A blueprint for reform: The Xi manifesto
TỊCH TẬP CẬN BÌNH
http://cdn.static-economist.com/sites/default/files/imagecache/full-width/images/print-
edition/20131123_CND001_0.jpg
China’s president unveils the most striking plans for
reform in two decades. They mix unusual boldness
with some characteristic caution
The Economist
Nov 23rd 2013
NOT since Mao Zedong came to power in 1949 has
a Chinese leader been so quick to unveil such a
wide-ranging blueprint for change. Even Deng
Xiaoping, after taking over in 1978, was slow to
reveal his hand. President Xi Jinping, in a 22,000-
character document released on November 15th,
has pledged sweeping reforms. These range from a
relaxation of the country’s strict one-child policy and
the abolition of labour camps to the scrapping of
controls over interest rates. But rarely has a leader
faced such a challenge to his plans.
Despite having overtaken Japan in 2010 to become
the world’s second-largest economy, China still
struggles to understand the world’s interest in its
policy pronouncements. The Communist Party
announced it had approved the document on
November 12th after a closed-door meeting of its
370-strong Central Committee. But it had hoped, as
usual, to keep its contents secret for a week while it
briefed its own members. In the end it relented after
three days; pressed, it appeared, by speculation
(even in Chinese newspapers) that the meeting had
failed to live up to its billing as a turning-point for
reform. The party even took the unusual step of
publishing a speech by Mr Xi in which he revealed
he had personally led the document’s 60-member
drafting team. State media said he was the first party
chief since 2000 to take on such a role. In effect,
they were saying, this was Mr Xi’s manifesto.
By the standards of the party’s normally uninspiring
policy documents, this one was striking. It elaborated
at length on the party’s first, terse announcement on
November 12th that market forces would henceforth
play a “decisive” role in shaping the economy (a
conceptual breakthrough that had previously eluded
the party, notwithstanding its long-standing embrace
of capitalism). It called for an “acceleration” of moves
to let the market determine interest rates. Probably
as a prelude to this, it said that an insurance system
would be set up to protect depositors: officials are
KẾ HOẠCH CẢI CÁCH: TUYÊN NGÔN CỦA CHỦ
Chủ tịch Trung Quốc công bố những kế hoạch cải
cách ấn tượng nhất trong 2 thập kỷ. Chúng kết hợp
sự táo bạo khác thường và một số điềm thận trọng
đặc trưng.
Tạp chí The Economist
23/11/2013
Kể từ khi Mao Trạch Đông lên nắm quyền vào năm
1949, chưa bao giờ có vị lãnh đạo Trung Quốc nào
nhanh chóng công bố một kế hoạch thay đổi trên
phạm vi rộng như thế. Ngay cả Đặng Tiều Bình, sau
khi lên tiếp quản năm 1978, cũng dần dần mới tiết lộ
ý định của mình. Chủ tịch Tập Cận Bình, trong một
văn kiện dài 22.000 chữ công bố vào ngày
15/11/2013, đã hứa hẹn những cải cách sâu rộng, từ
nới lòng chính sách một con nghiêm khắc của nước
này và xóa bỏ các trại cải tạo lao động cho đến bãi
bỏ các biện pháp kiểm soát lãi suất. Nhưng hiếm khi
nào một nhà lãnh đạo phải đối mặt với một thách
thức như vậy đối với các kế hoạch của mình.
Bất chấp đã vượt qua Nhật Bản vào năm 2010 để
trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, Trung
Quốc vẫn phải vật lộn để tìm cách giải quyết vấn đề
lợi ích của thế giới trong các tuyên bố chính sách
chính thức của mình. Đảng Cộng sản Trung Quốc
(CSTQ) thông báo họ đã thông qua văn kiện trên vào
ngày 12/11/2013 sau một cuộc họp kín của Ủy ban
Trung ương gồm 370 thành viên. Nhưng như mọi
khi, họ đã hy vọng giữ bí mật nội dung của nó trong
một tuần trong khi thông báo tóm tắt cho các thành
viên của mình. Cuối cùng, họ đã giảm bớt thời gian
giữ bí mật xuống còn 3 ngày; dường như là do bị
thúc ép bởi sự đồn đoán (thậm chí trên báo chí
Trung Quốc) rằng hội nghị đã không tương xứng với
lời quảng cáo của nó là một bước ngoặt cho cải
cách. Đảng CSTQ thậm chí đã đi một bước khác
thường là công bố một bài phát biểu của ông Tập
Cận Bình trong đó ông tiết lộ rằng đích thân ông đã
lãnh đạo nhóm soạn thảo văn kiện gồm 60 người.
Truyền thông nhà nước cho biết ông là nhà lãnh đạo
đảng đầu tiên kể từ năm 2000 đảm nhận vai trò đó.
Trên thực tế, họ nói rằng văn kiện trên là tuyên ngôn
của Tập Cận Bình.
Theo tiêu chuẩn của các văn kiện chính sách vốn
thường không gây hứng khởi của Đảng CSTQ, văn
kiện lần này rất đáng chú ý. Nó mô tả đầy đủ chi tiết
thông cáo ngắn gọn đầu tiên của Đảng CSTQ ngày
12/11/2013 rằng các lực lượng thị trường từ nay trở
đi sẽ đóng một vai trò “quyết định” trong việc định
hình nền kinh tế (một sự đột phá về quan niệm mà
trước đây đã né tránh Đảng CSTQ, bất chấp từ lâu
họ đã đi theo chủ nghĩa tư bản). Văn kiện kêu gọi
“đẩy nhanh” những động thái để khiến thị trường
quyết định lãi suất. Có thể là để mở đầu, văn kiện
worried that smaller banks might get into trouble if
interest rates on deposits are freed. Controls on
lending rates were removed in July. There are
expectations that the insurance scheme will be set
up in the next few months. The document also called
for China to get on and make its currency, the yuan,
fully convertible, something it has been promising to
do for two decades.
The document repeated the party’s earlier pledges to
let the market determine prices of key resources
such as water, oil, natural gas, electricity and
transport. But it toughened up the language. “The
market should be left to decide the price of anything
whose price can be decided by the market, and the
government should not make any improper
intervention,” it said. In his speech Mr Xi defined the
role of government in terms that would sound familiar
to centrists anywhere in the world: maintaining
economic stability, providing public services,
guaranteeing fair competition, safeguarding market
procedures and stepping in when the market fails.
The Central Committee’s market-driven language
faltered, however, when addressing one of the most
contentious issues of reform, namely the role of
state-owned enterprises (SOEs). The document did
offer some hope to reformers worried by the initial
communiqué’s time-worn assertion that SOEs should
constitute the “main body” of the economy. It said
that by 2020 SOEs would be expected to hand over
30% of their profits as dividends to the government
(up from 15% or less now). As reformers have long
been demanding, some of their assets would be
given to the central government’s social-security
fund. And the private sector would be given greater
opportunity to invest in SOEs and do business in
areas dominated by them, including banking. But the
document did not demand the withdrawal of SOEs
from non-strategic sectors such as hotels and
property. And it echoed the language of the
communiqué in its call for strengthening state
enterprises’ ability “to control and influence”.
Down on the farm
In another vital area of reform—the ownership of
rural land and village housing—the blueprint sent a
clearer signal. In the late 1990s a vibrant property
market began to emerge in Chinese cities, but not in
the countryside, where property rights are far hazier.
Five years ago the party said that urban and rural
property markets should be merged, but progress
has been slow. The constitution still says that all
rural land is “collectively” owned, a notion inherited
nói rằng một hệ thống bảo hiểm sẽ được thiết lập để
bảo vệ những người gửi tiền: các quan chức lo ngại
rằng những ngân hàng nhỏ hơn có thể gặp rắc rối
nếu lãi suất đối với các khoản tiền gửi được thả nổi.
Các biện pháp kiểm soát lãi suất cho vay đã bị dỡ bỏ
vào tháng 7/2013. Có những kỳ vọng rằng chương
trình bảo hiểm này sẽ được thiết lập trong vài tháng
tới. Văn kiện cũng kêu gọi Trung Quốc xúc tiến và
làm cho đồng tiền của mình, nhân dân tệ, có thể
hoàn toàn chuyển đổi được, một điều mà nước này
đã hứa hẹn thực hiện trong hai thập kỷ.
Văn kiện đã lặp lại những cam kết trước đó của
đảng là để thị trường quyết định giá của các tài
nguyên chủ chốt như nước, dầu mỏ, khí tự nhiên,
điện và vận tải. Nhưng nó đã sử dụng ngôn ngữ
cứng rắn hơn. Văn kiện viết: “Thị trường nên được
quyền quyết định giá của bất kỳ thứ gì có thể được
quyết định bởi thị trường, và chính phủ không nên có
bất kỳ sự can thiệp bất hợp lý nào”. Trong bài phát
biểu của mình, ông Tập Cận Bình định nghĩa vai trò
của chính phủ bằng những thuật ngữ nghe có vẻ
gần gũi với những người chủ trương ôn hòa ở bất kỳ
đâu trên thế giới: duy trì sự ổn định kinh tế, cung cấp
dịch vụ công, bảo đảm cạnh tranh công bằng, bảo vệ
các quy trình thị trường và can thiệp khi thị trường
thất bại.
Tuy nhiên, ngôn ngữ để thị trường chèo lái của ủy
ban Trung ương đã dao động khi đề cập một trong
những vấn đề cải cách gây bất đồng nhất, cụ thể là
vai trò của các doanh nghiệp do nhà nước sở hữu
(SOE). Văn kiện này đã mang lại hy vọng nào đó cho
những nhà cải cách vốn lo ngại trước nội dung
khẳng định mang tính sáo mòn nêu trong thông cáo
ban đầu rằng các SOE nên cấu thành “bộ phận
chính” của nền kinh tế. Văn kiện nói rằng vào năm
2020, các SOE dự kiến sẽ chuyển hơn 30% lợi
nhuận của họ dưới dạng cổ tức cho chính phủ (tăng
lên từ mức 15% hoặc ít hơn hiện nay). Đúng như
yêu cầu của các nhà cải cách bấy lâu nay, một số tài
sản của các SOE sẽ được chuyển cho quỹ an sinh
xã hội của chính phủ trung ương. Và khu vực tư
nhân sẽ được tạo cơ hội lớn hơn để đầu tư vào các
SOE và kinh doanh trong những khu vực do các
SOE thống trị, gồm cả ngành ngân hàng. Những văn
kiện này không đòi hỏi các SOE phải rút khỏi những
khu vực phi chiến lược như khách sạn hay bất động
sản. Và nó lặp lại ngôn ngữ của thông cáo khi kêu
gọi củng cố khả năng “kiểm soát và gây ảnh hưởng”
của các doanh nghiệp nhà nước.
Xuống đến nông thôn
Trong một lĩnh vực cải cách sống còn khác – quyền
sở hữu đất nông thôn và nhà ở tại làng quê – kế
hoạch này đã gửi đi một tín hiệu rõ ràng. Vào cuối
những năm 1990, một thị trường bất động sản sôi
động bắt đầu xuất hiện ở các thành phố Trung Quốc,
nhưng không phải ở nông thôn, nơi quyền sở hữu
bất động sản mơ hồ hơn nhiều. Năm năm trước,
Đảng CSTQ nói rằng các thị trường bất động sản
thành thị và nông thôn nên được sáp nhập, nhưng
from the Mao era, and laws ban the sale of it to non-
villagers or the mortgaging of rural property. The new
blueprint, however, said farmers should be allowed
to mortgage their homes. Some places have already
been experimenting with this. In spite of the
document’s appeal for caution, such trials are likely
to expand more rapidly (and laws are likely to be
changed) now that the party has given its go-ahead.
The state-controlled media have hailed these steps
in predictably effusive language. As if China had just
received a software upgrade, the package is being
dubbed “reform 2.0”. Some articles call it an “historic
milestone” on the road to fulfilment of the “Chinese
dream”, a term popularised by Mr Xi that is now the
staple of propaganda billboards across the country.
In his speech Mr Xi warned that the going would not
be easy. But he quoted Deng as saying in 1992 that
without further reform, the country would reach a
“dead end”. He clearly likes being compared to
Deng, and he appears to have amassed the power
to give him similar clout.
Like Deng, and indeed every Chinese leader since
Mao, Mr Xi appears determined to maintain the
party’s monopoly of power. As expected, his
blueprint said little about political change. It talked of
judicial reform but gave no details, and also
mentioned the need to allow more room for “social
organisations”—the party’s name for NGOs—while
calling for the strengthening of the government’s
“management” of such bodies.
It did offer concessions in two areas of human rights.
One was a pledge to abolish the “re-education
through labour” camps in which the UN estimated in
2009 that 190,000 people were being held without
trial for periods of up to four years. The camps are
often used to incarcerate political and religious
dissidents. Even the state-run media have aired calls
for their dismantling and officials have been
signalling for months that change is coming. The
blueprint, however, did not talk of banning other
forms of extra-judicial detention, which are common.
The other notable shift was a decision to relax the
one-child policy by allowing couples to have two
tiến trình vẫn chậm chạp. Hiến pháp vẫn quy định tất
cả đất đai nông thôn là thuộc sở hữu “tập thể”, một
khái niệm được thừa hưởng từ kỷ nguyên Mao
Trạch Đông, và luật pháp cấm bán đất đai ở nông
thôn cho người không phải dân địa phương hay cấm
thế chấp bất động sản ở nông thôn. Tuy nhiên, kế
hoạch mới nói rằng nông dân nên được cho phép
thế chấp nhà cửa của họ. Một số nơi đã và đang thử
nghiệm việc này. Bất chấp đòi hỏi phải thận trọng
của văn kiện, những thử nghiệm như vậy có thế mở
rộng nhanh hơn (và các luật có thể được thay đổi),
vì rằng đảng đã cho phép điều đó.
Truyền thông do nhà nước kiểm soát đã ca ngợi
những bước đi này theo một ngôn ngữ đầy cảm xúc
có thể đoán trước được. Như thế Trung Quốc vừa
nhận được một bản nâng cấp phần mềm, kế hoạch
trọn gói của ông Tập Cận Bình được gán cho cái tên
là “cải cách 2.0”. Một số bài báo gọi nó là một “cột
mốc lịch sử” trên con đường hoàn thành “giấc mộng
Trung Hoa”, một thuật ngữ được ông Tập Cận Bình
phổ biến và hiện là chủ đề chính trên các bảng tuyên
truyền khắp đất nước. Trong bài phát biểu của mình,
ông Tập Cận Bình cảnh báo rằng việc thực hiện sẽ
không dễ dàng. Nhưng ông đã trích dẫn câu nói của
Đặng Tiểu Bình năm 1992 rằng nếu không có cải
cách hơn nữa, đất nước sẽ đi đến một “ngõ cụt”.
Ông rõ ràng thích được so sánh với Đặng Tiểu Bình,
và ông dường như đã tích lũy được quyền lực để
đem lại cho mình ảnh hưởng tương tự.
Giống như Đặng Tiểu Bình, và quả thực giống như
mọi nhà lãnh đạo Trung Quốc kể từ thời Mao Trạch
Đông, ông Tập Cận Bình tỏ ra quyết tâm duy trì sự
độc quyền quyền lực của đảng. Như dự kiến, kế
hoạch của ông đề cập rất ít đến sự thay đổi chính trị.
Nó đề cập đến cải cách tư pháp nhưng lại không
đưa ra chi tiết, và cũng đề cập đến sự cần thiết phải
tạo nhiều không gian hơn cho “các tổ chức xã hội” –
tên Đảng CSTQ gọi các tổ chức phi chính phủ –
trong khi kêu gọi củng cố sự “quản lý”của chính phủ
đối với các cơ quan đó.
Văn kiện thực sự đưa ra những nhượng bộ trong hai
lĩnh vực liên quan đến nhân quyền. Một là cam kết
sẽ hủy bỏ các trại “cải tạo thông qua lao động” mà
Liên hợp quốc ước tính vào năm 2009 rằng có
190.000 người bị giam giữ ở đó không qua xét xử
với những thời hạn lên đến 4 năm. Các trại này
thường được dùng để tống giam những người
chống đối về chính trị và tôn giáo. Ngay cả truyền
thông do nhà nước điều hành cũng đã phát sóng các
lời kêu gọi giải tán chúng và các quan chức đã báo
hiệu trong nhiều tháng qua rằng sắp có sự thay đổi.
Tuy nhiên, kế hoạch này không đề cập đến việc cấm
các hình thức giam giữ không qua xét xử khác, điều
hiện đang phổ biến.
Sự thay đổi đáng chú ý khác là quyết định nới lỏng
chính sách một con bằng cách cho phép các cặp vợ
children as long as one parent is an only child. In
recent years couples who were both only children
had already been permitted to have two offspring.
Rural families can usually have two if their first is a
girl. The new policy is unlikely to trigger a baby
boom, however. Many urban couples say they would
prefer to have only one child anyway, because of the
high cost of housing, health care and education. The
document made no promise to end government
control over reproductive decisions, or reduce the
sometimes crippling fines for violating family-
planning regulations.
Mr Xi will face stiff resistance. The document called
for faster reform of the household-registration
system, or hukou, that denies rural migrants access
to urban welfare and sometimes even the right to
buy a car or a home. Local governments will balk at
this, unless they receive greater financial support for
schools, hospitals and other services. Middle-class
urbanites will also have reservations about sharing
resources for education and health care with
outsiders. SOEs, recalcitrant bureaucrats and party
ideologues will all resist market reforms that appear
to threaten their interests. Zhang Lifan, an analyst in
Beijing, says Mr Xi’s reforms might have stood a
better chance a decade ago, before vested interests
became entrenched.
It is possible, however, that Mr Xi’s power could
enable him to force his proposals through. He has
signalled that he is taking direct control of domestic
security by setting up a “national security
commission” (his predecessor, Hu Jintao, ceded this
role to a colleague). He is also forming a “leading
small group” to steer reforms, again probably under
his direct command. A tight grip on security will be a
comfort to him: the document, in its calls for controls
over the internet, hints at a leadership deeply worried
about social unrest and the power of online activism.
Mr Xi will envy Deng, who began his reforms in a
less raucous era.
http://www.economist.com/news/china/21590499-chinas-president-unveils-most-striking-plans-reform-two-
decades-they-mix-unusual
chồng có 2 con miễn là người vợ hoặc người chồng
là con một. Trong những năm gần đây, các cặp vợ
chồng vốn đều là con một đã được cho phép có 2
con. Các gia đình nông thôn thường có thể có 2 con
nếu con đầu của họ là gái. Tuy nhiên, chính sách
mới này không thể gây nên một cuộc bùng nổ sinh
đẻ. Nhiều cặp vợ chồng ở đô thị nói họ thích chỉ có
một con, vì chi phí nhà ở, chăm sóc y tế và giáo dục
cao. Văn kiện này không hứa hẹn chấm dứt sự kiểm
soát của chính phủ đối với các quyết định sinh sản,
hoặc giảm bớt các khoản phạt đôi khi méo mó vì vi
phạm các quy định kế hoạch hóa gia đình.
Ông Tập Cận Bình sẽ phải đối mặt với sự phản đối
cứng rắn. Văn kiện này đã kêu gọi cải cách nhanh
hơn hệ thống đăng ký hộ tịch, tức hộ khẩu, vốn ngăn
cản người di cư nông thôn tiếp cận hệ thống phúc lợi
ở đô thị và thậm chí đôi khi cả quyền mua một chiếc
xe hơi hay một ngôi nhà. Các chính quyền địa
phương sẽ do dự trước điều này, trừ khi họ nhận
được hỗ trợ tài chính lớn hơn cho các trường học,
bệnh viện và các dịch vụ khác. Người dân thành thị
trung lưu cũng sẽ e dè về việc chia sẻ các nguồn lực
cho giáo dục và chăm sóc y tế cho người ngoài. Các
SOE, các viên chức quan liêu ngoan cố và những
nhà lý luận của đảng, tất cả sẽ chống lại những cải
cách mà dường như đe dọa đến lợi ích của họ.
Zhang Li Fan, một nhà phân tích ở Bắc Kinh, cho
rằng những cải cách của ông Tập Cận Bình có thể
đã có một cơ hội tốt hơn vào thời điểm cách đây một
thập kỷ, trước khi các nhóm lợi ích đã sâu rễ bền
gốc.
Tuy nhiên, có khả năng quyền lực của ông Tập Cận
Bình có thể cho phép ông thúc đẩy thông qua những
đề xuất của mình. Ông đã báo hiệu rằng ông đang
nắm quyền kiểm soát trực tiếp an ninh nội địa bằng
việc thiết lập một “ủy ban an ninh quốc gia” (người
tiền nhiệm của ông, Hồ Cẩm Đào, đã nhượng lại vai
trò này cho một đồng nghiệp). Ông cũng đang thành
lập một “nhóm lãnh đạo nhỏ” để chèo lái các cải
cách, mà nhóm này có thể lại nằm dưới sự chỉ đạo
trực tiếp của ông. Việc nắm chặt ngành an ninh sẽ là
một điều thuận lợi đối với ông: văn kiện nói trên,
trong những nội dung kêu gọi đưa ra áp đặt các biện
pháp kiểm soát mạng Internet, nói bóng gió về một
ban lãnh đạo đang lo ngại sâu sắc về sự bất ổn xã
hội và sức mạnh của hoạt động tuyên truyền (chống
phá) trực tuyến. Ông Tập Cận Bình sẽ ghen tị với
Đặng Tiểu Bình, người đã bắt đầu những cải cách
trong một kỷ nguyên ít hỗn loạn hơn.