TU/e

TECHNISCHE UNVERSITEIT EINDHOVEN

FACULTEIT BOUWKUNDE Constructief Ontwerpen (BCO)
Colleges Constructief Ontwerpen Materialen A: staal- en
houtconstructies / COMa / 7P112
Herfsttrimester / donderdag 3e en 4e uur

Docenten : prof. ir. H.H. Snijder (staal)

ir. F. Schot (hout)

1
 TU/e
STAALCONSTRUCTIES (prof.ir. H.H. Snijder)
College 1 t/m 4
1 Introductie, Gebouwen
2 Materiaaleigenschappen en Constructiedelen
3 Ontwerp en berekening: Liggers
4 Ontwerp en berekening: Kolommen
Verbindingen

HOUTCONSTRUCTIES (ir. F.Schot)

College 5 t/m 8
2
STAALSOORTEN- EN STAALKWALITEITEN TU/e

TOEPASSINGEN VAN STAAL

• gebouwen
• schepen
• bruggen SOORTEN:
• machines
• kunstwerken Ongelegeerd ↔ gelegeerd
• apparaten constructiestaal
• meubels roestvast staal
• fietsen weervast staal
gietstaal
EISEN
gietijzer
SOORTEN
3
MATERIAALKEUZE TU/e

STAALSOORT STERKTE
Fe 360 = Fe E 235 = S 235
Fe 430 = Fe E 275 = S 275
Fe 510 = Fe E 355 = S 355

STAALKWALITEIT CHEMISCHE
B = JR lasbaarheid SAMENSTELLING
taaiheid
C = J0 STRUCTUUR
brosse breuk
D = J2
(DD) = K2
4
 TU/e
CONSTRUCTIESTAAL

sterkte
taaiheid
lasbaar
vervormbaar

- ongelegeerd of gelegeerd
- walsmethode / nabehandeling

NEN-EN 10025 ongelegeerd constructiestaal

NEN-EN 10113 fijnkorrelig constructiestaal

warmgewalst
5
 TU/e
EN 10025 EN 10113
soort Kwaliteiten soort Kwaliteiten
S 235 JR, J0, J2

S 275 JR, J0, J2 S275 N, M, NL en ML

S 355 JR, J0, J2, K2 S355 N, M, NL en ML

S420 N, M, NL en ML

S460 N, M, NL en ML

Constructiestaalsoorten en kwaliteiten volgens

NEN-EN 10025 en NEN-EN 10113
6
TU/e

7
ROESTVAST STAAL
TU/e
Staal roest → roest door
Koper en aluminium ook → maar stopt ondoordringbare
oxydehuid
Gelegeerd staal → roestvast staal
+Cr +Ni +Cu +Al
Toepassing: gevels lateien
Geringe sterkte (behalve bij duplex)
Type Toepassing
304 Waar een goede combinatie van corrosie-
bestendigheid en vervormbaarheid is vereist

304L Als 304, in combinatie met lasbaarheid

(i.v.m. het lagere koolstofgehalte)

316 Bij een vervuilde atmosfeer (stedelijke

omgeving) of een omgeving vlak bij zee

316L Als 316 in combinatie met lasbaarheid 8

WEERVAST STAAL TU/e
Gelegeerd staal + Cu → weervast staal

echter geringe corrosievastheid in agressief klimaat (zee,industrie)

Corten-staal: vergelijkbaar met constructiestaal

GIETSTAAL 0,2 - 0,5% C

gegoten constructiedelen: knopen (krimp)

GIETIJZER 2,5 - 3,5% C

slecht lasbaar en weinig krimp

lamellair en nodulair (minder bros)

9
 TU/e
EIGENSCHAPPEN VAN STAAL

mechanische
fysische
milieu

MECHANISCHE EIGENSCHAPPEN
F
stijfheid
sterkte

λ A
trekproef σ - ε - diagram
σ =F/A
ε = ∆λ / λ F
10
 belasting σ
sterker
TU/e
treksterkte
ft

E zwakker
breekpunt
stugger brosser taaier

fy
vloei-
grens weker
HOOKE
vloeisterkte
treksterkte

VERSTEVIGING
spanning
tanα =αelasticiteitsmodules
= elasticiteitsmodulus EE=
relatieve verlenging

stijver slapper

hoek α

rek ε
εy εvl εt εu

elastische plastische
vervorming vervorming

fy = vloeigrens εt = rek behorende bij de treksterkte ft

ft = treksterkte εvl = rek aan het einde van het vloeitraject
εy = vloeigrens εu = rek na breuk
11
 belasting σ
TU/e
Trek en druk
Werkelijke spanning
Blijvende rek fy;d

treksterkte

Ed
f

hoek α εy;d
rek ε ε
hoek α
Lineair elastisch
druksterkte

fy;d

belasting σ
f
ε
Star-plastisch 12
 TU/e
Rekenwaarden van de vloeigrens
treksterkte
E-modules
dwarscontractiecoëfficiënt

Hoogwaardige staalsoorten fy > 240 N/mm2

Dit kan door wals- en warmtebehandeling

(bijvoorbeeld thermomechanisch walsen)

Hoogwaardig laaggelegeerd (HSLA)

Koudvervormen

13
 Koudvervormen TU/e
ware spanning
treksterkte
koud vervormd
vloeigrens
koud vervormd ft
treksterkte
uitgangsmateriaal
fy
vloeigrens
uitgangsmateriaal

f E = tan α

rek uitgangsmateriaal 0.2% εy = εvl εt

rek koud vervormd ε
Geen vloeiplateau
fy of f0,2 0,2% rekgrens

14
MATERIAALKEUZE TU/e
Staalsoort → sterkte

• Economische aspecten
Staalsoort verh. Prijs verh. fy arbeids- lasbaar-
loon heid
S 235 1 1 1 normaal

S 355 1,15 1,5 1,15 Met voor-

zorg
S 460 1,5 1,9 > Zeer veel
voorzorg
S 1200 2 5 ? Alleen in
lab
15
• Technische aspecten TU/e
sterkte F = Afy
M = Wfy
stijfheid δ = α qλ4 / EI
stabiliteit
slank FE = π2 EI / λ2
knik:
{ gedrongen F = Afy

plooi:

kip:
} idem

vermoeiing aantal wisselingen

16
CORROSIE TU/e
Staal + water geeft: IJzeroxide Fe2O3 Roest met volumevergroting 2
Corrosiegevoeligheid wordt bepaald door:
• Milieu
• Ontwerp
•Verfsysteem
•Thermisch verzinken

Milieu
Agressiviteit van het klimaat

17
Ontwerp
vatbaar voor corrosie beter TU/e

afwateringsopeningen
∅ > 30 mm 18
 Verfsysteem
TU/e
25 µm toplaag weerstand atmosfeer, esthetica

30 µm tussenlagen opbouw laagdikte

120 µm
30 µm

35 µm grondlaag basis, hechting, initiële bescherming

reinheid ruw oppervlak
staal

Walshuid verwijderen en reinigen staal door stralen Sa 2,5

19
Thermisch verzinken
TU/e

Metallische verbinding
van zink op staal

laagdikte 80 µm

20
BRAND TU/e
Kans op brand: ca. 25% gedurende levensduur

Persoonlijke

Materiële
} schade { 90 personen / jaar

1,2 miljard

Risico = kans x schade

Eis ten aanzien van Brandwerendheid:

Tijd gedurende welke geen bezwijken

optreedt bij de standaardbrand

21
Temperatuur neemt toe in de tijd TU/e
Natuurlijke brand

Standaard brandkromme
gastemperatuur [°C]

niet-volledig
ontwikkelde brand volledig ontwikkelde brand

groeifase brandfase dooffase

1000-1200 standaardbrand

natuurlijke brand

vlamoverslag effect actieve

maatregelen
±300

begin van tijd [min.]

een brand 22
 Sterkte fy en stijfheid E nemen af TU/e

Belasting kan niet meer gedagen worden: bezwijken

Vertragen door brandwerende voorzieningen te treffen

• Bouwkundige integratie liggers in de vloer

kolommen in de gevel
} trage opwarming

gecombineerd met dunne bekleding/spuitlaag/

opschuimende verf

• Isolerende bekleding
- kokervormig rond profiel - b.v. gips
- profielvolgende bespuiting - b.v. minerale vezels / vermiculiet
- opschuimende verf - schuim isoleert
(brandwerende verf)
23
Isolerende bekledingen TU/e

profielvolgend

kokervormig

massief

24
 TU/e
CONSTRUCTIEDELEN

WALSPRODUCTEN

– PROFIELSTAAL

– BREEDFLENSPROFIELEN

– BUIZEN

– PLAAT

25
PROFIELSTAAL
TU/e

26
BREEDFLENSPROFIELEN TU/e

HE – A HE – B HE – M HE 1000AA+ HL 1100R+ HD 400x1086

tw = 5 – 16,5 tw = 6 – 19 tw = 12 – 21

45
tf = 8 – 31 tf = 10 – 36 tf = 20 – 40

21
h = 96 – 990 h = 100 – 1000 h = 120 – 1008
tf

125
1118
tw

970
h

569
16 26
78

300 405 454

27
 TU/e

WALSSTATION KANTENWALS

UNIVERSEELWALS

28
 TU/e

NORMPROFIELEN
EURONORM 53-62

TAILOR-MADE BEAMS
HEA
HEB
HEM

h 100 - 1000 mm
h h’
b 100 - 300 mm
λ normaal 12, 14, 15 m
max. 25 m
b 29
 GEHALVEERDE Ι EN HE PROFIELEN (COUPE) TU/e

1/2 HE 1/2 IPE

TOEPASSING :

Verhoogd Asymmetrisch Rand vakwerk

profiel profiel profiel 30
 TU/e
BUIZEN

RONDE BUISPROFIELEN
∅ xt
38 x 2,6 - 2020 x 25

NAADLOOS

Persen
Walsen

∅ 20 - 550 mm
t 2,5 - 60 mm

31
LANGSNAADGELAST
TU/e
• Persen STEMPEL
PLAAT

MAL
∅ → 550 mm
t → 12,5 mm

• Walsen (klein ∅) Weerstandlassen

Inductielassen

SPIRAALNAADGELAST

32
VIERKANTE EN RECHTHOEKIGE BUISPROFIELEN TU/e

40 x 3 50 x 30 x 3
↓ ↓
400 x 20 450 x 250 x 16

WARMGEVORMDE BUISPROFIELEN

KOUDGEVORMDE BUISPROFIELEN

Verhoging Rekgrens & Treksterkte

Vermindering Taaiheid

Ronde buizen als basis 33

 PLAAT TU/e
Koudgevormde profielen

34
GEBRUIK van ELEMENTEN
TU/e

- OP TREK BELAST - staven

- kabels

- OP DRUK BELAST - gewalst profiel

- gelaste kolom
- staal-beton kolom
- samengestelde kolom

- OP BUIGING BELAST - gewalst profiel

- gelaste ligger
- raatligger
- vierendeelligger
- vakwerkligger
- staal-betonligger 35
OP TREK BELASTE ELEMENTEN TU/e
1

- hoekstalen F

- buizen e F

- staven
1 doorsnede 1-1

- kabels (a) trekstaaf bestaande uit twee hoekstalen

2 doorsnede 2-2

(b) trekstaaf bestaande uit een buis

S-kabels

trapeziumvormige kabels

ronde kabels

(d) geslagen kabel

36
OP DRUK BELASTE ELEMENTEN TU/e
- buizen
- gewalste kolommen

ronde buis- rechthoekig breedflens- gelast gelast gelast koker-

profiel buisprofiel profiel kokerprofiel H-profiel profiel met
H-profiel
warmgewalste en gelaste drukelementen

drukelementen van staal-beton

37
 TU/e
Kolom Plaat Schaal

38
- Koudgewalste profielen Walsen: rolvormen TU/e

39
 TU/e
- Samengestelde kolommen

40
TU/e

41
TU/e

42
OP BUIGING BELASTE ELEMENTEN TU/e
- gewalste liggers: UNP, IPE, HEA, HEB, HEM

- gelaste liggers (volle wand)

- liggers samengesteld uit meerdere elementen

43
TU/e

44
 TU/e
.

- raatliggers
1
2

Zonder tussenschotjes

Met tussenschotjes 45
- Vierendeelliggers TU/e

46
- Vakwerkliggers TU/e

47
- staal-betonliggers TU/e

staalplaat-betonvloer breedplaatvloer staalplaat-betonvloer

staalplaat
48
VERBINDINGSMIDDELEN TU/e
- bouten + moeren

M20 8.8

Bouten in
ruime gaten

49
Bevestigingsmiddelen TU/e
voor dunne plaat

50
- schroeven TU/e
- schietnagels
- klinknagels
- lassen

51
TU/e

52