Alabanza al Surgimiento

Dependiente



Je Tsongkhapa
rjེ་ཙ%ང་ཁ་པ་blོ་བཟང་grགས་པ།
Je Tsongkhapa
—3—
 — rtེན་འbrེལ་བstོད་པ། —

༄༅། །rtེན་འbrེལ་བstོད་པ་ཞེས་by་བ་
བuགས་སོ།
rjེ་ཙ%ང་ཁ་པ་blོ་བཟང་grགས་པས་མཛད།

ན་མོ་gu་ru་མdzu་གྷོ་a་ཡ།།

གང་ཞིག་གཟིགས་ཤིང་གsuངས་པ་ཡིས།།

མyེན་དང་stོན་པ་bl་ན་མེད།།

༡ rgyལ་བ་rtེན་ཅིང་འbrེལ་བར་འbyuང་།།

གཟིགས་ཤིང་འདོམས་པ་དེ་ལ་འduད།།

འཇིག་rtེན་rguད་པ་ཇི་sེད་པ།།

དེ་ཡི་rʦ་བ་མ་རིག་stེ།།

༢ གང་ཞིག་མཐོང་བས་དེ་ldོག་པ།།

rtེན་ཅིང་འbrེལ་བར་འbyuང་བར་གsuངས།།

—4—
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Alabanza al Surgimiento Dependiente

Je Tsongkhapa

H omenaje a Manjushri

Ante aquel que habló tras haber visto,

1
conocedor y maestro insuperable,
me inclino. Ante Ti, Conquistador, que viste
el surgimiento dependiente y lo enseñaste.

Toda degeneración que encontramos en el mundo

tiene como raíz la ignorancia¹.
2 Quien vea el surgimiento dependiente
cesará esta ignorancia, dijiste.

*1


1 La ignorancia a la que se refiere el texto aquí es la noción de entidad que percibe a las personas y a los
fenómenos como establecidos por su propia naturaleza. Por ejemplo, a los pensamientos de «yo» o
«mío». Este tipo de ignorancia es la raíz del resto de emociones nocivas. El Ingreso al Madyamaka lo
explica así: «todos los defectos y emociones nocivas provienen de la visión del cúmulo transitorio.

—5—
 — rtེན་འbrེལ་བstོད་པ། —

དེ་ཚG་blོ་དང་ldན་པ་ཡིས།།

rtེན་ཅིང་འbrེལ་བར་འbyuང་བའི་ལམ།།

༣ yོད་kyི་བstན་པའི་གནད་ཉིད་du།།

ཇི་ltར་ཁོང་du་uད་མི་འgyuར།།

དེ་lt་ལགས་ན་མགོན་yོད་ལ།།

བstོད་པའི་sgོར་ནི་su་ཞིག་གིས།།

༤ བrtེན་ནས་འbyuང་བ་གsuངས་པ་ལས།།

ངོ་མཚར་gyuར་པ་ཅི་ཞིག་rེད།།

གང་གང་rkyེན་ལ་རག་ལས་པ།།

དེ་དེ་རང་བཞིན་gyིས་stོང་ཞེས།།

༥ གsuངས་པ་འདི་ལས་ཡ་མཚན་པའི།།

ལེགས་འདོམས་uལ་ནི་ཅི་ཞིག་ཡོད།།

གང་du་བzuང་བས་byིས་པ་rnམས།།
མཐར་འཛWན་འཆིང་བ་བrtན་byེད་པ།།
༦ དེ་ཉིད་མཁས་ལ་sprོས་པ་ཡི།།
dr་བ་མ་luས་གཅོད་པའི་sgོ།།

—6—
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Entonces, ¿cómo podría una persona inteligente

3 dejar de comprender que este camino
del surgimiento dependiente
es el tema central de tus enseñanzas?

Siendo así, ¡oh, Protector!, ¿quién podría

4 encontrar una vía mejor de alabarte
que el elogio por haber enseñado
el surgimiento dependiente?

«Todo lo que depende de condiciones,

5 está vacío de naturaleza intrínseca».
¿Qué instrucción excelente podría haber
más asombrosa que esta proclamación?

Por sostener esta noción, los infantiles

6 refuerzan sus lazos con las visiones extremas.
Para los sabios, este mismo hecho es la puerta
para cortar la infinita red de elaboraciones.

—7—
 — rtེན་འbrེལ་བstོད་པ། —

བstན་འདི་གཞན་du་མ་མཐོང་བས།།
stོན་པ་ཞེས་by་yོད་ཉིད་དེ།།
༧ ཝ་skyེས་ལ་ནི་སེŋgེ་བཞིན།།
mu་stེགས་ཅན་ལའང་གཅམ་buའི་ཚWག།

ཨེ་མའb་stcན་པ་ཨེ་མའོ་skyབས།།
ཨེ་མའོ་smr་མཆོག་ཨེ་མའོ་མགོན།།
༨ rtེན་ཅིང་འbrེལ་འbyuང་ལེགས་གsuངས་པའི།།
stོན་པ་དེ་ལ་བདག་yག་འཚལ།།

ཕན་མཛད་yོད་kyིས་འgrོ་བ་ལ།།
smན་པའི་slད་du་བཀའ་sʦལ་པ།།
༩ བstན་པའི་sིང་པb་stcང་པ་ཉིད།།
ངེས་པའི་rgyu་མཚན་zl་མེད་པ།།

rtེན་ཅིང་འbrེལ་བར་འbyuང་བའི་uལ།།
འགལ་བ་དང་ནི་མ་gruབ་པར།།
༡༠ མཐོང་བ་འདི་ཡིས་yོད་kyི་luགས།།
ཇི་ltར་ཁོང་du་uད་པར་nuས།།

—8—
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Nada lo muestra salvo esta doctrina,

7 luego solo Tú eres el Maestro.
Como llamar «león» a un zorro,
para un tirthika, esto sería coba.

¡Magnífico Maestro! ¡Magnífico refugio!

8 ¡Magnífico orador! ¡Magnífico salvador!
Me inclino ante el Maestro que correctamente
declaró el surgimiento dependiente.

Con un fin curativo para los seres,

9 ¡Oh, Benefactor!, revelaste
el argumento sin igual para comprender
el corazón de las enseñanzas: la vacuidad.

¿Cómo podrían comprender tu sistema

10 aquellos que consideran que la razón
del surgimiento dependiente
es opuesta o no verdadera²?

*2


2Como respuesta al silogismo «considerando el sujeto «brote», se sigue que no está establecido por su
propia esencia, porque surge en dependencia», los proponentes de un yo de las personas o de un Dios
creador dirían: «la razón no es verdadera»; y los budistas materialistas dirían: «la razón es opuesta», es
decir, prueba lo contrario de la tesis.

—9—
 — rtེན་འbrེལ་བstོད་པ། —

yོད་ནི་ནམ་ཞིག་stོང་པ་ཉིད།།
rtེན་འbyuང་དོན་du་མཐོང་བ་ན།།
༡༡ རང་བཞིན་gyིས་ནི་stོང་པ་དང་།།
by་byེད་འཐད་པའང་མི་འགལ་ཞིང་།།

དེ་ལས་ldོག་པར་མཐོང་བ་ན།།
stོང་ལ་by་བ་མི་ruང་ཞིང་།།
༡༢ by་དང་བཅས་ལ་stོང་མེད་པས།།
ཉམ་ངའི་གཡང་du་lhuང་བར་བཞེད།།

དེ་yིར་yོད་kyི་བstན་པ་ལ།།
rtེན་འbyuང་མཐོང་བ་ལེགས་པར་བsŋགས།།
༡༣ དེ་ཡང་kuན་tu་མེད་པ་དང་།།
རང་བཞིན་gyིས་ནི་ཡོད་པས་མིན།།

བltོས་མེད་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་བཞིན།།
དེས་ན་མ་བrtེན་ཡོད་མ་ཡིན།།
༡༤ ངb་བcས་gruབ་ན་དེ་འgruབ་པ།།
rgyu་དང་rkyེན་ལ་ltོས་པར་འགལ།།

— 10 —
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Para ti, si vemos que la vacuidad

11 connota el surgimiento dependiente,
la vacuidad de naturaleza intrínseca
y la plausibilidad de la funcionalidad no se contradirán.

Mientras que si vemos lo opuesto,

12 no cabrá acción en la vacuidad
ni vacuidad en lo funcional,
y caeremos en el abismo horrendo: mantienes.

Por lo tanto, en tus enseñanzas elogias

la visión del surgimiento dependiente
13 no como una absoluta inexistencia
ni como una existencia intrínseca.

«Lo independiente es como una flor en el cielo,

14 luego no existe nada que no sea relativo.
Que algo exista por su esencia contradice
que dependa de causas y condiciones para surgir.

— 11 —
 — rtེན་འbrེལ་བstོད་པ། —

དེ་yིར་བrtེན་ནས་འbyuང་བ་ལས།།
མ་གཏོགས་ཆོས་འགའ་ཡོད་མིན་པས།།
༡༥ རང་བཞིན་gyིས་ནི་stོང་པ་ལས།།
མ་གཏོགས་ཆོས་འགའ་མེད་པར་གsuངས།།

རང་བཞིན་ldོག་པ་མེད་པའི་yིར།།
ཆོས་rnམས་རང་བཞིན་འགའ་ཡོད་ན།།
༡༦ my་ངན་འདས་པ་མི་ruང་ཞིང་།།
sprོས་kuན་ldོག་པ་མེད་པར་གsuངས།།

དེ་yིར་རང་བཞིན་rnམ་brལ་ཞེས།།
སེŋgེའི་sgr་ཡིས་ཡང་ཡང་du།།
༡༧ མཁས་པའི་ཚxགས་su་ལེགས་གsuངས་པ།།
འདི་ལ་su་ཡིས་འགོང་བར་nuས།།

རང་བཞིན་འགའ་ཡང་མེད་པ་དང་།།
འདི་ལ་བrtེན་ནས་འདི་འbyuང་བའི།།
༡༨ rnམ་གཞག་ཐམས་ཅད་འཐད་པ་གཉིས།།
མི་འགལ་འdu་བ་smོས་ཅི་དགོས།།

— 12 —
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

»Por tanto, como no existe fenómeno alguno

15
que no haya surgido en dependencia,
no existe fenómeno alguno que no sea
vacío de naturaleza intrínseca», dijiste.

«Porque la naturaleza intrínseca no puede negarse,

16
si los fenómenos poseyeran alguna naturaleza
intrínseca, el nirvana sería imposible
y las elaboraciones no podrían cesarse», dijiste.

Por tanto, ¿quien osaría desafiarte,

17
a Ti, que bien proclamas con rugido de león
en las asambleas de eruditos una y otra vez
que nada posee naturaleza intrínseca?

«No existe naturaleza intrínseca alguna»

18
y «esto surge en dependencia de aquello»,
qué necesidad hay de decir que la plausibilidad
de ambas tesis converge sin conflicto?

— 13 —
 — rtེན་འbrེལ་བstོད་པ། —

བrtེན་ནས་འbyuང་བའི་rgyu་མཚན་gyིས།།
མཐར་lt་བ་ལ་མི་བrtེན་ཞེས།།
༡༩ ལེགས་གsuངས་འདི་ནི་མགོན་yོད་kyི།།
smr་བ་bl་ན་མེད་པའི་rgyu།།

འདི་kuན་ངb་བcས་stོང་པ་དང་།།
འདི་ལས་འདི་འbrས་འbyuང་བ་ཡི།།
༢༠ ངེས་པ་གཉིས་པོ་ཕན་uན་du།།
གེགས་མེད་པར་ནི་grོགས་byེད་པ།།

འདི་ལས་ངོ་མཚར་gyuར་པ་དང་།།
འདི་ལས་rmད་du་byuང་བ་གང་།།
༢༡ uལ་འདིས་yོད་ལ་བstོད་ན་ནི།།
བstོད་པར་འgyuར་gyི་གཞན་du་མིན།།

rmོངས་པས་brན་du་བzuང་བ་ཡིས།།
གང་ཞིག་yོད་དང་ཞེ་འgrས་པ།།
༢༢ དེ་ཡིས་རང་བཞིན་མེད་པའི་sgr།།
མི་བཟོད་gyuར་ལ་མཚར་ཅི་ཡོད།།

— 14 —
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

«El razonamiento del surgimiento dependiente

19
hace que no mantengamos visiones extremas».
Por haber declarado esto de manera sublime,
¡oh, Salvador!, eres un orador sin igual.

«Todo esto está vacío de esencia»

20
y «de esto surge aquel fruto»:
estas dos certezas se complementan
entre sí sin contradicción alguna.

¿Qué hay más asombroso que esto?

21
¿Qué hay más maravilloso que esto?
Si se te elogia así, la alabanza
es verdadera, de otro modo no.

Los que, por ser esclavos

22
de la ignorancia, se enfurecen contigo:
¿qué tiene de asombroso que no puedan
soportar el sonido de la no existencia intrínseca?

— 15 —
 — rtེན་འbrེལ་བstོད་པ། —

yོད་kyི་གsuང་གི་གཅེས་པའི་མཛxད།།
བrtེན་ནས་འbyuང་བར་ཁས་blངས་ནས།།
༢༣ stོང་ཉིད་ང་རb་མz་བཟོད་པ།།
འདི་ལ་ཁb་བb་ངc་མཚར་gyuར།།

རང་བཞིན་མེད་ལ་བkrི་བའི་sgོ།།
bl་མེད་rtེན་ཅིང་འbrེལ་འbyuང་གི།
༢༤ མིང་ཉིད་kyིས་ནི་རང་བཞིན་du།།
འཛWན་ན་ད་ཀb་sky|་བོ་འདི།།

འཕགས་མཆོག་rnམས་kyིས་ལེགས་བgrོད་པའི།།
འjuག་ངོགས་zl་དང་brལ་gyuར་པ།།
༢༥ yོད་དgyེས་gyuར་པའི་ལམ་བཟང་དེར།།
ཐབས་གང་གིས་ནི་བkrི་བར་by།།

རང་བཞིན་བཅོས་མིན་ltོས་མེད་དང་།།
rtེན་འbrེལ་ltོས་དང་བཅོས་མ་གཉིས།།
༢༦ ཇི་lt་buར་ན་གཞི་གཅིག་ལ།།
མི་འགལ་འdu་བ་ཉིད་དི་འgyuར།།

— 16 —
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Mas, que no tolere el rugido de la vacuidad

23 quien ha aceptado el surgimiento dependiente,
el precioso tesoro de tu Palabra,
¡esto es lo que de verdad encuentro inaudito!

Si, mediante el nombre del incomparable

24 surgimiento dependiente —la puerta que lleva
a la ausencia de naturaleza—, alguien abraza
la noción de naturaleza intrínseca, a esta persona…

…que carece del zaguán incomparable

25 bien transitado por los aryas,
¿en virtud de qué deberíamos guiarla
al camino excelso que te agrada?

La naturaleza intrínseca, increada e independiente,

26 y la interdependencia, relativa y creada:
¿cómo podrían ambas concurrir
en una misma base sin contradicción?

— 17 —
 — rtེན་འbrེལ་བstོད་པ། —

དེ་yིར་བrtེན་ནས་འbyuང་བ་གང་།།
རང་བཞིན་gyིས་ནི་གདོད་མ་ནས།།
༢༧ rnམ་པར་དབེན་ཡང་དེར་snང་བས།།
འདི་kuན་sgyu་མ་བཞིན་du་གsuངས།།

yོད་kyིས་ཇི་ltར་བstན་པ་ལ།།
rgོལ་བ་འགས་kyང་ཆོས་མuན་du།།
༢༨ glགས་མི་rེད་པར་གsuངས་པ་ཡང་།།
འདི་ཉིད་kyིས་ནི་ལེགས་པར་འuམས།།

ཅི་slད་ཅེ་ན་འདི་བཤད་པས།།
མཐོང་དང་མ་མཐོང་དངོས་པོ་ལ།།
༢༩ sgrོ་འདོགས་པ་དང་skuར་འདེབས་kyི།།
གོ་skབས་རིང་du་མཛད་yིར་རོ།།

yོད་kyི་smr་བ་zl་མེད་པར།།
མཐོང་བའི་rgyu་མཚན་rtེན་འbyuང་གི།
༣༠ ལམ་འདི་ཉིད་kyིས་གsuང་གཞན་ཡང་།།
ཚད་མར་gyuར་པར་ངེས་པ་skyེ།།

— 18 —
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Por tanto, lo que surge en dependencia

27 parece poseer una naturaleza intrínseca
aunque desde siempre carece de ella,
por eso dijiste que todo es como una ilusión.

Mediante este hecho comprendo bien

28 que se diga que ningún oponente
ha logrado encontrar faltas a la lógica
en lo que Tú has explicado.

¿Por qué no? Porque al declarar esto,

29 la posibilidad de exagerar o denegar
los objetos vistos y no vistos
se vuelve en extremo remota.

Mediante el razonamiento por el que vemos tu discurso

30 inigualable —esta vía del surgimiento dependiente—,
nace en mí la convicción de que tus otras palabras
también son cogniciones válidas.

— 19 —
 — rtེན་འbrེལ་བstོད་པ། —

དོན་བཞིན་གཟིགས་ནས་ལེགས་གsuངས་པ།།
yོད་kyི་rjེས་su་slོབ་པ་ལ།།
༣༡ rguད་པ་ཐམས་ཅད་རིང་du་gyuར།།
ཉེས་kuན་rʦ་བ་ldོག་yིར་རོ།།

yོད་kyི་བstན་ལས་yིར་yོགས་པས།།
yuན་རིང་ངལ་བ་བstེན་byས་kyང་།།
༣༢ yི་yིར་skyོན་rnམས་བོས་པ་བཞིན།།
བདག་tu་lt་བ་བrtན་yིར་རོ།།

ཨེ་མའོ་མཁས་པས་འདི་གཉིས་kyི།།
yད་པར་ཁོང་du་uད་gyuར་པ།།
༣༣ དེ་ཚG་rkང་གི་ཁོང་ནས་ནི།།
yོད་ལ་ཅི་yིར་guས་མི་འgyuར།།

yོད་གsuང་du་མ་ཅི་ཞིག་smོས།།
ཆ་ཤས་རེ་ཡི་དོན་ཙམ་ལའང་།།
༣༤ འོལ་spyི་ཙམ་gyི་ངེས་rེད་པ།།
དེ་ལའང་མཆོག་གི་བདེ་བ་stེར།།

— 20 —
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Hablas de modo excelente porque has visto la realidad;

31 para aquellos que se entrenan siguiendo tus pasos,
todas las degeneraciones se alejarán,
porque la raíz de sus fallos será revocada.

Pero aquellos que rechazan tus enseñanzas,

32 aunque breguen con dificultades durante mucho tiempo,
verán sus fallos aumentar, como si fueran convocados,
porque su visión de un yo se irá afirmando.

¡Caramba! Cuando los sabios comprenden

33 la diferencia entre estos dos,
¿cómo podrían dejar de reverenciarte,
desde lo más profundo de su ser?

Qué no será, pues, de tus numerosas enseñanzas.

34 Incluso a aquellos que solo encuentran una vaga
certeza sobre el sentido de una pequeña parte,
les trae también un gozo supremo.

— 21 —
 — rtེན་འbrེལ་བstོད་པ། —

kyེ་huད་བདག་blb་rmcངས་པས་བཅོམ།།
འདི་འdrའི་ཡོན་ཏན་uང་པོ་ལ།།
༣༥ རིང་ནས་skyབས་su་སོང་gyuར་kyང་།།
ཡོན་ཏན་ཆ་ཙམ་མ་འཚལ་ཏོ།།

འོན་kyང་འཆི་བདག་ཁར་yོགས་པའི།།
srོག་གི་rgyuན་ནི་མ་nuབ་པར།།
༣༦ yོད་ལ་cuང་ཟད་ཡིད་ཆེས་པ།།
འདི་ཡང་skལ་བ་བཟང་sམ་བgyིད།།

stོན་པའི་ནང་ན་rtེན་འbrེལ་stོན་པ་དང་།།
ཤེས་རབ་ནང་ན་rtེན་འbrེལ་ཤེས་པ་གཉིས།།
༣༧ འཇིག་rtེན་དག་ན་rgyལ་བའི་དབང་པོ་བཞིན།།
uལ་འbyuང་ལེགས་པར་yོད་མyེན་གཞན་gyིས་མིན།།

yོད་kyི་ཇི་sེད་བཀའ་sʦལ་པ།།
rtེན་འbrེལ་ཉིད་ལས་བrʦམས་ཏེ་འjuག།
༣༨ དེ་ཡང་my་ངན་འདའ་yིར་ཏེ།།
ཞི་འgyuར་མིན་མཛད་yོད་ལ་མེད།།

— 22 —
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

¡Vaya! Mi mente fue vencida por la ignorancia,

35 aunque he tomado refugio por mucho tiempo
en tal cúmulo de virtudes,
no poseo ni una fracción de sus cualidades.

No obstante, antes de que el caudal de esta vida,

36 que fluye hacia la muerte, llegue a su ocaso,
he encontrado algo de fe en ti,
al menos esto creo que es afortunado.

Entre los maestros, el del surgimiento dependiente.

37
Entre las sabidurías, la del surgimiento dependiente.
Como el más excelente de los reyes de los mundos,
Tú conoces ambos de modo perfecto, otros no.

La expresión de todas tus palabras

38 se asienta en el surgimiento dependiente,
y su objetivo también es lograr el nirvana:
Tú no tienes acciones que no lleven a la paz.

— 23 —
 — rtེན་འbrེལ་བstོད་པ། —

kyེ་མའb་ycད་kyི་བstན་པ་ནི།།
གང་གི་rn་བའི་ལམ་སོང་བ།།
༣༩ དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཞི་འgyuར་yིར།།
yོད་བstན་འཛWན་པར་su་མི་guས།།

ཕས་rgོལ་མཐའ་དག་འཇོམས་པ་དང་།།
ltག་འོག་འགལ་འduས་stོང་པ་དང་།།
༤༠ skyེ་དguའི་དོན་གཉིས་stེར་byེད་པ།།
luགས་འདིར་ཁb་བb་sprc་བ་འཕེལ།།

འདི་ཡི་yིར་du་yོད་kyིས་ནི།།
ལ་ལར་sku་དང་གཞན་du་srོག།
༤༡ sduག་པའི་གཉེན་དང་ལོངས་spyོད་ཚxགས།།
grངས་མེད་བskལ་པར་ཡང་ཡང་བཏང་།།

གང་གི་ཡོན་ཏན་མཐོང་བ་ཡིས།།
lcགས་kyuས་ཉ་ལ་ཇི་བཞིན་du།།
༤༢ ཉིད་kyི་uགས་drངས་ཆོས་དེ་ནི།།
yོད་ལས་མ་ཐོས་skལ་བ་ཞན།།

— 24 —
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

¡Caramba! Tus enseñanzas son tales

39 que cualquiera que las oiga
alcanzará la paz: ¿quién podría, pues,
no honrarte por sostener tu doctrina?

Vence a todos los oponentes rivales,

40 carece de incongruencias entre secciones,
colma ambos objetivos de los nueve seres,
con este sistema mi gozo se acrecienta.

En pos de esta doctrina, sacrificaste,

41 una y otra vez durante incontables eones,
ya tu cuerpo, ya tu vida,
ya tus seres amados y posesiones.

Ver las cualidades de estas enseñanzas

42 tira con fuerza de tu corazón,
como tira el anzuelo de los peces.
Lo triste es no haberlas oído de Ti.

— 25 —
 — rtེན་འbrེལ་བstོད་པ། —

དེ་ཡི་my་ངན་uགས་kyིས་ནི།།
sduག་པའི་bu་ལ་མ་ཡི་ཡིད།།
༤༣ rjེས་su་སོང་བ་ཇི་བཞིན་du།།
བདག་གི་ཡིད་ནི་གཏོང་མི་byེད།།

འདི་ལའང་yོད་གsuང་བསམས་པ་ན།།
མཚན་དཔེའི་དཔལ་gyིས་རབ་tu་འབར།།
༤༤ འོད་kyི་dr་བས་ཡོངས་བskོར་བའི།།
stོན་པ་དེ་ཡི་ཚངས་དbyངས་kyིས།།

འདི་ནི་འདི་ltར་གsuངས་sམ་du།།
ཡིད་ལ་uབ་པའི་གzuགས་བrན་ནི།།
༤༥ ཤར་བ་ཙམ་ཡང་ཚ་བ་ཡིས།།
གduངས་ལ་zl་ཟེར་བཞིན་du་smན།།

དེ་ltར་rmད་du་byuང་བ་ཡི།།
luགས་བཟང་དེ་ཡང་མི་མཁས་པའི།།
༤༦ skyེ་བོས་བལ་བ་ཛ་བཞིན་du།།
rnམ་པ་kuན་tu་འཛWངས་པར་byས།།

— 26 —
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

La intensidad de tal pena

43 no se aparta de mi mente,
como la mente de una madre
va siempre tras su adorado hijo.

Al reflexionar en estas palabras tuyas pienso:

«Ardiendo con la gloria de las marcas nobles
44 y rodeado de una red de rayos de luz,
este maestro, con una voz melódica
impoluta, nos habló de tal modo.»
45 En el instante en que la imagen del Sabio
aparece en mi mente, esta me sana,
como los rayos de la luna curan la fiebre.

Este excelente sistema es maravilloso,

46 mas algunas personas poco instruidas
lo enredan en una confusión completa,
dejándolo tan enredado como el esparto.

— 27 —
 — rtེན་འbrེལ་བstོད་པ། —

uལ་འདི་མཐོང་ནས་བདག་གིས་ནི།།
འབད་པ་du་མས་མཁས་པ་ཡི།།
༤༧ rjེས་su་འbrངས་ནས་yོད་kyི་ནི།།
དགོངས་པ་ཡང་དང་ཡང་du་བཙལ།།

དེ་ཚG་རང་གཞན་sdེ་པ་ཡི།།
གuང་མང་དག་ལ་sbyངས་པ་ན།།
༤༨ yི་yིར་ཐེ་ཚxམ་dr་བ་ཡིས།།
བདག་གི་ཡིད་ནི་kuན་tu་གduངས།།

yོད་kyི་bl་མེད་ཐེག་པའི་uལ།།
ཡོད་དང་མེད་པའི་མཐའ་spངས་ཏེ།།
༤༩ ཇི་བཞིན་འgrེལ་བར་luང་བstན་པ།།
klu་sgruབ་གuང་luགས་kundའི་ཚལ།།

drི་མེད་མyེན་པའི་དkyིལ་འཁོར་rgyས།།
གsuང་རབ་མཁའ་ལ་ཐོགས་མེད་rgyu།།
༥༠ མཐར་འཛWན་sིང་གི་muན་པ་སེལ།།
ལོག་smrའི་rgyu་skར་ཟིལ་གནོན་པ།།

— 28 —
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Al ver esta situación, me esforcé

47 con multitud de empeños
en seguir a los eruditos e indagar
tu pensamiento una y otra vez.

En esa época examiné numerosos textos

48 tanto de otras escuelas como de los nuestros,
y mi mente se sumió en gran tormento,
sumida en un mar de dudas.

Cuando vi el jardín de lirios nocturnos de los tratados

49 de Nagaryuna —quien, según tu profecía, aclararía
tu vehículo excelente tal como es, descartando
los extremos de la existencia y la no existencia—,…

…iluminado por la guirnalda de luces blancas

50 de los exquisitos tratados del glorioso Chandra
—cuyo orbe de sabiduría inmaculada está lleno,
surca con libertad los cielos de las escrituras,…

— 29 —
 — rtེན་འbrེལ་བstོད་པ། —

དཔལ་ldན་zl་བའི་ལེགས་བཤད་kyི།།
འོད་དཀར་rེང་བས་གསལ་byས་པ།།
༥༡ bl་མའི་drིན་gyིས་མཐོང་བའི་ཚG།།
བདག་གི་ཡིད་kyི་ངལ་གསb་ཐcབ།།

མཛད་པ་kuན་ལས་གsuང་གི་ནི།།
མཛད་པ་མཆོག་ཡིན་དེ་ཡང་ནི།།
༥༢ འདི་ཉིད་ཡིན་yིར་མཁས་པ་ཡིས།།
འདི་ལས་སངས་rgyས་rjེས་drན་byོས།།

stོན་དེའི་rjེས་su་རབ་tu་byuང་gyuར་ཏེ།།
rgyལ་བའི་གsuང་ལ་sbyངས་པ་མི་དམན་ཞིང་།།
༥༣ rnལ་འbyོར་spyོད་ལ་བrʦོན་པའི་དགེ་slོང་ཞིག།
drང་srོང་ཆེན་པb་ད|་ལ་དེ་ltར་guས།།

stོན་པ་bl་ན་མེད་པའི་བstན་པ་དང་།།
མཇལ་བ་འདི་འdr་bl་མའི་drིན་ཡིན་པས།།
༥༤ དགེ་བ་འདི་ཡང་འgrོ་བ་མ་luས་པ།།
བཤེས་གཉེན་དམ་པས་འཛWན་པའི་rgyu་ru་བsŋོ།།

— 30 —
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

…disipa la oscuridad de las visiones extremas

51 y eclipsa las constelaciones de falsos oradores—,
gracias a la amabilidad de mis maestros;
mi mente encontró por fin descanso.

De todos sus actos, la actividad

52 de su habla es suprema y consiste
en esta enseñanza; por eso, sabios,
recordad al Buda por tal prodigio.

Tras seguir a tal maestro, volverse un renunciante,

y estudiar las palabras del Conquistador no demasiado
53
mal,
este monje que se esfuerza en las prácticas yóguicas,
es así como se inclina ante tan gran rishi.

Mi contacto con la doctrina del Maestro sin par

54 fue gracias a la amabilidad de mi gurú, por eso
dedico esta virtud también como causa para que
cada ser sea guiado por santos mentores espirituales.

— 31 —
 — rtེན་འbrེལ་བstོད་པ། —

ཕན་མཛད་དེ་ཡི་བstན་པའང་srིད་པའི་མཐར།།
ངན་rtོག་rluང་གིས་rnམ་པར་མི་གཡb་ཞzང་།།
༥༥ བstན་པའི་ངང་uལ་ཤེས་ནས་stོན་པ་ལ།།
ཡིད་ཆེས་rེད་པས་rtག་tu་གང་བར་ཤོག།

བrtེན་ནས་འbyuང་བའི་དེ་ཉིད་གསལ་མཛད་པ།།
uབ་པའི་luགས་བཟང་skyེ་བ་ཐམས་ཅད་du།།
༥༦ luས་དང་srོག་kyང་བཏང་ནས་འཛWན་པ་ལ།།
skད་ཅིག་ཙམ་ཡང་lhོད་པར་མ་gyuར་ཅིག།

འdrེན་པ་མཆོག་དེས་དཀའ་བ་དཔག་མེད་kyིས།།
ནན་ཏན་sིང་པོར་མཛད་ནས་བsgruབས་པ་འདི།།
༥༧ ཐབས་གང་ཞིག་གིས་འཕེལ་བར་འgyuར་sམ་པའི།།
rnམ་པར་དpyོད་པས་ཉིན་མཚན་འདའ་བར་ཤོག།

— 32 —
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Que además la doctrina de este benefactor nunca sea,

hasta el fin de la existencia, agitada por el viento de los
55 malos pensamientos.
Que siempre abunden quienes, tras haber comprendido
la esencia de su enseñanzas, hallen fe en el maestro.

Que nunca flaquee ni por un instante al sostener,

56
en todos mis nacimientos, aun a costa de mi cuerpo
y mi vida, el excelente sistema del Poderoso,
que clarifica la eseidad del surgimiento dependiente.

Que pueda pasar día y noche analizando esta idea:

57
«¿Cómo podría realzar esta enseñanza que
el supremo Guía logró realizar por medio
de arduos esfuerzos, con meticulosa profundidad?»

— 33 —
 — rtེན་འbrེལ་བstོད་པ། —

lhག་བསམ་དག་པས་uལ་དེར་བrʦོན་པ་ན།།
ཚངས་དང་དབང་པོ་འཇིག་rtེན་skyོང་བ་དང་།།
༥༨ ལེགས་ldན་ནག་པོ་ལ་སོགས་sruང་མས་kyང་།།
གཡེལ་བ་མེད་པར་rtག་tu་grོགས་byེད་ཤོག། །།

ཅེས ་སངས་rgyས་བཅོ མ ་ldན་འདས་འཇི ག ་rtེ ན ་ཐམས་ཅད་kyི ་ མ་འdrི ས ་པའི ་

མཛའ་བ ཤེ ས ་ཆེ ན ་པY ་ stZ ན ་པ་bl་ན་མེ ད ་པ་ལ་ཟབ་མY ་ rt[ ན ་ཅི ང ་འbrེ ལ ་བར་འbyuང་བ་
གsuངས་པའི་sgོ་ནས་བstོད་པ་ལེགས་པར་བ ཤད་པའི་sིང་པY་ཞ[ས་by་བ་འདི་ནི་མང་du་
ཐོས་པའི་དགེ་slོང་blོ་བཟང་grགས་པའི་དཔལ་gyིས་གངས་ཅན་rོད་kyི་གངས་རིའི་དབང་
པY་འY་ད[་guང་rgyལ་gyི་lh་ཞོལ་དབེན་གནས་lh་sdིངས་མིང་གཞན་rnམ་པར་rgyལ་བའི་glིང་
ཞེས་by་བར་sbyར་བའི་ཡི་གེ་པ་ནི་ནམ་མཁའ་དཔལ་ལོ།། །།

— 34 —
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Que por esforzarme con intención pura en este sistema,

58 Brahma, Indra, los guardianes del mundo,
y los protectores como Mahakala
me asistan siempre sin distracción.

Esto concluye La Alabanza al Surgimiento Dependiente

compuesta por Lama Tsongkhapa.

Este himno titulado Esencia de las realizaciones bien expresadas, que

elogia al insuperable Maestro —el gran amigo del mundo entero,
incluso de los desconocidos— por enseñar el profundo
surgimiento dependiente, fue compuesto por el monje Lobsang
Dakpa Pel. Fue escrito en el retiro celestial de Lhading en la
imponente montaña de Odé Gungyal, también conocida como
Ganden Nampar Gyalwai Ling. El escribano fue Namkha Pel.

© Traducción al castellano, Marta Saro (Tenzin Dolkar),

Dharamsala, 2017. Última revisión en julio de 2020.

Grupo de Facebook: Dharma En Castellano

— 35 —