6-15 КВ-ЫН ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ АГААРЫН ШУГАМЫН ТӨМӨР БЕТОН

ТУЛГУУРЫГ УГСАРЧ БОСГОХ АЖЛЫН ТЕХНОЛОГИЙН КАРТ

1. ЕРӨНХИЙ ХЭСЭГ

6-15 кВ-ын ЦДАШ-ын төмөр бетон тулгуурыг угсарч, босгох ажилд MNS 4232:2006
стандарт бүхий УКШ12-35.19 маягийн /урьдчилан хүчитгэсэн арматуртай төмөр бетон
конусан шон/ төмөр бетон шонг хэрэглэн автокраны тусламжтайгаар тулгуурыг угсарч
босгох ажлын технологийн картыг боловсруулав. Уг технологийн картанд төмөр бетон
тулгуурыг угсарч, босгох хөдөлмөр зарцуулалтын калькуляц, угсралтанд хэрэглэгдэх багаж
хэрэгсэл, шаардагдах машин механизм, угсралтын ажлын технологийн дэс дараалал, зохион
байгуулалтыг оруулсан.
Энд 6-15 кВ-ын ЦДАШ-ын төмөр бетон завсрын болон анкер тулгуурыг угсарч босгох
ажил орсон ба тулгууруудын хэлбэр маяг, шугамын арматурчлалыг тулгуурт угсрах зэрэг
ажлуудыг дараах зургуудад үзүүлэв.

a) б)

в) г) д)
 Зураг 1. 6-15 кВ-ын ЦДАШ-ын төмөр бетон тулгуурт
шугамын арматур угсрах хийцлэл

a) Завсрын тулгуур ЗБ15-1, б) Завсрын тулгуур ЗБ15-2,

в) Эргэлтийн анкер тулгуур УА15-3, г) Эхлэл төгсгөлийн акер тулгуур АК15-2,
д) Салбарлалтын анкер тулгуур ОА15-1

Зураг 2. 6-15 кВ-ын завсрын тулгуур Зураг 3. 6-15 кВ-ын анкер тулгуур
1. Тулгуур 2.Хөндлөвч 1. Тулгуур 2.Тулаас
3. Хөндийрүүлэгч 4. Толгой 3. Хөндлөвч 4. Хөндийрүүлэгч
5. Толгой 6. Тулаасны бэхэлгээ
7. Тулаасны бүслүүр

2. ХЭРЭГЛЭХ ХҮРЭЭ

Энэхүү технологийн карт нь 6-15 кВ-ын ЦДАШ-ын төмөр бетон тулгуурын (УКШ12-35.19
маягийн төмөр бетон шонтой) угсралтын ажлыг гүйцэтгэхэд удирдамж болох ба зураг төсөл
боловсруулахад гарын авлага болно.
Уг технологийн картыг Монгол улсын МNS 4232:2006 стандартын дагуу үйлдвэрлэсэн
УКШ12-35.19 маягийн конус хэлбэрийн цагирган огтлолтой төмөр бетон шонг 6-15 кВ-ын
ЦДАШ-ын тулгуурт ашиглан угсралт хийх ажлын хүрээнд хамаарна.

3. ТЕХНИК-ЭДИЙН ЗАСГИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД

3.1. 6-15 кВ-ын ЦДАШ-ын завсрын төмөр бетон тулгуурыг угсарч, босгох ажлыг 3 хүнтэй
салаа гүйцэтгэнэ. Үүнд:
Цахилгаан монтёр, IV-р зэргийн -1 хүн
Цахилгаан монтёр, III-р зэргийн -2 хүн

2
3.2. 6-15 кВ-ын ЦДАШ-ын төмөр бетон анкер тулгуурыг угсарч, босгох ажлыг 3 хүнтэй
салаа гүйцэтгэнэ. Үүнд:
Цахилгаан монтёр, IV-р зэргийн -1 хүн
Цахилгаан монтёр, III-р зэргийн -2 хүн

3.3. 6-15 кВ-ын ЦДАШ-ын завсрын төмөр бетон тулгуурыг угсарч, босгох ажлын хөдөлмөр
зарцуулалтын норм нь:
Ажилчны хөдөлмөр зарцуулалт - 3,8 хүн-цаг
Машины ажиллах хугацаа - 1,16 маш-цаг
3.4. 6-15 кВ-ын ЦДАШ-ын төмөр бетон анкер тулгуурыг угсарч, босгох ажлын хөдөлмөр
зарцуулалтын норм нь:
Ажилчны хөдөлмөр зарцуулалт - 7,17 хүн-цаг
Машины ажиллах хугацаа - 1,77 маш-цаг

4. УГСРАЛТЫН АЖЛЫН ҮНДСЭН ЗААВАР

4.1. Ерөнхий заавар
Тулгуурын угсралтын ажлыг эхлэхийн өмнө доорхи ажлууд хийгдсэн байх ёстой. Үүнд:
- Шугамын төмөр хийц угсрах ба автокран зогсох талбайг чөлөөлж бэлдсэн байх.
- Тулгуурын шонг суулгах нүхний газар шорооны ажил бүрэн дууссан байх.
- Шонг суулгах нүхний хажууд трассын дагууд буулгаж бэлдсэн байх.
- Тулгуурын угсралтын ажилд хэрэглэгдэх зориулалтын дэгээ оосор, хоёр талтай гайк
чангалах түлхүүрүүд, бусад багаж хэрэгсэлүүдийг бэлдсэн байх. Оосор нь ээлжит
туршилтаар орж баталгаажсан байх ёстой.
- Угсралтын үед ашиглах бүх машин механизм, багаж хэрэгсэл нь техник- хяналтын
газрын ээлжит үзлэгт орж баталгаажсан байх.

4.2. Бэлтгэл ажлууд

4.2.1. Тулгуурын шонг босгохын өмнө суулгах нүхний гүнийг зураг төсөлд заагдсанаар
байгаа эсэхийг шалган, нүхийг цэвэрлэх.
4.2.2. Шонг босгох, тулгуурт шугамын арматурыг угсрахад шаардлагатай багаж хэрэгсэл,
машин механизм, автокран зэргийг ажилд бэлтгэн үзлэг шалгалт хийх.
4.2.3. Тулгуурт шугамын арматурыг угсрах үеийн ажлын зураг, техникийн бичиг
баримтуудын бүрдлийг шалган, танилцах

Зураг 4. Шонг ивээс модон дээр тавьсан байдал

4.2.4. Шонгийн хөрстэй харьцах хэсэгт чийг илжрэлээс хамгаалах үжил эсэргүүцэх түрхлэг
хийсэн байх.
4.2.5. Ажлын байранд ажиллах бүх хүмүүсийг ажлын байртай нь танилцуулан хөдөлмөрийн

3
 аюулгүй ажиллагааны зааварчилгааг өгөх. Зааварчилгааг талбайн мастер болон ажлын
хариуцлагатай удирдагч нар гүйцэтгэнэ.
4.2.6. Угсралтын ажлыг гүйцэтгэх бүх хүмүүс нь “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, Эрүүл
ахуй”-н сургалтанд хамрагдан сертификат авсан мэргэжлийн зэрэгтэй байна.

4.3. Угсралтын ажлын технологийн дэс дараалал

4.3.1. Тулгуурын угсралтын бэлтгэл ажил
4.3.1.1. Автокран, машин механизмыг ажлын талбайд байрлуулж бэлдсэн байх.
4.3.1.2. Тулгуурын шугамын арматурын төмөр хийцлэл, эд ангиудыг ажлын талбайд ангилан,
байрлуулах.
4.3.1.3. Шугамын арматурын төмөр хийцлэлүүд болон хөндийрүүлэгчийн хагарал гэмтлийг
шалгах.
4.3.1.4. Төмөр бетон шонд ан цав, гэмтэл гарсан эсэхэд шалгалт хийх.
4.3.1.5. Угсралтын туслах тоноглол, багаж хэрэгслийг хэрэглэх дэс дарааллаар нь ажлын
талбайд байрлуулах.
4.3.2. Тулгуурын шонг босгох ажил
4.3.2.1. Шонг босгохоос өмнө тулгуурын шугамын арматурын төмөр хийцлэл,
таталтын хөндийрүүлэгчийн арматуруудыг угсарна. Угсарч бэлдсэн төмөр
хийцүүдийг шонд угсрах, хөндийрүүлэгчийг хөндлөвчид суурилуулж бэхлэх.
4.3.2.2. Шонд түүнийг өргөх аргамжаа оосрыг бэхлэх.
4.3.2.3. Шонг автокораны тусламжтайгаар өргөн, урьдчилан бэлтгэсэн нүхэнд суулгах.

Зураг 7. Шонг өргөж нүхэнд суулгаж буй байдал.

4.3.2.4. Нүхэнд суулгасан шонг ЦДАШ-ын трассын дагууд тэгшилнэ. Үүнд:
- Автокраны тусламжтайгаар трассын дагууд тэгшлэх.
- Шонг аргамжаар бэхэлж гараар эргүүлэх.

4
 Зураг 8. Шонг гараар эргүүлэн тааруулж байгаа байдал
- Шонг тэгш суулгасан эсэх, трассын дагууд байрласан эсэхийг зориулалтын
багажаар /теоделит/ шалгах.
4.3.2.5. Шонг суулгасан нүхийг овойлт үүсгэхгүй хөрсөөр үечлэн нягтруулж булах.
4.3.2.6. Шонгоос аргамжаа оосрыг салгах.
4.3.2.7. Анкер тулгуурын тулаасны шонд аргамжаа оосрыг бэхлэх.
4.3.2.8. Тулаасны шонг автокраны тусламжтайгаар өргөн, урьдчилан бэлтгэсэн
нүхэнд
суулгах.
4.3.2.9. Тулаасны шонг тулгуурын шонтой нийлүүлж бэхлэх.
4.3.2.10. Тулаасны шонг суулгасан нүхийг овойлт үүсгэхгүй хөрсөөр үечлэн нягтруулж
булах.
4.3.2.11. Тулаасны шонгоос аргамжаа оосрыг салгах.
4.3.2.12. Дараагийн тулгуурыг угсрах талбайд машин механизмыг шилжүүлэхэд бэлтгэх.

5. УГСРАЛТЫН ҮЕИЙН ТЕХНИК-АЮУЛГҮЙН

АЖИЛЛАГААНЫ ШААРДЛАГА
Угсралтын ажлыг хийхдээ дараах зүйлд анхаарах:
- Угсралтын ажлыг эхлэхийн өмнө бүх ажилчид хөдөлмөр хамгааллын бүх шатны
зааварчилгаа авсан байх.
- Угсралтын ажлыг хийж байгаа нөхцөлд өөр ажилд шилжих, удирдах ажилтны өгсөн
чиглэлээс өөр хэсэг рүү шилжихийг хатуу хориглоно.
- Өргөх, оосорлох, дохиолох зааварчилгаа өгч хөдөлмөрийн аюулгүйн байдлын
шаардлагыг хангаж ажиллах.
- Автокранаар угсралтын ажлыг гүйцэтгэхдээ Зам тээвэр, барилга хот байгуулалтын
сайдын 2010 оны 06 дугаар сарын 30-ны өдрийн 234 дүгээр тушаалын 3 дугаар
хавсралт “Ачаа өргөх краныг төхөөрөмжлөх, аюулгүй ашиглах дүрэм”-ийг
баримтлан ажиллах.

6. МАТЕРИАЛ-ТЕХНИКИЙН ОРЦ

6.1. Угсралтын машин механизм ба хэрэгсэл

Нэр Тоо, ширхэг Тайлбар

5
Автокран 1 Даац 6,6 тн хүртэл,
сумны урт 21,7м
Үйлчилгээний автомашин 1

Гагнуурын аппарат 1

Гагнуурын кабельтай гар, 1

хамгаалалтын малгайны иж бүрдэл
бүхий

6.2. Багаж хэрэгсэл ба материал

Нэр. Тоо, ширхэг Тайлбар

Аргамжаа 1 Хагас автомат түгжигчтэй

Капронон канат 3 Аргамжинд тус бүр 20м

Хүрз 4

Лом 2

Лантуу 1 3 кг жинтэй

Слесарын алх 1 0,5 кг жинтэй

Хоёр талтай гайк чангалах түлхүүр:

47 - 19 2

30 - 32 2

14 - 17 2

19 - 22 2

24 – 27 2

Монтёрын дөрөө 2

Хамгаалалтын бүс 2

Барилгын каск 4

Цоолтуур 1

6
 Хавтгай гуфц 1 0,2 кг жинтэй

Эвхдэг метр 1 иж бүрэн

Теоделит 1

Эмийн сан 1 иж бүрэн

Халуун сав-аягатай 1 Ус уухад

Хөвөн даавуун цууямбуу, м2 1

Битум, тн

Будаг, тн

Плакат

7. ХӨДӨЛМӨР ЗАРЦУУЛАЛТЫН КАЛЬКУЛЯЦ

7.1. 6-15 кВ-ын ЦДАШ-ын төмөр бетон завсрын тулгуурыг угсарч, босгох ажил

А. Завсрын тулгуур /хүн амгүй нөхцөлд/

/Норм 1 тулгуур/
Салааны
Хөдөлмөр зарцуулалт
бүрэлдхүүн Аж-
Нормы Бүх Хэмжих лын Нэгж Хөдөлмөр
Ажлын бүтэц Мэргэжил
н шифр хү- нэгж хэм- хугацаан зарцуулалт
зэрэг-
ний жээ ы норм, ын норм,
хүний тоо
тоо хүн-цаг хүн-цаг
Бэлтгэл ажил

Төмөр бетон шонг Цахилгаан

ажилд бэлтгэх монтёр 2 Иж бүрэн 1 0,22
/шон суулгах IV - 1 (1тулгуур) 0,11
нүхийг шалгах, III - 1 0,11
23б-41 шонд ан цав, нүх
х-2 м-1а завсар үүссэн
эсэхийг шалгах,
төмөр хийц,
хөндийрүүлэгчийг
шалгах, материал
ялгах/
Үндсэн ажил
Цахилгаан
БНбД Төмөр бетон шонд
монтёр 2 1 1,186
83-23в-03 үжил эсэргүүцэх Иж бүрэн
III - 1 0,593
23в-50 түрхлэг хийх (1тулгуур)
III - 1 0,593
х-1 м-1 /битум/

7
 Цахилгаан
БНбД 3 0,79
монтёр
83-23б-4. Шонг тэмдэгт 0,261
III - 1
xүс-1 газарт ойртуулах 0,2645
II - 1
м-6б 0,2645
II - 1
Төмөр бетон
б Цахилгаан 2 0,27
23 -41 шонгийн шугамын
монтёр 0,135
х-2 төмөр хийц,
IV - 1 0,135
м-1б хөндийрүүлэгчийг
III - 1
угсрах
Цахилгаан
23б-42 3 0,85
Төмөр бетон шонг монтёр
хүснэгт-1 0,28
босгох, тэгшлэх IV - 1
м-1б 0,285
III - 1
III - 1 0,285

Цахилгаан
БНбД 1 0,36
Шонд плакат, монтёр
83-23б-15 0,36
дугаарыг бичих III - 1
м-2а+3а

Б. Завсрын тулгуур /хүн амтай нөхцөлд/

/Норм 1 тулгуур/
Салааны
Хөдөлмөр зарцуулалт
бүрэлдхүүн Аж-
Нормы Бүх Хэмжих лын Нэгж Хөдөлмөр
Ажлын бүтэц Мэргэжил
н шифр хү- нэгж хэм- хугацаан зарцуулалт
зэрэг-
ний жээ ы норм, ын норм,
хүний тоо
тоо хүн-цаг хүн-цаг
Бэлтгэл ажил

Төмөр бетон Цахилгаан

шонг ажилд монтёр 2 Иж бүрэн 1 0,22
бэлтгэх /шон IV - 1 (1 тулгуур) 0,11
III - 1 0,11
суулгах нүхийг
23б-41 шалгах, шонд ан
х-2 цав, нүх завсар
м-1а үүссэн эсэхийг
шалгах, төмөр
хийц,
хөндийрүүлэг-
чийг шалгах,
материал ялгах/
Үндсэн ажил
БНбД Төмөр бетон Цахилгаан
83-23в-03 шонд үжил монтёр 2 1,186
23в-50 эсэргүүцэх III - 1 0,593
х-1 түрхлэг хийх III - 1 0,593
м-1 /битум/

8
 Цахилгаан
БНбД 3 0,79
монтёр
83-23б-4. Шонг тэмдэгт 0,261
III - 1
Хүс-1 газарт ойртуулах 0,2645
II - 1
м-6б 0,2645
II - 1
Төмөр бетон Иж бүрэн
шонгийн Цахилгаан (1тулгуур) 1
23б-41 2 0,30
шугамын төмөр монтёр
х-2 0,15
хийц, IV - 1
м-1б 0,15
хөндийрүүлэг- III - 1
чийг угсрах
Цахилгаан
23б-42 Төмөр бетон 3 0,85
монтёр
хүс-1 шонг босгох, 0,28
IV - 1
м-1б тэгшлэх 0,285
III - 1
III - 1 0,285

Цахилгаан
БНбД
Шонд плакат, монтёр
83-23б-15 1 0,36 0,36
дугаарыг бичих III - 1
м-2а+3а

7.2 6-15 кВ-ын ЦДАШ-ын тулаастай төмөр бетон анкер тулгуурыг

угсарч, босгох ажил

А. Эргэлтийн тулаастай төмөр бетон анкер тулгуур

/Норм 1 тулгуур/
Салааны
Хөдөлмөр зарцуулалт
бүрэлдхүүн
Аж-
Нэгж
Нормын Бүх Хэмжих лын Хөдөлмөр
Ажлын бүтэц Мэргэжил хугацаа
шифр хү- нэгж хэм- зарцуулалт
зэрэг- ны
ний жээ ын норм,
хүний тоо норм,
тоо хүн-цаг
хүн-цаг
Бэлтгэл ажил
Төмөр бетон Цахилгаан
шонг ажилд монтёр 3 Иж бүрэн 1 0,76
бэлтгэх /шон IV - 1 (1 тулгуур) 0,251
суулгах нүхийг III - 1 0,2545
23б-41 шалгах, шонд ан III - 1 0,2645
х-2 цав, нүх завсар
м-2а үүссэн эсэхийг
шалгах, төмөр
хийц,
хөндийрүүлэг-
чийг шалгах,
материал ялгах/
Үндсэн ажил

9
 БНбД Төмөр бетон Цахилгаан
83-23в-03 шонд үжил монтёр 2 1 2,316
23в-50 эсэргүүцэх III - 1 1,158
х-1 түрхлэг хийх III - 1 1,158
м-2 /битум/
Цахилгаан
БНбД монтёр 3 1 0,79
83-23б-4. Шонг тэмдэгт III - 1 0,261
хүс-1 газарт ойртуулах II - 1 0,2645
м-3б II - 1 0,2645
Иж бүрэн
Төмөр бетон Цахилгаан (1тулгуур)
шонгийн монтёр 3 1 0,940
23б-43
шугамын төмөр IV - 1 0,310
х-2
хийц, III - 1 0,315
м-3б
хөндийрүүлэг- III - 1 0,315
чийг угсрах
Цахилгаан
б
23 -44 Төмөр бетон монтёр 3 1 1,65
хүснэгт-3 шонг босгох, IV - 1 0,54
м-1 тэгшлэх III - 1 0,555
III - 1 0,555

Цахилгаан
БНбД
Шонд плакат, монтёр
83-23б-15
дугаарыг бичих III - 1 1 1 0,36 0,36
м-2а+3а

Б. Салбарлалтын тулаастай төмөр бетон анкер тулгуур

/Норм 1 тулгуур/
Салааны Аж- Хөдөлмөр зарцуулалт
бүрэлдхүүн лын
Нормын Ажлын бүтэц Мэргэжил Бүх Хэмжих хэм- Нэгж Хөдөлмөр
шифр зэрэг- хү- нэгж жээ хугацаан зарцуулалты
хүний тоо ний ы норм, н норм,
тоо хүн-цаг хүн-цаг
Бэлтгэл ажил
23б-41 Төмөр бетон Цахилгаан
х-2 шонг ажилд монтёр 3 Иж бүрэн 1 0,76
м-1а бэлтгэх /шон IV - 1 (1тулгуур) 0,251
суулгах III - 1 0,2545
нүхийг III - 1 0,2545
шалгах, шонд
ан цав, нүх
завсар үүссэн
эсэхийг
шалгах, төмөр
хийц,
хөндийрүүлэг-
чийг шалгах,
материал
ялгах/
Үндсэн ажил

10
 БНбД Төмөр бетон Цахилгаан
83-23в-03 шонд үжил монтёр 2 1 2,316
23в-50 эсэргүүцэх III - 1 1,158
х-1 түрхлэг хийх III - 1 1,158
м-2 /битум/

Шонг тэмдэгт Цахилгаан

БНбД
газарт монтёр 3 1 0,79
83-23б-4.
ойртуулах III - 1 0,261
хүс-1
II - 1 0,2645
м-3б
II - 1 0,2645
Төмөр бетон Цахилгаан
шонгийн монтёр 3 Иж бүрэн 1 1,68
23б-43
шугамын IV - 1 (1тулгуур) 0,554
х-2
төмөр хийц, III - 1 0,563
м-3б
хөндийрүүлэг- III - 1 0,563
чийг угсрах
Цахилгаан
Төмөр бетон монтёр 3 1 1,65
23б-44
шонг босгох, IV - 1 0,54
хүс-3
тэгшлэх III - 1 0,555
м-1
III - 1 0,555

Шонд плакат, Цахилгаан

БНбД
дугаарыг монтёр 1 1 0,36
83-23б-15
бичих III - 1 0,36
м-2а+3а

В. Эхлэл ба төгсгөлийн тулаастай төмөр бетон анкер тулгуур

/Норм 1 тулгуур/
Салааны
Хөдөлмөр зарцуулалт
бүрэлдхүүн Аж-
Нормын Бүх Хэмжих лын Нэгж Хөдөлмөр
Ажлын бүтэц Мэргэжил
шифр хү- нэгж хэм- хугацаан зарцуулалты
зэрэг-
ний жээ ы норм, н норм,
хүний тоо
тоо хүн-цаг хүн-цаг
Бэлтгэл ажил
Төмөр бетон Цахилгаан
шонг ажилд монтёр 3 1 0,76
бэлтгэх /шон IV - 1 Иж бүрэн 0,251
суулгах нүхийг III - 1 (1 тулгуур) 0,2545
23б-41 шалгах, шонд III - 1 0,2545
х-2 ан цав, нүх
м-3а завсар үүссэн
эсэхийг
шалгах, төмөр
хийц,
хөндийрүүлэгч
ийг шалгах,
материал
ялгах/
Үндсэн ажил
БНбД Төмөр бетон Цахилгаан
11
83-23в-03 шонд үжил монтёр 2 Иж бүрэн 1 2,316
23в-50 эсэргүүцэх III - 1 (1 тулгуур) 1,158
х-1 түрхлэг хийх III - 1 1,158
м-2
БНбД Шонг тэмдэгт Цахилгаан
83-23б-4. газарт монтёр 3 1 0,79
хүс-1 ойртуулах III - 1 0,261
м-3б II - 1 0,2645
II - 1 0,2645
Төмөр бетон Цахилгаан
23б-43 шонгийн монтёр 3 1 0,64
х-2 шугамын IV - 1 0,211
м-3б төмөр хийц, III - 1 0,2145
хөндийрүүлэг- III - 1 0,2145
чийг угсрах
Цахилгаан
23б-44 Төмөр бетон монтёр 3 1 1,65
хүснэгт-3 шонг босгох, IV - 1 0,54
м-1 тэгшлэх III - 1 0,555
III - 1 0,555

БНбД Шонд плакат, Цахилгаан

83-23б-15 дугаарыг бичих монтёр 1 1 0,36
м-2а+3а III - 1 0,36

8. АШИГЛАСАН ТЕХНИКИЙН БАРИМТ БИЧГИЙН ЖАГСААЛТ

1. Барилга угсралт, барилга засварын ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг норм
боловсруулах аргачлал БНбД 83-90-04.
2. Барилга угсралт, барилга засварын ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг норм
БНбД 83-23в-03.
3. 15 кВ-ын цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын төмөр бетон тулгуур В2.405.1.01
Дэвтэр I.

12