a

E C,H N IK A GD A ŃsK A

ADAM BoLT, wŁoDzlM|ERz c|cHY, M|CHAŁToPoLN|cKl,

BOHD A NZ A D RO G A,

MEC H AN IK A GR UNTOW
W ZADANIACH
PoMocN|czE
PRZYKŁĄDYoBL|cZEŃ | WYBRANEMATER|AŁY

Skrypt przeznaczonyjest d|a studentów Wydziału

Hydrotechnikii WydziałuBudownictwa Lądowego
i wieczorowychl| i |||roku
"studiów dziennych

GDAŃSK 198 2

.Ą.
 iliiilil
!r!
llll !l!!l
llfil !l
Illllll
it 01i554-00 -0 0 , /2 1

REDAKTOR SKRYPTOW
ZdzisławPuhaczewski

RECENZENT
EugeniuszDembicki

Wydaniel-1978r.

Wydanierozszerzonei zmienione

Wydano zazgodą
Rektora Politechniki Gdańskiej

.r^o$H'
/ś .o
PRTNTED IN POLYNDS9 '
[ft$" ';
Do nabycia:PP Dom KsiążkiNr 23 (GmachGłówny PolitechnikiGdańskiej)
8o-952 Gdańsk.Wrzeszcz,ul. Majakowskiego 1| i | 2

D t t ,ł o Ę Ę L
l, tL Lttv'J a
f

/' fŁ
459

wYDAwNIcTwo PoLITECHNIKI GDAŃSKIEJ

Wyclanie ll. Naktad 500+25+20+30 egz. Ark' wyd. 17,2. Ark' druku 18,5' Papier
" drukowy kl. v 7l g. oddano do druku 30.06.1982 r. Druk ukończono w listopadzie
|982 r. Zamówienienr sl23.|l82.A.4. Cena zł l03,-
{
r
I Wykonano w ZakładzieGraficzny m Polilechniki Poznańskiej
i
61.821Poznań,ul. ogrodowa 11, telefon554-25
,
,ł
B !' .' .ń'*^
'..;'ł:-'.J
Ęir.aR.;
ge.'].]śe r*.ji!-g#

Ł'l : : &ł;
-''! .f1'
 Str.
Przeclnova
Ę
TażnleJsze oznaczenla 6
Lega1ne jednostki nlar użyr,.ane w skrypci€ o . . 10
ąą
Rozdzlał I. wł.AsclwoŚcI FIZYKOMECHANTCZNEORUNTU
14
r.1. Przykłady obliczeń . . .
I.2. Zar|ania do rozwiązania . 27
f .i. Zadania testcwe 28 '! I
'
!.4. Wybrane nateriał'y pomocnlcze
LI'J
Rozdzlał rI. PRZBPŁYW woDY w GRUNCIE
II.1. Pt*zykłady obllczeń . . . .
-
rI.2. Zadania clo rozwlązania
a4
1I.1. Zadania testove
II./ł- Wybrane nateriały iromocnlcze

F.ozdzlał III. NAPRĘżENTA vJ oŚRoDIo cRUNTowYM 79

rII .1. Przykł'arly ob1lczeń 79
ITT.2. Zadanla clo rozwiązanla . . 117
If I.1. Za< lanla te s to w e 119
'
TTI.Ą. Wybrane materialy ponłocnlcze 122

Rozdzlaf TV. PARCIE I ODPOR GRUNTU

TV.1. Przyktady obllczeń . . 141'
IV.2. Zadania rlo rozwlązania 1 t :9
IV.l. Zadanla testowe 160
W.lr. Wybrane materlały pomocnlcz€ r o r' o . . 161

Rozdzlał' v. oSIADANTE I KoNsoLmAcJA PoDŁOfA GRUNTo!łEc'o 171

v.1. Przyktady obliczeń . . . 171
V.2. Zadanla. tlo rozwlązanla 201
V.f. Zadanla testove o ł o. r 204
v.4. wybrane materlały pomocnl.cze 208

Rozr]zia} \tI. NosNosc PoDŁofA GRUilro.t,JEGo 219

vI.1. Przykilarly obllczeń " . 219
VI.2. Zadanla do rozw1ązanla' 2ą2
YI.1 . ?.adania testowe 2t+ą
VI.4. Wybrane naterla}y pomocnicz€ . . r z +Ó
4

Str.
Rozdzlał vTI. sTATEczNose NASYP01ł'SKARP I ZBoczY
260
y1I. 1. Przy k ład y o b l l c z e ń
.... . . ' !. 2@
VIt.2. Zadanla rlo rozwlązanla . . . . . . . . . . 276
VIl.l. Zadanla testol'e
277
vII.4. l{y b ran e raate ri ały p o mo c n l 'c z e ..o.. 2?B
S p ls 3.lteratu ry . ! . . . . r . ., . . . . . . . . . 24,
A.tfykorzy sty rran e Jrsk ry p c l e . . . . . -. . 241
. B. Uzup eł n l aJąc e J. . . . .... 284

=a
j
$

,
;
$
il
{
 PRZEDMOWA

Przerlltożony Czytelnlkovl skrYpt zawlera zbiór przykladów ob1lczenlowych

przedstavlaJącychw sposób praktyozny ważnleJsee zagadnienla mechanlkl
grrrntów, wykładane na kierunkach budow1anych Wydziału Hydrotechniki i Wy-
dzlału Burlownlctwa Ląrtowego Folitechnlkl Gdańsktej;
Ce1em skryptu Jest !'skazanle właściwego toku postępowanla przy rozwiązy.
v,anlu konkretnych' wybranych zagadnleń nechanlkt gruntów. Teoretyczny op{s
zJawlsk zachodzących w ośro<lku gruntowym znaleźć można t,' 1lczneJ obecnle
llteraturze fachoweJ wyszczególnloneJ w b1b1iograftt. Dlatego też' chcąc
przedsi:awlć Czytelnikowi moż1iwle szeroką ob1iczenlową 1lustracJę wykłada.
nych aagarlnień, pominięto \ł' skrypcie oplsy podstav,owych deflnlcJi' zja},isk
i zafafeń stosovanych metod obllczenlowych. Z tego samego złezyq-
-względu ,wy-
nowano z zamLeszczenla }rszystkich nomogramót,,1 tablic wspó'łczynnlków
korzystywanych w obliczenlach' odsy}ając Czytelnlka w każdyn takim przy-
padku do bib1lografil.
W stosunku do poprzednich wydań skryptu z roku 1978 I 1980 w poszczegól.
nych rozdzlałach' poświęconych zasadnlczym zagadnienlom nechaniki grun-
tów, oprócz charakterystycznvch przykltadów obliczeń v' pe:łnl rozwiązanych
oraz zestawów zadań z odpowledziami do sanodzie1nego rozwiązanż-a przez czy-
telnlka, zamleazczono dodatkowo zestawy zadań testowych oraz lvTbrane mate.
rlały pomocnlcze. Ponad.to uaktualnlono rozwiązania nlektórych zadań a tak.
że zanleszczono k1lkanaśc1e rozwlązań zar1ań całkouicle nowych' r.l których
ud-z8lędniono również wynlkt badań własnych prowa<izonych na Wydziale Hy-
drotechnlkl.
Wszystkie obllczenla przeprowarlzono z zastosowanlem Jednostek uk]Ła<luST
oraz Jednostek legal.nych, zgorlnie z obo!'iązuJącyml przeplsaml. Dla ułatwle.
nia obllczeń zanleszczono przellczenia naJczęścteJ uźyranych rr skrypcle
Jednostek.
Jeżell skrypt ułatwl bllższe zrozurnlenle specyflkt ośrorlka gruntovego'
fnacznie różniącego slę od lnnych naterlałów, uzupeilnl wykład l ćwlczenla
prowadzone d1a studentów specJa1noścl budovr1altych oraz będzle ponocny rf'
rozwlązywanlu co<tzlennych problenów lnżynlers:klch' to nadzleJe A'utorów bę-
dą spełnlonó.
Autorzy pragną bardzo serdecznle podzlękować receBŹentowl prof. dr hab.
lnż. Eugenluszowl Demblckiemr:.za rmlkllwe przestudiowanie skryptu.

Autorzy

Gdańsk' 1982

Ł
 wl'f NIĘ'szE ozNAczENIA

a . współczynnlk śclśllwoścl
A - pow1erzchnia, aktywność gnrntu
b - szerokość plonowych oblokówn gn:ntu wydzle).onych llr zboczu
B - szerokość fundamentu, wykopu
E, - zredukowana szerokość frrnrlarnentu
c . sptijność gnrntu

- wspólczynnJ.ki konso1ldacJi pozlonreJ 1 pionowej

"hc.,
C. - wskaźnik ściśllwoścl
.''o,5o... - śnertnlca ntaro<la..inagrtrntu
D - gtębokośti posarlowienia fundamentu
e wskaźnik porowatości gruntu
e
a Jednostkove parcie czynne
eB'eL. mlmośpgdy wzgl-ęrtne
eM - optymalny mimośró<!względny

- Jednostkowy odpór (parcle bierrre)

"p
€r . Jełnostkowe parcle spoczynkowe
E . mocluł wtórnego odkształcenla gruntu
E" - wypaclkowa parcla czynnego
EB'EL. rnlmoś16rty
Eo - mocu]t plerwotnego orJkształcenia gruntu
- wyparlkowa odporu
"O
E" - wypadkowa parcia spoczynkowego
E" . moduł podatności gruntu
f - zawartość piocentowa frakc.Ji
F - współczynnlk bezpleczeństwa
g - przyspleszenle zlemskle
h - v'ysokość zastępcza plononrych ,'bloków'l gnrntu wyrlzlelonych w zboczu,
rriąższość warstwy geotechniczneJ
h" . wysokość ciśnlenia wo<!y

t
 7

ho - wysokość położenla przekroju gruntu

H - uysokość zbocza, skarpy Iub nasypu , wysokość piezonetryczna

H" - rvysokość pionowego orlcląka' skałPY wynlkaJąca ze spóJności

1 J spadek hydrautrlczny
.i,
1", in, - współczynnlkl wpłyvnr kqta nachylenla obciążenla rlo plonu

ID - stopleń zagęszczenia 8runtu

Tl- - stop1eń plastycznoścl gnrntu

IP - wskaźn|k plastycznośc1
j - ciśnienie spltywowe

k . ,łspółczynnik filtracJl w tenperaturze 1ooC

kt - współczyrurik filtracji r* temperaturze t [oc]

K. - współczynnik parcia czynnego
*o - współczynnik orlporu (parcla bternego)
Ko . współczyrrnik parcia spoczynkowego

1 - .trc3a filtracji, długość podstawy plonowych nblokówll wyclzielonych

\d zboczu

L - riługo:l;ć fundamentu, l,/ymlar dł'ugo.ścl

x - zrecukcwana rtługość fun<lamentu
m - współczynnik korekcyjny
tm - *asa gmntu w stanie wilgotnym
rs - masa szkleletu gruntowego

*o - masa vody v porach gruntu

M . edovretryczny morluł śclśliwości wtórneJ (sprężysteJ)

Mo - eriometryczny norluł śctśllwości pierwotnej (ogólne.j)

n . porovatość

NB, li", ]i-.l . ivsp''!|g2ynrrlkl nośności

N" - l*skaźnik stateczności skaryly

P - sila skupiona
q - nacisk Jednostkowy funrlanentu w pczlornie posadovlenia'obclążenle
nazionu, vydatek jednostkowy studnl

a1 - cb1iczeniovy opór jednostkowy podłoża jednorodnego

o - vy4a.'ek f11truJącej wody

|Be, fce, r"" - współczynniki redukcyJne uwzg].ędn1aJąc€ mlmośród działaJą-

cegc obciążenla
R - pronień firndanentu kołorego, prooleń leJa.depresji
s - osiadanie fundamentu
 stf - średnle odchylenle kwariratowe rytrzymałości na ścinanie
D
r - stopień wllgotności
+ - temperatura wody
T - CZdS

T - czynnlk czasolvy
q - vskaźnlk różnoziarnistoścl (niejeclnororinoścl uzlarnlenia), sto-
pleń konsollrtacJ1
u - clśnienle wody w porach gnrntu

- prędkość przepływu wod'y

w . wIl.gotność gruntu

\{L - granlca plynności w8 Casagrande,a

. granlca plastyczności
r

r - w11gotność v stanle całkowitego nasycenia porór.l gruntu wodą

- clężary pionowych ub1okówr gruntu wydzlelonych w'żboczu
. " (n) x..,
- normo''a lub ob1iczenlowa wartość parametnr geotechnicznego
z . zagłQbienle rozpatrywanego punktu
q
- nachy1enie powlerzchnl poś1izgu do pozlomu
p . rłskaźnik skonsolidowanla gn-ntu, nachylenie zbocza rlo pozlornu
T . ciężar obJętośclowy gruntu

t' . clężar objQtośclowy gruntu z uł/zględnienlen wyporu v'ody

Ta - clężar objętośclowy szkieletu gnrnto!'ego
. wspóltczynnik materiałowy
6rn
Ts - ciężar y1ąśclwY szkieletu gruntowego

T". . clężar obJętościolty gruntu przy całkowltyrn nasycenlu porów vot!ą

ó . współczynnlk tarcia gruntu 9 śclanĘr kąt nachylenla obclążenla
do plonu
ó'',ó, - kąty określające naJnlekorzystn1eJszy środek obrotu tl1a zbocza
A lt - różnlca poztorrów plezonetrycznych

2 - współczynnlk zaniku skłarlowej plonowej orlpovllednlego naprężenia

1. . współczynnik zal.eżny od stopnla odprężenia pod.?oża
,1, &2 . współczynnlkl popravkowe redukuJące błędy badanla w edometrze
. vspółczyrurlk Poissona
'
E - wspóitczyrrnlk rozporu bocznego

ę - gęstość obJętośclowa grlrntu

ę, - gęstość objętościowa gn:ntu z ttwfględnlenlem w1portr worly

\
E-śi
 9a ..gęstość objętośclowa szkieletu grr'rntowego

ęs . gęstość właścl.wa szkleletu gruntowego

Qsr - gęstość obJętościowa gn:ntu przy całkowitym nasycenlu porów wode

ę.," . 8ęstość w.taśclrła wody gruntoweJ

6 . składowa normalna naprężenla w ośrodku gnrntowyn

6,,ó,,ó1 . składowe główne naprężenia

6z . składowa plonowa naprężenla

6* - składowa pozioną naprężenla

l, . skitadowa nornalna naprĘżerrla efektyrnego
ó*. . skfadowa plonową naprężenla granIcznego
6k" . skłartowa pionor'ra naprężenla krytycznego
6za - składowa p1onow6 nap"ężenla dodatl(or'ego w gn:ncle od obclążenla
budowlą
(' . składowa pionowa naprężenla
2ą w grunclę od obclążenla blrdowlą
A . skłarlowa pionowa naprężenla
-zs wtórnego v, gnrncle
l.t - składowa plonową naprężenla całkowltego w gnrncie
ó zt - składowa pionową naprężenia pierwotnego łv gPuncle
T - składowa styczna naprężenja
Tf - wytrzymałość gnrntu na ścinanle
0 - kąt tarcla !{ev,?rętrunego gruntu

d . efektyw.ny kąt tarcia wevnętrznego gn:ntu .

(^) . wspóiŁczynnlk wpłyvnr
 -Y

=
=tv
.^
LEGALNE JEDNOSTKI MIAR UfYWANE W SKRYPCIE
oRAzzM IA |ffJE D No S T E K MT A Rz l { T A z AN EzwP R o wA DzEN I EM J EDN o S T EK S i

DOTYCHCZAS STOSOWANE J EDN OS T K { S I ,

JE D NO S T K I MIA R INNE I.EGALNE JEDNOSTKIMIAR R ELA'J E
wIELKoŚĆ. MI -Ę DZY
NAZWA, ORAZ ICH WIELOKROTNOSCI o R A z l c H W EL o K R o T N o Ś c l
l PoDW|ELoKRoTNośc| JEDNOSTKAM1
OZNACZEN! I P O D W I E L O K RO T NO S C I
0zNAcz MI AR
IEDNOSTKI NAZWA 0zN Acz NAZWA
6
2

N n i ut o n N
n i u to n

T k i t o ni ut o n KN 1T=9,80665,
s rtA. I tono - silo
c |ĘzAR IkG=980665l,
|- kilogrom - siLo k0 ni u t o n N
niuton I
Nl" grom-si ko u m iliniuton mN mt'
G=980665

N.m n iutonometr N,m

n iutonometr
MoMŁN t kNm Ttn=9,80665
tonq - strA RAZY METR T.m kitoniutonometr k N.m
SlŁY,
MOMENT n iutonomet r Nm kCrnp980665
Z G | N AJĄ c Y kilogrom - slŁA M zY M E TRk G. m NM
niutonometr
mikroniutonometr !t+m CotF9,80m
N'm grom- slrA RAZY CENTYVIEIG'cm

poskot rN/n3 1tu

niuton no metr i<wodroto Nfrl|z
t-o
wy

CI S N I E N I E t/^2 kitoposkot I kPo 1r/#=9!066

to n q - s i l o n o me tn kPo
kwodro{owy
MODUT kil o g ro m- si ts n o
ko/ał ki loposkol kP q rc/crńsa.om
$crśr-rwośc
centymetr kwodrotowY kPo

poskot ki to g ro m- si b o n o me tr u.G/n' p oskol Po rkG/r?=sp066

po
kwodroto\/y
Po gt qm - sifo no Po 1 G^n?*8,06[
o/snł po s k o t
po
centymetr kwodroiowY

niuton no metr ni ut o n no m et r N/,.P

tl./r3 eeścienny
clĘzAR <eście nny
firAśc|WY, kiloniułon no metr
to n s - si to n o rn e tr
il# kV.ń r/r#=g,eoo66
c|ĘżA,R sześcienny sześcienny kN,/m
)BJĘToSci0.
WY nińon no melr
kitogrom-siŁo nq metr N/m3 lk6/n?=9!066
.
ka/m3 *eścienny N/fił
niubn no sześcienny
metr
sześcienny g rom. siło no certymetr ki[óniuton no merr 1cń#.9Ę0Ę6
sześcien ny
o/.# s ześcienny kil/Ń
kl./mr
N/m'
 Rozdział

WŁAŚclWoŚc| F|zYKoMEcHAN|czNEGRUNTU

1.1 . PRZ{Kł,ADY oB],IcZElt

Zaćla aie 1.1 .'

Dla piasku śrećlniego i glfuy oz*aczono w laboratoriun:

6ęstośó obję-
tościową ę, gęstośó wł'aściwąszkieletu guntowego ę. i wilgotnosć na-
turalną wn.
obliczyó dla tych gruntów pozosta}e oechy fizyczne, jeżelLz
a) d.la piasku śred:rlego b) dla griny

P, = 2165 g1 *,) 9, = Z'7 U1"*1

Q= 1, 81' e/ c e 1 .g = 2 1 1 6 g/ c n,
wl = Tń '.''. wn' 16%

Rozwiązanie

1. Ciężar wł'aściwy szkieletu grurrtowego

ós= 9u.g

a) 6s = 26)0 kg/n1 . 9,80665 m/s2 = 25 gBB n/n) = zJi9) wt/n1

b) ós = 2?oo . 9,ao665 = 26,48 kM/a1

2. Ciężar objętościowy

6 =9'c
a) g - 118 1 . 9 ,8 0 6 6 5 = ' l ? ,?5 tr N /m )
b) 6 - 2116 . 9180665 = 21 ,18 IeNrt

^ Ęstość objętościowa szkieletu gruntowego i ciężar objętościowy szkie-

Ietu gruntowego.
_ = 100.o
9d Tomę
a) 9d =qSrij# = 1,66 s,/cm,
 b) 9a =488.--ę# =1'86e/c,1

ód'= 9ą.e
a) da = 1,66 . 9,ao665= 16,28 kx/ł
b) la = 1,86 . 9,80665= 18,24 |ł,N/m1

+. Porowatoóó

Q"-Qa
.-
9s

w = Q rl 7V

- 0, 111

5. Wskąźnik porowatości
o\s - o .)o
ga

a )e =+3 #=o ,Ji 6

2. ? - 1 . A ( =o , 4 J2
b ) e = ffid=
6. Wilgotnośó w stanie caŁkowitego nasycenia porów wodą

(* - * ).* =
-'= 'u b " " Ę f u . o o
a) wr=G* - . roo= zz,rilo
"#)
b) w, =(+i8"- ffi ). roo = i6,To
/. Stopień wilgotności

o-w
"=Ę

a) S" = = o,+ 'grunt mało wilgotny

ft
16 grunt nokry
b) S' = 1ć,-? = o'!l8

8. Ęstośó objętoŚciowa i ciężar objętośclowy grultu przy całkowit1m na-

syceniu porów wodą
gu" = ( 1 - n ) 9 s * n .9 w
,|,o = 2,o ) glcć
a) gs r = ( 1 - O r1 7 7 ) . 2 1 6 5 + O r) 77
 b) 9sr = (1 - O r r 1 1 ) . 2 rl + O r ) 1 1 1 ,O = 2 r1l g,/caJ

= 9sr
6sr
= 21o) g,ao66, = 1J}1 .łrM/m,
") óu"
b) 6un = Zjl . 9,80665 = 21 ,28 lrMfm'

p. Ęstośó obJętośctowa1 ciężar objętościo'ły gluntu z uwzględ.nienlen

wyporu woĘ
. n ) ( Q s .ę W )
9, = (1
a) g'= ( - 0 ,1 7 r) ( 2 ,6 5 - 1 ; O ) = 1 ,O 1 A /cn1
b) ę = (1 - o ,,1 ,|} ( 2 ,? - ,t' o ) = 1 ,1 ? a /g,

l= 9"s
a)ó = 1,o1 . 9, B(ft65=1o , 1 i k l l /a,
b ) ó, = 1, 1? . 9, 80665 = 11 , J t*N/m,

Zada:oj.e 1.2.

Mając okreśJ.oną wilgotnośó naturalaą gluntu wo= 1J,2/o, gęstość ob-

Jętośclową 9= 2,12 g/cć i stopleń wilgotności S" = o,!! wyznaczyót
wskgźnlk porowatości e ciężar obJętościowy plzy eąłkowlt;m' nasyceniu
'
porów wod.ą 1 ciężar objętościowy z uwzględnteąien wyporu wody 6,.
ósr
Wzory wyjściowe i

^ 100.o
Yd = t[OFt

.^= TQ"-Qa
- = Ę ' = . -9sTo o- T- -ęs. (1o
. =oF+w' ) -
9 u( 1 o o + w) -1 0 0 . ę

Ś-
(T; - f,) too . ę"
w .o^
=
1ooę'tffi]
IE

1 OO. o . -.
rw
e

ę". Ę{jfin{& ; podstawiając

9s do S" otrzJttrujenY:

w (1+ e ) . +€ =
$" 'e t r o o + s

Rozwiązante llczbowe:

"= -Ol ł : ) 2
 " =Tft =ffir =o,,,o
, r=ffi =2 ,? 9 s ,/ en 1
gur = ( 1 - n ) g s + n . g w = ( 1 - O,1)) . 2,1) + O,))
- 2,2O g/cnt
= 9sr . g = 2r2 '9180665 = 2 1 , 5 ? k M / n,
6sr

g = (1 - n )(g s - g e ) = (1 - O , rr) ( 2 , ? g - 1 ; 0 ) = 1 , 2 O E/ c n1
g = 1, 2 . 9, Ba665 = 11 , | | l ł ' N / n3
6= ę.

Zadati.e 1 .1 .

z Wykopu badawczego pobrgno próbkę grultu o naturalnej strukturze z

głębokości poniżej pozj.omu wody gluntowej. Masa pobranej probki gruntuz
wynosi n* = 21o g, a objętośc cylindra, Óoktórego pobrano probkę v=10ocd.
W laboratoriun próbkę gruntu Wysuszono w temperaturze + 1Q5oC i stwier-
d,zon.o' że nasa jej znniejszył.a się o 1B%. Na podstawie tycb dal'ycb okreś-
1ić: wi}gotność naturalną Wn, wskażnik połowatości- e' gęstośc obję-
tośc5.owągruntu z uwzględnienien wyporu wody ę,.

Rozw iaza nie:

m. . , O , 18 . 210
w = 5s ' 1O O = . 1 OO = 2 ' 1 , f f i
Zffi j ffi
-s

m* )Ą A
a-J-7|'Y-,""tr"ł
\- v - 1oo - -'. Ę
j
mś 210 - 0. 18 . 210
fJ
\s ==#=
.ć - 2,76 E/ e,m'
v^
'I
_ 21o :1oó1B . 21o - 1,|2 g/ca,
ęu = F
Q^-Q^
^ - - - i- = 01605
, \",3

Q "- Q a
n -----
ó = Or l??

g'= (1 - n)(gs -9") = (1 - a ,r??) (2,?6 - '1,O) = 1,1 e/c1

Zad,anie 'l .4.

,7

Do cylindra o masie m, = 22o g i objętości v = 1o0 cm/ pobrarro pńb-

kę gruntu W stajxie nienaruszonym. Masa cylindra Wraz z zawartą w nj-n
próbką gruntu wyaosiła n^1 = 195 g. Na podstawie badań laboratoryjnych
wyzaaczono dla pobrarrej próbki gruntu gęstość właściwą szkio}etu gru]l-
 15

towego ę, = 2,6J E,r/

cE, i porowatość n = o,,?5. Wyzlaczyć wilgotnośó
naturalną i okreśtió stopień wiIgotności gIuntu.

Rozwlązanle:
n* 7aą ))^ Ą
-
g =#=ffi= 1'75e /cm'

ęa=488# +W =rłĘ*f- - 1oo

Q--Qr

"=fr#,
Ą 100
- 1OO = 5166%
I
W=

w. ę"(1 - n) I
= Or 2 J

sr < o'4 gxuJxt nał'o wilgotny.

Zad,aaLe 1 .5.

Mając podan4 krzywą uziarnienia gluntu (A) określió na jej pod'stawie

zawartośó poszczegóbrych frakcji, obliczyć frakcje zrodukowale, okreś-
}ió rodzaj gru.ntu i wskaźnik ]różnoziarnistości gruntu.

F RAKCJE Ę
Ń Ę
*.
\. .N
:\
ę
N'
Yt
sł
$
ę
Ę

s
>' >'
s
E .ą
B
,s
sB i
*
N

:Ę
$
:H
a
ś
*5
>
* t
N
R

ĘĘĘR=*-*ĘĘĘ=El=s
zasĘFze.d,-nn
średnice I
E= SlSEE=
dOo.AU dn =00035
Rys.'1.1. Wykres uziarnienia. gruntu
,l Rozwiązanio :

I Probka gruntu zawiera następujące frakcje:

I - żWiJowa f = ,7o

I
, ż
- piaskowa f^ = 6Vo
v

L
 15
. py;Łolga fn = Zffi

- ił'owa t, = 8%.

I'rakcja plaskowa zred.ukowana

100
'- - - Df
=
FIp _
T0r-.]Ę?ĘT = Toffiroii5
100. 6 0
= 6,,2%
Frakcja pyłowa zred.ukowa.a

1oo
. . f-
- )r
Fr91 = 1O O . 2 7
= ToÓ:ąo-fTT
1.66ĘĘ = 2B,4%

tr'rakcja ił'owa ared.ukowana

_ 100 f. A ^^
ri = mE:Tf;+Tt
5
= 7'6effif = 8ft/o
Z tablicy 2.B.1 no:my PN-?+/B-o2t+Bo ociczytujery, że badany gluąt jest
Biaskien glinl"astyn.
Wskaźnik różnoziarnisto ści grunt u
deo o 12
--
U = ;.- = łffi = 1+,3 > ,|5 gru:ct bard'zo różnoziarnisty
*1o v tv

ZaCaaj.e 1.6.

Na pod.stawio bad.ań laboratoryjnycb próbki 8rurrtu spoistogo ustalono:

zawaltość procentową frakcji ił'owej f _- *%, wiĘotnośó naturalną
L
wo c 25 j%, grarricę pł';m::ośoi w" = 8ffi i graaicę plastyczności =
= Okreś}ió spoistośó, 'i,
starr i akt;rvmość gruntu weclł'ug A.Skenptóna.
'21'8%,

Rozw iąza ni e :

Wskaźaik plastyczności

lp = wI. - rp =.,"89- 2)rB = 6512% ) 7V" grunt baralzo spoisty

Stopień plastycznoś c j-

II = =Ę{.ffi - o,o1991 o,29 stan gru,.tutwa:rd'o.

Ę+ plaetyczry.
Aktywność gru.atu rłedł'ug A.Skenptona

c.tr, )
A =f = ęJF = 1102 1ł przeciętnte akbym2y
fJ O' f

Zad,anie 1.7.
Ustallć na podstawie noxny PN-74/B.o2+8o kons;rstencję próbkl
-8runtu'
dla której okroślono w la'boratofirrn granicę skurczalnoścl vs = ,&', E!a-
nicę plastyczności w, = 1)%, 8xaj]icę pł.ynności wL= 357" i wilgotnosó
naturalną wo = 127o.

Rozwiązalj-e:

Ip = WL - WP = ,5 - 15 = 7vo grunt średnio spoisty

trr-w P-12-15-
- = ---?--
Lr ='-ro'
!!n

"S ("o= 127b < w T

gxuntu ma konsystencję zwartą, stan póŁzslarty.
Probka

Z adan ie 1. 8.

Wce}uokreśleniasto p n i az ag ęsz c z e n L aBl u l rtu n i e s po i s t ego wy zna c zo no

gę-
dta próbki w starrie naturalnym na podstawie badań labolatoTyjĄycb:
g" = 2 ,69 8/cm,,.wilgotność natu-
s.Eośćwł'aściwąszki"eletu gIultowego
= 16% i g ęs to ś ó o b j ę'to ś c i o w ą ę = 1,81 8/cm). Po wy s us zeni u
r aln ą w o
próbki w laboratorium,przy najluźniejszym uł"oileniu ziarn w cylindrze o
w nin gru]xtu wynosił.a u. = |Jo g.
io3en::ości 5oo cń, masa zav.Iartego "".
m aksyna lnynzag ęszcze n i u 8ru n tu o b j ęto ś c p ró b k i 8]ru n t uwc y l i nd. r zezr ur i ej-
szyła się o 15%. 0kreślic stan badanego gruntu.

Roz wiąza nie:

g ru n to w e g o pr zy na jt uŹ ni ejs zy m uł o ż e-
G ę stośc ob jętośc i o w a sz k i ó l e tu
niu zia.rn
'n s? ĘnĄ
ganin = T = tffi = 1,5 8/u'
Wskaźnik porowatości przy najluźniejszyn uŁożeniu ziarn

9ę - Pa'i o 2^6'
= -_-_r, =-
_ 1, ą = v,
I v9
^ ax
€m = -ti"- - 01|66

grurrtowego przy najgęstszym ufożeniu ziag]

Gęstosc objętościowa szkieIetu
m
^s 75o = 1r?6 g/ c m 1
Q a 'a x = v - :iT =T =ffiffi
Wskaźnik porowatości przy najgęstszyro uł'ożeniu ziarn

€ m in = Qu-t- =l'ff. 0'506

ffi
Gęstośc objętościowa szkieletlł gruntu w starrie naturaln;rm

1OOO' . *= 1O O 1, 8'
O rre6-ft-= n
^ -='iO ") ^8 8/c m )
9a
4q

Wskaźnżk porowatości naturalnej

9s-94
=',Td-- +łP =0,6??
"
Stopień zagęszazelLa grtlxtq

€ n " : .- "
, - _ 0 .?6 6 - 0 ,6 ??=o .1+2
T - e . " * - e f r = r ffi ? = o ' ) 42
o,)1 < ID < 0'67 grunt średnio za5ęszczony.

Zadanie, 1 .q.

MaJąc dane (na i:odstawle badań laborato#Jnych) qmiki oznaczń gęstoś-

plasku drobnego vyzttaczyć wartość charakterystyczną 1 ob.
cl objętośclowej
llczenlorrą te g o p arame tru . D an e : Q * 1 , 6 i 1 , ? i 1 , 6 5 i 1 , 6 i 1 , ? e/ . ^ 1 .

Rozwiązarrie:

Wartośó charakterystycfna gęstości obJętośc1oweJ:

*(n) - g (tt) = * r*r- =t (, 6+ 1 1 ? + 1 , 6 J + 1 , 6 + 1 , ? ) = 1,65 s/@1

Współozynnik materlalowy:
. > -t 1 / 2
6. = 1 r +ET - xtnr)-
! * IGt
"
|
. , n , , --. ?
d' = 1 !# -1,65)2 + rĄ,z -1,65)2 + (1,6) -1,6J)2 +
{ł[.,r,6

+ (1,6 - 1,65)2 + (1,? - 1,6rzf|'' = I + o,o2?

Wartość obliczenlowa gęstoścl obJętościov.lej :

*(r) . ę(') =6'. *(')

_-
q(") = 1,o2?.,|,Q5= 1,694 g/cł Lub ę(") = o,9?).1,65 1,605 e/cł
W artośó o b } l c z e n l o w a c i ężaru o b j ęto ś c i o wego :

* O. c
-

= 1, 69+ ' 9, 80665 = 16, 6 k l . / m 1

/. h\

l''
lub
. 9 ,8 0 6 6 , = 1 5 ,? W /n7'
ó ( " ) = 1 ,6 0 5
/ n\

Zad anie 1. 1O . .

Próbkę nanuł'u pobrano d.o baćiań ećLometrycznych z głębokości 9'5 n.

Z badań otlzJ1pa3o wykr€ B ściśliwoścl gruntu' współczynnik rozporu booz-
ne8o Ą = o'49 i ciężar objętościowy 6 = 14,12 lEN/d. OkreśIic eóome-
nod'uły ściśtiwości piervotnej i wtórnej w przedzlale naprężenla
'--]"ullu
-l--

19

98'06 + 196,12 kPa i wskaźnik skonsolid.owąnia gruntu p.określićod.powia-

dające nodułom edometrycznym r.;artości nodułów wtórnego i pierwotnego od.-
kształcenia gruntu oraz moóuł podatności 8Tuntu.

Rozwiązanże r
Składowa plonorrra nąprężenla pler"vrotnego w gt1rnc1e na gltębokości pobra-
nla próbki (nanuł zalega od polrrierzchni terenu) z = 9,5 m

ó, o= 9,5 1+, 32 = 1j 6, a Wa

E-
ś"
.Ę
S
17
i-ę ht-t -
a-
:Ę t0
s
s
$ ht
lś

u,03 2!1,,!8
(r,s
I i6.ó16k,p;(?) (3)
6- nopręzeue-k9a
Rys.1 .2. Wykres śc,iśliwoŚci grunt|.l

Obciążenie pi€ I wotne próbki na}eży prowadzió do wartoścl naprĘżenla

1j6, 12 bP a.

Edometryczny noduŁ ściśliwości pierwotnej !

Ąo ^ 4 )
no =
Mo _ Aó
f-
.^ =
m1
Aó
ngfiU;- hi-r '&i = -tffi,5a- "1#

" 1,65 . 1, Q 5 = 1'888 MPa

ae. . współ'czynnik poprawkowy red'ukujący błędy badania (odczytuje się

z krzywej a na rys, 12 normy [tO]).

Edonetryczny noduł' ścisliwości wtórnej :

AĄ Aó
Ivi= jŹ= -
ae' = 5;p1
u
hi-1 ..łP^=199,1?_28*96.
*2 - 1,59 - 1,5,

1, 59 . 11A 4 = 4'054 MP a

ae2 - współ'czynnik poprawkowy redukujący błęćly badania, odczytywaly z

klzywej b na łys. r2 no:my ft6].
20

Współ'czynnik Poissona :
=
" A= r{Sb =o,)zi
ó- :W =e, 627
Moduł pierwotnego odkształcenia gruntu

Eo = ó . Mo = 0, 677 . 19888 =,| , 2 7 B W a

Moduł wtóInogo odkształ'cenia gruntu

E = ó . M = 0ł6?? . 4, o 5+ = 2, ? + 5 W a

Wskaźnik skonęo].id.owanla Bruntu

E^ M^ 1, 888
J3= -EŁ = -ń = = 0'466
I;B5Ę

Moduł podatności gruntu

Eoo 1'2?a
,-= - , - 1r41i MP a
o 1- o , r29'
1- v '

Za d anle 1. 11.
Dla norsklego podłoża gruntowego o złożonej budowie, tworzącego tzw.
ko'rpleks piaszczysto-nanułowy w reJonJ-e Pórtu Północne€ l o 1.' Gdańsku, okreś-
].ono laboratoryJnle edometryczny modut śc1śllwoścl plerwotneJ. W zakresle
przyrostu skła<lowe.j plonoweJ naprężenla A6= 49 * 98 kPa wynosi on Mo =
= 1,1 MPa. W celu zweryflkowanla teJ wartoścl przeprovadzono próbne obc1ą.
żenle gruntu sztywną płytą o i.ymlarach 2,5 x 11,o a. określlć noduł pler.
Yotnego odksztalcenla Eo dla kompIeksu piaszczysto-nanułovrego na podstal.vl.e
próbnego obclążen1a. Wynlkl porównać ze soĘ. Nlezbęrlne dane z ponlarów
terenowych zestawiono w tabell 1.1.

T a bel a 1.1

osladanle płyty
obclążaJącej w zależnoścl
od składowej plonowej naprężenla

Naclsk pod
płyt$ 46 86 't02 '129 163
L kPaJ
Osiadanle 8, 61 12,97 18'54 18,19
1r&
Icn]

Rozwlązanle:
Na podstawle próbnego o}clążenla określany bezpośrerlnlo moduł podatnoś.
cl kompleksu plaszczysto-namulowego E" zgodnie ze wzorem przedstawlonyn w
tab ell 1. 4
A 6.ą , . B
os =-=...F
 ____.=_-q

,!!
ii

21

gdzie:
A6 . przyrost składoweJ plonoweJ naprężeńla'
As - przyrost osladanla,
B - szerokość płyty obclążaJąceJ '
(' . współczynnlk wpływrj za].eżny od kszta}tu firndamentu 1 zagłębie.
n1a spągu warstwy osiadająceJ poniżeJ płyty obclążającej.
Ustalenle wartoścl wspdłczynnlka eJ"

= 1 ,2 w g r ys. 5.5o

W ce1u porównania wynlków ze sobą przyJnuJeny zakres naprężenia z prób-

nego obclążenla zbllżony do zakresu naprężenla w badanlu 1aboratoryJnyrn' a
tJ'lęc:

AG = 46 + 1o2 kPa
Dla.tego za}łresu naprężenla rnodutportatnośct gnrntu wynosl:

,u =ffi = 1 4 B 2 , B kp a

Moduit plerr,votnego odkształcenia grrrntu Eo określa slę wuore![:

E o = (r - p 2) . E s,

przyJmuJąc ł. oł otrzymarry

E o = (1 - o rrz ) E s = o r91 E" - 1 J 4 9 , f k P a

.

Edometryczny modul śclś1ivości plerwotneJ gruntu Mo określono wzorern:

|ąo= |: :!t-"" = E" = 1,225 . Es =,1816,4

kPa
Tj#
Z porównanla wynika, że edometryczny noduł śclśllwoścl pler^rrotneJ konp1.e-
ksu plaszczysto-nanułowe8o d1a tego samego żakresu naprężenla' okreś].ony
na podstav'le prót*rego obctążenla gruntu na dużeJ powlerzchnl' Jest o oko.
fo 65{ wlększy od modutu okreśIonego vr edometrze.

&dgaig-&lA.
Badanle gruntu spolstego w aparacle trójoslowego śclskania pozwo}lło
na określenle kąta tarcla'wewnętrznego Ó = 15o l spóJnoścl e . 24ł52 kPa.
Ustauć Jaka będzle wartość poztonego naprężenla głównego .ó,, Jeżeli
plonowe naprężenle główne 6, = t47'10 kPa.

śęGH,v,b

::::lt
!-ti{';'}lT
'

? ( t'lq'*\ł"\
I

t.
4.-
 -=---

22

Rozwiązanie :
Na poćistawie hipotezy wytrzynał'ościowej Coulomba-Mohra można napisąc
następujący warunek:

?',;', =('. tr-'^+c ctso) sino

1+7,1- ó^ 9, + 2Ę,J2. ,,?,),
=(.u,,:* o,,,,

= 48rt4 kPa

Zad anie 1. 11.

W tabe1l 1.2 podano wynikl badań próbki gnrntu spoistego w aparacie

tróJoslowego śclskania. Porlać intęrpretacJę \łynlków badań za ponocą kół
Mohra 1 za ponocą ścleżki obciążenla.

T a b e 1 a '1.2

Wynlk1 6ądgli r. aparacle tróJoslowego ściskanla

6 n. óą ón + ó, ,
ól ó1 q= T p=t
[xral Irra] I xea] Ixna]
Ęn 204 t) 125
80 270 95 175
125 ,75 125 250
190 510 150 3ro

s l n I = tg q = tg 2O , 5 a = O, J I J ) + I = 21 ,960

^ 28
= ;ó śT = J o, 1B kPa
"

Korzystanl.e z wykresu ścleżk1 naprężenla pozwala na rtokł'adnleJsze określe.

n1e kąta tarcla wewnętrznego 1 spóJnoścl gruntu.
 21

$ =22o
c= 30kPo

400 6 (kto)

u' q
ta

(kPo) 6Q=20,50
o = 28k Fo
r.r O'
z
q" o y -OrY

p( Po)

Rvs.1. }. Interpretac Jag rafi c z n aw y n i k . i w . b arl ari wa pa r a c i . et r ójo s i o wego

---śórstańi";
;) koto Móhra, b) ścleżka obclążenia

Zad anie 1. 14.

próbek tego same8o grun-
W aparacle bezpośreclnlego śclnanla ścięto 5
6= 98,o6i 14?,o9i 196,12i 2914,18.,
tu spolsteg6. Przy obciążeniu normalnym
ttc/cm2) Qtrzyrnano odpowiadaJące lm
,92,2ą t<Pa (1,o; 1,5i z,o; l,o; 4,o
= 222ł61i ,21 ,65i.192,26i 45a}95i 57a,59
o<tczyty slł śclnaJących Q zN
(zz,7i 12,8; Ąo,o; !+6,8i 59ło kG). PrzekróJ próbkl r'ynosi A = f6 cm..
gruntu óraz śrerlnie
Obliczyć kąt tarcla wevnętrznego 1 spóJność badanego
odchy1enle kwarlratole wytrzyurałośg1 69 ścinanie s.,".

Rozwiąza:eie

tt = ,, =T = 6, 18 N, /c n2 = 6 1 , B k F a ( 0 , 6 , k c / c r -ć )
*
1O 8, g i 12?, 5i 160, 7 l < 3 a ( O' 9 1 ; 1 ' 1 1 i 1 ' ) Oi
't1 = B ), J;
1 ,d+ r:c/ cnZ)

{,,,;ł*
i
i
&ź,.
tł
 24

stosuJąc zasad.ę apl|oksytllacji llnlowej netodą najnrrlejszych kwadratów

otrzynujony:
wfr,ó - Z",Zo
Ó=arętcEffi;12-
LÓ = 9 8 ,o 6 + ,|Ę ? ,o 9 + 1 ) 6 ,1 2 + 29Ę,18 + 19?,2! += 1127,69

f, r r = 6 1 ł 8 + 8 9 .; + 1 0 8 ,9 + 1 2 ?,5 + 160,| = 548,2

IS t . ó = 6 1 1 8 ..9 8 ' 0 6 + 8 9 ,, . 1 + ? ,o 9 + 1o 8,9 . 1)6,12 +

+ 1 2 11 5 ..2 9 4 1 1 8 + 1 6 0 1 7 ' ,9 2'2+ = 141 09116

Ló2 = 98,062 + 14?,092 + 196,122 + 29lĘ,,|82a ))2,2Ę2 - 11o 1oB,+

(IO)t = 112?'692 31 2?1 684,?

= 0,)1295

Q = 1 ?,9 1 0

=z,ł6, .fó fl,ó

",' N'ó-('ór
=
=.o,?Z.ć?,;*
19,05 lrPa

Rys.1.4. Wykreś zależnoścl wytrz;rn'ałości na ściaanie

od sk}adol'eJ norma1neJ naprężenla

odcĘlenie kwadratowe wytrzynałości na Ścj.nanie :

r--.....--.------
/ I ('r"-ri)'
s,rr =-\ __
t,= ó t g f r + c

Ł
E&L--- -- ^
- !FF --

=
25

ttla ó = !8,o6 kPa (1 ,o kc/clz)

. r i = 9 8 1 0 6 . tB 1 ?,9 1 0 + 7 9 rO 5 = I O,J B W a

dta ó = 1+?,og kPa (1 ,5 :l:e/c#)

, r , 1= 1 + |,o ) . t 8 1 ? ,9 3 0 + ) 9 ,o 5 ='86,64 } € a

dla ó = 196,12 kPa (2,o ll;c/cgz)

I
ti ='l) 6 ,1 2 . t g 1 ? ,9 ) o + r 9 ,O 5 -',1O2,J 1 EP a

d'Ią ó = 2)4,28 kPa (f ,o yc,/cn?)

t; = 294,28 . ta 1?,9)o + 19,o5 - 1)4,2? Wa

ćLIa ó = 192,2+ kPa (4,o yę/cn?)

T '1 = ) ) 2 Q 4 . t g 1 ?,9 1 4 + 1 9 rO 5 = 16lr )6 leP a

I(t - f- 'r i )2 = ( 6 1 ' B - ?o ,?B) z + ( a 9 ,1 - 86,64)2 + ('1o 8,! - 1o 2,J 1)z +

+ (121,J - 114,2?)2 + (16o,J - 165,96\2 = 20210486

s.r =1/ ćUćtu+Óo = 6,156 Wa

- fr)

Zadanle 1 .'15.

W aparacle tróJoslowego śclskania przeprowadzono ba<lanla próbkl gruntu

spolstego, skonsolldowanego' bez możllwoścl odsączanla wody. Jednocześnie
dokonyrrano ponlanr clśnienla wody w porach gruntu. Z badań uzyskano nas.
tępuJące' efektywne llartoścl pararoetrów wytrz3małośclorrych gruntu:
,t8 kPa. ZnaJąc clśnlenle hyrlrostatyczne ó, * 50 kPa 1 dewla.
ń,= 23o, c, =
tor naprĘżenla w chwtll zniszczenla q = 7o kPa obllczyć wartość ciśnlen1a
wody w porach gruntu w chwlll zniszczenl.a. Podać r.łartośó wspótczyrrnlka
Skenptona A.

Rys.1.5. Skła<lowe naprężenla efektywnego w ba<laniu w aparacl.e trójoslowego

Ś c 1sk an l a
za

= sI^ l', edzLe H' = c '' cte' l'

;ą\1;

Dewiator naprężenla
q = ó, . Ó,

stąd
I
.^ ..l
6^ -Ó ^ -, . 6n *b , ,
l
R= " 1 . . 1 = !, a = ż-^=ŻLr c, - ó ,) * 2%) = ! G+ z b,)
ąf ,

C1śnlenle wor1y w porach gruntu w momencie zniszczenla wyńlesie wlęc

u = H' o -#7 = c . . c Łgl.+} to * 26,) -

- #=

= c, . ctg ń, +#*6,
,

(s i n 21o : 1 )
u = 18 . c tg Zl o * 7o + 6o = 4?,81 kPa
2 . sIn 21"

Ciśnienie worly w porach gruntu opisuJe równleż zależność podana przez Bis-
hopa i Skemptona
Au = B[ao, * ł ( A ór .
^ ó' ) ]
W przypartku próbkl gnrntu nasyconego współczynnlk Fe l stąd pYzy zał.oże.
'
n1u naprężenla 63 = const (Aó' = o)

^ /Au\
A={:l E - oznacza stan granlcznY
\a(rr 'o/

Na początku badanla próutl grunt u1ega konso1itlac.Ji przy clśnlenlu hyctro.

statycznym ól = 60 tpa

6l = 6, = (ó,1)o = 60 kPa . 1zotropowy stan naprężenla

1 uo = o, gr1'yżkonsolldacja przebiegd przy otwartym.drenażu.

W chwlli znIszczenIa, po wcześnleJszyn zarnknięclu drenażu, następuje zwlęk-
szan1e sklarlorłej główneJ 6,' naprężeiria aż do zttlszczenia próbk1
I
Au = u- - u ^ = 4718, - o = 47, 81 k P a
ta, u

Aó, = (ón)
frgror)Jto
- (ó n ) = (6n - ó . ) +ó . - ( ó1 ) =?o+ 6 0 -6 0 = 70kPa

stad

o =% = 0,68

."ź-
-F:-*

27

i.2. ZADANIA Do ROZłVI4ZANIA

Zala nie 1. 16.

Gę6tosc objętościowa piasku przy oałkowltyn nasyceniu porów wodą wy-

nosi 9"" = 2,98 B/ą2, a gęstośó objętościowa 6zkie1etu 8xuntow€ g o
= 1,?1 8/cm2. Obliczyó gęstośÓ wfaściwą szkieletu gTuntollego ęs.
Qa

oQ. : = 2166 s/ę& 1 .

ę"

Zad"anLe 1,!t
Masa próbki o naturalaej strukturze wynosi n^ = 172 8' a jej obję*
tość V = 6o c'nź. Po wysuszeniu próbka osiągnęła masę a' = 119 g. obli-
czyć witgotność ]xatuTalną Wn, wskaźnik porowatości e i stopień wil-
gotności badanego gruntE' jeżeli gęstośó właściwa szkie}etu gruntowego
badarrej probki wynosi 9s = 2r? C/ct.

0tlp.: w o = 1Q $/o , e = O 1J6), S , = 01 8 1 .

Zad anie 1. 19.

f

Do cylindra o pojennośc! 1 dcm) pobrano probkę piasku o naturalnej

w ilg otności i stru k tu rz e . Mas a te j p ro b k i wy no s i t r a 1 ' 8 1 Ę . P o W y s us ze-
niupróbkima sag ru n tu z mn i e j sz y łasL ę. o 1)f" . Prz y jnuj4 c gę s t o ś ć w} a ś c i -
wą szkieletu gru::towego 9s = 2,65 8/cm2 okreś1ic starr zawilgocenia grun-
i cię.
tu' ciężar objętościowy plzy całkowityn nasyceniu porów wod.ą ó"'
żar objętościowy z uwzględnienien wyporu wody 6, .

Od.p. : S" = 016'117 , 6", = 1),22 kIl/ł , 6'= ),4 W /m1

Z ' a d a tL e 1.19.

Z piasku o gęstosci objętościowej 9 = 1,| g/cŃ wykonano nasJrp. WiI-

gotność naturalna piasku w trakcie wykonywani.a robót wynosił'a vłn = IVoo
gIuntowego 9" = 2,65 8/am,. W laboratoriuro
a 8ęstość w}'aściwa szkleletu
€ m 8x.=
określono wskaźnik porowatości przy najl.uźn!-ejszym ułożeniu ziarn
o,?9+ Lw skaźnik p o ro w ato ś c i p rz y n aj g ęs ts z y n u ł o ż eni uzi a r n€ m l n= o , + , 2 .
Wyznaczyó stopień zagęszczenLa 6xuntu w nasypie.

Odp.: IO = O1 2O 2.

Zad,aa.LeL2O.
naturalna probki gsuntu spoistego wn = 227o, granlca plas-
"**;"*
tyczności w, = 14%1 grarri.ca pł'ynności okreś}ona za pomocą apaxatB Ca-
i"r' = 1,%. Okreslić konsystencję i spolstośc badarrej próbki
sagrande'b
gruntu.

Odp.: konsystencja plastyczna, grunt średnio spoisty.

i
I
4- )
2A

Zad.atLe 1.21 .
Na podstawie krzywej uziarnienia (B) podanej tra rysnnku 1 '1 obliczyc

zre.Lukowa.ue, wskaźnik różnozia::nistości glultu 1 określió rod.zaj

frakoje
grun!u.

O< !p.: Tn 84i 7o , T ti = 1515% , { J = : 1 0 1 pi a s ek py l a s t y '

-

Zadalź-e 1.22.
Wyznaczyć rvartość sktadorłych naprężenla normalnych 1 stycznych do p}asz.
ściskanlar Je.
czyzĄy śclęcla próbki gruntu badaneJ w aparacle tróJoslowego
przy pozlorneJ składoseJ główneJ 6, = 49 kPat kąt tarcla wewnętrznego
że1l
gnrntu ń = 11o 1 spóJność gruntu c = J9r2 kPa.

Odp': ę. 61, 8 k Pa, ó = , |27 k P a.

.I.J. ZADANIA TESTOWE

Zad ante 1.21.

,! dmJ l masle 1,845 kg. Po
. W terenle pobrano próbkę plasku o obJętoścl
wysuszeniu masa próbkl zmnleJszy:ta slę do 1,6?4 kg. Nyznaczyć wskaźnlk po.
rowatoścl plasku i gęstość obJętośclową przy całkowltym nasycenlu porów rło.
dą, jeże1i ę' = 2ś5 g,l",3 t g* = 1 ,o g/cn1 .

Zał).anle 1 .2!ł.

Masa cyllnrlra wraz z zawatŁą w ntm próbką gruntu wynosl 4oo g. objętość
próbki gruntu w stanle nienaruszonym wynosl ]oo cn/, a masa cyllndra
23o g. Na podstawie batlań ustalono 9s = 2,65 g/"^1 t n = ołJ6. Yyznaczyć
wilgotność naturalną gnrntu.

ZaCanie 1 i25 "

MaJąc daną gęstość obJętośclową szkieletu gruntowego 9a = 1 ,68 E/cł 1

gęstość j1}6śc1wą ęs. 2,65 g/cur, ott1czyć gęstość obJętośJlową gruntu z
uwzg1ędnienlen wyporu worly.

Za clanie 1.26.

Masa cylindra wraz z zawarŁą w n1m prób.ką gruntu (NHs) wynosl 42O 5.0b.
Jętość cyllndra wynos1 10o crnJ, a Jego nasa 25o g. Po wysuszenlu stw1er-
dzono' że masa cyllndra wraz z gruntem znalała o 15%. obllczyć gęstość ob-

Jętośctorrą i vll.gotność naturalną badaneJ próbkt.

Zadanle 1.27.

W aparacle tróJoslowego śclskanla przeprowa<lzono badanle pnjbkl gnrntu

spolstego, wstępnle skonsolldovranego, bez moż].lwoścl odsączanla wody. Przy
 29

ciśnieniu hydrostatycznra 6, 50 kPar dewlatorze naprężenia q = 80 kPa

-
i clśnlenlu w porach gruntu u = 50 kPa uzyskano znlszczenie próbkl. 0b11.
czyć wąrtość kąta tarcia wewnętrznega |). ) 3eżel1 efektywna wartość spójno-
ści w1mlosla c. = 15 kPa.

Z ada nle 1. 28.

Jaka powlnna być wartośó sk]tadoweJ gł'ównej 6' naprężenla' aby rł bada-
nlach1róJoslowych próbki gruntu spolstego' w warunkach pe}nego zdrenoYla-
nla, uzyskać kąt tarcia wev'nętrznego s = t5o i spóJność c = 20 kPa.Ciśnie.
'nle byrlrostatyczne wody rr komorze wynoslło 50 kPa.

Z ada nie 1. 29.

0kreś11ć gran1cę płynnośc1 1 granlcę plastycznośc1 gnrntu spolstego,d1a

którego uzyskano w badanlach r' = o,1, I p = 5a6 I w = 2ń. określlć stan
i spolstość badąnego gnrntu.

Z ad anle 1.1O.

D1a próbkl gruntu jednorodnego pobranej z głębokości 1,o nr po wykona.

niu badań laboratoryJnych stwlerdzono' że gęstość właśclwa szkie1etu grun-
towego ęs = 2,55 g/.^1, stopień wllgotnoścl Sr = o,25, porowatość n= o,55.
0kreś11ć odpowiednle ciężary objętośclowe gnrntu na rfędnej: -1,0i -2,4i
.1,0 m zgodnle z rys. 1.6. Wysokośćpo<tcląganla kapilarnego wynosi o'8 m.

r o00

źO--aŁ]!og.lcr'torĘ
-2,8 :&J.w.g.
--:-_

Rys.1.6. Warunkl gmntowe rlo zacania 1.lo

I.4. WYBRANE MATERIAŁY PoMocNTczE

r.4.,|. Cechy flzyczne 1 mechaniczne gruntów

}l tabell 1.] przedstawlono portstawowe i pomocnlcze wzory określaJące

cechy fizyczne gr'untów. W 1aboratoriun wyznacza się na podstawie badań
trzy podstawowe cechy: gęstość właściw4 szkie1etu gruntowego - 9s' cę-
stośó obJętościową - Q i wllgotność gruntU . W. Pozostałe cechy flzyczne,
w tym ciężary obJętoścl-ove gruntu' można wyliczyć na podstawie tych trzech
podstawowych cech, za pomocą wzorów zamieszczonych w tabeli 1.J.

ł
 T abe l
Cechy fizyczne gruntóU. Wzor1y

WZORY
CECHY FIZYCZNE PODSTAWOWE WZORY POMOCNICZE

0ęstosc wtościttro
okreś[osie doświodczotnie
szkieletu gruntowego 9 . =Ę
Gęstoścwlościwo
gruntu ę=+tr- się doświodczotnie,
okreśto ę= t#
t* okr€ Ś to się doświodczotnie,wynik możnopodowoc
WitgotnośĆ r= w wortościochbezwzgtf,rych tub w procentoch.

6ęstość objetościowo ms # =T =ffi.=

=[F|=ę.(1-n)=
9o
szkieleiugruntowego Y d V nQw
=-il| = eQw
fi"e-)*.
*"Qjo
^= =*=#d'ę.'tP=
=lffil-,**,
Vn
PorowotośÓ n = --I-

n
M/skoźnikoorovrotości e = -ir* ==9s.9d- :! I -Ś Ł =w r .9s =
YS - gO 1_n pw-wr9O 9w

e9v= n;9"=nfu- e-Q,"- n(1+w)9*

Witgotnośćw slcnie ur.=
"t gs - -
9w 9w $1-n) go Q6t1.e) g
colkowitego nosycenio
'90 p-
poróW gruntu wodg e( 1 " w)
=Tmi-=
Qw

w .9s ę.9d *'9d . w g.(1.n)

Ś '-= = .
eQw - nP w n9,t n9w
Stopień witgotności ^W

JEI
)r=-

n( l + w) ę w|
I

Oęstośćobjętościowo
przy cotkowitym
nosycenlu porÓw wodg
ę",.=Ę#e *
ę"..-(1-nl9s*n9* 9o*n9*

oętość objetościowo V. (ę"-p*) ę,=(1 9w)=ts.-9'"

- n)(9ś
gruntu z uwzględnieniem I V dto gruntówspoistych
Wzór przyb|'iźony
wyporu wody
gśrź 9 + 9,.9-1

U WA 6 Al w tekściewyńżnionog(dwne wzory pomocnpze

 ,1

Tabela 1.4 zawiera wzory określające,poszczegó1ne roclzaje mo<lu}ówgrun-

tu 1 zviązkl m1ędzy nini. W tabell tej:
V - wspólŁczyrmlk Poissona (współczynnik rozszerza1noścl bocznej),
p - współczynnik skonsolldowanla'
t
5-Eo-n-(ri7).(r-2r')
"=Ę=M=--|.-

Dla porównąnla vartoścl obllczonych w zadaaiach z charakterystycznyml V'ar-

tośc1aml paranetrów geoteehnlcznych zamleszcza slę tabe1e i wykresy cha.
rakterystycznych wartośc1 parametrów geotechnicznych naJczęściej spotyka.
nych 'ł obllczeniach. W tabelach 1;5 i 1Ł5 zamleszczono charakterystyczne
wartoścl 9s' 9 1 Ł' oraz odpovladające lm wartoścl d" 1 poszczegól-
d d1a
T a b e 1a 1. Ą
Podstawowe 1 ponocnlcze zależnośct m1ędzy morlułami gruntów

Wzory
-.p Rodzoj moddtu podstowol,€ Wzory pomocnicze

Eo Mcid Mo(l-zit)
-.s= - -i-9z
A6toB trs= - =
Modut podotności Tr T:Tu EP-
I
gruntu Es Lub E'B M'/3'd M/3(1-2v)
(r).B --b
=< =---t: = ----
-Ęs =-ET- 1 -r z 1 _ iz ( l _ v1 2

Modut pierwotnego l'l(l :vJ!].2v)

Eo ąfi -.l) =Mod- 1 -t
2 {ogotnego)odksztot- Eo=
-d6
ót-
cenio lruntu Eq Ml3 Ę* v) ( l. 2 r l)
Eo=E . B= M/3 ' d=
1 -V
e . ( t : v2=
) M . d = ' Ę Ę łI
Modul wtórnego .-
r=at
3 (sprężystego)
E =#=#=w F
-dd
odksztotceniogruntu
E
%(r-ol2E6 Eo(1-l)
Edornetrpznymoduf (1-20) d (1+0[1ź0)
pienrotrrej
4 ściśtiwości to=# tr.A
(ogdtnej)M6 =t=
r"6=M.B Ę.F (1-9)
ffi01
Edometrloznymoduf
E ( l. v)
5 ściśtiwości
wtórnej
(sprężystej) M
M=# t t - ę ) 2 = 9d= (1+9X1-2\))
" -E .Rl1-?rl
Mo = Eo == Eo ( 1 -g)
M = -Ń
,-,-[ -T( 1 + 9 X
l
,2
T a b e 1 a 1.5

Charakterystyczne vartoścl. gęstości właśclwych ę"l

ciężarów wjlaśclwy,:h d"l wllgot'ności naturalnych w,,r
. gęstoścl objętościovych ę i clężaró'J. obJętośclowych 6
dla.gnrntów nlespoistyctr [l s]

w n (% ) Stan gruntu

Nazwv
Stany t,9ęl.,1 śrerlnlo
zagęsf-
gnrntów wilgot- ? (Mg/'n', czorty
zagęsz' l'uźny
nośc1 Ts cŻonv
(kN/mt)tr (kN/mt)ID -'lr0 +0,68 ID=ą67+ą,ł Io=0,)7+oroo
mało
Wń , l+ 5
wl1- ę 1.45 ążą
gotne t( 18.14 17 16,67
2165 "16
10 12 15
wl1-
ż'ł1ry gotne ę ć lw
4On {AĘ

I
poś - ?r 19,61 18,61 18.14
priłk1 25,98 14 4R 21
mokre ę 2.10 2.O5 2.O
ul
z. a 20.59 20.10 '19.61
J mało 5 o
tłl1-
E
UJ gotne a 4a^
't.70 1.65
z 2165
r '17.65 16.67 16.18
=, 12 14 16
w11-
plaskl
gotne ę 1.90 1 QĘ
1.BO
ul
ł- grube ?t ąA Az 18.14 '17.5'
a 2r r98
f
I 18 zf 25
g średnie
mol{re a 2 . O1 2 . OO 1 .95
.Ą
g! r 20.10 40 ńa 19.12
z mało 5 Ó ?
wi1- ę 1 ,70 ,,t A'Ę
1.60
gotne
2 ,6 5
r 16 )67 16 ,18 15 169
plaski 14 16 19
drobne w l 1-
1 gotne a 1.85 1.75 1 .70
pylaste d 1B. 1Ą 17.16 16.67
2r,98 22 24 2A
nokre ę 2.o 1.90 1 .85
.'A A.ą
6 '19.61 18. 1ł
mało 5 o
ź
x(l w i 1-
gotne 2r&
Y 1.60
15.20
. aĘ

x 15.69 1t+.71
o oiaski 16 1B 1t

H iróch. wi1- a ĄJą 1.70 Ą

^ą'
I nlczne gotne
T 4 ' 7 aA ĄA A.7 16.18
g
J

2r,89 2Ą 28 ,o
U)
ul mokre ę 1.90 1 .85 1^?1
z ?t ąd ez I8.lrr 17,'.t6
 3'
T a b e l- a 1.6
Charakterystyczrie wartości gęstoścl właściwych 9" l clężarów właści-
wYch Ts, ullgotnoścl natura1nych w,,r gęstoścl obJętośctowvch
ę 1 ciężarów obJętośclowych 6 d1a gruntów spo1stych['l8]

wnP/o) stan sruntu

Nazwy
gruntów
t"lŹ''l pół- twardo
plas-
plas- nlękko
plas-
QFql".t zwarty tyczny
tyczny
tyczny
d.
(ttli.'; 6(xn/'l I,(o I1ąo+9'25l7O,f7+0,V |,=0,ź+7,0
żwlry 1 pos. wn 9 '15 18
2165
pólkt g11.
25,98 a 2 .2' 2.20 2.10 2 . O'
niaste
r 22.06 21.57 20.59 20.10
o 10 11 16 19
a plaskt 216'
'6 gllnlaste 25,98 ę 2 .2 0 2,15 2,10 2r o 5
o
o r 2 1 .5 7 2 1 . O8 20.59 20r1O
o W6 1lł 18 20 22
pyły 2166
o plaszczyste 26 rO8
a 2.10 2.o 5 2 . OO
E t 21. O 8 20.59 20.10 19.61
wń 18 2tł 26
2167
pyły
26 r18 P 2 .'.1o 2 . O5 2 -O ,l oĘ

t 20-59 20.1 0 '19.61 19.12

) A.?
wn I 12 17 ?L
{l, gliny
piaszczyste e 2 .25 2.20 2,14 2 . OO

e
ul -a 26r18
z T 2 2 .0 6 21 .57 20.59 '19.61
o wń 11 't6 2'l 27
ć,oI
t .9 91lny 2 6 ,1 8 a 2 ,24 2.15 2.45 't"95
IJJ
z 'rc
C r 2 1 .57 2 1 . O8 20.10 19.12
o
= vta- hfn 17 20 72
2168 f)

91lny
pylaste 26, 28
o- 2. '1 5 2.10 2 . OO 1.90
UJ
t- 6 21. O 8 20.59 19.61 18.65
a 11 ,|Ą 20 io
= o 91lny 2168
plaszczyste 0 2 ,2' 2.15 2.O5 4 oą
:< tń eł1ęzł-e 26 r28
o 6 22.06 21.08 20.'to 19,12
al, o-
IJJ o 2 169
W; 15 1B 2t+ 35
z g gliny a 2, 2 O 2.'tO 2 . OO 1 .90
zwięz:Łe 26rra
N
q,. T 2 1,57 20.59 1o E1 18,61

F gl1ny
pylaste
zwlęzłe
2 r71
26'57
W6

a
18
2r1 ,
22
2 , OO
2A
40n
42
1.80
T 2 1 .08 19.61 18.63 17.65
Wn 14 't8 25 40
o iły 2r?O
plaszczyste
Ot 2 .2 0 2,1O 1,95 aqn
o
.ó 26,47
t 2 1 ,57 20.59 19,12 17.65
o. Wn 40 27 34 50
a 2r72
o iły
26167 a 2 .1 5 1.85 1.75
N
E T 21. O8 19.6',1 '18.14 17.',16
o ) .,ś, Wn 25 3' 42 RA
-o ił y
pylaste 26,96 o 2, O5 1.90 1.BO 1.70
r 20- 1 0 18-6.' 1? ^6ź 16 ^6"

!
 żI '

- 0,1qz 0,3 0ń 0,5 0,6 0,75I;

nvs. 1. ?. C h arak te ry sty c z n e w arto ś -
.i ń}'i .!1a grunt5w niespolstych w
zależnoścl o<i stopnia zagęszczenia
T ) [18 ]
Rys.1.9. Charakterystyczne wartoŁ
- . 1 -\
ci l.\.,, a1 a gruntów spoistych w
za1eżności od stopnia p1astyczno-
ści 1r [18]

nych rodzaJciw gruntów spoi'stych i

niespoistych. Na rysunku 1.7 podano
charakterystyczne wartoścl kąta
tarcla wewnętrznego d1a poszczegól-
nych rorlzajów gruntór.ł nlespo1.stych,
w zależności od stopnla zagęszczenia
- In. N" rysunku 1.8 podano wykre-
sy kąta tarcia wewnętrznego ó., cl1a
poszczegó1nych grup gruntów spol-
stych, w zależności od stopnla pla-
stycznoścl 1.. t{yróżnla s1€ nastę-
0,1 0,20,30,1 q5 0,6 Q75 i1
puJące grupy gnrntów spoistych:
Charakterystyczne A - spoi.ste, norenowe skonsollCowa-
Rys.1.9. wartoś-
w z al e żn o ś c i o . ] ne, np.: gllny, gl.iny plaszczy-
s to p n i a
"' ".(")
" p la s ty c z n o ś c l I ' L l B] ste, plaski gliniaste w stanle
pótzwartym 1 zwartyn;
B - lnne spolste skonsolldowane i morenowe nleskonsoltdowane' np.: pyły
1 gllny pylaste zwarte i półzwarte' gliny i plaski glinlaste w stanie
twardoplastycznym;
C . inne spolste nieskonso11douane' np.: g1iny zwlęzłe' gliny pyJ'aste
stanie plastycznyml
D - ił y ni e z al e żn l e o d g e n e z y .

t!Ł
 ,5

Na rysunku 1.9 przedstawiono charakterystyczne wartości spóJnoścl . c[,

w zależnoścl od stopnla plastycznoścl 1 grupy gruntu spolstego. Kolejne
rysunkl 1.1o 1 1.11 zawleraJą wykresy nodułów odksztatcenla plerwotnego(o-
góInego) 1 edometrycznych nodułóv śc1ś1lwoścl plervotnej d1a gruntó\'. nte.
spolstych l spoistych, zależnoścl oct stopnla zagęszczenia - ID 1ub stop.
'"r
nla plastycznoścl . r,. Poszczególne grupy gruntów spoistych A' B' C, i)
zdeflnlowano wcześnleJ przy omówieniu kąta tarcla wewrrętrznego gruntu.

0
(MP o )
260 260
2Ąo 2tO
zzv 220
200 200
180 r80
160 tou

110 140
120 1f0
100 100
80 80
60 OU

10
zv
0
0,20 0,40 0,60 0,80 1,0 ; tnl
tD

Rys.1.1o. Modu}y <11agruntów' nlespolstych [ra]

l nl
M^"
U
E[' tMPo)
(MPo 80

10

60

50

10

5U

20

10

qzo q1o Q6o Q75 l tnl 0 0,20 0,10 0,60 0,

Rys.1.11. tiloduły dla gnrntów spolstych [r8]

I
L
J6

I.4.2. Barlanla gruntu w aparacie tróJoslowego śclskanla

Hlpoteza wytrzymałośclowa Coulomba-Mohra d1a przykltadu ogólnego (r ys.

1.1il .

Rys.1..12. stan granlcznego naprężenia w gruncl.e

!l -61 f 6 r * 61
T =\--- € t e ń) .n l

o1,6, . składowe główne naprężenia

p kąt tarcla v'ewrrętrznego grrrntu,
-
c . spójność gruntu

RodzaJe wytrzymałości gruntu:

t'*" - naksymalna rłytrzyrnałość gnrntu - wytrzymailość gruntu na śclnanle
przy małych odkształcenlach r.cwiększoścl konstrukcJ1 fundamentowych,

K
wytrzymałość resztkowa(rezydua1na, ustaIona) grrrntu . wytrzyrrał'ość
gruntu ną śclnąnle przy dużych oclkształcenlach np.: stateczność

-f il::,:j::!"l*"." na śclnanleorln1eslona
do naprężenra
całxolr.te.
go Lub efektywnego,

xnlezdrenowanal' wytrzyrnałość gruntu na śclnanle - vytrzyaałość gnrn.

"u
tu spolstego' całkowicle nasyconego wodą' w rłanrnkach bez konsoll-
dacJl 1 odplpm.
Prawo Cou].ombad1a poszczególnych rodzaJów wytrzymałośc1 gnrntu (rys.l.r:):
a) wytrzynałość w orlniesleniu do naprężenia całkowltego, bez możllwoścl od-
sączanla wody

tf = 6.tg Ó., *
".,
T' - składowa styczna naprężenla 1ub wytrzymałość na śclnanie v pł.aszczyź.
nle ś c 1ęc i a,

.,
t
.:abr
 17

_ agęszczone pioski,
T m ox przekonsotidoryone
gruntyspoiste
Tro* =TR
-- pioski tuźne , ptostyczne
i miękkoptostyczne gtiny i ity,
tp torfy, nomuty, spękone lub prze.
worstwione pytem i(y
tunrdoptostyczne,pÓ(zvrcrte,
zworte
Rys.1.11. Wykres zależnoścl u."'.}:"i"3f,irężenia od odksztatcenla oslowe-

6 - skł'adovra nornalna rlo p}aszczyzny ścięę1ą,

0.' - xąt tarcla wewnętrznego gruntu w barlaniach bez odpływu wody'

c,' . spóJność w barlanlach bez ortpływrrwody

b) wytrzyna]Łość w o<inleslen1u rlo naprężenla efektywne1o' z moż1lwośclą od.

sączenIa wody
tt *o . . tg ń , + c , = ( o - u) Ł g0 . + c.

r..t . giśnienle wody w porach gruntu'

, gruntu,
fl . efektyr*ry kąt tarcla wel,nętrznego

c. . efektywna spójność gruntu

c) wytrzymałość resztkowa w odniesien1u rto napręźenia efektywnego

TR =6.ts 0{ + cfi
.r* . wItrzYnałość resztkowa gruntu,

ófi . resztłowy kąt tarcla wewnętrznego gruntu'

cf - resztkowa spóJnośi gruntu

Dośwla<lczenia w aparacie trójosiowego liclskania powinny uwzgIę<lnlać rze-

czywlsty stan naprężenia w po<lłożuprzerl 1 po obciążeniu konstrukcj4 oraz
wanrnki worlne r,łtrakcie lub po zakończenlu buriowy. d za1eżności od Warun-
ków odsqczania 1 wstępneJ konso1lrtacji próbki rozr.5żnia się następu.jące
rodzaje badari:
CD . próbka wstępnle konsolldorłana, z nożltwośclą odsączanią (consollłla.
ted, dra ined ),
CU - próbka wstępnte konso].ldowana, bez odsączanIa (consolirląterl, undrai'-
ned),
UU - próbka bez wstępnej konso1irlacji, bez od.sączania (unconsolirtate<l, un-
dralned) .
W trakcie badań przeprowarlza się tzw. normalną konsol.ldację próuxi-. Nor-
ma1na konsol.ldacJa występuJe w przypaclku gruntów konsolidowanych . przed
 ,B

% 63
% % 6l
61 qdt
6161 616

o. bodonie prÓbek tego sornego b. bodonie prdbekgruntu w unrun-

gruntu w unrunkochCU i CD koch CD przy rÓżnym nopręźe-
(przyszybkimi wotnymścinoniu) niu konsotidujqcym , probko I _
qzMP o , pr óbko2 . q1 MP c.
T1
t1

t3 6-3 63 0't 6l

bodonie prdbek gruntu ęoistego, d.

co(l(owrcrenosyconegowodq, . bodoniew urorunkoch UU póbek
gruntuczęŚciolvomsyconego
w worunkochUU. ,,Niezdrenoracm" wodo.
wytzyrnotoścaruntu m Ścinonie'

T1

efektywne 63 663
3 Ę6 61
6 1 6
Ę Ę 6s
s
e. scieżki nopreżeniocotkolvitego (. rzazywisto i ob(iczeniołcobłiednio
i efektywnego w bodoniu CD.
kÓt Mohro w przypodkubodonio
probekgrunfuniespoistegow to_
62=63 = CoflSt' 6,l - rośnie runkochCU.

Rys.,t.14. Przykłady wyników barlań,próbek.gruntu w aparacle trójosiowego

ś c 1 s k a ni i
 It

39

obclążeniem bu<lowlą . pod llrplywen naprężenla pierwotnego od clężaru gruntu

zalegaJącego narl mieJscem pobrania próbkl.
Prekonsoli.iacJa 'łystępuJe w przypaclku gruntów poddanych w przeszłoścl
większernu naprężenlu konsolidującemu nlż obecnle (np. l-odowcen, wydmanl,
wyerodowana rlollna rzekl ltp.). Przykłady wyników wymlenlonych badań pró-
bek gnrntu przedstawiono za pomocą kót Mohra na rys.l .14.
Za1ecenia praktyczne odnośnie stosowania poszczegóJ.nych typów badań
gruntu w aparacle trójoslowego śclskan1a:
1. Badania UU - budowle o obciążeniu użytkowym przekraczaJącym 7ffi obcią.
żen1a całkowltego. W tyn przypadku nie nal.eży uwzględnlać wpływu konso-
lldacJi.gruntu spo1ste6o w trakcle budowy, a paranetry wytrzymatościowe
grarntu: 0', i c., wznacza s1ę z naprężenla całkowltego.
2. Badanla CU . budowle, których obclążenle użytkowe wynosl 30 + 7cX ob.
clążenia całkowitego. W tym przypadku nożna uv'zględnlć częściowy wzrost
wytrzymałości gruntów spolstych na skutek konso1idacJl gruntu w trakcle
budowy. Próbki 8runtu są konsolido\{ane przy różnych wartośclach naprę.
żen1a (począwszy od naprężenl.a pierwotnego' a następnie poprzez posz.
czegó1ne fazy obc)'ążenla konstrukcJą) 1 śclnane szybko po zarnknięclu
odpływrr wody z próbkl. otrzyrnane t'artoścl l., i są na ogó1 wyższe od
".,
wartości uzyskanych w badaniach W.
J. Badania CD . budow1e, których obciążenie użytkowe wynosl mnleJ nLż 16
całkowltego obclążenla budowll' a czas budowy Jest dostatecznie rlługl
d1a uzyskania pełneJ konsolidacJ1 podlŁoża (np. w gnrntach na}o spols-
tych). Próbkę gruntu wstępnle konsollduJe się l następnle bardzo powoll
śclna slę, aby nie wystąptł przyrost clśnlenla porol/ego. W wyni}ru o-
trzyrrnrje się efektywne parametry b. l c,.
4. W anallzle statecznoścl skarp i zbocfy próbkt po<tdaJe slę nasyceniu
wodą przy różnych stanach naprężenia 1 następnie ściną się w warunkach
odsączanla 1ub bez odsączanla. Pod u!'agę bierze się resztkowe parametry
r{ i cf w odnles1enlu do naprężenia efektywrrego.
 Rozdział ll

PRZEPŁYW WoDY W GRUNCIE

II.1 . ?RZIKŁADY oBLIoZEŃ

Zad,aaie 2.1 .

Obliczyc współ'czyn.nik filtracji dla piasku średniego o porowatośc5-

n = )5%l scharakteryzowarrego krzyw4 uziarnienia pokazaną na rys.2.1.Ten*
peratura wody wynosi t - Boc. ob}iczenia wykonać korzystajqc ze wzo:.:ow
Hazena i Krllgera oraz nomogranu Slichtera.

a
; FRAKCJE E

.N .N
z. z
u u
N N
ul
ta U
ga
z.
=
!l
z. z.
U o
U
.0 E,

o
:a
U :<
F u
0
|Ą
F

N
o N

.o
g. . zo s O t9 l m 3
..Ą
o N AZ W A G RUN TU: o
F
e F

6^=!1jJł4 9'175
= lzL z lt
ał =U U 3 | l & =
N
-N
933B3Bg. E€ E Eśgg
EEg e śBB
O o o O O @@g r
o so N r ł

sREDN|cE zAsTĘPcZE
'.d,. w mm

Rys.2.1 . Krzywa uziarnj.enia piasku śred.niego

 Rozwiązarrle:

a) Obliczenie wg wzoru ttazena [25]

k =c d { o l e /d o bę l

, wzór przeliczeniowy dla wody o tenpetaturze t [oc]

k 1 =k . (O t| + O, O] . t )

g d zie:
C - wspoł'czynnik doświad'czalny'
d,'O - wyniar znanienny gruntu w nm.

T a b e 1 a 2.1

lvartości współczynnika C

Nazwa gruBtu C

Czyste, równoziarniste piaski 1000 - 700

Pia ski gl i n i as te ' p i ask i n i e ró w n o z i a r ni s t e 7O0 - 5o0

sprawd.zenie zakrosu stoscwąrria lvzoru:

r \\oiln.
v , A-7
^Ą/ u10 \ /, d, 1 O = 0 t 1 9 nr n

u = F-ov<
*10 5 u = 8 # = 2 ' 1 ?1 5
przyjęto d'o obliczeń C = B00

kB = Boo . o , 19?(o , ? + o , o ). B) = 2 ? , 1 5 m / do bę - ) , 1 Ę . 1 0 4 */"

b ) obliczenie w g w z o ru K rtl g e ra [9]

średnica niarod.ajna dq.

ltl
a^ &ą *n
*n *,1
F-=rfFf...fF- *n
Y -2
gdzie:
a 1, a2' ... an - p ro c e n to w a W a go wa za wa r t o ś ć po s zc zegóI ny c b
frak c j i w b ada r r ej pr óbc e ( po dzi a ł ' na f r a k c je
w g tab e l i 2. 2. ) .
T a b e 1 a 2.2
looział na frakcje do v'lzoru KIu8eIa

Granice frakcji rnm

d.1< 0'01 or1 <d4<o,25 1'0 ś d?< 2,o

0,01<d2<0'05 o,25<d5<o'50 2'o śd8<,,o
0,05<d7< 0'10 0'50śd6<1'o ,,o <d.g< 4,o

I
. t,/
I+2

u1,u,,...' dn
ffiff:JilH:#:#J ilTil:":.poszczegóInych
*9+ *P4Ł *%?Ę*94**9'F
#=g.P*
*o vrvv
=2.?68
ó'. = 0,)61 nm = o,OJ61 c,n

obliczenie powierzchni cząstek gruJxtu zawartej w 1 c^1

€ ' = _Ę-
6(1- n )
= 6( 1 -neĘ \ )
= 10B'o, cn.
-ffi
współ'czynnik filtracji przy t = 21oc

oc|," =1 ..'', , , [L-_' --Y

/aouę.1
&ć (1 - n ).

7
Ęl =ffifr
,- 2+1 . 10+ _ 21,1,
n,/dobę
współ'czynnik fittracj1 d.1a tempexatuIy wod.y t = BoC

.\ą=
E i?71-fiffi = o,lJ7 'lr21 ks = k. (o,? +o'or' 8) =
= o)7o? . k21

\ = o,7a7 . 21,1, = 14'9+n,/d'obę

= 1,?J . 10+ a/s.
iltlykorzystując nomogIaJny wg [9] od.czytano:

d.la dn _ 0,}6 nn kg = 1J,J n,/dobę = 1,?g,,Io+ n,/s

c) obliczenie wg tablic SfiJntera LeOl

ćLIa d . , o = o , 1! nm k - o 'o o 89 c e/ s _ a , 9 . 1 o -5 ds

kB = 8, 9 . 1o - 5 rc r? + o ro ). 8) = ar1? . ' l . o -5 n/ s .

ZadanLe 2,2.

Wyznaczyć współ'czynnik filtracji dla piasku dJobnego wlopalclu o wy-

niki bad.ań laboratoryJąych przeprowad'zoąych na próbce gruntu *o
nienaru-
szonej strukturze (M{s)' |tnieszczoDeJ w aparacie o stał'ya' napolze (rys.
2.2). Wysokośc próbki wynosi 1 = 6;o cn, a pole przekroju poprzocznego
A = 1oo cn.. Różnica pozlomów wody w komorach aparatu AH = 1,o cra.Tem-
p era turaw ody t- j 9o c .
wynikl poniarów wyd.atku Q w pięciu różnych okresach czasu zesta-
w iono w ta b e l i 2. J.

I
 rt
il

4'

ó H =f ,!6 p

Ęs.2.2. oznaczenie Współ'czynnika f iltlacji w aparacie

o stał'}4n'napoxze

T a b e 1 a 2.3
Pomiar ryclatku dla próbki piasku drobnego

Nuner Ą Ę
poniaru
1 2 +

Caas T (s) 60 |ćv 180 2Ęo 100

I lośc w oĘ ę("' 7) ą,z
18 11 ,5 ,1 ^ Trz

Rozwiązanie:
z n
Spadek hydrauliozny i=T=ffi=ot5
^u
ś v' v

dla poniaru 1

k+ = -JL- kil) = 't3'l = 6,077 ' 1o-1 cm/s

' A.i.T '/ 1o0 0,5 . 60
ćlla pomiarów 2 d.o 5

uĄ3) =. . 1o_7 cm/s o\a)= 5,922. 1o-vą/s

',B5
u { ; ) = 6,1 a ' 1 o - 1 c m /s = 6,1+? , 1o-) cu/s
-Ą3,
wartość śred.nia arytnetyczna

k19 = 6, 0 1 . r c - ' c m /s = 6 ,0 1 . 1 O -'n/s

= Ę ,? 7 . l o - 5 n /s

ZadanLe 2.1 .

włznaczłć, współczynrrik filtracji d'la gliny zwLęzł'ej w oparciu o w;m.i-

ki bad.ań laboratoryjąych przeprowadzonych na próbce gTuntu o nienaluszo-

:
44

0 =0.6cm

Rss.2.j. oznaczenie współczynnika filtracii

w aparacie o,zmienn;ln ńporzó (np. w ed'onóirze)

nej struktu.rze (NNS), umieszczonej w aparacie o znielrqm Daporze (rys.

2ł.j). Wysokosć próbki 1 = 2'o cn, pole przekroju poprzeczrleilo próbki
= 11,1 cn.. Śred.nica weunrętrzna rurki szklarrej wynosi
0,6 cn. Ternpera-
^
tura wody t = 20oC. l4lyniki poniarów wysokości słupa wody
ho*5 w cza-
sach TO+ 5 p rz e d staw i o n o w tab e l i 2.4 .

T a b e 1 a 2.4
Poniary wysokości sł'upa, wod.y

Poniar o 1 4 4

łVysokoścsł'upa wody (cm) 1 O 0 ,0 95,+ a4 ) 88'7

t/, / 8611
Czas pomiaru T (nin) 15 20 zal 40 5O

Rozwiqzarrie :

k- = a '1.r.5 A T =Tr *1 -T, i = 0r'1 , ...4

" A .AT t i*1

a - powierzchnia przekroju pozionego wody wypeł.oiającej Iu:rkę

szklanq'
hi - wysokość słupa wod.y w czasie odczytu T{

^- 2
=u,ou,u'u.u.ol
ni3)=gffi.=rffi . ,to-.e
=8,88
cn/s n/s
 ćlla poni-arów 2 do )

otto)= 8'9? ' to-9 n/s {f,)=z,es rc'9 n/s

Ą!) = a,za rc-9 n/B ole) = 8,42 '1o-9 q/s

wartość średnia arytnetyczna
k2g = 8148 . ,toł n/a k = 61f. . 1O'9 B/s

ZadaaLe 2.Ę.
Na podstawie pomiarów wykona:eycb piesjometrem Menarda (rys.2.a)
wxznaczyć współ'czynnik fittracj1 ,,in slturr w środku warsturJr gliny o niąŁ
szości 2,o n zalegaJąoej na 5ŁębokośeL 6,5 n poniżej poziontf teIenu.
Śreclnica otworu wiertniczego 2r = 6'6 cm' rysokośó komory poniarowej
IIn= }0;O cń. u"tauilizowa:ry wydatek komory pomiarowej (konora śroćtkowa)
pocl stałyn ciśni.eniem, odczytalyn bezpośrednlo na malonetrze P = 160o
el& tp = 156i91 kPa), wynosi Q = o,610 cł/s. Swobodne zwierciad'fo
wody gruntowej znajduje się na gł'ębokości 1'l n ponlżej pozionu telenu.
Teilpelatura wody t = 15oC.

M AN 0 M € TR Y

BUTLA
z coz

ZE TX A
SKRAJN A
zczELxA
P0MTAmWA

KO M O RA SKRAJN A
ZE LKA

Rys.2.4. Sch.ornat i zasada ćLziałania.presjometru, Menard'ą clo badania

przesiąkliwości gruntu

Rozwiazanle :

L-
- t- (* * . + ) rcn y' sl

l
 ----

+o I

P, - oiśnienie wody oÓczytywane na ma'aometrze, skorygowa]xe o ciśnienie

Łłyd.rostaty czrle rLa gł'ęboko ści pomiaru [G/ cn-.j

P1 =P - ó , " . h

Pr = P - 1r0 . 600 = 1600 - 600 = 1OOO G/cnz

= B,?G . 10-6 a,ut/s=

\.Ln " +)
= 8 ,? 6 . t o - 8 n 7 s

ks=_6 ; 7 f8f ,?
i $6 ..i ,1 o - 8 ,- _
f .f ? ,6 2 . to -B a7s

Zg.# ł j. e 2 . 5.

W podłożu d.o gł'ębokosci 11 n zalega kornpleks g:r'untów piaszczystych

zfożonycn. z piasków d.robąych, średnich i pylastych. Poniżej znajduje się
nieprzepuszczalła Warstwa iłu pylastego (rys.2.t). Swobodne zwierciad.ło
wody gru::towej układa slę na gł'ębokości 1 n poniżej pozionu terenu.
'8
Dno zanknięte studni badawczej o śrećLnicy filtra zrf = o,2 rn znajduje się
na głębokości !'0 n. Po 60 god.zinach pompowanj-aotrzymajlo ustaloąy Wyd.a-
tek v,ody 9' = ),17 óm)/s. DIa ustalenia kształtu krzywej tlepresji wyko-
nano dwa otwory kontrolne w od}e6ł'ośc3.25,o i 0'4 n od osi studni. Fo-
ziora wody w ottrorue nr 1'układ'a się na rzędnej -2,7 a, a W otwoxze nr 2
na rzędle j . 5, 9 m.
obliczyó współczyrraik filtracji k dla konp}eksu. piaszczystego.

"0,4m

--T -
_ _-t--

Rys.2.l. Warunki gruntowo-wodle clo zad-artia 2.J

J
I
 Ro zw i ą zan i e :
Z t ą be }i 2. 1 o l p . 4
S = -1 tB - ({'9) = J r1 m , h" = 2r1 m, l = S + h= =

-5 r 1 +2r1 =lr2m

1ł.
e Ę-4
i _ lą'al
. /l ć = A r?1 *? =, , BS . . ai , Ha = 1 ) 1 O' m ) I I = !q2 n
L

S (19 x,, - IB 12)

k=

t, 7a(22., -ł)G r{ T
z1 - - 2'? - (*11, O ) = B, i m, z Z = -5 r 9 - G 1 1 r 0 ) - )'1O n

hU = - !10 - (- 11rO ) = 2rO m1 \*rZ - hk = 5 , 1 O - 2 r A = ) , 1 O m

L- = 1 r T J . 1 O+
( u, r' - 5 , rc 2 ) ffi u lp

AIter-natywnie:

/ ą x) ,r xł\
ł (r:-; 1" f - tr _ą }n T-/
v-
T (2, - z 2)

łla wyznaczenia promienia d.epresjj. R przyjęto we |25) orientacyjną wa.rL

tośc współczynrrika filtracji dla konpleksu pj.aszczystego k = 10ą dsr

wg Kusakina

n = i?s". s .Vkir, R = 5?5 . j,1 .Vopooi . 9/ ry 89 n

w g S i c h a r d ta

R=roo o .s.fij R = 7000 . 5,1 . vo,Ooo1 = 151 m

przyjęto R= 120n
(
o,Nr1?\ffi 't .* 0,4- gmS1 .. -ffi)
25 \
u= ^ ffi ^ =
,,1 + ( 8 r' - 5,',10).

Zad,anie 2.6.

OkreśIlć współ'cżynnik filtracJl dla kompleksu plaszczysto-namułowego w

r:ejonl.e Portu Północnego vr Gdańsku, zalegającego od poziomu dna do. rzędnej

I ok. -15 m, stanowlącego nietypo'*e podłoże grrrntowe o złożoneJ budowle. Wy-

korzystać wykreśy konso1ldacJi tego podłoża uzyskane na po<lstawle próbnego
I obclążenia gruntu prostokątną skrzynią.żelbetową o wymiarach 11,o x 2),o m,
t
I(
t'
r,
 -_---.7

4B

prostokątną płytą sta1ową o rr}miarach 2,, x 13,o m i wykresy konsolidacjl

podltoża porl okrągłyrnl fun<lanentanl (średnica 14,6 m) trzech nóg pJ"atforny
wiertnlczeJ. Wykresy konsolldacJi oraz warunkl grrrntowe przedstawlono na
rys. 2.6 1 2.7. Edometryczne moduły śclśllwoścl pierwotneJ dla poszczegól-
nych zakresów obclążenla ustalóne na podstawie wymlenlonych badań tereno.
wych zestawlono w tabeli 2:5.

6 =129kPo

Rys.2.6. Wykres konsolldacji kompl.eksu piaszczysto-nanułowego pod p}ytą i

skrzynią

Rys.2.7. Wykres'konsolldacjl kompleksu piaszczysto-narnutowego pod funrla-

nentaml trzech nóg platformy wiertniczeJ

\.. i_
 49

T a bel a 2.5
Edometryczne moduły śclśIiwośc1 plemotnej kornpleksu
pl.aszczysto.nanułowego }lo [kPa]

Zakres Fundament
Skrzynla Płvta
rraprężeń B = '1t, 0 B B=), J a pJ.atformy
IkPa] B=14'6m

U-.łr 10 ?n {

0- 56 2 .'40
U- OO 3 644
o-129 2 141
o-163 17 090
o-22? 9 200

Rozwiązanle:

WykorzystuJeny wzór 5.15 (patrz punkt v.4)

T rr'T t'h 2
,-
^ = - T= t_
Ze wzgl.ę<lu na drenowanle dwrstronne wartość h równa Jest poilovie rn1ąż-
szości warstwy kolĘleksu. Wartości t'' U 1Mo PrzYJmujeny z rys. 2.6 1 2.?
o?az z tabell 2.5.

a) obllczenia dla skrzynt

A6= o + i6 k p a, Mo - 2J4o k p a, 1, *= 1 o t N , / m J , 11r
# -r , , ^

z rys.2. 62 U = 0195 I T ='195 d n i 't68 4 8 O0 Os .

-
D1a U * U,, . ol95 (prostokątny rozkjŁad nąprężenia w varstwle) z tab.
5.'l5 usta1amy wartość cfynnlka czasosego Tv = 1,2

u * ffi , = 1o- n
3,11. 9 /s
b) obllczenla dla pł'yty
A6 = 0 + 46 kPa, Mo 1oJo1 kPą, h . }l2 m
-
z rys. 2. 51 U
0, 95, T = 2O d n i * 17280 0 0 s .
-
Dla U = Uz = o,95 (tró3tątny rozkład naprężenla wynlkaJący ze stosunku
wymiarów płyty do mlążsżoścl kornp1eksu)..*Tv = 1,o

k = l4iJ.ĘJ4 - 5ł?5.ro-9 m/s

46= o r 85 kPa; Mo = ]644 kPa, Tv = o,16', T =.l4 ćlni

k = , , BJ. 1O - 9
^/,

(
L
 AO= O $ 129 k Pa, Mo = 2181 k P a , T v = O, O5 , T = ' 1 7 dnl

k = 1, 6 0 ' 1 o -9 n/ s

c) obllczenia dla platforuy

AG = O a 'l$J kPa, Mo
-
17O9O kPa' n-T-2 , 5 5 m
z ras. 2. ?z U = 0r8r T = B dnl = 691200 s.

D].a U = U,, = O,B z tab. 5.15-Tv = 0,56 (prostokątny roz.kład napręże.

nta w warstwle)

v" = o:29=1or'^?:?2'=
17090.691200
I'os'1o-em/s

A6= 0 +. 22? |łPa, Mo = 92oo kPa, !, = 1121 T = 3o dni

la = J,Zl.'tO-9 r/"

wynikl obllczeń zestawlono w tabe11 2.6.

T a bel a 2.6

Wartoścl współczynnika filtracJl dla kompleksu

.
plaszczysto-namułowego I m,/s]

Zakres Fun<lanent 5topleń

Skrzvnia Ptyta platforny konso,lldac j I
TtF:1.0 B =- 13, O m B=2r 5 m D = .14,6 m U

0- 46 5, ?9. Ń -9 or95
o- 56 , , '11. 1O - 9 . )oĘ

o- 86 1, 83' | O-t o,60

o- 129 1 , 6O . t O-9 0,40
o- 165 r,ol.ro-e orSo

o- 227 3,2?,1O'9 ńo Ę

Jak vrynlka z tabeli 2.6, wartości r.rspóitczyrrnli<a flltracj1 k określone

d1a kornpleksu plaszczysto-namułowego na podstaw1e próbnego obclążenla grun.
tu 1. obserlłacJ1 osladanla platforty wl.ernlczeJ są zbllżone 1 odpowladają
w przybliżenl.u wartośclom wspólczynnlka flltracJt glln t g].in zwlęz:tych.

Tadanj-e 2.7.

ob1lczyć współczynni.k filtracJi w klenrnku poziomym i plonowym oraz

średnl współczynnik flltracJi d1a ukltadu warstw gnrntowych l danych poka-
zanych na rys. 2.8. ZalGada slę, że każda z warstw Jest izotropov'a'a odpo.
wiadaJący JeJ r,vspółczynrrlk filtracJl wynosi k' oraz spellnlony Jest wanmek
clągł'ośc1 przepływu.

.t
 Rys.2.8. Wanrnkl gruntowo-wodne do zadanTa 2.?

Rozwiązanl.e:

a) współ'czynnlk fi].tracJl rł klerunku pozromym (k*)

rarunekclą g ło ś c i p rz e p ły w rr Q =v . . h, l * Y z. hz+ v 1 . hJ = ' . h

spadek bydraultczny w poszcze6ó}nych warstwach jest Jednakowy

, 11- 12 i t= 1

stąd

.r= fr (r,,,. hl * 12. h2+ vr. br) = t (u,, . hl * k2' hz *

=kr.h3)

ponlerłaż o?az kr = k'

-v-11-!x*:*!.-

k* - *[t, (rr,,+ hr) + k2 . h2] * '3,5 +

#lr,r.1o4

+ 6,o.]P:7. 2f = 1,5s.rc4 nls

ti filtracJl v k1enrnku ptonowym (k")
dl
I
b) współczyffl1k Y!
l
I d1a flltracJl plonoreJ! t1 = uZ = tJ ' t
I
6 g = A H r+ A H r+A H ,

o"=".#
^ H = " ( Ę - Ę .Ę )
gĘd

L 515
k"2
=-

\ Ę -Ę-t)
/h., h) hr\ ( ą,5 2,o .. 2.o \
n
\2 ,5 .1 o * 6r 0.10-/ 215.1o +/
i ,, '; r.."
= 1164. 10- 6 u /s

i
1
 ----

52
c) średn1 współczynntk filtracjl (jednakowy we wszystkich klenrnkach)

k.= 't16z.lo'5 a/s

Uwaqa: Współczynnlkl ftltracjl k, nogą znacznle różnlć się wartościaml.. 1l|

tak1m przypadk'u wartość t* jest tego samego rzęd.u co naJwlQksze k,,
a '.cartość k" tego rzędu co najnnieJsze k, " Wynlk jest zgodny z ob.
serwacjaml' że.przep}pr wody w kierunku poziomym odbywa siĘ pravlie
catkowicle w warstwle o dużeJ przepuśzczalności, naton.tast przy
przep!Ływle w klerr-rnku plonowyn, warstwa o naJmnlejszym 'k
stanowl
naJwlększą przeszkodę d1a przepływu wody.

Zad anie 2 . 8.

Obllczyć zasl1anie dobowe Q właśclwego poz!'omr wodonośne8o przez wo-

dę zaskórną występuJącą na soczewce warstwy gliny o współczynnlku filtra.
cJt k = 1,8.10-8 m/9. Dan. wodno-gruntowe pokazano na rys.2.9. Obllczenla
wykonać d1a A = 1 m2 powierzchni !,/arstwy gllny.

Rys.2.9. Wan:nki gruntowo-wodne do Zadania 2.9

Rozwiązarrie :

Droga fi l trac j i I = Jf, O - (- 6, 2 ) - 2r2 m

różnica p o z i o n ó w p i e z o me try c z n y c h A H = _ 2 , 5 - ( -6 , 2 ) 1,? u
-
i = + = t = t ,a a z
Q = k. i. A . T = , 1, B. 1o - B. t , 6 8 2 . 1 , o 24 ,600 ź 2,6 dł .

Zad anie 2 . 9.

Do zagłębia osłoniętego ściankaml szczelnymi, pokazanego na

rys. 2.1o,
następuje dwrrklerunkowy (w ukła<lzle płaskim) stały naplŁyw wody. Wykorzys-
 53

B= 12m

+8,5

k= 2 l0-'mls
6'= IOkNlmS

śĘ!{ dfi =t6kg7ts

wo

punkt o b c d e 3I
I h I j k
rzęono
hn(ml 13,7 ą5 7,O 5,8 4,7 3,7 4,5 ą5 6.5 7,5 8.5

ct)
rn
b. "R
C\l
g n, t-_
-N
Rttl-
or
Pmf ( l, |-

5 sf
NL

H.sl
{)f
8 4f
zl.
JL

E
3l - 80Ą004080
b c d e fg h i j k u (kPo)
rozmieszczenie gjnktdw (m)
lys.2..10..Dane do zarlanla 2.9. a - warunki gruntowo-worlne, dane dotyczace
burtow1i' hydrodynamiczna siatka przepływu, 6 . wykres wysókoścl połózeńia
1 clSnlenia, c . wykres ciśnienia v'o.ty w porach 8runtu

tuJąc skonstruowaną siatkę przepływtr oraz dane dotyczące budowli 1 warun-

ków wodno-8runtowych ob1lczyć:
a) wyrlatek przepływu na metr długośct osłanlanego zagłębla,
b) naJwlększą wartość spadku hydrau].lcznego przy w.ypływle 1 stateczność dna
wykopu,
c) clśnienle worly w poracb gruntu (u) po obu stronach JedneJ ściank1 szr;ze1.
nej.
lt

Porównać punktach a i b z obliczenlami opartyml na przyJęclu

''yntkl w u-
proszczoneJ rtrogl fl1tracJ1. Pozlom wody w zag:tębiir nie przekracza poziomu
dna.

Rozwiązanle:

A. Wykorzystanle slatkl przepłyvu

a) wydatek przepływr,r
{ ; # i i l ; -":1i; ł" *:ii,.i' L= 1 m
$= z . k . AH o ,
Q = 2 . 2 . fi-t+. 5,2 . = z,?z n3/h/n
fi - z,sa. 1o-4
^3/"
b) stateczność dna wykopu
NaJwiększa wartość spadku hyr1raullcznego przy rypływte wody występuJe r.l
kwarlracle nJklntt ze lłzglę<lu na najkrótszą-rlrogę flltracJ1 ze wszystkich
przylegaJących do dna eIementów siatki.

Ar ł R'
i-T , ^Lł. Ari,=
^
# = ffi_otr71 n
rtroga fl l trac j i (o c tc i n e k j - k ) 1= 8,5 - 7g = 1rO a

1 =W=ał 4?1
Stateczność dna

F = ) = I.Ę
^ t'T'1i = 2,1,|ż,|,5 (;$;*:xi wvstarczalaco
t

c.) Ciśnlenle r,rody w porach gruntu

WysokośćplezornetrycznaH ho * n" = no *
- *

Au = H. - HL = , 11)Z - 8, 5 = )r2 m , AH'= 5 r z/ , 1 1 = o r 4 7 r n

uh
p unkt b : = *. h p b , u5 = 5,2 . 10 = 52 kPa, ho 6 = 8 , 5 m
"o Ę

11,?n
"o-? 6+ 8,!=
q
punkt c: tt" = * hp" ltb - 1 . AH', ho" = Z,o m
# -

u^
r r o _ I . A H , _ h p" . o ,h71 _ 7sa = 6,2) n
d= - 1r ,? -,1

uc = 62" kPa

i
I
,{,
 -;

55

uf
pu nkt f: -5. AH'-hpf = 1 1,7 -5. O,47, -1,?=7.64m
t="o

uf = 7 6 ' Ą k Pa

T abe la

Z e s ta wien ie obll"c zon yc h wa rt ości clśnie nla worly w p orach

llysokość Wvsokość C i śnle nle

Punkt położenia Napór ciśnlenia wod y
h-
ys [*] l l [m] rr" [nJ u LK raJ

1 1,?o ) , ZiJ
Ę' Ą
15 r?i E )2, A)ą

,,).7ą AoĘ
d

e 'tt I 12 r28 ?ą R I ),Ó

T za 11 , 3ą 716t+ 76,4
I+,9 . n ąo ĘRo
/'., 2

h Jr.) 9 ,9 2 4,42 ą4,1

.1 9, h Ą 2 r94 29'ą
J
n ą, R07 1,ą7 1l+r7

k nĘ
-,J
AĘn o

Wykres ciśnlenta worly w porach po obu stronach ścianki szczelneJ Pokazano

n a rys. 2, 1Oc.

B" PrzyjĘclę średniej drogi flltracJi

pow ierzchnia 'l m w y k o p u A = 1' 12 = 12 m 2
śrer]nla < lroga fi l trac J1 (ry s. 2. 1 1)

Rys.2.11. Ustalenie średniej drogl filtracj1

l
I
 Ęń
1śr = 0, 5 . 3, 7 , , rt + 2 . . Ą , 8 = '] !, 4 . l n

is. = A H/r g " = 5, 2/15, 41 = o , r37

a ) Wydatek przepływu

Q = k . 1 . A = 2. 1o - I+, o , 11? . 1 2 = 8 , o 9 . 1 o J ł = 2,91 n1 / bJ n

^1/"
b) Stateczność dna wykopu

F=T t'
^ 10 =2,)7

!&g8ą: Przyjęcle średnlej drogl filtracJi daje na ogół wystarczaJąco do-

kładne oszacowanle napłylru wody. Metody teJ nle na1eży stosować do
sprawdzanla nożIlwości upIynnienla girrntu' ponleważ otrzynuje się
pozorne zwiększenie współczynnika bezpieczeństwa clna.

C. Przyjęcle nlnimalneJ ctrog1 flltrącji

b) Stateczność dna wvkopu

Minima1ną drogę filtracjl (po obrysie wb1tej w .lno części ścianki
szcze1'nej) można zastosować w uproszczonych obliczeniach statecznoścl
d na.

lrnin= 2. 4r8 = 916m, i *. *= A"/1*r., =5,2/916=o,5t+2

x, Ą^
F= f= o,s -if f i= 1 , 8 5 : v2 , o

dl Ządanie 2.19.

Sprawd.zic w sposób uproszczony stateczność d::a wykcpu z uwagi na noż-

]iwośó powstania zjawiska kurząwki. Wykop' o poziomie dna -4'2o m, wyko-
narro pod. osł'oną sciarrki szczelnej zapuszczonej d,o gł.ębokości -8'o m.
Zwiercladł'o wody gruntowej znajduje się na rzęd:rej -o,7 m.
obliczenia wykonaó ÓIa dwóch przypadków: a) gd.y w podłożu zalega jeil-
norodna warstwa piasku drobnego' b) gdy poniżej piasku drobnego od rzęd-
nej -4'0 n występuje g}ina pylasta. V/arunki gruntowo-wo&xe pokazalo na
rys. 2.12. Pozioń wod.y w wykopie, wskutek ciągł'ego je j od.ponpowywa-r'ia,
nie
przewyższa poziomu dna.

R o z wi q z a n i e:

lr/spółczynnik bezpieczeństwa dna wykopu F --

T

i1= l w' i= 6" -r

AIl

= (ór - Ó') ( 1 - n r ) = ( 2 6 '0 - 9,81) ( 1 - O, 7 ) = 1 1 , 1 ' k N / n/

ói

I
 Ą9 *,9,i

3 ł-t:t r r-:_Ż:-
l-l&l J. tva- N
-;.- _p_- -
7-p_ e_ .J ,ł
-N _N_ ;_v=!B*-
---
N N
--a \? ^ź
/\v lY NN
^r

k-= 3.8'lO3m,/s
ti=ns kN/m3

Rys.2.12. Waru-nki gtuntowo-wodne do zadaaia 2'1o

najkrótsza droga f iltracji

Ąą = Ą
lnin = ?,1 + 1,B = 11,1 m, j1 = 9,B1 . ńj 1,o9 kN/m'

f = bE = 3, 67>2rO r l no s t a t ec zne
a 3ro 9

AH^
.i ^=X-
f o. 'iWc = ć A
wn, -' +
! '2
' = AI{1 + AIlt
^H 'i

prędkośc przepływu wody

-t:
AH" AH.
Yn| = k n . i . . = k .|. . v z = k z, i -. 2 = k 2 .
| l #,.1 _ ć ć

Ze względu na ciqgłośó ruobu pray ustalonyn. ruchu filtracyjnyn'

v l |=v A =v

stąd
f,1 1^
aHr = V.- A H tn
^=v.#
2
o1

/ Ln rt\ AH
A H=V lrJ+-j
Kel
\ Er
' -L4 L2
* J +-
Kj Kz

AH^ =
ćL4Ł)
AH
.Ę
L2
= -aHT . 12

--r
T:- + r
ol 2
'1ą- -2

ł/
 CR

Ponieważ

1, B . 1 o -9
Ę
Ę=7;6="o
to z wystarczającą d.okł'adnościąprzyjnuje sj-ę, że cały spadek naporu AH
przypad.a na warstwę o najnaiejszym wsp5fczynniku fiItracji' tj.
A H2 = A H nin l, = ) r B + 4 r o - 7 r B !o

i2 = ),81 . ?# = 4,+okN/ł
4n e
Ft = ziitó - 2,+5>2,0 Jno stateczne

Zadatj.e 2.11 .

Sprawd.zió stateczność dla wykopu fundamentowego olaz obJ'i-czyó ilośó

d.opł'ywającoj d.o wykopu wod'y w czasie T =,'l h. Wykop o wya'iarach w p}a-
nLe 7,5 x 15,o n otoczoĄy jest ściarrką szczelną. Przekroj pop]rzeczqy
przez wykop oraz warunki gruntowo-wodne przedstawiono na rys.2.15.

Rys .2.,|,. Przekrój poprzeczry *'uon. i warunki gruntowo-

wB5;:u

Obliczenia wykonaó ptzy zaŁożeniu, że pozion wod'y wskutek ciągł.ego jej

od-ponpowywanla ze stud.zieakl zblorczej nie przewyższa poziomu .ina' Po-
nijaj4c parowaaj-e wody obliczJó' Po jakin czasie od chwili wył'ączeoia
pomp pozlon wody w wykopte przekroczy 0r5 n.

Rozwiązanie:

a) ob}iczenie llości oapł'ywającej wod.y:

I = . J1o .ĄH=
- (- 6'a) - J, Ęo m, -1 ,2 - (-r ,O) - 1,8 n
ż
, = -A-=iffi=o
H 1. 8 ,51 = ?,5 . 15,o = ZCź.,Jm2

Q-k r. A . T =2, ). 10- 6. o ,5) . 2Q,5 . )600 = 1J 5 ł /b

;
=3
:tE t
 b ) splawd,zenie stat€ c zności dna wykopu
x'
-v- F = łŁ = -M- = z,15 > 2,o rlno statećzne
-ow O ,5 , .9 ,8 j
c) czas swobodnegonapł'ywuwody.

Rys.2.14. Dopł'yw wody do Wykopu przy znieniającej się różnl,cy

napo!u

Wraz z po.|noszenien się poz j.Ón'u Wod.y w wykopie fund.anentowJnn na}oje

wartośó napglu AH. Pociąga to zmj.anę spadku Ę/d.raulicznego (i) W czasi9.
Przyjuuje sLę zafożelia (rys. 2,14)z
1) wydatek fittrującej wody w każdej chwili T jest .dla każctego pr:nkbu
t powierzchrrt dna wykopu wielkości4 stałą'
2) wartośó naporu wody od doł'u jest niezmienna.
- spad'ek Ęd.rauliczny w dowoln;m poł'ożenlu pośrećlnin zwierciadł'a wo-
dy

.= Łt.!, h( I {
-.ilośó woĘ napł'ywającej do wykopu W czasie dT 5. spowoći.owa:re
przoz
to podniosienie pozionu woćly o d.h

ĄQ = k t. A .d T = t.H ih a,.dT

ą 6 = .A Q - = t .H ihar

stąd

dT = -E-]Ł-E' dh

, =+,,f#- r=+r n(H - h)+c

- warunki brzegowe

dl ą T-o_h-x' . = * h( H -1 )

'rA H ^
r. =* i8 ffi, r = *rn - ^- d
60

gćLzie :
A"n - początkowa różnica naporu'

AE* - końcowa różnica naporu

A Ht - 5rz - 1r9 - 1ri m, AHn = 1rB n

T = 1. Ę. , ). i #= 4181, 1 o 5 s ź 1 , + ho r 5 , 6 óo by
tt2
2r7 ' 1O 't)
Przyjnując średnią wartość spad.ku Ęd.rau}icznego
Arł. + AI1r.
'śo= -ffi=-, -)
A (b-r).
T =- _39-_- = ! : -Ł = -J -, z
j .ś I .k .A i ś l .k .A iu".* o ,45.z ,;GT=

- 4,81 105 s x 114 h

Uwaga

otrzymane wyniki są prawie identyczne. Rozbieżność wyników rośnle wraz

ze zmrliejszaniem się wartości AI{u.

Zad.atLe 2.12

Obliczyó potrzebn4 liczbę stud-rri depresyjnych dla odwod'nienia Wykopu

o wymia::ach w rzucie 22rO x 1?rO e. Warunki wodno-gruntowe pokazano na
rys, 2.15.. Wynagane obniżenie poziomu wody 8luntowej poniże j ćirja vfyko-
p u Or5 n.

@
T o
iq
lXu
EI
Rlc (0
-l
l@
.L
o@
22.0m
| I

Rys.2.15. Rozrnieszczenie stud:ei depresyjnych i przekroj poprze*

czny przez wkop

Rozwiązanie:

a) Obliczanie liczbY. studrel:

okręgu równoważnego odwa&3ianej powierzchni (tzw. pronioń
- pronień
studai'')
''dużej

__--l
 16110 m

- w yd'at e k s tu d n i l ! ( wg ta b .2 .1 0' lp. 1)

'tdużej
H = - 1 ,o + 1 o ,J = 9 l 1 m ł S u = -1
'o -(-4'o )+o ,J =),J m
h" u = 9 ' i - 1 ,5 - 5 ,8 m

Ra = fooo ^ '{ r,k + ru = Tooo ,r5

sd + 16,10 x
x 212,J m

1, 16. k (H- - h ; d ) 1 ,7 6 . 1,5 . 1Q4 (g,r 2 - 5,a2)"

96
1g RU - 1g rU Lg 212,J - lg 16110

2124 . .lo-2 ł/s

-
- wyd.olnośćpojed.ynczej studlxi d.epresyjnej pIzyjeując pronień filtra
'
lł = 7l5 c n i j e g o d 'ł'u g o ś ó Ę - 4'0 n
*t

Qro' 2fT' 3f ' \ '.-so=

-i-U 2 ' 1,1+ O,O75'+,O
= 2,75 . 'ro-)
^?1s
- liczba stud.ni
^^- 2
==+ =t"*' 'u===9151
Yw 2, 15 . 1O '
p rzyjęto m=10s tu d ri i .
b ) Sprawd'zenie, nin5malne j od.le gł'oścj. IBięd.zy st ud-rriani

Lmin = 1O . S l . rf = 10 . , , 1+ . O, O7 5 = 2 , ) 6 u

rzeczywista odległ'ośó niędzy stud.niarni L - 10 * ) L*in.

Sprawd.zenie poziomu zwierci"ad.ł'a wody w studniach d.epresyjnych (np. dla
studni nr 1)

lł 9'a r Ą
, = 1/r' - f,#t Lrs *u - * tu (x1xz *l ... ",,)]
z - mLąższosć warstwy wody w loupatxywa.nym pwokcie po obniżeniu zwiep
cj-adł'a lvod'y gruntowej
qd- '
Łącz'ly grupJ stud.ni'
'[rydatek
*1, n2' ... xn - od.legł'ości rozpa.trywarrego punktu od. studll.

z rłs. 2.152 xĄ = o , o 75 x), , o = 1o t o x,,, = l9,+ x[,u = 24t4

xr,r = Z+ r: xU = 22rO m,

g, 12 - i1e -2Ą2
' -, , Ę - łł Q,o75 10r02
1 ,1 6 ' 1 ,5
- | -o
^^-
tv + '*
. i9r42 , z+,42 . z+,az . 2z,o)]
 za = 4167 m
= 4' 0 m. ( z 1 ( b " d = 5'8 m.
Ę

d) Sprawdzenie wymaganego obniżenia pozionu wody gruntowoj w śro.Iku wy-

kopu
z l łs . 2 .1 5 | x 1 = ,|1to , * 2 ,5 , 7 = 1J 92 *r r +r Br g = 1)'2 m
,5 ,,|o

s,rz - - t tu ('1,o2
lLc 212,5
ffi
:;2. z 4 . p , 2+| - 5, Ę m

zo ( b s d = JrB m.

Moźna uztać przyjęty system odwoduj.enia za wystarczający.

@Ab.
Przeanalizować wpływ fartucha iłowego, ułożonego na odclnku AE prze<i
butiow1ą piętrzącą (rys. 2.15) na stateczność dna po stronie wo<ly dolnej.
Obliczenia wykonać w oparclu o przedstawione na rysunku dane i wycinkl
siatki przepłvwu przy1egające do rina po stronle w]pły!'l'l wody.

Rozr.viązanie:

a) Sprawdzenie stateczności dna (bud'owta bez fartucha)

z rys. 2.16d -11 = 2,1 m AH', = #=#= 1,62 a
,, =W = ol?9, ó1 = i1 . dw = o,?9 . 9łB1= ?,?5 kv/n7

- ws3ńłcz;mnik bezpieczeństwa;
(6 - 6")(1 - n) (26,0-9,81)(1 -O,r 5)
- ?$ ' = 1, j6 ł 115
"r = Ę - - T- 7 r7>

b) spraw.tzenie stateczności dna (bud.owla z fartuoben):

z rys. 2. 16e . * I'Z = 7r7 m

az=ł#1 o , 5 1 , lz= or 51 9t81 = 5rO lr}I./n1

81 = 2,1o ż 1,5
,
-----
I
I
i
6'

H -2 0 , 0 m

ą0m

P a /P s
o. k =1,7B.lO-5n/s
o.o$,
9'. 6= zo,o lN/ Ń
n=0J 5

-NtEPRzEPUSzczALNA
,/ 7 wnnstwa
//tl//////t///t
\Y/

ot
I ax:ff
l
t
A cĘ p

@ l++1
3.5 m ą5m l

,Ę.:Ę

Rys.2.',|6. Rysunek d.o zad.ania 2.132 a - warunki zad.ania oraz siatka

przepł'ywu pod bud.owlq bez fartucha iłowego, b - wykres napo.Tu na
d.rod'ze filtracji bez fartucha iłovlego' c - wykres napoIu na ćiro-
dze filtraoji' z fartuchem iłowym, d - wycinek siatk1 przepływu
bez fartucha iłowe5o e - slatki przepływu z fartuchem
' 'ui''ti}'

Z ada nle 2. 14.

oszacować straty $.ody w zblorniku górnyn na skutek stałeJ fi1tracji pod

(na ,l metr ci.itugoścl budowli) . Budow].a posadowlona jest
budowJ.ą plętrzącą
na plasku drobnym o mląższośc1 7,o a, charakteryzuJącym się różną wodo-
przepuszczalnością w kierunku plonowym k' i pozionyn k*. Wyznaczyć wykres
clśnlenia wody w porach gruntu pod potlstawą budovll. Pozostałe dane do za-
danla przedstawlono na rys. 2.17a,
6Ą

5,6

:..::::li.jl

Z0m
k* =2,5.10-4
m1s kz=6,25.10-5m/s"

20kPo
H

16,0

5ą9 60,2

Ry s. 2. 17. D an e do za da nl a 2 . 1 4
 65

Rozwiqzanie l

pori budow1ą piY.trzącą obIicz}nmy na

Wyrlatek fi1tracj1 poristawle skon-
struowanej slatkl przepływu. Dfa zachowania ortogonalności 1tni1 tworzą-
cych slatkę hytlrodynamlczną (utatwiaJącej jej wvkreś].enie) nąIeży, wobec
różnej wodoprzepuszczaIności gruntu, wykreśllć slatkę na przekroju prze-
ksztalconyn' otrzymanym w '*yniku skrócenia wymiarów pozlonych w stosunku:

X
. t";
= r/
lkx

x, . wyrniar pozlorny przekształcony, x . wymiar poziomy rzeczywisty.

PrzekróJ przekształcony i siatkę przepływu pokazano na rys. 2.1?b.

Współczynnik filtracjl w przekroJu przekształconym

uu"=y' n". n; =t/2,>.

- ro-ri .6,25. rc-5 = 1.z5.1o'4 n/s

" { y d a te k f i l tr a c j l

? n AH=4'om' L='1
'- ^ 'r n =4, m =12l m
i = k e " . l \ i { . ń'

. 1 = 1, 25 . 1 o - rt . 4 . # = ,1 'to-L n3/s = o,r, n1/h/n

,6 7

Ciśn1en1e wo.ly w porach grrrntu (u) port podstawą budow1l przy stałej flltra-
c.ji obliczamy ana1ogicznie jak w zadaniu 2.9, punkt A, wykorzystując ogó1.
ną za1eżnośćna rłysokośćplezonetryczną [l

i l =h p *h " no * *

Poziom porórłnawczy przyjęto na poziomie stropu warstwy nieprzepuszczal.neJ.

Wynlkl ob1lczeń zestawiono w tabeIl 2.B. Wykres clśnlenia wociy w porach pod
buttowlą Fokazano na rys. 2.17c.

L.tłaAą

Do obllczenia wartoścl clśnień wo<ly w porach gnrntu pod budowlą można

rłykorzystać metodę uproszczoną polegaJącą na przyjęcirr stałej wartoścl
spad'ku hyc1rau1lcznego na ca![eJ drodze fi1tracJi. Na1eży wykorzystaó fakt,
że ciśn'ienie (u) 3est sumą clśnlenia hydrostatycznego (wvpór) 1 c1śnienla
hydrodynam1cznego zwlązanego ze stałym przepływem wody potl buclowl.ą.
Clśnlenle hydrostatyczne odpowlada odlegltościom mlerzonym od pozionu
wody colneJ do poszczególnych punktów konturu buclowli (mnożonymprzez 6,w).
Ciśnlenle hydrocynamiczne uzyskamy rozkładaJąc równonlernle różnicę napo-
rów hyrlraullcznych AH na rozwinięteJ (uwyprostowanej'') rlroclze filtracJl 1
mnożąc rzędne rł,rykresup?zezów (rys. 2.'17d).
Jak można stwlerdzlć, porównuJąc wartoścl clśnień u pod budowlą uzyska.
ne rlwoma sposobami, metoda uproszczona daJe wynikl porównywalne.

Ii
I
 T a bel a 2.A
Clśnlenle wody r' porach pod budowlą

Llnla }'Iysokość l{vs okość Ciśn1en1e u Lr(l'a-l

ekwlpo- położenia Napór ciśnle. 1''ody w punktach
ten- nla podstawy
cJalna hp - -l-m'l n L ml rr" tmJ r.
u LKra-l
^ l

1 (B) '7/) 1 2 ,6 0 Ę 4'n 56,o

a
6'o 1212? 6,27
, 512 1 1 ,9 1 67,3
^'r z 68rz
4 Ęn
2 r" 11, 60 6,60 66,o
tr n 1'tr27 6,27 62,7
D = Óv,ć
o 512 10, 9, ą az
57,3
E 4BrJ
? (E ') AN
1 o ,6 0 +o, u
-
'+rou
F = 41,6
a ą' Ą^ ).7 ą
2 )"
Ó,7I ą a7
G = 11t9
Ęń
t rv 9;93 4 r g, 49 rt
1c) Ęn 9 ,6 0 +r ou 46,o
H = 4318
11 5r2 ał1l 40 rT
t1 4,6 Aoą
e, /2 2r93 29,1
1tG) '7r) Br60 Ą ąd
16,o

np. punkt C :ii :

= 5ro m H= 11 oą- 1n l.t ,
, -'- 11,91
- +' Or 1 1 , = 1 1 m
. hO '82
l. 11's 2 - 5, o = 6182 m, 6812 kPa.
-

Zad anie 2. 15.

łłał zlemny z plas}ru drobnego wykonany na nieprzepr]szcza1nym podtożu l.

lastyn stanowl obrarnowanie zblornika wodnego. Przekrój wału pokazano na
rys. 2.18.
ob1lczyć:
a) wy<tatek filtracji na 1 m <llugoścl wa?u'
b) ciśnlenie wody w porach gruntu wzclłuż przyJęteJ 1ln1i pośltzgu DG <!1a
skarpy po stronle wypływu wody.
Dla pokazaneJ na rys. 2.19b krzyweJ uzlarnlenla wału dobrać krzywą uzlar-
n1enla warstwy f1ltracyJnej oraz zaproJektować grrrbość warstwy flltracyJ-
neJ' Jaką nal.eży ultożyć na skarple GE dla JeJ ochrony przed erozją.

_{
 Rys.2.18. Wał zlemny ogradzający zblornlk wodny

Rozwiązanle:
A d a.
Na przekroJu wału wykrreślamy siatkę przepływu' przyJnuJąc granlczną 1i-
nlę przepływu BF we<lług rys. 2.28. Narysowaną statkĘ pokazano na rys.
2 .19a
AH = 7'0m' n= 2, 8, 'm= 14ł L. 1 m

$ =* an . * = 4 .,to'5 . ? . #- 5,6 .,n-5

^1/s
= o,2o
^3/n/*
Ad b.

obllczenle clśnlenla wody w porach na krzyr'łeJ odłanu DG nożna wykonać

we<tługmetody przedstawioneJ vr za<ianlu 2.9, punkt A. ob1lczenie to nożna
ż'e vzdfuf granlezneJ linll prze.
Jednak znacznie uprośclć Jeże1i zauvażymy,
ptyrru (z',r1erc1arlło wody w vale) clśnlen1e wody Jest rórrre zero. Tnnymi
słowy' wysokość clśnlenla wo<ly w dowol.nyn punkcie znajduJącyn slę na llnl1
elnłlpotencJalneJ wyraża stę jedynle różnicą poz1omu mlędzy rozpatrjfuanyn
punkteur.1 punkten przecięcla się llnli ekwipotencJalneJ z granlczną llnią
przepłyrrr:. Dl.a.przykład.u przeanaltzuJemy wysokość clśnlenla w punkcle 1 1l-
nil DG:
wysokość położenla punktu J od stropu lłu ho = 2'0 m
wysokośó położenla punktu f, na 11n11 BF Ę7 = J,6O.n

Z rórrnoścl naporu na linil ekwipotencJalneJ przechodząceJ przez punkty

) I )'na my:
n.+{-rr
--P *]ł
6w 6y

u, - clśnlenle vody w punkcle 1,

w obec u'= O

O " - t$ - h n - 5 ,6 0 - 2r O. 116Om
*-

łI
a
I

I
I

{
6B

Stosując tę metoclę wyznaczono graficznle wysokości ciśnlenia wzclltuż 11.

nli l'JG. W y n l k l z e s taw l o n o w tab e 11 2 . 9 i na r y s . 2 . 1 9 a .

,z ->-
//:
1a= nls
Ą9.1g.s i i- i

I
WYKRES UZIARNIENIA I

.N
.\
z
z
u
Ę
!N D
,D
!1 =
9l' :t
3
9 ż
o
U u
c(
-ll
o
o
Y
u $
o
ś $
o

_o :8
al

{ś
>ś

śpłot.ltce z^srĘPczE d,- mm

"

Rys.2.19. Rozwiązanie zaclanla 2.15

 bY

Ta bel a 2.9
Wysokoścl ciśnlenia w punktach na linll poślizgu

oznaczenle punktu 1 ?_ J q
5 o ? a 9

Wysokośćciśnien1a o 2r3 o
4A 2rO 1t I 212 a, I
4E
lr ) llw
hc [n]

ZaproJektowanie warstwy filtracyjnej (patrz punkt If .4) :

?,
tr'l( 5 ' d e 5 - 5 ' o ,r1 ! 1'55 mn

ą " d r 5 = 4 . 0 '085
f-
]isż o r J lr mm
-

a{r<zo ' d15 2 0 ' o , o 85 = 1,7 mm

-

J ; o < 2 5 ' o 5 o = 2 5 ' 0 ,175 = h,r ? nn

Na rys. 2.,19b pokazano przyJętą krzywą uzlarnj.enla materiatu flltracyJnego

(pospółka), mieszczącą slę w ob}lczonymprzerlzlale. D1a przyJęteJ pospółkl
określany k ze wzoru Hazena
d56 = 2r O n n , d ro - O r4 5 m m ( 3 rm
<1a^ 2 ro
U = .?|Ę;= 6F = t+ł4 {5 C = Bo0

kf, - c . u?o = Boo . o'4o2 = t2B m/dobĘ= 1148 . 1o-1

^/"

t :';o: ;;iB.' - ,' z rys.2.29 Ę = tra

Gnrbość
warstwy ftltracyJneJ: h =.'+fu = 4,9 cm

PrzyJęto hmin = 1,0 cm. U:tożonąwarstwę fl1tracyJną pokazano na rys.2.19c.

II.2. ZADANIA DO ROZWI4ZANIA

Zadanie 2.16.

llyzaaczyó przybliżoaą wartośó wspófczynnika flltracji ćlla piasku śred..

niego (d1o = o12o nn, d6g = 1 12J mm, n - o'}o) wykorzystując ltomo-
gran S1lcbtera. Tenperatura przesĘczającej wod; t, = 15oc,

Otlpowiećtź: wg Slichtera kąą = 5ł95 rc-5 n/s.

i
l
.i.
70

Zad.atLe 2,'17.

Określió współ'czynn1k filtracji dla g}iny pylastej na pod.stawie ba-

d.ań laboratoryjnych przeprowad'zonych w aparacle o zmieffĘm naporz€ na
próbce o nlenaruszonej strukturze. Wysokośó próbki. ! cm, pole przekToju
poprzecznego ,|2o cf. Poczqtkowy poziom wod.y w xurce o śiednicy WeW]xę-
trznej 1 cm w stosunku do.pozionu od.prowad.zen5-a wyrrosi.ł,1oo cm. Po upły-
wLe .|5 minut stwierd.zono obniżeaie poziomu wody o 4,) ą. Temperatura
w ody w yno si ł. a 17o C .

Od . p ow ied.ź: k = 1, 11 . ro - Bn 7s .

Zad.ąeie 2 .,l8 .

Stud:gia d.epresyjna o śred.nicy rury filtracyjnej ,l8 cm d.ochod'zi na głę*

bokości |,J m ponLźlej powj.erzchni terenu d.o stropu nieprzepuszczalnej
Warstwy i}u. Ponad waxstwą ił'u zalegają grunty żwirowo-piaszczyste. Swo-
bodne zwierciadło wod.y gruntowej przed obniżeniem ukł'ad.ał'osię na gł'ębo-
kośc5.2'0 m. Po.4B god.zinach ciągłego pomnowarria ustaloąy wyitatek stud::i
wynosił' 2,+5 dm//sł PTzł czym pozj.om wody EI studni znajdowal się 2,5 m
powyżej stropu waIstWJ/ ił'u. Promień leja depresji R = 50 m.
ob}iczyc współ'czynnik filtracji d.1a konpleksu żwirowo-piaszczystbgo.
Jakie obniżenie zwlercżadła wody gxu.atowej Lz należy przewidywaó W
od}egł'ośoi ) n od. studni.

Od.powied'źi k = 2,16 . 1o4 m/s, Lz = o,74 m.

Za< lanle 2. 19.

Dla danych przedstawionych na rysunku 2.2o obl7czyć różnicę naporu hy-

rlraulicznego nlędzy początklem 1 końcem drogi fl1tracjl" oraz stosunek spad-
ków naporu w obu rodzaJach gruntów.

Odpow iertź: A rł = . + 1'5 1 + b ' AH,/AH, = o,5

GRUNT I
pote przekrojuA
wspÓrcz.filtroc1ik

CIRUNTll
pole przekroju qsA
0,5t wspÓ[cz. fil,trocji0.5k

Ry s. 2. 2O . D ane do za da ni a 2 . 1 9
 _, ,is
l:'

71
Za!anże_2.39..
o głębokości 4,4 n.
. Sprawdz1ó statecznośó daa wykopu fund.amentowego
Wykop wykonano w warstwie gliny zwLęzŁej w stanie poławartylr o niąższoś-
cL 6,) n. Poniżej gliny zwięzł'ej występuje piasek gruby z wodq naporową'
której zwieIciadło stabilizuje się na pozionie -2,8 rn ponlżej powierzcb-
ni terenu. Warunki gruntowo-wodne przedstawiono na rys. 2.21 Obllczenia
wykonać pIzł zał.aż,enj-t:-ź
a) ruchu filtracyjnego wody d.o.wykopu i stałogo jej od.prowad.zanj.a z po-
wierzch:ri ćlna'
b) nieprzepuszczalności warstwy cliDy.

--v:r.ó
?f=20, s k N/m3
k =2,3.1tr7

Rys.2. 21. Warunki gruntowo-wodne

Odpowiedź: współ'czynniki bezpleczeństwa dna Fa = 1'7o' Fb = 1,2?.

Zad.aloj-e2 "21 .

Obliczyó w sposób upxoszczony ilość wod'y jaka napł'ywa do wykopu fun-

d.amentowegow czasie 1 h' przyjnując warunki podaoeena rys; 2.21. WymLa-
ry wykopu ),4 x. 1J,o m. PrzyJąó,' że Dapł'yw wody przez oszalowale ściany
wykopu staaowi 157o całkowLtej ilości filtrującej Wod.y. Przesączająca s1ę
wod.a odprowad.ząrla jest d.o doł'u zbiorczego, tak że jej poziom nie prze-
kłacza poziomu d.na wykopu.

Od . p ow ielź: Q= )1 , 8d r, /b .

rT.l. ZADANTA TnSTOWE

i
Zadanle 2.22.

Wyprowarlzlć wzór na współczynnlk filtracJ1 dla jednorodnego gruntu spo.

istego umieszczonego v aparacie o zniennym naporze (patrz rys. 2.1).

Zad anle 2. 2\ .

Do vykopu wykonanego w osłonie ze ściankl szczelnej pokazanego na rys.

2.22, naply,wa przez dno worla, która nie Jest z wykopu odponpow]rwana prz.ez
tz

h-t =? .€ - Ł fu +
_&G
v-/-\< v+ +
f
- ^ \- -
-r yt(l l --ą
:-'g- -

piosek z uodq pod ciśnieniem

Rys.2.?.2. Jakl poziom oslągnle woda w wykopie po czasle T?

okres czasu T. Ob1iczyćl Jakl pozion oslągnle uoda w wykopie po upływle

tego czasu. W obliczenlach przyJąć średnlą wartość spadku hyrlrau1icznego w
eiągu całego okresu T. Współczynnlk filtracji g11ny wynosi k.

Zadanle 2.24.

obllczyć współczynnik bezpieczeristwa dna wykopu ze względu na możlirłość

powstanla zjawlska kurzawki. Poziom wody w wykopie na skutek clągłego pon-
powanla nle przekracza pozlonu dna. 1łłarunk1zarlanla pokazano na rys.2.2f.

Rys.2.2). obIiczyć współczynnlk bezp1eczeństwa cina wykopu

Zadanie 2.25.

ob1iczyć wydatek filtruJąceJ wody (na 1 m rlługoścl) pod śclanĘ szczel-

ną pokazaną na rys. 2.24. Obliczenia wykonąć w oparclu o skonstruoh'aną
slatkę przeplŁytłt.t.

Rys.2.24. obliczyć wydatek flltruJącej wody

 "7'
Zadanie 2.26.

Pod butlow1ą plętrzącą pokazaną na ry€ ' . 2.29 występuJe stały przeplyw
wody. obliczyć stosunek clśnlenla wody w porach gruntu w punktach A1B
pod podstawą burlowli. W obliczenlach zał'ożyć stałą wartość spadku hydrau-
llcznego wzdfuż' rtlogl fil.tracji.

,.i

Rys.2.25. Jakt Jest stosunek clśnienla wody w porach 8runtu w punktach A 1B

Zadanie 2.27.

obllczyć spadek hydrauliczny 1 dopływ wody do drenażu d1a skarpy poka-

zanej na rysunku 2.25. Linla przepltywu AB Jest 1inlą granlczną (zwlercla-
dł'o wody), pozosta}g 1inle przeplywu są do nlej równoległe. Woca wypłWa
ze skąrpy na poziomle H powyżeJ Jej potlstawy. Długość skarpy \,.ynosi L.

Rys.2.26. Dopł]nr wody 'do drenażu

Tr.4. WyBRANE MTERIAŁY Pol,locNrczE

II.4.1. Podstavowe zasady przepływrr wocly }, gruncle

Na ruch wody w gnrncie wpływaJą wysokość ctśnienia (h") 1 wysokość po-

łożenla (ho). suma obu wysokości wysokość piezomJtryczną (H).
-stanowi
Napór (iównY wysokośc! plezouetryczneJ), ta dokładnle różnica naporów
lttlędzy dwona dówo1nyml 1|-*.taml (An) ołreś1a przepływ wody w gruncle. Spa.
dek hydraulrczny (1) obllcń Eię 2 różnicy naporów na rlaneJ drodze prze-
pływll.
74

D1a wysokości położenla przyJąć nożna dor.łolny poziom porówaawczy.. D1a

przepływu nie rra znaczenia bezwzględna wartość }'ysokości położenia, a tv1-
ko różnlca wysokości położenia dwóch wybranych punktów.

Przvkład: Ppzepityw przez próbkę gruntu jednorodnego z dołu do góry.

Rys.2.27. PrzepłW od dołu przez próbkę gruntu

H1 = hp1 + h c 1, Hz = + h c 2, AIl = [ł1 - H2

\z
h. = V6'l u . clśnlenle wody w porach gruntu.

II. Ą.2. Pra w o D arc y

Q = v . A . r = k . i . A . T [*t] { z" t )
k - współczynnik f11tracJi [nr/s,] r = AH/r - spadek hydrauliczny,
A - powierzchnia przekro5u gr.rnt., [mzJ, T - czas [s]o
v - zastępcza prędkość przepływu wody przez 6runt [m/s].

II.4.t. ł/zory na obliczente wydatku stu<lni depresyjnych

W zory p o rl an o w tab e l l 2. 1O (str. 75 ) .

fI.4.4. Hydrodynarnlczna slatka przepflnrm (rys. 2.1Oa)

I{ydroclynaniczna slatka przepływ,u sktarla się z 1inil ekwipotencJalnych i'

11n1i prąclu (przepływu). Linie ekwipotencjalne są mleJscem geonetrycznym
punktów o Jednakowym naporze (wysokości piezometryczneJ). Linle prą<lu lrska.
zują kierrrnki przepitywu wody. Linie prądu i 1in1e ekwipotencjalne są w
gruncie lzotropowym prostopadte do sieble orau do granic obszaru obJętego
przepływen. L1nie pozlorn-r wody górnej l do1nej są skrajnymi 1in1ami ekwi-
potencjalnyrel.
Dla obllczenla i1ości przepływającej worty (o),- ozieti s1ę różnlcę napo-
rów Ai{ na nn równych odcinków. Spadek naporu *1fp;y' oflcinku wyrrosl

AI,I
A H'
m
 T a bel a 2.1O
l{zory na obllczenle wydatku studni depresyjnych przy swobodnym
zwierciadle wody gruntowej

Lp R O D ZAJ SCHE M AT WZORY NA WYDAT EK

S T UD N I

1,36k( l"P-n? I
^-
t 9 R -t 9 r ,
N

6 6 = ( H + s ) - { -H . J ) 2 ;t
orrr{r3//////////// R ; s7s's'fIT
z
3 *l n/ sl
a

z
i lt=<
=
n
1 , 3 6 ' k( zf _ . 2
., Ń==
OU H 19x . , - t9x ,
t2
iNŃ
aU

0 x1
-l

dto Ho> H

q=
1 . 3 6 . kH
{ 2 - H ?, ) hf. q 5rf {m.;l
II I T

U
tg R - lgrf tf |l "*
o-
3 N
u
z. n =szs.s.
FI- t I m/s]

dt o H o ( <H no t eż y we wzo r o c h
z,
o zostgpió:
s/t 0.3 nĘ 0.8 1.0 H=Ho Hr=Hi
*/L t.J lo 17 185 f0 '
dt o s t udni z dnem zo m k ni qt y m , f =0
w c zf o ni e pi er wi o s t k o wy m .

dlo Hf H
przy x, bliskim

=
o 1, 36. kI z1- ł2I
lg x 1- tg x 2
N

= tub
I <:
z-
!=

f>
=o
ŃN
ul !-u
źL
z o s ię9 st refy okt ywn ei Ho dlO HO<<H p oprsf, ki we wzoroch:
u s tolo siq j ok w poz,3 . 1. wortości z1 i z2 notcży odnie śó d o
ż poziomu Ho
o
f 2. l{ = H^
a
{l" ":t:{il ',.,{ljil.,ćgs}łistv'i=o
llgi .i

76
a spadek hydrauliczny (przy dtugości odcinka A1)

.. =mA H=ńffi
, A lł

Ponieważ oczka slatkl są w przyb11żeniu kwadratanl, to o<lleglŁośćmiędzy 11.

nlanl prądu będ21e równleż A1. I1ość wo<typrzeptywającej pasmern między
dvona llniami prądu, o długoścl L r"rkierunku prostopar!łym clo przekro.Ju, w
któryn narysowano siatkę, wynosi

ae=v . a r . L= k . #&ot . L= k .$ t["3/.]

Dla całego przekroJu przeptywu o n pasnach
ł
i: o = k^lr.*.l l^'/rf Q.z)
W gnrncle anizotropo.*ym (wodop:.zepuszcza1ność za1eżna oct klerunku przeply-
wu) ala zachowania ortogonalnoścl siatki na1eży Ją narysować na przekroju
iit
przekształconym, otrzynanym po przekształcenlu Ęnnianr pozlonego x r.' sto.
I aunku
&
*'=-tlF*
s
f, (z .t)
I"x
x, . rr]rular przekształcony, k* 1 k" . współczyrurlkl fl1tracJl w klenrnku
x Lz.
Srednl wspó!Łczynnlk fi1tracJ1 w przekroJu przekształconym wynosi

kśr = 7/ĘĘ. Q.u)

rT.4.5. Śtateczność dna wykopu ze wzglętlu na rnożllwość powstanla zJawlska

Inrzawki

Jeże1l na przepuszczal.ną warstwę gnrntu o ńiąższości h 1 clężarze obJę-

tośc1owym 6, riziała od dołu c1śn1gn1. spłyvowe wocy
J o różnlcy naporów
AH, to wartość sktadoweJ plonowej naprężenia na gtębokości h wynosl

r"= i. h-J .h, J =1.6r=#.0.*

ZJawlsko upłynnienla powstaJe, grly wartość naprężenla spadnl.e do
zera
6r=O, 0=1.d*,
Współczynnik bezpleczeńs twa dna
1ę i Q. s)
r=-iE=
rT.Ę
PrzyJmrJc stę, że stateczność dna Jest wystarczaJącar
Ed]f F >1,5 + 2,o
(w za1eżnóśc1 or1 dok]tadnoścl netody
Ęrznaczenla spa<tku hydraullcznego).
 77
IT.4.5. Przyb1lżone położenle granlcunej lin:ii przep?yt'łu r1la zapory zlem-
nej

Zasady ustalanla teJ )-lnil przedstawiono na rys. 2.28.

Rys.2.28. Położenle grĘniczneJ 1lnli po.41tzgu w zaporze Isl

rI.$.7. Ęmagania stawiane warstwon fl1tracyJnym

!łłaściwe zaproJektowanle filtru polega na rloborze Jego wymiarów 1 odpo-

wledniego nateilału tak, aby:

&k
H/h * L
I0,
m
n

z-

05 075 1 1,5 3 Ą 56
nochytenieI In

h-przesiqkoniew pokrywiezboca
Rys.2.29. Nomogramclo wyznaczenla grubości walst1uy filtracyjnej ułożonej
na skarPie ziemnej [1'lJ

l
?8

. strata naporu podczas przepływtl przez flltr by]Ła rystarczaJąca (zależnle

od' rodzaJu gnrntu 1 charaktenr przep!Ływu w budor'rll zlenneJ); na rys.2.29
pokazano norlogram pozwa1aJący na określenle potnzebneJ gnrbości rłarstt4r
fl1tracyJneJ o współczyrrntku filtracJl k'l
.' nie vystąplł znaczny napływ gruatu do flltru! ogranlczenlg napływu gnrn.
,tu do filtru osląga slę stosuJąc nagtępuJące wymiary'uziarnlenlal

d." filtru d.""filtru d.^ filtrtr

a;;E;ffiE <5' a (aft;mm ( zo' q;-;mm < 25
I ''
I

Rozdziałl|l

NAPRĘfEN|A W oŚRoDKU GRUNToWYM

III.1. PRZYKł.ADYoBLICZEN

Zadanle 1"'1 .

FuRdament blokowy o wymlarach podstawy 0rB x OrB m przekazuJe na pod-

łoże zbudowane z g1lny nacisk rór.rnomierny q = 260 kPa. Wyznaczyć rozkład
sk}a<loweJ plonoweJ 6" i PozlomeJ 6* naprężenl.a w płaszczyźnie a-a równo.
1egłeJ do naz1onu na głębokośc1 z = 2'o m. Jak zmienl s1ę składowa 6" w
punkcie A (rys. 3.1) v vrynlku dodatkowego obcl4żenia nazlomu siłą skup.i.oną
P2 = 1oo kN ustawloną w odleg}oścl J m od osi funrl'amentu blokowego. W za.
danlu ponlJa slę clężar własny grr"intu 1 naprężenie w1rwołanetyrn clężaren"

sK ^LA NAPRĘ żENA

- 5 [łe o]

Rys.f.1. Wykres skł.adovej 6" i 6* naprężenla w pfaszczyźnle a-a

Rozwlązanie:
Sprawdzenle roożllwości zastąplenla obclążenla clągtego przez wypadkowrl
obciqżenle skuplone (zasa<la Salnt.Venanta) :

I
 z >/28 2,O>2'O,8 = 1,6 m
Wypadkowe obciążenle skupione
P = O rB . O , 8 . ? . 6 0 = 1 6 6 ' 4 k N

Skła<lor.vaprcnl.eniowa naprężenl a w punkc ie pó!Łprzestrzeni sprężysteJ

6o = ł.P;
^ z.fi.R' "o"9.29
t' - wskaźnik koncentracJl naprężenia wg Fróh1icha (dta g1iny ł = 3,
'c[5]).
a) Rozklad naprężenla w pfaszczyźnie a.a.
Składowe pionowe 1 pozlone naprężenl.a przechodzące przez elementarną po-
wierzchnlę poziorną 1 plonową

Ó, = óp cos-yl ó*= ó,= ó*. stn2p

4pĄ
$-. = 45 cos.łp ó.=Ł
O sin29co sp
zTIR' 2JTR'
p_ 7,
uwzg1ędniając , otrzJeujeny !
cosI
Ą
g-- = lPn sLnzg cos-9
cos'a
'.r=# n
ZiIz'

ó,= = 1) r8l cosSg LK |A ]

" o " 5g

ó* = 19,B| .,s1,p
a, * l
LKk a_l
"i,ś9
T a bel a ,.1
0b11czen1e wartości skłactowych 6, i ó* naprężenia

9 [o] 0 10 2A )9,17 Ęn ą'4 7Ą 60 7O

6z lkPu] 1 9 ,8 ? 18, 40 14,56 /r e v /r/v

) 49. 7.o41 Q162 0'09

óx LEf a-j o. o,57 4oz . Ą)7

/ r-/ /rv/
z -4 ^ 1rA6 or7

[*] o,15 1r1 5 4^7 2,18 lz

I J rv^l I 1rt

Wykres Ó" t ó* pokazano na rys. 3.1a.

9rggą: W praktyce przy v'yznaczeniu ó" korzysta slę z zależnoścl

Ó, = ł,ą
-z'

7 . współczynnlk zanlku składowej plonowej naprężenla pod s1}ą skuploną

( t au. r.rz).
t.lF-_-.--

I
F
I
I
b) Surnaryczna sktadov'a pionowa naprężenla w punkcie A od slł P1 1 P2.
Korzystając z z as aĘ su p e rp o z y c Ji (ry s . ) . 1 b) z
i

ót , = t'.
' ; =i "
. Ql= P1 . 2l + yz . 2 z. 1 9 , a ?* P z . , ?z
i
a
d.ta t - ),o m ?z = W = ffi = 0,0062?
I
!
I
I óf; = B,a? + 0,0062? . 1oo= 19,8?+ 1$| = 21,|J Wa .

Zadante ą.'2..

Podłoże gruntowe stanowlące póltprzestrzeń sprężystą obclążone Jest

funrlamenten o podstawle kołoveJ, o promlenlu R o 0,6 m. Naclsk równomierny
przekązyttąty na podłoże wynosl c, = 291,9 kPa.
:
Wykonać wykres składoweJ plonowej ó" naprężenla pod środkien fundamentu
J
do głębokoścI z = 3,o a z ponlnlęclem ciężanr wtasnego gn.rntu. obliczenla
przeprowadzió dla przypadku, gdy fundament Jest:
i
: a) wlotki'
b) doskonale sztyrny.
.2Rd,2p

1
Rys.}.2.-$kładowa pionowa naprężgnla pod środklem fundamentu o podstawie
kołorłeJ (6. . fundament wiotkl, 6-z . firndament sztyw.ny' 1inią przerywanę
!

i zazrlaczl|o przybliżony prz eble g rozk]ladu rzec zyviste go)

ł
Rozrłllązanle:

a) Fundament r'riotkl
z
/It l z\ '
. Q t^/
6z= ?o O
' ( o -=' - 1. - "
' >-l5F
lLr * (\ Ą/
*.)] - l
{6 - współczynnlk zaniku sk}adowej plonorreJ naprężenla pod środklem ko.
}owego obszanr wiotklego obclążonego równomiernie.

'f.

il
L
! 'r
a2

b) Furxdanent sztyumy
( ^ ^-r
I t z (r ^ /z \ć 1 |
ó,, = ?", qs . * E LĘPi
? .u=ł']
I t.'. (fiI]-l
1"" - współ'czyrrrrlk zanlku składoweJ plonowej naprężenla pod śro.1.!<1om
kołowego obszaru sztywnego obclążonego równonlernie,
qs . ś.reclnl naclsk Jednostkowy fundanentu (o" = u = 291,9 kPa)

}Gpółczynnlkif,o 11sz odczytano z nomogranu zanieszczonego na riJs.].Jc.

T a b e 1 a 3,2
Obli.czenle wartoścl składowych pi'onowych ó, l 6" naprężenia
w pionle środkowym

z fmf 0 O , 2t o 11( o 14{ o r 72 112 1,50 1'92 ) lL

lra

z ą^
A
o o t4 0r6 orB 1r2 2rO -,/ 2 r-
Łn
'tv /rv

O^ 1to r )Ó l
v)
/. o r B( a r ?( or2l or2o ^Ąz
o '09 0'0€

/^
vZ
291,9 277,' t5 1 ,O tz,tr8 1 6 0 8416 ,4 17,9 ĄĘ C

LKfal

a .o,5 0 , 5: o,Ę. o,7 or45 o126 ar 19 ..47

0, 08 0, o€

"z
1+ r,91 6 0 ,5 66r4 5 7 ,6 t r 1 ,, 75,9 ,7,9 -/, / 17,5
LK|A ]

wykresy 6z Ibz pokazano na rys. f.2. Dla porównanla nanieslono pt"y-

: , )t

b1iżony przebieg rzeczywistego rozkładu skiŁadowej plonoweJ naprężenia"

!ług.&: Porównanle powfsze wskgzrrJg' że uwzględnlenle doskonałeJ sztyrmoś.

ci fundamentu w ranach teorli ośro<lka sprężystego nle prowa.-lzl dc
rozwiązań adekwatnych w rzeczywlstoścl. Stąrl w praktycznej analizie
składowej 6" wykorzystuJe się na ogół wzorY 1 metody uproszcfone'
wyprowadzone przy założeniu ldealnej wlotkoścl obszaru obr:lążonego.
Dają one w sumie pewlen margines bezpieczeństwa, a dzięki sferoko
rozpowszechnlonym tablicorn 1 nomogramomsą prostsze l/ zastosowaniu.

Zadanie 1.3.

Wyzttaczyć rozkład skilartowej p1onoweJ ó" naprężenla w pionie pod śror1.

kiem fundamentu prostokątnego o wyniarach B = 2lo m i I, = 1ł,o m. Funła-
nent przekazuJe równomlerny naclsk q = 2oo kPa. otrzymany rozkłaci ó' Posłu-
 a3

żyć ma clo obllczenia śrerlnlego osladania fundarnentu. Rozkład ten wyznaczyc

d1a przypadku, gdl fuadament Jest: a) wiotki 1 b) doskonale sztywny. Pół-
przestrzeń gruntowa stanovłl ośrodek rrleważkl.

B=2Om

I 0E7 L l o 13L
l+------;-|.-

PoLożEN|E PUNKTU
ZNAMIENNEGO

Ęys.}.!. Skłaclowa plonową naprężenla pod śro<lklen fundamentu prostok4tnego

(ó, - funr|anent wiótki' ó! - fundament szt1r.lrny' v'artość średntar 6i. t:urr'-
dament wlotkl, wartość porl punktem znamiennym)

ilozwiazanie:

ą) Frrndąmeat wiotkl
6r=Q^'1
. wspólczynnik zan1ku skitadowej pionoweJ naprężenla pod środk1em
2*
prostoĘtnego obszaru wlotklego, rys. ).40.

b) Fundament sztyłny.
Skłaclowa pronowa ói naprężenia śrerlniego w obszarach prostokątnych,
poł'ożonych na 8łębokoścl z pod fundamentem prostokątnyrn

ó n . =! " . a=, Qs = Q

?" - współ'czynnlk zaniku składowej pionoweJ naprężenla średnlego pod c+

łyn wiotkln obszarem prostokątnym (rozklad odpowiadający w przy-
bllżenlu zarflkowi naprężenla porl fundamentem sztyv.nym) - rys.!.42.

Przy wyznaczanl.u sltładoweJ ó' naprężenia 1 ob1lozaniu średnlego osiarla-

nl.a fundamentu sztyllnego korzystać rnożna równleż z naprężenia okreś].one8o
po<t punktern znamiennym Zn wlotkiego obszaru prostokątneg" rc";)

6') = tl.n . 9.r, 9s = 9

t|",, . współcfynnik zanlku składowej pionowej naprężenia pod punktern zna.

miennyn (rys. 5.4J)
 84

T a bel a
Obllczenle wartoścl składowych pionowych ó;, 6;1 ó,f, naprężenia

T
D
o o 12 Qr4 or6 lrO 2r-o zn

'(m
t1 1rO 0t98 Qr87 or71 o r 48 or19 o' o9
cL
zr
Iica'l 200 196 1?Ę 146 96 1B

1rO or82 o166 or55 o r 77 o116 0'09

o_ | K t ,a l 200 154 132 110 7+ ,2 1A

Qro 1rO O'90 or 71 o,57 o']8 0,16 O' O9

6,; Lłe"] ćUv 180 ,|Ę2 tt? 76 ,2 ,IB

Wykresy składot'ych pionowych 6,1ó"" pokazano na rys. ,.3. D1a porówna-

nla' na tym samyn rysunku przedst;wionó wykres ó,,! d1a punktu znamlennego.

Zad anie 1.4.

W pocłożu gruntowym na znaczną Błębokość zalega g].lna pylasta o stop.

niu plastyęzności 11. = o,25. Zbarlany moduł odkształcenia ogólnego g1lny
wynosl EJ., = 2o MPa. Dla umożllwlenla bezpośredniego posadowlenia funda-
mentu o podstawle kołowej i śre<lnlcy 2R 3lo n, przekazującego nactsk r{w-
-
noniemy a = 161 kPal zaproJektowano $ymlanę gruntu i wykonanle poduszki
piaskowej o mląższości 1,5 m. Wymagane zagęszczenle podsypkl wynosl ID
= 09651 co odpowlada żątlanemunodułowi odkształcenla podsypkl
min 6(l) =
= 1o0 MPa. Wyznaczyć wykres składoweJ plonoweJ naprężenla pod śrojx1em
ftrn<lamentu wed}ug rozwlązanla d1a: a) gruntu Jedaorodnego 1 b) ośrodka
dwuwarstwowego. PrzyJąć, że fundanent Jest podatny a grunt nleważki.

I teo ]

Rys.5.4. Sk]tadowa plonowa naprężenia pod środkiem ńrnriamentu kołowego po.

sadowionego na poduszce piaskowej (9, - rozwLązanie cl1a pod}oża Jednorod-
nego, ó,:. rozwlązante óla ośrodka dwuwarstwowego)

ł
ą
 a,
Il
Rozw1ązanle:
jednororlnej
l
a) Jat dla pótprzestrzenl

6" = to ' a

Rozwiązanie podano w zadaniu 3.2' punkt a.

}Iartości sk}adoweJ ó" Podano w tabeli f.4.

6) D1a ośrodka dwuwarstwowego według Burmlstera [25 ]

o(r)
.,o 1oo
6,=\,.Ą
2ł

;ęT=_=5
-o

plonowej naprężenla w ośrorlku dwu-

?" . współczynnik zanlku składorłej
warstwowym przyjmowany z nomogranu wg [zf].

T a b e I a 3.Ą
Obllczenie wartośc1 skltarlowych plonowych 6, t ć, naprężenla

z U o 12 O r4 o r6 orB 1rQ 1.5 2rO 7r o

o( o lrO ar99 o r9 5 o r 8 6 o '76 o165 o rt+z 0 r 2 8

óu [}*aJ 7^c,
,6 1 ,1 1 l ń ,7 ,' t 1 ,9 2?7,4 277,2 151,' 1 0 2 t 2 P.r7

'(z 1t 0 o ,9 5 o r8 ? o r?+ o 15? or4 o r 27 or21 or1

oi laral 165 3 Ę 6 ,7 7Ąo ą 274r1 2OBr 0 146 9a 15 ? 6 , 6

wykresy skł'adowych ó" t(ł, pokazano na rys. 5.4.

Łądat.cŁ,
Wvznaczyó rozk]tacl skltadoweJ plonowej ó' naprężenla pod środkiem funda-
Dentu o podstaule kwarlratowej, o wymlarach 1'5 x,|,5 a, przekazującego na
podtoże nacisk rórrnomlerny a = 110 kPa. W podłożu,gruntowym do głębokoścl
2,25 m zalega warstwa lłu w stanie plastycznvm (n|1J = r5 MPa)i^r Poniżej
znaJriuje slę warstwa żwiru i pospółki vł stanie za1ęszczoy1yrn (e)./=22o 1tp.;
o dużej miąższoścl (rys. 1.5). Naprężenie wyznaczyć z pom{nlęciem ci9żaru
własnego gruntu, traktuJąc fundament jako wiotki.

Rozwiązanie:

a) Jat rlla półprze"::.:;:":';"..";'

wedirug rys.
'.4o

Wartoścl skła<loweJ6- podano w tabell ].5.

i
I
l
86

B =L=1'5m
' -..ł

lkP o l

Rys.].5. Sklacjowa pionowa naprężenia pod środkiem

funrianentu o podstawie
kwadratowej (6. - rozvt!qzanie dla porlłoża jednorodnego,
ó,,, - rozws.ązanie
d1a podłoża rjwuwarstwowego)

b) D}a ośrodka d.wuwarstwowego.

Ze względu na znacznie większq wartość
nod'ufu.od.kształcenia Waxstwy dTu-
g iej w p o ró w n p n i u z w arstw ą p i e rw s zq
r l j2 ) zr ś 1 ) = zzo / l 5 * 1 5 ) pI a k -
tycznie można potra.ktować pod.ł.ożezbud.owane
ze źlwiru i pospół'ki jako
d"oskonale sztywne. Dla tak przyjętego
założenia wykorzystać można roz-
wiqzarrj.e sovinca ho] ara WaIstĘ/ sprężystej
o ograniczc.ae3 niąższoś-
ci h }eżqcej na sztywnyn, g.Ładkin pod.ł'ożu.

ó,.= 2. Q

2- współczynnik zanlku skłarlowej pionowej naprężenia w warsti"/ie

sprę-
żvstej o ograniczonej niąższoścr wg
[1oJ
b.=2,2e R
i l * T =ffi= t
=_ 1
L -'

T a b e 1 a 3.5
o b I ic zen le wa rt ośc l skła c lowych p ionowych ó" i ó' naprężenia

E .)Ę o,75
")
1rQ ' .ź' 1 r50
v,ź '

en 1rO O'90 o,70 or49 o,14 or24 Qr 1 9

Óz tkPa] ' t1 0 ,o oon
77ro
',,v
//t J
zĘ 1|
26 r+ 20 19

Uł) . E o rg 1rO 2ro 215

1rO or92 o r7 1 o 15? or45 o 116 o r12

6'! lwal l1O rO 1 0 1,2 Qnz A) ,7
'/)/ t /r v f /,ź

Wykresy skłacowych ó" i. ó,,, p o K az an o na r y s . 1 . 5 .

 a7
Z ad anie 1.6.

ob1lczyć naprężenia ea łkowlt e i efekt yvn e działające na ścianki myślowo

wydzielonego elementu A zn a Jdu j ąc ego st ę n a g łębokości 1o m p oniże j po.
wierzchni terenu (rvs. ] .6) . G ru n t j est w pe łnl nawodnlon} '' a s} roborJ ne

noprężenie(kPo)
z 2
t, Ęp=Ę5kN/m3 4
6w =10kN/m3 \
6 6 \
\'x
B I \ 6\
\
r0 10 \ \
z (m) z tm)
38

Rys.l.5. Frzeitr;j gruntu i wykres skła.lowych stanu.naprężenia w funkcJl

zag}ębl enia

zwierciadło wocly 5JruntoweJ pokrywą się z powierzchnią terenu. W gruncie

nie ma ruchu wody gruntówej, a ciśnienie w porach spełnia warunki ciśnie-
nia hydrostatycznego. 'llykcnati wvkres naprężeń całkowltych 1 efektywnych w
funkcji zagltębienia z. tfspó}czvnnlk parcia spoczynkowego wynosi li^ = o'4.

RozwiązanI^e:

Skłarjowa pionowa naplężenla całkowitego l. = , .tu,

Ciśnlenle woriy w porach .,. = z . Tw
Sk1arlowa pionowa naprężenia efel{tywnego (w stanie geostatycznym równa
tz'ł'. naprężeniu pierwotnemu)

ó,"= Ó". u = z(6sr - tr") = z .16

Skłarlowa pozlona naprężenia efektywnego 6* = Y., . 6,

Skłarlowa pozioma naprężenla całkowltego

6,= 6*+ u = K o (ó z - . , ) * u = l l . , . 6 , * u( i - xo)

Uvaea: l.ispóilczynnik parcia spoczynkor.rego wl.ąże s j.ę z naprężetiiami efektyvl.

nymi' a n1e z, całkcwitymi. Z naprężeniaml całkowi'tymi' można wiqzać
ten wspćłczynnik ty1ko w przyparlku szczeg{ilnyn, 8r1Y u = o.
Ponieważ pionowe i pozitrme ściankj e1ementu A. są w geostaLycznym stanie
naprężelrla płaszczyznami głriwnymj'' to naprężerlJe stycfne ę= o. Wykresy
składowych stanu naprężenia w funkcji głębokości Pokazarro na rys. .].6. l']a
rys. ,.? przerlstawiono naprężenla w elernencle A, <!1aktórego mąmy;

l
 mpręzenie
Rys.1.7. Wykres naprężen1a w elenencle A

ó n +ó . u'|^u' p = p' +
z
u

6'"
=T 'd*
(3, +w ). ( ó* * u)
, *6" ł* -

ZaCanle J. 7.

0b11czyć składwą plonową naprężenia pierwotrrego na głQbokości uzll w

gnrncle w przypaclku, gtly pozl-om wody występuJe na wysokoścl h powyżeJ po.
zl.omu terenu (ry". J.8a) 1 w przypadku, grly pozlon r.rody grurttoweJ znajduJe
się na głębokoścl h ponlżej powierzchni terenu (rys. ].8b).

i1ozwlązanie:

Rozwlązanle przedstawlono na rysunkach f.8a 1 Z rozw!ązarlla wynl.

'.8b.
ka, że do wyznaczenla naprężenia efektywnego ut'zględnlć można Jednoczesne
clzlałanle clśnleń, zewnętrznych od wody na bryłę gnrntu 1 clężaru obJętoś.
clowego 1ub ty1ko ciężaru obJętośclowego 6runtu pod wodą.

u= 6w ( h+ z) d=a''z

6i =6z-u.=6;.h +Ęz - dw(h*z)=(d'.-6,,|z = f,1z

Ry s . 3 . 8 a
 B9

6'Z=t'h+6!z

6z=62-u= f, h +tsfz - t,,'z = t'h +6!z

Rys.3.8. Wykresy skiŁadoweJ 6" napreżenla c!]-a rlwóch pollożeń zwiercladła wo-
ay (trnlą przerywaną zafnaczono wykres skła<loweJ 6i naprężenla efektywne.
go, odlożonej orl osi pictnoweJ)

Zad anle f.8.

Wyznaczyć wykies sk!ŁadoweJ plonowej naprężenla pierwotnego w gruncie

Jednoroclnyn w funkcJi' zagłębienia poniżej poziornu terdnu. Swobodne zwler-
cladło wocly gruntowej znaJduJe się na głębokości h. + h,.Na skutek po<tciq.
ganla kapllarnego pory !,v gn:ncie są całkowlcle wypetnlone wodq na wysokoś.
ci h, PowYżej zwlerciarlła wody gruntoweJ (rvs. ].9).

6l=S'ht+6s1(h2+z)

Rys.1.9. Wykres skladoweJ 6. naprężenia w przypad}o: występowanla wody ka.

- p i l arn e j

Rozwlązanle:

Rozwiązanle Pokazano na rys. 3.9. Przy rozpatrywanlu wody kapilarnej

na1eży pamiętać o tym' że panuJe w n1eJ naprężenie rozclągające u=-łw"h,
 90
a samo zjawisko pódc1ą8anla włoskowatego jest możllwe dlatego, że worla
przencsi to naprężenie. Nąppę2gn1e z worly przenosi slę ze znakiem przeclw.
nym na szkle1et gnrntorry, powodując przyrost składowej plclnoweJ naprężenia
efektyvrnego:

ó,,=6.-,-6=* 6'. h

Za. :!anle 5. 9.

0b1.tczyó Dionową składową ó, naprężenia plerwotnego na głębokości

Zą =
= 1o n poniżej pcwierzchnl terenu. Gnint zalegający
w podłożu jest gruniem
pcwstał'yrow procesie secymentacJi, w wyniku czego ciężar
obJętośclowy grun.
tu 6 zmlenia się w sposób clągły ze wzrostem zaglębienla z. zalożonÓ, ż.e
lstnieje za l e żn o ś ć:

d=a* b. 6

a = 15,2 kN/n1 b = O ,0 OB m'1 6, w uJl/nz

Rozwlęzani e :

,ta ,2 1 ,
6- ,.= l T d z = I (a+b.6r )az
" - to
'o

dą
"t .= a + b.ó z

Rozwiqzanle tego równanla riiżniczkoweg.) ma po.;ta.j

L,"

b,= t (s" ' 1 - r )

Fo stawlajqc lane z zar]ania otrzynamy wartośri składowej ptonowej naprę.

żenia na głębo!<ości10 m.

u' = ("o,oos.lo. 1) = 158,2kFa

óff
v, r vv

Ciężar objr;tościowy gruntu na głębokości 1o m \łynosi:

= 1'srŁ + C'OOB . 15812 = t6r5 Xi'l,/ml

t

Zadanie J . ''tC.

Wyznaczytl rozkłar1 .sk]tadowej pionoweJ ó. naprężenla poc śro<lkiem funrla.

mentu c1a wszystkich stanów obclążenIa, *"zkl"go i uwarstwlonego
po,{Łoża
g runtow eg o. F u n d ame n tław o w y o s z e ro k o śc l B =
2 ni r l ł ugo ś c l L = . | 6 m po -
sadowiony Jest na głębckoścl
J-l.?'.mponrzej poziomu terenu. Całkowita siła
osiowa przenoszona prze-z 1 mb tavry wynosi P = Ol5,1 }N.
Frzekrój geotechnl.
czny w mieJscu posadowienla funclamentu przerlstawlono na
rys.r.1O. SwcboCne
zwlercla<lło wo.{y gruntoweJ występuJe na rzędneJ . 2,? n. ob].iczenia
prze-
prowadzlć do 8łębokoścl oripowlarlaJąceJ zas1ęgowl
strefy aktywne5.
irrl
,r,l

I
t
 '*

9'l

STAN ] S T AN I

! 00
)-\- - ^.^)
(6o)i.: =
ł.

9ą-ł'*: _ 2.0
- \- j . : . - .

ejłl::.t.
,.1 :....r.w" :'.1.!o/6;
)a

_ 3.6

'@;i;ł

Przekńj Sktadottopionona 5ktodołoplonl,/o

geoteńniunq nłpręzenia pternolnego napĘżenw nnina/nega

srA N jll STA N E.

i7

I
i-

5
I

Sktadowapionowa Sktodowe pianowe nopręZen/o

naPręzenlo wlórnep @datkorury i catkautitego.
Rys.).10. Sk]tadoweplonowe n3ę::::ł'3o3ił,:ff:u'.m fundamentu w. czterech

R o z wl ąz a n l e :

I) Naprężenle w gruncle przect wykonanlem wykopu fun.lamentowego.

S k l ta d o wa ó ' o

ó , 6 = Tó ' . o'
z+D

t
92

b, - nląższość poszezegóInycb warstw o różnsm cięiarze objętościo-

wJrn ói'
i : kolejna warstwa.
\
Clężar objętościowy piasku średreiego z uwzględ:rienlem wyporu wody

wr ' 6 s
-- - . ć 2ł
= O''78
Ó w+ wr.0 s

ó.= (ós . ów)(r - n) = (25.99 - 9,81) (1 - O,)?8) = 10rO6 kN/n1

T a b e I a 1.6
Ob1iczenib skł'adowej pionoueJ ó"o naprężenia plenlotnego w gnrncle

6 r:Ą * 6z.Ę *
(t
Poziom -2 6
In ] trp"l
o

- 1r2 2 1 ,, ' 1 r ? 25rB

2 1 ,5 . 2 r O 1+1
rA
- 2'O

- 2r7 Ę ) ,o + 1 6 ,7.o ,? Yr 7

- 2 rb 7 ,6 9 + 10106 O'9 6r,7

- 4r1 6 5 ,7 4 + 1 O )9.O,7 71 ,1

- 5rO 7 1,O 9 + 1 Or 5 ' Qt| 7814

- 7rB 1 8 ,4 + 9 rB 2r B 1O5rB

11) $aprężenle w grrjnc1e po wykorianiu wykopu fundamentorrego (odprężenle

pod}oża) .
'Naclsk Jednostkowy (sklerowany do góry) równy ó"* w pozlonle dna wyko.
DU
6", - e' 6o6
Rozkilad sktarloweJ plonoweJ naprężenla minima1nego

ó" nrin - óz6 6"E = 6"6 - 25,8 . 2 [rcal

. odczytuJe slę z nonogrąim'rwg 3.42.
?=?s 'rys.

ITI)Porrrót do stanu piervotoego (naprężenle wtórne).

Siła przy. które.j nastąpl powrót naprężenla do stanu plervotrrego

(na ,l mb ławy):

Ap= s . 1ro . D : 5' = z ra . 1r0 . 1r2'.2115 = 5116 kN

5'tr6k N(p =5tO t N

 \\ rl
vf

91

T a b e 1 a 1.7
0b11czen1e wartoścl składoveJ plonovej óz naprężenia
m.n
L - 10n r B=2mr
B -t

Pozion z
I' ? - 626 [xe"J óz nin |kPa]
Inl In]

- 1r2 o o 1 to 25,8 o
- 2rA o'B o t4 o r ?6 19,6 23 r 4

- 2r7 4E
| )2 or75 o156 1Ę,5 +o r 2

- 116 2,Ę I lć or78 57 19

- 4r7 ^Ą
lr, or11 Br o 61 ,1

- 5rO 119 or25 614 72 r o

- ?,8 616 /l/ or11 1,Ę 1o 2ł

AP - część obclążenla fun<tanentu równoważąca ciężar usunlętego gruntu

z wykopu..
Składowe ó'" oouun" są w tabell 3.7.
- |Ę6|
IV) Naprężenle w gruncie po zakończenlu budowy.
Składowa plonowa naprężenla dodatkovego ó"u (Q . oo/ , <l = q. .<?
-
Skłarlowaplonowa naprężenia od obclqżenla butlow)"ąó"q = Q
2= 6zs *ó,a
Składova plonowa naprężenia całkowltego ózt = óz6 * ó.d. =

= ó,6 ó", . ó,"

D Ę4^
q=b=t6=255t<Pa

6ra- QSS - 25,a) .I * 229,2.

? [kpa,] ?= ?s

Granica strefy aktyrłneJ (z''*):

6, a .o J .ó'
"maxtt 'm^*T

. 29, 8 ar O , ! . 1O ), 8 = 3 1 , 7
[tP.]

rrn ax = 616 n (- 3f)

uykresy rozkładu składoweJ pIonowej naprQżenla <11astanów obclążenla r ; rV

po ka za no na rys. 5. 10.

ł
,t
9tł

T a beI a 3.8
obllczenle wartości składowych Ó,a 1 Ó,t naprężenla

Pozion z
óua [lP al ó'g [}Pa J
lnl In] ?

- 1r2 o 1r O 229,2 255,O

- 2rO vtv o r 76 174r 2 217ł 2
, )/ 'l2Br' 18r ,O
- 316 2r4 orl3 87,1 150r 8
- 4r1 111
ńĄĄ 1+2r 2
^ĄĄ / t) |

- 5rQ o r 25 57,' 1r5,7

- ?,8 Qr11 ?9,8 115,6

Zad anle 1. 1 1 .

Powlerzchn1owy fun<lanent pasnowy o szerokośol B = ,1r8 m obctążony jest

pionowo 1 osiovIo slłą o = 142 l<N/n (rys. ].11). 0kreśuć składową pionową
naprężenia ó.- por! śror]kiem fundamentu na głębokości z = B. ob1lczenla wy.
konać wecług-ńo*y tls] i instrukcJi IIIFG [5J.

Rozwiązanie:

- '*g normy [la]

Ó, q=?= . q q = B=ł s- 'no nn"

3
lJl
=r l
| ?s - o 'l w s r Ys. 5-42
I
* =*l
ó ,n = o ,5 . 190 = 95 kP a

- wg lnstrukcJl IHPG [5]

Rys .3.1 1 . obliczyć s!,tiŁador.vą
plonową naprężenia Ó"o lrod p rz y Ti)*=O, Qr =1, Qt=O, x =O
środkiem firnrlamentd otrzvrmrJemyzgodnie ze wzo?em(3.6)
n
ó"q = f. ą
2z
T= . ^ ' l I
Eo = o'rtz z tab' l'18

+=.J
I

6"{= . 0,512 = 9?ł28|<Pą

#
Y- --

95
I !Łągą: Uzyskane wynikl obllczeń weclług obu metod są bar<lzo zbliżone Cio sie.
ble. Różnica wynika z zastosowanJ-a w pierwszym przyparlku uśrednlo-
nego rłlspółczynnlka zaniku
?" skłaclowej plonowej naprężenia pod fun.
damentem, a w rozwlązanlu druglm współczynnika zaniku to otrzymane-
&
8o przy zat.ofeniu wlotkości pasma' obciążającego.
'
la, jan i.e 1.'12.,

Powlerzchniowy iund.ament pasmowy o szerokości B s J,8 m obciążony

Jest
ukośnie l. mlmośrodowoslłą Q . 142 kN/m (rys. 3"12). okreśuć składową plo-
nowq naprężi.l" Ó"o pod śroclkien o i krawędzią.A fi:ntlamentu na głębokości
z = ts. obliczenla r.iy*onać werlług normy [rs] i instrukcJl IHPG [5].

Rozwlązanle:

- w,q ncrmy f't8]

ze w281ędu na nachylony rozkład nacisku q
po.l po.lstawą funcamentu wykonanie ob1i-
czeii nle jest noż1lve.
0,'136
m
- wg1instrukcji IHPCf5l
lł.l,= t) . cosó =
342 . cos JOo =296t2 uN
z=
lft = Q . s1nó =, 42. sl n Jo o = , l 7- 1 k N
'o
rila .{rodka fun,lamentu x = O
'l
)v

ko r 0 ,5 1 2 z ta b . 3 .1 8
I
I R y s . ' . ' 1 2 . 0 b1 i c zy ś s k ł a l o wa
2l xl = ^l plonową naprężenia pod
6.,
"-J środkiem i krawędzią funda-
na--poCstawle wzoru..(r.6) mentu
. )ąF, )
o.q = :iif . 0,512 = BĄł25 kPa

rl1a krawędzl fundament" = -

" ł

+ = ,l Fo = o,4o7 z taa. iia

I

|.- Ę=o'z5o z ta b .3 .19

4rD = r rI k a = O r139 z L ab . 3 . 2 O

na pocistawj'e wzoru 3.s), prey E* = 41136 n oraz =

ń
ó.^ = 2?.6A2 + (-r) 2.(:0 '1,6) .. o.25l
zq 1, Ó |o,t'oz
.
L 1, 8 ",.))

+ (-1) a,1ie = 5es5 k?a

*t
 96

Zadanle 1.13.

Obok lstnleJącej ławy fundamentoweJ o szerokości 1,5 m proJektuje slę

posadovlenie na teJ sameJ gtębokoścl stopy funrlamentoweJ o wynlarach
2,,| x 2,1 n. Nactsk równomlerny przekazywany na grunt przez ławę v{rno.
sl q' = 216,4 lyPa, a przez stopę q, = 261 ,lł |&a. Pozlon posartowienla fun.
damentów znajduJe się na głębokości 1,5 n ponlżeJ powlerzchnl. terenu. Fun.
damenty oddzlelone są szcze1iną rtylatacyJną (rys. ].1J). clężar obJętoś-
clowy gruntu wynosl 6 = 17,6 xN/m]. Wyznaczyć rozkład skitadowej plonowej
ó'o naprQżenla dodatkowego w przekroJu a - a na głębokoścl z = 1to m poni-
żeJ poziomu posadowienla.

o o

, l.5m , 2itn I

- o-o

r00

200
[r ro] 6zo EEaE 3

Ęs.).15. RozkjLad składowej plonowej naprężenla dodatkowego w przekro.Ju

a - a na głębokoŚii 1'o m poniżej pozlomu posadowienia funrlamentów.A. roż-
wlązanle rnetodą punktu środkowego 1 narożńego, B - *8 wykresów X6g1era

Ł;u
fI ę

9?
Rozwiązanl.el

A) Rozwiązanle rnetodą punktu narożnego t środkowego (firnaamenty traktuJe

slę jako w lotk l e ).

. ,".tł,..
Skltadgwa. ó"a ławą firndarnentovą (pasno nleograniczone).
Td
. Y U ł.'A.' ., i-'., r, 1-'
iq
6D6= 1T ; 6 . 1, 5 = 2'A L kkP.
6 ,4 pa / L1 Ł

q; = 9t . Ón6 = 216,4 . 26,4 = 21o kPa

d"ą = ? n y. ai
\

?o*
. - współczynnik zanl'ku składoweJ plonorreJ naprężenia przy obclążeniu
równoniernym wlotkiego pasma (rys. ,.M).

E = i 5 = o 'e z'
. T a bel a j. 9
obllczenie skitarloweJ (io rr nrzetroju ą . a pod ltawą funrlamentow{
na głębókości z = ,!ro n

x no
In]
x o1 6
b

.ćpx o '70 o .37

{o [r.r"j 14?.O ??,?

Skłatlowa ó"u Poa stopą functanentową.

só = sz _ ooa - 261,+ - 26,+'=ZJJ Wa

ó,źa= ?o. qź

?n - współczynnik zaniklr składorłej plonoveJ naprężenla pod narożem

prostokątnego obszbru wiotklego (rys.'.4t).

DD

,0t 5, 2'lm I
r----'----------- i

Rys.3.14. Schemat do meto<ly punktu nąrożnegQ

r
I

OA

punkt 12 (rnetotla punkbu środkowogo)

Ózd= Q^ : ł) i

z 1, O y=i7"=1,o
b 2.1
ź=żl=0148 ?^=o,v

?* - współ'czynnllk ząnlEu skłarlowej pionowej naprężenia pod środ|klem

prostoĘtnego obszarrr wlotkiego (rys.5.4o)
ó.ia = o,?1 . ZJJ = ,|66,8 Wa

punkt 5 (punkt narożny 2-ch prostokątów o wyn'iarach 2,1 x1,O5 n)rys.3.14

a =1 t o 5 b-2 ,1 f;=ffi = z , o i= + t 5 = o , 9 5 ?, " = 0 , 2 0

eiiu = z . o,2o . zi5 = 94,0 IlPa
punkt 2

prostokqtBE2A, b = 1,O! a -- 2,55 = = o,Ę1

Ż ffi
= o,1g ?o = o,?o
Ż
prostokątM,2) b = o14! a --,|,oJ : = = o14J
ł#
= u,gs ?o = o,1o
3,
).,,
ó'iu=z. (o'2o-0'1o) .2)5= 4/,0kPa

SkiŁadową plonową naprężenla rr pozostałych punktach przekroju a - a wyz.

nacza slę analoglcznie jak v punkcie 2 1ub 5. JeJ wartoścl podano w tabeli
5. 1O i n a ry s . 7. 11.

T a bel a r.'lo
Sumaryczne wartości skład'oweJ ó'u w przek"o5., - a na głębokości
"
z =, 1ro m ( pr zy pa dek A )

N!
o ,| ą + b ó ) 10 11 12
punk t u

eilutt.e,l ?^Ę 47 rO 6,4 4 too aŁ n 1 1 1 , t 126.9 lt Lą 7 15ą 162X 154,>166ł

o'iutnal ĄILo 4 1+7. O 138,6 128 11 ,113,ĄY or o nn 6 0 1 9 48,3 ąĘ ), z, 21,o ..

'
4lL

[ózd [kPa] 172,6 1?7, 5 185,6 189.2 193,3 190,6 1 8 9, 0 18?,8 191,5 188ł 189!+18ź5181i

B) Rozwiązanie w oparciu o wyĘresy Kdglera (funćlanenty traktuje się ja-

ko w i o tk i e ) w s [r], [t4]:
Składor.ra ó"o Fod ?awQ fundamentową
z 1,O
E= f fi= 0 1 6 7
 99

Przeprowadza się inteą>otację liniową poniędzy wartościanl wspólt.

o,5 I$- o,?5.
czynnika ę o rl c z y tan y ml d ]. a i l o raz ó w ę-

puakt 0

f t=o'5 2 = 1rO I
ara ft=o'a? 2 = or?7
I
1 ='o'?5ę = 0 ,6 7 )
ó,,, = a,?? ' i; = O,7? ' 21O = 16'l'7 kPa
o
punlrt 2

z ^- \
E= ut2 ?=O'BOl
dra a = 0 , 6 7 ą = o,|1
I
# = o'?5 ę = 0 ,6 7 )
(i'rr= 149J lcPa

punkt 5
z ^- . - n Ę' l
E =ut 2 '(. - |
a ra tf = 0 , 6 7 {Z= o,5
'tł
l--

I
ft=o'?5? =or5
'
|
6 ' 2 5 ; 1 o 5 ro kP a

Składęwa ó'o Foa stopą funclamento.''ą.

Powlerzcb:oiJ, stopy A = 211 ' 211 = 4141 mz

r-T- r tj'Ą )
Promieńzastępozegookręgu * =! f =xĘft - 1'1B n-

f t=+f B=0, 85
pu'J!E!_€

1'=o'5 2 = ł , o . 1óIa
|
I
ft =o ,a5 ą = 1 , o
fi =r'o ę = 1,o )
ó,,)ąz = 1,9 . sź = 19o . 2,5 = 2,5 lśPa

punkt 9

#'= o'5 ? = 1rO l

ara 0 ,8 5 Q = Qr 79
I JT

ft=t'o 2 = O r? )
- z ^ - 1 8 5 1 6 kP a
a
 100

pmkt 5

Z _aą
R-"r; 2 = o tĘ 5
d,a z = ^^-
u' o ) ń
--
n zĘ

l
Ę '( "t/)
Z n^
Ę
= ,'v
? -474

= Óć )ć
)1,,
9z- Efa
2

T a b e I a ). 11
Sumaryczne wartoścl składoh'eJ 6"u w PrzekłoJu a . a na głębokoścl
z = 1t o m (p rzyp ade k B)

Zad anie f.14.

Za pomocą płyty sta1oweJ o wymiarach 2,5 X 13,o m wykonano próbne

ob-
clążenle pod:Łożamorsklego na poziomle naturalnego dna na rzędnej
-8,o m.
Ętytę obclążającą unr1eszczono osiowo niędzy dworna funrlamentami pasnowyult
o szerokośc i 13. o m k aż. l y (ry s . ]. 15). P ł y t a s po c zy wa ł a bezpo ś r ednl o na
6,5 netroweJ słabeJ Yarstwle kompleksu piaszczysto-namułowego.i
Celem prób-
nego obciążenta bylto niędzy innyrnl okreś1enie wartoścl osladanla
a w kon-
sekwencJi nodułu odkształcenla Eo warstwy słabej. P}ytę stalową obclążono
pionowo 1 o'siowo slłą Qp = 5,J MN. obclążenle piondwe
funrlanentów pasmo-
wych na jednostkę długośc1 dzia]lało na rnimośrorlzle E = 0,65
m i wynosiło
Qv = 72g kN,/n. określić wg rnstnrkcjl IH Pc [5] wartości składowej plono-
wej naprężenia ó,n w funkcj1.głębokości pod środklen płyty
obciążaJącej,
wywo?ane obciążenlem płyty oraz obecnością w sąs1edztwie
Je.J funclamentów
pasnowych. Przeana1lzować wplŁpr funciamentów pasmowych
na wartość ó'o w warr-
s twle badane go konpleksu plas zc zys to-namuł'ov,ego .

Rozwiązanle:

Płyta obc1ążająca

D1a obciążenia pionowego 1 osiowe go wzót (3.6) upraszcza się do postaci

ó"n
,
=st E" =z#*o
Qo Ę2 ^r
[o= 163 i O
[tp"l
L *J
 WIDOKZ OORY

tfI
PR ZEKR OJ
I
I I
I

fundoment
fundoment :
tewy prowy
II iI
I
nlrrtn
obcĘżoiąco\

Rys.}.15. Lokallzacja
Lokallzacja płyty
płyty obciążającej tundanenIow pasmowych
obciąŹająceJ oraz fundamentów pasmowycrl w trak-
Lra^
pró.bnógo obciążenia pod}oża morskiego
c1e próbne5o
cle

Przyjrnując początek ukłaclu Xz w osl płyty obciązaJącej., otrzynamy dla

= o wartość śtlJ" = .. Wartoścj
pionu przechodzącego przez śrorlek ę}yty x
o.lczytane z tabeli f.18 ri]a Ąd. = o oraz kolejnych wartoścr Ę zesta-
Ę
wiono w tab eli 3. 12. .
.

Fundanenty pasmowe
wzór (1.6) przyjmuje
D1a obclążenla pionowego na mj"mośro<lzle postać

Ó,, 1*(o"-ń*u")
'l02
eł o N
o h
e 0
ó o \o
0
o N
Ę \.}
6l
I
eł N
H
N \o
6
ro N
€
ł c
h 6
a
.N
6\
9
5
d
€o
N
\o
61
ol N
-o
.ź ś co
N
o
la ot
a
$
N
R(
{o N I \o
Ł
\'
N €ł b
e
E n
o N
o
N \o
\.'
€
g\
o o
! N
o
s r o\
e
\o N
I r
q
0 r
\l) a
L o c
qt o
\0
-
o
N
\o
fc
NE ,tl' ro
l!
N*
U
 10,

% &om
(ktu)
915

14,5

R y s . ) . 1 6 . R o zk ł a d s k ł a do weJ
pionoweJ naprężenla 6.^ w
zależnoścl od głębokog8i z
pod środklem płyty obciąża-

i
ją c eJ : a . o r l o bc t ą ż eni a
pł y t ą , b - o d o bc l ą ż eni a
dwona sąsladuJqcynl funda.
mentaml pasmowymi oraz
przekróJ geotechniczny
c -
i
it
u
104

Dla fundamentu lewego przy przyJęclu początku ukladu xz w os1 tego fun-
damentu otrzymany dla plonu przechodzącego przez środek płyty x = 1J'o n'
'Ex= 016S mo raz

olo . t (ą - ffi,?#ś€ ą) ='. (k-o

+0,t *o)

DIa fundamentu prawego przy przyJęclu początku uktadu xz w osl tego fun-
damentu otrzynarny d1a plonu przechorlzące+o p"zez środek ptyty x = .,tJrO ml
Bx= -ot65n o raz

Ó2s=#Lo. - ff,# #) '"] =56(Eo+c,t6o)

Ączny wplyw obu fundamentów pasmowych wynlesle

6,, = Ółn * Óp,s = llz (ko + o,1

Ę)

ko o,'^" odczytane z tabel ].18 t ].19 rlla = 2,C oraz

]a1t1sci ,!o ąEL
kolejnych wartoścl zestawlono w tabelt J.1J.
ff

Z wykresów rozkladu ó'o Przeristawlonych na rysc

^7.16 wynlka, że w ba-
danej 6,5-metroweJ i,łarstwie konpleks'u piaszczysto namułowego, za1egaJącej
bezpośrerlnlo od poziomu dna morsklego, fączny wpływ dwóch fundarnentów pas-
mowych sąsladuJących z płytą obclążaJącą Jest znlkomy. Wartość Ó"o na głQ-
bokoścl 6,5 a (tzn" w spągu warstwy słabeJ) pochodzqca od dwóch sąsiadują.
cych fundamentów pasnowych stanowi 37ń wartoścl ó"o PochodząceJ or1 obcią.
żenia plŁytą' a na głębokoścl 5,O m odpowle<lnlo ,tdl ty w połowle warstwy
sitabeJ spaść do 8'$. Można wobec tego stwierdzić, że przeprowadzono próbne
obciążenie w sposób prawirlłowy pozwalaJący na bezpośrednlą interpretacJę
zależnoścl naprężenle . osladanle d1a płyty obclążającej. Wynlkl pomlaru
rzeczywlstego osladania przeprowadzone na różnych poziomach warstwy sltabej
wykazały, że na głębokośg| gk916 5,o m ponlżeJ terenu osladanle było zero-
we. Swladczy to, że wartość Ó'n od obclążenla pł'ytą zanika w ałtallzowanyn
przypa<lku szybcieJ, niż to wynlka z obltczeń teoretycznych oraz, że ?z€ -
czywista wartość 6,u od obciążenla sąsiaduJącyrnl fundamentami pasmowyml
jesf, równj.eż nnlejsza od wartoścl obllczonych teoretycznj'e.
 105
la\
() N śj o
(\t
o o\
fa\ @
|f\
o o t-
t- o D.-
o\
n o o\
o
rf\ o @ rf\ tń
@ rC
(s GJ
Ń\
lf\
Eł Ó o oi
o n t- Ąl
o F-.
(! \o N c!
r{ G'
F C\J
' o .t\|
lf\ lf\ \o
..t
.tr r NI
O, t{\ (\I
o tf\
o
F* rto ln lf\
t o\
t-\ N C\J
.t) cv
F- t-- F-- ln
ąE c\.1
E>
{uO
Ó N
\o n N
-xloE N N
rJG
oą
! N
\o .d
\o
trU
E
tf\ Ń c)
o{J
gc O,
o Ó
dE
.{6 (! lr\ \o u-\
oq
lc\ r\
L-
'OH
N5 c \o
fi
Ó
ra\ la\ ĄJ rf\ @
rdE
..ł
c o
E
.Ę€ o NJ
oo
F *{ N N Ol t--
o att t- o C)
tr {d o
oo Or
d
F \o rf\
o
a3 c
?ś lf\
'c
(! |r\ N f-.
o\
|Ą
J' cv c o
tr1 N R' C! ilJ
{o c ńJ
o o
P
(!
r
E o
c
.o
lE
N& .sl. lx
oau
^9"!
IE
c
!
+
l.!a
 't06
Zad anie ą . 15.

Wyznaczyć sktarlową pionową ó"o naprężenla od obciążenia buriowlq na P3ę-

bokości 2,0 m ponlżej środka stopy fundame-ńtoweJFn o wymlarach poclstawy
2,a x 2,o n, obciążonej równorniernie Q,, = 15O kPal z uwzg1ędnlenlem na.
prężenla wywołanego istnlenlem sąsledniego fun("lamentu trapezowego F, Prze-
kazującego na grunt naclsk Qz = .lOo kPa. Fundamenty posartowione są na tej
samej g łębo k o ś c i 1 o d d z i e 1o n ó sz c z e 1l n ą r l y l a t a c y J ną ( r y s . 5 . 1 7 ) .

R y s . 5 . , | 7 . I i l y zna c zeni e s k ł a r i o wej

6 , o n^ gł ę bo k o ś c i 2 , o m po d
śróckiem stopy F4 w oparciu o
wykres Nćwmarka

Rozwiqzanie netod.q póI wpł'ywowycb (virykres Newmarka ltl, [re], ;rt, , .

Przyjęto Bodział pł.aszczyzly na m = rv PrE r ś c i eni i s = '16 pronieni.

oklęeów Ii = 1l
l:tz
Pronień
"n |*- I
L\, - ń / l
I l^ r\

zn - wartośó gł'ębokości z' na której wyznacza slę składowąó"o

w ska}i rysunku planu f u.oda.nentóW
d la skali 1: 100 zo= 2 Cm

ln ) ttz
x'1=Ż ,] = o,54 cm r, = 1r5) e, m
|7-T-
L\' - Tll rU = 1rB4 cm
r? = 2122 cil
f n ltlz
12 = 2 | ----------t7 - 1 | = O,80 cn
rU = 2,77 cm
- I (^ 21- t z I
L\'-T0l l
-g - /
r^ = 1rC4 csr x1O= oo

T, , = 1r2l cm

t
 \
107

Wspołczynaik wpł'ywu jednego po1etka wykIesu

% =ń-1 -E=ą#-0'00625
Sk}adowa 6'o w Punkcle pod środklem wykresu na'g:tębokości z
6, = I . Ww . q ..,

I - liczba pol wykresu pokryta-obszarem fundamentu o obciqżęniu równo-

mi ómam
Y

d la stop y F1r 11 =, . 16 + B : 56

dIa fundąmentu F2, 12 3 10

ó, q = (I1 . 91 * 12 . 9) W w = (56 . 1 5 o + 1 0 1oo) 0'00625 =

= 58,7' kPa

Z ad anie 3. 16.

W czasl.e badanla wytrzyma}ości gn:ntu niespoistego w aparacle bezpośre-

dnlego śclnania przy nacisku nonnainym G = 2oo kPa otrzymano granlczną war-
tość skłarloweJ śclnaJąceJ naprężenla rr, = 1fo kPa. okreś1lć t*artość i kie.
nrnki skłacowych naprężenia głównego w chw11i znlszczenla. próbki gruntq.
Rozwiązan1e otrzymać na łlrodze ana1itycznej 1 graficzneJ (koło Mohra).

Rozwiązanle:

Sposób analityczny (patrz Punkt r1r.ll):

f f = Ó.te l tsl= # = gg= 0 , 6 5 f i= 1 1 o

2o( = goo - I = go - 33 = 5?o o( = 21,jo

zft = 9oo + b = 90 + iJ = 1Z3o ft = 6t,5c

' Ą*Ę ó.-ą

t f= sin Zof o= t. cos 2q
ź

', ' o = ź . O ,8 /+ * ó ' = 309,52+ b,

;9l

,0 9 ,5 2 + 2 Ó ,, 3 o g ,5 2
2oo = - + . o,54 ói = 12B,B1 kP"

ól = 4fB'']
--1, l.pa.

Sposób graflczny (konstrukcja koła }4ohra) - rys. 3.18.

1^I
układzlg współrzędnych ó- t wznaczamy położenle punktu. ł(6, l,) r wy.
kreśląny prostą graniczną oP (obwiednia kół Mohra).
7

108

Rys. 3.1B. Wyznaczenle wartości i kj.erunków rlzlałanla składowych napręże-

nta głównego

W chwlli znIszczenj.a próbki gruntu koło Mohra Jest styczne do obwietlni

w punkcle A, stąd łatwo znaJrlujemy śy6dęk ko?a. Punkty przeclęcla koła z
osią naprężenia ó wyznaczają szukane wartoścl składowych naprężenla ó. t
ą.
Z konstrukcji aparatu skrzynkovego wiarlomo, że p?.aszczyzna śclęci.a prób
ki Jest usytuowana pozlomo. Na kole Mohra kierunek ołaszczvznv ścięcla
pr.edstawiono ].iniq przerywarĘ. Odmierzając or1 kierunku pozlornego kąty ą i
/3 (po1owa kątów zrnierzonych na kole) w klerunkach przeciwnych nlż na ko.
1e Mohra otrzymujemy kleru.nki dział.ania sk1arlowych naprężenla Ón i ó^.

lJwasa:

ltrateży wyjaśnlć, że wyróżnia się .lwa roduaje powierzchnl znlszczenia:

- teoretyczną płaszczyznę zni"szezenla 1ub Ilnię poś1lzgu, która nachyIona
Jest poct kqtern 45o + ń/z ao płaszczyzny, na któreJ dzlata większa skła-
cowa naprężenia głównego1
. rzeczyłl"stą powierzchnlę zniszczenia, na której występuje koncentracJa
odkszta}ceń na skutek dzlałania si} śclnających.
.i,/
przeclstawionym zarlanlu lstnleJe zgo.lność położenia obu powierzchni
znlszczenia, ponieważ w aparacie skrzynkolłym powlerzchnia znIszczenia jest
wynuszona wzajemnym przesunięciem części skrzynl<l względem sleble. }Jato.

;L\
 109

Elast przy wykonywanlu badań w aparacle tróJoslowego ściskanla nożna już

stwlerdzlć występowanl"e nlew1elklch różnic.

Z a< la nle 1. 17.

Na jerinorodnym podtożu gruntowym posarlowlono fundament pasmowy (l = o ;

o szerokoścl B = 1 n. .Przeprowadzlć ana1lzę narastania stanu naprężenla w
wybranych prrnktach pocłoża (rys. :.to) w wyniku przekazywanego przez fun.

q (kPo)

oP,l

6= lTkN/m3
(ł=32,5o
I "P3
z (m)
WspdtrzędnepunktóW (m)
P1(0,2
;0,2) P2(0,8
iOA P3(r,0; t,0)

Rys.3.19. Lckallzacja punktów do ana1izy narastanla stanu naprężenia

dhment równomlernego nacisku q, zwiększaJącego s1ę stopniowo oc zera r1o

wartości granlczneJ. Zaf.ożyć, że podfoże gn:ntowe stanowl ważkJ., pół'nie-
skończony ośrodek llnlowo.sprężysty, a 1oka1ne uplastycznienie gruntu zwlą-
zane jest z osiągnięclem w danym punkcie kryterlum wytrzymatościowego Cou-
lomba.
Współrzędne wybranych punktów oraz pozostat'e warunki zartania przerlsta.
wiono na rys. !.19. Współczynnlk parcia spoczynkowego wynosi Ko = o,5.

Rozwlązanie:

Anallzę narastania stanu n6prężen1a w porlłożu gruntowym pod wpływen

przyłożonego obciążenia przez fundament oparto na sprawrlzeniu charakterys-
tycznych zjawlsk obserwowanych doświadcza1nle. Dotyczą one występowanla ob
szarów nałych odksztalceń okreś1anych jako sztywne kliny, obszarów clużych
odkształceń, tworzenl-a się liRii pośuzgu 1 ich lokalnego kąta nachylenia.
Na rys. 3.2o 7 1,21 pokazano rlośwlarlczalne ba<lanle nośności sztywnego fun-
damentu pasnoi.rego zrealizowane dla gruntu naturalnego i dla gnmtu analo-
gov'ego typu Tayl.or-Schneebe1i złożonego z aluniniowych wateczków o różnej
śrerlnicy. Na obu ryśunkach wldać wyraźnle wymienione cechy charakterysty.
czne (poszczególne obszary i llnle pośltzgu).
Do analizy stanu naprężenia w zadanych punktach podłoża gruntowego wy.
korzystano ogó1ne zwlązki mlędzy składowyni naprężenia w przekroJach o róż.
R y s . J. 2 o . Bada n le n odelowe n ośn ośc l frrnd ame ntu p asmol'e g o. na p lasku wykona-
n e n ą W ydzia 1e Hydrot ec h n lki Po]-ite chnikl Gdań skle J

Rys.3.21" Badanie mode]-owenośności funriarrentu pasmo},ego na gruncie analo-

go\łyn typu Taylor.Schneebell Hydrotechnikl Po1itech-
Ylit"3E.,.,:t{v,o"r"r"

nym nachy1eniu oraz rozwiązanle graflczne oparte na konstrukcjl koła Mohra

fi']. .laxo wlelkości wyJściowe przyjęto wartoścl ił'ynlkaJące z rozwiązanla
we<ltug teoril sprężystości, przyjmuJąc jednocześnle za granlcę ważności
tych zwlązków zależność wvnlkaJącą z kryterlum Cou1otnba: "t'= ón . ts l.
1,Ilelkośclami poszuklwan1rmi są: wartość nacisku q wywołująca 1oka1ny, gra.
niczny stan naprężenla i klerunek powierzehni poś1izgu. ?astosowana meto.
da ana1izy po1ega na wykreślenlu koleJnych kół Mohra, odpowlarlaJących stop.
nlowenu zwiększanlu obclążenla aż do osiągnlęcia styczności koła Mohra i
1ir.11 określającej rłarunek Coulomba. Uzyskany punkt stycznoścl na ko1e
Iilohra w połączenlu z kierunklen odpowiadającym układow1 xoz pozwala na
określenie zarówao wartoścl s}<ltaclowychnaprężenla óo, "u, Jak wartoścl wy-
woiŁuJącego je nacisku q 1 nachylenla 11nll pośllzgu.
Prrnkt P, , (x = O r2 n , .z O r2 m)
-
Stan zerowy (n = o)
Składowe naprężenia geostatycznego :

n" =uro= t'z = '17 ' o ,2 = 5r 4.kP a

 ó* = ó *o - l (o ózo= o,5 . 3,ą = 1,7 L<Pa

' r- n
""o- -

Stan obciążenia (q l o)
St<ładowenaprężen1a od obciążenra q (Jat d1a gruntu nleważk1ego)

b",= To*. 9 ?p* = f (fi ' ś) wg rys. 3.h4

r*"q = 2*"= t ( a # , r vs' 3 ' t + 5

T*T'? *, 'n *)*t

i - f f i = o , t f i =ffi = o t2 +7py=o,e55

4${. = o,o # = ol4-2*z =.o'o?ąTx- o,49,

ffi #=
sk.ładol'e su&aryczne naprężenla (*ply" oq" + wpływ n6il)
Ó, = ó.o* b " q = J, l + + 0 , 9 5 5 , 9

ó" = u*o * Ó*q = 1,7 + a,l+91 . q

T xz =o to 74'q

ob1lczen1e sldŁado.wych stanu naprężenia zestawiono w tabelt ].14.

T a b e 1 a 3.1ą

Stan naprężenla w punkcle r.' [rca]

Stan
obciążenia '-{ óz óx b*, !. ttt** 611
1n o 215'
T 12r95 AAą
vr"t o ,7ą o7 0

II 40 Ą,|,6 0 2 1 , l+2 2196 ,1 ,51

lTI 60 6 0 ,7 o 31 ,28 ą,4Ą 45 r99

Na rysunku 5.22 przedstawlono graficzną lnterpretację narastania stanu

naprężenla w punkcie P.. }Jidać, że narastanl-e stanu naprężenla wskutek
zwlększanla obclążenia q nle może doprowa<lzió do osiągrrlęcla granicy .c =
=6^ . ,u i. Stan takl odpowla<la występującenu w doświadczenlu zalęszcza-
'112

aYs.3.22. Anallza narastania stanu naprężenla w punkcle P" w układzle waż.

kim' sprężystym I

niu się Bruntu pod fundamentem i powstawaniu sztywnego k1ina (patrz r ys.
3. 2O r , . 21) .

Punht P" (x
- o , 8 m, z = 0, 2 m)

Stan zerowy
6zo = 1? . O , 2 = } , 4 k P ą, b xo = o,5 . 314 . ,|,? kPą, = o
""'^

Stan obclążenia.

ś=ffi = o,68,
=
*f
= o,2 *?px * o,o4o

+1 =
-E-= 1.9
ffi
' =t , ' . e+F .=- 9 . ć=''*-
=''o
1, 0
= ł?x.Ł+
z = Or 3 9 1
2*= Or 2 3 B

óz = ,, Ą +o , o 4o . q, ó *= 1, ? + o , 2 3 B . q, .c*'=o,o91 . q

ob1lczenla skiŁadorłychstanu naprężenia zestawiono w tabell ].15.

Na rysunku 3.23 przedstawlono graflczną' lnteryrretacJę narastanla stanu
naprężenla w punkcle P,. Punkt styczności (A)
8ran{cznego koła Mo|rra z ob-
wiednlą wyznacza prosta poprowadzona przez punkty 1 7 2. Punkty 1
i 2 ]reżą
w mlejscu przecięcia prostych prostopa<lłych do obwiednl, wyprowarlzonych ze
środka koła mnleJszego' a wlększego otl koła granlcznego (rr
r rrr) , z od-
powiednlml koltami. Dnrgi punkt stycznoścl 6'''.azono przez B.
Na rysunku graniczne koła Mohra orąz odpow1adaJące mu skł'adorłe
napręże-
nra O*r 6z, txz zazĄaczono grubszą 11n1ą. Składowe naprężenla ó*
1.d"' qrz-
nacza punkt D 1eżqcy na prostej obrazującej proporcjonalny wzrośt
stiaao.
 1'.13

T a bel a ? .Ę

Stan naprężenia w punkcle P2 [rca]

Stan
obc1ążenla
q Óz óx 'xz ł<
zx
o + 6r)
o 5rb Ó 2r55
r 20 Ąlć 6 ,46 1r8.2 Ę 7ą
/r))

IT ąo LE 8r & 2r7' 6,72

IlI 40 Ęn 11,2 2 3r& 8,11
rv 3 1 ,1 9 7, zz oA
/r ve
ń 5ro2 J ąE'

T (kPo)

6(kto)

Rvs.3.21. Ana1lza narastanla stanu naprężenla w punkcle P. w ukłarlzle waż.

klm, sprężystym .

weJ naprężenia T*' w za1eżnośc1 od q. Punkt C określa wartość 6, i i*,.

Ponieważ klenrnkl sk?adowych naprężenla 6* t b" sq znane (pozlomy l pio.
nowy), możemy z koła Mohra wyznaczyć 1okalne nachy1enle 1lni1 poś1izgu w
punkcle P,. Kąty odpowladalące łukom A.D i DB,, podzlelone przez rlwa 1
odł'ożone od kienrnku dziatania składowych naprężenia zwlązanego z punktem
D(óx), w przeciwną stronę niż na ko1e Mohra, claJą nachyl.enle 1lnil speł.
nlaJących warunek Ó., . te ń w ukłatlzle rzeczywistym xoz. Punkty A
i B określają znak"- składoweJ ścinaJąceJ naprężenia w rlaneJ tlnii pośuz.
8rr. Nanles1enie klerunków składoweJ ścinająceJ naprężenia w rozpatrywanyn
114

układzle izeczywistyrn (zgortnie z przyJętą w ko1e Mohra konwencJą . patrz

punkt III.4) wskazuje na kierunkl przemieszczeń cząstek. Doświaciczalny ob-
raz przenieszczeń, rys. 3.2o 1 3.21, ułatwia okreś1enier który z klerunków
Jest kinematycznle możliwy, a wlęc odpowl.ada 1lnil poś11zgu. Drugl z kle.
runków, ze względu na ograniczen1a ośrodka 1 symetrlę obclążenla, nie może
wygtąpić Jako g}ówny klerunek pośllzgu.

Punkt P- (x = 'l .Om z =1 on)

Stan zerowy

, |? . 1 = 17 k Pal
,. o= ó *o = O, 5 . 1 7 = 8 , 5 k P a , , * , n= o

Stan obciążenia

fi =ł s =', ft =,t -? p1 = O , 1 a 5
= Ę = z*,l*" = o l, |5 7 t * = 0 , , 1 4 6
# -,,
ó"= 't 7 + o , 1B! . q, ó *= 8, 5 + o , 1 4 . 6 . q, T*"=o,,|5?.9,

ob]-iczenia sk!Ładowych stanu naprężenia zestawlono w. tabe1i ].16.

T'a b e 1a 1.',16
Stan naprężenla w punkcle P* [kPa]

t to**ó")
Stan
obc1ążenla óz L t 'xz
Y
-x

0 't7 12r75
I 60 28,1 17 126 ) t41 zl ror
II 90 ąą
) i
Aq
).' r 2'1 164 14,13 27,6ą
rrl R{ Ęz ,2 ,o 8 20 r4O 12,8O 26r24

Na rysunku 3.24 przedstawlono graficzną interpretację narastanla stanu

naprężenia w punkcie P5. Z"u..l. konstnrkcJi Jest taka sama jak tlla punktu
')'
Na rysunku 3.25 przerlstawiono wynikl przeprowartzoneJ anallzy,które noż-
na porównać z wynlkaml dośy1ą6ę2"''1a (rys. 3.2o 1 3.21).

Uwaga:

Wnioskl z przeprowadzoneJ anallzy:

1. ce1em przeprowadzoneJ anallzy był'o przedstawlenle lnterpretacJl zJa-
wlsk zachodzących w gruncle porl wpływem przyłożonego obciążenia, r,ł świet1e
przyjętego linlowo.sprężystego modelu pracy ośrorlka grr,rntowego. Anallza
 115'
.Ż :<
.-xI
I EEE
E
;\
m
.N
!
p.
o
ól
=
o
N
ó
I
3
tĄ
o
o
ą
'ao
o
.N
t3,.
o
c
.łJ
o
r{
tr
6
.łJ
($
bi
sl
(d
N
la\
o
 116

Pt - Uptostycznienieniemożliwe
P2 - uptostycznieniedtoq =33,t9kpo
P3 - uptostycznienied(o q =gt,53kfo
Rys.1.29. Wynlk1 ana1lzy narastanla stanu naprężenla w wybranych
porlłoża gruntowego, d1a uktatlu waikiego, punktach
up"ćźvit"eo

wyJaśnia przyczynę tworzenla s1Q ,,sztywnego klinarl pod fundamentem 1 za-

krzywlenlą 1lnli pośllzgu.
2. Sposób przyłożenla obciążenla sprawl'a, że w punktach
położonych wew-
nątrz nsztywnego kllna' skłaclowe naprężenia nle mogą oslągnąć kryterium
Coulornba. W punktach położonych w strefie
wyparcla lokalne nachylenie 11.
n1l poś]t2gu za].eży orl polŁożenla punktu w stosunku
do mlejsca przyłożenla
obciążenla.
9. Porównanle wartoścl obclążenla q rrykazuJe, że 1oka1ne uplastycznle-
nie w gnrncie postqpuje stopniowo
ł PrzY czym w punktach bardzleJ od1egłych
od mleJsca przylożenla obciążen1a osiątr;ntĘcie 1oka1nego s.arunku plastycz.
ności y''n"*. wlększego obclążenla q.
4. Porównanle wyznaczonego nachylenla 11n1i pośllzgu
z wartośclaml uzysl
kanymi clośwladczalnie traktować na1eży jako orlentacyjne,
wskazuJące na
ogó1ną zgodność przyJętego ujęcia zagarlnlenia z rzeczywlstym
charakterem
pracy obciążonegb gruntu.

Przeprowadzona anąliza rna charakter uproszczony

i odnosl się do badanla
warunków osiągnięcla lokalnej'granlcy plastycznoścl, gr1y znane są warunkI
pracy ośrodka 1 narastanlą sf,ąpy 1aprężenia w punkcie.
Pełna ana11za wyma.
5a równoczesnego ro'patrywanla zarówno zw!ązków decyrlujących o narastanl.u
statlu naprężenla w danym uktadzle, jak ograniczeń ważnoścl tych zwhązków
w
poszczegól-nych strefach 1 punktach. Dotyczy to zutfaszcza faktu' że lokalne
uplastycznienle po\''oduJe zmlanę w przekazywaniu naprężenla
na dalsze ob-
szary gnrntu. Zwlązki teoril sprężystości tracą wtedy ważność, a składowe
naprężenia zależą od rozkŻarlu na składowe przeJrnowane przez
część gruntu
ponlżej 11n11 poś1lzgu i część, której przeclwstawia
slę gn,rnt przesuwany
wzdfuż llnit poślizgr:. Anallzę taką można przeprowadzlć przyJmuJąc bar.
dzlej zltożony' sprężysto.plastyczny aode1 pracy ośrodka gruntowego. Przy-
}<ładytakieJ anallzy można zna1eźć w pracy
[13].

+.-----
 117

rII.2. ZADANIA DO RoZwr4ZANrA

Z arta nle f .18.

Nazlom cbclążono trzema s.].lami skuplonyml P. = 25O kN, Pz = ,t8o kN

1 P] = .loo kN' rozstawionyni w od1egitośclach pokazanych na rys. }.25. Wy-
znaezyć sk:lacową pionową i poziomą naprężenia panującego w punkcie A nie-
ważkiej póilprzestrzenl sprężygteJ. Wskaźnik koncentracji V= ]...'

Ortp.: 6! = r,B5 kPa óf; = s,or r.ra

Ry s. 1. 26. D an e c l o z a da ni a J . 1 8

Z arlanie 1. 19.

wyznaczyć },artość maksyma1ną składowej pionowej naprężenia na głębokoś.

ci. J,o ol poniżeJ spodu ławy funrlamentowej o szerokości 1l4 n i długoścl
,14 m, wywo}anego obciążeniem 224 kl{/n przekazywanym przez ławę na grunt.
Pominąć naprężenie wyrrołane clężarem gruntu.

odp.: ó. = 42,6 kPa (wg wykresów Kóg1era ó" * 4o xp").

&@tę-7.&
Eundanent o kształcie t wyniarach przedstawionych na rys. ,.27 przeka-
zuJe na nieważkie porlłoże nacisk rólł'nomierny c = ,|75 kPa. okreśIić składo.
wą plonową naprężenla pod punkten A na głębokoścl ,,|,5 ur. Porównać rrynik o-
trzymany w sposób analityczny z rozwiązaitlem wykreślnym w8 Newmarka,

. 5, 0m r

T
I
*I
nl

L
F 15- | ą0 |\

Rys.7. 27. Rzut f und.amentu

Oilp. r ó:= 86,2 kPa (rozwiązanie ana}5.tyczne).

118

Zad anie 1. 21.

Podłoże gruntowe zbudowane Jest z pyłu piaszczystego o rniąższoścl ,l0 m

podścielonego warstwą piasku śrerlniego. Swoborlne zwlercl.adło wody grunto-
weJ znaJduJe się w strople piasku. Na skutek podciąganla kapi1arnego worly
pyf plaszczysty na wysokośc1 2 n powyżej zwlercladła wody znajduje s1ę w
stanie całkowitego nasycenia. obliczyć sktadową plonową naprężenla całko-
wltego 1 efektywnego na głębokoścl 9 i 12 pontżeJ powlerzchnl terenu.Po-
'n
zostałe clane do zadania zamteszczono na rys. 3.2B.

Rys.).28. Ęływ wody na stan naprężenia w gruncle

0rip. l z= 9m 6z = 181,3 kPa (ś,= ,t93,1 uPa

z ='12 m óz = 247,I. uPa ÓL = 227,ą xpa

ZaĄan|e \.22.

Wyznaczyć największą śkładową plonową 6|1 efektywnego naprężenla całko-

wltego panu.Jącego w stropie warstwy iłu zalegającej na g}ębokości 6,0 m
poniżej powierzchni terenu. Sztywna stopa fundamentowa o wymiaraóh w pod-
stawle: 2,2o x 2,2o m, posadowlona na rzędnej - 1,6 m, przek6zu,-je na pod-
}oże nacisk równomierny e = 20o kPa. Pozlon swobodnego zwiercladŻa wocy
gnrntowej znajrluje się na rzędneJ - 2,2o m. Stwlerdzono, że wysokość kapt-
1arnego podciągania wo<ly w warstwie plasku drobnego wyrosl 15 cm.

odp.: ó zt = 1O 1,68 kP a .
 I r:'

B= L=22m

q i 200 kPo

s, =^o:2
n'=03.'-tĘ-Ws.:. . l^^..''
_.- . ' ' -=Ę '!J3oziom
l wody
- +
'^. kopitorne j
3.0

r;\----
\_/ _
-_
l_-_-

Rys.!.29. PrzekrćJ geotechnjczlly .ił zadanla 3.22

II I.l. ZiillAlilA I'ilSTCi'n

Ż 'a , l a n i e i . 2 7 .

Cb1iczyć ! , ' a r t ość skła riowej pion oweJ i' poziome j stanu nap ręże nia w punk.
c -le A o r l r l z i a 1 a n la sił P 1 = 200 klJ i F 2 = 1oo ki, T . Grunt je st nj. e ważki. 3. oz-
mi e s z c z e n i e s i ł j . położen ie pu n kt u poka za n Ó na rys. 3. lo.

Rys. }.}O. obllczyć 6, t ó* w punkcie A

Z ada nie 1. 24.

0b11czyć 8łębokość w przekroJu osiowyrn fundamentu, na której skłarjowa

plonowa naprężenla przekazywanego p"zez fundament będzle stanowiła 3o,/;
skłacowej pionoweJ naprężenia pierwotnego. Przyjqć w obllczenlach obcląże.
n1e od fundaneltu jako siłę skupioną P = 40o kN, ciężar objętościovry grun-
tu 6.- 20 kN/m,, wskaźnik koncentracji składo^Iych napnężenia wg Frbhltcha
l- 1.

Za d anle 1. 25.

Obllczyć najwlększą sKŁadową ścinającą naprężenia' Jaka panuje w ośrod.

ku gruntowyn w stanle geostatycznym. Rozważyć przyparikl, gdy współczynnik
parcia spoczynkor*regoiest: a) Ko < 1, -b) Ko> 1, c) Ko 1.
-
120

ZaCanle f. 26.

Porlać graficznie i ana1ltycznie rozk?arl 1 wartości skiŁadoweJ plonoweJ

stanu naprężenla poc! środklem wykopu na rzędneJ -2, .4 1 .B n.Zanik
? jest
llniowy a pozostale warunkl zgodne z rys. 1.31.

c0.0
-zo u
@. ,//ż7ąe3

- /.,0
Piosek średni
6 =18kN/m3
-& 0 ?= 0
Rys.1.}1.Podaćrozkład naprężenia
$ ptonte pod
"n'.uo3iJuii:il"ffiio;:"nu

Zadanie 1.27.

Podać graflcznle i analltycznle rozkład 1 wartoścl składoweJ plonoweJ

naprężenla całkowltego w porltożu obciążonyn sztywnym fundamentem zgodnle z
rys.3.32. Zan1k2 1lnlowy do głębokoścI z = fB. c1ężar obJętościowy grun.
tu równy jest 6 .

Rys.3.32. Podać rozkłarl sk]ŁadoweJ pionoweJ naprężenia całkowltego w pJ.onle

pod srodkien fun<lamentu

Zad anle 1.28.

Na powlerzchnl terenu wykonano z piasku średnlego nasyp o wysokoścl h.

Podać sposób postępowanla przy określanlu skltadowej plonowej naprężenia

- 6.0
Rys.3. 35. P o d ać sposób wyznaczania skltarloweJ pionoweJ naprężen1a na po21o-
. ml e - 610 m i naszklcować wvkres
 ,121

catkowitego 6'o na pozlomle -6,0 m na szerokoścl pcrlstawy nasypu(rys J.1,).

Naszklcować kszta]Łt wykresu ó'n.
Uwaga! wykorzystać zacjanle 5.8.

Zad anie 1. 29.

Sztywna ława firndamentov,a ma szerokość B iclentyczną Jak sztywna stopa

kwadratowa (rys. 1.]4). oba fundanenĘ przekazuJą na grunt nównonlerne ob.
ciążenie c1ągłe q. Przeanalizować i Śporządzlć z zachowanlem skall rłykresy
składowej plonowej naprężenia dodatkowego Ó"u w Pionle pod środkaml obu
funclamentów. Wykazać, d1.aczego 1 pod któryrn fundamentem ó"6 na teJ saneJ
głęboko-{ęi z będzle wl.ększe.

Rys.}.14. Pod którym funcl.amentemó'u btdzte wlększe

Zad anle 1.10.

Jaką wartość powlnna mleć slła AP aby sk]tarlowa plonowa naprężenla do-
clatkowego v pod:lożu równala się zeru (rys. 3.35)?

Rys.}.)5. Obliczyć 9y3116śtisiły AP

Zad anie ą. ]1 .

Znane są składowe główne naprężenla ó1 i Ó] dzlałająće na elenent grun.

tu pokazany na rys. 1.16.,tłyznaczyć graficznle wartośel składowych naprę-
żenla dzlałaJących uł płaszczyźnie A-A nactrylonej o kąt c{ r1o kierunku dzia.
łanla składowej ón naprężenla.

rj
;
&
122

Rys.3.}6. .r{yznaczyj skladowe vt płaszczyźnie

naprężenia A..Ą

rTT.z . WYBRAT{EMATERTAŁY PoMocNIczE

IIT.1+.1. PoJęcle naprężenla w ukła<]zie cząstek, założenia

Pod pojęciem naprężenla' w sensle r.nakroskopo,wym' rozumiemy naprężenie

.w
określone jako i1oraz sił'y prz€ z powlerzchnię ca:Łkowitą, odróżnleniu od
naprężenia stykowego ul stykach mięrtzy cząstkami gruntu. Ponieważ grunt
zburlowany Jest z cząstek, to o naprężeniu w sensie makroskopowyrn można mó.
wić Jedynle wtedy, 8.1y Jego wartość zmienla sl'ę nleznacznle na odleg}oś-
ciach rzędu wymiarów naJwlększeJ cząstki. Móvląc o naprężenlu w danyn punk-
cle gruntu nusimy parnlętać, że Jest to raczej naprężenle na <tużej powlerz-
chnl.
Przy wyznaczanlu naprężenia w podłożu grrrntowym pod wplywem obciążeń
zewnętrznych przyJmuje się nąstępujące założenla:
a) po<lłoże gruntowe stanowl ośrorlek materlalny ogranlczony ocl góry' płasz.
czyzną poziorną (pł.aszczyzna graniczna) i rozciągaJący się nieogranlcze.
nle w kierunkach pozionych j- plonowo w dół,
b) obciążenla <1zia}aJq w pozlomie pt.aszczyzny granl'czneJ'
c) półprzestrze/i gnrntowa jest Je<lnorortna, J"zotropowa, liniowo-sprQżysta
1
obowlązuje tł'niej zasada superpozycJi.
Założenle ostatnle pozwala korzystać z metod teorii sprężystości oraz roz.
patrywać oddzle1nie naprężenie pochodzące od obclążeń zewnętrznych i od
ciężaru własnego gruntu.

TII.4.2. Naprężenie geostatyczne

Stan naprężenia wywołany dzia}aniem clężaru własnego gruntu nazywamy

naprężeniem geostatycznym (lub pierwotnym). Ktedy naziom 8njntu Jest pozio
my' plonową składową stanu naprężenia ńóżna obllczyć ze wzoru.

6, =ó " 6= z. 6 3.ą)
z - zagfębj-enle rozpatryh'anego punktu.
Gdy c.iężar 6 zmlenia się w sposób ctągły wzór (3.l) ma postać!
,fZ
o, = 6.dz B.z)
I
o
 i2J

a gdy grunt jest uwarstwlony:

n
Óz = E 6r ' hi G . s)
t .1

. llczba t.*arstw rlo poziomu z.

hi - niąższość i-tej *arstwy o ciężarze d1, n
przepilymr worly w gruncle na1eży urvzg1ędnlć v{płyv'
. 1.Iprzypad}nr ciągtego
clśnienla spłylrowego na wartość naprężenla pierwotnego [re].stosunek skła-
dowych norna1nych naprężenla' pozlomej 1 pionowej' wyrażany za polTlocą
współczynnika naprężenia K

6x
9z
3 . ą)

lrtrprzypa<lku szczególnyn, gdy nie występują poprzeczne odkształcenla w

gnrnci.e, m5wimy o współczynniku naprężenia v' spoczynku 1ub o wspólczynnlku
parcla spoczynkowego K = Ko. Nu ogół warto{ti Ko(' 1 (np. rll'a zfoża plasku
osadowego o,Ą - o,5), istn1eją Je.lnak przypadkl, gdy wartość skłaclorvej po.
ziomej naprężenia w stanle gecstatycfnyn przewyższa wartoś'( składowej plc.
nowej naprężenia. Ma to mieJsce, g<ly pod.Łoże gruntowe został'o w przeszłoś.
ci silnie obc1ążone. 'dówczas skladowe pozlome naprężenla zosta}y niejako
lzab1okowane|l w gnrncl.e w czasie obciążenla' a następnie pozostały po Je5o
ustąpleniu' i{ takich przyparJkac}r Ko może osiągnąć wartość docho.lzącą do J.
Na rys. 3.1? pokazano naprężenle geostatyczne w gruncie o pozlotttyn nazlo-
mie.

mpężenioE,6z

Rys.1.37. Naprężenie geostatyczne w gruncie o pozionryln naziomie

W przypaclku naprężenla geostatycznego płaszczyzna poz1oma przecho<lząca

przez dany punkt Jest p}aszczyzną'głównq' również wszystkie pfaszczyzny
pionowe są główne ("r = 0). W za1eżnoścl od Ko mamy:
 12lł

K o (1 6"=Ó,t ó*=Ól óz=Ó, =ó*

K o )1 ó*=ór Ó,=ól óz=6,t =Ó x B.>)

o
6*=6,=ó1=óz=6ł

III .l+.1 . Silta skuplona w nazlomle

.ó,=Ł.v
z

T a b e 1 a 1.17
}lspółczynn1k zaniku skiŁadowej plonowej naprężenla
d1a slły skuplonej (rys. ].]8)

r/z t? ł/z 2 2 r/z ?

oroo o, 4 7 7 5 (, ć{oo 1 ,10 o ,0658 ĄAą o r o 17g
'
O o,4 7 4 ' 0r60 o ,2 2 1 4 ł łĘ o ,0581 Ą1 ^ o ,0160
'O5
n 4n orh 6 r 7 ńl .r vt A'ą a)1978 'l r2o' o r 0511 4 Ęn o r o 129
n {Ę 0r 4 5 1 6 6 .r^ o ,1 7 6 2 O rOI+54
v, . v 1"r25 o , 0105
v.ćv o,ą329 n?Ę or156' {?n 0,o4o2 2 r OO. oroo85
orzt o r4 1 0 5 or So o ,1 1 8 6 { xĘ o r o r 57 2r2o 0,o o 58
ną Ó or'&19 or1226
P,8 5 1, 40 o ,0317 2r5C) oroor4
nfr
o1 3 5 7 7 o ,9 0 o, 1o8t 1, lł5 oto282 J , OO o , o 015
or 40 o,3i294 n
v)oĘ
)r or0956 1'5o o,0251 5,50 0,0007
or 45 o, 5 0 11 IrW 0'o&ł4 1ĘĘ aro22t1 4, oo 0roo04
' r22

o'50 o, 2 7 1 1 1'05 o ro?t+4 I a.n o, o2oo 5,Oo o ,0o o l

Rys.5.38. Siła skuplona dzlałająca na póiŁprzestrzeń

:
:
 12'

Zasacla Salnt-Yenanta:

0bc1ążen1e clągłe przekazyrane na grunt przez fundanent o szerokoścl B

może być d1a wyznaczenla stanu naprężenla w gnrncie zastąplone przez wy.
'padkowe obclążenle bkupione, Jeżell odległość rozpatqrwanego punktu (M) oa
nlejsca przyłożenia slły Jest lłlększa od dr.łóch szerokości fundaroentu (2 B).

TII.4.4. obclążen1e clągle, równomierne

Na rysunkach,.39 do 5.46 przedstawiono nornograny do wyznaczanla sĘLa.

rlowych naprężenla w gnrncle.

III.Ą.5. obciążenle nasypem

Składową pionową ó" noPrężenia okreś1a się według zasad przedstawionych

n a rys. ).47.

III.4.6. określanle stanu naprężenla w gruncle wg Instrukcj1 IH PG t5J

W przypadku złożonych obclążeń zewnętrznych dzlałających na ftrndament

pastlloli'y' co rra nleJsce n.in. w konstrukcjach hydrotechnlcznychl zaleca slĘ
stosować netodę obllczanla skłądowej p1.onowej naprężenla w gruncle podaną
przez J.P. Giroucl., zawartą w Instrrrkcji [5]:

u'n=*(o" - #r*'") (r.e)

- ń*o.
6dz1e: Eo,6o, T,, . rn,spółczynnlki zaLeżne oaĘ porlane w tabe-
+
l ac h l . 2O d o , . 22, '
X,' Z - wspóilrzędne punktu w którym określ.amy stan naprężenla.
Pozostale dane przedstawiono na rys. 3.48.

III.4.7. Zależności v płaskim stanle naprężenla

W mechanlce ośrodków kruchych i sypklch Jako klerunek dodatril skiŁadowych

normalnych naprężenla przyJęto ściskaniel a więc przeclr,vnle niż w teorii
sprężystoścl, zachowując nlezurienione oznaczen1a d1a składowych stycznych
naprężenla. W konstrukcji koła Mohra równleż przyjęto śclskanie Jako .war-
tość dodatnlą skiŁadowej norrnalnej naprężenla' zachowując zrvykle stosowaną
konwencję oznaczania znaku składowych stycznych naprężenia, lnną n'iż' w
teorli sprężystości, przyjrrnrjącą jako dodatnie składowe naprężenia clziała.
jące na zewnętrznej powlerzchni e1ementu w kierunku zgodnym z ruchen wska-
z ów ek zeg ara (ry s. 3. 49).
Wartości składowych naprężenla dla rlowo1ne6o przekroJu, gdy znane są
sk}adorłe Ó,l(l"t a*2 naprężenla:

6 = k'** 6,) * t tu* - 6,) co, 24. Txz sin 2ą

t- '- * (6x - 6) sln 2or- 'txz cos 20( (l.z)

]
 r*13
!o=r-@

Rys.}.}9. Nomograrn do wyznaczania skłacloweJ piono,*eJ ó?

naprężenla porJ środ-
klem obszanr kołowego obciążonego równom.
- obszar wlotkl' !""
obszar
"'r*^ii'tlllto"
 127

OJ o,20,3 q4 0,5 0,6 0,7 q8 0,9 1,0

[,], ^ | J*
,?m=f B
26,[ff;r6-F
1"** I
I

+
.tL z
.B'E-
['* ''ll(tl2*łtź,,
j)
F,5'ĘT5P.
|ruftP

Rys.}.40. Nomogram do l,/yznaczania sktadowej pionowej Ó- naprężenia pod śro&

kien prostokątnego obszaru wlotkiego obciążonego równomiernle
[ls]

,,
124
NI
r9o
o
r ); .
cJ g
=
ś
oE-
r-{ O CO
Q l .ę
(iu
f )N
o oo
! P*l
.V J <E
o €o
t! Ę.{ 3
d 3'o
ct
(B E
N >' E
o l v>
6 (!c
+ ś oo
3-SRBE-a Zia NN
> r c(f
B o.d
pło
+
h0
E OE
6 d>
o b 0 .Ół
O 0 r af
E t<J <
o \oo
fł
s.lH CO
tl f\t c
It
.'t\l
tq 0t
.tr
>(!
tżc
.-r.,il'F \9
NO
!ł
-l.nll@
ll * Il9!-.- BP
oÓ
- NFo
t"-
l-- o3
* ą
-l l>.- ĘL
I t"lo I Jlco 0i ff-
l- B Ńq]
o rę
. vo
-tmt-+ +
ce 0)
D 'Ę
,:( O.r{
N loł ot{
ło l^
(f
CD OToO OO Nlcn cO
.łJ ę{
.-,
cq'cl)-rri -l d
-i-- l+
lr
N Oq
P3
g o
cU olÓ
e ś
NL
> p .o
ol.
!b t
EO
Nlco
-lts
| (\l E $ to
o r.,l
il E !(d
(U (si
ti
c-\
q 4 .od O
EO
f
ó
rś
..N
t\ ct
'lq
a&
>o
Eg
 129

Rys.).Ą3. Nornogramdo wyznaczanla składoweJ plonoweJ Ó. pod punktem- ?na-

mlerurymprostoĘtnego obszaru wiotklego obclążonego fównomlernie L19]
{ ąn
o
.N
(d
o
j)
bi
t
p
.d
o
@ To- r.r)o,
\'ś
o 'x c) do-'
a
o
N
tr.
d
(o .o
o'
o
-
H
on
a\l Bo'
Or
c) c!
E
(U u
no
0.)
\: \sl n
Ą]o
4r h0
Nl@
l) I I 'ą.O '-l
c0E; tf)
ro (o C- @ (')o c \l di<
nct c) ct cto d;;
.t
3 @C )n Oo O
.j Ń Ńc.i śr' \9ts
N.i
.ĘE '
OH
>tr
ot
l'----
I C\|
ąo
+ l= * - Ę3
ll o. o
l. I xlcn
l>- rsl- c
T l-*
--l (!
I xlcn
ruld:l Y
-l:l- }-| Ń6 a
:-19:'- xEDl : \t
o
t*
-l la TU
-t, l-t N
c.l |c.ł
ó
0r NTDI^ :
-^ l
xim
N
P Yl B
o
o L-łJ
x -lt= ":.'l-?-
ś l.c.l-
,-
,Ć
I tvlm
tD
.ę lt
l-
ilx l-t
Ną l-
!9 ąv
+ z
ś
ln
a
I '131

Zlxl
-E'
I
o
oe
.0ń
,c,g
0.8

\----.--!-

Rys.7.45. Nomogramdo wyznaczen1a składowe.j stycznej .rxz naprężenia w do.

wolnym punkcle półprzestrzenl przy równomlernym wlotkiego pas-
;:"ć?T"'"
1 rz

Rys.}.Ą6. Nomogram do wyznaczenl.a składoweJ pozlomeJ ó- naprężenla t,' do-

wo1nym punkcle póitprzestrzenl przy równońieinym wiotkiego Pas-
;:".ć?nr"*"
 153

62 = 62,+62 ( rll *rlz*tg )q

2*623=
rh,l2rlg -wed(ugtobet 3'18i 3'19
Ęs.3.4?. Schemat <1owyznaczanla skłacloweJ pionowej ó, naprężenia w pociło-
żu gruntowyn pod nasypem

T a bel a l.1S
Wartości wspólczynnlka ?2 do obllczanla skła<lowej plonoweJ naprężenia
w <lowolnym punkcie p3łprzestrzenl przy obciążenlu równomiernynt
wlotkiego pasma [25J

Stosunek Współczynnik 1?2 prfy stosunku

zagłęb1e- *2 , 82
nia z do
szerokości
*2 {Ę
ń'Ę Urły Ęt1 n Ę4
^
.7ą
2rC
^
9.ą'

z -2

0r oo 1, o o nqn oroo o r 00 oroo o r 00

.! {Ą o, g g 0 ,9 8 n ĘA 0, 50 or44 o r 04 oroo or0o o r 0o
or 25 Óo^ o ,9 0 o r5 2 arro o,lł8 ó,1l) 0roo o, o0
0r 50 0r8 2 o r7 4 0 ,5 0 0r48 o ,14) r.} ńA oroo
'Q' Ą6
d R'7 o r6 1 o ,4 6 o 0r4o ^żt
.] 4ą 0ro4 o ,02
l rOO or 5 5 n ą. o r4 2 o 'l'l+5
ł1 or40 orr4 ń40 0r07 Ó r,lą
,J

o' rB ' orr2

',

1r25 o1 4 6 or44 ^źż or37 or2o o,10 o r 045

or 4 0 o rl S o r1 4 orr4 ^ąą orJo o,1 15 cr 06
,ląń
v,J?

ą .7ą n?t o ,3 ą o r11 o r31 or1'l or27 o12?

2rOO o rrl w . ć:, o r2 8 Ó,2B or25 |J,ć | ar14 0,08
t, o0 o r21 vrzl o r2o 0,1B
or2o' o r19 o r17 r \ 4 aą
4rO0 0r16 0 ,1 6 ar15 o r14
o r' 1 5 o r14 o ,14 o r '12
o , 1o
Ę^^ o r' 1, o r13 ar12 o r '12
o 112 o r12 o r 12 o, og ą1
^
6r o0 or1 'l n 4ń o ,10 nrn o ,1o o ,0g
1O , O O o,064 or06lr o 1062 o ,0 6 2 o,062 0,o 6i 0, 062 o ,062 o ,o 59

Uwaga: 'lispółczynnlk równoważny ze wspótczynnlklen

?2 Jest ?o* według
rys. 5 . l ł4
1
114
o\
OOc)O FI- <f,r .\u\Ua_J- $
a<\
o o o d o - d d o 'o - d c , fo '
(U
8 q 8 3 8 5 5 81
F
o a(\ ą-ą
o
3 3
o o o o o o o. o o o o
:
d
ro a aooorreÓ
qJ\O F r\gJF
F x O ó oo E \c o\ou \
d
a!-
U-1 !
ooooddo'dddcl-d
C(\, o
I t-:
P 9ęn q so . rr\o
Fó ó óc' o \o rc \
N
0vd U.ł- Tr .\ĄlNr
t rE
ą. h
o(! : o o o o d o - o 'o 'd d d d
.o
NO
b0
x ęĘN r\o\so\r\o@ \ot f\
u .\.J.$t f\N ( \F ręooo
Ę* o .Y co'oodo'dddddd
o:d
3 +t
oo
t rd 01 r\N a .- q) O rt f\c) Co\or\
o! P qt r\'Ą r.\t .lN + +';óoo
p, E
o o o o o - d d c > ' d d o -d
N
o {j
t(tr tc, t\ co \o A o \c r co \c
o Ja rc .\ośr\N Ń.ló
-T oo ul
?-- n
( Urc
oooooooCCioo
Fl
:( !{.p
^t
a
Bl
( !d ol 99q Ęś p '9'\c o o \\o r^
u\{.J{F-\c\lNrroóó
rl C
to oooooooooCcl< >
(v.N el
N(d
O'l
E-l
*'1 I n \c \o rr\
-l
:l G'{\
lcvN CvN N .iF ó oo $, | co u\ o @ \o rĄ
!t
ś| ooooodddo'do'd
ON
ol
hl
-ę
a !f Ę\rF t ó oo
a r.\ rn \c tl:\ n o 63 \o u.\
t \n xt O oorrF
C-o-C ;'t ooooodcado'do-d
.N
źl
Btr
o{J
v(t
rN
o ąą8 3 3 3 3 8 3 5 8 3
ocoooooooooo ..
9' r,
i< ro
.rł
śo
pr
ą8 ^8 8 3 3 3 3 38 5 3
ooodo-idddo'dd
NO
r+l tr o a a.ooo o o ó o ó ó ' ó ' o
ąp'
o
}E
ooooooooooo
dś
O r{
\t, o (d
oB
ło
lł6 Oe
tr
F3 p
tV .Fl
boo
6\a ^ rĄ
Ńo
j( 0
@
Ę ąĘ 8 R8 8 8 8 8
OTr } N
o o o ; . . ^i ń j ń \ c .
co o
ENv
v, v)
o
+'o
a aJ
 '135
o(\t
o EEEE ggEE EHEE gEEE Eb.Hś.
;śa a a aa ; dddd dddd dddd
(U
rl
o
c{
$EEilsT€ c gEgE g8s g BEsą
ś;śł śś;d dddd dddd dddd
rrr r { \ \ o o l r \ u\ NrcoN
PPPP PRP P
o óóóó ae od 8 888 855S 8335.
do o o o o o o o o o o o o o o o o o o
ga sc gE E5 5gHH3N Bg 3EBĘ
ET
o o ci-o o o o o o o o o o o o o o o o o
PF PR
b . b 6ó
;s 3 5
óóóó
335P
ó ó óc
f iS n B
o Óo Ó
SB8!
oooo
\o
ooco oooo o()oc) oooo oooo
tn ę r q\ qp }.\ N .J c\ r n
3ĘE5^
ol
38Pg
n.. \o c\
EEśe BEBś s 3ss
O o o
- -*
ś; dł a;;a o. ddd dddd dddd
ooN(c. .- Ó o }Ą!Ą \oo \oo\oN \9 : .]l q
ó ó ó o r C! }c - tĄ \9 tr ę l.\ *t tĄ ńl o \i l.\
ó obó -1 Ó ćÓ- riee ęooo -
t(\ óóóó
oooci ocoo oooo oooo oooo
ff^' F-- t'-- rf\ q\ O F (\J lĆ\
c) c\t u^r O c! ro r rJ 9Q O ry
s
rn óo--ś sb n 'rr. r'.Ó( hl 9Nrr-r
oi:{ :pt
rUUUr x
! N óćoÓ Óic. rr-c!
oc oc oooo c oco oooo oooo
(d
8łT R E 8$F e s Fs ń Ę ,$ 9 Bg $ s
ó o ó F
-
cv Ń crl N c{ N.. cv cv cv
oooc ()o oo ocoo ocoo ooc)o
orĄ ł.J u \\o- 3N c 91q\Q Q9lNo ry. \Ę Nr\
c!\cr. \Y
N ć Ń\.! ro ó F. \oo \9 ryo'ń
N
o - ó ń<.
c lN }n .cś{ś ńiĄń ń c!C \lr ooo
rc ció c ro oooo oooc> oooo oooq
r.- .u \N }Ą g.\o\e t .. \oF. -c\ t-o\oN śĘ \ryĘ
.D
3 * sę H tNgs }885
..Ą
o
"Ó Pp..s
]:.:; .P'i l35
j..dd ddcid dd.,.d iddd
ro
N0 1 ś q !ĘN F.\
r cr lo.o
ó
c! \ct...c\
dr .;\cN o'c j.Jt- !: ś o.3
Etr ' ]otj\ ś J \' $ :
UłKi ń C!c\]N r r oco
t ó .(''|- ur cnń ś. .j
= cooo cooc o c :o o oooo
--io t .\|9. śry tĄl!\ry[\
rooN r Erq'r\u\
\c
\c ,\c \co
RńbF śs5x i l3'5P ' Rn Rp }E 8E
oooc oocc oooo oooo oooo
(.\ u\ r ę- }. r.\ |.\ ri\ c{ n \o U n (\ F\
|f\ \c t-.
l8 3 5 .
r t-
sFśF FssR Hf,9H RŃ RF
o o c >d ooco oooo oooo o<loo
o r.' c. n' F'. \o \. . ur r @ o o! ś \o F.. \9 n ry .c\
ń liJ ó c:' Ól t< ł . t.. ś o co ol :t c ń c{ \o t.\ :
N ó .ó 6Ń 6v;'c '.c . .nń ń ń c\tŃNr rooo
o oooo oooo oooo oooo oooo
N co !Ą o Ln o u.. o u-. N Ę Q rf1 \c F. \o ś N rĄ
;ĄśŃó oltr
- .'śr Ó *t-co oi f oU .\ N \o|{ \!
ńńu r r n ń Ń cv. r ooo
o \ićioó io'br ltc
oooo c o (, - o oo o o oooo oooo
c!.j\c c0oN.ś \o0 0 oo
Nl" *coo()r r r ę r Nl.\
--
ś. t'\ \c Cr)
P R3 8
I
ź
136
N
8888 8888 8888 8885 5.ó8 8 8
o o o o o o o.o o o o o o o o o o o o o
$
o
8888 8888 8888 5555 5888
oooo oooo oooo oooo oooo
$
eQ F(v(\,F ęooo
F
ro
o o oaa
o Qoaaa
o oo QQQ-
oooo oooo o óÓó
a.
oooo oooo oooo oooo oooo
9Q O (! s r
o o oooo oooo or q,
o oCo\ t . s -f
Óóo. śot t c \ ( \ l
rooo
o óóó
.$
oooo oooo oooo oooo oooo
QQQr t$ !|\\oc* \o|.\l .\Ś l r ooo
oooo o- NtĄś
ooo oooo Óo Óo o óóó
"la\
o o o o o o o o c o o o o o o o .o o o o
QQNtĄ olN u .\\o Nt. . \oF !. ń ń ĄJ rooo
oooo oF rr rFir Óooo oóóó
oooo oooo oooo oooo oooo
\o 9qJoo' lr \co@ |... \p ś -N tt..3 l .\c r ooo
,LN oor r NNNC! f i l Ń AJ ę ÓÓb o oóóó
lJ
oooo oooo oooo oooo oooo
.o
$- (\,
lE
(! o tl.\ tC\ lf\ o N \o o\ ś 8\ !f\ N \0 {f Ą' r r o o o
ol.1 \o\o \o|.\śŃ\ l .\N N - ÓÓóo oóóó
oooo oooo oooo oooo oooo
E
N
o o ^ t\
\9 \o t*. c! ę (\l tn o\ !c\ r \o l.\ (v F o o o o
ro o@ No\ }..\otf\ś tc\N .!r Óo.óo Óóóó
^-
- Fr O O OOO OOOO OOOO OOOO
3
9! .Cc'Ą ! :- a F Cv śc0Ę o l. t"\i-\C vr oooo
o |- .D.- r\o @ \o't .\.3 t. \c\J N+ oooo ÓÓóó
o
FFFr OOOO OOOO OOOO OOOO
P
o
= |f- \E\EĘ - r Nl.\\O q \-aO,@
-g nrrr c|cl OCJ
o\oo@ Ntf\.stĄ N l C!r o oooo óóóÓ
OFr O OOOO OOOO OOOO OOOO
\Q oqlc 0 oF t Ą t r. I oolf\ r\rro oooo
rn t t .\\oln lr\.Jt .\N (vcro oooÓ ÓÓÓÓ
oooo oooo oo()o oooo oooo
\q.Ę N c0 F o| tr. lc\ ę e
NNNĄ, ą {) \o o o o o o o
N
c\lN rr -J rooo ooÓÓ ÓóÓó
oooo oooo oooo oooo oooo
Q oooo oooC) oooo
o oQoaa
o QQoa
oooo oooo o ÓÓo ÓÓo Ó
oooo oooo oooo oooo oooo
Nl* ^Śl- $\o@ oN.i'
U
ooooę r r
\C0 0
..Ś J tń
ęr r c\t.J o
ś u \\o@ oooo
ę
 137
N OOO() OOOO OOOO Oorr N{f\Q.J
N oooo oooo oooo oooo oooo
oooo oooo oooo oooo oooo
-af
oooo oooo oooo oooo oooo
oooo oooo oręl N. żtJ ]@ o\oocv
d O c ) O O O O O O O O O O O O oO TTTO
o oooo oooo oooo oooo oooo
N
oooo oooo oooo oooo oooo
o
oooo r r (\lcv tr .' .$ r \o n ęn o Cvot-r
OOOO OOOO OO()r r (\C{ r \ r r C\t()O
(t o oooo oooo cooo oooo oooo
oooo oooo oooo oooo oooo
ti
o o c) ę N lc\ ś r\ \o @ o\ o) \o lĄ }*-o @ o\ \o r
oooo oooo oooF Cvl c\Ń \* 1 tor c)o
oooo oooo oooo oooo oooo
oooo oooo oooo oooo ooco
o o r N \o @ e ś F.- o Lf\ \o cv t.\ @ r \o lr\ r
oooo -t
ooOę r rĄ ,t.\ .tl l \l r \.s 3 r oo
\o oooo oooo oooo oooo oooo
oooo oooo oooo oooo oooo
o ę .$ @ .$ r @ rr\ l<-\o\ \o \o ot .J \o C) F- C! t.\ r
oooo f N N Ń\ .ś-$a\t- |-t. \otn ł. \roo
oooo oooo oooo oooo oooo
oooo oooo oooo oooo oooo
c) }.\ o ę l^ o' N ś c{ @ !n ś o\ u\ <' F o] N o
o o r c\, af\ .t \o tr-' -t
co or o\ o o\ F-. \o -f, ..\ o o o
Ń\ Ó ooo oooo (f oor o()oo oooo
oooo ooco cooo ooco oooo
o.J@ \o Ccolqo\ i r \cś ś } c\\oN o
o r .J .o c \t ri.] t^ \o r.r Ćr\
- (' l t.\} \ (\l c' T- lJ\ }Ą f! o o o
O()C)O TTTTTTeTO OOOO()OO
lr\
U oooo oooo oooo ()ooo oooo
tr c|.:lN\o o\lr \c{t.\ r ^u ^\(\(o 3 tr t€ @ or r f i e 6
\c o.3NF.- o\oocl otr -\cr @ \oś r \J
ooFf ę C\JNF r F Fr ooco -ooo
oooo
d
oooo oooo oo()o oooo oooo
ł. (\l
o\oC! @
o c0 Śt (0
|.*lĄ.JF..
l.r\ r\ r c\
r t .-ś N
00 \o tj\ o
oot(of !
t-.s }.\ N
* : f \tęo
ę o o o
>' c)nj t(\N NN(\lF r e ęr oooo oooo
Ń
oooo oooo oooo oooo oooo
t - .Jt r. .:lt r.cv}.. .t ę(^o oc!ru) (\ltc]ęo
ń t r..o.J N oo\t .- \ou\F. \o\ \o< l. \r rooo
= XŃ\NNNNTTFcSOOOOOOOO()
9-
ooo oooc oooo oooo oooo
o ococoo Nt...$ts* (o @ @ \. ot^tf \r \ on ęo
q) c)00\oŃ\ |l\r \IJ1 .t lĄ N FF. r n n c!r . r ooo
ło oooę r r r lr Fr ooo()ooooo
oooo oooc ooco oo()()
oooo
3
o ol t.\ \o o ę o o rn c|1 Ś' o\ @ ct- ol r t'- c\| o c
\o ocor .\tl\ @ c eę Oo.\o\t.\ l .\ÓJ rr oooo
OOO() Or 'r r fOOO OOOO OOOO
o
o-o o o o o o o o o c o o o o o o o o o
tl
o o f! |.\ Ń\ \o Co F t. s-'.r o v) @ Fa' co l.\ o o
otr \śo lĄt^\ot- . L.\ctc.ś cvr r o ooC)o
Óooo ocoo oooo oooo c o o-o
oooo o ()o o oooo ooco oooo
rll
O C{ t\ @ O -J CU U'r rt-\ if N O rY-\ Q\ F.." -J C! !- O O
cv oNcVo sNr \}.\ tĄtf \r Ć \({ t-ooo oQoo
oooo oooo oooo oooo oooo
oooo oooo oooo oooo oooo
oooo oooo oooo oooo oooo
oooo oooo oooc oooo oooo
oÓÓo Óooo oooo oooo oooo
oooo oooo oooo oooo oooo
(\I .$\O OON.i \C (r )OO
Nh Od.
OOc)()r r Fr r (\lt{\ -tlf\\cooooo F ( \I* : f( )
r
 {ąA

Ry s . f. 48. O z n ac zeni a r i o wzo r u J . 6

b) UZ

6x
-T"z

dx-0 r 6z- 0
Jfx z- o
)Ty7
- 0
Rys.3.ł9. l i . l r;1,a 'n ...'. zn llkit .: '.r) l;t osot t a n ir p I . zy wyprovlajze niu
wzorów, b) w
k o l e ! i.;}rr.a , c ) skla covił n a pr1że nia-w cówo1nym
ii. ze k:o3u

}.iachy1enie p rz1:] }.:r'oj ucz ia }a n ! a skt a ri owych głjwnych nirp ręże n ia :

2T
ts2a ) { z-
--
b. ' b* i: . s)

111. 4. 8. Kons tru k c j a L o rrre [15]

Po uporząc!kc'anlu wyrażeri opisu;qcych związki mi.ęczy sk}adcwymi

napręże.
nia według występorvania funkcj i trygcnonetryc'znych, podniesteniu stronami
do kwadratu i tlocaniu' otrzymuJerny równanie koła j"iohra:

|u. +G**6.ł12
*T2=L.,";u)] *t1. (l.e)
itlystępujące w tynr równaniu vlłrrtościói T traktujerny jako
odciętą i rzędną
punktu w plaskim układzie wspśłrzę<lnychprostokątnych, a
ó,, ó. i.t*" jako
wielkośc! stale. W przypadku stanu naprężenia, okreś1onego^w rozpatryi,Yanym
punkcie ciała w dowo1nym układzie współrzędnych' koło
Mohra pozwala na
szybkie ckreślenie składowych stanu naprężenia w cowolnych wzajemnie pros.
topadłych przekrojach przeprowarlzonyctt w tym punkcie ciała, }ub
określenie

\Ł-
 1)9
wartości i kierunku działania sk}adovrych naprężenia spełniających zadane
warunki. l1oże być na przyk}ac wykorzystane do określenia wartośc1 i płasz.
czyzn dztał.ania składowych głównych naprężenia' &aksymalnych skłaaowych
stycźnych naprężenia lub plaszczyzn' w których riaprężenia spełniają kryte.
r.iunoCoulomba (loka1na p?.aszczyzna poś11zgu). Przy posługiwaniu się kon-
strukcją koła Mohra na7.eżypamlętać o następujqcych zas;rciach:
. konkretne koło Mohra opisuje jeden stan naprężenia w rozpatrywanym
punk.
cie ośrodka gruntowego,
- punkt na kole l"]ohra okreś1a wartość i kierunek clziałania składoweJ nor-
ma}nej i stycznej naprężenia w konkretnym przekroju w rozpatrywanym punk-
cie ośrodka gruntowego,
- punkt znajdujący sję po przeciwnej stronie koła na przecięciu ko}a i 1t-
nii środkowej wyprowadzonej z rozpatrywanego punktu ko1a okreś]a sk}ado-
we naprężenia w płaszczyźni.e prostopadłej do poprzedniego przekroju'
. kąty w kole lliohra odpowiadają porivlojonyn kątora w rzeczywistym
układzie
współrzędnych iiniowych,
. kqty w kole Mohra odkłada się w kierunku przeciwnym niż w
rzeczywistym
uk}adzie wspótrzędnych 1iniowych' tzn. w przyparlku skręcenia plaszczyzny
działania składowych naprężenia w stosunku do ptaszczyzny poprzeclniej o
kqtor w kierunku zgo<lnymz ruchern wskazówek ze8ara' na ko1e lriohra na1eży
odłożyć kąŁ 24 w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara i od.
wrotnie.
Przyktad usta]-enia ki.erunku .iokalne.j iinii poś1izgu z wkorzystani'en
konstrukcji koła l"lohra pokazano na rys. f.50. Ustalenie kierunku tzeczy.
wistej 1inii pośIiz8u' a więc wybór. wlaścivlycŁr punktów i kie:.unków z koła
['iohra wymaga sprawdzerria tizycznych rłarunków moż1iwości wystąpienia poś.

Rys.3.5o. Przykład wyznaczenia loka-1nej linii poś1izgu w punkcie F

140
1izgu w t''yznaczonej płaszczyźnLe. Potrzebne Jest do tego nanieslenie nj..-
runku 1lnl1 poślizgu 1 klerunku składoweJ.E napĘżenla zgodnie z konwencją
przyJętą w ko1e }lohra i sprawd'zenle na podstawie po}ożenia rozpatr.lrwanego
punktu w ośrodku gr.untowym' czy wzr,aczony w ten sposób kierunek wzaJeme- T
€o przenleszczenia cząstek Jest możllwy ze wzg1ędu na nodzal ograniczeń 9ś-
rodka i czy moż.ebyć easadniczyn kierunkien ruchu"
 Rozdział |V

PARclE I oDPÓR GRUNTU

Iv.1 . PRZYKł"ADY oBT,ICZEŃ

Zadanie 4.1 .

WyzaaczyÓ rozkł'ad. parcia spoczynkowego i czynnego oraz

obliczyó wy-
padkowe parcia spoczynkowe6o i czynnego d.ział'ające5o na mu. opo'owy'd'Ia
Warunków gruntowycb i lrJm'ia!ów muru oporowego podanych
na rys. +.1 .

kh kPa

: *,. -,._
:i bbsekpu/osla-:::.
='t'- n.2! *tl1nL;

pme Ę{nne pontełptynkane

Rys.4.1. Parcie gruntu uwarstwionego na nu.r oporowy

Rozwiązanie:

Parcie czvnne

Wysokość zastępcza .
nzt = q = 2 +.5 1,19 m
i ffi,
Współczynnir parcia
io.=,*'(ur"
\ - -/9l!

K..1= tsz (oro- 4) = o,r7

ea 1 = 6.hz 1 . K a1 = 17, 65 . 1ł19 , o,??1 = 6,6! }fa

ea 2 = 3.(hl * hzi. Kd = 1?, 65 (1 , O + 1 , r 9 ) . O, 2 ? 1 - 2 1 , 0 l P a

 1ą?-

Naprężenie w stropie pi.asku py'astego

rówloważymy naciskiem warstwy pia-
sku pylastego o. miąższości
bzz.

6 r ( hr + h,) = 6z. hzz_hzf = + hĄ = ff i

#.o. o , o + 1 , 1 9 )_
= 7 r5 z m
..
= ts-2 (+:'
/ n
_ 4ńor = o,31,
^.2 *)
oiz = óz . bza . Kuz = 10,29 .
7,52 . 0,113 = 2J ,8 W a
ui3 = 6z (hzz + hr) Ku = 1o,Z) (l
,JZ + 2) . O,j lj = j Z ,6 kpa
Wypadkowa parcj.a czynnego

Ea = E a 1* nuz..6,6ą+ 21,o .
7, o + r y. 2,C =
= +1 ,48 + JBr4 -
99rBB kN/n

Pa rcie sp ocz y n k o w e
Wspótczynnik parcia spoczynkowego r'rgJaky-ego: Ko = 1 - sin /
Ko1 = I - s l n l l o = o , 4\6i Ko 2 = 1 , - s i n jgo = o , 5

Jed.nJstkowe parcie spoczynk.owe

oblicza się r"ł id'entyczny sposób jak
parcie czynne' zmiani'e u1egaJę jedynie
wspó}czynniki parcia.
Stqd nożna tatwo obllczvć:

K^ n
o't .., . = "6ł65.3# = 1 0 , 4kP a , eo , 5 ) , o kP a
di -
K^
"o2 - .Jr'#= 21,8'# = J8,7 kPa, eoJ = 49,o kpa

u". . = Ą1,ąE.+# = 65,2kN/n

di
E^ =
of 58,4 . 87,68 kN,/m
#=
* Uo, = 65,2 + 87,58 * j52,88
o kN/m
"",

F"a =Ę#**
>Y )Ó ó
= 1,53
!'unkt zaczepienia wypadkowej wykresu trapezowe*o oblicza
s'ę z następuJą-
cej zależnośc 1:
2e,, + e,
h . =4h " Ł
d )e 1 + e, 2
 Ą l' f

Zadatis_!:2-:_

Ob}iczyc parcie i odpór gTuntu na scianę muTu oporowego odchylonq oci

. j V y s o k o ś ć = N a c hy l eni e
pi onu o kqt / 3 = - 1o o ' mu . ru o p o r o wego h ),2 m.
terenu E - + 50. Za murem oporowyn (rys.4.2) wykonano zasyp z piasku
9 = )5o. gruntu o
śred::ioziarnistego 6 = 1|,6J xll/ł i Kat tarcia
sciarrę ó = + ł Q. obliczenia przeprowadzić netodą Coulonba-Ponce}eta i
2-
netcldq stanow granicznych. Wynikl porównać ze sobą,

6=1755xN/m3
-) A= 35o
Fn
-o

:83,31
kN lrn

T] ąt's8kPo
e! =29,34kP. 'a!?9.Ę|3..,91o* e Ó--.
wedrug couLombo-Ponceleto gronlcf n yc n

Rys,4. 2. ! a: : c i e g ru n tu j e d ao ro dnegc na m ur o po r o wy

Rozw iąza nie:

1. Obliczenie p arc i a g ru n tu .
1.1 . Metod"a Coulołrba-Ponceleta

15= - 1 0 o ,
-
L= ł 2- o l ó =* ' p= 1 1 , 6 ? 0

2^.
cos (ł5" - 1 o ' )

nvl o2oą
/-/t
]'
h 1?,65.5,2.o,1+ + .cos(-1oo-11 = 29, , 4 kPa
ó . h . K u . c o s( p- ó ) - , 6?o)

h
0, 5. e ; . h = o ; r .2 9 ,) + .5 ,2 = 1 6 ,2 b kN/n
h
a

h
T1r ł

"a 76ł2a
= - = =82, o 6 k N / m
cos (B - ó) c o s ( _1o o_11 , 670 )
't4h
stanów grańicząychL1 J
1.2. Metod.a.

B=+1oo, Ł=+50, $ * $.=+} 9=,t,l ,a?o , P =o , c=o

tgó.= o, H = o_ół= o |o = o , . ó ! o = o , d" : ó,

ó3= ó3o+ K".6 l

cąo-óz1,
? = # = 0 , 1 4 1 , ź = ż,'= ;# =J,28m

Z tablic |2, 7) oaczytujeny współczynnik parcia: Ku

d1a p=+1Oo L9 ,= 1 5 o r naĄr :

e ó2
^ = 0 ,K a - 0 ,1 1^
6 --.)
ż=0, f |
t o , , t +, 1+ = 0 1 R^ = o , j ) |
e ^^
óz
0,Ka=0,36 5 I Ę=
ó.=o|z't= )

&=o,,#=Ż,*^=o,,14.l
$ .=o,,l+7
* =?,*^
, = o r 3)5

ft =o,z ,#=Ż, K"=o,,,o3l

o.
r ]ll €
_o,1+3
- , =ż, Ka-,o,,46
Q f
gB= O + 0,146 .1?,65 . 5,28 = 12,2+Wa
= Ó!.c o s ó , = )2, 24. c o s 1, l , 6?0 = . , 1 , 5 B k J . a
":
nf, = o,5."|.r = o,J.J1 ,58,5,28 = 81,jZ 'xx/m
D!

e.* = -J3-- = Br.r7 = BJ,1J kN/n

cos Ó " c o s 1 1 ,6 |"^
h
r f; = l " cos(p+ ó) = B5 ,1 ,.c o s ( 1 0 o + 11 ,6|0) = |),11 ku/n

PorównanieI E2/ E"G = 82,oB/85,1} = 0,964

2. Obliczenia odporu gruntu (rys.4.7).

2.1 . Metoda Coulomba-Poncelota

/3 = - 1 o o , ('=+Jo1 ó=.ł p=-11 ,6?a

K= .o r2 ( o - h '
v
s i a ( ó-ó) s i n{ d+ € ) l.
cos(p-oy - cffit''F:5J;6'ądt)..j
"otzp lr
 1ą,

=
\= ra

gin('5ołrr.
ozl l srn(lsl+53)
1.1oo;"os(-ld+rr ,57o1
' | 1-.,fcos(-10o+'11,qo; |
cos(;td*:ol-l
"o"2 L {

8$AU*ffil'
- 1)
0,9698. o,r'ru -
[,
,11
= 5 . h . K , . c o s ( p - ó ) = 1 ?,6 5 .,,2 .5 ,2 .c o s (-1Oo + ,6?0) = 4??,o 5 kP a
"|
r$ = 0,5.";.h = 0,5,+77,o5'r,2- 121+0,11
kN/n
hh

B
zo|ożenio
e! = a7{05 kPo me{ody slonów
wedfug coutombc- Ponceteto

Rys.a.}. Od'pór gruntu jednorodaego

^*
E*=- 'D = ]l.49'1' - =1z4o,B)kN/n
-P
c o s(, /J- ó )' c o s(- 1 o o +11, 6 | o )

2.2. Metod.a ste.nów granicznych

p= + 1 o o 1 E =+50, ó . ó z =- ! o = . 1 1 ,6?0

tgó.=o, H=01 dł= olo=o

ól='o l ^* \ .5 r
220v-

1 =-Ł _ J,Z E m,
cosB ? =o ,1 Ę J #=-i
Z tablic La, lf otlczytujeny współczynntk odporu: Kn = 51o6

d rap =+ 1oo1 9= 75o, ft-= o , , t + 1, + = -, , za po m o cą

interpolacJi Italowej analo6icznej illa współczynatka parcia.
.jak

d|= o + 5, 6 . 1?, 65 . 5, 28 ć + ? 1 , 5 5 W a
146

(-11,6?0).5,2B
n n = o ,5 .o ! .c o s ó ..1
- o ,5 .4 ?,t,55,co s - 1219,16kN,/m

Fn
= -p _ 1219.',16 = _r244,gg kN/m
E*
p -.
cos ó" c o s(- 1l , 67')

Eh Eo.cos(p+ó2) = 1244$9.cos(1oo-t.l ,670) = 1244,36 kV/n

-

Porównanie' = l2t+o,85/1244,8g = a,99?

"g,/bg
Zad-alie 4.1 .

Yłyziaczyć wypadkow4 parcia gTuntu uwarstwionego na ścianę zał'arnaną.

Wyniary ściany 1 warunki gIuntowe pod'aao na rys.4.4.

t,=t7,16
E4.3ikMln ń. ?,]0 efo
q-tpłFi -il'
tlt =30sktln
elt- zar|
=0r _ t; il.17killnr
s\' $;2!,r;!!,d!kk
\ - E!2 - ffs kNln
Ę .ntrL 4Wo =tu!,"a,łł
t;!3tkVlnt
$,'27'c;o
ns-
l3i
fitt' eiis=tar
skolodtaw
0 | Z
l--f-..J-.J+l
3 4 ln
sksb sit
0!...4 ?n ł! 60 00 l00kNln
sk0l0sit pdnoł|kongń
Eil a t0 20 l0 40 50kąt
Eaz
Ry s . 4. 4. Parcie gruntu uwarstwionego na ścianę zaŁanaaą

Rozwiązanie l

ĄŁ = \' ta /3.t . tc e
( 2h . + sin€ sln /3"
Ąh _ Ł)
""1 -
sin [9oo - (n, + e1f

Ab2 = 1 ,o . t y ,l o o . t g ,|J o = o ,1Ę2 m

(2 ą t 2) sin 1?o s in-1o o - I 0,2588 O.U16 = o ,))6m

-^- 'b= -
s i n [ 9 o o - ( 1 o o * r:o )] O'906'
 1Ą7

I lrgJ:stisa

b^=
,I - 100, €1 = l Ja, ó. = 11o, 61 = 1?,16 kx /ł

9^ = -//
-o , =,o
I "1
( 1 ro - 1o o )
.T
*a1 - " o r2

€ ao=o
o , e 176. o,rcW
[r
+
t'
e a1 =ó 1 .q .K * 1 = 1 ? ,1 6 ,,.o ,+ 2 7 = 21 ,)8lilP a

u: t = . c o s ( p 1 - ó 1 ) = 2 1 ,! 8 .c o s(-1o o - 1to ) = 2o ,J 2 I <P a

".r
11 warstwa
t"Z - o, o2 - 15o, ó, = O, 62 = 11.,27 WI/ł, 92 = ?2o

1Jr 6 1 k Pa

2
cos
Kuł =
sin(22"+O")sin(22--1 5- )
cos ( o o - o o ) .c o s z o o
cos 1oo-oo; cos ( oo+150)

=W = o,5sol

ór( \ *AŁ)= 6z.hzz

o* = (h1 + AŁ) = #źĘ (7,o + o,1+2)= 4,|,8m

#
2" 2 2 .1 9 .6 i
\ ^= - = L,5 ?-
" or r[** 11 ,2? ''lo rSaol

Q u z = 6z ( h u z - h " ) K u , = 1 1 ,2 7 (Ę,7B - +,.57) . o } 58o 1

- 1')l tr J a
u la=" ur."ou (./32- ó) = 1'1? kPa

r a) = ó z ( h z z + Ł - b " ) . K a 2 = 1 1 ,2? (Ę,7B + 2 - 4,J |).0l5Bo 1 =

= 1Ę,4J Wa
e $= e . 7. co s @2 - ó) = 14,4! kPa

I
I
;
I

L- I
144

III wa:rstwa

/51 = 1oo, € 1 = 1)o, Ó, = 9o, t1 = 9,3,t Wn1 ,

,
Q 1 = z^' -1o- , ., = O

K ar = - c o s 2 ( 2 7 o +1o o ) --
I
c o s ( 1 o o - 9 o ; " o " 2 1 o o| 1 *
L
o.6r?8 = a'7*
r
. 0,9698 . ------:12
0,9998
L'' l&ffi]
61 (h . + A b 7 ) + ó z . \= 6 ,. bz 1

o,r=# (b,,
+ ab7).tU=3# (i +o,)e6)
*ffi .z=
= 8168 n

€ a4 = 6 , . h ,1 , K a 1 = 9 ,,1 . 8'68 0,752 _ 28,4! kP a

el+ = ea,ł c9s (p, - ó7) = 28,4!.cos (1oo - 90; - 28,+ił kPa

€ a5 = 6 1 ( d ,7 * K ^ ) = 9 t1 1 (8'68 + ,) o ,,52 =,8,3 w a,

\)

, \ 5 = ,a ,r .c o s ( 1 o o - 9 0 ) = 1 BJ t*a

obliczenie skł'aćiowychpozionyob wypadkow.ychparcia dla koleJąycb wa,lsts

gl|nnt U:

. b. 20,52 . ,
"Ł
-h =-;2-=T-5o,7Bk$/n
rir -^

_h * u]o 1,1? + 14,45

"[
EŁ_T.Ł=#.2=1J,82kn/a

.|u * , = 28,44 + 78,7 .

-h = T
ou, "1, . b1 J = 1oo,1'|Ń/m
T
Poł'ożenie skł.ad'owych pozionych wypad'korych parcia:

h^t= I h,t= 1 , 1 = 1,a m

h" z = ź - #=
#'. 2 2 .1177+14r 4J
1,17"+ 14ł 45
= o ,|2Ę m

h " l=ł.
h, . #- #=i.1 2.28144+1811

28,44 + 38ł1
= 1r4J m
 149

Obliczenie wypadkowycb parcia dla kolejnycb warstw gxurxtu:

_h
E.4| _
-a, = Ą = --f9'r*---x- = )2,)| lal{/m
co s (B1 - ó r) c o s (- 1O o - 1 1 o )

a
-a2^ =- -t-E- 1J, 82te
- N/n
Oo
"o"
Eal
- = 1 0 0 .1 = 100'1 kl'T/n
ffiJ
obliczenie wypad.kowej pąrcia całkowitego dla wszystkich warstw gru:ntu.
Obliczenia przeprowad.zono graficznie zgodnie z rys. +.4.
Eu = 147 kN/m
Poł'ożenie wypadkowej Eu. określono również graficzni.e' zgod.nie z lys.4.4.

Z ada nie 4.4.

dyznaczyć na wartościach ogó1nych :.zędne wykresu parcla i od'poru gruntu

spcistego, o parametrach geotecbnicznych 6 q i c, na nachy]onq pod kątem
/3 ścianę muru oporowego. PrzyJqć kąt tarciJ gruntu o ścrani rśwny ó , na.
ziom za muren nachylony do poziomu pod kqtem o i równomi'ernie rozłożone
obciążenie naziomu q. l.larunki zadania podano na rysł 4.5.obllczenie prze.
prowadzić zmodyfikowaną metodą Cou1omba.Ponceleta.

Ry s . 4. 5. W aru n k t d o za da ni a 4 . 4

Rozb/iqzanie !

bI gruncie spoi.styn dztała składowa izotropowa naprężenia n pocnoazącego

od wpływu spóJności gruntu. z wykresu koła Mohra wladono, że naprężenle
1zotropowe przyjrnuje wa1tość Ę = c . cte 6. Składowa naprężenia H działa
zawsze prostopadle rlo brzegu rozpatry!,ranego masywu gruntu spoistego (rys.
4.5). w przypadku obciążenla nazlonu wektory naprężenia izotropowego I ob-
ciążenia sumuJą się, ponieważ dzlatają w tyrn sanryn klerunku.
o
'c - o+ H
rto

Rys.4.f:. Rozk'ła d skt a dowych n a pręże nia na ścianie i na naziomie

Z wa r u n k ó w geom et ryczn ych przedst a wion ych na rys. 4. 6 wynika, że

o-"!lłJ;-"
ąl =€ , tgo. =*."Ęft, Qc=
obciążenie naziomu można zastąplć warstwą gruntu spoistego o mlqź-szości

h , =*

Z warunków"geometrycznych przedstawionych na rys. 4.7:

h' h-' c o s ( P + e )
a = b. co s ( p+ t ) - j --o --" B. -
h'
t ' - cosÓ, b - 66tr'

h-' c o s ( A +e )
j-# F--
= cos ó., o hz ó. r h, . c o s ó1 =
ft
'^z ^ "o=

cos ó,,, . cosP

h;-|tf
, e o s (p + O )

Parcie gruntu

Na śclanę nurLl oporowego działa składowa izotropowa naprężenia H I par.

cie gruntu pochodzące o<i obciążenia nazionu t od ciężaru gruntu e". Dzia-
łają one w kierunku przeciwnym clo siebie 1 w zapisie wektrrrowym (rys. 4.6)

" -;-ą - il
 '151

Rys.4. 7. W yzna c z e n i e w y so k o ś c i zastępczej i rzędnych parcia na mur oporowy

W zapisie skalarnym' rzutujac sity na kierunki: norma1ny i równoległy do

ściany, otrzymamy więc
t"t = ou " c o s 6, . ll, = o . . s i n ó,
" up

w za1eżnościach tych
e . s i nó^
=d (n + tr; 1 . K a, H=c . c tgł , t ea , = # -"
"a e a' COsC)2 - n

wypadkov'a rzędnej parcia

.__=--__-ż
=r/ *
": ".r,' "":,
n a szczyci.e śc i an y , d 1a h =O o trz y mamy wi ę c

ea =ó.h; . Ka' ou,, = ?(.h: . K^ cos ó . Hl eu. = 6 . i z . K . s l n ó,

vza

na rlo1e ściany ri1a h

.s
. " * 6.(h + h r). K " , e.r, .6( h + h ') .K. cos
z' a "?-
.

s- - a 6lh + h ;) . Ka sln ( 2
di ,

i:
'.
. i

/.:.,=Ł.;
\/
}..i:1.
u: ' /' , in' c.?,P
\.
r !'

,.'
!:1
.,' .i
I .|.ł
rY
, 'i.1,
f
t,', ,[ .
1 * tt , --.
152
D1a szczególnego przypadku, kledy p- [, --ó1 ó' q r.g' otrzymrJeny
-
c. c t gS
h i - h ,- * = ;
o
na do].e ściany d1a h

..,- n =6(h + hz) Ka - H 6,.h . *" {O.n" .

".r, - - - \.- i+,}-
_.:,----.':."
= 6'h'K. - H(1 - K") 6'h'K. - c 'ctgif't - ts,2\5t -9r
- -

= d'h'Ka . 2.c te(45o -

$l = ó.h.K. - zcĘ

odpór pruntu

Na śclanę muru oporovJego działa skł'adowa lzotropowa naprężenia H i od-

pór gruntu od obclążenia nazlornr i ciężaru gruntu eo. Na podstawie
rys.4.8
nożna naplsać sumę
'wektorowq
e ; =e o +H

RzutuJąc wektory sił' na kierunki: normalny i równoległy do ściany otrzymu-

Jeny

- '- e *p . c o s . S - H e ep . s i nó,
'p.. - 4 - óp.
gdzie

= d( tr + h " ) K o , H = c .c t g i l, . . sln6a
"p - z
--
e p. cosÓ'. H

wypadkowa rzędnej parcia

e'-
p
epn
'2+

Na szczycie ściany d1a h= o

Kp, eir, 5, - H '

"p - d'}r; ' - 6'h"'K p'co s

Kp . sin5,
oo= anź.

Na do1e ś c i an y dla h = h

.p + h;) Kp, eir, + tr ") K n . co s6a - H

-6(h - 6'(h

+ n;) Kp . s1n6, ł
" p p .d ( h
Sprawdzen1ewyprowadzenlad1a t3= e' 5. . óz = 9 o o

n;=Y
 . af
i,j
I
o
!,
o
L
x
!
o
hx<Ę
>'
ś
of
N
OJ
N
o
.P
?!l
Ń
N
ra
o
o
,y
o
B
o
ś
o
N
o
ś
N
;
@
a
114
Na rlole ściany

uón + rr" ) *o - = ó.h.Ko +

6 h. . X P - H =
-6(rr "

= + H(K o - 1) = 6. h . K p + c.ctg q|tg2(ąs - ,)

O.n *o - 9l

. 5.h.Ko+ 2c ts(45 . g) = d.h.Kp* zc Ę

Zadani e .Ł.5 .

ob1iczyć parcie czynne gruntu i worly na 1lionow4 masyvJną ścianę oporową o

za sypka z p iasku d robne g o: q. = J oo,
wy s o k o ś c i 5 ,O m . Za ścia n ą za 1egir
= e 6 k N / m] t n = o,f5. oblic zen j .a p rze prowadzlć d1a następ ujących
6"
p r z y p a d k 5 w( a r a ó - o) :
a) ściana o p oro,dit bez.1ren a żu , n a sku t ek rlużych op adów de szczrr zwie rciad ło

wo . ! y u s ta bllizowa ło się n a rzędn ej naziornu'

b) ściana o p orowa z dren a żem n a ch y1on ym, na skute k clągłyctr op adów de szczu
pory g r u nt u sq c a łkowic ie n a sycon e w odq '
c) ścjana c D orowa z iiren a żem pion owym , na, skute k ciąg łych opadów <]e szczu

n<-'ry gruntu c a łkc wieie n a sycon e worlq .

Poszczegślne p:.zypa dki przedst a vion o n a rys. ł. 9.

Sciana o o o r owa bez drrgn a żu

parcie g runtu, jak i wo<ly (nie

Na śclanę oporową rlzla ła za ró wn o
p r z e p l y wu ).
= ź. 6".."2.ru * $6,H2 r' . tg2(Ą5". Ęl
^
Ciężar objętościowygruntu przy pełnymnasyceniu porów wodą
= (1 - n ) ó s * n .ó " = ( 1 . o ,3 5 ) 26,0 + a,15 . 9,8,1 = 2o ,]] kN,1n]
6" "
Eu . 5 ,o 2 .te 2 l t,5 o - * . 's,o ?'=
- ) ' z o ,1 s #l ).s,et
= 84,21 + 122,52 = 207,33 kN/n

Sciana o p o r owa z rj ren a żen n a c h vlon v:l

i . i . p r z y n a c ku st a }cP o cia du rieszczu na p owie rzchnię zasyp ki' 5iatka prze .

p ł y wu s k ł a r i a się z' pion owych .lin ii prze oływu i p ozj. o[rych ]'inii e kwipote n.

c.jalnych. Ciśn ien ip vł pora c h c a łej :a sypki równa się wtęc ze ru' a na ścia.

nę cz ia}a Jeriyn i r: l}"rĆ ie € l runtu.

I'.,. ź. 6.".n2.n^ = + . ?o,11 . 5,o2.tg?-{t*5o.

sl = ał,/r kN/m

ob'Iiczen1a }) rzeprowa dza się ki1k3krotnie <lla r5żnych powie rzchni od ła.
r n u ' a ż c 1 o p ołożen ia da j ąc ego n a j wlększe p arcie . Wzd łuż powie rzchni odłamu
l s tn i e j a d o ria t n j .e ciśn |en ia w pora ch p owoduJ ące zwiększe nie parcia. ob 1i-
c z e n ta p a r c i :l wwoła n ego c iśn ien iem wod y w p orach u prze prowarlzono w tab e -
1i 4.1.
 155

6s=26 kN/m3
H=5,0m Q' =30t'
n =Q35

unrstrn nieprzepuszcalno friH fo

porclegruntu
o. ścionooporovyttbez drenożu

H=5,0
tencjotne
grunt nieprzepuszczotny

żwirowy
s/alt
porciegruntu
b. ściono oporowo z drenozem nochytonym
I
tinie ekwi (ńe

1, 0
1,0
1,0

!9
t,0
vrcrstwoniePrzePuszczolno
c. ścionooporowoz drenozem pionowym

Rys.4.9. Parcle gruntu i worly na mur oporov.,y w różnych warunkach drenażu

 ąĄR

T bel a 4.1
obliczenia parcla vJyt,{ołaneBocl'śnleniem wody w porach grr:ntu

Punkt Ah A1 (A h)ś r . A1
['] [*] [ *2]

o,o0 ^4 ,
o ,195
I o 165 1'O o ,75O
0, 85 112
ą 1 1r4 1,4o 0
'O O
l ro o '1 r47 1,4r 1
a 19, n A<Ę
f) o, o0

X 5,55i
Ci ś n i e n i e v4ypa dkowe dzla ła Jqc e w powie rzchnl od tamu

u = 5 ,5 5 1 . 9 ,81 = t4,47 kN/m

\ obliczęnia przeprowadzonoprzykładowod1a 0 . t!o.
.,t/zórna parci'e wyprowadzaslę wykcrzystuJqc warunki równowagi i za1eżnośc1
geometryczneprzedstawione na rys. 4.9c.

fv = w - F.c o s ( @ - d') -u . co s 0= o
g d zle:
W - u . cos 0 W u . cos@
-
c o s(o - 0') c o s (O - 0 ' ) c o s ( . a - Q' )
ę ,^ ',\
LH '' = E . - F . s i n' (o - 0') - u.sin B= O

Ea = F 'si n (9 - Q ') * u ' si n o

4)
w = e
ż. d s r. H. . c tg

a . */. 6" . 'H2. tg (o - 0') c te o + u -[ " r n o - t e( o . - /') c o s e]

. 5, o 2 tg |459 . r c o ) c t g 4 5 o +
- . ź. 20, 33
''
+ j 4, 4? [si n '45o - tg (45o - t o o ) c o s 4 5 o ] =

= 68, 09 + 28, 19 = 96128 W / m ,

Ząd anie 4. 5.

\IyznaczyÓ parcie gluntu rra obudowę wykopu dla warunków" podabych na

rys.4.,lo. Frzyjęto tarcie gruntu o obud-owędIewnianą ó= 9. Aby $]y-
?
zlaczyó paleie grńtu uwarstwionego na obudowę lvykopu' przyjęto zaŁoże-
li.e, że każda z warstw za;inuje cał'ą wysokośó wykopu. Dla każdej warstwy
sporządza się wykres parcia wg I,ehmana, a do wyniarowp.:ria obudowy przłó-
nuje się obwied:eię tych wykresów.
 157

nedtaglehnono

Rys.Ą.1o. Parcie gruntu uwarstwione6o na obudowę wykopu

'e - (b + h" ) 5. K *

K-
(g * h\
"o"2
cos tO-Ol +
"o.2p
[r
ao=?o

,l
cosi el t +
sin ? P.sin P

"o'lo ]'
g = Ur+ U O

e" = On18 e

e"'= o166 o

I Nasyp
az1 =6o=Tf....tlg=
Ę, |. 18 2 ,6 2 5 m

Ka1
o.821+
_f2
o , ra * 0.6648 . 0,4226 |
"------T'356-
[r |
e1 = (8 + 2 r62J) . 15169 . 0, 161 = 60 ' 1 8 l r P a

er'-- Or+ 2 . 60118 = 2Jr2l l rPa

er"= Or18 . 6O t18 = 10r8t k Pa

e{= 0166 . 6O"tB - 79172 kPa

154
II i;;sek - powyżeJ zwi.elciad,ła Wod.y gruntowej

, +1. 18 - 2'1)1 n
o,, = ą7B

o .6 ?1 =,o,2ż*
"a2 -

o,e182
L,l. {"*t;
6l
-l
)
a 2 = (8 + Z, J)J) 17, 65 . a12Ę4 = t } 4 ' l o k P a

e, = o , Ę2 . t, 5o = 18, 6! k Pa

ei = O r18 ' 4r5O = BrO l k Pa

ei'= 0166 . tr5e - z g rr? kpa

III Piasek - poniżej zwiercj-ad'ł'a wod.y gru.ntowej

41, 18 -
= żoi6
' d,,
- ),82 m, K^,.= Kaz = o,2Ę4

e , = ( B + ) r8 2 ) . 1 O r ?8 . O ,2 + 4 = ,1 ,O9 kP a

e ) = o r+ z ; j 1 ,o 9 - 1 ) 1 0 6 k f ,a

e{ = oJB . ,1 ,o 9 - l ,6 o k Pa

et = o,aa . 71,o9 * zo,5z :r:pa

Or15.i n - 1r2m, C rr5. h =2 r B m , Or 5 h= 4 r 0 m

rI,nEil 3!,71

R,06l0,82t,27 skoh pno [kpa]

0*-9ł ,!,f Ą4
Rys.ó t.! .'hwiednia wykresów parcia
 \

159

Iv.2. ZADANIA Do RozwIĄzANIA

Zad,arńe 4.7 .

Obliczyó wypadkową parcia czyrrn€ g o i parcia spoczyokowego clział'ające-

8o na pionową (B= o), głaćLką (ó = 0) ścianę lnuru opoxowęgo o wysokości
h - 5,O n. Poziony naziom (ó = o) gIuntu jest obciqżoąy równomi.e:nie
q = 49 }rPa. Za ścianą zalegają dwie warstwy gruntu:

1) górna* o miąższosci hl = 2,o rn, glina 6 = 2o,,9 kII/^3,

g = 'l?o, q =! rB1 k Ial

2) d'o}na o niąższości = 3,o m, piasek d.robny = 16,6? W/,?,

Ł 6
I = 1oo.
Od p . : Ea = 162 )17 W /m, Eo = 21aJ4 kN/m.

Zad.a.nie 4.8. '

Ob}iczyć metodą Coulomba-Ponoeleta i netod.4 stanów granicznycŁr parcie

i od.pór g]cuntu d,ział'ający na nachyloną (B = 2oo); szorstkę (ó = t

8 )
ścianę muru oporowego o wysokości .h = 4,0 m, Za śc1anq zalega jednorod-
ny 8runt zasypowy o ó = 9,B1 ]r-N/fr l 9 = 25o (grunt zalega poniżej po-
ziomu zwierciadła wody gruntowej). Naziora g:luntu poziomy (o = o), obciq-
żony równomiernie q = !'B 'kPa.

odp.: E! = 28,8! kN/n, t$ = e+7xrv7n, x! = rc,1 kN/n,

E$ = 5to xn/''

Laoanle +.y.

Wyznaczyó netod.ą Coulomba-Ponceleta wypaćtkową odporu gruntu działa-

jącego na załamaną ściadę muru odporowego o wysokości h =.l'0 rn. viy*
niary ściany i warunki gruntowe pod,ano na rys.4,12.

Odp.: E, = 11, 8 MN/n .

160

F--'r,
.. t=t!,t2
kulns
t. t65kNfnJ g' ?9'ł2
tp?

Rys.4.12. Dane do zad.anLa Ę,) Rys,4.1). Da J x e do za da a i a 4.'10

Zad.anij' 4.10.

Ob}lczyc netod'ą stanów graniczrłych parcie i odpór gru]ltu spoistego za_

legającego za muxem o nachylonej ścianie. Wymialy geometryczne i warun-
ki g ru:rto w e p o d an e są n a ry s. +, 11 .

OCp.: Eu = 2)611 k N/m, E o = 1 , 6 2 1 I I N / n.

IV.'. ŻADANIA TESTOT{E
Zadanle 4 . 11 .

Narysować wykresy parcl'a czynnego na sztywn4 ścianę oporową i podać na

wart<rściach ogólnych poszcze61ólne rzędne v'ykresów dla następuJącycb przy-
pradk5w:

a) O, ż Q 2i b) i.,1 0z . P o z o s ta ł e da ne na r y s . 4.t4.

?.adanIe 4.'t2.

ob1iczyć na wartośclach o861nych wypadkową parcla na mur ,oporoĘ/ (.y".

h.,15) płzy założenlu' że r'płW spóJnośct Jest wlększy oct wpływrr obclążenla
naziomu.

Rys.4.l4. Parcle gruntu uwarstwio- Rys.4.15. wpłyv spóJnoścl, obclą-

nego żenia naftomr l zrłlerclad}a Yody
 161

Z adanie 4. 1ą.

Jaka powlnna być vartość obclążenia naziomu Ql abY obclążenie to rów.

nov'ażyło wpływ spójności gruntu na par€ i e gruntu? Dane na rys. 4.16.

Z ar l a nie 4-14.

Narysowaó wykres odporu Bruntu 1 porlać na r'artościacb og5lnych jego

rzędne d1a danych na rys. 4..,l7.

R y s .4 . 1 6 . R ó wn o wa żen t e wpływu obciq. Rys.4.17. odpór gruntu z uwzględ-

żenia nazionu i spó j n ośc i nieniem zwierciadła wody i obciąże-
nla naziomu

Z adanie 4. 19.

Jaka powinna być wartość spójności gruntu, aby rzędna parcla gruntu na
mur oporowy w punkcie B (rys. 4.16) równała slę zeru?

ZaclanLe 4.16.

obliczyć i{ypadkov'ą odporu !,{ywołanegow gruncie przez idealnie gładką,

sztywną śclanę kotwtącq. Dane na rys. 4.18.

Z adanie 4.17.

Narysować wykres 1.ob1iczyć !'ypadkową odporu wywoł"anegow gruncie przez

id.ealnie gładkq, sztywną ścianę kotwiącą o wysokoścl h. Dane na rys. 4.19.

Rys.4. 18. W ptyw s p ó j n o ś c i Rys.4.19. Wpływ zwierciadła

gruntu na wartość odporu wody na wartość odporu
162
Za d anie 4. 18.
parcja czynne8o
Przy jakim obciążeniu równoniernie rozłożonym q rzęrlna
Dane na rYs. 4. 2O.
u.porlstawy sztywnego muru oporowego bęclzie równa ze ru?

Zad anie 4. 19.

parcia czynnego
Przy jaklm obclążentu równomiernie rozłożonyn q rzędne
i otiporu w podstawie sztywnej ściany kotwlącej bęrtą sobie równe(rys.4.21 )?

Rys.lr.2O. w p ły w s p ó j n o ś c i i o b - Rvs.4.2,t. Parcle i odpór grr:ntu

ciażenia naziómu na parcie i wżbu.lzony przez ścianę kotwiącą
- odpór gruntu

Zarianie 4. 2O.

Narysować wykres i o b 1i c z y ć wypadkową odporu gruntu d1a sztywne j lde al-

( dt a qj > s)'
nie Bładkiej ściany ! rvarunków podanych na rys. 4 . 2 2

Za d anie 4 . 21.

Ob1iczyć rzędne wykresu i wypadkową odporu dzlałającego na szty'.myt

gładki mur oporow]/ dla wartoścl ogó1nych podanych na rys. 4.21.

q

T*,T.' n
$,c
=0

Rys. 4. 23. ltJ p ływ zwie rciad ł'a t/'od y na

Rys.4.22. odpór gruntu uwarst-
wionego wartoŚ ć od p oru

Zadanie 4.22.

obllczyć na wieIkościach ogóInych wartość parcia całkowlte g o na sztyw.

parcia cał-
ny nur oporowy przedstawiony na rys. 4. 2]. Naszkicować wykre sy
 .-t

163

podać jednostki. Dla jakiego nachyle-

kowitego' wypadko\,.e tego parcla oraz
terenu do poziomu L, przy tych samych pa-
nia nuru rlo pionuB i nachylenia
będzie większe od parcia czynnego rl1a
rałnetrach gruntowych' parcle czynne
ścianyp ionow ejipo z i o n e g o te re n u , ad 1aj ak 1e g o n nni ejs ze( s po r zą c l zi ć r y .
sunki )?

a't
w.4. WYBRANE IĄTERIAŁY PoMocNIczE

do pionu pod ke*tenB'

lrl złożonych przypadkach rruru o ścianie nachyloneJ
pod kątem L I przy uwzg1ędnieniu ką-ta
przy nazio[|ie nachy1onym do pozi.nmu
t.r"i"gruntuościan ęó , n aj c z ęś c i e Jw o b l i c z e n l ac h p a r c i a l o dpo r ugr un.
i stanów granicznych. BardzieJ
tu stosuJe stę rnetoayi Coulornba-Ponceleta
w książce E.Dembick1ego [1].Poni-
szczegółowy opis obu metod można znaLeźć
jedynie na jbar<lziej niezĘdne informacJe.
żeJ przerlstar'!ono

IV.4.1. Metoda Coulomba-Ponceleta

Rozw ią , uanieto u z y sk an o p rz y n astęp u Jq c y c h za -ł o ż eni a c h:

o'
jest 1inią prostą nachy}on4 do poziomu pod kątem
- 1lnia poś1iz8u t g + c ,
p o ś 1i z 6u s p e łn l o n y j e s t z w i ą zek T = 6 , , . fl
- vzdł uż linii
- rea kcJa odciężaru k ]i n ao d łamu j e sto d c h y l o n ao < 1 no r r na 1 nejdo 1 j^ nL J
p oślizg u o kq t p ,
ó.
jest odchYlonY od norma1nej do ściany o kąt
- \,rykres Parcla
przeclstawiono na rys'4'24'
Wykresy Parcia t otloolu gruntu orar wypadkowe

Pa rc i e i odpór gruntu jednorodnego według Coulomba.Ponceleta

Rys.4. 2Ą.

I
ł

t
 -

164
a) Parcie gru n t u

Współczyrrnik parcia opisuJe następująca zależność

Ka cos2(d +/3) l
- (4.1 )
cos (p-sl, [,,.. . , @ l'
"o"2B t. l cos(p-ó ) . cos]pTĘJ J
g d zie:
0 - tąt tarcia wewnętrznego gruntu,
p. rnchylenie śclany do pionu,
e - nachyJ.enie nazioru do pozlomu,
ó - trąt tarcia gruntu o ścianę.
Na1eży zwrócić szczegó1ną uwagę na znakl
kątów. ogólnle przyJmrje siĘ,
że kąty mIerzońe od pionti 1ub poziomu w klerunku przeclvnym
do ruchu wska-
zówek zegań są kątami dodatni&i. Jedyna różntca występu;e w pr'ypadku ką-
ta /3. 0tóż w netodzie Coulonba-Ponceleta,
w odróżnlenlu do metody stanów
granicznych' przyjnuJe się, że kąt p
Jest dodatni dla klerunku zgodnego z
ruchen wskazówek zegara.
Kąt tarcia grrrntu o śc1anę ó przyjmuJe w przypa'dku parcla
wartoścl r1o-
datnle' a w przypadku ortpoiu wartoścl ujernne.
D}a parc1a można przyJnować
następuJące wartości kąta tarcla gruntu o śclanę:

o-)= + dla gruntów niespoistych,

! 9

s- * tA d1a gruntów niespoistych mokrych,

ó= + / d1a gruntów spoistych.

Rzędne wykresu parcia na szczycie i u podstawy muru oporowego wynoszą (dla

gruntu ntespoistego) odpowiednio:

e al =Q 'K a
A.2)
e"t (6'h + q) . Ka
- G.3)
Wypa'dkowa parcia Jest w metodzle coulonba rzutowana na wysokości h, stąd
a^- ($. 6h 2 + q. h) K " (4.4)
Pozloma i. pionowa składorva wypadkoweJ parcla
wynoszą odpo'iednlo:

E ah = E " . e o s (ó E. . , . E" . s i n( ó .B)

- B), (4.5)

b) Odpór gruntu

Przedstawloną poniżej metodę ob'iczeń odporu

nlesłusznle przypisuJe się
Coulonbowl, dlatego bardziej właśclwe w przypa<lku ortporu byłoby okreś1enie:
tak zwana netorla Coulonba-ponceleta.
Współczynnlk odporu wznacza się z następującego
wzonr
 I
16,

(4.6)

t-@
K=
P

cos z B c o s ( B - d )
I c o s ( p -ó) . co s(p+0 )

0znaczen1a we r.zorze i konwencJa znaków Jest taka sama' Jak w przypadku

parcla gruntu. Dla odporu przyJmuJe się następuJące kąty tarcia gnmtu o
ścianę

s = - q dla gruntów niespolstych,

?

o. . ata gruntów niespotstych DokrYch'

ł 6

ó= . 0 dla gruntów spoistych.

Rzędne rłykresu odporu na szczycie 1 u podstawy rnuru oporowego wynoszą dla

gruntu niespoistego odPowiednlo:

epl Kpr e p 2' ( 6 ' h * q) ' Kp (4.7)

- Q'

Wypa<lkowaodporu (naprężenla zebrane na wysokośc1 h)

n o .( { 5 .r r 2 + q .b ) K o (4.8)

Poziona 1 pionowa składowa wypadkoweJ odporu wynoszą odpowlednio: .i

. Eph E p . c o s(p + ó ) E o " - = Eo . s i n( p+ 5 ) (4.9)

- '
}lyznaczenle rzędnych 1 wypadkcwych pa'rcia l odporu w gruncte spoistym
przedstaulono w zadanlu 4.4.
w wynlku zał'ożenla, że 1lnie poślizgu są w przypadku o<lporu 1ln1aml
prostymi' otrzynuJe się rł tak zwaneJ uretodzle coulomba-Ponceleta vyniki
znacznIe zawż'one w stosunku do rzeczywistości. DlateBo Y przypadkach mu.
rów oporowych o nnieJszy1 znacze1lu nożna stosować następujące skolYgowane
współczynniki oclporu:

- d1a ó 2 = . + Q , Kó
-
o ,ó l .ro

Kp
- d1a ó , . =.
?Q, - O ,8 .K o

Kp Kn
- d1a ó 2. - il, - o ,7 .

Tv.4.2. Metoda stanów granlcznych

Rozwiązanie uzyskano przy następujących założeniach3

- składov.e napręźenia działaJące na sztywną ścianę oporov'ą vrylznacża slę w
oparciu o równanla metody charakterystyk'
przebieg krzyvolinlowy i Jest aproksy.
- poszukIwany rozk:tad naprężenla ma I
mowany 11nią prostą (rozwlązante po stronie bezpieczneJ),

I
166
. w obliczeniach uwzględnia slę wpływ składo./'eJ izotropoweJ naprężenia
ll= c. ctgil,
. cały ośrodek gruntovły za ścianą znaJduJe się w stanie równowagi granicz-
neJ' co oz^acza, że w każdyn punkcie ośrodka spełnione Jest kryteriurr
Coulomba t. 6- . tg Q + c.
n

a) Parcie Bruntu (rys. 4.25)

Wzdłuż nazl.omu <Jzia1a obciqżenle równomlerTrie rozłożone . q' nachyIone
do norrnalnej do nazionu pod kqtem o1. (z'lrykle przyjmuje się klerunek rlzla-

Rys.4.25. .Parcie l odpór gruntu jednorodnego według metody stanów granlcz-

nych

łania si}y c i ężk o ś c i q ą =e ). K ąt o d c hy l eni a r zę dnejÓ| na pr ę ż eni a o bc l ą -

żającego nazion określa się z wzoru
q. sln ot1 ,
t 8 Ó .' = q . c o s q, 1 + H (4.1o )

Naprężenle Ó| a'l"ł.3ące wzdłuż nazlomu wynosl

6i =óio - q 'c o s ocos

t t + l {ó,,
(4.11)

Rzęd'nq naprężenia pochodzącego o<l parcia gruntu w wierzchołku muru okreś]a

wzór

óŻo.ó?o. "z(rp"-pn)tgÓ
{ 4.i2)
ffi
1dz i e : s i n Ó.
- rlla gruntów spoistych sin o!2 = ,
fn il

- <11agruntów nlespolstych a, - ó2t

 \

167
i
slę Jak rł metotlz!.e Cou1omba-
ó,. tąt tarcla gruntu o ścianę; przyJnuJe
l
= )
-Poncetetar stn o'1 ffi
(4.1r)
* o, r91 . e,,,,. 9, . $Q,p* ó, - ot,)
'\.

-j

d1a o < ąŚ
do rrzoru Ó!o w radianacn.
wartośct 9r 1 9z należy podstawlać
Rzędna naprężenia w do::1nym nunk9le M muru wynosl
(4.r4)
óŻ-6Żo+6.1.K.
pod.stawie tablic w pra-
K vłspół'czvnnik parcia przyjmowan5, na ".f.1y'9"
u - l i n i o w o d l a wa r t o ś c t Q, f t , ó ,
| 1-, 4),l n te rp o Io w an y ' T
"""y,
-h
- cosP
punkcie jest równe w zaplsle
Parcle gruntu na. sztywny mur' w dowo1nymJego
wektorowym

ą =ai-fr
(4.15)

a w zaplsie skalarnYm
. s i n ó, (4.16)
. o " ó 2 . H, .' p -ó1
" ^n =6Ż.
do
skjtadowymt prostopadłymt i równolegtymi
8<1z1ee",' 1 eap są odpowlednlo
ściany. wypadkowa rzędneJ parcla w dowolnym punkcie muru będzie róvna

"^=.I.:^-ą wykres parcia

t4.17)

wzdłuż
Wyparlkową parila na mur oporowy uzyskuje stę ba}kuJąc
trapezowego
śclany (na'dł'u{ości 1). !{ przypadku v'ykresu

x^-fu-!,.3?. t (tł.18)

Położenie wpadko{ej pa'rcla na śc1anę oporową

Ęs.4.26.
168
Na podstavle rysunku 4.26 można vłyznaczyć położenle wypadkoweJ E.

. ó2), n.,
!. cosp ' +. sin(goo - ;;fu. . cosó,
h " t- i . hffi
t = ł" " ; ; śi 'tt* (4 . 1 9 )
h^ h"1
l.al
a- s rn ( g o o . Ó-2 ) ' c o s/3 , , -
ha .- co
^-sp
Ę. -;.5Ę

r . " . j . r. Ęt (4.20)

Położenle rłypadkoweJ nożna określić równleż metodą graficzną pokazaną na

rys. 4.26.

b) 0dpór gruntu (rys. 4.25)

Kąt odchy1enla naprężenla wypa'dkowego obciążającego nazion w1mosi
q.sinq1
tg ó "-= .. H = c . c t gg (4.21)
1 q.cos o!1 ł H '

Naprężenie ó| aziata3ące wzdłuż naziomu

( Ą. zz1
Rzędna naprężenia dzla:ŁaJącego na ścianę, w wierzchołku nuru

ó5o -o1" "* -. "1-'1 ""3.ąa ł

rv cos !r),, sin I cos "-2(9e-91)Ę k.,,)
- 6,,
g d zie:

. dla gruntówspolstych', =
#+
- dla gruntów niespoistych o(2 62
-
ó, . tqt tarcia gruntu o ścianę; .d1b odporu przy^Jmuje slę podobnie jak w
rnetodzie Couloroba-ponceleta, stn ,
01 - ffi

d1a ożózż.Q, 91 = €*f , 9z.* zlb.óz-a,)+$ (4.24)

wartości 9ą i 9z oblicza się w radlanach.
Rzędna naprężenia w dowolnyrn punkcle M ściany

rŻ-ó,,o +ó. 1. Kp (4.2ź )

 oc) \< o_
{ł lt _c )<
Y'O
oy cr
o+
- \./ \< o-
! <l* ^)<
T; i Es '4"'r
L) p E
z, - o ts
tsts ś c) -o-:te
S}<Jm
J cr gP d
o iltlllll
o ll lr ll ll
N .o O o
IJJ
N
-c ar o u.J f.s o.uo
(J
N
ą
-c)
)< l-o-
t"l-
C] lY
4
il tri E
(f śl o
*.sF" o c\
NJ )< o +
o o-
o- (2 ńńN Y
}ć
tlJ €. \r- o
:> N o"3 N
d ('! lr^ Y -c _c
."B
! | L-
"l|€ i €
r Du.9
ll u +
te
E bp .Ę||}f 5 u-)
Y:. Nl7= to O Ite te 1o o
= u *
lJ- r^\ t A) n
o lP to o' il ll ll ll
o dA o'.o"
lru ll
E -a -o-
o c.) tjj
N ooo
(u Lil
i=t' l*
-C.
(J IJ
&
lJ-
a
TJ
G.
Y
3
N
-$
e[c.r \.o slN e
o +-
JqL nN
€
-o S ="i io ą-c
)< tc
$s s'
o -t
if.crn
F €lt to o-
ll ll
t----
ll
g
.il !t ll
--J o ąo .
"yŁ#t l-cl Y(Ulll
 =.b
LJo
cx 'o i
oX o c) .ó
f e('
s.9
O
o
ll
.tl i l
€9 ńU )
o-
Ń oc c\r YY .o
e to
o>
N
o -c=-.c
ąŹo
|ó -:a
't+
ts Eb
- ';
o
ll
e
to c. .9
-q5{- 'o
toc
cD
.o'g
lr
u) ...o* 3
--gt
03 il 3
c. P= q śl.
toi"
L9
'od r r llE
C -(, () =
'N oor-
-hl
o ooi(9
N
ś
W
o
l<
E
t:
g
N
L.
cl,
3 o
q)
'o g>.
oo
(,-
I
ń+
-E U'
.tl EE
x 8.
tl
N .F
oX NC
3 !D'- eo o
.c!
sO te .o
>, r-
s!=
c ś
o> . c)
Ets
qP
c) tsL
rl b. 9
Rp 'o o
N=
o+ #
oU
:ll Y l< J . r I
(t
o '-
q
il -j;ę" t < ' Jg
EE
OE
t o-.l o-l r =
(n(9 ll
ŁN5
.o,o
ó
'o 'o
F

€
o
xo r D C
o3 o (o
tr Ot t ó{
c) C'
.E. 1. oą o =.
C o
5_O
(J l C Dx f-
9oo 3 (^)
C'
o
-(n I (t
l+-{H
l-Q Ę
6Jl
N-
ś3
s
I c
!n

J J J-) CJ
f v,
J It l _-'*l N
-----r-*--] I c)
€ N
o Cf
o -o {D T_T- o- z.
ll 5
o tr rn
J= VY (c
lt fl '
\ t\ ' i t- €
(r l'J A r
€;v o) o x
tsO
if = E
tTt
o l_ 3 (t
<
o LJ e
p O o- lo F---E -LA: E B
- rn J (-
(r)
J
J J
J
r
ś u Ę zE TA

o Ii S rn L ) - I ?:
't :E
| ź' . C
=f a o --r-
r u 3l ffi E = (-
ol (o
v z.
ll lo
L lo -{
-o
ś| qo
ol
8-t- BF
s Ę. =
=
:-o*r-
. O-l 'o
-o,
- ll ę ś $ E
-.----r-_- Ę
"B ń
ir
t! l.J
-

o :u
3 n
o C
x
il
-ł
a'
-o o
@
o a
o (t
o o

_c) 'N)
Lu+ -.--s _\: _J i
l,.J --r -: oO
u] )- j r
t 3
 rJf T-T-
. 1o tl llo
JoO lr
o3p 5 ",. oł lo
i lOll lo
oą I 3iOp I
P1 , I
o
Ę€ T I
(t
IĘĘ *-
Fl .ooi (t (t ll
oJp :' JE
J
J I ,J lcł i
ril+*. -----f----:
!. JE o o o ł--r-
- r r 3r r ll^
. rl i _o o
5 xo l
il l *l
N)
o o il;
g p
0 O) -T
o UN
."
J<
o
a 9x a)
o -O
a (t (J| C
Fn
c' 5 J
o
N E P f-
J o -= ro
rD .\= l-r
c '-l
(o ,=
!^ n
t o o.JD JD ?J
o
- Uó,,,)p
G -a śę
IA -|Ęs, ||
LJ
oł
o
3 pa
o o--' *
r)
x Et
tl oN
3 r:X
o o
"{ o
J =
I o
s
o g
(J o
xl tr s)
"9
(t (t * ooo
ol (tl g
ul o tr3ll
5 :t J oo
-ł . x ol
:r .'
łp x
8Ó
o
o
 169
Kp . współczynnlk odporu przyJmowany z tab1tc w praeach Ll, ąf.rł zależnoś-
ciod 9 ,f t,8 r +.
odpór gruntu w dowoJ"nym prlnkcle M muru oporowego równa s1ęl
w zapisie wektoro{yn

ae.ą-f. $.26)

w zaplsie skalarnym

. ó!..os ó, . H, Ó!.sin ó, (ą.27)

"n,, "oo -
v{ypadkowa rzędneJ odporu będzle równa:

"o. {i"-Ę (4.28)

Wypa'dkowa odporu 8runtu równa się !r przypadku k/ykresu trapezowogo
€.. t €*a
s o -ft -e. r *.29)
W tabeli 4.2 zestawiono wykresy pa.rcia i o<lponr gruntu w szczególnych
przypadkach obci.qżenia naziomu, występowanla gruntów spoistych i uwarst-
wionych, ścian załamanych i występowanla zwierciadła wody gruntowej. Upro-
szczo'"e wykresy p.rcla na obutlowy wykopów wectług różnych metorl,
dla grun-
tów niespolstych i spoistych, zestawiono w tabelj' 4.J.
Z przedstawlonych metocl obliczeń, w przypadku rgrcla netoda stanów gra.
nicznych i netoda Coulomba-Ponceleta d.ają wyniki zb1iżone
do slebie, nato-
miast w przypadku odporu metoda stanów granicznycb
daje wynlki znacznie
b].i żs ze rzeczyw istoś c i .

Iv.lł.3. Parc1e spoczynkowe gruntu

l{yvrołanie stanu parcia czynne8o gruntu wymaga przemieszczenia

śclany w
kierunku od gruntu. Stan równowagl gn'rntu lstnieJący bez przemleszczenla
śclany określa parcle spoczyrrkov,e (nys. 4.27). Natorniast
wywo}anie w trun-

K
h- wysokóśc
muru
oporowego
/ Kp
K"l l,ro
pęefnieszcEnb 0 przemaeszenie
nku
w kierunku w kierunkudo
od orunfu__fi | 0,01h gruntu
- 0,002h
Rys. 4.27. Przejście parcia spoczyrrkowego w parcie czynne 1 odpór gruntu

lb
170
cie granlcznego odporu wymaga stosunkowo dużego przenteszczenia śc1any w
klerr:nku gruntu. l{spó.Łczynnlk parc la spÓczynkol.Jego rnożna vytznaczyć wed:Łqg

-Dona tha K (4.t0)

o - - g1-
- l2

9 . współczynnik Poissona dla gruntu

- Ja ky'eg o K - = 1 - si n 0 tt+.11)
o
d - kąt tarcla lvewnętrznego gruntu.
 Rozdzial V

os|ADANlEI KoNsoL|DAoJAPoDŁozA GRUNToWEGo

v.1 . PRZYKł,ADY oBLIczIŃ

Zad.eaLe 5.1 .

WyzlaczyÓ osiadajxle pod.łoża gruntowego obciążonego zbiornikiem koło-

vrrJm.Warunki gru-ntowe i wyrniary zbiornika przedstawiono na rys.5.1. 0b-
liczenia wykonać w oparciu o metodQ odkształ'ceń trójosiowycŁt półprze-
strzeni sprężystej pod środ'kien i krawędzią fundamentu Wiotkiego'

-|
--"t'om
I
o
tł q t 0,3 MPo
ll

-
. . :. . r"-' .:
PIASEK' SREDNI
' : .... '' . .j = .Ę=78,5
:..-. .' 0,25 ...i; =0,37 : MPo ' .
. ..,,.,': ;....1r'.'.':.-, -. . Y
l' .PoDlÓiE ]ED.NoRo.rl.łĘ.-tz9ThopowE
'.:,'.'': --.'.
Rys.).1. Posad.owienie zbiornika na pod.łożu sprężystym

Rozwiązanie :

Współczynniki wpływu <^rprzyjęto wg tabeli 5.11

- ćl1ą środka powierzchni obci4żonej

c " : o - 1rO

- dla obwoćlupowierzchni obciążonej

dn = o 'G4

, o= f( 1f i + 0 . 2 5 ) ( 1 - 2 . O-2 5 )
Eo = ó. bio= /1
"ż++f)(1
łjrg.- 2v ) ,M 78,5=
= 65,42 MPa

iP
 172
Osiadarrie środ.kaf und.ament
u:

yg,(,-
. .Jo = o,) . o.aązl . ', -

O r21J m - 21 , J c m
osiad.anie krawęd.zi f und.amentu:

= . dc = o.ą oo#.; O.2.2r. 0'64=

"* ff
= O r1r7 m = l j rl on

Zad anie 5. 2.

ablLczyć osiadarrie warstwy gliny pytastej netoctą od.kształceń trój-

os5.owych pół'przestrzeni sprężystej. Warstwa gllny zalega pod. fund'amenten
wiotkin o wymiarach B - J,0 n i L = 1J m. Schenat podłoża i obciąże-
nia przed.stawiono na rysunku ).2.

:;s.frć^łil!fi
(!y l
}:3;35
] ł: : ] Mo=24,52
MPo

Rozw i4za aie:

Osiad.arrie walstĘ/ o ni.ąższości Az = z2 - 21

q B.A o ( 1 - ,f )
As= HI

c)1l<)2 - wspóiŁczynniki wpł'ywuptzyjęte wg tabell 5.12

Za
I e.+ t, 4ą
-nq = - v-
R- ą - (.)1 : Or4O

zĄ
ś-f -; - 2- ąą - *=#= at2 = A16l
R Z 'r /
^

L\-.
 175

'= Or O1r 7 m = lr J l cm

Zadasie 5.1 .
' Obliczyó oslaćlanie sztywnego,furrtlanentu kołowego o pronieniu R= 5'o !0.
Schenat fu:rda.nentu 1 wąrunki gruntowe pokazarao na rysunku 5.7. Ną pod-
stawie badań ' ed,onetrycząycb ustalono, ża ze wzrostem obclążenia o' o,1|6
MP.a wskaźuik porowatoścf gluntu zDniejszył się .1o wartości eg = 0,425,,

2 R=r'10
m
F*----_- -------.-.ł

-'-.-Ą -.----.^
Ws.5.7. Schemat obliczeniowy 1 para.uotry ośrodka gruntowego

Rozwiązarrie:

Określenie współcz;mnika sciśliwości :

= Ag
q - q -=
" l "o - o.4,2 ; Ę0 , 4 2 5= J 1 6 B. 1 o -2 ę fi
o r1'7t
"
I
Edonetrxrcząy n'od.uł ściśliwości ogóInej
'ĄĄ
M o= *, (+e )= ' ( 1 + O, 4 ) J ) -2 J , 2 6 IilPa
5, 68 . 1O - '

osiad.anie pod.ł'oża

oos = Or 79 w g tab e l i 5. 11

B (1 -'f . o .n ( 1 -v2)
= -aiM- oos =
'dos
o

o.zą2\ . o,79 _ 0,0?66m =

= Ż,1?Qo:;to-(ł-:, /,66 cn

ZadanLe 5.4.

Obliczyć osiatlanle środka kolistego frrndamentu komina netodą odkształ-

ceń trójosiowych półprzestrzenl grrrntowej.. Schenat fundanentu i warunki
gnrntowe przedstawiono na rysunku 5.4. Naclsk średni przekaz1nłany na gnrnt
przez fundanent wynosi q 0126 MPa.
-
174

7Ź77.7.7 -..Ł/-/.
6tino pyl.osto Genezo B
I,= 0,22Eo= 2 sMF o 0 2 9 . /, t ' = 1 QBkN /r n
i=

Rys.5.4. Schemat funrlamentu i parainetry geotechnlczne ośrodka gruntowego

Roz\ł'iązan j.,e:

Ze wzg1ędu na rnałą powierzchnię wykopu i szybkie wykonawstwo robót fun-

daeentowych przyjęto stopleń odprężenia podłoża równy zeru (}= 0). ob11-
czenla wykonano dIa nacisku średniego pod środkiem sztywnej pow1erzchnl ko-
łolveJ.
Ob liczenie o s i ad an i a:
AG). ),
s=Ę u.'{T11
- -921
ol

gtiz ie :
Ę = q . 6^. - codatkowy nacisk jednostkowy fundanentu w pozionie po-
ud
sa dowien ia ,
A.i . t^.li - ri.1 gdzie współczynnlki cJ przyjnuJe się e nomo.
-
gra m u wg rysu n ku 5. 10.

ó o o = o .ó o = ,,1 . 18,o ='9'B kP a

Ę = q- ul. l-.,* = 26o . 55,a = 2oh,2 kPa

Obliczenie pomocnicze zestawiono w tabeli 9.1.

 175
I
.o
6
(\J
-
Q)
I
z
Ę.
n Śs s 9 8 3
(u E
' -iŃńń ŃJ P
il
E:ł dl
316
<ro '^l
'l
. R PP8 8 3
oooooo
lr \Omr :h- P
J a rŃ'ś rr\\c \o c . .
oooooo
.ś66ś- ?tta
Ńś Ó n , \o o
xlA
o o o rN
N
d
OOO\q\O 'O (\l Ś|
o ń ń N śl
N
o
> I 'c o o o o o
l-
I
o
o
q
(!
o \o \o \o
c I't
&
E rf\ rf\ (\I (\ (\I (\I
ą)
N
d
o C\rf\@@@
lo
z
gPoidddd
5
-rrr
N
r@@NOOF'
F
ra\ r r N t\ f(\ N
,
o
ś .o\ N ś .f r
- -f
at
N rĄ - $\oo\ńl( r\co
rrr
 '176
Podłoże gruntowe podzielono na warshĄ/ obllczeniowe o rniąższoścl
hi przy
spełnienlu warrrnku hl(
ź
oł ę bokoś sćtr e f y a k ty wn e J p rz y J ę t o z o 2,o B (r z ędna.,|8'1) p"z y
spetnle-
nlu rrrarunkuÓ,a4. o,l ó,,

6za *?. Ę = o ' o 8 . 204,2 =,|6,,Ą kP a

/f
6"t-Lót h t = (4'9 . 18 + 1, 8 . 9 , 9 + 2 l ? . 1o,J + B,7 . 1o,8) o

= 22?$ kPa
óza . 1 6, , ą(o , ] Ó.6 = 68, '4 k Pa

gdzle:
2 - vspółczyrrnlk zaniku
składowej Ó"u naprężenla wg rysunku }.42.
Po uwzg1ędplenlu wartości pomocn1czych
,zestawionych w tabeli 5.1 osiadanie
pod środklem podstawy fundamentu vynosi:
A,
s= Ę- . n fLĘ a ! (l -v2; = 2 0 4 3 . Ń-, . 7,5 .'t9,o 4 .'to -, a
oo-,.

l'

n 2t91 . rc'2 m = 2,91 crn

Zad anle i. 5.

obllczyć calxowlte osiaclanie fundamentów ha1l fabryczneJ wyxorzystując

m€ t odę
odkształceń Jednooslowych, zgodnie z PN..81/B-oJo2o
[18]. Rzut 1 wy.
nlary fundanentów oraz przekróJ geotechniczny pokazano na rysunku 5.5.Sto.
py fundamentowe przekazują na grunt obclążenle q,=
Joo kPa, łav'a q = 260
kPa. W podłożu zalegaJą głunty norenowe! nl.eskonsol'dowanó.
Parametry geo.
technlczne ustalono netodą a
Ile] i zestawlono w tabell 5.2. Ze względu na
krótki okres budowy ha11 fabryczneJ (od wykonanla wykopów d.o zakończenla
stanu suroweło, z montażem urządzeń stanowiących obciążenie
stałe) wYno.
i szący około 8 mleslęcy oraz płytkle wykopy pod fundamenty przyJęto,
i
że nie
zachodzi odprężenle pocltoża w czasle robót fund.anentorrych.
Zgodnie z [la]
przyJęto współczynnik }. o i pominięto osiadanie
wtórne.

Rozw iq za nie:

Obllczenie osiadania

" =Is f+fs i = t " i

ó,,, . hi ó, u, hi
s|=Ą-Ę-=0
|, ^
"i=- pfr--
gdz ie:
Ó, u, . (c - óoÓ,)? , Óoo = d. D ,

hl - miąższość warstwy gruntu' d1a któreJ ob1lcza się osiadanle

sł 1 S.'
c
I
177

I
I' -L-R< -r2C
TI
/t

t-
I
I
I
t,
I
.2'o'B FlL c
t-
I

;.1
FI

c.t I
rol
I
I
rl

-l
II 2,0,
lo=
I
, tlo
t-- r--
t-
t

76,11 =I1s:il,

-'Ł-- -gryi6-zo---
I
9,03 -/a \v---
Jur/-- ^
-J.LPl-t-=0,fr.:--
6],.':"1,1
[l'ro=o'80.. -'

ut fund.amentów' przekrój geotecbnIczny, wykrosy naprężeń

 174

T ab e l
Charakterystyczne wa:.tości par.ametrów geotechnicznych

Rodzaj gruntu

Piasek średni
Glina p i as z c z y sta
Gli.na pylasta

Piasek gruby

? - współczynnik zanlku skladowej picnowej naprężenia vłB rys. 3.42

( 2 =? ") ,
^ - współcz3nrnlk uwzglęrtnlający stopleń
.Ą odpężenia podłoża (w przy-
k ła<l z i e = o)
^
0b1lcienie osiarlań wykonano w tabeli 5.]. Rozkłady składowej pionowej
naprężen1a docatkowego poci środklen fundamentów określono
stosuJqc współ-
czynnik zanikania naprężeń r"'g
[ra] d1a naprężeń średnich pod' całym funda-
mentem (fundament sztywny). Ze wzg1ęttu na małq
o<lległośćławy fundamento-
wej nAn od rzędu stóp uBfl dodatkowo sprawdzono
wptyw funriamentu A na osia-
danie fundamentu ,,Blt. Wywołany przyrost
naprężeń pod stopą fundamentor.la
,,Bn okreś1ono stosując współczynni-k zaniku skłarlowej pionowej
naprężen''a
?px według rys.3,44 przy zatożeniu, że ława fundamentowa
rA'l stanowi ró,l*-
norniernie obciqżone pasno nieograniczone.

Zaria nie 5. 6.

Dla 6 konriygnacyjnego budynku o konstrukcji

rarnowej posadowionego na
stopach fundamentowych sprawdzić:
a) urartość osladania śreclniego
lus"],
b ) w yg ięc i e tu ao w l i
I fo ],
c) przechylenie budowli
I e].
Stopy fundamentowe o wymiarach B . L =
1,o . 3,o n' posadowione na głę-
bokości D = 1,4 n PPtr przekazujq na podłoże
równomierny nacisk q=25o kPa.
Rzut fundamentów wraz z przekrojem geotechnicznym
i parametraml geotechni.
cznyni podłoża przedstawiono na rysunku
5.6.

Rozw iąza n i e :

Ob1j c renle osialXlrnii

Przyjęto następujqce założenia :
a) w okresi e w y k o n aw s tw a n i e z ac h o d z i o dpr ę ż eni e po d? o za ( l = o),
-\
Ę

s Ę\ \ Ę
s'
Ę
s
b)
\t
Ś'
S.)
6.t
ę;
R
s'
\af.
(='
N,
a
\;
(S
qJ
Śi
Ę
s
c5
s
s'
1Ę
.h.
ilś
n
E!
p
t
Ę f,\
\AQ u Ę
ę'
Ę
Ę.
tó
TD
a\^
Ę
lś'
ti Ę R Ę
I :ĘI $ ,
I
;r \.Iq \t ęi x q{
ś\ N Ę Ę.
L
Ę"
ts t s\
s
t'\
<Ę Ę Ę \ F:
\l
Ę qi
śi Ę Ę
t
śY
\l
f\.
Ę \i H <' ę^j s
$
\ bŚ
\r Ę N Ę Ę € (o Ę Ę \\ c5 \
s.łr\s
I
t trl{ ss
Ę a rl
its
\
N. Ę Ę
t-c,
\al. Ę Ę N N * Ę
\, s s ś' s- \; s' Ę; ę st si si
E p
s nrloo lt
-rla
Ę
\'
Ę
\'
tŚi Ę
Śj
Ę
x
k Ę
\i
h
\i
Ę
(.-j o-t
Ę
.$
R
-$
E
€ ts
sa \ Ę Ę Ę t Ę R N t
s t
Lł Ę Ę Ę
N N
N:
Ę -Y lo- s; Ę' Ę
t\
c\ł Ę Ę <b
E $E
ęi
,b \r (a
t Ę S)
t.\(
ęt
s
lc,
-+ \ Ę $, \ t
N
O^,
Ę
N
\i!.
t\
N (5 Ę
Ę s,
F,
Ę'
ca N 6 St
c*i
x
'ś
śgśgs
ś ls.
ś\i R Ę
p Ę Ę s Ę s
q) Ę
slc)
Ę s' \; r.i ś\i (*r' 'Gt
r-i t.Ą.
Ę
t\
qt si
ssś* s
I
bl
s s R P R R
s s
Ę Ę s Ę Ę
".ś st Ę Ę $ śF)
F\l r.ś t\ s; si s.; ę' Ś; Ę Ę Ę
ś(
$Bg"- Ę
(l) s ta,
ę'
5
tt
Ls)
ę'
Lc)
si
s ę} s s s
\'
s
Ę
ę ę)
-
ss Ę
s
I

r.) s
N
I

b)
\i
I

s
(5
t
a
.v
I

s
lĘ.
t

Ę
Ę'
st\ s
aci
r]
I

s
st
I

ę
=
I

s
=
I
1#r
Łl?|ł
$ lic::iĘ
'z.a.e,f
s-E'
|łi
tl z lł
'l
l, ro- i1a ili
:ig , 1 r
lf
)t z if
!,..':i...-
..., lf
t-
'l ąl
 ś () u) Ę \
\ s F\
(o S)
\i$. tsi Ę
N*
s
s
Ę
Ę Ę s' s' s' }ś st
(ci
Ę
*
-t
N
c5 eJ
E ę\| s
s Ę
s
Ę
qj
FT Ę \ Ę
\,
Ę
Ę'
Ę
s'
ts;
s
\t \<
.aJ
s cĄ
E Ę Ę
s'
Ę
s'
R
ęJ.
Ę
Ę3
ę'
ę.i N
t s!
S)
tśl
\i.
r\
Ę
Ę
s'
9,
\o
s
Ę
(Ę'
Ęo s Ę
t
Ę
B
Ę
t
Ę
_.*'
I
F.<)
\+'
bt

St
s;
trr
R
qń
\i
*
t
a a
t lśś
cri
Ę
s
s-5
Ę
Ę
sŁt N N t \
Ns
Ę Ę Ę sr Ę
^Q Ę Ę *lb, Ę \ił' Ę
-\( t\.i *
N Ę Ę
ęei
\q-
tq.i
Ę Ę
sri
o^5 s;
\'
ł
-Ę
t t
tr\
t t F\
s\
s ę{' Ę tś,
t
Ę $,
\ Ł- Ę
\' Ę Ęi
Ę
F< t t Ę
st s sB
\] ,-^
t
ĘĘ \it
R
s
sr
* ą S)
N*\J
ś Ę
\s'to Ś' s ś. \; s; t' ę' \'
!tr)
N
a
s Nla !a ll
xlr s Ę
s
Ę
s
Ę
s;
Ę R Ę
ąi
p
N
Ę
Ę
t
Gj
C"-J -
t Ę
F\
s F\ Sr śl
t
Ń \ eO <o
a
Ę
N
Ń Ę
N
:\ ś
s
\n
\9 it r$
t s
..q
\
Ę (S \.)
-r:r)
ę U
$
.l
tś} (\Ą N* (ś sD qJl
t
t\
Ę\ Ę Ę ś.' Ę * a s
s' s \-
s S) Ę
s' te
E
ś Ś' Ę' ę. \; Śi Ś;
t
€ B
g
NlĘ ll
-.rt
\
s' Ę
s
:..)
\€
s
t
ęi
Ę
-
N
-
Ę
\
R
N
Ę
Ę
p
(Fr' TJ
Ę
\"
ś It N
,$)
\s s Ę a \ N \
B s\
t
qi
t E
.\' F-- Ę Ę ś\r
$
rt\\..
t
Ę \ =,
śś F\
(s R5
\ Ę N Ę ł.> Ę \I\
\
-$
t
a,
t
ś *
sR st N\i tsrt
t
Ę
,.+,
Ę
Ę\ ol Ę
Ę'
\t-
s'
Ę
\'
Ę
s'
N
ę;
Ń
ę st
*
st
Ę
Ś;
s
E
nlloo n
{la
Ę
ES
Ę
\'
Ę t Ę Ę
t h Ę
p Ę R
Ę' śi \.. N Ę S^; r$ .śF'
 179

R z u t f u n do men t ów
tul ły
I
llv !VI
i l"
ao
i | .,

ffiffiffi
r63

ffi ffiiEB ffi Es

ffi ffiffiIm ffi+ I
lFĘ
t- ,-t

fl+ io'..
f
1l
fi f f i 1f fiffi
M
EL+J
r!
JAY*,- ivl"
ri
otwcry 1,2
*bĘ,n,[,.1. otwory 3, /.

.
. . .]€ d ). . '. .l'=o17 E.1t5Me3 ł.o.1. ]',tf60.8Mfu f,.175kN/m3

-śag-sz!-E_
.-
Jz . o m T I y=tg g t<Hlm3
-

(eD G3iler ,o q, y=10.EkN/m3

- 4 ,0 m_ _
-
_ - _ ^ - -
*
:-:5,0m- Jfo.45- t;12.2pPo
J" = O . 7'.'.'

E=55MPo {,ory _ _ _ _
- -M6:tZ4Mp o
f,'=10.2kN /m 3
6=o.71.
Mo =6/.8 MPo

Rys.5.6. Rzut funrlamentów i przekrój geotechniczny clo zadanIa 5,6

 Ęl
180
rłNnFs
N t'- @NoNoł
a
ś
ts' o N
oś NnłNNr N o
N
o-
o c0. q qś gś ł \ -
E Ąo
E 88 NNTNNN
6
t;
rłNń @ N o
NN oNOt-O N o @ ló
c\ N6"SNN N
I
oń te
S r'
EM
o
c0- ao. { s ś ł ł. ti
lr
d.
E
E 38 Nt"t-t-t- t.'
o IU
ś € €
t -J N n I
NN @ N ON 9N o
E N6JN o N
cs
o€
E\O
(o(o łś+s c0@ |ą
tc
1
33
l6
l! NNI..N NN
E
E
lo
lo
lo
r śN ł oo
NN oNo ń śN 8- tv
lł
@
co
@ N6ś r N o
@ IN
a.
oa oo
E
B
3- E ,s NFN
o@ co
NNN
q
E ao @@o l!
o
ą
P
ó
6
NF-
}-ł
@N ońśN
(o
o
ą
N
t
r
cm NF NN oooo
o 0
o E. 7
ś
6 -*o
ó
@ o@ a 0
E o d
Ii. E & oo Nś NNNN
N E @o @ or o N
o
o
o
NN
N s Qso(o
F@ńsN ts N
o s Ą
o
v
o E Foooo r N
N
o o
E. d
rd N
t-
-t
o !
o@ (oooCo(o {
d
E oo r rNNNN o
e @o @o(o@r
ó U
g
oooooo600 a o
t !
d o
N & ońńńooNńn
oNNNol.'łnN 3 6
NN
' >
t @
o o !ś
SR R SR ? : 9 !
ó o
ś" J NN
oooooooo
o
d
o E
d
ooNońNon
o
o
€o
d
o o
o
FnśrońNo
OOOOFN
o 6
N
t.
N
łoe
oN o. or
nOsr d
t."! { oofNnśńQ I
ug N
o
v
o fź o
NP P
OOE H
ołooÓ oo p
{ l. jś oo
Ę
FO
qd L
*! e
E
o
oo o-toeoooooo ;
o
NO o!NNnśnoN(o
. ć{ J rtlttttla ts
D
 '181

b) wpływ sąslednich fundamentów Jest poniJa1ny'

c) zraczące d1a konstrukcji są osladania po zakończeniu budory.

osiadanla po zakończeniu budowy.

Zgodniez normą [lB] osiaaania w warstwach piasku rlrobnego uważa się za
zakończone równocześnie z końcem budowy' a osiadanle warstwy gllny pylas.
teJ w tyn czasie wynlesie 5096osladania całkowitego teJ warstwy.Przy p"zy-
jętych założeniacb (^- o) osiadanie określa się ze v'zoru:

hr
s, s . _t__T
Yó 'ai . 4 o _ r

Szczeg ółow e ob ]. l c z e n i a z aml e s z c z o n o w tab e1 i 5.4 r 5.,.

T a bel a r.5
Zestawienie osiadanla fundarnentów po zakończenlu budory

Przekrój Fundamenty Os iadanie

I ,' 4', 4, 1 sr = 1,44 ma

I1 srr ' 4'11 wr
tTI 1'r 6'r 61 1 sIII = 6,32 mm

,il, 6il, 6, 1 sr v = 7,68 nm

V 2", 5', 5, 2 sV * 8169 nrn

svr mo
VI 1 ,,Ą,,4 ,1 - 9'41

osiadanie średnie budowlt [l8].

Powlerzchnla każdego fundamentu l' = J'o J,O = 9rO m2

. A, 4(s, + sII* s I T I * slv* su+ sut)' A

f" , =
sś r - ']- Ę - =

. 9
. 4(1 ,44 + 4, , 1 + 6, , ?. : . ?, ę'8 + 8, 6 9 + 9 , Ą1 ) .6}31 mA
2l ł. 9

Średnle osladanie ob1iczenlowe s . 6,J1 nn Jest zgodnle z normą [t8]mnreJ-

sze od wartości dopuszczalneJ s 7o mmwg tabel1 5.1J hB].
-
Wygtęcie wzg1ędne budow1i [t8].

obliczenia wykonano dla trzech naJniekorzystnleJ oqiada jących fun<lamen-

tów będącyctr w planle na 11nli prosteJ. Są to fundanenty d1a przekroJów I'
IIIiW (rvs. 5. 7)
s1 1144 mb t
- "I - lr'12n
śo n 6112 mm 1=J o n
- "III 1 2 - 1 8m
s2 sVI = !r41 nm
-
142

I YI

I=18m

ct
Rys.5.7. Schemat ob1iczeń strzałk1 ugięcia bu<!owl1

WykorzystuJąc odpowlednle vrzory z norrny [rs] otrzyrnamy:

(t . so . s, . s,')
- 11 - 1,
'o =ł

fo =* . a; z z _ j z . g, L , t
Bo - 18 . 1,44) = 1,69 mm

Ob1iczenio!,a strzałka ugięcia budow1i fo jest mniejsza od wartości dopu.

szczalnej vrB tabell 5..1f.

Przechylenie budowU [tB].

W celu wyznaczenia przechylenla burlowli przyJmuje się następuJqcy tok
postępowania:
a) wykonuJemy w skali rzut fundamentów, na którym przyjmuJerny uktad współ-
rzędnych o poczqtku pókrywajqcyrr się ze środkiem ciężkości zespołu
fun-
damentów .i kierunkach osi x i y równo1egłych do osi budynku ]ub fun-
damentów. D1a środka każd'ego fundamentu okreś1a się współrzędne x
i y
wzg1ędem przyjętego układu współrzędnych (rys. 5.6).
b) d1a każde8o fundamentu lub \"/ydzielonej części wspólnego fundamentu
na-
1eży obliczyć wartości osiadania pod śrorlkiem funrlarnentu (tabe}a
,.4)
uwzględniaJqc znienność pararnetrów geotechnicznych przy zał'ożeniu vłiot-
kbści tych fundamentów.
c) wyrównanie osiadań s.i poszczegó1nych fundamentów (ruu wyctzielonycb
części wspólnego fundanentu) przeprowadza się za pomocq płaszczyzny
ok-
reślonej równaniem:

s - ax+b y + c
w któryml
a,b,Ć - parametry równania,
Xr Y - b i e żq c e w s p ó łrz ęd n e po zl o ne.
 18'

Parametry ar b, c wzn€ . cza się z układu róv/nań:

* bfx, y. + =F *,
"F*? "F*.LI I
".
].

.f *r yr * ufvf . =try1
"fyr ",
u f* r * bfv r * r = f s,
"
r t tOry"frl
*it Ył . Poziome współrzędne poszczegó1nych fundanentów,
L - liczba fundamentów. \

Przechy).enie wznaeza slę wg wzoru:

f -
e-lfar+vz
"

W ninieJszyrr zadaniu zmienność .,'"""t"i"ii'a i edometrycznych modu}ów śc1ś.

liwości występuje ty1ko w jednyn kierunku, a fundamenty są symetryczne
wzg1ędem obu osi współrzędnych. W przypadku tym obliczenie bardzo uprasz-
cza się',gdyż pozostają tyIko dwa równania:

= s:
"F*? F*.
t . =I" ,
"
z których vryznacza s!ę przechylenle

si
^ a = I =I "- -i
@=
Lx L
W anallzowanym przypadku otrzymuJemy:

gEa=^ t - 1 ,4 4 - 1 5 + 4 ,1 1 ' 9 + 6,12 . 1)4' to j

[ł ?t52 * 92 * 32) t 4(l,2 + 92 + ł)f . rc6

. s * a ,6 9 . g t 9 ,4 l . ń) ą . ,|o ,'
+ | ? ,6 a
ft,|.^2
L-\ r/ + 92 * 321 * +ę.l>2+ 92 + l2)) rc6

= 4W- = z-5e.rc-4
2520000000

0b1lczeniowe przechylenle fi:ndanentu @'o 2,,9.10-ą Jest nnleJsze od warto.

ści d opuszczalneJ o = ]. 1o . j rg tab e l i 5. 1) .
184

TadanLe 5.7.

Ob1iczyćcałkor'lite osiadante ławy fundamentorłej netoctą odkształceń Jed-

nooslovych wg Bł.81./B.o'o2o [18]. Parametry geotechniczne pcdłoża przed.
stawiono rł tabeli 5.6. Ława, traktowana Jako fun<lament sztywny, przekazuJe
na grunt obciążenie równomiernie rozłożone q = 20O kPa. Szerokość ławy
B = 2 mr długość L 20 m' głębokość posadowlenla D = 1,0 m. Wykop szero-
-
koprzestrzenny wykonano 1 roku przed wykonanlen fundanentóu.
'5

Rozwiązanie:

W zadanlu zastosowano te saure zasady o8ó1ne i oznaczenla Jak w przykła-

d,zie 5.5. Składowe plonowe naprężenia dodatkowego 1 wtórnego okreś]-ono ne.
todą punktu środkowegoulg [te].
Obllczenle osiadanla fundanentu przedstawiono w tabell 5.6.

Uwaga:

Granica strefy aktywnej przy obliczaraiu osiadania (ó,6 = o,1 . óz6,)

Wypada w przykł'ad'zie w spąglr piasku śred]riego. Ze względu na występującą
poniżoj sł'abą warstwę na]nułu' obliczenie osiadania przeprowadzono d.o spo-
d.u tej waIstwy. Uzyskano W ten sposób przyrost osiadania fundanentu o
59'72mm, co stanowi ok.90% osiadania cał'kowitego.

Za d anie 5.8.

Obliozyć największe osi.ad.ania całkowite Warstwy nanułu o nląższości

1,8 m, wywołane obciążeniem przekazywaąyr przez nasyp. Podstawowe para-
netry nasypu oxaz przekrój geotochnicząy przed'stawiono aa rysunku 5.8.
Dla warstury nanuŁu rvykonano badania edometryczne' których wyniki przed.-
stawiono I}a rysunku 5.9.

-1 i5 kN

ę o
o ,rńłr rt-r q

r
I

1- L *=
N
1E.64
o- @
s
kN/Ń
I
n
N
ffi
19, 13
I _Tl||ł||||||lI l||||l|||||||||
l||ł||||||llIl||||||||łD
Nn -
k N,/n
m3

Pr
I

Rys.}.8. Przekrój poprzeczĄy nasypu

 4 Qą
Ń\ a
\o + ta\ N \o o\ + o\
(o c|\ tĄ
\o
r \o \o
u\ a LĄ s. o\
o\
rf\ }Ą Lr\ c\l
r
c Ś c ę
@
c! (\l LO
\o
}Ą
|Ą rŚ
\o tĄ + \o N c.- @ lo tr-
.{ +
c
rf\ t\-
co tĄ Ś
N
Ń\ }Ą rt\
c\l CU \o
a
r\ o\ o\ r
ę Ś c \o
-p - rl.\ o\ o\ cv C\I rc\ tĄ
+
Ęt
c\T @ o\ |c\ rc\ c! c\l c\
o o o tĄ
H ę
ic\
o
r
+
o
r ę r r s r
-
I
+ + r r r oi\ cI\ o\
(0
T
LĄ tĄ ń rn a o
c
s
o\ o c! c\l c!
= E
v or
tr- tr*
Or
N
Or
f\ rc\ }Ą rc\ rc\
c e r
.a
o }Ą rc\ \o \o \o \o r r
B \o \o \o
o
E
d
Pr s ('\ ('\ o\
q)
= c|\ ol\ o\
ę
$
r r
C\1 N c\l
(ś o\ (o ś cu ol\ }Ą Ń\
lJ (s o c|\ N s }Ą ę o\ Or tr- r s
ź Ń PJ
x rc\ N o\ (o r o lc\ c\l
qi \o \o Ą (v
ę r c
N N
B (d - ł \o \g- r @ \o r N tr.
at N pł @ -\o Ći.\ ic\ \o c!
\o .!d
N Lr\ cu o\ E\- tf\ + + c\t s
ę \- r
N\
o
,cf\ \o o
>J
r
c
\o Ń + Ń\ \-
N o\ N rf\ Ń\ c! ol r ę r r
F
o c o
V
6 rĄ IJ\ o o tf\ fc\
o ę rĄ N C! rĄ @ rf\ rĄ
N c c N. cv Ń\ tf\ \o
(s u-\ tf\ C.- rf\ r.f\ tf\ rf\ tĄ
N N tf\ + o\ Or Or o\ Lf\
ro
.F{
o
N Pi lf\ trr r CV \o \o \o \o r o
o X c C\I C! L'\ N co
r ę
C\I rC\ \o
s
d
H
r..\ rf\ tr\
Ń
0)
(u r\- tf\ tf\ \o rO r
LĄ
\o @
o
.A
N
o ę ąt rĄ rf\ N o CU
s
A
.L o rf\ o
Or
ro'.{ a
Ń\ N t\- c\- D-
.!d ę r s ę r ę r r r Ś
rd IJ\ ę lr\
r ę ę c cu Y cu C\l
E=
8 R.S. >== o
^@F
óś-o.
^-śo
=śo 3.ŃŃ
-@ O
b o
ililnr
J@ ol
o.ę.Ę
N OO I il il ,'^ Ir
-ic = 5"^
. ń oN ; ON
ło 'io> g
..{ ilil[
-O €E
l{ Fl' Ęo
JC _d
oo
NO t
HP
P{o
Ń
o
@ \../ EI
td, ol {dP )
\_./
ol
;l ę, F|
IT tv lv
1AE.

;,
1,6

Aq= o1' ssi

oi
-" i--------------t

( 91,78) l

50 100 150 200 B lkP o l

Rys.5. 9. Wyniki badań ed.ornetryczr1ych namuł'u

Rozwiązanie :

Na poziomie Z = o przyjęto trapezowy rozkł'ad. naprężeń (q) przeka-

zywalych przez nasyp

Q max = +, O . 17165 = 7 0 , 6 0 k P a

Ze względ.u na n'ał'ąfuiąższość warstwy W stosunku d.o w;m'iarów nasy-

pu przyjęto do obliczeń śre<lnlą wartość'}anuł'u
składoweJ pionoweJ napężenia do-
rlatkowego ob1iczoną d1a środka tej warstwy (z = 4,9 m) wg za1eżności:

.ó r óun^ + ó .p."
- za _- - - - - - T óu, 9 u

6u,9u=(?1 * ?z+ 2) \j.

. współczynnik1 zanlku sltładowej ptonoweJ naprężenia

2l,2l w grun-
cie pod pasnowym obclążeniem- ctągłym o rozkładzie tróJkąt.
n y m w g tab e l i J. . 12,

?2 - wspó}czy'nnik zaniku sktad'oweJ pionowej naprężenla w gruncie

pod pasmowyrnobclążenien ciqgłyn o rozkładzie prostokątnym
w g tab e l i J. 16.

l-
224.9
il=E-=ffi=w r i2 v,/
"1 "'
?1 = Q7=0'065
x 4 x 7 4 ^Ę
J--1 - 4,ą''t'
B, -B-- 6.0-
 187

# = *4 = o,J.1Ł4l
-
/rv I

L l2= a''79
__(
.Ąl
ć w. w i
E-=6 -6 =v rv ^ ^ I
trv )

ó u, , , = ( 0 ' 0 6 5 + Q ,7 9 + 0 ' 0 6 ! ) . ? 0,6 : 6Ę,95 LEa

Średnia wartość sktartowe; pionoweJ naprężenla pierwotnego w r*arstvrie namu.

tu (dta z = 4,9 n )
= 91178 kPa
n = 4 , o . 18, 64 + o , g . 19, 13 = ? I ł , 5 6 ł , | 7 , 2 2
6,.*r76

srednia wartośó składowej plonowej naprężenla całkowite8o w osi symetrii

nasypu
6, . n + = 9i l * + 64, 95 = 1 1 6 , 7 , k P a

D Ia za kresu ob ciąże ń
. Uq
,A an
*
"4,9ó
" ur u,
wyzrraczono wartosć nodtrł'u ściśliwości Mo (rys. 5.g)

Aó.. h . A ó . (1 +e " ) 1+e . ' 1+1,2J

.- t- a _ _J----L- -- -- = --------1- = z.2J IIEa
lvlo= -. , ^ Ę- - =- - __Ze i a 1 . 1 o -2

Osiad.anie warstwy namułu w osi sym'etrii nasypu:

h. .Aół 1, Bo . 61 + , 9 5
s = -:m:- = -EE- = ,'t 1=

ZadanTe 5.9.

Na dużym obszarze ,'ykonano trwałe obniżenie z\'ierciadła v/ody gruntowej

= rn, który po zakończenlu konsolldacjl
i, następnle nasyp o wysokości h 5,0
podloża usunięto. Warunkt gruntowo wodne przedstawl.ono na rysunku 5.1o.
Z a1eg aJącervp c.. |: |o żu g ru n ty sąn o rmal n i e sk o n s 0 1 i do wa ne. W y ni k i ba da ńedo -
netrycznych przedstawiono na rysunku 5.11. 0kreś1ić osiar]anie h'ar-
'iamułu i odci4że-
stwy namułu wylł,ołane obniżenj.en poziomu wody oraz obclążeniem
niem od nasypu.

ńozwiązanie:

Na skutek trt'/atego obniżenia wody gruntoi"lej dÓ poziomu.5,0 m następu.

je zlniana wt1gotności i ciężaru objętościowego w warstwle pył'u piaszczys-
tego. W warstwie teJ na skutek ciśnienia włoskowatego występuJe strefa
gruntu o całkowitym nasycenj.u porów wodą o mląższości hc = 1 l8 rn. Charak-
ter odwodnienia i drenowania warstwy naBułu wskazuje, że clśnienie w,bdy w
porach gruntu warstwy nanułu odpowiada naporowl hydrostatycznenu. Parame-
try geotechnicznó gruntów z uwzględnieniem wpł]n/'uwody przedstawiono w ta-
beli 5.7.
188

@ ruo.yp f=18kN/m3

ston pg4!!owy _

tu+i!-:

@ ruomur
-
-+ : Ą-+
:ry+-
-+:
lt^
t2 h3
Ilv

Ąrc,gz_
ł.i.: Ą -|

-&fi \
\

u' u (kNl
c!śnienienody w pofoch

Rys.5.1o. Przekrój podł'oża gruntowego

| , '-
e-vrsl{ozntk
=1,2

76,70kFo
=q94 6ix.=11Q35kPo

Ę'=TB:u

125 150
i
nopężenio Lon'sotidocj si (t.ro
Rys.5.11. Wykres śctś1lwośc1namułu
 189
T a b e L a 5.7
Chardkterystyczne parametry geotechnlczne

x
Rodzaj n
US ó U dsr
gruntu
[nł/.]] Inl/.,] Ir.t/']] Irł/']]
Nasyp zo 18rO

Ęł plaszczysty or3 26 18,6 11 r1, 21 r14

Namrrł ^ąą 1 , 22 24 13 r18 6,19 16,2O

Początkowy stan naprężenia w półoh'te mląższości warstwy nanuł'u (pierwotny)

Ó '0i -6r. h. *'6,l . h z *8z . h ]- 18, 6. , 1 lo+11 ,11 .4+

+ 6,19'2= ?6 t?O k Pa

1ub

l ,ó- (ó,. h1 * ó sr, l . h 2. n r) - u. (18,6 . 1,o + 21,14 . 4 +

ó srz .

+ 16,2 . 2) - 58186 115116 - 58,86 = 76,7O kPa

-
Stan naprężenla w połowle nląższoścl warstuy narnułu po ustabi1izowaniu
zwl.ercladła worly gruntoweJ (obniżenie do rzędneJ -5,0 n) z uwzględnienlen
podclągania kapl1arnego clo rzędnej -J,2o.m

d,6. ó,t. ni * dsrr . hi t óL. h1 18 '6 . ,,2 + 21,14 . '|,8 +

+ 6,19 . 2, O k Pa
- 11O rJ5

1ub

6L U , h. r. n,t" 6srr . hc * 6"12 . nt) - y' - ( r e, e . , , 2 +

+ 21 , 14 . , 1l B + 16, ą 2) - 19, 62 = 12 9 t 9 7 . 1 9 , 6 2 = .|1olJ5 kPa

Przyrost skladoweJ pionoweJ naprężenia w połowie miqższoścl warstwy nanuł'u

na skutek obniżenia pozlomu wody

66zó óLt . b,a . 11at15 - ?6,70 = ,1,65 kPa

Osla<lanie warstw namu1u \,Jywołaneobnlżenierr zwierciadta wody ob1lczono

ze vzor\, (5.5) z wykorzystanlem danych przedstawlonych na rysunku 5.1'!1
gdzie:

d1a 6" ?6r?0 kPa + e,, o O,94

-
6, 11O rJJ k Pa + e2 O t85
- -
J vr 4oo
. Ae (o'94 . o,85) 18,55 cm
"r i-Ę - 7'-= -
190

Stan naprężenja w śrocku warstwy namułu po wykonaniu nasypu.

składowa piclnowa naprężenla w podstaił'ie nasypu
Aqu 6. h = 1a. t = 9O kPa

Przyrost składowej pionowej naprężeni.a od nasypu

Aó,a = A qu .?

Ze względu na duży obszar obciążenia wspó}czynnik zanikania naprężenia moŁ

na przyjąć równy 2 = 1.
Wartości odpcwle<1nich składowych pionowych naprężenia lo środku warstwy
namułu wynoszą!
d ro =6. t = 11o 'J5 k F a

d.. = d.n * Aó,c = 11ol1ż + 90 . 2ao,35 kPa

indeks .'0!| oznac7-a stan po obniżeniu zwierciadla wody bez nas)rpu'

inceks x1ll oznacza stan ko',tcowy d1a namuł'u (po wykonaniu nasypu).
Ponieważ namuł jest norna1nie skonso1idowany' tłIob1iczenjach przyJęto pa-
rałoetry gruntu określone krzywą śeiśliwości plerwotnej. Na rysunku 5.11
przedział naprężeń dla tego przypadku określona punktaroi B i c. Osiadanie
warstwy nanułu spowocowane obciqżeniern od nasypu okreś1ono ze wzol.u (5.,)

fn 4cc
,
= Ae = 6np5 (o,85 . 0,68) = J6,75 cm
ą
Suma osiadania vłyniesie zatem
= * 18155 + j6 r ' / 5 = 5 5 t 3 c n
" "1 "2
Po usunięciu nasypu nastą-pi zmniejszt..nie plonoweJ skłatlowej naprężenj.a o
wart<rść Aó'.l = 90 kPa.
Podniesienie się warstwy namułu można wyznaczyć ze wzoru (5.5) określa.
jąc zni'any wskaźnika porob/atości Ae z krzywej oilc.iążenia w odpov.liednim
zakresle sk}adowej naprężenia. Krzywą CD uzysku.je się z równoległego prze.
sunj.ęcia krzywej odciążenia dIa zakresu 2oo,3, ł ,110,J5 kPa.
Podstawiając odpowiednie r.lartośc1 do równania (5.5) otrzynamy:

I rr 4oo
. 0,68) =
s, = Ae = (a,?3, 1)ł1 cm
1T Ę .,-*

Otrzymane wyniki że ostateczne osiadanie warstwy namułu w1mosi:

""tl'.,3q,
.11 ,1 =ą2,2cil
" k =" - " ]- 55, 1
W stosunku d'o wartości os|adania catkoi"Jitego' wyl,'ołanego obniżeniem zwier-
ciadła worly oraz obciqżenien od nasypu, poszczegó1ne fazy odkształcenia
podłoża wynoszą:

osiadanie spowod.owaneodwodnienien 3315%

osiadanie spowodowane obciążeniem od nasypu 76,ł4
po<lniesienie spowodowane odprężeniem 23,6!h
r-
I
t
I
t ,t91

t Yszystkie obliczenia odpowiarlaJę nonentovr! całkowi'tego zakończenia konso-

1idacJi warstwy słabeJ.

Z ad anie 5. 10.

Określić wielkość osiadanla nasypu posadowionego na t<;rfie od chwill

fakończenla budowy do całkow1tej konsolidacJl. Warstwa sapropelu wyparta
został'a podczas wykonywania nasypu l kożuch torfu opiera się o warstwę g1i.
ny py1asteJ. Na podstawie badań laboratoryJnyctr ustalono wskaźniki porowa.
toścj. natura1neJ eo d1a wydzielonych warstv torf.u" Wskaźnikl porowatości
e1 wyznaczono przy ó1 = 98,1 kPa. Wyniki badań Iaboratoryjnych torfu przed.
stawiono .w tabe1i 5.B. Wymiary nasypl]' przekrój geotechnlczny 1 cechy fi-
zyczne gruntów pokazano na rys. 5.12.

T a b e J" a 5,8
Wyniki badań laboratoryjnych torfu

l-

Yfarstwa A'
torfu "1 kN/a) m/s

Ą 6r57 74^ 1r?5 2- .r U ^ ^ -9

2 B,0 o .|U
^ -B
) ,9 0 1 , O9 ćł) .

1 0 ,0 o 4r60 l r OO " ^ ^ -B

Kozwl4zarr].e

Wedł'ugbad.ań Terzaghiego krzywe ściśliwośoi pierwotnej gTuntóW spoi-

stych o konsystencji plastycznej są typu 1ogarytmicznego i mogą byó o-
kr eśIone za pomo c q e mp i ry c z n e g o w z o xu :

óĄ
e i= e1-c"re -6i
g d . z ie: c _ a
a - 1-J! - nachyIenie krzywej ściśtiwoścl Wykleslonej w ska-
" 1g ó1 Ii pó J.}ogarytnj-czne j ( rys . 5 .t) .

c-=vlffi=1,74
AC',_7.Ą
Warstw a'1

Warstwa 2 . " =#ńł ć =2 ,o 5

10. o - 4. 6 n^
I
I
Warstwa 7 ^
Ua = --.l-;-óR];iJ- = ^
ć,( |

It
f
7
192
E
q.
(o
ll
. Jll rr
ll -c
o
bt
Q)
B
o. I
,''llI'lt'il
q{
a
f{
o
d
.N
o
.Fl
ś
h
d
>)
N
o
z \z. , .,. ll
ll'.||ś
N
J J
H
o)
ot
u') t | il,, .o
(\l
ll. ,r '
ll, , lltl -
N
H
ll, , ll,l
P{
G'
ll't l r^
"r,lł"
(0
h
l |l tt
; l '; 'r
r;ll;;ii'
l l 'r i i t t -
fl t t ll ll .O
ll"ll"-J
 19'

eo
e1

€i

6i ą tg6,

Rłs.5.'t1. Wyz::aczenle wskaźnika ściśIiwości wg Terzaghiego

Naprężenla v vórstwie torfu.

Ze względu na b1iską Jednoścl wartość współczytrnlka zanlku skitadoweJ
plonoweJ naprężenla w obręble ca:teJ warstYy torfu' przyJęto:

ó = 6 . h = 17,65 J = BB,ZJ k?a

Wskaźniki porowatości wyd,zlelonych warstw torfu eó przł
d = BBr25 b p a:

warstwa1 ' e6 = i,1o - 1,?4 is = )iB

E$#
.R'q
Warstwa2 .ó = 1,9o - 2,o5 Ls 'Ę = 1;99
W
vJarstwa] e6 = 416O- 2,71 Is = 4t?2
88#
0siadanie warstwJ:
e
-eó
s =uftę;:
gdzl.e z
h - niąższość warstwy torfu [nr]

lvarstwa 1 ,,,=1,offiffi =o,4Jm

Warstwa 2 6, =z,o11-fu99 =o,B!n
Warstwa ] s, = 11olW = 1,lł4n

Całkowite osladanie torfu:

s =f 1
= o t 4 5 + o ' 8 9 + 1 o lł Ą= 2,78 m

otrzymane vartości osladań wyznac?ono bez ulłzględntenla skladoweJ plonoweJ

napężenia od clężaru gruntu, który powlnien być dosypany w mlalę osiada-
 194

nla podłoża torfo*ego. W przypadku wyróvmania rzędnej korony nasypu należy

skorygować ob1iczone osiadanla.
Clężar objętościowy pogrązon.j części nasypu:
(l - .(ó,"
6,. ") - 6*)
.
6'- (r - o,29) ("j,9g - 9,81) - 1.1
,49 kN./nl
'łlartość sktadoweJ plonowej naprężenla dodatkorłego od zanurzoneJ części na.
sypur

s . 6/ ' 2,7 8 . 1 1 1 4 9 . J 1 , 9 4 k P a
Aó=
Skorygowana wartość skiŁadoweJ plonoweJ naprężenia w stropie torf\::

6 = ó +A ó = 8F . , 2 5 + 3 1 ='t2o,19 kPa
' g4
Powtarzany obliczenla osiadań d.la obclążeń ó. wynrłt ob1iczeń zalviera ta-
be1a 5.9. Przewldywane całkowite osiadanie nasypu wynosl s = 2t9? m.

T a b e 1 a 5.9
Obliczenie osiad.ań podł'oża torfowego pod nasypen

WaxstWą h ó, ",1 eó' -i

torfu
m kPa n
Ą 2 Ą * a
7 ,q

1 12O , ', l 9 1 r 7+ 111 2 r g, o'€

ć 2rO 12Or1g 2^Ę 40
1,72 B , O0 o r 95
"J t
a 12A , 19 2,71 416 IL 7A 10 , 0 0 1,7+

I ", : 2r9?

Zad anle 5.11.

Porównać czas całkowitego osiadanta warstvły g1lny plaszczysteJ dla dwóch

przypadków zalegania przedstawionych na rys. 5.14. Warstwa
81iny piaszczy.
stej o miąższości 2 m i ldentycznych parametrach geotechni.cznych 1eży w
przypa'dku a) na r,łarstwie piasku średniego, a w przypadku b) na warstwie
i]lu. Składowe pionowe naprężenia dodatkowego przekazywanego na strop ryar-
stwy g1lny uynoszą w cbu przypadkach 150 kPa. Ba<lanle edonetryczne próbk1
gIiny o pierwotnej wysokoścl he = 1 195 cn wykazało, że unowna stabllizacJa
osiadań'pod wpł'yvlemdodatkowego obciążenia a = 150 kPa nastąplła po czasie
T^ .= 10 h.

\
 195

h = 2,0m h=2,0m

-. ry'!.r
'-/ y.r y

pod

Rozwi4zanie :

1 . W przypad.ku ,,a'' Występuje d.wustronne odsqcza'uie y'ody do y'alstw piasku

..
ó n arl n i ao n l

Th-
in- = -lt

,2 ^^^2
r=Ę T. = ź w.* .1 0 : 1 0 + 1 2 ,h
hź 1 ,9 6 .

I = 4118 d n i : 11, 9 l at.

2. w pxzJrpad.ku llbl' występuje tylko jednostronne od.sączarrie wody' Wobec

praktyoznie nleplzepuszczalnej Warstw iłu.

Th'
:-=-
..L.e
/kI^\ć
ęl
l
\T/

r = l* . r - 4 2og- . 10 = 416ł.'9,b,
h: t 1, 96'

t = l)lx Ó,.i z 4|,J Lat

Z ada nie 5. 12.

Dla warunków jak w zadantu 5.1o okres}ić' po jakjm czasie możaa bę-
d,zie układaó nawierzchnlę drogową na nasypie posadowioąyn na pod}ożu toI_
fowym.
 196 r

Rozwiązarrie:
.
W zadaniu 5.10 określono następuJące wartoścl:
- osiad'a::ie cał'kowite nasypu i podł'oża s - 2,)| m,
]
- sklladową pionowq naprężenia łl strople torfu

ó = 120,1 9 k P a
- współ'czy::niki porowatości toTfu eó plzy naprężeniu ó : e" = er 95
e6 = tr'/ f e 6 = 4116.
Współ'czynnikl ściśIlwości d'la ó = 12o,'|) L<Taz

Wa.rstwa 1 aa = =%#= vr^ u2u

^-^ ^2
Em
e,1 - e,ź 2
ivax st wa2 u2= ż J= ffi= o,ot6 #fi
a,:, - ćź 2
Warstwa 7 a= = -J-: - t\#+*2.
. |ćQ ). l Y = o,047fu
2ó
lVąrtości śred.nie paranetrów pod.Zoża: '
- wskaźniki porowatości €o

osr -1 =

_ 1 = g, J l
reB + T-TĘ
- współ'czynnik ściśliwości poćifoża

(włłf-2ę-1bru-%f) =
2'
= vłv2Ź2 m
^ ^- ^- ,łx
-{
- współ'czynnik filtracji pionowej
. !h
;v Śr = -il__^--T-_ _ 1+2+j
lć^2
ą"Ę*t
2ą
5 . 10 _ ó 2 , 5 . 1 o -B 1 . 1 o :B
- 1 ,5 . to 4 n7s
Współ'czyiritk konsol1dącji dla parametrów średnich podłoża:

Ę' (1 + e ^;
c.. = _+___:_ = 1O-c.
- (1+ B
v ą.r ()W ,a)95-:5
= 3ł?o . 'lo-7 #/s = 1 1,6 T m z /r o k.
 197

W-praktyce projektorvania i bucowy drog przyjęto, że ukł'adarrie nawierz-

ch:ei następuje gdy osiadarria c.si4gną 9W osiadań cał'kowitych. Dla zało_
żonego rówrromiernego rozkładu sk1adowej pi.onowej naprężenia w warstrłie tor
fu przyjęto wartość współczynnika czasowego T' ocpowiadającą stopniowi
konsolidacJ i

U = O r! *T v = O r85 wg t a bel i 5.15

Czas potrzebny d1a osiągn.ięcia stopnia konsolidacji U = 0'9

rF-rFś-.L_-ÓRĘ
rs-" r 2
.- .tlF- v,vf = 2162 l.at

Z ad.anie 5.1f.

okreslic konieczny rozstaw pionowyclr sączków piaskowych pod nasypen

d1a uzyskania stopnia konsolid'acji pod'ł'oża U = 0'! W okresie trzech nie_
sięcy od wykona:ria nasypu. Schenat loustawu sączków oraz ptzekroj poprze-
czny pr?"ez nasyp przedstawiono na rysunku 5.15. Parametry ośrodka grunto-
wego p oda no w ta b e l i 5. 1O .

Rozw ią za nie:

Przyspieszona konsolidacja podłoża'wynikająca z zastosowania piono-

wycb sqczków piaskowych' następuje na skutek wzmoilor:ej filtracji wocly w
kierunku pionowyn i pozionyn. Pj'.zyjnując za R.A.Barronem' że wod.oprze-
puszczalność sączków jest nieskończenie duża' czynaiki czasowe Tv i Th
oblicza się ze wzorów L25]:

c,,.7 c n' T
n u =E t - T' =Ą
o ( Dr -d.)'
goz r_e:
T - czas konso}żd.acji'
De - śred.nica cylinćIra równoważnego forernnemu sześciokątnemu gIa-
nia sto s łu p o w i (rtrs . 5. 15),
d. - sred.nica sączka pionowego,
Yh - miąższośó osuszonej i konsolid'owarrej wałstwy ogranj-czonej od
.
dołu nieprzepuszczalnJrro gru.Btem'
cv'ci' - współczynaik konsolidacji pionowej i pozionej

k^ (' 1 + e ^*- ) 2, g B . 1O - 8 (1 + 8 , 5 7 )
. -..ś-- = ?,16 . lO-7 sz /s
-h - a ś" v,U) 9) . Y łÓ. 1
ó"

. 6, )6 1o-2
^21d'obę,
k , , ( 1 + e^ *r) 1 r 5 . 1 o - B ( 1 + 8,5?)
ó - -:.-..-.------.- - = j,? . to-? #/s =
aśr . 0w ul(J))).9ló .l

= 1,2 . .lo-2 #1aovę.

198
o
u-\ co
I
\92
(s !1 r
s co
{,
-l
cu
o.
(d
d H @ @
p I I I
eł d '
.fł
o
.d
q.{
r r
.!d
o\ LĄ c\l
.!n
ł{ I
Ei F{
.tĄ u, r
tsr
N ra\
o
.o r
v) m @
ts I I I
a r
: r
.d>' tĄ
tĄ N r
oo
a r.c\
o\
.(n
B
.!d..1
..1 O Có c!- Ą
q- o
o
ńB
5 Ń .r{
F1 O-{
6i) *t.o
ąo łą rĄ
\0
|cł
t\.
d
n.o
B
(d
c! .
ó
o g
l{
-(/l
l{ IJ\
ł"
H
.cl
I
19
P
a) ..{
ts .o
F{
(d r^ cu \o
tu (d
B
€
a) I
N
C! n
H
.H
g c\
'o tf\
.rI @
\Ń
o
B N
o Lf\
\o
r
q)
O
.'.{ '.1
B
g( s
o.łJ 5
.NOA Cd
ę
cdqd X P{
.do(0 td C\j
|.o ąq r
OB
|.o ź
.Ń-o I P!q{ o o
CAOF{Bl{
..J N dł
s
o r c\.1 tc\
EOB(l+J
 199
fi
. *-.
H =\7-
\
\;r
2.6
B
.o
Ń
'o
ź
E
rrd
I
ł łB
ł ,N
'o
?r {
I IP
, (v
ł o
I
t6
a śu
' .r{
I
Ipł
ł
I (H
.>ł
ł
lF !
I
2 .B
c)
I 't N
T )8'
F{
I I
.l 2 ?. n .o
tg
ol I .!4
sl
nl
) ?o
,N
lr Ar
I
,I ru\
I t:
r Lf\
(\{D
p)
Itr
I
?
I
f
2
I
i
I
ł
 200
Rozstaw sączków wyznacża się noetod4 kolejnych przybLiżeiń.
Przyjęto sq c z k i p i as k o w e o ś re d : ri ey d= o , 4 m w r o zs t a wi e D= 4 , o m .
Śred:eica cyllndra równoważnego Do = 4,2o m (rys,
J.1il.
okres konsolidaóji T = 90 dób.
Czyrniki czasowe:
- .dla fj-ltraeji pozione j
rF_
-h- - 01196

- d.Ia filtracji pionowej

r,= Ęg= o'oa

o ru
Z rys. 5. 32 o d c z y tan o sto p i e ń k o n s o 1 i da c j1 o d. po wi a da ją c y o t r zy m a -
nej wartości czynników czasowychl
- d.la filtracji pozionej

T o = O rJ ) 6

'* Ub = OI S B

Du
7-
s
4 .2 o
= 7l-r'
vtT
= 1o,51
- dla flltracjl pionowej

T v =O 'O B > Vv = Or 3 Z

Wypadkowy stop!-eń konsolid'acji poćił'ożatorfowego :

U = 1r0 - ('1, 0 - U v )(1r0 - U p ) = 1 r 0 - ( 1 , O- Or r Z ) ( 1 r O_ O, B B ) =
= 0rg18 > o , g

Można uznaÓ, że wykonanj-e pod. nasypen s4czków piaskowycn

o średnicy
0,4 m w rozstąwie 4 n jest wystarczaj4ce d'la osiągnięcia
stopnia konso-
}idacji pod.ł'o.ża'IJ = o,) w okresie trzecl.r niesięcy od" l,vykonania nasypu.

Zad , ar| le 5.. . 4.

OkreśLić wie}kośc osj-aÓań nasypu na pod.ł'ożutorfowym

z pionowyni są-
czkami piaskowyni, dla d.anyoh z zada:r.l.:a
5.j1.

Rozwiqzanie :

Osiadanie:
/e ^ - e ł ^
s = h( e^_+ _ "2\
un/
i b )
g ozr-e:
:
h - mi4żlszość warstwy [Ę,
d. - śre d l i c a s q c z k a [m],
R - Tozstaw między sączkarni [n]
oo' eó - w sk aźn i k i p o ro w ato ś c i . '
 201
osiadanie określamy dla każdej Warstwy oddzielnie:
)
s1= 1'o(?łffi o'+os
o'
)=
-T )
s, =z,o( ')=o,)11
n
"*;_tf ffi;
.7 = 2ł.o(19'Ł.- 1'7,re = r,5os*
'u \@o=_ffi- 4.o_/
"ś\
Całkowite osiadanie:
s = 0, 468 + O r971 + I rJOB = 2 , ) Ol m.

V.2. ZADANIA DO ROZIII4ZANIA

Z ada aj. e 5, 15.

obIiczyc osj.adanj-e śred:rie pł,yty wiotkiej obciążonej obciqżeniem rów-

nomiernie tozŁożoaym q = 0,1! I{Fa. Płyta na wyniary 22 x 44 n ! posb.-
d-owlona jest na gł'ębokości 2,5 m. V/ podł'ożu za}ega jedIoIodJrJ piasek gru-
by o ciężarze objętościowyn 5 = 17|6 kN/m/, mod'ule odkształcenia ogólne-
8o no = E0 ]vlPa, module od.ksztaf cenia sprężystego E = B! MFa 1 }iczbie
Poissona V - 01 20.
Od'povlied,ż: ośiad.anie pj-exwotne s = l J r 4 J m n,
wTorne s = J, C Z nx t ,
całkowite s = 18 ,4| ttlłt.
Z ada nie 5. 16.

Ob}iczyc osiadanie tawy fundanentowe j metod4 od'ksztalceń j edrroosio-

wyclr wg [tg]. vlyniary ławy, obci4żenie i przekrój geotechnicząy przed-
staw icno na rysu n k u 5. 16. l rz y 7q ć w s p o ł'c zy nni k o dpr ę ż eni a po dł ' o ż a Ą = 0 ' l .

Rys.l.16. Przekrój plzez ł-awęfund'arnentowq i wdrunki geotechniezne

202

od.powied.ż: osiadani-e pierwotne s = 18g76 rlm,

W tó I n e s- o 1 8 l nm ,
całkowite 9 = 19,6,| mm.
Zadanie 5.17.

Obltczyć osiadanle sztyr.rnego fundamentu netodą odkształceń trójosiowych

półprzestrzenl gn:ntowej. Naclsk przekazywany przez fundament na gnint wy-
nosi q n Ot26 MPa. Schemat fundamentu I warunki gruntowe przedstawlono na
rysunku 5.17.

-
.li=o.rZ
_ _ r'=ro.rxxt'r_ (Gp)
. Eo=21. 6MPo
-l^to- -
:,6 ENEZA B -. -
Jt =o.l2
.
fr=l0.źÓń rr7m3l
go=34 MPo
GENEZA B

Rys.5.17. Schemat fundamentu i rvanrnki geotechniczne do zadanLa 5.17

odpowiedź: osiadanie 5 = 1,Ą! cn

'

Zad anie 5.18.

określić' dla którego z proponowanych wariantów posad'ovienia budorłlli o.

siadanie catkowite uarstwy śclś1iwej będzie naJrnnleJsfe. Schemat posado.
Yienia i warunki gruntowe przedstawlono na rysunku t.18. Przedniotera ana-
l.tzy są następuJące warianty:
f B = IrQ p D = 'tro m q: 2 OO k P a
If B * 'tro m D = Irl n q = 2OO lrPa
III B= 1r5 m D = 1r0 n .q - 1rr,, kPa

odpowiedź: sI = 1r4B cm

sl T 1t77 c a
-
S I I I = 1129 c n
 203

f=-178. rN/m3
yi=ttoufo ,

Mo =10 MPo --

@
Ry s . 5. 18. D an e d o z a da ni a 5 . , l B
Zadan!ą 5.19.

Okreś}iÓ przyplszęzalny czas konsolid.acji WaTstWy nanułu pocŁrodzenia

lzeczrego o miążtszości H = 1,o m" Waxstwa nemuł.uprzykryta jest naIe-
fulowanym nasypem z piasku d.robnego o niąższości ),5 m. Na nasypie pIo-
jektuje się budowę p}acu skł'ad.owegomateriałów opałowych. Ponlżej War*
stwy nanułów występują plaski średnie o znacznej niąższości. Zbadarre w
ed.ometrze probki nąmułu o wysokości początkowej h = 2 cm ulegały umow-
nej korrsolidacji pod Wptrywenobciążenia od.powiadajqcego naciskoWLnasypu
skł'ad'owaaegowęg}a W cuasie T" = ! h.

Od.powiedź:przewidywar;l czas kon.solidacji T _ 2J Lata.

Zad.atie 5.2O.
okreśIić przewidywany czas konsolidacji (praktyczrxie do stopnia kon-
solidacji U = 0'p) słabej Warstwy kompleksu piaszczysto-namułowego za-

PO DS Y PK A

Ę s. l . 19. gootechniczne
 204

le,qajqcej w podłożu pod fa1ochronen skrzyniowym' rys.

5.19. 0b11czyć spo.
dziewane osia<lanie falochronu w okresle trzec}r miestęcy od
ctlwi11 ustavie-
nia skrzyni. Srednie naprężenia pod podsypkq kanienną v' osi
fa1ochromu,
przekazywane na warstwę kompleksu pi'as?czysto-nanułowego
r^/ynoszqó=9BkPa.
Iirlometryczny moduł ści'śli'łcści og51neJ warstwy
słabeJ M^ = J l,lPa, wsp<!l.
czynnik filt rac j i k = I . 1O 'Y n /s.
W s k a z ó w k a: P rz y j ąć d ]. au p r o s zc zenl a ws pół c zy nni k za ni k u skła.
dowej pionowej naprężenia w całeJ warstwie sł'abej
?= 1,o.
odpowiedź: 'przewldywany czas konsolldacji (U = o,9) T = 111 Cloby, spodzie-
w an e o si ad an i e w c 1ąg u J m i es i ę c y s = 1 8 1 5 c m .

V.]. ZADANTA TESTOUE

Zad anle 5.21.

Dla jakiej re].acji. między modułani Mo1 ! }1o2 : Irio, oslarJania

każtleJ z
trzech warstrv o JednakoweJ nrląższości B będą Zanik
Jednakóńe? sktadowej
pionoweJ stanu iraprężenia jest propor<:jonalny w
warstwacb-i występuJe do
głębokości f,B. obciqżente od sztywnego funcamentu pasrnowego
1 warunki grun-
towe prze<lstawiono na rys. 5.20.

Ry s . 5. 20. P rz y Jak te j rel a c ji I{o., : i,ior: I.,oa

osiadania r,łarstw będą równe?

Zadanie 5.22.

Dra sztywne fundamenty o tych sanych wymiarach B x L i nacisku

q posa-
dowiono na powierzchnl terenu uwarstwionego. Dla warr:nkór gruntowych
przed-
stawlonych na rys. 5.21 przeanalizować, którj. fundanent osią.lzie
więceJ i
wykazać dlaczego. }Jarstwy traktować Jako całość
 .\
. * '.;;f 4 ,,_) il I

ir .i-,
{" 20,

/ .' t:ż

Rys.5.2't. Który fun<laraentoslądzie więceJ i dlaczego?

Zadanie 5.21.

Pomierzone rzecżywiste osiadanie warstwy słabeJ pod powierzchniowyn fun.

danentem sztywnyn vrynosi 0149 crn przy stopniu konsolidacji U * Qrl. Obl.j.-
czyć edometryczny noduł śc1ślivości pierwotneJ Mo warstrry słabeJ, jeże1i
,toO kPa. PrzyJąć l5.niowy zanik w warstwie pozostałe
Q - ? słabeJ i dane
z god nie z , . 22.
"ys.

Mo= ?

worstwo mocno

Ry.s.l.22. Ob1iczyć wartość modułu Mo

ZadanLe ).2Ą.

Która z warstw zalegaJących porl sztywnym fundanenten pasmouym o szero.

kości B osiądzie więceJ i o 11e? Zanik plonowej skłaclowej naprężenia v' v,ar-
stwach Jest liniorry i występuje do głębokości fB. Pozostałe dane prze<!sta.
wi .o no na rys. 5.2r.

Zadanle 5.25.

Jaki procent osiadania cał'kowitego stanowi osiadanle od składoweJ pio.

nowej.naprężenia wtórnego? W spągu warstwy słabeJ za1egająceJ na podłożu
nieorlkształcalnyn ?= 0,6. Przyjąć 1lnlowy zanikQt współczyrurik x . o,5
oraz pozostałe dane wedtug rysunku 5.24.
 206

tr=20kŃlrn3
Mot=3oMFo
-1.5 3 'Q5
Mo = 5 MP o
R =0,6
Mg710MPo
- 3,0 podtożenieodkszto|colne
Rys.5.2]" Która warstrra osią. R y s . 5 . 2 4 . J a k ą c zę ś ć o s i a da -
rlziew ięc e j i o 11e ? nla całkowitego frrndanentu
: .' t
stanovri osiadanie od składo-
weJ pionowej naprężenia wŁórs
nego?
i,

Zaria nie 5.26. l

'łłykazać d1a którego z funcamentów posacowionych na podłożu jednoro<inym

osiadanie będzie większe oraz o i1e i dlaczego. Parametry fundamentu i pod-
łoża podano na rysunku 5.25.

, B=5m
f--r
b.

" € D : .-|--
r y t u^

'- i ' = 2 0 kN /m 3-
.ł@.
..
l Eó=20MPo ł B=2m n JE:l!}
i___Ę:lm --+

. Ry s. 5. 25. K t3ry fu n d ame n t o s i ą dzi e wi ę c ej i o i 1 e?

Zadanie 5.27.

obliczyć osiadanie warstwy torfu o miąższości 1,2o m i edometrycznyn

n'o.
du1e ściś1iwości pierwotnej Mo = 2 I4Pa' za1egajqcego na głębokości
5 m po-
niżej powierzchni pod warstwą piasku. Skła<lowapionowa napiężenia dodatko.
wego od fundamentu w środku warstwy torfu wynosi ó,a = Jo kPa.

Zad anie 5. 28.

Wyznaczy"ć osiadanie pod.łoża gruntowegcl obciążonego zbior,.i.kieo

o pott-
stawie kwadratoweJ. Ob1iczenia wykonać zakła.lajqc' że grunt półprze.
Jest
strzenią sprężystą obciążonq fundamentern r.liotkim. Pararnetry funrlanentu i
podłcża podano na rysunku 5.26.
 .

207

ł.j.i.-t

i-' Jo=q6
B). : Mv=93 -
6=55MPo
-

Wspotczynniki wlywu
. środek u g = 1.12
- noroże =
'n ł.'o

R y s .5 . 2 6 . obl|czyć osia da n ie Rys.5.2?. Ile osiądzie warstwa gruntu

środka i naroża fundar0entr! słabeeo?

Zadanie 5.29.

ob1iczyć csiadanie warstwy,namułu pod fundarnentemwiotkim o wyn1arach

B = 2ro mr L = ,1o m. Parametry fundamentu i pÓłoża podano na rysunku
'.27.
Z ar ia nie 9. fO.

0kreś1ić' po jakin czasle wystąpią osiadania ostateczne podłoża pod fun-

damenten. Paranetry warstwy ściś1ivle.Jpodano na rysrrnku 5.28.
Uwag{: |Ąożna zał'oż.yć, ż.e czynnik czasowy T., = 1.

I roK -t 'l nl'o),,r*,ru

) ''
:\ '
"!=z.o
m 2lrN
-- :) ",:
'' /,ooP6jf,rN
-:-s. :,_L -), '

7'
ni worslwo p rze puszczotno
ŻŻ ,/
Rys.5.28. O kreś11ć cza s kon - solida c J i warstwy namułu

Z ad a n i e 5 . ą1 .

Okreś1ić' p o j a kin cza sie wyst ąpi osia da n le ostate czne warstwy nanułu o
m1ą ż s z o ś c i 2 m p ot i n a sypern z pia sku średn iego. Bąd anie e d ome tryczne próbk1
n am u tu o p i e r v i o tn e j wysokości h e = 20 u lm wykazało, że unowna stabilizacja
pod i./pływem danego zakresu składowej pionowej obciqżenia nastqpiła po cza.
s i eT - = 8 h .
 2AA

Przypadkt: a) pod namułem występuJe warstwa przepuszcza1na (plasek śred-

n l )r
b) poo narnutemvystępuje warstwa nieprzepuszczalna (rł).

Zadanie 5.32.

Po jakim czasie będzie można ukła<lać nawierzchnię

drogouą na nasypie
posadowlonym na podłożu torfowyo
o niqższości 3 n podśctelonym uarstwą lłu?
Parametry obciążenla i po<lłoża sq następuJące!
. wskaźnik porowatości torfu
€ o = 8,
- współ'czynnik wodoprzepuszczaliośc1 torfu k = 1o-b cm/s,
- składowa naprężenia w stropie torfu AÓ- 165 1.p",
. różnice wskaźników porowatości
Ae = 4 d1a danego zakresu obclążeń.
D1a stopnia konsolldacjt U = g,9 czynnik czasowy Tv = 0rg5.

v. 4. I{YBMNE }4ATERIAŁY Pol.focl\rTczE

V. 4. l.0sia d ani a

V. 4. 1. 1. Pod staw o w e w z o ry

0sladanle sprężysteJ półprzestrzenl o nleograniczonej miąższości

"= 6; B(r-v2
oo )o (:.r)
gdzte: tJ . odpouiedni współczyrurik wpłyh'u wg
tabeli 5.11.
osiadanle warstwy sprężysteJ o ogranlczonej
oląższości h zalegaJącej bez-
pośrednio pod fundamentem

. Ł# (l - u2)":n
" $"2)
gdzie: cDn . vspółczynntk
wplŁywu wg ryEunku ).]o.
osiadanie średnie warstwy sprężystej
o ograniczoneJ niąższości (rózńice
przenleszczeń stropu i spągu warstrry)

s 9fś A":- (r . p2)

- - o' (5.r )
grizle: Aa" = AzZ - az1 - różnl.ca wspólczynników wpływrr (l1a spągu
i stropu warstwy wg tabeli 5..t2,
0siadanie podłoża uwarstwionego pod fundanehtęm
sztywnym gdy wspóltczynnik
odprężenla podłoźa lo or wynosl
A<.r-.
s-Ę - (,.ą)
'IĘtl.lll
gdz'e! A-i - różnlca współczynników wplyr*r dla spągu 1 stropu wa.stt{y niil
wg rysunku 5.jO.
ł
;
:
*
ł
ł
 209
Fozostałe oznaczenia we wzorach ,"1 ł >,ą są następujqce:
,r- ,
. codatkowy
Ę = q - 016 naclsk Jednostkowy fundanentu w poziornie po-
saCowi en ia t
B . szt}rokość funcamentu,
] . współczynnik Poi.ssona,
Eo . noduł pierv'otnego odkształcenia gruntu.
jg!:-
.pl?y ?.1.!-1?ja199Ł'J*,j.e.aŁo*
'"ĘĘŚg3Ł-r..l9:1i-el]"ę-ąruŁt.9
Przypadek ten występuJe' gdy warunk':. podłoża l warunki przyłożenia na-
prężenia '*ywołuJą w pr.zeciętnym elemencie podłoża stan nap:.ężenia zbliżony
do edometrycznego.
Zgodnie ze schenatem prze<lstawionyn na rysunku 5.29 osiadani.e Ęmiesle:

u=Iho-Ih. =ffIn.= sąIn. (5.5)

l l l l l l i l l l ł l l l l łł

E
!"eprezentotywnyelemenfA
schemot podrożo

.1ys.5.29. Schemat odkształceń Je<inoosiowych potiłoża

zastosoivaniach praktycznych wzór (5ł) przyimuJe następująĆe pol]tacie:

= *.,,.aó" . f tr* ( 5.6)

"

" = i Ę . a'^ó ; (5.?)

(r .a;
"=iĘC"1o8+
gdz ie:
. 1, ,
"'v .l + eo Ld. - współczynni.k zniany objętoś<;i

"u-& - wskaźnik śctś1iwośct

'" -&@
^ Ąe . wskaźnik ściśnienia

e . wskaźnlk porowato-dci

ó,z, - sktadowa nap:.ężłnia efektywnego : jej

^62 Drzyrost w warstwle"
 2, t O
Indeks no|l oznacza warunek początltowy, a indeks n1|' warunek końeowy w sto.
sunku d o wa rst wy śct ś1l'wej .
0 b 1 i c z e nie osia da n ia przy .c dksitałce !iu-J e dnoosiowvm
Podaje
pN.81,/B-OJozÓ
[ts]. Wartośc1nodułówściś1ińE'rElerwotnej I{^ i wtórneJ
M okreś1aJqwzory:
1 + a'
1+ę:
M= " i M = --------:' ( 5 . e)
a ail
gdziel ej, el! - wskaźniki pbrowatości pierwotnej i wtórnej.
Ęchodzqc z równania (5.7) prz} uwzglęrlnieniu za1eżności (5.9) otrzymamy
n a s tę p u j q c el wzory.
Dlz
o s i a d a n ie podłoża s=r si (ź.to)

o s i . a ti a n ie wa rst wy,,irt sr=si+s{ (>.rr )

6 -. . . tt,
csiad an i e p i L . i . w o tn e w arstw y , , i r
"i
=
ff is.tz)
/-
vzęi n lr.i
rr
o s i a d a n ie wt ó rn e wa rst wy .n i'' = ^A *i'l._ś
"i l-

gdfie: } j n i' Mi - edorn et ryc zn e m odu t y ściśliwoścj. pie rwotne j j' wtórne j d la
wa rst wy n iB,
ó z d 'i, ó zsI. skła ó owe pion orłe napręże nia d odatkowe go i wtórne g o (w8
rozdzia łu rII za d. 1. 1o L p kt. I T 1. 4)'
h. . m iąższość wa rst wy
nlń ,
i' x . wspó łczyn n ik odpręże ni. a podłoża przyJ mcwany w zakre sie
o + 1.
osiadanie ob1icza m y dzi.el.ąc podłoże na warstwy o grubości nie p rze kra.
czajqcej B/2 i okreś1a j qc skła dowe plonowe nap ręże n1a dodatkowe go i wtór-
nego, d1a śro<lka t ych wa rst w. G łębokość , do które j 1lczymy osiad anie n h/y-
m a g a s p e ł n ien ia wa n u n ku :

b. d < o'] Ó. ,^*o ( 5.14)

^u*
1ub osiqgnięcia spqgu warstwy słabeJ.

v.4.1.2. Wartości współ'czynnlków wpływu c^'rd1a metody orlkształceń tróJosio-

wych półprzestrzeni gruntowej

Wartości współczynników wpływu t^: zależne są or1 kształtu obciążonego ob-

szaru (fundamentu) i jego sztywności oraz rnieJsca po?ożenia danego punktu
vl stosunku co obci4żonego obszaru
VJartości współczynników tJ podane w tabe1i 5.,,l,1urroż1iwiaJą ob1iczenie
osiadanla powierzchni półprzestrzeni sprężystej <i1a nleskończenle Błębo-
kiej jednolltej warstwy (przy z = e). w przypadku obllczanla osladania
gruntu jednorodne8o do gltębokoścl z 1ub obliczenia osiadqnia poszczegól-
 211

T a b e 1a-- ą ĄĄ
tilspółczynnik wpływu Q 111apółprzestrzen1 o nie og ranicrone i
mląższości.

Fundament Podatny Fundament

absolutnie
Kszta łt osia da n ie os iadani e średnia sztyvłny
podstavi'y śrorlka powle- punktu wartość
fundamentu rzc h n 1 obc1q. narożnegc osia<iani a osi a<lanie
żon ej fundanentu

Qa, ot (t^-
Qo

o,6Ą (punk-
n Aą n7.J
Koł o 1 ,o o t y obworiz ie v tv /

kóła )'
n oq/ r
K'.iraCrat 1 , 12 v,

Frostokąt
- r.= * - o
azA ą ą c' {nq
.E . .t ą
a/
'
ł Ę? Ąz ^ 4))
2,rO
ł ą?
ąn
ra -
Ą a,7

4 Rą 4'7)'
t rn
t rv 2, 10
4Ćl
rv tvar 2, 55 2r23

50 oG 3 o )4 3r2?

1o0!0 4
"O0
J
J }\J

T a bel . a ą 1)

Współczynnlki wp}ywu cJz cl1a warstvły spĘżyst']j

o ograniczonej miąższości

St osu n ek ciłu gości fund ame ntu do sze rokoścj

z Koł'o
lj
L : B=1 L:B=2 T .lt- ą T .R-1 fl 'L:B=os

oto 0 o O o
O ,1 ' 3 n ła O r13 o r13 r| 4ż'
o r'2, ^
a)

o, 5Ó o r23 o'r23 o rzts o,26 U ,ć . U'ćL]

9t)l
N?Q c,39 o '59
^f2
-.;ł8
I ,oo o, 4 1 o r45 o r47 o ,50
1 , 50 o rr 2 v)r v u ro o o,67 o ,70 o ,71
d 0,86 o ,86 nno
2r oo nĘ A
^ Az
v r v/
'7'?

2 U o ,6 8 . l " t'
n oa 1ro3
')o
"
'oć
ą Ęr.| . ) AĄ "7ą o, 91 1 ,06 Ą 14
1 r14
^
5 o,7o 6'7p. 4^q
| ," / a z'ą 1 !.'7 1 r45
'oo 1 ,80 1,96
1o, o0 o r75 o r84 a 1ą 1ąA

Oo AAQ 1. 22 ą "7) ) Ą) o'o

^70
 212
*
nych warstw s{ na]eży stosować wartości t..rz iub Ac^.l, = a2
- 01 z tabeli
5. 12. , i]Ia w ars tw y b ard z o ś c i ś 1i w e j o o gr a ni c zo nej m i ą ż s zo ś -i n za t ega J ą c ej
bezpośrer1nio por! funiamentem należy stosować do ob1iczenia jej
osiadania
wartości wspdłczynników cJnr przedstawtone na rysunku 5.]O. Wartoścl Qz
i Oh podano d1a sztywnego funcairlentu i 9 = o11, co jest śrerlnią wartoś.
cią dia g r'u n tó w (l = O , 2 + o , 4). W pr zy pa dk u o dm i enny c h wa r t o ś c i ,
ł ł oł,
vlar.tość c.J. !.rieznaczni e zmj enia sig.

o_ o c)
co .J" tn
ltys.5.)o. \,Jartoścl współlzynnika v.'pł1rwucrn poa środkiem obciążonego
[zr]
obszaru

V.lł.1. }. Dopu szcz:ir..l.n elwa rt ośc i orlkształce ń

P r z e m ' i eszc zen ia ios i,a da n ia ) dopu sz czalne d 1a d ane j b udow1i ustala się
na p odsta v rl e an al i z y :
. stanów g ran 1c z n y c h j e j k o n stru k c j i ,
- wymagań użytkowych i eksp1'oatacyjnych urzqrizeń,
. dzia łani a p o łąc z e ń i n s ta1ac y j n y c h .
fgo<lnie z normą
[ta] w razie braku innych danych 1ub ogr"anicze ń na1e ży
stosować wartości dopuszcza1ne odkształceń (osi.ac]ań) wg tab e li
5. . 1J .
 213
Ta be1 Ę 4x

Dopuszczalne r.łartości odkształceń wg H{.81./B-oJ020 [r e]

sśr o I
-o
Lp. R o d z a .; bu rlowli
["* ] [cr]
1 2 z ll

Hale przenysłowe , ^
rY'\z

Budynki do '11 kondy

nacjl nadziemnych 7 0,001

Budynk i povryżej 11 B 0,002 4n

kondygnacji
tsudow1e smukłe o wy :_]

I
0,001
4. .lą
kośct powyżeJ 1o0 m

1)
A" ozrlacza różnicę osiadania fundamentów, których odlegiŁość wynosi 1

V. 4. 2. Konsolidac Ja

v.4.2.1. Konso1idacja jednowyrniaro'ła

Końcową postać równania konso1idacji można przekształcić tak' aby na-

p!Ężenie efektywne wyrażone było w flmkcji naprężenia całkowitego i ciś.
nienia wody w poracb (równanie konsolidacj'l Terzaghiego). Do równania kon-
so1irlacJi wprowadza slę zmlenne bezwymiarowe:
ąz
n

"' =-;z-
" . r. = k TT
-' =x(l + eo ) T
. k.trio.T $.'ts)
^
dF;. T;Ę-. F ó..'--Tz-
gdz ie:
f , z - nlerzy się od str.opu varstwy konso1idowanej
- po}owa mląższości warstwy konso1idowanej
T - bezwynlarowy czas nazvany czynniklem czasu
k ( 1+e ^)
c= . wspó}czynnik konsolidacji
v
Ow *v
-'Ł
k - wspó:tczynnlk fl1tracji
€o . wskaźnik porowatośc"i gruntu przed zwiększenlem obciążenia
Ąeł
.'., = . wskaźnik ściśliwośc|
6'd

Ae. - "J,u.,. wskaźnika porowatośct przy zmlanie składowej pionoweJ

naprężenia w gruncle o AÓ,
ó* - ciężar obJętościor,vy wody
T - cZas
 21Ą

Mo . edometryczny moduł ściś1iwości plerwotneJ

4,,
= - współczynnik zmlany objętości
'.' Ń' -o

lJvlzględniając te znlenne bezwymiaroł'e

hI równaniu konsolldacji Jednowy-
miaroweJ otrzymany rozwiązanie, które przedstawić
można w postaci graficz-
neJ pokazanej na rysunku 5.]1, gdzie wskaźnik
konsolidacji:

U z =1- Ę (5.16)

uo - początkowe nadclśnienie w porach,

u. - nadciśnienie w porach.

tlg/u6

Z=Ł
n

1,0
U7
Rys.5.31. i l s ka ź n ik kon soJ.ic la c j i
i współczynnika
c z as u [ l l J

W obliczeniach praktycznych podstawowe znaczenie ma całkovite

osiadanie
'/arstwy w każdyn stadium przebiegu konso1ldacji. Można Je wznaczyó sunu-
jąc ściśnięcia pionowe na różnych głębokościach.
Takie ściśnięcle można !. { r-
razić za pomocą średniego stopni9 konsolidacji

u=3 oc ( s. r)
odnoszącego się nle do poszczególnych przekrojów, leez do caitej warstwy,
gdz ie :
s, - osladanle w czasie T,
s" - osiadanie przy końcu konso11dacji.
 215
Jest on średn:i'ęwartośclą wskaźnika konsolidacji
8runtu we wszystklch
pozionach danej warstwy. lVartość wskaźnika |J za]eĘ od czynnika czasowe.
go T.', oraz od układu warstw i rozkladu naprężenia. OtrzymuJemy ją
rozwlą-
zuJąc równante konso]"idacji d]"a założonych odpowlednich warunków brzego.
wych. Wpływ układu war:stvr l warunkórv obciqżenla na rozkfad sktadoweJ pio-
noweJ naprężenia w warstwle ściśliweJ oraz klerunek przepływu wod'y przed.
stawiono schenatycznie w tabeli 5.14" lilartość stopnia konsolidacji dla róż-
nych przypadkóiv rozkładu składowej pionowej naprężenia w warstwie ś1tś11.
wej półotwarteJ podano w tabe1l 5.t5. 0siadanie w czasie T Jest iloczynem
stopni.a konsoltdacjl i osiadania ostatecznego

s *=U 's "

PrzybJ.iżony czas konsolidacji Przy T.', = 1 można określić ze wzoru:

h2 ó".n.," h2
-.= Ę._T- (5.18)

T ab e la
U kł'a d wa rst w i wa ru n ki obciąże nia ścj'śliwe g o 1łu

Rozkł'ad składo-
Obecnośćwarstw Sposó b wej pionor,rej Kierunek prze-
prze puszcz a lnych obci'qżen ia naprężenia w p:t}Ą'u wody
b,artwie iłu

ugó r yi u dołu momentalny (od ra ró'*nonierny na do gór y 1 wdół

zu w pełne.i wvso. calej grubóści
k o ś ct) wa:"stwy
u góry' i' u dołu momentalny trapez o.rvy, do gór y 1 wdół
z m nt ejs za J ą c y
slę ku dołowi
warstwy
ugóryiud cł u momentalny tróJkqtny' do gór y i w< 1 ół
zmniejszający
si ę u do ł u
warstwy do
zera
tylko u góry momental-ny jak wyżej zasadniczo tlo
g óry' prze jścio-
wo w do). ne j czę.
Ś c i w 11ół
ugóryiu< loł 'u stopniowy (w m.ia- równomierny, dogóryiwdó}
rę namywu nasypu wzrasta w
p . rasK o w e g o , miarę namywu
od zera clo
pelnej wyso-
k oŚ c i
tylko u góry stopntowy jak wyżej ty1ko do góry
216

T a bel a 5.15
s to p n l e k on solida c j i d1a różnych przypadków rozkładu skladoweJ pionoweJ
naprężenia w warstwie ściśliwej półotwartej [25]

czynnik
czosoYvy
TV
Ur b Ę U4
o, 004 0 ,0 8 0 o ,o o J
o,oo8 0 ,1 o 4 o ,1 8 6 0,o '16
o, 0. 12 O ,1 2 , 4 1223 0,024
o, o2o or160 o 1279 0,04o
0, o2B o ,1 8 9 O ,3 2 2 6,o 56
o o 1214 zaa. o ,o 72
'016 ^
0,o4B a ,2 Ą7 o, f88 0,096 la\

o, 060 v)1lo o ,4 1 3 o r 12o I

o ro72 o,ro3 a ,4 6 2 o ,1ą4

o, 1o0 Ó ąĘ7 o 1516 ^
4 Q'7
.nl d
o, 125 O ,3 9 9 O ,5 ) 4 A r2l+4 tl+

o, 167 o ,4 6 1 o ,6 0 5 O 1318
o, 2oo o ,5 o ą o ,6 3 8 o ,37a t

o, 25O O ,5 6 2 o 1682 o ,4ą3

o, foo o 161, n 7{O o r 5o 8 ll

O , 35O o ,6 5 8 o r7 r 2 o 116l
o,4oo 0 ,6 9 8 ^
7Qn o 1615
o, 9oo o ,7 6 4 0 ,8 2 9 0,700
o, 600 0 ,8 1 6 o ,8 6 6 o ,765
0, 8o0 o ,8 8 7 o ,9 1 8 n
vr "t , RĘ7

1 ,ooo n oą. O'950 o 1911

o ,9 9 4 0 ,9 9 6 o ,gg3
I ,o0o 1 ,o00 1 ,oo0

W praktyce
vliększość przypadków konsolirlacji można rozwiązać posługując
się wartościami U. (tabela 5.15) z uwzględnieniern faktu, że obciążenia od
nasypu z]iemnego ].ub od budowli nle występuJą od razu' Iecz rosną powoli do
wartości maksymalncj. W takich przypadkach moż.naz dostateczną do ceIów
praktyki dokładnością zamlenić stopniowo wzrastające obciqżenia kllku zas-
tępczymi obciążeniaroi momentalnyni' przyjmując d1a każdego z nlch początek
działania w środl<uokresu przyrostu odpowiedniego stopnia obciążenia.
 217

v.4.2.2, Konso1idacja warstwy ściśliwej ua pomocą pionowych sączków Pias-

kowych

Jest to szczegó1ny przypadek konsoli<lacji trójwyBiarowej. Na podstawie

przybl.iżonego rozwlązania równania konsolidacji.opracowano nonogram rys.
5.32) uvlaf:rtwlający szybkie wyznaczanie śrcdniego c1śnienia w porach grun-
tu un i. uv jako funkcjl Th i Tv. Barron przyjmuje, że wodoprzepuszcza1ność
sączków jest nieskończenj.e rluża i czynni'ki czasowe za].eca obl iczać ws vruo-
rów:

" -ilF
., =k " { r*" o )'t

(5.19 )

+ eo) 'T
.h=;;ĘT.ffir
ii6( i
-

gdz ie :
D- ś r e d n i ca wa ic a ró wn owa żn ego foremne mu szcze śc!okątne mu g rani;rs.
to s ł ' u p owi {rys.5'15) '
d- ś r e d n i cłł sączka pion owego,
h- m i ąż s z ość .:i,5zi1n 9j i kon so] idov;a ne ;j rvarstwy ag raniczone j rrd. d t:.
ł u n i e pr'zepu szc za .Ln yn gru n t em ,
ws k ąź nik śc it ! L iwośc i,
w: p ó tc z yn n ik f i'lt :.a cj i lv ki'ei.u n ku pi onowym,
kh- ws p ó ł c zyn n ik fi}t ra c j i w 1riłru n ku poziomym. \

100..oB
o-o
.o 3'E
o-
BOEE
; =v)
;ro
'óo
ES
E
60€8
o
v
C
o
H EE
o
l< 40 3.b *
-c
.9 eEg
o >-
o- 33:
o
(, zo? =E
EES
v)-o
.ó.ó X
0 6
0.@4 0,01 0,04 ) q40 10
Przepfywpionowy - Tv czynniki czosu Tvi Tf,
przepfyw rodiolny -' Th
-
Rys.5. 32. S topnie k o n s o l i d ac j i i c i ś n i łn : 'a p oro\{ e w za]. e żności od czynników
c z as u T !j- i T ,h 125)
214
Stopteń konso1ictacJi warstwy za pobocq sączkóY/ p'laskowych ob1lcza się w
zależnoścl od rozstawu D sączków 1 ich średnicy d. Wyniki odwodnienia
prornieniovle8o można połączy-ć- z odwocnieniem osiov1rm w ce1u otrzynanl'a kon.
soiicacji przeciętnej z obydvjona rodzaJam1 odwodnienia

U rrh =1- (t- U v )(1 -uh)

g d zie:
U.,, Uh - określa się z nonograln.r na rys. 5.32.
 Rozdzial Vl
l

NoŚNoŚĆ PoDŁofA GRUNToWEGo

vI.1. PRZYKłńDY oBLICZEN

Z ada nie 6.1.

obltczyćskłac l o v re p i o n o w e n ap ręże n i ak ry ty c znego i gr a ni c znego wpo dł o .

żugrrrntow ymw ed ]Łu g ró żn y c b me to d d l aław y fu n da m ent o weJ o s zer o k o ś c i B =
podanych na
= 2,o nr obciążonej pionowo i osiowo, i warunkóv gruntowych
sobą.'
rysunku 6.1. Hyniki porównać ze

5.1.
Ry s . 6. 1 . D aJxe g ru n to w e do za óa ni a

Rozwiązanie:

Sk}adowa pionowa naprężenia krytYcznego 6n..

plastycznych pod kra.
Dopuszczenie Pracy gruntu w I fazie. Zasięg obszarów
wędzlami fundamentu o, ry s . 6. 2O az
"'.' -
wedł'ug Maaga:
ók, o c rN" +6tD ri rr . N D

a)9= 11o N" *Ą , 6, N D = 2 ro we L1, 12, 25f ,

b)p = )0o No o 5'6 we [], 12,25).

220

a) U* 12,75 . +,6 + 19, 61 '. 0rB . 2 t O = !Or O2 k P a '

I
b) ók" = 16'18 . 0'B . 5, 6 = |2, ĘB l c P a ,

wed.ł'ugFróhlicha:

ók" = + 6 . Dr t o ' N O
" . N"

a)9= 13o *N" =4y 6 ND = 1,o wg [ 1 , t t ] ,

b )9= r)o-NO =416

a) ó.1o = 12, |J . . Ą , 6 + 19, 61 . o '8 . 1,o = |Ę,)Ę irfla.

b) 6kr = 16118 . O , B . 4, 6 = J)rJ4 kPa.

Dopuszczenie praćy głuntu w Ir fazi:e. Zasięg obszarów plastycząych pod

krawędzia.ni f uadanentu ZDax = . tg p, rys. 6.2ocz
'B
według Masł'owa:

ókr - '" . N" + 6. Dni n. ND + 6. ts. }l'ts

a) 9 = 1)o *N" = 416 No = 2ro Ns = or25 wg f1 , s z, z5 f ,

b ) 9 r , o o - No = )16 NB - 2, 6 wg L1,12,2r.),

a) ó, *, = 1 2, |5. 4t6+19, 61 . o '8.2 ' o +1),61 .2,o. o,25-

= 99r, j k p al
b) ók" = 16, , |8, o,B . 5, 6 + 16, 18 . 2 , Q . 2 , 6 = 1 , 6 , 6 2 \ ś Ea .

Skłacowa picnowa naprężenia p.nanlcznego ó*.

wedł'ug Terzaghiego:

a) óu' = c,.Ni + 6. Dmi'n.*ń *3 .ó. B . Nń

dla gxun.busł'abego, nieskonsolidowanego:
, 22^ .,|2 ,7 5 = B' l
c- = Ż =
7 k Pa '
"
p'=?g=8,660,

b) ó.. = c"N" + 6. Dnin. No * 1 6. B . NBt

dla gru:rtu mocnego' skonsolidowa]a€ g o !

a) 0, - - 8 ,6 6 0 .* N ó = 8 ,o N ń = 2'o Nń=o w 8F, 12,25f,

b) g = 7o o -*No -2215 N u = 20 wB L1, 12, 25),

ó g" = 8 ' 5 . B ' o + 1 ) ,6 1 . o ,8 . 2,o = j ),)| leP a, 3

i
b) ó g" = 1 6 ,1 8 . o ,8 .2 2 ,, * } . r c,la.z ,o .?o = 6,14,84kP a, I
$
7

(ć |

Wecł'ug'Caguot
óu" = c.N" +.6 . Dnj:, . ND * } 6 . . *"
"

a) 9= 17o_N " =9 ,5 No=)11 NB=2'5 *e[ł ]l

b) g=l O o- N g= 1 9 . NU=21 w e[4]'

a) ó u, =. 12, ? 5 .9 ,5 + 1 9 ,6 1 .0 ,B. 1 ,1 *Ż 19,61 ,2,o . ?,,

= 218,?B kral

= 16, 18 . o '8 . p + Ł . 16, 18 . 2 , o . 2) = 618,0| I<Ta.

b) ó, ,

wedł.gg BiaTeza

ó 65r = c . Nę + 6 . D mi n . N D * 3 o . B .'Ns

a) Q = 11o -* N" ='10 Nr = ), 2 Nu = o wg [ 4 ] '

b)9= !oo-*No= 19 NB=19 wg[ ł ] ,

a) ór, = 12, ?5 . 10 + 19, 61 . O , B . , , 2 = 1||,|o k Ea ,

b) 6r, = 16,18 '0, 8. f *L . 16', 18'2, o '19 = 5 5 1 ,15kPa,

wedlrrB PN-81/B-O,O2O [18]

/ n\ /-\
ó * . =( r o,Jt)n . * + l'5 t/ . ó'} ., . )nin +
- "( ") |t ^r
/
*(1 .o ,2 ,,i ) E\n .* ( r) .,r
Ń B.o d ..'

W ce].u por'ównaniawyn-ikówze sobq przyjęto 'łspótczynn[k *ateri'ałowy c1a

gruntu d* = 1 otrzymując
'o
u ) gk) = 11o- Nc = 9, 81 ND = 1, 26 N B = O, j9 wg t a b. 6.J

b) g (r) = Jeo-N D = ! 8'4o NB = 7, 5J wg t a b. 6.f

Dia ławy pl"zy L) ! B współczynniki kształtu sq równe jedńoŚci, co daje

u ) óg. = 9,8, | .12, ?5 + 3, 26. 19, 61 . - o , 8 + 0, 3 9 . 1 9 , 6 1 . 2 , 0 = 1 9 1 , 5 2 k pa

b) ógT = 1Bl40.1611B. o '8 + ?, 53. 16, 18. 2, 0 = 481 kPa

'B4
Forównanie uzyskanych wyników
Wartości otrzyrnaae z różnych metod ob1iczeniowych po.^)zie1ono pTzez
{"
wynik według ń"toay }lasłowa' a wartości 6u, P,"", wynik *-edłu
pl.l-afr/s-OlO2O i zestawtono w tabeli 6.1
--

222
T ab e la 6. 1
| ' r | s p ó ł c z yn n iki poró wn a wcze t lia poszc ze gólnych ne tod ob 1 icze n iowych

Irletoria Wartości óu" wartości Óu"

I'iaag FrBhlich }la s ł or^ł

T er za - Caquot B iarez PN-81 /I
Przykłari ghi -0J 020

or9o2 o 1744 1n
"8 r52 I r l'+ r 1 oą
", t)

b o ,ą6 3 ń zAÓ 'I 1 ,27 1r28 A 4Ą

'o

Z a d a ąi e 6.2.

D J. a p r o s ty c h przypa ct kó w posa ciowien ia p rze dstawionyc} r na rys. 6. 2 spraw.

rizić zgodni€ z P N - B1/B- o1o2o wa ru n ek I.g o stanu g raniczne go. C harakte rys-
ty tz n e o b c i q źen ie pion owe d1a fu n da m en t u p osadowione g o ną g1inie piaszczy.
s te j wy n o s i N n = 245o kN , a c ii.a firn da m entu p osarlowirrne go na piasku
-śre dnim
\n = 1 BO o k N . ob.ciqżen ia te dzia ła j q n a minośrod zie Eo = 0105 rn. Wymiary
f u n d a m e n tó w są j edn a kowe i u yn oszą: B = 1 95 m, L = 6, 0 m. Parame try g e cte -
chnj.czne o k r e śla n o n et odą A i przedst a wiono na rys" 6. 2.

R ] r s . 6 . 2 . il,la ru n kr posa dovlien ia f undalie ntów oo zarlania €:.2

R o z w i ąz a n i e :

Obliczeniowe obciqżen i'a j edn ost kowe p oc]toża p rzy przyjęciu wsp ółczynni.
ka obciqżenia = 1'2 wyn iosą:
6
a) N " = N . , . 6r = 24io . 1) 2 = 2940 kN

t{. 2g4o
Q"" = E*f, = T;.;3'F'= f26'6 kPa

*oTl= g
e rm ax= # (, U. n q5) = 326,6.1e= 3e2ypn

t
7

22,

b) N. = IBOO . 1, 2 - 2160 k N

qrs = 2160 = 24ol0 kPa

TJśfr
2160 / n
. I,2 = 2sar0 kPa
er (t + 6 ffi )^Ę\ . 240, 0
'a *
0b1iczeniowe parametry geotechnlczne przy przyJęciu współczynnika materia.
towego d1a gruntu óm = o'9 l'ynosz4:
/..\ 1-\
a) g \ r l o
0m
. ó\n ) = o,9 . 1? = 15,30

c" / = . c t "' = O r9 . 29 1l+2 = 26148 kPa

lm

/-\ /-\
ó|.) = 6.. śn,= o,n. 16'18 = t4,56 tłt'l/m]
i-\ /- \
= .0, |" ) = ol9 . 21, 57 = ą9, 4^,uN / n3
rś") 6*

6k) = | 5,ro* l 'l c = 11'2 N" = 4, o NB = o,6J wg t a bel i 6.1

b) 9(r) = 0,9 . iz,) = z9,zro

ó'l") = o'9 . , ! B'J4 = l 6, J2 xx/m]

óś. ) = o'9 , g , 32 = 8, f8 k N, /m]

Ab) = 2g,25a*No = 16.9 I'lB = 6'7 wg tabe li 6. )

Ob11czeniowy opór jednostkowy pod}oża wyngsi

7 ń\

u) qr = (r * o, l ł ) o " . * ( l * .,' ł ) * o . óś") . t +

" ( r) rnl-n

*(.-o,2'ł)N".5{.).3

nr= (, * o..,#.).,'t,z ' 26,48+(.'"t#) 4,o ' 14,56'o,5+

(, - o,25 es) 0,63 . 19,41. 1ł = 31.8,8,1

+ 40,04 + 17,19=
-
= f76'O4 kPa

b) qf (,.. r ,r *l)16,e . 16,i2 .0,5 . (1 - a,25 r,r . B,JB .

#)
' 1r, = 189,62 + 78,95 = 268,57 kPa

Sprawdzenie 1-go stanu granicznego wg wzoru (6.8)

.) 9" " ś *. qr Q "'.*ś1l2.m .q,

?.2ą

526,6 ( 0'9 . 176,0ą = 1]8'4} kPa

392, A < 1 ,2 . O ,9 ' 3 7 6 ,0 4 = 4 0 6 ,12 kP a

b) 24o'c( o ,9 . 2 6 8 ł l ? = 2 ą1.7 1 k P a

288, 0 < 1 ,2 . O ,9 , 2 6 A ,r ? = 2 9 O,05 kFs

Ę obu przypadkąch varunek i.go stanu granicznt]go jest spełntony.

Zad anie 6 . 3.

Fundament obiektu hydrotechnicznego ma wymiary B 5r0 mr L = 60rO m.

-
Posałlowiony jest na głębokości D'i,' = 1,5 n na warstwl.e morenol'eJ gliny
pi.aszczystej nieskonso1idowaneJ (grupa B). 0b1iczeniowe obelążenie zewnę-
trzne nachylone jest pod kątetn ó= Bo do pionu i cziała na nimośrodzie
ib = 0'zo n. 0kreś11ć według PN-81,/B.o]o2o obliczeniową siłę vrypadkolrąR"'
jaką może przenieść bazplecznie ten funda.nent. Warunki gr.untorv* według rys.
6.J. Charakterystyczne parametry geotechniczne d1a g1iny piaśzczystej us-
talone metodą wynoszą:
'1'

\
= o,l> i l { ^) = , t5, 5c = 26,48 kPa ó( ' ' ) = 2 o , 5 9 k l . l / m ]
" ( n)
Współczynnik nateriałowY dn = o'9.

Rys.6.J. Fund.anent obciążony ukośnie i mimośr.c<1o.'.lo

Rozwiązan ie:

Usta1enie ob1 lczeniowych paranetrów geotechnicznych.

Przy wspótczynniku materlałovqrm dla gl.iny piaszczystej dm - o'9 otrzy-
muJemy:

6 (") = ol9 . 15ł5 = 13, 95o

(r) = Or9 . 26143 = 23185 kPa

"
6.., 0l9 . 2oj9 . l8,53 kN/n1
-

I
 225

Uspółczynnlki nośności wed}ug tabe1i 6.3 wwoszą

6{E) 1rrg5o * Nc = 10rJ7 ND . J,59 NB

-
Or48
-
Pionowa skł'adowa aflla obllczeniov'ego.oporu granicznego podłoża gruntov{e-
go określona !ł'zorern (6ł) ze względu na L >l B vynosil

Qfl'B E i[n" . + No..dr) . Dnin .'o . 6ś") . n . i,1

- "(r).5." 1""
E=6,0 .2 . oł2= 5,6 n Eo L=6o,o n

."f=, .* 9o .
tg /tr/- Łs 13s56 &+ł#= r.ł65
=0'565'l
"?*t ic = o'70 i D . o '8 iB = o''lł w g r ys. 6,2).
tg 6(") = o,2484J
Ze względu na pasnor'Jr charakt.er fundamentu wygodnieJ Jest wykonaó obllcze.
nia Q$,ls na 1 n długości fundarnentu. otrzymamy wlęc!

QfNB = 5, 6 . i,o |Ń} ? . 23, 83. o '7o + 5 1 5 9 . 14,56. 1'' . o'8 +

+ o, 48 . , 18, 5' . 5, 6 . O r54] 516 l 't 7 Z , gA + 6 2 1 7 2 + 2 6 1 8 9 ] -

-
kN
- 1470, 5
0b1lczeniowa wartość piontrtrej składoweJ obciążenia zewnętrznego musi speł-
niać varunek (6.2)
N.ś m . atl'tg

Ponieważ stosuJeny rozwiązanie teorl1 granlcznych stanów naprężenia, więc

wspóilczynnlk korekcyJny m o or9.
Otrzymarny ostatecznie:
Nr< o'9 . ,tąro,,>
= 112,,45kN

oraz obllczenlową siłę yypadkową

Nr 1,21,Ą5
P- ,, -- ' 1116'45kN
.<;ótE ;;;6-
przenoszoną bezpiecznie przez fundament.

ZadaFie 6.4.

Sprawdzić zgodnie z normą Pl.|.81/B-oJo2O wanlnek l.go stanu granicznego

dla podłoża uwarstwionego przedstawionego na rys. 6.4. ParanetrY geotegh-
nl.czne podłoża ustalono metodą A. wyniary fundarnentu.: B c 21o n, L*4,o n.
ob1lczeniovla si]la wypadkorra R- = 146Ó kN nachylona Jest do plonu pod kąter
óe 6,z50 i dziajta' rra mlnrośridzte Ę = o'1 m.
-
 226

'Ęozwiązan1e:
0b].iczenio'we paranetry geotóqhnlczne przy
ryznaczonyn dn . 0'9
- dl a pi a s k u
g{ r ) - o r9 .J 1 o z 1 rg o

o(" ) . o ' 9 . 1 6 ' 1 8 - .1 4 ,5 6|ł N /n3

- dl e i łu

A\ " ) - o ,g . ? ,5 6 ,? 5 0
-
.(r.) = 'org . ,g,zz n i5,3o kpa

6(" ) . o r9 . 1 8 ,1 4 = " 1 6 ,3 2 k l r /n3

Współczynnikl nośnośc1
weditugtabell 6.f
i l b) - 2 ? ,9 o - No 1 4 t6 N B = 5r 4
-
gtr) = 6,750 N" . 7ro7
- ND 1rB4 NB oro8
- -
A. Sprąwdzenie w pozlomie posadowienia f\rndanrentu
N. = R. . cosó . 1460 . cos 6,750 . 1450
kN
E = 2r O - r .O r' r = l r8 n i .L- 4r On.

=#3 =8#ź8ł
- 0,2235
7

*!5=, = 0,2235]
tg Q\r) '--"
I *io = 0rB9 iu = o;62 wg rys' 6'2J
f
tg 9(r) o,r294)
-

a f i tc- s . r [ ( l . o , ] -t ) n" . . }". (. *',,l|)"o.6ś") .

"( . )

. l D. ( l - o ,z > ł ) * . . u . iB]
6{")

o . rs, 1, 8 . 4,o[(r . r,i ffi)*,a .14,5 6 . 0 r 5 . o , B5+

_
* ( l - o'': + ov/ 5,b . 14,56..,1, .8 o , ee] -z, z|l> l, 1 2 + ??, 8 Ą -
\ ffi)
. 169012 kN

Nr(m'o s11p n = Or 9

r45o (' o '9. l 6. łQ , 2 = 1 4 8 5 ' 2 l d|

}łarunek (6.z) w poziomie posadowienia jest spełnlony.

B. Sprawd'zenle w poziomie stropu warstwy słabeJ (iłu).

lrlykorzystuJąc oznaczenla z rys. 6.24, wzory 6.10 - 6.12 oraz zasady onó.
wione w wybranych naterlałach pomocniczych p.lfl.4.2 i dostosowuJąc Je do
warunków posadovrienia na rys. 6.4 obliczamy kolejno:
. y7ymiart podstawy fundamentu zastępczego;
d 1a gruntunles p o i s te g o o raz h ( B l tan y b
-* = # -Or l S l n
B' B + b = 2rO + O r11 5 21311 m
- -
L, = !. + b = 4ro + 0, 11 3 ą,3,3 m
-
. ob1iczeniową wartość pionowej składoweJ obciążenia Ni

Ni= N. + B ' . L' . h . = *5o + 2,)51 . 4,133. 1,0 . 14,56 =

O { t)

. 1450 ł 1ą7, i 8 t 1597118 k N

- za8jŁęblenie podstawy fundamentu zastępczego i mimośród zastępczy

Dńt,, = Dmi n + h = 0l 5 + 1'o = 1'5 m

TrB = Nr . tg ó = 14, o . tg 6, ?) = 17 , !1 6 2 k N

Tr
t c ó; = b .. : Is -& , = 0,1074-ój = s, l: o
- N: '1597,18

, N . '%- T r B' h 1 Ą 5 a . o ,1 . 171,62 . 1,a

=E - - = = -0,0166 n
119 7 , 1 8
!
[:,

r
 224

znak minus ozn'acfa, że ninrośród e'j wvstenuje po Iewej stronie środka pod-
stawy fundanentu zastępczego
. wlelkości geometryczne B i E dla podstawy fundamentu zastępczego
E ' = B" . z |" ń | = 2, 3 , 3 - 2 , 0,0166 a = 2ł1 m
t" = t' = 4, 3j 3 n

- pionowq składową ob1iczeniowego oporu granicznego d1a warstrłry słabej

tc ółi tg 6,13 l
-..-- = Ar9o74l
tg flrr) t.g 6,75
I -*ic
= o'5 iD = o'8 iB = 0'5 wg rvs'6'25
ts- g(r) = ot11.3 f

L
Qrmi= n r[(r o,: . c(r) . i" * (. * .,5 . rś.) " D'i,, .
" |)n" P)ND
. iD * (r - o,z: .oś"). s .
Ę)*' 'u]
ofns = 2,3'4,333[(r n o,t
#lT)a? - 35,3o, o,5 +
+ (/ 1 + 1 ,5 ) 2 , \

' 1 t+,56' 1e5 ' 0,8 +

I
' ffi)1'84
* (t - o,zs o,o8 . j 6 , 3 2. z, l . o , 5 f=
#)
= 9, 966 (14ą, 65 + 5?, ?4 + 1, f 0 ) = 9,966 . 2o3,7o = 20f0l1 kN

- warunek l-96 stanu granicznego

l łi (m. arl rg r n= o l 9

1597JA (. O,9 . 2O3O,1 = 1927,.t kN

..Ia:.t:nek(6.2) w pozlomie stropu warstwy słabej jest spełniony. Warunek
ob.
Iiczeniorły r.go stanu granicznego jest spełniony na obu poziomach, co ozna.
cza, że fundament zaprojektowano właściwie.

Zad anie 6. 5.

określić śród.nie i maksymalne obciążenle jednostkowe podłoża uwarstwo-

wionego zbudowanego z warstw o nieznacznie różniących się parametrach
8eo.
technlcznych. 0b1iczenia wykonać w oparciu o tzw. średnie ważone parametry
geotechniczne 1 śre<lnią ważoną wartość obliczenlowego oporu jednostkowego
podłoża. Ilietodą A określono stopnie plastyczności obu warstw jako parametry
wiocące. Pozostałe parametry określić.netodą B. Ława fundamentowa ma
sze.
rckość g =, 1 l 2 m. Po z o s tałe d an e n a r y s . 6 . 5 .
7

?2q

4 -d .p .d t.y. 4

itys.6.).'3:3.i;iluiil:l:t$i"Łffi.do*iona.na

R o z wj ąz a n i e :

pa :'a m et ry ue łlług me tody B (rys. 1. 8 i

C h a r a k te r y s ty c z n e 8eot ec h n i'c zn e
i .g , ta b l i c a 1 . 5)

piaszczysta (e]'uPa c)
- glina
[L = o,J-l(t) = l ], to . (t) = 12, 5 k i r a #") = 20,59 kN/mf

plaszczyst.y (€ rtl p a C)
1 PYł

1L = o, 5-7(n) = 160 = 8, 5 k f. , a = 20,to kN/m],

6('')
" (ł)
Średn'I.e ważone parantetry .harak.Lerystyczne clo głębokości równeJ dt'ukrotneJ
szerokości fundamentu

f
&
r}
s i; l) =#o i1 , o ro
Ł

. ( i] = W =!, 8 rk Fa

6śil=W = 20,26kN/i]

obLiczenlowe paranetry Beotechniczne przy 6m = O,9'

- giina piaszczysta

q(r)-or!.1J, 1= j1 , Bo

.(r) - Or9 . 1 2, c : = . l1r2t k p a

6(") - o,9. 2o,5g - t8, 91 k N/ml

230

- pyit plasz czysty

O(t)-0, 9. 10- 90

- o r9 . 8, 5 = ?, 65 *Pa
"(r)
6(t) - 0, 9 . 20110 = 18ro 9 k N/m]

- śred,nle ważone

o!;) = o,9 . 11,o1 = 9,910

* a,9 . 9,81. B,B! kPa
"i;)
ośI). oł9 . 20ł6 . 19,z3 uN/a,
t{spółczynnikl' nośnoścl według tabe1i 6.]

q (r) 11r8o . . _Nc 9r't o ND = 2r9o N" 0110

- - -
*Nc ?rg 2 ND = 2125 NB ' o '15
P(r) - to -

ośi) . 9,91o.*Nc = 8,J1 Nu = 2,45 N"

-
Oe19

obliczenlorry opór jednostkowy podłoża.

Ze względu na pasmoŁr5tcharakter fundanentu uzór (6.9) przyjrrĘe postać:

9f - Nc . * Np . dś r ) . Dnl n + . oś.).
" (" ) "" "
- gltna piaszczysta w pozlonie posadowtenla
91- 9rl . 11125 + 2r9 . 18153 . O r B + O' 5 O . 1 8 1 5 1 . 1 t 2 o

1O2JT + 42199 + 6167 kPa

- - .152$1

- pył ptasz czyst,y w pozlomle stropu

ł1-, 7, 92 . 7, 65 + 2, 25 " '|8, 51 . 1 , 6 + o ' 1 5 . 18909 . ]'2 =

60 , 59. + 66, 71 + j , 26 . l JO r! k P a
- -

- średnla ważona uartość 9g dla pozlonu posadowienia

,r'W-t1?,6?kPa
. wartość gf rv pozlomle posadowlenla d1a średnich.ważonych paranetrów geo-
technlcznych

Qf * 8, j , l . 9, 83 + 2, 45 . 18} 3. 6 , 8 -+ 0 , , | 9 ł 1 8 } 3
122
-
.

81 168 + 15,?3 + 4t15 = '121t)7 kPa

-
Do ' da1szych ob].iczeń na1eży przyJąć mn1ejszą z dwóch ostatnich vartoścl
9gr a w19c 91 = 121t,5? kPa
 231

Średnie l naksymalne obciążenie jednostkowe rnus! spełniać wan:nek

(6.8)' a
więc
ł r n . q'
9""ś m . Q1 1,2. qr
'"*ś
PrzyJnruJącm-0, 9i 1o96 redukcJę ze względu na usta].enie paranetrów Eeo-
technicznycŁr' metodq B otrzymujealy ostatecznie

{.u( O '9 . o '9 ' 121157 - P 8 ' 4 / kPa

Q r max 1l , 2 . o , 9 . o , 9 . 1 2 1Ó? = 118'16 kPa

Z ada nie 6.6"

Stopa fundamentowa magazynu porto}łego ma wymiary 2,a x 2,o n i posado-

nn
wiona jest papr'zez średnio zap|ęszczorrą podsypkę żwirową o miąższości 0'8
na 91inie pylastej. 0b1iczeniowe p'i"onoweobciążenie osiowe stopy wynosi
N. * !Ąg9 kN. Warunki gruntowe przedstawiono na rys. 6.6.Charakterystyczne
piranetry.geote'chniczne okreś1ono netodą A. Sprawdzlć !-szy stan graniczny
wr'dług norny P!{-B1/s.o,ozo [la] oraz propozycJi podanych w |zl i zs].

a .. . r. . -
...- ... a. . i:;-j':. :.
?'.' .' r^r /z

Rys.6.6. Posaćlowienie stopy fundamentowej

' ną podsypoe żwirowej

RozvIiązani e:

Obliczeniowe parannetry geotechnlczne przy 6m 019

-

- podsypka żwirowa
q Lr. )-O, 9. 18, 9=35o

. 18, 14 1g , 31 k 'I . , /n ,
O(*) . O,9 -
glina p y l a s ta

0b) - o)g ' 1 2 ,, - 1 1,2 5 o

= Op . 21 ,52 1g,4,t kpa

"(r) -

i
I
 -----
?';l'

212
{-) z
d" = o ,g . 1 9 ,6 1 = 1 7 ,6 5 k tt/n )

\ ' l s p ó tc z y n n llt i n ośn ości v,edłu 8 t a be1.i 6. f

./-\.
9"' = 3 5" - I: D = NB , 1 6 ' 9 6
'j r1
ę(r) = 8'6J |tD = 2 , ? 2 Nn = 0,26
-.11 , , 2, o *|Ie

A. 0b1iczeni'a według PN-BI,/B.o]c2o

liĘrawdzenie w pozionie posadowienia stopy
Dig stopy ki.lari:'atowej' obciqżenia pionowego 1 osiowego oraz zerowej
spójności wzór {6.9) przyjmuje postać:

91 = 2j . NJ . 6ś " ) . D 'i n * o , ? 5 . l l " . 6 d" ) . s

e1 , = 215 . 3rr3, 16131 . 2to + a 1 7 ' : . 1 6 1 9 6 . 1 6 1 3 3 . 2 r O =

= 271a, 9, + 41, , 44 * 113ą, 3 9 k pa

N- 2.4OO
qr " *f, = = 600 kPa dia m = ol9
ł6, .-m,

600< o,9 . 3134,19 = 2829 kPa

warunek (6.8) spełniony.

SprawrJzenie w pozionie stropu warstwy gliny pylastej
.'łymiary podstawy fundamentu zastępczego

d . 1a gruntu n i e sp o i s te g o i h (B ma m y O=
* = T = 0 , 2 -6 ? n
B' = L' = B + b = 2ta + O rZ6T = 2, ? , 6 ? n
t.
!

. ob].iczeniowa wartość N; i D;in

N"= N* + B'. L '. n . 6{ " ) = 24O C rO + 2 , 2 6 7 , 2 , 2 6 ? . O1 8 . j6 , 3 1 =

= 2400'0 + 6 7 , 1 4 2467,lĄ kN
-
Dńi, , = Dmi n + h = 2l o + o r5 = 2l 8 m

7e w zględu n a b rak mi mo ś ro d ó wmamy B = T = s, = L'

D1a warunków podanych w za':ląnlLl wzór (6.9) pr'zyjmie postać

/- \ /-\ /-\
9r = 1, J . N". c \r/ + 2 ,5 . N r) . ó i.,.u*iin +o ,?5. tr .',.li'./. l,

t l f = 1, 3 . 8 ,6 3 . 1 9 ,ą' | + ? ł 1 . 2 ,72 .,|.,,33 . 2,8 + o ,71 . 0,26 .

. 17, 6 5 . 2 ł 2 6 7 = 2 1 7 t ?6 + J 1 o ,9l + 7,8o = J J 6,48 kFa
I
i
I
I
l
I
I
I
].

\\
 a i
I
233 I
tI
N_: 2467.14 !

I
:= r
B '.L' 2, 26? . 2t26?
.t
I
r
48o'oi ( o'9 . )36, Ą a o 482l B k P a i
t
I
I
T
Warunek (6.8) jest spełniony na obu poziomach. ł
i
B. ob].lczenla według propozycji przedstawlonych ,t |zl : zl).
l'
normo- !
Wzory zaproponowane v pracach lZl :. ZS) dostosoweno <1ooznaczeri I
nych l-go stanu Sran:.cznego.
Wartość qo w poziomie posadowienla stopy przy uwzg1ędnleniu warstwy sł'abej
I
I
a
E
określa
"ó.rł..g
[zr] wzór:
n
i
3
o*n -Ęą . h D
ł
9 t' t I
Ęoi.hi
I
gdzie: qrnh ..cb1iczeniowy cpór Jednostkowy warstwy słabej wg v;:'rru i'4.9), t
I

ę . współczynnik zaniku sk:ladowej pionoweJ naprężenia pod śrorl.

' kien f\rn<lamentu(rys. 1.42)
i
t

*
a

+2, 9, *o . 6ś *) . l ńi , , +o,,75...*".
Qfnh = 1,). Nc . o(r).g
" (r) I

Ękorzystując poprzednle obliczenia z punktu A mamy: {

:
9fnh - 217 J6 + 110,92 + o,?1 . 0,26 . 17,€ > 5 . 2,o = 515,56 kPa g
ł
t
i

i
z . ry s . 5.lł2
ł

. z"a
o. - 575.55 t- ! ź^. ąą +'|6t31, 2 = 9 8 5 ł 2 ) + 1 2 , 6 6 = . 1 Q1 7 , 9 k Fo
O '59
N- 24OO,O
q" - E : i f, = ffi = 6 o 0 k Pa

6 0 0 < o ' 9 . 1 o 1 7 r 9 = 916'11 kP a

',ia:-,:nekl-go stanu graniczndgo Jest speŁliony.

.',i'artość91 w poziomie posadowienia fundaarentup"zy uwzględnieniu warst..ly

sitabeJ okreś1a według |25J. wzór'l

o1 = [{r + o,' t) r" . c(r) * ND . óś.) .(D*i,,* h) - f i ł ,i .h +

. + (r . o,2 *) ltn . oś.).

"] ó
 _-_---l-

2r4
l.tstawiaJąc odpowiednie wartości liczbowe otrzymarny
qr = [ 1} . 8, 61 . 19, 41 + 2, 72 . 1 6 , 1 1 . (2,0 ł o,8) - 16J1. Ol 8 +

r 0,8. A , 26. 17, 69 . t] 6159 + 124t1? - 11,06 +

- l zt ? , ? 6
* zJ4) = 116,41 = 57o,1e kPa
6#- db

. 600 ) 0, 9 . 5 7 0 , 1 9 = ) l J , 1 J kPa
Warunek l-go stanu 8raniczaefło nie jest spełniony. Główną tego przyczyną
Jest w tyn przypadku 2,!-krotnle mniejsza wartość współczynnlka kształtu
fundamentu w drugim członie wzoru (uwzg1ędnlaJącym wpły!' z3głęblenia) w
stosunku dcl wartości tego współczynnlka we wzo!'ze nomowyn.

Zadanie 6.?.

Fa1ochron o długości L = l50o m wykonano z prefabrykowanych że]'betorł.ych

skrzyń ptrywających o wyniaraeh podstawy 13,a x 25,0 m, ustawionych na styk
jedna za drugq na pod}ożu jeclnorodnyra z plasku średniego.Charakterystyczne
parametry geotechni.czne usta].one netodą A przedstawiono na rys. 6.7. ob-

BASEN MORZE

komienny

Ry s . 6. /.

1lczeniowa silla wypadkowa na metr długośc1 falochronu wynosi R" = ,t!!$,4 kN,
dziala na mtmośrodzle E" = 2,6 a i Jest nachy1ona do plonu po,l kątenó=18o.
Sprawdzić warunek r-8o stanu granicznego według nv.elln.o]o20 [18] t porów-
nać z wynikani obliczeń według innych metod.

ll
:i
Y "q
2r:1

Rozw 1ą za nie:-
plł-gr,/a-o]ozo [18]
- ob1iczenia według

N* * | {. . cosó = 1959$. c o s 1Bo = 186 ' ' 5 kN

, -r /- \
= . l(. ) = o , 9 . 33 = 29, 7o *NB = 7,2 z t a b. 6.3
.o (. ) Ó'
/ -\
d,, 0r9 . 9 r8 =, Br82
8, 82 k ltii /ml
/m-
-
g= n-2EB = 13$- - 2' 2, 6=7'8m T ' = l , Om

t*, ó. . tg 18 = 0. 3249 o , 5?
- -
tg Qrr t tg 29,? . o ,57ot+

+-A \
-.Ę:s = ol57 |
t g fl t " I
* iB = o }5 z r yś.6,23
r
tg 9(r) = o,57o L )

D1a warunków za<lania\wzór (6.]) ma postać

/-\ B'82 .7,82. o,2, = 965,9kN
att'o= Nn.6ś") .ź2.1B=7,2.

D1a współczynnika korekcyjnego m = o'9 rnany

t863, 5 ) o , 9 ' 96r, 9 = 8 6 9 ' f kN

ca ozrracza, że warunek (6.2) nre jest spełnlony.

obliczenia według irrrrych metod wykonane są d1a charakterystycznych pa-

rametrów geotechnicznych podłoża i charakterystycznych obciążeń falochronu.

Skład.owa pionoua obciążenia charakterystycznego przy przyjęcj.u współczyn.
n lka obcią żenla, 6, E 1'2 w y n i e s l e w i ęc :
N. 186] ą
rn=f=#=1552,92kll

- Obliczenia w g J. Bri n c h - Han s e n a I r].

}lartość ó". określa wzór:

ó*"= N" . c . sc . d c . i " ' b" . 8c *Nl .6l . Dur i n . s D .

. io b o . 8D *ł" " . 6, . E . sB. ds i s ' bs . 8 g

b.
g d zie:
s . współ'czynniki kształ'tu f urrdamentu (d.Ia ł'awy s = 1) 1
d - współczynniki zagtręblenia fu.ndanentu (dla fundanentu powie-
rz c h ai o w e g o d ' = 1)'
i - współczynniki nachy}enia sił'y d'o pionu,
b - współczynniki nachylenia pod.stawy fund.anentu (dla podstawy
Po z i o n e j b = 1)1

,/
ć )r>

g - Współczynniki nachylenia pod.łoża gfuntowego (iila pod'J-ożapo-

i o rn e g o g = 1).
Ze względ.u na C = o i Dnin = O, wzór uptaszcza się do postaci

óu" = * Ns. óB.E.is

gćlzie :
!H
- VH (
iu = |1 - o'7
-E
,l8o
- L V +A . c . c tg 0J ii - tsÓ= t8
--*-l
r )^ ą- '+^ó 1 p
NB = 1'5 (+, + g
|tg . ź) e , , " a - ,
),e
przł czpw niejsce 9 naleŻy przyj4c ĄpL = 1,1 9 = 1ł . 3, = 16,10

Nu = 1,, lrr'(o, .T)u: rta 1 6 , 1 - r ) r u r c, t = 4 a , 1 1

i , = ( 1 - 0 ,7 i S 1 8 ) 2 = O G ? 5
.4
Ó a, = 2 , 4 2 ,1 1 . 9 ' B .. 7 ,8 , 1 'o . 1'0 . 0,275 . 1,O . 1,0 =

= lł4216 }l'Pa

Qg 3. = B tr ó g " = 7, 8 . 1, o . 442 , 6 = , 4 ' ? kN

o
r =ff=r ff i=z,zz
-..-^

- C-bliczenia wg Dubroury [6] .

,nlrtosić
ó*" Jkr*śta *z6r
A c ..1 . Dni n + t , l i . 0 3 . s .
- E r -- .r'*
,c + l l i . ó x,
ę
g d zie:
\ tr|1 E2 - wspóiŁczynnlki zależne od. kształtu fundanentu
'
(d'la ł.awy łt. = 1, n, = 0,!)

N ;= ( N B-1 ) c t s l, r; =#,
|ł UVJU
N;=#
o g UD

ilo, ilo - współ'czynniki zależne od ó od.czytywarle z wykresów Du-

browY

Q =1 lo I)*m 3 Ę ą
-O' ',/
ó = 1 B o - - - .* t8 ó = o ,,2 + 9 )

ri =*#-P = 11,56
ó ur = 1 1 ,5 6 , 9 ,B . ?,B . a ,J = 441,82 kFa

Q8" = B o ó u " = 7 ,B . 1 ,o , 4+1'82 = J i+46ir N

Q*"
74+6
F=f=
- 7j5ffi= 2t22
 afn

. Oblżczenia wg E.Schutze Lz4)

Wartość Ó*" określa wzór

o tg g + No . 0o . Dm i n + 1 . *"
óo.
ór-
= C' (Nn - 1) 6s
aL a9=17o i ó = 1 .B9 o t r z ; m ' u J e n y NBg1,'o
,1
, 6*, = ż . 1 7 ,o . 9 ,B . ! ' 8 = 4 ! 6 '8 } P a
n - o - r .?r _ n = ? r B . I r O . 4 9 618 = j B?5 kN
t g3 ----6-

a-- ,8?5
E =-fr ffi 6 =Ż,ą)
- Oblicz€ n la wg Tran-vo-Nhiema |l, 4]
Wartość ó-- określa wzór:
6r-

ógr = Ncó . . + Nnó . 6D.Dnin. * 1 Nso '68'B''8.

" """ "o"
g d zie rq e = rD e = (1 - 2l e l )

z n ak + jeż el i e( eM
/l ! z " \2
. Be -\
a * ą ^ ]
\. t- 2e '/ z rrak -jeŁ el i e) eM

ó= r8o
,F= 1 1 o - N 8 6 ,= 8r 5
-
ó= t8o 1 il = 31o- e M , = o r o 18 z r ys. 6.28

w zadan i u€ = € B = - o ,2 = O;o1B
fe*

=0,115
- . ą'..lZ
- l1+ 2(- C
"s"=Li-tftftfif )
a r 1 7 5 =',l8l ,7S kP :
'=
181,1tB 2r5B kN

- Obllczenia wg instrukcji IH PG [5].

Uartość ó*" o1a fundamentu pasmorłego określa się wzorern

óu, -Nc 9. T c " + (q + 6g l D ), I v '. i D" * * * uo . r 3 " . $ g. B

Ponlew ażc= 0w i ęc
f=ó " "
WspólŁczynniki I"", rDe 1 rBe okreśta się identycznie jak w metodzie Tr6n-
-Vo-Nhl6na.
il = ],o)
| .. -. * No ^ - '11t5 z ry s . 6.28
""
5= 160l
 ,r"
I
y/=

Ct,l oro't8 z r ys. 6.29

i.* -
ó= 1 8 'J
- eB= - O r2( eli = O rO1g

re
=tł+€+8:*uu),
=o,,,,
óu. = . 1 1,5 . a ,1 3 5 . 9 ,B . 13,o = 245,40 kP a
ł

=B. L . ą" * 1 J ' 0 . ,1 . 2ą,,4o = ]190'2 kN

'o
,1go 12
'lr.
T = = 2 tOrs
Tf;?FE
l , I 5 p 6 i ] ę 2 y 6n i} ; bez.p i ec zeńst wa F zest a w iono w tab e li 6. 2

T a beL a 6.2
Po;..jwnani'e współc zynn i kórv bezp i eczeństwa

Ivletorla I.Bri.n c h 1 ran- v o- Instrukcjr

ob.l i .:zeń Ha n scn Dubrowa E. Schulze
-Nhi6m IH TC

ik
'it'spó]Lcr.ynn
b':':lpielztrń. 2, 22 2r22 2,49 1r)2 2ro5
^+, , -

Z pcrównania przedstaivionych metod obliczeń opartych na tradycyJnym po.

jęciu v;spóitczynrrlka bezpiecz<-'ristwaF wynika, ż,e vł każdej z nich p
) z,o (z
wyją1.k:c.mmetocy Tr6n.Vo.}ihióma). Ponieważ wan:nek ob1iczenkowy f-go stanu
granic*n*;o wecług norrny [to] nia Jest speł'niony, należy pr,zypuszczać, fe
w przypadku tiużego n.lahy]-enia si1y do pionu, co w bu<lownictwie hydrotech-
ni'cż,-nyrnJest :zt2sto spctykane, obilczenja według normy [re] dają wyniki za-
niżonł, nie clcipoviiailirjąco rzoczywistości. W tycb przypadkach celowe wydaje
s i ę''o41korly,vi.rn'lt
rb].l ł zeń wecłu5 przedstawionych netclri.

Złrłla nie 6. E .

Fr.ostokątna stopa funrlamentowa pcsadowiona

Jest rra piasku drobnym. Zew.
nętrzne obciążeni'e ob1iczenżowe łqcznie z ciężarem stopy i gruntu wynosi
Rr 710 kN przy uogólnionyn rłspółczyrrniku obciążenia = 1,2. Sprawdzić
- 6,
I stan gnaniczny według normy
[r8] oraz nośnośćwec}ug instrukcji IH Pc [5,
6] rlzv następująr:ycll danych:
3 = 1, 9 m, I . = J, o ml EB = 0,15 m, EL = 0 , J 0 m , ó- l0o,

D' 1'0 n
Ni'ezbęrjne pararnetry geotechniczne okreś1one mc.todą A przedstawiono na rysun.
ku 6. 8.
Y

219

_T
tBr

It-

I
IL

_L
o , 9rBl

Rys.6.B. Warunki posedovrlenia stopy do zadania 6.8

Rozwiąuan1e 3

obllczenla r,ed:tug FN-81/B-otozo [ta].

D1a współczynnika materiałoł.re8o . or9 otrzynanyl
&
q (r) . tO 27o o 4166, ND z t a b.
-Or9 - - NB - 1Jr2 6.1
1*\ a
't6
6(") - o'9 ' - 14,4
kv/n5

, *r { r t q, ro 3 o o ,5 4 5 - ! B o ,iz in- o r ?, z tys.6.z 3

t,g Q|r) - ŁE,2?o - * o''o95 -

Zredukowane wymtary stopy

B- * 1 ,5 - 2 .o ł 1 5 .1 r 2 u t
T ,- J e o - 2 .o r 1 i o .- 2 r 4 m
Plonma gkładowa obliczenlowego oporu granlcznego podłoża

Q fl *B= 2, 4 . 1 ,2 1 ( 1 * 1 ,5 L: ? ) . 1 3 ,2 . 14,4 . 't,Q . o ,?) +

* (, , - o,z5 y n.4,66 . 14t4. 1,2 . o , r 2 ) -

= 2,88(242,82 + ,6,6!) = 8o4186 k

Sprawdzenle warunku (6.2) przy m = Or9

N"
-
R" r cosó . ?1o . c o s 10 699, 21 k w
-
699121 (, Or9 . 804,86 ?24,1? kN
-
Wanrnek Jest speilnlony.
 240
Obliczenił wed.ługinstrukcJl rn pc [l' a].
0 - loof
I
14ro NBd ' 16'0 z ry6' 5'27 r 6'28
f-*oS -
ó- rooI
e, O;OO9 z rys. 6.29
-
En O t15
e ) en ztlak n-n
"=f-i7--Orl
Uspółczynnikl redukcyJne r ( wzory 6.'15 L 6, 16)

-"Be =
-/\T--=r0-F9/
r-z.o.r\2 -
0166r?

- 2, O '/l )=0, 8
"D.. (1
Współczynnlkl kształtu s (wzory 6.18 1 6.19)

sD =l*ffisinJOo=1t25
1)

\
1)r
sB -1-o,4lS= o,8

Składowa pionowa oporr: granicznego podłbża gruntovrego (wzór 6.11) .

Q,, ó' 1 , 5 . 2, 4. (16, 0 . 1'o . 14 ' o . 0 , 8 . 1 , 2 5 + } . 1 6 ' 0 .

, . O r66J . - O rB . 1610 . 1r5) = 1 1 7 , k N

Skł'ad.owapionowa obclążenla charakterystycznego

^1O :.Eos 1Oo = 582,68 kN

a."" =
-
Ę
ltspółcżynn ik bezpieczeństwa wynosi

F 'ffi =2 $ 1 3 )2
-
1 Jest wystańczaJąco wysoki.
Obydwie netody gbliczeń dały wynlk! bardzo zbl'lżone.

Zadsnie 6.9.

Ława fundamentowa magazynu portorrego posador.,iona jest w sąsied'ztwie na-

brzeża skarpowego o nachylenlu ń= 25o. Usituowanle itarły i charakterysty-
czne pęranetry geotechniczne określone roetodą A przedstawi,ono na rys. 5.9.
.oparclu
Sprawdzić w o normę [rs] :. zaIecenia podane w pracach [5' ł]'o rre
procent zniiie;szy się plonowa sktadowa obllczenlowego oporu gtranlczlrego
podłoża wynikaJąca z obecnoścl zbocza w stosunku do podiloża pozionego.

:)
Y
2l+1

piosek D=1.0
9ruby

F=30o I d= 1.5 | B= 1 , 5 |

qi(n)=35o
T(n)=17
o t<nlm3
-
Rys.6.9. Ława fundamentowa posadowiona na zboczu

Rozwiqzanle: -
Obliczanry Q,p3 Jak d1a podł'oża poziomego weaług [l8]
.

P(r) = 6ir ' l (n ) = o,9 . i 5 = 51 , 5o l

d(r ) = 6m . 6 ( n J = o r9 . 1 T ,o = 1 5 ,3 k N/n3
l '- \ / -\

g(r ) . 31, 5o - * N o = 2 1l 9 1 NB t'edł ugtab. 6.]

- 9 ,62
/r\ ,.) .
ofl.ls = No . 6i" ' Do,ir,* Ns '0i' B

'
atlts = 21 r9 1 ' 1513 ' 1ro + 9, 52' 15, 3 ' 1 , 5 = 3 1 5 1 2 2 + 2 2 0 , ? 8 =
= 556, 0 tN

Zgodnle z żalecenlAni lodanymi w pracach |l, ą] wpł]ał niekorzystnego od-

usytugłranego na koronie
tlzlaływańia zbocz;a na nośność..fi,urdamentu. zbocza w
odległości d od krawędzi uwzględnia współcaynnlk do o okreś1any h'zorem
(6.20). OtrzymuJeny koleJno'

z r ys. 6.12

9(r ) - , t , 5o
.l
g\ r ) = 11, 5o* = 3186, 2 t a b . 6 .4
il

do = 1186 . 1 1 5 = 5179 vt
, .,2
dB6 -1- (r -t ar t .(.r -A I
/' . ąt2
dgB- 1- (1 .o'18). = 1-ol82 . o',49 = 1-oł45=o,J5
|l -ffi)
s'kładovJą ptonową 9b11ćzen19w"go opó".' grańlcznego z urizględnlenlem wpł}.t{u
zóocza okreś1a w tym przypadku wzór.
oiNg . lto . 6$'). Dmln* NB . oś") . n . dBo
o;NB ' + 220,?8 ' o,'5 - 456165t<N
'35,22
242

Zmniejszenle obliczeniow€ g o oporu Jednostkowego wyn1esle więc

I

H =Jrv
, , =.*fNB W=o,82i
r\

Qbecność zbocza spowodowała więc około 2o% zmniejszenie pionoweJ skł'adcr.reJ

obliczeniowego oporu granicznego w stosunku do pod:Łoża poziomego. W zada.
niu tyrr naJ.eży dorlatkov,lo sprawdzić stateczność zbocza obciążonego funda-
mentem według zasad omówionych w rozdzia1e VII.

vI.2. ZADANIA m RoZwI4zANlA

Zad anie 6.1O .

określić zgodnie z normą [tB] śreanie i naksymalne obciążenie jednostko.

we d1a gIiny piaszczystej obciążonej stopą fundanentową o wymiarach B =
= 2,8 m, L = 4,o n. Parametry geotechniczne ustalić metodą B na podstawie
I^ oraz Ir. Warunki gruntowe podano na rys. 6.10.
DL

Od p . : ID =. O , 5 - O (n ) = t6,t8 t<lv/mf

r" = o,15*O(n) = 21,57 kv/mj = J4,o kPa Qb) = 19,50

"(t)
qrz< 5JB'1 kPa 9r 645,7 kPa
'"xś
Zad anle 6. 11 .

Ława fundamentowa o szerokości B = 1 m posadowlona jest na podłożu u.

'4
warstwionym. Średnie obliczeniowe obciążenie jednostkowe podltoża wynosi
Q." - 19o kPa. Sprawdzlć według'nor:my [re] oraz metod podanych w pracach
|z,t i zfl czy pod:toże przenlesle bezpiecznie obciążenle przekazJrwane przez
'
ftrndament. Charakterystyczne parametry geotechniczne ustalone netodą A r.ry-
noszą!
dla g1iny
/-\
= 21 ,57 kN/n5,
,r i/-\
c(n) . 29,42 kPa,
,l.-\
,l7o
ó('J il\1) -
Y
Ę

2b5

kN/n1 , o(n) = 36,60

d1a pi.asku grubego O(n) - fi,65
Warunki gruntowe przedstawiono na rys' 6. 11 .

odp. :
we [re]
w pozionie posadowienla gf 48otJB kPar Qrs = 390 kPa
* ' q t- 3 9 o < O ,9 ' 4 8 0 ' tB = 432'1
Q."(
w stropie warstwy słabej q, = 1B9,2O kPa, r1." = 945'4 kPa

Q " " ('

. q f * ,ą5 ' 4 < o ' 9 . 1 a 9 ,2 = 15o l2a

w g [2r ]
w poziomle posadowienia qf 587181kPa, Qrs = 590 kPa
= 529'0
9" " (m ' qf l 9 o < 0 ' 9 ' ' 8 7 ,8 3

'lls [25]
w pozlomie posadowienl. Qr = 51618 kPa, Qr" = 19O kPa

9r s ( m ' Qf ,9 0 < o ' 9 ' 5 ,6 ,a = 483t12

Zadanle 6"12.

Ma syw nena b rz e że g łęb o k o w o d n e z b u d o i łan ezpe} ny c hb1 o k ó. , v pr c s t o pa dł o ś -

ciennychposad ov łi o n o n ap o d } o żu j e d n o ro d n y n z pi a s k ugr ubego . C ha r a k t c , r y s .
t ycznepa rarnetlYg e o te c h n i c z n e o k r. e ś 1o n o me to dą B na po c s t a wi es t o pni a za .
ma cl}ugość
gęszczenia usta]'onego na pocstawle. badań po1owych. Nabrzeże
m. C b li c zel : i . c . . : . -: . : ' i . !) . ] ' 1' ' nl :i j . . . : i -
) Oo,O m i szerok o ś ć w p o d s tav ri e 9, O
.łr"yrrosi R- = l35o k!'I, Jzi;łła !1.] ;'i.;i.l,:'(,.;z 'i] I..
nostkę d.ługości nabrzeża
= o, J rn i jes't n ac h y 1o n a d o p j . o n u p o d k ąten ó= l 1 3 ( r y s ;. r : . l 2 ) . . -p: . . v l z. .
grar:.l .zr'\:g.):'. w::gię5u nl !1..-:i'f.....
fgodnie z normą [la] warunek l-go 5tanu
t2.44

' .1 .: .-: ...: .:

,'zrsvr--':i:.

nr- ) Nr = 18'15'0 k N' OfNA = 2fo9r1 kN, rn = Or81

N"(m. Q fNB, 1816 <o '81 . 2 3 o g, 1 = 1 8 7 0 ł 3 7

VI.]. ZADANIA TESTOWE

Zad anle 6.11.

obok istniejqcego fundamentu pasrnowego o szerokości B wykonano wykop tyr'F

czasowy c g}ębokośc-iH. okreś1ić zgodnie z normą [t8] obliczeniowy opór
jerinostkovy podł'oża 91 Pod fundamenten pasmowym po wykonaniu wykopu. Wa-
runki gruntovle przedstawiono na rys. 6.1,. 0b1i.czenia wykonać na llczbach
ogólnych.

I B I r!,1+os(r/1e
0rt+o 6(r)*0,a(nło,
c(Ęo,
Rys.6. 1}. O k re ś l i ć o b 1i c z e n i o w y R y s . 6 . l 4 . o k r eś l i ć o bl i c zeni o wy
opór jednostkowy podtoża d1a ła- opór jednostkowy podloża d1a
wy o szerokości B w momencie . s t o py B x 2 B
wykonania wykopu

Zad anle 6. 1i .

D1a d'anych jak na rys. 6.14 określlć na 1iczbach ogólnych ob1lczeniowy

opór Jednostkowy qf pod stopą o wyrniarach B x L. obciążenle gruntu posadz.
ką ha1i wynosi e. < q'...
 --Ę

245
Zad anie 6. 15.

okreśIić ogóInie według nonrry [ra] pionowq składową QfNB obliczenlowego

oporu granicznego gruntu jednorodnego pod fund.anentem pasnowym dla warun-
.rjypadkowa
ków porJanych na rysunku 6.15. obliczeniovłego obciążenia zewnę.
trznego działa i:a minroirocz:e- Ę i jest na:hy1ona do plonu pod kątern ó .

0 611
0r) piosek
I

@ 41 0Tl.T' .r 1;=Q6
6(n)=0,0(n)+0,c(n)=,0.

Rys.6. l5. okreś 1i ć p i o n o w q sk ła- R y s . 6 . l 6 . Ok r eś 1 i ć no ś no ś ć P o d.

dową obliczen1owego oporl: grani- łoża uwarstwionego pod ławą
cznego gruntu pod ławą

Z ada nie 6.16.

Podać tok postępowania i wzory ogó1ne okreś1ające nośnośćuwarstwionego

podloża gruntowego pod funclamentern pasmowyrn. Warunki gruntowe przedstawio-
n o na rys. 6.16.

Z ad anie 6. 17.

Okreś1ić' przy jaklej głębokości posadowienia D kwadratowej stopy fun.

damentolł'eJ obliczeniowy opór Jednostkowy pod'łoż" qf ą1. stopy będzie lden-
tyczny Jak cl1a ławy powierzctrniowej o tej samej szerokości B. oba funcla.
rnenty posadowione są na jednorodnym gruncie niespoistym (rys. 6.lz) oraz
obciążone pioncwo i osicwo.

[owo
B

dn)+o6r nl10
6(n)=g

Rys.6.r7. Przy jak1ej głĘbokości posadowienia stopy, obliczeniowe opory

jednostkowe podłoża będą Jecnakowe d1a obu fundamentów
246

Zadanie 6.1€ .

Dl.a którego z fundamentów o teJ samej szerokości B . łałry czy stopy kwa-
dratoweJ . obliczenlowy opór jednostkoę' podłoża qf będzie większy,. o i1e
i dlaczego? Warunki posadowienla przedstawiono na rys. 6.'18.

lsl
o, c(r]=0,
o, d(.)ł
tr(,)=
Rys.6.l8. D1a którego z fundamentów ob1iczeniowy opór- Jednostkowy podfoża
b ęd z i e w i ęk sz y , o i l e i dl a c zego ?

vI .4. WYBR.A'NEMATERTI'ŁY PoMocNIczE

VT.4.1 . F.azy pracy pod}oża gruletŃego

Ana1izujqc zachowanle się pod}oża gruntowego i stan naprężenia w nin

pod wpl1rlvemwzrastajqcego obciqżenia zewnętrznego na sztywny fundanent,rno.
żemy wyodrębnić następujące fazy pracy podłoża gruntowego [te]przedstawio-
ne na rys. 6. 19 - 6. 2i .
Faza I - stan równowagi sprężystej.
I fozo I tforcllr fozo lll
-__.1.--1.: Zal.einość osiadania od obciqżenia jest
proporcjonalna, a osiadanie jest wy-
nikiem zagęszczenia gruntu.Opór grun-
tu na ścinan1e jest większy od naprę.
żenla ścinającego wywołanego obciąże.
niem zewnętrunym.
Faza II - stan krytyczny. Powsta-
nie 1oka1nych obszarów p1astycznych.
Przyrost osiadanla Jest szybszy od
przyrostu obciqżenla. obszary p1asty.
Rys.6.t9. Zai.einość osiadania od czne powstajq pocl krawędziami frueda.
obc i ąże n i a [l 2]
mentu 1 stcpniowo powiększaJą się w
kierunku pionowym i poziornym (rys.
6.20b'c). W obszarach tych opór gruntu na ścinanie jest równy składovłej
ścinającej naprężenla. Naprężenie nazywamy krytycznym ón".

Faza II1 . stan równowagl granicznej. Gwałtowny przyrost osiadania spo.

wodovany 1,/ypieraniem gruntu na boki fundamentu. Obszar p1astyczny występu-
je pod całym fundamentem 1 po jego bokach. W gruncie powstaje pov/ierzchnia
pośJ.lzgu (rys. 6.2t). W obszarze wypierania opór gruntu na ścinanie jest
 \

z4t

zrnox

zrmx=Btg0
Rys.6.2O. Praca poclłoża gruntowego w I i Ir t a zI ef t z) i a -f a za T cia n

równowagi sprężysteJi b,c - faza II' zasięg 1oka1nych obszarów plastycz-

nvcn

rnniejszy od sktarlowe'i ścinajqcej naprę.

żenia. }.Iaprężenle nazywamy g:"ani.cznyn

Rys. 6. 21. P rac a p o d ło ża g ru n to w e g o

w Ę[I fazie. Powterzehnia poś1izgu
i wyparcie obustronne przy-obciq.
Źeniu osiov4Fn i pionouj.ym|12J

vI.4.2. Sprawdzenie 1.go stanu granlcznego według normy [ta]d1a przypa'dku

wypierania podłoża przez fundament

0gó1ny warunek obliczeniowy 1-go stanu granicznego ma postać

Q- .( m ' Q. (6.1 )
gdz ie:
Q' - ob1iczeniowy opór graniczny podfoża gruntowego'

Q. . obciążenle ob1iczeniowe'

m korekcyjny (m = o] + 0,9).
- współczynnik
Sprawdzenle 1-go stanu grantcznego wkonuje się d1a obliczen1owych wartoś.
ci obciążenia zewnętrznego i obliczen1owych wartości parametrów geotechnl.
cznych. W przytoczonycŁr w da1szej części wzorach.wprowadzono odpowiednie
ciężary obJętościowe gruntu 6 zamiast gęstoścl objętościowych $ stosowa-
n ych w normie [t B].
W przypadku podłoża Jednorodnego do głębokości równej dwukrotnej szero-
ltośc1 fundamentu warurret< (6"r ) przyjuruje postać
i,l.( n ' a'1un (6.2)
gdz ie:
N. - ob1iczeniowa wartość plonowej składowej obciążenia'
arws . piońowa sk}adowa obliczeniowego oporu granicznego pod:oża
gruntowegc.
2t+8 :

l.Ieitość 8'* okreś1a się na podstawie wzoru:

N) . 6i"
/ E, \
Qnrs = -B.ą(t
-ft
+ o,1fr). Nc . cr"
E\ 1-\
. ic + (r + 1,rt). Ir\

ł d \ /.\ - 1
.Dmln. iD. (6.3)
t -o'25tJ'.'.6ń',.''"]
gdz ie:
t =x-zr, E= r-za , B< i
L, B . rzeczywlsta długość i szerokość fundamentu,
Er,, . rzeczył\'iste minośrody beztlzg1ęcne cziałania obciqżenia,
%
N = f(l (r)) . rv s p ó łc z y n n i k j , n o ś no ś c l wec ł ug r y s . 6 . 2 2 , t a be1 i 6 . f
1ub wzorów 6.6,

i = 116(r),ó ) - współczynniki wpływu nachylenia wypadkowej obcią-

że n i a d o p i o n u w e d łu g r y s . 6 . 2 J ,

6 - kąt nachylenia wypadkowej obciqżenia do pionu'

- pozostałe ozłaczenia według rys. 6,22,

0o 50 10o 15o 20o 25" 3Oo 35o 0 (r)

R y s .6 .2 2 . W s p ó ł c z y n n i k i n o śno ś ciuN'l według normy [l8]
 ?49
.: !.{ lj
!
Ć\| . '>r
d E
o
o bc
5
o^ 'ź o
e_L a =
e
co_.9
c)B o
ot c
Ę
(o >'
CJ o
X
'.d..
CJ
r$
ct .Ą
j<
N
o
\o
ąa
o F
-Erg
@ql \o
oa-
to o
gl
(o_
o
\?-
o
c{
o
fr-
? Ęn

T abe la Az

Wartośc:' współczimników nośności

ND N da l'{n tt N.
ąo c ó
t\^
c b

4n n 5 ,1 4 0 ,0 0 21 7,o 7 15,81 a 7c'

1 łÓ o Ęza 0 ,0 0 zć Ąe. aa i
^'7

2 1 ,2 o 2rvr CIrO O 2ą 4Q
^ą
2,Ą4
3 4 f,Ą
o ,o .1 ćq 9,60 1Q fJ
2r87
4 1 r13 A4a o,oe 10,66 z vr l z
"xp

5 1 Ą.7 6 ,Ę 9 0 ,o 4 ćc 14 RĄ 22p25 z oJ

c 4 .?) EAa nÓń ?7 1Jr2O 23,94 ą,66

.7 .ą
7 .RR o ,o B zć 1 t +r 7 2 2-5,8A
o ć,vo o r11 16,44 o r4{.

2r25 '7 A) Ą łą ;ąn 18040 30 r 14 Źt ą z

r /t

4Ó ć) .+| Q z/, or19 zą 20 165 12,67 .q aĘ

" r"t

11 2,63 a l,Ą
O ,2 4 72 23,18 15,49 {n ąo

12 ć., I 9 r28 71 2 6 , O9 18,64 12r?'2

17 1 ,2 6 o R. O ,1 9 29,44 42 116 14
'39
14
"ąo
1^ ?? 0r48 1' 11,10 46,'t2 nE' ąA

Ąą 3 ,9 4 1O r98 o r59 fA z.7 .7ą ĘÓ

) vr /t
Ąo 2 0 r O3
't6 4ł)4 4Ą Az o r?2 z'7 42,92 ĘĘ
t)rvJ
6" )ą Ao

17 4 r77 1 2 ,1 4 U'Ó o 48,93 A4 7ą 28,08

18 ) rz o Ąz Ą^ 1 ro 4 ąo tt, tv
A.? AJ ?? z.Q

t> ĘRn 4 ą oą 1 r2 4 lło 6l+r2O "?ą 71 1A '7?

20 6r4o 14 r 3j 1 ,ą7

Ęt ó okreś1a się 2 wzorw

T
tg ó =
N! (6.4)
r
gdzie: Tr - ob1tczeniowa wartość poziomej składowej obciążenia.

Jeśli ó )o (" ), n al e ży p rz y j ąć ó =ó * w€ dł ug wzo r u

( 5 . e)
Y Ę

2ą4

i{spółczynnik nośności można ob1iczyć ze wzorów:

ND= .u'(o,
"tr+Żl.*,. -,y,)
N" * (No - 1) " c tg g( r ) (6.6)

Ns = 0, 75 (Nn - 1).t g p( r )

Przy L ) ! B fundament można traktować jako pasmowy i współczynnlki kształ-

tu (,łyrażenia w nawiasach zwyklych we wzorze ((>3)) pr'zyjąć równe jednoś-
ci" Wartość Q,'*u oblicza się wte<i'yi:a jetlnostkę d}ugoścj. fundanrentu np.
1 m.
Wartość N. określa się na podstawie wzoru

N " = N rr " 6 1 (6.?)

w którym: N,, . obciążonie charakterystyczne'

. współczynnik obciążenia wg Bi-B2/B.o2oo9
6,
Współczynnik korekcyjny m = 0,9 (ze względu na stosorvania rozwiqzania we.
dług teorii granlcznego stanu napręż,enia). Przy usta1aniu pararnetrów geo-
technicznych gruntu metodą B 1ub C wartość współczynnika m na1eży zreduko-
w ać o 10%.
Sposób okreś1ania ob1iczeniowych parametrów geotechnicznych gruntu oraz
współczynnika materiałowego om d1a gruntu przedstawiono w zarlaniu 1.9.
Nie należy stosować wartości 6. zavrartych w przedziale 0,9 ( 6. ( t'l.

D1a prostych przypadków posadowieni.a (t' (0'1 oraz e'-( 0'o}5, tzn. dla

obciqżenia prawie pionowego 1 osiowego)oraz terenu poziornego można T-szY

stan graniczny sprawdzić weciług wzorów'

o. " ś m . e 1 oTaz 9r maxś t'e n . qf (6.a1

gdzie: Q"" . ś redn ie obliczen iowe obciążenie je dnostkowe podłoża:

N"
9rs = tf,

9r m"x - maksymalne obliczeniowe obciążenie jednostkowe podłoża'

trt
r fr + ń . o *\
Qrmax= ffi

Q1 - obliczeniowy opór Jednostkowy podłoża jednorodnego.

Wartość qf okreśIa slę na podstawie wzoru
/ R\ h\ / t).\ /n \
q o= (1+ o, 1 iL/)N^.C c \, / +(1+. 1 '', + ).N^ . Źu\ i . / . D-. +
\' " \ '' L./ U w ml n

. (,' - 0,25t). N" . 6{.) . a ( 6 . e)

w którym oznaczenla są ldentyczne jak we wzorze (6.,).
3.. . --_:

252

W przypadku podloża uwarstwlonegol gdY warstwa słaba występuJe na głę-

bokości h pod potlstawą fundallentu' przy czym o < h< 2 B, na1eży sprav,dzió
o8ó1ny warunek (6.t) w poziomle posadowienla fundamentu i w pozionie stro-
pu warstwy słabeJ. W tym drugim przypadku ob].iczenia wykonuJe slę dla tzw.
fundamentu zastępczego o podstawie ilcdr zgocnie z rys. 6.24. Ptzy oblicze.
niach sz';zegó}owych z wykorzystaniem wzorów 6.2 ł 6.9 należy przyjąć para-
metry geotechniczne d1a warstwy stabej oraz uwzględnić:

h=28

Rys.6.24. Zasadaobliczeń wedługnormy [18]cl1apod.

'.f:;:'3*:.giiiil:3:-"

- o b c i ąż e n i e

N;=Nr+B'.1"h'o'i") (6. i0 )

ó{") - śr.ecni ciężar objętościowy gruntu rniędzy podstawą fundamentu rze.

czyvlistego i zastępczego;

- l,J1e1kośc
i geometryczne
a=s'-zEB i= t ' -zE t
T^
( 6 . r r)
D o , i . r=D *i rr*h tsd^ = ff

gdz ie :
B'= B + b L = L+ O

N. E - j r- . n
r5r'u
Nr LT L. E. J r . rt
Ęp =_ oL=.....'.............ffi (6.12)
l\
r r
p | , z y c z y m TrB i TrL są ob1ic zen iov,ym i skla. -1owni poziomymi ob ciqże nia dzia.
ł a j ąc y m i r ó wn o1eg1e odpowie<1n i- o do szerokości B i dług ości L fund ame ntu.

śr .r
7

25'

Przy usta1aniu wymtarów podstawy fundamentu zastępczego B, i L, wedlug

wzorów (6.12) wartość nb|| przyjnuje się:

- dla g:.untów spolstych

x --
h - (, t

B< h< 2B h -t

- d1a gruntów niespoistych

.h
h< B

B< h< 2 B a - jn
Wymaga slę, aby ogólny warrrnek obliczeniowy (6.l) był spełniony zarółtno w
pozlomie posadowienia fun<lamentu, Jak t w poziomie stropu vlarstwy słabej.
Ptzy L ) 5 s runaament można traktovrać jako pasmowy przyjmując vlspółczyn.
,l
niki kształtu równe jednoścl oraz L, = L = , t,zn. wykonujqc obliczenla na'
jednostkę dł'ugości fundamentu zastępczego' np. ,l m.

vI.4.]. obliczenla nośności graniczneJ podłoża gruntowago werlług instruk-

cji rH Pc [5, 6]

Skład.owąp1onową nośności grani.cznej jednorod.nego podłoża gruntov;egc

(:ys. 6.25) okreś1a się wzorem

tg=60

Rys.6.25. Schemat układu funcament-podłoże gruntowe

ovó = B . LLN"o . . Ice . * (q + ó D . n) N : ó. r De . s ) *

" ""

*tNs rBe..n.ds.Bl $.i1)

w którym: N"ó, ND5, Ngó . współczynniki nośności wg rysunków 6.26 - 6,28
za].efne oa / i. ó .
rce, |De, fBe - współcz1mnikl redukcyjne uwzg1ędniające mimo-
śród działającego na fundament obciążenia ze\r.
nętrznego,
sc, sD, sB . współczynniki kształtu f\:ndamentu'
 I
254

Ncd

I
I
t00
Z--Z-J

'//
50 ./
ł

,%'?7,, .L
//., t

4 ?,ru I
./., ,/,

10
,
.a & (/

- r*aź
/ / I
7-7 / / / / / /
h I !
I
f
/ I / /

{ -.- '--"

f,'
//

I'oo l,Oo lr5"

50 10o 150 200 250 300 350 Q
Rys. . 6.26. W s p ó łc z y n n i k i n ośn ośc i N ^.q d 1a slły d ziałające j na mimośrodzie
opt ym a ln ym l5l

q . e w e n tu a1n e o b c i ąże n i e q tal e p o o bus t r o na c hf unda m ent u'

pozostałe oznaczenia jak we wzorze (6.2).

F.ąt ó nachylenia zastępczego obciążenia zewnętrznego cto !rionu określa się

wzoren
(6.14)

w któryn ó,, - nachylenie wypadkowej obcl.ążenia zewnętrznego

"zeczywiste
do Pionu.
 _-"łtr
29'

N96
300

I
/
,/ł ,/11
//,t ,/,/
Ł //

f //
,ó
6ń,
t-
..2 /z
-l
.1

,z
'//. / I

7 L.--,.ffi
/ /-.-

,
?
/
1F 5o 100 150 200 250 300 350 100 450

Rys.6.27. lfspółczynnikl nośności No5 d1a siły działaJąceJ na rnimośrodzie

optyńirnym [ 5]

D1a gruntu niespolstego przy r = o namy ó= ó",. W gruntach spoistych w ce-

1u określenia kąta ó wg wzoru (6.14) należy stosować metoclę kolejnych p:.zy-
blj.żeń. przy zafożonym ó (ó"".
Wspó}czynniki nośności mają charakter analityczno.empi:"yczny i za1eżą funk.
cyjne od kątów Q i ó. tcn wartość odczytuJe się z rys. 6.26 + 6.28.
łispółczynniki redukcyJne :. okreś1a Śię za pomocq r,rzo:.ów

P-
- E e - (l ! z " Ś
1( ąq\
i z
\t " tl
r D " = " " .= ( l - z l e l ) (6.t6)

gdzLez e . mimośród wzg1ędny dział'ającego na fundament obciążenia zewnę-

trznego, e = E/B
e* = f(/, ó) . wzg1ędny mimośród optyma1ny w8 rys' 6.29.

t-_
 ..-.Ę

0J r-
'0o 50 1@ 15(' 2e 30p 350

Rys.6.28. Współczynnlki nośności N"5 dl.a slły działającej na mirrośrodzie

optyma1nym ir l
 --<F

257

Rys.6.29. Wartości minośrodów optymal'nych [ 5]

I''iimośród optymalny odpowlada maksyma1nej nośnośc1podłoża gruntowego.

Jeże1l e f e}'i, to r""< 1 i wynlka ze t/'zoru (6.16) przy przyJęciu odpowie-
dnich znaków w
1astenu'*'"::"::" e (' eM
5"e.rr

znak ll-'| Jeże3.i

" ).!'
Zasad.ę ustalania znaku do wzoru (6.t6) przedstawiono na rys. 6.Jo.
Współczynnikl kształtu określone empirycznie na1eży przyJmować następu-
j ąco :

s c =1 *o,]Ł (6.17)

+ lstn/ (6.18)
"D-1

-or4t (6.19)
" B- 1
. f, -ć-
"Ę

z)ó

Ę < €,, .,+,, e= € M, , . ' '

Rys.6.1o. Zasada ustalanj"a mimośrodówdo obliczenia wspófczynnlka reduk-

cyJnego rBe

Przedstawlony analltyczno-enpiryczny sposób ob]"iczeń zapewnia uzyskanl-e

wiarygodnycrr wplków dla:

2o o <o < 4 o o , u( { , ó." 15o, DlB < 1

-(
Dla innych warunków wyniki obliczeń są mniej dok]tadne.

vI.4.4. Wpływ zbocza na nośnośćgranlczną podłoża

Norma [iB] nle za.vriera sposobu sprawdzenia l-go stanu granicznego d1a
fundamentóvl posadowionyeh w sqsiedztwie zbocza. Ponievraż w buelownictwie
hydrotechnicznym takie przypadki posadowienia mogą występować dośó często,
za1eca się przeprowadzić odpowiednie ob].iczenia według propozycji zawar^-
tych rv pracach L1, trf. D1a budowli posadowionej na koronie zboeza w odleg-
łości d od krawędzi (rys. 6.71) zaleca się wprowadzić dodatkowy b/spół.
czyrurik redukcyjny d"u do współczyn'ników nośności }i, we wzcrach (6.3 1ub
I
$.p). współezynnik ten określa według |3, 4) wzórz

dnn
utr
= 't - (r - t".J
DtJ
(l - +)' lo. zul
II
$ O/
{

Rys.6.11. Schemat fundamentu posadowlonego na zbocz" [], 4J

 -
219

g d zie:
d . rzeezywista od1eg?ość fundamentu od krawędzi zbocza,

d^ = f(ptrl) - atugość v'yparcia gruntu d1a terenu pozionego określo-

na według tabell 6.4,
/-\
Ł-^= tuł/q\l'l) - określasię wedługrys, 6.32.

T a bel a 6.4
Wartości długości wyparcia gruntu d1a podłoża poziornego

6G) t "l 10 ąo 40 50

*o
T
D
1 r1B 2 ,0 6 ąąR
tr)-
Ąą 77

tBB
1,
OB
U,

0,
0,6
qs
0.lł
0.3

0,1
0,0L
q0 a,2 0,4 06 ąg 1r0

Rys.6"}2" Wartości wspó}czynnika taBit, 4l

*-
 Rozdział Vll

sTATEczNoŚĆ runsyPÓW,slGRP I zBoczY

vII.1 . PRZYKł"A'DY oBI,IcZElt

:

ZadanLe ?.1 .

Na nasypio z za1ęszczonego pia|sku gIubego posad.owioąy będzie fuaćla-

nent poćld.źwigowyw od'logł'ości J,2 m od krawędzl nasypu. Określió dopusz:
czalne nacbylenle nasypu i d.opuszczalne ciągł'e obciążenie liniowe, jakte
może przekazać fuxd'a.nent poćtclŹwlgowy . Warunki gruntowe podano na
rys. 7. 1

Rozwi4zarrie :

Ze wzg}ędu na' ważność obiektu (niewie1kie osi.ada'nia ćlopuszczaloe)

przyjęto współczynnik bezpieczeństwa F ł 1,1.
Dopuszcza}ne nacĘ}enie nasypu w8 |2,f
. ,/n\
= t a ł Ż ,z o = o ,J 2 2 |* 15 = 2?,60 *nacĘlenle
E# 1z 1,9.
'e , 6=
Dopuszczalne ciągłe obci.ążenle liniowe.wg [25]

odop

I
t
I
F
I T
I
I

' 261
ZadenLe ?.2.
Z.piasfu.,sliniastego-(grupa B) o para.netrach IL = 0140, 6(n) = 20,59
k\l/m/, 9\"l = 19"l c\^./ = 24,J kPa wykonano nasJrp o nieobciążon;rm ną-
ziomie. Określió krzywoli.:eiowy kontur skarpy grariicznej d.la tego nasypu
wedł.ug nomogra&u Sokoł'owskj-ego [2, ą, 25).

Rozwiązanie:

Ęsokośó pionowćgó odcinka skarpy wynosi:

Wyznaczenie kolejnych purlktów skar.uy granicznej wg Sokoł'owskiego

x = 2, 0 & + 1 ' = = 2 ro = o r 84 . 2,0 - 1168

{ " W
z.tablic lub nonogranów zawartycrr w f2, 4, 25l odczJrbujeny dla d.anego
g(n) = t9o

z , ż 1, o + z = . = J , a . 1 , 1 9= 7 , 5 ? n
". t= ,,o W9

T-
IIU

1-

Rys.|.2. Kontur 9karpy-granicznej z odci-nkien plonowyn w stąnie

sprężyst;p'' przy nazionle nte obciąŹonylr

i
 262

x = 4,0 m * x, = 03B4. 41o = u . ', 6*z , ź 5 , 1 --z = ,,1 .1 = 6,11 fr

'19
= l , O* z- ? ' O' 1 B''3m
x= 610m*x'=0184'610 )rO 4. *z ' x '19-
= 6e l 2*v 'e- B,B*z = = 1 O' 4 J m
B'8'1
*. = B r0 m* x'= O 1B4'810 '19
x - 1o'o m+ x, = 0, 84; 1o 10 - B, 4 *z , Ż 1o'o * z = 1oto.l ,1) = 11 ,)o a

x = 1210 m+ x, = o , 8+. 12, o _ 1o , o 8 *z , ź 1o,9 *z = 1 a , j, 1 , 1 ) = 1 2 , 9 7 u

1 = 1410 n+ x'- 0184. 1410 = 11 11 ,7 *7 = 11 ,l'1 ,19 = 13199 m

'76*z '=
x, = a, B4. 169o = 1J14Ę*z ,ź 1 2 , | -z = 12'7.1,1) = IJ,11 m
1 = 1610 m+
x= 2o9a m+ x,=O , B4. 20, o =16180*z ', ! 1Ę, Ę*z = 1 4 , 4 . 1 , 1 ) = 1 | , I J m
Kontur skarpJ granicznoj przedstawia rłs.?.2.

Zad-aaLe 7.1 ,
gł'ębokosci
Vri gruncie uwarstwionyla na1eży Wykon€ ć tyn.czasow;' wykop o
H = 12p n. Określić ksztalt statecznej skaĘ)y tego wykopu oraz uśred.-
nione nachylenie jego częsci krzywo}iniowej' plzyjnując Współczynniki
=
bezpieczeństwa rl1a spójności F" = 1 l5 i d1a kąta tarcia weh/nętrznego Fg
= 1,2O. Warunki gruntowe podano na rys. 7.J.

x L tl zo 18 15 v,

t, ' 9, 2--1-0""-155"1- I
'''!ĄŁl--.

-GRUPA-C
-i -
;j"['ł.ozieJ::.{łóff
D -l
GRUpA- r, -=03- - 0"'=10' --
;&"
s\-- J "lĘ ; r.Ę _'-_'1"l=*.o-l
tly''3--

[']

Rys.?.1. KontĘr krzywolirriow3j-:I35Ł{"i,}fi.ecznej i skarpy o nachy-

Rozwiqzanie:
Wartoścl paTa&etrów geotechnicz,nych skaĘ)y jako
Wyznaczamy uogó}nione
ślednie ważone

f A *h . , 21 , O B . 5rO + 1916 1 ' 4 ' O + 2 o t 9 9 ,to

o= -'ń;=

= 2a,Ę6 L<N/m7
{
łl

I
I

-A
!F-
Ę

261

Icł h ł 1 6 ,6 7 . 5 ,a + 4 1 ,1 4 . 4,0 + 2+,51 )'o

= u ,4 5 k Pa
1 r ,5 ! ,o + 1 o ' o . 4 ,0 + 18r o ' 7r o
Ląra,
= Eń;. = -*---T6# = -,-,'7:
'
Uwzględniaj ąc wspóf czynńiki bezpieczeństwa na1eży przy Jqć do ob1iczeń

.^ = 27.Ż f = 18.]o kpa

% =1 * #-1 1 , ea o -
1r5
tv'rv
'

Wysokosc pionowego odcinka skarpy

2"F 0r'\ 11"9\

..
te 1, ,- 2. 18, j - - /, , -tc _r)= .
2,2all
"" o= \": * z/= -TT ('|5
-
Wysokośó -krzywolir:iowego odcinka skarpy w€ ! nomogIanów Sokołowskiego
14,2)l
z = H - H" = 12e O - 2r2O = 9'8O m

,,=
- Łc t r z =fuĘ.
.|Ó l2 9,8 = 1,118 .9'8 =,1o,95*x, = ZJ,o

x'= ZJ ,a *X = x = 2),o . 2 3 , o ' o ; B! 4 = 2 o , 5 ?. m

# ffi=
Uśred:riony kontu.r skarpy określają współrzędne

zr=a x, ' = O

, Z= H . -2, ?m xr=o
zr= H = 12 rO m x, = 2 Or 5 7 m

Wyzrl.aczeni.e ko}ejnych punktóW krzywoliniowej skaxpy statecznej

z = 118 m *z,- 1, 118. 1 , B _ 2, o 1 *x, ź 1,2 +x = o'B9+.1 ,2 = 1,o7 m

z = 1,8 m *z,= 1, 118. ), 8 = 4, 24*x. ź. 1 , 5 *x = a,B94.,,5 = ),11 m

z = JrB m *z'= 11118. 518 = 6, 48*x'= ?rr+x = Ot 8 9 + ' ? 1 5 = 6110 m

z = lrB m *z'- 1'118. ?rB = 8rl 2 *x'?14 r J * v = Or B 9 + ' 1 4 , J = 1 2 r ) 6 m ,

z = ),O m *?'= 1r11B. 9rO - 1O tO 6*x'31) , 2 * x = Or B ) 4 ' 1 ) , 2 - 11 116 a

Uśredrrione nacbylenie krzywoliniowej części skaTpy Wynosi

z
^ =il=to,>,
pĘ
t8/) = o , +7a * h= 25,470 * na c hy l eni e 1 z2 , 1
)
określenie śred:eiego nacbylen5.a skarpy statecznej według nono8remów zW
Lzzl.
Wskaźnj.k stateczności
cr'
N" = # = f fi Fąn
=-4o
o,o?4i
dla Ns = OrO745 i pg = 11 fio otczJtuJeny !, = Z?o '

L
f"'
zo 4

kezulta ty o b ]- i c z e ń p o d an o n a ry s . ?. 1 .

Zada.aie 7 .4,

w ile o p arame trac h : g (n ) = 19, 61 k N / * 1 , g( i l = 1 o o , 6 ( n) - 4 ) , 1 4 t r pa

r
I
naLeży wykonać skarpę. Okreśtic wstępnie wykorzystując
ra [4, 9]:
]ronogIa]n Taylo-

; a) współczynnik b=zpieczeństwa F d1a skarpy o wysokości

H = $,6 p t na-
chyleniu F = 45o ,
b) na chylenie sk arp y o 'w y so k o ś c i H. 12$ n i ws pół c zy r r ni k u bezpi ec zeńs t wa
F-215 I
c) wysokość skarpy H o nachy1enj.u p n 33,60 i r.rspóiŁczynniku
bezpieczeń.
stw a F 3s A .
-
a )'rJspółczyrnlk bezpieczeństwa

r= = +7,1+ -0,1666
"(l],,
N" . 5r" r. " Ns 19 , 6 1 . 6 1 0 N"

drogą prób usi'ąlany F przyjnuJąc: .

F = 1,0 *tc 9, = w = - 9 , = 1 o o * N=
" o,112_F =
%Ć
=ffi=),2?
Ur - l

F - 2, 0 * ts te ,r l o o = o ,o BB *g,
e' - - 5r o t+o *N" - o r 1]B-F =

=- |J,,666-
- T3B ) Cą= 1ro2

F = ZrJ *tgg'= tu,r19o=

Żł) O , O ?O 5 * 9 ' = ut , Ol o - N - = O, 1 4 5 * F =

= i5Tff = 2,51
v. tbbo

t wykorzystuJqc rys. 7.12

b)

+J 3 ^ -^
= -ot2
z r ys.7.12

c)
t B g'= Br)
.J = te r ' l o - o .o 5 } ? 'l

t*
- g ,= 1,160
Ns = or14
lb = 1 j ,6 o
) z rys.Z.1A
H- = Ę 1,1 4 _ 5,21 a
) rO .O r14r1j r61

L.=_
 -_-ą!łĘ

%5
Zadarie ? .5.
Okreslió współ'czynnik pewności skarpy Wykopu kolejowego wykonarrego $
gxuncie uwarstwion;nn zakładając ł'amajxąpowierzcłrnię poślizgu olaz warun-
ki gxuntowe podane na !ys. |.4, obLlczenia wykonac wedł'ug netocly Masł'o-
wa-Berera [9].

r0 . 0

/r:: P9;:EryPĄę'
tn)=
2745kPo;. ł =03
J:t1
iois,k'V#ł{rc.
I ź;=:5o"]-=..-!Igp3.c
I
i,- tu=oh-Tl q"l=10,78
kto -
ie
I
*jerllś/c-t!r==

Rys./.4. Skarpa o ł'amanej powierzchni poślizgu

Rozwiązanie :
. Brył'ę 8runtu \Yyz!.aczoną przez łamarrą powlerzchnię .poślizgu dziel5.ny
na pionowe bloki 1-4.

.V/spół'czynnik pewności wedł'ug Masł'owa-Berera okreś}a wzór [9l:

F - =tfll'i [t8 o|i, - tg (o(i - .ł5i)]

gd'ziei W' - ciężar- bloku ,,i'i,

Hi = Witg c{1 - Parcie głuntu bez uwz8lędnienia 9 I c,
Ei = Wi te (€ t i . {i) * parcie gruntu.z uwzględ.nienj.em p i c,

.łJi = arc ,e (,g o., * =ci) - zastępczy kąt tarcia przy napręże-
- vł!,/
\ "
niu ó,'i
o . . = F*ic os € ł {
Kolejne ob liczenia ł1l Hi l E, z aw i e raj ą t a bel e ?,1 L ?.2.
Ob1iczenie ciężarów bIoków:
vi1 - 4'8 . 12, o , 1g s1 . o , 5 = 564ł7 kN
W a = BrO . 4r0 . 2O r59, O r! + (4rB + 4, O) , 0 , 5 . 8 , 0 . 1 9 1 6 1 = 1 O1 ) r l 1 L<N

W , = 6tO. 4, 0. ZOr J)+610 4'O 19,6 1 , Or 5 = 7 2 9 , 4 8 k N

W , ' - 4rO . 4rO . 2O r59 . O rJ = 1d +rl 2 k N

!

zo o

T a b e I a 7,1
Obiicz,enj.e zastępczych kqtÓW taTcia 4}.i

Nr wi 1i cos o{,i "ni wł _T: 'l- {r

blo-
KN & kPa kPa
-nL Fnl
L-l L"l
1 56+r?7 4)n O ,9 9 5 46,82 3+r )2 O,712 a rz 40r 81
2 10 1 9 ,7 1 RN n oa
2/f
ą 126,82 1+r r 2 o 1271 ną 21 ,93
" tv "r

Ą 729,48 6rC Y?v/- 1O 1 , 1 5 10,78 0,106 47 Ąa e)

4 164,?2 4'0 o'7o7 29,11 27,45 n

"t
ol!ą
/'/
4q
51 r7+

T a b e I a 7,2
.oezpieczeństwa
obliczenie wspó}czynnika

Nr 1]ri cti r80t {i qi -Ą I{i E

Bi-Ei
b lo- tgtei-Ł|'J
ku
KN l"l Loj Lq KN KN KN

1 564,77 ą, r)Ą
o rl o 40, 81 -) 5 , 1 0 -O'741 -197,O' ' /r r /-

2 1 O 1 g ,7 1 5 r?1 0r10 )Ą o7,

-16r22 -o,291 1O1,97 -296,7, 198,70
729r+B / / , t o 167 + 1 J , OB +O1269ARn +196,2) 292,52
'Ę
4 164,72 Ę5,o l rO O 5 1 ,7 4 -6,74 -0, 1'18 16+r72 - 19r a7 18+,15

L=811,91
'=1128,87
Współczynnik bezpleczeństwa F = = 1,636"
ąffi

Dla zaŁożonej ł'auanej powierzchni poslizgu anallzowana skarpa jest sta-

tecrna.

ZadanLę ?,6.

W plasku drobĘre' średnio zagęszczoĄym' o ó(o) = 1?,16 k[lr.1 i

p(o) = }oo, wykonano tyeczasowy wykop o nachyleniu skaxpy F = 2?o i głę-
b okości H' = 8, 0 n . Na g ł'ęb o k o ś c l - h = 1 , 4 n po ni ż ej dna -wy k o pu za l ega
sł.aba warstwa namułu o 6(n) = 15,69 W/^1 , 9(.n) = 60, g(n) = 9'8 kPa
i nląższości 0'6 n. Na koronie skaĘly przewiduje się obciążenie użytko-
UĆ Q s 19,6 kPa. 0kreś11ć współczynnik bezpieczeństwa tej skarpy (rys.7.5).

Rozwiąza.nie:

Rozpatxuje się statecznośó bry}y ABCD, na którą d.ziała parcle E" t

odpór up zgodnlo z yys. ?.5.

;t.
F

- 257

q ='196 ktu

H=8,0

! - 1Ę7

Rys , 7" 5. S k arp a z W aIs tW q sfa bą w

Współczynnik bezpieczeństwa okreśIono wzorenr:

oio) 1 to
u = ", : " 1 * ; . t *
Ciężar brytry ABOD

vl = G ** . ,15,? .1?,16 = 1454'8 kN

o{") =ĘA
"
Parcio czynne piasku od. strony skarpy

Eu'= 1o ł')(H + h)2tg2 -Ę)+ s ( H + h) t g2 ( -' - f)

. @
, ^ = 1, 1? ,16(8,o + 1,+ 12,.*,(u: - a 9 ) 1 9 ' 6 ( B' o + 1 , 4 ) .
-
tuz (ur - ry) = 114 kłI
'12
Odpór piasku od stlorĄy podstawy skaxpy

/ a(n ).
un = Ż 6ł") h2 (u: a-)
'u' -
,, = ł 17,16. 1,42,.'*2(ur ł9) = 50'45kN
-
Ws p ó ł c z y n n i k b e zpieczeńst wa

) F*io = 1r1

Ze wzg}ędu na tymczasowy charaktel Wykonarjej skarpy roożna uznaó jq jako

stateozną. W przypadkach negatywnego oddział'ywarrla wpł'ywów atmosferycz_

\_
268
rlych l pogorszenia się stanu gruntóvj' współczynnik bezpieczeństvla może u.
1ec znniejszeniu a skarpa stanie się niestateczna.

ZadaaLę 7.7.

Sprawdzić stateczność uskoku naziom[ dla nabrzeża oczepowe8o o gł'ębo-

kości H - 5,5 m. Ścianka szczelna tego nabrzoża na dł'ugośćBt5 n. W od-
legł'ości 2,J a oó- krawęd.zi nabrzeża Występuje obciqżeni-e użytkowe q =
1!'6 }fa. Obliczenia wykonać według netody Fe1leniusa. warunki gruntowe
i pod.ział walcowej bry}y ob:racajqcej się na pionowe bloki przedstawiono
na rys, ?. 6.

q= 19,6ktu

Rys.7.6. s pra wd.zen ie st a t ec zn ości u skoku naziomu oI a nabrze ża cfe powe go

Rozwiqzarrie :

Najniekorzystniejszy środ'ek obrotu przyjnuje się w od'legł'ości

xH = yH = O1 2l H - O r2? . 5r5 = 1r/+85 m .

Pronień walcowej bryły obrotu przechod,z i przez koniec ściarrki szczelnej

aa Izęo$ej -7,o m i wynosi

R = + (1 , 485 + 5, 5 + 1 , o ) - ź 1o'0 ra
]/1, 48f
Pionowe blokl brył'y obrotu nają szerokośó

b = O 11 R= O r1 . 1 0 1 0 = 1 r 0 r t
Współczynnik bezpieczeństwa wg Fe11eniusa okreś1ono wzorem:
\- /... qt tB 9L + rr cil \
* \*i cos
!=-
n >),1r 1 + 1r ,
I1- vi.,"io ct
r a:--:

ćoJ

gdzie! Wi = b h' - ciężar bloku

-
k{ii
hł = -r . z
r_ 9. ho
-J J - wysokość
?fi -'" zastępcza b1oku w rĄ'arunkach
=
J I
-,
z ad an i a
.b
lł = - d.ł'ugośÓpod'stawy bloku .i
- -co s , q .

a1 - kąt nachylenia promienia w bloku |,il. d'o pionu

Po pod.stawieniacb

(n, rE ei
"o- ei
.'" i \
i cos Q1./

f n., urrr.r,
obU-czenie wysokości zastępczych bloków.
Strona lewa

d 1 = 1otr. O , 8= Br2+
b.2 = 1ot1 It' = 15, +'
= 1Or, ''2, 1 = 21 , 6)
\
h+ = 1O, ) 2t, = 25r?5

. h5 - 1o'1 . 2. 8 = 28'B! +

h.6= 1or1 . )rO =l o tg o

b . , = 1Or1 . , , 1 = 11 , 91

Strona prawa

ltu = lorJ . )r1 = )1 , ))

h9 = 1oł 1 . 7, o + B'B2 . 2, o + 16; 18 . o , 7 5 = 6 o t 6 ? 5

h, o= 10}. 2, 8 + B)B2 . 4|o + 16, 1 8 . Ą, 5 - 88,19
1Or) . ZrJ + 8, 82. 4, O + 1611 8 . 1 t 5 - B5,rO
\ l=
h12= 1Or1 . 2r1 + BrB2 . 4r0 + 1611 8 . jr 5 + 1 9 1 6 = l OOy f B
har= 1Or1 . 1r5 + 8182 . 4rO + 1611 8 . 1 1 5 + 1 9 , 6 = 94,60
hr'= 1Or7 . 0rB + B, B2 . 4r0 + 16, 18 . 1r5 + l),6 = B?r19
d j5= 8, 82 . J, 8 + 16118 . 1r5 + 191 6 = ? ? , jB
h, O= B rB2 . 2r5 + 16118 l rJ + - 65192
. 1)16
b . 1?= BtAz . O , 5 + 16JB . 1, J + 1)16 - 4 8 , 2 8

Dalsze obliczenia plzeproviad'za się w tabelL ?.),

 -'s
W
j

270
I a b e 7 a 7.J
Obliczenie s1.'ateczności uskoku rraziomu

Stro-
hrcosoi
B lok h
l_
s inot
I
cos% "6
pi.
. t a br hi . s i nq ci

.1 ')
48 r28 v, /J c,r12 f' ąąą
8,69 4,,Ó7

16 nRq
"r '"/ a ,527 4 ,i77 20, 04 /v,
vl

t) 77,r4 ^
r1ą
o 1661
^
tr J qq
/vlv/
ną

8 7 ,) 9 nAĘ
"t"/
0! 760 Ąr, ĄA 12,7t4

,1Ą g + ,6 0 .) ĘĘ
v,
//
o,a35 2a,38 /'r vr
Ą) ,lL

|Ę
-j1
tu |ć 1OA,7B ar45 orB97 n
' ĘR
)7 )) +5'r 5 1 2 , 7 + 14,26

11 vr/2 c,917 n 2Ę' q 2A162 - t r v/ 12,7+

10 Rp'
vvrt ąo
/ vr'/ a ę96t1 n i Ę.a' 22 rA7 )) aa 12r74 ĄĄ 4^

,lat
9 EA Cry
^
4ą
o'989 15,+8 o 12 r74 4) R'Ą

a /ĄĄ |, o7
// 0'05 o ,9 9 9 R)Ą
v r*/ 4 Ęo 12 ł74 4) 11ą

z = 176,64

7 / ., o7,
" 7'Ą
,/ -o' 05 0,999. -1,59 12,7+ 42 qą

6 7 C ,9 0 - o 1 1 5 o 1989 O , 258 7,88 4161 12 r 7+ 12t88

5 )A RrL
- o r2 5 n
v,
cń'R
Jvv 7,2O -? r21 12 r 7+ ĄA 4A

= 4 2 5 ,7 , - o r1 , O ,9 ) 7 -9 , Q1 42 1ą Ęo
'tL

) )4 AZ
-n
v,
Lq
/ a rBL)) 4',98 -9 r 7 , Ą) ,!L 1+,26

: 2 15r49 -4,55 n Rąq

" av/t /t/) -8r49 Ą2 ,lL

i
I Bt2+ - 0 ,6 5 0 ,7 6 0 Ą^4
-r r35 12,74

L= 22+,aal-46,a1 L= 19?11A
I
Vlspołczyr:.nik uezpieczeństva rv.ynosl

e = ??!,9? * ł?7x2o =???,1? = 1,2?7

216164 - + or ut ,tu r b t

I
ł
 --"-ęĘ

271

D 1a na b rzeży oc z e p o 'l v y c h p rz y j n u j e si ę F l ni n = 1 , 2 5 . r v zwi qzk u z t W moż,_

ńÓ !r? ha ń +ó ĄÓr+ stateczne'
^no

Zadqn;Le 7.B-

Zbocze natural n e ma v ły s o k o ś c H = B, O m i na c hy l eni e p= 5 z, 5 o . xa

podstawie bad.ań po}ovlych i laboratoryjnych stwierd'zono, że zbudow.arrejest
ono z g1iny pylast.ej nieskonsolidowanej (grupa C). określic współ'czyn'nik
bezpieczeństwa F d1a tego zbacza według upr.oszcfonej metorly Bishopa.Warun.
ki. gruntcwe 1 po<lział waI'cowej bryły obracajqce j się na pionowe bloki
przed staw iono na ry s. 7. 7.

rl
I
j
I
I
j

H=8,C I
I

I
I
I
I
rnco

J
"f-

Rys.7 . 7 , sp rarv d " z e n i e s tat; e c z n o śc L zbo c za na t ur a l nego

Rozw iąza rrie:

Na . iniekorzyst n i e j sz y ś ro d e k o b ru : u ; >rzy J t c c i } a o . a ' t t gu na c hy l e :i a
h = 52, 50 na prze c i ęc i u p ro sty c h p o p ro w ad. zo n; ' r c ipo
r d k qi ;em ón = 2 8 , ) o ,
, - -o
- \ - 18|
o2 l-. Pron i e ń w a} c o w e j b ry fy p o ś I i z g u pr zec ho Ó' zi pt ' za z po , J nóż e
skarp y i od.czytan y z ry s . 7. ? w y n 'rsi R =' 1 1 , 1 r n c o d. a je b = 1 o I J n. Z e
wzgIęd.u na ob}iczenia mctod'q upIoszczonq ponrijalr;' lvypad-kowesil c1zj.ała-
j4ce na boki bloków I oraz wpfyvl ciśnienia wody tv polaoh grunl'u.

!'ispół'czynnik bezpieczeństwa okreś1ono r.rzorem:

n-
. - 1- \-
Ł
Iwi sin c*,,

L
 ,1
272
ts cÓ E\o+ @ N$LĄa\c
ńf\cośŃ\o\+cr to\N- ra\ co ę
-tdt-
ś il ńL^ ()coc'\o\o\|ĄNc\l
+++J+++ś |Ą N-
\o
cvf
o\ rĄ
o\
|ó
$
to I
Dlsę\ooc \l@ \oro rĄ o\ |Ą
+rĄ oroN oro+D.N o,
-.ł ą+ o|Ą lł\a a ą00$+q| @ cr\
,3 .
L + .+ + + + + + ś |ĄŃ cvr @
+
p
N LośLĄtf\|ĄtĄLf\Ncoo N@ ll
d
F ,R 3 P3 8 R h HS t^l
H il
rrrrroooo ęę
t f\LĄ o\rc o\oo\o- co
(oc{lf\Nr@N\ONcO ę LĄ
ld Ń|Ą s . o o o \o \o \o \o
-l{ 4 ęęsro o o o o
or śę N|Ą|Ąf..śr o\\o
Ó @ LĄo.\+ ę aLł \qĘ co r0
6ńN- ir oooo o\ o1
Ql
el
s s ę r s r ę r r r
+N +O \\O Lf\a o\rN '
+Ń\Ó fu N |Ą oo+ s @tĄ
coś}Ą Ńręrooo o\ o\
+
sręrsę\- scs
o .+c\I+ o\\oLĄ oo\ęŃ
bo + |Ą oc ! N |Ą olośY
?3
'q.
b+}Ą c\] \- rrooo
6
.-l oo.oooooooo YY
Có
|Ą+Lf\@ + +@ c!o ON
|Ą |f\
5 - +ę r Ąlf\ńoNLf\LĄq
6 Ó \c)s0o\oLf\|ĄNę o
d ic\cr ooooooo
ll
CJ
N ( u .oc \J\oN o\N |Ą r! sc
ó or\rso\s\o|.\ro
lv
Ń@ t Ą rĄ lrc ooo oo
|ę
N |Ą ręsręc rc r tr
....1 !oo\{\NiĄNo\o\śq NN
Ń\ocoL^{\tr .cor \co\0 oo\
g
o A| .\lcor ĄNo\oścoN \o@
3 C!r
N ^]ńbĄ+ ++LĄ+|ĄŃ-
o Lnco|Ą\ośę coco|Ąco @\o
C) rt lo(\or 'Nr Ln|ĄNo śs\
= '.o\oN\oot\|Ą@ N\o
ę Ncu|Ą}ĄŃ\c!cuę
O\ c!
;Ą
coc oJoc oc o@ @ :o@ @
0ł ió \o\o\o\o\o\o! o\o@ \o 'o
E.
Q
ŃNc\lNcvc!cJc!c!N c! cu
a) oooooooooo
N
\ON \0
x N|Ą N
-{ 'ó rr s
= tl
Lf\ LĄ l^ LĄ |Ą l.\ t.\ r\ tn Lf\ LĄ |-l\
f< Ó . . c o Nro tf\+Ń\o Jro rl
o o o o o o.,,o o o o
tl
oc!
ś .+slf\oNLĄęoLĄę
ó 'oc r\\oc..t ^}Ą o\o\o |Ą co
icz
Ą loc u o+ |Ą L^ Ę\N o rf\ @
= n IO oO O TN N O @ \o
rę'srr
t^ Ln Lf\ n L^ L^ tĄ' tĄ L^ Lc\ r^ r^
ó .o\oLoro\o\ot oro|o ro \o
.ło>
E
NNE\.NNNNNNN NN
crCrCrrrCS rc
rĄ +D.c ..t Ą oroD.+ otr\
ę |Ą + lJ\ \o tr.- |... \o + |Ą C\t O
N r, o o\ co N (o L.r t Ń\ cV r
@ rrs
euoJls V/hYll,J YilL|l
Rozwiązanie prowad.zimy d.rogą iteracji zakłaćlając po prawoj stronio
F - 1,O.

Obliczenia przeprowad.zono w tabell 7.+.

Drogą iteracji otrzymano

d.la F = 1rO Fobl=W=i,19? r óż nica o ,197

dla E = 1r1) l Fobl = ffi.ł?| - 1,22? r óż nica o 'o ,o

osta tecznie'możn a Bz z y j ąó w axto ś ó W sp ó ł'c zy nnl k a bezpi ec zeńs t wa F = 1,2.

TadanLe 7.9.

Sprawdzić według metody Fel].eniusa stateczność odlądowej slerpy wału

ziemnego obramowuJącego zbiornik wodny. Dane geotechniczne i hydrogeolo.
giczne oiaz podzlał obJętej poś11zglem częśc1 wału na pionowe blokl przed-
staw1ono na rys. 7.8. Linia BF odpowiada swobodnemr zwlercladłu wody fi1.
truJqcej przez waŁ, przyjętemu zgodnle z rys. 2.28 (porównaj też zad'.2.,|5).

Rozwiązanie:

Dla środka obrotu przyJętego w punkcle uO|l i promienia obrotu R=12,0 m

plonov'e bloki bryły obrotu maJą szerokości: b = 0'1 R = 1t2 m (rys. 7.8).
Graficznle ustalono wysokość ciśnienla h"r a nastĘpnie obliczono clśnienie
wody w porach u = h" . dla środka podstawy kolejnych b].oków i
Ę '.'yniki
zestawtono w tabeli 7.5.

T a b e I a 7. ,
Ciśnlenl'e wody w porach gruntu

Nuner
bloku 1 2 1 I

Itłvsokość
ciśn1enla 0 ,8 5 Ą 2r3 2r4 2r3 2rO or3
n" [mJ ^ą' lr l lt I

Clśn1en1e
wody w rląi
16, 18 22, 55 2rr51 22'55 19,61 16,67 10 r78 2r94
DOrach
ir [ma1

Dalsze obllczenia przeprol/',adzono rłykorzystuJąc wzot! na wspó:tczynnlk

bezpleczeństwa dostosowane do zmienlonych warunków z uwzględnIenlem ciśnle-
nia wody w porach oraz ciśnlenta spływowego pogarszającego warunki równo-
wagl. Ob1lczen1a wykonano tradycyJną metodą Fellentusa z zastosowaniem
nornow1rch paranetrów geotechnicznych. Przyk]tadwo klerunek clśnienla spty.
worr'egoprzyJnowany równolegle do linii prądu oraz odporriadające nlu ramlę
dzj.ałanla d1a b1oku 5 przedsta*iono na rys. 7.8.
 d
ś
o
?
J.
F
o
p
N
bl)
q,
o
d
f?
!
o
t
6
t
,o
o
o
hI)
o
E
o,
N
E
5
A
L
J'
Ę
f?
I
o
(d
F{
o
e o
\o i
z o
!tsa
N
oĘĘo o
ro6fr
0)
titn P
)-c Ę+ d
+)
o
o
o
N
t
I
(U
a
co
b.-
v,
,b
'r
-9
*l
,,
t
A
 275

obliczenie wysokości zastępczych bloków [tra] :

ciężar objętościowy gruntu powyżej zwierciadła wo<ly (sr) wynosi 6=18 kN/n].
Ytlprzyjętej nretodzle naprężeń całkowitych ciężar gruntu poniżej (sr) oopo-
wiada ciężarowi gruntu w pełni nasyconegowodą (5,".).
g" " = (1 - n) . g s + n .g w = ( r - o ,1 ? ) 2,65 + o ,3? . 1,o = 2,o Ą g/cn3
= 2 o ' O x N ' /r n l
d" " = 9sr ' g

h r = 20 . 0, 8 5 = 1 7 ,O h 6 = Z O ' ,,O: 18 ' 1,6 = 68,8

h, = 20 . 1 ,6 5 = 1 j ,o h 7 = 20 . 1ł 7 + 1 8 . 2 r O= ? Ot O

h, = 20 ' 2 ,1 O = 4 6 ,0 h e = Z O ' 1,1 + 1 8 ' 2 , 5 = 6 7 , 0

h4= 20' 2,4 + 1 8 ' 0 ,5 = 5 7 ,o n 9= r o ' 4,1+ 1 8 . 3 r O = 60,0

n5 = , o . 2,1 + 1 8 . 1 ,o 5 = 6 4 1 9 h 1 o = 18 ' 2,2 = 706'

Dalsze obliczenia przeprowadza się w tabeIi 7.6

T a b e 1a 7. 6
obliczenla stateczności skarpy

ti
Blok h. sin o(i c os O t . hl s i no t hi c o s q AI c os o(i
I

10 o,527 źf ce
/zc
| "i"
A
2 r') ^QĘ

J 60, 0 ^
nż\ o 1661 4r,oo |
" oAA
z rY+ ą.,45
8 67 ro n<ą o,76a 4 1,55 5o,e2 1o,78 1Ą',! 8
|
7 ĘĘ or8r, lar5O >a,+t ąF. A.7 19,96
^
|
o 68r8 o r45 ara91 30,96 61,44 19,61 21,96
|
a o+ r y zĘ ń oą7 2 2,72 60,81 22!25 2,,7t+
^
|
e,"? 11
ar25 0 ,9 6 8 .1 Ą,2, | ĘĘ { A 23,53 24'11
'-''"
|
46 ro 0 ,9 8 9 6r go 45,4e 22r 5, 22r8O
|
ć ąąn o,05 o ,g g g 4r Aą'
r "2
| 32,9? 16,18 16,2A

I ro,se
I 17 ro -or05 n
vr tt2
ooo
- o r g5
Az z 8'54

=216,14 t =442,77 155,94

0b1lczenie naporu ciśnlenia spltywovego.

PrzyJęto d1a vszystkich bloków 1-9 jednakowy średnl spadek hydraul"lczny:

i= + -# = o , z z
 '=Ę

276

obJętości V, oraz ranlona sol ustatrono mierząc odpowiednie odclnki na r"ts.

7.8. Wyniki zestawiono w tabeli 7.7.

T a b e I a 7.7
0b1lczenia ciśnienla spływowego

1 1 7 5 7 A 9

V.
rZ1
lm'l l ro a 4OR
|, rv 2'58 2r82 z ) lo 2r52 211 1,32 n ą.'

mJ 1o r 85 10,65 10 1or1
"o, I
Ą1 .
11rO {r t O
t"rr 10 r 8 5 4^ QĘ

'35
.74
So1'soi 2? 53,40 6819, 75 , O1 71'42 67,A 1 54,41 13,ą9 ?AF
t tve

lry]

Łsoi so .. = 46't,57

ob1lczenie współczynnika bezpieczeństwa

tB '19L44z,7T- 1ri,g41 2a6,83 , te 39
= 0,865
216,14.
ffi
216,74 + J 2,O5

oó1ąaowa skarpa watu ziemnego obranrowujqcego zbiornik wodny jest niestate.

czna. 1{ ce1u zapewnien1a sta.tbczności na1eży zrnnieJszyć nachy1enie skarpy
oraz poprzez zastosowanle odpowiedniego f1].tru obniżyć zwlerciadło wody
fl1trujqceJ p"zez waf.

vI1.2. ZADANTA Do RozirIĄzANIA

Zad anle 7. 1O .

Na podstawle nomogramu Taylora t4] otreśl-ić vłspółczyn'nik bezpieczeństwa

F alu skarpy kąnału nawadniaJącego o głębokości H = 4,2 m wykorranego w
g1lnie nieskonsolidowanej (grup. C) o następujących paranetrach:
IL = or4, = 20, 10 k N/n f , gln) = i3o, = 9,8 kPa, e = 0,85r
d t) " ( n)
26,18 xN/rn5. Nachylenie skarpy kanafu p- 45o.
6s -

obllczenla wykónać d1a następu jących przypad.ków :

a) kanał całkowlcie napełniony wodą'

b) kanał gwałtownie opróżnlony,

c) kanał opróżnlorry i suchy.

odp.: a ) F al 2, o 5, b ) F a: 1, 8, c) F ł 1
'1.
7 E

27?

Zadanie ?ill "

D1a danych jak w zad'. 7.7 okreś]-ić współcz1mnik bezpieczeństwa F uskoku
naziomu dla nabrzeża oezepowego według metody Bishopa.

odp.: Na drodze kolejnych iieracjl otrzynuJe się

dl a F = 1 Fo b ] = = ,1 ,56) r óż nica o ,355

'2 W r#

d]- a f = 1 ł 6 F^ x:= W = 1 ,5 0 9 r óż nica 0'o 50

oo.l )z.2,vć
Ostatecznie nożna przyJąć F g 1o6"

zarlgąŁe 7.lEg

D1a danycir Jak vi zad' 7"8 określić współczynnlk bezpieczeństwa F zbocza

naturalnego według metody Felleniusa i nonogramów Taylora"

Odp.: wg Fel,leniusa F * f ol2,

wg Ta y l o r a F p1 r02.

VII.'. ZADANTA TESTOWE

Zadanie 7.13.

OkreśIić naksyma1ne nachyler{ie skarpy }ł suchym gruncie sypkim. Roepa.

trzyć warunki równowagi granlcznej elementu o objętości v i clężarze G
zgodnie z ras" 7.9.

6*o
d+o
ca0

Rys.7.9. Określić naksymalne nachy- Rys.7.1o. określić maksymalne na.

1ónie skarpy w suchym grtrncie nie. chyl-enie skanpy w nawodnionyn Srun-
sooistvm cie niespoistyn

Zadanle 7.14"

okreś].ić graniczne nachylenie skarpy brzegowej, w której woda gruntowa

pfzesącza się do rzekl. Rozpatrzyć wan:nki równowagi granicznej e1enentu o
obJętości V. i c l ężarz e G ag o d n i e z ry s " ?.1 a ,

Zadanie 7.15.

Okreś1ić zależność nlędzy granlcznyn nachyleniern skarpy i paranetrami

wlerzchniej warstwy sł'abszej budującej skarpę zakladając możliwość zsuwu
'
po powlerzctr'ni C-D. Rozpatrzyć warunkl równowagi graniczneJ elenentu o po.
wierzcb nl F,-, (l l c z Ęc p o c - D ) i c i ężarz e G zgo dnl e z r y s . 7 . 1 1 .
 lrooP

Rys.7.1,1. 0kreś11ć maksyma.lne.nachy1enle skarpy zbudowanej w wlerzchnlej

warstwie z gruntu spoistego

vIT.4. WYBMNE MATERIAŁY PoMocNTczE

YII.4.1. Nonogram Taylora l+, ZS)

Metoda oznaczar'La statecznoścl skarpy wedlug no&ogramu Taylora została

opracowana przy zaŻożenlu, że pozlom wody gruntowej znajduJe się poniżeJ
brył'y możliwego odłamu, a w wa1coweJ powierzchnl pośllzgu za.J-e+ajednorod.
ny grunt spolsty. Nomogram Tay1ora przedstawiony na rys. 7."|2 umożliwla
odczytanle tzw. wskaź,nika stateczności N",.za1eżne8o od nachylenla
skarpyB,
pa'rametrów charakterystycznych q{n) oraz wysokości
Bruntu o"(nJ,
skarpy H. "('),

l-
*"10,1
AE
[ 00,1, 1
b 0=l
0,06
o,@
Iffi=o.,
U 1f rco B0o 9c/3
n= ą52.1.5 0J5 0,5
Ry s . 7. 12. Uogólniony nomogram Taylora [4]

Wskaźnik stateczności. określa się wzorern:

N= "!"1 H
" F 'o l t t / .
gdzie: F ' - wspó1czynnik bezpieczeństwa.
-
)?a

Vsp ó ł c z y n n i k b e zpiec zeńst wa F przyj rn rJe się:

. ze l,'zględu na spójność F^

-Fc -- g ct 0.2)
c . spóJność gruntu (rzeczywlsta z badań),
c., - spójność przy danym wspótczynnlku bezpieczeństwa,

- ze względu na tarcle !.p

d

-U
EĄ-1 (' ? z\
v tq

0 - kąt tarcla werłnętrznego gruntu (rzeczywisty z badań),

Q, - kąt tarcla wewnętrznego gruntu przy clanyn wspó}czynnlku bezpie.
czeństwa.
W za1eżnoścl od układu zadania nożemy określićl

- współczynnik bezpieczeństwa F d1a danego nachy1enia 1 wysokoścl skarpy

F =___*_ (z.tr1
N ".ó '..,.H

posługuJqc się metodą prób i zakładajqc poczqtkowq wartość p = 1 l

- na chy1enźe ska rp y ft p , " y a. . , y " t, 6('), g( n) , H' F" = Fp = F,

"('),
. wysokość skarp y H p rz y d an y c h Fc = F / = F.
6(n ), a ( E) ,
" (' ) ,

irrl.4.2. Zasady ustalanla naJnlekorzystniejszego środka obrotu

Dla ułatwienia i przyspieszenia ob1iczeń stateczności skarpy lstotne

znaczenj.e na właściwe usta1enie najniekorzystnieJszego środka obrotu. Za.
leca sJ.ę w tym celu wykorzystać' sposób wykreś1ny przedstawiony na
rys.7.15.
Ustala się poł'ożenie punktu D na przecięciu prostych poprowadzonych z punk.
tów A i B pod kątami ó,' i ó,, zalefnymt od nachy1enia.skarpy, oraz punktu
C. Najniekorzystnlejszy śroriek obrotu przyJmuje się d'rogq prób na prcstej

W przypadku sprawdzenia stateczności uskoku naziomu połozenie najniel(o-

rzystnlejszego środka obrotu ustala s1ę z8odnie z rys. ?.,|4. D]ra gruntów
spolstych najniekorzystniejszy środek obrotu 1eży na prostej pionoweJ pr.2e-
chodzqcej przez krawędź uskoku naziomu na vryrsokościz . H. Dla gruntów
syp kichw od1eg łośc i x. H o raz y . H o d k r a wę dzi us k o k u. W pr zy pa dk una -
br"zeży oczepov,ych można wstępnie przyjqć x . H = Y . H = o,2? H.
D].a ustalonych według podanych zasad naJniekorzystniejszych środków ob.
rotu przyjrnuje się promienie wa1cowych powierzchni obrotu przechoclzących
przez podnóże skarpy 1ub krawędź budow1i.
Obecnle przy prowadzeniu obllczeń z zastosowaniem ETO przyjmuje się
ki1kanaście, a nawet kilkadziesląt położeń śrorlka obrotu oraz wartości pro.
nieni powierzchni obrotu płytszych i głębszych w stcsunku rlo uprzednio po.
danych.
280

Wcrta4ci kqtow d' i dr dio rdżnych noehyleń skorpy

t. i l 1,0,57 t.! 1: 1,5 1,2 t. 5 'tr;
5
rł 600 &50 33oĄ, 2603t'. 1So2y 1',!o19'
?go 280 260 750 ?'50 250
ą
6s 40(' 370 -35 350 350 370

zasada""."t3liirl.:tj;::;i:::l':*:ffiiii:oun" obrotudo obli-

Rvs"7.13"

niespoi-

z. pktu0 PrzYH=1

Rys:7.14. Zasada ustalania naJniekorzystniejszego śr9{\a obrotu do ob1i.

' czenia statecznoścl uskoku nazionu L8l
 281

,,IIT.4.,. ogóine zasady sprawdzenla stateczności skarpy Iub uskoku nazlomu

według metody Fe11eniusa

Vz6r ogóIny na okreś1enie wspótczynnika bezpleczeństwa nra postać

M
ń
śu= M - (?.5)

gd'zle: Mu . ltloment utrzymujący (opór podłoża),

M* - rnornent lĄrwracaJący

Okreś1ając najniekorzystniejszy środek obrotu (pt. WI"4.2)o pronień obro.

tu R i dzielqc rva1cowq bryłę gruntu obracającego się na pionowe b1oki o
szerokości b = Ol1 R' rozpatruje się równowagę wszystkich bioków łącznie..
+vat.cia i oporu spójności grrrntuo moment
Mornent utrzyrnujący pochod.zi od s{ł
r"lywracający ot!- ciężaru b1oków, obclążelnia nazlomu i ciśnienla spł}rwowego.
.!{zór w przypadku gruntu jednorodnego ma
na 1{spółcz]mnik bezpieczeństwa
postać [B, 1 1] :

. t , . . * 9 ' E( * i " t_r ")_

=f "' "o ::r j _5 : l1 t\

" Doi.- soi-

w . s i n ąi *I
f

gdzie: c,, Q. - efektywna spójność 1 efektyv,ny kqt tarcia wer.mętrznego

gn.ntu,
Wt . ciężar b1oku .i'n w bryle obrotun
. kąt nac}$1enia promlenla obrotu R do pionu d1a bloku rin'
{
So1 - napór ciśn1enia spływo\'ego w b1oku 6in,
. ramię So, wzg1Ędem środka obrotu d1a bloku ul|t (hlerzone
";;
z rysunku), ..
li . długość podstawy b1oku oi't,
ui . ciśnlenie wody w porach w środku spodu b1oku al|l.

Przy zaloż.eniu podziału bryły obrotu na bloki d szer,okości b - Ol,t R otrzy.

mamy ostatecznle:

+ Sci ' sol

)n, sin oi * ) ".:łn.-:

Uć wzorze tyur wysokośćzastępcza bIoku o uysokoścl tr wynosi

hr = ei * 6. h + ir ') ( 2 . s1
6"r (r r -
gdz i e:
,h, - wysokość b1oku oln povryżej zvierciadła wody.

Napór ciśnienia sp1ywowego

S o i =V i . ó " . i r ( 7 . e)
 l

1
2?2
rl
gdzie ! l
VI . ooJętosc gruntu p?zenikktętego przesqczając4 się wod q '

6w - oiężar właściwy wody,

:l it - spadek hydrauliczny w bloku nirt.

W przypadku gruntu uwarstwione5io wartość e.1 g. naIeży przyJmoweć odpowle.

dnio dla warstwy gruntu' w któreJ koiłczy się blok
l ,,l|'. Przy braku cfśnlenia
I spływowego w obliczeniach stcsuJe się spójność c., i kąt tarcia wewrrętrzne-
go ou.
Wartość współczynnlka bezpieczeństwa F można przyJmo.'ać:
F >1ł| dla budowlt tymczasowych
F ż, t, 3 d l a b u d o wl i s t a ł y c h
r }l,z5 'nabrzeży .oczepowych.
d1a
 SPIS LITERATURY

A. Wykorzystywanej w skrypcie

1 .Bo 1t A.r
Cichy W., Topolnicki M.r Z a dr o ga
B.: Zbiórtablic i nomogramów d'o ć.wiczeń z mechanikl gruntów. Skrypt
Polltechniki Gdańskiej (w druku)
2 . Demb i ck i E . : S tan y g ran i c z n e g ru n tó w . T eo r i a 1 za s t o s o wa ni e.
GTN' Gdańsk , 197o.
3 .D e nb i c k i E . : Parc i e , o d p ó r i n o ś n o ś ć gr unt u. A r k a dy , W a r s za wa ,
1979.
4. D e m b i c k i E., T e j c h m a n A.: Wybrane zagadnienia funda-
mentowania budowll hydrotechnicznych. R.lN, Warszawa.Poznań'''!981 "
5 .D enbick1 E., o d ro b i ń sk i W . r P o t u1 s k i B.;
Z a d r o g a B.: Nośnośći przemieszczenia sztywnych funrjamentów
pasmowych pojedynczych 1 sąsiadujących ze sobą dowolnie obciążo-nych i
posadowionych na podłożu Jednorodnyrn. Instrukcja obliczeń. 0pracowanie
wewnętrzne Instytutu Hydrotechniki PG' Gdańsk 1980 (naszynopls).
6. D e m b i c k i E.r B o 1 t A.: No ś n o ś ći pr zem i es zc zeni a s zt y wny c h
stóp fundamentov'ych dowo1nle obciążonych i posadowionych na podłożu
jednorodnym. Instrukcja ob1lczeń. opracowanle we'mętrzne Instytutu Hy.
drotechniki PG, C'dańsk, 1980 (uraszyrropis).
T.Giroud J. P. , T rA n - V o - Nh i 6rn , Obi n J.P.: T a bl es
po ur 1e calcul d e s fo n d ati o n s t. 1, 2, 3, Duno d, P a r i s , 1 9 7 2 i j9 ? r .
B. Hue c ke 1 S t. : Bu d o w l e mo rs k l e t. 2 L 4 , W y da wni c t wo M o r s k i e,
Gdańsk' 1974.
9.Je s ke T. l P rz e d e c k i T.l Ro s s i ńs k i B.: M ec ha .
nlka gnrntów. PtłlN,Warszawa-Wrocław, 1p66.
1 0. K i s 1 e 1 1. , L y s i k B. : Zary s reo l o gi i gr unt ów. Dzi a ł a ni e o b-
ciążenia statycznego na grunt. Arkady' 1966.
1 1. L a m b e T. w . , W h i t m a n R. v . : Iu i ec ha ni k a gr unt ów t . 1 i 2,Ar.
kad y, 1978.
1 2.Mo d 1 ińsk i H. ! Me c h an i k ag ru n tó w , c z. 7 , II iIII.BISTYP'
Warszawa 1967-7i.
1] . 0 d r o b i ń s k i w . : Zasto s o w an i e n o d e1 u s pr ę ż y s t o . pl a s t y c znego w
ana1izie nośnośc1podłoża fundamentowego. Zeszyty Naukovle PG nr 251,
Budownictwo Wodne, Zeszyt xvrll' Gdańsk 1976.
1 Ą .Pi ę tkow sk1R., . C z ar n o ta- Bo Ja r s k i R.: M e-
chanika Gruntów, Arkady' 1964.
15. nr-74/B-o248o - Grunty budow1ane. Podziat, nazwy' symbole 1 okreś1enia.
16, nn-7)/B-O448j - Grunty budowlane. Badania laboratoryjne.
 2A4
polowe'
17. F$r-B1l/B-O4452 - Grunty budowolane. Badania
. Grunty budow1ane. Posadowienie bezpośrednie budowl i.
18. Ptv-81/B-o3o2o
Obliczenia statyczne i proiektowanie'
i wykonawstwo. Arkadyr lilar-
19. Praca zbiorowa - Fundamenty. Projektowanie
sza w a, 1976.
2Q. P r zy s t a ń s k i J. : Me c h anl k a gr unt ów i f unda m ent o wa nl e' c z. !
Skrypt Po1itechniki PoznańskieJ, 1971.
21. Przy st a ń s k i J. : O b l i c z eni a s t a t y c znepo s a do wi eń f unda m en.
tów bezpośrednich. Skrypt Politechniki PoznańskieJ' 1981.
22. * y rn s' 2 a B.: lvjechanlka gruntów w zastosowaniu praktycznym. Skrypt
Po1itechnlki Warszawskię J, 19?2.
2'. s 1 i wa J. r Gry c z n a ń s k i M . : M ec ha ni k a gr r m t ów c z. I .
Stan naprężeń i odksztatceń w podłożu" Skrypt Polltechniki Sląsklej'
cliw lce, 1975,
24. W i ł u n z.. Iliechanika gruntów ! gruntoznawstwo drogowe. 1łłK1Ł,War.
sza w a, 1967.
25. W i ł' u n Z.z Zarys geotechni'ki. WKlŁ, Warszawa, 1976.

B. Uzupeltnla jące j

26. Bo1t A.r Prz e w łó c k i Z.l Z a dr o ga B.: P :zewo dni k

do badań geotectrnicznych. Skrypt Po1itechniki Gdańsklej' Gdańskn ,l98o.
2?.Bei-a H. , K aw al e c B. r K o pk a 2., P l ec zy r a k J . :
Geotechnlka. Iaboratorium z nechanlkl gruntów. Skrypt Polltechniki
s1ąskieJ; Gl i w i c e ' 198o .
28. Cza rn o ta- B o J ar sk i R., L ewa nd o ws k 1 I . : F un-
danenty budow1i lądowycb. Przykłady obIiczeń. ,łrkady' Wąrszawa' 1978.
29. D e c T.: Me c h an i k a g ru n tó w , c z. I i I I ' wA T ' ' | 9 ? 5 1 1 9 7 7 .
Jo. c 1 a z e r Z.r Mechanika grrrntów. Wydawnictwo Geologiczne, Warsza-
wa' '19??'
31 .KI. sie1I. r D mi trr: k S.r Lysik B.s Zarys r eo l o gi l
gruntów. Nośnośći śtateczność gruntów, Arkady' 1959.
32. Ko ndr e 1a H. r K w aś n i k A . r ' S zy nł o ws k a B.:
Przevodntk do ćwiczeń rachunkowych z geotecbnlkl. Skrypt Politechniki
W rocław s k i e J, 197, .
33. Ko st r z e }, s k i W.: Przewodnikdo ćwiczeń z mechanikl gruntów.
skrypt Politechniki. PoznańskieJ' 1969.
}jr. K o s t r z e w s k i 'W.: Mechanika gruntóYJ. Paranetry geotechnlczne
gr.untów budowlanych oraz netody ic\.l tyznaczanla. Pl{N, Barszawa, 1980"
35. My ś 1 i ń s k a E.: Przewodn1k do ćw1czeń z grtlntoznawstwa. !{yda.
t'nictwo Unlwersytetu Warszawskżego, 19?9.
36. Rz eźn j' c z a k J.: GeotecĘnlka w inżynierll san1tarneJ. skrypt
Politechnlki Poznańskie3, Pozrtań, 1979.

ji ^Ą.
--rru\srr t i

, $ r- .T/
\ l '. ę-l
'{_oj>z