışkufi ile uyırdum oyandum
154

gehî la'lün ile kızıl kana batdum

gehî zülfün ile karaya boyandum
bini depeleme reva olmaya hîç
ki sinün sözüne nigârâ inandum
yoluna ne 'aceb eger cân fidâdur
hele ben bu işe yolunda kıvandum
bini sana sayma eger senden özge
dahi bir yasağa dahi hîç yasandum

383

halvet itmişem senüflçün iy nigâr göfilüm için 174

sohbet idelüm senüfile bir nefes cânum için
câmı temam ola dirsen uş gönül safia yürek
anun içinde kan olmışdur bu dem cânum için
zülfüne düşeli bildüm ki hatâ düşdi göfiül
tolaşuğa saldı ol demden berü cânumı çîn
kaşları peyveste eğri bulınur öz 'ahdına
niçe ki bağlamışam ben anlara cânumı çın
dilerem halvet irem tapufia vü kılam fidâ
bir nefes cânum için cânum için cânum için

384

'ışkı südini la'li hayâlinden emelden

tıflî göfiülüfi barmağ emer oldı emelden
derdüme deva derdi vü derman cânuma derd
bu halet ile taşdı hele şimdi kem elden
çekmemiş ola dünyâ bu gök 'akrebiyile
her lahzada ben çekdügüm ağuyı hamelden
mahmûr-ı şerâb olmışam u 'ışka esîrem
sun tolu kadeh çâremüz it kavi ü 'amelden

385

cân oynamayınca niçe cânân ele gelür

cân yirine gör ki niçe bin cân ele gelür
düşdi göfiülüm müşkile gîsûlanyile
 155

ol turreyi sen sanma ki âsân ele gelür

kânı kişi ger cevher içün isder olursa
leblerüne iren kişiye kân ele gelür
ne nisbet ola taht-ı süleymâna karınca
karınca olan cana Süleyman ele gelür
derdün dilerem bafta dahi nesne gerekmez 175
zîrâ ki yine derd ile derman ele gelür

386

bu söz ile fâş itdi lebün râz-ı cihâm

kim sûzum ile yahdum oda sâz-ı cihâm
sen zülfüni gör ki niçe bir kılına asdı >
bir şûrişimüz ile vü serbâz-ı cihâm
aklâm-ı ezel yazdı yüzüne hat-ı hüsni
şol dem ki kılurlar idi âğâz-ı cihâm
apardı gözi cânı vü oldı lebi zâmin
dutarlar ise borçluyiçün nola zamanı
pâlûde kılup kirpüg ile yaşum ahıtdum
tâ anda nişeste kılam ol serv-i revanı

387

düzenlig ile yârenler gelün ki câm içelüm

bu gün ü tanla dimedin mey-i müdâm içelüm
göziyle mest olıban zülfiyile aşüfte
anı bum dimeyelüm ü subh u şâm içelüm
yüregümüzi ki kandur afia helâl idelüm
tutağı 'ışkına yârufi mey-i haram içelüm
çü 'ışkı odıyile dilberüft sana geldük
cânı esirgemeyelüm şerâb-ı hâm içelüm
zaruret ile çü yârufi göziyle esrügüz
mey-i muğâneyi gelüfl ki ber-devâm içelüm

388

şol cân ki 'ıskuna sanemâ ol nedîm ola

gerek ki dürd-i badeye sinden mukîm ola
156

bin cân bu cân gibi vü dahi yahşırah dahi

cânâneye fidâ vü bu cân anda kim ola
yâr ile bin 'azâb-ı na'îm mukîm olur
hecrile bin na'îm 'azâb-ı cahîm ola
'ı§k ehli terki dünyâda cân u cihan olur 176
bu dünyâ ehli terki hemîn zer ü sim ola
dünyâ çü fânidür nola ger terk kılalar
kim terk iderse cân u cihanı kerîm ola

389

lebüni şekkere 'ışk ehli şehâ kanda vire

nebata nâb ne 'âkil ola ki kanda vire
saçunı küfre niçe nisbet ide bile kişi
nişân-ı dîni nebi çünki ol yemende vire
esîr vire varın tâ ki kurtıla bağdan
meğer bu bende ki kendüyi dahi bende vire
görürse zülfüni cündî mevâcibin cümle
vücûdına katıban küllisin kemende vire
benefşe ola perîşân u sünbül ola hacil
sabâ eger saçunufi kohusın çemende vire

390

gel ahi hatâya düşme çözicek saçını görgil

hotenüil ki müşki vardur hilesine çîni görgil
yüzi gül durur deridür çü gül-âb-ı hoş mükerrer
öleyim dimez olursan sen anı saçını görgil
tağıdalı zülfüni sen bu cihan karafiu oldı
yine gündüzi dilersefi boyunun ahım görgil
kulağındağı küpi gör dahi ana nedür dime
dime tûbî boyına gel bil ile biçini görgil
taşı la'Idür lebinüfi içi şerbet-i hayatî
ger ana irişür isen dürişüp içini görgil
içini bilem dir isefi sanemüfi taşını görgil
dil ü cân u 'akl rahtın ol ive taşım görgil
yaşı gencecük nigârâ di ki göricek yaşınma 177
sanemâ sini sevene nazre it yaşını görgil
 157

kaşı gamzesi elinden başumı kaşmımazam

gelür ise gel elünden bahıcah kaşını görgil

391

gözümden ahan yaşları hûn-âbe sanasm

döndi bu yüregümdeki hûn âba sanasın
buse diledüm tutağını tutdı dişiyle
düşdi tolucuh dânesi 'unnâba sanasın
gönül adalı ayağı *ışkı kapusmdan
yol ol kapudan eyledi her baba sanasın
gözüm açalı kapu hayâli konuğına
bağladı semerkandı kapu hâba sanasm
kurmış gözi kaşın u savaş yarağı itmiş
zülfeyne bu şib kasd ider a'râba sanasın
kirpüklerim ucından ahar ırmağı yaşun
bir cerre durur her biri d olâba sanasın

392

mücerred nâm u neng ü cân u dilden bir kalenderven

hevân içinde gark u 'ışkufi odına semenderven
müberka' yüzüni göreli 'uşşâkundan oldum ben
göreli kaddüni toğru bu durur ki muhayyerven
hızır gibi kara zülfüfi karanuluğma girdüm
lebüfiden lîk mahrûmam sanasın ki sikenderven
ebûbekrem safân içre 'ömerven iktidâfi içre
çü 'osmânam safia karşu velî yolufida hayderven
gözüfiüfi gamzelerine vü ya zülfün kemendine
şehâ kim döye bihser tutalum bini hayberven

393

gülşene bahı yârumufi kirişmesini gör 178

'ışkıyile cânumun girişmesini gör
yağmacı gözlerinüîi bilişmesine bah
zülfi girihlerinüfi ilişmesini gör
bah buhda gözlerüm içün niçe ağlar
158

leblerün içün gülün güüşmesini gör

zülfün-ile 'ânzun gösdereliden
gündüz ile gicenün kavışmasını gör
sanma ki ma'şûka 'ışkum odını bilmez
bir araya gelüp bahışmasını gör

394
yine sabâ kohusıyle mu'attar oldı meşâm
meğer ki gülsen arasında yâr kıldı hıram
bana lebinden ü gözlerine yüregümden
haram oldı helâl u helâl oldı haram
kıyamı mahşer-i ervaha bir kıyâmettür
anun içün dil ü cân ile ben cânuma kıyam
saçına bahdum idi çîn hezârân bin cân var
sanam ki ben dahi cânum ile sağışa sanam
ne 'ayş isdeye kişi cihanda bundan yig
ki şem' u şâhid u sâkî müdâm ola vü müdâm

395
sanemâ saçunı çözgil ki zemâne mahşeridür
gönülüme sal odından zîra 'ışk micmeridür
niçe alını ayıyle gönülüm kalender ise
saçı halkalarıyile yine 'akl hayderîdür
elifî boyım seven kişi mimini göricek
bile ki ölü diriltmek yine hem peyâmberîdür
yüzi 'aden uçmağıdur iki kaşıdur terâzû
gözidür cehennem odı lebi havz kevseridür
ayağını başuma ben götürür isem ne ola 179
çün anun yohna başum bu nefesde serserîdür

396
ben niçe diyem ki bana şol yâr ne kıldı
gönlüm iline şol büt-i 'ayyâr ne kıldı
koymadı bana 'akl ile cân u dili hergiz
çün yâr bum kıldı pes âğyâr ne kıldı
hufte gözi yazmadı cânı gamzesiyile
 159

hufte bum kıldıyise bîdâr ne kıldı

sen gördün ise kılduğını türkî gözinün
pes bana gerek hayder-i kerrâr ne kıldı
ne kıldıyise kıldı yüzün devr-i cihâna
billâh bafta di künbed-i devvâr ne kıldı

397
ben dünyâda bağdâd ile dil-şâd ohsaram
bendesi olup gussadan âzâd ohsaram
ben cân u dil ü 'akl u ten ile gönülümi
ma'şûka fidâ kılmağa bünyâd ohsaram
ben hâki gözümden yaşum ırmağını döküp
ol ateşi la'liyile ver-bâd ohsaram
mihrâb idüben cânuma ma'şûka kaşına
derdüm ile 'ışk ehline evrâd ohsaram
dâd eylemez ise bafta bî-dâd mı dilber
ben dahi cihan halkına bî-dâd ohsaram
şîrîn lebinüft lezzetini almaz olursam
ferhâd gibi dünyâda bir ad ohsaram
göziyile zülfeyni kemendini bulursam
göfili kuşın avlamağa sayyâd ohsaram

398
bilimezem ki odunla yanam yanam ola mı 180
bu suyuft ile oduftla yanam yanam ola mı
lebüftle esrügem ü zülfün ile aşüfte
bilimezem ki kadünle yanam yanam ola mı
cefâftuz oda yahar lutfuftuz döker şekeri
bu acı vü bu tatuftla yanam yanam ola mı
kuşanmışam ayağı başdan ayağuma değin
ki ne bilesin oduftla yanam yanam ola mı
bilişüfte tolaşuram yadufi oda yaharam
bilişüft ile yadunla yanam yanam ola mı

399
yüzüm hazân u gözüm hem-çü ebr-i nîsândur
vücûd ile 'ademüm işiginde yeksândur
160

egerçi müşkil-i zülfüflie müşkile düşdi

gülâb-ı lutfuna irmek göftüle âsândur
müşevveş eyledigiyçün sabâ yili saçunı
çemende sünbül-i ter dahi gey perîşândur
bu kîş-i 'ışk bize gösdereli kaşı yayın
göfiülde 'îd ü cânumuz yolma kurbândur
ilâhî derdini gönülümüzden irme ırah
ki derdi gönülümüze deva vü dermândur

400
hançaru iy cân-ı cânân hançaru
cân gözün hançerlerinden hançaru
göfiülümün kuşını yitürmişem
zülfünüfi tuzahlarından hançaru
cânumı isdeyiben bulımazam
soraram tutahlarından hançaru
bafia dirler ki karâr ilsen nola
ayduram şol ince bilden hançaru
cân sen isefi bu tenüme gelsefie 181
yohsa bu tenümüze cân hançaru

401
cân derdine gözün gibi ma'lûl görmedüm
zülfüfide hîç gönüli mahlûl görmedüm
kadrüme göre gerçi ki virdi hatufi berât
zülfün ne minnet ide çü makbul görmedüm
hüsn ü melâhatun gözüme var delâleti
ne fâyide delil çü medlul görmedüm
özge kıyâs bunda netîce neçün vire
mevzu'ı bu kaziyyede mahmul görmedüm
ben vuslatufia irmeğe iy şâh râzîyem
zencîr-i vahdetüfile çü mağlûl görmedüm

402
âh lebün pistesinüfi şekkeri şükrin diyimez
ger dili ola bu badem gözleri sekrin diyimez
 161

afilayımaz bu 'aklumuz ince bili hayâlini

dil dahi la'l ağızmuii noktası sırrın diyimez
nasb ideli bu gönüli çevrini reP kılmağa
her kılınufi ki kıldılar cânuma cerrin diyimez
dil-gîr ider gözüm yaşın göfiül ilini kurıdur
dilümi kasır eyledi bahr ile berrin diyimez
kevkeb-i dürrî sanasm yüzi güneşini anun
ki dilümi diler isen dişleri dürrin diyimez

403
nigârâ vasluna oldı behâ dîn
kaçan bula bunufi gibi behâ dîn
zelîhâ ger perestâr ola nola
çü bu yûsuf kulıdur ibn-i yâmîn
niçe el irişe âsân yüzüne 182
ki kılmış anda yuva iki şâhîn
hatâ kılmış saçı çîn idelüm biz
ki kılur 'akl ile gönüli pür-çîn
saçufi 'akdıyile ben hal oluram
ki kılımaz anun zabdm devâvîn
lebüfiden sordı göfiül öz devasın
virimedi bu sayruya cevâbın

404

niçe niçe zülf-i 'anber tolaşa şehüm tenüme

tonunı yabana salgıl urayım cânun cânuma
lebüfiün kanına dişüm bu gice diler ki gire
ki karahcı gözlerüfiden nişe ger diler kanuma
gözün ile esrügem lîk kaşun ile pîç pîçem
ki saçunla bir ohban beni eğri dir cânuma
kuhyam ben ol habîbün ki günâhumı esirmez
zihî yahşıhh ki bahmaz işiginde yamanuma
saçı küfri gül yüzinüfi îmânını gerçi yaydı
hele râzîyüz nidelüm saçı küfri îmânuma

Kadı B. - F. : 11
162

405

cân ne cânîdur ki ol 'azm-i leb-i cânân ider

bunca küstah olur ki zîre bâ-kirmân ider
cânı zülfinden kuşadup la'hne bağladı dil
zî tabîb-i mihribân kim derde bu derman ider
kaşını gösderdi zülfün şöyle ki kişiyidi
ne 'aceblersin anı ger cânumı kurbân ider
gösdereli la'l-i lebün ile sîmîn tenüni
kan yaş ile saru benzi 'ışk eri dükân ider
bî-ser ü pâ zülfüni dirşür ki niçe 'âşıkı
bencileyin bu cihanda bî-ser ü sâmân ider
gözlerünün gûşesini ben niçe diyem ahi 183
bencileyin sad hezârân rindi ol mihmân ider
leblerüfie hay di ki bu göfilümi hâk itmesün
nâ-gehân çekişig ile arada bir kan ider
ben gönül ilini afia dileg ile virmişem
şâh lutfıyle alıban illere ihsan ider

406
hâlüfii göreli cânum azm-i hindûstân ider
gönlümi 'acebleme ger kasd-ı erzincan ider
rûm ilin yüzüft göreli göftülüm yurd eyledi
göreli gözüni lîkin rây-ı türkistân ider
zülfi özini yüzinde gerçi ki rüstem diye
sen anı başından aflia hîledür destan ider
gönlümi çekişmesünler billâh leblerüfte di
bu çekişmek korharam ki aralıhda kan ider
hüsnüftüft 'ışkı niçe leylîyi mecnûn eyledi
bes ne 'aceb k'ola ger bir ahmedi selmân ider

407

gözüfi ohıyile yüreği yaz ahi noldı

hattuftla gamum şerhini bir yaz ahi noldı
anca ki gözüft kanum içer oldı humar uş
al elüfte tolu kadehi yaz ahi noldı
 163

sen saçunı çözüp taragıl ha ki çemende

bize seheri yil ola gammaz ahi noldı
sen şeh-ruhı niçe 'arâ'isinden ırah tut
tarh ider olur kişiye bih-bâz ahi noldı
bir dünyâda senün ile râzîyüz olalum
bir ivde dahi olavuz az az ahi noldı
apardı şehâ zülfi yüzünden seheri yil
her yile gerek uçmayısar bâz ahi noldı

408
ne hatâ kıldı ki gönül virdi ol nev hatta hat 184
komadı bende be-cüz hüsni hayâlini fakat
ben ana hâlüm ile haddümi bir bir didüm
kim didi ana ki gösdereyidi bana nukat
ben çü tebrîz-i vücûdumı fidâ kıldum ana
gözlerüm yaşını yüz vech ile ol eyledi şat
ğûta kılursa nola yaş denizine bu gözüm
âşinâlığ ile çün ırmağa düşe bile bat
bu zemîn sath durur dâ'iresi noktası sen
cismüfiün kulluğma yazdı cânum özine hat

409
yüzüne bir nazar itdüm idi ay ahi begüm
çü serhoş itdi gözün leb ile ay ahi begüm
cihâm serhoş idüp 'âleme virür mezeyi
gözün ile iki la'l-i lebün ay ahi begüm
başuma irer elüm ol dahi yoluna fidâ
lebünden alur isem elüme ayahı begüm
yüzünle zülfüfii göreli gözüme girmez
gice karailusı bu dünyâda ay ahi begüm
tapuna müşteri olur ise nola zühre
atuft ayağına na'l olmış uş ay ahi begüm

410

derdümi niçe diyeyim âh âh

nicesi şerh kılayım allâh
164

ben ho mât olmışam ruhıyçün anufi

ana mevkûfdur ki görem şâh
zülfüfii görmeyeli yüzüfide
afilamadum dahi sepîd ü siyah
yüreğe çerha tîri gözlerünüfi 185
degmeyince ohmaduh agâh

411
ne rûhsın ya ne hûrîsin iy hulâsa-i rûh
ki vasfufii diyimez dünyada kişi meşrûh
ciğer kebâb u yaşumdur şerâb işbu 'aceb
ki göfiülüm geyiği gamzesiyile mecruh
ağızun açar isen cânumuza nefha-i sûr
iniler olur isem derdüfi ile nevha-i nûh
yüreği yaraladı gamzen ü dişüm lebüni
sorılur ise gey ise kısas ola cürûh
benem ki şeh ruhıyiçün piyade olmışam uş
afia ki fîl sıfatlar yohnadur matrûh

412

sana bizden eyâ dilber yine bu dem selâm olsun

nedîmüfi zühre meh sâkî elüfiden mîm ü lâm olsun
oda yahma bizi sâkî yine bu hâm zühdüfile
çü biz yanaruz oduna tolu sun câm hâm olsun
yüzüfide cân kuşıyiçün cemâlün kodı bir dâne
tağıt sen dahi zülfüni afta karşu ki dâm olsun
çü kaş yayından ata türkî gözüft gamzen ohını
kişi karşusına turmaz gerekse pûr-ı sâm olsun
hayâl itdi tutağım gözüm bir gice şol lahza
ahıtdı kanlu yaşları ki ya'nî bu haram olsun
suya girdi didüm neyçün didi âb-ı hayât olsun
tağıtdı saçını aydur ki bu gün rûm u şâm olsun
kaşı mihrabını düzmiş bu dem 'ışkınuft ehliyçün
hele biz râzıyuz afta kanı gözi imâm olsun
 165

413

cân çekdügi ger diyile hicran arasından 186

anılmaya mecnûn dahi devrân arasından
küllî bu benüm derdüme dermansın efendi
illâ soraram derdi bu derman arasından
kanlu gözüm ırmağı eger ire deftize
belgülü gerek ki ola 'umman arasından
yüzünde kara beftüni gördüm sanasın ki
bir noktaca şübhe durur îmân arasından
yüzünde göreli sanemâ zülfüfii bildüm
ki bir kıl imiş gebr ü müsülmân arasından

414
tur örü sâkî vir ayağı bize
il olursa tapun ne yağı bize
cânumı buldı asdı bir kıldan
ögredür zülfüflüz yasağı bize
ben saçufldan yitürdüm odağumı
kim durur gösderen odağı bize
kara saçun ağına çekdi beni
gösderimez nidelüm ağı bize
süfiü boy yay kaşufi u kirpügüfi oh
bes durur yüregümde dağı bize

415

nesîmâ nola zülfine nigârînümün esmesen

seher vaktinde iriben bu yüregümi kesmesefi
hemîşe gamzeft ohıyle yüreği pâre kılursın
nola ohum gezleyip kaşuft yayını basmasan
biline ireyüm didüm bana kıl gibi incel dir
irürseft irecek isem beni bir kıla asmasafi
şehâ zülfüfi girihlerine cânum bağludur nola
firâkun barmağıyile ulaşuğını şeşmesen
cânumı yazmasafi yazsafi beni kullar sırasından 187
cefâ yohndan azıban vefâ yohndan azmasaft
166

416

ger gözi gamzesine hedef sinemi diye

fikrün nedür katumda sözi sına mı diye
öldüm lebüil içün ü lebün çeşme-i hayât
âb-ı hayât ise iç ü bir sına mı diye
çohlar dem ura 'ışkun ile lîk özgeler
irüreyim senün sevüni sine mi diye
şi'râya şi'ri şâ'ir eger irürür ise
cânum turağı şol boy ile sîne mi diye
kurlu kaşı vü gamzesi gezlü ciğer kolay
ohı tükene yayası yasına mı diye

417

cânum gerek kabul ola cânî degül ise

gözün ala gönülümi hûnî degül ise
la'lün göreli nişe gözüm la'l ahıdur
tutahlarun bu gün şâhâ kânî degül-ise
bir şerbet ağızundan umaram yutmam
tartınduğun ne dünyâsı fânî degül ise
carı hayâlinün yiticek cârîdür gözüm
'akla tahakküm ide mi hâni degül ise
cânum ide bile mi ki 'ıskuna yahıla
yanmah firâkun odına şânî degül ise

418
deva derdüme kılma ki derdün devâdur
oduna bu yüregüm yanar ise revâdur
reva tutma ki cânum tapundan ola ayru
tenümden cânum ayru olur ise revâdur
kaş ile gözi aydur göfiülümün iline 188
ne ider ise lîkin saçı ana karadur
çü ol birdür biz birsevüz ortada neyçün
saçınufi sağışınca yüregümde yaradur
 167

419

işiginden özgeye ben yüzümi sürmeyeyüm

ay yüzünden özge hûbı göreyüm görmeyeyüm
ben düşümi yorayım senden yana hayr ola mı
gönlümi ben senden ayru kişiye yormayayum
la'l-i lebünden sorayım ki nedür hâlüm velî
ahıdayım göz yaşını ola mı sormayayum
ben bu dünyâ hoşhğından turayım 'ışkun içün
illâ vaslun lezzetinden öleyim turmayayum
şol kaşun yayını kurup cana attuîl gamzeyi
ben dahi bâzârı ana râzıyam kurmayayum

420

yine zülfün çeri kıldı bilimezem siyahisin

nideyim çün seçimezem çü giceden sipahisin
cihânun mâhı çün sensin bu 'âlemden 'aceb tutma
hayâlünle yaşum ırmağı içre gerçi mâhîsın
piyade oldı bu gün fîl 'ışkun nathı içinde
ruhuna karşu çün gördi ki sen bu dünyâ şâhısın
kaşun eğri gözün esrük göreli 'âlem içinde
komaduh kılmaduh nesne bu dünyânun menâhîsin
hezârân âh u vâh olur işigünde velî gerek
ki bilesin hezârân ahun arasında vahisin

421

pür-gam gönülüm oldı vü pür-nem gözüm neden

oyahdı ayunı göreli yılduzum neden
uzandı zülfüni göreli derdi gönlümün : 189
kalmadı ağzunı göreli hîç sözüm neden
bir gez dilerem odağına ündeye beni
bin gez kılam fidâ yolına pes yüzüm neden
karartdı gözi yüreği kan itdi lebleri
gerek karara üzüme göre üzüm neden
gözüm dişünden iki düzüm incü arıladı
her lahza la'l ahıda düzüm düzüm neden
168

422

soraram u sonsaram çü râzîyem sormca ben

irersem dahi yanaram ki iverem irince ben
saçı tek gussam uzandı vü 'ömrüm olsa nolaydı
ağız ile bili gibi ohnca hîç ü ince ben
yüregüm kanını içer kara gözleri nolaydı
ki içeydüm üzüm kanın anun ile içince ben
lebi şekker saçar u ben saçaram 'aklı anunçün
nicesi dire bilem çün dükenürem dirince ben
gözi gûşesine vardum saçı bendine gemişdi
umardum ya'nî içeydüm anufi ile biçince ben

423
gözün yine kaş yayını kurmış atar ohşar
bir yaya degül kanı ola mı çatar ohşar
gönül ilini yağmaladı cânı apardı
dildi yüreği içdi kanını tatar ohşar
zindana bırahdı zenahında gönülümi
şimdi saçını boynına tahdı satar ohşar
gözüme gözükmedi hayâli tolalı yaş
taşhun durur ırmağı gelürse batar ohşar
her lahza hezârân dil ü cân benden aparur
niçe ki nazar kıla dil ü cân biter ohşar

424

niçe humar gözün dilberâ be-hâb olısar 190

niçe şerâb yaşum yüregüm kebâb olısar
hatâ nicesi diyem çîn-i zülfün içün ben
ne fikr-i nâzük idersem kamu savâb olısar
binâ-yı 'ışkı gönülden çü kıldı mest gözün
hemân-dem oldı yakîn ki bana harâb ohsar
çü 'akl-ı tıfl bigi bendüne esîr oldı
tapunda niçe benüm gibi şeyh u şâb olısar
acı gelecilerüfi çünki tatlu geldi bana
cânuma 'azb-i lebüii lezzeti 'azâb olısar
 169

hayâli niçe hayâl olmaya gözüme benüm

çü hâbı gözlerüme bilürem ki hab olısar
sorar idüm tutağundan gönüle müferrih
ağızun açar isen mutlaka cevâb olısar
gele diyü gözüme her nefes 'arûs-ı hayâl
bu kirpügüm niçe bir kan ile hızâb olısar

425

ağzuîi gibi cihâna şehâ râz gelmedi

zülfün gibi hevâyile ser-bâz gelmedi
'ûd erce yandı oda velî perdesüz durur
micmer bigi bu perdede dem-sâz gelmedi
tutar dilini gonca vü hâra girür çiçek
bu ortada sabâ gibi gammaz gelmedi
komadı cân u 'akl u apârdı göz ü gönül
'ışkı çü yitdi ansuzın az az gelmedi
gönül kuşını gözleri bir demde aldılar
ol kekhge bunun gibi şehbâz gelmedi

426

nicesi gişi sini görmeğe kanâ'at ide 191

sini gören gişi yâhûd nicesi tâ'at ide
be-pây olmağ içün serv gülşene giricek
ayağufia düşiben nârdan şefâ'at ide
beyaz u humrasına her ki ol nakî haddün
tarîk bulur ise server-i cemâ'at ide
yüreği pâre kılup kan ahıtdı ola mı ki
diler ki gözleri gönülde bir zirâ'at ide
saçun kemendi be-tâb u kaşun kemanı bize
zihî sa'âdet afia ki safia itâ'at ide

427

'ışkun ayağını içen ayıla görmedüm

yüzün göreli ürkeri ay ile görmedüm
bay ile yohsul ile irişdüm besî veh
170

hüsnünle eyle ki kişi bayıla görmedüm

hüsne ganî cemâlüni gördüm vü arada
bir ni'meti ki sâyile sayıla görmedüm
yüzün şu'â'ıyile saçun kohusı gibi
gündüz gice ki 'âleme yayıla görmedüm

428

kılurdum lebleri zikrini tekrar

göreli gîsûsında ceyş-i cerrar
kılur la'li göfiüle kanı mersûm
kılur gözi gözüme yaşı idrar
göze göz göfiüli elden aparur
gözi tek olmıya dünyâda 'ayyâr
lebi süciyile esritdi bini
hatı gösderdi cânumuza esrar
gönüli ğâret itdi câdû zülfi 192
sanasın kudse ahin itdi küffâr
eger koluii salıp raksa giresin
kala hayran safia bu çerh-ı devvâr
lebüfii ağzuma vir ki göreler
kılanlar ölü dirliğine inkâr

429

gözün göfiülümi sanemâ ala degül mi

döndere lebüû göz yaşını ala degül mi
gözüm karasıyile begüm gözüne bahdum
gey anlayımazam 'acebâ ala degül mi
fikrüm ile zikrüm gice gündüz şehâ sensin
bir dem ola ki rast gele fala degül mi
altun düzerem yüzümi gözüm yaşı incü
câmm seven kalmayısar mâla degül mi
bu gencümizi gör ki budur gencümüz iy dost
ne âfet olısar eger ulala degül mi
 171

430

gîsûlarun içün bini ger kıl kılur isen

uzatma fidâ ayağuna kıl kılur isen
bir hoş-dil ile dil diler isen nola dile
bir dil ile nola bizi hoş-dil kılur isen
miskîn idisersin beni şol gîsûlarundan
hindû-yı mu'allel göze sâyil kılur isen
'âlem kamusı kabzam içinde ola şâhâ
sâ'idlerüfîi bana hamâyil kılur isen
cennet pes-i perde kala vü hûr ola mehcûr
bu şekle eger böyle şemâyil kılur isen
devri yüzünün nokta çü kodı gönülümüz
vay cana ger ol noktayı zâ'il kılur isen

431
her lahza benüm gönlümi âvâre kılursın 193
her dem_ yüregümi dahi sad pâre kılursın
cân alur iken gözün aparur gönülümi
ne nakş durur ki bize âvâre kılursın
bir 'işveyilen taşı dahi m û m ider iken
nâzük ten içinde yüregün hâre kılursın
bir fitne vü sevda vü hezârân şer ü şûrı
miskîn idüben zülf-i siyeh-kâre kılursın
nâmûs tonın çâk ider isen ne 'acebdür
gül pîrehenin gör ki niçe pâre kılursın

432

lebün şekker durur lîkin mükerrer

hatun 'anber durur lîkin muharrer
bilün kıldur gözümüzde muhayyel
yüzün bütdür cânumuzda musavver
uzandı 'ışkumuz servüne sinüft
göreli bedr yüzüni müdevver
şehîd eyler bizi gözün nigârâ
ne ğâzî türk olur allâhu ekber
172

lebün *ışla gönülde şuna benzer

ki bir miskîn yabanda buldı gevher
ne ki göz saldı gönlüme lebünden
yine gözden olur şimdi mukattar
sabâ gülşende zülfünden dem urdı
cihan oldı hevâsından mu'attar

433

hurşîdi şol dildârumun 'aks-i cemâlinden bilüft

kanı şafakdan afilaftuz bir şemme hâlinden bilüft
kıl eyledügi cismümi göftüli kâle salduğın 194
bülbüle güli gösderün kîl ile kâlinden İDİlüft
vasi ile hecri nitdügin ol güneşümüft cismine
bir ay gice uyımanuz bedr ü hilâlinden bilüft
şehd ü şeker ne nesnedür la'l-i lebinden soralu
dâm ile dâne ne durur zülf ile hâlinden bilün
la'l-i lebüftden iy sanem kan kohusı gelür bize
gözleri alı çoh durur bum kem alından bilüft

434

zihî şîrîn leb ü nâzük şemâ'il

ki gönül 'işvesine oldu mâ'il
saçı 'ışkı kuşahdur bilümüze
olah sâ'idi bana hamâ'il
visâlüfidür bafia tiryâk-ı ekber
eger hecrüfi ise zehr-i helâhil
bum göz afilayımaz 'akl irişmez
bu ne boydur bu ne şekl ü şemâ'il
hezârân 'ukdedür gîsûlarufida
kaçan hal olısar bunca mesâ'il
irişmek sehl olayidi tapufia
vücûdum ortada olmasa hâ'il
nigârâ gîsûlarufidur mu'akkad
lebüfiden görürüz vazıh delâ'il
nizârı bilüftüft miskîn saçufiufi
olupdur işiginde şimdi sâ'il
 173

435

cân dahi senündür sanemâ nola dilersen

dil dahi senündür a begüm nola dilersen
bin gez ileyim gîsûlarun ilmesine ben
bir gez nola ger dâmumıza bizüm ilersen
seyl oldı ahar gözlerümün yaşı cihanda 195
tükenmeye bu gözlerümün yaşı silersefi
sen bil er isen ne çekerem her gice sensüz
râzîyüz eger kasdumuza dişi bilersen
dilüme dilegümi benüm getürimezem
bah gönlüme vü anlagıl ahvâli dilersen

436

dirîğâ haste-i yaram şifâ yoh

giriftâram cefâsına vefâ yoh
hezârân cân apardum kulluğına
lebinden bana bir gez merhaba yoh
niçe sa'y itmişem gîsûlarıyçün
nideyim işiginde çün safâ yoh
çalab her derde bir derman yaratmış
benüm bu derdüme hergiz deva yoh
yarum kıldı vücûdum oldı fânî
cihanda bunçılayın kîmyâ yoh
gözüm görmeğe sinüfi şâh yüzüfii
ayah tozından özge tûtiyâ yoh
ayağa düşmişem mecruh bafia
lebüfi şehdinden özge mûmiyâ yoh

437

nigârâ gözünden bu ohlar hatâdur

bizüm höd işimüz kazaya kazâdur
gözüfi fitneyile kopardı kıyamet
çü türk esrük oldı ne kılsa revâdur
çemende nigârâ hırâmân yörigil
izüfi tozı çünki göze tûtİyâdur
174

benüm devletümsin şehâ karşuma gel

ki fursat 'azîz ü ecel der-kafâdur
beni öldüren ol ben andan hayada 196
'acâyib şehâdet 'acâyib gazâdur
çü derdün devâdur deva derdüne yoh
deva derdüne yoh çü derdün devâdur

438
olalı hüsni nakşı dünyâda fâş
dahi da'vî kıhmaz oldı nakkaş
ne zîbâ boy olur bu kadde ahsent
ne nâzük hüsn olur bu hüsne şâbâş
hatâyî gözlerinün yoh hatâsı
kadi toğru velî 'işvesi kulmaş
bize hüsni bu gice şem' yiter
gel imdi şem'ûnı apar i ferrâş
kusûrı ola hûrînün nigârâ
ki var ise yüzinde şol göz ü kaş
gözüm ceyhûn eger gördiyse gözem
hayâlün gibi dahi sana ohşaş
tağıdalı saçun oğrılarını
gözün rind oldı vü kaşlarun evbâş

439
bir zemzeme kıl göz yaşını zemzem idelüm
sinünle safâ eyleyelüm bir dem idelüm
göz yaşıyile toprağa 'ışkunı sinürdün
gösder seni her zerreyi bir âdem idelüm
tolaşımazuz zülfi bize ver-hem iderse
yüregümüze la'liyile merhem idelüm
'âlem bize dîdârı eger olmaya tardur
her gûşeyi dîdârıyile 'âlem idelüm

440
ma'şûka elinden bize bir câm ele girse 197
kamumuza lebleriyile kâm ile girse
 175

atdıysa 'ırakıyle hicazını sipâhân

subha ulaşıh yâr ile bir şâm ele girse
çoh sûhte var hecrinün odıyıla mahrum
ol puhteden elümüze bir hâm ele girse
külah deliben halka kulağa geçüreydük
bir bencileyin dünyâda bed-nâm ele girse
kem dâm ola ki düşibenün çıhmadum andan
şimdi yinice düşmedügüm dâm ele girse
eyyam geçer hâsılumuz yoh nidelüm biz
ol hâsıl içün bir niçe eyyam ele girse
ben ne kılayım çünki dil-ârâm ola tûsen
çün kasd kılur cân u dil-ârâm ele girse

441

tolu kıl ayağunı vü elüme sâkî getür

sürahide komagıl hîç nesne bakî getür
küdûreti bu cihânun çü hadden aşupdur
safâ gerek bize şimdi mey-i revâkı getür
zemân durur ki firak ile yanmışuz yâra
visale dönderelüm şimdi bu firakı getür
niçe ki acıyise sırf u tolu sun bize
ki lebüni ananun tatludur mezâkı getür
gönül bu cüfte kaşuiia ütüzdi varlığını
yiniden oynaya diler bu cüft ü tâkı getür

442
severem anı firakı 'azâb ola gey ise
visali derdiyile cân kebâb ola gey ise
anun içün soyılalum çevri tonından
ol ikimüz arasında hicâb ola gey ise
lebi tabîbine çânun devasını sorayım 198
deva bu derdümüze bir cevâb ola gey ise
savâb ider ki hatâ ohlarını gözi atar
hatâ ohı bu cânuma savâb ola gey ise
gözüm hemîşe yüregüm kanını ahıdur
humar gözleriyiçün şerâb ola gey ise
176

söger isen dahi bir lafz gelsün agzundan

hayâtumuza bizüm feth-i bâb ola gey ise
gönül tolar ki bir âh eyleyem ki od saçıla
cihan dahi odıyile harâb ola gey ise
yaşumı kan ahıduram lebiyiçün anun
ağızı yarıyiçün yürek âb ola gey ise

443

'işvelerine gözlerünün şâhâ dem didüm

yâkût leblerüne kıyâs et ne dem didüm
şol dem ki nem degül cigerüm kanıyile
yüz cân u bin dil ile ben ol deme nem didüm
gamzen ohına gönülüm em sordı cânuma
ben la'l-i leblerüfii bu yaraya em didüm
baş komamağ içün mi ayağufia subh u şâm
şol zülf ü hâl u hatt u hadüne sanem didüm
' nevrûzı sâz idüp çü negam diyesin bize
çengini zühre çalmaz olursa ne gam didüm
didi ki 'ışk semmi nireni ağuladı
yüregümi aiiışdurımadum neşem didüm
şâhâne pencelerün apardı bu gönlümi
cânum kayırmadı bu elümden al em didüm

444

boyun serv tenüfi çün yasemîndür

ağızun toptolu dürr-i semîndür
sana irmeyeyüm senden irersem 199
başufiçün bana bu ulu yemîndür
saçmun arasında 'akl u cana
kemini aydayum yüz bin kemîndür
kamu bütler cemâli gögi şâhâ
senüfi hüsnüfi ayağına zemîndür
ne nâzük âferînişdür nigârâ
ki her nesk yirinde âferîndür
 177

445

hadden aşurdun cevrühi hecre nihayet yoh mıdur

dermânuila hod irmezüz derdüne ğâyet yoh mıdur
gîsûlarun gönülleri zulmetde güm-râh eylemiş
âb-ı hayât leblerüne hergiz hidâyet yoh mıdur
her dem irürür gözlerün cana 'azâb âyetlerin
la'l-i lebünden rahmete hergiz rivayet yoh mıdur
gözleri ohladı cânı bendine saldı gîsûsı
cân oldı alan alana ana himâyet yoh mıdur
cân koyup öz vilâyetin oldı ra'iyyet hüsnüne
'âşıkda pes zannun nedür ya'nî vilâyet yoh mıdur

446
'ışkı tutdı yine yahamı 'aceb
lebi çeşmesine yaha mı 'aceb
şerbet-i vaslı girmeye mi ele
dâyimâ hecrine yaha mı 'aceb
dilerem 'ışkını kılam pinhân
benizüm sarusı çaha mı 'aceb
seg-i kûyine hâk-i pây oldum
başumuza bum kaha mı 'aceb
ger nikâhın salursa yüzinden
hîre gözüm ana baha mı 'aceb
tamu döye mi gözlerüm yaşına 200
'ışkum odıyle nîl aha mı 'aceb
'ışkun ivinde gördüğüm dir isem
kimse bu kapuyı kaha mı 'aceb

447

gözüme görinü geldi yârumufi hayâlini gör

dil ü cânı şol dem aldı sen anun kim alını gör
gözi göfilümi apardı saçı cânı dama çekdi
niçe sayd ider pelengi bu geyik maralım gör
yüzünüfi nikâhını sal ki çağıra yapracuhlar
biri birne ditreşiben ki falan cemâlini gör
Kadı B. - F. : 12
178

bilüne dilerdi saçufi ki kılayidi teşebbüh

var imiş başmda sevda sen anufi hayâlini gör
nola 'ışk odı yaharsa kişiyi yüzine karşu
leb-i la'li çeşmesine nazar id zülâlini gör

448
'ayb ola mı cân göfili dil-ârâmı dilerse
ya cân ile nola bu dil ârâmı dilerse
zülfüfi gibi baş ayağuna her gice koyup
el götüriben vasl-ı dil-ârâmı dilerse
cân zülfine 'ışk ile şu moUâ ulaşupdur
ki ke'si bilimeye dil ârâmı dilerse
ayru düşeli zülfi gibi oldı perişan
-ma'zûr ola cân şimdi dil-ârâmı dilerse
bir lahza hayâlinden anufi düşmeği ayru
savurmış ola yile dil ârâmı dilerse

449
vakt-i seher niçe niçe zülfüfie tolaşam diyü
sevdayı oluban gezem bir kıla ulaşam diyü
bili kılına irmeğe bir 'akabe var ortada 201
yüz ayağına sürerem ol yohuşı aşam diyü
bağlamışam bu boynumı her kıhna gîsûsınun
ola ki fursat el vire bağlayanı şeşem diyü
hâlini dâne eylemiş zülfini dâm tâ meğer
dânesine tama' kılup dâmma ben düşem diyü
hüsni serâ-perde urup gayrı ırağ ayardılar
'akl ile cânı koydılar ya'nî hadem haşem diyü
kanuma girdi lebleri işde nişâm göze göz
kanı gerek ki dişleyem ol kanı ödeşem diyü
bili tenüme befizemiş ben tenümi kıl itmişem
tâ ki cevâbın idüben zülfine ohşaşam diyü

450

'ışkufi konuğ oldı bana uş bini binden iledür

binüm işüm ho sehl ola çohları dînden iledür
 179

müftîleri medreseden zâhidleri savma'adan

keşişi hem keşîş ile kilisesinden iledür
gönli yirinden giderür cânı teninden aparur
'aklı niçe ki pîr ise gözi yohndan iledür
ciğer kanıyile geyik hotende nâfe düzdügi
bâd-ı sabâ kohusını zülfi piçinden iledür
ben seni ger görem dahi neyleyeyüm görimezem
senligüni görsedicek benliği binden iledür

451
'aceb 'ışkı odı bini yaha mı
koya mı hecri elinden yahamı
am oğurlaymcah ben severem
gözüm ile yüzüm bini çaha mı
yâr adın kazanam diyü a n d u m
yârum ağyara bu adı taha mı
gözüm görmeyeli sini göz oldı 202
ne sanursın ki özgeye baha mı
mukîm olah çohdur işigünde
gönül şimdi dahi kapu kaha mı

452
hatı miskîn ü ya hâme degül mi
yapışdı 'ışkı yahama degül mi
yazar bir nâme vü nengi aparur
zihî neng ü zihî nâme degül mi
yanağı cama al câme geyürür
zihî câm u zihî câme degül mi
saçı şâm u beni şâme yüzi subh
irişdüm subh ile şâma degül mi
nola ger zülfi dâmı sayd oldum
şeker leb gözi bâdâma degül mi

453
ben niçe anun yüzin befizedi bilem şemse
eyvanına çün şemse yol yoh ki ola şemse
180

gözleri atar gamze bağruma velî türkin

lebleri dahi şekker atar nideyüm emse
gösder yüzüni bana iy dilber-i gendüm-gûn
uçmağı dahi anmaz gören seni âdemse
çün husrev-i "ıskam ben toldur kadehi sungıl
her çend ki şirinlik tapuna müsellemse

454

fasl-ı behârdur neçün olur gönül melûl

çünki hayât kıldı kamu tenlere hulul
şol gonceyi görüp niçe künce karâr idem
çünki neşât-ı tıflına gönce durur hamûl
bâd-ı sabâ şemâ'iline düşdi gönülüm 203
garbiden özge cânuma yiller kamu kabul
hicran içinde sûretüm atlâle benzemiş
yaşı uzun ki gözlerüm ana saçar tulûl
râzî degül yürek ki ola gözlerine câm
hûn-ı ciğer çeker bunuft içinde ol fuzûl

455

'iş idelüm ki ola ol 'îşdan dil-şâd şâd

bir iş idelüm bu şârda kim kıla bağdâd dâd
hâbı koyalum u sürh-âb ahıdalum anca ki
kalmaya bizden vücûd ola cihan âbâd bâd
zülfiyile ben perîşân u lebiyle hurremem
bendeem servine ki ol dünyâda âzâd zâd
ger olam kurbân şehâ kaşun yayına gelmeye
gözüme nev-rûz rûzı gönlüme â'yâd yâd
gönülüm sâdı gözünden 'ayn-ı lutf afilayalı
tuydı ki tuyar imiş ez-san'at-i irsâd sâd

456

humar hasta gözün-rçün humar hastayam uş

saçufi girihleriyile şikeste besteyem uş
göreli gül yafiağunda kızıl güli deste
 181

be-resm-i bülbül-i dîvâne halka desteyem uş

sabâyı gördüm dün gice zülfüne tolaşır
nizâr u zâr u perîşân u dil-şikesteyem uş
saçuna tolaşıban bilüne ulaşalı ben
görende cân yükini fala bil hucesteyem uş
kimisi nefse vü kimi hevâya kul olrmş
haka şükür ki ben ol la'l-i mey-peresteyem uş

457

kerem kıl imdi bize sâkî vir ayakı tolu 204

mükedder itme bizi vir mey-i revâkı tolu
kaşun hilâl durur lîk hüsn ile toludur
bunun gibi gök ayı olmıya mahâkı tolu
gözümde vaslı hayâli suda urur nakşı
velî nireme baharsan anufi firakı tolu
göz ağızufii görimez 'aceb budur ki kaçan
anarsa şekker olur dilinüfi mezâkı tolu
egerçi gözleri meşhûr-ı sihrdür lîkin
gözüme gir nazar eyle ki kaşı tâkı tolu
ciğer kebâb idüben kılmışam çekide yaşı
ki yükinüp içürem yâruma ayakı tolu
hezâr cân ki yüzüfiden apardı bir hazzı
ziyan ne oldı tapufia yirinde bakî tolu

458
dîvâneem tutilmışam şol dilberüfi zencîrine
müştâkam oda yanmışam la'l-i lebi iksirine
sayd eylemek diler göfiül şehbâz gözleri anufi
kimdür ki şâdân varmaya şol gözlerün nahcîrine
la'l-i lebinden em uman gerek ki derde katl.ana
zülfine bû apara mı katlanmayan şeb-gîrine
tab'um eger tatvîl ider boyıyiçün vardur mecâl
çünki mecali teng ola ağıziçün taksiri ne
takdir idelüm var durur tedbîr her bir derd içün
şol gözlerüfi sevdâsınufi gel bulalum tedbîri ne
âyet durur hüsnüfi şehâ i'câz içün bu dünyâda
182

ben ictihâd eylemişem tâ ki irem tefsirine

ben bî-behâ kul olmışam la'l-i lebine dilberün
pes hat yazıban hüsninün anun içün tezviri ne

459
gözinde zihî nergis ü ağzında zî-gonce 205
yol biline irmeğe lîkin katı ince
gönlüm yürek ü mey kanum u gözlerüm ayah
gözlerine içürsem ayağumı içince
irdüm nideyüm dirşürimezem özümi ben
kalmadı dil ü 'akl ile cân ana irince
kâfura karar 'anberi zülfi yanağında
korhum bu durur kopa ol ortada karınca
kaçan kaçar isen nicesi koyısaram ben
ermeyiserem kovısaram tâ ki irince

460
ben gözümi severem hüsnüni sevdügiyçün
ben cânumı severem yohnda öldügiyçün
ben micmeri severem salar özine özün
ben 'ûda kul oluram oduna yanduğıyçün
şol hufte gözün içün nicesi üfûl ayum
kıldı sabâyı sayru ircek oyanduğıyçün
odlar yağar gözümden köz saçılur sözümden
'ışkun odı nigârâ cana boyanduğıyçün
âb-ı hayâtı görün kim ahar ağızumdan
'ışk ile bu cihâm kanduna kanduğıyçün

461
gözüm kılah la'lünden hikâyet
yaşumdandur nigârînâ şikâyet
saçuft kohusı tolmışdur cihâna
meğer bâd-ı sabâ kıldı rivayet
nigârâ rast aydalum mı servün
kıyâmetdür kıyâmetdür kıyamet
kamer şak oldı pervîn oldı gûyâ
 183

biridür mu'ciz ü biri keramet

nizâr u zâr u efkâram nigârâ 206
'aceb yoh mı tapunda bir feraset
sakîm olahdan gözün dilemez
ki işigünde ola bir selâmet

462
sâkîyâ nevruz geldi mihr-i Cânı depredür
bilünün 'işvesine bah ki ne cânı depredür
zülfinüft sevdâsıyile kalmışam hem-çün hayâl
la'l-i lebinden ümîdüm var ki kanı depredür
gamzesi tîri ne hacet yüregüm umacına
ol yaralanur kaçan ki yâr kemanı depredür
zülfinün şûrişlerin gör ki hayâlüm arturur
şol şeker sözlerin işit ki gümânı depredür
ben yahınmadm hezârân cânı kıluram fidâ
ince biline ki câmm ya cânı depredür
gözleri vü kaşları ağzıyile yanahları
hattı ger yazar ise seb'-i mesânî depredür
tuhfe şol hüsnüfie lâyık t a b ' bulmaz buncadur
ki aşağa yoharu her dem dükânı depredür

463
her kılında zülfinün yüz bifi dil ü cân deprenür
küfrdür gîsûsı lîkin anda îmân deprenür
'ışk ile ger bulanursam bafia ta'ne tutmagıl
çün hevâyile görürsin bahr-i 'umman deprenür
ger hatâyî gözlerün kahr ider ise sehl ola
çün binâgûşundan iy cân lutf u ihsan deprenür
ağzufi u kaşun gözüfi mühr-i süleymândur bana
şol mühür delüsiyem k'andan süleymân deprenür
sen kaşunı depredicek deprenürsem ne 'aceb
çün der ü dîvâr ile bu sakf-ı eyvan deprenür
şems yüzüne şehâ ben müşterîyem müşteri 207
zührenüîi zehresi gider belki keyvân deprenür
hamdulillâh gerçi çohdur karası zülfeyninüfi
şol nefes ki el ura afia müsülmân deprenür
184

464

gel imdi bî-dü vü çâr iy habîb-i meh-çehre

ki şeşder oynamağ içün salaram uş mühre
çü bende müşt eriyem müşteri mahalli yoh
görürse zühre bu hâlâtı çâk ider zehre
hatı yüzinde yazar isem a'zamî lîkin
gözi kirişmeleri irürür anı sihre
dişün munazzam ider 'ıkd-ı lü'lü'yi vü saçun
tağıtdı müşki ulayım bu nazm ile nesre
egerçi sırr idi gönlümde 'ışk u hecrün cehr
fidâ bu sırr ile cehrüm bu sırr ile cehre
egerçi kûyunı şâhâ kûy itmişem lîkin
senün yolunda hele şehre olmışam şöhre
güpesi ürker ü kaşı terâzûdur lîkin
benât-ı na'ş kılur gird rûsını nesre

465
cânumda 'ışkınufi ırmağı taşa başladı
mahab betini kılur nakş taşa başladı
komadı k u n d a bir yir ki yahmadı 'ışkuü
kanın ahıtdı bu gözleri yaşa başladı
nicesi münkesir olmaya zülfinüfi çerisi
ki bir yil ile boşaldı terâşa başladı
gönül başa aparısar bu 'ışkı zîrâ ger
çü evvel urdı ol ayah bu başa başladı
elümi zülfine sundum egerçi bin kıldur
çü 'ışkınun defiizi mevci aşa başladı

466

yârufi cemâli dünyâda bedr aya benzemez 208

serhoş gözi cefâsı bizi aya befizemez
kaşlan yaya befizer u zülfi tağuhlığı
gönlüm mahabbetin yabana yaya benzemez
bir sâyeem ki göz görür ü yoh durur tenüm
bu hâli yâr bana 'ömüre saya benzemez
 185

hâciblerüne hay di atar çerha tîr ile

yohsula baya girme dir o baya befizemez

467
nakkaş beiîleri gibi hiç şâme yazmadı
hattat hüsni hattı gibi şâme yazmadı
pervane diledi lebi cânı biribidüm
şerbet berâtını hatı peyğâma yazmadı
hâlini dâne eyledi gîsûlarını dâm
cân ile 'aklı çekdi hele dama yazmadı
bir bahmağa yüzine apardı vücûdumı
bir nazreyi dahi bafia in'âma yazmadı
bir nâme yazmadı hatı gibi dahi cihan
yanduğum ol ki ol hatı bir nâme yazmadı
bir nükte yazdı hattı gönül safhasında ki
levh üsdine kalem anı eyyama yazmadı

468
şol 'âşıka yâr nişe tolu sunmaya bâde
kim tarh idüp atı ruhına oldı piyade
bafia ferîdem neye tavîl itdi cefâsın
kıldı bana çevrini hezârân u ziyâde
bana ayağı sırf vir iy sâkî-i meh-rû
bâşed ki kıla bu göfiülüm levhini sâde
vir bâde ki dadın virürüz 'işret ü 'îşüfi 209
virme bu bizüm 'ömrümüzi hîç yire bâda

469
gül dahi şol ağzufi gibi pür-hande degüldür
bülbül ho tapun gibi ser-âyende degüldür
dünyâ bafia lutfufidur u fânîdür anufiçün
zülfüfi 'ömürümdür velî payende degüldür
derdüme lebüfi yarar u sen kanda salarsın
hem anda durur meyh cânufi kanda degüldür
la'lüfi gibi mey nicesi şîrîn ohsardur
şekker ağızun gibi hoş âyende degüldür
kim gîsûlarun bendine olur ise bende
186

bu bende senün lutfuna der-bende degüldür

vehmine hayâlün sanemâ sığmaya bilüfi
ağzufi ki tasavvur kıhna zanda degüldür
bift yıl gice gündüz seni ger görür olursam
kim diye ki her görmeği türvende degüldür

470
her nefes la'lün içün gözlerümi dem göresin
zülfüft içün gönülümde safî matem göresin
nem görürsen nola bu gözlerümi 'ışkun ile
görmez isen anı benden dahi sen nem göresin
ben çü mansûr anun içün saçuna asıluram
çün birâhîm ola ki yolufia edhem göresin
ben lebün em sem ola didüm ise tutma 'aceb
ger sa'âdet kıla yârî lebün emsem göresin
muzmer oldı zenahufi çâhı içinde bift. dil
sor dir isefi lebüne bift dahi müdgam göresin
.incelen saçufi içün dünyâda gerçi çohdur
kan döken la'lüfi içün bencileyin kem göresin
yaşum ırmağ ideyüm kuyun içinde dünle 210
ki sabahın oyanıp yüzüni şebnem göresin

471
serv ola mı boyunuza ohşaşa
kaşufi ola mı yüreğe oh şaşa
cem' iderem 'ışkını göfiülde ben
fürkatiyile bu cihan kahşaşa
uyır iken kirpügi kırdı bizi
vay eger ohları oyah şeşe
ohşayışum ince biline didüm
kim ola k'anun biline ohşaşa
bir ohına kim ola kayd eyleyen
illâ gözi ohını soyah şeşe

472
yüregüme urur ise sanemâ gözüfi ohı yüz
bu cânum sana fidâdur ne yüz ile kaytaram yüz
 187

dişüni göreli gözüm deniz eyledi cihâm

eger âşinâ bilürsen soym u defiize düş yüz
gönülüm çü sinün oldı ana bir ri'âyet eyle
tenüm ayru düşer ise tut anun derisini yüz
bana tanrı 'ışkı birdür yine yârı bir severem
bu cihanı görünüz ki kimi bifi sever kimi yüz
sini severem nideyüm ki bafia 'inâyetüfi yoh
velî ana sevinürem ki sepişken olur o yüz

473
şükr ana ki yapışdı yârun 'ışkı yahaya
şimdi ki yapışdı yine yaya mı yahaya
bin ura vü bir saya anun gamzeleri çün
zülfeyni çerilerini meşşâta yasaya
bu derde deva derd olısardur çü ezelde 211
ol derdi viren derdi biribidi devaya
zülfeyni hevâsına tolaşdı bu göfiülüm
yohsa niçe ucaydı gönül bâd-ı hevâya
gül kıldı 'arak yüzi suyını yire dökdi
kılah nazar gül yüzüfi üsdinde hayaya

474
gözlerüm niçe niçe yâr biline kıla nazar
ne reva ola ki göz ger kıla bir kıla nazar
ben dutayım ki nazar kıla ne kıla nazarı
bir kıla bunca yaş ile niçe ki sile nazar
dutayım ki yüzüfii gösderesin fâş bafla
tolu yaş niçe kıla bile safia pîle nazar
ne nazardur bu ki tohınıcağaz bu dilüme
dilümi dile vü gelmeye dahi dile nazar
çeşmini bâz ider ü gîsûlarufi dâmgehine
göz yüzine bahıcah yazmaya vay ile nazar

475
kaşun göreli tapun oldı gönlüme mihrâb
gözün ki teşne-i hûndur gönüldedür sîr-âb
188

gözün be-hâb ohcah bahtum ola oyanuh

zîrâ ki baht oyanuğ olsa fitne ola be-hâb
tabîb-i la'l-i lebüftden şerâb diledi dil
diş ile dutdı tutağın zihî latîf cevâb
hatâ gözüftle ki cân u dih sen aparduft
çü kılduğ anda te'emmül olaydı 'ayn-i savâb
bu gözlerüm ahıdur ırmağın zer üsdinde
çü deniz oldı yüregüm ü gözlerüm dolâb
gözüm yaşma bah u bahmagıl hevân odına
gel imdi gel ki yüzüm sinüfi ayağuna türâb
nigârâ serv-i kadüftde saçufia irmeg içün 212
te'emmül it ki ne kıldı müsebbibü'I-esbâb
oda yanar yüregüm leblerüfie kıldı ümîd
ki saça işbu oduma ola ki bir nemek âb

476
nesîm irürdi yine subh-dem bize lıaberüfi
ki rûhı taze ola başladı bu dem cigerüfi
' yüzüft ile tutağuftı görürler olur ise
gül-âb ola gül ü yüreği eriye şekerüfi
saçufi esirini saygıl u bellü bil tahkik
ki halka ne kara günler getürdi bir nazarufi
ayağunufi tozım yile virmegil zînhâr
ki kîmyâ başı oldur u nûrıdur basarufi
ırahhh uzaduğınca ümîd-i kurb artar
anufi içün ki sefer bâr-gîridür hazarufi

477

her gice subha değin 'ışk erinün nâlesidür

kara günler getüren başa gözüfi alasıdur
şeyh u müftî vü müderris niçe sahlarsa özin
gözünün 'işveleri cümlesini alasıdur
ne belâdur göfiülüm kuşına gözün sanemâ
'aceb olmaya çü ol şeh balaban bâlasıdur
âşinâ olduğıçün 'ışkı denizine göfiül
varlığından soyulup bir gün afta talasıdur
 189

bâğ u bûstânı nider şol ki yüzün göre bile

servi boyun u yüzün gülsen ile lâlesidür

478
cânuma irem tâ ki irem cana degül mi
ağyar sözine yâr dahi inana degül mi
hind ile habeş rûm u hatâ hüsnün ihnde 213
bir cânum içün cümlesi yasana degül mi
terk eyleyelüm cism ile cân dünyâ vü 'ukbâ
andan gözedelüm yârı pâkâne degül mi
candan ne 'aziz ola nigânna iricek
ol dahi reva olmaya şükrana degül mi
gözüme hayâli geleli dürr-i hoş-âbı
her lahza nisâr eyledi mihmâna degül mi
kanadı kanamadı yürek leblerüne hiç
kanadı var ise irişe kana degül mi

479
gözleri ohladı dili nâgeh hatâyile
bir gez belî didük yanaruz ol belâyile
lâhavi ohır gönül gözün üsdine her gice
çünki zamîrdür şehâ hâkim velâyile
in'âm olmaya ne zihî mâ'ide durur
ger vaktini 'imaret iderse nisâyile
yüzüni görmeyince bu rûşen durur begüm
kim kılmaduh cihanda bu 'ayşi safâyile
biz zülfine varınca 'ömür tolaşısaruz
şol yüzde kaşda cân nide bir iki ay ile
hindû-yi mestdür sanemâ fitnesi dilün
sen sanma anı k'ay iledür tâ ki ayıla
çâh-ı zenahda gönlümi gördüm ki şi'r ohır
bâbil kanı perr-i ebabile bayıle

480
subh-demdür al ele çengi begüm
giderelüm arada cengi begüm
190

ben senünem nola binüm olasın

komayalum bu tuğ u rengi begüm
gözüne hey di ger müsülmân ise 214
niçe bir ata şol hadengi begüm
nâm u nâmûs sana zahmet idür
atalum bu şişeye sengi begüm
tatlu mı tuzlu mı diyem lebüne
nidelüm biz bu şûh u şengi begüm

481
cihanda yine nev-rûz oldı bu gün
ne kim maksûd ise rûz oldı bu gün
düzün sâzunuzı kim yiniledin
benüm cânuma bir söz oldı bu gün
gözi gamzesine kalhan cigerdür
çü anun ohı dil-dûz oldı bu gün
bilürdi 'işvelerün 'ışk-bârî
ne diyem çün nevâmuz oldı bu gün
vücûdum dil ile külah olurdı
şükür allâha ki göz oldı bu gün

482
yine gördüm bu gün şemsi hamelde
irişdüm devlete yine el elde
bulışdum yine ol canlar ile ki
bilişmişdüm olarunla ezelde
anı ki sen gözelde gördi gözüm
göz elden gitdi görmedi gözelde
bini hal kıldı 'ışkı gîsûsınun
perîşân oldı dil bu 'akd u halde
yidinci gökde yir tutdı anunçün
ki vardur ayağı tozı zühalde

483
gark ola tenüm her gice bu yaşa niçe bir 215
gözümden ahan yaş başuma aşa niçe bir
 191

içdügüm ayah şâhâ tutahlarun elindan

yığıla içümde vü taşa taşa niçe bir
baş oldı yüregüm sanemâ hecrün elinden
işdür ki gelür her gice bu başa niçe bir
esritdi gözi ver-hem ider bizi gisûsı
pâmâl olalum rind ile evbâşa niçe bir
cân diledi binden ki lebin ağzuma vire
ol fitnece turmaya bu bolcaşa niçe bir
inceldi tenüm ü yüregüm tolu durur kan
ten biline dil la'Iine ohşaşa niçe bir
handan göreli la'lüni gözümden ahar kan
giryân olayım ol leb-i beşşâşa niçe bir

484
gördüm saçunı nola uzanur ise yaşum
görimeyeli nola uzanur ise yaşum
baş oldı yüregüm sanemâ gamzen ohından
ayah vir elüme ki fidâ cân ile başum
taşdur yüregün lîk tenündür gül-i nesrin
binüm gönülüm sırçadur u taş ola taşum
kaçan ki nigâr eliyile ayağ içüre
mecruh gerek ki ola yürekdeki başum
seccadesini 'akl salar yüzine karşu
bir cür'a mey içün girü alur gözi şaşum

485
kılur göfiülüm yâr ile bir gice münâcât
gerek ki kabule irişe cümie-i hâcât
fitne gözine cânı gönül oynaya diler
tiz tuta gerek zîrâ ki te'hîr ola âfât
anca gözümün yaşlarını ben dökeyim ki 216
nîl ile furât aha çü bağdâd ola tokat
ben dilerem anı ki seni dileyem ancah
afta sevinürem ki el-a'mâlu biniyyât
 192

486

dil-rîş eger olmaz ise dervişe ne dirler

zülfine eger tolaşa teşvişe ne dirler
yadı bilişi ecnebi vü hîşi bilicek
mest olmayıcah 'âşık-ı bî-hîşe ne dirler
taşdur yüregün şîşe durur şâhâ gönülüm
taşa tohışıcah sanemâ şîşe ne dirler
îsâr iderem cânı şâhâ kaşlarun içün
kurbân ohcah her kişi bir kîşe ne dirler
bilüfie irimemedüm ü endîşe hem irmez
irmeyicek irmeyene endîşe ne dirler

487

dünyâda yine ben koca bir gence irişdüm

virane içinde sanasın gence irişdüm
' zülfeyni perîşân idi gözleri harâmî
şükr afia ki ben la'Iine îmince irişdüm
biline irişem diyü ben bu yola girdüm
şol bile ki ol kıldur uzun ince irişdüm
içince nigârum bir iki ayağ içerken
tolu ayağı sundum u içince irişdüm
narince biliyçün nola nâr olsa göftülde
servinde çü ben şol iki narince irişdüm

488

bir müddet eger bulmaz isefi yâr işiginde

cehd eyle karâr itmeğe nâ-çâr işiginde
ikrar gerek ki kılasm cürm ü hatâna 217
zîrâ ki ulu cürm ola inkâr işiginde
ger yâr iseft afia kişiyi görmegil ağyar
zîrâ ki şâhufi olmaya ağyar işiginde
sultân kulı ol ki ola 'âlem safia bağdâd
yüreğe yörenimeye ağyar işiginde
gülşende eger bir güli sen kohular isefi
elüfte nola batar ise hâr işiginde
 193

z6r ile zere sevdügümüfi çün tam yohdur

yüz nâle vü bifi âh iderem zâr işiginde
cân hasta vü la'lünden umar derde devâsm
öldürme şehâ sayruyı 'attâr işiginde

489
niçe urdı gözün ki yüregüm kanmadı
bunca ayah ki lebün virdi cana kanmadı
sanmadın saçunı her kılına bin cân virdüm
cân ana yitmeyecegini gönül sanmadı
gözleri câdulayıp kıldı bu 'aklumı esîr
zülfi silsilesine bağladı inanmadı
cân ile sahlamışuz 'akl ile göfiüli zemân
yâra kul oldı kamu biri bize tanmadı
şehdi şirinliğine gerçi ki dirildi meges
hüsni şem'iııe biri bencileyin yanmadı

490
l^ayâlüfte göfiül hâne degül mi
gerek il sahlamahı hana degül mi
yaşum deniz ü ben oda yanarum
kişi suda oda yana degül mi
gözüfi lıasta olah ^ıastayam ben
eger uyırsa oyana degül mi
eger ihsan ile kul olur inşân 218
beni kul itdi hicrana degül mi
saçından azduğumçün bende saldı
edeb vâcibdür azana degül mi
diriyem uş begüm 'ışkuft odında
varise dîn gel imâna degül mi
şehâ sevdâyî oldum zülfün ile
yazıldum şimdi dîvâna degül mi

491
yüregüm âb u yaşumdur şerâb ü câm gözüm
bu nev' ile gözüfi içün döker müdâm gözüm
Kadı B. - F. : 13
194

kuluna ağzun açıban bir iki söz diyeli

zihî ki lü'lü* vü la'le virür nizâm gözüm
cemâli gülşenine gözi olah nergis
çemende nergise özin ider gulâm gözüm
saçı meşâma tahiyyet hevâyile biribir
suyile salar anunçün aiıa selâm gözüm
karâr kılmadı anda meğer hayâli hâs
kılah kapusın açup salâ-yı 'âm gözüm

492
bafia yine tutağundan şerâb-ı nâb gerek
dirîğ olmayısar ger ciğer kebâb gerek
göfiülüme kodı 'ışkın u oda yahdı om
günâhı yohdur anun gene der-harâb gerek
gözüme ger basar ise yüzüfi hayâli ayah
nisâr içün yaşum incü yüzüm zer-âb gerek
beiiini gördüm ü didüm bu hindû bunda nedür
didi ki cennet ise nola bir 'azâb gerek
yolufia varlığı koyup gerek ki sohbet idem
muhib ki ire habîbine ne hicâb gerek

493
ciğer firâkufi odından kebâb oldı kebâb 219
yaşuma bah ki gözümden şerâb oldı şerâb
'imaret ideli 'ışkun şânn dimâğumda
göilül vilâyetine bah ^larâb oldı harâb
içeli 'ışkun elinden cânum tolu ayağı
yitürdi 'aklı vü gönül serâb oldı serâb
gözüm içine hayâlüfi basa diyü ayağın
yaşum çü la'l yafiağum zer-âb oldı zer-âb
hevafi ile yüzümüfi suyını yire dökdüm
tenüm oduna yamban türâb oldı türâb

494
iy ciğer *ışkuiİ odıyile kebâb
viy gözüm yaşı lebüfi içün şerâb
 195

bir tebessüm kıl ki cândur kaygulu

bâşed andan bize ola feth-i bâb
gözlerüfiden kanda m a ' m û r ola dil
şâh iki olsa olur iller harâb
gözlerüm bağlar saçufidan her gice
subha değin niçe bir nakşı ber-âb
la'l-i leblerine hasta vardı cân
şekker ü şeftâlû didiler cevâb
ol hayadan gözlerüm odın döker
bu iki döker şerâb u ol gül-âb
la'l ü incü dökdi gözüm yüzine
ben da|ıı yafiağuma urdum zer-âb
şöyle ki tuzlu durur şâhâ lebün
ağızun yâdı neçün oldı cülâb
uyır iken câduladufi göftlümi
sihrdür vallâh gözüftde sihr ü hâb

495

afta ki 'ışkufi irişe bir ada irse gerek 220

kişi ki terk ide özin murada irse gerek
bu 'ışk kişi başına tamşıban gelmez
yabasına yapışup bî-irâde irse gerek
egerçi gamzesi ohı deler bu yüregümi
yüregüme yine dem dem yarada irse gerek
egerçi lutf u safâdur u gerçi cevr ü cefâ
benüm yüregüme dahi sırada irse gerek

496
görmedi gözüm hâli gibi dünyâda şâme
gördüm mısırı bunca vü vardum niçe şâma
bir sâ'at irişem didüm idi tapusına
gülşende sahndı nidelüm kopdı kıyâme
aldı eUne câmı vü düşdi lebi 'aksi
ol cama sanasın ki lebi eyledi câme
ol nâme gerek cân irürem ki hatıyile
cânuma yaza gül yüzinüfi üsdine nâme
196

bir sehl behâneyile zülfine tolaşam

pes bana ne hacet bu kamu dâne vü dama
şol la*l-i lebüfi lezzeti kim geldi hayâle
ben kamuma irmezem eger irmeye kâma
şol derdi çekerem sanemâ hecrün elinden
ki cennet ola tamu eger katresi tama
bu dünyânufi uzumn inen bir nefese say
çün kalmadı ol rüstem-i destan ile sama
çün sûl^teem nola eger puhte içersem
ben ^lâma umaram ki yazıla bafia hâme

497

ben oda yanaram yaş ile nem nem olısar 221

şâhum niçe kim var ise pes kem kem ohsar
el iltürisem kana yiter hûn-ı ciğerden
olmaya 'aceb 'işkile ger dem dem olısar
'ışk ehli safâsı ohcah zemzemeyile
olmaya 'aceb göz yaşı ger zemzem olısar
göfilüm delüdür tutağun emsem nola iy cân
nâ-çâr benüm derdüme ol em sem ohsar
cânumı aparursın u göfiül koparursm
şâdî dahi pes yüregüme hem hem olısar

498

zülfini tolaşdırısar boynuma silsile nola

ben bir kılam ger karışa dünyâda kıl kıla nola
ruhındağı fülfüle ben tarh eylemişem atumı
ger şeh piyade olıban tarh ide fîl fîle nola
'ömürde ben bir cânumı kayrınlamadum özgeden
sen yifii geldüfi bu yola sehl ola dil dile nola
dünyâ anı bildi ki ben la'l-i lebiyçün y a n a r a m
sen dahi gel yaıiagı ol bu nakşı bil bile nola
gözüm yaşını sil didüm silmedi saldı silsile
zülfeyni tolaşığım saldıysa silsile nola
 197

499

medh eyleyeler özgeyi nesine diyeler

ne şekle ne şemâ'ile nesine diyeler
bed gûylar diler ise ki 'ayb ide aüa
bin fikr iderler-ise di nesine diyeler
benden câm dileyicegez sîne kabaram
zîrâ mürüvvet ehli cana sîne diyeler
cinn ü melek dajıı sanemâ şiften durur
tek dünyâda olan işi nesine diyeler
yâr ol durur ki yâr yolma vire câmm 222
bu söze rast dimeyene sine diyeler

500

gözün durur nigârâ 'ışk emâmı

ki revişlerdür ana rekb-i şâmî
şerâb-ı la'lün ile ter dimâğum
kılur zülfün mu'attar bu mesâim
perîşân eyle zülfüni nigârâ
diler ki oda sala 'ûd-ı hârm
bu hasretde geçer 'ömür bilinmez
ki dutup yahamı oda yaha mı
gönülümi safâ gözümi zemzem
çü kılmışam müşerref kıl makamı
için yârum ile var yüz makâlum
nedâmî işidimezler nidamı
lebindendür sözüm şîrîn egerçi
kaşı dir bana ni'me'l-hal idamı
çü el irmez ki kılam ana secde
eyâ bâd-ı sabâ apar selâmı
gözi nlest olur ise ne 'acebdür
çü gözlerüm döker eşk-i müdâmı
gözüfi tîği durur bir katre su ki
hemîşe pâre pâredür niyâmı
gönülüm şehrine fitne gözüfidür
kıyâmetdür şehâ kaddüfi kıyamı
198

501

gül yine bu suffe içinde safâ düzer

nergis bu hastalığını cana şifâ düzer
benefşe hattını ağızma alur ise 223
sûsen kılıcıyile zeban ber-kafâ düzer
gözleri çözdi nâgeh vefâ düzgün eyledi
İslah eyledi lebi nâgeh cefâ düzer
her çend aşikâre kaşı bozdı göfiüli
gözleri 'işveleri cânı ber-hafâ düzer

502

alınma zülfinüfi ilmelerine ilmesi çoh

dökilme bağlan düğmelerine düğmesi çoh
düşe yüzün ayağına ki el vire dost
gözüüi ayağı tozına sür ki sürmesi çoh
ne gülşene yüzüilüfi cennetini befizedeyim
ki sünbül ile benefşe gül ile alması çoh
göilül uçındı çü gördi gîsûlan çerisin
didüm ki deprenü turur üşenme karası çoh
göz assısına kanâ'at kaçan b l a göfiülüm
visal merhemi gerekdür ana yarası çoh

503

al çengüfii çengî elüfie başla nevaya

sohbetde b sen çalmayasm çengi ne vâye
gîsûlarufiufi bifi başı var nâz ile oynar
ben bir başumı oynadam uş bâd-ı hevâya
yâr derdi devâdur cânuma olmasun eksük
degşürmezem ohnca ben ol derdi devaya
bî berg ü neva 'ışkufi uzun yolına girdüm
gül-berg yüzüfi ile irem ola mı nevaya
ben servüfi içün rast budur bî-ser ü pâyam
befizemişem ol bedr-i cemâlüfile nev aya
 199

504
tolu ayah vir iy sâkî zîrâ nev-rûz çağıdur 224
şerefdedür hamelde şems ayağ onun ayağıdur
bafia la'li il olursa çü gözi mestdür nola
eger zülfeyni şûrişde veya kaşları yağıdur
gözi göfiülde esirip niçe kanlar döker görsefi
kılursa 'arbede nola çü hem özi odağıdur
yüzinde dâne gösderür tağıdur zülfini çevre
hele bir göfiüli yazmaz ne kara zülfi agidur
bafia dirler ki 'ışkufiufi kaçandur âhırı bârî
ne bilem âhırın çünki odun evvel umağıdur
yüzümi yire sürer isem ki öpem ayağın anun
bum ben benden itmezem anun zülfi yasağıdur
niçe kûh u kemer gezdi karâr idemedi zülfi
göfiül kıldı karâr anda 'aceb degül ki yağıdur

505
ger cânufia cân isder isefi gel berü cân uş
ne cân ki hayât-ı diUi cânân-ı cihan uş
lü'lü* diler isefi gözüm uş varma muhite
altun mı gerek,yüzüme bah altuna kân uş
la'lüfi boyadı göz yaşı kanma tenümi
ol şimdi hayâlüfii boyar kanına kan uş
ger hûb hayâl isder isen biline bahgil
bah piste ağızına ki ser-beste gümân uş
biz sayımuz özgeden ü göreli kaşım
kurbân iderüz cânı ki 'îd-i remezân uş

506

gözlerümde nigârâ yaşını gör

kana yatmış yüreği başını gör
lebinüfi çeşmesinden içini gör
bilinüfi sayesine taşını gör
hüsni devrinde ger ciğer yandı 225
kirpügi gamzesiyle kaşını gör
20Ö

gözi konuhlığında 0^;^ yidi dil

iy ciğer ana göre aşım gör
göz ider gözlerümi kan yaş île
uzadur yüz yaş ana yaşım gör

507

bülbül yine giryândur u gülsen yine hurrem

gönce yine handândur u nergis yine pür-gam
bülbül gerek ağlaya sabaha değin anca
ki düşe hayadan gelinün üsdine şeb-nem
subh ol güneş içün dem-i serd ura reva mı
ya la'liyiçün lâle ağızm aça dem dem
sevdama müferrih diledüm la'l-i lebinden
kan olmaya ger aydur ise ol bafia em sem
tek sen binüm ol uçmağı kime gerek ise
terk eyledi bir buğdayiçün uçmağı âdem
I^âlüfide safâ anladum iy ka'be-i dilhâ
ol zemzeme eyledi benüm gözümi zemzem
merhem diledüm sırr ile yarama lebinden
irürdi sabâ gîsûsına eyledi ver-hem

508

göfiülümde şehâ 'ışkun mukarrer

olacahdur ne kim olmış mukadder
hayâtı cânumufi la'I-i lebüfidür
zihî ğâzî gözüfi allâhu ekber
leb-i la'lüfi durur la'l-i lebüfidür
cana derman diyimezüz mükerrer
ne ki hüsnüfide yazdıyise hattufi
göfiül levhinde biz ohıruz ezber
bilimezüz ki sensin ya hayâlüfi 226
olan gözümüze karşu musavver
vücûdumuz durur 'ışkufi hamîri
hele 'ışkufi ile olmış muhammer
nola oldıyise zülfüfi müşevveş
cihan çün oldı 'ışkufila müşemmer
 201

gönül andan kaçan aynbsardur

bu bir hiatt ile ki yaznuş müzevver
hatufi içün öleyim ki gül üzre
yazar âzâdhğumı muharrer
509
benzüm saru vü yaşuım al itdün eyle mi
sevdâfi ile tenümi hayâl itdüfi eyle mi
câdû gözüfi ü dâne befiüfi dâm saçlarun
sayd itmeğe cânumı kim al itdüfi eyle mi
od ile su içinde beni müstemend idüp
*ışkufiı od yaruîu zülâl itdüfi eyle mi
bir buseyi bafia iy müsülmân haram idüp
kan içmeği lebüne helâl itdün eyle mi
gözün bi'aynihî yüregümi kılur hedef
*ışkuna kaddümi dahi dâl itdıin eyle mi
bedri dahi könilcdi ola mı ay yüzün
na'l olmağa atufia hilâl itdün eyle mi
'ışkufi cânuma virdüfi ü bir sabr virmedüfi
bizümle turfa hâl-i muhal itdüfi eyle mi
510
sanemâ kara gözüfi bizüm ile ala durur
gönüli gizler isem dahi komaz ala durur
hindû befilerüfii şol la'l-i lebüfi yamnda
görürem cergelemiş ola mı büt hâle durur
gîsûlarufi gice vü bedr yüzüfi 'ânzufiı 227
be-hakîkat defîeyicek sanasm hâle durur
cüfte kaşufia göfiül vardı gözün oh çeker
cân didi noldı safia 'âşık-ı sad sâle durur
hecri meydânına 'âşık varı kodı göfilin
kimisi üze gelür ü kimisi kala durur
hattını gördi göfiül didüm ana 'ayb degül
'âdet oldur ki aru kandayise bala durur
gözi kirpükleri ohıyile gözler gözümi
unmaz zîrâ yaşum denizine tala durur
cevr o^ılan ki gamzeft göfiül ivine atar
mancınık taşlarıdur ki yöni turhala durur
202

511

olmasun *ayb sorarsavuz ki nedür tutağufi

mey mi ya la'l midür ya ho şekerdür tutağun
esridür gözüfi ü zülfün tutar u kaşufi atar
illâ bir nefes ile yine dirildür tutağufi
göreli gözlerümüfi yaşım kim kanın ahar
kıpkızıl oldı ola mı ki hacildür tutağufi
zulm ider câdû gözün cânuma kıldurma hatâ
çünki lutf ile kıla nola bahildur tutağun
kirpügüfiüfi ohı vü gîsûlarun bendi bafia
sehl geçe umaram zîrâ ki ildür tutağufi

512
sâhiri isder iseft gel göze göz bu göze bah
güneşi gördüm dir iseft yüze yüz bu yüze bah
sanmagıl ger olur iseft ki harâb ola tenüft
bu hevâda cân virürsin leblerinde tuza bah
giceler nola gönül zülfinde ser-gerdân ola
çün seher yili eser bu subh-dem gündüze bah
ben güneşde garka oldum bu m ü n a h h a m l a n gör 228
ki bafia dirler ki dünle turu gel yılduza bah
cân ü *akl u göftül ü ten oynamışam bu yola
özini bizden esirger şeyh-i nev-âmûza bah
ben bu yoh varlığumı tuhfe aparmışam afta
dilerem andan özin bu lutf ile deıyûze bah
göreli kaşı hilâlin rûze tutdum özgeden
cânumı oynamışam bu 'îdi gör ol rûza bah

513
ben bilürem anı iy cân bil bile
silme yaşumı ki ola silsile
cân ho bizde yoh sınarsaft sen bizi
bize vir yârdan haber bir dil dile
cân çü yoh ağzında olalım mukîm
ten kanşsun gîsûsına kıl kıla
 203

bu gice yandurdı gönül şem'ini

ay yüzinde gezdi zülfin til tile
nola ben ger tozum izler isem
çün görürem kulluğuna yıl yıla

514
âh eger bahıp tapunı görmeyem
düş göriben yine sana yormayam
hîç zeıhânda hîç mekânda hîç nese
görmeyem ki anda sini görmeyem
kurah sen gîsûlarun tuzağın
nezrüm oldur kuşa tuzah kurmayam
*ışk-bâzî meclisinde niçe ki
tapun oturur ola ben turmayam
niçe ki bâz oldı gözlerüfi şehâ
ayruğa göfiül kuşın uydurmayam

515
iy seyyid-i hûbân lebüfi gösder hüseynî olalum 229
şunı ki isderler kamu söyle ki sende bulalum
ya odufii gel yah bize ya hoş nazarla bah bize
niçe niçe şol gül gibi geh taze vü geh solalum
senden bize çün çâre yoh derd-i dil-i bî-çâre çoh
şöyle ki varsın ol hele şöyle ki varuz olalum
şâhâ göfiül senden tolu derdüm nidem binden ulu
niçe ki derd uluyise hele anufila tolalıım
gül gibi açıl yüzüme hûrdeler itme sözüme
koyma beni kendüzüme gel gül yüzüfie gülelüm

516
bîdâr olalum bu gice hâbı niderüz biz
sırf u tolu sun ayağı âbı niderüz biz
cevrün odına yahdı yiter cânumı gözüfi
sun 'azb tutağuftı 'azabı niderüz biz
gözün bize hammâr lebüfi nukl yiter gel
çün sûhteyüz da^ıı kebabı niderüz biz
204

la'lünden i cân hasretümüzdür mey-i ma'kûd

vir kime gerek ise müzâbı niderüz biz
cân kıldı müsellem gönüli gözleriyiçün
redd eylediler ki bu harabı niderüz biz

517
seher yih yine deprendi iç nedîm ayağı
nesîm içün içelüm ü ne zer ne sîm ayağı
cehennem içre eger fi'l-mesel ola rûzî
nigâr elinden ola cennet-i na'îm ayağı
seyahati komayam zülfi mülki içinde
niçe ki elde olursa yârun mukîm ayağı
temam ala gönül ile cânum elin eline 230
elüme çünki suna 'işveyile nîm ayağı
tutağı kılmış idi va'de cânuma bir ayah
tolu vü nukd gerekdür ola kerîm ayağı

518
sâkî tolu vir ayağı mansûruz eyle bil
mutrib neva düzüp dahi mahmuruz eyle bil
ber-dâr kıla bu gönlümi zülfünde iy nigâr
lutfun olursa ortada mansûruz eyle bil
gönül gözünle sehl ola oldıyise Jıarâb
la'lün hayâliyile çü ma'mûruz eyle bil
kahruîi gözine olah manzûr göfiülüm
rahmet gözinden uşdaya mesturuz eyle bil
bir iki gün visâlüfie irgür dünyâda
birine yüz gün oldı ki rriehcûruz eyle bil

519
şundan ki gözi gamzesi kaş yasına düşdüm
bilüfi i yaranlar ki göfiül yasma düşdüm
kuruldum idi vaslını sayd eylemeğe lîk
gözleri beni câdûladı yasma düşdüm
ayağa beni saldıyidi zülfiyile lîk
'işvesi yine dutdı elüm pâsma düşdüm
 205

h a m m â m d a câdû göziyile mîm ağızım

gördüm su olup eriyiben tasına düşdüm
her dem gözümüfi yaşı vü göfiül odı taşar
esirge bini od u su mikyasına düşdüm
hindû habeşüîi cündine mansûr olur iken
nâ-geh saçınun'bir kıhna asına düşdüm
mûr oldum ise mâr saçıyile ne 'aceb
çün cehd idüben sofi ucı helvasına düşdüm

520

şâha eiiegüfi alması âbî degül midür 231

hâba gözüm gözüfi içün âbî degül midür
em diledüm bu derdüme la'lini dişledi
insafa gelelüm ya cevâbı degül midür
gözüm mey ahıdur yaşım gözleriyiçün
göfiül yüreği bağrı kebabı degül midür
nola 'imaret itse gözüfi gönlüm ilini
rahmet yiridür özi harabı degül midür
ben varhğumı cân yolma terk kılmışam
varlıh kişiye câm hicabı degül midür

521
ben bülbüliyem gül özini goncede gizler
'ışkum denizini bili bir incede gizler
ben 'âleme fâş eylemişem hüsnini anufi
sehl ola eger sevgüyi bir nicede gizler
kaşları terâzûsına mîzâna koduh cân
tafirısıyile kendü bilür sencede gizler
her çend ki şîr ise şehün hüsni cihanda
lutfı dahi var ki göfiüli pençede gizler
'ayyâr durur yâr nideyim ben anun ile
basmağa yüzüme kademin rencede gizler

522
burâk-ı 'ışka binüben kılur gönül mi'râc
giyüben ol tom kim tohımaz anı nessâc
206

atuflı salıben olgıl piyade ruh ruha ur

bu ruk'ada bum oynayımaz meğer leclâc
gönül ne ide hevâsıyle şîr ki âhû
ciğer ne kıla göziyile bâz ki dürrâc
tutahlarun biribiriyile leb-â-leb olup 232
yürek kanıyıçün eyleyimez meğer kengâc
^lumâr göreli gözüni gözlerüm şâhâ
göftüli kıyma çekiben irürdi bir umac
bu cân u 'akl u dile gözlerün ne kılduğını
ne diyeyim ki seyidlere kılmadı haccâc
hayâli gûşesine konar ise gözümüft
nisâr idem afia lü'lü' özümi virem bâc
degül ki kendü geleli göfiüle 'ışkı anufi
buyırmışam kamu bûd u vücûdumı târâc
ne mâl acısı vü ne hod yol arnuğı kala hîç
safâyile eger ol ka'beyi tavaf ide hâc
visali hânı bini nicesi koya mahrum
çü sufra artuğıyile toymur ola bifi ac
kişi sıruma döyimez ve ger ne atayidüm
bu tağ ile taşı nite ki panbuğı hallâc
benüm boyum degül ol boy ki ol boya cüz hak
da^ı kişi toliıya bile ton içün dîbâc

523
biribidi hüsnüfie dil gözi ki vara şikâra
bilimedi ol şikârı ki şikâr ola şikâra
beden ayruğ olur ise çü visal ola hâsıl
çü hayât-ı ma'nevîdür bu vücûd pes çi kare
güneşüfi egerçi vardur cevelâm bî-edeb lîk
tafia değin ol hayadan duta yüzine sitâre
bini 'ayb idene karşu yüzüfiüfi nikâhını sal
ki cihan gözile göre nice mûm olur biçâre
çü sahna ince bili kılı yara lutfıyile
çü söze gelür ağızı şekeri kılur dü pâre
gerek ihtiyar idem ben ki gide bu ihtiyârum
bafia baht yâr olursa ki irem bu ihtiyara
bu yemen yemîniyile nemini gözüm dökiben 233
 207

dahi yüregüm odım irürimedi yesâra

çü hevâ yili katıdur beni gönlegüne algıl
ki çü şem* bu ki uğrar ola haceti fenâra

524
sana oynamağa cânı tapuna lâyık at olsa
kadüne kaşlarun gibi bu kaddüm iki kat olsa
şehâ yeldâ gicesinden senün zülfeynün uzundur
nola kadrince cânuma visâlüftden berât olsa
ne zehrem var ki hüsnün-çün diye bilem ki zühredür
velî vaslun kavâ'îdi nolaydı sâbitât olsa
çemende serv kaddün-çün başınuft üsdine turdı
revâyidi kaşuft içün afta ger iki kat olsa
senüft bir 'işveft içün ki kılursın 'âşıka her dem
olur mağfur eger senden hezârân seyyi'ât olsa
ruhum höd gark-ı eşk oldı göftül 'ışkufta virdi at
nola uş böyle oynuftla göftülüm şâh-mât olsa

525
yifti ruha irdi cânum yine bu cihan içinde
ne 'aceb bahar gördüm sanemâ hazân içinde
cigerüft şehâ lebüftden soraram şikâyetini
ne reva durur ki tutağufi bu kan içinde
bilüfii hayâl idersem bini zülfüfi ile asgıl
bafia söylemez olursafi kaluram gümân içinde
yüzüfi ile kara zülfüft bu cihanda fitne oldı
kaddüfti kıyamet itmiş bu âhır zemân içinde
özini atıcı sanan ol^ufta esîr olmış
gözüft ohına döyimez göricek keman içinde

526
nigârâ senden ırahhh bafia melâl idi bu 234
irişmemek tapufia katı infi'âl idi bu
lebüfii dürc-i güher afilamah g ü m â n idi ol
bilüfii rûh-ı revân bildügüm hayâl idi bu
yafiağufi alı ki altun ider yüzüm gümişin
208

gözüme görinicek bellü bildüm âl idi bu

gören kaşunı yüzüfiden kmâ'ı açıcağaz
diye ki bedr kaçan oldı çün hilâl idi bu
egerçi mümkin idi bafia ki yolufia ölem
tapufidan ayru dirilmek bafia muhal idi bu
senüfile bini vü sensüz buhmazam sini ben
nicesi ulaşuh ola bafia ne hâl idi bu
ağız ağız lebüfie leblerüm sırını didi
ben esrüg idüm ü tapufi o berk muhal idi bu
bilüfi gözümde ne kilidi ki bini kıl ider
sözüfi bini oda yahdı 'aceb ne kâl idi bu

527
sungıl ayağı sâkî ki dünyâ güzerândur
çohlar bu deme irmedi çohlar nigerândur
gamzefi ohım at u nikâbunı yüzüfiden
gider ki göreler ki kemîn içre kemândur
şol servüfie bin câm revân eyleyeyim gel
gözlerüme ki kanlu yaşı âb-ı revândur
gözüm kuşı 'âlemde hemîn sana ilişdi
eğlenmeği dünyâda işigüfide hemândur
yârdan dilemez kişi ki ayru ola yohsa
ölüm dal^ı 'ışk ehline bir dem seyerândur

528
bencileyin 'âşık-ı bî-çâre yoh
çâremüz nc derdine çün çâre yoh
sen garîb olalı göfilümde mukîm 235
bencileyin şehrde âvâre yoh
gice rûşendür ki nisbet zülfüfie
kara yohdur kara yohdur kara yoh
leblerüfi dâr-ı şifâ vü şerbeti
bencileyin Ijasta vü bîmâra yo^ı
nisbet olmaz sînefie nesrin begüm
yüregüfi gibi neçün bir hâre yoh
 209

529

tâ gözlerüm yaşı lebüfi içün müdâm olur

göfilümde dişlerüfi ile lâbüd nizâm olur
ben ber-devâm 'işvefi içün câm oynaram
zîrâ ki derdüfie yanaram ol devam olur
ben dilerem nühüfte neva vâm cânuma
çün *akl u dil 'ivaz virürem ol ne vâm olur
gîsûsı çîn senün gibi olmaya mısrda
ki yüzi subh u gözi hatâ zülfi şâm olur
sen hüsn içinde adlusın u kim ki yolufia
câmnı oynaya sanemâ nîk-nâm olur

530

lebüftden çün sözüfi kand ile düşdi

hemân dem derd ile cân dile düşdi
göftül kaçan 'imaret ohsardur
çü cevrün taşlan kandîle düşdi
lebüfi kanuma girdi gizler özin
nicesi gizlene kan dile düşdi
ne dem gördüm lebinden bUimezem
ki andan yüreği kan dile düşdi
deva sordum lebinden yüregüme
cevâbı hem bafia kan dile düşdi

531

çün bili hayâl ola vü ağızı gümândur 236

'ayb olmaya ger gözi kaşı tîr ü keınândur
apardı gözi göfiülümi la'li söziyle
ben tutısaram leblerini çünki zemândur
ben nakd virürem sana *akl u dil ü câm
sen vasU koma nesyiye bir gör ne zemândur
ben 'âşık-ı sâdık velî mahrum yüzinden
ma'şûka da\;a nâzük ü ahlâkı yamandur
gözüm seni gördi vü göfiül odufia yandı
ondan berü göz ile göfiül arası kandur

Kadı B. - F. : 14
2İ0

532
nigârâ dil odufidan oldı nâşî
taparuz şimdi 'ışk-ı dil-tirâşı
yazımazuz senün 'ışkufia biz şerh
meded kıla meğer afia hâvâşî
hemîşe gamzesi cânı kanadur
yifiimezüz bu mest-i dil-hırâşı
anufi şem'i odma yandı ferrâş
diler ferrâş ki kıla ferâşı
ahar sular hayâliyçün ahıdup
gözüm düzmiş durur bir hücre kâşî
şunufi ki etegüfi irdi eline
nişe ayağufia koymaya başı
ma'âdin kim bilür her kişinüfi lîk
zihî hoşdur bu 'uşşâkun ma'âşı

533
irince benüm cânum şol yâr-ı dile râmâ
görmedi tenüm hoşlığ irmedi dil ârâma
ol yâra irişicek göfilüfi ki derûnıdır 237
ol takati kalmaz ki gire bile arama
yahama anufi 'ışkı yapısalı ne zehre
ki meyi ide gözlerüm bir pu^teye ya hâma
göfiül tûtîsi evvel la'linde şeker tatdı
andan özini saldı şol nergis-i bâdâma
didüm yüzüfie bah gör şâme ki ne miskîndür
aydur ki ne fitnedür ol rûma vü ya şâma

534
lutfun yine bizümle şâhâne olısardur
öldügiyiçün 'âşık şâha ne olısardur
merdümlik idüp gözüm döker iri incüler
merdümlerüfi işi hem merdâne olısardur
cânlu kişi safia cân oynar sanemâ lîkin
cânâneye cân virmek ya cana olısardur
bir katre derüfi şâhâ geldi gözüme bu dem
 211

' u m m a n a düşen katre dür-dâne olısardur

bâğçana çü cân girdi elbette a n u n meyli
şeftâlû ele girmez r ü m m â n a olısardur
gözüfi ile zülfüfiden esrük ü perîşânam
ayb itme eger sözüm mestâne olısardur
mecnûn ile leylînüfi meyli var idi âhır
'âlem safia anufi-çün dîvâne olısardur

535
niçe çekeyim derd ile bî-dâd işiginde
bir gün varayım çağırayım dâd işiginde
ben ney gibi ger yanar isem sehl ola afia
çün 'ûd kılur nâle vü feryâd işiginde
cân virmek ü derd almağ u 'ışk odına yanmağ
gerek ki kılam 'ışk ile bünyâd işiginde
ben bendesi olam u gerek olmayam âzâd 238
sehl ola kazanurisem âzâd işiginde
dil-şâd oluram şol gözi 'ayyâr ile dâyim
k'anufi gibi göz görmeye bağdâd işiginde

536
ger girür isefi nola sen bu gice koynuma
ya nola koşınursan tafia değin oynuma
göfiülüme gözlerüfi şol resm ile aharlar
ki kaplan enükleri ahin ide koynuma
gözlerüfi ider cana her ne ki ider ise
elüfi ayağufi yazuh irer ise boynuma
ben türkem ü sen tatar yolıyle sorışalum
o câyı gerek bafia bahar isefi oynuma

537
yine yâr-ı dil-rübâmuz bize nâz ider reva mı
yine çengin aldı ele yifii sâz ider reva mı
dil afia sarih kuldur bu kinâyete ne hacet
çü hakikat anufi oldum bu mecaz ider reva mı
lebüfii dile gelürsem niçe muhtasar diyeyüm
212

kaddüîü beyân idersem ki derâz ider reva mı

ne reva ki perdenüzde bu nesîme yol vireler
ki saçunı sünbül ile vara râz ider reva mı
câm *ışkı kimyası niçe odlara salıpdur
misümi çün altun itdi ne güdâz ider reva mı
gözi bâz iken bu keklik çü şikâr ider hemîşe
gözini çü bağladı uş gözi bâz ider reva mı

538

niçe niçe bize sevda yed-i beyzâyı gösdersefi

yüzüm sîmin çü zer kıldufi bize sîmâyı gösdersefi
gözümden nîl ahar her dem didüm ki iy kara gözlü 239
nola bafia bu ırmaljlar a^ıan deryayı gösdersefi
gözüm meşk-i saka döker nola iy pehlevân-ı hüsn
bu meydân-ı melâhatde bize ser-pâyı gösdersefi
zemânlardur ki şîşe dil sınur taş bağırun ile
dil-i sengîni gösderdüfi ten-i dîbâyı gösdersefi
şerâba nisbet eyleyen lebüfii ola sevdâyî
hezârân dil ola mecnûn sen ol hamrâyı gösdersefi
njçe şehlâ durur şâhâ senün şeh ruhlarufi içün
dahi niceler olaydı eger şehlâyı gösdersefi
hilâli göreli kaşufi kırar 'uşşâkı oh ile
güneş yüzün ne kılaydı eger bedr ayı gösdersefi

539

kıldı göfiülüm hüsnüfi ile halvet-i nâzük

irişdi bize vaslufl ile devlet-i nâzük
gösderdi bu gün mu'cizesini şehâ hüsnüfi
ki yazdı bu dem hattıyile âyet-i nâzük
ger virdiyise yûsufa hak ğâyet-i hüsni
hüsnüfii sinüfi kıldı bu gün ğâyet-i nâzük
ben şem* u gözüm sâkî vü yürek kanı süçi
gel ki kılalum sinüft ile sohbet-i nâzük
ince didiler saçı kılın bili katında
gözüft ne ^ayâl eyledi bu gayret-i nâzük
 213

540

sanemâ hazân irişmiş gel ahi bu hâlini gör

nazar it kemâline bah yine dün zevalini gör
kimisi beyenik 'âşık saruya boyamış özin
kiminün be-resm-i h û b â n yafiağmun ahnı gör
her ağaç bu çağ içinde sanasm ki bir büt olmış
yöri dünyâ haline b a h bu cihan muhalini gör
salımşun ilen apar cânumı ki diye gören 240
niçe sayd ider pelengi bu geyik maralini gör
bu cihanda hüsne mâla niçe gırre olısarsm
bu bahâr-ı hüsnine bah ya hazân-ı mâlını gör
bağ içine salmu gir ki çağıra yapracuhlar
biri birne ditreşüben ki falan cemâlini gör
kıla benzemiş tenüm ki bilüne kıla teşebbüh
var anun gümânına bah gel a n u n hayâlini gör

541
rûy-ı nigâr u fasl-ı bahar u şükûfedür
bu fasi ilcilerine canlar 'ulûfedür
kim terk kılur ise cihanı anı kovar
pes bu cihan sıdk ile bir rast yûfadur
ger ism-i a'zamı işide çöpe saymaya
şol kalb-i ^ â m kim nazarı kem hurûfadur
dünyâ çü kalbdür ana uymasa yigirek
kim nefsine uyar ise nakdi züyûfadur
bu dünyâ halkınun om yarıma değmeye
âhâdı *ışk erenlerinüü bin ulûfadur

542
h a m r içmedin nigâr gözinün humarı var
peyveste 'işkile kaşınun kâr u bârı var
kıldum rakîbden gile aydur ki iy fülân
nerde ki gül olur ise elbette h â n var
kanda ki bir garîb kılur nevha giceler
ya der-diyâr olmaya ya derd-i yârı var
yüz gözile hayâlüfii diler bu gözlerüm
214

çohdur şerâbı zer tabakında nisârı var

gül goncada hayâyile gizledi yüzini
lâbüd 'ayarını bile her kim ki ' â n var
urur yemini mushafa her ki emîn ise 241
ki gizlemeye safla beden yesârı var
bir dâğ ur didi zemândur gözüfi bafia
ofiulmadı dahi yarası vü koharı var

543
yâr bafia hicranı odını sanasm yaradur
kim beni geh yoh kılur 'ışk ile vü geh yaradur
çün bilürem ki nigârufi meyli vardur dâneye
gözlerüm her lahza gözden ahıdurlar yaradur
biliyile hîç olursa ağzıyile teng dil
sehl tutmah gerek anı çün kamusı yaradur
dil diledi gamzeleri dilediler ki anı
ighece yir sağ bulmmaz dil kamusı yaradur
gamzesi taze göfiül diledi ki bûte kıla
didüm uş göfiül hele varınca bu key y a r a d u r

544
nigârâ firkatufidan cân üzile
visâlüfi sâ'atinde dil ezile
nicesi iltifat ide bafia şol
ki bahar bu cihâna bir göz ile
yazuğa yazıla mı ger h u m â r u m
anufi la'l-i lebiyile yazıla
dil azdı zülfi hindûstân ilidür
nola bir memleketde ger azıla
lebüfiden çekdügümi bajı yüzüme
ki la'l ile zer üsdinde yazıla
dilerem göfiülüfide bu mahabbet
ki nakş olup taş üsdinde kazıla
hevâfidan özge çâre yohdur afia
anufi zülfiyle befizer ki söz ile
 215

545

ne dem ki sensüz olursa gönüle ola nedem 242

nagamlar ile ne çeker gönül tapuna ne gam
neşem ki fürkatunı çeke dahi dirilmez
var ise çâre ana kıl yoğ ise afia n e sem
eger irem tapusına bafia na'îm cahîm
ve ger ırah düşer isem cehennem ola irem
visâlüfiüz azıdur u firâkufiuz eridür
dilegüm ol ki kılasm 'inâyetüfii hakem
bilüfi çekimedi 'ömrince konşısı yükini
yuharu bah niçe ben furkatı yükini çekem

546

hîç bilüfi gibi kılı vehm hayâl kıla mı

'akl bum görür ise hattı muhal kıla mı
şâfi'î ger görür ise leblerinüfi halâvetin '
meylüm içün benüm a n a hûnı helâl kıla mı
tanrı cemîl ü ol cemîl cins sever mücânisin
m û ' m i n anı bilüp dahi terk-i cemâl kıla mı
gözleri oh ile cana bir dem içinde yazduğın
hiç moğal çerisine rüstem-i zâl kıla mı
'âşık-ı teşne mest ola ire lebün zülâline
niçe tasavvur idesin yâd-ı vebal kıla mı

547
şehâ şol leblerüfiden emen
hayâta irişür bir lahza âmen
safia müstağrak oldum bilimezem
ki sen mensin göziken göze ya men
lebüm huşk o i d r a n a çâre senden
gözüm ter kılah yoluiida dâmen
hevâdan bir şerare gördi cânum 243
nesin didüm didi ki oda yahan
çü zülfüfiün hevâsıyle bilişdür
gerek 'anber ola bu oda yanan
216

gözün tatannun yasağı budur

ki kurulmaya bu *ışka yaşanan
gerek ki 'âşık ola şem' gibi
ki pervane ola odına bahan

548
yürekden kopdı yine bir zebâne
ki gelmez şerhi anufi bu zebana
vücûdından göüül tecrîd olur ki
sımarlar afla bir yük sofiyane
bu dehri dehrî dirler neyleyelüm
muvâfik olımaz bize zemâne
hayâle düşdi biliyle gönülüm
ağızıyle düşer cân yüz gümâna
gönül hâlini yüzüm ayda durur
ne hacet ortada bir tercemâna
gönül hâli sebükdür gözüü ile
katı muhtâcdur ratl-ı gerâna
kenarından kenar iden gerekdür
ki gele şol miyânından miyâna

551
yüzüne ay hayran olalıdan
güneş ber-nehc devrân olalıdan
tenüm görmedi cânun gibi bir cân
ten-i inşâna bu cân olahdan
zelîhâ görmedi gözüm sinün tek
bu yûsuf *ışka zindan olahdan
gözüm bir ebrdür giryân sanasın 244
yanâğufl verd-i handan olalıdan
leb ü dendânda şîrîn nüktelerdür
lebüfi vasfı be-dendân olalıdan
göfiül kûyına çevgân zülfi oldı
cihan 'uşşâka meydân olalıdan
çıhardum ol düri bu bahr içinden
cihanda bahr u evzân olahdan
 217

binümle 'ışka vü sinünle hüsiıe

mesel kimdür bu mîzân olahdan
gülâb ahar yaftağuîia hayadan
gönülde 'ışkı sûzân olahdan
dür-efşân olmadı hergiz bu gözüm
bunun tek bir gül-efşân olahdan
bulud giryân durur u berk h a n d a n
saçufila dil perîşân olahdan

550

ne sevda düşdi yine bu hazâna

ki altun ile toldurdı hizâne
ne 'ışkı ki nihân idi gönülde
çü gider oldı getürdi 'lyâna
ola benzi saru toprağa düşe
hevâya her neşene ki tayana
zemânı vâsıla ne sebz geydi
müza'fer geydi şimdi 'âşıkane
işaret bu kadar yitmez mi bize
ki var durur fena ender-miyâne
hazân gibi sarar ayağına düş
dilerse yâr 'ışkına nişane
firâvân destgâhı yol^ bekası
cihânun sûdı yitmez çün ziyana

551
lebüfii diledi dil ya'nî keşf-i râz gerek 245
gönül saçunı sever 'ömrümüz dırâz gerek
dilerse hüsni ki m a h m û d ola 'akıbeti
benüm gibi işiginde niçe ayaz gerek
bu çeşm-bâz ki geh hastadur u geh hufte
göfiül ki avlaşa ğâyetde çeşm bâz gerek
ciğer kaniyile gözüm vuzû kılur ola mı
ki yüzi kıblesine karşu bir nemâz gerek
nühüfte lebleri dirler bize ki iy 'uşşak
irişmege bu hicaza neva vü sâz gerek
218

hakikate iricek 'ışk sen ü ben kalmaz

bu nesneye döyimezüz bize mecaz gerek
niyaz vasluna vardur u nâzuna dahi bin
çün 'ışk nâzük ola nâz u hem niyaz gerek

552
göfiülüm bişürür sevda bu gice
k'ola sinünile yeldâ bu gice
bu gice şol gicedür ki dilerem
ki hergiz olmaya ferda bu gice
geçer yil gibi ele girmeyiser
dirîğâ işbu gün derdâ bu gice
'aceb dünyâda bir dahi ola mı
benüm tek hüsnüne şeydâ bu gice
günüfi yüzi yüzüfi n û r m d a lâ-şey'
gice zülfünle nâ-peydâ bu gice

553
sençileyin 'aceb eger uçmağ içinde hûr ola
hûr eger olur ise nicesi bî-kusûr ola
güneş eger ziyâ ile 'âlemi hurrem eyledi 246
zulmeti zülfünün şehâ göfiül içinde nûr ola
sini eger sever isem 'ışkufia dahi 'âşıkam
'ışkumı dahi severem tâ ki bana huzur ola
kaddi kıyamet eyledüfi cânuma yitmedi mi ol
gîsûnı yile viresin tâ meded-i nüşûr ola
benleri kıldı müşk tek huşk kanını yüregün
tâ ki zebâne urıcah 'ışk odı ol bahur ola
bâd-ı sabâ ger irüre zülfi kohusını yiter
ölü dirilmeğe neçün hâcet-i nefh-i sûr ola

554
la'l-i lebün gibi begüm kanı şeker kanı şeker
dişlerünüii dürri gibi kanda bulma bir güher
müşk sinün saçun gibi çîni nedür hatâda yoh
ola ki çînde âhûda ger olur ise h û n ciğer
 219

gözde hayâli hüsnüftün nakş-ı ber-âbdur begüm

göftülüfiüzde hattunuz yazdı cefâyı der-hacer
gözlerümi yaş idiben huşk kılan dimağumı
'ışkun ola dahi nedür bana cihanda huşk ü ter
la'l ü dürer döker gözüm yâr ayağı tozına
böyle gerek ki blına kimde ki var ise nazar

555
türk-i hatâ gözi anun 'azm-i şikâr eylemiş
zülfi çerilerine uş yinile câr eylemiş
gerçi yemînidür yemîn gözüm anun emin bilür
'ışkı anuii yesârınufi yüsr yesâr eylemiş
zülfi hevâsına göre kalmadı dilde hîç karâr
pes niçe delü göfiülüm anda karâr eylemiş
gîsûsı târı dilberün mâr durur göfiülüme
göfiüli târ u mâr iden zülfini mâr eylemiş
gerçi kenara irmedi derd-i miyânı dilberüfi 247
dil zi-miyân turu gelüp 'azm-i kenar eylemiş

556
incelik içinde bili ğâyet
bir tağı götürdi zî-kerâmet
servini kılur ise hırâmân
kopar bu tenümde yüz kıyamet
mî'âd-ı visâh hîç belürmez
zîrâ ki muğis ola sâ'at
bir güldürür ise ağladur bifi
berk ola yağışa hem 'alâmet
bahsun yüzine özin sınasun
anlar ki kılur bini melâmet
çoh hastalarufi kanını içdi
güvleşdi gözine şol sakâmet
kan ile gerek vuzû ala dil
tâ ayrıla 'âdet ü 'ibâdet
220

557
n i g â n bağda gördüm gök içinde
nola güneşi gördüm gök içinde
n i g â n zahir eger görmez isem
gözüm karşusınadur ög içinde
bini bir gez anarsafi bafia yiter
eger diler isefl yüz sög içinde
^layâlüfi içmeye gönül içinden
gerekse sög ü gerek ög içinde
gök altında yir üstinde senüft tek
gözüm görimedi gül kök içinde

558

diler iseft ki göresin hüsnini aç gözüfii 248

bah yüzi âyînesine gör yine anda yüzüni
çeşme defiiz niçe ola çünki deftize girmedi
yâr ile birlik isdedün kıl ana gark özüfii
leblerinüfi letafetin dil diler idi şerh ide
gayreti didi aiia hey söyle hadüfice sözüni
di ki salma kaddüfie tâ ki yakın ola gümân
tâ ki keman yakın ola söze getür ağızunı
zülfüfie nesne dimezem bâd-ı sabâya uğrasun
kanda bulam seni şehâ çün neçün örter izüni

559
şehâ gönül olalı gözlerüftle dürd-âşâm
tolaşdı şâmenüzün dânesine dâne vü d â m
yüzüne b a h m a ğ i l e göz münevver oldı nazar
saçufi şemîmiyile m u ' a t t a r oldı meşâm
bu 'ışkdur bini ma'şûk u sini 'âşık ider
bu 'ışk ile dilerem ki senün ile sıvaşam
cehennem ehli degülem nigârâ cennetîyem
nicesi sençileyin huriden gözüm yaşam
bu dünle göfiüli isdeyü vardum işigine
didi ki zülfüme tolaşmış idi ir a^şam
ayağurlun tozıyam 'ışk yolma gelicek
 221

egerçi cümle-i serverlerüfi basma başam

'inayetinde ilâhuft üşe ço^ı ırmahlar
kamusı gark olalar ırmağumda çünki tasam

560
tapufidan özgeden hatır mu'ârrâ
göfiül özge hayâlinden müberrâ
visal u hecrüfi ile delü göfiül
refîkun oldı der serrâ* ve darrâ
bafia sahra' firâkufi ile zindan 249
bafia zindan visâlüfi ile sahra
yüzi bafia 'ayan u ağzı sırdur
direm ben bu sözi sırran ve cehra(n)
zihî güneş yüzinden şems rûşen
zihî zehrî lebinden zühre zehrâ
hevâfi odıyile gerek su ola
gerek hâk ü gerekse seng-i hârâ
biz anuftvuz u ol bizüm revâdur
eger cân kıla anufila müdârâ

561
cân oynamah yolufia oldı göfiülüme deyn
gözüfi ki degmesün gör gözüme karşudur 'ayn
beynile ten eridi tende cânum ho sensin
pes bellüdür ne kıldı bu ortalıhda mâbeyn
zülfeynüfie tolaşıp mi'râc kıldı gönlüm
çün kaşufia irişdi ne gördi kâbe kavseyn
meşşâtayı nidersin zînet ne veçhe sığar
zînet idinmedügüfi yitmez mi yüzüfie zeyn
ben rast oldum idi kaddiyile zemândur
tolaşdur u hemîşe göfiülüm ile zülfeyn
tâ kim olalı vaslufi keyfümi sorma binüm
va'defl metâ nigârâ derdüfi göfiülde tâ eyn
gözlerüfi esrüg iken cana imamet ider
mihrâb kıla diler cüfte kaşufii tâkeyn
dünyâ vü 'ukbâ vü 'ışk bu üçi cem olımaz
222

açdunsa kapu 'ışka kıl imdi setr-i bâbeyn

'îdin eger iderse bir demde nola gönül
kaşlarunile çünki gördi gözüm hilâleyn

562
bah yüregümde lâle vakt-ı hazân b a h â n gör 250
şîrleri şikâr ider âhû-yı cân şikârı gör
nergisi mest ider gözi bâde perest ider bizi
bu niçe fitneler olur câdû-yı pür-humârı gör
geldi k a r a n gözüme zülfi vü kılmadı karâr
bir yil ile uçar hele hindû-yı bî-karârı gör
komadı su yürekde hîç kana tatandı gözlerün
gamzelerüne hey di ki kalb ider uş 'ayarı gör
derd-i diyar u derd-i yâr niçe çekesin iy gönül
bir kademüni cana bas yârunı vü diyarı gör

563
içümdeki 'ışkum odi nakb itdi yine taşuma
ceyhûn dahi oldı hacil bahdı bu kanlu yaşuma
dünyâ karardı gözüme göreli kara zülfini
hasta göreli gözini sevda ulaşdı başuma
her söz ile şehd ü şeker gözleri döker nideyim
çün gamzesinüii nâveki ağuyı katar aşuma
bir halvet ele giricek ol şem' u ben pervane pes
şem'i götür kapuyı tut bin kez didüm ferrâşuma
gicelerün ömri uzun hem-dem olurlar 'ışkuma
sovuh nefeslü subha bah key bahmadı yoldaşuma
cân u ten ü 'akl u gönül işigine aparmışam
urdı cânuma gözi oh oh zî-'ivaz şâbâşuma
bağıdı gözüm gördi seni toldı cigerüm kan ile
ol kanı gözden ahıdur şimdi göfiül pâdâşuma

564
gönlüm denizi şimdi yine taşa gerekdür
nakş eyleye 'ışkı bütimek taşa gerekdür
tenüm kurıdı derd ile vü oldı defiiz yaş
 223

lutfun senün iy şeh kuru vü yaşa gerekdür

'ışkun sırını bişürüben gizleyimezem 251
od çünki eser kıla aşa aşa gerekdür
gözün gözüme çeker ohın gönlüme urur
esrük dahi hem atduğını şaşa gerekdür
her zâhid-i hama şâhâ gösterme yüzüni
büt bencileyin rind ile evbâşa gerekdür
kim bir göz ile nakş-ı cemâlüne baharsa
yüz göz ile canın vire nakkaşa gerekdür
bir noktada koyan otuz iki dür-i hoş-âb
bifi genci nihân eyleye haşhaşa gerekdür
aşüfte durur gîsûsı pür-şûram anun-çün
'âşık dahi ma'şûkma ohşaşa gerekdür
tâ basa hayâlün yüzümi sulaya gözüm
pes bir nazarun dahi bu reşşâşa gerekdür

565

şâhâ tutağun gönülümi ala niçe bir

döndere gözüm yaşlarını ala niçe bir
destan ile sâ'idlerün apara gönüli
bin ta'ne ura rüstem-i bin zâla niçe bir
şûrîde sözün ile vü aşüfte saçunla
tolaşa gönül kıla vü ya kala niçe bir
idğâm ide başladı sabâ müşki saçuiida
şol hasta gözün kasd ide î'lâla niçe bir
hâlin göreli oldı gönül gussası hâlî
ol kuzgunı ben hoş görürem fala niçe bir
her lahza hayâline döker gözlerüm incü
meyi ide mücerred dahi bu mâla niçe bir
'ışk aldı ele hüsnüfii gösderdi cihâna
ben saçu virem varlığı dellâla niçe bir

566
ol türkî gözel aldı cânumı
câdû göz ile dökdi kanumı 252
sini severem esirge bini
224

aldun komaduii binden benümi

sanum budur ki bilüfie irem
tîz vire çalab nâzük sanumı
'ışkı göfiüli eyledi vîrân
ma'mûr ola çün bildüm Jıânumı
senden cânumı ben seçimezem
gerçi şecerem candan tenümi

567

yüzüfii görmek içün gözüme kılgıl bir nazar

ger nazar kılmaz isefi niçe görem iy bî-}ıaber
ol bize gîsûsım uzatdı vü didi bafia
işbu yola var mı göfiül didüm afia bes var
sen sitâreyi götür tâ ki bu devrüfide senüfi
şemsi bilesin nedür tâ kim ne biliser kamer
, müşki gördüm salmışam 'anber ile *ûdı oda
cümlesi razı ki ola zülfüfi ile ser-be-ser
kûh-i derdi itmek içün şimdi binüm üsdüme
ince bilini görüfi ki niçe kuşanmış kemer

568
senden ayru ben dirilmek olmaya âh iy begüm
teşne ayru şerbetinden hâşe lillâh iy begüm
yüzüfi uçmağında ger meyi itdüm ise ^^âlüfie
âdemîyem kılmış olam nola günâh iy begüm
ruh ruhufia karşu kodufi ben piyade saldum at
'ariyadan varlığı giderürem şâh iy begüm
niçe sajjlayı bilem ben yinü ayufi sağısın
çün görürem ben yüzüfide her gice mâh iy begüm
ka'be sensin kıble sensin maksûd u matlûb sen 253
çünki senden özgeye cân bulımaz râh iy begüm

569
vasfı lebüfiüfi şâhâ da^Jl güfte degüldür
la'lüfi da^jı şimdiye değin süfte degüldür
 225

kasd ile kılur câdû gözün hasta bu mesti

bu fitne oyanuh âhır hufte degüldür
geh derhem ü geh verhem ü gâh ola perîşân
âdem midür ol ki ana aşüfte degüldür
hfcr cüfti ki var tâk durur hüsni içinde
meylânı meğer anun içün cüfte degüldür
keşf eyleyeli yüzüni sevdüm seni tahkik
göfilüm sırı göfiülüne nühüfte degüldür

570

befii hayâliyile gönülüm karara gelür

velî saçını afiicah kaçan karâra gelür
hayâli gelicegez gözlerüme lü'lü* vü la'l
nigâr ayağına 'ışk ile nisâra gelür
'acebdeyem sanemâ işbu yaradılışdan
tenüfi harîr ü yüregüfi çü seng-i hâre gelür
niçe ki göz yaşıyile kızarduram yüzümi
yüregümüfi odıyile yine sarara gelür
gerek ki ruh ruha u r a m senüfi ile iy şâh
piyade olan işigüfide çün süvâra gelür

571
bahar u 'ışk u nigârîn ü tolu câm elde
bü cümle olmayısardur begüm m ü d â m elde
şehâ benüm olur isefi yakîn budur ki olur
işikde bende felekler melek gulâm elde
elümde câm u hemîşe dilümdedür tutağufi 254
helâldür ağızumda velî h a r a m elde
bizümle sohbet-i hâs it nigârâ bir lahza
kaçan ki sen diler isen çü dadın ' â m elde
nicesi döye göfiül câdû gözi gamzesine
ki serhoş u atıcı yay 'ale'd-devâm elde

572
göfilümi aldufi iy begüm bilimedüm ki kandadur
illâ bilürem anı ki göfiül alalı kandadur
Kadı B. - F. : 15
226

gamzeleri ki gözlerün atar nişânladum

ben ciğeri boyamışam ol ohıları ki cândadur
yazdı hatufi göfiül hâlin yazmadı hîç gözlerüfi
atduğı gamze ohları kamucuğı nişândadur
ben göfiülümi kandadur diyü lebinde isdedüm
geldüm öz özüme hele bildüm anı ki kandadur
yüziyiçün ben ağlaram güle bulut gözi gibi
ağlamağ ise zâhirâ bâtın içinde handedür

573
gamzefi sanemâ urdı yine yara yürekde
ne sahlamışam görseyidün yara yürekde
ben sahlamışam hüsni lıayâlini nigârufi
inanmaz isefi tur berü gel ara yürekde
şâhâ göfiül ilüfidür ahi bir yörenü gel
gör ki ne kılur zülf-i siyeh-kâre yürekde
şol câdû gözüfi sihr ile aldı cânumı lîk
miskin göfiüli eyledi bî-çâre yürekde
ben gül görürem yüzüni gözümde vü lîkin
yir düzerem öfidin sanemâ hâra yürekde
âzâdesiyem nola hele bendenüz oldum
'ışkufi odmufl yirini gör kara yürekde

574

'ışkufi bize iy dilber sermâye-i cân olmış 255

cân işi ho sehl ola cân ile cihan olmış
yâr ile gice gündüz yiyelüm ü içelüm
hîç gussa yimeyelüm bir yifii zemân olmış
hâli gözi aparmış *akl ile göfiülümi
zülfine tolaşdurmış lebleri zaman olmış
gönül niçe kurtılsun gîsûsı zirh geymiş
kaşıyile kirpügi tîr ile keman olmış
l^ufte görürem gözin bu dahi ganîmetdür
bir lahza hele cana ecelden â m â n olmış
 227

575
gül yanağına bir bahuftuz şâme görünüz
bir hindûyile t a ' n e urur şâme görünüz
câm eline virün ki düşe gül yüzi 'aksi
andan bahunuz cama vü al câme görünüz
şâhîn gönülüm ki iki kevni çöpe saymaz
bir dâne görüp düşdi niçe d a m a görünüz
ben hâs anufiam nideyim in'âmı olur 'âm
kim canını oynar bu dem in'âma görünüz
sen çünki dil-ârâm olasın olmaya dil râm
bu dil ki ola r â m dil-ârâma görüfiüz

576
diler bu gönülüm cânâ bu gice
ki bir.'ışk odına y a n a bu gice
sinünle sohbet ide subha değin
ne ara ne \ıo usana bu gice
bize emdür lebüfi komaz ki kanam
diler ki gire bir kana bu gice
gönül miskîn esîridür saçufiufi 256
anuii içün ne yasana bu gice
hayâl ider muhali da^ı gönlüm
irem gerek bu imkâna bu gice
gözüm dür şahlamışdur u yüzüm zer
gönül bir cân bu mihmâna bu gice

577
şehâ saçuftı göricek göfiül karara gelür
göftül ki bift kez aparduft kaçan karâra gelür
lebüft hayâli kızaru gelicegez gözüme
benüm beftîzümi gör ki niçe sarara gelür
bu tende ki gözümüft bahmağma döyimez
'aceblerem göftülüfti ki seng-i hâre gelür
sabâ yili yitüben târ u mâr ider saçını
meğer ki ğârîyiçün nâfe-i tatara gelür
şümâra gelmemeg içün saçufta tolaşdum
şümâra gelmeye ol ki begüm şümâra gelür
228

578

perîşân oldı zülfeyni sabâdan

müşevveş kıldı gönlümi hevâdan
eteği koparan tozı izinden
gözüme yig görürem tûtiyâdan
beni mensûb ider 'ışkun tapuna
yig imiş 'ışkı yaruü kimyadan
hezâr efsun ider câdû gözün ki
birisin bulmamışuz sîmiyâdan
kim ayıra beni şol gamzelerden
ki yigdür yarası yüz mûmiyâdan
deva kanda bulınur derdine çün
ki derdi yig durur yüz bin devadan
hayâlin yohlar isem bir nefes çoh 257
getürür bir haber şol dem sebâdan

579
vasluna irenlere teşrif ne hâcetdür
'ışk ehli mu'ayyendür ta'rîf ne hâcetdür
zülfün ile kaşlarufi mefrûk ile makrûndur
ecvef şeker ağızufi tasrif ne hâcetdür
didüm ki müferrihdür bûsefi didi ki billâh
didüm ki lebüfiden sor tahlif ne hâcetdür
ben 'âşık-ı pâ-ber-câ servüfi içün olmışam
kılca bilüne bârî tahrîf ne hâcetdür
bilüfi gibi kıl kıldufi pes bunca cefâ yükin
esirgemedin afia teklif ne hâcetdür

580
ay gibi kaluram tafia ben bârî bu gice
bâşed ki bulam ola mı ol y â n bu gice
nâmûsı komışam ki meğer hâsıl ola nâm
'ârî olayım tâ ki bulam ' â n bu gice
gözi yasağıdur ki ola câri bu gözüm
cehd eyleyelüm ki yöriye câri bu gice
hüsnini münâdî kılur ol 'ışkı cihanda
 229

ol şârı nidersin ki degül şârı bu gice

ağzıyile bilinden anuii hâsılumuz yoh
cânun yoğına oldı fidâ varı bu gice
581
yârun yine bizüm ile şıltağı neyimiş
hûnî gözinüfi sancışa yasağı neyimiş
kaşları yasın kurdı girih saldı kemende
'âşık d epelem ekliğe umağı neyimiş
cânuma ki bir zülfi kılından asılupdur 258
bunca girih u bend ile tuzağı neyimiş
oğrı gözi yağmacı kaşı lebleri hûn-^ıâr
hüsni çerisi içinde ya yasağı neyimiş
sultanufi olan nesneye bir kez uralar dâğ
bir demde benüm bağruma bifi dağı neyimiş
devrinde bulınmaya anuii bir dil-i bî-derd
allâh ki bu devr-i kamerî çağı neyimiş
582
seven seni gözün gibi bîmâr gerekdür
hem derdün ile cânma tîmâr gerekdür
kim ki diler ise ki ola 'ışk ile mansûr
miskîn saçufi ile hele ber-dâr gerekdür
'uşşâkun arasında benüm gibi muhayyer
bulmahlığa bu dünyâda edvar gerekdür
'akl u göfiüli zülfüne v!İi yüzüfie canı
îsâr iderem yolcı sebük-bâr gerekdür
gözlerümüfi ırmağını yoluna uçurdum
lâbüd bize bir ca'fer-i tayyar gerekdür
binüm gibi meste ki geçer 'akl ile candan
mestâne gözün resmine h a m m â r gerekdür
efkârumı çün cem' iderem b u m buluram
ki cân u gönül 'ışkufia efkâr gerekdür

583
leylim içün leylîm içün ben bini mecnûn ideyim
gözlerümüfi kan yaşını yolma ceyhûn ideyim
230

geh sâdî gözleriyiçün ben gözümi *ayn ideyim

gâhî elif boyıyiçün kaddümi çün n ü n ideyim
hammârî gözleriyiçün gönüli yürek kıluban
göz şişesin ayağ idüp yaşumı mey-gûn ideyim
çün saldı çengine cânı 'ışkı odı micmerine 259
ben dahi 'ûd tek yanmağı 'âlemde kânun ideyim
evvel kadem yüregümi toldurdı gözüm kan ile
ol kan içün şimdi gözi kan yaş ile h û n ideyim

584
gel iy seyyâh-ı pür-dîde bu yürekde yâr işin gör
gözinüfi gamzesiyile cigerümde yarışın gör
niçe ki çevrin arturur cânum derdi dahi artar
anufi çevriyle derdümün bu meydânda yarışın gör
'itâbıyile depeler dirildür 'işveleriyle
gice gündüz beni her gün uyıdup oyarısın gör
gönüli müşkile saldı perîşân zülfüni dirşür
gül-i nesrini her lahza karaya boyarısın gör
yâr işin gör yarışın gör uyıdup oyansın gör
bu kamusıyile 'ışkı kem-â-kem uyar işin gör

585
zîbâ nigârâ cân u göfiül terki sehl ola
cânâneden gişi cânı ya cana cehl ola
zülfi gibi kemendiyile başum oynamah
gösdereyüm ecelden eger bafta mehl ola
iki cihan sa'âdeti dahi niçe olur
m a h b û b h û b u nâzük ü zîbâ vü ehl ola
ger bir cüvân derdiyile pîr ola ne gam
tıfl-ı dü-rûze gördügi sâ'atde kehl ola
kirmana zîre yükin aparmağ olur velî
zîbâ nigârâ cân u göftül terki sehl ola

586
urur 'ışkuftda yüzüm sikke ber-zer
nola kim büt-terâş oldıysa âzer
 231

ayağun toprağın ber-ser kılursam 260

ümîdüm var olam dünyâda server
ağızı mîmiyile kaşı nûnı
kılurlar 'akl ile gönülümi cer
visâlünle firâkun-çün kalupdur
bu âb u âteş içre bahr ile ber
ne zencîre salar zülfün gönüli
eger kahdı hevâdan halka-i der
yanağun ateşidür gîsûlarun
dilerler ki salalar oda 'anber
meğer gül hürde dutdı yüzüne ki
çemende sûsen aldı ele hançer
gözümün yaşı uzun gözüm aydın
ki yaş defiizine bırahdı lenger

587

niçe urdı yüreğe oh kanamadı gözlerüfiden

iy niçe ayahlar içdi kanamadı gözlerüfiden
bilüfie el irmedügin ne diyem ki hoş bilürsin
gözüm uyhuya giceler iremedi gözlerüfiden
tutayım ki gamzeyile beni hasta kıldı gözüfi
lebüfie ne geldi bir dem soramadı gözlerüfiden
ne devaya ki dilersefi göfiül irdi leblerüfiden
velî hasta cânuma em diyemedi gözlerüfiden
niçe hışm gördi cismüm sanemâ gözüfi ohıyla
nidelüm irişdi lutûn göremedi gözlerüfiden

588
konmasun şeh yüzüfie toz çelebî
görmesün senden özge göz çelebî
ol yüzi ki cihâna gösderdüfi
kimde ola ki baha yüz çelebî
tuz mıdur leblerüfi ki şekker ahar 261
ne şeker ki dökile tuz çelebî
'ışk toldı lebüfide ko emsün
kuzı içmeye mi ağuz çelebî
232

'ışk didükleri bir uyuzdur

sepişe şâ'llâh bu uyuz çelebî

589
gönlüm yine bir 'ışka ser-ağaz idiserdür
yâr niyyetine bir dahi pervâz idiserdür
irerse el eteğine muhkem tutısaram
ben afia niyaz ol bafia bin nâz idiserdür
göfiülde anufi 'ışkım ben gizleyeyidüm
lîkin nideyim gamzeyi gammaz idiserdür
şol gîsûsı ki bâd-ı sabâyile yarışur
'ışk ile niçe serveri ser-bâz idiserdür
ol şeh ki gözin bâz ideli gördi özin bâz
anufi işini nicesi şehbâz idiserdür
bini çü kılur sa'dî 'aceb olmaya ger ol
sivası dahi hıtta-i şîrâz idiserdür
dem-sâz eger olmaz ise lebleri bafia
elbette nevasını göfiül sâz idiserdür

590
nigârâ bir uzun gice senüfi ile mecâl olsa
ki sevdâ-yi ser-i zülfün tapufida vasf-ı hâl olsa
ağızufii beyân itsem afia vehmüm sığarmısa
bilüfii şerh eylesem afia befizer hayâl olsa
güneh-kâr olmayayidi cihanda âdemi hergiz
eger hûrîde bunufi tek dahi bir zülf ü hâl olsa
nolaydı h û b olanlar senüfi tek tuzlu olaydı
veya sâhib melâhat dahi sen tek bâ-cemâl olsa
çü zülfüfi saldı ayağa şehâ miski reva durur 262
eger gülşendeki sünbül yolufia pây-mâl olsa

591
kış giceleri yandurayım anca b u h â n
bâşed irüre gülşene yandura bu h â n
arturdı meğer yüregüme 'ışkı odm ki
 233

gözümi bulıd eyledi başdağı buharı

kapdı gönüli gözleri kurulmadı andan
sunkur nite ki sayd ide gökdeki uçarı
'ışkı yahar u hecri yıhar gamzesi yuhar
sıhhat cânuma yahar u yıhar u y u h a n

592
yoh cihânun bekası pes nidelüm
derdinün yoh devası pes nidelüm
yaralandı gönül ü girmez ele
lebinün mûmiyâsı pes nidelüm
dutaram leblerin gönülüm içün
bu durur hûn-behâsı pes nidelüm
cevr ü hicran u nâz va'desidür
bu gönül kîmyâsı pes nidelüm
'ışka girdük gerek fena olavuz
buyimiş 'ışk esâsı pes nidelüm
ay yüzünde didüm ne dânedür ol
didi ki yüz karası pes nidelüm
bizden andan arada nâz u niyaz
ulîişıhdur arası pes nidelüm

593
sun sun ayağı sâkî vü sen çengüne al 'ûd
geyise kopa işbu nefes sâ'at-i mev'ûd
gelmemiş iken nakş-ı cemâlün bu cihâna 263
olmamış idi büt dahi bu dünyâda mescûd
ol oda bırahdı gönüli hüsni nigârun
ki sehl ola katında anufi âteş-i nemrûd
ahumdan i şeh yüzüni neyçün kaçurursm
'ûd odda kaçan yansa kılur dûdı göze sûd
bir 'işveyile tur dir isefi ölülere sen
ol lahza kıyamet kopa m a ' d û m ola mevcûd

594
yolufta cân u dil virmek nigârînâ 'ibâdetdür
cân alup 'ışk virmeklik bu yolda hark-ı 'âdetdür
234

ölür isem yolunda ben hayâta sayaram am

şekavet şâh işiginde bana höşter sa'âdetdür
ne zahmet ki çekerem ben şehâ rahmet durur yolda
gözünden hasta olursam tutağundan 'iyâdetdür
perîşân olah zülfüîi bafia oldı yakîn şâhâ
ki cân almah lebüfi çağında gey şîrîn letâfetdür
gözüfiüfi gamzeleri ger kılur gönülüme noksan
afia noksan diyimezem zîrâ *ayn-i ziyâdetdür

595
ger gösdere şol gîsûlarufi ser ser-i mûyî
•akl u dil u cân cümle ola ber-ser-i mûyî
çün mûy-ı miyânufia gönül olmadı lâyık
'aklum dahi hem olmaya derhor ser-i mûyî
ger zülfüft açup 'ârızunı gösderür isefi
dünyâda dahi kalmaya kâfir ser-i mûyî
kıl bitdi gözümde ki görem bili kılını
şimdi bu gözüm göz ola ender-ser-i mûyî
cezm itdi ki kesr ide gîsûsı bu göfiüli
vaslından anufi kalmadı dil cüz ser-i mûyî

596
ben gül severem anufi içün h â n severem 264
ben şekker içün külbe-i 'attârı severem
efsûnı iş itdüm göreli câdû gözüfii
gamzefi göreh derd ile 'ayyân severem
yigdür geçe geçimeye sevdügini 'âşık
bu haslet içün seb'a-i seyyarı severem
bir niceye bir inceye düşmek kayusı yoh
ol ince bilinden cânuma bârı severem
bâ-zârî degülem nişe bî-zârî sanursın
'ışk ehlini ma'şûkına bâ-zârî severem

597
'ışk ehli kamufiuz gelüfiüz âh idelüm âh
göfiül Uine ol büti bir şâh idelüm şâh
 235

ne hüsn ü cemâl olur u ne lutf u kemâl u

ne 'işve vü ne şîve vü ne nâz olur allâh
görmez olur isem seni görinmez olam ben
güneşi eger görmeye görinmez olur mâh
zülfüfii tutup vardı zenehdânufia göfilüm
uş oğrı vü uş silsile vü işde durur çâh
zülfüne di ki boynumı bendine gemişe
tâ bir gice bini senüfi ile göre bed-|ıâh

598

çın diyelüm saçun ile düşdi hatâya gözlerüm

câdû saçufi çîniyile düşdi hatâya gözlerüm
göfiülümüii yabasını dutup apardı gözine
sofira yahamı dutıban saldı yahaya gözlerüm
derde deva durur bu dem göfiüle bir hevâ yili
bir su gibi kabul ider derdi devaya gözlerüm
gerçi ki âşinâ degül bahr ile bu kara gözüm 265
dilerem âşinâsını şimdi sın aya gözlerüm
gözleriyile kaşına düşdiyise göfiül nola
düşdiyise hatâ degül oh ile yaya gözlerüm
gözlerüm esridür dili gözlerine babalıdan
nişe gerek ki esriye bahdısa aya gözlerüm
gîsûsı 'ömrümüz durur gözler anı bu gözlerüm
şöyle ki tâ ola cihan yaş uzaya gözlerüm

599
gelün bir sohbet idelüm ilâhî
ki tevhîd ola hâlî her melâhî
saçından özgeye tolaşmayalum
egerçi yo^ durur afia tenâhî
göfiülde nişe sultân ola ol ki
sayımaz tâ'ate ulu günâhı
yüzüfie meh diyimezem güneşdür
velî cân göz yaşında oldı mâhî
gözinün fi'li yavuzdur işitmez
eger öğüt virürse nîk-hâhı
236

lebürl bir buseye yüz bin cân isder

behâsm nice yitüre sipahi
bilüfide bir dakika var ki 'âşık
çerâğ alup ele isder bu râhı
600

ne hâş nâz olur u nâzük kirişme

cânuflı oynayımazsan girişme
lebüfie cân tuza ahar tek ahmış
cânum yandı lebüfi bârî yahışma
göfiül safia sevün bana ahışdı
kerem kıl binüm ile göz kahışma
eger yâd idisersefi özgeleri 266
kerem kıl ol nigâr ile bilişme
601
dilde *ışkun saçunun küfrini îmân yaznuş
derdüfli bu tenüme 'ışkufi odı cân yazmış
gerçi müşkîn saçunun yazmağı gey müşkil idi
dil humarını gözüfi gör ki ne âsân yazmış
sen gözüfi merdümini gör ki ne merdümlik ider
ehl-i dil yaralu vü bî-dili yek-sân yazmış
mürde göfiülüme hayvan suyını sacdı lebüfi
kul olayım hatufla ki anı inşân yazmış
leb ü dendânufii gördüm ki gözüm la'l ü dürer
döker oldı ki göfiülde yini dükkân yazmış
la'l ü dür nakşını kıl kalemile yazdı gözüm
zer varak üzre yine zî-leb ü dendân yazmış
viribidi göfiül ivine hayâlini konuh
bir yürek süci dahi râtib-i mihmân yazmış

602
olalı kara zülfeynüfi şikeste
görürem gözlerüfii dahi hasta
sabahın toğmadın gün sini gördüm
sucûd itdüm zihî fâl-ı ^uceste
gözüfi yüz gamze ohın urdı cana
 237

şikâyet blıcah dir uyma meste

kara zülfün ki miskin itdi müşki
kılur 'anber behâsım şikeste
ne deste gül durur şâhâ yanağun
ki gül destelerini kıldı deste
meğer pâlûde kıhsar yaşumı
hayâlün oldı gözümde nişeste
hezârân nesne gördük zülfüne ki 267
birini görmemişüz dahi reste
hudâ sevdi cemâli dir muhammed
icazet olmaya mı büt-pereste
lebünden ben umaram ki emersem
irişem lezzet-i câm-ı eleste

603
gözümde senün zülfün sevdâ-yı siyah
gönülde be-cüz hüsnün zî ulu günâh
'ıskuna diyem lebbeyk yüz yıl öliben
üsdümde eger bite bin dürlü giyâh
göreli görimedi gözüm güneşi
ol gice gözikeli gönimedi mâh
ger sen benüm olursan zî-rahmet-i hak
ger ben sana irersem zî-lutf-ı ilâh
sevdâyile 'aklumdur bir tâc ile ser
cânum ile 'ışkundur bir taht u külah

604
yanağun bir gül durur ki saye perverdür begüm
leblerün âb-ı hayâü havz-ı kevserdür begüm
gerçi rûmîdür yüzün fülfül benün hindû durur
ben ana şükr iderem ki hâli derh ördür begüm
zülfün ayağına yüzüm toprağ idersem nola
çünki sünbüldür oti vü hâki 'anberdür begüm
hattı yazmış lebleriyçün bir berâtı 'akluma
cân kabul itmez am çünki müzevverdür begüm
ben senün hüsnün göreli nola 'ışka talmışam
hüsnünün her yaprağı 'ışk-ı musavverdür begüm
238

n ü h felek ger bilür isen 'ışkum andan bîşter

noktayı bilürsin âhır sabr-ı kemterdür begüm
dürr-i manzum oldı şi'rüm dişleründen diyeli 268
zülfünün defterleriyçün ki mübetterdür begüm
ben agızufidan diyicek cevher-i ferd ayduram
la'lüfie şekker dimezem çün mükerrerdür begüm
hutbe nola gül yüzüfie ohır ise 'andelîb
çün benüm yüzümde şimdi sikke ber-zerdür begüm
ben niçe serbeser olam zülfüne birdür serum
zülfüfie bahar olursam serbeser serdür begüm
derbeder ben geziben çoh halka-i der kahmışam
ger kazâdur gamzefiüfi ohı mukadderdür begüm

605
ayruh kapusın hiç göfiülüm kah maya şâllâh
gözüm yaşı cüz sinüfi içün ahmaya şâllâh
, gözlerümi ben yaş ile toldurdum anufi çün
k'ayruh yüzine karşu turup bahmaya şâllâh
'ışkı odı eyle ki benüm göfilümi yahar
dilek bu durur hîç göfiüli yahmaya şâllâh
bedr ay ki bize toğdı bu gice var ümîdüm
ki dâyim ola dahi vü oyahmaya şâllâh
gice 'ömürümdür anı uzatgıl ilâhî
cânum cânıdur subh meğer çahmaya şâllâh
âh eyledüm işitdi anı bâd-ı şimalî
gülşende göfiülüm hâlini çahmaya şâllâh

606

bu ne hüsn olur bu ne boydur ne sin

âferîn cân âferîn cân âferîn
ademî misin veya huri nesîn
âferîn cân âferîn cân âferîn
başdan ayağa severem cümlesin
âferîn cân âferîn cân âferîn
sorıcağaz diyimezem ki nesin 269
âferîn cân âferîn cân âferîn
 239

gerçi çeşmüm cısm-ı mevzunun görür

âferîn cân âferîn cân âferîn
gönülüm bilür ki sen cânânesin
âferîn cân âferîn cân âferîn
bende benlik komadı câdû gözüii
âferîn cân âferîn cân âferîn
bendegîyi göricek inanasın
âferîn cân âferîn cân âferîn
didüm ana ki neyem odunda ben
âferîn cân âferîn cân âferîn
didi baûa ki neyisen yanaşın
âferîn cân âferîn cân âferîn

607
yayağ oldı gönülüm oynadı at
ruhlarun diyeli bafla şâh m â t
kancaru bahsam gözüm sini görür
sinün ile zîrâ toludur cihât
mancınık oldı hevân u top cânum
kancaru ki diler isen anı at
bende cân bendün durur lutf eylegil
kılmagıl âzâd anı la'lüfte sat
cana istiftâh eger itdün ise
kadrümüzce bize dahi yaz berât
lebleründen bir sadaka umaram
gerçi bilürem ki la'le yoh zekât
çün şifâhundur şifâ hasta cana
ola kim anun ile bulam necat

608
bahar oldı güle başladı lâle 270
kılur gülşende bülbül yüz 'alâle
dil ü cân u gönül binümle turmaz
bizi sahraya kılurlar havale
hevâ işmâm ideli gül kohusm
kılur bülbül nevasına imâle
rebî* oldı muharremdür teğâfül
240

susamış niçe sabr ide zülâle

bu bir cânumı cânâna virürem
dinüz kâzîye ki yazsun kabâle
gönül her çend ki 'ışkıyile geldi
senün ile gerek ire kemâle
güneşden ayrıhcah ay olur bedr
ben aynlalı beiizedüm hilâle

609
bahar irişdi yine yir geyindi hülle bugün
süciye and içene vâGİb oldı hulIe bugün
bir oba olmaya ki anda çalgu yoh bu nefes
cihanda süci içilmez kanı mahalle bugün
esîr-i 'ışk durur cavk cavk bülbüller
geyikler esriyiben oldı güle gülle bugün
gözüni kudret-i allâha taldurursan sen
sevaba döne elünden gelürse zelle bugün
kelâl bulma nigârâ binüm inildümden
behâr u 'ışk ile kızmış durur kelle bugün

610

ol lutfı sâkîyâ ki elüftden müdâm ider

her lahza la'l-i leblerün anı müdâm ider
gözün ki ber-devâm atar gamze ohlarm
minnnet urur yüregüme ya'nî devam ider
la'lün helâldür bana anı haram iden 271
kâfir olur dîninde helâlin haram ider
ne rûhsın ki hûr-ı behiştî cemâlüne
her cân ile ki dünyâya gelür selâm ider
didüm gözüm saka mı durur göz olup ahar
karşuma süzdi câdû gözin ki saJkâm ider,
hüsninde hîç yir olmaya ki bin esîri yoh
Jıâlini da^ıı dâne vü zülfini dâm ider
zülfi habeş çerisini dirdi vü yaşadı
bu mülk-i nîm rûzım alur u şâm ider
odlara ya|îa hâli anun *ûd-ı micmerin
 241

zülfeyni 'anbere tolaşıpdur ki hâm ider

esritdi bini şimdi diler benden esriye
anufl içün yaşı mey ü gözleri câm ider

611
hufte vü hastadur gözün ben ya nicesi sağ olam
gerçi ki yahınam sana senden ırağ ırağ olam
baş ayağuna koyalı gerçi ki dünyâya başa m
şimdi ayağı basmışam ki tapuna ayağ olam
yüregümi gîsûfi içün fetîle 'anber itmişem
tâ ki uzun gicede şem'üfi içün çerâğ olam
zengî gözün içün şehâ çün habeşî durur göfiül
'ayba sayıla mı eger başdan ayağa dağ olam
fürkatüfi ile köynerem vuslatufi ile yanaram
artuğ olur cana hatar niçe ki ben m a ğ olam

612
yine vaktumuzı hoş kıl bizüm mutrib ney ü defdeıı
gine sungıl bize sâkî tolu ayahları kefden
nevâziş kıl bizi sâkî rakîbün sözine bahma
süleymân-ı melâhatsin ne korhuft vardur âsafdan
yiri ger döşek idiben taşı ben yasduğ idersem 272
işigüflde bafla yigrek cinân içinde refrefden
hatun neler yazar cânâ benüm alnumda kim bilür
diyimezem ki bîzâram bu tevrît-i muharrefden
şehâ câm kodum cama vü tutdum gözüne ayah
görelüm ki ne toğısar bu tecnîs-i mutarrafdan
seni ben sevmişem şâhâ vü ölince seviserem
kağan aslan bu bîşede nicesi korha 'af'afdan
sözüm rengin diyü şâhâ egerçi var idi 'ucbum
göreli yüzüni geçdüm bu da'vî-i müzahrefden

613
niçe bir 'ışkuîl ile yana göfiül
ne ola 'akl u cân u ya ne göûül
gitdi koymadı ivde rahtını hîç
Kadı B. - F. : 16
242

dâyimâ sevinür ziyana gönül

çünki kendüligini kıldı fidâ
• neyiçün cân içün yacana gönül
kana kan ise kan durur yüregüm
gerek idi lebüne kana göfiül
bilüfi ile hayâl bağladı ki
düşdi ağzun ile gümâna gönül
evvel ol gitdi vü yine bulmur
nevbet-i âhir-i zcmâna gönül
tutayım tutmayam göfiül cihetin
döye mi tîr ile kemana göfiül

614

gönlüm yine meyi eyledi oda yanasına

la'linden ümîd eyledi kana kanasına
gönlüm nola meyi itdiyise hâline anufi
âdem dahi meyi eyleye buğday danasına
pâlûde kılur kirpügüm ü süci döker göz 273
zâmin olımaz kimsene barmajı banasına
bir sambanufi gönüli afia fidâ kıldum
varmadı göfiülüm dahi sanu sânasına
yaş kızıl u beniz saru göfiül kara gamdan
fikri kimüfi ire vü bu yanu yanasına

615
göfiülüm la'l-i lebiyçün dem-be-dem çün kandadur
nisbetin tahkik idicek lebleriıiün kandadur
tâ ki dem-beste olup gül deste ola yüzüfie
niçe ki yaz gele gülüfi devleti pâyendedür
vasi u hicrânufi ile hoş geçürürüz bu yazı
ebr giryân olur ise süri gül pür-handedür
'ârifisefi afimagıl düni vü sorma yarını
kim hâlini gözede 'işkile pâ-bendedür
zindeyisefi dünyâ-yı mürdeyi terk itgil yara
mürdeye meyi itmeye her ki cihanda zindedür
'âşıkam dînüm budur ki 'ışkdur dînüm, benüm
 243

ben imâmam bana uysun şol ki işbu dîndedür

çün benem anun güneş yafiahlarına müşteri
gamze tîri pes neçün pervîn ile kâbîndedür

616

bu gün gönlüm yine dîvâna geldi

velî 'âkil degül dîvâne geldi
gözüm merdümlik idüp dökdi yaşm
nigârîn yolma merdâne geldi
kanı gîsûsı çevgânı nigârun
göfiülüm gûy olup meydâna geldi
bişürdüm cân virüp vaslufi yimişin
ayırma çün leb ü dendâna geldi
safla yûsuf gibi bî-çâre göfiül 274
öz ayagıyile zindana geldi
ne dâmı 'ışk erine kim düzerler
bizüm yolumuza ol dâne geldi
biz om 'ışk erine saymazuz ki
bu yola cân ile ya cana geldi
ne katre ki olur 'ışkunuza gark
göresin son ucı dür-dâne geldi
saçunı görse müslim ola kâfir
yüzüfi müşrik görüp îmâna geldi
sanâ iy cân niçe bir gele cânum
cânâ gelmekligiyle cana geldi
yüzüne döymedi sığındı zülfe
güneşden kaçıban sayvana geldi

617

yürekde gözlerinün yarasıdur

göfiül höd 'ışkınun bî-çâresidür
uzun giceler içinde bu göfilüm
müselsel zülfinün âvâresidür
didüm zülfi gider hâlüni gösder
didi uzatmagıl yüz karasıdur
gözümden atılur yaşlar sanasın
244

ki şâmun câmi'i fevvâresidiir

gözüm gûşesine gelsün hayâlün
ki cân bu gice size varasıdur

618

boyun serv ü tenün çün yâsemîndür

cemâlün şemse-i rûy-i zemîndür
gönül gireli mihrabı kaşuna
ne ki diler ise hakdan emîndür
emin sorar gönülüm lebleründen 275
om tutma 'aceb rûhu'l-emîndür
gönüli gördi cân zülf inde gamgîn
didi nesin didi 'âlem hemîndür
cihan ger müşteri ola revâdur
çü dilber âfitâb-ı meh-cebîndür

619

nigârâ yine seylâb oldı gözüm

yüregüm kan u dolâb oldı gözüm
göreli çeşm-i pür-hâbın nigârun
'aceb degül mi bî-hâb oldı gözüm
yürekde kalmadı kan leblerün-çün
gözüm kanı dahi âb oldı gözüm
çü devlet oyanuhlara irişür
gözüme hâb hem hâb oldı gözüm
yaşum kanı eger eksildi nola
gözüm dahi çü 'unnâb oldı gözüm

620
gözümi gör benüm garkâb içinde
gönülün dut elin seylâb içinde
gözün çün fitne oldı hufte bihdür
neler kılur cana gör hâb- içinde
göz ile ciğer ile dil ne kıla
gehî ateşde gâhî âb içinde
 245

bu suffada safâ kasdı hatâdur

çü ben yol bulmamışam bâb içinde
kulun 'uşşak içinde ferd düşmiş
nite ki hizmetün ahbâb içinde
varum oynayalum yâr varlığına
bum ögrenmişem âdâb içinde
bu göz yaşında odlar gösdereyim 276
çü gördüm güneşi mehtâb içinde
yüzümde bitdi mu'asfer revâdur
gözüm dolâbidur hûnâb içinde
lebünde gönülüm hâlini gör ki
'acâyib teşnedür sîrâb içinde

621
olmadı begüm çâre devâyile bu derde
eyle yazıluyidi kazâyile kaderde
çekdi gözi ohın yüreği karşu apardum
geçdi cânuma durmadı ohı bu siperde
yazdı gönülinde sanasın hecr bitiğin
nakş eyledi ayrulığı ya'nî ki hacerde
esritdi bini la'l-i lebi meğer anun-çün
ki 'ışkı hevâsı sekir eyledi şekerde
hemvâre benüm sırrumı fâş eyledi yaşum
ol ma'nîyiçün gelmedi göz yaşı nazarda

622
canisin cânuma lîkin sen cânumun canısın
la'l kânıdur tutağun sen şeker dükkânısın
'ışkdur dînüm benüm ol sinün ile râstdur
pes hakikat bahıcah sen dînümün îmânısın
ağızundan teng ü bilünden girândur cânumuz
ne ki canlar çeker ise yolufia erzânisin
cân zenahdânı çehinde özin azıtdı didüm
sana ne geldi özün aldurmagıl mihmânısın
senden özge gönülüm tahtında şâh oturmaya
çün bu ilün hanısın sen hanısın sen hanısın
246

müşteri olmah dilerdi güneş anufl 'ışkma

bah gözi tîrine didüm bil ki bir keyvânısm
zehr ile tiryakı hak cem' eylemiş bir yirde gör 277
vasi u fasi ile cefâna derdüfle dermanısın
sen kamu insân-ı 'aynî olduğufi degül 'aceb
bu'l-'aceb oldur ki sen bu 'aynumun insanısın
ben niçe cân aparam k'ol hazrete ola kabul
çün kamu zirelerün sen iy sanem kirmanısın

623
sebze vü rûy-ı nigâr u nev-bahâr
göfllüme komadılar hergiz karâr
ölülerdür kim diri olmış kamu
ger ulü'l-elbâb isen kıl i'tibâr
ihtiyârum kalmamışdur hak bilür
kılalı göfilüm tapufii ihtiyar
ger ruhun-çün şâh mât olam nola
nat' içinde ben piyade sen süvâr
ol miyânufi ger kenarın bulmayam
bu miyânından niçe kılam kenar
bârı bilüfie viren bârîyiçün
gitmedi bu göflülümden bârî bâr
kim ki tatarına gîsûsınufl
virür ise göfilin olur târ u mâr

624
kanı binüm ile senün ahd-ı vefâlarufi begüm
niçe niçe bu cânuma cevr ü cefâlarufi begüm
leblerüni şifâ diyüp derdüne bağladun beni
dertlü çü eyledüfl beni kanı devâlarun begüm
zülfüfie döndi gönülüm hîç karâr bulmadı
gör ki bu kılca cânuma nitdi hevâlarun begüm
kaddüfie rast diyeyüm oldı muhayyer işbu dil
vakti durur ki irişe cana nevâlarufl begüm
kodun ezel belâsını bizüm ile iy âşinâ 278
şimdi nedür bu cânuma bunca belâlarufi begüm
 247

625
enâr olalı şol servünde dalı
elif kaddüm hevâdan oldı dâli
bilin kıl itdi bârî bârın ağır
niçe götüriser bunca vebali
kan olsun diyimezem leblerine
içer susamışa karşu zülâli
gül-efşânda gözüm oldı dür-efşân
eger bir dem ese bâd-ı şimalî
egerçi ayda bir görmez yüzini
gözümden hâlî hiç olmaz hayâli
tutağıyçün dökerem dür anun-çün
belürdürem leâlîyile alı
saçı sesliyle gözinüfi küşâdı
getürür kayda yüz bin pûr-ı zâli
gerek hind u habeş çîne kaçalar
kaçan ki düze zülfini yasalı
dil ü *akl ile cânı ğâret ider
saçar katı haram ile helâli

626
gönlüm denizi 'işkile taşa ola mı ki
mihrüm dilünde nakş ide taşa ola mı ki
baş itdi çevri yüreği bitdi anun işi
lutfı meded 'aceb kara başa ola mı ki
dirler ki hûbdur velî ahlâkı hoş degül
hoşdan yavuz niçe gele hâşâ ola mı ki
anca döker gözüm yaşı ki ağladı bulid
andan 'aceb meded dahi yaşa ola mı ki
az kaldı ki başuma ire yaş yoluna 279
böyle varursa bir zemân aşa bla mı ki

627
tapuna irişen dîvâna döndi :
seni kâfir görüp îmâha döndi
248

lebünden dem uranlarun neyiçün

kanı suya vü suyı kana döndi
eyâ şâh-ı melâhat dâd senden
depelersin anı kim hana döndi
eger döndiyise gönül tapuna
anı hoş sahlagıl merdâne döndi
egerçi burç u bârû var bu şarda
çü oldı hâtırun meydâna döndi

628
yanar 'ışkun ile dilde kanâdil
boyanmışdur lebün ile kana dil
'anâdildür tanuh inanmaz isen
ki düşdi 'ışkun ile der-'anâ dil
belâ bil cânuma şunı dahi ki
seher-geh nâle kılurlar belâbil
benüm olmaz isen benden ne hâsıl
husûsâ açdı perrini havâsıl
yüzün tedviri içinde mümessel
görürem olısarsın bafia mâ'il
vücûdumı erit hecrüfi odıyla
ki oldur ortahhıda bize hâ*il
senüfi *ırzufiı sanmasam yazaydum
gözümün kamyile yüz resâ'il
zenahdânufida gönlüm çâha düşdi
ne lâzımdur bafia bunca selâsil
şehâ eksükligümden özge yohdur 280
sizüfi tapufiuza hergiz vesâ'il

629
kimüfi ki ola mahbûbı latîf u hûb u narınca
'acebler misin ohşarsa yüzinüfi rengi nârınca
halîfe han u sultân u melik tetgavul u kâzî
fidâ kılur safia özin kamusı varlu varınca
gözüfl içgicidür ahi gerekmez mi afia yürek
gönüli yürek idinsefî anı uş böyle yarınca
 249

anı ki sende ben gördüm kaçan koyısaram anı

kaçar dahi olur isen kovısaram sen arınca
gider yüzden nikâbuiiı ki hüsnün 'âleme düşsün
ne lâzımdur sinün içün bizi taşlaya bir niçe
ne heybetdür ki kılurlar benüm cânuma gözlerün
bafia çek ayruğa atgıl bu yüregümi yarınca

630

yanduğum oda 'ışkufia âhır delîl olur

odufia 'ışk ile salan özin halîl olur
gözüni hastadur ho görürüz hicâb yoh
'illet nedür anı görenler 'alil olur
la'lün içün gözüm ahıdur incü anca ki
seyl olıban ahar işigüfide sebîl olur
nicesi şâhid afilayayum ben 'aceb seni
kimi şehîd yolufia kimi katil olur
zülfüfi hevâya uçduğıçün saldufi ayağa
ma'şûka 'ışk ehli olanlar zelil olur
gözüm yaşı odundan ahar olmaya 'aceb
ol ot ki ol bitüre eger zenCebîl olur
cennet durur yüzüfi ü özüfi hûr-'ayn gibi
agzufi yarı meğer mesel-i selsebîl olur

631
lutfı hasen hulkı hasen hüsni hasen ol hasen 281
elhamdu lillâhi 'llezî ezhebe 'annâ'l-hazen
tâ-be-ebed cân u gönül zülfi yohna fidâ
böyle olur 'âdet-i 'âşık ki ola mümtehan
her gün ü her hafta vü her mâh ile her sâl olur
merdümi bu gözlerümüfi yüzünüze müfteten
nicesi ola dahi lebüni soran iy begüm
kanmaya hayvan suyına kanar ise bir kanan
ben senüfiem sen benüm ol kılma dahi kil ü kâl
inanayım ben safia sen dahi bafia hem inan
250

632
düşiben gîsûlaruna salalı kıl kıla bizi
ne lâzım ince bilün kim dutıban kıl kıla bizi
ne her tatarı zülfinün ki yiter bana bir târı
cemâli devrili yorır çökerdür silsile bizi
gözün diler ise bir dil dile al nişe dilersin
dutalum ki gözün diler neyiçün dil dile bizi
zenah zindanına saldun ne sihr ider yine zülfün
perişan kılmasun hey di çeh-i bâbil bile bizi
nigârâ germ-i sûziyle bini sevdaya nerm itdün
ki bir noktayı gösderdüp düşürdün fülfüle bizi

633
nigârînâ benüm hâlüm sinün ile m u ' a m m â d u r
leb-i la'lüni göreli bu gözlerüm müdemmâdur
göreli ince bilüni gel imdi cismümi görgil
vücûduma nazar kılgıl ki ism-i bî-müsemmâdur
bize bâtın göziyile nazar kıl çünki sende nûr
mezâhirde bu zahir gözi zîrâ katı a'mâdur
eger özgeye zehr ise anun 'ışkı bana tiryak 282
ve ger hâr ise bift şükür ki derdi, bana hurmâdur
cihan gözüme kararur perîşân olalı zülfün
hevâya tâbi' olmahlıh bu gönlüme ne sevdâdur

634
gönül diler ki ire bir karine
yüzüm sarusı afiadur karine
ne âhûdur bilimezem nigârîn
ki olmaz sayd bu şîr-i 'arîne
tenüm micmerde 'ûd oldı çü gördi
yârun yüzinde müşgîn 'anberîne
anufi zülfinde çenberden geçerem
açufi ağızufiuzı âferîne
eger sen la'l kıldufi leblerüfii
hele ben yüzümi kıldum zerine
 251

yüzümde saru vü kızıl ile al

düzeyidüm velî gülsen yirine
dişine dür döker gözüm velîkin
gönül 'ışkı yolındadur nerîne

635
tâ hayâlünden gönülde nakş-ı zîbâ urmışam
iy besâ nakkâş-ı çîn ile ser ü pâ urmışam
mey İcb-i la'lüne özin nisbet eyledügiçün
kanını içmeg içün yüz meşk-i sakkâ urmışam
ırmağı ırmağa yarar göz yaşını yaramaz
âşinâmuz bilür ahır ki ne derya urmışam
bekrîyem çünki gözünden mey çekerem dün ü gün
sûfîyem çünki lebünden kand u helva urmışam
yine 'ışka düşmişem ben sini dilerem sini
yimek içmeği niderem menn ü selva urmışam

636
zülfünün her hamında bin çîndür 283
her çîn içinde bin gönül çîndür
gözüfie uydı gözlerüm çîn içün
biri gül-çîn ü biri dil-çîndür
bize ırahligun ne kıla ziyan
sohbetümüz senünle içindür
dil hatâ dimeye eger dir ise
ki yüzün nûr-ı dîde-i çîndür
ne 'aceb rahmi var hatâ gözünün
ki ohı bu yürekde perçîndür

637
misümüz döndi yine şükür ilâha gümişe
'ışkun ile sanemâ irişevüz güm işe
göfiülüm kuzısı emişe gerek la'lüfi ile
tafirmufi lutfı olursa ne gerekdür em işe
yahdı 'ışkufi beni varlıhda komadı nesne
sanasın bir od idi düşdi nâgâhın kamışa
252

lebi şeftâlûsına karşu yüregüm ditrer

içi yansa kişinün meyi ider olur yimişe
gözlerümüfi yaşı uzun ki komadı yaşsuz
bu od işinde bilürsin gerek olur nem işe

638

döndere ağ yaşlarumı ala reva mı

derdini vire göfiül ala reva mı
benizümi beiizede hazâna benüm ol
kendü yüzin gösdere çü lâle reva mı
bifi gez oda yahdı bini salmadı iksîr
şimdi diler tuta yini kale reva mı
meyli göfiülüfi lebiyile dişinedür 284
'ışk eri ger meyi iderse mâla reva mı
'akl delü oldı zülfüfii görehden
pîr-i haref girdi bu vebale reva mı

639
gözümden ahan yaşlara tûfân niçe beiizer
yürekden olan kanlara 'umman niçe beftzer
göfllüme ki 'ışkun sanemâ kürsî kılupdur
ınanımazam taht-ı süleymân niçe beflzer
yâkût ağızunda göreli dürr-i hoş-âbı
göze gönüle defiiz ile kân niçe befizer
bir şem' alıban bende seni isderem iy dost
sıdkuma benüm dünyâda îmân niçe befizer
derman dilerem derdüfii arturmağiçün ben
lezzetde senüfi derdüfie derman niçe befizer
Ijattufia egerçi yüzüfiüfi sülsini tutdı
gülşende begüm deste-i reyhan niçe befizer
cânuma ki çâh-ı zenaha zülfi gemişdi
insafa gelün yûsuf-ı ken'ân niçe befizer

640
hüsni gözin göfiül ilinde begüm kan yazmış
lebleri üsdine göfiülüm içün kan yazmış
 253

tapdı delü gönülüm kaşları mihrabına çün

gözine işbu hilâli cânı kurbân yazmış
niçe kul olmayayum sana ki nakkâş-ı ezel
geldi şol 'anber ile bir hat-ı reyhan yazmış
hem yine müşg saçundan bilürem k'anı yazan
yazar iken özi yazusına hayran yazmış
zer varakda bu gözüm kıl kalem ile yazusın
ger gözün görür ise bile ki sekrân yazmış

641

her çend ki vaslufi sanemâ aza irişdi 285

çoh var ki senüfi vasluna ol aza irişdi
ser-bâz durur zülfüfi u can-bâz-ı hevâdur
cân-bâzî gözüfi nicesi ser-bâza irişdi
göfiül kuşını câdû gözün avladı şâhâ
ne bahtulu bu kekliği şeh-bâza irişdi
la'lüfie ireli gönülümi buhmazam
gizledi meğer özini çün râza irişdi
bu perdede sûfî nicesi ola bilem ben
çün çeng ile defden yine âvâze irişdi

642
gelüfi ki cümle işikde gulâm-ı şâh olalum
hemîşe der-pey-i deryûze-i günâh olalum
güneşe irmeğe kuvvetümüz eger irmez
mukabil olıbanufi 'aksiyile m â h olalum
saçı hevâya uyıp gitdi göfiül ahınına
kamumuz ana uyıp gelüfiüz sipâh olalum
yüzinde yazdı ki en-nûru fı's-sevâd hatı
gelün odına yanup cümlemüz siyah olalum
safâyile kişi yârı yolma olmamış
icazet olur ise biz delîl-i râh olalum
'azîz olmadı tâ çâha düşmedi yûsuf
zenahda biz dahi şâhâ esîr-i çâh olalum
bu şehlerüfi şehi kullarına çü kuluz biz
cihanda cümle-i şehlere pâzişâh olalum
254

643
tenden seni seven cânı âvâre gerekdür
peyveste kaşun oh ata hemvâre gerekdür
cânı gözüne tutu koyup esrimişem ben 286
rehn ide kişi varlığı hammâra gerekdür
ben haste-i üftâde lebün-çün öleyim mi
lutf eyleye 'attâr bu bîmâra gerekdür
kanlu yaşı idrar iderem yâra gözümden
imza kıla lebleri bu idrara gerekdür
zülfüne gönül vardı ki bir kohu apara
zencîr dahi düzd ile 'ayyâra gerekdür

644
'âşık ki uyar 'aklına dîvâne dirüz biz
yazmazuz anı deftere dîvâna dirüz biz
biz baş ana dirüz ki ana baş kayusı yoh
server diyü her bî-ser ü sâmâna dirüz biz
göfiülüme bir od sanemâ düşdi yüzüfiden
el iledimezüz yüzüfie yana dirüz biz
yüz sırr-ı nihânı ki anı kimsene bilmez
ağız ağız ol dilber-i pinhâna dirüz biz
nicesi cevâb ide bu derdüme tabîbüm
cân derdi diyü çün yine dermana dirüz biz

645
ayah toprağıyam nigârâ hevâdan
zihî bulmışam ben bu derdi devadan
deva derdümüzdür cefâ lutfunuzdur
zîrâ key buluruz vefayı safâdan
gözüîiden nigârâ bizi esrük itgil
ki bilimeyelüm 'abayı kabadan
cânı yile virdük nigârâ saçufi-çün
bulalı saçuiiufi kojıusın sabâdan
gönül bûte kıldum cânı anda yahdum
işüm altun ola diyü kimyadan
 255

646
'akl levhinde ezel kâtibi tâ cân yazmış 287
gönülüm gözi içinde seni insan yazmış
nesh ideyim diyü yâkût hatın hüsnini gör
ki gül üsdinde niçe §îve-i reyhan yazmış
hüccet içün ki ölür sevdügi yohna kişi
vazıh olmahhğ içün bir dahi bürhân yazmış
meh kaşufii sanemâ göfilümi mâhî kılah
beni kurbân sana vü 'ışkunı 'umman yazmış
mazhar-ı sun' durur küfr ile îmân anda
saçını küfr bana yüzini îmân yazmış
bana cevr ile cefâ virdi anun gözi hele
'anberîn hattı eger lutf ile ihsan yazmış
gönlüme yazmış imiş ki tolaşa gîsûsma
lâcerem ol cihetâ cânuma seyrân yazmış
her kişi cânı nolacağın ezelde yazıcah
ben za'îfün canını ortada hayran yazmış
Jıâdim-i hüsnini kâfur ile 'ariber düzcli
göz yolın sulamağa lü'lü' vü mercan yazmış

647

bizi bu 'ışka çalab bî-ser ü sâmân yazmış

bu gönül derdine leblerüni derman yazmış
lebleründen soraram ben ki neçün göz yaşını
leb-i yâkûü benüm üsdüme mercan yazmış
müşkil oldur ki anun zülfine der-bendem ben
başuma işbu kazayı dahi âsân yazmış
gamzesi türkî gözinüfi bu yürekde su komaz
gözüme 'işveleri gerçi ki ' u m m a n yazmış
lebleri kanuma girdügiyiçün münşî-i hüsn
sorılısar diyü târîhiyile kan yazmış

648
bu âşinâ yoluna dil çü düşdi araya 288
anı bu gözlerinün ırmağı kaçan aya
256

su başdan aşdı vü ağzumda kana irdi elüm

sünüge irdi bıçah ez-kafâ-yı hem-sâye
nicesi gamzesine döye gönül ol yârufl
ki fitne yitürür ol göziyile dünyâya
bilinden ayru bizüm 'ayşurfıuz hayâl iledür
lebinden ayru geçen 'ömri dil hiçe saya
kimün ne takati var rûmda çü zülfeyni
habeş çerilerini sağa sola yasaya
yayın kodı kalem aldı eline tîr-i felek
çü urdı câdû gözün elini oha yaya
kıyâmetün günidür 'ışk-ı dil ki düşdi ana
ne iltifat ide ayruh oğula a t a y a '

649
dilberâ onulmadı gönlümde gamzen yarası
bulmadun mı hufte gözden ayru dil oyarası
zülfüne didüm açıl ki hâlüni görsün gözüm
derledi yüzi hayadan didi ki yüz karası
'arza kıldum gönlümi hüsnine didi bu nedür
'âşık-ı miskin didüm gîsûlarun âvâresi
cân sanurdum la'lini göftlüme sordum bu nedür
didi ki cânum degüldür illâ cânum paresi
'âşık u ma'şûk arası sehl ola ihlâs ile
gönüle câyiz degüldür aralıhda arası

650
olalı zülfün senün 'anber-şiken .
cân-ı miskin anda kılmışdur seken
hüsnünüîi vasfına çün pervane yoh 289
şem' gibi yanmışam ender-legen
kim perîşân kimi ditrer göreli
hüsnüfii şimşâd u serv ü yâsemen
hüsn ü hulk ile melâhat görmedi
kimse tapufidağı gibi encümen
'ışkuma binüm ü cevrüfie senüfi
oldı mîzân ay u güneş merd ü zen
 257

saçufiı, tağıt ki bu cana meğer

bir nefes ire zi-etrâf-ı yemen
çîn ü hindüfi müşgiyile 'anberi
zülfüflün bir kılma olmaz semen
'âşık öldürmek degül midür kubh
iy sözi mevzun ü iy vechi hasen
varlığına varlığum kıldum fidâ
dil diline cân canına ten-be-ten

651
nigârâ gül yüzüfie karşu lâle deste gerek
göftül ki zülfüni sever şikeste beste gerek
çü ağzun ile bilüîi bini hîç kıldı hîç
hitâb bafia neçündür 'itâb heste gerek
gözün diler ki bize tevbe vire 'ışkından
egerçi ki ben ayığam u tevbe meste gerek
sabah yüzüfii gördüm ü fâl dutdum anı
seni seven kişi fâlı şehâ huceste gerek
diler gözüm Ici kıla kanlu yaşı pâlûde
kanı içinde hayâli yârufi nişeste gerek

652
cânmı cana virmege yürek içinde cân gerek
yüreği kani su olup gözleri suyı kan gerek
kavs kaşında gözleri bedr ile hoş kıran ider 290
illâ budur ki göfiülüm anda sâhib-kırân gerek
gözi yüreği kanadur ben lebini kanadayım
çünki şerî'at ol durur ki kana yine kan gerek
yaşlu göz ü saru befiiz kanlu yürek ü od ciğer
yitmedi mi yâra ki dir ki sevüye nişan gerek

653
ta'âla'l-lah ta'âla'l-lah bu ne lutf-ı ilâhîdür
bu göfiül mülki ilinde ne tâc u taht-ı şâhîdür
diyimezem ki güneşsin kaçan diyem ki aysın sen
çü varlıh varlığı zâtufl bu 'âlemde kemâhîdür
Kadı B. - F. : 17
258

gönül ya'kûbına nola eger yûsuf olasın sen

ki saçundur resen cana zenahdânun ho çâhîdür
dilerem vâhî olmaya benüm ahum içün ahum
hezârân âh âhumçün ger olursa ki vâhîdür

654
'âşık gerek ki hîç ser ü sâmâna kalmaya
bu yolda başını saya samana kalmaya
yârı lebine kana kanı dökilür ise
maksûda cehdin eyleye vü kana kalmaya
dünyâ nedür ki söyleyeler âhıret dahi
cânânı isdeyen hele bir cana kalmaya
cânun visâlidür ahi dirlik didükleri
bu nükteyi bilen leb-i hayvana kalmaya
cânân visâlinün nemi bir cana kim uya
yaşdan deniz gerek ide 'ummana kalmaya

655
'âşık ki oynayımaya canını hâm ola
virmese ay varın güneşe nâ-temâm ola
geh zülfi tağıdup gâhî saçını dirmese 291
ehl-i tarîkate nicesi subh u şâm ola
ger şâh ola nola gönül ilinde ol gulâm
sultân iken bu cân hele ana gulâm ola
sen öz özüni sı vü nigârun odına yah
taş çün sına vü gör oda yahıla câm ola
kimde ki varlığı karışa kalb ola yakîn
sâf ol durur ki 'âşık-ı mâ-lâ-kelâm ola
uydurmışam nemâzumı gözüne iy nigâr
uymamağ ola mı çü gözün tek imâm ola
kanum haram iken çü afia kılmışam helâl
vash helâfiken ne revâdur haram ola

656
niçe niçe yahılam ben tuzuft ile çelebi
güneşi isdemeyem ben yüzüfi ile çelebi
 259

ne kahr-ı kahire gerek ne mısr ısrarı

şeker yiter bu cihâna sözün ile çelebi
bana ne şems gerek gündüz ü ne ay gice
ikisi dahi benümdür özün ile çelebi
cefân çohdur u lutfun cânuma katı az
çohuna nola döyeyüm azun ile çelebi
hatun berât kılur cânumuza kim yohdur
hezâr cân u dili bir yüzün ile çelebi

657

nev-rûz u nev-behâr irişdi ki câm içem

işbu cihan içinde müdâmı m ü d â m içem
aşüfte sünbüUyile nergisleriyle mest
la'l-i lebiyle bâde-i mâ-lâ-kelâm içem
ben 'ışkı puhtesiyem eger sûhte-i dilem
lebleri yâdına nola ger bâde hâm içem
kanum harâmdur ana vü ol helâl içer 292
ben dahi hem surâhî kanını h a r a m içem
iy hızr leblü nola çü bende skenderem
ger şerbet-i hayâtı derûn-ı zulâm içem
pervânesüz bu 'ışkun odına ki girmişem
tolu ayağı nola eger iy gulâm içem
yüzünle zülfün içre göreli tutagunı
boynuma vâcib oldı ki her subh u şâm içem

658

niçe bu yüregüm kanı aha ahıdanı kanı

şimdi gözümden su ahar yüregümün kanı kanı
cân ile 'akl u gönüli dilber apardı çoh durur
şimdi tenüm durur 'aceb bu tenümün cânı kanı
yüreği yazmadı gözüfi yazuğa yazdılar anı
sehl ola oha oh dirüz bul ahi demreni kanı
ben seni göreli özüm sende yitürmişem şehâ
sini kaçan ki buluram buhmazam beni kanı
yâr bafia 'itâb ider ben afia 'özr iderem
'özr ü 'itâb bir imiş diyüp işideni kanı
260

659
nigârâ nişe döndürdün şunun gibi y,üzi bizden
menüm tek 'âşık-ı bîçâre-i aşüfte 'âcizden
izüni basa yoruram ola ki ele giresin
izüni dahi severem ki ayruhsıdur iz izden
size bizden kamu varlıh çekürge ayağınca yoh
cihanda ben süleymânam karınca ger gele sizden
hayâlün bende şöyledür ki kan alur olur isem
üşenürem kan alıcı seçimeye sizi bizden

660
saçunı bilürem şâhâ ki bu gülşende reyhândur 293
yüzün güldür ü gözlerün 'acâyib nâ-müselmândur
gözünün gûşesinde dil konuğ oldıydı bir gice
komadı ana 'akl u cân apardı ya'nî mihmândur
gözüft cânuma derd idi lebün derdümi arturdı
ki ya'nî sormağa vardum ki ol derdüme dermândur
güneş yüzünün üsdinde hilâli kaşı gösderdüü
ki bin 'âşık benüm gibi begüm ol 'îde kurbândur
begüm ve'n-nâzi'ât-i zülf çün kılur bizi beste
nidelüm şems yüzüni eger sûre-i rahmândur

661
sinün gibi bir şâha dahi irmeye kimse
sinüii gibi bir hûba gönül virmeye kimse
dil gîsûlarun silsilesi bağlusı olmış
delü degül ise anı kurtarmaya kimse
zî-lutf-ı ilâhî ki senün gîsûna girmiş
bir kılını müşg ile anun burma:ya kimse
cân ile gönül aldun ise şöyle mi kıldun
anları ki dünyâda dahi yirmeye kimse
gönce gibi gülşende dahi bâd-ı hevâya
gönlün yahası düğmesini kırmaya kimse
biz varlığı çohdur ki mezada biribidük
ma'şûkadan özge ana hîç irmeye kimse
kaçan ki gişi gülşen-i vasluna irişe
şeftâlû vü gül dire dahi dirmeye kimse
 261

662
anca ben la'lün ile yidüm emek
illâ ol bilmez imiş nân u nemek
sana mı kaldı cihanda kan içiş
bana mı kaldı cihanda gam yimek
ben semender kıluram oda gönül 294
sen kılursın yaşuma bini semek
yüregümi dem kılupdur leblerün
illâ dökilmege bulımaz demek
sen ne gişisin ki denizdeyiken
hâlî olımaz tapundan merdümek

663
hemvâre gözüm yaş ile garkâb olur ise
olmaya 'aceb dil kanı ger âb olur ise
dirile yüzümden niçe gereg ise 'asfer
bu gözlerümüfi yaşına sîrâb olur ise
yürek kanı ger suya döne olmaya 'aceb
işbu gözümüfi yaşları h û n â b olur ise
benden ne eser buhna bu dünyâda billah
bu resm ile gözüm yaşı seylâb olur ise
yüz hasret ü bin hayret ile derdi gönülde
vardur aparayum size ger bâb olur ise
bu gice umaram ki görem düşde yüzüfii
düşde görürem bu düşi ger hâb olur ise
böyle ki gözüm yaşı kılur yüz gümişin zer
gey san'at ola kimsede tîzâb olur ise

664
cân kurtıla mı kara gözüfiden
göfiül ne özin kara gözünden
kararımaya cihanda şol dil
ki özini kurtara gözüfiden
'ışkufi ile zerde sikkesini
yüzümde gözüm ura gözünden
yüreği kebâb idüp yirüz biz
262

tâ içevüz aş ara gözünden

senden yaramayalar gönüli 295
bunca ki görür yara gözüfiden

665
gözüm ahıdalı yolufida kanı
tapundan bir vefâ bulmadı kanı
gınâmuz olmayısar sohbetüfiden
ki nâzükdür gavânîden eğânî
kulağum dür sözünden işidürse
bu a'yânumda göresin me'ânî
leb ü yüz göz ü kaş gîsû ayağ el
nemâzumda durur seb'-i mesânî
benüm cânum cânuna muttasıldur
ya neyçün cânîsin iy yâr-ı cânî
sözi şîrîn dimek gerek lebiyçün
çü oldı husrev-i hûbân zemânı
sığınsun gözlerünün gûşesine
cihanda dileyen emn ü emânı
gözüm la'l ü dilüm dürler dökerler
senüfi yolufia yağmadur dükânı

666
cüz sûz dahi 'ışk erinüfi pîşesi yohdur
ma'şûk iledür vasi ile endîşesi yohdur
gönüli diler ki göfiüliyile kıla bir
çünki taşa oğradur anı şişesi yohdur
merhem diler eyleye benüm göfilüme lutfı
ol rîşe ne çâre ki anufi rîşesi yohdur
mestâne gözi zülfine sıdur göfiülümi
aşüfte bilimez mi der ü bişcsi yohdur
kurtılmadı göfiül kuşı şehbâz gözinden
bîçâre niçe gizlene çün bîşesi yohdur
kirpügiyile gamzesi deldi yüregümi 296
iv düzdi anı özine ger tîşesi yohdur
la'l-i lebinüfi nûşı ki dirlik suyıdur ol
depeledi bini nola ger nişesi yohdur
 263

667
toldur ayağı sâkî vü an-gâh be-mâ dih
hele nola allâhu latîfun bi'ibâdih
ben sâfîyem u safî içerem hele 'ışkı
tû cân-ı men ez sâf bidih bâz riyâ dih
ben şehriyem şehr dilerem göfiülinde
yohsa bana her kulha şâr ola vü yaha dih
yitürdi gözi göfiülümi zülfi içinde
didüm safia gereg ise dünyâda nâ dih
ben afia velîyem ki velîler sever am
bu 'ışka 'adû olana sen dahi fena dih

668

sevdüm seni ben ayıd ahi tedbîr nedür

hîlefi var ise ayıd ahi taksir nedür
vaslufi bu cânı kim ölüdür diri kılısar
çün hayr durur bîhûde te'hîr nedür
fursat var u mevsüm hoş u eshâb muvafık
kim ne biliser tafila ki takdir nedür
hançaru baharsam sanemâ sini görürem
billâh di ahi bu düşe ta'bîr nedür
zahirde ikidür biri 'âşık biri ma'şûk
bâtında ikisi dahi pes bir nedür

669
tevbeden perhiz kılmah 'ışk erine pîşedür
yârı hoşnûd eylemeklik göfiline endîşedür
cevr taşını atah kan ahıdur gözlerüm 297
nicesi döyiser idi bir göfiül ki şîşedür
yil perîşân itdi zülfüfii tolaşdı boynufia
bu keşâkeşden mazarrat hem yine dervîşedür
şol güneş yüzüfide yalguz hâl-i 'anber göreli
bellü bildük ki kara gün dünyâda bî-hîşedür
cân u göfiül azışup zülfüfide bile düşdiler
çoh sa'âdet buldılar yüz rahmet ol azışadur
264

670
niçe ki bu şu'arâ zülf ile hâli didiler
nûrım görmeyiben anları hâli didiler
lebine nokta didiler bu gümân idi yakîn
bilini benzediben kıla muhali didiler
kaşların kavs-ı felek didiler ise ne ola
vesme-i nîlisine tîr-i semavî didiler
hüsnini lutf-ı ilâhî diyü anar anlar
gönülüm 'ışkıyiçün hükm-i hudâyî didiler
bedr ayı nisbet iden yüzüne eksük dimiş
güneşün nakşını tapunda ribâyî didiler
derd ile yahdı vü hem göfiülümi câdû gözi
la'l-i leblerin anufi cana müdâvî didiler
'akl u dilden ağızı vasfını sordum ben dün
diyimezüz bize teng itdi mecali didiler

671
zî-tal'at-ı mevzun u zihî hûb şemâ'il
ki gelmiş ana hilkat ile hil'at-i kâmil
bu hân-ı melâhat ki çalab anda dökipdür
mahrum nicesi kalısar dünyâda sâ'il
ma'şûk ile 'âşık arasında neşene yoh
bir ism ile bir cism durur ortada hâ'il
göz yaşı befiiz sarusı vü cism nizârı 298
yitmez mi 'aceb 'ışkumuza bunca delâ'il
sensüz bana zehr ola şehâ şerbet-i hayvan
tiryak ola la'lüfi yolına semm-i helâhil
devri yüzüfiün oldı bu gözümde mümessil
göfiülüm olalı sanemâ 'ıskuna mâ'il
hattun yazalı göfiülüme yarhğ-ı hanı
var lutfun ümîdi ki ola hâlüme şâmil
gözlerüme gözikmiye bir noktaca 'âlem
sâ'idlerüfii kılur isefi bana hamâ'il

672
senün 'ışkuiidan özge nola hâsıl
ki ol bakî durur özgesi zâ'il
 265

sözün dilümde kulağumda sözün

gönülde 'ışk u boynumda selâsil
cemâlün bâğ u zülfün zağa benzer
'izârun ağı çün perr-i havâsıl
hayâlüne şehâ müstağrakuz biz
gelürsen topuğuna tah halâhil
hırâmân yöridügüni severem
velîkin korharam kopar zelâzil
hezârân cân dilerse ol fidâdur
bihamdiUâh muvâfıkdur mu'âmil
gönülde niçe kala sırrı mektûm
çü 'ışkı odı oldı bafia şâmil

673
zülfüfide şehâ 'ışk eri âvâre gerekdür
terk eyleyiben çâreyi bî-çâre gerekdür
anca araya göfiülümi zülfi içinde
ki terk idüben anda kala ara gerekdür
yüzini seven döymeye gözine gerekmez 299
bir gül dileyen sabr ide yüz hâra gerekdür
'akl u dil ü can aldı gözi vü kılur inkâr
ma'şûka ki şûh ola ez-în kâre gerekdür
câdû gözi gamzelerinüfi ohlanyile
insaf vire hayder-ı kerrâra gerekdür

674
servüfi sala özge gişiye saye reva mı
gün ki geçe sinsüz 'ömüre saya reva mı
yohsul ile baya dahi takat komaya ol
yohlu kıluban cümlesini baya reva mı
alnufila yüzüfi ta'ne ura güneşe aya
kirpükle gözüfi esride vü aya reva mı
gamzesi benüm yüregümi yaraladı vay
vayum ile dilber ki bula vâye reva mı
ben oh diyiciyem hele şol oh ile yaya
ol aldayıban her yahaya yaya reva mı
266

odun gibi hecri odına İcaya tenümi

ol gevdesi nesrin yüreği kaya reva mı
süd yirine 'ışkını içürdi bana dâye
ol vaslını özgelere adaya reva mı

675

tûbî kaddün ile hak servi hırâmân yazmış

bu seri hüsnüfi ayağına yasaman yazmış
'işveleründen umaram sanemâ göre yaha
defter-i medhi ki şol hüsnüfie selmân yazmış
göfiüle irdi nişan nicesi isdemeyeyüm
zer varak üsdine bu ah ki şol kan yazmış
gözümüfi kıl kalem ile yazusın zer halde
döymedi la'l-i lebi k'anı zenahdân yazmış
dil zenahdâna eger düşdi te'essüf kılma 300
dutalum yûsuf idi hak afla zindan yazmış

676
hîç kişiden 'ışka inkâr olmadı
kim ki bâzâr ise bîzâr olmadı
iy sabâ depretmegil zülfi kılın
dahi cân oynamağa câr olmadı
eyle ki bu dâr-ı dünyâda benem
devr içinde dahi deyyâr olmadı
'adi ile vîrân dahi âbâd olur
zulm ile dünyâda bir şâr olmadı
la'li nûş u kirpügi bir nîşdür
gül dahi 'âlemde bî-hâr olmadı
eyle esritdi gözün cânumı ki
hâcet-i dükkân-ı 'attâr olmadı
yahdı gözüfi yıhdı 'ışkufi gönlümi
leblerüflden bafia bir yâr olmadı
iy gözi derdi sepişken dünyâda
gözüfii kim gördi bîmâr olmadı
hüsn ekilse 'ışk bitürür göfiül
lîkin işbu şehre mi'mâr olmadı
 267

çoh frenge ahdi hindû çerisi

zülfi gibi ceyş-i cerrar olmadı
kerr ü ferrâr oynıdur bu dünyâda
'ışkı kerrâr oldı ferrâr olmadı

677
izüö gubârını şâhâ gözüme kıl sürme
velî bu devleti bize visal içün sürme
işigün itlerinün râzıyuz sa'adetine
alan devlete irüriben bizi sürme
güniler ise hayâlüfi tenümde kuşça cânı 301
kemendi zülfüfie bağla gereg ise sürme
cihan çü hâlümi bildi içümde od yahıban
gözüm yaşın ahıdup befiizüme kan sürme
gözüfide merdüm-i 'âlem çü mest-i sâgardur
reva mıdur ki delü göfiüli kılur sürme
taş ile demür arasında od 'aceb olmaz
'aceb gereg ise yüzüfii yüzüme sürme
nesîm ayağı tozım getürdi kanlu göze
didüm ki sürme-i hâs oldur işe sürme

678
vakt-ı seher ki gözlerüfi atdı yüregüme seher
dilde cefâmuzı hatufi yazdı çü nakş fî'l-hacer
nûh gibi bu gözlerüm defiize gemi eyledi
el götürip muhalife didi ki rabb-i lâ-tezer
ney-şeker oldı boyufi u gül yüzüfi ü lebüfi şeker
şükr ki virdi hak bafia ol ikisinde gül-şeker
gerçi sözi tavîl ider kâmetinün kıyameti
lîk kılur tutahlarufi gelecimüzi muhtasar
ben niçe per bırahmayam sünbüline gîsûsıfiufi
sûsen ala eline tîğ gül duta yüzine siper

679
dak tutmagıl reva degül âhır bu mestüfie
çoh cevr itmegil sanemâ büt-perestüfie
268

sındur gönülümi velî zülfüne bağlagıl

kimdür ki beste olmaya sinün şikestüne
esritdi bini ayağun ahsent ayağuna
sâ'idlerüii depeledi şâbâş destüne
zülfüfi ağını dirşür ahi 'ânzufiı aç
ne kaldı ki düşürmedüfi anı bu şestüfie
bilüfi ile yogam velî bârıyile tağam 302
nîstün ile nîst oluram u hest hestüne

680
gözüfi yaraladı bizi tîr ü keman ile
ağzufi depeledi yine bizi gümân ile
ben bu zeminde şöyle bilürem ki gelmeye
sinüfi gibi nigâr dahi hiç zemân ile
îmâna kasd zülfüfte hay di reva degül
gîsûfi ihne girdi göftülüm âmân ile
gördüm seni vü sini severem seviserem
ben söyliyemezem sözümi tercüman ile
la'lüfte cân virürem ü göftül tutukuram
nitdüft ki satmaduft anı bize zaman ile

681
bâd-ı seher ne dir 'aceb bilemezüz bu bülbüle
ki nâgehin anuft ile gülşene düşdi gulgule
bülbül ifiiler ü velî gül güle karşu hoş güler
gel gülşene iy ehl-i dil eyle teferrüc gül güle
ne didi ayağa lebüfi cür'a işitdi ola mı
düşdi sürahiler bu dem ol sebeb ile kulkula
mevsüm ol u muganni bu 'ışkı o niçe vasf idem
sâkî-yi sîm-sâk sun mül bize salma mülmüle
lebleri mısrufi şekerin ğârete virdi şûr ile
befileri odlara düşib ta'neler urdı fülfüle

682
'ömrüm sanemüm gîsûsı yâ rabb medîd it
benden anı ayru dileyenleri kadîd it
 269

ben 'îd iderem her gice gîsûlanyile

değnek gözi bizden dilegüm ol ki ba'îd it
âzâd degül bendeyi kıl hizmete makbul 303
andan girü sultânları kullıhda 'abîd it
ben sana dil ü 'akl ile cânı biribirem
sen dahi nola bana hayâlüfii berîd it
cân 'ışkı ziyâd oldı vü dil derdi hezârân
didüm ki tavîl itme sözi 'ışkı ferîd it
nermem sanemâ gamzelerüfi ohına çün mûm
sen cana yarasını diledükçe şedîd it
kim diler ise ki mütevahhid olam andan
sevdügi canından anı sen tîzde vahîd it
ger diler isen ki ola mahmûd-ı 'avâkıb
niçe ki elün yiter ise f i'le hamîd it
islâma dökildi çerisi gîsûlarufiufi
cân u gönül ana tolaşurlarsa şehîd it

683

olursa zühre bize müşteri bu gerdişde

reva durur ki bizüz 'ışk içinde verzişde
benüm cânumı vü benüm gibi bigüfi cânmı
kabul ider velî değmez kılma erzişte
birişte oldı vücûdum hevâsı odıyile
egerçi hîç durur gerek oldı bir işde
lebini düşte görürsem özümi unıduram
'aceb niçe ola hâlüm görür isem dişde
yüzümde sikkeyi altuna urmayınca ben .
u n m a d u m adumufl sikkesini gümişde

684
'ışkufi nigârâ göfiüle cânî degül midür
cevrün benüm bu cânuma cânî degül midür
dükkân kurdı la'l-i lebün canlar aparur
yâkûta cân alur nişe kânî degül midür
cennet durur yüzüfi şehâ şeftâlû dilerüz 304
şeftâlû yimişi nola dânî degül midür
270

kişinde 'ışkunun sanemâ tîr olmışam

kurbân olam kaşuna kemânî degül midür
ben çoh durur ki 'ışkun içün cânı virmişem
la'l-i lebün hayât-ı emânî degül midür
la'l-i lebün ki hücresi gey muhtasar durur
ben soraram serây-ı me'ânî degül midür
her çend yıhdı gönülümi gözi gamzesi
'ışkı serâyına yine bânî degül midür
zülfüiî hayâli yahdı şehâ gönülümde od
başumdağı 'imame duhânî degül m i d ü r
ben leblerün sırına kul oldum 'ayan şehâ
sırrum benüm lebünle 'ayânî degül midür

685

biz senün 'ışkun odından yanaruz

biz senün la'l-i lebüfiden kanaruz
sen şekersin şöyle ki varsın nola
ger şeker-hânaya barmah banaruz
niçe ki ayru olavuz tapudan
biz bizi yine senüfile sanaruz
ölürüz lebün durur âb-ı hayât
câyiz ola mı tapufia tanaruz
gözlerüfi gamzelerinden her zemân
'akl ile göfiül kamumuz kanaruz

686

gözüfi 'aceb sanemâ niçe bir apara göfiül

ya niçe 'ışkufii basara bile yara gönül
cihan göfiülümi görüp figân u zârî kılur
meğer ki gül bedenüfideki seng-i hâra göfiül
cihan karara gözüme göricegez saçufii 305
nicesi tende tura bile bir karâra gönül
göfiüli göz oda yahar anufi içün gözümi
niçe ki uyımağ isder ise oyara göfiül
göfiülümi görürem gözlerüfi içün tolu kan
ki nâr-dâne bişürür meğer humara göfiül
 271

687
öldüm yolma anun bilmezliği nedendür
candan tuzağ eyler ilmezligi nedendür
dökdüm gözüm yaşmı yoluna gice gündüz
lutf ile anı bir dem bilmezliği nedendür
dil diledi gözi ki dileydi meğer anı
ben cânı bile virdüm dilmezligi nedendür
kıl kıl kılı saçınun diledi ki kıla kıl
işbu tenümi binüm kılmazligi nedendür
bilimedügüm bildüm ildüm saçına anun
bilmedügin bilimez bilmezliği nedendür

688
apar gönlümi şâhâ gözün ile
meni tek taze kılgıl yüzün ile
yüzün gündüz durur saçun gicedür
giceyi göreyüm gündüzün ile
al âyine ele gör anı nedür
begüm insafa gel öz özün ile
lebünden söz nigârâ niçe çıhdı
gümâna düşmişem ben sözün ile
odağunı yalunuz sevmezem ben
severem binün ile yüzün ile

689
'ışkun var ise cehd idü mahbûba irişdür 306
görürse gözün sa'y idü bir hûba irişdür
mecnûn olıban leylîni kovu gice gündüz
'ışkunı bana sabrunı eyyûba irişdür
ben hâcibüiii severem iy şâh-ı zemâne
sen salma hicabı anı mahcuba irişdür
sen yûsuf-ı devrânsın u ya'kûb-ı zemân ben
pîrâhenünüii tıybını ya'kûba irişdür
'aynüm sanemâ kalb ise çün saldufi odufia
hayf eylemegil sikke-i mazrûba irişdür
272

690
niçe niçe zülfün içün sanemâ kıl olam ince
niçe va'deler kılurdufi bana gönlümi alınca
ayağuna dökerem ben taru gibi yaşlarumı
nazar itmezem ana ki beni redd ider birince
bu nicesi gamzelerdür ki ben ana oh diyeyüm
yüreğe birisi degse iverem yine urınca
ne 'aceb narince şîve ki kaçan ki anı gördüm
befiizüme bahan aydur yüzi befizemiş turunca
cân anuii saçı piçine çü girince ölür idi
nola ger tolaşdıyise ol arada bir girince

691

kana boyandı yüregüm suçı nedür soraram

.lebüfiden afia şifâ sun ki afia cân sunaram
yüzünden özgeye neyçün baha gözüm çün yoh
nazîr dünyâda safia egerçi bâ-nazaram
hezâr cân aparursın ki bir nazar kılasın
velîk bifi cânı ben yoluna bire sayaram
hayât şerbetidür leblerüfi ü ben teşne
çü girmez ol ele hasret ağusına kanaram
göreli zîr ü zeber zülfüfii perîşânam 307
velî hemîşe boyuna tolaşmağı severem

692
diler isen ki göresin ayı ne
gün toğıcah elüne al âyine
yohsulma bayına bu 'âlemün
ger yüzüfii gösderürsen bayma
sanma kim sayma alduğı göfiül
zülfinüfi zîrâ k'irişdi sayma
göziyile mest olan gönül kaçaiı
ki yiye gamzesi ohm ayma
 273

693
zülfiyle hâli olahdan dâm ü dânesi
cân u dil oldı 'ışkı kuşı âşiyânesi
nat'-ı cihanı şeh ruhi tar itdi cânuma
ivleri tutdı kalmadı cüz mât hanesi
gamzesi dil diler ise dilerse sehl ola
ne nesne ola cân dahi bunda yacanası
sevdalar ile oldı perîşân bu gönülüm
hammâm içinde tolaşalı zülfe şânesi
gönül ilini tutah sen küUî yanmışam
yanmag budur ki kalmadı hîç bende yanası

694

bürka*-i zülfi gözüme gör ne hicâb gösderür

la'l-i lebin şerâb ider bağrı kebâb gösderir
Jeblerinün emin gönül dilediyidi em didi
dürr ile dutdı la'lini hüsn-i cevâb gösderür
gözüme hâb l^âb olur gözlerüni göreliden
yüregümün kanını göz karşufia âb gösderür
zülfi ki pîç ü tâbdur bir yazuyidi alnuma 308
defter-i 'ışk elindedür 'akd u hisâb gösderür
göz odıyile göz yaşın gerçi ahıtdı çoh zemân
lîk hevâsı dilberün anı türâb gösderür

695
apardı benüm göfilüm bir dilber-i mestâne
boynına tahıb zülfin ileddi şebistâna
sâ'idleri gösterdi cânuma yed-i beyzâ
andan beri bağlandum ben 'ışk ile destana
merdümlik idüp gözüni saçalı sâfia incü
ben dahi kuşanmışam uş 'ışkufia merdâne
göfiül topmı saldum çevgânma zülfüfiüfi
kimün var ise 'ışkı uşda gele meydâna
göfiülümi salmagıl ç u h u n n a efiegüfl
olmaya düşe nâgeh yûsuf yine zindana
Kadı B. - F. : 18
274

'ışkun odına yanup ben nûr olayım küllî

'ışkunda eger hacet olur ise burhana
sevüp seni biz bizi gark eylemişüz sende
islâma irişmekçün virdük dîni îmâna
hattufia didüm müşg-i la'le ne aparursın
karınca meğer tuhfe irürdi süleymâna
tuz denizi gördüm ben şol hüsn ü cemâlünde
gözümden irüreyim yüz katreyi ' u m m a n a
ben 'ışk ile tolaşdum gîsûlaruna şehâ
yohsa göri dururam bin dâm ile bir dâne
her gişi bu 'âlemde bir nesneye adanur
ben gişi ana direm ki 'ışk ile adana .
ma'şûkayile 'âşık her biri adanurlar
kim lutf u cemâl ile kim hulk ile ihsana
zülfün azıdur göfili 'ışkufida velîkin hem
el tutıcıdur ğâyet 'ışkufi ile azana

696

sâkî tolu sun ayağı ki rûze degüldür 309

bu 'ömr becüz mühlet-i deh-rûze degüldür
sîret severem surete yohdur meyelânum
bezmi dilerüz maksudumuz kûze degüldür
merkeb var iken cehd idü ma'şûkufia irgil
hîç kimse ecel tâzîsini üze degüldür
eblak atına işbu cihânufi inen uyma
ki meyi ide ol karaya ya boza degüldür
bu fasida ki gül yohna yahıla bülbül
kimüfi göfiüH sâz ile bir söze degüldür

697
demîde oldı yir üsdinde yine sebze begüm .
kıyameti göze göz görü bah bu remze begüm
ne var adum yoğ ise 'ışk içinde rüknem ben
hurûf-ı ebced içinde nite ki hemze begüm
nigâr gamzesi ohına hîç yürek döymez
egerçi rüstem-i destan 'alî vü hamza begüm
 275

cemâl tondur u şâhâ tırâzî tapundan

cihanda görmedi hüsni gişi bu tarza begüm
lebün ki yâdı hoş olsun ağızı berk durur
nefir gamzeleründen kuşandı gamze begüm

698
bu ne hüsn olur ne boy ne sin begüm
hûrî misin ya perî nesin begüm
servi boyuna niçe teşbih idem
ya güneşi yüzüne nesin begüm
dünyâda bir lahza olursan binüm
kim sayar bir çöpe ifnasın begüm
boyamışsın kanuma hod elüîii 310
barmağuila urma hmnâsm begüm
altuna döndi yafiağum göreli
gümiş alınufida mînâsın begüm

699
yüzi gül gîsûsı 'ûd-ı kımârî
yiter oyna bizüm ile kımârı
lebüft tolu virür esrüge ayah
gözüft oha tutar miskîn h u m â n
niçe tatarı zülfüftde ki gördüm
giriftar eylemiş yüz bift tatarı
bir od urdı şâhâ 'ışkuft göftülde
kı çıhdı göklere anuft b u h â n
severem vaşluftı hicrânuftı hem
ki gül seven gerek ki seve h â n

700
müşg ile bağlamış saçuft ay yüzüfte girih senüft
dök saçuftı ki dökile şâh tenüfte zirih senüfi
bifi zih ü yüz bifi âferîn kopa cihanda bî-gümân
ger kaşufiufi kemanına düşer olursa zih senüfi
sen şeh ü biz gedâ kulufi 'ışkını safia bağlamış
bizden olursa bifi yaman umaruz ola bih senüfi
276

meh keh olur ki tâ meğer am apara kehrübân

ben kim olam ki kurtılam cümle kih ile nıih senün
la'l-i leb ile serv-kad câdû göz ile gül yanah
dimezem olmaya ola söyleyeyüm mi ih senün

701
gönülümi aparanun kirpügi ohm bulmışam
niçe ki ol diler ise ki bini olam olmışam
gözleri uyımış iken kirpügi ohlarını ben 311
anca yidüm cigerüme k'uyır iken oyanmışam
kanuma kanalı gözün kanmadı hiç susalığum
gerçi ki ben tutağunufi bunca kanma kanmışım
gîsûlarufi kılı gibi yiridür inceler isem
özgeyile visal içün ger sanuları sanmışam
ben yemene yemen direm zîre ki 'ışk pdıyiçün
ol yafia derdüme deva isteyüben emenmişem

702
'ayn-i fitnedür 'ayan esrük gözi
kandi sindürdi anufi şîrîn sözi
toğmağını batmağını güneşüfi
ahsenü'l-vech ile gösderdi yüzi
ol güneşdür niçe olmaz muhterik
her k'afia oldı mukârin yılduzı
ben ol oldum vasi ü hicran kalmadı
toğru işid uş sözüfi azı özi
cân burâk-ı himmete binmiş durur
yir yüzinde olmaz ol atufi izi

703
nidelüm çü vasfı sığmaz bu 'ibâretüfi içinde
yine biz harâb olalum bu 'imâretüfi içinde
dil ü 'akl ü cân ile ten kamusmı oynamışüz
gel ahi yaz assımuzı bu hasâretüfi içinde
bu gözüm defiizine bah dahi yüregüm hâlin gör
ne çeker firâkufi ile bu harâretüfi içinde
 277

bu ne fitnedür saçunda ki virür tanuhlığ elhak

ki kıyamet oldı pinhân kadd ü kâmetün içinde
haber oldı dün ki vasla ire yohna ölenler
bu gice uyımamışam bu beşâretün içinde
gözüiî ile ben sakîmem ki gözün dahi sakîmdür 312
ne selâmet anlaram gör bu sekâmetün içinde
dem ile ölü dirildür ağızun nite ki 'îsî
niçe gicük ider özin bu kerâmetüfi içinde

704
la'le dönmişken yaşumuz dilber-i dür-dâneden
çekmedi dil atı başın hamle-i merdâneden
ben gerek ki cân u 'aklı oynayam yâr yohna
ki gören diye ki böyle toğsa bir merd anadan
deyr ile mescid sizündür büt bizüm olsun hemîn
ki benüm maksûdum oldur ka'be vü büt-hâneden
zülfi kohusın aparur çîne yil gibi nesîm
pes hazer vâcib durur gîsûlarınâ. şâneden
nokta la'linden anun kim ki tatar ise zülâl
isdemeye hiç özünün şehdini şeş-hâneden
zülfünün sevdâîsiyem komazam elden dahi
toğru işidgil nigârâ bu sözi dîvâneden
yârdan ayrılan yüreğin pâre kılmaz mı firak
hîç haber işidmedüiî mi üstûn-ı hannâneden

705
senden ayrulıh gönülün âfetidür âfeti
sinün ile cânumuzun râhatıdur rahatı
leblerün 'îsî deminden dem urur zî-dem bize
ölü cânumı dirildür âyetidür âyeti
ğâyet-i hüsn-i cemâlüfi ğâyetidür ay yüzüfi
'ışkı anufi-çün göfiülde ğâyetidür gayeti
fitne ki dirler cihanda gözleridür gözleri
şol kıyamet ki kopısar kâmetidür kameti
göfiül alıp cân aparup *akl târâc eylemek
şimdi kopmadı özinüfi 'âdetidür 'âdeti
278

706
iy gamzen ile her dem işbu yürekde yara 313
gîsûn niçe yasanup gösdere bize kara
ağzumdan od saçıla çarpa yalın gözümden
ne toğısardur oddan illâ meğer şerare
zülfiyle 'akd-i 'ahdi bağladıyidi gönlüm
turmadı ol siyeh-kâr eyledügi karâra
gözleri câdûlardur efsun bilür tutağı
gönlüm ol ortalıhda bî-çâredür ne çâre
'aklum ki pîr idi uş tıfl oldı la'lün ile
elbette emmeg isder her tıfl-ı gâhvâre
cânı gözüm yohndan saçdum sözine anun
nesi ola fakîrün şol dürr-i şâhvâra
gözlerini göreli şimdi gözüm yürekden
bişüre habb-ı rümmân her subh-dem humara
niçe kaçarsa kaçsun ben kovısaram anı
ana değin ki irem ya gendüzi höd ara
ger gözi fitneyise şükr ana hufte durur
bu dünyâda kıyamet servi kadi kopara
gözden yaşum çıharsa tutma *aceb şen anı
döymez tecellîsine tağ ile seng-i hâra
sâhir degül dir isen gel imdi yüzine bah
bir barmağ ile bedri gösterdi iki pâre

707
nidelüm neyleyelüm dünyâda bu hûb ile biz
yanalum yahılalum hâliyâ mahbûb ile biz
zülfün aşüfte kılur gözün ider ğâret cân
bellüdür nolısaruz bu kamu âşûb ile biz
hat yazar hüsni ki ya'nî kulıyuz varlığ ile
nide gönül çü kul olduh ana mektûb ile biz
gözün ile sanemâ esridi 'akl ile gönül 314
esridük esrimişüz sanma ki meşrûb ile biz
'ışkı ser-kûb durur furkati zer-kûb durur
zer kılalum hele gül yanağı zer-kûb ile biz
hâcibi mahcûb iken avladı 'akl ile dili
 279

bilmezüz neyleyelüm hâcibi mahcûb ile biz

cân za'îf ü gönül oğrı vü gözüm sehl-nazar
bellüdür ki nidevüz bu kamu ma'yûb ile biz

708
güneş yüzi üstindegi bedr ayına bahun
cem camını dilersenüz uş âyine bahun
subh isder isen öricegez gîsûların gör
giceyi kaçan ki çözine yayına bahufi
başdan geçürür yaşı beni salar ayahdan
idman diler eyleye bu ser payına bahun
bini çü hayâl eyledi ma'şûka hayâli
cana ne kılur 'işve-i her-câyine bahun

709
güneşüm gülşenün içün aylar
şol hilâli kaşun içün yaylar
şekkerî tengini 'aceb tutma
biline bah ki göresin taylar
serv ile tûbiye nazar kıl rast
ikisi dahi oduna neyler
la'Iine çün nazar kılma m ü d â m
kılmaya kimse içmeğe meyler
derdüm içün benüm deva didi gey
kaçan ide bana deva geyler
zayi' olmaya ola mı dem-i subh
na'ralarum yatur iken çaylar

710
'ışk odına düşer gönülüm yazıla dahi 315
mahmur h u m â n yazıla yazıla dahi
azıla gönül gîsûlarun çoh girihinde
'ışkun ile azmışdur azar azıla dahi
zülfün tuzağına gönülüm azıla düşdi
bunufi gibi kuş ol tuzağa az ile dahi
yazıla mı 'âşık gönüli gamzefi ohıyle
280

iy niçe benüm tek sana kul yazıla dahi

şehnâzıyile rast beni kıla muhayyer
kaçan ki müberka' ola şeh-hâz ile dahi
bâzîyile gözleri kılur sayd-ı dil ü cân
şöyle ki kişi avlayımaz bâz ile dahi

711
göfilüm yine âh itdi hevâyile hevesden
gözüm dem ura başladı nîl ile arasdan
şol sebzeyi sordum bu gice la'l-i lebinden
aydur ki şeker niçe ola hâlî megesden
taldı gönülüm zülfine gözinden üşenür
zîrâ ki gice korhar olur mest 'aşesden _
lutfufidan ümîdüm çoh umaram ki irişem
her lahza derâyı dilerem savt-ı ceresden
cân merkebi tendür ü fidâ kıldı ruhun-çün
ger fîl ise ne kıla çü ayrıldı feresden
biz biri birümüzi çü dün içre buluruz
pes fâ'ide ne bu kamu bevvâb u haresden
sâkî tolu vir gözüme 'ankâ meges olsun
şöyle ki rivayet kılınur şems-i tabesden

712
zülfüfie düşen gönül serden geçer 316
h â m ola şol söz ki 'anberden geçer
zülfe tolaşdı başıyle oynadı
zî-resen-bâzî ki çenberden geçer
zülfidür maksûd çün müşg anavuz
la'lidür sözüm çü gevherden geçer
'ışk sıdı dil bütini nidelüm
çün hayâl-i hüsni âzerden geçer
müştehâ-yi nefsdür sögmekleri
z'ân sebeb ki havz-ı kevserden geçer
dîn garîb olmış saçında dilberüfi
kim durur bu ilde kâfirden geçer
kılmadı hergiz eser gönüline
gerçi ahum seng-i mermerden geçer
 281

713
hevâya uydı gönülüm yine bu ney semâ'ından
neyimiş bu ki yandurdı gönüli istimâ'lndan
keşişler gördi gönülüm nigârînün saçından ki
ümîdi yoh ki kurtıla dahi anuii nizâ'ından
saçından bürka* eylendi ki değmeye yavuz gözler
göz inşânı harîs oldı ana ol imtinâ'mdan
yüzüm toprah nesîme ki irürür bana her subhun
nigârînün kohusını ırah yahın kınâ'ından
yüzüftde güneş ile ay kıran eyledi mîzânda
firak oldı benüm hattum bularuîi ictimâ'mdan

714
giç toğduğun üsdümüze ay ay ne sebebden
gevdemi hilâl itdügüfi ay ay ne sebebden
gözlerüne dirsin ki beni esride her dem
la'lüne dimezsin bum ay ay ne sebebden
zih diledi cânı kaşı yaya didüm ahsent 317
araladı gamzen anı a yay ne sebebden
hüsnün çavı rûşen durur ahır bu cihanda
yüzünde sitâre 'aceb ay ay ne sebebden
güneşüme yahın ohcah bedr oluram ben
eksile yahın ohcah ay ay ne sebebden

715
şol yâr var iken cân gözi bedr ayı görürse
hem özini görsün yine bedr ayı görürse
rây anı bulısar gönülüm ki ola yârun
arayanı bu kamunun arayı görürse
gözleri m ü d â m esridiserdür bu gönüli
niçe ki gözüm ana bahıp ayı görürse
güneş dahi zerrin ola yüzüm gibi rûşen
bedr ayına bahıp tolu sîmâyı görürse
ay nola hilâl oldıyise kaşlarun içün
güneş dahi ola eger ol yayı görürse
arayı gönül dahi nicesi bula ârâm
282

ger gözin açıp hüsn-i dil-ârâyı görürse

reyhan ola od noktaca kılmaya mazarrat
gönlüme benüm 'anber-i sârâyı görürse

716
bedr ay işine bu gice tana kaluruz biz
muntazır olup görmeğe tana kaluruz biz
bir sohbeti ki bir nefes ol yâr ile geçdi
niçe ki 'ömür var ise ana kaluruz biz
hoş ana ki hoş anladı kadrini bu demün
ne 'ışkı cânumuza na ana kaluruz biz
ben bini tapufida göriben kaldum özüme
görinmesün özüîî bu ki safia kaluruz biz
bir lutf umaruz cevrüfi içinde şâhâ evkât 318
dahi bu cihan içre ya nefie kaluruz biz

717
nigârâ hak bilür bahmaz göfiülüm gözi bedr aya
cânum eyle mi esrükdür senüfi ile budur aya
gözüm ol gün gülistanda nazar kılmış güle bir gez
tcberrâ kılmışam andan ki neyçün uydı bed râya
hevâ zülfini giderdi yüzinden subh vaktmda
hemân-dem oldı rûşen ki inam olmaya karaya
biHnden saçınufi kıhn niçe seçeyidi 'âkil
velîkin saçınufi farkı şükür düşmişdür araya
saçufia gice dir isem nigârâ göz karasından
ya niçe gîsû yaraya giceden özge yaraya
göfiüli kılmışam hâlî nigârâ senden özgeden
hayâlüfii biribigil ki anı kıl kıl araya
eger hârâya tohınsa geçer tider gözün ohı
bilimezem i yârenler ki kandandur bu hârâya

718
sen ne cansın kim ayağufi tozına cân dökilür
sen ne kâfirsin yolufia dîn ü îmân dökilür
 283

niçe kandur leblerüft kim gözlçrüm görmeyicek

gözüm ile yüzüm arasında bin kan dökilür
gözlerüfiden gamzeler kim yağar işbu cânuma
derd sanurlar ırahdan lîk derman dökilür
ol ohun kîşindeyem ki sağlu,sollu yayına
cân ile dil kimde ki var ise kurbân dökilür
ebr-i nîsân gibi kim dökile gülsen üsdine
yaş gül-i handan yüzüfie karşu giryân dökilür
göfilümüfi odını ger zahir idem bu dünyâda
gökde uçan canavarlar yire biryân dökilür
göfiülüm meyi itdi gendüm-gûn yüzine dilberüfi 319
lâcerem eşk olıban uş yire 'uryân dökilür

719

rızâ kazaya durur bu kazada çâre bize

çekelüm anı ki rahm ide seng-i hâre bize
ciğerde kalmaya takat yürek aüa döyimez
eger saçın yasayup gösderürse kara bize
bilüfi egerçi ki bârîkdür velî bârî
bilür ki bârına biz râzıyuz dü-bâre bize
bilün ile göfiülüm *ışk-bâzî diler ide
güneş yüzüfie tağıt saçufii sitâre bize
boyufi katında nedür serv bir kuru ağaç
lebüfie la'l ne nisbet çü şeng-pâre bize
kenara irmedi cânum şehâ miyânufidan
çü düşdi ortaya gösder begüm kenâre bize
'imaret olalı 'ışkufi harâb oldı göfiül
göfiül harâbhğıdur bu gün 'imâre bize

720

nigâr yolına cân terk kılmağ erlikdür

cân oynamah tom binüm boyuma terlikdür
egerçi yek-sühan olmadı leblerüfi cana
göfiüle gözlerüfiüfi işi yek-nazarlıkdur
284

gözünden anlamışam ben ki her ki sini seve

senüfile niçe cihan olsa işi birlikdür
ölüm degül mi tapufidan ırah düşenlere ki
yahın olanlara 'işvelerüfi ki dirlikdür
başum fidâ ayağufia ki baş durur ayağufi
ayah başa sayilur bu işikde serlikdür

721
geldi yine uş gülşene sad nâz ile gönce 320
bülbül niçe sabr eyleye bu nâz ile gunca
befizedi gözümün yaşına turfe budur ki
befizetdi yafiağum kızılın reng-i turunca
içince süciyi sanemâ bizüm ile fâş
halvetde yig imiş kanumı içsen içince
bilince ağızıyle bilin teng-dil oldum
ağızına vehm irmez ü ğâyetde bili ince
dilince dilümi dile al didüm afia ben
söz söylemiş oldum yine hem özi dilince
kılınca nazar kıl ki gözi cânı saçında
atar yayını katı ohı iti kıl ince
yirince cânı gamzefie ko ki hedef olsun
kim düzmişem anı ohı ucında yirince

722
tapufii sanma nigârâ be-râyegân severem
niçe senün gibiyi ben berây-ı gân severem
severem anı vü sevgüm dükenmez anun ile
lebiyle dişiyi çün genc-i şâyegân severem
niçe ki gîsûlarufi kılları var ise şehâ
erinmedin ben alan yegân yegân severem
egerçi gîsûlarufii hazin diler cânum
lebüfi ile gül yafiağufii şâdumân severem
egerçi cân-ı cihansın sen iy cihân-ı cân
nidem bu cân-ı cihâm cihân-ı cân severem
emîn durur göfiül eger âmân dilerse nola
ayağı toprağını ben hemîn hemân severem
 285

bilüni göreli inçge hayâle düşmişem

göreh ağzunı şîrîn budur gümân severem
top oynamağı severem bilünle zülfün içün
gözüüi göreh oh kaşunı keman severem

723

niçe gönül kuşı saçufia ile 321

dile kılma nazar cânumı dile
tolaşuram saçufia korhum yoh
tolaşam her kıla dahi ne kıla
göze merdümlik eyledi kirpük
her nefes sile gözlerümi sile
âb-ı eşk ile gil kılam hâki
ki göre kılduğın bu âb ü gile
şol ağu ayağıyle esrügem
katresin içer ise mest ayıla
cân yitügin lebünde sizerem
nolısar soralum bola ki bile
em ile çâre olsa derdüme ki
lebüfi işbu lebüm ile emile
nem ile oduma deva kıluram
yohsa döyeydüm odına nem ile
befizümi saru kıldı hecriyile
dem virür şimdi gözüme dem ile
lebüfi emsem direm velî zülfüfi
sihr ider gün geçürür em sem ile
buldum elüm irerse etegüfie
ka'be içre makamı zemzem ile

724

gözlerine kul olufiuz ya 'ibâd

ki bulasız 'ışk içinde izdiyâd
gözlerüfi oynar ferîd ü ha öter
yig degül mi sad hezârân ez-ziyâd
ben yolufia cân virem ü cân ütem
âdemîye dünyâda yiter bir ad
286

bu demün hâkâm sensin iç ayal^ 322

kanı kayser kanı kisrâ vü kubâd "
sen bu mülke nişe b l d u n i'timâd
çün süleymân tahtını gördün be-bâd

725

sûret-i zîbân i sanem 'âlem-i cân nüshasıdür

deste durur gül yüzüne niçe ki gül destesidür
'ışkun çerisi şöhreti milk ile yayıldı çohdur
zülfüü a n u n ile komaz henüz dahi yayasıdur
gözi yaraladı beni yitdi yarası cânuma
demreni çıhmadı henüz sehl ola yâr yarasıdur
dört gögi yaşmah idinür gün bahımaz ceıriâlüne
zülfüfie karşu gice ger gözike yüz karasıdur
ben tapufia iremezem zülfi hayâh göflüle
müşg kohusı kor^ıaram dünyâlara çıhasıdur

726
sabahın gülşene girdüm didüm kim dürdi didi hû
ne kohudur didüm aydur sabâdan geldi bafia bû
lebüii esrügiyem nola şeker benden dökilürse
ki sünbül yiyicek müşgi göbeğinden döker âhû
*ikâb ider 'ukâb-ı 'ışkı sırça göftülümüze
fidâ olsun hele bâza niçe ki hurd ise tîhû
kulıyam yürek odmun irişdürür işin göğe
degül yaşı tek ki ol ahıdur yaşını her sû
kılurdum zârî gülşende ögerdüm yârumı ol gün
ügeyik didi gü gü gü gögerçin didi bu bu bu

727
yine gözüm şehâ 'ışkufila rûşen
ki açmışdur güneş yüzüfle revzen
şehâ gîsûn nesîminden al^an su 323
'aceb degül mi ki geyindi cevzen
yüzün gülini biz sevdük nigârâ
didük bülbüle ki gülleri sev sen
 287

benefşe gîsûlarun derdiyile

dü-tâ olup eline aldı gevzen
gönülüm könlegini pâre kıldı
ki kıldı kirpügünden anda süzen
yürek tamarlarından kan tamar çün
gözünün gamzeleri oldı reg-zen
ümîd ekdi gönülde 'ışkı yârun
velî virdi hevâya cümle hırmen

728

terk eylemişüz senün içün dâr u diyân

tâ hoş görürüz hüsnün ile bâğ u b a h â n
bülbül lebünün goncasını göreli dil-teng
hurrem yüzünün gülşeni hüsniyle sahârî
ol gevheri tâ -çıhara taşdan bu gönülüm
gerek ki oda ura kamu hısn u hisarı
câri kılur ise kanı göziyle revâdur
tâ kıla göflül hükmini sevdügine câri
ke'si elüme tolu vir ü ' â n gözetme
çün 'ışk yolında bir olur ke'sî vü 'ârî
ma'şûka kovan niçe kaçar tîr ü teberden
gül direne ne göriniser zahmet-i h â n
la'li şekerinden göfiülüm çün meze iltür
sehl ola yürekden gözi ger yaza h u m â n
gözüme kararı geleli zülfi hayâli
tende komadı cânı vü göfiülde karârı
gözün gibi çîn laçini ben görmemişem hîç
kim öz ayağıyile gelür afia şikân
her kim ki kenarında göre mûy-ı miyâmn 324
nicesi miyâmndan a n u n kıla kenarı
yüzümde çü urıldı anufi sikkesi zerde
ayruhsı dahi olmayısar mühri 'ayan

729
iy gözi karahçı lebi sâkî befii mey-nûş
viy kaşlan hâcib yüzi han kirpügi çavuş
288

saçun girihi sihrini yitürdi şuna ki

bedr ayı yire indüriben aldı der-âğûş
tutahlarun alduhları cânı üleşimez
düşmiş hele aralarına hûn-ı siyâvûş
kim gördi gice güneşi ürker güpelüce
ya kimün ola dünyâda bir serv-i kabâ-pûş
sevdası nedür müşg saçınun 'acebâ ki
ayru duramaz hîç zi-kâfûr binâgûş
al elümi 'ışkun denizi aşdı başumdan
tûfân-ı mahabbet bu yüregümde kılur cûş

730
i siyeh gîsû vü sepîd zekan
gîsûlarunda sad hezâr şiken
şem' niçe ki dili uzun ise
nurun ile mekâmı oldı leken
cân gîsûsıyile perîşândur
gözinün gûşesinde kıldı seken
gözlerüm ca'fer oldı çün tutağı
birisidür hüseyn ü biri hasan
kıl biliyçün tenümi kıl kılayım
olayım yolma üveys-i karan

731
müşabihler gelün billâh kıluft bir rây-i rûhânî 325
ki kim düzmiş ay üsdinde 'aceb bu deste reyhanı
dahi nâzük diler isen aşağarah nazar eyle
ki bir noktada cem' itmiş meta'-ı bahr ile kânı
ez-în sân gözün insanî ki bir dil koymadı salim
'aceb ola mı hûrîsin diyemezem k'ez-insânî
lebünden bana bir cür'a ki zâd-i her dü 'âlemdür
yigirek durur ol sudan ki gelür bûy-ı hayvanı
göreli işbu bârı kim bilüne bârî vurmışdur
komazam cânı bilünde ki gösderde girân cânı

732
odlar gemişdi cânumuza hâli bu gice
derdi komadı gönülümi hâlî. bu gice
 289

keşf ola gözlülere bu hâlüm benüm gerek

ahvel gerek ki anlaya ahvâli bu gice
yeldâ didükleri gice bir yılda bir olur
bir aya satdum ise nola sâli bu gice
zülfeyni 'ışkına el urun çeng kılına
dindürmeîiüz söziyile kavvâli bu gice
tasrif iderse nola hevâ zülfini anun
elden çü gözi komadı i'lâli bu gice

733
her dem gönül kuşını bu şeh-bâza oynaram
ma'zûr tut hevâdan eger aza oynaram
zülfi hevâya oynar ise başını nola
ben bir kıl ile cânumı ser-bâza oynaram
sinün ile sâzkâr ohsaram dimiş idi
bu söz içinde ben yine ol saza oynaram
vaslında 'akl u cân u dil oynamayam dime
hecrinde çün kamusını bir nâza oynaram
var perde vü mekâm ile âvâza söfiyâ 326
aşüfte 'âşıkam ki her âvâza oynaram

734
bana yalan di ger lebüni kanda benzedem
âb-ı hayâtı ben şekere kanda benzedem
çohlar lebüni benzede çoh nesneye vü ben
sırr-ı hayât-ı 'âleme türvende benzedem
teşbih sünbüle nicesi zülfüni kılam
lâyık degül ki mürdeye bir zinde benzedem
ben bende sende kendü özümi bulımazam
tendegi cana lîk seni bende benzedem
'ömrüm durur saçun u dilerem uzun ola
sensüz bu 'ömrümi dahi ben bende benzedem

735
bende fakîr-i fakr ü ganî-i gınâdur ol
esirgen ol kulı ki esîr-i 'anâdur ol
Kadı B. - F. : 19
290

mihrâb kaşı gözleri yiter bana imâm

aksâ-yı maksad u 'arefât-ı safâdur ol
benden esirgeme ayağun izi tozım
ki hasta gözlerüme benüm tûtiyâdur ol
al cân u 'akl ile dili la'lüni sun girü
mecmu'ı zayi' olur ise hûn-behâdur ol
ben cân u 'akl virdüm ana kılmadı kabul
ma'şûka nâzı sehl ola zîrâ rizâdur ol

736
rahm ide yâr 'âşıkun gözleri yaşma gerek
anca dökem gözüm yaşın ki yüzüm aşına gerek
ben severem cemâlini ol yüregümün ivini
a n u n içün içümdeki taşına taşma gerek 327
'ışkı deniz ü 'aklumuz ecnebîdür bu denize
gönülüme haber kılun çün buna âşinâ gerek
gözlerümün yaşını ben yürek odıyle yaharam
deftiz eger görür ise yaşumı aşına gerek
zülfini bah sabâ yili nicesi verhem eylemiş
her ne ki kıldı gönülüm irişdi yaşına gerek
737
ağzun sanemâ la'l-i lebüfi eme gerekdür
cân hasta durur cehd kıla eme gerekdür
ben cânumı virdüm ü şâhun şol tutağına ,
getürmedi gözine didi neme gerekdür
didüm gönülüme ki ırah yöri bilinden
didi nideyim anda bana neme gerekdür
bî-berg ü nevâyuz hele çengi kılıban sâz
geh zîre el urasm u geh bâma gerekdür
eksüklüyisem 'âşıkunam iy şeh-i kâmil
artuh nazarı sen kılasm kâma gerekdür

738
toldı içüm od gözdeki nem neme gerekdür
cân hasta vü la'l-i lebüfi em eme gerekdür
subhî yil ile dem vire zülfi bize niçe
 291

dem kıla meğer yüreği dem deme gerekdür

yâr yüzi bana ka'be vü gözüm yaşı zemzem
hac mevsümidür 'ışk ile zemzeme gerekdür
bî-hem olalı bâ-hem oluruz kamu 'uşşak
ne halet ise çünki behem heme gerekdür

739

aparun bini yâra görişeyüm

yüzümi ay yüzine sürişeyüm
tutağı kanum içdi ben kanını 328
ol kanı anufi ile sorışayum
göze göz yüze yüz cânum aparur
ağız ağız anufila sorışayum
ben göfiüli nişan u ol kaşı yay
yine ben anun ile kurışayum
ben ağızumı ağızına anufi
gamzesini cânuma urışayum
740

nây ki aslı sâz ola sâzmı nâya benzedem

kirpügiyile kaşını oh ile yaya benzedem
ay u güneşde çün gözüm gördi husuf ile küsûf
âyine yüzüni niçe güneş ü aya benzedem
ağızun ile leblerün âb-ı hayât u gül-şeker
sögmegüni anun içün cana du'âya benzedem
çünki necatı göfilümün hem yine senden ohsar
gözlerüfiün işaretin cana şifâya benzedem
bilüfi eger hayâlüme gele hayâl ola hayâl
bu nicesi hayâl ola k'anı likaya benzedem

741

cân hüsrevüfi cemâline şîrîn degül midür

yürek hediyye yolına nârîn degül midür
mihrâb kaşlarında gözinün imamına
uydurmayan nemâzını bî-dîn degül midür
boyı elif ü mîm ağızı zülfi yi vü nün
292

kaşı olana alhışum âmîn degül midür

kaşları kavs u kirpügi tîr ü özi hamel
bedr ay yüzi vü benleri pervîn degül midür
yüziyle zülfi 'anberi kâfura sacdılar
şol hatt-ı sebz ortada miskin degül midür

742
göğe çıhdı sinün ile sanemâ râyet-i 'ışk 329
mu'ciz oldı i begüm hüsnüil ile âyet-i 'ışk
sende gördi bu gözüm gözin açup ğâyet-i hüsn
gösderür anun içün gözlerüne ğâyet-i 'ışk
ben imâmam kaşı mihrabına karşı tururam
irürürem kime ki gereg ise kâmet-i 'ışk
'ışka muhtâc durur her ki vücûdı var ise
olmaya dünyâ' vücûdına dahi hâcet-i 'ışk
âfet oğradı semavî sanemâ gönülüme
, kimsenün gönüline oğramasun âfet-i 'ışk

743
yüzün deriyile bu gözüm nem nem olısar
olmaz olur ise bu gözüm nem nem olısar
demdür yüregüm gamzen ile vü demidir kim
ol dem dil ü cânumda benüm dem dem ohsar
ben gözlerünün sayrusıyam vardur ümidim
kim la'l-i lebünden cânuma em em olısar
çün yâr cemâliyile 'ışk irdi kemâle
bu ortada simden girü bes kem kem olısar
dökileli zülfi yüzine bildi cânum kim
şol yirde ki şâdılığ ola hem hem olısar

744
irürse gerek 'ışk eri 'ışkın sine bârî
bu da'viye inanmaz isen gel sine bârî
güneş yüzini 'âleme ger gösderür ise
sen gögsüni aç di güneşe gör sine bârî
benefşe neçün zülfün içün ola perîşân
 293

zî yüzi kara hâline bah nesine bârî

la'lünden eger fâ'ide irmezse cânuma 330
ben râzıyam andan hele bir yasına bârî
tağda koyı vir geyiği dik servi çemende
billâh nazar it bu boy ile bosına bârî
cân ü ten ü 'akl ü dil ile başumı cümle
bir hams durur ki komışam hamsine bârî
ben cehr ile ayduram işidün tanuğ olun
yâr derdini irürür isem hem sine bârî

745

niçe ki 'ömrüm var benüm yüzün gibi yüz görmedüm

vallah ki yüzün göreli özgelere yüz görmedüm
boyun gibi serv-i revân gözün gibi nergis-i mest
zülfün ile yüzün gibi gice vü gündüz görmedüm
ay alnuftı gün yüzüni hüsnünde ben göreliden
getür hamâyil içeyüm andı ki yılduz görmeden
varhgum ilini şehâ şöyle cemâlün aldı ki
âyineye kılup nazar ben bini sensüz görmedüm
bin gez dahi görür isem her dem seni toyımazam
bunca zemân geçmiş durur henüz dahi yüz görmedüm
'ışkun düşeli içüme yandı cihan dahi bile
derdüm gibi bu dünyâda sepişken uyuz görmedüm
sinün gibi gözi hatâ saçı habeş özi hoten
bilün gibi bir bil dahi yüzün gibi yüz görmedüm
bitdi yirinden göreh boyunı serv-i bûstân
ayda bunun gibi ahn güneşde bu yüz görmedüm

746

ayağı içmez ü tutar tolu bu sakini gör

ohır u tutmaz ohıduğını yasakını gör
ırağ ider bize vasim yahın kılur hecrin
yahımna nazar itme vü bah ırakını gör
yüzine gel nazar eyle vü hûr vasfını bil 331
izine bahıban altındağı burâkını gör
visâhne irişicek erir bu var cigerüm
294

visali böyle olur ise gel firakını gör

sen iy gönül alıcı cân aparıcı dilber
gönül ü cân katuna vardı uş yarakını gör

747
çü sâkî tapun ola sun bize deniz içelüm
şunun ki içmez ayağın getür ki biz içelüm
elünden ayağa bin cân u dil ucuz virelüm
ucuz degül ise oğlan getür ki kız içelüm
gözün şerâbıyile dünyâ halkın esritdi
gelün bu dünyâ sücüsin ki biz ü siz içelim
egerçi sabrumuz apardı hor kıldı bizi
tahammül eyle vü sun anı biz 'aziz içelüm
cihânun ırmağım bî-mehâbâ deniz içer
çü sâkî tapun ola sun bize deniz içelüm

748
lutf eyle vü aç sâ'id ile sâkı bu gice
andan tolu sun bize ayah sâkî bu gice
câr eyledi ki bî-hod olavuz bu gice 'ışk
dirşür özüni şahla bu yasakı bu gice
'ömrün geçeni geçdi vü bakîsi bilinmez
hoş gör bum vü kıl anı der-bâkî bu gice
şâyed ki leb-i la'li hayâlini nigârun
gösterde bize sun mey-i berrâkı bu gice
ferhunde ki 'uşşak işidür yârı gözetmek
ma'şûk gerek isdeye 'uşşâkı bu gice
bu resm ile perrân idelüm 'ışk ile göfili
k'ervah tuta top tolu âfâkı bu gice
kam mey idiben göfiüli yürek idelüm 332
andan kılalum gözleri ayakı bü gice

749
tutalum ki tutamazuz şehâ zülfüfi ucmı
içmezüz dahi mey-i la'l-i lebün memzûcını
kılalum her gice bayram kaşunun ayıyile
 295

çü güneş yüzün ile tutmışuz uş orucını

hüsni korusına ben gönülümi salmışam uş
özgeler sormağa korhar ki kanı korucım
ben ururam özümi irmeğe yâr sohbetine
dünyâda kim yığa bilür irici urucını
yâr gözi türk ü kaşı yaydur u gamzeleri oh
var afia göre kıyâs eyle vü gör kılıcını

750

nigârînâ neçün yohdur karârufi

cihansın ola mı yoh i'tibârufi
ne hunisin ki kanum dökdügüne
tanuhdur leblerüfi ile nigârun
miyânufidan kenara irmeyince
ne vechi var miyânufidan kenârun
ne âhûsın ki bin cân u dil ile
peleng olmış durur kemter şikârun
nigâr içün nola ger çeker ise
kişi çevrini her bir nâbekârun
bafia sahra bu dem dâm-ı belâdur
çü sensin revnakı her murgzârufi
şehâ zülfünde ben nolam. ki vardur
sabâ bigi hezârân bî-karârufi
751

yüzüfi çün toğdı meclisde münevver kıldı etrâü 333

hacil kaldı cinân ehli degül eshâb-ı a'râfı
lebün katında kara befi şuna nisbet kılur ancah
sanasın bir kara kuldur komış yirinde sarrafı
egerçi kâf olmışdur günehlerüm bu hazretde
kerem- cümlesi olmazsa bafia kâfî durur kâfi
tolu vir içelüm câmı ki kanda bulınur her dem
yaranlar cem' işböyle vü şâhid sâkî rney safî
lebüne vakf kıldum cân ki 'âlemler hayâtıdur
cihan halkı ululara kılurlar ise evkafı
bu 'ışkı derdine hergiz lebinden özge derman yoh
anufi içün yöresinde hatı yazmış hüve'ş-şâfî
296

beşer kanda vü sen kanda ki nûr-ı nûrsın vallah

ne var ilhak ider ise sini anana bir kâfi

752
zî rahmet-i rahman u zihî lutf-ı ilâhî
ki hastaya em derde şifâ oldı şifahi
muzmer yüzi bedrinde anuü devr musarrah
zülfi girihi silsilesi namütenahi
sevdası budur zülf-i siyahını göreli
bu gözlerümün ki karalar çevre siyahı
'arz ider ise hüznüni yılduzlara gice
dahi dimeye müşterî bedr aya ki mâhî
lâyıkdur ayahlarına ki irüreler baş
şunlar ki ayağı tozına kodı cibâhı
gözi kanuma girdi hatâ itmedi zîrâ
insan kodı dünyâda yine 'ayn-ı günâhı
kûh ise tenün 'ışk odına kâh gerekdür
ahun feleğe irse gerek olmasa vâhî

753
derdün odına şehâ 'ışk ile yanam neyisem 334
bağrumı delibenün sende görürem neyisem
göz yaşı denizine garkaam u kılmaz eser
ol deftizden bu benüm oduma bir nem neyisem
çün delük delük ider bağrumı her dem dem ile
var ümîdüm ki lebi la'Iine irem neyisem
niçe ki servine el irmez ise hizmetine
başdan ayağa değin küllî kuşanam neyisem
'ışk eri başını niçe ki keser ney gibi dost
urayım 'âlemi feryâd ile berhem neyisem
bini ger hîçe sayıp yâr odına salar ise
ol oda anca benüm gibiyi yaham neyisem
vasi u hicran dimeyüp la'l-i hevâsında anun
gâh zîr inileyem geh çağıram bem neyisem
 297

754
humârumuz çü yazıldı tur imdi bâde getür
geçen 'ömürlerümüzi bu lahza yâda getür
humar iken tolu virür idün ayağı bize
humârumuz çü yazıldı ayah ziyâde getür
çü tolu içeli ayağı kalmadı ağyar
ayağı bize sulu virme sırf ü sâde getür
şikeste beste benüm tek ki beste-i zülfem
gözün içün nola bir haste-i fütâde getür
r u h u n içün niçe şâh fillerini tarh kılur
atını salduruban n a t h u n a piyade getür

755
gül bigi bülbül içün ben yahamı çâk ideyüm
zühre zehresin alıp âh bir eflâk ideyüm
hele şâyed ki hayâli gele gönlüm ivine
gayrı taşra süriben meclisini pâk ideyüm
zülfi tek oynayayum başı hevâsında anun 335
cân yahıban odına ten yolına hâk ideyüm
sen geyik gözlüceye sayd ideyüm var cânumı
zülfüni verhem idüp boynuma fitrâk ideyüm
nokta vü hat nicesi kısmete kabil olmaz
silinürek salınu gel anı idrâk ideyüm
'ışkı 'umman u ya derdi tamuyise ne gam
teni hâr odına vü bahrine hâşâk ideyüm
bahr ü ber dinlemegil huşk ü teri isdemegil
dili gamnâk idiben dîdeyi nemnâk ideyüm

756
hüsni hazarında cânum men yürîd olmış bu gün
'ışkı tek derdüm anunla ver mezîd olmış bu gün
olalı mansûr cânum zülfi fitrâkinde uş
san ki gönlüm 'aklum ile bâyezîd olmış bu gün
pîr-i 'ışk irşâd ideli gönülümi bu yola
bin cüvân mecnûn olup uşda mürîd olmış bu gün
298

iy niçe da'vî ziyâd idüp tavîl itdi sizi

ger hezârân cehd ider ise ferîd olmış bu gün
sâkî câmı tolu sun u mutrib neva âğâz kıl
yâr ile meclis yaraşmış ulu 'îd olmış bu gün

757
iy ^ışk eri gelgil berü ben sana yoldaş olmışam
kalmadı hiç gizlü işüm uş 'âleme fâş olmışam
ben bir zemân zâhid idüm tesbîh ile tehlîl ile
şimdi ki gördüm yüzüni uş rind ü evbâş olmışam
anca yüzümi kılmışam toprağ ayağun tozına
ki başını koyanlara yoluna ben baş olmışam
pâlûde kıldı kirpügüm 'inebîden göz yaşını
ben varlığumla şimdi uş helvaya haşhaş olmışam
özümi rüsvâ kılmışam dünyâ kovanlara ki ben 336
'ışk ehli meydânında uş ahsent ü şâbâş olmışam

758
'aceb neçün beni senden felek diler ayıra
reva degül ahi yârdan ki yârı yâr ayıra
çü meclisün durur uçmağum u tapun hûrî
gümân aparma ki benden tapunı nâr ayıra
cihanda bu durur adum ki koymadum adı sâni
ya niçe bini tapundan bu neng ü 'âr ayıra
bu 'ışk denizine göz yumıp özini salan
ne 'aceb ola öziyçün eger kenar ayıra
özine sürme kıla ayağun tozım gözüm
eğer sabâ yili bir lutf idüp gubâr ayıra

759
niçe firâkun ile cân bu oda yana gönül
bu derd ü hasret ile hele irdi cana gönül
seni diler seni sever ü senden ayrılmaz
tapundan ol sanuyı sanma ki osana gönül
niçe ki hulkı yaman ise cân anı taplar
tolaşdı kanda bahar yahşıya yamana gönül
 299

anı seven yolma oynasa gerek cânı

bu yasağı ho işitdi gerek yasana göiiül
düzeli kaş yayına kirpük ohı türkî gözün
kılup durur öz özin ol oha nişane gönül

760
tolu sun ayağı ki içelüm sabaha değin
haramı hoş görelüm k'irürür mübâha değin
lebün çü râhat-ı cândur u cân a n u n bedeli
kişi ki rahata irmez irüre râha değin
gözi kan itdi yüregümi vü lebini ben 337
kısas yazdı çalab dünyâda cerâha değin
gözi uyır idi diledüm el sunam lebine
kahıdı kurdı yayın urdı el silâha değin
çü kalbdür yüregüm 'ışkunun yolında gerek
ki irürem gönülüm kuşını cünâha değin

761
nigârînâ nigârînâ be-ğâyet bî-vefâsın sen
cefâftı görmeyeyim ki safâ içre cefâsin sen
göreli mest gözüni nigârâ hastayam hasta
şifâhuna irer isem sanasm ki şifâsın sen
saçun 'ömrüm gibi gerçi uzanmış lîk müşkil bu
ki bahıban görimezem ecel tek der-kafâsın sen
bilürem hûrîsin şâhâ benî âdem degülsin höd
bilimezem ki neyiçün perî tek der-hafâsıh sen
çü ben senden görimezem vefadan şâhâ bir zerre
bana ne fâyide kılur tutalum ki vefasın sen

762
nidelüm bilimezüz biz gönül ile gönül ile
cihâm harâb idersin gönül ile gönül ile
cânı ortaya koyarlar velî gönüle uyar cân
cânı oynar ol ki gelür gönül ile gönül ile
bu cihâna yayar isen sânemâ saçun tuzağın
dahi kuşı umma illâ gönül ile gönül ile
300

niçe 'akl u cân turursa bu tenümde ben giderem

zeneh-i çâhına yarun gönül ile gönül ile
gönül ile didüm ana gönül ile dinlemedi
gönül eyledünse eyle gönül ile gönül ile

763
ya çalab derdümüze çâre kıla 338
ya gönül könlegini pâre kıla
oda salar özini dürr-i 'aden
tâ benünçün yüzini kara kıla
ay yüzünden güneş utanduğıçün
bulıdı özine sitâre kıla
bilüne sundum ise 'ayb itme
gark olan cehdini kenara kıla
kemeri bir kılı iki bağlar
sözi bir noktayı dü pâre kıla
764
gel i sâkî-i semen-ber bize tolu bâde virgil
biribi hevân odını gamı cümle bâda virgil
yüzünün nikâhını aç ki güneşi unıdalar
saçunı elünle tağıt zulümâtı bâda virgil
sanemâ senün hevânı dü cihan ü cana aldum
dahi kimün artuğı var hele bir mezada virgil
bu cihan senün elünden otur imdi fitneyi bas
yohısa tur örü salın kamusın fesada virgil
yanıcı kim ise derde yine şerbet a n a gerek
leb-i la'lünün serabın men-i nâ-murâda virgil

765
tolu vir ayağı bize erinme iy sâkî
içür ki bî-hod olalum boşaltma yasakı
gelün dirilün içelüm ayağı hoş geçelüm
bir iki gün bu 'ömürde çü buluruz bakî
kılıcağ uçmağumuz bu ırağı ol 'aleni
gelün ki yasanalum bu yahmı ırakı
gözüm yumup salaram cânı şol denize ki
ne ortası görinür ne görine kırakı
 301

766
cânum severem sini sini illâ seni ben 339
ol bum sever ü bu am illâ seni ben
gündüz gice ay güneşi kovar güneş ayı
her birisi kovar kovanı illâ seni ben
alan alana dirler ise işbu cihanda
alsun nola alan alanı illâ seni ben
ben zülfüne ildüm ü gözün bağruma düşdi
düşen düşen ilen ileni illâ seni ben
'ışkun bana biliş idi vü yad idi hecrün
yad yadı vu bilen bileni illâ seni ben

767
ben ki her lahza bu cânumı cihâna virürem
nola öz işüm içün câm çü cana virürem
lebiyiçün dökerem yaşı gözümden ne 'aceb
la'l içün incü düzümini dükâna virürem
ol kanatdı yüregümi vü tutahlarını ben
varlığı üsde neçün hele bu kana virürem
cân vücûdumda yegâne durur u bulur isem
dünyâda cânuma erzânî yegâne virürem
ol bana zülfi girihlerini ger eyledi dâm
göz yaşı incüsini ben a n a dâne virürem
768
öldüm lebün içün b a n a âb-ı hayât irür
'ışkunla yayağam paşa lutf eyle at irür
sen şeh-ruhıyıçün bu dem oldum piyade ben
gerekse kâyime dök ü gerekse mât irür
ben susamış bu 'ışk yazısında kalmışam
üUtmege dimağı lebünden nebat irür
hattun diler ki derdüme nüsha kıla deva 340
vaktum çü nâzük oldı tabibe devât irür
sen hüsne bay u vasluna ben katı yohsulam
tanrına bah i bay u fakire zekât irür
302

769
bahmaz oldun bize cân eyle mi gönül alalı
cân kuşın görmemişem dahi saçuna ileli
dünyâ vü âhireti hîçe dahi almamışam
cân u gönül virüben 'ışkunı el el alalı
seyl ahar oldı kanın gözlerümün yaşına bah
lutf idüp anı gice yağlugun ile sileli
yüregüm yarası kanda onula 'akl degül
tuzı eksilmedî hîç kirpügüfi anı dileli
'akl nesne komamış idi ki virmedi ana
tıfl-ı şeş rûze gibidür hele sini bileli

770
her lahza gözün göfiülüme oh şaşayım dir
zülfüfie tenüm anun içün ohşaşayum dir
şeş gögsüni dirse ki yüregüfie uram oh
bin cân ü dil ile yüregüm oh şaşayum dir
mahmur görüp gözüfii gözüm a n a her dem
yüzümi yüzüne uruban çohşaşayum dir'
ten ince vü gönül tar u yürek kan idiben
ohşaşduğum içün yâr ile ohşaşayum dir
serviyi revân eyleyicek gülşene subhın
gevdemde varı sünügümün kahşaşayum dir

771
'âşık ki oynayımaya canın hâm ola
virmese ay varın güneşe nâ-temâm ola
geh zülfi tağıdup gehî saçını dirmese 341
ehl-i tarîkate nicesi subh u şâm ola
ger şâh ola nola gönül ilinde ol gulâm
sultân iken bu cân hele ana gulâm ola
sen öz özüni sı vü nigârufi odma yah
taş çün sına vü gör oda yahıla câm ola
kimde ki varlığı karışa kalb ola yakın
sâf ol durur ki 'âşık-ı mâlâ-kelâm ola
uydurmışam nemâzumı gözüne iy nigâr
 303

uymamağ ola mı çü gözün tek imâm ola

kanum haram iken çün a n a kılmışam helâl
vaslı helâl iken ne revâdur haram ola

772
yine bu hâtıra düşdi musâhibân-ı kadîm
ki zühre çengî vü ay sâkî güneş idi nedîm
'azabı 'azb-ı lebinden bize ırah ohban
visali ni'meti bu cânumuzayidi na'îm
çemende halvet-i vaslını ihtiyar idic'ek
bize nisâr-ı gül ider idi nesîmi ne sîm
işikde giceyidi hâcib ü sabâ ferrâş
tapuda gözüm idi sâkî vü hevâsı mukîm
ne nefh-i sûr ki ol hûr ger terennüm ide
kopa gele lahidinden kamu 'izâm-ı remîm
bana didi ki cânun vir ki ben senün olayım
murada irdi vü irmedi va'dehâ-yı kerîm
yüzi güneşi kaşı ayı müşterî tutağın
göreli bildi gönülüm ki şol dem oldı sakîm
b a n a vü dilberüme yoh nazîr 'âlemde
velî cemâl a n a vü 'ışk bana oldı kasîm
gelüfi bahun yüzine vü mu'cizesini anlan
ki kılmış ayı giçi barmağıyile bed ü nîm

773
eya şîrîn ne hüsrevsin ki şîrîn cân sana şeydâ 342
cemâlün çâşt-ı sultanî uzun saçun şeb-i yeldâ
şehâ hüsnün içinde sen çü bir yalguzun olmışsın
nola 'ışkun içinde ben ferîd olur isem ferda
bize va'de kılupdur taflia uçmağ ile huriler
nola imrûz olur ise bize ol va'de-i ferda
eger maksûda irersem zihî ni'met zihî devlet
eger irmez olur isem hezârân hasretâ derdâ
çü sâdık 'âşıkunam pes senüfi 'ışkunla ben bilem
çü men bir mecnûn aslıyam men ü leylî bile beydâ
gerek anca çağıram ben işigüfide sehergeh ki
304

kulağuma nida gele ki â lebbeyk yâ 'abda

yüzünle bilüft apardı cân ile göftüli küllî
kimi zahir kimi bâtın kimi pinhân kimi peyda

774
hüsn-i cemâlüne şâhâ bâğ-ı irem direm
ne olsa olsun afta ben hele irem direm
bâdâm gözlü alma yanah şeftâlû tutah
cümlesi cem' sende oları direm direm
obaft iti ayağı tozın sürme çekerem
firdevs uçmağmdağı h û n yirem direm
bir buse dilerem ü anı tartınur bize
bift cân u dil diler ise afta virem direm
ben bir ayah sunaram u içmez elümden ol
ger zehr sunar ise elinden yirem direm

775
'ışk ile derdüm katı lutf ile di em begüm
şerbet-i hayvan imiş tutağun emsem begüm
serv kadüft her nefes gözüme birbir hayâl 343
gözlerüm anuft için yaş iledür nem begüm
la'l-i lebüft 'ışkına kara kan oldı ciğer
zîrâ ki buhmadı derdine hemdem begüm
dür derini göreli gül yüzinün üsdine
vakt-ı seher başladı ki düşe şebnem begüm
binümle sâz itmedi 'ışk nevası dahi
niçe ki zîr iftlerem yohna ya bem begüm

776
bize tolu vir ayağı behârı bilmeyelüm
saçuftı çöz şâhâ leyi ü nehârı bilmeyelüm
tebessüm eylegil ü söyleme bize hergiz
dilek buyise ki serv-i ciharı bilmeyelüm
nikâh tut ağızufta vü gÖzlerüfti yum
dilek ol ise ki hamr u h u m â n bilmeyelüm
hezâr şûr kılur zülfi bir sabâ yiline
 305

nicesi 'arızın emi vü ' â n bilmeyelüm

bizi yesâra irürgil 'ayn-ı yemîn ile
tolu ayağunı sun ki yesârı bilmeyelüm
her öpmeğe lebüne cân borcumuz vardur
lebünle esridür isen şümârı bilmeyelüm

777

mahmûr-ı elestem nola ger oldum ise mest

sâkî tolu vir sâgar u mutrib katı ur dest
ma'şûka senün diler isen ki ola küllî
sen dahi gerek anun olasın hele serbest
bilün ile kâham velî kûhem kemerünle
varlığum ile sinünem er nîst veger hest
ben dâne-i hâlü fiden ırah düşmeyiserem
zülfüfi niçe ki kura benüm gönlüm içün şest
ben bâd-ı hevâyile göfiül aünı koşdum 344
zülfüfi ile şimdi nola ger cân ola hem-dest

778

kanısın kanısın kamsın sen

iy cânum yüregüm kanısın sen
gönlüm ilini nişe y a h d u n
bu şârufi iy begüm hanısın sen
dîni yoh sini sevmeyenüfi
bu dînün îmânısın sen
tutağufi yine la'le benzer
sanasın ki kânısın sen
bu ne ten bu cân ki sinün var
sanasın cânumufi canısın sen

779
âyine al elüne ola ki bir yüz göresin
ayı nedür diyiben ola ki bir yüz göresin
ben senüfi birüfie 'ömrümde kişi görmemişem
her nefes seni seven birine yüz göresin
ay ile güneşi sini göreli görmemişem
Kadı B. - F. : 20
306

sen reva ola mı her gice ki yılduz göresin

bini benden iledürsin göremezem seni ben
zannum oldur ki dilersin beni sensüz göresin
ten ho yohdur cân apardun dîn ü îmân komadun
diledün halvet idüp ya'nî ho dînsüz göresin

780

eyâ şâhî ki ben sensüz cihanda dirligüm yohdur

çü ben senem ü sen benem dahıla birligüm yohdur
gözün kılduğını cana nicesi şerh kılayım
hele muhtasar oldur ki sünükde iligüm yohdur
gözi yağı durur baîia kirişmeleri sulh eyler 345
velî niçe ki kurmışdur kaşım illâ kim yohdur
hezârân rüstem-i destan işigümde ayahçıdur
velî behrâm gözini göricek erligüm yohdur
tenüme 'ışkunuz könlek ü derdünüz kabâçadur
'cefânuz boyuma ohcar velîkin terligüm yohdur

781
gözi yine başladı benüm gönülüme cenk
mutrib yine harbî çala başlagıl ahar cenk
cân mest durur 'akl kılur da'vî-i zühdi
iy 'ışk örü tur u bırah şişesine seng
hûnîn dökerem yaşumı meygûn lebün içün
gül yüzüfi içün nola içem bâde-i gülreng
inceldi tenüm bilün içün lîk yiridür
çün piste ağızufi içün oldı göfiülüm teng
şeh nâzıyile rast-ı muhayyer men anunçün
kim 'ışkıyiçün subha değin kıluram âheng

782
gelüfi sabaha değin ya^ıalum bu mısbâhı
virün ki râhat-ı râha irürelüm râhı
ağızı la'l hazânesine kilid urmış
cânumuz ise fidâdur olursa miftâhı
 307

783
olmaya binüm bigi 'âlemde hergiz merd-i dil
surh-ı eşk ü zerd-i ruhsâra derûn pür derd-i dil
ferd-i hüsn oldur anunçün ferd-i 'ışk ana benem
ol müsennâ kaşına kıldum fidâ uş ferd-i dil
germ ü serd-i 'ışkını çoh çekmişem anun içün
komışam yolma eşk-i germ ü âh-ı serd-i dil
şeş cihetde niçe hissi çâr-sûdan bağladı 346
tâs-ı 'ışka ka'beteynün yin salah nerd-i dil
cânumuzdur leblerün anun içün anun içün
dökerüz ayağına bu eşk-i cân-perverd-i dil

784

göziyle hastayam u gözi dahi hasta durur

şikeste zülfiyile zülfi hem şikeste durur
yüzine gül ya benefşe saçına niçe diyem
hezâr ikisi bigi yüzinde deste durur
gönül şikâyet ider gözlerine dir ki kaçan
hitâb hufteye yâhûd 'itâb meste durur
lebiyle esrügem ü göziyile malımûram
bu iki hâl cihan içre mey-pereste durur
gönül şikeste vü cânum saçuna besteyiken
'acebleme sözümi ger şikeste beste durur

785
severem severem osanmah bana yohdur
ne kim dirsen uyaram çekinmah bana yohdur
tana kaldı bu gice yüzi bedriyiçün cân
çü bedr ay a n a irdi oyanmah bana yohdur
egerçi erimişem anun şiveleriyle
şunı kim ele aldum bırahmah b a n a yohdur
senünçün olan esrük bu yolda ayığ oldı
benem serhoş-ı asli ayılmah bafia yohdur
kamu ırmağı ırmah olur cehd kıhcah
benem 'ışk defiizi ki ayırmah bafia yohdur
308

786

âh eger senün ile ben tana çıharam bu gice

ne ki gündüzin yaparsam şimdi yıharam bu gice
gözlerün beni diler zülfün ile bihş isem 347
'ayb olmaya anda çünki yuharam bu gice
zülfün ile ben 'anberem ü hâlün ile çün 'ûdam
müşg saçunun yohna odda koharam bu gice
ben ki 'ışk oğlanıyam ayrılımazam andan
sonmadan şerr ü hüzün ana çoharam bu gice

787

gözünden esrimeğe dilerem şehâ destur

ki mest olıcağaz olmayısaram mestur
saçufi kohısıyile diriyem şehâ bunda
nigârâ lutf idiben yilini bize estür
ezelden esrügem ü şimdi olmışam mahmur
tolu vir ayağı sâkî vü mutrıbâ dest ur
kaşı yayma gözi kirpügi ohın gezler
cânum fidâ sana tek kaşı yayım yastur
gözüfi ohı cânuma nigârâ âb-ı hayât
velîk özgeyi sestürmez ol beni sestür

788

ne dürlü cefâ var ise kıl cana ki sensin

kayırma bu 'âşık canını çün sen esensin
'ışka ki 'alîdür ne yezîd oldı firâkufi
la'lün çü hüseyn oldı tapufi çünki basansın
mansûr olur isem nola bu 'ışk yolına
şol zülf ü kad ile bafia çün dâr u resensin
mecnûn olur isem nola ben 'ışk ile her gün
iy leylî bafia her gice çün silsile sensin
ay yüzüfi ağılında göîiüller sürülenmiş
oğlansın anı afilayımamışsm o sensin
 309

789

gördi göreli görmedügini gözüm benüm 348

irdi ireli irmedügine özüm benüm
biliş idi ezelde cânum yâr cânma
andan barışdı yârum ile yılduzum benüm
şol söz ki sözi olmaya bâd-ı hevâ durur
sözi gerek ki ola cihanda sözüm benüm
şekker lebüne tuza ahar tek ahar gönül
ana şükür ki şekkeri kıldı tuzum benüm
yoluna bin benüm gibi kurbân ne nesnedür
her dem hilâl kaşuna kurbân yüzüm benüm

790

cânum muhayyer oldı çü şeh nâza başladı

sâkî ayağa çahcı âvâza başladı
men azucuh ile tağaram ayağı tozın
çohlar izinden ol şâhumun aza başladı
irdüm tapusına yükünüp sundum ayağı
almadın eline ayağı aza başladı
kirpügi yazmaz idi gönül bûtesini hîç
kış olalı kaşı gönüli yaza başladı
zer-bâzdur yanağum u ser-bâzdur başum
zer-bâza bahmadı gözi ser-bâza başladı

791

her gice tana değin yüzün içün ay begüm

tana kalıp sayaram yılduzları ay begüm
işbu uzun gicede çekdügini gönlümün
zülfün elinden dilüm diyimez iy vay begüm
sen ganî muhtâc ben nicesi hal kılısar
dünyâda bu müşkili yohsul ile bay begüm
la'l-i lebün ahıdur yaşlarumı kan nola
bir dem eger tolmaya seyl ile bu çay begüm
gönülümi kirpügüfi şişledi 'ışk odına 349
zîra kebâb idilür içilicek mey begüm
310

zülfün ile başuma geldügi sevdaları

bu gice yeldâ durur ben diyeyüm say begüm

792

la'l-i lebünden soram kanı yüregüm kanı

kanını höd görürem kanı yüregüm kam
cânuma cânî durur cânı velîkin teni
bana didürür hele şi'r ile bu ten teni
çin diyelüm gözleri rast hatâyî durur
bu gönülüm mısrmun pes neden oldı hanı
gabgabı kâfûrî vü müşgi durur benleri
yanağı gülgûn velî gîsûlan sûsenî
'ışkı odı tamgalar yini gelen gönüli
zülfi kemendiyile râm kılur tûseni

793

lebüne susamışam nola bafia em diyesin

beni egerçi gözüfi hastadur emem diyesin
yürek kanı bu gözümden lebüfiçün ahar seyl
çü i'tidârına gelesin afia nem diyesin
içüm yanar u figân iderem gice gündüz
kimine zîr diyesin kimine bem diyesin
niçe ki gîsûlarun-çün negam kılam giceler
sen afia urmayıban kulağun ne gam diyesin
sen idügüfii bilüp kıluram safia secde
bu secdemi safia sini sanam sanam diyesin

794

çü 'âr'âr isem ben bafia ne nâm gerek

tolu vir ayağı sâkî ki mey müdâm gerek
eyâ melik ki safiadur bu dem melek bende 350
tapufida zühre-i çengî felek gulâm gerek
saçufi ile gicedeyem yüzüfi ile gündüzde
her âyine bize dünyâda subh u şâm gerek
anufi içün ölürüz anufi içün öliserüz
 311

ki niçe ki diriyüz bu cihan bekam gerek

cü hâs ben senünem mutlaka benüm ol sen
bu ortada neyiçün *ilm hâs u *âm gerek
senünem ü senün ohsaram gice gündüz
benünle zülfün ile pes ne dâne dâm gerek
sücûd kılnuşuz or hakka ki buyurdı bum
ku'ûd isdeyene evvelin kıyâm gerek
çü hüsnün içine girdüm didüm selâmu 'aleyk
kapu fidan içerü girene bir selâm gerek
egerçi kalmamışam dünyânufi metâ'ma ben
bu hâl ü zülfü had ü kaddüne kalam gerek

795
kirpügüfi tîr olalı kaşufi keman
bellü bildük yohdur ecelden âmân
şekker ağzufidan acı dil vireli
yahşılardan başladı gelür yaman
ne ki hazz olam t a p u n d a n dilerem
bir mekân içre senüfile çoh zemân
bilüfie bahdum ne gördüm bir hayâl
ağzufii gördüm ne gördüm bir gümân
befizüm ile gözümi görür ahi
dahi ne hacet arada tercüman
dünyâda hüsnüfii sevdüm ben hemîn
çevri binüm cânuma kıldufi hemân
bini kul kılur u hüsni hat yazar
özi şâhid gözleri olur zaman

796
kılmadı ışka kimsene da'vâ benüm gibi 351
olmadı yolufia kişi rüsvâ benüm gibi
hergiz dimağ matbahı içinde dünyâda
zülfe bişürmedi kişi sevda benüm gibi
bu dünyâ hoşlığına ki ben şimdi hâvîyem
bilmedi sini ğayet-i kusvâ benüm gibi
esrimişem gözüfiden o la'lüfii umaram
312

yohdur humar ki uma helva benüm gibi

ben toprağam u gözlerüm u-mağ od içüm
işbu hevâda olmaya derya benüm gibi
ben bir tenem ki cânumı istep buhmazam
mecmû'ada ola mı mu'ammâ benüm gibi
kim ki kitap ohıdı vü işitdi kıssayı
ohımadı işitmedi gavğâ benüm gibi

797

'ışk eri öküş derd ile hayran ele girse

ma'şûka dahi tuhfe-i devrân ele girse
cân aldı hayâlini girü kodı katumda
cân gitdi velî şimdi girü kân ele girse
bâd-ı seheri tek yüz işigine süreydüm
bir subh eger kûyına seyrân ele girse
cennet ne gerek hûr u kusûrın niderüz biz
anda bize bir sıdk ile rıdvân ele girse
feriştede bu şûhlığ u peride bu lutf
olur ise inşân bârî z-insân ele girse
uçmağı koyaydum u uçaydum işigüne
fi'l-cümle eger âdeme tayrân ele girse
geçen 'ömürüm gitdi vü gitdi dahi gelmez
irince a n u n vaslına kıran ele girse
bilmeğe benüm derdümi mecnûn gereg idi 352
şerh eylemeğe 'ışkumı selmân ele girse
gözün göıîül apardı vü 'ışkun komadı 'akl
gelürse hayâlün bârî kurbân ele girse
zülfünle gözün hind u habeş çerisiyile
gönlüme ahar sulha müsülmân ele girse

798

ilâhî ilâhî ilâhî ilâhî

ilâhî ilâhî ilâhî ilâhî
h a t u n çün kalem urup kadem urdı yüzüne
hele müşg ile kâfur rakam çekdi siyâhî
soyılup suya girüp yüzün gösdereliden
 313

sana oldı müsahhar zi-meh tâ ki be-mâhî

müberka' göreliden 'ukûl oldı muhayy^er
cemâlüni çü irdi fidâ cana ki mâhî
hezârân iderem âh hezârân iderem vâh
kişi sanmagıl am ki âhı ola vâhî

799
taldı gönülüm zülfüne bîçâre ne çâre
yaraladı gözün yüreği pâre ne pâre
gözün cânumı sihr ile bir gûşeye saldı
zülfün dahi diler ki özin kara ne kara
göz ki seni görmeye nider uyhuyı gice
zîrâ ki hayâlün dahi bu ara ne ara
cânum pâresisin velî gözün yüregümi
her lahza kılur nâz ile sad pâre ne pâre
carı budur anufi ki yaşumuz ola carî
ol cara gerek irişe bîçâre ne çâre

800
sâkiyâ sun içelüm ağunı biz 353
meze idinelüm ayağunı biz
öpmeğe cân diler imiş tutağun
tutalum şimdi ol yasağufii biz
uçmağa uçmağı koduh çünkim
bizüm eylemişüz bu bâğuüı biz
şol tutağundan iç di çünki içür
urmışuz bu ciğerde dâğunı biz
buseye cân dimiş şehâ hüsnüfi
içelüm şehdün içün ağufii biz
her tutağun göfiülde dâğ itdi
sor ar uz candan ol tutağunı biz

801
nigâr 'ışkı çer âğı gönülde yana gerek
iv issi çohdur uyır nâgehin oyana gerek
gözün gönül kanını içdi bunca yıUardur
314

demi durur tutağundan bu kana kana gerek

cemâli saçım tuzah düzer ü dâne meğer
irâdet ile esîrem ne dâm u dâne gerek
çü kirpügi oh u kaşı yay u atıcı özi
ola gönül dahi lâbüd ana nişane gerek
cemâl içinde çü mahbûbdur yegâne-i *asr
am seven dahi dünyâda hem yegâne gerek
saçun uzun ağızun dürr ü sini seven
niçe ki rızkı tar ise yaşı uzana gerek
gerek ki 'âşık u ma'şûk u *ışk bir olalar
ikisi katıhban 'âşıka boyana gerek

802
ne kim nâzından aydursa dilümüz nâzenîn söyler
gözüm ile dilüm lutün hemân görür hemîn söyler
gözüm saçun çerisinde görür yüz bin kemîn lîkin 354
bu mechsde kamusmı diyimez bir kemin söyler
benüm bu ölü cânuma tutağı 'îsîyidügin
ne bileydüm ağız ağız am rûhu'l-emîn söyler
saçınun her kıhyiçün ben eyle oynaram cân ki
felekler dirler ahsentüm melekler âferîn söyler
saçından dir ise tab'um perâkendedür inanma
kadinden niçe uzadursa sözin rastın söyler
müzelzeldür müselsel zülfinün sözine inanma
velî gönül kemergâhı sözini gey mübîn söyler
cihanda fitneler kopar çü cân gamzelerin aydur
kıyametler kopar çünkim gönülüm kametin söyler

803
kışun humarını yine yaz yaza başladı
sebze hat ile hâlümüzi yaza başladı
taşdı yürek gönildi gözüm yaşı ırmağı
çünki eridi gussa kan yaza başladı
yazmaz iken gönüli cefâ kirpügi ohı
irdi vükâsı şükr ana ki yaza başladı
ben şânesinde kıl gibi asılmışam anun
 315

andan berü ki gîsûların yaza başladı

bana tolaşdı zülfi dahi kimi koyısar
kancaru vara fîl çü o yaza başladı

804
ben hatun gibi hâme yazmamışam
ol hatı hîç hâma yazmamışam
yazmışam hat öküş benün gibi lîk
rûmda dahi şâma yazmamışam
azmışam gîsûsı içinde velî
'ışkı yolında rast azmamışam
gözün azdurdı zülfüne komadı 355
azmışam çünki anda azmamışam
yazmışam yazmadın hatufi yazusın
yazmışam yazduğumı yazmamışam
defiize girmeden saçı 'anber
la'li yâkût egerçi kazmamışam
zülfi dâmı tutam ki bini yaza
düşmişem ben ho dama yazmamışam
yazmışam kanlu göz yaşın idrar
ger hayâlüne câme yazmamışam
müşg ile berg-i gülde nesh ideli
kimse adına nâme yazmamışam

805
elüme alam başumı girişem girişmesine
balını yağuma karam karışam karışmasına
nicesi diyem ki irem kişi irmedügine lîk
var ümîdüm afia ki ben irişem irişmesine
niçe yabana salarsa beni kaşı zülfiyile
kılı yarıban gerek ki ilişem ilişmesine
lebi cân kanlusıdur kanı bellüdür baharsafi
dilerem ki anufi ile sorışam sorışmasına
tutalum miyânı anufi ki kenara gelmeyiser
nola cehdi idelüm ki girişem girişmesine
316

806

serv ola mı boyunuza ohşaşa

kaşun ola mı yüreğe oh şaşa
cem' ideydüm 'ışkını gönülde ben
furkatinde lîk dünyâ kahşaşa
uyur iken kirpügi kırdı bizi
vây eger gözi ohı oyah şaşa
inçgeyem biline ohşayam direm 356
kim ola k'anun biline ohşaşa
bir ohından kim durur kayd eyleyen
illâ gözleri ohm soyah şaşa

807

tapundan ayru dirilmek bana muhal ohsar

velîk bilmezem ana kaçan mahal olısar
yüzüni niçe kılam vasf niçedür diyeyüm
'utarid anda çü şel zühre çünki lâl ohsar
boyum kaşunla yay oldı vü oh gibi toğru
direm ki bedr yüzünle tenüm hilâl olısar
gönül düşeH ağızuna oldı gey dil-teng
tenüm hayâliyile bilüfiün hayâl olısar
bilün kıl itdi kala urdı 'ışkun odı
ikisi dahi çü oldı ne kîl ü kâl ohsar
ümîdüm ol ki tutağufi ola bana kısmet
egerçi noktalarufi kısmeti muhal olısar
müferrih isderem ol leblerüfii sevdama
cevâba razı degülem çü ol su'âl olısar

808

niçe uzun gice cânum yana sevdâsıyile

niçe derdüme em ola yed-i beyzâsıyile
niçe nîlinden ola gözlerüm yaşı furât
niçe gark ola tenüm ol yaşa mikyâsıyile
niçe yas eyleye yası ohıyile gönüle
niçe her meclis içinde gele eyâsîyile
 317

bilünün vaslı yolı incedür ü katı uzun

hele râzıyam ana bu kamu gavğâsıyile
ol hatâyı ki gözün kıldı gönülüme benüm
kanda çeke biliser cürmini obasıyile

809

bili ne çeker dilber am ger bile nolur 357

ol çekdügini ger çeke 'âlem bile nolur
sen dil diledün ben sana cânı dahi virdüm
çün bir dil imiş her dü cihâm dile nolur
ben biribidüm bâd-ı sabâyı ana ferrâş
zülfi gözümün silsilesin ger sile nolur
kıymadı gözüke ben anı sevdügüm içün
bu dünyâda bir 'âşık eger eksile nolur
ol nesne ki kıl itdi a n u n ince bilini
ben sûhteyi dahi eger kıl kıla nolur
şol kişi ki bedr ay ile kalmış ola tana
tana kalısar yılduz ile ay ile nolur
biz katlanalum yâr yarasına yanyıçün
dermanını derdi vire gavğâyile nolur

810
'ışkun ayağın tolu çekelüm yine hey hay
yürekde niçe şerh idelüm gamzeni ey vây
ayağuna baş komağ içün serv çemende
geçdi niçe müddet ki karâr eyledi ber-pây
kanda aparam gönlümi ben gözi elinden
her kirpügi bir oh durur her bir kaşı bir yay
al çengüni çengüne vü kânûnunı bekle
ger diler isen 'ûd gibi oda yana nây
bu iş niçe 'uşşak arasında olısar rast
ki 'âşık ola bî-höd u ma'şûk ola höd-rây

811
kanı gözleri bâdâm kanı serv-i gül-endâm
kanı yâr-ı dil-ârâm ki olmadı b a n a râm
318

kanı yâr-ı nev-âmûz kanı *ışk-ı dil-efrûz 358

ki geçdi dün ü imrûz geçiser yine ferdam
tolu sun bize câmı irür cânuma kâmı
yitür göglere nâmı kul it rûm ile şâmı
a n a başla gulâmı bize kesme selâmı
gözet işbu nizâmı lebünde cânum idğâm
niçe cânuma âlî eyâ dişleri lâlî
gel iy yanağı hâli ki gîsûyile hâlî
yüzi hüsn ile vâlî eyâ bâd-ı şimalî
bulursan zer ü mâh cemâline kıl in'âm
eyâ dilber-i dil-bend eyâ nâzük-i leb kand
eyâ türk-i şeker-hand eyâ hâli semerkand
zihî gîsû-yı pür bend ki bin cân a n a der-bend
zihî la'l-i şeker-kand virürse kuhna vâm
gel iy cânuma cânî ge liy kasd-ı amânî
gel iy cevher-i kânî gel iy rûh-ı mekânî
eyâ 'îsî-i sânî eyâ 'ayn-i ma'ânî
tapun tek dahi kanı ki ben puhte vü sen hâm

812

kişi gerek ki dileğin 'ömürden alu göre

yüce gözedür özin aludan alu göre
saçını gör yaşamış u hatm dahi düzmiş
nicesi gire sabâ ana çün yayalu göre
dilerem işigine yüz sürem hemîşe velî
nideyüm üşenürem nâgehân obalu göre
lebine cânı behâ komışam nigârun tâ
metâ'ı çoh getüre şehre çün behâlu göre
gönül kuşm alamazam gözi elinden hîç
hûyı budur laçinün çünki bir yaralu göre

813

gel imdi bî dü vü çâr iy habîb-i meh-çehre 359

ki şeşder oynamağ içün salaram uş mühre
çü bende müşt eriyem müşterî mahalli yoh
görürse zühre bu hâlâtı çâk ider zehre
 319

hatı yüzinde yazar ism-i a'zamı lîlcin

gözi kirişmeleri irürür anı sihre
dişün munazzam ider 'ıkd-ı lü'lü'yi vü saçun
tağıtdı müşgi öleyim bu nazma ol nesre
egerçi sırdı gönülümde 'ışk u hecrün cehr
fidâ bu sırr ile cehrem bu sırr ile cehre
egerçi kûyunı şâhâ kûy itmişem lîkin
senün yoluna hele şöhre olmışam şehre
küpesi ürker ü kaşı terâzûdur lîkin
benât-ı na'ş kılur keh dürûsım nesre

814
gamzesi ohı urur cana ki kanı gözikmez
ben oh didüm ol oha velî kanı gözikmez
kömür gibi yandum oda ol cevheriyiçün
ben râzıyam ol oda velî kânı gözikmez
kim 'âşık ise 'ışk denizine girelüm
dînini buhmazam u îmânı gözikmez
zülfinde gönül girdi karanuhğa miskîn
aydınlığı ko şerbet-i hayvanı gözikmez

815
sana gönül vireni kala cana sanmagıl
tartma 'aklı câmm yacana sanmagıl
bir mûrdur gönül neyi apara bellüdür
pây-ı melahdan özge süleymâna sanmagıl
derman didi lebün gönüle derdi katıdur
ol derd katlana mı bu dermana sanmagıl
zülfün küfür durur niçe tatarı var ise 360
ben getüre bilem anı îmâna sanmagıl
cân gözlerüm yaşına şehâ âşinâyidi
hîç yire saldı kendüyi tûfâna sanmagıl

816
hergiz onılmaz iy sanem canda gözünün yarası
onılmıyan yaraları bir dahi yine yarası
320

esritdi gözlerün bini kirpügün urdı oh ile

tut bini ki uyımışam işböyle mi oyarası
anca çekişdi leblerün işbu yüregümi benüm
kan oldı çekişik ile ol ikisinün arası
bahdı benine gözlerüm düşdi gîsûsı ağına
, hay neler itdi cânuma işbu gözümün karası
ben yanmışam sinün içün küllî ki yoh yanmamışam
şem'üfii al elüfie gel varlığı canda arası

817
şâhâ ayağun basduğı yüzüme kademdür
ne dem ki tapundan ola ol ayru nedemdür
hâlüfi gönülümüfi hacerü'l-esvedi oldı
incitmegil anı dahi çün sayd-ı haremdür
hattufi ki gubâr idi vü uş oldı muhakkak
tutmagıl ana dak sanemâ sehv-i kalemdür
elmas yağar gözlerinün gamzelerinden
illâ lebini sorma ki ne kân-ı keremdür
zülfi habeş ü rûm yüzi gözi hatâdur
simden girü eksügi meğer tabi u 'alemdür

818
şol 'âşıka yâr nişe tolu sunmaya bâde
kim tarh idüp atı ruhına oldı piyade
bafia ferîdem ne tavîl itdi cefâsın 361
kıldı bana çevrini hezârân u ziyâde
bafia ayağı sırf vir eyâ sâkî-i meh-rû
bâşed ki kıla bu göfiülüm levhini sâde
vir bâde ki dadın virürüz 'işret ü 'îşüfi
virme bu bizüm 'ömrümüzi hîç yire bâda

819
cânumda 'ışkınufi ırmağı faşa başladı
mahabbetini kılur nakş taşa başladı
komadı kunda bir yir ki yahmadı 'ışkufi
kanın ahıtdı bu gözleri yaşa başladı
 321

nicesi münkesir olmaya gîsûsı çerisi

ki bir yil ile boşaldı taraşa başladı
gönül başa aparısar bu 'ışkı zîrâ ki
çü evvel urdı el ayah bu başa başladı
elümi zülfine sundum egerçi bir kıldur
çü 'ışkınun denizi mevci aşa başladı

820

yârun cemâli dünyede bedr aya benzemez

serhoş gözi cefâsı bizi aya benzemez
kaşları aya benzer ü zülfi tağuhlan
gönlüm mahabbetin yabana yaya benzemez
bir sâyeyem ki göz görür u yoh durur tenüm
bu hâli yâr bana 'ömüre saya benzemez
gündüz gice firakı elinden inilerem
bu yolda hîç vâye şükür vâya benzemez
hâciblerüne hay di atar çarha tîr ile
yohsula baya girme dir obaya benzemez

821
'inâyetüfii ilâhî kuluiidan ayırma 362
iki cihanda dahi bini hîç kayırma
idesifi itdüfi ü idesüni idisersin
idecegüfii idersin suçı bize yırma
ana ki sen dilemişsin ezelde teslîmüz
nicesi degşürisersin kabul degşürme
ümîd hazretüfie tutaram ola makbul
ki dirmeyince 'adû defterin benüm dirme
senüfi yolufida ayah basanufi ayağı tozın
kim ide bile bafia sürme gözüfie sürme
bu hiâki ne oda kim salar isefi sen bil
yile savur suya sal 'âsîhğ adın urma
neyüz nedenüz ü dünyâya neye geldük
cânumuz afilamadın ol cihâna aşurma

Kadı B. - F. : 21
322

822

yüzüni göreli sana cânânedür diyem

sanun 'aceb neyidi ki cânâ nedür diyem
dür-dânedür derün ü velî ben söyleyimezem
incü dişün katmda ki dür dânedür diyem
samana saymadı bu sözi yâr yolına
ğâyet budur ki ben ser ü sâmânadur diyem
haliyle zülfini kişi benden sorar ise
müşkil degül ki dâm ile bir dânedür diyem
şehnaz kûçegem diyü niçe kılur ise
nevruz içinde 'azm sipâhânadur diyem.

823
nigâr cân u dil aparduğına dil hoş imiş
tevazu' ehliyimiş saçı kaddi serkeş imiş
sabâ sabah irürmiş benefşeden ana
bir iki kohu k'anunla saçı müşevveş imiş
hayâli geldi kopardı gubâr u ezelden 363
velî şükür ki yüzüm eşk ile müreşşeş imiş
sitâresin götüriben yüzine bahdum idi
özine müşterî kıldı beni ki mehveş imiş
bir araya gelicek çâr u penc ü heft ile nüh
kamusı hîç imiş var ise yarın şeş imiş

824
iy bâd-ı sabâ zülfini kıl kıla bilürsen
gel kıl bu tenümi dahi kıl kıla bilürsen
'akl ü ten ü cân erci ki dildür bu tirüde
küllisini aparmağa dil dile bilürsen
ben tahalı boynuma saçı silsilesini
gel gör gözümüfi yaşını sil sile bilürsefi
ben bileli şâhâ seni bilmedüm özümi
biz ikimüzüfi hâlini bil bile bilürsefi
cân ruhu fi içün tarh idüp at oldı piyade
mât oldı eger fîl ise fîl file bilürsefi
 323

gark eyledi göz yaşı cânı zülfine sundı

atdı ana ilmesini il ile bilürsen
gün günden eger bilmez ise hâlümi yüzün
zülfün ola ki afilaya yıl yıla bilürsen

825
bilmezem hâlümi hâlin bilene sor hâlümi
çün münâsib bulmazam ef'âlüme akvâlümi
cân diler ki sata ol bâzârda bu gönlümi
ben hûb ile sataram kâlâyile dellâlumı
yâr dileği atına kim ki dilerse cân asar
ben ser-efrâzam asarsam üste ser-gırbâlümi
halk âmâli cihanda mâl ise nola eger
cân ile mâlı koyup avlar isem âmâlümi
ol nakîü'l-had yüzinde gerçi humre anladum 364
şol beyânında cemâ'at rast tutdı fâlümi

826

niçe bini sayd kılmış gel ahi bu gencümi gör

bu yola baş ile cânı koyıban güvencümi gör
ele genci girdi genci ne b a n a hased kılursın
bu vîrân gönül içinde nazar eyle gencümi gör
niçe diler ise zülfi ki büriye r û m iHni
tağıdur sabâ yih tek habeşi ferencümi gör
senün ile bir olıban ulaşalı kaşlarufia
yine işbu tâs içinde şeş ü çâr u pencümi gör

827

gözüm yaşı ki seyl ohban aha dembedem

ne fâyide çü yüregümi yaha dembedem
ben canda gizlerem sanemâ 'ışkufiufi sırın
kanlu yaşum saru befiizüm çaha dembedem
niçe ki cân hevâfia kapu bağlamah diler
zülfüfi hevâsı halka-i der kâha dembedem
yanup yahılıban yahana cân ara didüm
324

câdû gözi salar bizi iraba dembedem

güneş yüzi şerefde durur anun içün ol
geh gözüne temam u geh oyaha dembedem
kanı kan ile yuya vü hergiz gönül kuşı
boyundan özge konmaya bir şâha dembedem
her lahza taze göüül aparur şâhîn gözün
umahludur kaçan baha ol kaha dembedem

828

ben 'âşıkam ne 'ayb ola yârı diler isem

'ışkunla 'âcizem nola yarı diler isem
sevdüm yüzüni kirpügüni dahi yahşırah 365
sevsem gülün içün nola h â n diler isem
bârî yaratdı bârını inçge biliyiçün
bârî nola biliyile bârı diler isem
câr itdi gözi kamu gözleri ahıda
' carî gerek kılam gözi cân diler isem
nâmûsı ' â n terk idüben 'ârî olmışam
hammâm içinde görmeğe ' â n diler isem

829

cânuna cân keseği bu hased hased aparur

cihan canını dün ü gün bu hâl u had aparur
saçufi içün gözümüfi yaşı sile silsiledür
ki yidi defiize andan gözüm meded aparur
gehî taşar şâhâ 'ışkun u geh yaba dirilür
bizi miyânesine işbu cezr ü med aparur
gözüfi ne câdûlığ eyler beîiüii ne dâm kılur
saçun kemendi ho 'âlemde nîk ü bed aparur
ezelde ehl göfiüllere bey' virdi gözün
çü hakkıdur hele uş geldi tâ ebed aparur

830
bülbül olgıl ki bir güle iresin
ağlayu isde ki güle iresin
 325

bî-dil ol dile ki dilüfii dile

ger dilersefi ki bir dile iresin
'âşık ol 'arif isde dünyâda
tâ ki olmaya 'âkile iresin
göz mülin dök ü iç üzüm meyini
şahın olmaya mülmüle iresin
serhoş ol aydan aya ayılma
zülfini avla ki yıla iresin
nicesi sayıla şâhâ lutfufi 366
lutf idüp ger bu sâyile iresin
nefs nakıs durur özüfi görme
tâ meğer ola kâmile iresin

831
tacir diler sefer ide hem-râha bağludur
çohlar murâdını diler ol şâha bağludur
kimün dileği var ise ulu hazâneden
olur velîk sıdk ile bir âba bağludur
eyerlemişem atumı bağlanmışam temam
yönelmek ana cezbe-i nâgâha bağludur
ben benligümi bende yavu kolmışam. hele
varlığ u yohluğum bu dem allâha bağludur
mevcûd keh gibi vü vücûd a n a keh-rübâ
hâsiyyeti zuhuri a n u n kâha bağludur

832
nîliyiçün kızılırmağ ahıdur yaş gözüm
yaşı uzun ki kerem eyledi şâbâş gözüm
anı ki kılmış idi yüregüme bir nazarı
dembedem işde bulur şükr a n a pâdâş gözüm
hacerü'l-esved olalı iki mihrâb kaşı
rind olur gâhî vü gâhî olur evbâş gözüm
ben gönülde sırufii sahlamışam tafirı bilür
dembedem neyleyeyim çünki kılur fâş gözüm
nâ-tüvân göreli göfilüm bigi gözüfii şehâ
la'l-i leblerüne kıldı özin ohşaş gözüm
326

833

çoh olmayıcah dünyâyı yarum niderem ben

kılmaz göz anı görmese yârum niderem ben
zülfeyniyile karularum bağlamışam ben 367
ben ana fidâ bu ola karum niderem ben
dârum dilerem dâra urur cânumı zülfi
derdine yanam bu oda dârum niderem ben
ben varumı virdüm neşene ummadum andan
sen ger umar isen hele varum niderem ben
sen gülşene irmeğe yine ben oluram hâr
gül hâra irişmezse bahârum niderem ben

834

gözüne güveneni gör özüne özeneni gör

sözüne sevinene bah kadduna kıvananı gör
niçe câdûyise gözi niçe tatluyise tuzı
niçe şîrîn ise sözi sen a n a inananı gör
gönülüm çalab evidür yöni ol yola kavîdür
iki dünyâ bir cevîdür bu kanma kanam gör
beni cânumun sipendi saçı "aklumun kemendi
canına salup bu bendi ol odına yananı gör
bu ne saç mu'attar olmış bu ne yüz münevver olmış
ne yanah gül-i ter olmış canını yacananı gör

835

şol dil ki yıh didün anı ma'mûr olmaya

mest olmayan gözün ile mestur olmaya
gönlümdeki mahabbeti dile getürmezem
kim fâş iderse gevheri gencûr olmaya
çeker cihan canını her lahza zülf ile
'âkil kirişmelerine mağrur olmaya
yahm zemânda komadı gözi gişide us
sihr-i helâli var dir isem dür olmaya
mevsûl derdine ol u hiç 'âyid isdeme
bum tutan zamirde mehcûr olmaya
 327

r e f it hicâbunı ki benem 'azb gamzene 368

'ışkufii cezm iden gişi meksûr olmaya
tağıt saçun ki gündüzi gözler görimeye
gider yüzüfiden anı ki deycûr olmaya
maktul dilerem anı gerçi cüneyd ise
ki müşg saçlarun ile mansûr olmaya

836
'ışkun senün iy dilber içerüden içerü
sevmek gibi sevmezler seni anaru berü
kardum safia ben bini koydum yolufia dîni
şahlarsın bana kini bu mıydı bafia karu
yahar beni âvâzufi artuhlağudur nâzufi
çahar seni gammâzufl göz yaşlu befiiz saru
ahum ile yaşum ger huşk ü tere yiterse
az günde yahındur ki ol bahr ola bu kuru
gönüldeki yâr ola özgeye ne bâr ola
cûy şâha şikâr ola ayruhlardur koru

837
zenahdânın çeh-i bâbil sanasın
saçı turrası ebabil sanasın
mümesseldür yüzüfi nakşı gözümde
dahi tedvire sen mâyil sanasın
iki 'âlemde senden ayru görme
hicabı ortada hâyil sanasın
mücîbem varlığa bir nazre neyçün
beni hemçün ki her sâyil sanasın
şehâ câdû gözüfi zâlim durur bah
yüregüme eger 'âdil sanasın

838
ne sâhib ola bile bu sabah sâhib olan 369
sa'âdete irişe bu nefes musâhib olan
gözüfi şeh oldı kirpüklerüfidür avdaçı
kaşufi durur sanemâ sağlu sollu sâhib olan
328

saçun gicesi berâtını kudret ile yazar

hatun durur bize pes iy sanem mevâcib olan

839

yahdı bağrumı nigârâ âteş-i derd ü firak

saldı vahşet dehşetine bini yine iştiyak
çünki alnumda yazılmışdı ezelden el-vedâ'
pes nida kıldı münâdî-i ecel ki el-firâk
gerçi cândur 'ışkıyile ol nigârun hem-sebak
eyle yahıldı oduma 'alem-i kevn ü fesâd
ki fesada varısar anun ile seb' tıbâk
ictimâ'ından düşeli ayru cânum mümtehan
sen güneşden ayru olalı gönülde ihtirâk
derd-i hecrün ile çiftüz biz nigârâ dembedem
salahdan berü senden bu zemâna bizi tâk
ben safâyile vefadan oy virürem eyle bil
çün nifâku fidan dem ururam anı sanma nifak

840
derdüfi ile cânum câm yanar göfiül oda
oldı nideyim derdüfie cânum gönül oda
yüzümden ahırsa yaşumı tutma 'aceb sen
elbette gül-âb aha düşer ise gül oda
ben düşmişem ol defiize kim düşmedi kimse
düşmemiş ola bencileyin hîç kul oda
bir cüzv durur cân ki odıyle kül olupdur
bir cüzv nedür nola olur ise kül oda
şükrana virem cân ol oda kim girür ise 370
özgeler eger tartına canını ol oda

841

şol dem ki yârdan cana göz değdi sanasız

kim nâgehin kamışlığa köz değdi sanasız
yârufi odına döyer idüm buncadan berü
kalmadı tâkatüm dahi göz değdi sanasız
 329

şol dem ki bahş olur idi her yire bir nisa

bağruma od u yaşuma köz değdi sanasız
gamzelerün şol işi kılur her nefes bana
kim kayır ile dikene köz değdi sanasız
her nesne ki dile düşe ana değerdi göz
bizüm içün a n a dahi göz değdi sanasız

842
yine sabâ yilinün zülfün ile razı nedür
yine humar gözünün bizüm ile nâzı nedür
selâsilüne tolaşanun ahi bana digil
'ömüri kısası ya kıssası derâzı nedür
zemân durur yanaram âteşî lebiyle anun
bilelüm ahi bu sözün nola bu sazı nedür
ciğer kamyile ben kıluram vuzû her dem
vuzûsı böyle olan un 'aceb nemâzı nedür
dilegün ol ki ola 'âkıbetlerüfi mahmûd
ki ne bile gişi ki bu yüzün ayazı nedür

843
geldi hayâli ola mı gönlüm aparmağa
yâ uyhuda sanıp beni benden oyarmağa
ben 'ûda misk saçı sırını dimiş idüm
şeştâ ne tuydı ki toladı anı barmağa
dürler döker gözüm lebün ile dişün içün 371
diler ola mı hayr idüben sala ırmağa
câdûlar ohlar u sücü viriben esridür
kim bula gözleri gibi top yağı kırmağa
sormağa korharam tutağını ki kandadur
zehre kanı ki cehd kılam bir ısırmağa
gelün ki rûze tutalum u kılalum nemâz
ki dileyen ola yârı yârdan ayırmağa
binüm cânum gibi yoluna sehl ola hezâr
zinhar kılmagıl a n a değmez kayırmağa
330

844
su aşdı şehâ başdan gönlümde haber vardur
cânumda firâkundan hey hay ki neler vardur
gönlüm gözüm içinde kanlar ahıdur la'lün
şol veçhile işbu kan arada meğer vardur
câdû gözüfie hindû dirler ü hatâ dirler
nergis ho nedür hâşâ ol gözde nazar vardur
bir serv-i revân nirde biterse boyun içün
kargu gibi yüz yirde bilinde kemer vardur
cân biline düşeli bir kılca karârı yoh
devlet dahi şundadur kim anda hatar vardur

845
nicesi katlana gişi şehâ cefâna senün
çü el irmeye bu dünyâda vefana senün
• küdûretüfi defiizinün dibinde gark olana
ne gam kaçan ki bile ki irer safâfia senüfi
egerçi hasta gözüfidür fütâdeyem mecruh
şifâhun ile nola ger irem şifâna senün
pâyunı niçe koyamam ki alnuma yazmış
ki niçe ki 'ömürüm var düşem kafâfia senün
niçe diler isen ağzunla bilüni gizle 372
ki zahir eylemişüz 'ışkı biz hafâna senün

846
gişi gerek ki ifiilemeye cefâyiçün
yârı öziyiçün seve yoh ki vefâyiçün
yâr yolma fena çü bekâdur bekâ fena
'âkil bekayı terk ide gerek fenâyiçün
kanum su oldı yolma ben hâk ayağına
yanam gerek ki odına işbu hevâyiçün
derde deva diler bu cihan ehli ben hemîn
dünyâda derdini dilerem hem devâyiçün
hergiz necîb olmaya 'âlemde ol gişi
var hoşhğını virmeye bir dem safâyiçün
 331

847

cândur nola ger yâr bu dem cana girürse

ya gamze ohıyile gözi kana girürse
'umman gönülüm la'l-i lebi kân ise nola
cân kâna gidüp sevdügi ' u m m a n a girürse
zülfün hevâsıyile durur ger nefes-i subh
yüzin katurup sünbül ü reyhana girürse
'aceblemezem gözüni zülfüni yüzünde
küfrün karanulığını îmâna girürse

848

'âşık yolma cân oynın özine sûd idinmişdür

cihan u cân u dil terkin sana behbûd idinmişdür
odunı cânma mersûm u yaşı gözine idrar
visâlüni zülâl ü hecrüni uhdûd idinmişdür
gözelleri gönül sevmek gönül gönüller aparmah
bu gün degül ki dünyâda bu iş ma'hûd idinmişdür
bu micmerde eger gönlüfi buhur olursa sehl ola 373
çü 'ışkun odına cânum özini 'ûd idinmişdür
kıyâmetdür bize gözüfi ü zülfeynün durur mahşer
nidelüm sehl ola çünkim bize mev'ûd idinmişdür

849

severem sini velîkin zi-dil ü cân severem

dertlüyem derdüm içün elbette derman severem
ola ki yitüre zülfüfi kohusm bâd-ı sabâ
her seher atlanıban gülşene seyrân severem
gözüfii esrük ü leblerüni mey-gûn göreli
dâyimâ öz özümi esrük ü hayran severem
sen beni kul dahi kapufida reva görmez isefi
ben göfiül tahtına tapunuzı sultân severem
odu fil şöyle severem k'ol oda yanmağ içün
dünyânun kamusını cümle neyistân severem
332

850
sana iy dilber-i cânî selâmullâh selâmullah
i l a l ü n cânumun kânı selâmullâh selâmullah
ahıdur gözlerüm kanı bize va'delerün kanı
özündür hûblarun kam selâmullah selâmullah
cânum kaşuna kurbânı lebün derdüme dermanı
kulun tapuna erzâni" selâmullah selâmullâh
eyâ mısbâh-ı rûhânî eyâ miftâh-ı cismânî
eyâ asbâh-ı reyhanı selâmullah selâmullah
varursa sıdk-ı selmânı ola çün zîre kirmânî
eyâ taht-ı süleymânî selâmullah selâmullah

851
nigârînâ nigârînâ nigârîn
sözün âb-ı hayâtdur 'ışk nârîn
menem mahmur cüz la'l-i lebünden 374
yazımaz kimsene anun humarın
karârı zülfünün yohdur nidelüm
ne kılalar hele şol bî-karânn
bize yaramazın girü salalum
getürelüm aramuza yararın

852

kargu boyum vâcib midür kaşun içün keman ola

yazuğ olur mı gamzeden cânuma ger âmân ola
yüregümi tutahlarun hîç yire çekişür şehâ
ma'zûr tut lutf eylegil ger arada bir kan ola
tutdum yârun eteğini elden dahi koyımazam
komayısaram ben anı niçe ki bir imkân ola
derdüm lebündendür şehâ mey-zede meyni koymağı
ben derdi koymayısaram bâşed ki bir derman ola
la'lüne gerçi kıluram bin cân fidâ hem korharam
tâ olmaya ki fi'l-mesel çün zîre vü kirman ola
 333

853
bizden yafta bir rence kıl iy serv-i revânî
tâ ana nisâr eyleyelüm rûh-ı revanı
saçun kılı şol bilüne degül mi kemer bes
kanda ki latîf ola çeker bâr-ı girânı
mirrîh göz ü zühre kaş ay alın u gün yüz
bu lutf ile 'âlem gözi görmedi kıranı
gözüm yaşı kopardı bu dem 'âleme tûfân
ahum boyadıyidi gögi dahi duhânı
görmedügümi bana cinayet yazar ol yâr
'âşık ne kıla çün cânı böyle ola cânı

854

apardı cânı ger gönül apara sehl ola 373

bin cân u bin gönül dağı ol yâra sehl ola
gönül ki 'ıskuna düşe zülfüne tolaşur
sini seven bu sağışa âvâre sehl ola
gamzelerün ola mı ki elmâsdur şehâ
uğraduğım yandurur u yara sehl ola
yârun yarası zahmeti yâra irincedür
yara ki yâr yârına ire yara sehl ola
maktul olur ise nola makbûl-i yâr olan
mansûr eger çıhar ise ber-dâra sehl ola

855

ol güneşi severem ki nûrını aya virür

güneş oldur nûrmı yohsula hem baya virür
âh u feryâd ider isem yolma hem yiridür
zîrâ vay anun yolma gönlüme vâye virür
gönül alur hindî zülfi vü virür göz kaşına
ne ki girürse eline oh ile yaya virür
bir senün tek oğlanı kaçan ki toğura felek
hüsni lâlâ kılur u zülfi ana dâye virür
baş durur sermâye vü sini sevenler assısı
ol durur ki yoluna 'ışk ile sermâye virür
334

856

nigârâ tapuna benden selâm u elf selâm

cemâl-i cana bu tenden selâm u elf selâm
gönül al gönül al cânum gidicek
girü gel cânum el-'ayş el-"ayş el-'ayş
lebüne ki erir anun katında kand ü nebat
ki kandan ol u bu kandan selâm u elf selâm
severem severem severem suçum ol
suçum ol cânum el-*ayş el-'ayş el-'ayş
cihanı cânum içün severem ü cânum sen 376
sana i cân bu cihandan selâm u elf selâm
senüfiem senüfiem senünem benüm ol
benüm ol cânum el-'ayş el-'ayş el-'ayş
bizi diken görür isefi i gül kabul itgil
sana i gül bu dikenden selâm u elf selâm
gel iy gül güle gel göfiül al güle gel
göfiül al cânum el-*ayş el-'ayş el-*ayş
niçe ki almaz ise cân selâmumızı bizüm
hele tapusma candan selâm u elf selâm

857
sabah tur tolu sun bize sâkî akdâhı
ki rûh râhatıdur her sehergehî râhı
humar ile ularuz canda şâdılıh çerâğı
sabûhı sun bize vü aydın eyle mısbâhı
çü ruha râh münâsib durur tolu sungıl
bize i sâkî-i 'âdil şerâb-ı tüffâhı
gözüfii mest göreli tolu çekerem câm
reva degül ki gözüfi mest ola vü ben sâhî
niçe ki nakş iderem 'ışkunuzı altun ile
yüzümde kan yaş ile gözlerüm olur mâhî

858
sâkî tolu sun *âşık-ı şeydâ gicesidür
mutrib di vü usanma ki yeldâ gicesidür
 335

saçunı tağıt yüzüne subh olmağa koma

bu gice bizi esre ki sevda gicesidür
kurtar bizi bu çûn u çirâdan u ayah tut
mecnûn ile leylîsi vü beydâ gicesidür
ğâfil kişi 'ömrini virür hîç yire yile
bu gice uyıma ki hüveydâ gicesidür
şimdi olacah nesneyi sen tafilaya koma 377
bu gice dahi hem yine ferda gicesidür

859

cân içün ki cân virem bin katla cânâna ne gam

her nefes îsâr idersem varlığı cana ne gam
ben dilerem ki virem varlığumı yâr yolma
ben cân ehliyem virürem yolma cana ne gam
şol zülâlünden demidür oduma bir katre saç
tutalum bir 'ışk eri odun ile yana ne gam
hüsnüftüz rahmet denizidür ü ben susamışam
eksilür olur ise bir katre ' u m m a n a ne gam
gönlüme gir ki ne cansın gösdereyüm ben sana
yûsufı ya'kûba sorgıl şehr-i ken'âna ne gam

860

gelmeye benüm gibi dahi dertlü cihâna

ki kalmaya ne 'akla vü ne tene ne cana
çoh gişi bu dünyâda diye 'ışka esîrem
'âşık ol ola gösdere 'ışkına nişane
gözün senün ol tîr-i hatâyîyi atar ki
ol tîri atana dahi hacet ne nişana
yürek kanına la'l-i lebün şöyle giripdür
bift hindû gözüft gibi gerek ol kana kana
ben canı fidâ kılmışam ol hindû gözine
yohdur nigerânum dahi ol bafia emâne
ben câm behâne dilerem yolma anufi
yolma revân ider isem cânı behâ ne
ağzıyle bilini göremezem be-hakîkat
lîkin virürem cânı hakikat bu gümâna
336

hîç yire beni sanma ki 'ışkına tutildum

gör zülfi bigi dâmı vü hâh bigi dâne
usana dir isen beni ol sanuyı sanma 378
ol sanuyı sen sanma ki cân senden usana
861

yârdan yara ger yir isem hiç kayurma yara yara

yara yara sırf iç tolu 'ışk ayağın yara yara
bir gün dilerem ki katam cânumı yârum canına
hoş karılavuz yatavuz 'ışk odına kata kara
cân u gönül ü baş ere gerekmez illâ yâr içün
biz kamusını oynaduh yâr yohna hak basara
bir dem çekem cevr elinden top tolu derdi dürdini
bir lahza hayvan suyını la'l-i lebinden aş ara
yahdı vü kül itdi odun şâhum benüm varlığumı
anca ahıdam göz yaşm kim olan yaş ara

862

bu zemânda ki yine bâğ u çemen revnakıdur

bülbülâ nâle-i zâr eyle ki gül yasakidur
yine ferrâş-ı sabâ vü yine reşşâş-ı bulut
gül yine şâh u gülistanlar anun cevsakidur
yaşlarum seyl durur tutdı cihanı sanemâ
gözüme birbi hayâlüni ki anun zevrakidur
ayt humârî gözüne ki cânuma ayağım
tolu vire lebün ile ki anun zevrakidur
hüsnünün rûyına vü mûyına kulam zîrâ
bu cihan gündüzi gicesi anun eblakidur

863
her lahza bâde-i 'inebîden ahar yaşum
'unnâbî reng ile beni 'âma çahar yaşum
merdümligini gör ki habîbün hayâline
zerrin tabaklar ile döker dür-i ter yaşum
mihmânlığını çoh yaş a n a hod niçe diyem 379
tufana virdi rûmı hele mâ-hazar yaşum
 337

su saldı bu cihâna ki gözüm şol ivümi

kurret-i 'uyûna zihî sâhib-nazar yaşum
hûn-ı ciğer durur ki od içinde köz ahar
al ile hod sana kıla zahir güher yaşum
niçe ki a h a r ise dahi tiz olur odum
yaş degül ola mı bu gözüme ahar yaşum
hem-vâreyüz suyın getürür hem döker dahi
şûrîde kıldı 'âlemi zîr ü zeber yaşum
âh itdi -fâş sırrumuzı 'âleme belî
ma'zûrdur niçe çeke hûn-ı ciğer yaşum
sevda çü başdan aşdı hele dökerem yaşı
ki başa ilte yohsa başuma yeter yaşum

864

nakkâş-ı ezel sûret-i nakşını yazaldan

düşdi bu dil ayahdan u gitdi bu göz elden
kan oldı çekîde yüregümden bu gözüme
ol dilber-i zîbâ bana gözini süzelden
zülfi iziyile yüzine yol buluram ben
nâgâh hevâ esdi vü gitdi bu iz elden
bu dâyireden çıhmamışam hak bilür anı
nakkaş ezelden hüsnine dâ'ire çizelden
bozildı gönül muntazım itdi yaşı gözüm
şol 'anberi meşşâta bu kâfura düzelden

865

bu hevâ gubârıyiçün düşelüm biz oda suya

ya Hbâs ide visalin ya vücûdı küUî soya
bu nigâr kametine ben ezel kıyametinden
yüzi gözi ögredici ki dutar bu hây u huya
yüregüm sebû-yı hûndur yüreğini taş sanasın 380
hele bu fidâdur ana ger ura taşı sebûya
gehî benzümi sarardur gehî yaşumı kızardur
niçe benzedür beni ol 'acebâ gül-i dürûya
niçe mûye kıla sünbül niçe nâle ide bülbül
niçe çâk ide tonın gül düşe cest-i cüst ü cûya
Kadı B. - F. : 22
338

866

yüzünden özge yüzini ben aya saymazam

işbu humarı cüz ki lebün aya saymazam
kaşun yayında kirpügün ohma oh direm
zülfün iki cihâna anı yaya saymazam
sensin ki bir nefesde apardun hezâr cân
sen alduğun reva degül obaya saymazam
cânân katında cana mahal yoh anun içün
bir katre suyı ben dahi deryaya saymazam
ben saya sayaram yüzüni hatlarunı hîç
bin cân u dil apara bire saya saymazam

867
niceler cân yoluna fâhtedür
gülşenünde hezâr fâhtedür
bir kirişme kılursa ala gözün
niçe canlar nisâra sâhtedür
ben bilişem senünle ezelden
i'timâdum hele şinâhtedür
çoh ümîdüm tapunda var lîkin
ecelüm, uş emel ırahtadur
sen yuharu bahanda hayr umma
b u n a r u n yahşisi aşahtadur

868

gözünden oldı gönül uş nigârâ yaralu gör 381

lebünden anun içün lutf eyle yar alu gör
latîf nokta durur ağızun bu dâ'ireden
gönül memâlikine gel ü yüz diyar alu gör
egerçi urdı cemâlüfi gönüllere sikke
yirince kalb durur gel bize 'ayar alu gör
kemine 'işveiie kemdür behâ iki 'alem
velîk egerçi buhnmaz cihanda yâr alu gör
giderdi ögümi la'li vü cânum aldı gözi
bu çevri cânuma çoh itme hûşyâr alu gör
 339

869
satalum cân u dili işbu demi satmayalum
katalum cânı cana ortaya söz katmayalum
görelüm biz bizi vü gör mey elüm özgeleri
atalum lutf ohını cevr ohını atmayalum
ahalum ayağuna ahmayalum özge yire
satalum cânı sana özgelere satmayalum
'ışkma bilişürüz çevrine biliş degülüz
âşinâyuz batalum denizine batmayalum
turalum turmayalum iki cihandan senden
yâr u ağyar yolma yatalum u yatmayalum

870

ben şuna kulam ki ol bir nâm-ı nâmûs eyleye

bir dem içün dünyâda bin yılı efsûs eyleye
gözini zülfi çerisine karavul kılıban
gönüli gözleri ilcisine câsûs eyleye
ben anun la'liyiçün cânumı maktul eyleye
ola ki lutfını gönülümde mahsûs eyleyeni
gözi diler idine ğâret ider gönül ilin
râzıyam nemdür eger gözümi tersûs eyleye
tenümi al boyadı gözlerümün yaşıyile 382
yahdı içümde odm ya'nî ki fânûs eyleye

871
niçe bir sen sen olup dünyâda ben ben olalum
şimdi gel ortaya uş ben sen ü sen ben olalum
cân durur bana tenün ü ten durur cânuna cân
vaktıdur gel berü ki cân cân u ten ten olalum
lebüni sun bana iç uş yüregümün kanını
ayruluğı giderüp yinile it kan olalum
nüshasını h a t t u n u n nesh idelüm gönülde
şi'rünün şa'rıyile defter ü dîvân olalum
ayruğa kahıyıban niçe urasm başuma
râzıyuz bu kürede peyküne sindân olalum
340

872

yir yaşıl ağaç ağ oldı gül Icızıl

yâr elin al bâğubâna kul yazıl
gül bulid ağladuğına gül bigi
şebnem ol.güneş yüziyiçün ezil
gâh nergis tek göziyçün hasta ol
gâh sünbül tek saçıyiçün tağıl
geh ser-efrâz ol anun serviyile
geh anufi 'işvelerinden ol hacil
geh perîşân ol saçı zülfiyiçün
gâh dil-teng ol ağızıyçün diril

873

reva degül ki gözüfi yürekde kana girür

yazuğım koyalum aşikâre kana girür
gönül oğurluğa vardı asıldı zülfünden
cezâsıdur zîrâ ohımadm dükâna girür
niçe ki kıl yarar ise bilüne girmedi, 'akl 383
anun içün ahi bilün hemîşe cana girür
bedî' hatunı göreli hîç ma'nî yöni
buhnmadı kim anun 'özrine beyâna girür
siper bırahalı çohdur bilemedüm neyçün
hatâyî gözleri oh gezleyüp kemana girür

874

gözlerün; yaşın dür-efşân sanasın

leblerüfi la'lin dür-efşân sanasın
üsdüfie fasl-ı bahar ile hazân
der-kemîn kimin zer-efşân sanasın
hattufi arasında şîrîn yarufii
zulmet içre âb-ı hayvan sanasın
zülfi almış çevre şol ay yüzini
küfr içinde nûr-ı îmân sanasın
iy ferişte ben sana ser-rişteyem
sanma ki bini ezinsân sanasın
 341

ben ki sormışam bilürem ol nedür

sen am la'l-i bedahşân sanasm

875
gel gel ki senden özge bu derdün şifâsı yoh
derdüm dahi yoğ ise bu 'ayşun safâsı yoh
bu az 'ömürde kılma bize hecr ile cefâ
kılgıl vefâ ki işbu cihânun vefası yoh
benden gidene ol dimedi levhaşallah hîç
hem yinile gelene anun merhabası yoh
lutfı anufi ölü gönülümi kılur diri
pes kim diye bile ki a n u n kîmyâsı yoh
neyçün kan olmaya gözi senden ırağ olan
çün ayağufi tozından anun tûtiyâsı yoh
zahm itdi hecri bil tutağufiufi içinde lîk 384
müşkil budur ki vaslıyile mûmiyâsı yoh
görmez mi deri gül yüzi üstinde bu bulıt
ki gül yüzine suyını saçar hayası yoh
yakut kut olmağa la'lün katında hîç
dişün katında pelguzeküfi hod behâsı yoh
bakî durur fena dileyen 'ışk ile velî
kim fânî olmaz ise bu yolda bekası yoh

876
cân aparıban kaçan oğrılayın kancaru
sana helâl alduğun gitme şehâ dön girü
âh idersem boyanur 'arşa benüm tütinüm
itmez isem nideyüm üşdi balufia aru
da'vîme inanmadı 'ışkıyiçün gözleri
nakd ana iki tanuh yaş kan u beniz saru
hecr ile gam vireli arhasın arhasına
vasi ile şâdî şehâ oturur uş rû-be-rû

877
'aksi gül yüzüfiüfi çü cama düşer
gül sanasın ki câme câme düşer
342

müşg saçına saçma gül suyını

gicecidür ki 'ûd hâma düşer
ben garîb anlaram yüzinde benin
habeşî sanasm ki şâma düşer
ben deva bilmezem meğer derdin
kim düşerse buna devama düşer
gözlerüm yârum işigini sular
bu sakasını gör sakama düşer

878

çü içmişüz tolu 'ışkınun ayağın ezelî 385

şerâbı sırf virünüz humârumuz yazah
bu dâr çünki fenâdur bir iki beyt düzerüz
gazâlümüz yolma işidürse bu gazeli
tutahlarıyiçün ol şâhidüfi ki şehd durur
içüm çü şem' yanar u yüzüm durur 'aselî
basit arzı gezüp görmedüm şehâ hergiz
sözünle salınışun gibi kavi ile 'ameli
boyunda yüzüni kaşunda alnunı göreli
ayı terâzûda gördüm ü güneşi hamelî
lebün emeli diyüben emelden kalmışuz uş
lebün yohnda emel barmağın şehâ emeh
nicesi düze bile sûretün gibi mâni
çü düzmedi yiri gögi düzen anı düzeh

879

humar kılma bizi sâkiyâ tolu mey içür

tolu ayahları al elüne pey-â-pey içür
sal oda 'ûdı vü çengi nevâht kıl nevruz
cihan geçer çalmurken bu def ile ney içür
dilerem anca içem ki tenümde var nefesüm
lebün ağızuma ur gel nefesümi say içür
cemâle bay sen ü ben yohsulam şehâ sabra
çü çâre bulmadı bu derde yohsul u bay içür
sığadı sâ'idini sâkî aldı tolu ayah
nida irişdi felekden garîbdür hey içür
 343

880
nâzlucasın nazeninsin bilmezem cânânesin
cânımuzsın cânımuzsın bilürem cânâ nesin
serv boyundur kıyamet korharam bundan kopa
fitnedür hufte gözüii üşenürem oyanasın
cân lebünün kanına diler ki kana kana kan 386
niçe sen kanlu yüregümün kanına kanasın
kulluğa' cânum yasandı niçe zülfün yasana
zülfüflün bendinde bini sen osana sanasın
cân ile gönül apardı 'akl acıdı 'ışkdın
assısından bî-haberdür ki ziyana yanaşın

881
gözüfl medhin aydan mâdih şehâ sihr-i mübîn söyler
dişünden söz açan şâ'ir begüm dürr-i semin söyler
egerçi zülfi bendinün hisâbm kimsene bilmez
bu bende anda gördügi kemînün kemterin söyler
hat u zülf ü kad u haddini ben mi söylerem yalguz
benefşe sünbül ü serv-i revân u yasemin söyler
kaşıyile boyı neyçün diyenler eğri vü toğru
kaşı çün eğri dimişdür boyı çün râsün söyler
ögenler servi boyını geyik sinin unıtmazlar
bu boyın bu sinin gören ol ikisin nesin söyler
göreli şol büt-i çîni yakîn oldı ki her kim ki
haber virürse mâni nakşınun vasfını çm söyler
gönül zülfüfide iy dilber garîb ender-garîb oldı
bunun tek sözi başı börkin urıban çohın söyler

882
aç imdi 'ışk kapusın elündedür miftâh
gider bu hecr gicesin i fâliku'l-asbâh
sımarladum t a p u n a 'akl u cân ile tenümi
tanuih durur bunun üsdine cümle-i ervah
tamu firâkunuz u vaslunuz durur uçmah
kara saçun gice vü yüzüfl ortada mısbâh
344

hicaba girür isen cân mücessed ola şehâ

tecellî kılur isen cümle rûh ola eşbâh
saçuiı girihlerinüıî muntehâsma yitmez 387
gezer olur ise yüz yıl ol arada eşbâh

883

ben 'ışk eri şuna direm ki 'ışk ana âyîn ola

yâr yolma cân oynamah ana îmân u dîn ola
neyleyiser şol göz ile bu bîçâre miskin gönül
ki her nefes 'âşıkma kemin işi kemîn ola
her lahza îsâr iderem ben ana cân u 'akl u dîn
dahi bilmezem ne diler 'âşık varı hemîn ola
her dem anun hindû gözi diler hatâ kıla cana
ben dahi şunı dilerem ki ol hatâsı çin ola
yâr ile sohbet dilerem niçe ki dünyâ var ise
bir halvetde gök arada bir kişilik zemîn ola

884

tağıtma zülfüni şâhâ teşviş olmasun

yüz virme gamzen ohma bir iş olmasun
gönlümde od yanar u gözümden ahar seyl
ol od u su içinde bu derviş olmasun
terk eyledüm özümi vü andan yavuhları
bencileyin gişi dahi bî-hîş olmasun
bir halvete diler senün ile gire gönül
k'anda tarannub u tâk u serverîş olmasun
gamzen ohını eğele vü cânumuza ur
illâ şahın ciğer tovşanı rîş olmasun

885

giç gelür oldı bize ayah gör bu sakini (sakını)

gündüz kılur bize giceyi gör bu sakini
buyurdı 'ışk şâhı ki hîç ayağ olmaya
biz kulıyuz anun hele tutduh yasakını
almaz ise elümüz ehne sehl ola 388
 345

ben başum üsdine götüreyim ayakım

yahar beni yahmdan u irer ırağına
ben yahına götüreyim anun ırakım
saldum özümi bir denize kim katı yahın
görmez nite ki deniz olursa kırakını
886
hindû zülfüfie gönül vara diler
zî delü öz özin âvâre diler
gözün işi ho yara yara durur
turfa budur ki göfiül yara diler
kara saçufi ah yafiağa dökilür
küfr ile dîni kata kara diler
cân diler ki yârdan ayru olmaya
bu dileği il ile şâra diler

887
gicenüfi revnakı şol mâh iledür
'âşık asayişi bir âh iledür
ruhları kıldı piyade göfilümi
oynumuz hele bizüm şâh iledür
tutma hâlini efieginde 'aceb
zîrâ câdû ohcah çâh iledür
ben severem anı özgeleri ol
bâz-keşî işüfi allâh iledür
tutağufi gönlümi bir çöpçe kapar
kehrübânufi işi çün kâh iledür

888
yürekde niçe ki gözüfi ohı eseridür
yaşum dahi saru benizümde cigerîdür
ger hâr-ı cefâ zahmeti 'âşık çeke nola 389
ma'şûkı yüzi ana çü gül-berg-i tarîdür
zülfeyni çü 'ömrümdür uzun it am yâ rab
niçe ki cemâli dahi devr-i kamerîdür
nicesi kenar ide gişi ince bilinden
346

çün cân dil ü cân ile hemîşe kemeridür

dükkân-ı şeker degül ise la'lün efendi
acı gelicek dahi neyiçün şekerîdür
ger dirler ise ki gözüm özgeyi göresin
inanmagıl ol söze ki düşman haberidür
içüme odun düşeli âh urdı şerare
'umman ideli 'ışkunı yaşum güheridür
gözüm döyimez yüzüne vü baha zî müşkil
budur ki devası be-zarûret nazarıdur

889
huzâ-yı 'azze ve celi ger kulına yarı vire
ümidim ol ki gefiezlig ile nigân vire
diyâr-ı yârı severem ki yârı anda bulam
zihî keramet eger yâr ile diyarı vire
karâr kalmadı sabrum dükendi zülfiyiçün
ana değin ki çalap zülf-i bî-karârı vire
günâh geçdi sağışdan hisâbdan aşdı
meğer hisâbumuzı lutf-ı bî-şürnârı vire
yemini yemni bile çün yemenden aldı kohu
yesâr-ı cânumuza hem yine yesârı vire
vücûd zübdesi oldur bana eli virsün
çü ol benüm ola elbette il ü şârı vire
cânumuz ortaya salduh kenârıyiçün anuü
miyâmn alan elinden niçe kenarı vire

890
ne çekdügümi ben bilürem yâra irince 390
kirpügün ile yüregüme yara irince
bîçâre firâkun odıyile yanısardur
tâ vash zülâlinden ana çâre irince
m a h m û r a m u mestâne gözüft ile yanaram
tâ la'l-i lebüftden yine hammâra irince
zülfün ile ber-dâr olur ise nide göftül
tapuft bigi bir tuhfece dildâra irince
gözleriyile hastayam u la'li şifâdur
lutf eyle şehâ şerbet-i bîmâra irince
 347

891
iy büt-i kallâş ive gel bizi bâzârî kıl
ive gel nâmûs tomndan bizi tiz 'ârî kıl
ben gözünden hasta vü mecruh uşda düşmişem
la'lüûi em didiler bir şerbet-i 'attârî kıl
kılma bîzârî şehâ benden ki ben bâzârîyem
binüm ile özge bâzâr eyle gel bâzârî kıl
hüsni câri bu ki 'âşık yohna cân oynaya
sen dahi oyna cânun yârun cârini câri kıl
ben anun yolında mansûr olmağa uş râzıyam
zülfüni düzgil resen tûbî kadünden dârı kıl

892
hasta cânuma ger lebi 'attâr ola bu gün
'akl özini ger kurtara 'ayyâr ola bu gün
cân sinün ile şöyle kılur halveti iy cân
ki ten dahi bu ortada ağyar ola bu gün
ben hastaya bir şerbet eger ire lebünden
bu cümle cihan âdemi bîmâr ola bu gün
gönlümdeki 'ışkun denizi şöyle taşar kim
bu gözlerümün ca'feri tayyar ola bu gün
gel yâr ile bâzâr ol u ayruğ ile bîzâr 391
dilersen anun ile ki bâzâr ola bu gün
bârî nola ger virür ise biline bârı
kayda ki latîf ise girân-bâr ola bu gün
kaddüiii görüp serv-i sehî ger salınursa
toğru diyelüm imdi sebüksâr ola bu gün

893
sâkiyâ ayağunı elüme vir
nazar eyleyiben bu hâlüme vir
elümi tut direm ayah viriben
sen cevâbumı bu su'âlüme vir
bedrün içün hilâl oldı tenüm
nola sen bedrüni hilâlüme vir
348

hâlün içün beni hayâl itdüiî

gel hakikat beni hayâlüme vir
ben elümi al ele diyimezem
virecegüfii sen bu elüme vir

894

üşenme tolaş silsilesine nola dirsin

kanlu yaşum sil şilesine nola dirsin
her kılma kıl cân ile 'aklunı giriftar
esirgeme hîç kıl kılasına nola dirsin
zülfi tuzağını gör ü tartınma cânum
yum gözüni vü il ilesine nola dirsin
sini dilüme getürimezem dilüme gel
inanmaz isen dil dilesine nola dirsin
'ışkı sırım ben bilürem gönülüm ile
sen dahi sabâ bil hilesine nola dirsin

895

iy rekb-i 'ırâkî hele 'uşşâka haber kıl 392

şeh nâzıyiçün 'âlemi gel zîr ü zeber kıl
iy bâd-ı şimalî eger elün irer ise
ko başunı ortada vü zülfine güzer kıl
iy gözleri mirrîh ü kaşı zühre berü gel
yüregüme bağruma dilegünce eser kıl
iy gamzeleri dönme vü çöngelme berü gel
yüzün ile alnunı bana şems ü kamer kıl
ben t a p u n ile kıssa-i mecnûnı unıtdum
sen binüm ile 'işve-i leylîyi semer kıl

896

bir lahza turun el alışup yazı görelüm

niçe bezemiş gülşeni bu yazı görelüm
zülfini yârun oynar imiş bâd-ı hevâya
bir varalum ol hindû-yı ser-bâzı görelüm
ben hod dimedüm 'ışkı sırın 'akluma dahi
 349

ol ma'nîyiçün gamze-i gammazı görelüm

derdümi başarmadı kalem yazı göriben
sen yazma hele gamzeyi biz yazı görelüm

897
sâkî toldur kadehi cân u cihanı içelüm
derdini nukl idelüm kevn ü mekânı içelüm
gönüh kan idüben kanını cama koyalum
lebüfiün 'ışkına sun bahr ile kânı içelüm
ağızun nokta-i mevhum u yarun anda gümân
vehm-i nukl eyleyelüm şimdi gümâm içelüm
vuslatun cennet u hicrânun odı nâr-ı cahîm
bundan artuh ola mı nâr u cinânı içelüm
lutf ile derdi nite sûd ola vü cana ziyan
sâkî sun tolu kadeh sûd u ziyanı içelüm

898
rûh elinden getürüfi tolu surâhî içelüm 393
rahatından irelüm rahata râhı içelüm
bir nefes câmı haram ise nola nûş idelüm
niçe bir hûn-ı ciğerleri mübâhî içelüm
la'lini bu gice sâgar ki alur ağızma
şahla öğledeki kanım sabahı içelüm
şöyle mestâne gözün bî-höd ider göftüli ki
gice gündüz tolu peymâne-i sâhî içelüm
ger gözüfi cigerümüfi kanın içerse içsün
hele sun ayağı biz hûn-ı surâhî içelüm

899
her gişi ne çekdügini bilür özi haliyle
sor hâline her gice hâlümi hayaliyle
şol güneşe kul olam ki bedr ay anun içün
mahv ola her ayda bir kaşları hilâliyle
la'l-i lebine anufi kaçan irişevüz çün
hayvan suyı seb' idi zulmâta zülâliyle
vaslını haram itdi kanumı helâl eyler
350

feryâd haramdan bin âh helâliyle

yüregümi kan itdi gül yanağı rengiyle
şimdi su kılur kam fitne gözi âliyle

900

tolu sunun ayağı bize yâr sâkîyimiş

denizleri sömürelüm anun yasakıyimiş
cihan bu dem durur uşda gel imdi hoş görelüm
yârenler ile 'ömürden bum ki bâkîyimiş
gişiye yârı elinden ağudur âb-ı hayât
zülâl düşmen elinden ağu ayakıyimiş
cânum göfiül ile 'aklı giderdi bu ivden 394
nigân da'vet idermiş anufi yarakıyimiş
çekişdi 'ışk ile 'aklum gönül ivini cânum
buyudı 'ışka k'ezelden anun vesâkıyimiş

901
âteşî la'lüfii gören odufia yana düşer
gamzefi ohını yiyen uyhudan oyana düşer
bu hatâyî gözünüfi rast nazarhğım gör
cigerümde ohma bah niçe boyana düşer
her gözi kanlu diyip bir yafia çeker gönüli
bellüdür a n u n işi ki iki dîvâna düşer
kan döker leblerüfi içün sanemâ kara gözün
kandura bini zülâlüîie vü ya kana düşer
sûzuîia düşmiş iken sûzumı sen tutma 'aceb
odlara düşer ise 'ışk eri merdâne düşer
düşeyim oduna ben sen dahi kıl bini kabul
şöyle ki yaz gicesi şem'üfie pervane düşer
zülfüfie cânum apardum ne görem cân u cihan
bana dir zîre dahi cehl ile kirmana düşer
ben ezelden sanemâ 'ışkufi ile bihş idüm
âşinâhğ ile bahri dahi 'ummana düşer
dür dişün la'l lebüfiçün bu gözüm incü döker
bu 'acebdür ki yaşum bahra vü hem kâna düşer
 351

902

la'lüni derdümüze em didiler

câm teşne göriben em didiler
gamzelerün yüreği kan itdi
tutdılar nabzumuzı dem didiler
hüsnünün bâğma irem didüm
niceler ol bağa irem didiler
cehd ider cân ki ire şeftâlû 395
özgeler sim ü zer direm didiler
hûblar gözlerümi nem diyicek
salmup gözlerümi nem didiler
kıyma cânumuza ki 'ışk ehli
'âşıka âhû-yı harem didiler
ehl-i 'irfan bu dünyâ içinde
hûblarun dileğin ümem didiler
'ışk içün nüh felek çü çarh ider
kılsa 'âşık nagam ne gam didiler
çünki 'âlem tufeyl-i dilberdür
'ışk ayağına câm-ı cem didiler

903

müşevveş kıldı zülfini sabâ yili sehergâhın

gel imdi bulasın anda çerağ ile bu gümrâhın
cânumı gözi sihr ile hele bağladı zülfine
katı lutf ola kılursa enegüiî çuhurı çâhın
anun 'ışkına ger âhen olursa mûm umaram ki
anufl âyine yüzine çalab irürmeye ahum
egerçi değme kayd ile gönülüm sayd olmazdı
nidelüm şimdi çün düşdi saçı bendine nâgâhın
nola ben bir garibem ki gözi gûşesine düşdüm
eger bir hindû cânıyçün getüre yâda allâhın

904
zülfüfie düşen çıhmağı müşkildür efendi
şol kuş ki düşe^ d â m u n a bismildür efendi
352

ben dil ana direm ki döze gamzen ohma

her k'andan özin şahma bî-dildür efendi
cehd idiben ayağına toprağ ola görgil
hâlinden ırah yöri ki fülfüldür efendi
ger teşneyisen lebleri cüUâbını sorgıl 396
hâlinden ırah yöri ki fülfüldür efendi
ger zâlim-i hûn-hâr ise hindû gözi sabr it
kaşları terâzûyile 'âdildür efendi
ger bizde ncvâ yoğ ise bu rekbde nola
'uşşak bayı yohsulı mahmildür efendi
ben görmeyeyüm ki gözüm özgeleri göre
söyler ise ayruğı dilüm dildür efendi

905

şehâ bize nazar kılgıl ki dervişi vü dervîşân

bu ahumdan hazer kılgıl ki dervişi vü dervîşân
bu yolda bir sefer kılgıl geçen 'ömri semer kılgıl
bu meydânda hüner kılgıl ki dervîşî vü dervîşân
hilâlini kamer kılgıl saçın bile kemer kılgıl
ayağın başa ser kılgıl ki dervîşî hü dervîşân
cihanı pür 'iber kılgıl saçunı çün iper kılgıl
yüzün gül-berg-i ter kılgıl ki dervîşî vü dervîşân
gönüle bir haber kılgıl günâhumdan güzer kılgıl
cefâ-yı serbeser kılgıl ki dervîşî vü dervîşân

906

çün yârun işi âşık ile gunc u nâz ola

'âşık teninde can be-tarîk-ı mecaz ola
ben râzıyam ki bir nazar ile virem cânı
çünki murâd yâr işiginde az az ola
hufte gözine cân gözin açup uçurmışam
şâhîn-i hufte gör ki niçe çeşm-bâz ola
ben yârun ayağını başuma götüreyim
başın koyan yâr ayağına ser-firâz ola
ben râstî muhayyerem ol bir müberka'a
lutf ider ise bize nühüfte hicaz ola
 353

907
hufte gözün içün şehâ bî-hâb gözlerüm 397
piste lebün içün şehâ 'unnâb gözlerüm
taze ter eyleyem diyü servi hayâlini
tartar ciğer kamyile dölâb gözlerüm
teşne olah ağızmufi suyına cânum
oldı yürek kamyile sîrâb gözlerüm
güneş yüzini örteli zülfi bulıtları
ahıtdı işbu 'âleme seylâb gözlerüm
dişlerinün hayâlini bâşed bulam diyü
kıldı özin denizlere garkâb gözlerüm

908
yanam bu cihanda leb-i hayvanına teşne
zî canına toymış kim ola kanına teşne
derdüm câdû gözindcn ü dermanı lebinden
derd ağusın içen ola dermanına teşne
bir küfr denizin sanasm zülfini anufi
küfrinde a n u n garkam u imânına teşne
kaşın göreli kirpüginüfi kişine girdüm
'îd eylerem ol dem velî kurbânına teşne
'îd ideli altında furât ahdi gözümden
kaldum bu ikisiyile 'ummânma teşne

909
sanemâ bilüüi gördüm gözüme hayâl ola mı
nagehân tuzağa düşdüm yine zülf ü hâl ola mı
ire geliben susamış tutağufi kanına kandum
çü cânuma irmiş idüm 'acebâ vebal ola mı
gözüme nazar yüzinde çü haram kıldı dilber
gözine kanumı içmek 'acebâ helâl ola mı
gözi hindû vü hatâdur kim aiia ki türk dir ise 398
lebinüü tadı şekerdür velî, rengi al ola mı
boyını elif sanasm câdû gözi hâ başıdur
boyum ağzınuii mimine nazar it ki dâl ola mı
bize vash yili anun sanasm ki bir nefesdür
Kadı B. - F. : 23
354

dem-i hecr hâşehllâh ki görem çü sâl ola mı

lebüfi ile bilüni ben dilerem ki ola kısmet
hat u nokta kısmet olmah sanemâ muhal ola mı

910
'ışkı bağdâdında oldı gözi 'ayyâr epsem ol
komadı bu gönlümüû ilinde deyyâr epsem ol
hüsni eflâkinde resm-i cûdı sabit eyledi
kılmadı bizden latîfhğını seyyar epsem ol
biz yâra virdük göfiüli vü yâr bize kıldı özin
bekle bu ikrarı sen kılursa inkâr epsem ol
çün bizi bîmâr kıldı gözleri nola eger
zülfi kıldı bâd-ı subhı şimdi 'attâr epsem ol
yâr yüregümi yararsa yarama yara bu gün
yâra cânumuz toludur hele ağyar epsem ol
hemçü 'îsî ya zekeryâ sırrufii fâş itmefiüz
koyalar bıçgu başa ya ele mismâr epsem ol
gerçi mersûm eyledi bize ciğerde 'ışk odm
kıldı yürek kanını gözümde idrar epsem ol
lebleri mahmûrıyam ditrer yüregüm ü ne gam
çünki var hüsni sarında ğözi hammâr epsem ol

911

iy ki tapufida muhayyer dür 'ukûl

'akl ol aradadur bir bü'l-füdûl
çün sabâ yili şimalî irişe
hem debûrı dahi olısar kabul
ben anufi 'ışkıyile üftâde mest 399
sen anufi vasfıyile pes mâ-tekûl
ben anun 'ışkıyile şâdam velî
ol benüm derdüm ile olmaz melûl

912
zülfüfie düşen elbette güm-râh olısardur
işi dün ü gün nâleyile âh olısardur
 355

şol lahza ki tolaşdı gÖnül zülfüfte bildi

k'ana zenahunuiî çuhurı çâh olısardur
kaşları hilâlin göreliden berü bildüm
gündüz yüzi güneş ü gice mâh olısardur
ana düşeli dünyâda düşdüm ü bilürem
düşmişlerün elin tutan allâh ohsardur
'ışkı yohdur yâra yolumuz dahi şol kim
bir yola dahi yonya bî-râh olısardur

913
seher bize gel iy cân hayâtı seherün sen
gören görmeyene kim sıfatı kamerüîi sen
aç alnunı ki cânum hilâl kaşuna kurbân
yaşınma ki bahalum zekâtı güherüfi sen
sen ol serv-i revânsm ki cân sana revândur
kamış nola ohcah nebatı şekerüfi sen
hatâ hattı koma kim yaza yüzüfie hüsnün
kalem dillü nigârâ devâtı kaderüfi sen
şifâhun çü şifâdur cefâiı bize vefâdur
elümüzi al imdi necatı nazarufi sen

914
göfiül niçe niçe iy şâh-ı men yana sensüz
iremeye câmna vara açana sensüz
bu 'ışk bâdiyesinde visâlüfie teşne 400
reva mı oda yana vü kana kana sensüz
yüzüfile zülfüni gören nicesi dün ile gün
firâkufi ile uyıya vü oyana sensüz
senüfile 'ömr-i ebed bize ola lahza gibi
gerek ki cân bakî 'ömrinden osana sensüz
'ömür niçe uzun ise senüfile kısadur
niçe ki kısa olur ise uzana sensüz

915
hemvâr assıdan ola cânâna cân viren
bu yolda kalb yazıla yacana cân viren
356

merdümlik eyleye gözüne cân viren gönül

hayvana benzeye dahi inşâna cân viren
göz yaşı ırmağını çü 'umman ide gerek
lü'lü* vü la'l içün leb ü dendâna cân viren
bu 'ışk derdi derdine derman ü hem yine
gerek bu derde katlana dermana cân viren
dirler ki 'îsî virür idi tene cân u sen
-zî cân ki oldı la'l-i lebün cana cân viren

916
yarhh dahi düşmese iki yâr arasında
zîrâ ki düşer ol dahi ağyar arasında
destâr ile ser bir ola ol şîr katında
ki olmaya farkı ser ü destâr arasında
boyunı gören rast budur oldı muhayyer
çün görmedügin gördi bu edvar arasında
gönül ki düşe gözün ile zülfüne yâ rab
nide bu kamu câdû vü bîmâr arasında
bu devrde yoh gişi ki kul olmaya sana
bir noktayam uş ben dahi pergâr arasında
yâr bana bir iş itdi ki ağyar am b l m a z 401
bu nîl sıfat künbed-i devvâr arasında
gönlümi gözüii hasta diyü red nişe kılur
oldur çü anun fahri gönüller arasında

917
niçe niçe zülfün içün işbu cânum miskin ola
göfiülcügüm gamgîn olup kanlu gözüm nemgîn ola
görmeyeli ayını göz kaddi hilâl itdüm dü-tâ
bu işi 'âdet eyledüm tâ dünyâda âyîn ola
bilün görince yoğ idi kılca karârı gönlümün
ol yöreyi göreliden başladı ki sengîn ola
'ışk ehli bini taşladı benzüm saruluğıyiçün
yaşumı dönderdüm kana kim yanağum rengin ola
piste agızufi şekerüfi tengi durur tengi degül
teng-i şeker çün şöyledür pes şekerüfi tengi nola
 357

918
hattunı komagıl ki yâd ohıya
şuna gösder ki bin bir ad ohıya
gözüne göz çün kıla ta'vîd
lebün içün ve-inyekâd ohıya
'âşık oldur bişüre cân u dilin
tâ sala der-kemin irâd ohıya
müşg hattından ohıruz 'ilmi
özgeler kâgıd u midâd ohıya
ol elif boylunun yüzine bahan
nola mim ü sin ü sâd ohıya

919

ol nigârun ki saçı 'anberdür

yüzi gül-gûn lebi mükerrerdür
hâli bir dâm-dânedür lîkin 402
hattı hemçün ki cennet ahdardur
cân u göîiül fidâdur ayağına
baş dahi ol arada ser-berdür
bu vücûdum odma 'ûd oldı
yüregüm derdiyile micmerdür
lebi çün şekker olduğı ne 'aceb
leb-i şekker velî mükerrerdür

920

gelün ki badeyi şimdi sizünle nûş idelüm

nice firak ile gündüz giçe hurûş idelüm
niçe bu gamze vü sûz u niçe bu 'işve vü nâz
gözün işâretiyile hemîşe cûş idelüm
ciğer kebâb u gözün sâkî vü yaruü meydür
tutağuflı dahi bu dem şeker-fürûş idelüm
cefâsı niçe ki yahın ise ırah kılalum
vefası niçe ki ırah olursa uş idelüm
çu 'arza kıla cemâlini gül nedür bülbül
sabâyilen dahi yolında köhne pûş idelüm
358

921
yine bizden diler gizleye özin
yine hüsni kılur cân ile özin
gönülüm uydı şol meste zî delü
işidür şâhid-i mecruh sözin
t a m a ' dendânını saldı yüreğe
gidermez ol aradan hîç gözin
reva mıdur yüzin gösdere ol büt
şuna ki yuyı bilmez dahi yüzin
yürek kanı suya döndi yaşumdan
meğer ol kıla sakin işbu sözin

922
gönülüm irdi canına yine şol câmyile 403
ne cefâdur bu ki çeker yine şol cânîyile
câdû gözün yüregüm kanım döker her dem
lebleründen soralum uşda durur kamyile
hanıdur hûnî gözün gönlüm ilinüîi lîkin
sözi yoh karan içerse kulınun hamyile
cân anufi 'ışkı defiizinde durur bir katre
bellüdür katre ki ne apara 'ummânıyile
hecrini göribenüfi kesme visalinden ümîd
derdi hak bile yarattı zîrâ dermâmyile

923
çevrini bize câdû gözün yavlag uzatdı
gamzelerini bağrumuzâ katı uz atdı
tutdı ne ohı k'attısa cânuma gözün
'ışkufi sazına bizi anufi ile düzetdi
gözetdi yüregüme gözüfi niçe kim atdı
bifi atdıyise yazmadı am zî gözetdi
yüz itdi yüzi cânumuza zülfi ağını
kime göz atar ise hele bize yüz atdı
sûz itdi bize 'ışk odını cân başına
vash suyın ol sûzumuza katı sûz itdi
 359

924

andan ki saçı gül yüzine müşg ile düşdi

miskîn gönülüm bir kıl ile müşkile düşdi
ışkı dilüme düşdi vü ben halk diline
var imdi kıyâs eyle anı ki dile düşdi
cânum kuşı pervâz ider iken anı bildüm
kim zü fi ağmun tuzağına ile düşdi
bu 'ömr cefâsını kılur bana bu lahza 404
bu dem kıhcah lutfı cânuma yile düşdi
rahmi bana bu ki gözünüfi yaşını sil dir
ağlafi anı ki gözi yaşı sil sile düşdi

925

gözümden ahan yaşları hûn-âbe sanasın

döndi bu yüregümdeki hûn âba sanasın
buse diledüm tutağını tutdı dişiyle
düşdi tolucah dâne-i 'unnâba sanasın

926

'ışk ehli senüfi odufi ile yana gelürler

kimlerde ki göfiül var ise cana gelürler
zülfüfi ile dînden gişi çıharsa ne 'aceb
küfr ehli çü yüzüfi göre îmâna gelürler
dilemez isem ehl-i dili cevr ü cefâ kıl
bu halk-ı cihan lutf ile ihsana gelürler
hûbhğufia yasana vü odlarufia yana
şunlar ki bu 'âlemde ada sana gelürler
kim terk ider ise özini ademî oldur
yağmur varıban dünyâda dür-dâne gelürler
tacir afia dirler ki yolı ölümi sormaz
mestâne varanlar hele merdâne gelürler
cân ile göfiül aldılar u dahi dilerler
şol iki lebüfi kim kanuma kana gelürler
360

927
'ışk suyıyile durur toprağı cânun hamîr
anun içün zülfüne oldı bu cânum esir
yoluna gönül nedür bî-ciger ü cân san
cânuma hüsnün nedür bî-bedel-î dil-pezîr
ahum işitmez gişi hak durur ana semi' 405
derdümi kim ne bilür ol durur ana basîr
inilerem bem anun derdiyile gündüzin
çağıruram her seher 'ışkı hevâsiyle zîr
bana muhalif durur kaşları vü kaddi rast
gitdi 'ırak iline bu ikisinden nefir
zülfi karafiu gice yüzi güneşdür bana
kirpügi cana değin lîk tenidür harîr
'ışk ki 'umman durur virdi gözi gönlüme
cânı ki virdüm ana tuhfe durur pes hakir

928
kimdür ki esir olmadı şol zülf ile hâle
ya cân u dilin virmedi şol hüsn ü cemâle
vehm eli anufi nokta-i mevhûmına irmez
misli bilinüfi niçe geçe hîç hayâle
alnına ne benzeye gelür meh be-terâzû
ya leblerinüfi rengine cüz mey be-piyâle
mısra şekeri tengi sözi irişeliden
teng-i şekeri gör ki niçe girdi çüvâla
nergis ciğeri dâg durur gözi alından
al kana boyandı lebi alıyile lâle
gül-gûn yüzüne gül özini nisbet idimez
her çend hayadan dökilür üsdine jale
ay ile güneş devr ü teselsül gice gündüz
gel devr-i kamer hâline gör bah bu muhale
tedbîr-i nücûm-ı felekî fâ'ide kılmaz
şuna ki düşe 'ukde arasında vebale
kaddi sıfatın bâd-ı seher serve iderse
lerze düşe endamına yaprağım sala
gözüme tecellî kıl u yüzüfii gör anda
ırmahda göricek ayı ferruh ola fâle
 361

929
şunda ki gele yâr ala biü cana mahal yoh 406
yâkûtı olan arada bifi kâna mahal yoh
hayvan suyı ağzı yarı katında ne bir su
hayvan suyı ne ola ki inşâna mahal yoh
şol gişi ki sahlaya bile canını andan
katında anufi rüstem-i destana mahal yoh
derdüfi odı katında cehennem odı rahat
gözüm yaşını görene 'ummana mahal yoh
cennetdür anufi yüzi velîkin od içinde
anı görene tin ile rümmâna mahal yoh
kurbamyam ol 'îd hilâli kaşınufi ben
bu nicesi 'îd ola ki kurbâna mahal yoh
derman diler ol gişi ki bu derde irişür
ben uğraduğum derd' ile dermana mahal yoh
cânâneye cân tuhfe aparuram u hergiz
zîre niçe ki çoh ola kirmana mahal yoh

930
gel k'ayağufi tozına fidâ ola cân-ı cân
bin cân vir degül ki fidâdur cihân-ı cân
la'lüfie irimedüm ü irimeye fikr ü vehm
bilüfi hayâline irimeye gümân-ı cân
boyufia can nicesi diyeyüm ki çün elif
dâyim görürem am yazılmış miyân-ı cân
mecmû'asın bu ins ile cân üzre iy nigâr
zahir durur tapufidan anufiçün nihân-ı can
derdüfiden özge tuhfe buhmaz safia göfiül
nâzük metâ'dur ki ola ermağân-ı cân
gamzesiyile gözlerüfiüfi hastayam nola
hasta gerek ki tuta tenin pehlevân-ı cân
'ışkufi odına çâre çü bulımadı bir 'akıl 407
merdâne saldı oda özini cüvân-ı cân
931
şunlar ki hezârân kan ile cana irerler
ol cana irür ince cânı cana irerler
362

zahmet çekiben derdine derman taleb itme

'ışk ehli yine derd ile dermana irerler
gözlerümüfi ırmahları incü dişün içün
anca dökilür yire ki 'ummana irerler
lebleri hayâli ciğeri anca kan itdi
barmahları aparur ise kana irerler
odlara girem tâ leb-i la'line irişem
zulmâta girüp şerbet-i hayvana irerler

932

kaşufi yayına zih direm ü gözün ohına tahsîn

ki dâyim delü göfilüme atar u kesmez arasın
özin kılmaz hatâ gözi ki özini dahi görmez
yakîn bilmişdi anı ki huzâ-bîn olmaya höd-bîn
karam gözleri vardur ki karahları biri birin
gör imdi ki nolısardur gönülde gözi te'sîrin
güneş yüzi hameldedür ü bedri kavse irişdi
kanı behrâm-ı çûbîn ki yürekde egleye tîrin
senüft hüsnüftle 'ışkumdan hezârân yıl ger aydursam
dimemiş ola dil hergiz şehâ bifiden dahi birin
yüreği oh ile urur u ya süci diler andan
ne hikmetden ırağ işdür görü fi bu hasta tedbîrin
sabâ keşf itdi zülfinden yine ve'ş-şems yüzini
zihî eyledi billâh bize ve'l-leyl tefsirin

933
'ayşumuzufi safâsı yoh nidelüm 408
hecrinüfi intihası yoh nidelüm
bu zemân yârı yârdan ayru salar
hîç işinde hatâsı yoh nidelüm
kamu derdüfi devası var lîkin
işbu derdüfi devası yoh nidelüm
niçe ki göfiülümi ben araram
bir dahi mâsivâsı yoh nidelüm
nicesi sevmeyem seni ki dahi
dünyâda bir sevesi yoh nidelüm
 363

934

şol lahza ki bizden saru yârun nazandur

cana ne rnahal ola ki bir mâ-hazarıdur
tûbî kadi vü berg-i semendür teni anun
reyhan saçı vü yanağı gül-berg-i tarîdür
'anber saçı vü dür deri vü gül suyı el-hak
şâhid bu iki hâlete bâd-ı seherîdür
tâvûs durur zeyn ile âvâz ile bülbül
tûtî söz ile şîveyile kebg-i deridür
şöyle ki hayâl eylemişem bilini anun
cânumdan anı kısganuram ki kemeridür

935

i zülfün turrası perr-i ebabil

zenahdânuna kuldur çâh-ı bâbil
bu niçe lutf cân virür şimale
bu ne 'işve hacil andan şemâyil
dimâğumda durur sevgüsi heykel
velî olmaz bana koli hamâyil
çü geçdüm benligümden ben sen oldum
dahi ne var getür ortada hâyil
koyalum senliği sen benliği ben 409
dahi hacet degül rüsl ü resâyil

936

göz yaşı kan olsa yüregüm kam âb olsa yig

leblerün yâdına elümden mey-i nâb olsa yig
nerde ki ashâb-ı encüm gibi cem'iyyet kıla
nukl ağızlarında er efvâh-ı ahbâb olsa yig
dil durur bini salan gîsûsı pîç-â-pîçine
ol dahi lutfı gibi bûyında kem-yâb olsa yig
tâ ola ki hatırı bizden ne ola inşirah
za'ferân 'âşık yüzi gözi ho dölâb olsa yig
gözlerinün biri bahtıdur u biri fitnesi
baht oyanuğ olsa höşrah fitne der-hâb olsa yig
364

937

gönülüme derdün odı dâğdur

zülfünün her bendi cana bağdur
sol ağızlu ne gerekse söylesün
hasta gözin ben bilürem sağdur
odufia yanmağa gönüller varur
çünki ol candan bize yasağdur
bilüfi incesine bahmaz göfiülüm
cân kemergâhufida sinüfi tağdur
hâlüfii gördüm yüzüfide vü didüm
işbu gülşende ne gül-çîn râğdur

938

şufia ki yüzi bedr ü boyı serv-i revândur

toğrusı budur cân ile göfiül nigerândur
ben muhteremem baht-ı şu'â'ında yüzinüfi
şems ile hilâlüfi zîre yüzinde kırândur
'ayb eyleme cânuma bilüfie tolaşursa 410
kayda ki latîf ola ol arada girândur
cânum ayağı başı nola servi katında
keyneyn anufi ayağı başına revândur
yüz gez yüzüme irdiyidi ayağı tozı
andan berü gözüm yaşı üsdinde devândur
devrinde yüzinüfi bu gönül silsilesidür
ol silsile bu göfiül arada deverândur
'ayyuka irüreydi göfiülüm bu odını
illâ ki nidem çevre yanumda deberândur

939

kılur gîgûsı içinde hezâr câdû kemîn

temâmını niçe diye çü dil dimeye kemin
şol iki hindû dil ü 'akl u cân aparmağ içün
birisi gösderür özin birisi kaldı kemîn
nigârâ fatiha göreli leblerüftde göfiül
beşaret oldı bu sayruya çünki buldı emin
 365

'aceb degül gönülüm nazm ider ise dürler

göreli 'ayn-ı yeminin çü gözüm oldı yemîn
gönül odı esîr oldı yaşa kılmaz eser
niçe ki tîz olur ise giderimedi nemin
hayâli geldi getürdi şerâb u şâhid ü şem'
gözümden âb-ı revân ile gûşe yidi hemîn
yesâr göziyile cân u dil çü buldı yesâr
yemini vasfını nicesi diye ibn-i yemîn

940
yine bir bâz avlamışdur gözün iy kebg-i deri
beş kuşm serbâza niçe olısardur serseri
gözlerüni göreli bildüm anı ki göz eri
iki gerek biri uyırsa oyağ ola biri
leblerüm huşk ü gözüm terdür göreh hüsnüni 411
hayli müddetdür ki kodum yoluna huşk ü teri
nicesi sağmal koyundan döndere yüz dünyâda
pehlevân koç ki çalap fazlından ola perveri
bilünün bârı girândur leblerüılün bârı yoh
nerde var servün nigârâ böyle bir bâr u beri

941
yüzüfide hindû-yı câdû ki dürd-i gül-çîndür
hezâr hûrî başı virürlerse ki çîndür
her oh ki ata gözüfi hatâyile gönüle
felekde gulgule-i âferîn ü tahsîndür
egerçi 'ayn-ı yesârı nazar kılur göfiüle
gulam-ı 'ayn-ı yemînem ki mest-i hod-bîndür
bilüfii kıl görenüfi kıl ola gözinde meğer
kılı iki yaramadı zihî hatâ-bîndür
ezelde cânlafumuz virdiler idi el ele
cemâl ü 'ışk aralığında pes ne kâbîndür

942
gerçi ki her dilberün vardur gözinde bir nazar
bu nazar ki bir nazardan geçe kanı kimde var
la'lüni sever göfiülüm anufi içün teng olur
366

hastadur cânum gözünden lâcerem hasta sever

sag gözüni sever isem eymündür eymün
sol gözüni diler isem tek durur hak diler
cân ile dil kendüden gider seni görmeyicek
çünki yüzüni görem ikisi dahi benden gider
cân çü kâh oldı tolaşdı zülfüne ayrılımaz
saç ki yirde sürine ana ne gerekse iler

943

sun iy sâkî elünden içelüm mül 412

yüzün güline karşu zâr bülbül
gel iy dilber ki gönce gülsen içre
bahıpdur yüzüne ki gülesin gül
cihan içre eger cân gezer ise
bulamaya senün tek şûh u şcngül
kül olam oduna yanam ola kim
sana ben husrev olam sen bana gül
bir ayah mül diler idüm elünden
dirîğâ ki ol ayağ oldı mül mül

944

yâra yaramı bilürsin yarama yâr em gerekdür

niçe hecr dûzahında ireme irem gerekdür
gözi vasla va'de kılur u demiyle la'li bozar
çü elindedür kamusı nedeme nedem gerekdür
lebün ile diri olan zulümâta nişe vara
çü cihanda hecrün ola ademî neşem gerekdür
çü tabibi cânun oldur zikirüm ger em dir ise
gönüli nzâsıyiçün ol eme ölem gerekdür
çü esîr-i 'ışk oldı gişi yanar od gerekmez
çü şerâb-ı mecUs oldı ni'ama ni'am gerekdür

945

ger bedr kaşunı göre şâhâ hilâl olur

bülbül görürse yüzüni gülşende lâl olur
 367

bize haram olduğı vaslun ne nesnedür

gözüfie kanum u bafta hecrüfi helâl olur
nâzüklığını ince bilüfiüfi bilimedüm
cânun tasavvurı zîra 'akla hayâl olur
ol nesne ki ezelde tuzağı durur cânun
zahirde göresin anı ki zülf ü hâl olur
niçe söger isefi bafta sen sög ki gam degül 413
ağu kaçan ki lebüne ire zülâl olur

946

sun ayağı iy sâkî uzatma bize va'di

'ışka ne behâne çü toğa tâli'-i sa'dî
zülfüft aftıcah dünyâda 'attârı niderler
vasfufii kaçan ki ben aydam mât ola sa'dî
'ışkuftı tuta geldügümüft evveli yohdur
hem yine anuft âhırınufi olmaya ba'dı
ırağ u yahın vasi ile hicran bize birdür
ihlâs ohcah bir olur kurb ile bu'dı
mürsel kıhna düşdi vü kurtılamadı cân
zülfinde hezârân vay eger tolaşa ca'dı
bu fasi behâr u yüzi gül bülbüli benem
bulıt gözüm ü berk dişi âh ola ra'dı
ben zülfi piçine tolaşalı yemenîysem
bafia ne eger zeyd ü ya 'amr ola mi'adı

947
ger görmez isem yârumı bir lahza nazarda
'aynuma benüm gelmeye kimsene beşerde
'ömrümdür anufi zülfi yafiağı yöresinde
yâ rab uzun it 'ömrümi şol devr-i kamerde
ben görmemişem hîç anufi ağzı gibi peyda
ya bili gibi nâzük ü bâr ile batarda
dil niçe ki kıl ise fidâ ola yüzine
cân niçe ki ağır ise aslına kemerde
cân zülfi hevâsında biri birne tohmur
'âşık cânı anda nicesi gele şümürde
368

hergiz gönülüm gibi belâda göremezem

kadriyile olmamış ana cevr kaderde
leylî çü senün gibi cihan görmedi hergiz 414
mecnûn dahi binüm gibi olmaya semerde
gül düşdi yüzi suyın yire kemişdi
çün gördi senün gül yüzünün lutfını derde
gözinden anun günilerem 'aksümi binüm
nâmerd ola ol gişi ki kasd eyleye merde

948

cân dilersen cân kese gey bize gel tek cân apar
etek etek gözlerümden lü'lü' vü mercan apar
derdün oldur ki yanam derdün ile ben dün ü gün
derdüni derdüm birini her nefes derman apar
cân biribirdüm lebüne yine 'aklum bana dir
dirşür özüni yetersen zîre bâ-kirmân apar
ben bu dünyâdan şehâ 'ışkun odın aparuram
sen dahi hoş var bizümle hayr ile ihsan apar
varlığı 'âşık virür bir turrasına zülfinün
bunçılayın kim bulısar küfr ile îmân apar

949
göreli sende nigârâ selâsil-i miskîn
bu bende bende tolaşmağı eyledi âyîn
yüzünde meh be-terâzû vü sünbülede güneş
anı görüp niçe yanmaz müneccim-i miskîn
özi lâtif ü gözi hışmîdür nihâyetde
teni harîr velî yüreği durur sengîn
ezelde ki kamusın ruh yaradur idi çalap-
melâhati olalı kıldı hüsnine kâbîn
karahçı gözi durur hûnî saçı sevdâyî
tutağı âteşi durur bili durur nârîn

950
gözlerün gibi nigârâ dil-rübâ göz görmedüm ,415
gendü özin gösderici bî-riyâ göz görmedüm
 369

bunca şâ'irler ki medh ider hatâyî gözleri

ben cemâlün görmeyince bir hatâ göz görmedüm
can 'ale'l-'amyâ gezer ki göre bir göz gözi tek
niçe gördümse anun tek bir belâ göz görmedüm
yüz görürler ay u güneş yüzün içün yüze yüz
ben gözün gibi göze göz bir melâ göz görmedüm
niçe ki 'ayn adlu göz yaratdıyise ol çalap
gözlerüni göreli hergiz becâ göz görmedüm

951

tolu sağrak içerüz çünki humâruz nidelüm

derdüne döyemezüz zâr u nizâruz nidelüm
baş koruz yil gibi ayağun izinün tozına
ağızun yadıçün od gibi yanaruz nidelüm
'ışkun odı toludur içümüz ü perdesi biz
senün yanağun içün tuhfe fenâruz nidelüm
tutağun kanum içer uşda durur kanıyile
kanlumuzdan kana biz dahi kanaruz nidelüm
sen cihan vâyesisin iy nazar ehli sor anı
biz dahi arada barmağı banaruz nidelüm

952

özini gösdereli gözüme bir arada ol

ayıtmazam ki anun tek nigâr yarada ol
niçe ki sorar isem la'lüni bana dirler
ki incüyile durur her gice bir arada ol
cihan tolu ola 'ûd ile nâfe-i miskîn
kaçan ki suya giriben saçını tarada ol
cemâl içinde bulınmaya saçınun kılı tek
eger bu 'âlem ile ol cihâm arada ol
karâr itdi gönül zülf-i bî-karârında 4-16
karâr ider ise dahi nola karada ol

953

yüzüni gözleyeli hîç mâhtâb gelmez

gözüni görmeyeli gözüme hâb gelmez
Kadı B. - F ; : 24
370

vardum lebüne tâ ki soram gönül devâsm

çoğ intizâr çekdüm hergiz cevâb gelmez
şol dem ki gamzen ohı kıldı dili nişane
kan ahar oldı gözden bir katre âb gelmez
gözleriyile yârun mey toludur bu yürek
nola eger lebinden ke's-i şerâb gelmez
bahr ideli cihâm göz yaşıyile yâra
bahr-ı muhit gördüm hemçün serâb gelmez
'âlemde kimse göfili gözüfie göfiülüm tek
sağ u esen varıban mest ü harâb gelmez
gerçi suya girüben göze gelür hayâli
merdümlige sayılmaz çün bî-hicâb gelmez

954

gönül ki senden ırah düşe bir 'azaba düşer

gözüm firâkun odından nigârâ âba düşer
' gözün gönül kanım mey diyü ki tolu içer
çü serhoş oldı son ucı karakı hâba düşer
sehâveti ki gözüm gösderür bu 'âlemde
cevâbını diyemez kimsene sehâba düşer
hicâb-ı ten giderüben dilüm irer lebüfie
hicâb tenün arasında cânum hicaba düşer
visali yohna cehd iderem virürem cân
tenümle bu oda yanan kamu sahabe düşer

955

yüzüfi çü toğdı meclisde münevver kıldı etrafı 417

hacil kaldı cinân ehli degül ashâb-ı a'râfı

956

bir gice senün ile ger bize sabûh ola

ne râhat-ı rûhânî ne asl-ı fütûh ola
bir lâhza senün ile çekdügümi yazarsam
yüz defter ola andan bin cüz' şürûh ola
çün cana deva yârdan hem derdi ohsardur
 371

gerek ki bu bağruma merhem cürûh ola

ben özümi salaram denizine 'ışkunun
ya garka çü fir'avn u ya silm çü nûh ola
ben tevbeyi kıldum ki ayruh dahi kılmayam
var ümîdüm allâha bu tevbe nasûh ola

957

iy yârenler yâr yolına nem kaldı ki yanmamışam

bunca ki yandum yanaram billâh ki usanmamışam
hammârî gözinden anun bir tolu ayağ içmişem
andan berü serhoşam uş hîç dahi oyalmamışam
cân diledi benden gözün 'âkl u gönül virdüm bile
tanrım tanuh ben cân içün ma'şûka yacanmamışam
lutf eyleyüp sen tut elüm saç oduma rahmet suyın
zîrâ oduna düşmeği ben kimseye tanmamışam
tap yah oduna cânumı vakti durur iksiri sal
ne bûte kaldı k'anda ben bin katla kaynanmamışam
cân ile iki cihâm 'akl u gönül ne var ise
'ışkı elinden içmişem illâ ki hiç kanmamışam
sini didüm sine değin senden usanmah yoh bafia
bin gez ölüp dirilmişem ol sanuyı sanmamışam
gözüm yüzüfii göreli görmedi rahat gündüzin
yurd ideli cân zülfüfii bir gice dolanmamışam
içüm kara befizüm saru yaşum kan u kanum sudur 418
dahi ne kaldı k'ana ben 'ışkufida boyanmamışam

958

güle karşu ger nikâhın sala aça yüz göz ile

kıla könlegini şol lahza kabâçe yüz göz ile
yüzüni cemâle 'ışkun kılar ise 'arza şol dem
saçunı saçun diyiben afia saça yüz göz ile
şunı ki kıhcıyile açamadı sâm u rüstem
anı sehl-i gamzeyile gözün aça yüz göz ile
kim ola ki câdû gözleri kemîne 'işvesiyle
dilemez ki kıla özin ser ü paça yüz göz ile
şol imâm göziyile kaşı mescidin göreli
372

kim ola 'ibâdet ide dahi haça yüz göz ile

göz anun yüzi cemâlin nicesi kıla te'emmül
çü tahammül idemez ki baha kaça yüz göz ile
kaşunufi yayın görene 'acebâ reva ola mı
ki dımışka vara yâhûd gide haca yüz göz ile

959

şol lahza ki bizden saru yarun n a z a n d u r

cana ne mahal ola ki bir mâ-hazarıdur
tûbî kadi vü berg-i semendür teni anun
reyhan saçı vü yanağı gül-berg-i tarîdür
'anber saçı vü dür deri vü gül suyı el-hak
şâhid bu iki hâline bâd-ı seherîdür
tâvûs durur zeyn ile âvâz ile bülbül
tûtî söz ile şîveyile kebg-i derîdür
şöyle ki hayâl eylemişem bilini anuii
Cânumdan anı kısganuram ki kemeridür

960

gel imdi gel ki gözüm seyli ahar uşda kanın 419

kim ola ki yüzüni göre virimiye canın
gerek ki 'ârî ola 'ardan koya nâmı
tapuna 'âşık olan neyler adı yohsa sanın
diler isen ki bu 'âlemde alavuz zevk
bizi seveni sevelüm ü kovalum kaçanın
şol oğlanı göreli 'ışkum oldı yine yiğit
bu 'akl-ı pîrîye neyçün düritdi tıfl-ı cenîn
gözün harâmılıg ider yüzünde gündüzle
ki biri gösdere özin ü biri kıla kemîn

961

sorunuz nâya ki yanar yâr odına neyiçün

ben dahi hem yanaram anufi odına neyiçün
zerd rûy u od içümde başumı aldum ele
yaşumı ahıduram uşda leğende neyiçün
 373

neyiçün bağlayuban pâre kılur ise beni

her nefes ki ola adanam adına neyiçün
ney gibi yandum u tağıtmadı hîç bini hevâ
kuşanuram yine yüz yirde kadına neyiçün
soyıhp 'âr tonından çeker isem gurbet
nefes azdurmayam ol dost yohna neyiçün

962

şehâ gözüfi gibi dîde nedîde

nedîde kanda olısar çü dîde
iki hindû dahi h ö d fitnelerdür
velî ol birisidür kes nedîde
kalem uzatdı dil ki barmağufidur
söze geleydi oldı ser bürîde
niçe gonceler ağzufiçün nigârâ
çemende oldı pîrâhen deride
meğer gördi gözün vahdet nişanın 420
vahîdü'd-dehrdür bah bu feride

963

gözün ile yüregüm yara durur

n eyleyem zâlim gözüfi kara durur
yandı gönülümde ibrâhîm odı
çünki zülfi 'anber-i sârâ durur
gözlerümden şol hayâl eksilmesün
ol dahi bunda bir idrara durur
çünki hüsnün cami' oldı iy nigâr
noldı gözüm 'ayn-i fevvâre durur
var niyâzum nâzufia eksilmesün
çünki nâzufi lütf u hüsn-ârâ durur

964

zülfün kaçan ki yasaya iy şâh haylini

günden gerek ki yig göre 'ışk eri leylini
bir nazra cana diyü münâdî buyur şehâ
374

ki saçasm yüzüne gönül ehli meylini

gözlerüm intizâr ile ne kim çeker ise
dilden irüre hût ile 'ummana seylini
iy 'rşk-i muhtesib kanısın gel bu halkaya
kim kem dutar gör ahi bu bâzâr keylini
müşg ile 'anbere saçını niçe benzedem
meğer ki zülfi lutfı bana örte zeylini

965
cânâneyi gerek seve kim cânı var ise
'ışkını yârun dîn tuta îmânı var ise
güneş ki cemâlini kılur 'arza cihâna
rûşen ola da'vîleri burhanı var ise
agzun ki gümân ana cân aparayiduh 421
güncâyişe ol arada imkânı var ise
gîsûsına miskînüz ü leblerine muhtâc
vâcib bizedür lûtf ile ihsanı var ise
gözi gönüli ohladı vü la'I-i lebinden
bir şübh düşer anda eger kanı var ise

966
'ışk kala mı dile ya cana mı
'ışk eri cân virmege yacana mı
usana mı şol saneme dil viren
yahu dahi sanuları sana mı
çeşme-i hûn oldı benüm her gözüm
teşne gözi gözlerüme kana mı
bu yaş ile bu nemi gözlerümün
niçe ki var hecr ile ten yana mı
müşkilüm oldur ki çü 'üryan olam
saç dügledügüme inana mı
'ayşumuz ağızıyile oldı teng
zülfiyile derdümüz uzana mı
gözlerünün merdümi gezlemiş oh
kılmağ içün hamleyi merdâna mı
aparayidüm yüreği tolu mey
bilseyidüm ki gözün oyana mı
 375

967

yolunda cümle fidâdur velîk cana dirîğ

tapundan ayrun içün bir nefes cihâna dirîğ
niçe yüregüme urur gözün bu gamze ohm
nigârâ ohuna yazuh şehâ kemana dirîğ
ayağunuii izinüft tozıyam bafia bu yeter
benüm adum gelür olursa şol zebana dirîğ
kıl eyledi beni zülfüfi ü kıldı sevdâyî 422
hezâr vây eger irmeyem ol miyâna dirîğ
buhâr-ı 'ışkun ile vü duhân-ı hecrüfi ile
felekde irdi buhârum yine duhâna dirîğ

968

'âlemde budur âdemînüfi hadd-i kemâli

ki ana tecellî kıla bir nûr-ı cemâli
boyın göreli dil yügürür idi uzağa
gösdereli ağızını teng oldı mecâh
bir noktayı nutk ile diler ki ide kısmet
bir söz ile sabit diler eyleye muhâh
rümmâne elif kaddine dah olahdan
olmaya 'aceb kaddüm eger oldise dâlî
defterde ki her nesenenün misli yazılmış
hâline ki yoh misli rakam çekdi ki hâlî
gör kuvvet-i hamrı ki neyimiş zihî hammâr
ki esrüg ider cür'ası bir pâre sifâli
sayd itmeg içün sâdı yazar 'aynını ol hak
na'li düzedür çerh kümeytine hilâli

969

derd-i firakı ben ne delile beyân idem

oda yanar cihan bu sırı ger 'ayan idem
uzatmamah gerek ki saçından ne çekerem
yigrek budur ki lebleri 'ışkın nihân idem
kirpügün ohına dilümi rast kılah
başlamışam kadi ki kaşıyçün keman idem
376

zülfün bilünde tağıdalı kıl tuzağını

cân dir bana ki varlığumı der-miyân idem
bir lâhza leblerüne gönül giç varur ise
sevda gelür başuma ki nâgâh kan idem

970
âferîn şol kadd ü kamet ki kıyamet gözikür 423
âferîn hasta gözüiîe ki selâmet gözikür
bâd-ı subhîye eger kul yazılam yiri durur
esdügince bana hüsninde keramet gözikür
can perîşân göricek gîsûsım vehme düşer
ki kıyamet kopacağ olsa 'alâmet gözikür
ben 'ömür anı bilürem ki visâlünle geçer
senden ayru bana 'işret çü nedamet gözikür
istikâmet bana soldur ki görem kâmetüfii
gözüni görmeyicek bana sakâmet gözikür
'ışkı gönülde eger olmaya hod olmasa cân
'ışkına düşer isem nola melâmet gözikür
gönülüm hastalığın şerh ider idüm gözine
toğradı gamzeyile ya'nî hacâmet gözikür

971
yüz kana girdi hûnî gözün fi'l ü âl ile
ki dâm u dâne eyledi şol zülf ü hâl ile
sihrin zihî kemâle yitürdi gözün ki ol
bin şîri bendine gemişür bir kem âl ile
kurarsa kaşı yasın ki ata gamze nâvekin
rüstem beraber olmaya şol yâl ü bâl ile
şol nokta ki cemâli kitabında hak komış
nicesi şerh idile su'âl ü cevâb ile
susamışam lebüne zemân oldı yanaram
gel hacca var suvar susamışı zülâl ile

972
dilerem âyet-i hüsnini ki tefsir kılam
ne reva ola ki bir noktayı tağyir kılam
 377

bu gice özümi zülfünde müselsel gördüm 424

gördüğüm gibi gerek düşümi ta'bîr kılam
ben anun serv-i revânına eger tûbî diyem
kıssa sanu sanuban medhine taksir kılam
tutalum saçı gibi bu 'ömürüm uzun ola
biftde birini bu derdün niçe takrir kılam
şol hatun vasfını kim müşg ile kâfur durur
kalem u kâgıd ile ben niçe tahrîr kılam
dilemezem ki olam 'âşık u ma'şûk ola ol
dilerem kendüzümi anun ile; bir kılam
gâh zülfine uyup rûma salam ahin ben
geh hatâya uyuban ğâret-i keşmîr kılam
aldı küllî beni andan neşene buhmadum
beni ya yârumı bulmağa ne tedbîr kılam
nokta ağızını sathında yüzinün göreli
cism ile cânumı hattıyile tedvir kılam

973

nigârînâ neçün bizden güzîn itdüfi firakı sen

reva gördün cânumuza bu sûz u iştiyakı sen
güneş yüzüne uş benem ki oldum müşterî candan
velîkin cânuma koydun bu sâ'at ihtirâkı sen
elüm tutgıl nigârînâ ki elden gitmişem küllî
hırâmân idüben servi elüme vir ayakı sen
muhayyer kalmışam nevruz nühüfte sahlamah olmaz
hicaza vardun eyle bil düzer isen 'ırâkı sen
haramını humar alup cânumı bendine saldı
senün olsun ayağ ile içersen bend sâkî sen

974

nola cânum oynar isem sen dilber-i mevzun içün

ya kan idersem yaşumı la'l-i leb-i pür hûn içün
ur çengüfii çengüfie tâ bin defter idem 'ışk ile 425
ney gibi odufia yanam dünyâda bu kânun içün
ben pîrem ü 'âşık velî ol oğlan u umahludur
ferhâd-ı şîrîn düşmişem ol leylî-i mecnûn içün
378

la'liyiçün canlar virüp zülfeynine tolaşmışam

elden komazam anı çün zâmin gerek medyun içün
düşdi gönül gözlerine şimdi ohından uçınur
görüil ki cân neler çeker bî-tü dil-i meftun içün
bahdı bu gözüm yaşına göz degmesün diyü meğer
altında bir nîl eyledi gözümdeki ceyhûn içün
zülfeyni mağrûk olah ben gussaya peyvesteem
ben gussaya peyvesteem şol kaşlan makrûn içün
sevdâyîyem var altunum yüzümde vü uşdur yaşum
la'lünden umaram eger sunar isen ma'cûn içün
ben âşînâyam 'ışkına anun içün göz yaşınun
denizine uş talaram şol lü'lü'-i meknûn içün
illâ ki gözün gönlümi yaşumı idrar idüben
'aklı hayâlüne senün veçh eyledi su sun içün
la'lün şehâ oğrulaym içdi yüregüm kanını
tokuzladısaram anı töre ile yusun içün

975
dün ü gün zülf ü ruhun vasfını ger yazar isem
başarılmaya meğer andurasın yazar isem
dil ü cân zülfüne düşiben olur ser-geşte
zulümât içre 'ayıblaman eger azar isem
bahırum var ise yah oduna kim ben eriyem
yohsa ur sikkeyi bu cân u dile ger zer isem
eyle kılmadı perîşân saçunı bâd-ı sabâ
ki ana kıla vefâ bu 'ömürüm düzer isem
beni dellâk idünürsen ki tarayam saçuîu
cânumı üzgil eger kem kılını üzer isem
'ışkı denizine ben biliş idüm ezelde 426
âşinâyam nola eşkümde eger yüzer isem
bir pâre biz gibi saldunsa beni bu bucağa
giricek ulu suya tutmasın mi'zer isem
ol sa'âdet ki yüzünden şâhâ irdi gözüme
ele girmeye iki 'âlemi ger süzer isem
irmez elüm ki direm serv boyun şeftâlûsın
var ümîdüm ki irem dirmege ger uzar isem
 379

976

'ömürüm geçdi zâr senden ırah

tenüm oldı nizâr senden ırah
zülfüft aşüfte kıldı öz cânumı
gitdi benden karâr senden ırah
âyine yüzüne şehâ ahum
degmesün zînhâr senden ırah
sen gideli çü zülfün oldı bizüm
cem'ümüz tarumar senden ırah
nâra döndi gönül firâkundan
yüregüm tolu nâr senden ırah
'âşıkufta irişmez olur iseft
depeler intizâr senden ırah

977

saçuft kılı girihine 'aceb ne kıla gönül

meğer ki cân u dilin terk kıla kıla göftül
özini b l kıla ince bilün içün cânum
sakil olmayayum diyü şol sakile göftül
saçufia ileli cân hattufii göze ilmez
kesir b l m a d ı kılmayısar kalîle göfiül
gözüfi deva sora geldi bu göfilüme binüm
'alîldür ne deva blısar 'alile gönül
cânum saçufi gibi ser-geşte vü perîşândur 427
bu halet ile hele ortada vesîle göfiül

978

ilâhi şol dili ki yahdı 'ışk-ı yâr odına

gerek ki yahmayasın dahi intizâr odına
firak u cevr odıdur ki 'azâb ider göfiüle
ve ger ne kim gerek ise yanar nigâr odına
ırağ olursa firak odına yanar göfiülüm
visal olursa yine hem yanar kenar odına
karâr b i d ı göfiül b karâr eylemedin
dünin günin yana şol zülf-i bî-karâr odma
380

reva mıdur ki mey-i la'li var iken lebünüiî

dahi bu 'âşık-ı miskîn yana humar odına

979
seven seni gözün gibi bîmâr gerekdür
hem derdün ile canına tîmâr gerekdür
kim ki diler ise kim ola 'ışk ile mansûr
müşgîn saçufi ile hele ber-dâr gerekdür
'uşşak arasında binüm gibi muhayyer
bulmahhga bu dünyâda edvar gerekdür
'akl u göfiüli zülfüfie vü gözüfie cânı
îsâr iderem bu gice bâzâr gerekdür
gözlerümüfi ırmağını yoluna ahıtdum
lâbüd bize bir ca'fer-i tayyar gerekdür
efkârumı çün cem' iderem bum bilürem
kim cân u göfiül 'ışkufia efkâr gerekdür

980
niçe kıla gözlerüfi göfilüm iline ahin
ayı neye befizedem âyine al bir bahın
'akl bilüfi görmedi vehm lebüfi afilamaz 428
göz ho kaçan iriser sen seni senden şahın
lebleri cânı nider 'akl ne veçhe sığar
illâ didüm zülfüfie göfilümi heykel dahm
hüsnine cem' eylemiş müşg ile kâfûrı gör
âteşi yâkût ile lü'lü'-i sîrâb ahm
zülfüfie nedür 'ömür ol uzun u bu kısa
hecrüfi ü ölüm nedür bu ırağ u ol yahın

981
bu ne sünbül-i tarîdür bu ne zülf-i 'anberîdür
'âcebâ beşer mi yâhûd melek ü veya perîdür
saçınufi selâsiliyle biüşeli halka halka
niçe cân kalenderîyise dil ü 'akl hayderîdür
ayağı tozına elüm ki gözüme kehl idinem
eger irmez ise başum bu tenümde serserîdür
 381

yüzi gözi yüz göz itdi sanasın benüm yüzümde

bu hisâba pes bu yüz göz yaş anun musavveridür
ten ü cân u 'akl u 'ilmi kodı leblerün yolına
dahi kıymetin yitürmez bu gönül ki cevherîdür
saçıyile gerçi kıldur bedenüm biliyle lîkin
kaşınun hilâliyile felek oldı çenberîdür
benüm işbu sûzişümi yohna 'aceb sanasın
niçe 'âşıkı var anun ki kemîne kemteridür

982

anda ki her büt-i şehâne ola

nola hükmi eger cihâna ola
niçe tutilmayam ben ol tuzağa
ki saçı dâm u hâli dâne ola
ben kılayum dügâne kaşına çün
dünyâda hüsn ile yegâne ola
ben miyâmndan isteyem mi kenar 429
çü kenarı anun miyâne ola
bu cihan hüsnine esîr oldı
zülfi tek ortada behâne ola
aşikâra lebini ben sorayım
aşikâr olmasa nihâne ola
ben didüm çin hatâ kılur zülfün
cehd ider kim yasah bu şâne ola

983

ben sûhteyem 'ıskuna her h â m gelimez

hüsnün gibi ya dâne vü bâdâm gelimez
ben hüsnün ile câmam u câmun ile h a m a m
her câm ki hüsnün iledür h â m gelimez
ger tağıdasın küfrini sen gîsûlarunun
ben ne kılayum anda çü islâm gelimez
çün dâne durur gîsûlan dâm benündür
ol şâmeye dünyâda semen şâm gelimez
ben hâs senünem dilerem sohbet-i hâsı
çün 'âm gele ni'âm ohsar ' â m gelimez
382

984

tâ bileli ben nigârâ yüzünün mahiyyetin

mahv kılmışam göiîülde 'âlemün şey'iyyetin
niyyetüm oldur ki niyyet özgelere kılmayam
yig dimişler mü'minün zîrâ 'amelden niyyetin
sini ol ferd ü samed kim ferd yaratmış durur
hüccet ile kıldı sabit kendünün ferdiyyetin
tâ benüm 'ışkum içün her gice ağlaya buhd
bahr u ber virürler aiîa kendünün mâ'iyyetin
'ışk bâkîdür ü 'âriyyet hayât-ı dünyevî
bakîsin hâsıl it redd eylegil 'âriyyetin
odda hasiyyet budur ki cinsi cinse kavşurur 430
'ışkı odına yanam ki bulam ol hâsiyyetin -
ol hevâ başına toprah ki yaşı yağmur degül
yana gönül ile ana saçmaya nâriyyetin

985

şehâ cefânuzı tağlar tahammül eylemeye

yiridür ana işinde te'emmül eylemeye
nicesi la'l-i lebini tasavvur ide kişi
ki bu 'alî dahi bilin tahayyül eylemeye
güneş yüzini hamelde göreli hayli durur
'aceb degül mi ki andan tahavvül eylemeye
ben ana 'ışk eri direm ki la'Iine karşu
tolu çeke sevü camın ta'allül eylemeye
nicesi mü'min ola ol ki yüzini göriben
câmm odma atup tevekkül eylemeye

986

sâkî tolu vir ki gide bu zühd ile sâlûs

ki çoh yirüz içmedügümüz günlere efsûs
ger avcıyisem 'âr u haya vechüme sığmaz
avdan kişiyi koya ırah 'âr ile nâmûs
leblerüne hîç iremedi vehm-i hayâh
gözüm yaşı uzun ki görür anlan mahsûs
 383

cân saldı saçuna gönüli bir haber içün

bellü durur işi çü katı gicike câsûs
zülfün ile yüzün banadur gice vü gündüz
sohbet ki hayâlünsüz ola olmaya me'nûs
elden gelicek başı fidâ kılmağa ne var
kaçan ki bana hâsıl ola devlet-i pâ-bûs
ümmîd ile geldi gönülüm şâha işige
olmaya reva kaytarur isefi anı me'yûs

987

dürd-i mahabbet bize çün oldı sâf 431

nişe kılur servi bizümle hilaf
vasi ile hicran bir olur 'âşıka
bülbül urur lâf-ı hevâdan güzâf
tâ ki yürekden sevüsi çıhmaya
özine geydürdi yürek bir gılâf
ahum ol âhûm içün ola ki ol
huşk ide kanın u kıla müşg-i nâf
od tütüni irdi hevâdan göğe
belki göğün bir katın itdi şikâf
biz yanaruz senden ırah 'ışk ile
leblerüiiüz dâyimâ kılur züfâf
gözi dilerse ki fena olavuz
nime işaret ola afia kifâf
gül-siper oldı yüzi vü gözi oh
ki kılalar yoh canum ile masâf
nazm ideli gözlerümün nesrini
saldı yüregüme hezârân zihaf
ka'be durur yüzi mücavir gönül
gice vü gündüz kılur anı tavaf
gördi gönül hicretinün derdini
didi ki yâ rab neccinî mimmâ ahâf

988

zemânlardur geçer .'ışkum senün hüsnünle sertâyı

esîrünem hakîrüfiem mutî'em her çi fermâyî
384

cihan karardı gözüme nigârînâ saçun ile

başum çekzindi vü *aklum nigârâ oldı sevdâyî
ben ü yüz bin benüm gibi fidâ olsun ayağuna
ki îcâdumuza bizüm tapundur 'illet-i ğâyî
şehâ hüsn ile sini hak irürmiş gayete likin 432
nite ki cûd ile irmiş cihanda hâtem-i tâyî
şehâ sini bulımazuz bize hem sen seni göster
obadan şöyle çıhıcah dahi bulmazuz obayı

989

mutrib eline alıban çengi çü sâz eyledi

niçe ki bî-nevâyise *azm-i hicaz eyledi
yolına girdi gönülüm gördi saçıyle ağızm
ya'nî ki cana bu yolı teng ü dırâz eyledi
gördi kaşında dil gözin aldı vuzûyı kan ile
tâ ol imâma uyıban 'ışkı nemâz eyledi
cân diledi ki nâz ide gönülüme niyaz ile
kılmadı kıldı ol niyaz nâzına nâz eyledi
hufte idi câdû gözi hastayidüm anun ile
ya'nî şikâyet eyledüm çeşmini bâz eyledi
'ışkı odı 'aceb neçün vashnı tarh kılmadı
çünki bu kîmyâyiçün cânı güdâz eyledi
sazını söz eyledi cânuma 'ışkı bir zemân
çünki yitürdi ğâyete sözini sâz eyledi

990

'ışk ile 'ışkı içinde gönülüm âvâredür

başdan ayağa değin yürek yolına pâredür
cana niçe câniyise gözlerün dönmez cânum
nicesi döne ezelden çün mahabbet bâredür
ben zenahdâmnda anun gizledüm cân u dili
korharam ki hüsni gözi ol nigârun karadur
dutdı 'ışkun yüregüm yabasını aldı gider
korharam ehnde kala yaha pâre pâredür
gönülüm miskîn tolaşdı gîsûlarun bendine
tolaşıhdan tolaşığa çâre yoh bîçâredür
 385

991

kim gördi kekliği ki urur pençe bâz ile 433

geh lûtf u nâz ile gehî fakr u niyaz ile
mihrâb kaşları gözi cânlaradur imâm
kim görmiş ola göfiül alalar nemâz ile
'uşşak perdesinde nevalar ki kıluram
pest eylemek diler kamusını hicaz ile
hem-sâye olalı boyına serv serbeser
eş'âr içinde adı defâtirde yazıla
kaddinde zülfine tolaşur râstî gönül
bâşed ki maksûda ire râh-ı dırâz ile
yazuğa yazıla mı lebünden eyâ sanem
cân içer ise cânu Ijumârı ki yazıla
kurdı kaşın didüm zih ü gamzesin atdı oh
getürdi cânı kabzasına çeng ü bâz ile

992

yârufi firakı gökdeki bulıdı zâr ider

gözüm nola hayâline la'li nisâr ider
yâr itdi yâr 'ışkumuza hicri odını
gözüm dahi buhtları özine yâr ider
çekdi benefşe dilini gîsûsı gayreti
hüsni taraveti gülefi şermsâr ider
her târı mâr olup tolaşur boynuma benüm
gîsûsınun ki gönülüm târ u mâr ider
zülfiyile bu delü gönül bî-karârdur
ol ikisi cihâm dahi bî-karâr ider
ol şöhre şehri kıldı bu 'aklumuzı esîr
gönül İlinde ğâret-i nehb ü tatar ider
cânum yiri ezelde gözüfi gûşesiyidi
afidı yine vatanını 'azm-i diyar ider

993

yüzüfii sevdügiyiçün melâmet ola mı dil 434

bu gözlerüfii göricek selâmet ola rm dil
Kadı B. - F. : 25
386

hezâr yirde delükdür ü kanları ahar

'aceb bu hastahğ içün hacâmet ola mı dil
göreli gözlerini fitne oldı bu gönülüm
görürse kametini bes kıyamet ola mı dil
ciğer kebâb ü yüzünde şerâb düzdi gönül
gözi humar idi didüm keramet ola mı dil
dutağı dutağuma dir ağız ağız her dem
ki oldı bana musahhar temâmet ola mı dil

994

ne hevâ yârdan bu yâra gelür

göfiülün köfilegini yara gelür
zülfüne tolaşup kadüne çıhar
gönül öz ayağıyle dâra gelür
zülfi sevdası düşicek başuma
bu cihan gözüme karara gelür
•bir düz uzun kuru ağaç ola serv
serv kaddüfi kaçan ki bâra gelür
nergisi nisbet idicek gözüne
korhusından yüzi sarara gelür

995
iy beni delü kılan hicran idersin eyle mi
işigünde dâyimâ hayran idersin eyle mi
günde bir kez yüzüni gösterür idün sen bana
şimdi özge yanaya seyrân idersin eyle mi
delü kıldı bini 'ışkun çevri teklif eyleme
zulm idüben delüye ferman idersin eyle mi
kaşlarun kîşindedür benüm gönülüm tâ ebed 435
ol iki yaya beni kurbân idersin eyle mi
cevherîdür gözlerüm ü sarrâfıdur leblerüii
anufi içün anları dükân idersin eyle mi

996
yirüfiden t u n gel sâkî bize sun tolu peymâne
ki 'ışkuiidan delü olan turımaz 'ahd u peymâna
 387

senüfi ışkufi durur bir od benüm derdüm durur tutruh

bu od ile bu tutruğa bu 'âlem yana mı yana
eger zülfüni götüre nigârînâ sabâ yili
yakîn oldı ki kâfirler gerek geleler îmâna
bedî' olmaya la'lünçün çü teng oldı bu gönüller
ki tâm olsun diyü teşbih ur u kanına boyana
senün şol hufte gözünden ger irür ise bir gamze
bu serhoş göfiülüm gerek ki uyur iken oyana

997

sohbetüfisüz nigârâ vâye kanı

ol sa'âdet fakire baya kam
ayağufi toprağına yaş dökerem
uçaram hele bir hevâya kanı
derdüm oldur ki tutağuna irem
irürem derdi bu devaya kanı
kaşlarıdur hilâl ü yüzi güneş
öleyüm ol oh ile yaya kam
cân virürem şehâ senüfi yoluna
kim apara haber paya kanı
böyle tağuğ iken göflüller alur
âh eger zülfini yasaya kam
cânuma cânı va'desini virür
va'de gerek ire vefaya kanı
biz ayağı tozm hümâ görürüz 436
kim irüre bizi hümâya kanı

998

gel iy dilber gel iy dilber ki ben gitmişem özümden

içümde yanan odları tapufi afilaya sözümden
gözümle mest ü zülfüfile katı teşviş içindeyem
ki üzüme düşicek befi gerek karara üzümden
kamu hûblarufi içinde anı ayruhsı yaratmış
sanasın pelguzek dürdür ki ayru düşdi düzümden
yüzüfii nâgehin gördüm sabahın gülsen içinde
haki budur ki utandum be-ğâyet gendü yüzümden
388

tuza ahar gibi ahar gönüller zülfine anufl

zihî insâfsuz şol ki beni men' ide tuzumdan

999

gel imdi 'ışkı gözet kalma nâm u nenge begüm

göflül şişesine bah katlana mı senge begüm
tağıt ki zülfün ile saydufl ola hind ü habeş
yüzüfii gösder ü hükm eylegil firenge begüm
bini diri diler isefi gözüfie hay di şehâ
yürek döye mi kıyâs eylegil hadenge begüm
göfiül talar ü cân alur u tenümi kıl ider
bilimezem ne kılam işbu şûh u şenge begüm
defi elüfie sen ü ağzuna neyüfi sen al
ki zühre çengini diler ki ala cenge begüm
niçe bu gönce ağızlu bu sûrî gül yüzlü
.tebessüm eyleyiserdür gül-i dü renge begüm
gözüfl bizüm ile ko ceng eylesün noia
hezâr sulh fidâ kıluram bu cenge begüm
nicesi düşdi şehümüfi bu 'ışkı şunkarı
vücûd-ı lagar ile işbu zihn-i lenge begüm
ger oldı nola uzun zülfiyile gussa vü gam 437
ağıziyile gönül düşdi tenge begüm

1000

niçe niçe senün içün oda yanam çelebi

dem oldı mı ki lebüfiden kana kanam çelebi
gözüfi şerâbıyile çoh zemândur uyıram
dem oldı gamzefi ile şimdi oyanam çelebi
safia ireli şehâ sanmarmşam ol sanuyı
ki özüfii göriben senden usanam çelebi
ne gül ki gül dahi nâzükhğufia oldı mukır
egerçi bülbülünem 'ışkufia yanam çelebi
ne 'akl koyam u ne cân u ten yolufia senüfi
senün boyafi neyise afia boyanam çelebi
 389

1001

zülfün hayâli tende bu cânı hayâl ider

sevda dimağa irişicek çoh hayâl ider
canı benüm yüregümi kan eyleye diler
berg-i semen yanağı arasında al ider
iki hilâl kaşı yüzini kılah bedr
güneş yüzi kadümi benüm çün hilâl ider
hammâr gözi içüreli dürdi derdini
dil gönül ile terk-i şerâb-ı zülâl ider
mihrâb kaşı gözi imâm ü hitâm misk
budur ki kara hâlini anda bilâl ider

1002

zihî rüsvâ-yı 'ışk oldı şehâ dil

zihî düşdi zenahda bir çehe dil
havâsıldur nigârâ göğsün ağı
neçün zülfün durur perr-i ebabil
'anadil gülsen içre çağırurlar 438
ki düşmişdür yine ender 'anâ dil
gözün zulm itdi binüm göfilüme çoh
etegüfi ü elüm iy şâh-ı 'âdil
zelâzil kopa 'âlemde kaçan ki
sabâ deprede zülfüfiden selâsil
bafia vaslufi durur tiryâk-ı ekber
bafia hecrüfi urur zehr-i helâhil

1003

kimse yüzi kaşı tek yüz yaza mı

gamzesi hergiz yüreği yaza mı
kim görürse nevbahârın yüzinüfi
meyi ide bu dünyâda hiç yaza mı
bili kıl itdi cânı aldı saçı
yük düşer bu işde şol enbâza mı
bî-nevâyam râstî vü müberka' severem
'ûd olıban yanayım şehnaza mı
390

la'lüni giççük görür kûteh nazar

himmet-i 'âlî aza her aza mı
bir hıramiş kıldı kebg oldı hacil
ya'nî yoh gösderür şehbâza mı

1004
sini seven içün kala bir cana dimegil
şol la'l-i lebüni sorıban kana dimegil
bin oda girürse ki sana irmeye olmaz
hicrânum odi gey katıdur yana dimegil
delü gönüli oğrı gözüfi eyledi hembâz
dîvâne durur gelmedi dîvâna dimegil
peymân iderem defiiz ide yaşumı peymân
esridi beni durmadı peymâna dimegil
bir goncede gördük iki yâkûtı bilürüz 439
bir servde gördüm iki rümmâne dimegil

1005
yine başladı bülbüller tekellüm
kılurlar gül firakından tazallüm
göfiül 'akl ile cânı vaslıyiçün
kılur teslim kılımaz tesellüm
nola hecrinden anufi ölür isem
ki tenden ayru cân bulur te'ellüm
yüzüfi şem'ine karşu yanmağı cân
kılur pervaneden her dem ta'allüm
hayâlüfi 'ışkına gözüm yumaram
ki düş görmez isem kılam tahallüm

1006
göfiül kıldı yine şol yâra mi'râc
ki kimse bulımadı afia minhâc
müdâm olmış durur bu yüregüm kan
humârî gözine olah umac
işigünden safâyı şöyle bulur
cânum ki merveden bulımadı hâc
 391

çü mümkin olmaya vaslun bu cânum

ne vâcibdür ki ana ola muhtâc
lebün bir demde bulur şol sevabı
ki susamış suvarur toyurur ac
dilerem ben piyade ruh ruhuna
uram şol resme ki mât ola leclâc
gönülüm goncesinde bunca sır var
ki keşf itmez anı illâ ki hallâc

1007

vasfı cemalünün degül eyle ki dildedür 440

ben şerh niçe kılam anı ki dildedür
âdemdür ol şâh işiginde başıyile
zerd ü nizâr u zâr olıban âb u gildedür
her gün ü her gice ay u güneş cihanlara
toğar velîk ben nideyüm bana yıldadur
'ömrüm durur saçı anun içün be-bâddur
esirgenüz hayâtını anun ki kıldadur
gözün ki dil dilersin ana dil diler isen
dile dimedüginde nazar bil ki dildedür

1008

ciğer firâkun odından kebâb oldı kebâb

yaşuma bah ki gözümden şerâb oldı şerâb
'imaret ideli 'ışkun şânn dimâğumda
gönül vilâyetine bah harâb oldı harâb
içeli 'ışkun ehnden cânum tolu ayağı
yitürdi 'aklı vü gönli serâb oldı serâb
gözüm içine hayâlün basa diyü ayağın
yaşum çü la'l ü yanağum zerâb oldı zerâb
hevân ile yüzümün suyını yire dökdüm
tenüm oduna yanuban türâb oldı türâb
392

1009

gönüli aldun u candan selâm sana begüm

diler isen anı dahi salam sana begüm
müdâm la'l-i lebünden ayağ ele girmez
velîk hûn-ı cigerdür müdâm sana begüm
yüzünle zülfüiîe 'âşık gönül gice gündüz
ne nîm rûz fidâ milk-i şâm sana begüm
çemende servi ki âzâd dirler idi bu dem
hilaf yoh ki olupdur gulâm sana begüm
helâl kılmaz isen vaslunı bana şâhâ 441
kılısaram bu cefâyı haram sana begüm

1010

cân kadri sehl ola velî cânî durur cânam

sen sanma ol sanuyı ki ben andan usanam
inanmaz oldı bana hayâlini bir gice
yıllar ben ana cân u dil ü 'aklı inanam
yürek kanına kandı lebi nûş dir ana
gün ola ben dahi lebinün kanma kanam
ezelden ebede yanayım ben senün içün
ben şem' degülem ki yarım gice dükenem
gözin göreli uyımışam şimdi gamzesi
acıtdı bini diler ola mı ki oyanam
baş oynayan yolma ad alur bu dünyâda
ben cân u âklum oynayayım tâ ki adanam

1011

gel ki kılalum bu gice tolu kadehi nûş

hergiz komayalum tabakı ortada ser-pûş
mestur alalum hazzı nigârun tutağından
ğâfil olur ise nola mahmur ile mahşûş
ger dahi kişi sever ise gönül oda sal
kim odda gerek kalb kaçan ki ola mağşuş
bu müşkili kim hal kıla meğer ki tutağun
sen hüsn ile aşüfte vü ben 'ışk ile medhûş
 393

göz yaşın anunçün dökerem işbu yüzüme

ki ola hayâlün odağı kapusı merşûş

1012
yürek lebün ile şâhâ kanadı nideyim
gamzen ciğerde komadı kan adı nideyim
bir dem lebüm lebüne irüp hâlini dise 442
âb-ı hayâta ola ki kanadı nideyim
gönül kuşı ne hâl ise irerdi vasluna
şimdi yolmdı kalmadı kanadı nideyim
gönül kan oldıyise nola göz durur yoh
tapuna irişür ise kan adı nideyim
gamzen hayâli dün gice geldi bu göfilüme
yürek hayâle döymedi kanadı nideyim

1013
bafia cennet dahi sensüz nigârînâ cehennemdür
cehennem bafia sinünle bütâ firdevs-i a'zamdur
iki bayram ayı kaşun banadur 'illet-i şâdî
olardan özge sevinmek bana bir gün muharremdür
cihanda şâdîyile gam bafia vasi u firâkundur
olardan ayru kimse yoh veger bîş ü veger kemdür
gözüm yaş içre gark olup çü her nesneyi görimez
gözüm çün nesne görimez nigârînâ benüm nemdür
muhayyer kalmışam şâhâ yüzünle zülfün elinden
birisinde durur şâdân u birisinde mâtemdür

1014
razı durur cahîme anun nâzın işiden
bülbüli kanda isdeye âvâzın işiden
ne gizlemiş bilimezem ağzı içinde ki
mecnûn olur bu dünyâda râzm işiden
bir kez hitâb kılsa kuhna ki âbdenâ
encamını bileyidi âğâzın işiden
ger bir nefes cihâna lebünden çıhar ise
ma'lûm eyleye ki nesin azın işiden
394

1015

tolu vir ayağı sâkî susamış câm suvar 443

ol ayahdan özge kimdür ki gamı bizden kovar
al ayah ur bir ayah vir top tolu elümüze
kim cânumuz elümüzde tolu ayağı söver
gözüm ince bilini kalın yağıya uğramış
sen ho bilürsin benüm gönlümi ki yağı yasar
bir esîriyem anun hîç bilmezem hüsni neçün
gîsûsım bölük eyleyüben koşun yasar
ben özin severem ol özgeyi ta'rîz ile
ortaya getüriben neyçün bize özin karar

1016

sen bu erenler cem'ine dîvâne gel dîvâne gel

kendü hisâbufi anlayup defter kılup dîvâna gel
b,en cânumı yarahlayup 'ışkı afia bindürmişem
var ise atufi çapacah meydâna gel meydâna gel
bir görmeğe varlıh diyü kıldı münâdî muhteseb
bâzâra göfilüfi var ise dükâna gel dükâna gel
ben 'akl ile cân u dili zülfüfi içün oynamışam
dînüfi var ise gör beni îmâna gel îmâna gel
cânuma çohdur yitmişem şol cânuma yitem diyü
sen dahi iy cân bu yola yacana gel yacana gel

1017

göfiülüm derdini şâhâ niçe diyem dil ile

göfiülüm derdi benüm şöyle degül kim dil ile
bilüni göreli hâlüm katı nâzük oldı
cân yüki ağır olur ol arada bir kıl ile
düşmişem silsileye zülfün ile yaşum içün
hem neye yaşum içün müşkile bu silsile
göreli hâlüfii kalmadı göfiülümde karâr
saldı hind ilini göfiülüme bir fülfül ile
cânı cânî ola her kim çekine senden anı 444
velî özgeyi dilerse göfiül ol dil dilile
 395

1018

tâ ki kıldun cân-güdâzî iy sanem

komadun gönülde razı iy sanem
zülfüni göreli 'ışka kılmışuz
biz du'â-yı cân-dırâzı iy sanem
kanum içeli biçildi la'lüne
cübbe-i câme dırâzî iy sanem
bizçileyin iki görimedi 'ışk
bir şehîd ü bir ğâzî iy sanem
ben hakikat 'ışk odma düşmişem
böyle ola mı mecazî iy sanem
ben ciğer kanıyile gusl iderem
tâ meğer olam nemâzî iy sanem
bir gönül ki yoğ ola niçe çeke
gâh nâzı gâh niyazı iy sanem

1019

gönülüm yâr yolına yanasıdur

şivesi tek anun behânesidür
zülfi 'ömrüm durur şükür haka kim
gelince gider dahi uzanasıdur
zülfi çerisi yıhdı gönül evin
zîrâ ki gözi' hayl-hânesidür
ben usanmayayum cefâsından
zîrâ son içi ol usanasıdur
kaşları yay u kirpügi ohıdur
saçıdur dâm u hâli dânesidür
ben kenar isderem niiyânından
ki kenarı anun miyânesidür
yanasıdur bu varlığum yolına 445
yanmayacah olursa ya nesidür

1020

l a ' U leblerüne dişlerüne dür diyimezem

eyle kurdun kaşunı bir dahi kur diyimezem
396

ben lebünden sora vardum gözünün hastalığın

cânumun sayrulığım ana sor diyimezem
fitnesin bâd-ı sabânun sanemâ zülfün ile
'âlemi birbirine dilesen ur diyimezem
zülfün ile giceler ben niçe sevda çekerem
gündüzin yüzüne karşu zî sabûr diyimezem
yüzüni göreh berkidürem îmânı velî
hâşelillâh gîsûlaruna küfür diyemezem

1021

görün yine ne yaratmış bu mâlikü'l-emlâk

ki secde kılmış ayağına hûr ile eflâk
şol müşg ü 'anber aça vü boyana ferş eger
saçını tarar ise şânesiyile dellâk
ben ana müşterî oldum ki şemsi şemsisidür
ne zühre ki dem ura anda zühre-i eflâk
şfehâ lebün niçe memsûh-ı la'Idür k'anı
ne gördi ne göriser hîç dünyâda hakkak
libas-ı 'ışk-ı türâ men be-der bihâhem kerd
be-hakk-ı anki bipûşîd hil'at-i levlâk

1022

bu dünle 'ışkunun meh-i tabında hoş geçer

ol aya cân fidâ ola ki binde hoş geçer
ben her nefes yolına anun cân koyam nola
çün bu gönül anun ile payende hoş geçer
her bendini saçınun bende saymazam 446
ben bende nicesi sayayum bende hoş geçer
ben la'l kandini soraram kandasın diyü
bilmez miyem gönülümi ki kanda hoş geçer
gönül gider ü 'ışk gelür şükr idem haka
gönlümde çün revende vü âyende hoş geçer
1023

tafia değin bu gice nâle vü feryâd idelüm

niçe bir fevt olan 'ömrümüzi yâd idelüm
 397

gözlerümüz yaşını ahıdup ırmağ idüben

kayseriyi dahi bu yaş ile bağdâd idelüm
ben hasan yüzi severem tanuğum veys-i karan
kıssa kıl kıssayı sun ayağı dil-şâd idelüm
bende zülfün girihinde tutalum bende düşer
sevüni depred ahi bendeyi âzâd idelüm
biribi bize hayâlüfii gelin işbu gice
biz dahi cehd idüben göfiüli dâmâd idelüm

1024

niçe niçe göfiülüm gîsûsıyile yidile

niçe niçe tutağı derdiyile kan yudıla
firâkıyile cihanda çü kıldı ho yüregüm
tamuda dahi bu gelmeyiserdür ol od ile
cihanda 'ışk ile meşhûram u visale ne gam
cihanda işini çün kişi işleye ad ile
senüfi ile bilişem özgeleriyile yadam
nicesi dirilelüm biliş ile ya yad ile
dilegüm ol ki irişem ayağufiufi tozına
ki devlet üsde yilicek adum adam ad ile

1025
yad olmışam yine bu gün biliş ile nideyüm 447
yine bu ilmelü 'ışkum ilişile nideyüm
bana hevâsım virdi vü cân u dil diledi
çü bu araya gizledi ahş ile nideyüm
göfiül cefâya kılur da'vî vü göfiül sabra
çü 'ışk 'ömri uzundur biliş ile nideyüm
gözüm ki göz idi çün seyl ahar u yâr siler
çü ben bu seyl ile garkam siliş ile nideyüm
egerçi 'âşıkı çohdur benüm gibi yohdur
ben am küllî düerem ülüş ile nideyüm

1026

cân çün yüzüfii gördi yılduzı neylerem ben

dil çün saçufii gördi gündüzi neylerem ben
398

saldufi odufia bini iksîr-i tûtiyâ saç

mis olmaz ise altun bu sözi neylerem ben
göfilüm câdû gözüfiden 'işvelerini umar
her dem yürekde tîr-i dil-dûzı neylerem ben
bir nem diler göfiülüm tâ em ola lebüfiden
her dem bu gözde eşk-i hûn-rîzi neylerem ben
hüsnüfi ne veçhe sığar göz seni görmeyincck
hüsnüfii görmez ise bu gözi neylerem ben

1027

cân milkine senüfi gibi mahdum olmaya

baş oynayan işigüfie mahrum olmaya
taş ola ben afia niçe demür diye bilem
ki 'ışkufi odma senüfi ol mûm olmaya
ervâh-ı milk-i şâhî tapufidur a'ceb durur
,ki ayağufi tozına fidâ rûm olmaya
'âşık ki yana yolufia hâşâ ki mahv ola
mâdih ki medh ide sini mezmûm olmaya
her kim sabah gözin açup baha yüzüfie 448
ben zâmin afia ki dahi mağmum olmaya
mahrum olmaya ayağun tozma iren
senden ırah düşen kişi merhum olmaya

1028

bu gice dilberümüfi gîsûsı şeb-gîr kılur

dileği ol ola mı dilleri nahcîr kılur
bâd-ı subhîyi severem ki yüzüfie tohmup
ve'd-duhâ sûresi ma'nîsini ta'bîr kılur
nâzük oldur ki ne ki züTi kulağına diye
mû be-mû cümlesini göfilüme takrir kılur
hattı tahrîr diler ki ide göfilüm bitiğin
ben de inanımazam zîrâ ki tezvir kılur
varlığı milki gerek ki ola fânî küllî
kim ki kendü özini anufi ile bir kılur
 399

1029
bu gice subha değin iş nağmeyile meydür
göfilüm ofiulmaz ise âhır devası keydür
ol dem ki ben bifi cânı bir sözüfi içün
ma'lûm ola safia kim yüz hâtem adı taydur
ben iverem ki irem bir dem ilerü sana
'aceb degül bu ucl çünki ecel be-peydür
zerd ü nizâr u zâram hem oduna yanaram
ola mı bu vücûdum şâhâ yolufia neydür
ben zindeyem senüfile bârî büfia ne minnet
çün mürdeler görürem ki sinün ile haydur

1030
yüregümi yaraladun bu yarama merhem kanı
odlara yandurdufl beni yarufi ile bir nem kanı
tabî'atüm senüfi içün gör ne neticeler virür 449
bu fikr-i bikrümi görüp her dem afia bir dem kam
gözüfi yüzüfi zülfüfi ile cümlesi 'âşık depeler
bunda 'işret kandadur zülfüfideki matem kanı
her dem lebüfi kanum içer sehl ola nûş olsun afia
gözüfi bini câdûladı anufi içün emsem kanı
la'lüfi ki demden dem urur dem eyledi cigerümi
iy meryem-i îsî nefes uş ölürem bir dem kanı
cümlede seni kâmil yaratmış ol çalap
hüsn ü cemâlüfi gözikür cevr ü cefâda kem kanı
serv-i revânufi râstî başm yitürmişdür göğe
zülf ayağufia baş komış anufi içün ber-ham kanı
yüzüfie yiter ve'd-duhâ vü zülfüne ve'l-leyl tanuh
bilüfie ki varlıh virür bir âyet-i muhkem kanı
halüfi hacerü'l-esved ü bafia işigüfidür mekâm
iy bâ-safâ yârum benüm gözüm gibi zemzem kanı

1031
ben cânı niderem velî cânâna sahlaram
ben 'akl ile göfiülümi şol cana sahlaram
mercan gözüm yaşıdur u yâkût dişlerüfi
400

yâkût leblerine bu mercâne sahlaram

ben gözlerümi görmeg içün seni gizlerem
kanlu yüreği şol leb ü dendâna sahlaram
hecrün cefâsına döyemezem velîk ben
vaslun hayâlini katı merdâne sahlaram
şâhâne nakşunı bu gönül tahtasında ben
ger sahlamaz isem dahi şâhâ ne sahlaram

1032

ne türkîdür bu âhû-yı tatârî

ki kıldı şehri misgîn zülf târî
ana canlar nedür hakku'l-kudûmî 450
ana 'akl ile diller ya nisârî
göreli gül yüzüni gül hayadan
'arak kıldı görün bu şermsârı
benüm kârum çü zâr oldı hemîşe
nişe kılur gözün bu kârzârı
lebünle mest ü mahmûram gözünle
yine mey-gûn lebün yazar h u m â n
şikârunam şehâ sini kovaram
egerçi özgeler kovar şikârı
lebi 'îsî ölüyi zinde kıldı
saçı mûsî ki müşg eyledi m â n
sabâ yiline benzer ahdi yârun
ki bulmmaz anun bir dem karan
sabâ dün gice vardı işigine
didi ki sürünüz bu hâksârı

1033

her kim ki tutar sâ'id-i sîmîn ile pençe

sâ'idlerini bırahur eliyile rence
cevrün ile cânuma şikence ne kılursın
yitmez mi gönül düşdügi zülfüfile şikence
ol gence ki ben irdüm anı kim biliserdür
illâ meğer ol kişi ki irmiş ola gence
sence kim ola höd olur ise dahi bilüfi
 401

kim gelmeyiser 'ışk terâzûsına sence

narince görüp anı teni kıl gibi kılduh
benzümüzi benzetmişüz uş reng-i turunca
bu gunc u delâle nicesi döye bu gönlüm
gülşende çü döyimedi birisine gönce
cince keleci bu ki diler cân ki lebünle
bir halvet ola ki sora hâlini içince

1034

gönülde ben benün ile şeh-dâne sahlaram 451

cânumda ben dişün ile dür-dâne sahlaram
sevdası zülfünün gözüme bir hayâl ider
ki kirpügümi anun içün şâne sahlaram
bilünle ten nizâr u cânum semridi nola
çünki hilâl kaşuna kurbâna sahlaram
yürekde şol kanı ki şehâ düzdi leblerün
derd oldı lîk ben anı dermana sahlaram
merdümlik eyledi bu gözüm dökdi incüler
toldurdum etegüme ol inşâna sahlaram
yürek kebâb kıldı vü gözüm çekide mey
bana haram anları mihmâna sahlaram
•ışkun ki cândadur u sırun ki gönüldedür
şîrâne açaram yine merdâne sahlaram

1035

dilerem ben nigârînâ lebünden âb-ı hayvani

meğer hayvan ola ol ki dileye âb-ı hayvanı
gözüm insanî gözünden katı öğrendi merdümlik
bu dürler ki döker rîzân degül mi 'ayn-ı insanî
göiiül milkini ser-cümle gözün bir lahzada dutdı
gözüfie degmesün gözler gel iy iskender-i sânî
şehâ kıl bilüfie kolum eger ireydi bir kılca
lebüfi lebüme yüz bifi kez diyeydi sırr-ı pinhânî
komaz cânumı bu gevde kim ol cânuma kavışam
gel imdi iy cânum cânı vü ![joşnûd id bu seccâm
bafia dir niçe 'âşıksın nedür bu 'ışk hay huyı
Kadı B. - F. : 26
402

didüm virbi hayâlüfii buyur yağmaya dükkâm

yürek bir hoş kebâb itdi gözüm mey hâzır eyledi
yüzüm düzdi tabakda dür ki yâra kıla mihmânî

1036

şol hokka-i yâkût ki vahdetden urur dem 452

bir câm durur ki dahi görmedi am cem
teng-i şeker ol şekker-i teng içine muzmer
bâr-ı güher ol la'l-i güher-bârına müdgam
dil dem urımaz bir nefes ol derd ile zîrâ
câsûs-ı sabâ irürür anı ana der-dem
serkeşliği servüfi ne sürür ile durur ki
kaddi kademine bili eflâküıi olur ham
bilünde tezelzül var idi inceliğinden
bârî biribidi ana hem âyet-i muhkem
gendüm bilürem ki yanağundağı kara befi
şol dâne durur ki vire canın ana âdem
la'lüfi yüzüfie bir nem içün cânum apardı
cân vireyim afia dir ise niçe inanam

1037

lebün ile şehâ oldı şeker mısırda kesâd

ferîd-i 'ışk olanuıi sözi niçe ola ziyâd
nigârâ 'ışkufi odı yüregümde komadı su
savurdı toprağumı ya'nî her çi bâdâ bâd
gerek ki 'âleme ola gözüm yaşı tufan
nola yıhıldıyise seyliyile bir bağdâd
çü gördi tûbî kadüfi anberîn saçufiı
gerek ki odufia 'ûd ola serv ile şimşâd
çemen 'arûslarım kul u karavaş tapufia
meğer ki serv ile sevsen kılur isefi âzâd

1038

nicesi terk ide gişi dârm diyar ile

meğer ki hatırına anufi derd-i yâr ile
 403

şol yâr ile ne kıla gişi ki firâkınuü 453

bir kılı 'âleme düşer olursa yarıla
mihrâbum oldı kaşı vü oldı bili imâm
kalmadı dilde meyi dahi kâr u bâr ile
dil mühresine bağladı yol hüsni şeşderi
el-kıssa utdı gözleri bizi kımâr ile
'ışkına ihtiyar ile düşdi delü gönül
kimse sala mı özin oda ihtiyar ile
katlan firakı odma k'âb-ı hayâtı var
çojı görmişüz bir arada biz verdi hâr ile
dök zülfüni yüzüne ki mu'ciz durur katı
görmek bir arada gişi leyli nehâr ile

1039
gönülüm 'ışkuft odıyla sanemâ yana gelür
vireyim 'ışka özümi göreyim tâ ne gelür
evvelin nazra ki kıldum yüzüfte düşdi befte
âdemüft gözine uçmahda zîre dâne gelür
nicesi küfr diyeyüm sanemâ zülfüfie ki
göricek kâfir anı sıdk ile îmâna gelür
ne ki 'uşşak dimiş göfiülümüfi vasfı durur
kanda ırmah var ise sofi ucı 'ummana gelür
dil kebâb oldı vü yaşum çağır u gözüm câm
meğer ol yâr hayâli bize mihmâna gelür
ten ile cânufi işini ne bilür her mürde
bir göfiül cânma irince niçe cana gelür
devlet-i 'ışkı eger irdi bize dutma 'aceb
devletüfi yigregi her bî ser ü sâmâna gelür
ne âceb dâr-ı şifâdur sanemâ la'l-i lebüfi
göfiülüm uslu varur afia vü dîvâne gelür
dilegüm ile odufia nicesi yanayidüm
illâ delü göfiülüm bu işe pervane gelür

1040
çü pujıteyem bafia sâkî şerâb-ı ^ â m getür 454
çü 'âşık-ı ezelîyem mey-i müdâm getür
404

ne gice bel ki ne gündüz yüzini görmeyene

yüziyle zülfi gibi dahi subh u şâm getür
kanâ'atüz saçı kohusına sabâdan anun
benefşe gibi dimezüz zeban peyâm getür
gönül kuşını kara ağına gemişmeg içün
saçıyle hâli gibi kanı dâne dâm getür
firakı hastasıyam u devam vaslı durur
eline sâkî ayah vir 'ale'd-devâm getür

1041
cânîsin cânuma lîkin sen cânumufi canısın
la'l kanıdur tutağufi sen şeker dükkânısın
'ışkdur dînüm benüm ol sinüfi ile râstdur
pes hakikat bahıcah sen dînümüfi îmânısın
agızufidan teng ü bilüfiden girândur cânumuz
ne ki canlar çeker ise yolufia erzânîsin
cân zenahdânı cebinde özin azıtdı didüm
safia ne geldi özüfi aldurmagıl mihmânısın
senden özge göfiülüm tahünda şâh oturmaya
çün bu ilüfi hanısın sen hanısın sen hanısın
müşterî olmah dilerdi güneş anufi 'ışkına
bah gözi tîrine didüm bil ki bir keyvâmsm
zehr ile tiryakı hak cem' eylemiş bir yirde gör
vasi u fasi ile cefâfia derdüfie dermanısın
sen kamu insân-ı 'aynî olduğun degül 'aceb
bül-'aceb oldur ki sen bu 'aynumufi insanısın
ben niçe cân aparam k'ol hazrete ola kabul
çün kamu zîrelerüfi sen iy sanem kirmanısın

1042

şâhâ göfiülüm kaşufia peyveste degül mi 455

saçufi girihiyile cânum beste degül mi
zülfüfi ile sünbül çemen içinde perîşân
gülşende kızıl gül yüzüfie deste degül mi
'âşık eU servüfie senüfi kanda iriser
dilerse göçe zülfine peyveste degül mi
 405

pâlûde kılur göz yaşını bu 'inebîden

gözde göze göz kendüzi nişeste degül mi
birlik yoğ ise ortada bîmâr gözünden
gözlerüfii işbu gönülüm hasta degül mi
kaşlarufia düşdi göfiülüm dahi yığılmaz
bir tîr ki ol yaydan ola ceste degül mi

1043

ölmiş tenüme 'ışkı anufi rûh degül mi

gamzesiyile dil dahi mecruh degül mi
'ışkıyle kuşandı gönülüm yolına anun
'ışk ile kahılan kapu meftûh degül mi
kirpügi ne kılduğını sen sanma m u ' a m m â
göfilümde anufi yarası meşrûh degül mi
bin yılda eger nûh yaşadıyise bin yaş
ol yaş bafia bir lahzada memnûh degül mi
ma'şûk ile 'âşık bir olur 'ışk odıyile
mâdih dahi bes hem yine memdûh degül mi

1044

bu mürde tene sençileyin rûh ele girse

gönlüm gibi gözlerüne mecruh ele girse
sabr ile şükür kılmağa bu hecr ü visale
bu dünyada eyyûb veya nûh ele girse
mahtûm durur leblerüfiün pistesi şâhâ
ol bâde benüm cânuma meftûh ele girse
metnünde senüfi gîsûlarun oldı mukayyed 456
hüsnüfi sanemâ 'âşıka meşrûh ele girse
bir rûh ne yitsün sanemâ gözün ohma
her lahzada ol ohlara bifi rûh ele girse

1045

'akldur dîvâne vü 'âkil gönül

yüz göz ile safia virdi dil göfiül
bir kıl eksük görmedi hüsnüfide hîç
406

gezdi başdan ayağa b l b l gönül

gönlün içün bahmadı göz güneşe
sen dahi bah gönülüme bil gönül
dil dihn fâş ola diyü söylemez
yini tasnif eyledi bir dil gönül
râstdur servi muhalif olmagıl
ol güneşden olma sen mâyil gönül
zülfi sihri gözi degmişdür sana
kollarından bir hamâyil b l gönül
ger zenahdânında dutar bin makam
olma zülfinden anun zâyil gönül
andan ayru olmamışsın bir nefes
ne ahıdursm dem-i sâyil göfiül
ko bizi bize vü çıhgil aradan
şimdi sensin ortada hâyil göfiül
*ışb odı cânı irürdi afia
kancaru b diler isefi yil göfiül

1046
katlanımaz bu göfiülüm dilberinüfi f i r â b n a
göfiül eger olur ise yir ü gögüfi ırakına
i b harem ne nesnedür sehl ola bu yidi felek
ger binür ise göfiülüm himmetinüfi b u r â b n a
bah k a r a b n a gözinüfi niçe karakladı bini 457
di güneşe ki tığını kata gice k a r a b n a
oldı hilâl bu tenüm kaşlarmufi b r â n ı n a
şimdi niçe döye göfiül güneşi ihtirâkma
işigüfii b l a m makam gözümi zemzem eyleyem
tâ ki hicazına irem salam özüm ' ı r â b n a

1047
dilberâ ofiilmadı göfilümde gamzefi yarası
bulmadufi mı hufte gözden ayru dil oyarası
zülfüfie didüm açıl ki hâlüfii görsün gözüm
derledi yüzi hayadan didi ki yüz karası
'arza b l d u m göfilümi zülfine didi bu nedür
 407

didi ki cânum degüldür illâ cânum paresi

'âşık u ma'şûk arası sehl ola ihlâs ile
gönüle câyiz degüldür aralıhda arası
cân sanurdum la'lini gönlüme sordum bu nedür
'âşık u miskîn didüm gîsûlaruft bîçâresi

1048
gönül la'lün ile kana boyandı
gözün ile uyır idi oyandı
esîr itdüfi göfiüli depeleme
ki lutfufi 'işvelerine inandı
halayık andıdur mushaf hakıyçün
senün 'ışkufiadur göfiülüm andı
usanmah senden âsân olmaya ki
tapufidan usanan candan usandı
degül mi 'âşıkufi îmânı ma'şûk
usanursa îmânı yoğa sandı
esîrem yüz göz ile işiginde
ne lâzım boynuma tahar kemendi
emerse tıfl-ı cân nola lebüfiden 458
zemânlardur ki 'ışk ile emendi

1049

iy niçe yaha sinüfile çâkdür

şâdumân ol ki safia dellâkdür
defiiz olmışdur yaşumdan bu zemîn
ahum odı dûd ber-eflâkdür
boyufi içinde bilüfi toğar u bedr
Ihıâric ez-mâhiyyete idrâkdür
bellü bildüm ki nazar ehli kamu
ağızufiun noktasında şâkdür
ben seni sevdügümi göfilüfi bilür
çün göflüller anyı şebbâkdür
serv kaddüfi serve kılur serzeniş
kim ki toğrudur belî bf-bâkdür
od içine 'ışkufi odı od salar
408

yil hevân ile sinün çalâkdür

su revanın tapuna kılur revân
hâk düşmen gözine hâşâkdür
mu'ciz-i ihyâ*-ı mevti sendedür
ger muhammed sâhib-i levlâkdür

1050

ohuna uğrayan gönül selâmetdür selâmetdür

tapundan ayru geçen dem nedâmetdür nedâmetdür
yürek başlu gözi yaşlu od ile su arasında
cihanda seni sevenler melâmetdür melâmetdür
salmup bağa girürsen hazândan kunyan ağaç
beşaret getüre çiçek kıyâmetdür kıyâmetdür
ümîdüm saçuîıa uzun velî 'îşüm lebünden tar
hayâtum tatlu 'ömr uzun kerâmetdür kerâmetdür
gümân itme ki ten tenhâ yanaram 'ışkun odına 459
ki tenhâyî cihan cümle temâmetdür temâmetdür

1051

ahşamın vardum saçuna göz göre

söyleyimezem yüzüni yüz göre
sen var iken hûr görmez gözlerüm
göz güneş görmeyicek yılduz göre
göz yüzün tek görimeye yüz dahi
özgelerün yüzi gibi yüz göre
'ışkumun vasfını her dilsüz diye
yüzünün hüsnini her gözsüz göre
zülfün ile key perîşân çâk ola
şol ki seni özgeyile düiz göre.

1052

'ışkından anun bu gönülüm olmadı hâlî

andan berü ki gördi gözüm olmadı hâlî
al ile yanağı yaşumı dahi ider al
göz ki ne lelâlî döker ol âl-i lelâlî
 409

bili kıh iki yarar u nokta-i lutfi

kim görmiş ola bunçılayın kîl ile kâli
'ışkını kemâle gerek irüre bu gönlüm
çün gördi bu gün yâr-ı cemâl ile kemâli
•ışka ne yüzüm ile gözümden tanuğ ister
dâlî kadümüz 'ışkına olmaya mı dâlî
ferruh ruhunı kim ki sabahın görür ise
mât ola 'adûsı vü mübarek ola hâli
el ucıyile gösderür ise yed-i beyzâ
destan ile bîçâre kılur rüstem ü zâli
kad kaşıyiçün olsa hilâli n'ola olur
bedr ay dahıdur ekser-i eyyam hilâli
hüsn ile şehâ evce çıhah bu cemâlüfi 460
irişdi güneşe dahi 'âlemde zevali

1053

lutf idüben bizi bu gün sanemâ

şol işikden bizi ırah sanma
kan direm leblerüfie dil kammaz
kim diyü bile göfiüle kanma
dil ü 'akl ile cana bir buse
diledüm lebleri didi ne neme
cân fidâ kıldı dil didüm neyiçün
didi sayru meğer irişe eme
ola ki bitüre yimişini 'ışk
çün irürdi yaşum nemini neme

1054

yüzüfi özini gösdereli ender-âyine

rûşen kılur zamirini dâyim her âyine
la'l-i lebiyle dür dişini kendüde görüp
tekye kılur hayâUyile ber-zer âyine
bifi kez görür nigârı vü göfilinde sahlamaz
befizer ki sâde dil durur ol kâfer âyine
pûlâd zengî ay yüzüfie karşu turmasun
410

hem âfitâb ola yüzüne derhûr âyine

görmeğe hüsnini eger âyine dileye
güneş gele serâyına ender-ser-âyine

1055

gözün yaşı şerâb u yüreği kebâb ider

la'lün tabibi ^asta gönüle cevâb ider
ayru geçen 'ömürümi hîçe sayar gönül
kaçan ki assıyile ziyanın hisâb ider
her çend hâbı düşde dahi görmedi gözüm 461
çünki hayâlüfii dileye 'azm-i hâb ider
tîzâb-ı hecrüîie bu ne hasiyyet ola kim
göz yaşını kan u cigerüm kanın âb ider
zülfüîi çinini gösdereli âhû-yı tatar
milk-i hatâda göbeğini mü§g-i nâb ider
gencini gizledi gönülümde şehâ lebün
diler ki sırr ide anı şimdi harâb ider
cana ki sen 'azâb idesin rahmet ola ol
sensüz bu hecr canına yüz bifi 'azâb ider

1056

cân vermişem ben yolufia tâ bir zemân can virmişem

derdüfi ki cân derdiyidi derdüfie derman virmişem
dünyâyı yaşum su kılup gözetmişem kaşufi yasın
nâgeh ki duş oldı gözüm cânumı kurbân virmişem
bir dem ki dem virdi lebüfi cânuma ölmiş ma'niye
bu nazm tonın geydürüp taze yifii cân virmişem
yûsuf oturdı tahtına işbu göfiül şehrinde pes
dîve periye ben dahi mühr-i süleymân virmişem
ırmah ki ırmağa yarar ne bahşı var bizüm ile
gözüm ile her defiize bir bahr-ı 'umman virmişem

1057

şehâ nâzük tenüft bir cana beftzer

eger cevr idesin ihsana beftzer
 411

zelîhâdur tapun yûsuf cânumdur

zenahdânun çehi zindana benzer
hayâlün gönülümde oldı muhkem
dahi gitmeği yoh îmâna benzer
şikeste görürem şâhâ saçufiı
perîşân eylemişdür şâne befizer
bini dîvâne diyü gîsûlan 462
aparur bağlu ol dîvâna benzer
hayâli komadı 'akl u dil ü cân
harâmîdür velî mihmâna befizer
dükân açmış lebüfi alur u virmez
ziyan olsun hemîşe kâna befizer

1058

hüsnüfi taraveti i begüm yaza befizemez

gamzesi gözünüfi ciğeri yaza befizemez
âvâze düşdi kim yanıban yârdan ırmışam
kaplan ki ac ola begüm âvâza befizemez
sultân olursa 'âşıkı ma'şûka kul durur
mahmûd kibr ider ise âyâza befizemez
bilüfi hayâli mi ya hayâlüfi hayâli mi
sır mıdur ağızufi sanemâ râza befizemez
nakkaş çoh gele sanemâ lîk hüsnüfii
cân dilde nakş kılduğını yaza befizemez
her bir kirişmesi gözüfiüfi bini depeler
nâzufi 'azâbdur sanemâ nâza befizemez

1059
pür inüşg idelüm zülfün ile şâmı bu gice
ele alalum la'l-i mey-âşâmı bu gice
dilden geçelüm râm olayım çevrine yârufi
ger bulur isem yâr-ı dil-ârâmı bu gice
ol devlet ele gire mi ki serhoş olam ben
yâr puhte içüben duta yahamı bu gice
zülfüfie yiridür ki sabâ kıla perîşân
küfr ile diler büriye islâmı bu gice
412

bu gice ki hak kıldı bize vashnı rûzî

iy subh nola kılmasafi ibramı bu gice
sohbet hoş u halvet bize vü yâr musâhib 463
sâkî ne turursın tolu vir cânu bu gice
la'lüfi eger elüme girürse sonsaram
ki ne olısar 'ışk serencâmı bu gice

1060

eger 'âşık seher ki ata âhın

gerek ki ol oha döymeye âhın
ne lâzım zülfi çerisin yasamah
çü bir bâd-ı sabâ bozar sipahin
kemer bağlandı ney-şekker kadiyçün
semen şevkinden eğri kor külahın
karârı yoh hayâlinüfi gözümde
çü sevda eylemişdür tekyegâhm

1061
nizâmı nazmumufi vardur şehâ dürr-i semînüfiden
başum göğe yeter afia irerse toz zemînüfiden
kemânufi ohına göfiül hedef kıldum fidâ olsun
henüz îmîn olımazam gümânum var kemînüfiden
kolufii sungıl elüme mugallat andı içelüm
ki dutalı senüfi elüfii dönmedüm yemînüfiden
hevâ bende göfiül sende zemânlardur emânetdür
emânet hakkı ne gördük ki içeydük emînüfiden
ne hâletdür ki yanaram oda la'lüfi nemiyiçün
saçufi gibi kıla döndüm nigârâ yâsemînüfiden
göfiülüm hâlini sordum tutağufidan hemîndür dir
hemîn bum işitmişem gideli ol hemînüfiden
reva mıdur ki şâd olur lebüfi bir kara haberden
ki dir kulağufia zülfüfi hevâ-dâr-ı gamînünden

1062
müşg ile anufi saçı kılı rişte degül mi 464
kâfur ile gülden teni bisrişte degül mi
 413

hecri bana vü çevri cânuma niçe kılur

bizi yaradan t a n r ı âceb işte degül mi
mahmur gözi bağrumı şişler ne revâdur
'ışk odına yürek bârî şişte degül mi
ezelde lebüfi dişlemişem bellü bilürsin
şimdiye değin dadı anufi dişte degül mi
eyle degülem ki seni 'âriyye severem
cânumda mahabbet tohumı kiste degül mi

1063
her gice. subha değin zâr u nizâram çü şem'
yaşum ile yüzüme 'ışkı yazaram çü şem'
şem'ine pervâneyem lîk hevesiyile
işbu za'îf gevdede habs-i fenâram çü şem'
nârı benüm göfilüme nûr durur od degül
gerçi ki hecriyile şimdi sararam çü şem'
ayru düşelden berü tatlu yârumdan benüm
fürkatinün odma gör ne yanaram çü şem'
gerçi ki 'ışkun senüfi bu cânumı eridür
'ışkufi odı yolına yoğ ile varam çü şem'
bülbüliyem dilberüfi hem güli yâranlarufi
lîk bu rûşen durur k'oğrıya haram çü şem'
'ışkufii avlamışam 'akl ile cânum virüp
ol odı ki avladum afia şikâram çü şem'

1064

gerek bu giçe tafia değin yanaşın iy şem'

pervânesüz olmaya ki dükenesin iy şem'
sâz eylediler sözi bu dem cümle-i 'uşşak
olmaya ki sen ortada usanasın iy şem'
'ışk ehli kaçan ki yana kan döke gözinden 465
sen nola yüzüfiden eger utanasm iy şem'
sen zindeyiken özüfii çün mürde sanasm
pervaneye pes ne sanular sanasm iy şem'
yâr şem'ine tâ kim yana pervâne-sıfat cân
gerek yanaşın bu gice pervanesin iy şem'
414

göydüm şuna değin ki kamu halk oyandı

şimdi demidür ki gerek oyanasın iy şem'
ben oda yanaram ki dahi yanmamışam hîç
sen nola eger bu iş içün yanaşın iy şem'
ben yambanun göz yaşım dökeh dâyim
sen dahi benüm işüme imrenesin iy şem*

1065
bu 'ışka yâr ile ağyar döyimez
bu yolda düzd ile tarrâr döyimez
çü bâğufi yimişi bu kûydadur âh
bufta bâğ ıssı deh-sâlâr döyimez
çü sen gîsûlarunı tağıdasm
yüze yüz leşker-i cerrar döyimez
saçun kıyah her bir tânnı mâr
anun hamlesine tatar döyimez
gönül efkârı döymez hüsnünüze
tenüm zâr u cânum efkâr döyimez

1066

dilber yine yüz nâz ile bir nâz ele aldı

gönül avına varmağa şehbâz ele aldı
sâkî tolu vir ayağı çünki elün irer
mutrib yine bir perde-i demsâz ele aldı
şâhâ bu vücûdun âcebâ niçe harîrdür
ne tâcirânı gördi ne bezzaz ele aldı
ivmez gönülüm niçe gerek ise cefâ kıl 466
dîn n û n cihanı hele az az ele aldı
kaddün ile dil sözi dirâz ide dilerdi
diş kısdı ağızun hele îcâz ele aldı
ben gizler idüm 'ışkumı ağyar gözinden
nâgeh sırumı gamze-i gammaz ele aldı

1067
bırahdı sanem zülfi bizi bende nidelüm
bırahmış ola niçe dahi bende nidelüm
 415

komaz bini işigine ki görmeye kişi

ben hod görürem kendüzini bende nidelüm
degül gibi ger ağlar isem sebebi çohdur
gönce gibi bülbül yüzine hande nidelüm
kanda olısar la*l-i lebi tek şeker-kand
hâzır şekerün nisbetini kande nidelüm
türvende yimiş virdi anuft 'ışkı göftülde
hüsni dahi geldi göze türvende nidelüm

1068

gözlerüm gibi şehâ düşmemiş ola göze göz

göftülüm gibi göze düşmemiş ola göze göz
göze göz düşmiş ola lîk yaş ırmağıyile
kimsenüft gözi göze düşmemiş ola göze göz
yâr gözi göfiüle ger düşer ise 'âdetidür
dil göfiül ile göze düşmemiş ola göze göz
gözlerüm közler ahıtdı vü göfiül yahdı gözi
göz ü göfiül bu işe düşmemiş ola göze göz
gözlerüm bâde-fürûş u gözidür bâde-perest
böyleme içkiciye düşmemiş ola göze göz
gamzesini ciğeri boyana diler yüregüm
çü dahi oh yüreğe düşmemiş ola göze göz
gözi gözüme göz ü göfilüme hem göz bırahur 467
bir göz iki göz ide düşmemiş ola göze göz

1069

ben mest olam u nigâr mestur

bu dünyâ kala mı böyle m a ' m û r
nola kademini kılsa rence
tâ bula sevâb-ı yâd-ı rencûr
yaşum çü şerâb u gözleri mest
gözleri humar u bende mahmur
ol hüsniyile cihanda ma'rûf
ben 'ışkum ile zemânda meşhur
zülfi çerisinde bifi cüneydüfi
bizüm iledür bu işi mansûr
416

tâ kıla göfiülümüzi miskin

gîsûlarına yazıldı menşur
bilüftde kıl oldum ise nola
görmedi mi mûsî n û n der-tûr

1070

nigârâ 'ışk bünyâdı keşîşdür

bu yolda *akl dahi bir keşîşdür
eser bâd-ı şimalî anla sözin
ne dir 'âşıka ma'şûkın irişdür
sivişür her yıl eyler on gün on gün
bini ma'şûkadm yana sivişdür
iki hurma tali biri biriyle
sivişdiler i bâğ ıssı koşdur
sabâyı sünbüle bülbüli güle
koşan birini birine yaraşdur
göfiül oldı perakende saçufiçün
perakende koma bizi dirişdür

1071

benem sinün yolufida şeyh-i san'ân 468

dilersefi gösdereyim şimdi bürhân
cihanda derd ü hem derman yine sen
seni sevdüm seni sevdüm fi'l-ekvân
me'ânîde benüm tek görmedüfi sen
cihanda görmedüm sen tek der-a'yân
didüm hannân ü mennân bunca gice
ki hannân oldı hecr ü vasi mennân
gözüfi oğurlayıcah cânumuzı
göfiül oyanuğ idi 'akl vesnân
segirtdi gözlerüfi bu göfiülüme
didüm mestân didi ki geldi mestân
didi dil 'ışk ile restem ne restem
velî sâ'idlerüfi eyledi destan
 417

1072
sen keklig isen ben dahi şehbâzam efendi
zülfüfi kıhnufi üsdine cânbâzam efendi
meygûn lebüfi ile sanemâ esrücegem ben
anufila humârumı gerek yazam efendi
miskîn göfiülüm neyleye müşgîn gîsûsında
elümi eger tutmaz isefi azam efendi
senden dilerem ki diledügüm benüm ola
sen sanma ki ol yazuğı ben yazam efendi
zülfüfi çerisinüfi çoğına kılma şehâ fahr
nola tutalum anda ki ben azam efendi

1073

şol dilber-i sîmîn teni gör rûh degül mi

göfiül gözi ohıyile mecruh degül mi
mahiyyet-i hüsn ile cemâline bahıcah 469
yüzinde anufi cümlesi meşrûh degül mi
çol> kahmış ola gişi mahabbet kapusını
işbu kapuda cümlesi meftûh degül mi
ger fîl ise mât ola gerek şeh ruhıyile
cânum pes anufi yolına matrûh degül mi
bu cevr ki ben çekerem uzun gicelerde
eyyûb cânum gîsûlan n û h degül mi

1074

gözüm kılur lebüfiden bir hikâyet

ki hüsnüfidür cihan içinde âyet
bidayet hüsne kim ne bile kimden
velî tahkik tapufidur nihayet
lebüfiden göfilüme gözden gözüme
kıhpdur kan u serhoşlik sirayet
cemâlüfi ğâyetidür hüsnüfi iy dost
anufiçün şi'rümüz irdi be-ğâyet
lebüfi fetva virür kana nigârâ
ağız ağız kıluram uş rivayet

Kadı B. - F. : 27
418

1075

âh ider isem âh ki âhumı işitmez

sen sanmagıl iy dost ki bu âh iş itmez
vakt-i seher ahum yiter ol yirlere kim oh
atıcı elinden katı yaydan ana yitmez
'ışkı odı nicesi yahar gönli 'aceb ki
şu'Iesini gizler ü tütünini tütitmez
'akl u dil ile cân u tenüm ana fidâdur
yârun yohna her ne ki gider ise yitmez
ben bir nazarına virürem iki cihâm
ne kılayum ol zühre bu müşteriye satmaz
ben gönlümi kalhan dutaram gamzelerine 470
kalhanı gidermezem ü ol ohını atmaz
ben 'ömrini uzun dilerem gîsûsım ol
'ömrüm idügin bildi 'aceb neyçün uzatmaz

1076

ne kılduğm ciğer eger diye lebün lebüme

susaya diyimeye benzeye lebüfi lebüme
lebüfie susamışam soraram devası nedür
kahıya keyise vü susaya lebüfi lebüme
lebüfie cân komışam u umaram andan ki
hezâr cân u diliyle koya lebüfi lebüme
anı ki sordı şekerden şehâ lebüfi bu gice
soraram anı gerek ki diye lebüfi lebüme
lebüfi kanuma susamış durur u kanına ben
çü cins imiş ya neçün pes kıya lebüfi lebüme
lebüm lebüfie uyar sorduğım gizleyimez
velî garaz bu durur ki uya lebüfi lebüme
zemîn teng ü zemânı uzun makam gerek
ağız ağız ki sırın söyleye lebüfi lebüme

1077

nişân-ı 'ışk nedür ol ki bî-nişân olasın

vücûd içinde ağızı gibi gümân olasın
 419

bu ten ki sende durur lutfina baha dururam

reva durur ki benüm bu tenüme cân olasın
cemâl perdesi içinde sırrun alur cân
vedâ*-i cana eger nâgehin 'ayan olasın
hezâr şchr-i melâhat ola yüzünde senün
ola mı ki bu cihan içre bir cihan olasın
çü la'l kânını kimse cihanda gördügi yoh
lebüni sorduğum oldur ola mı kân olasın
ağızma bah u gözümi görgil iy gavvâs 471
becid degül ki varup garka-i 'umman olasın
dilegün ol ise ki dökesin benüm yaşumı
benüm irâdetüm oldur ki kâmrân olasın
özümden azmışam u özümi bulımazam
bu 'ışka dilegüm oldur ki tercüman olasın

1078

yaz oldı ki güneş toğısar burc-ı hamelden

vir tolu ayah bilmeyelüm câmı cemelden
ben çağır ayağın içerem mest gözi kan
tutma 'aceb anı zîrâ üsdindür el elden
budur emelüm ki lebini em diye bafia
hîç bulmadum ol emeli andan emelden
bu gözlerümüfi seylini zülfiyile sildi
ırmağı defiiz eyledi taşurdı silelden
mecnûn gibi 'ışkı odma atdum özümi
'aklı ola mı 'ışk erinüfi Ijâlî zelelden

1079

nesîm irdi yine bize sabâdan

ki 'uryân itdi destâr u kabadan
bize gamzefi ohı bifi merhemüfidür
bize yig sögmegüfi bifi merhabadan
gözüm ile gözüfi toymayısar mı
nigârînâ 'âceb bu hûn-âbadan
kaçan cân aparısardur bu göfiül
ki yandı yâra yâr-ı dilrübâdan
420

gözün gönüli gamzeyile deler

güher dehne kala mı behâdan

1080

ne server hûbsm cân ki cânun senden sürün var 472

ne güneşsin ki güneşün cemâlün ile nûrı var
başun içün ki hûrînün tapundan hîç farkı yoh
meğer işbu kadar ancah ki hûrînün kusûrı var
şehâ zülfüfide cânlarufi sağısın kimsene bilmez
hezârân cân asılmışdur ne yirde kim küsün var
şehâ mestâne gözlerüfi içicek kanum ayağın
göfiülüm şöyle mahmurdur ki cânumdan buhûrı var
saçufi 'anber durur şâhâ velîkin katı berhemdür
lebüfi şekker durur şâhâ velîkin turfa şûrı var

1081

râh getür râh getür râh ferahlar arturur

her kadehi ki içerüz gözi kadehler arturur
zülfüfi ile cemâlüfii büriyesin reva mıdur
güneşe bulıd gelicek cana terahlar arturur
lebleri nemekîn durur hem nemekîn gözüm yaşı
kanda melâmet olsa hem lutf u milahlar arturur
kıldı hatâ gözi anufi çin göfiülümde 'ışkını
bu nicesi hatâ durur ki dile sahlar arturur
şekkerî la'l ü dür durur leblerüfi ile dişlerüfi
la'l ü düri şekkere kat zîra ferahlar arturur

1082
gamzesi oh urur cana ki kanı gözikmez
ben oh direm ol oha velî kanı gözikmez
kömür gibi yandum hele ol cevheriyiçün
ben râzıyam ol oda velî kânı gözikmez
kim 'âşık ise 'ışkı defiizine girelüm
dînini bilimezem ü îmânı gözikmez
zülfinde göfiül girdi karafiuluğa miskîn
 421

aydınlığı ko şerbet-i hayvanı gözikmez

'ışkında anun anca ola bî-dil ü şeydâ 473
k'ol ortada hîç ahmed-i hayranı gözikmez

1083

gîsûsmdan bize nesîm gerek

andan ayru ne zer ne sîm gerek
andan ayru bize na'îm cahîm
anun ile tamu na'îm gerek
nesin olur ki mimde sin gizlü
leblerinden bize nemîm gerek
lebi mey gözi sâkî şem' yüzi
yine özi bize nedîm gerek
nola zülfiyle tağıdur ise cân
zenâhmda gönül mukîm gerek
tür tûrına mûsî gibi giren
yâr ile dembedem kelîm gerek

1084

niçe kapunda cânuma bîdad dâd ola

gönülde gözlerün ile feryâd yâd ola
servüfie cânı su gibi şöyle revân ider
kim anı göre bâğçede şimşâd şâd ola
gerek ki kul olan afia şâh ola ayruğa
bu bende-zâde gibi çü âzâd-zâd ola
ben hâkî od ile su içinde tolaşmışam
zülfini koymazam zîrâ vü ziyâd yâd ola
gönlümde leff ü neşr kılur zülfi dilberüfi
gözi çü kıldı san'at-i irsâd sâd ola

1085
şâhâ ganî cemâlüne dervîşdür göfiül
elmas gamzeler ile dil-rîşdür göfiül
niçe temekkünün ile sakin ise cânum 474
zülfün kımıldusıyile teşvîşdür gönül
üzdi özini ho başdan u bağladı bana
422

değme suçma kalma ki bî-hîşdür gönül

çoh yığdı 'akl u şer' yüzünden bu gözümi
illâ ki gördi her ne ki der-pîşdür gönül
güneş yüziyiçün saçı tekdür günüm gice
şol nûş-ı lebleriyile pür nîşdür gönül

1086

işbu ciğer gibi şâhâ ki gark kandadur

sorar isem diye mi lebünden ki kandadur
bende gerek ki cân tapuna kullığ eyleye
ki bendeler diye ana ki bin bende bendedür
ol kandayise kandine ben toyaram anun
şol dem ki özgeler diye ki dost kandadur
ölü gerek ki dirile ağzun demiyile
şükrâne şimdi hâle ki bu bende zindedür
biz gördük ol cemâli yüzünde ki reşk ider
görmedügiyçün am zelîhâ ki sindedür

1087

cânum lebine irdi irince lebine cân

döndi suya kanum u yürecügüm oldı kan
inanmaz idi gözleri gönlüm odma lîk
kan yaş ile saru befiiz ahar yiter nişan
götürdi piçesin ü atar gamzesi ohm
ya'nî atar ohını vü pinhân kılur keman
hindû gözüfi çü çerh ohını düzdi cana di
ki bir dahi yüzüfie bahmca vire âmân
gözüfi komadı hîç bir ehl-i dile göfiül
şeh çünki mest ola niçe m a ' m û r ola cihan

1088

nigâr 'ışkı durur kuvveti benüm demimüfî 475

mahabbetiyile oldı safâsı bâtınımufi
visali günlerinüfi şükrin idimedüm ise
firak ile çekerem uş cezasını kanumufi
 423

cânum saçun ile şöyle durur ki ölür isem

gerek ki sünbül ü reyhan ola oti sinümüii
gönüli çîn ola dirdüm anun cefâsıyle
hevâya döyimedügüm hatâsıdur çinümün
meleklerün olur âyîni vü benüm ol ki
baş oynamah yohnadur kemini âyinümüfi

1089

ben bir otam ki hîç beni 'attâr bilmedi

şol süciyem ki zevkumı hammâr bilmedi
subha değin hayâlün ile bu uzun gice
bir sohbet eyledüm k'am deyyâr bilmedi
ikrar kılmışuz tapuna cân ile dili
da'vîm içinde hîç kişi inkâr bilmedi
lutfun diler 'imaret ide gönlüm evini
anca harabı var k'anı mi'mâl* bilmedi
bîmâr şöyleyem gözün ile ki derdüne
la'lünden özge hîç kişi tîmâr bilmedi
bâzârîler niçe bile 'ışkumla hüsnüni
sarraf anı tanımadı simsar bilmedi
ben şol müberka'a hele şöyle muhayyerem
ki ol nühüfte sırrumı edvar bilmedi

1090
deryâ-yı mahabbetde kaçan ki kopa emvâc
sehl ola eger ol arada gark ola efvâc
şol iki ruhiyle göfiüli şöyle apardı 476
ki hayrete kaldı anufi oymyile leclâc
şol dem ki hayâlüfi gele haccum benüm oldur
irersem ayağun tozma ol bafia mi'râc
zülfinde anun düzdi sabâ şol girihi kim
tohımaya bir girihini dünyâda nessâc
şufia ki güli sen olasın neyleye bülbül
tûtîsi tapufi olana ne söyleye dürrâc
424

1091

gönülde selâmı eksük olmaz

la'linde müdâmı eksük olmaz
öyle kala mı âceb bilinmez
şol subh ki şâmı eksük olmaz
kapdı gönülümi gîsûlan
ol bilde harâmî eksük olmaz
mihrâb kaşına uydı gönlüm
çün anda imâmı eksük olmaz
ger ırağ ise gönül yohndan
binümle kelâmı eksük olmaz

1092

eyâ gönülde gözümden ırah sana selâm

ne şâhsın ki benüm tek hezâr safia gulâm
gözümde kanlu yaş u göfiülümde hûn-ı ciğer
gözüfi içün tolu durur bu iki şîşe müdâm
boyufi hayâli gözümden kaçan gide çünki
kenâr-ı âbda kılur hemîşe serv makam
yüzüfile zülfüfi içün dertlüyem gice gündüz
oyanuram u uyuram anufila subh ile şâm
gel imdi hoş görelüm bu demi ki bilimezüz
ki tafilacah ne kılısar bizüm ile eyyam
pes imdi çengî neva düz ü söz ile sâz id 477
ki biz tolu çekelüm 'ışkufia senüfi bir câm
melâhatüfi kamuya 'âmdur bafia cevrüfi hâs
velîk hüsnüfie âşüftedür bu hâs ile 'âm

1093

gözüfii göreli ayılmağ oldı bafia muhal

ne dest-i yârîyi sabr u ne höd mecali mecâl
gözümde gayr-ı hayâlüfi dahi neşene yoh
ciğerde gamzelerüfi ohı kam mâlâmâl
yemîn iderem afia kim yemînüfi ile bafia
ayah vireli bilimemişem yemîn zi-şimâl
 425

elüm etegüne irmez gözüm yüzün görmez

külah sözüfii işitmez dilüm olmaya lâl
çü sini gördi gözüm özgeyi kaçan göriser
gerek ki ahvele ayruhsı gözüke ahvâl
saçufi mufassal ider derd şerhini göfilüfi
egerçi ağzufi ider yüregüm kanın icmal
hezâr silsile bifi dağ itmeye anı kim
yüregüme benüm eyledi zülf ile şol hâl

1094

iy senüfi tutağufia çeşme-i hayvan teşne

niçe cândur tutağufi ki afia bifi cân teşne
teşnedür kana gözüfi ü anı 'aceb dimezem
'aceb oldur ki ola la'lüfi içün kan teşne
susamışam nola ben görmeğe dîdârufiuzı
susadum şol yüze ki dîde-i devrân teşne
tutağufi cân kanıdur u cânum afia susamış
görmemişem dahi ben zîre bc-kirmân teşne
vaslufi u hecrün ile od u su içinde gönül
gözüm anufi ile giryân dil-i biryân teşne
derdüm oldur ki ben derdümi artuh dilerem 478
derdüm oldur ki afia dârû-yı derman teşne
kime gerek ise kaşufi ile bifi 'îd durur
ol hilâle nicesi olmaya kurbân teşne
yüzüfiüfi devriyiçün ay u güneş oldı hilâl
vasfufii yazmağıçün defter ü dîvân teşne
ağzufiufi yarıyiçün çeşme-i hayvan dirler
hâşe-lillâh ki afia dîde-i inşân teşne
hüsnüfiüfi konuğıyam çâh-ı zenahda susamış
ne reva ola ahi ki ola mihmân teşne
la'l ile lü'lü'-i sîrâbmı görüp susaram
susaram şol lebe ki hem afia dendân teşne

1095

bâde vir virme 'ömri bâda paşa

sun ayağunı sırf u sâde paşa
426

ruh ruhuna uram diyü bu gice

atdan olmışam uş piyade paşa
sözi kılmayalım tavîl ki var
lutfunuzdan u m u m ziyâde paşa
kıbleye karşı kaşlarun mihrâb
cânuma gözlerün seccade paşa
seferüm zülfün içre uzundur
lebleründen bize zevâde paşa

1096

gel ki kılalum bu gice tolu kadehi nûş

hergiz komayalum tabakı ortada ser-pûş
mestur alalum hazzı nigârun tutağından
ğâfil olur ise nola mahmur ile mahşûş
ger dahi kişi sever ise gönül oda sal
ki odda gerek kalb kaçan ki ola mağşuş
bu müşkili kim hal kıla meğer ki tutağun 479
sen hüsn ile aşüfte vü ben 'ışk ile medhûş
göz yaşın anunçün dökerem işbu yüzüme
ki ola hıayâlüfi otağı kapusı merşûş

1097

cân camına vir ki dökelüm rûh revânî

mest eyleyelüm anufi ile rûh-ı revanı
virdi yile gîsûlarınufi 'ışkı hevâsı
ki sırrumı aydam şeker ağzına nihânî
'anber kanı ki zülfini görüp oda yana
ya müşg kam k'anı görüp kurıya kanı
bir serv durur ki kadi candan düriyüpdür
kim befizede serv-i çemene serv-i revanı
şol dürc-i güherden dökeU la'l ile lü'lü*
altun ile gümüş dahi bağladı dükânı
didüm ki bedî' olmaya em hasta cânuma
ısırdı lebin gör bu me'âniyle beyânı
'akl u dil ü cân u teni ısmarladum afia
ben tâcir-i hâşam niderem sûd u ziyam
 427

rahmet demidür saçunı çöz ki tarasunlar

bâşed ki cânuma ire enfâs-i yemâni
dil halveti içinde hayâliyile cânum
cem' oldı kim aftar bu zemîn ile zemânı

1098

nigârufi gîsûsıyıçün perîşânam perîşânam

anufi la'l-i lebiyiçün hemîşe şekker efşânam
dil ü 'akl u ten ü cânum fidâdur cümlesi ana
ne ki kılursa ol kılsun ki men der-zîr-i fermânam
hilâli kaşını gördüm ü cân virdüm be-şükrâne
bafia bu dem degül mi 'îd çünki afta kurbânam
zaruret hâUne bahdum u nâgeh gözüme nakşı 480
ire geldi vü aydur ki senün derdüfie dermânam
atar gamzefi ohıyile vü salar bendine zülfün
leb-i la'lüfie didüm ki nesin âhır müsülmânam
hatâyî gözlerüfi ile kaşufi tatarlıh kılur
didüm ki tafirıya bahufi ki bende terk-i îmânam
bafia vâcib durur ol kim tapufidan olmayam ayru
niçe kim işbu 'âlem içre ender-hadd-i imkânam

1099
uyhu gözüfiüfi esrügini aya mı dirsin
güneş yüzüfiüfi nisbetini aya mı dirsin
sen sâyeyisen nola kimüfi sâyesisin gör
yüzini senüfi tek kişi yasaya mı dirsin
tâ yaya gözüfi gamzelerin gezledi şâhâ
atili gözüfie dirine, bir yaya mı dirsin
devrinde şâhâ ay yüzüfiüfi ıssı ho n'isder
kimse göfiülinde kala sermâye mi dirsin
sen 'ışkufii bil yârufii kanda buhsarsm
ya'nî irişem dilber-i hercâya mı dirsin

1100

ahmedem kim ki bana sana yaman

zâhirâ ol hilâf-ı milletdür
428

hak yohnda tevekkül ü ihlâs

hilkatümde benüm cibilletdür
nem olur nem gözümde lîk hele
bu yüregüm odına billetdür
halk içinde adum ile vasfum
'adem-i insırâfa 'illetdür
niçe ki cem' olur ise a'dâ
sehl ola ki cem'-i gılletdür
derd aparam gerek işigine ben 481
ki sevâb ol işikde zilletdür
ayuğ işikde pâzişâh olmah
der-hakîkat hemân mezelletdür

uoı
ben nicesi dirilem senden ırah
bilimezem ne kılam senden ırah
gözlerüm yaşı durur sâyil şehâ
ben dahi hem sâyilem senden ırah
dil dilersin cân virürem ben 'ivaz
dilerem ki dil dilem senden ırah
kıl kıhyçün gîsûnun miskîn olup
bu tenümi kıl kılam senden ırah
gözlerüm girür gönülüm kanına
göz kanına mâyilem senden ırah
cân canuna muttasıldur iy nigâr
hem yine ben hâyilem senden ırah
senden ırah senden ırah yanaram
sanma ki ben ğâfilem senden ırah

1102

hezâr cânum olursa senün içün çelebi

fidâ kılam yalunuzca canun içün çelebi
saçun girihleri çohdur u silsilesi uzun
çıhımaz ana tolaşan anun içün çelebi
cânum lebündür ü cânumı buhmazam ben
canunu bana irürgil canun içün çelebi
 429

kanuma girdi lebüii gözlerün tanuhdur afta

kanını bafta buyurgıl kanuft içün çelebi
cihanda binüm olasın gerek durur küllî
zîrâ ki küllî senüftem senün içün çelebi
tenüft içün kişi vardur ki eteği yanmaz 482
cânumı yandururam ben tonuft içün çelebi
kabul kıhban ağyarı bizi red kılduft
hele kabûli budaddun tenün içün çelebi

1103
eyâ nigâr reva mı be-hakk-ı nân u nemek
ki zayi' ola senün yolufta yidügüm emek
gözüft yaraladı yüreği la'lüfte sordum
ki em didi yaram içün ol höd ekdi nemek
semender oldı göfiül 'ışkufi odı defiizine
nite ki yaş defiizine bu gözüm oldı semek
hezâr devr geçe düşmeye benüm gibi bir
ki zülfi devrine düşürmiş ola anı felek
nicesi cânı belek birbiyem ben ol şâha
ki çünki esriye cân bahşişini kıla belek

1104

düşeli gözlerüm şol kara çeşme

ahıdur gözlerüm sad bâre çeşme
gözi ki cân diledi gâhî göfiül
bana 'aklum didi virgil öceşme
lebüfiden göfilüme in'âm idiben
gözümden dökdürüp yine ödeşme
göfiüli zülfüne çün bağlamışsın
dağıtma delü zencîrini şeşme
eyâ göfiül çü la'li âteşîdür
yahılmah dilemez iseft yaljışma

1105
sâkî tolu sun ayağı bu mey perestüfte
bir lutf kelecisini di nîst ü hestüfte
430

elüme vir ayağunı ki başuma çıha 483

gör niçe sunaram hele cânumı destüne
mâ^mûr gözlerüfi niçe cevr ide cânuma
lâyık degül mi lâ'I ayağun nîm mestüfie
silküp bırahma yabana göfilümi key degül
zülfüfi ağını tağıduban saldı şestüfie

1106

zülfüft ile ser-geşte vü gözünle 'alîlem

'attâr lebüftden nola dilerse 'alil em
'ışkı odı yahdı vü tîz itdi odmı
saldı beni ol ortaya ya'nî ki halîlem
matlûbı iki 'âlemüft ol talibi benven
medlul ayağı toprağı çün ben de delîlem
bili niçe kıl olmaya şol yâr ile çün ben
.bârî bihne virdügi bârıyile kılam

1107

yârun niçe bir çeke göftül gunc u delâlin

cân niçe tahammül kıla 'işvesi muhalin
zülfeyniyiçün her gice göftlüm uladur şûr
ki bâd-ı sabâ at saluban yüzedi sahn
başmah gibi çohlar yüzin ayağına sürdi
buhmadılar lîk kemergâhı mecalin
'ışkumı gören anmaya mecnûnı dahi hîç
hüsnüfii gören terk ide leylîsi cemâlin
ol cana muharrem kanumı kıldı muhalle!
olmaya reva bafta haram ide helâlin

1108

bubdufi y a ğ m u n çoh mı ya gözüm yaşları mı

düşmen eğri mi bafia ya yârumufi kaşlan mı
nâz ile ni'met içinde 'işret idersin bafia 484
ben yiri döşek idüp yasdanayum taşlan mı
 431

'ışk ehli başı bizüz yoluna cân konuşuz

göz yüzün görmek içün sahlayalum yaşları mı
cân u 'akl ile gönül oldı mülâzim yoluna
cân girü gelür ise kahıya yoldaşları mı
içdi mey-hâre gözi kanumı şişler ciğeri
giderelüm süciyi çekmeyelüm aşları mı
sünbüli görgil perîşân serhoş anla nergisi
anlara gözükdiler bu subh ohşaşları mı

1109
cân meyli ho var idi tapufia haber ile
biri bege irişdi çü gördük basar ile
sihr itdi anun gözi ki cân u dil ü 'aklı
gamzesine dikdi kamusın bir nazar ile
şîrîn ola her ne ki ola cehd ile hâsıl
hâsâ lebi ki girdi ele terk-i ser ile
key tuhfe durur noktada otuz iki incü
ya bağlamag ol bir kılı zerrin kemer ile
bu sırça gönül karşu niçe tura ohuna
ki çerh t u n m a y a bu zerrin siper ile

1110
cânumı oynayam nesîme gerek
ne zere eglenem ne sime gerek
sohbet el virür ise anufi ile
varlığumı virem nedime gerek
hastayam lebleri tabîbümdür
hâlümi ben soram hakime gerek
fürkat ile cahîme girdüm ben
vuslat ile irem na'îme gerek
ben ki râm-ı kiram olup dururam 485
bintü kermi virem kerîme gerek

1111
nevruzdur cihan yine nevruza başlagıl
dî vü perîri terk kıl imrûza başlagıl
432

ben zülfi halkalanyile hayd eriyem uş

cânum kalenderiyise deryûze başlagıl
ben hod neyem ki hıdmetüne bağlanam kemer
sözüm eger yoğ ise nola saza başlagıl
bârı girândur bilünün gerçi biz ucuz
ucuz girânuiîı bize ucuza başlagıl

1112

iy lebüft hamr u gözlerüft hammâr

zülfüfte ireli sabâ bîmâr
cân göziyile âşinâ oldı
sâniyâ isneyni izhumâ fi'l-ğâr
men ki mansûr-ı leşker-i 'ıskam
nola zülfüftde ger olajn ber-dâr
râstî kim muhalif ise bafia
mâyedür der-miyâne-i edvar
ben felek filkesini aldum ele
kim ola sabit ü kimi seyyar
girde çerhüfi ezelde görmiş idi
bu felekler ki gözükür devvâr
koyımazam lebüfii ağzumdan
çünki fîrînter gerek durur tekrar

1113

gîsûlarınufi içinde gezdüm

yahdı bu yürecügümi gezdüm
her ne ki gözi yüreğe kıldı 486
ben bir kalem ile yüzde yazdum
kimse varımaz gîsûsı yolın
ben dahi nola bu yolda azdum
görmedi latîf gözlerüfi tek
niçe ki gözümde halkı süzdüm
tâ dikdi gözüfi hevâyı dilde
ben özge mahabbetini üzdüm
 433

1114

cân u 'akl u dil nigârâ gerçi ki ma'dûddur

'âşıkun 'özri budur ki cûd bi'l-mevcûddur
ben vücûdı ol nigârâ kılmağum gerek fidâ
ol sebebden çünki vahdet yâr ile mesdûddur
bu demi hoş görelüm ki 'ömr bu demdür hemîn
'ömri hoş sürmek cihanda çohlara mahsûddur
ahmed ile çün süleymân geldiler bir araya
ol zemân oldı yakîn 'akıbet mahmûddur
fi'lmesel ger ben ziyân-ı 'ışk ile olam ziyan
ben ziyana saymazam anı ki cümle sûddur
'ışk içinde cümle reyhan ile sünbül sayıla
ger bu 'âlem serbeser çün âteş-i uhdûddur
leblerinün gönli tar oldı ki la'l oldı yaşum
didüm âhır kıl te'emmül eşk-i hûn-âlûddur

1116

zülfin tağıdup her gice pür çîn ider ol yâr

ya'nî ki cânum 'ışkını perçin ider ol yâr
kızıl yanağı kara saçı al tutağıyle
yaşum ile benizümi rengîn ider ol yâr
meğer ki hayâlini güniler bu gözümden
her lahza benüm cânuma bir kin ider ol yâr
her çend ki 'uşşâkı anun sağışa gelmez 487
cevr ile cefâya bini ta'yîn ider ol yâr
kirpüklerile gözleri yüregümi yazmaz
nâzük bu durur k'anlan tahsîn ider ol yâr
ger öger ise şol şeker ağız ile nola
andan ne ki gelür ise şîrîn ider ol yâr

1116

^lumâruz vir sabûhîyi sabahı

helâl oldı bize hûn-ı surâhî
mübâh içer kanumuzı tutağun
revâdur ger içem hûn-ı mübâhı
Kadı B. - F. : 28
434

bu 'ışk u fisk yazluyidi bize

bum yazan bize yazmaz cünâhı
dökelüm göz yaşın yüz karasına
ki hem ol olısardur buna mâhî
seversen ayı giceler oyağ ol
ne soharsın kulağuna nübâhı

1117
yâ rab bu gönül derdine derman olısar mı
derman talebine cana ferman olısar mı
kaşları hilâliyile 'îd oldı cihanda
bu hasta gönül ol yola kurbân olısar mı
göz gûşesini düzdüm ü idrarını yazdum
bir gice hayâli bize mihmân olısar mı
kan dökdi gözüm tâ lebüni gördi göze göz
lebüfi lebüme söyler ise kan olısar mı
rahm itmeye mi 'âşıka lutfun sanemâ hîç
giryân gözi vü göfiüli biryân olısar mı

1118

niçe bir cân u dil apara gözi 488

niçe bir yüregümi yara gözi
gerek ah diyeyüm gerekse kara
koymadı cân ilinde kara gözi
misk saçın yüzine dökeliden
kodı kâfûrı müşge kara gözi
bî-karâr eyledi sabâ zülfin
koymadı bini bir karâra gözi
zülfüfie bahanufi gözi karara
yüzüfie kej bahan ağara gözi

1119

senüfi ile sanemâ 'ışkumuz nihânî gerek

cihan içinde sevümüz senüfile cânî gerek
lebüfi girür yüregüm kanma benüm her dem
cânum tutağufia irüp sonşa kanı gerek
 435

'ömür didükleri bir lahzadur velîkin ben

senünle hoş geçürem azacuh zemânı gerek
safâ-yı 'îşe gerekdür zemân mekân ihvan
ikisi hâsıl olupdur bu dem mekânı gerek
bu gün ki lâleye bahdum yüzinden utanuram
yüzine bahmağa şimdi anun âmânı gerek

1120

bu ne gönül durur ki ala gözün

cânı var girmesün vebale gözün
gicedür zülfün ü yüzün gündüz
ikisiyile dahi ala gözün
leblerün saldı ala gözlerümi
yüregümi bırahdı ala gözün
irürür sihrini kemâle kaçan
ki gönül bağlaya kem âl e gözün
kanumı kıldı mey göfiüli yürek 489
şem' cânı gözi piyâle gözüfi

1121

ben h u m â r a m nola ger tolu m ü d â m içer isem

bu gice tafila degül anı m ü d â m içer isem
içdi kanumı aş olsun câdû gözleri helâl
lebi yâdına nola câm-ı haram içer isem
eyle esrük degülem yüziyile zülfiyiçün
ki dahi esrük olam subh ile şâm içer isem
gözleri oğn y a n n içmemeğe and iç dir
serv-i âzâdma bu bende gulâm içer isem
zülfini dâm idüben hâlini dâne kıldı
bana muhtâc degül dâne vü dâm içer isem

1122
ol cân ki 'ışkıyile bu 'âlemde yâr imiş
her ne ki isdeye yine kendüde var imiş
bağrum kebâb idüp suyın altun tabakda ben
436

tutdum gözine bahmadı benzer humar imiş

kıl oldı cân u dil bili çekdügi bâr içün
ağır 'azâb cana ki bâr-ı kibar imiş
didüm sabâya zülfine di geçe 'arızın
kıldı kabul ü kılmadı key bî-karâr imiş
bini salardı gül 'arakı key ta'accübe
miskin nigâr yüziyile şermsâr imiş

1123

haram olsun bafia vaslun eger hecrün helâl ise

boyum niçe keman olmaz eger kaşufi hilâl ise
ağızufi noktadur nola eger göfilüm ola dil-teng
bilün gözüme gelimez neyiçün ger hayâl ise
göreli câdû göz âlin yaşumla yüzüm al itdüm 490
bu dahi hele al olsun ger anun işi âl ise
cigerüm kanına girdi tutağun al ile çohdur
alısaram ben ol kanı niçe ki çoh vebal ise
perîşân kılısâr gönli vü canda urısar dağı
eger başunda yüzüfideki zülfeyn ile hâl ise

1124

müşg ile kanum k u n d a n yine şol âhûmdur

göklerüfi kandilini yahan yine âhumdur
câm-ı mey al elüne gir bu semûrın cübbeye
çün zücâcî oldı su viren tom kâkumdur
'ışk tâcirleriyüz cân virürüz sultân hakin
var hisâb eyle ki niçe hare iıâ-ma'lûmdur
saru benze gice gündüz dökerem kanlu yaşı
kan ile hâsıl kıluram za'ferân-ı rûmdur
sararuban ağlayuban yanuban tükenürem
tatlu yardan ayru düşen kamusına mumdur
hak cemâli hüsn ile kılmış ganî ay yüzüni
tafirı hakkın gizleme çün sâ'ilüfi mahrumdur
hak cemâli çün sever 'ışkufi elinden dün ü gün
nâle vü zârum benüm yâ hayy u yâ kayyûmdur
 437

1125
hüseynî la'lün içün ben kana boyanayım hemi
gözümün yaşı seyl olsun odufla yanayım hemi
niçe bir kanaya gönlüm nigârâ leblerün içün
hele şimdi ele girdi lebünden kanayım hemi
'ömür ben anı bilürem ki sinünle geçe yâra
tapundan ayru demleri 'ömürden sanayım hemi
nigârâ tavşan uyhusın virür câdû gözün bana
velî gamzelerün dürter ki ben oyanayım hemi
gönülde iki sevgü sığduğı yohdur bilür tanrı 491
sini sevdi gönül candan begüm usanayım hemi

1126

mevc urdı gönülüm ki yine taşa efendi

sığmaya yazılara tağa taşa efendi
çün âdem-i kâmil ele girdi ne baharsın
secde bu nigârâ ola nakkaşa efendi
gözüm ü sözüm yüzüm ü özüm kamu sensin
yohdur dahi bende ikilik hâşa efendi
çün 'âşıkunam al beni vaslun gemisine
ki irdi yaşum başa diler aşa efendi
ben göz ile kaş işiyiçün mestem ü mecruh
sanma bini kaldum göz ile kaşa efendi

1127

gel gel gözüme gözüme seylâb gelmedin

bu 'ömr gemilerine garkâb gelmedin
gel gel ki kan gelür bu gözümden su yirine
kan yirine yüreğe begüm âb gelmedin
tıfl idi 'âkl dahi ki sini sever idüm
bu dehre şeyh-i fânîyile şâb gelmedin
garrâ gazel dimiş ola bin hüsnüne cânum
bathâ-yı mekkeye dahi a'râb gelmedin
cânum ^layâlüfi ile kılur halveti için
gel sen gelür isen gözüme hâb gelmedin
438

'âşık benem cihanda dahi 'ışk yoğ iken

mahbûbdur tapun dahi ahbâb gelmedin
kıblem benüm ezelde cemâlün degül midi
ka'be yapılmadın dahi mihrâb gelmedin

1128

çohdur ki gîsûlarun ile dama düşmişem 492

câdû gözüni göreli bâdâma düşmişem
ârâmı kalmadı dilümün göreli seni
ârâm bulmayam çü dil-ârâma düşmişem
lâl-i lebüne di ki bana câmı pür vire
gîsûlarunda bende çü âcâma düşmişem
bulmaz isen benüm gibi 'alemde gam yime
ben bir begem ki dünyâda eyyama düşmişem
ben hâs sinünem velî sinün yolun içün
imkânı var durur nola ger 'âma düşmişem

1129
al tutacuh hây bal tutacuh hây
düşmenümün sözine uysal tutacuh hây

1130
dür midür gülde yahu şebnem ola
ki göz anunla rûz u şeb nem ola
sözüme sâz-ı ney gerek zîrâ
her nefes binüm ile hemdem ola
muzmer olalı derdi cânumda
'ışkı odı gönülde müdgam ola
gözi bîmârıyam tabîb lebi
sorayım umaram ki merhem ola
ne perisin ki odlaruna yanan
bir zemân sıdk ile bir âdem ola
kaşuft ayı toğah yanduğ oda
vaslı neyçün bize muharrem ola
noktadur la'li yüzi devrinde
ki fidâ afta iki 'âlem ola
 439

1131

yine zülfi çerisin gör karârı yoh karasınun 493

hatâyile çini urdı alur mâlın karasınun
çekişür lâl-i lebleri bu gönlümi zemânlardur
velîkin kanı sorılmaz iki kardaş arasınufi
suyı oda odı suya dökerler göz ile gönlüm
odıyile suyındayam ol iki macerasının
anun perde-serâsında gönül perde-serâdur lîk
cânum halvet-serâ olmah diler halvet-serâsınun
ne âfet gamzen ohıdur yine hem merhemi senden
ki başı dahi onılmaz yürekdeki yarasmun

1132
'ışkun ayağın tolu çekelüm yine hey hay
yürekde niçe şerh idelüm gamzeni eyvây
ayağuna baş komağ içün serv çemende
geçdi niçe müddet ki karâr eyledi ber-pây
kanda aparam gönüli ben gözi elinden
her kirpügi bir ohdur u her bir kaşı bir yay
al çengüni çengüne vü kânûnunı bekle
ger diler isen 'ûd gibi oda yana nây
bu iş niçe 'uşşak arasında ohsar rast
ki 'âşık ola bî-höd u ma'şûk ola höd-rây

1133

bili nc çeker dilber anı ger bile nolur

ol çekdügini ger çeke 'âlem bile nolur
sen dil diledün ben sana cânı dahi virdüm
çün bir dil imiş her dü cihâm dile nolur
ben biribidüm bâd-ı sabâyı ana ferrâş
zülfi gözümüft silsilesin ger sile nolur
di kıyma gözüfte ben anı sevdügüm içün
bu dünyâda bir 'âşık eger eksile nolur
ol nesne ki kıl itdi anun ince bilini 494
ben sûhteni dahi eger kıl kıla nolur
440

şol kişi ki bedr ay ile kalmış ola tana

tana kalasın yılduz ile ay ile nolur
biz katlanalum yâr yarasına yarıyiçün
dermanını derdi vire gavğâyile nolur

1134

yâra 'aybum diyeyüm lutf u vefayı severem

derdümi anladayum mihr ü vefayı severem
gözüni göz göreli la'lün içün öldügümi
hastayam tutma bana dak ki şifâyı severem
çün seni ben severem dilegün ile birem
vuslatundan dahi yig cevr ü cefâyı severem
ger hatâ düşdüm ise tutma bana dak zîrâ
çin diyelüm hele çohdur ki hatâyı severem
çün deva derdüme hem-derdi ola derd virür
derd içün cân vireyim zîrâ devayı severem
ol cemâh ki sever tanrı ben anı severem
bana yitmez mi ki mahbûb-ı hudâyı severem
her gice nâle kıluram tana değin çü ceres
kapudan taşgaru âvâz-derâyı severem
şol serâ-perdede ki sen olasın iy dilber
gül ü mül bülbül-i h öş-perde-serâyı severem

1135
yine zülfi kemendine dil ile cân esîr olmış
hayâli gönlüm ihnde yine bu dem emîr olmış
saçi hindû gözi türkî bili hat ağızı nokta
bedî' olmaya zîrâ ki mürâ*ât-i nazîr olmış
lebi şekker yafiağı gül anufiçündür kim ezelden
gül ile şekker-i mısrî türabına hamîr olmış
zihî kadir ki cem' itmiş gice gündüz cemâlinde 495
gönüli seng-i hârâ tek teni hemçün harîr olmış
neyi salmış cemâlinde neyüfi kulağına mutrib
ki yanıp odma bu dem hevâsında nefîr olmış
 441

1136

bîçâre gönül *ışkı güzîn itdi ne çâre

sevdasına tolaşdı kaçan gele karâra
gözüm gözini göreli mahmur u döker kan
rümmân aşını çeke diler ya'nî humara
'akl u dil ü cân salah tasına nigârun
nefsüm kamu varlığını utuzdı kımâra
zülfi kılma cân kuşını bağlamışam uş
şâhîn gözi şâyed ki meğer düşe şikâra
yüreği eger yaraladı gamzesi nola
cân dahi fidâ olur ise yâra ne yara
bu lutf ile 'anber saçunı göreli gice
yılduzları kara yüzine kıldı sitâre
aldı gönüli gamzesi vü cânuma aydur
di 'akluîîa k'el-'aki yekfîhi isâre
ben niçe kenara kılayum işbu miyândan
bu ortada çün hîç kişi irmedi kenara
zülfünde garîb oldı gönül hayli zemândur
eglenimedi başun içün dâr u diyara
gözleri yıhar gönüli sordum tutağından
bir hindû 'aceb yıhmağa yitmez mi bu şâra
zülfüft beni çoh gice durur kıldı perîşân
bilüftden ola rneyl meğer zâr u nizâra

1137
işbu tarîk içinde refiki bulımazuz
irmeğe ol refika tarîki bulımazuz
susamışam lebüftle yanaram zemân durur 496
la'lüftle sorışuruz u rîki buhmazuz
gerçi mecâzdur gözi 'işveleri bize
biz râzıyuz mecaza hakîkî bulımazuz
ben kılmışam özümi lebüft yohna şakîk
dak tutma bize çünki şakîki buhmazuz
yâkûtuft ile göz yaşını la'l idem didüm
biz râzıyuz bu yolda 'akîki buhmazuz
442

U38

nigârâ niçe gözlerün gönül iline ahalar

kemîne 'işveler ile nemüz var ise yabalar
kimün eteği girürse £İe 'âşık sorıcağaz
hele biz râzıyuz tutun koduh ortada yabalar
senün 'ışkunı kılmışuz gönülde gizlü ne lâzım
ki beniz rengi göz yaşı anı dünyâya çabalar
giriserem kenâriyçün miyânma cefâsınun
ben afla iricek gerek ırahdan bunca bahalar
severem seviserem ben ne lâzım kaşları anun
ki eğrilik bilür diyben anı başuma kabalar

1139

sâkiyâ tolu ayah ref'-i hicâb ider bu dem

tolu vir çün ne kılur ise savâb ider bu dem
sen bize kılma şerâbı kem ki yarun 'işvesi
yüreği bağrı komaz cümle kebâb ider bu dem
leblerüfiden derdüme sordum deva didi hele
bellü budur kim devâyiçün cevâb ider bu dem
komadı cân u göfiül 'akh hisâba kim sayar
câdû-yı mestî gözüfi ya'nî ki hâb ider bu dem
gül cemâhne hayadan düşdi şebnem ola mı
kasdı oldur taze gülden kim gülâb ider bu dem
âbı hûn itdi gözümde ben bilürem bî-gümân 497
ki tutağı yüregümde hûnı âb ider bu dem
gözleri ohladı vü lebleri sorarlar kanum
geh hatâ vü geh savâb u geh 'azâb ider bu dem
rûz-ı rûşen dilese zülfin yüzinden giderür
büridi zülfin meğer ki mâhtâb ider bu dem

1140

başumadur saçufi sevda bu gice

cana 'ışkufi durur gavğâ bu gice
göreli nîli alnufida nigârâ
gözüm ceyhûn göfiül derya bu gice
komışdur başını serv ayağufida
 443

senünle kim geçer ser-pâ bu gice

senün zülfünde *anber oldı miskîn
lebüne lü'lü'dür lâlâ bu gice
ele girseyidi zülfün güreydi
ki uzun ola mı yeldâ bu gice
ne dirlik ne ölüm uçmağı nider
gören yârı elin elde bu gice
zemân geçdi ki mecnûnıyam anun
men ü leylîyile beydâ bu gice
lebi ahıtdı gözlerüm kanını
anuflia sorışam daVâ bu gice
zihî pervane ki yakıldı oda
komadı *âşıka perva bu gice

1141
'ışkından anun cânumuza çâre olursa
ben eyleyeyüm kendüzümi pâre olursa
nühüfte ider yüzi kılur cânı muhayyer
âh böyle muhâhf eger edvara olursa
ol zahme ki urdı gözi cânumuza bizüm 498
döyimeye ger hayder-i kerrâre olursa
balıdı gözi yüregüme 'âşıkları didi
işböyle gerek yara eger yara olursa
gamgîn ola benefşe perîşân ola sünbül
zülfeyni anufi böyle siyeh-kâre olursa
derdine anun çâre bulımadı gönülüm
bîçârehğından ola ger çâre olursa

1142
cana belâ kılan bili bârı degül midür
ol bârı yükleden bana bârî degül midür
yârı çü hak beriyyesinde susuz olam
binüm ağızuma yara yarı degül midür
ben h â n severem zîrâ ki severem güli
yüzi güline kirpügi h â n degül midür
yüzi hayâli bir gice gelürse gözüme
gözüm yaşı yohna nisan degül midür
444

ben öleyüm kudûmı kılur diri cânumı

bes kîmyâ ayağı g u b â n degül midür

1143

ne el olur nigârînâ ne sâ'id

ikisine dahi hakdur müsâ'id
saçı kâfir gözi câdû özi türk
göfiülüm ki şehîdüfie mücâhid
ne şâhıddür ki kanumı bilür şehd
kanum içdügine lebleri şâhid
göfiülüm yüzüfie 'âbid olaldan
dahi yüzden bu gözüm oldı zâhid
benefşe râki' vü serv oldı kâyim
olalı hüsnüfie bu bende sâcid

1144

niçe cana cefâsın iy câmçuh 499

gerçi lutf u vefasın iy câmçuh
niçe bir bu cânuma derd olasın
özgelere devasın iy câmçuh
lebüfie sundum idi didi ki hey
ben didüm hûn-behâsın iy câmçuh
gerçi kıldufi yüzüfii ka'be bafia
ka'be-i bâ-safâsın iy câmçuh
ben özümi yüzüfide görürem
câm-ı 'âşık-nümâsın iy câmçuh
yir ü gök ehli seni severler
reşk-i arz u semâsın iy câmçuh
geh bilün gibi lengerüfi vardur
gâh ender-hevâsın iy câmçuh

1145

senden ayru göfiül harâb ohsar

leblerüfi ile feth-i b â b olısar
tâ lıayâlün basa gözüme meğer
 445

yaşum incü yüzüm zer-âb olısar

*azb tutahlarun hayâliyile
gice gündüz bana 'azâb ohsar
derdi durur şerâb vash serâb
ol şerâbı baiîa serâb ohsar
ne ki zülfünde gündüzin gördüm
ol gözüme bu gice hâb ohsar
ol hatâyî ki zülfi pür çîndür
hücceti cânuma savâb olısar
anca aha gerek gözümden yaş
ki cihan top tolu habâb olısar

1146

oldum sanemâ rast kadün ile muhayyer 500

urdum sanemâ gîsûn ile çerh-i müdevver
gamzene göfiül karşu tutaram ne kılayum
ger olmış ise tîr-i kazâ bana mukadder
iy şem* benüm rengüm ile eşküme bahgil
lutf eyle bu meclisümüzi eyle münevver
kand oldı lebüii anda nebâtun eseri yoh
ben hat yazayum işbu söz üsdine mükerrer
bilüne girân olmaz ise cân ho fidâdur
dil diler isefi al eger olmaya muhakkar
sen bini özüfiden sanemâ sanma ırah çün
nakşufi gözüme kandayise ola musavver
bu bâd-ı sabâ niçe girür zülfün uçına
böyle kala mı işbu cihan işi müşemmer
*ûd âhıra yitdi vü gişi micmeri görmez
çengüfie düşeh sanemâ 'ûd ile micmer
ber-der yaturam bunca gicedür senüfi içün
bâşed ki seni görem ola mı diyü der-ber
hutbe nicesi ben adufia ohımayayım
*ışkufi yüzüme bah ki urur sikke-i ber-zer
ben kaddüfi içün serv nicesi diyeyüm rast
katında bir ağaç ola tûbîyile 'ar'ar
446

1147

nigârâ gamzen ohı uş yüregüme tohmur

başumda ne ki yazıldı yolumda uş ohınur
tevekkülî gerek ola bu yolda 'âşık olan
gerek ki çöp düşe ol göze ki gişi sahınur
suya bırahsa ne ki gözgü varsa 'âlemde
ki yâr görür özini çünki gözgüye ba^ınur
nigârâ 'ışkun odına bir ola yahm ırah 501
gişi ki 'âşık ola ol ırah yahm yahınur
sa'âdet ile şekavet ikisi yoldadur
kimisi birini geyür kimi birin tahmur

1148

irdi begüm 'ışk ile cân canına

'arz ide gerek sözini hanına
la'liyile kana batuptur yürek
kan ola mı irse göftül kanına
taftrı bir ü 'ışk bir u yâr bir
gele galat iki dir îmânına
bir nazar itsün saçma dilberüft
ta'ne kılanlar sözüm oranına
cân ol ola ki dilini oynayup
irimeye kaddinüfl imkânına

1149

derd-i yârum çün ohsar der-diyâr olsa nola

der-diyâr olsam yalufiuz derd-i yâr olsa nola
dilberüm oldı ferîdü'd-dehr işbu dünyâda
hüsnîinüft 'ışkıyile dil ferd-i yâr olsa nola
dilberüft çün yüzi ajıdur 'ışk perverlikde bes
yaşlarum ger surjı ü yüzüm zerd-i yâr olsa nola
yâr merd-i 'ışk ohcah işbu fânî dünyâda
kopsa bir güzel dahi ki merd-i yâr olsa nola
derd-i yârı niçe bir gurbetde çeke bu gönül
der-diyâr olur ise hem derd-i yâr olsa nola
 447

1150
ben cânı sana aparam göz göre
cânumı ben cana karam göz göre
bu ne hayâl ola zihî müstahîl 502
gözi yüzünden giderem göz göre
dirhgümüz sensin ü olmayıcah
ben bu hayâtı niderem göz göre
zülfi yöritmez giceler gönüh
yüzine gündüz aparam göz göre
ben ki hayâlünle visal iderem
sinün ile dem dilerem göz göre
ne dil ü ne 'akl ne h ö d cân kodı
gözleridür böyle karam göz göre
gözleridür hufte vü dutdum ayah
hûn-ı ciğerden göyerem göz göre
leblerine hâlümi sordum ki tâ
nokta-i mevhûmı y^ram göz göre
varlığı saldum sanemün 'ışkına
tâ ki görem bâğ-ı irem göz göre
gözümi ben yüziyiçün sahlaram
uyır olursa oyaram göz göre
özgelere virür ise zerre yir
ben yüregümi yararam göz göre

1151

göğe irürdi duhânı göfiülüm cûşdan uş

irdi sevda başa gîsû-yi siyeh-pûşdan uş
dün gice bendine saldı cânumı gîsûsı lîk
bu gice bendini diler aşura dûşdan uş
kanda kulağına sözüm giriser k'altun ile
dür bulımadı mecâl asılidur gûşdan uş
tefrika oldum ise zülfiyile dutma 'aceb
câm tenden aparur ü gönüli hûşdan uş
şekkerîndür tutağufi lîk degüldür arusuz
gör ki ne niş çekerem begüm ol nûşdan uş
va'de-i vaslı serâb oldı vü neler çekerem 503
448

niçe yahın sanur isem am uş uşdan uş

yaş yüzüm tolu gözüm kuru ciğer boş elüm
ne belâdur yaş u kuru tolu vü boşdan uş
bende nola ger olam 'anber-i zülfine anun
ki göze göz güneşi gösderür âğûşdan uş
yuha bulıtda sanasın ki düşer kavs-i kuzah
al yanahlariyile fıstukî bercûşdan uş
mey işicek şekeri nukl iderem zîra anı
soraram ögrenürem şekker-i mey-nûşdan uş
soraram her dem anun la'l-i lebinün haberin
pu^te-i pîr-i safâ sîret-i dil-rûşdan uş

1152

'âşıkda ne iş ki ola şâhâne gerekdür

'âşık bile ki kendüde şâha ne gerekdür
şol göz ki döke şâhı hayâli yolına dür
biti ta'ne ura katresi 'ummana gerekdür
tarh eylemegil bizi nigârâ işigüfiden
bir mûr dahi taht-ı süleymâna gerekdür
derman taleb iden sanemâ la'l-i lebünden
bilmez mi ki bir derd bu dermana gerekdür
şol mûrçe pâ hatuna esirgeme cânı
zîre dahıyise hele kirmana gerekdür
bayram ayı tek kim ki göre koşa kaşım
câmm yarahlaya bu kurbâna gerekdür
şol hindû-yı hâli çü özin kuyıya salmış
ol çehde virem cânı garibana gerekdür

1153
lebün gibi meyi yol;ısa safâsı yoh câmufi
egerçi derd ise oldur devası eyyâmun
kana bulaş lebine irişe gör iy gönül 504
ki kan ile giriser yine elüîle kâmuîi
yüzini gördüfl ise cânufi oynagıl yohna
ki gayeti var âhir bu cihanda in'âmufî
gerek ki 'ârızufla cân ü 'akl dil koyıla
 449

ki serhad am bilürüz bu r û m ile şâmun

oda bırah eyüyi yavuzı ki biliniser
kohusıyile bahâsı bu puhte vü h â m u n

1154

niçe bir zülfün ile bu dili serbâz idesin

la'lüfi ile gerek uzun işümi az idesin
rastı serv muhalif ohmaya kadüfie
şol müberka' yüz ile hâsa ki şehnaz idesin
kıl gibi incel ü pür 'anber ü müşg it özüfii
tâ ki zülfi gibi kulağına bir râz idesin
lebüfiün bir nefesi kân-ı şeker kıldı dili
bir dem ile niçe bifi sa'dî-i şîrâz idesin
meryem-i bikr lebüfi her demi bir 'îsî durur
kim safia münkir ola ger dem-i i'câz idesin
sen beni küllî fena kıla bilürsin lîkin
hikmet oldur ki fenâyâ beni demsâz idesin
yaşumı bahra yitürüp göğe ahum çıharup
geh beni 'âşık-ı rüsvâ gehî gammaz idesin

1155
yaşumı kan ciğer kanını âb ider gözüm
yârufi hayâlini bafia çün hâb ider gözüm
'ışk ekdi za'ferânı yüzümde firak ile
kurret-i 'uyûna k'anı sîrâb ider gözüm
ayı diler ki suda göre işbu çeşm-bâz
yaş defiizine 'âlemi garkâb ider gözüm
gayret kılur ki gayrı anufi göze gelmeye 505
her dem ciğer kanıyile seylâb ider gözüm
hâli bilâl imâm gözi muktedî göfiül
peyveste kaşını dahi mihrâb ider gözüm

1156

sâhib-kırâna câdû gözün olalı karin

çekmiş kemanını göfiüle eylemiş kemîn
uzun 'ömür ki gîsûlarufila geçürmişem
Kftdı B, - F. : 23
450

saymağa yaraya kamuya la'lünün demin

'âşıklaruii kemi ki benem senden u m a r a m
ki leblerün kabul kıla 'âşıkun kemin
sâ'idlerüni bana hamâyil kılur isen
sinün esîrün olmağa ben urayım yemîn
kaddüne serv kanda hilaf ide biliser
gîsûn ki hemseridür urur yüzi ber-zemîn

1157

sad âh u bin nefîr durur sad hezâr dâd

ki bulmadı bu 'âlem içinde kişi murâd
adem egerçi hâkîdür anı hevâları
od ile sunun aralığında virür be-bâd
senlikden özge sende ne ki var u olısar
kılmış durur kamusı yaradana inkıyâd
fakrı sevâd-ı vech kılursan vücûdufia
rûşen ola sana bu ki en-nûr fi's-sevâd
sat varhğunı yohlığa vü ir bekaya sen
mevcûdına çü cûd ide kişi ola cevâd
sözi tavîl kılmagıl olgıl ferîd sen
ger hâne-gîr-i vahdet isen isdeme ziyâd
ah 'inân-ı güsisteyi çün gizleyimezem
boyuma nohdasın toladum her çi bâdâ bâd

1158
gözleri mey ağızı piste durur 506
gül cemâli katında deste durur
anca ki gözlerinden içmiş mey
göfiülüm uş humar hasta durur
^ zülfi bağıyle ki perîşândur
delü göfiül şikeste besta durur
deste güldür yüzi vü la'li mey
lebleri şekkerîne piste durur
bende yoh nesne ki fena irişe
çün fenânufi hulûli beste durur
hattufi ile saçufi bu gülşende
 451

kimi ber-beste kimi rüşte durur

çünki düz olmadı bu hindû saçun
leşker-i şarkdan şikeste durur
bu müselsel yaşum kaçan iriser
âh ki ol 'inan güsiste durur
habeşî befileri mübarekdür
yüzi mukbil saçı huceste durur

1159
gözi diler ki dile hamle-i türkâne kıla
zülfi diler bizi bir kıl ile dîvâne kıla
her kıla bağlamayıncah özini varlıgumuz
zülfüfiüfi her kıhyile dahi şâhâ ne kıla
teni befizetdi kıla kılca bilüft iy bili kıl
tâ ki ne kıla bilür ise anı cana kıla
gamzesi bende sala dünyâyı ger hamle kıla
mest ki kılmaya hamle ayığa ya ne kıla
zülfi miskîniyem illâ ki perîşân geçerem
ki bu câdû niçe bir ta'neyi îmâna kıla
1160
bu nokta ağzına bir kıl nazar neden dem urur 507
safâyile befiine bah ki ka'beden dem urur
çü oldı gîsûlan kohusı perakende
, benefşe dizde başı müşg yabadan dem urur
saçı ki seb'-i tıvâl oldı ger bir âyetdür
mufassal afila ki ol niçe sûreden dem urur
kara gözi dem-i sihri irürdi şufia ki
ten ile cân özinüfi bilür ortadan dem urur
geyik gözine kul olmağa yaraya zîrâ
niçe hatâyîyise dahi nâfeden dem urur

1161
di gözlerüfie ki aparalar beni binden
niçe ki binde olam görmezem seni sinden
ayır nigârâ bu kâfir saçufiı îmândan
müşevveş eyleme çıharmagıl beni dînden
hatâya bini bırahma vü kılmagıl miskin
452

bu müşg ile ki getürür gîsûlarun cinden

sabahın ince çıhup gice ince toğaram
bu 'ışk âyinin ögrendüm iki ayından
saçı tuzah gözi oh düzdi kaşları yaylar
ki cânver aparimaya cânı.yayından

1162

gönül eger döke bir kan nişe şikâyet ider

lebinde gördügi demlerini hikâyet ider
hikâyet itmedi müşg-i hatâyı hiç miskîn
bu silsileyile ki saçlaruft rivayet ider
güneş giceyi giderür ü giderimez ay
yüzünde ay ü güneş giceyi himâyet ider
yüzün cemâli durur ka'be afia gelen dil 508
vucûdı soymaz olursa ulu cinayet ider
yürekde gözlerün urdı ciğerde hacet ne
bu yara çünki oiiılmaz ona sirayet ider
diler ki nûr-ı cemâlüfii örte şol gişi ki
güneş diyüp sanemâ hüsnüni kinâyet ider
.bu tarhğ ile bu lutfı gören ağızufida
bu memleketde nice da'vî-i vilâyet ider

1163

yolufia oynamağa cânumı yacana mıyam

beste ben gönüle peyveste 'aceb cana mıyam
dutalum gayriyet isbât ide ağyar bize
göze göz görür iken vahdeti inana mıyam
uymayıp gîsûsı sevdasına anufi ne kılam
böyle sevdâyî vü aşüfte vü dîvâne miyem
cigerüm kan idenüfi sûsanuşam leblerine
bilimezem ki ben ol çeşmeyile kana mıyam
yasanur gîsûsı göfiülümi ağyar sanıp
bu sanuyı dahi ya'nî sana ben sana mıyam
dutalum zülfün uzana ki irişe elüme
bu işi başa irişdürmege uzana mıyam
gözün esritdi beni uyhumı kıldı ğâlib
urıcah yüregüme gamzesin oyana mıyam
 453

1164
ağzına gönülüm hakîr gelür
ikisi vahdet ile bir gelür
zülfiyile ki ol hevâya gider
âteşî göİTiülüm esir gelür
iştiyak u firak u vasi ü vida'
göz kamusıyile karîr gelür
'ıskuna gözde taht kıldı hayâl 509
bu süleymâna zî serîr gelür
ka'be-i hüsne sa'y ider 'âşık
ki mugaylân aiia harîr gelür
ger hayâlüiî nazîrdür yüzüne
nişe gözüme bî-nazîr gelür
buluram iziyile kandayise
zülfi miskini ki 'abîr gelür

1165

varlığum dahi yine dilberümün sâyesidür

öleyüm anufi içün k'anı bana sayasıdur
'ışkı taladı benüm varlığumı cana didüm
sabr kıl atlusı gelsün bu henüz yayasıdur
dürd ayağını tolu vir içelüm iy sâkî
dil anun serhoşıdur u yine ol ayasıdur
zülfüne şûriş ile sırrumı didüm bu gice
illâ aşüfte durur dünyâlara yayasıdur
kim ki ol rast yörimez reh-i 'uşşâkı yakîn
ben nühüfte diyimezem kamunufi mâyesidür

1166
bilüme müşg saçufiı şehâ kemerlenürem
niçe ki gamzen oh ura ciğerde ferlenürem
şikeste zülfüfie niçe ki tolaşa göfiülüm
'adûnun urıcağaz kalbine zaferlenürem
sözüm lebüfiden i dilber olur ise şîrîn
nola çün ağızufii afiicah şekerlenürem
 454

gönüli âyine kılup güneş yüzüne senün

kaçan ki karşu dutam elbete kamerlenürem
yolunda şükr ile sabra çü cân kuşandı kuşah
gehî feriştelenürem ü geh hacerlenürem
ne mâyedür ki bu edvarda nevası yoh 510
'ırâka varsa müberka' ben aiîa nerlenürem
nazarda gerçi ki yohdur vücûdumun kadri
bu yoh varı dahi öldür ki ben nazarlanuram
kılur beni ser-i zülfi esîr bir kıl ile
egerçi ben dâhi bu ortalıhda serlenürem
hüner lebüne müsellem ki ölü diri kılur
ben ana virmeg ile cânumı hünerlenürem

1167

dil nicesi söylesün dilde ne dil var durur

hâli gerek anlaya kimde ki dil var durur
. odun ile cân gerek ki olayidi hevâ
kendü yalunuz degül âb ile gil var durur
niçe ki var varhğum kılca visal ummazam
niçe visal ohsar ortada kıl var durur
kıldı kaşun eyledi bini hilâl iy begüm
görmeyeli anları gözüme yıl var durur
benliği gerek ala komaya bende nigâr
bende dimekden ahır neşene bil var durur
eyle yahışma yâra ki olasın cümle ol
görmek ü dimek gerek göz ile dil var durur
âyinede gördi hâl didi ki rûm ilidür
nirde ki fülfül ola hem ruh ü fil var durur

1168

kişi ki sevmeye sini i begüm cânı mı var

depelerlerse anı şer' ile di kanı mı var
küfr ü îmân dutalum zülfün ile yanagunı
anlara tapmayanun di bana îmânı mı var
merdümün ne işi var ki gire 'âşık gözine
gözde ma'şûkadan özge dahi inşânı mı var
 455

seni gören seni koyup kimi seve diyesin 511

dünyâda sençileyin âdemün imkânı mı var
'ışkdur cümleye geldi bize ger artuğ ise
nidelüm bu gelenün dirhem ü mîzâm mı var
su ki serv ayağına yüz yire urur neyiçün
kad-i servüfi gibi bârî iki rümmânı rm var
rahmetün yağmurun dembedem umaruz i şâh
kimsenüft sençileyin haznede 'ummanı mı var
tutsağ olmah yüzüne cânumadur her dü cihan
'anberîn silsile vü simde zindanı mı var
derdüfie düşene derman yine derdüfiden olur
derdüfie virsün özini dahi dermanı mı var

1169

zülfüfie tolaşanufi yolı dirâz ola gerek

piste-i la'lüfi ile zahmeti az ola gei-ek
her ki şeh nâzını câmyile eyleye kabul
kanda seyr ider ise afia hicaz ola gerek
'ışkı tonın gişi ki teng geye cân tenine
nirede yörir ise câme be-zâr ola gerek
serv-i âzâd gibi her ki koyup bâr ü berin
baş koya yâr yolına 'ömri dirâz ola gerek
cân özinden geçe bile velî ondan geçmez
ince yoldur bu hevâ yoh cevaz ola gerek
ger boğuzlarsa hezârân kez göfiüli şol nigâr
i'tirâz itmek çü olmaz ihtiraz ola gerek
nükteler ki nokta-i la'l-i lebüfi ile gider
sinüfi ile bizüm ortamuzda râz ola gerek
dil diler ki zülfüfi ile bir resen-bâzî kıla
kasdı ol ise bu ipde cân-güdâz ola gerek
fakruma olmış fakir ol u gınâdandur ganî
nâz iderse ol bize bizden niyaz ola gerek

1170
gözlerüfiden esrimişdür hamr ü hammâr epsem ol 512
raksa diler ki gele bu sakf ü dîvâr epsem ol
456

leblerinden nûş kılduh badeyi dilekçe biz

ele girdi hele şimdi dem-i 'attâr epsem ol
kılmagıl hergiz şikâyet yâr ile ağyardan
ne görürsen yârdur yoh durur ağyar epsem ol
dil mi diler ki dile iy dil dileğini dile
gamzeyi özüfi sımarla çâr u nâçâr epsem ol
şöyle ger şekker dilersefi 'âleme erzân ola
yüregümi kan dilersefi dinme zînhâr epsem ol
dil mizacı hârdur şekker anı oda salar
kılmagıl la'l-i lebi sözini tekrar epsem ol
bu güneh midür ki tohm-ı 'ışkı canda ekerem
ben olayım ortanuzda ol günehkâr epsem ol

1171

gözlerün atar canuma kıl yara

can senündür ne gerekse kıl yâra
dil dilersin yoh dimege dil mi var
yoh dirîğum dil dilersen dil yâra
sil bu gözüm yaşını silsiledür
ben delürdüm silsiledür sil yâra
dil piyâdedür rûhufi noktasına
filfilüfie döyimedi fil yâra
kılca eksük bulmadı sende göfiül
çoh tefahhus eyledi kıl kıl yâra

1172

bu hastaya lebüni çünki sen şifâ kıldun

ne lâzırn idi ki hecr ile bin cefâ kıldun
didüfi ağızuii ile ki yaşum hûn idem 513
yaşun uzun ki bu va'deye hoş vefâ kıldufi
hezâr hacle bin 'umre 'ömürüne yazıla
kaçan ki hâcî-i 'ışk ile bir safâ kıldufi
şol iki câdû gözi merdümi sini gözedür
ne lâzım idi ki zülfinde ihtifâ kıldufi
lebine düşdüfi ü kan saldun iy delü gönül
bu devr içinde bu noktaya iktifa kıldun
 457

1173

komadı hecrün yüregümde ramak

kiçi barmağun kılah ayı şak
hall-i yakut ile gözüm 'ışkufü
yazmağ içün saldı yüze zer varak
göz yüzini yüzi nûrıyle görür
ol hadîka nûrıdur nûr-i hadak
hak işitdi gördi sende göz külah
sende hod ne olısardur gayr-i hak
hüsni hattat olalı vardı gönül
ki bir iki harf ala her gün sebak
subh bu mektebde yanlış ohısa
her seher vâcib olur ana felak
hattına bağlandı göftülüm benüm
nişe zülfini kılur oldı kalak
subh-dem girdük gülistana meğer
ki hayadan kılmış idi gül 'arak
ağzı bili ol işaret bu sarih
fânî olmahlığa kıldılar yasak

1174

lebünde *îsî-i meryem dahi hayât iledür

cemâlüftüfi sadakâtmdan ay zekât iledür
hayâli gözüme kaçan ki giç gele tîzçek 514
göftülüm âhın eyerler ü afta at iledür
egerçi teng dil olursa ağzı olmaya 'ayb
çü hattı hindû saçından afta berât iledür
göfiülüm odlara yandı vü söyinmegi yoh
egerçi her gözüm üsdine bifi furât iledür
niçe ki şeş ciheti bağlar ise göftüle 'akl
ne fâ'ide gözi bîrûn-ı şeş cihât iledür

1175

ağzuft] aftmağa sanemâ çün mecal yoh

yohdur gümân ki kıl bilüne ittisal yo^h
458

al itdi yanağun ki yüregümi kan ide

bundan latîf 'âlem içinde hod al yoh
ağzun kan itdi yüreği bilün tenümi kıl
hüsnünde hîç hûba begüm kil ü kâl yoh
çün hatt-ı istivada durur hüsni güneşi
'ışkum ile cemâline anun zeval yoh
ağzundağı gümânuma hîç irmeye gümân
bilüfideki hayâlüme hergiz hayâl yoh
binümle bende sabit eger kılmayam firak
ikimüz ortasında nigârâ visal yoh
gamzesi müşg ile suvarur ohı demrenin
yürekdeki yaralara hîç indimâl yoh
'aklufi dimağı kurudur u dil dili yanar
'ayn-ı hayât çeşmeden özge zülâl yoh

1176

kim 'âşık ise geçsün ahır noldı özinden

iş toğru gerekdür ne kopısar bu uzından
gözümüze kan ırmağı eksük mi olısar
çün bağlamışuz bendini biz ash gözinden
yüzi suyı oldur gözümüfi k'ahıda ırmah 515
her dem döke yüzi suyını suyı yüzinden
'âşık deli gerek ki saça odi göfiülden
sözi belüre niçe ki söyleye sözinden
bişdi yüregüm od dahi olmazsa ne hacet
dilber harekâtı sekenâtiyle tuzmdan

1177

zülfinde neçün düşdi gönül çîne mi dirsin

ol çîne irişmeyene açına mı dirsin
'ankâsın âhır kâf ilinüfl saydma cehd it
bir dâne-i dama dahi sen çîne mi dirsin
şol y â n tapar kim ki taparsa kamu dînde
kimi büte tapar kimi haçına mı dirsin
ol cem' kılur mâlı ki her yafia tağıtmaz
hoca ola her kişi ki saçına mı dirsin
 459

leylîde taleb olmasa mecnûna gönülden

yol bulayidi gözleri köçine mi dirsin
dil zâhirîmise ağızı yohna anun
taşınayidi bâtını içine mi dirsin
göz yüreği kan eyledi vü oldı tolu kan
uğramaya insan dahi suçma mı dirsin
dil gözüne vardı vü am dutdı ohına
rahm ide hatâyî gözi çü çin e mi dirsin
kurbân diledi cânı kaşufi bayramum oldur
didüm ana bu nükteyi koçma mı dirsin

1178

kopmadı sençileyin âdem olalı begüm

ahmadı hîç gözde kan bu dem olalı begüm
kadduîia toğruyiken oldı perîşân göfiül
böyle sücûd itmedi bil ham olalı begüm
âh yahardı oda varlığumı dembedem 516
şükr ki sakin durur göz nem olalı begüm
dilber ile derhemem zülfiyile verhemem
olmasa verhem gerek d e r h e m olalı begüm
gîsûsına tolaşıp bâd-ı hevâya turur
yüzde hayâsıyile şebnem olalı begüm

1179

dil oynayalum yâr yohna cânı degül mi

ol dil ki canın oynamaya cânî degül "mi
ol güni ki diler idük elümüze girdi
yağmaya virelüm kamu dükkânı degül mi
zîre nişe kirmana apara dil-i 'âşık
zîreye dahi saymaya kirmanı degül mi
koç ile öküz ü devenün kanına girme
varlığı ki virdi sana kurbânı degül mi
bir mûrçeye ger nazar ider ise şol göz
gözine getürmeye süleymânı degül mi
la'l-i lebünün noktasını şerh ider isem
oda yalpalar defter ü dîvânı degül mi
460

zülfün karafiubgı içinde gezerem ben

zulmetde olur şerbet-i hayvani degül mi
zülfine tolaşıp yüzi şemsine irişdük
tecdîd kılalum yine imâm degül mi
la'l-i lebüne karşu dizin çöküp içelüm
yidi deniziyile bu 'ummanı degül mi
her lahza tecellîsiyile bir sanem-i bikr
niçe ki kız ise bize erzânî degül mi
ağyar ile olur niçe mey sâf ise dürdî
biz sâf idelüm 'aynuna a'yânı degül mi
fakr oldı sevâd u ana yoh kimse mezîdi
yek-reng idelüm bu kamu elvanı degül mi
tûbî diyelüm boyuria ki hoşlığı vardur 517
depretmeyelüm serv-i hırâmânı degül mi

1180

şekker lebünüfi nukli şehâ piste nedendür

şol iki hilâlün başı peyveste nedendür
serv kadünüfi fitnesi ber-hâste neyiçün
gözde saçı sevdaları binşeste nedendür
gamzeleri çevşen deler ü yüreği yarar
gözleri gehî esrük ü geh haste nedendür
zülfinde anun 'anber-i ter oldı tama'-hâm
yüzinde kızıl gül olalı deste nedendür
gönülleri miskin idüben bendine salar
gösderür iken özini işkeste nedendür
sevdâyile gîsûsı dili çün delü kıldı
bağlamağa şimdi anı dil-beste nedendür
şestinde anufi beste ne ki cânı varise
bî-cân ola damından anun ceste nedendür

1181
la'li meyiyle göîiül bî-haber olmış durur
zülfi hevâsıyile derbeder olmış durur
zülfi kad-ı servine çünki ayahdaş durur
serv-i hırâmân ile serbeser olmış durur
 461

var şu'ab-ı hüsnünün tüh velî cümlesi

la'l-i lebünde şehâ muhtasar olmış durur
gûşe-i çeşmem durur yâr hayâli yiri
hayli zemân konmadı zîra ter olmış durur
geldi bu 'uşşâka ki verziş-i 'ışk idelüm
tâ biline 'âleme her ki er olmış durur
münkesir olur saçun bâd-ı hevâdan şehâ
yil dahi bârî neçün harf-ı cer olmış durur
yağmacı gözlerinün vash dile gelimez 518
bî-haber ider dili bâ-haber olmış durur
ehne sundum güH öpdi vü virdi bana
pes cigerüme deva gül-şeker olmış durur
gözleri dil ilini aldı vü geçdi cana
rahm gerek gönüle reh-güzer olmış durur

1182
sen sanma ki ben dünyâda bes yârı severem
yârdan haberi var ise ağyarı severem
'ayyâr idi gönlüm ü gözüm gönüli yindi
var gözde yiri fitne-i 'ayyârı severem
kaddün göreli raksını terk eylemedi serv
vecd ehli çü oldı bu sebük-sârı severem
göz kanıyile yüzümi yuram a n u n içün
ki yâr hayâli yolım arı severem
çün ben leb-i la'liyile îmândan uram dem
nişe ser-i gîsû-yı siyeh-kârı severem
gözüni imâm idiniben kaşuna karşu
mihraba sücûd itdüm ü zünnârı severem
sevdâyisiyem gîsûlarunun u müferrah
matlûb durur la'l-i şeker-bârı severem

1183
cânum isen noldı çün cân-ı cihansın begüm
bu dil-i viranede genc-i nihânsın begüm
serv-i hırâmân mıdur gözüme karşu geçen
'ömr misin iy sanem ki güzerânsın begüm
bend ise yılduzum dutmagıl anı 'aceb
mâh ile iy şems sen çün be-kırânsm begüm
462

dirliği sensüz şehâ ehl-i hevâ dilemez

cânı aparduh safİa çün nigerânsın begüm
baş nola ki dil dahi baş durur cümlesi 519
ayağun içün zîrâ baş serânsın begüm
ben özümi terk idüp 'ışk ile bir olmışam
mürvete sığar mı ki bâd-ı girânsın begüm
'ışk baharını sen kılmagıl âhır be-bâd
gerçi ki 'ışk ehline bâd-ı hazansın begüm

1184

gönül varın oda urdı ta'âlallâh ta'âlallâh

kaşun peyveste yay kurdı ta'âlallâh te'âlallâh
fena oldı bu hûnîn dil ki kandur varlığı anun
ki la'lî dürcini gördi ta'âlallâh ta'âlallâh
gerek ki sala odına özini 'anber-âsâ ol
ki 'ûdı oduna urdı ta'âlallâh ta'âlallâh
lebüne hod fenadan özge yol yohdur 'aceb budur
ki dil bu yola yol sordı ta'âlallâh ta'âlallâh
giriftarı degül midür ne ki var ise varlıhda
saçıyla bir tuzah kurdı ta'âlallâh ta'âlallâh
cihâna sacdı bir tohmı ki oldur mâye-i gavğâ
çü derci harca olurdı ta'âlallâh ta'âlallâh
buyurduğı ohsardur baş açup isdemek gerek
olacağını buyurdı ta'âlallâh ta'âlallâh

1185

göziyile göftülümün sakâmetin mi diyem

ya kâmetiyile cânun kıyametin mi diyem
kolunda mûsî-i 'imrân mu'cizesini mi
lebünde 'îsî-i meryem kerametin mi diyem
gözün sakâmetini mi humardan diyeyüm
ya inhiraf ile kaşun selâmetin mi diyem
cemâ'atuü yoluna cânm oynaduğın mı
ya koşa kaşufia gözün imametin mi diyem
tapuna irmeyiben dönicek yine tapuna 520
'udûl-i çevri rakîbün melâmetin mi diyem
 463

1186
yüregüm kanlu göziyçün kana gelmez nideyüm
zülfi kâfirdür anun îmâna gelmez nideyüm
cana geldi gönülüm tâ irişe leblerine
teng-dil oldı ağızı cana gelmez nideyüm
hindû çerisini hüsnün yaşamış yidi bölük
*akl ile cân u gönül çün sana gelmez nideyüm
bilde göfiülüme kaşda cânuma yohdur eser
çün alarufi haberi bu hana gelmez nideyüm
yüreği kan idiben gözüni ohır gönülüm
bu ne türlü çîn olur ki kana gelmez nideyüm

1187

neşene yârdan özge gözüme gelmez

yil dahi bu hevâda tozuma gelmez
kana girem diyü hayâli gelimez
kana ol dem girür ki gözüme gelmez
dilerem gönüli saçından ayıram
delü zencîri oldı sözüme gelmez
rengi yanağumufi göreli yafiağın
çoh zemândur kaçar u yüzüme gelmez
dür döker gözlerüm nigârâ dişünçün
bu kadar 'aybı var ki düzüme gelmez
mestlikdür kılan kamu işi k'ansuz
bir dikük tah dahi özüme gelmez
girü kalanın anla cehd ü cidd ile
k'ol me'ânî benüm rumuzuma gelmez

1188

ne hastadur gözi ki cânuma mu'âlic olur 521

oha dutar anı ki ol hevâda hâriç olur
gice firişteleri sanasm bu gîsûlan
kimisi dâric olur u kimisi 'âric olur
tarîk-i silsileden göz gereg idi ki göre
ki hüsnüne gicelerince bin me'âric olur
464

yüzine lutfı delîl olmayınca dil varımaz

egerçi saç sağışınca ana menâhic olur
nigâr eline yiridür kılur isem buse
ki mâliş ider eger gîsûdan havâric olur
gözüm şaçun gibi kan yaş müselsel ide gerek
k'ahıtmayan geyigün göbeği nevâfic olur
gönül ki düşdi saçuna dahi kaçan çıhısar
medâhil anlamayana niçe mehâric olur

1189

gösderür isefi şâhâ aç indi bafia sîne

gamzefi ohma tutam atgıl sınamasına
behrâm eger göre kaşufi yasını şâhâ
hergiz atımaya oh elde yayı yasına
gözlerüfi ahmcısı dilde komadı takat
anı göriben âhır merdüm bum basma
dün gice hayâlinüfi izini basa vardum
gîsûsı kohusiyle yol buldum obasına
hâşâ ki ola göfilüm zülfüfi ile şûrîde
ma'şûk ile 'âşıkufi kıl girmez arasına
irmçyeli la'linden göfilüme müferrih hîç
merhem yazımaz oldı dildeki yarasına
gözleri oha dutup aldı dili zülfinden
hîç kişi inanmasun çerisi karasına

1190

iy niçe miskîn göfiül olmış saçufidan hâksâr 522

viy niçe sevdâyî canlar k'andan olmış bî-karâr
ihtiyârum çünki yoh şol ihtiyara irmeğe
ihtiyar oldur ki kılam bunda terk-i ihtiyar
tarumar olduğumı dutma 'aceb şol gîsûdan
her bölügi bir çeridür anufi u her t â n mâr
kanlu yaşı *ışk eri nicesi gizleyi bile
bahıcah pes bellüdür gözde ki yüzinden ahar
'ışk eri bu hakiye irdi suyın kıldı hevâ
bu hevâ odma yandı vü duhan oldı buhar
 465

'ardan gel *ârî ol u nâmı nâmî kılmagıl

ehl-i dil katında olur nâm ile nâmûs 'âr
gizlemegil hâlüfii şâhâ ki ol hem dânedür
dîn-i islâmufi içinde câyiz olmaz ihtikâr
leblerün bini fena kılmağa va'd itmiş idi
zülf ile işüm uzandı hadden aşdı intizâr
şol bilünden ki yarar incehg ile yüz kılı
dutayım ki mû-şikâfam nicesi bulam kenar

1191

niçe niçe ser-i zülfüfide pîç ü tâb olısar

yürek toluça şerâb u ciğer kebâb ohsar
göiiüle gâh cemâlüfi gelür ü gâh hayâl
dü pâdişâh ile bu il dahi ^arâb olısar
gözüm yaşı ki suyidi lebüfile döndi kana
'acebleme yüregüm kanını ki âb olısar
susamışuz leb ile yâdına tolu içelüm
şerâb dahi gözümüze çün serâb olısar
devâ-yı dil çü lebinden soram tarîk-i 'akl
budur ki söylemez ise dahi cevâb olısar
hezâr defter ü dîvâna sığmaya 'ışkum
sanur mısın ki anufi şerhi bir kitâb ohsar
nikâb dutma nigârâ ki gözlerüm yüzüfie 523
ba^amaduğı daihı yine hem nikâb ohsar

1192

tâk-ı ebruda oturmış türk-i tîr-endâzı gör

fitneyi göğe yitürmiş turra-i serbâzı gör
'aklı yohndan azan toğru yola hem ol düşer
cehd' kıl 'aklun var ise sen bu yoldan azı gör'
gözlerüft gammaz ohban hâlümi yâra çahar
dilberüm 'âdil degüldür hoş görür gammazı gör
sîne-perdâz olmağ içün ya^dı varlığın oda
bu kafesde bir nazar kıl cân-ı âteş-bâzı gör
yüzi hâd yandurdı bini şeşdi sîne bendini
sinemeg içün beni mi işbu sîne-bâzı gör
Kadı B. - F. : 30
466

1193

güldür yüzün nigârâ lebün höd şeker durur

sevdayı gönülüme eker gül-şeker durur
sözi mutavvel eyleyimezem saçun ile
ağzufida nem ki var ise höd muhtasar durur
merdümligi gözüfiden umaram nigârâ ben
ben kul olam gözüfie ki sâhib-nazar durur
'ışkumı sûretüfie göfiülüfide eyle nakş
k'afia zeval yoh zîra nakş-ı hacer durur
bini özinden ayru göriben cefâ kılur
ol bî-nazîri gör ki ne mühmel nazar durur

1194

göfiülüm gîsûlarufi bağına dîvâne gider

görmedin kılca cefâ noldı ki dîvâna gider
cânı hoş şahla saçufidan ki gelür 'ânzufia
kâfiristânı koyup sıdk ile îmâna gider
bağladufi göfiüli saldufi bu zenahdân çâhma 524
gör ki zindana şehâ nicesi rindâne gider
leblerine gözi cân getürür ü bende göfiül
işbu meyhanede her dem bu harîfâne gider
cân ile *akl ü göfiül varlığı cânâna fidâ
neyi ki isder ise 'ışk ile cânâna gider
gözüfiüfi zaviyesinde göreli merdümi dil
hasta olduhça hem ol gûşeye mihmâna gider
subh-dem hasta gider idi gîsûsına didüm
gör bu dermânde ki ne derd ile dermana gider
dün hilâli kaşufii göri didi şîr-i felek
ayağı tozıyile koç gibi kurbâna gider
bu senâyile senâyî çü sen ayı görimez
ger sözi fârisîdür söz hele selmâna gider.

1195
ne cansın sen begüm bu cân içinde
ki tevhîd oldufi uş îmân içinde
ne dermansın ki derdüfi zehr-i katil
 467

ne nûşîn derdsin derman içinde

bu 'akl cevheri dil-teng düşdi
çü gördi lü'lü'yi mercan içinde
saçufi çevgân zenahdânufi durur gûy
sen apardun topı meydân içinde
gözümün aydını şâhâ yüzüfidür
ki nûr-ı 'aynsın inşân içinde
ne sorışmah durur şol leblerüfide
eger buldum şeker ben kân içinde
iki kardaş ola mı leblerüfi tek
ki leb-ber-leb dururlar kan içinde
sözüm göğe yite ger kaddüfii ben
ögersem nazm ile evzân içinde
ne zâHm câdûlar şol hûnî gözler 525
ki gözler cânı bu mîzân içinde
tapuftdan mümteni' olmah ne vâcib
çü yoh sinüfi gibi imkân içinde
yüzün mâhiyyetin sabit ideydük
çü yoh 'aynüfi gibi a'yân içinde

1196

mevc urur göfilüm denizi yine hayrândur neden

gözlerüm çün ebr-i nîsân oldı rîzândur neden
gözlerüm kanlar döker ü leblerüfi kan somurur
kaşlarufi peyveste ya'nî toğru mîzândur neden
raks ider şa'run senüfi her yile ber-bâd-ı hevâ
feth-i bâb-ı şi'rdür bu nazm-ı evzândur neden
dil saçufila ağuzufidandur perîşân oldı teng
hücre-i gamdur gönülüm beyt-i ahzândur neden
cân bilüfide ki girândur yoh durur afia mahal
ağızufida niçe ki teng ise erzândur neden
befiizüm oldı saru 'ışkufi hazanında begüm
bu hevâyile vücûdum cümle lerzândur neden
gözlerüm ceyhûn-i hûn olub aharlar her yüze
bu yürek bir çeynem it ortada sûzândur neden
468

1197

sâkî sabaha dcgin ele sun ayakı sen

saygıl ganîmete bu nefes 'ömr-i bakî sen
gözlerünüfi meyiyile esrit bu cânumı
kıl tatlu la'l-i leblerüfi ile mezâkı sen .
peyveste göz durur sanemâ kaşda gözlerüfi
hâh kaçan kodufi i begüm işbu tâkı sen
bedr-i cemâlüfiüfi sanemâ yoh muhâkı hîç
befizer muhâka ki gemişürsin muhâkı sen
zülfüfii ko ki bâd-ı hevâyile oynasun 526
berkit nigârâ bizüm ile ittifakı sen
göfilüme bin ki hüsnüfii göklere irüre
câyiz midür begenmeyesin bu burâkı sen
ol binden ayrılursa cânum tenden ayrılur
dutma sebük yüregüme işbu firakı sen

1198
niçe bir 'ışkı odı bini yahar
niçe sevdâ-yı zülfi başa kahar
cânı lutf ile höd lebi aparur
gözleri kaşda göz durur ki bahar
göze ağzufi hayâli geleliden
la'l ile lü'lü* ırmah oldı ahar
perde kıldum kanı saru befiize
bu dahi bedter oldı 'ışkı çahar
yüregüm göyner oda ağızuftı
ur ağızuma gör ki niçe kollar

1199
şâhâ lebüfie olmış bu cân ile ten teşne
ol teşne kanuma vü ol teşneye ben teşne
her nesne ki bende var ser cümlesi sendedür
bilsem ki nedür ol ki afia olasen teşne
iy kanuma susamış kızardımaz 'ışkı
kan safia susamışdur iy bu kana sen teşne
merdâne direm bir söz merdâna bu 'ışkumdan
 469

ben kuhyam ol câmun k'ana ner ü zen teşne

la'lüne nigârînâ ben teşne yalunuz mı
teşne degül irmeyen hem yine iren teşne

1200

'arz itme bana dünyâ metâ'ım yoh tanum 527

urdum saçuîi ile 'ışk semâ'ım yoh taöum
cân eyle düşdi hüsnine şol bedr yüzünün
güneşden idinürse kınâ'ım yoh tanum
ben sini severem dahi nesneni sevmezem
la'lün sekerden açsa fukâ'ım yoh tanum
zülfün bini biline çeker leblerüfi komaz
bâ-în-heme çeker bu nizâ'mı yoh tanum

1201

sen ganîsin 'âşıkufi dervîş mi

bî-dil ü sevdâyî vü dil-rîş mi
da'vî-i îmân idersin iy göfiül
sevdügüfi ma'şûka kâfir-kîş mi
lasını illâ sanur göfilüm benüm
lâ lebinden cânumuza niş mi
yalguzekdür yâr ü hîşi yoh anufi
bizi dahi isder ol bî-hîş mi
'ışk elinden dâd diler bu göfiül
bize gerek özgelere mîş mi

1202
kimdür ol ki ayağufida ser komaz
gözden incü vü yüzinden zer komaz
şöyle ki gamzefie ben yürek kodum
dünyâda hîç kimsene mermer komaz
'ışkı ol yârufi hakufi bünyâdıdur
kendi bünyâdmı ol ebter komaz
ben kızartmah dilemezem bu sın
illâ nidem bâde-i ahmer komaz
derdün ile zehr içerem dün ü gün
470

ölmeğe la*l-i leb-i şekker komaz

'ışkı ne büt kodı ne höd büt-tirâş 528
büt-şiken çün irdi hîç âzer komaz
her dem ölüp dirilürsin aç gözün
bir nefes höd sini hîç mahşer komaz
'ışkı keşşaf oldı sevmüz örtülü
kimsenün bilinde ol meyzer komaz
'ışk odma varlığundan kes ümîd
kopıcah kimsede huşk ü ter komaz

1203
iy kemâlin isdeyen noksan degül midür sâfiâ
kâmunı düdükleri ihsan degül midür sana
gelmeyen îmâna hâhni sana didükleri
er isen insafa gel îmân degül midür sana
rûhı ki 'ulvî durur bırahmagıl bir çâha sen
sende mürvet yoh mıdur mihmân degül midür safla
hâkîyi 'arşı düzersin dahi nâzlanur mısın
böyle bâzâr iy delü erzân degül midür safla
dek harîm-i ka'be-i ikbâle irürgil beni
virdügün varlıh şehâ kurbân degül midür safia

1204
yüz cemâli zülfinüfi vardur ki şemsüfi kıh yoh
şekkerüfi sözüfi ile höd hîç kâl ü kîli yoh
servde cân kanı ki hemser kaddüfi ile
la'lüfi ile pistenüfi höd ağzı vardur dili yoh
gözüfiüfi ta'lîli içde taşda zâhirdür şehâ
nergisüfi ol 'illeti var ise höd ta'lîli yoh
vesmden güneş cemâlinde su'al itdüm didi
mısr-ı hüsnümi görenler dimesün ki nîli yoh
dehr nat'ında cemâlüfi yek-süvâre şâhdur
hûblara ruh ber-zemîndür esbi gitmiş fîli yoh

1206

düşdi göfiül ince bilüfie ya kıla bârî 529

fi'l-cümle ne sevda kıla ya ne kıla bârî
 471

bâd-ı seheri naki kılur müşg kohusın

urma anı verhem ne koyuna kıla bârî
*ûd olur ise odına cânum zihî demdür
hîç olmasa yâr nıicmerine yakıla bârî
sâkî etegüfi çerme yifiüfi ile ayah dut
sâ'id ele ger girmez ise sâk ile bârî
dünyâyile bilmez ki nesin bifi dem urursın
çünki dem urursın şeh-i müştak ile bârî
pervane gibi yanmağıdur câr u cübbesi
her ne ki kıla dil yine yana kıla bârî
ol hûn-ı ciğerden kanısar evvel ü âhır
kanmağ içün ol cehdini kana kıla bârî

1206

lebüfiden buse apardum nigârînâ ne kan oldı

ki cana câdû gözüfiden bu fitne nâgehân oldı
koruh tek şemsi odma eger yanmaz olur isefi
halâvet bulmayısarsın hezârân imtihan oldı
göfiülüm tengdür dirsem düşer la'lüfie bir nükte
tenüm kıldur diyeyüm çünki sözüm der-miyân oldı
cânum ireli sen cana sanasm cana irdi ten
tenüm dahi bu vuslatdan yakîn bildüm ki cân oldı
göfiüli leblerüfi aldı dutarsam yoh mıdur hakkum
ki ol ser-geşte hayrana zemândur ki zaman oldı
'acâyib gamzesi vardur ki uralı ciğerde oh
kadüm oh gibi toğruyken kaşı gibi keman oldı
canın cânâna terk iden birini bifie degşürdi
canını kim ki tardındı yine afia ziyan oldl
hevâ açdı hevâ sırrın gice gitdi vü subh oldı 530
dahi şekküfi mi var sinüfi bu sır çünki 'ayan oldı

1207
firâkufi odıyıla ben nefîr ayidur isem
cihan yiğidi kamusı karır ayidur isem
bu fülfülî befiüfiüfi dildegi hararetini
iki cihâh u felekler erir ayidur isem
472

nigâr zülfi başını ki meşrebi birdür

vücûd-ı her dü cihan ola bir ayidur isem
gönül oğrılığa vardı nigâr 'arızına
saçında ola müebbed esir ayidur isem
gönül ki düşdi işigünde toprağa şâhâ
kılalar anı kan ile hamîr ayidur isem
içümde yandı od u başda bişdi yüz sevda
ola mı 'ayb adunı nâ-güzîr ayidur isem
tenüm ney oldı hevâ toldı anda ğâyetde
nola sıfatunı ben bâm ü zîr ayidur isem

1208
gamzen nişe bu 'âşıka bir tîri esirger
zülfün neyiçün delüye zencîri esirger
yahdı beni odına işüm olmadı altun
'ışkı nişe bu bakıra iksiri esirger
meşşâta saçın gizledi yüzi yöresinden
ol fitne meğer leşker-i keşmîri esirger
ben kendü vücûdumı fidâ kılmışam ana
turfe bu durur bana ki şemşîri esirger
öldürmeg ü diriltmek anufi eline kaldı
ta'cîle kadem basmaz u te'hîri esirger
be kul olayım lutfina ol dilberümün ki
mahbûbı durur hâlis ü tezviri esirger

1209

atma yüreğe gamzefi olhım kan degül midür 531

her dem bu kasdın eyledügün cân degül midür
bir cür'a la'l-i leblerün ile sunar isefi
miskîn kanı kurımışa ihsan degül midür
haşre nicesi münkir ola cüz ki bî-haber
kaddi kıyamet ü kaşı mîzân degül midür
ne fitnedür ki gözleri kılur bu devrde
kaşları hâcib ü yüzi sultân degül midür
aşüfte ola gîsûsı küfriyile göiiül
güneş cemâli aydını îmân degül midür
didüm gözüme altum döşe vü la'li saç
 473

yârufi hayâli gûşede mihmân degül midür

"îd ayı toğdı gözüfte uyduh nemâz içün
bu kîş içinde koç dahi kurbân degül midür
hattufta ki çü mûrçedür gülde iy nigâr
cân ger virürse zîre be-kirmân degül midür
lây.k degül ise sanemüft 'ışkına nola
ben katreyem mahabbeti 'umman degül midür

1310
sakiyi yine bize bir toluca bâde gerek
bu deme irmeyiben baş vireler bâda gerek
kim ki dil-şâdı severse kıla şat gözi yaşın
irüre yaşlan ayağını bağdâda gerek
pâzişâhı sevenüft sabrı gerek ki çoh ola
hoş tahammül kıla ol dâd ile bîdâda gerek
bili bağlu yüzi bürka'da vü saçı pür bend
yaluftuz serv-kadini sayam âzâde gerek
şeh kulıyam anı kim ki gereg ise bilür
beni kul eylemeğe bir şeh ü şeh-zâde gerek

1211
bîmâr ise gözüft göftülüm haste degül mi 532
her bir ham-ı zülfüne bu cân beste degül mı
gül yüzüfie vü sünbül-i zülfüfie benefşe
hüsnünde ol ikisi dahi deste degül mi
başm göğe yitürdi kad ü zülf ayağ öpdi
ber-beste biri birisi ber-reste degül mi
mağzın çıharam pistefiüfi eger ura fmduk
la'lîn ağızufiun adı şeh-piste degül mi
her gamze ki atar câdû gözi yüregüme
bir câm durur ki duta bu meste degül mi

1212
bilimez bini ki dilber neyile yaha oda
ney ü defden meded ister ney ile yaha oda
mey-perestem lebini göreli hem kendü bilür
474

tolu ayah biribir ki mey ile yaha oda

teni gözleri kılur mürde bu uzun gicede
ki humarın yazıban tâ hay ile yaha oda
mest-i meyhâneyüz ü kanı bize ol devlet
ki mey ü meyhor ü meyhâneyile yaha oda
biz delüyüz bize ol gişi kıla bile deva
ki bu delüyi devâ-hâneyile yaha oda

1313
niçe gözümden döker kanı dilem bilmezem
dökdügi gözüm nedür kanı dilem bilmezem
dil kılan işbu dili cân idi âhır şehâ
şimdi niye yitürür câm dilem bilmezem
kalb diler ki ola döymeye yâr odma
hîç mi diler kıla k'anı dilem bilmezem
göze komaz ki gele yüz kan ile bir hayâl 533
göz kanına mı girür câm dilem bilmezem
nakş idimez nakşını safhası üsdinde hîç
gözleri mesti midür mânî dilem bilmezem

1214
hak çün irürür dilberi kemâle gerekdür
bir bâd-ı hevâ gönüli kim ala gerekdür
servüfi tahdur kaddi nola kondıyise dil
her bülbül-i şeydâ kona bir tala gerekdür
şol dâm ile dâne ne kuşa lâyık ohsar
cân ile dil ol gîsûyile hâle gerekdür
öz sırnm yârında gişi ki gözi görmez
tapmağ içün afia ser-i gûsâle gerekdür
cân nola ki hüsnüfie behâ ola nigârâ
yüz cân ile dil ortada dellâle gerekdür

1215
kim didi ki gözüfi şeh-i bâdâm degüldür
kara gîsûlarufi ağı bâ-dâm degüldür
zülfüfie tolaşduh dahi aynimağumuz yoh
 475

her halkayı dutmah şeh-i sevdam degüldür

uzun giceler anca göilül yandı saçunçün
'anber tama'ı gönülüme hâm degüldür
gündüz nola ger esrüg ise şol câdû gözler
divşür saçunı ki görelüm şâm degüldür
göılülüme kim delü dir ü kimisi esrük
lebleri kılur yüz kan u bed-nâm degüldür
ben hâsıduğum bilürem andan ki cefâsı
'âşıklara hîç bencileyin 'âm degüldür
yâr isder ise yarasına katlana gişi
âzâr ile bâzâr ide ilzam degüldür

1216

terk itmeğe yolunda begüm cana kalmadum 534

dîni saçufia oynadum îmâna kalmadum
maksûd-ı âferîniş özüfidür hemîn ü bes
eglenimedüm ıssısına yana kalmadum
kevneyn himmetümüfi ileyinde çöpçe yoh
kevneyne kim nazar kıla imkâna kalmadum
tâ kim bu 'ışk derdini ben vird itmişem
lâ-havle eglenimedüm ü cana kalmadum
bu hâk-i cismi 'ışkufiufi odında yahduğum
budur ki ya'nî kevn ile ben kâna kalmadum
çerhufi cihanda göribenün bı-vefâhğm
'ışk odına yahub anı fücâne kalmadum
düşdüm bu künce gencini kârûnufi afimadum
dîv ü perî ne ola süleymâna kalmadum

1217

dile dil gerek ki diye dilümüfi ne dih vardur

saçufiufi bilüfie karşu sanemâ ne kılı vardur
göfiülümde 'ışkufi odı kavî sahlamış sanasın
ki oda yahar göfiüli sanasın fetih vardur
dil eger yoğ ise dili senüfi ile olmasun hîç
niçe k'anı yoh dir isem yine bahsa dili vardur
ne gam afia ger ölürsem yolına ki bencileyin
476

gözi gamzesiyle her dem iki bin katili vardur

cânı ger sebil idersem yohna yolı var anufi
ki kamu dil ile cânufi aüa bir sebîh vardur

1218

'ışkufi vilâyetine niçe ki sefer düşer

dîvâne başuma heves-i terk-i ser düşer
zülfüfi katında kısa durur 'ömr kıssası 535
ağzufi katında cân ile dil muhtasar düşer
ayağufiufi tozıyile zülfüfi durur şehâ
ki 'ışkufia yananlara tâc ü kemer düşer
göz gûşesine çünki hayâlüfi kadem basa
yürek kebabı 'ışk erine mâ-hazar düşer
göfiül ivinde gözi 'imaret komadı hîç
ma'mûr kaçan ola şol iv ki tatar düşer

1219
şol la'l-i leb ki söze gelicek şeker döker
sorsam ne 'ayb ola ki neden bu hüner döker
kan döker ise la'l-i lebi afiadur fidâ
şîrîn söz ile gör ki ne dürr ü güher döker
lâyık degül ki sohbetine şem' ola güneş
ol nûr-ı revnakı nola k'anı kamer döker
ma'şûka bî-niyâz durur muşdıhh bize
in'âmm ehl-i 'ışkına zîr ü zeber döker
gözüm adufia altuna nakş itdi sikkesin
şimdi hayâlüfi ayağına uşda zer döker

1220
sen pâydâr ol ki bu 'âlem gelür gider
'ışkufi ınimasun ki bu âdem gelür gider
sen sanma ki devamı ola bu vücûdufiufi
zîra vücûd zâtufia dem dem gelür gider
bu dünyâ varhğını şufia befizedür göfiül
ki subhgâh vaktine şebnem gelür gider
 477

her bir nefesde cân gelür ü yine hem çıhar

dem dem gözümden işbu yola dem gelür gider
hîç kimsenün bu dünyâda yohdur selâmeti
illâ hayâl-i yâr müsellem gelür gider

1221
şehâ bilüne bağlandum ki kıldan dahi nârindür 536
lebüfi katında şckkerden sözüm ğâyetde şîrîndür
sanevber kaddüfii gördi sanevber şekl göfiülüm
anufiçün her demüm her dem bu evsâfufida nârîndüı
hayâlüfi gözüme gelse visale sayaram am
gözüm tâ'bîri öğrendi sanasın ibn-i şîrîndür
miyânufi kılmıyam ben ki miyâmndan haberdâram
saçufi kılı degülem ki miyânufidan kenârîndür
gözi gamzeleri yırmaz gözümi yüzi gülinden
ki merdümden işitmişüz, ki güller cümle hârîndür

1222
varligufi varlıl^ degüldür sâyedür
bir bir ahvâlüfi diyeyüm saya dur
her zemân yoh sanuları özüne
var sanuban sad hezârân vâyedür
varlığufii kılma yoh yohlıhda sen
ki iki 'âlemde safia sermâyedür
özüfii bil andan özüfi özini
zîra bilmek dahi paye pâyedür
'ışk odın dilden giderme iy habîb
'âşıka sûz-i ciğer pîrâyedür

1223
sen de bir seyr eylegil zîrâ ki kûh-ı kâfsm
var bize harf eylemegil 'ayn u şîn ü kâfsın
dürdî-i derdüfii toldur sun bize sâkî tolu
bize yiter bu kadar dahi ki *ayn-ı safsın
sende iy dilber görimez gözlerümüz gayriyet
iy nigârîn kanı ol mevsûf eger evsâfsın
478

cevherisin la'lün ile kalbe 'arifsin katı 537

bil ile nâzüklik içre şöhre mû şikâfsm
iy gönül ger 'âşık isen yan yohna dilberün
küllî kül olgıl ki cüz* cüz* olursan lâfsın

1324

bir dil kanı ki yana odma bu nigârun

bir mey kanı ki ola deva işbu humârun
'ahd itdün idi zülfün ile bâd-ı hevâya
düşdi göiîülüm zülfüne sor kanı karârûn
ben bilün ile ortaya düşdüm ü kıl oldum
iy bili kıl âhır bana di kanı kenârun
ferşîyem ayağufida çi ger 'arşiyidüm ben
terk eylemişem sinüft içün dâr u diyâruft

1225

nigârâ 'ışkufta karşu ne cânı var göfiülüfi

sanur mısın ki ol odda mekânı var göfiülün
hezâr göfiüli bir demde 'ışkufi oda yahar
meğer ki la'l-i lebüfiüzde kânı var göfiülüfi
hezâr cân ser-i zülfüfide hâksâr olmış
ol ortada ne sanursm ne sam var göfiülüfi
lebi girürse elüme duüsaram anı ben
ki girme hûn-ı dile zîra kam var gönülün
lıayâli göfilüme binmiş getürdi gözlerüme
kul olayım bu deme ki yamanı var göfiülün
ne cân ü ne dil ü ne 'akl ü ne ten ü varh]^
ki câm virmege gelse cihanı var- göfiülüfi
göfiül ne şart kılursa am kabûl eyle
ki kulhğufida senüfi yüz zamanı var göfiülüfi

1226
sen bini ki benden aparursın ne kılursın 538
'ışkufii ki benden koparursm ne kılursın
varhh komadufi bende kamusmı apardufi
bu 'ışk ivini ki süpürürsin ne kılursın
 479

toymadı meğer mest gözün dil kanma ki

her kılda süciden küp urursın ne kılursın
gözümde hayâlün gibi oturmışam uş ben
iy kaddi ki ber-pây turursın ne kılursın
ben ki bilünün kıhnı kılca görimezem
kıl olmışam uş sen ki görürsin ne kılursın

1227

bu hüsn ü cemâl ü bu melâhat niredendür

bu zevk u kemâl ü bu letafet niredendür
bunca şer ü şûrı vü perişanı gönülde
ki kıldı hevâ bâdı hikâyet niredendür
gönlüm kapusını kahıban peyk-i sabahı
şol sözi ki eyledi rivayet niredendür
kur'ândağı âyetleri dirsin ki anundur
her gûşede yitmiş niçe âyet niredendür
dirilik ile bilmek ü işitmek ü görmek
iy hâk sana kıldı sirayet niredendür
her lahza fenasını fena ider ü varlıh
didüm safia irer bu himâyet niredendür
ger levha kalem carî degülmise nigârâ
göfiülde bu hatt u bu kinâyet niredendür

1228

bâga kıyamet kopar bu serv-kadinden

lerze düşer tûbiye dahi hasedinden
ehl-i dilün göfiülin tapufidan ayırma
yohsa gerek ayrıla cânı cesedinden
şems yüzüfi burcı şîr-i dil göfiülidür 539
şemsi ayırma nigârâ bu esedinden
iy ehadiyyü'l-cemâl evhad-ı hşkam
cehd id ü ayırma evhadı ebadından
nîk ü bedin görmişüz bu vasi ile hecrüfi
la*l ayağufi sun u geç bu nîk ü bedinden
kirpüginüfi neşteri kan ala ciğerden
şol ki kan alına yağlığ ile hadinden
480

zülfi kad-i serviyile kıldı tetâvül

yüzi depildi yire çü çıhdı hadinden

1229

ne güneşsin i dilber simâk ile semekden

ki toğımadı bir ay sinüfi gibi felekden
ne insansın i cânum gözi insanî yüzi
ki gelmedi senün tek perîyile melekden
deve galbıra geçer nigârufi gîsûsında
geçe mi delü göfiül 'aceb şa'r elekden
dilegüfi buyise ki dilek olmaya dilde
mutı'üz bu dileğe geçerüz bu dilekden
göfiül kuşı ucmdan gözi bini yaralar
ki kuşa tohınan oh ola yine yelekden
ayağı tolu sungıl bafia sâkî elüfiden
ki görem yed-i beyzâ bu cânumda bilekden
senün hüsnüne 'ışkum dil ü cân aparurdı
saçufi bilde taladı ne ki vardı belekden

1230

göfiül ne kuş ola saçufia ilmeye begüm

şeh-dâne befilerüfii meğer bilmeye begüm
laçin gözüfi ki niçe baharsa dili siler
lâyık ımdur ki kanlu gözi silmeye begüm
dilde niçe ki artuğ ola *ışk odı közi 540
gözlerümüfi yaşı közi eksilmeye begüm
sâ'il durur gözüm yaşı la'J-i lebüfi içün
hîçe bu sâ'ilüfi yaşı sayılmaya begüm
ol ayağ içdi dil sanemâ la'l câm ile
ki 'ömri niçe var ise ayılmaya begüm
'ahd itdi ayruhğ ile bu delü göfiülüm
ki niçe ömri var ise ayrılmaya begüm
dâr itdi servini vü kemend itdi zülfini
mansûr ne kılayidi k'asılmaya begüln
 481

1331
lebün hayâta irişdürmedük cemâd komaz
cihan ile bilişür ortahhda yad komaz
sun imdi câm-ı cemi toptolu sen elümüze
ki serhoş eylemedük hüsrev ü kubâd komaz
bu hâkî gusl idüben göz yaşına gendüzümi
salaram odufia ki başda dahi bâd komaz
kaşufi ile gözüfi ü zülfüfiüfi esîri olam
ki senden özgeye dilrilür i'tikâd komaz
kaşufi çü eğriliğe bitdi *ışk ehliyile
gözüfile merdüm arasında ittihâd komaz
cemâli şöyle kılur gendüzine müstağrak
vücûdumı ki afia dünyâda bir ad komaz
fena durur bu cihan virme afia gendüzüfii
ki ol gişi kucağında begüm murâd komaz

1232
ne lâtîf derdi vardur ki beni devaya yilter
yüzi suyı ol hâküfi ki beni hevâya yilter
gözüm ile kulağumdan neleri görüp işitdüm
ikisi dahi göftüli yine mâsivâya yilter
göftüli ayah tozmda salar odına nigârîn 541
meğer ol durur deva ki anı kîmyâya yilter
şeh-i silsile saçufi ger bafia gösderür kemendi
kaşufia gözüfie kulam ki oh ile yaya yilter
gözüfiüfi bir o^ı yigdür göfiülüme nakd andan
ki kaşufi yüzüftle nisye bir iki üç aya yilter
göfiülüm kuşı ki serçe afta göredür çü *ankâ
nişe düşmeye lebüfte ki anı hümâya yilter
kaşufia di kirpük ohın bu yüreğe bunca atma
ki sini bu iki esrük hemeşe hatâya yilter

1233

ne sayru cân ola ki la'l-i lebi kandi degül

zihî delü ki anufi gîsûsı kemendi degül
ne tatlulı^ bula 'ömrinde ol delü ki anufi
Kadı B. - P . : 3 1
482

dimağına irişe tatlulılj ki kandi degül

nicesi mü'min ola ki sücûd kılmaz aüa
ne mevlevî ola ki gîsûlan bendi degül
gişi ki ta'ziyesin cânınufi tamâm itdi
ne gişi ola cihanda ki rîş-handi degül
hezâr can ü hezârân dil ü hezârân 'akl
henüz lâyık-ı na'l-i süm-i semendi degül

1234
sâyesiycm lîk ben ol sayebânun kulıyam
barmağı atduğı oham ol kemânun kulıyam
bini ayırdı özinden ki dahi yahm kıla
sudum oldur bu cihanda ol ziyânun kulıyam
gözde bilün yüz hayâl ider anun ben kulıyam
dilde ağzunçün gümân ider gümânun kuhyam
bahr-ı 'ışkundur getürür kân ağızun la'ller
çünki maksûdum buluram bahr u kânun kulıyam
bu ten ü candağı lezzet lezzet-i ma'şûkadur 542
ben anı bilmez degülem cism ü cânufi kuhyam
leblerüfi kanlum durur dutaram am lutf ile
nâzük ü şîrîn ü ter düşdi bu kanun kuhyam
bu emîr-i nefs ü vâlî-i hevâdan ne kayu
ger bafia tahkik ise işbu ki hanufi kuhyam
gözüm ü kulağum u dilüm kamu sensin şehâ
ben bu kulağ ile bu göz ü zebânufi kuhyam

1235
koymadı cân ü göfiül mâh-ı dü hefte neçün
kalmadı la'liyile sırr-ı nühüfte neçün
kaşı göziyle lebi tâk ile cüft oynadı
düşdi bu dîvâne dil tâk ile cüfte neçün
göziyile göfiülüm içdiler ayah bile
bu nişedür der-kalak ol yata hufte neçün
ben ağızufi sırrım cümleye fâş iderem
söyleye benüm dilüm razı negüfte neçün
cevher-i ferd ağızufi hûnı göfiül cevheri
döke anufi yolma dürr-i nesüfte neçün
 483

1236

ser-i zülfine ba^jufi müşg-i semen-sâyı görün

işbu başumda benüm bu ser ü sevdayı görün
dü cihan sende durur cem' ü gönülümde tapun
halvet-i tengüfi içinde kamu gavğâyı görün
burka' altında gözi gamzesini urdı dile
atıban ohlarım gezlemiş ol yayı görüft
gehî boynuma tolaşur saçı gâh ayağ olur
bî-ser ü pây ile oynaduğı ser-pâyı görüft
bahr-ı 'ışbn diler içe lebinüft bu dil-i teng
muhtasarlığ ile billâh bu da'vâyı görün
çürimiş süftügümüz diriksin söyleyicek 543
meryem-i 'îsî demiyle dem-i ahyâyı görüft
yidi deftiz göfiülümde vü lebüfidür kadehi
noktada niçe sığar bu yidi deryayı görüfi
göfiülüm zülfüfie düşeli düşer kıl bilüfie
kılı kıldan seçemez bu dil-i hercâyı görüft
kam göz ki dih kurbân idiben göre anı
kaşı tâk üsdine turmış ki gelüfi ayı görüfi

1237

dil habsdedür zülf ile şol |ıâl arasında

al kam döker gözlerüm ol al arasında
sözüfi şeker ü gîsûlarufi 'anber-i terdür
cân kadri nedür kîl ile bu kâl arasında
elüme şehüfi 'ışkı girüpdür bafia yiter
aldı dileğin her kişi al al arasında
ben gözlerinüfi hastasıyam nc ola tasrif
la'l-i lebidür tıbb ile i'lâl arasında
gîsûsı nigârufi ayağı tozm elerdi
beğendi bizi dahıi bu gırbâl arasında

1238
cân toludur leblerüfide zî-hadîs-i muhtasar
dahi söz diyimezüz ki külli şîrbin muhtadar
484

şükr kılgıl k'ol nigârîn yahşi bilmez hüsnini

iy özinden bî-haber bütden özinden bî-haber
'aynun olaydum velîkin gözleründe görürem
göz özine kılmamışdur 'ömr içinde bir nazar
zülfi tek yüzi yire sürüp gerek pâmâl ola
tâ dil-i miskîn ola bile kadiyle ser-be-ser
sormağa üşenürem la'l-i lebinden bum ki
zülfi sevdâyîsine ne işe virmez gül-şeker
halka-i zülfüne çünki irmez elüm fitnedür 544
halka-i der kabaram her bir kapuya der-be-der
'ayn göziyile nün kaşı apardı gönlümi
sorunuz şol nahviye ki 'an degül mi harf-i cer

1239

nigârâ la'l-i lebüfi bâde-i çekide midür

gözüfi gibi 'acebâ gözi dîde dîde midür
yolufida bâde-i ser-mest nişe dil-hûndur
tapufida şem'-i ciger-sûz ser-bürîde midür
bu Jıalvet içre göfiül sıdkdan kılur da'vî
arafi yabasını ki pîrehen deride midür
yüzümi zer kılıban sikke urmışam yaş ile
nigâr 'ışkı bu göfiüle zer-Jıarîde midür
gîsûsı bendi içinde uzun gicelerde
'ömür be-bâd-ı hevâ gitdi şol sepide midür

1240

bu âdem âyinesinde gelüfi ferişte görüfi

hevâsı odını bu gilde hem sirişte görün
h u m a r gözleriyiçün ki hâbnâk durur
gözümde habbe-i rümmân yürekde rişte görüfi
görüfi ki 'anber-i hamı ne yay düzer sâni'
ne san'at işe aparmış anı kunşta görüfi
delü dili dahi özin bir işteyem diyüben
cefâları odma girüben birişte görüfi
lebüfie derde deva sormağa göfiül vardı
kana bulaşıban uş geldi bir sonşta görüfi
 485

yüzüne yüz uralı cân ü dil yaralandı

bu vâkı'a dahi gelmedi hîç unşta görün
ayağunun tozına yüz urur saçun şâhâ
fidâ durur 'ömürümüz bu yüz sürişte görün

1241

gitmişem ben öz özümden aparun yâra beni 545

yüzi gitmez bu gözümden aparun yâra beni
lebleri şîrînliğini gerçi kişi tatmadı
bellüdür âhır sözümden aparun yâra beni
'ışka tanulilıh gerekmez kimde insaf var ise
göz yaşum ile yüzümden aparun yâra beni
gözlerüm 'umman ise ahar esirgenüz anı
gör ne döker her dürinden aparun yâra beni
güneşem çün bana bahmaz hâlümi ben bilmişem
ne göreyim yılduzumdan aparun yâra beni

1242

bu yüregüm hecr odından tağludur

derdi dermânıyile hem çağludur
di hayâline gözümden iy sabâ
ki yirüii degşürme odan yağludur
dün gice gördüm bilinde yüz bölük
var haramiler velîkin bağludur
müdde'î çep-râstdur bizüm ile
kaygu yoh bu halk sollu sağludur
cân bahh gibi talabır zülfine
didüm afia tozma ha)} ağludur

1243
nâm u nengüfi var ise geç nâm ile nâmûsdan
zevki cân hissine bağla geç kamu mahsûsdan
nefsüfiıi islâma getür kılma şeytândan gile
yağı uş mülküfi içinde ne kayu câsûsdan
pâdişehsin memleket vîrân ü düşmendür kavî
niçe bir kıssa sorarsın hüsrev ü kâvûsdan
486,

dîn sorarsan toğrulıhdur toğrulıh sorgıl anı 546

müslim ü müşrik fireng ü hind ü türk ü rûsdan
cevheri balçığa basurdun giderdün revnakın
âb-ı hayvan mı umarsın şimdi bir mahbûsdan
aç bu şehbâzun gözini ki göresin uçmağı
billah uçmah mı umarsın hizmet-i tâvûsdan
ger yüzün suyı var ise dökme yüzün suyını
fark id âhır şol imâm-ı dîni fasilyusdan

1244

gözün anca urur yüreğe gamze

ki en kemine döyimeye hamza
bu kej zülfündedür toğru cânum dere
zîrâ suret durur elife hemze
kemend ile keman u tîr gören
bu uçmah yüzde gerek düşe remze
göfiülüm micmerine sâkî su dök
sabâ peyki bilin kuşandı gamza
gözüfiden nîm işaret cana besdür
ne hâcetdür 'aceb işbunca gamze

1246
dünyâda tolmış durur gavğâ-yı 'ışk
kam şol ki olmadı rüsvâ-yı 'ışk
'ışka söz yohdur ben ol göz kulıyam
ki bahıcahı ol olur bînâ-yı 'ışk
'ışk vardur lîk 'ışka 'âşıkam
zîra ki var bende istiskâ-yı 'ışk
veçhi simini zer itmişdür yüzüm
veçhümüzde bu durur sîmâ-yı 'ışk
zâhirümde hâra kılmafiuz nazar
bâtmumda toludur hurmâ-yı *ışk
ırmağa cehd itmegil iy cûy-ı cûy 547
bil aşurudur yahın deryâ-yı 'ışk
evvel âhır 'ışkdur nirde ola
nesne ki olmış ola hemtâ-yı 'ışk
 487

1246
kaçan ki göre gözüm yüzünde hat ay ile
giceyile gündüze benzede hatâyile
seyl ahıda nergisler şol gül yanağun içün
k'ahıdımaya buhd ol seyli hayâyile
la'lün ile bilünde bu sır ola vazıh ki
kimseye bekâ yohdur bu dâr-ı fenâyile
şol perde-i 'anberde küpesi sitâredür
kadri ne senâsınun yüzünde sen ay ile
zülfi başı yirde vü kaddi başı gökdedür
fark ortada olısar arz ile semâyile
gözün gönül esrügi gönül gözün esrügi
pes çâre yoğ imiş ki bu ikisi ayıla
zülfüne kişi bin cân virür ise sehl ola
bir kılca bilür ise ki sağışa sayıla
gözüm yaşı 'ummana irüreriyidi özin
ger bilse ki gözünden bir rahm ola sâyile
sende yitüren özin özini seni bulmaz
pes kanda bulısardur kendüyi sivâyile
bu derde deva gönlüm isdemez anunçün ki
bulmışdur anuii derdin yüz dürlü devâyile

1247

gözün avıyam lîk bâzam dahi

saçunla be-râh-ı dirâzam dahi
bilün ile yüzüni göreliden
elif çi nedâred dimezem dahi
od ile yanaram kan ile kanaram 548
saçufi kılına cân-güdâzam dahi
lebüfiden içerem yaşumdan saçaram
kaşufi ile ender-nemâzam dahi
seni göreli yoh ne zâdum ne adum
kamusiyle ender-hicâzam dahi
cefâ nâz idersin vefâ ne az idersin
senüfi nâzufi ile ben azam dahi
gerek ola mahmûd husrev olursam
488

çü şîrîn lebüne ayâzam dahi

saçunı dutıban irem yüzüne
velîkin dün içinde azam dahi
cemâlüni zabt eyleyimez gönül
egerçi cân içinde yazam dahi
seni gezdürürem gönül ruk'asında
piyade velî şâh-bâzam dahi
yahar 'ışkun odı beni sûz ile
anun sûzına kâr-sâzam dahi

1248
bu eşk-i hûn arasında yüzüm sarara yatur
göreli 'anberi ah gülde ki karara yatur
özini hufteye urup gözi gönül avlar
nite ki imrenicek bâz bir şikâra yatur
gönül yüzüfie zenahdân varursa çâha düşer
dahi ne yol var ise bir siyâh-kâra yatur
yüzine karşu özin görmiş ol gül-i sad-berg
ki mechsinde anufi sad hezâr pâre yatur
nigârâ teng-dil olma eger sorar isem
ki la'l-i dürci yanında ne zengî kara yatur
şol iki yalguzufia kalmışam ta'accübe ki
güneş yüzinde ne lâzım ki bu sitâre yatur
tenüfide ki ola gülden nigârâ nâzük-ter 549
reva mıdur ki dilüfi fehyeke'l-hicâra yatur

1249

aldı yine göfiüli bu çeşm-i mükehhel

gîsûsı sevdasın itdi boynuma heykel
nokta-i yâkût hüsne mu'cize yiter
hâsa zülfeynidür tıvâl-ı mufassal
mu'cize yitmez mi bu ki yüzi güneşi
'anber-i ter çetriyile oldı muzallel
zülfüfi ile kim ki gussa çeke uzun
ağzufi ile çün fena ola ola ekmel
dürc-i güherden begüm eger dür-i güftâr
 489

çıhar olur ise feth olur bu mukaffel

sâkî tolu vir ayah ki mâh-ı muharrem
mâh-ı rebî' iricegez ola muhallel

1250

bir vech ile aldı dili ol gözi mükehhel

ki kıssası gîsûsı gibi ola müselsel
göz sençileyin kanda göre bile nigârâ
meğer seni sende yine dîde-i ahvel
gözüni gören bile ki ben hasta neçünem
şükr afia ki derdi göfiülüfi oldı mu'allel
ağzufida mecali sözümüfi teng olahdan
oldı göfiülüm kıssası zülfüfide mutavvel
kirpükde düzer incü düzer la'li bu gözüm
olma ta'accüb biri oldıyse mükellel

1251

göfiülde şehâ safha-i 'ışkufii dürelden

şol koşa kaşun mıhladı yayım kuraldan
kalmadı gümânı kana hergiz göfiülümüfi 550
la'l-i lebüfiüfi kamnı fi'l-cümle gürelden
vaslufi yüzini görmedi göz göreh sini
hecrüfie ulaşalı ne yitürdi gör elden
servüfi kadüfie nisbeti h ö d kaçan olısar
aşüfte durur 'anber ayağufia irelden
göz görmedi gözüm gibi ki gördi gözüfii
'uşşâkı göz ohıyile ma'şûka irelden
ümmîdi nedür bu göfiülüfi gözlerüfi ile
bâz alıcağaz kim ala kekhgi dir elden

1252
nigârâ la'l-i lebün "ışkı cana kâfiyedür
lebüfi kirişmesi bu sayru cana şâfiyedür
boyufi elifdür ü kaşufi durur nigârâ nûn
nicesi müsbit olam ben am çü nâfiyedür
490

egerçi hüsni anun vazıh oldı 'âlemde

bu la'l-i leblerinün lutfi dahi hâfiyedür
safâyile bu göfiülde vefâ durur sabit
velîk 'ışk erine gamzeleri câfiyedür
'avâlimüfi diliyile ne şi'r dirse dilüm
cemâh sevdügümüfi âhınnda kâfiyedür
gözüfile sayru olanufi ne hâki var sanemâ
egerçi baki ola hastalığı 'âfiyedür
çü sen kıyâm idesin ü kopa kıyamet ben
kaçan irem kademüfie ayah çü hâfiyedür

1253

nigârînâ ne hâletdür ki bilmezüz özümüzi

gözümüz şöyle gark oldı ki bulmazuz gözümüzi
yüzüfii ka'be sanuban kaşufi mihrâb bilürüz
anufi içün afia karşu yire urduh yüzümüzi
saçufi kıhna irmezüz sabâya hâlümüz didük 551
ki bir fursatda 'arz ide kulağına sözümüzi
humâruz gözlerüfi ile lebüfi meyinden ayah sun
ki bâşed ki anufi ile bilevüz öz özümüzi
şehâ bir köhne cân varur dili dîvâne 'aklı pîr
birümüzçün nigârînâ utandurma yüzümüzi
nigârâ gîsufi içinde dil ü cân taldı vü gitdi
ne bizi buluruz ne höd çıharam izümüzi
perîşân söylerüz zîrâ ki zülfeynüfi perîşândur
çü zülfüfiçün durur bu söz çoğa saygıl azumuzı

1254

laçin gözi tek dünyâda bir bâz ele girse

ya her yile zülfi gibi ser-bâz ele girse
câdû gözi çeşmine göfiül uğrar ohcah
şekker lebi işvesiyile nâz ele girse
baş oynamağa ne gereg idi lebiyiçün
ağız ağız andan bize bir râz ele girse
gîsûsı ki kâfir durur islâma tolaşdı
kılmağa gazâ gürci vü abhaz ele girse
 491

ser-bâz durur gîsûlan hod anun içün

cân oynamağa 'âşık-ı cân-bâz ele girse

1266
gülşenün içinde salın gel kıyamet şimdi gör
bu uzun 'ömre ki geçdi gel nedamet şimdi gör
mest-i 'ışk isefl nola dil fitne gözlerine uy
mescid ü mihraba şimdi bah imamet şimdi gör
gözleri bîmâr olmış sen anun yolına öl
la'li ahyâdan dem urur gel keramet şimdi gör
varlığun teslim kılgıl dilberün varhğına
îmin ol sayd-ı harem oldun selâmet şimdi gör
bir dem öldüm yâr yolına bunca dirlik bulmışam 552
baş gerek oynaya başını ze'âmet şimdi gör
gözlerüfiden ayruyam diyü sakâmet çekmişem
şimdi ki irmişem cânâ sakâmet şimdi gör
bifi melâmet b l u r idüm 'ışk ile göfiülümi
bir nefes taksîr ider ise melâmet şimdi gör

1256
'anberüfile niçe göfilümi perîşân idesin
gözümüfi lü'lü'Ierini niçe mercan idesin
düşmen ü dostı sen berk ile yaz bulıdı tek
b m i Ihandân b m i n i derd ile giryân idesin
bülbülüfi ağladuğı veçhe gerek b otura
ç ü n b gül üsdine sen sünbül ü reyhan idesin
gözlerüfi derdüme derman didi dermanı kanı
sen yine kan ile meğer ana derman idesin
gözüfie yüz kan ile dil bir ayah içüremez
pes ne lâzım b humara a m biryân idesin

1257
irdi kara defiize bu göz kanı
görmeğe güneş yüzüfii göz kam
bahdum idi bahtum ayağun tozı
irmeğe bu tâli'a yılduz kam
492

gîsûlarun gicesinüfi garkıyam

görmeğe bu giceyi gündüz kanı
gönül ile göz lebüne düşdiler
bu yine her birisinün öz kam
kan ile ırmağ olup ahar gözüm
bunçılayın dünyâda bir göz kam
tuzlar eker yarama la'l-i lebün
kanda ola bunçılayın tuz kanı
varmağa yüzüne iy yüzi güneş 553
bencileyin 'âşıka bir yüz kam
1258
gözlerüm gözleri ırmağ olup ahar nideyüm
cigerüm odları yüregümi yahar nideyüm
halka kahdum sanemün zülfi hevâsına velî
her hevâ anı benüm başuma kahar nideyüm
leblerüfi 'işvesiyile dili kan eylemişem
gözlerüm kanuma girür am çahar nideyüm
göze göz oha dutar yüregümi câdû gözüfi
merdümi her gözünüfi bu işe bajıar nideyüm
zülfinün kavi u karârı yoğ u am bafia dir
bu adı dahi benüm boynuma tahar nideyüm
1259
rûhı gördüfi rûh rûhm isdegil
kamu cânlarufi fütûhın isdegil
bâde-i hırs ile olmışsın humar
'ışkı camından sabûhın isdegil
garka olmışsın fena tûfâmna
gemiye cehd eyle nûhın isdegil
yaraludur yüregüm içerüden
yâr inanmazsafi cürûhm isdegil
sende iy büt ben özü severem
var bu remzün sen şürûhm isdegil
hoca 'aklufi bunca yıldur yol yörir
ne kazanmış bir fütûhın isdegil
tevbe kılmahdur safia 'ayn-ı günâh
tevbeden tevbe nasûhm isdegil
 493

1260
gözlerüm yaşı iriserdür başa 554
kim anun ile çıhısardur başa
yüregüm baş oldı hicrânıyile
gamzeleri oh unsardur başa
çerha tîrine anun döymez cebe
câm gizlersem kahısardur başa
niçe bir gizleye cân 'ışkı odm
bir gün ol odı yahısardur başa
zülfi gönül iline saldı ahin
bir gün ol çeri ahısardur başa

1261
gözümün yaşı gerek bir gün taşa
sığmaya yazılara tağa taşa
çeşme-i hûn içdi dilde gözlerün
lâcerem pindâm ura taşdan taşa
günül işi başdan aşdı noldı ger
gözlerümün yaşı hem başdan aşa
bir yol oldı baş yürekden gözüme
afahhda kan yörir başdan başa
bile salmış yüz bölük zengî çeri
bir karahçı birbimiş her bir kaşa

1262
iy saçı zencîr mecnûndur göfiül
fitne engîz olma meftundur göfiül
girme kana var gözüme iy ^ayâl
uymagıl göfilüme pür hûndur göfiül
nişe horezm eylemişdür gözlerüfi
zahmıyile çünki ceyhûndur göfiül
hasta gözüfiden ne tuydı bilmezem
hayh müddetdür ki bî-çûndur göfiül
gice gündüzdür mülâzim hüsnüfie 555
işigüfide 'abd-ı me'zûndur göfiül
gönlümüfi dut elin iy sîmîn zak
494

jhâkdânda mâl-i kârûndur gönül

gâh *arşı gâh ferşi göresin
bü'l-'acebdür turfa ma'cûndur gönül

1263

'ışk kala mı dile ya cana mı

'ışk eri cân virmege yacana mı
osana mı şol saneme dil viren
ya ho dahi sanuları sana mı
çeşme-i hûn oldı benüm her gözüm
teşne gözi gözlerüme kana mı
müşkilüm oldur ki çü 'uryân olam
saçı degüldügüme inana mı
'ayşumuz ağızıyile oldı teng
zülfiyile derdümüz uzana mı
gözlerünün merdümi gezlemiş oh
kılmağ içün hamleyi merdâna mı
dâne-i hâlüne canın virmeyen
ademî bu dünyâda adana mı

1264

şol nokta-i yâkût ki vahdetden urur dem

bir câm durur ki dahi görmedi anı cem
teng-i şeker ol şekker-i teng içine muzmer
bâr-ı güher ol la'l-i güher-bârma müdğâm
dil dem urımaz bir nefes ol derd ile zîrâ
câsûs-ı sabâ irürür am afia der-dem
serkeşliği servüfi ne ser-i rûy iledür ki
kaddi kademine bili eflâküfi olur h a m
bilüfide tezelzül var idi inceliğinden 556
bârî biribidi afia hem âyet-i muhkem
gendüm bilürem ki yafiağufidağı kara befi
şol dâne durur ki vire câmn afia âdem
la'lüfi yüreğe bir nem içün cânum apardı
cân vireyim afia dir ise niçe inanam
 495

1265

cânâneyi gerek seve kim câm var ise

'ışkmı yârun dîn duta îmânı var ise
güneş ki cemâlini kılur 'arza cihâna
rûşen ola da'vîleri burhanı var ise
ağzun ki gümândur ana cân aparayiduh
güncâyişe ol arada imkânı var ise
gîsûsına miskînüz ü leblerine muhtâc
vâcib bizedür lutf ile ihsanı var ise
gözi gönüli ohladı vü la'l-i lebinden
bir şübhe düşer anda eger kam var ise

1266

la'Iine gönül turre zülüf ile gözelde

çâre ne durur çünki degüldür bu göz elde
bir hızr görüp çeşme-i hayvan yöresinde
didüm ne 'aceb arunun ayağı 'aselde
her sirke fürûşun sözini dutma hisâba
var isdemegil hâsiye-i şekkeri halde
'âlem tolu hûrî kanı göz ki göre anı
mahsur degül görmegil esbabı sebelde
dırdırcı direm ağzına kaçan ki söz ola
biline ne söz kılca çü söz yoh bu mahalde

1267
kanı benüm ile senüfi 'ahd-ı vefâlarun begüm 557
hiçe niçe bu cânuma cevr ü cefâlarufi begüm
leblerüfii şifâ diyip derdüfie bağladufi beni
diledügüii çü eyledün kanı devâlarufi begüm
zülfüfie döndi göfiülüm hîç karâr bulmadı
gör ki bu kılca cânuma nitdî hevâlarun begüm
kaddüfte rast diyeyüm ola muhayyer işbu dil
vakti durur ki irişe cana nevâlaruft begüm
kodufl ezel belâsını bizüm ile iy ^ i n â
şimdi nedür bu cânuma bunca belâlarun begüm
496

1268

yüzüfi ^layâli nigârâ kaçan ki göze düşer

demin demine komaz göfiül oda köze düşer
benümle anufi arasında kılca kaldı gönül
kaçan ki çekine binden bu kılı üze düşer
gönül yüzi tolu kandur yüzüm yüzi tolu su
ne nesne ki göfiüle yüze düşe yüze düşer
gözinüfi âyinesinde çü nakş olur ağyar
neçün kaçan ki gelem karşusına söze düşer
gözüm ne kanlar ahıdur yürekde görgil am
kaçan ki seyl kopa yücelerde düze düşer
ben ol nigârı severem ki görmeğe cân alur
hasîs-i dil ola ol gişi ki ucuza düşer
bu gözde kaşda ağızda şehâ sanem görürem
benüm gibi kanı bunçılayın rümûza düşer
şol iki hâcibi ayırdı gayrdan göfiüU
zira hilâl gören uhdesine rûze düşer
cihanda 'ışk odma girmeyen ferâgatdur
göftül ki söze düşe ol durur ki sûza düşer

1269

mahrem-ı râz ola mı 'ûd ki bî-perdedür 558

•ışkına cehd idelüm çünki deva derdedür
yâr yohna sıdk ile cân ki girür yazuğı
ben afia zamin k'anufi kerdesi nâ-kerdedür
göz yaşıdur çâresi şol ki yârı yolma
taze degüldür güli çiçeği pejmürdedür
sîm tenüfiüfi 'âşık vechi zer olsa gerek
pençe dutan sâ'id-i sîm ile âzürdedür
çek rakam-ı mevti sen 'âşıkufi olmayana
ten ki cânı sevmeye lâcerem ol mürdedür

1270

bahmağa gözüfie gözümüfi yüzi siyehdür

hâcibleri yüzüfi güneşinün da^jı mehdür
 497

kim ki yüzüni isdeye gerek gele safî

ger anda sevâbm dile getürse günehdür
bilüne hayâl ola nigârâ elüm irmek
gîsûna tolaşmah dahi sevdâ-yı siyehdür
cân yûsufı düşdiyse zenahdânuna nola
hârût ile marûta dahi ol ara çehdür
baharsa gözüm özgeye kanı senün olsun
gayruna nazar çünki şehâ 'ayn-ı sefehdür

1271
gözüne tîr-i hatâyî didiler çin mi 'aceb
yüzüne lutf-ı hüdâyî didiler çin mi 'aceb
zülf-i pür çînüne ki yahdı beni çün 'anber
ehl-i dil müşg-i hevâyî didiler çin mi 'aceb .
kim hilâl aydur ise kaşlaruna eğri dimiş
gamzene tîr-i semâyî didiler çin mi 'aceb
rûh-ı kudsa lebüni nisbet ider ehl-i nazar
gözüme hâtem-i tâyî didiler çin mi 'aceb
cevredür 'ahd didiler 'acebâ sâdık mı 559
lutfını bize riyâyî didiler çin mi 'aceb
her kılı âdemînün ger ola bir cân lebine
yitürimeye behâyı didiler çin mi 'aceb
anca gezdüm giceler zülfi içinde em içün
sor lebinden bu devayı didiler çin mi 'aceb
tâli'i sa'dî degül ol gişi ki gök ayma
nisbet eyleye sen ayı didiler çin mi 'aceb
ol belâyı ki ezelde dimiş idi gönülüm
ol ider cana belâyı didiler çin mi 'aceb

1272

cân irişicek gîsûsınun b h n a bârî

tolaşmayıban neyleye ne kılma bârî
sen kara ağunı gere gör ki bu cihanda
her kuş ki anuiî cânı ola iline bârî
bir hefte yüzün ayı güninden olan ayru
rûşen bu durur k'irişimez yılına bârî
Kadı B. - F. : 32
498

furkânını velleyl saçunun göreliden

meyi itmedi kâfir dahi inciline bârî
saçufiı kaçan kim çözesin kılca bilüfii
gör ki nicesi kılına her kılına bârî

1273
saçı gicesi içinde cemâli bedr-i münîr
bu güneş ile yürek yağı her nefesde erir
bu yüz gözi yüzi nola k'anun gözine baha
basiret olmayıcah bir durur basîr ü darîr
cemâli giceleri gündüze uladı meğer
ki kıldı zülfi kemendinde bî-dilini esîr
bunun gibi tene işböyle cân ulaşımadı
olalı âdem-i hâkî teni felekde hamîr
çü hûrînüfi saçı 'anber teni olur kâfur 560
'aceb mi toprağı uçmağufi olur ise 'abîr
meğer ki kıl kalem ile taravetin saçufiufi
yine sahîfe-i gülde cemâl ide tahrîr
lebüfii ağzuma virdün düşümde işbu gice
meğer ki yûsuf ide bile bu düşi ta'bîr

1274
gel ganimet görelüm bu çemenüfi nüzhetini
fayit eylemeyelüm 'ayş u tarab fursatını
vuslatı lezzetini hoş görelüm şimdiliğe
çü çekiser cânumuz fürkatmufi vahşetini
medh-i ma'şûkayı hem gendüye karşu kılalum
nite ki bülbül ider çün bula gül kurbetini
zâhid-i savma'a ger tevbesini sıdı n'ola
kâfir îmâna gelip terk kılur milletini
tafirınufi rahmet-i asarına gel bir nazar it
tâ sevabı gidere işretüfiün zelletini

1275

matla'-ı hüsn-i cemâlüfi hüsn-i matla'dur begüm

gîsûlarufi turreleri hüsn-i makta'dur "begüm
 499

âşık u ma'şûk u şâhid sâkî vü şem' ü şerâb

hüsnün içinde nigârâ gör ne mecma'dur begüm
gözlerümüfi yaşı seyl olup kanın ahar velî
şehd-i nişi var ise yüzüm müşemma'dur begüm
gözlerüm yaşı kamudur za'feranîdür yüzüm
yaşum ile rengi yüzümün mülemma'dur begüm
gerçi ki düşmişdür ayru varlığum senden bu gün
varlığum senden olımaz ayru m a ' ma'dur begüm

1276

ağzufi olahdan berü bir şekkerî piste 561

oldl şekeri pistelerüfi narhı şikeste
kılah hevâ zülfüni hüsnünde perîşân
başladı ki gülşende kıla sünbüli deste
ger kuh olam bâd-ı sabânun henüz azdur
k'ol gösdere her subh bize fâl-i huceste
bir kılca cânum var saçı kıhna fidâdur
ger kılca aça delü gönüle zih-i beste
el-cinsu ile'l-cinsi yemîl avlamağ içün
gözün dahi hastadur u gönlüm dahi hasta
pâlûde kılur gözlerüm âb-ı 'inebîden
olalı hayâlün gözüm içinde nişeste
ben mükhüle vü meyle nazar kıldum anunçün
kim nişe kalem çekdi bu yüzi kara meste
lebleri fenasına nicesi döye varlıh
varlıh n'ola ki sayıla ol nüktede beste
ol mâhî ki mâhı dahi kul bilürem ana
düşmiş gîsûsı 'ukdesi arasına şeşte

1277

bir odum var nigârînâ derûnî

egerçi ki sayıluram birûnî
beni çekeliden zencîre saçun
cünûnum kâmil eyledi fünûnı
ne sâd u nûn u mîmdür şol yüzüfide
ki tapdurdı özine kâf u nüm
500

lebün girmiş durur yürek kanına

n'ola eger dutılur ise hûnı
fenâ-yı 'ışk olan dirler bekâdur
hele uş cânumuzdur âzmûnı

1278

gözün ser-fitne-i rûy-ı zemîndür 562

çü şol sâhib-kırân ile karındür
hayâlünden gönül umar mürüvvet
ki yâr-ı merdüm-i gûşe-nişîndür
senün hüsnüne gögden yüz bin ahsent
benüm 'ışkuma yüz bin âferîndür
behâ olmaz lebüne cüz ki nazmum
ki her lutfı anun dürr-i semîndür
ağızundur nigârâ şöyle yâkût
ki binüm gönülüme ol nigîndür

1279
gönül ki düşdi bu bende zı-hûbdur ğâyet
çü delü düşdi bu bende zî-hûbdur ğâyet
fütâdeyidi gönül saçun ile vü pâmâl
ki düşdi müşkile bende zî-hûbdur ğâyet
lebün ki kand ile irürdi kan dile i begüm
çü kanda irüre kande zî-hûbdur ğâyet
bu hindû safha-i kâfurda ne 'anberdür
bu hâli berg-i semende zî-hûbdur ğâyet
be-cüz ki serv kadüne karâr kılmadı dil
çü himmet irdi bülende zî-hûbdur ğâyet

1280
biz derdin isderüz zîra derman zemânıdur
biz küfrin isderüz zîra îmân zemâmdur
'îdini kılmağa koşa kaşını gözlerüz
mihraba karşu zîra ki kurbân zemâmdur
lebleri camını içüben esrük oluruz
gözleri devridür zîra mestân zemâmdur
 501

beyzâ koh hevâsı ki sevda durur başa

mu'ciz durur çü rüstem-i destan zemâmdur
şol yüze cânı virmemegün vechi ne ola 563
cânâne devridür bu gün ü cân zemâmdur
câdû gözi vü hûnî lebi hindû gîsûsı
bilmez meğer ki lutf ile ihsan zemâmdur
vâcib midür ki vashn ide mümteni' bize
bu neş'et-i vücûddur imkân zemâmdur

1281
kim ola şâhâ kemâh serv kadüne ire
gîsû-yı miskîn meğer başı koyıban yire
bedr yüzünde eger nokta didüm la'lüne
kan ola mı noktadur merkez-i her dâ'ire
kara saçun gicesi subha karışmış begüm
sihr ide meşşâta ger fark idiben ayıra
hattı berât eylemiş gönülümün iline
nesh ana vâcib durur veçhi yazar bayıra
gözleri a'yân-ı hüsn iki yanağı vücûh
kaddiyile gîsûsı turreleri sâyire

1282

gamzelerüne hey di ki çün tîr-i kaderdür

sihr ohı durur her biri ki tîr-i seherdür
dil nûrı gerek hüsnüni anlamağa şâhâ
göz ne kadar anlayı bile fîh-i nazardur
dökme gözümün yaşını hicran ile yire
her katresi perverde be-sad hûn-ı cigerdür
dil çün lebüni söyleye sözi ola rengîn
ol kâmı şekerden sanasın kâm-ı şekerdür
gönül niçe ki teng ise geçmez ağızundan
medhal kıhmaz ince bilüne ki hatardur
'ışkun gümişi altun sikke urur yaş
tar gözlülerün maksudı dünyâda çü zerdür
bir lahza hayâlün tozımaz gözüm içinde 564
ğâyetde latîf ol u gözüm seyli güzerdür
502

1283

ehl-i dil leblerüfie cân didiler

dahi nâzük durur yacan didiler
gördiler gözlerüfide fitneleri
inne hazân lesâhirân didiler
piste-i leblerüfi ile saydılar
şekerüfi narhını girân didiler
iki yâkûtı tatlu kardaş imiş
düşmen aralarına kan didiler
ayağında sere nedür sâmân
değmeye anda baş zaman didiler
bili kıldur hayâle medhal yoh
ağızı nokta bî-gümân didiler
güneş ü ay u tîr ile zühre
itmiş uş kavsde kıran didUer

1284

virmişüz câm biz nigârâ selef

tâ ki olmaya dahi yola telef
bedre yüzin göreli irdi muhâk
gussadan düşdi ay yüzine külef
noktaya befizedür hurd ağızın
höş gümân eylemiş bu pîr-i haref
hâk-i pâym gözine sürme çeke
her ki diler ki gözi göre şeref
hüsniyile göfiülden oldı bu *ışk
yaşı uzun zihî cüvân-ı halef

1285

dil yabasından toğan ay ne 'acâyib ay idi 565

boynuma gîsûsı zencîri 'aceb sevdâyidi
her zemân kaşı yayından bir işaret cânuma
her nefes geyik gözinden göfiüle îmây idi
gideli göfilüm hayâlüfi sakin oldı yirine
pes yirinden gitdügi göfiülümüfi ber-cây idi
 503

zülfün ile serv kaddün gerçi hemserler durur

ol buna ser-ber-zemîn ü bu ofta be-pây idi
dürr ü la'lünçün eger nazmum güher dökdi n'ola
çün alardan kan ile bu yüregüm deryâyidi
kaşlarıyile yanahlarmı ben görmeyeli
dün hisâbm rûşen itdüm zâhirâ dörd ay idi
cân dutıban eteğin yahaya gitmedügi ol
ki dutıban yabasını odına yahayidi
ben güneşden rûşen itdüm anı gördüm bilmedüm
bedr sîmâ rmydı ol büt yohsa ol sim ay idi

1286

iy besâ sır k'ağızundan açamadum dün gice

iy besâ dürr ü güher ki saçamadum dün gice
ben ki kılı kıldan ayırmahda kıl yaram direm
bilüni saçun kılından seçemedüm dün gice
yol bilüne kıldan incedür ü kılıçdan yiti
o sırât-ı müstakimi geçemedüm dün gice
var idi yüz 'ukde saçundan gönülde 'ömrler
bunca cehd ile birini açamadum dün gice
zülfünün zulmâtma tâlib irişdüm la'lüfle
lîkin ol âb-ı hayâtı içemedüm dün gice
yüzinüfi n û n şu'â'ı odına düşdüm bu gün
zülfi dâmı tuzağından uçamadum dün gice
bende bir ten kaldı bî-cân bu gün uş yahdum oda
çünki anı yahmağ içün giçemedüm dün gice

1287

her ki dermanı nigârınufi yolında derd ola 566

'ışk içinde ol ferîd ü yâr yolında ferd ola
bir nazar mestâne gözine hezârân cân değir
merdüme merdâne bahmayan kişi nâ-merd ola
sünbül-i hâkîye diler befizede zülfin göfiül
korharam ki dâmen-i nâmûsına bir gerd ola
zülfüne befizerse gice 'âşıkı miskin ider
subh ger dem urmaz ise 'ârızufidan serd ola
504

leblerün dendânı tîz itmiş durur yüregüme

teng dil olmağa yaramaz eger der-hûrd ola
vasimi ben hecrümi ol cân u dilden severüz
cânumı odlara yahan işbu 'aks u tard ola
hüsn-i rengîn 'ışkı çünki dutma gönli vatan
ne bedî' ola yaşı ger kan u yüzi zerd ola

1288

kaçan ki derdümi soram gerek lebin ısıra

'aceb latife durur bu iremedük bu sıra
çü dilde eyledi yirini göğe çıhdı âh
yaşum ho düşdi nazardan gerek ki yire gire
çü fursatun demi ire demin demine koma
ki dehr işi bu durur ki yaranları ayıra
tur imdi sâkî ayah dut ki tolu câm içelüm
ki kaçan ise bize dahi geliser bu sıra
hüdây birdür ü yâr bir gerek ü 'ışkı bir
ki ikilik yaramazdur iki cihanda bire

1289

bende ne kaldı dahi begüm ki aparasın

senden ho senligüni nicesi koparasın
nîsân buhdı yağmun dökdi benefşeye 567
zülfün katında yuyımadı yüzi karasın
güneş gerek ki mağrib ilinden toğa eger
yüzinden ol nigâr götüre sitâresin
sihr ide gözleri ki beni kıldı nâ-tüvân
bîçâre gönülün ger ider ise çâresin
cân paresine cân u dil ü 'aklı virmişem
mecmu'ın oynadum ki görem elde paresin

1290

cigerüm kanı su vü yaşum hûn

ikisinden dahi ahar ceyhûn
leylî saçunı görür olursa
 505

bî-gümân delü olısar mecnûn

kem ü keyfün mecali kanda ola
çünki ben severem seni bî-çûn
cân u 'akl u dil ü safâ vü vefâ
cem' idüp kılmışam sana ma'cûn
isümâlet bini diri dutar
bir ümîd ile bâkîdür kemmûn

1291
yaşlarum hûn u bağrum âb neden
mey-i la'lüne dil kebâb neden
dembedem şol humar gözlerüne
kadeh-i dil tolu şerâb neden
'ışk ile dil ezelde bileyidi
biri 'âmir biri harâb neden
bir hevâ irdiyise gîsûsına
bunca verhemhk iztırâb neden
ne seni buluraram ne hod bini
olah benligüm hicâb neden
yüz gözi bahımaz güneş yüzine 568
pes cemâlüne bu nikâb neden
gül eger görmedi yüzün derini
bes ceme givdi pes gülâb neden
gönlüm odma gözlerüm yaşına
güle berk ağlaya sehâb neden
gönülüme deva sora vardum
lebine virmedi cevâb neden
hasta gözini hufte göreliden,
gelmedi hasta göze hâb neden
gözlerümdür serâb u âb-ı visal
afia olmış durur serâb neden

1292
kul ana diyeler ki hanı bile
lebinün sırrını 'ayânî bile
anlaya ne hayâli var bilinüfi
la'li içindegi gümâm bile
506

gönül oldur ki gîsûsı çerisi

yaşanınca özi yasam bile
lebi şekker durur dil pür şûr
arada milh-i enderânı bile
teni cândur anun ki öz câmm
yârdan özgeye virse cânı bile
'ışkdur bir muhît ü anda uran
mümkin olmaya ki kerâm bile
sende kıla nazar bahara garîb
yüzüme baha vü hazâm bile
merdüm-i çeşm kılmadı kim kan
gişi oldur ki ol kazanı bile
nakşdur bî-nazîr ü bes zîbâ
ben anun kulı ki yazanı bile

1293
penc hissümüz bizüm penceredür hüsnine 569
zülfi kılına kolum dâ'iredür hüsnine
gözlerüm ırmağını ırmağa bilmez kişi
illâ gülistan içün gül ıradur hüsnine
göz ü kaş u zülf ü hâl aslidur yüzinün
'işve vü gamze dahi sâ'iredür hüsnine
sırrı leb-i la'linün bin sıra erzân durur
kalmadı şimdi gümân ser seredür hüsnine
gözine gönlüm hedef la'Iine bu *akl mest
onda vü bizde varı bir beredür hüsnine

1294
leblerün içün dökmeğe kanı bir er olsa
bilinde senün zülfün içün yüz kemer olsa
her lahza nedür bir dil ü can la'l-i lebünçün
bu 'âşık-ı dîvânede andan eser olsa
zülfün ki kılur nesh kamu hattı muhakkak
ohımağa yarar idi zîr ü zeber olsa
leblerün içün sözleri diye tab'um
şîrîn-ter olaydı ağızumda şeker olsa
 507

güneş gözini hîç gidermezdi yüzünden

gözinde anun bizçileyin bir nazar olsa

1295

elüme sun tolu câm-ı revâkı

ki tolu virse yigdür sâkî sâkı
yüzün bedr ü saçun bürimiş anı
ırağ eyle begüm aydan muhâkı
lebünden özgeden urımazuz dem
bu iki dem ki vardur bizde bakî
ayah sun çünki yörimez bu meclis 570
gel iy ruhum revân itgil ayakı
leb-i la'lün yasakı çün fenâdur
diğer güne kılımazuz yasakı
dilersen cem'ümüzde şem' olasın
başun oyna oda yandur nifakı
hatâdan çîne düşmişdür gönülüm
hevâ-yı dil yahın ider ırakı
tur iy kâhil kuşan bir özüni dir
ki cân eyerlemiş dutmış burâkı
gemini bahr-ı 'ışk ortasına sür
ki gark olur gözedenler kırakı

1296

bizüm ile şol hûnî gözün ala mı billah

aldı gönüli cânı dahi ala mı billah
bir buse tevakku' kıluruz yüzine salar
in'âmım ol aydan aya sala mı billah
sûzıyle yahar 'ışkı odma gönülümi
kalbümüzi diler ki duta kala mı billah
gîsûsı tınâbı gönüli her yana çeker
ortada durur her biri abdala mı billah
zülfeyni kemend ile çeker bini miyâna
bağlandı bu sevdayı yine ala mı billah
âdem düşicek gendüm içün sünbüleye pes
evlâdı düşer gîsûyile hâle mi billah
508

benden nicesi dilberümi ayru görürler

ahvel nazar-ı kec kılur ahvâle mi billah
güstâh döker 'anberi gül-berg üzerine
h a t t u n ki kılur bu işi o lâle mi billah

1297

şems durur ay yüzi serv-i revân üsdine 571

'ışkı sa'âdet durur rûh-ı revân üsdine
cân viriben almışuz 'ışkını ol dilberün
baş dahi ser-bâzdur sûd u ziyan üsdine
ağızı ger noktadur söze mecâl a n d a var
kalmadı bir kılca söz bâr-ı miyân üsdine
'ışkı cüvân 'aklı pîr hüsni ki nev-bâvedür
hâkim olur d e m b e d e m pîr ü cüvân üsdine
döke g ö z ü m kan yaşı hikmet-i 'ayn ola bu
ki döke kan elini boyara kan üsdine
'ömür su gibi geçer iy c â m kadrin bilen
yâr ile 'ayş ide gör âb-ı revân üsdine
cân virürem muntazır tâ ki h a y â l ü n gele
bir nazar itseii nola bu nigCrân üsdine
sâkî ayah dutıcah n'oldı sana mutribâ
bahr-ı hafifi düzet ratl-ı girân üsdine
leblerünün şekkeri gerçi ki rîzân durur
nuklümüz oldur bizüm âb-ı rezân üsdine

1298

zülfi nigârun 'aceb ki şeb-i yeldâ mıdur

ol yola baş o y n a y a n 'âşık-ı şeydâ mıdur
subh yüzinde a n u n gîsûsı leyliyise
ben delüsiyem a n u n ol b a n a leylâ mıdur
her şehe ne ki d i d ü m ol b a n a lâ dimedi
gözleri ki aladur ol b a n a şehlâ mıdur
tîhde biz kalmışuz senden ırah iy nigâr
işbu cefâlar bize m e n n ile selva mıdur
başı gerek ki gişi yâr yolına oynaya
'ışk didükleri pes hîç yire da'vâ mıdur
 509

biz ezel esrügiyüz illâ münebbih gerek

delü kılan bizleri bâde-i hamrâ mıdur
gîsûsı sevdasına kan ahıdur gözlerüm 572
hâsılumuz ortada yüzde bu safra mıdur

1299

nesîm-i zülf miskîn oldı andan bir hikâyet yoh

demi dutildı bu demde gönülümden şikâyet yoh
bu ki cân u dili apardı gîsûsı becân ....
mutavvellerde bahmışam bu ma'nîye rivayet yoh
bili ince vü ben ince saçı aşüfte vü pür şûr
inanayum mı bu söze ki bu dînde sirayet yoh
cihanda her ne ki vardur demi vahdetden urmışlar
ağızun tek nigârînâ bu ma'nîde bir âyet yoh
şehâ cân u dil ü 'aklum saçunda güm-reh olmışdur
dalâlet küfre irürler çü yüzünden hidâyet yoh

1300

zülf ile âşûfteyüz bâd-ı hevâdan degül

'âşık-ı dîvânenüii işi riyadan degül
gönlek idindi senün 'ışkun odını gönül
'ışkı derûnî durur derdi yabadan degül
bâd-ı sabâ geldi dün kıldı perîşân bizi
gîsûsı 'özri bu ki bizüm obadan degül
ol ki deva derdidür ta'ne ne muhtacı var
ol ki degül böyle pes derdi devadan degül
'ışk yimişi şehâ cân u dil ü 'akldur
'ışk ağacı yimişi berg ü nevadan degül
ağızunun noktası hak kıla kısmet anı
dem ki urur görmişem gayr-ı fenadan degül
ger çekerem yüz cefâ ol banadur bin vefâ
çün bilürem ki ne ki geldi sivâdan degül
muhtasar aydur gönül ağzuna öz hâhni
gîsûlarun gibi ol fitne uzadan degül
gözüne kul olayım ki tolu ayahları 573
hûn-ı ciğerden bana virdi şıradan degül
510

başa yitürmek gerek reh-rev-i râh-ı hevâ

sâhk-i reh yoldaş ol bir iki adan degül
bilün ile gönülüm yörir idi ince yol
'ışk ticâretleri bey' ü şirâdan degül
lâzım olur 'ışka ki getüre ol ikilik
ortada vardur dilek lîk rizâdan degül

1301

ay gurresi benzeyimeyc kaşına direm

görürse güneş yanağını yaşma direm
la'l-i lebine zülf-i siyeh-pûşı kılur kasd
bağlan anı ki kasd ide yoldaşına direm
başını gerek yile vire her ki saçı tek
dileye ki bir iş kıla öz başına direm
ağzıyle biliyçün dili teng ü tenümi kıl
kıldum ki mcger meyi ide ohşaşma direm
zer halde ne ki nakş ide göz kıl kalemiyle
anca döke kan seylini ki aşına direm
kaddünde kalem kıh iki yardı bilünçün
ne kıldıyısa geldi yine başına direm
dutmazsa şehâ cân elini 'anber-i zülfü ü
kâfur irüre elini pâdâşma direm
şol neşene sırr oldı ağızında bilimez
hîç kimse dahi düşmeyesi fâşma direm
her kim ki içine lebi câmıyile ayah
içinde a n u ü içine taşına direm

1302

gîsûnı diler zencîr dîvâne ki 'âkildür

gîsûfi per-i ebabil efiek çeh-i bâbildür
lâ'line elüm sundum didi ki helâhil hey 574
tiryaka el uzatdum ne zehr-i helâhildür
ben varhğumı virdüm varlığına ol yârun
eksük komadum ol hod komaz zira kâmildür
yüzüfie senüfi şâhâ şems âyinedür zîrâ
n û n belürür anufi ol dem ki mukâbildür
 611

varlıh kamusı yârun yolma fidâ olur

minnet urımaz hâce zîrâ katı ğâfildür

1303
gözden seni ırmağ idem adam ki göresin
tâ bu yön ile bir adım adam ki göresin
şol hâl-i zenahdâna benem ki göze lâyıh
uçmağı ne gördi kodı âdem ki göresin
bah meş'ale-i 'ışkdan özge ne görürsin
bu varlığum içinde bir adam ki göresin
bu cüzvîce ad ile bulur "ışk kemâlin
fikr it ki niçe oldı bu âdem ki göresin
bir dem dem-i vaslı eteği ele girürse
cân oyunayam yoluna adam ki göresin

1304
la'lün döker dilden kanı kanı görimezem
bir dem kanı kanı diyüp ol kanı ben sorımazam
bir görmeğe akl ile cân yüz gönül ile virmişem
varlıh çü budur ben behâ hîç dahi artunmazam
yâr yolma cân oynamahdur dünyâda er dileği
düşürmeyince cân ada dünyâda degşürimezem
tağıldı cân u 'akl u dil her kılına gîsûsınun
divşürmeyince cilvesin bunları divşürimezem
gözi 'aceb imâm olur ki ben anufi esrügiyem
oyanmaymca elümi mihraba kavşunmazam
hadden aşurdı çevrini haddüm degüldür bu benüm 575
hâlümce söylerem sözi haddinden aşurımazam
bir kuş durur anuft içün cân bu kafesde sahlaram
anuft içün ben her yola ol kuşı uçurımazam

1305

bu gün hazân yine bâğufi zeri vü zîveridür

büt eylemiş her ağacı ola mı âzeridür
yüzümi dahi saru kıldı 'ışk ahıtdı yaş
ki beftzemez bu afta zîra zer-i ca'ferîdür
512

bihişti şimdi tererrüc kıl iy küşâde basîr

ki altun oldı ağacı vü yiri 'anberîdür
hazân ki her nefes evrâk-ı 'ışkdan dem urur
hikâyetini a n u n sanma sen ki serserîdür
yazın eger her ağaç bir nigâr manzar idi
gazanda her biri bir 'âşıkun musavveridür
varakların sahban ayağuna dutma hor
key anla aûlar isen ki vücûd defteridür
ne kapudan ki girürsen ciharsın andan sen
bu fânî dünyâ-yı dûn d â n gerçi şeş-derîdür

1306

hazân ki b i d ı altunları mahzun

giriserdür yire çün mâl-i kârûn
yaz özgeyçün dürişdi oldı hurrem
hazân yağdı öziyçün oldı mağbûn
hayâta irdi mahsûli bahânın
^azânun hâsılı saçına mescûn
bahâruftdayiken sen kaygu nı yi
ki iriser hazânun yili târûn
bu dünyelik didükleri yılandur
a n a terk itmegile ohı efsun
işit ne dir hazân aydur geçerüz 576
kimün benzi saru kimün dili hûn
çirâ vü çûn kaçan sığa bu işde
çü böyle dilemiş hallâk-ı bî-çûn

1307

sun tolu kadeh sâkî rezân cümle hazândur

çün bâd-ı fena 'âkıbetü'l-emr vezândur
lutf eyle temûzuii dem-i germine inanma
dem virdügi a n u n nefesi mîve pezândur
âmed şud iledür çiçek ü mîve vü yaprah
kiminde fena z-în ü kimisinde ez-ândur
efsûnım ger bilmez isen sunma bu mâla
bu ef'î-i pür zehre ki ğâyetde gezândur
 513

yiyüp içüp ölmek mi durur hikmet-i ahyâ

ölü degül isefi bu kadar bil ki cüz-ândur

1308

mevc urur göfilüm defiizi yine hîzândur neden

gözlerüm çün ebr-i nîsân oldı rîzândur neden

1309

noldı safia ger yol ola dîvâne göfiülden

yol olmış ola dünyâda bir cana göfiülden
bifi kanmış ola yüregümüfi kanma la'lüfi
-bir dem nola ger cân lebüfie kana göfiülden
teşbih kaçan kıla bile meş'aleyi çerh
bu şem'a ki şol güneş içün yana göfiülden
gözüm ki döker la'l-i lebüfiçün ne 'aceb dür
gör ne dökilür dişüfie dür-dâne göfiülden
âdem gözi merdâne bahar dilbere zîrâ
yol var ki haber irişe inşâna göfiülden
ben cân ile 'akl u dil ü ten oynayum afia 577
ki yâr ben idügüme inana göfiülden
kendüfii fena defiizine gark id ü kurtıl
meylüfi var ise şerbet-i hayvana göfiülden
ger diler isefi mısra 'azîz olasın iy yâr
gel ki salalum yûsufi zindana göfiülden
ger ebr-i bahârî gibi giryân olur isefi
irmeğe yararsın gül-i pandana göfiülden
ka'be safia karşu getüri vire safâyı
sımarlar isefi özüfii kurbâna göfiülden
gözde yiri var kim ki gözi kanını yığmaz
merdümlik idüp ahıda merdâne göfiülden

1310
hüsni ağzufida ki cem' itdüm ne icmal ohsar
gîsûfii tafsîl kıldufi ya'nî ikmâl olısar
şol elif kaddüfi içün kaddümi eyledüfi dü-tâ
Kadı B. - F. : 33
514

ya'nî ki 'ışkına bu halet anuft dâl olısar

yüzünüft güneşi kıldı yüregümi muhtarak
bildüm ol dâne ki yüzüfide begüm hâl ohsar
ben virürem rûhı cismüfiüfi tecellîsiyiçün
hâlis olısar vücûdum kül oda kâl ohsar
ol nefes ki zülfüfie tolaşdı göfilüm aftladum
ki kime sevdâ-yı hâm uyarsa pâmâl ohsar

1311

ezelde ayru degül idi hîç bûd u nebûd

ki meyi kıldıyidi bûdufta bu bûd u vücûd
anuft içün bu habîbe halayık oldı muhib ,
ki gelmedin dahi hak afta oldıyidi vcdûd
kaşuftda savveruhum düzmedin iki mihrâb
yüzüft degül midi 'uşşâka iy sanem mescûd
kaşuft kirişmesi kıldı bir nicesin makbul 578
gözüft itişmesi itdi bir nicesin merdûd
hevâ be-hükm-i ezel kıldı göftlüme anı kı
kıla be-hükm-i ebed gebre âteş-i uhdûd
'acâyib âteş olur 'ışk ehli âteşi ki
yahar oda nesini var ise bilür mezdûd
elümde sen yoğ idü fi varlığumı yahdum oda
ki cûd olmaya illâ meğer ki bi'l-mevcûd
cemâli kisveti içre tecellî eylemesefi
celâli setr kılayidi 'âbid ü ma'hûd
yafiahlarumı senüfiçün kıluram uş dînâr
nola çü yûsufa oldı derâhim-i ma'dûd

1312

ağızufi afiar olur isem ağızum sulanur

lebüfile dişlerüfi içün dahi gözüm sulanur
egerçi merdüme uymah ^ayâl-i bâtıldur
gözüme sini gele diyü uş yüzüm sulanur
göfiül ile göz arasında oda suya düşip
çoğum yanar oda egerçi ki azum sulanur
gubâr gözüme girür varurken işigüfie
 515

egerçi göz yaşıyile begüm izüm sulanur

düzüm düzüm dişün içün döker gözüm yaşını
a n u n içün dökilicek düzüm düzüm sulanur
oda yanar gönülüm ger zamire 'ışkı geçe
çü şi'r-i lebleriyiçün diyim sözüm sulanur
hayâli gözde balıhı gibidür su içinde
bu burca çünki kadem basa yılduzum sulanur

1313

leblerüfiüfi suyı sülâf mıdur

mey dahi ya'nî böyle sâf mıduı
serv kaddüfie karşu ne salınur 579
kasdı ya'nî afia İtilâf mıdur
yoh nazîrün eger dir isem ben
bu sözüm ez-ser-i güzâf mıdur
ya benüm gibi 'âşıkufi yohdur
dir isem fikrüfiüzde lâf mıdur
gönülümdegiyi bilür gönülüfi
bu gönülden a n a şikâf mıdur
'ârızmdağı befii ka'be midür
gîsûsı gezdügi tavaf mıdur
türkî gözüft hezâr dil yaralar
bu memâUkde ol mu'âf mıdur
gûşeden bahduğma hasta gözüft
sebebi ancağ inhiraf mıdur
esved olduğı ef'î gîsûlarufi
'illeti men'-i insırâf mıdur

1314

ten gemidür bu cihanda 'ömr kurmış bâdbân

bu defiizde âşifia bilmeyene yohdur âmân
cân ki 'arşîdür bu ferşî tende kılmışdur karâr
gerçi var fark aralıhda ez-zemîn tâ âsmân
cân mıdur ol cân ki ol cânâneye ten olmaya
lıâsa ol cânâneye k'anun tenidür hemçü cân
la'l ağızufi lü'lü' dişüfiçün niçe ki ağlaram
516

gözlerüme irişür her dem meded ez-bahr u kân

varhğı terk idiben yolunda canlar oynamah
•ışk eri za'mında billah zî-hayât-ı râyegân
gamzefi ohı kaş yayından çün tohındı yüreğe
çâre ne şol tîre ki ol oldı ceste ez-kemân
cânı bir la'Iine virdüm ü göfiüli birine
düşdi fi'l-cümle yine alaruft arasına kan

1315

yanahlarufida nigârâ ne aldur nâzük 580

ne aldur k'anufi içinde hâldür nâzük
bu tar göfiülüme yohdur tarîk ağızuna
kaçan ki söze gelesin mecâldür nâzük
gümân ki kıldum ağızufida katı şîrîndür
bilünde kıl ki yararam hayâldür nâzük
bilüfii kucağa almah harâmdur mevzun
bilün içün kıla dönmek helâldür nâzük
kadüfi elif ağızufi mîm ü kaşlarun nündür
bu nâm-içün kadüme bah ne dâldür nâzük
bu gice ayı ki gördüm yüzüfide ay güneşüm
günüm mübarek ayum kutlu sâldür nâzük
saçufi tıvâl-i mufassaldur el urayım afia
ki yidi bölügi seb'-i tıvâldür nâzük

1316

çevri çoh u lutû az u âzı nâzükdür anufi

âzımuz çohdur azma azı nâzükdür anufi
cân ile *akl u göfiülüm gözlerine bevlidür
zîra ki her Jıufte gözi bâzı nâzükdür anufi
bağlamışam ağızmufi sırnm göfiülde teng
sahlamah vâcib durur çün razı nâzükdür anufi
'ışkı çenginde anufi ben söz içün sâz itmişem
neyden eksük yanmağ olmaz sazı nâzükdür anufi
nâzıdur binüm niyâzum lîk afia takat gerek
bende yohdur hîç tahammül nâzı nâzükdür a n u n
 517

1317

câmı tolu la'l idiben billâh sâkî al berü

iy ayağı altun u iy sîm sâkı al berü
yaşı uzun gözümüft ki virdi bâda 'ömrümi 581
badeden bulur meded hem 'ömr-i bakî al berü
'ışk ayağın içmek ü varlığı kılmahhh fena
bir yasak durur kadîmi dut yasakı al berü
tâk-ı hüsnü ftde ki göz kornişsin ol fitne gözi
ol imâmumdur u mihrâb oldı tâkı al berü
yâhma yahına irdüm kılmagıl bini ırak
ol göftülde yahın u gözde ırakı al berü

1318
göftülüme ne geldi sevdâyîdür ola mı
her bir kıla tolaşmış hercâyîdür ola mı
salıp defiize özin her bir kıla tolaşur
hergiz sözüme girmez höd-râyîdür ola mı
zülfi gibi servine dâyim tolaşa diler
yâ rab göfiülüm 'ışkı bâlâyîdür ola mı
her gamzesi gözinün turmaz yüregümde hîç
'âşık yüreği tom yektâyîdür ola mı
gözüm sudan ü göfilüm oddan dem urur dâyim
bu nârî durur u ol deryâyîdür ola mı

1319
çün müşg saçufi dûş-be-dûş irdi nigârâ
âvâze-i ve'l-leyl be-gûş irdi nigârâ
mahmur idi dil la'l-i lebüfiüfi meyiyile
nîşi dahi bu cana çü nûş irdi nigârâ
ebr ağlamağa başladı ola mı ki göğe
hicran gicelerinde hurûş irdi nigârâ
şol dem ki tolu virdi ^ayâli gök mey
nukl eylemeğe piste fürûş irdi nigârâ
ger la'l ile dürdüfie nola gözüm ü ağzum
'ummân-ı me'ânîye çü cûş irdi nigârâ
 RÜBÂ'ÎLER

1320

didüm lebüni sorsam u emsem ola mı 582

bu derdüme binüm *aceb em sem ola ım
çün irmez elüm vasluna düşmişem ırah
düşde hayâlüfiün lebin emsem ola mı

1321
şâd olur isem vaslufi ile gam ola mı
ben irmez isem nesne size kem ola mı
sad pâre vü mecruh ider idüm ciğeri
la'lüfi ile bilsem afia merhem ola mı

1322
şâhâ yüzüfiüfi gülini dirsem ola mı
ne çekdügümi yüzüfie dirsem ola mı
piste lebüfiüfi dileği binden cândur
redd eyleyüben sözüfii sırsam ola nu

1323
mestâne gözüfi dâne-i bâdâm ola mı
^lâl ile saçufi dâneı bâ-dâm ola ım
şîrîn tutağufi bahdum idi ba^ıtumdur
işbu azacuh dünyâda bir kâm ola mı
1324
servüfi ki revân oldı revana vireler mi
la'lüfii bu dünyâ tolu cana vireler mi
 519

ben cânı fidâ.kılur isem bahmağa bir gez 583

hüsnüfie senüfi şer' ile kana vireler mi

1325

göfilüm yine ol leyliye mecnûn olmış

yaşum yine yâr yohna ceyhûn olmış
lebleri çekişmiş gönülümi ola mı
bahdum aralarında meğer hûn olmış

1326
şükr afia ki ben dilber-i narin severem
göfiülümi yâr yolma nârîn severem
bu gün severem ağzını ki ölem anufiçün
tâ yine dirilem diyü y a n n severem

1327
la'lüfi sanemâ derdüme em sem olur ise
bir sınamağ içün nola em sem olur ise
dem kıldı lebüfi yüregümi nûşdur afia
cân dahi fidâdur nola dem dem olur ise

1328
hattufi ki hatâ eyledi şâhâ ne kılam ben
ol ortada bârî sanemâ ben ne kılam ben
göfilüm kuşıyiçün eger anı tuzağ itdi
hacet degül ansuz dahi zîrâ ki üem ben

1329
dervîş ki dil-rîş ola bizüm gibi olsun
şol yâr ki bî-hîş ola bizüm gibi olsun
ger diler ise ki ola bu 'âleme teşviş
ol cana ki teşviş ola bizüm gibi olsun
520

1330
ol göz ki yüzüfi görmeye göz dime ana 584
şol yüz ki tozufl silmeye yüz dime ana
şol söz ki içinde sanemâ vasfuft yoh
sen bâd-ı hevâ tut anı söz dime afta

1331
şem' oda yanar beftzi sararur u döker yaş
kaçan ki döker karşuna ferrâş efendi
kan itdi gözüm la'Iüft ile yüreği şimdi
tapdı yine kan yaş ile pâdâş efendi

1332
didüm ki lebüft didi ne şîrîn söyler
didüm ki bilüft didi ne narin söyler
didüm ki cânum cümle fidâdur saçuftâ
didi ki bu miskîn hele varın söyler

1333
didi ki neçün gözüfti pür nem görürem
ya göftülüfti ben nişe pür gam görürem
didüm sanemâ anuft içün ki lebüfti
dâyim görimezem velî dem dem görürem

1334
ben leblerüfii cânuma em sem görürem
gözün yarasın göfiüle merhem görürem
'ışkun odını ki yaha iki cihanı
ben kendü cânuma yaluftuz kem görürem

1335
'ışk ehU yân yohna mestâne gerekdür 585
sevdüginüfi işigini yastana gerekdür
cânâneyiçün oynaya ol câmnı şöyle
ki ta'ne ura rüstem-i destana gerekdür
 521

1336
yürek gözünüfi yohna sad pâre gerekdür
gîsûlarun içinde dil âvâre gerekdür
bîçâreye ki kaldı bu gîsûfi ile miskîn
şol la'l-i lebüfiden sanemâ çâre gerekdür

1337
cânâneye cân virmege 'uşşâka salâdur
cân virmez ü cânâne diler bu ne belâdur
'âlem kamusı ger 'arasâta ola hâzır
ben safia eger irer isem anda halâdur

1338
umtma beni şâhâ ki dervîşem efendi
gamzelerüfi ohıyile dil-rîşem efendi
tağıdah zülfeynüfii şol bâd-ı şimalî
cem 'ohmızam hîç be-teşvîşem efendi

1339
cân geldi vü ben didüm afia gamzedesin
ten geldi vü ben didüm afia dil-şüdesin
göz geldi ki kıla gile saçından anufi
didüm ki aşıhma nola sevdâ-zedesin
 TUYUGLAR

1340
ezelde hak ne yazmış ise bolur 586
göz neni ki göreceg ise görür
iki 'âlemde haka sığmmışuz
tohtamış ne ola ya ahsah temür

1341
hakka şükür koçlaruii devrâmdur
cümle 'âlem bu demün hayrânıdur
gün batardan gün toğan yire değin
'ışk erinün bir nefes seyrânıdur

1342
yahşi anladum cihanda vâye yoh
yârdan özge bu humârum aya yoh
iki 'âlemde ümîd server durur
andan ayru dahi hîç sermâye yoh

1343
sençileyin dünyâda hûb az imiş
nağmeni rast anladum şehnaz imiş
gönüller kekliğine bu dünyâda
illâ şâhîn gözlerüfi şehbâz imiş

1344
göfiülde gizlü bolsa bir tasadur
'ömr ile ecel da^ı hem-kâsedür
 523

dünyâ bezminde iki 'âlem dahi 587

'ışk eri katında hem bir kâsedür

1345

bellüdür hak katında girdârumuz

eyle kim var mismil ü murdârumuz
sâkî virgil elüme tolu ayah
kim gide bu göüülden jengârumuz

1346
söz diyem sana eger inanasın
yâr gözündür gözüne ne sanasın
yârunı anda bilesin ne durur
ger garîme karşu sen yasanasm

1347
görmedüm sen tek latîf nâzük cüvân
tapuna olsun fidâ cân u cihan
katrece lutfun bize irer bolsa
katre tek ola katumda bin 'uman

1348
gönlümni karahladı göz karası
gör meni nene saldı göz karası
dirilmek yig tağıngan imkânı var
nicesi dirile 'ışk âvâresi

1349
sohbet itdük bu gice şol yâr ile
şol karahcı gözleri 'ayyâr ile
anı kıhnalum anunla bu dem
kim kıhnmadul^ dahi deyyâr ile
524

1350
tutmagıl bizge iy cân sen dak dahi 588
tutmagay köp mücrime dak hak dahi
âdem olduğ ise tapunda nola
bülbül olmışdur hele laklak dahi

1351
henüşe 'âşık gönli biryân bolur
her nefes garîb gözi giryân bolur
sûfîlerüö dileği mihrâb nemâz
er gişinüfi ârzûsı meydân bolur

1352
yine cân bir 'ummana tahsardur
tahban köp güherler absardur
otanuzdan çıhıban kara kılıç
düşmenden köp illeri absardur

1353
devletinden kaçan olur hâksâr
'âşık olur ma'şûkmdan şermsâr
hîmmetümüz iki 'âlemde gezer
nolısar amasiye ya nigisar

1354

cân bu meydân içre agâh ola gâh

'ışk erinüfi varlığı âh ola âh
kim bu yolda toğru ger varur ise
erligüfl evreninde şâh ola şâh

1355

bu dünyâ bir nefs içün olmış yalal^

dibi yahındur anufi degül ırah
 525

zülfüfii tağıtma cem 'eyle begüm 589

yohsa olur bu cihan alah bulah

1356
tene mi hükm ide yâr ya cana mı
'ışk eri tene cana yacana mı
yâr yolma cân u ten oynamayan
erenler yasakma yasana mı

1357

meclisi kim hoş tutar 'anber 'anber

göfiüli kim aparur dilber dilber
dünyâ ehhnüfi başım kim çatar
işini toğru kılan server server

1358

gülşende dinle ne dir bülbül bülbül

irte gice idicek gulgul gulgul
yahşi geldi gönline surâhinüii
anuü içün başladı kulkul kulkul

1359
gözlerüfi derdlülerüfi dermânıdur
cân u dil ol ikinüfi kurbâmdur
cânuma sevmek seni ırağ iş durur
nitse olur ol çalap fermâmdur

1360
zülfüîi açsan dünyâda teşviş olur
katı baharsafi ciğerler rîş olur
gözlerün kan dökmeğe kuşanursa
dünyâda çolhı kişiler dervîş olur
526

1361

serv kaddun ile çendân olmaya 590

gül ho yüzün gibi handan olmaya
la'l ile incü durur şol ola mı
bunçılayın leb ü dendân olmaya

1362

seni sevmeyen begüm âdem degül

ne demi var kim ki bağrı dem degül
sen gözüfi gamzesini atma şuna
k'irmeye ger yarunuz merhem degül

1363
ben seven hûblar içinde şâh imiş
sanasm yılduz içinde mâh imiş
ben denize salmışam bir cânumı
kamu işi başaran allâh imiş

1364

gül ol ola bülbüHni gözleye

şâh ol ola bir kuhnı gözleye
^ û b afia diyem ki her dem içinde
büIbüHnüft gulgulım gözleye

1365

zülfi 'aklunu yabana yaya mı

gözleri gamzesi bini aya mı
görmeyicek sini gözüm dünyâyı
bir kemîne çöpcügeze saya mı

1366

gîsûnuzda gönülüm âvâredür 591

ben ho yaram korhuiiuz ağyâradur
 527

gerçi cân zâr u nizâr ola tenüm

gönülün nidem ki seng-i hâredür

1367
sençileyin ben yâra irmemişmen
men yazıya atduğum dirmemişmen
tâ diken tolmaymca bâğçede
ben am baltayile kırmamışmen

1368

sen halîlullâh hûnını yaya dur

'ışkı odından cân ile kaya dur
hele iy ner kükre vü meydânı al
çevre yanundağı kamu mâyedür

1369
nat'uflun yüzinde bin âyât olur
kim ki olur anda fîl ü at olur
şeh ruhunı kim görürse hak tanul^
şeh dimedin ol yüzüüde mât olur

1370
kanumı içdügüfie fetva gerek
iy begüm tîhünde men selva gerek
sen dimez miydüîi ki ben sinün olam
işbu da'vîye bize m a ' n â gerek

1371
dilberün işi 'itâb u nâz olur
çeşm-i câdû gamzesi gammaz olur
iy gönül sabr it tahammül kıl a n a 592
yâra irişmek işi az az olur
528

1372
dil hod anundur velî cân aparur
dîni koymaz *akl u îmân aparur
göfilüme girdi hayâli dün gice
zulmet içre âb-ı hayvan aparur

1373
ağız ağız yârdan râz olsa hoş
dembedem 'işveyile nâz olsa ^ı6ş
yahşi yaman ne gelürse sehl ola
dilberi yâr ile dem-sâz olsa ^6ş

1374
bayramda gözel koçlar kurbân bolur
. aslanlar kayda bolsa gurrân bolur
erenler cergesinde söz söylemek
fi'l-mesel çün zîre vü kirman bolur

1375
şol kuş ki tutgan kuşm âzâd kılur
sanma ki dünyede ol az ad İalur
bağdâdm kim vîrân kıla bilür
ol yine bu vîrâm bağdâd kılur

1376
gözi cân esritmege hammâr imiş
kaşı göfiül yıhmağa mi'mâr imiş
diledüm hâlüm ki gözine diyem
turfe budur gözleri bîmâr imiş

1377
dünyâyı çohı smaduh bir bûyimiş 593
kamu âlem varlığı bir hûyimiş
 529

kaplan aslan ejdchâlar cümlesi

ecelüfi kıynağmda âhûyimiş

1378
geçdi geçen var ise devrân budur
şimdi kopan canlara cevlân budur
kimde ki var ise gelsün ortaya
gizlemek pes neyiçün meydân budur

1379
yâr eger biz kulı bile yâr ise
kulıyuz ancağ olur ıkxkT ise
biz afia virdük câm özi bilsün
ger yâr ise yoğ ise ağyar ise

1380

câdû gözi cânumı şikâr ider

ben kulıyam ol am inkâr ider
tutağıyıçün şeker didüm idi
göftüline geldi tekrar ider

1381

'ışk eri bu dünyede dil-riş imiş

rencüfi içinde bu gün dervîş imiş
geymek ü yimekden artu^ istemek
er kişinüfi cânma teşviş imiş

1382

her zemân suya varup gelmez seflek 594

kayda geçer er yirine her zenek
tenğriden bolsa 'inayet bir kula
lâçini da^i kapar yir kükenek

Kadı B. - F. : 3 4
530

1383
erenler düşmenleri avlaşurlar
gamzeler birbirini kovlaşurlar
ben kulıyam dünyâda ol nerlerün
ki bu dem meydânumda kükreşürler

1384
gönül alan dünyâda dilber dilber
ki o^ııruz hüsnini ezber ezber
'âlemde bin kargaya bir sapan pes
dünyâda server gerek server server

1385

oturup cem' içen yârânlardur

.kim bum bilür ise erenlerdür
kime kim bahar isen tehî bahma
kancaru bahar isen erenlerdür

1386
binmişüz atumuza hayran hayran
kılsa yâr bizden saru seyrân seyrân
çoh zemân gele vü 'ömür çoh geçe
illâ kanı bu nefes kayran kayran

1387

dünyâda koçlar başı server bolsa 595

koçları birbirinden sıçrar bolsa
ne gerek anda gişi cân oynamah
cân u dil serverine yarar bolsa

1388
*ışk eri oldur ki ol mest ola mest
niçe ki nîst ola ol hest ola hest
 531

niçe ki başı göğe yiter ise

yârenler arasında pest ola pest

1389

gönülüm tek görmedüm bir çîn gönül

kamu gönül göfilüme perçin gönül
tolaşup zülfüfie yitürmiş özin
iy gönül kara göiiül miskin göfiül

1390

erenler meydânlarda cevlân ider

düşmenüü ili saru seyrân ider
yahşi yaman Ijıayr az şerri kamu
dutam kamu kimseden devrân ider

1391

serv kaddüm yolufia I^am durur ham

gözlerüm 'ışkuft içün nem durur nem
zehr içerem 'ışkuft içün dembedem
yimegüm ol ortada gam durur gam

1392

zülfüfie di kılmasun bafia teşviş 596

gamzelerüfi kılmasun şehâ dil-rîş
ben zenahdânufi çâhmda düşmişem
nola ger bir gûşede dura dervîş

1393

her nefes gamdan göfiül âzâd oldı

göftüller bu arada dil-şâd oldı
dünyâ müşerref durur adum ile
bu ara şimdi hele bağdâd oldı
532

1394
dünyâda gerçek 'âşık kanı kam
'âşık isefi gözünüfi kanı kam
her 'âşık ma'şûk içün baş oynarsa
ben 'âşıkun yoluna cânı cânı

1395
er yiğit kayda ürker ürkülerden
yahşi at behnlemez ilkülerden
düşmenler bizde bolsa ditreşsünler
kağan aslan kaypınmaz dilkülerden

1396
yolufia cânm viren cânbâz imiş
'ışk eri ma'şûkına dem-sâz imiş
gizleyem dir idi 'âşık razını
göz yaşı yüz sarusı gammaz imiş

1397
ra'iyyet gileyleri şol şâhadur
giceyi gündüz kılmalı şol mâhadur
korkmazam bu dünyâda hîç gişiden 597
cânumufi emâneti allâhadur

1398

erenlerün her işi erânedür

kaplanlar tutduğı iş şîrânedür
mayalar mayalığın itse nola
buğralıhm kılsa iş nezâledür

1399
bu fi gülünde koçlara ben işem uş
beg isem hele bu dem dervîşem uş
 533

dostlaruma dinçlig isem ne 'aceb

düşmenümüft cânma teşvîşem uş

1400
dünyâ diyen gişiye bir vâyedür
yimek içmek bu cana bir dâyedür
dünyâ bir geçüt durur gelen geçer
ilJâ server yiğide sermâyedür

1401
yâr oldur ki yâr ile hem-derd ola
yârmdan yüz kaytaran yâr serd ola
yimek içmek yahşıbh günin gören
er güninde ger döne nâmerd ola

1402
derdümüzüfi hak bilür devâsım
tabakda gördi düşman behâsmı
sıdk ile oh u kılıç urunsah
koparalum mısr ih kayasını

1403
yola gider ola mı şol ner buğur 598
yoh uğradı hele olsun uğur
terfgri sahlasun anı yaman gözden
meydânda kükreyicek güiiür güilür

1404
kışladan başladı deprendi oba
gönce yine gönlegin kıldı 'abâ
nilüfer yatdı başın taldı suya
neylesün gammaz durur bâd-ı sabâ
534

1405
özini eş-şeyh gören serdâr bolur
ene'l-hak da'vî kılan ber-dâr bolur
er oldur hak yohna baş oynaya
döşekde ölen yiğit murdar bolur

1406
nâzük olur hûblarun bir nicesi
ağzı piste boy uzun bili incesi

1407
seyl ahar hele bu dem yaşum benüm
yüregüm kanıyledür aşum benüm
gayret içün bir kuşah kuşanalum
a n u n içün gidiser başum benüm

1408
erenler öz yolında er tek gerek
meydânda erkek gişi ner tek gerek
yahşi yaman katı yumşah olsa hoş 599
serverem diyen gişi erkek gerek

1409

yâr yüzinde incüdür dür-dânedür

zülfi dâm u kara hâli dânedür
yohna ölür isem tutma 'aceb
yâr içün cân oynamah merdânedür

1410
dünyâda er varlığı dildâr imiş
'ayş u 'işret revnakı dîdâr imiş
yüzi gül sünbül saçı 'anber hatı
pes cemâli külbe-i 'attâr imiş
 535

1411
önümüzde şem'alar yana durur
yigider kızıl süci kana durur
bu demi gelün ganimet görelüm
ki dünyâ iy yârenler fena durur

1412
her zemânun bir nigâr u şâhı var
her günün güneş gicenün mâhı var
oduna düşene kalmadı karâr
yola çıhan gişinün allâhı var
zâr u zerd olan nizâr olsa ola
çünki bu yolda anun bir âhı var
kim ki hemdemdür cefâ vü cevr ile
lâcerem hecr ile bir hemrâhı var var
köhne-pûş oldı bu dem yolunda cân .
hâliyâ neyise şey'-lillâhı var

1413
gözel çoh arasında dilber kanı 600
taşlar köp orta yirde cevher kanı
koç u buğra aygırı çoh görmişüz
ademîler içinde server kanı

1414
karşudan çıhıp gelen habîb imiş
yanağında kara ben garîb imiş
lutf ile derdümüze kıldı deva
bolgay mı ol yegâne tabîb imiş

1415
kankı canda od varını âh bilür
başda ne yazılmışın ol şâh bilür
cân giripdür 'ışkı yohna a n u n
yola çıhanun işin allâh bilür
536

1416
şöyle ki 'anber saçı miskîn olur
ne 'aceb ger cân afta miskîn olur
niçe ki canda köz olursa odı
âh u zâr ile birez teskîn olur

1417
cana cân virmeyenüft ne cânı var
cân virenüfi adıyile sam var
er gişinüft metâ'ı erhk olur
cevherînüft la'l ile mcrcâm var

1418
erenler bu dünyâya kılmaz nazar 601
bunda 'aklı var gişi kılmaz karâr
bu dünyâ kölge durur kovar kaçsaft
bir gişi ki kaçar andan ol kovar

1419
gün niçe ki seyr ider cevlânmda
görmemiş siz tek cüvân devrânmda
erenler cergesinde diyilen söz
yirine yitmek gerek meydâmnda

1420
yolufta can virmeyen taksîr ider
gördügi düşini kej ta'bîr ider
her gişiye ne yazılganın görür
am bilmeyen dahi tedbîr ider

1421
bülbül özini bu dem ta'rîf ider
nev-bahân görenler teşrif ider
tûtî ger bünyâd ide kavi u 'amel
mûna laklak mûsikî tasnîf ider
 637

1422
gözümden ahııduram ciğer kam
göz kamna döymege ciğer kam
kaşı yay kirpükleri seher durur
ol sehere dünyâda siper kam

1423
er gişi er 'aybmdan kör ola ger
dünyâda âdemîler bolar beşer
mehege tutmayınca kim ne bile 602
sâff midür yahu katıhlu mı zer

1424
niçe ki gögde güneş seyrânıdur
bu cihan erenlerün meydânıdur
yi vü yidürgil al u bağışlagıl
her zemân bir yigidüfi devrâmdur

1425

gözlerüfi bağdâd ili 'ayyândur

leblerüfi mm ilinüfi hammândur
•işvelerüfi ile kimüfi sözi var
her şîveft bu dünyânufi nd'mândur

1426
sultândan biz kullara ferman bolsa
yâr lebinden derde bir derman bolsa
şol hilâlî kaşım çün gördi göz
varlıgumuz yohna kurbân bolsa

1427
ruhunı görür bolsa şâm u şâmât
atım sahp yaya^ bohsar mât
538

bu sözi didüm safia inanmazsafi

üsdüme yaz hücceti işde devât

1428
her zemânda tengri yahar bir çerah
afia yaman sağman kalur ırah
düşmeni haka sığınup basaruz
sâkî tîz tut sun bize tolu ayah

1429
yâr gerek yârıyile hem-reng ola 603
ger nişât u 'ayş u sulh u ceng ola
ol iki yârufi ki uyışmaz bile
işleri ortada şîşe seng ola

1430
yârenler firakından âh u bifi âh
yâr içün ölmeklige çohdur günâh
şol gün içün ki yiğitler günidür
cümlefiüzden dilerüz bir gez allâh

1431
tutalum süci vardur harîf kam
ortada söz çoh geçer 'arif kanı
sebze vü cûy u çağır hatır durur
yâr-ı nâzük dilber-i zarîf kanı

1432
cana kalma ger yâra irem dirsefi
bağa düşgil şeftâlû direm dirsefi
başa cana dünyelige kalmagıl
erenler meydânına girem dirsefi
 539

1433

sabaha çıharmışdur mahmur gözler

yayım kurıp 'âşık göfthn gözler
men anı cefâsıyçün yüzlemedüm
ol meni 'ışkum içün bifi gez yüzler

1434
ma'şûkun hîç 'âşıka yanmaz bağrı 604
bifi 'âşık yâr katında bir çöp ağrı
hele yarufi yolma varhh fidâ
düşmene bir gez dahi allah tengri

1435

saçufi tek bu dünyâda 'anber var nu

gözüfi tek bâğ içinde 'abher var mı
cennet içre huriler cem' olıcaljı
hûblara sençileyin server var mı

1436

gözi esridüp özi ayasıdur

vasfumuznı dünyâya yayasıdur
ivmegil bir dem ki yite atiusı
bu henüz 'ışkumuzufi yayasıdur

1437

yârı ağyara kor isem cehl ola

cefâ yârdan çeker isem sehl ola
yâr ölür ise yânyçün gam degül
sehl ola iş çünki dilber ehl ola

1438

yalunuz yarıcısı bir allâhdur

garibüfi nâle vü zâr ile âhdur
540

yüz unban erenler hazretinden

biz günehlü kullarufi şey»-lillâhdur

1439
'ışk katında zâhidâ bir deng imiş
dilberler göfiülleri çün seng imiş
bu nefes ki maksûdlar buldı hâsıl 605
çevregi yârânlarun gülbâng imiş

1440
kim bilür bir nefese behâ nedür
ol işler ortada kul behânedür
gişi öz eksükligin biHcegez
dünyâda anuü işi şehânedür

1441
bâde olmasa *ömür ber-bâdadur
cana yârufi sohbeti zevâdedür
kaddüfie serv-i sehî kuldur begüm
niçe kim anufi adı âzâdedür

1442
cennetde yüzüfi gibi hûr olmagay
mest gözüfi gibi mestur olmagay
yolufia cân oynamağı dilerem
korhum oldur k'afia destur olmagay

1443
cânum ol ki cümle 'âlem cânıdur
la'li anufi cümle cevher kâmdur
şükr afia ki bir nefesde gelmişüz
kim bu dem erenlerüfi devrâmdur
 541

1444

dünyâda bir cana befizer cân getür

kâfir isefi dahi gel îmân getür
hele bu derde düşiben yanaram
buldufi ise derdüme derman getür

1445
kağan aslanlar eger afirar ise 606
afilaya her kim afia uğrar ise
kanda eğri var ise' tutmagıl dak
sâ'ika koç kılıcı toğrar ise

1446
'ışk eri niçe yamsar nâz ile
neyleye görüfi göfiül şehbâz ise
tutalum âşık ki râzm saljlaya
neyleye gözi gibi gammaz ile

1447
hîç ofiılmsız gözlerinüfi yarası
kıydı yavla^ı bafia cânum paresi
tağıdur zülfini ki ben tağılam
hod niçe cem' ola "ışk âvâresi

1448
üstü fide devlet bu gün sayvan olsun
sa'âdet yine bizge eyvan olsun
niçe ki ben sağam u kaygurmafiuz
var cânum yiğitlere kurbân olsun

1449
şol gişinüfi ki câmnda derdi var
eşk-i sur^ı u reng-i rûy-ı zerdi var
542

elde biş barmağı düz kim görmişdür

merd olan yirde lâbüd nâ-merdi var

1450
bulmayam sen tek niçe arar isem 607
iki 'âlem Jıalkım arar isem
yüregümde hem yine nakşun bulam
bıçağ ahban anı yarar isem

1451
yâr eger yüregümni yarar ise
men am tartmmayam yarar ise
men özümni yolma kıldum fidâ
nola çün insaf ana ger yâr ise

1452
er midür ser-bâz u zer-bâz olmayan
alaca ördeglere bâz olmayan
yimek içmek gülmek oynamadı haram
er güninde yâra dem-sâz olmayan

1453
oldı müsa^j^ıar bize çü şâmlarum
düşmene demür bolduh dostlarum
her gişiler yortsun yoUanna
çün dosta mübârekbüz düşmene şûm

1454
basıca^ dünyâya sen düşdi Saçlar
başladı hak bâüUan başın suçlar
dünyâya her koç ki geldi şükr afia
tayandı anufi birle cümle koçlar
 543

1455
göreli saçunı bulmadum karâr
yüzüfie bolsun fidâ gül iy nigâr
turıcah karşu fiuza men derlermen 608
sanasm dökmiş gülga ebr-i bahar

1456
tapufia olsun fidâ ten ü cânum
yolufia kıldum kurbân it ü hanum
'âr u nâmûsı eger terk itdi yâr
koymazam ben dünyâda ad u sanum

1457
koşunlar birbirine kahşaşmaşda
iki 'âlem çerisi çahşaşmaşda
topumuz bolmısar halka ümîd
bu cihan halkı işi ohşaşmaşda