See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/313648653

Bilişsel Davranışçı Terapide Vaka Formülasyonu - Zorlayıcı Ve Karmaşık

Vakaların Tedavisi

Book · January 2015

CITATIONS READS

0 9,255

3 authors, including:

Emre Senol Durak Mithat Durak

Bolu Abant Izzet Baysal University Bolu Abant Izzet Baysal University
75 PUBLICATIONS   599 CITATIONS    91 PUBLICATIONS   509 CITATIONS   

SEE PROFILE SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

Testing the Variables Associated with Stress-Related Growth in Patients Diagnosed with Diabetes by Structural Equation Modeling (Diyabet Tanısı Alan Hastalarda
Strese Bağlı Gelişimle İlgili Değişkenlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile Test Edilmesi) View project

Psychological and Social Aspects of Deportation: A study with Meskhetian Elderly Living in Turkey - Psikolojik ve Sosyal Yönleriyle Sürgün: Türkiye'de Yaşayan Ahıskalı
Türk Yaşlılarla Bir Çalışma View project

All content following this page was uploaded by Mithat Durak on 13 February 2017.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

BiliĈsel DavranuĈçu Terapide Vaka
Formülasyonu
Zorlayucu ve KarmaĈuk Vakalarun Tedavisi

Case Formulation in Cognitive Behaviour

Therapy
The treatment of challenging andcomplex cases

Çeviri Editörleri
Doç. Dr. Emre ćenol-Durak
Doç. Dr. Mithat Durak
ArĈ. Gör. Ufuk Kocatepe
Edited by Nicholas Tarrier
 NOBEL AKADEMÝK YAYINCILIK EÐÝTÝM DANIÞMANLIK TÝC. LTD. ÞTÝ.

YAYIN NO.: 1125

Psikoloji - PDR No.: 063
ISBN : 978-605-320-031-4
l$CUÆO1ECM

%LOLüVHO'DYUDQ×üo×7HUDSLGH9DND)RUPODV\RQX=RUOD\×F×YH.DUPDü×N9DNDODU×Q7HGDYLVL
Case Formulation in Cognitive Behaviour Therapy: The Treatment of Challenging and Complex Cases / Nicholas Tarrier
'Ro'U(PUHûHQRO'XUDN'Ro'U0LWKDW'XUDN$Uü*|U8IXN.RFDWHSH

&RS\ULJKW12%(/$.$'(0ú.<$<,1&,/,.(øú7ú0'$1,û0$1/,.7ú&/7'û7ú6(57ú)ú.$12
$WDCUMÆPÆPD×V×PJCMNCTÆ0QDGN#MCFGOKM;C[ÆPEÆNÆM'þKVKO&CPÆĩOCPNÆM6KE.VFĨVKPGCKVVKT;C[ÆPGXKPKP[C\ÆNÆK\PK
QNOCMUÆ\ÆPMKVCDÆPV×O×P×PXG[CDKTMÆUOÆPÆPGNGMVTQPKMOGMCPKM[CFCHQVQMQRK[QNW[NCDCUÆOÆ[C[ÆOÆÁQþCNVÆOÆXG
FCþÆVÆOÆ[CRÆNCOC\

%QR[TKIJVlUGNGEVKQPCPFGFKVQTKCNOCVVGT0KEJQNCU6CTTKGTKPFKXKFWCNEJCRVGTUVJGEQPVTKDWVQTU#NN4KIJVU
4GUGTXGF#WVJQTKUGFVTCPUNCVKQPHTQOVJG'PINKUJNCPIWCIGGFKVKQPRWDNKUJGFD[4QWVNGFIGCOGODGTQHVJG6C[NQT
(TCPEKU)TQWR

*HQHO<D\×Q<|QHWPHQL1HY]DW$UJXQQDUJXQ#QREHO\D\LQFRP
'L]L(GLW|U1DLP'LOHNQDLP#QREHO\D\LQFRP

5HGDNVL\RQ1DLP'LOHNQDLP#QREHO\D\LQFRP
6D\ID7DVDU×P(QHV.XUWHQHV#QREHO\D\LQFRP
.DSDN7DVDU×P6HYJL3×QDUg]HQSLQDU#QREHO\D\LQFRP
%DVN×6RUXPOXVX+DOLO<HüLO
%DVN×YH&LOW+D]DU5HNODP0DWEDDF×O×N6DQ7LF/WGûWL
.D]×P.DUDEHNLU&DGúVNLWOHU$1.$5$

'Dù×W×P9RONDQ.XUWYRONDQNXUW#QREHO\D\LQFRP
(PUDK'XUVXQHPUDK#QREHO\D\LQFRP
dHWLQ(UGRùDQFHWLQ#QREHO\D\LQFRP
6HUKDW*HoNDOG×VHUKDW#QREHO\D\LQFRP
7DQ×W×P6DG×N.oNDNPDQVDGLN#QREHO\D\LQFRP
 <DYX]ûDKLQ\DYX]#QREHO\D\LQFRP
 2QXU8\VDORQXU#QREHO\D\LQFRP
 (PUH$NNXüHPUH#QREHONLWDSFRP
6LSDULüVLSDULV#QREHO\D\LQFRP
HVDW×üHVDWLV#QREHONLWDSFRP

-¯6¯2*#0'$ć.)ć-#46+
ĨGPQN&WTCM'OTG&WTCM/KVJCV-QECVGRG7HWM
%LOLüVHO'DYUDQ×üo×7HUDSLGH9DND)RUPODV\RQX=RUOD\×F×YH.DUPDü×N9DNDODU×Q7HGDYLVL
'OTGĨGPQN&WTCM/KVJCV&WTCM7HWM-QECVGRG
Case Formulation in Cognitive Behaviour Therapy: The Treatment of Challenging and Complex Cases 0KEJQNCU6CTTKGT
 $CUÆO:8+++ UZOO
 -C[PCMÁCXGFK\KPXCT
 +5$0
 $KNKĩUGN&CXTCPÆĩÁÆ6GTCRK$&6 8CMC(QTO×NCU[QPW -CPÆVC&C[CNÆ8CMC(QTO×NCU[QPW 2UKMQVGTCRK
6GTCRK5×TGEK <QT8CMCNCT -CTOCĩÆM8CMCNCT 8CMC©TPGMNGTK 6GTCRÑVKMćNKĩMK 2UKMQNQLKM$GNKTVK
$CþNCO 5×RGTXK\[QP
Çeviri editörünün ön sözü

Terapi süreci başlangıçta karanlık bir odada küçük bir el feneri ile ilerlemek
gibi gelebilir. Özel bir dünyaya, danışanın dünyasına, adım attığımızı biliriz.
Bu odaya misafir olduğumuzda, nereye ışık tutacağımızı bilemeden odanın
her yanına hemen göz atmak isteriz, çoğunlukla da nereden başlayacağımıza
ilişkin bir telaşla… Odadaki eşyaların geçmişte nasıl yerleştiğini bilmediğimiz,
önümüze çıkan engellerle ne yapacağımızı ilk başta tasarlayamadığımız bir
süreç bizi beklemektedir. Bu süreç için bizim elimizdeki fenerin ışığının gü-
cünü arttıracak araçlarımızdan biridir vaka formülasyonu. Bu araç yalnız bize,
alandaki uzmanlara değil danışanlara da ışık tutacak, süreç sonunda odalarına
farklı bir bakışla bakabilmelerini sağlayacaktır. O nedenle, Bilişsel Davranışçı
Terapi konusunda terapistlere ve danışanlara ışık tutmayı kolaylaştıran bir yol
rehberi olarak vaka formülasyonunun uygulamadaki önemi kuşkusuz tartışıla-
maz. Ancak, bu kitabın salt vaka formülasyonu anlatan benzerlerinden birçok
anlamda farklılığı bulunmaktadır. Bu kitap, vaka formülasyon süreci ve kanıta
dayalı olmasının öneminin yanı sıra, vaka formülasyonun her tanı grubunda
ve her vakada nasıl benzersiz olduğu üzerinde bizleri düşünmeye sevk ediyor.
Zorlayıcı ve karmaşık vakalarda terapistlere ilerlemek üzere sistem öneriyor.
Bu kitap, alanlarında uzman psikoterapistlerin bilişsel davranışçı terapi yakla-
şımı çerçevesinde yardım alan danışanlarının terapi süreçlerini tüm ayrıntıları
ile gözler önüne seriyor. Farklı tanı gruplarındaki danışanların terapi süreç-
lerinin seyrine ilişkin kuş bakışı mesafemizi azaltıyor. Bu kapsamda depres-
yon, anksiyete bozuklukları, TSSB, bipolar depresyon, psikotik bozukluklar,
kişilik bozuklukları, yeme bozuklukları ve insomnia konularında eşsiz vaka
formülasyonu örnekleri okuyucuları beklemekte. Ayrıca, utanç duygusu, tıbbi
olarak açıklanamayan belirtiler, kendine zarar verme ve sığınmacılarla bilişsel
davranışçı psikoterapi sürecine ilişkin bölümler bulunmakta. Kuşkusuz, eğitim
süreci boyunca okunanalar ya da psikoterapi alanındaki deneyimlerin yanı sıra
bu kitaptaki bilgiler ve öneriler profesyonel alandaki vakalarda benzerlikleri ve
farklılıkları yakalama konusunda yol gösterici olacaktır. Ayrıca, hem süperviz-
yon alan hem de veren açısından süpervizyon sürecini yeniden değerlendirmeyi
sağlayacak özel bir bölüm de okuyucuyu beklemektedir.
xviii Çeviri editörünün ön sözü

Bu kitap, iki yıllık bir özenli çalışmanın ürünüdür. Bu süreç boyunca editör
olarak Doç. Dr. Mithat Durak ve Psk. Ufuk Kocatepe’ye verdikleri yakın ve
bitimsiz destekten ötürü ne kadar teşekkür etsem azdır. Büyük bir titizlikle
süreçte üstlerine düşenden fazlasını yaptılar. Çevirinin lezzetli bir iş oldu-
ğunu düşünerek bu lezzette önemli tatlar kattılar. Ayrıca, Abant İzzet Baysal
Üniversitesi Klinik Psikoloji Yüksek Lisans eğitimlerinin ve tezlerinin yanı
sıra ayırdıkları zaman ve emekten ötürü çeviri ekibinin ayrılmaz parçaları
olan; Psk. Feride Özlem Elagöz, Psk. Neşe Durğun, Psk. Ufuk Kocatepe ve
Psk. Emre Özdemir’e teşekkür ediyorum. Bitimsiz öğrenme çabalarını çok
takdir ediyorum. Kitabın çıkmasında tıkandığımız noktalarda her saat vakit
ayıran Uzm. Psk. Emek Yüce Zeyrek-Rios’a ayrıca teşekkür ederiz. Uzaklarda,
İngiltere’de doktora eğitimine devam eden Emek, ihtiyacımız olduğu her an yanı
başımızdaydı. Çeviri sürecindeki destekten ötürü Arş. Gör. Aslı Kılıçdoğan’a
teşekkür ediyorum. Ayrıca, kitabın basılma sürecindeki titizliklerinden ötürü
Nobel Akademik Yayıncılık’tan Nilüfer Keser’e, Enes Kurt’a, Sevgi Pınar’a ve
Nevzat Argun’a sonsuz teşekkürler. Süreç boyunca kitaba olan büyük ilgisini
“Anne bu ne kitabı?” ve “Bu kitap çok pahalı, tam 30.000 lira.” ve yaptığımız
işe olan saygısını “Ne zaman bitecek?”, “Sen yazmayı bitirdikten sonra seninle
oynayalım mı?” ifadeleriyle ileten ve editörlere ve çeviri ekibine büyük enerji
kaynağı olan kızım Elizya Delfin Durak’a çok özel teşekkür ediyorum.
Doç. Dr. Emre Şenol-Durak
îçindekiler

Tablo ve úekiller listesi vii

KatkÕ yapanlara iliúkin notlar xi
Ön söz xv
Çeviri editörünün ön sözü xvii

1. Vaka formülasyonuna giriú ve formülasyonun zorluklarÕ 1

Nicholas Tarrier (Çev.: Psk. Emre Özdemir)

2. KanÕta dayalÕ vaka formülasyonu: imparator giyinik mi? 12

Willem Kuyken (Çev.: Psk. Emre Özdemir)

3. Ba÷lamsal bakÕú açÕsÕndan formülasyon 36

ChÕris Cullen ve Helen Combes (Çev.: Arú. Gör. Feride Özlem Elagöz)

4. Anksiyete bozukluklarÕnda biliúsel terapi vaka formülasyonu 52

Adrian Wells (Çev.: Arú. Gör. Ufuk Kocatepe)

5. Utanç duygusuna belirli odakla formülasyonda biyopsikososyal ve

evrimsel bir yaklaúÕm 81
Paul Gilbert (Çev. Arú.: Gör. Feride Özlem Elagöz)

6. Depresyonda vaka formülasyonu 113

Ivy M. Blackburn, Ian. A. James & Alyson Flitcroft (Çev.: Arú. Gör. Feride Özlem Elagöz)

7. KarmaúÕk TSSB’de vaka formülasyonu: kuramla

uygulamanÕn bütünleútirilmesi 142
Deborah Lee (Çev.: Psk. Neúe Dur÷un)
 vi îçindekiler

8. ùizofreni tedavisinde biliúsel davranÕúçÕ terapi vaka formülasyonu 167

Nicholas Tarrier (Çev.: Psk. Emre Özdemir)

9. Bipolar bozukluklar 188

Steven Jones (Çev.: Arú. Gör. Feride Özlem Elagöz)

10. Kiúilik bozukluklarÕnda biliúsel formülasyon 216

Kate M. Davidson (Çev.: Arú. Gör. Ufuk Kocatepe)

11 KarmaúÕk yeme bozukluklarÕnda biliúsel davranÕúçÕ

vaka formülasyonu 238
Anna Lavander ve Ullrike Schmidt (Çev.: Psk. Emre Özdemir)

12. TÕbbi olarak açÕklanamayan belirtiler 263

Richard J. Brown (Çev.: Psk. Neúe Dur÷un)

13 Peki ya uyuyamayan hastalar? ønsomnia için vaka formülasyonu 293

Allison G. Harvey (Çev.: Arú. Gör. Ufuk Kocatepe)

14. Kendine zarar verme 312

Gary L. Sidley (Çev.: Psk. Neúe Dur÷un)

15. SÕ÷ÕnmacÕlarla çalÕúmak 330

Jake Bowley (Çev.: Arú. Gör. Ufuk Kocatepe)

16. Biliúsel terapi süpervizyonunu kavramsallaútÕrma ve formüle etme 349

Peter V. Armstrong ve Mark H. Freeston (Çev.: Psk. Neúe Dur÷un)

Dizin 373

View publication stats