Društveni pokreti

dr Branko Bošković
4.5.2020.
 Kontekst savremenog svijeta
• Društvene promjene
• Politika više nije jednosmjeran proces
• Participacija kao cilj djelovanja
• Drugačiji odnosi u društvenom sistemu
• Emancipatorske politike
• Demokratizacija i politička tranzicija
 Nastanak društvenih pokreta
• Nedovoljnost klasične demokratije
• Potreba alternative
• Novo shvatanje „političkog“
• Orijentacija ka kvalitetu života
• Drugačiji oblik konflikata
• Mijenjanje socijalne strukture stanovništva
• Inglhart-promijenjene vrijednosti
• Generisanje kolektivne energije
• Društvene mreže
• “Uokvirivanje” (framing)
 Teorijski pristupi
• Klasni
• Bihejvioristički
• Teorija racionalnog izbora
• Teorija mobilizacije resursa
• Identitetske teorije
 Definisanje
• Botomor: kolektivno nastojanje da se u
društvu kome pokret pripada izvede ili spriječe
promjene
• Pavlović: kolektivna, javna, dobrovoljna,
masovna, manje ili vise spontana akcija ljudi
koja izrasta iz nezadovoljstva potreba, izražava
odredjene sukobe interesa, pokreće rešavanje
društvenih pitanja i stremi promjenama
 Obilježja
• Kolektivnost
• Otvorenost
• Masovnost
• Društvena promjena/konflikt
• Interes
• Nezadovoljstvo/potrebe
• Javnost/spontanost
• Percepcija problema
• Odnos sa političkim partijama i grupama za
pritisak
 Čikaška škola
• Kolektivno ponašanje/interakcija
• Odnosi između ljudi:
• utakmica,
• sukob,
• prilagođavanje,
• prihvatanje
 Blumerova teorija pokreta
• Nezadovoljstvo uslov nastanka
• Opšti (od postepenih do krupnih promjena)
• Posebni (fokusiranost i određenost ciljeva)-
osjećaj pripadnosti (kolektivni duh) kao
prednost
• Pokreti izražavanja
 Smelserova teorija pokreta
• Kolektivno i ponašanje malih grupa
(psihologija i fizičke karakteristike)
• Kolektivne eksplozije
• Posebno izdvaja: normativno i vrijednosno
orijentisani pokreti
 Identitet vs. resursi
• Identitetski pokreti kao posljedica okolnosti
života
• Resursno orijentisani pokreti kao oblik
zadovoljavanja interesa
 Ostale klasifikacije
• Emancipatorski i neemancipatorski
• Pokreti i antipokreti
• Regionalni, nacionalni, internacionalni
• Demokratski i nedemokratski
• Klasični i novi (alternativni)