1.

Constructieve aspecten van hout

1.1 Mechanische eigenschappen
Mechanische eigenschappen bij hout:
- zijn erg afhankelijk van vochtgehalte: hoe lager vochtgehalte, hoe sterker (en lichter)
- hebben goede relatie met volume gewicht: zwaarder-->sterker

1.2 Mechanische eigenschappen volgens Universiteit van Suriname

Gegevens van Surinaamse houtsoorten te vinden in:
- Houtsoorten van Suriname dl.2 :Pleiffer
- Onderzoek van 41 Sur.houtsoorten:Japing
- Tropical Woods nr.95,97,98,99,103:Yale University
Compilaties:
- Surinam Timbers :LBB,Vink
- Konstrueren in Sur.houtsoorten:Kishoen Misier/Antonius
(Alle onderzochte houtsoorten zijn in verzamel tabel opgenomen,meer dan in Vink)
- Surinamese Timber Species: Comvalius

Slechts gegeven: Gemiddelde breuksterkte waarden.

Nodig voor konstrueren: Toelaatbare waarden , te herleiden uit breuksterktewaarden.

Factoren van invloed hierbij:

-variatie in eigenschappen (standaard afwijking)
-statistische onderschreidingskans
-tijdsduur van belasting
-veiligheidsfactor met het oog op gebreken en overbelasting,
in relatie tot risico
Voor verschillende toepassingsgebieden zijn toelaatbare grootheden aangegeven in “Konstrueren in
Sur.houtsoorten”. Zie navolgende tabellen

1.3 Mechanische eigenschappen volgens de NEN (Ned)

Vanaf 1995 (TGB 1990) zijn de Nederlandse houtnormen overgegaan om mechanische
eigenschappen van houtsoorten te groeperen in sterkteklassen. Een sterkte klasse , aangeduid met
de letter K gevolgd door een getal, bv. K50, bevat alle nodige mechanische eigenschappen van de
tot die klasse behorende houtsoort. Deze zijn de waarden die een constructeur nodig heeft. De
klassering van houtsoorten geschied o.b.v. de karakteristieke waarden van 3-tal
hoofdeigenschappen, nl. de buigspanning, de elasticiteitsmodulus (//vezel) en het volume gewicht.
In navolgende tabel is de klassering voor loofhoutsoorten weergegeven. Voor gebruik hiervan
zouden onze houtsoorten eerst geklasseerd moeten worden.
Tabel 1:Toelaatbare grootheden (NAT) voor WATERBOUWKUNDIGE houtsoorten in BRAKWATER
(met Paalworm)
Houtsoort Vol.gew. Buigsp. Treksp.// Druksp.// Druksp.┴ Schuifsp.// Emod.// Buigsp.//
-NAT- (mom.)
(kgf/m3) (N/mm2) (N/mm2) (N/mm2) (N/mm2) (N/mm2) (N/mm2) (N/mm2)
1 Manbarklak 1300 25 22 14 5.0 2.4 18000 41
2 Basralocus 1050 20 18 14 5.0 2.2 14000 30
3 Anaura 1200 23 21 13 3.5 2.2 16000 35
4 Foengoe 1200 21 19 12 3.0 2.1 15000 35

Tabel 2:Toelaatbare grootheden (NAT) voor WATERBOUWKUNDIGE houtsoorten in ZOETWATER

(zonder Paalworm)
Houtsoort Vol.gew. Buigsp. Treksp.// Druksp.// Druksp.┴ Schuifsp.// Emod.// Buigsp.//
-NAT- (mom.)
3 2 2 2 2 2 2 2
(kgf/m ) (N/mm ) (N/mm ) (N/mm ) (N/mm ) (N/mm ) (N/mm ) (N/mm )
1 Bruinhart 1150 23 21 17 7.0 2.4 17000 41
2 Basralocus 1050 20 18 14 5.0 2.2 14000 30
3 Mnbarklak 1300 25 22 14 5.0 2.4 18000 41
4 Oemanbarklak 1100 24 22 15 -- 2.2 15000 41

Tabel 3: Toelaatbare grootheden (NAT,>18%) voor CONSTRUCTIE houtsoorten in WIND & WEER
Houtsoort Vol.gew Buigsp. Treksp.// Druksp.// Druksp.┴ Schuifsp.// Emod.//
-NAT-
3 2 2 2 2 2 2
(kgf/m ) (N/mm ) (N/mm ) (N/mm ) (N/mm ) (N/mm ) (N/mm )
1 Bruinhart 1150 23 21 17 7.0 2.4 17000
2 Zwarte Kabbes 1100 22 20 18 3.5 2.6 18000
3 Rode Kabbes 1100 12 11 9 4.5 2.2 12000
4 Groenhart 1300 31 28 21 9.0 3.0 20000
5 Mora 1200 22 20 13 6.0 2.8 17000
6 Mataki 950 18 16 14 3.0 1.4 14000
7 Riemhout 1050 21 19 14 3.0 2.6 15000
8 Pakoeli (Geelhart) 1050 19 17 14 4.5 1.8 13000
9 Sali 1100 19 17 17 5.0 2.4 14000
10 Basralocus 1050 20 18 14 5.0 2.0 14000
11 Kopi/ Kromanti Kopi 1050 18 16 14 5.0 2.2 13000
12 Wana 850 14 13 9 2.5 1.6 11000
13 Oemanbarklak 1100 24 22 15 -- 2.2 15000
14 Purperhart 1050 19 17 14 6.0 2.8 14000
15 Bolletri 1300 30 27 17 9.5 3.2 19000

Tabel 4: Toelaatbare grootheden (DROOG,12-18%) voor CONSTRUCTIE houtsoorten ONDERDAK

Houtsoort Vol.gew. Buigsp. Treksp.// Druksp.// Druksp.┴ Schuifsp.// Emod.//
-DOOG-
3 2 2 2 2 2 2
(kgf/m ) (N/mm ) (N/mm ) (N/mm ) (N/mm ) (N/mm ) (N/mm )
1 Basralocus 800 25 23 17 6.0 2.0 15000
2 Kopi/ Kromanti 850 23 21 17 6.0 2.2 14000
Kopi
3 Wana 650 18 16 14 3.0 1.6 13000
4 Zwarte Kabbes 900 27 24 22 4.5 2.6 18000
5 Rode Kabbes 900 15 14 14 5.5 2.2 13000
6 Bruinhart 950 29 26 21 9.0 2.4 17000
7 Sali 900 24 22 22 6.0 2.4 15000
8 Gronfolo 650 20 18 15 4.0 2.0 13000
9 Pakoeli (Geelhart) 800 24 22 18 5.5 1.8 14000
10 Riemhout 800 26 23 18 4.0 2.6 16000
11 Prokoni 600 20 18 13 -- 2.0 11000
12 Mataki 700 25 21 17 3.5 1.4 16000
13 Djadidja 600 18 16 11 2.0 1.8 14000
14 Krapa 650 20 18 14 3.0 1.6 13000
Bron: Konstrueren in Surinaamse houtsoorten, Afstud. onderzoek Kishoen Misier/Antonius, 1986
 Tabel 5:

Tabel 6 :Kniktabel voor Basralocus (nat)

2. Berekening samengestelde kolom op knik

a
1

Lky
1
Drsn. samengest, kol. Samengest, kolom, liggend

Iy = Traagheidsmoment voor samengestelde profiel volgens de mechanica:

1
= 2( .h.b 3 + γ .a 2 . A) ; A= b.h γ = samenwerkingsfactor
12

iy = traagheidsstraal om y-yas

IΥ lk Υ
iy = ; lky = de kniklengte; λΥ = (knikcoefficient of slankheid samengestelde staaf)
Atot iΥ

I1= traagheidsmoment om 1-1 as ( van 1 staaf)

lk
i1 = b 1 ; λ1 = 1 (knikcoefficient c.q. slankheid enkelvoudige staaf).
12 i1
Er gelden: λ 1 ≤ 80 en l k 1 ≥ 60 cm

De ware slankheid volgt uit:

m
λ w = λ Υ 2 + f . .λ1 2 f=3 voor draadnagels ; m = aantal staven
2
Ware slankheid ook snel te bepalen uit: λ w ≈ 1.8 * λ1
Hiermede is σknik te halen mbv kniktabel van betreffende houtsoort. Zie voorbeeld Basralocus.

Dimensioneringsvoorwaarde voor kolom:

Fknik = σ knik . Atotaal > Fstaaf , optredend
Voorbeeld:
Hout: Basralocus (nat)
Samengesteld kolom: 2 * 1.5”x6” (35x145mm, geschaafd)
Lengte = 1.60m
Klossen, 2”x6” , op afstand 80cm van elkaar, bevestigd met draadnagels.

F Iy= 1.73*106 mm4

2” =45 mm iy= 41.3 mm
1.5” =35mm
λ Υ = 1600 / 41.3 = 38.8
800 mm
i1= 10.1mm
λ1 = 800 / 10.1 = 79.2
 2 
e=(35+45):2 λ w =  38.8 2 + 3. .79.2 2  = 142.5
=40mm  2 
( λ w , pract . = 1.8 * 79.2 = 142.6 )
Uit kniktabel:σknik=1.43N/mm2
Fknik = σ knik . Atotaal = 1.43 * 145 * 35 * 2
= 14.5 KN > Fstaaf
3. Dimensioneringsaspecten van mechanische verbindingen
3.1 Draadnagel verbindingen
Voorwaarden:
1. d (diameter) draadnagel = 1 t k
7
(tk = kleinste dikte der aansluitstaven)
lh
2a 8d ≤ lh ≤ 12d ⇒ m4 = ...1-snedig
12d
l
2b 4d ≤ lh ≤ 8d ⇒ m4 = h … 2-snedig
8d

Fig. 1 : Draadnagelpatroon met minimale

afstanden

Tabel 7:
 klos

klos F
ro Fig. 2 : Model draadnagelverbinding

3xd┴
ro
3xd//

ro

3xd┴

rb

eo

Tabel 8. : Draagvermogen draadnagels uit UVS–beproevingen

Fnagel in kopi nat Fnagel in grofolo nat
Draadnagel Diameter d (= 87 d²) [N] Voorwaarden:
(= 72 d²) [N] - Nat hout
lengte in mm
- hechtle. ≥ 11d
- eb≥ 20d
1,5” 2.1 380 320 - rand- en
2” 2.8 680 560 tussenafst.
2,5” 3.4 1000 830 min. vlgs TGB-
3” 3.8 1250 1040 hout
- symm. verbind.
3,5” 4.2 1530 1270
4” 5.1 2260 1870
5” 5.6 2730 2260
6” 6.0 3130 2590

Algemene formule voor berekening van draagvermogen draadnagels in houtsoort x:

vol.gew.`x
Ftoel .,nag .`in `x = * 87 * d 2 [N ]
vol.gew.`kopi
3.2 Boutverbinding
Keuze boutdiameter: 10 - 12 – 14 – 16 – 20 – 24 – 27 mm
Toepassing sluitplaten: D=3xdbout en dikte=0.3x dbout

Tabel 9 : Minimale afmetingen boutverbindingen

eb eo rb ro d// d┴
7d 4d 4d 3d 7d 4d

Toelaatbare belasting per bout:

1) Symmetrische verbindingen:
Minimum uit: Fbout, toel. = σ hout ,toel . // * t a * d of Fbout, toel. = 20 * d 2
2) Asymmetrische verbindingen:
1
Minimum uit: Fbout, toel. = σ hout ,toel . // * t a * d of Fbout, toel. = 16 * d 2
2
met: d=diam. bout (mm) en ta= kleinste houtdikte van aansluitstaven (mm)

4. Ontwerpen en construeren van vakwerk-kapspanten

4.1 Practische regels bij ontwerpen en construeren van vakwerk-

kapspanten met draadnagel verbindingen

Fig.3 :
Kapplan schilddak
 hoh knoop

h¼L 2x2x1”x4”
staven
1x
hma 1x
k 2x
2x 2x

hopleegg.
1x 0.4~0.8 m

Lov
.
Fig. 4 : Model vakwerk spant

Fig.5 : Praktische uitvoering spant

Practische wenken bij ontwerpen:

a) Uit oogpunt van evenwichtige staafdimensionering en vereenvoudiging van verbindingen:
- Trekplaat en kapbenen en makelaar: enkelvoudige profielen (dik; ≥2”)
- Staanders en schoren : dubbele profielen (m.u.v. makelaar) (dun; ≥ 1”)
- Makelaar: enkelvoudig en dik, wegens verbindingsbeperking in nok
- Schoren lopen dalend, wgs. vorming trekstaven en verbindingsgemak nabij makelaar.

Wandstaven :
dun, dubbel

Verbindingsvlakken :
maximaal groot

Randstaven :
dik, enkel Fig. 6: Verbindings-
karakteristieken
3@4cm uitstekende eindranden
b) Uit oogpunt van evenwichtige krachtsverdeling en minimalisering staafkrachten:
- hmakelaar = ± 1/8 ~~ 1/10 Lov. (vorm is overeen met M-lijn). Bijkomend voordeel is,
dat de dakhelling voldoende vergroot wordt (≥12º ), tegen roestvorming in overlappingen
& voorkomen van lekkage onder de nokplaat t.g.v. windwerking.
- H.o.h. knopen is ongeveer gelijk aan h¼L (schoren lopen onder hoek van ± 45º en
leveren
gelijke krachtsontbindingscomponenten, verticaal en horizontaal)
- Bij oplegging wordt kapbeen ietwat gelicht t.o.v. trekplaat, door invoeging van korte
staander van 0.4-0.8m, zodanig dat de 1e schoorkracht tot ±25% wordt gereduceerd!

c) Uit oogpunt van maximalisering verbindingskracht

- Max. benutting verbindingsmiddel, met max. hechtlengte, dus dunne zijstaven
(tz minimaal)
- Maximale verbindingsvlakken, dus zijstaven met volledige breedte naast elkaar
verbinden
- Randen van zijstaven steken 3 @ 4 cm uit, om eindscheuren tgv nageling te voorkomen
- Bij de oplegging zijn de staanders 2x dubbele profielen (dus 4x staven) en deze steunen
liefst koud op de muurplaat. Dit omwille van vrij grote staafkrachten, die groot
verbindingsoppervlak opeisen.

4.2 Enkele practische afmetingen bij dakconstructies

Overspanning spant: tot ca. 22m
Hoogte spant : 1/8 - 1/10 * l
(voorwaarde: Verbindingen dienen goed vervaardigd te zijn!)

Tabel 10 : Richtwaarden voor dimensionering kapconstructies bij gebruik van hardhout

(bv. Basral.) en golfplaat bedekking.
Overspanning Spant afstand Keuze gording Keuze kapbeen & Keuze staander &
spant (m) (m) trekstaaf (enkel) schoren (dubbel)
18-22 5-6 3" * 6" 3" * 8"~~ 3" * 10" 1½" * 8"~~1½"* 10"
14-18 4-5 2" * 6" 3" * 6"~~ 3" * 8" 1½" * 6"~~1½"* 8"
10-14 2½ - 4 2" * 4" 2" * 6" 1" * 6"
7-10 1½ - 2½ 2" * 3" 2" * 4" 1" * 4"
4-7 1 - 1½ 1" * 3" (plat) 2" * 3" 1" * 3"