BÀI TẬP NGỮ VĂN

Học sinh ôn lại lí thuyết nghị luận xã hội, tìm hiểu trước bài học trong SGK để phân
biệt giữa nghị luận chứng minh và nghị luận giải thích.

Lập hai dàn ý: một cho nghị luận chứng minh, một cho nghị luận giải thích cho đề
sau:

Ngạn ngữ có câu: "sự học là chùm rễ cay đắng nhưng quả của nó thì rất ngọt ngào."

A.Nghị luận chứng minh:

I. Mở bài:
- Ngạn ngữ có câu: “Sự học là chùm rễ cay đắng nhưng quả của nó thì rất ngọt
ngào”. Thật đúng như thế, xã hội loài người phát triển được như hôm nay là
nhờ cả một quá trình liên tục tìm hiểu, tích lũy và nâng cao tri thức của tất cả
các dân tộc trên thế giới.

- Tri thức là một thứ thực sự rất cần thiết đối với con người, để có được thứ quý
giá ấy thì chỉ có duy nhất một con đường học tập. Tuy nhiên quá trình đó rất
khó khăn, chông gai, chẳng hề đơn giản.

II. Thân bài:

1. Nghĩa câu tục ngữ:

- Học vấn là trình độ hiểu biết của mỗi người.

- "Chùm rễ cay đắng” ấy là những khó khăn, trở ngại mà ta gặp trong quá
trình học tập, tìm hiểu.

- “Quả ngọt ngào” là thành quả tốt đẹp của một quá trình học tập đầy gian
nan, vất vả.

- Câu ngạn ngữ này cho ta thấy con đường học tập của chúng ta không hề dễ
dàng mà có rất nhiều trở ngại nhưng nếu ta có ý chí, sức mạnh và quyết tâm
đi tiếp thì nhất định ta sẽ gặt hái được thành quả rất to lớn.

2. Chứng minh câu tục ngữ:

Có học vấn, con người mới có điều kiện làm chủ bản thân, gia
đình và xã hội.
 a. Trong học tập, nghiên cứu khoa học và sáng tạo nghệ thuật.

- Bác Hồ kiên trì tự học tập gian khổ, biết nhiều thứ tiếng và đã đưa Việt
Nam thoát khỏi cảnh xiềng xích, khổ đau.

- Giáo sư toán học Ngô Bảo Châu đã trải qua quá trình học tập, nghiên cứu
đầy gian nan, vất vả,.. để có được danh hiệu cao quý nhất trong lĩnh vực
toán học.

- Mạc Đĩnh Chi nhà nghèo đến mức phải ngày kiếm củi đổi gạo nuôi thân,
đêm xuống ông không có tiền mua dầu, phải bắt đom đóm bỏ vào vỏ trứng
thay đèn học bài.

- Năm 2017, học sinh Việt Nam đạt được 1 huy chương vàng, 2 huy chương
bạc Olympic Sinh học quốc tế.

- Năm 2019, 6 học sinh Việt Nam tham gia Olymic Toán Quốc tế tại Anh đã
đạt được 2 huy chương vàng và 4 huy chương bạc.

- Những bạn vì gia đình khó khăn luôn khao khát được cắp sách đến trường,
hay các bạn học sinh vùng sâu, vùng muốn có học vấn phải chèo đèo, lội
suối, đi bộ hàng chục cây số.

- Nhưng bên cạnh đó vẫn còn rất nhiều bạn học sinh lơ là trong việc học tập,
làm cha mẹ, thầy cô buồn lòng, hay chỉ gặp một ít khó khăn là buông. Các
bạn ấy thật đáng chê trách, rồi tương lai của các bạn sẽ như thế nào?

 Những nhà bác học lỗi lạc, những danh nhân nổi tiếng, những học
sinh xuất sắc đều là những người giàu nghị lực vuợt qua bao khó
khăn, thiếu thốn để học tập và gặt hái vinh quang.

 Việc học tập vô cùng cần thiết và nó càng quan trọng hơn đối với
tuổi trẻ, thanh thiếu niên bởi họ là những chủ nhân tương lai của
đất nước.

b. Trong nghề nghiệp mỗi người.

- Dù làm bất cứ việc gì ta cũng phải học, các cô chú công nhân, thợ mộc,
thợ cắt tóc,… cũng phải học mới và biết cách làm việc.
 - Các bác sĩ, kĩ sư, thầy cô giáo, lập trình viên,… càng phải trải qua một
quá trình học tập, rèn luyện lâu dài mới có thển đem kiến thức góp ích
cho cuộc sống, xã hội.

- Một diễn viên nổi tiếng ngoài tài năng vốn có thì buộc anh ta phải có
nhiều kiến thức về kĩ năng, kỉ xảo diễn xuất.

- Một họa sĩ cần phải thành thục về kỹ thuật phối màu và pha màu hay sắp
đặt… mà điều ấy hầu như chỉ học tập mới đạt được.

 Việc học không thể thực hiên được trong một, hai ngày vì lượng
kiến thức bao la, sâu rộng, mênh mông như biển cả, học cả đời
cũng không hết được.

c. Trong cuộc sống hằng ngày.

- Để đếm chính xác hàng trăm con cá đang bơi qua lại trong cái bể rộng
kia thì không thể chỉ đứng nhìn và đếm mà phải nhẫn nại, vớt từng con
một sang bể khác như vậy mới có thể đếm chính xác.

- Để biết được một quyển sách hay thì cũng chẳng thể đứng nhìn ngắm nó
mà phải tìm hiểu về quyển sách ấy.

 Học vấn cũng như vậy, mỗi ngày học một ít dần dần tích luỹ lại cứ
thế mà học vấn sẽ cao lên.

 Học không phải đơn giản mà phải có quyết tâm, nhẫn nại.

III. Kết bài:

- “Trên bước đường thành công không có dấu chân của kẻ lười biếng”,
nhờ có học vấn mà một kẻ vô danh sẽ trở thành một vĩ nhân, chỉ có chùm
rễ đắng ấy mới giúp ta có được những hoa trái ngọt ngào.

- Ngạn ngữ trên đã đúc kết nên một quan niệm thật đúng đắn về quá trình
học tập, nó giúp tôi có thêm nghị lực, niềm tin, quyết tâm để đi tiếp con
đường học vấn đầy vất vả, khó khan, chông gai, đầy đắng cay để rồi tôi
sẽ nhận lại được những kết quả thành công tốt đẹp và rực rỡ nhất.
B.Nghị luận giải thích: