Alabanza al Surgimiento

Dependiente

Je Tsongkhapa



 # &#'#(# #+,&# ./#(0

Je Tsongkhapa
རྗེ
ཙོ
བློ
གྲ

 — ན་འ ལ་བ ད་པ། —

༄༅། ། ན་འ ལ་བ ད་པ་ཞེས་ ་བ་

བ གས་སོ།
་ ང་ཁ་པ་ ་བཟང་ གས་པས་མཛད།

ན་མོ་ ་ ་མ ་ ་ ་ཡ།།

གང་ཞིག་གཟིགས་ཤིང་ག ངས་པ་ཡིས།།

མ ན་དང་ ན་པ་ ་ན་མེད།།

1 ལ་བ་ ན་ཅིང་འ ལ་བར་འ ང་།།

གཟིགས་ཤིང་འདོམས་པ་དེ་ལ་འ ད།།

འཇིག་ ན་ ད་པ་ཇི་ ད་པ།།

དེ་ཡི་ ་བ་མ་རིག་ །།

2 གང་ཞིག་མཐོང་བས་དེ་ ག་པ།།

ན་ཅིང་འ ལ་བར་འ ང་བར་ག ངས།།

—1—
རྗེ
རྒྱ
རྟེ
ཁྱེ
ཙོ
ཞུ
རྟེ
རྩ
གུ
རྟེ
བྲེ
རྟེ
རུ
སྟོ
རྒུ
བྲེ
སྟོ
བློ
རྟེ
ཉྫུ
གྷོ
བླ
སྟེ

བྲེ
ཥཱ
གྲ
སྙེ
བྱུ
བྲེ
ལྡོ
སུ

བྱུ
དུ
སྟོ
སུ

བྱ

 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Alabanza al Surgimiento Dependiente

Je Tsongkhapa

H omenaje a Manyushri

Ante aquel que habló tras haber visto,

1
conocedor y maestro insuperable,
me inclino. Ante Ti, Conquistador, que viste
el surgimiento dependiente y lo enseñaste.

Cada degeneración del mundo

tiene como raíz la ignorancia¹.
2 Ver el surgimiento dependiente
disolverá esta ignorancia, dijiste.

*1

1 La ignorancia a la que se refiere el texto aquí es la noción de entidad que percibe a las personas y a los
fenómenos como establecidos por su propia naturaleza. Por ejemplo, a los pensamientos de «yo» o
«mío». Este tipo de ignorancia es la raíz del resto de emociones nocivas. El Ingreso al Camino Medio lo
explica así: «todos los defectos y emociones nocivas provienen de la visión del cúmulo transitorio».

—2—



 — ན་འ ལ་བ ད་པ། —

དེ་ ་ ་དང་ ན་པ་ཡིས།།

ན་ཅིང་འ ལ་བར་འ ང་བའི་ལམ།།

3 ད་ ་བ ན་པའི་གནད་ཉིད་ །།

ཇི་ ར་ཁོང་ ་ ད་མི་འ ར།།

དེ་ ་ལགས་ན་མགོན་ ད་ལ།།

བ ད་པའི་ ར་ནི་ ་ཞིག་གིས།།

4 བ ན་ནས་འ ང་བ་ག ངས་པ་ལས།།

ངོ་མཚར་ ར་པ་ཅི་ཞིག་ ད།།

གང་གང་ ན་ལ་རག་ལས་པ།།

དེ་དེ་རང་བཞིན་ ས་ ང་ཞེས།།

5 ག ངས་པ་འདི་ལས་ཡ་མཚན་པའི།།

ལེགས་འདོམས་ ལ་ནི་ཅི་ཞིག་ཡོད།།

གང་ ་བ ང་བས་ ས་པ་ མས།།

མཐར་འ ན་འཆིང་བ་བ ན་ ད་པ།།
6 དེ་ཉིད་མཁས་ལ་ ས་པ་ཡི།།
་བ་མ་ ས་གཅོད་པའི་ །།

—3—
རྟེ
ཁྱོ
དྲ
སྟོ
རྟེ
སུ
ཚེ
ལྟ
ལྟ
རྟེ
ཀྱི
དུ
བློ
བྲེ
ལུ
ཛི
རྐྱེ
ཟུ
གྱུ
སྟ
སྟོ
བྲེ
སྒོ
དུ
ལྡ
བྱུ
ཆུ
ཚུ
གྱི
སྤྲོ
སུ
བྱི
སྟོ
ཁྱོ
སུ
བྱུ
གྱུ
རྙེ
སྒོ
རྟ
རྣ
བྱེ
དུ
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Entonces, ¿cómo podrían los sensatos

3 dejar de comprender que este camino
del surgimiento dependiente
es el tema central de tus enseñanzas?

Siendo así, ¡oh, Protector!, ¿quién podría,

4 como vía para alabarte, encontrar
mayor prodigio que la enseñanza
del surgimiento dependiente?

«Todo lo que depende de condiciones,

5 está vacío de naturaleza intrínseca».
¿Qué instrucción excelente puede haber
más asombrosa que esta proclamación?

Por sostener esta noción, los infantiles

6 refuerzan los lazos de las visiones extremas.
Para los sabios, esta misma es la puerta
que lleva a cortar toda red de elaboraciones.

—4—

 — ན་འ ལ་བ ད་པ། —

བ ན་འདི་གཞན་ ་མ་མཐོང་བས།།
ན་པ་ཞེས་ ་ ད་ཉིད་དེ།།
7 ཝ་ ས་ལ་ནི་སེ ་བཞིན།།
་ གས་ཅན་ལའང་གཅམ་ འི་ ག།

ཨེ་མ ་ ན་པ་ཨེ་མའོ་ བས།།

ཨེ་མའོ་ ་མཆོག་ཨེ་མའོ་མགོན།།
8 ན་ཅིང་འ ལ་འ ང་ལེགས་ག ངས་པའི།།
ན་པ་དེ་ལ་བདག་ ག་འཚལ།།

ཕན་མཛད་ ད་ ས་འ ་བ་ལ།།

ན་པའི་ ད་ ་བཀའ་ ལ་པ།།
9 བ ན་པའི་ ང་ ་ ང་པ་ཉིད།།
ངེས་པའི་ ་མཚན་ ་མེད་པ།།

ན་ཅིང་འ ལ་བར་འ ང་བའི་ ལ།།

འགལ་བ་དང་ནི་མ་ བ་པར།།
1: མཐོང་བ་འདི་ཡིས་ ད་ ་ གས།།
ཇི་ ར་ཁོང་ ་ ད་པར་ ས།།

—5—
སྟོ
མུ
རྟེ
སྟོ
སྨ
རྟེ
སྟ
སྟ
སྐྱེ
ལྟ
སྟེ
རྟེ
འོ
བྲེ
སྟོ
སྨྲ
སླ
རྒྱུ
སྟོ
བྲེ
བྲེ
ཁྱོ
སྙི
དུ
བྱ
དུ
ཆུ
ཁྱོ
ངྒེ
ཀྱི
པོ
དུ
བྱུ
སྟོ
ཟླ
ཁྱོ
གྲུ
ཕྱ
གྲོ
བྱུ
སྐྱ
སྩ
ཀྱི
ནུ
ལུ
བུ
སུ
ཚུ
ཚི
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Nadie más había visto esta doctrina,

7 luego solo Tú eres el Maestro.
Como llamar «león» a un zorro,
para un tirthika, tal apelativo sería coba.

¡Magnífico Maestro! ¡Magnífico refugio!

8 ¡Magnífico orador! ¡Magnífico guardián!
Me inclino ante el Maestro que tan bien
enseñó el surgimiento dependiente.

Como medicina para los seres,

9 ¡oh, Benefactor!, revelaste
el argumento sin igual para demostrar
la esencia de la enseñanza: la vacuidad.

¿Cómo podrían comprender tu sistema

10 aquellos que consideran que la razón
del surgimiento dependiente
es opuesta o no verdadera²?

*2

2Como respuesta al silogismo «considerando el sujeto ‘brote’, se sigue que no está establecido por su
propia esencia, porque surge en dependencia», los proponentes de un yo de las personas o de un Dios
creador dirían: «la razón no es verdadera»; y los budistas materialistas dirían: «la razón es opuesta», es
decir, prueba lo contrario de la tesis.

—6—



 — ན་འ ལ་བ ད་པ། —

ད་ནི་ནམ་ཞིག་ ང་པ་ཉིད།།
ན་འ ང་དོན་ ་མཐོང་བ་ན།།
11 རང་བཞིན་ ས་ནི་ ང་པ་དང་།།
་ ད་འཐད་པའང་མི་འགལ་ཞིང་།།

དེ་ལས་ ག་པར་མཐོང་བ་ན།།
ང་ལ་ ་བ་མི་ ང་ཞིང་།།
12 ་དང་བཅས་ལ་ ང་མེད་པས།།
ཉམ་ངའི་གཡང་ ་ ང་བར་བཞེད།།

དེ་ ར་ ད་ ་བ ན་པ་ལ།།
ན་འ ང་མཐོང་བ་ལེགས་པར་བ གས།།
13 དེ་ཡང་ ན་ ་མེད་པ་དང་།།
རང་བཞིན་ ས་ནི་ཡོད་པས་མིན།།

བ ས་མེད་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་བཞིན།།
དེས་ན་མ་བ ན་ཡོད་མ་ཡིན།།
14 ་ ས་ བ་ན་དེ་འ བ་པ།།
་དང་ ན་ལ་ ས་པར་འགལ།།

—7—
ཁྱོ
རྟེ
བྱ
སྟོ
བྱ
རྟེ
ངོ
རྒྱུ
ལྟོ
ཕྱི
བོ
བྱེ
རྟེ
བྱུ
བྱུ
བྲེ
རྐྱེ
ཁྱོ
ཀུ
གྲུ
བྱ
ལྡོ
སྟོ
གྱི
གྱི
ཀྱི
ཏུ
རྟེ
ལྟོ
དུ
རུ
དུ
སྟོ
སྟ
སྟོ
སྟོ
ལྷུ
གྲུ
སྔ
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Para Ti, si vemos que la vacuidad

11 connota el surgimiento dependiente,
la vacuidad de naturaleza intrínseca
no contradirá la plausibilidad de la funcionalidad.

Mientras que si vemos lo opuesto,

12 no cabrá acción en la vacuidad
ni vacuidad en lo funcional,
y caeremos al abismo pavoroso; mantienes.

Por lo tanto, en tus enseñanzas, elogias

la visión del surgimiento dependiente,
13 que no implica una inexistencia absoluta
ni una existencia intrínseca.

«Lo independiente es como una flor en el cielo,

14 luego no existe nada que no sea relativo.
Que algo exista por su esencia contradice
que dependa de causas y condiciones para existir.

—8—

 — ན་འ ལ་བ ད་པ། —

དེ་ ར་བ ན་ནས་འ ང་བ་ལས།།

མ་གཏོགས་ཆོས་འགའ་ཡོད་མིན་པས།།
15 རང་བཞིན་ ས་ནི་ ང་པ་ལས།།
མ་གཏོགས་ཆོས་འགའ་མེད་པར་ག ངས།།

རང་བཞིན་ ག་པ་མེད་པའི་ ར།།

ཆོས་ མས་རང་བཞིན་འགའ་ཡོད་ན།།
16 ་ངན་འདས་པ་མི་ ང་ཞིང་།།
ས་ ན་ ག་པ་མེད་པར་ག ངས།།

དེ་ ར་རང་བཞིན་ མ་ ལ་ཞེས།།

སེ འི་ ་ཡིས་ཡང་ཡང་ །།
17 མཁས་པའི་ གས་ ་ལེགས་ག ངས་པ།།
འདི་ལ་ ་ཡིས་འགོང་བར་ ས།།

རང་བཞིན་འགའ་ཡང་མེད་པ་དང་།།
འདི་ལ་བ ན་ནས་འདི་འ ང་བའི།།
18 མ་གཞག་ཐམས་ཅད་འཐད་པ་གཉིས།།
མི་འགལ་འ ་བ་ ས་ཅི་དགོས།།

—9—
མྱ
སྤྲོ
རྣ
ངྒེ
ཕྱི
ཕྱི
རྟེ
ཀུ
རྣ
བྲེ
སྒྲ
སུ
རྟེ
རྟེ
ལྡོ
སྟོ
གྱི
ལྡོ
དུ
ཚོ
སྨོ
རྣ
སྟོ
སུ
རུ
བྱུ
བྲ
དུ
བྱུ
ནུ
ཕྱི
སུ
སུ
སུ
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

»Por tanto, no existe fenómeno alguno

15
que no haya surgido en dependencia,
luego no existe fenómeno alguno que no sea
vacío de naturaleza intrínseca», dijiste.

«Ya que la naturaleza propia no puede revertirse,

16
si los fenómenos poseyeran alguna naturaleza
intrínseca, el nirvana sería imposible
y las elaboraciones no podrían cesarse», dijiste.

¿Quién osaría, por tanto, desafiarte,

17
a Ti, que bien proclamas con rugido de león
en las asambleas de eruditos una y otra vez
que nada posee naturaleza intrínseca?

«No existe naturaleza intrínseca alguna»

18
y «esto surge en dependencia de aquello»:
¿qué necesidad hay de decir que la plausibilidad
de ambas tesis converge sin conflicto?

— 10 —

 — ན་འ ལ་བ ད་པ། —

བ ན་ནས་འ ང་བའི་ ་མཚན་ ས།།

མཐར་ ་བ་ལ་མི་བ ན་ཞེས།།
19 ལེགས་ག ངས་འདི་ནི་མགོན་ ད་ །།
་བ་ ་ན་མེད་པའི་ །།

འདི་ ན་ ་ ས་ ང་པ་དང་།།
འདི་ལས་འདི་འ ས་འ ང་བ་ཡི།།
2: ངེས་པ་གཉིས་པོ་ཕན་ ན་ །།
གེགས་མེད་པར་ནི་ གས་ ད་པ།།

འདི་ལས་ངོ་མཚར་ ར་པ་དང་།།
འདི་ལས་ ད་ ་ ང་བ་གང་།།
21 ལ་འདིས་ ད་ལ་བ ད་ན་ནི།།
བ ད་པར་འ ར་ ་གཞན་ ་མིན།།

ངས་པས་ ན་ ་བ ང་བ་ཡིས།།
གང་ཞིག་ ད་དང་ཞེ་འ ས་པ།།
22 དེ་ཡིས་རང་བཞིན་མེད་པའི་ །།
མི་བཟོད་ ར་ལ་མཚར་ཅི་ཡོད།།

— 11 —
སྨྲ
ཚུ
རྨོ
རྟེ
སྟོ
རྟེ
ཀུ
བླ
ལྟ
བྲེ
སུ
ངོ
ཁྱོ
གྱུ
རྨ
སྟོ
ཁྱོ
བྲ
བོ
བྱུ
གྱུ
དུ
བྲ
དུ
སྟོ
བྱུ
གྱི
གྱུ
གྲོ
རྟེ
རྒྱུ
ཟུ
སྟོ
ཚུ
རྒྱུ
བྱུ
གྲ
བྱེ
དུ
དུ
སྒྲ
ཁྱོ
གྱི
ཀྱི
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

«El razonamiento del surgimiento dependiente

19
nos previene de mantener visiones extremas».
Esta declaración sublime hace de ti
¡oh, Salvador!, un orador sin igual.

«Todo esto está vacío de esencia»

20
y «de esto surge aquel fruto»:
estas dos certezas se complementan
entre sí sin contradicción alguna.

¿Qué hay más asombroso que esto?

21
¿Qué hay más magnífico que esto?
Si se te elogia así, la alabanza
es verdadera, de otro modo no.

Los que se enemistan contigo

22
por ser esclavos de la ignorancia,
¿qué hay de asombroso en que no soporten
la mención de la carencia de naturaleza propia?

— 12 —

 — ན་འ ལ་བ ད་པ། —

ད་ ་ག ང་གི་གཅེས་པའི་མ ད།།
བ ན་ནས་འ ང་བར་ཁས་ ངས་ནས།།
23 ང་ཉིད་ང་ ་ ་བཟོད་པ།།
འདི་ལ་ ་ ་ ་མཚར་ ར།།

རང་བཞིན་མེད་ལ་བ ་བའི་ །།
་མེད་ ན་ཅིང་འ ལ་འ ང་གི།
24 མིང་ཉིད་ ས་ནི་རང་བཞིན་ །།
འ ན་ན་ད་ ་ ་བོ་འདི།།

འཕགས་མཆོག་ མས་ ས་ལེགས་བ ད་པའི།།

འ ག་ངོགས་ ་དང་ ལ་ ར་པ།།
25 ད་ད ས་ ར་པའི་ལམ་བཟང་དེར།།
ཐབས་གང་གིས་ནི་བ ་བར་ །།

རང་བཞིན་བཅོས་མིན་ ས་མེད་དང་།།
ན་འ ལ་ ས་དང་བཅོས་མ་གཉིས།།
26 ཇི་ ་ ར་ན་གཞི་གཅིག་ལ།།
མི་འགལ་འ ་བ་ཉིད་དི་འ ར།།

— 13 —
ཁྱོ
སྟོ
བླ
ཁྱོ
རྟེ
ཛི
ཇུ
རྟེ
ལྟ
རྟེ
ཀྱི
བུ
བྲེ
གྱེ
བྲེ
ཁོ
རྟེ
ཀྱི
སུ
བོ
སྟོ
ལྟོ
གྱུ
དུ
ཀོ
རོ
ངོ
བྱུ
ཟླ
མི
སྐྱེ
རྣ
བྲེ
བྲ
ཀྲི
ཀྲི
གྱུ
ཀྱི
ལྟོ
བྱུ
གྱུ
གྱུ
བླ
དུ
སྒོ
བྱ
ཛོ
གྲོ
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Mas, que no toleren el rugido de la vacuidad

23 quienes han aceptado el surgimiento dependiente,
el precioso tesoro de tu Palabra:
¡esto, en verdad, lo encuentro inaudito!

Si, mediante la incomparable expresión

24 del surgimiento dependiente —la puerta
que lleva a la ausencia de naturaleza—,
se adhieren a la naturaleza intrínseca, a estos…

…que carecen del zaguán incomparable

25 bien transitado por los aryas,
¿qué metodo servirá para guiarlos
al camino excelso que te agrada?

La naturaleza intrínseca, increada e independiente,

26 y la interdependencia, relativa y creada:
¿cómo podrían ambas concurrir
en una misma base, sin contradicción?

— 14 —

 — ན་འ ལ་བ ད་པ། —

དེ་ ར་བ ན་ནས་འ ང་བ་གང་།།

རང་བཞིན་ ས་ནི་གདོད་མ་ནས།།
27 མ་པར་དབེན་ཡང་དེར་ ང་བས།།
འདི་ ན་ ་མ་བཞིན་ ་ག ངས།།

ད་ ས་ཇི་ ར་བ ན་པ་ལ།།

ལ་བ་འགས་ ང་ཆོས་མ ན་ །།
28 གས་མི་ ད་པར་ག ངས་པ་ཡང་།།
འདི་ཉིད་ ས་ནི་ལེགས་པར་འ མས།།

ཅི་ ད་ཅེ་ན་འདི་བཤད་པས།།
མཐོང་དང་མ་མཐོང་དངོས་པོ་ལ།།
29 ་འདོགས་པ་དང་ ར་འདེབས་ །།
གོ་ བས་རིང་ ་མཛད་ ར་རོ།།

ད་ ་ ་བ་ ་མེད་པར།།
མཐོང་བའི་ ་མཚན་ ན་འ ང་གི།
3: ལམ་འདི་ཉིད་ ས་ག ང་གཞན་ཡང་།།
ཚད་མར་ ར་པར་ངེས་པ་ །།

— 15 —
རྣ
ཁྱོ
རྒོ
གླ
སྒྲོ
ཁྱོ
ཕྱི
སྐ
སླ
རྟེ
ཀུ
ཀྱི
ཀྱི
བྲེ
སྨྲ
ཀྱི
སྒྱུ
རྟེ
གྱུ
རྙེ
སྟོ
གྱི
རྒྱུ
ལྟ
ཟླ
ཀྱི
དུ
ཀྱ
སྐུ
སྟ
བྱུ
རྟེ
སུ
སུ
དུ
ཕྱི
སྣ
སུ
ཐུ
སྐྱེ
བྱུ
ཁུ
དུ
ཀྱི
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Por tanto, lo que surge en dependencia,

27 aunque desde siempre carece de naturaleza
intrínseca, parece estar dotado de ella,
por eso dijiste que todo es como una ilusión.

Mediante este hallazgo, comprendo bien

28 que se diga que ningún oponente
ha logrado encontrar faltas a la lógica
en lo que Tú has explicado.

¿Por qué no? Porque, al declarar esto,

29 el riesgo de exagerar o denegar
los objetos vistos y no vistos
se vuelve en extremo remoto.

La razón para juzgar tu discurso inigualable

30 —esta vía del surgimiento dependiente—,
engendra en mí la convicción de que el resto
de tus palabras son también cogniciones válidas.

— 16 —

 — ན་འ ལ་བ ད་པ། —

དོན་བཞིན་གཟིགས་ནས་ལེགས་ག ངས་པ།།
ད་ ་ ས་ ་ བ་པ་ལ།།
31 ད་པ་ཐམས་ཅད་རིང་ ་ ར།།
ཉེས་ ན་ ་བ་ ག་ ར་རོ།།

ད་ ་བ ན་ལས་ ར་ གས་པས།།
ན་རིང་ངལ་བ་བ ན་ ས་ ང་།།
32 ་ ར་ ན་ མས་བོས་པ་བཞིན།།
བདག་ ་ ་བ་བ ན་ ར་རོ།།

ཨེ་མའོ་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ །།
ད་པར་ཁོང་ ་ ད་ ར་པ།།
33 དེ་ ་ ང་གི་ཁོང་ནས་ནི།།
ད་ལ་ཅི་ ར་ ས་མི་འ ར།།

ད་ག ང་ ་མ་ཅི་ཞིག་ ས།།

ཆ་ཤས་རེ་ཡི་དོན་ཙམ་ལའང་།།
34 འོལ་ ་ཙམ་ ་ངེས་ ད་པ།།
དེ་ལའང་མཆོག་གི་བདེ་བ་ ར།།

— 17 —
ཁྱོ
རྒུ
ཁྱོ
ཡུ
ཕྱི
ཁྱ
ཁྱོ
ཁྱོ
ཚེ
ཕྱི
རྟེ
ཀུ
ཀྱི
ཀྱི
སྤྱི
རྐ
བྲེ
ཏུ
སུ
རྗེ
སྐྱོ
རྩ
ལྟ
སྟ
ཕྱི
སྟོ
དུ
རྣ
སུ
གྱི
དུ
སློ
ལྡོ
གུ
ཆུ
རྟ
སྟེ
ཕྱི
རྙེ
ཕྱི
གྱུ
ཕྱི
དུ
བྱ
ཕྱོ
སྨོ
གྱུ
གྱུ
སྟེ
ཀྱ
ཀྱི
སུ
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Viste la realidad y la expresaste con excelencia.

31 Todas las degeneraciones se alejarán
de aquellos que se entrenen siguiendo tus pasos,
porque la raíz de sus defectos será truncada.

Pero en aquellos que rechazan tus enseñanzas,

32 aunque se fatiguen durante mucho tiempo,
los vicios aumentarán como si fueran convocados,
porque su visión de un yo se irá afirmando.

¡Ah! Cuando los sabios comprenden

33 la diferencia entre estos dos,
¿cómo podrían dejar de reverenciarte,
desde lo más profundo de su ser?

¿Qué no será, pues, de tus muchas enseñanzas?

34 Estas aportan un gozo supremo incluso
a quienes solo alcanzan una vaga
certeza sobre el sentido de una sección.

— 18 —

 — ན་འ ལ་བ ད་པ། —

་ ད་བདག་ ་ ངས་པས་བཅོམ།།
འདི་འ འི་ཡོན་ཏན་ ང་པོ་ལ།།
35 རིང་ནས་ བས་ ་སོང་ ར་ ང་།།
ཡོན་ཏན་ཆ་ཙམ་མ་འཚལ་ཏོ།།

འོན་ ང་འཆི་བདག་ཁར་ གས་པའི།།

ག་གི་ ན་ནི་མ་ བ་པར།།
36 ད་ལ་ ང་ཟད་ཡིད་ཆེས་པ།།
འདི་ཡང་ ལ་བ་བཟང་ མ་བ ད།།

ན་པའི་ནང་ན་ ན་འ ལ་ ན་པ་དང་།།

ཤེས་རབ་ནང་ན་ ན་འ ལ་ཤེས་པ་གཉིས།།
37 འཇིག་ ན་དག་ན་ ལ་བའི་དབང་པོ་བཞིན།།
ལ་འ ང་ལེགས་པར་ ད་མ ན་གཞན་ ས་མིན།།

ད་ ་ཇི་ ད་བཀའ་ ལ་པ།།

ན་འ ལ་ཉིད་ལས་བ མས་ཏེ་འ ག།
38 དེ་ཡང་ ་ངན་འདའ་ ར་ཏེ།།
ཞི་འ ར་མིན་མཛད་ ད་ལ་མེད།།

— 19 —
ཀྱེ
སྲོ
ཁྱོ
སྟོ
ཕུ
ཁྱོ
རྟེ
ཧུ
རྟེ
ཀྱ
གྱུ
ཀྱི
དྲ
བྲེ
རྟེ
བྲེ
བྱུ
མྱ
ཅུ
རྒྱུ
སྐྱ
སྐ
སྙེ
སྟོ
བློ
སུ
རྟེ
རྟེ
རྨོ
ནུ
རྒྱ
ཕུ
ཁྱོ
ཕྱི
སྩ
བྲེ
རྩ
བྲེ
ཁྱོ
གྱུ
སྙ
ཕྱོ
སྟོ
ཀྱ
ཁྱེ
གྱི
ཇུ
གྱི
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

¡Vaya! Mi mente fue vencida por la ignorancia,

35 aunque llevo mucho tiempo tomando refugio
en tal cúmulo de virtudes, no poseo
ni una fracción de sus cualidades.

No obstante, antes de que esta vida

36 —río que fluye hacia la muerte— llegue
al mar, he encontrado algo de fe en Ti:
solo por esto me considero privilegiado.

Entre los maestros, el del surgimiento dependiente.

37
Entre los saberes, el del surgimiento dependiente.
Como el más excelente de los reyes de los mundos,
conoces ambos de modo perfecto; los demás, no.

La expresión de todas tus palabras

38 se asienta en el surgimiento dependiente,
cuyo objetivo además es lograr el nirvana:
ninguno de tus actos lleva sino a la paz.

— 20 —

 — ན་འ ལ་བ ད་པ། —

་མ ་ ད་ ་བ ན་པ་ནི།།
གང་གི་ ་བའི་ལམ་སོང་བ།།
39 དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཞི་འ ར་ ར།།
ད་བ ན་འ ན་པར་ ་མི་ ས།།

ཕས་ ལ་མཐའ་དག་འཇོམས་པ་དང་།།
ག་འོག་འགལ་འ ས་ ང་པ་དང་།།
4: ་ད འི་དོན་གཉིས་ ར་ ད་པ།།
གས་འདིར་ ་ ་ ་བ་འཕེལ།།

འདི་ཡི་ ར་ ་ ད་ ས་ནི།།
ལ་ལར་ ་དང་གཞན་ ་ ག།
41 ག་པའི་གཉེན་དང་ལོངས་ ད་ གས།།
ངས་མེད་བ ལ་པར་ཡང་ཡང་བཏང་།།

གང་གི་ཡོན་ཏན་མཐོང་བ་ཡིས།།
གས་ ས་ཉ་ལ་ཇི་བཞིན་ །།
42 ཉིད་ ་ གས་ ངས་ཆོས་དེ་ནི།།
ད་ལས་མ་ཐོས་ ལ་བ་ཞན།།

— 21 —
ཀྱེ
ཁྱོ
ལྟ
སྐྱེ
ལུ
སྡུ
གྲ
ལྕ
ཁྱོ
རྟེ
ཀྱི
གུ
འོ
རྒོ
བྲེ
སྟ
ཀྱུ
ཐུ
ཁྱོ
ཕྱི
རྣ
སྐུ
སྟོ
ཀྱི
དུ
ཛི
ཁོ
སྐ
དྲ
ཁྱོ
བོ
སྟ
སྐ
དུ
སྤྲོ
ཀྱི
སྟེ
དུ
སུ
སྟོ
གྱུ
སྲོ
བྱེ
དུ
སྤྱོ
ཕྱི
གུ
ཚོ
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

¡Ay! Tus enseñanzas son tales

39 que cualquiera que las oiga
alcanzará la paz: ¿quién podría, pues,
no honrarte por sostener tu doctrina?

Vence a todos los oponentes rivales,

40 carece de incongruencias entre secciones,
colma ambos objetivos de los nueve seres:
con este sistema mi gozo va en aumento.

En pos de esta doctrina, sacrificaste,

41 una y otra vez, durante incontables eones,
ya tu cuerpo, ya tu vida,
ya tus seres amados y posesiones.

Al ver las cualidades de este dharma,

42 mi corazón se ve arrastrado
como se ven los peces, por los anzuelos.
Lo triste es no haberlas oído de Ti.

— 22 —

 — ན་འ ལ་བ ད་པ། —

དེ་ཡི་ ་ངན་ གས་ ས་ནི།།

ག་པའི་ ་ལ་མ་ཡི་ཡིད།།
43 ས་ ་སོང་བ་ཇི་བཞིན་ །།
བདག་གི་ཡིད་ནི་གཏོང་མི་ ད།།

འདི་ལའང་ ད་ག ང་བསམས་པ་ན།།

མཚན་དཔེའི་དཔལ་ ས་རབ་ ་འབར།།
44 འོད་ ་ ་བས་ཡོངས་བ ར་བའི།།
ན་པ་དེ་ཡི་ཚངས་ད ངས་ ས།།

འདི་ནི་འདི་ ར་ག ངས་ མ་ །།

ཡིད་ལ་ བ་པའི་ག གས་བ ན་ནི།།
45 ཤར་བ་ཙམ་ཡང་ཚ་བ་ཡིས།།
ག ངས་ལ་ ་ཟེར་བཞིན་ ་ ན།།

དེ་ ར་ ད་ ་ ང་བ་ཡི།།
གས་བཟང་དེ་ཡང་མི་མཁས་པའི།།
46 ་བོས་བལ་བ་ཛ་བཞིན་ །།
མ་པ་ ན་ ་འ ངས་པར་ ས།།

— 23 —
སྡུ
རྗེ
སྟོ
སྐྱེ
ལུ
རྣ
དུ
ལྟ
རྟེ
ཀྱི
སུ
མྱ
བྲེ
དྲ
རྨ
ཀུ
ཐུ
བུ
སྟོ
ཁྱོ
ཟླ
ལྟ
དུ
ཏུ
ཤུ
བྱུ
ཛི
སུ
སུ
ཟུ
ཀྱི
གྱི
བྱ
སྐོ
དུ
དུ
སྙ
དུ
བྱེ
བྱ
སྨ
རྙ
ཀྱི
ཏུ
དུ
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

La intensidad de tal nostalgia

43 no se aparta de mi mente,
como el pensamiento de una madre
va siempre tras su hijo adorado.

Al reflexionar en estas palabras tuyas, pienso:

«Ardiendo con la gloria de las marcas nobles
44 y rodeado de una red de rayos de luz,
este maestro, con una voz melódica
impoluta, nos habló de tal modo.»
45 En el instante en que la imagen del Sabio
aparece en mi mente, esta me sana,
como los rayos de la luna curan la fiebre.

Este excelente sistema maravilloso

46 algunas personas poco instruidas
lo enredan en una confusión completa,
dejándolo tan enredado como el esparto.

— 24 —

 — ན་འ ལ་བ ད་པ། —

ལ་འདི་མཐོང་ནས་བདག་གིས་ནི།།
འབད་པ་ ་མས་མཁས་པ་ཡི།།
47 ས་ ་འ ངས་ནས་ ད་ ་ནི།།
དགོངས་པ་ཡང་དང་ཡང་ ་བཙལ།།

དེ་ ་རང་གཞན་ ་པ་ཡི།།

ག ང་མང་དག་ལ་ ངས་པ་ན།།
48 ་ ར་ཐེ་ མ་ ་བ་ཡིས།།
བདག་གི་ཡིད་ནི་ ན་ ་ག ངས།།

ད་ ་ ་མེད་ཐེག་པའི་ ལ།།
ཡོད་དང་མེད་པའི་མཐའ་ ངས་ཏེ།།
49 ཇི་བཞིན་འ ལ་བར་ ང་བ ན་པ།།
་ བ་ག ང་ གས་ འི་ཚལ།།

་མེད་མ ན་པའི་ད ལ་འཁོར་ ས།།

ག ང་རབ་མཁའ་ལ་ཐོགས་མེད་ །།
5: མཐར་འ ན་ ང་གི་ ན་པ་སེལ།།
ལོག་ འི་ ་ ར་ཟིལ་གནོན་པ།།

— 25 —
ཚུ
རྗེ
ཕྱི
ཁྱོ
ཀླུ
དྲི
ཞུ
སུ
ཚེ
ཕྱི
སྒྲུ
རྟེ
སུ
ཀྱི
སྨྲ
བྲེ
བླ
ཛི
དུ
བྲ
ཁྱེ
རྒྱུ
ཞུ
ཚོ
སྟོ
གྲེ
སྐ
སྙི
ལུ
དྲ
སྡེ
ཀུ
སྦྱ
མུ
ཀྱི
ལུ
ཁྱོ
ཀུ
ཏུ
ནྡ
ཚུ
སྤ
ཀྱི
དུ
དུ
སྟ
རྒྱ
རྒྱུ
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Al ver esta situación, me esforcé

47 con multitud de empeños
en imitar a los eruditos e indagar
tu pensamiento una y otra vez.

En esa época, examiné numerosos textos

48 tanto de otras escuelas como de los nuestros,
y mi mente se sumió en un gran tormento,
anegada en un creciente mar de dudas.

Cuando vi el jardín de lirios nocturnos de los tratados

49 de Nagaryuna —quien, según tu profecía, aclararía
tu vehículo excelente tal como es, descartando
los extremos de la existencia y la no existencia—,…

…iluminado por la guirnalda de luces blancas

50 de los exquisitos tratados del glorioso Chandra
—cuyo orbe de sabiduría inmaculada, pleno,
surca con libertad los cielos de las escrituras,…

— 26 —

 — ན་འ ལ་བ ད་པ། —

དཔལ་ ན་ ་བའི་ལེགས་བཤད་ །།
འོད་དཀར་ ང་བས་གསལ་ ས་པ།།
51 ་མའི་ ན་ ས་མཐོང་བའི་ །།
བདག་གི་ཡིད་ ་ངལ་ག ་ བ།།

མཛད་པ་ ན་ལས་ག ང་གི་ནི།།

མཛད་པ་མཆོག་ཡིན་དེ་ཡང་ནི།།
52 འདི་ཉིད་ཡིན་ ར་མཁས་པ་ཡིས།།
འདི་ལས་སངས་ ས་ ས་ ན་ ས།།

ན་དེའི་ ས་ ་རབ་ ་ ང་ ར་ཏེ།།

ལ་བའི་ག ང་ལ་ ངས་པ་མི་དམན་ཞིང་།།
53 ལ་འ ར་ ད་ལ་བ ན་པའི་དགེ་ ང་ཞིག།
ང་ ང་ཆེན་ ་ ་ལ་དེ་ ར་ ས།།

ན་པ་ ་ན་མེད་པའི་བ ན་པ་དང་།།

མཇལ་བ་འདི་འ ་ ་མའི་ ན་ཡིན་པས།།
54 དགེ་བ་འདི་ཡང་འ ་བ་མ་ ས་པ།།
བཤེས་གཉེན་དམ་པས་འ ན་པའི་ ་ ་བ །།

— 27 —
བླ
སྟོ
རྒྱ
རྣ
དྲ
སྟོ
རྟེ
སྲོ
བྱོ
བྲེ
ལྡ
བླ
དྲི
རྗེ
ཀུ
སྟོ
ཕྲེ
སྤྱོ
ཟླ
སུ
གྱི
ཕྱི
སུ
པོ
ཀྱི
དྲ
རྒྱ
དེ
བླ
གྲོ
སྦྱ
རྩོ
རྗེ
སུ
ཏུ
བྱུ
སོ
སྟ
ལྟ
ཛི
དྲ
དྲི
ཐོ
ལུ
བྱ
ཚེ
གྱུ
གུ
བྱོ
ཀྱི
རྒྱུ
སློ
རུ
སྔོ
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

…disipa la oscuridad de las visiones extremas

51 y eclipsa las constelaciones de falsos oradores—,
gracias a la amabilidad de mis maestros;
mi mente encontró por fin descanso.

De todos sus actos, la actividad

52 de su habla es suprema y consiste
en esta enseñanza; por eso, sabios,
recordad al Buda por tal prodigio.

Tras seguir a este maestro, volverse un renunciante,

y estudiar las palabras del Conquistador no demasiado mal,
53 este monje que se esfuerza en las prácticas yóguicas
se inclina aquí ante tan gran rishi, con esta oda.

Conocí la doctrina del Maestro sin par

54 gracias a la amabilidad de mi gurú; por eso
dedico también esta virtud como causa para que
cada ser sea guiado por santos mentores espirituales.

— 28 —

 — ན་འ ལ་བ ད་པ། —

ཕན་མཛད་དེ་ཡི་བ ན་པའང་ ད་པའི་མཐར།།

ངན་ ག་ ང་གིས་ མ་པར་མི་ག ་ ང་།།
55 བ ན་པའི་ངང་ ལ་ཤེས་ནས་ ན་པ་ལ།།
ཡིད་ཆེས་ ད་པས་ ག་ ་གང་བར་ཤོག།

བ ན་ནས་འ ང་བའི་དེ་ཉིད་གསལ་མཛད་པ།།
བ་པའི་ གས་བཟང་ ་བ་ཐམས་ཅད་ །།
56 ས་དང་ ག་ ང་བཏང་ནས་འ ན་པ་ལ།།
ད་ཅིག་ཙམ་ཡང་ ད་པར་མ་ ར་ཅིག།

འ ན་པ་མཆོག་དེས་དཀའ་བ་དཔག་མེད་ ས།།
ནན་ཏན་ ང་པོར་མཛད་ནས་བ བས་པ་འདི།།
57 ཐབས་གང་ཞིག་གིས་འཕེལ་བར་འ ར་ མ་པའི།།
མ་པར་ད ད་པས་ཉིན་མཚན་འདའ་བར་ཤོག།

— 29 —
ཐུ
ལུ
སྐ
རྣ
དྲེ
སྟ
རྟེ
རྟེ
རྟོ
བྲེ
སྙི
རླུ
ལུ
སྲོ
རྙེ
སྟོ
པྱོ
བྱུ
ཀྱ
ཚུ
རྣ
སྟ
རྟ
ལྷོ
སྐྱེ
ཏུ
སྟོ
སྲི
གྱུ
སྒྲུ
ཛི
ཡོ
གྱུ
ཞི
སྙ
དུ
ཀྱི
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Que, además, la doctrina de este benefactor nunca sea,

hasta el fin de la existencia, agitada por el viento de los
55 malos pensamientos.
Que siempre abunden quienes, tras haber comprendido
la esencia de sus enseñanzas, hallen fe en el maestro.

Que nunca flaquee ni por un instante al sostener,

56
en todos mis nacimientos, aun a costa de mi cuerpo
y mi vida, el excelente sistema del Poderoso,
que clarifica la eseidad del surgimiento dependiente.

Que pueda pasar día y noche analizando esta idea:

57
«¿cómo podría realzar esta enseñanza que
el supremo Guía logró culminar pasando
infinitos apuros, con meticulosa profundidad?»

— 30 —

 — ན་འ ལ་བ ད་པ། —

ག་བསམ་དག་པས་ ལ་དེར་བ ན་པ་ན།།

ཚངས་དང་དབང་པོ་འཇིག་ ན་ ང་བ་དང་།།
58 ལེགས་ ན་ནག་པོ་ལ་སོགས་ ང་མས་ ང་།།
གཡེལ་བ་མེད་པར་ ག་ ་ གས་ ད་ཤོག། །།

ཅེས ་སངས་ ས་བཅོམ ་ ན་འདས་འཇིག ་ ན་ཐམས་ཅད་ ་མ་འ ས་པའི་

མཛའ་བཤེས ་ཆེན ་པོ་ ན་པ་ ་ན་མེད ་པ་ལ་ཟབ་མོ་ ན་ཅིང ་འ ལ་བར་འ ང་བ་
ག ངས་པའི་ ་ནས་བ ད་པ་ལེགས་པར་བཤད་པའི་ ང་པོ་ཞེས་ ་བ་འདི་ནི་མང་ ་
ཐོས་པའི་དགེ་ ང་ ་བཟང་ གས་པའི་དཔལ་ ས་གངས་ཅན་ ད་ ་གངས་རིའི་དབང་
པོ་འོ་དེ་ ང་ ལ་ ་ ་ཞོལ་དབེན་གནས་ ་ ངས་མིང་གཞན་ མ་པར་ ལ་བའི་ ང་
ཞེས་ ་བར་ ར་བའི་ཡི་གེ་པ་ནི་ནམ་མཁའ་དཔལ་ལོ།། །།

— 31 —

ལྷ
སུ
རྟེ
བྱ
བྲེ
ལྡ
གུ
སྟོ
སྦྱ
རྒྱ
སློ
སྒོ
གྱི
བློ
ལྷ
རྟ
རྒྱ
སྟོ
ཚུ
སྟོ
ཏུ
གྲ
གྲོ
རྟེ
བླ
སྲུ
ལྡ
སྐྱོ
རྩོ
བྱེ
ཀྱ
ལྷ
སྡི
གྱི
རྟེ
སྙི
རྟེ

ཁྲོ
རྣ
ཀྱི
བྲེ
བྱ
ཀྱི
རྒྱ
དྲི
བྱུ
གླི
དུ
 — Alabanza al Surgimiento Dependiente —

Que Brahma, Indra, los guardianes del mundo,

58 y los protectores como Mahakala asistan
siempre sin descuidos a quienes se apliquen
con intención pura a este sistema.

Aquí concluye la Alabanza al Surgimiento Dependiente

compuesta por Lama Tsongkhapa.

Este himno titulado Esencia de las realizaciones bien expresadas, que

elogia al Buda Victorioso, al insuperable Maestro —gran amigo
del mundo entero, incluso de los desconocidos— por enseñar el
profundo surgimiento dependiente, fue compuesto por el erudito
monje Lobsang Dakpa Pel. Fue escrito en el retiro de Lhading en
Lhashol, en la imponente montaña nevada de Ode Cunguiel,
también conocida como Ganden Nampar Guialwe Ling. El
escribano fue Namkha Pel.

© Traducción al castellano, Marta Saro (Tenzin Dolkar),

Dharamsala, 2017. Última revisión en octubre de 2021.

Grupo de Facebook: Dharma En Castellano

— 32 —