FMEA- Hata Modu ve Etkileri Analizi (HMEA)

Risk Seviyeleri

Kabul edilemez risk bölgesi

Riskin ortadan kaldırılmasının

mümkün olmadığı veya çok
maliyetli olduğu tolare edilebilir risk
bölgesi

Kabul edilebilir risk bölgesi

Önemsiz risk bölgesi

 HMEA (Hata Modu ve Etkileri Analizi)

HMEA- FMEA (Failure Mode and Effects Analysis)

• Olası hata türlerinin belirlenmesi ve etki şiddetlerinin

derecelendirilmesi
• Kritik ve önemli özelliklerin belirlenmesi
• Ortaya çıkabilecek tasarım ve süreç yetersizliklerinin önem
derecesine göre sıralanması
• Ürün ve süreçte ortaya çıkabilecek problemlerin önlenmesine
yardımcı olunması
• Kritik noktaların hata risklerinin ortadan kaldırılması ile ürünü
geliştirecek değişikliklerin, prosedürlerin ve testlerin belirlenmesi

için kullanılan bir araçtır.

 HMEA’den Beklenen Faydalar

• Ürün ve süreçteki hata türlerinin sistematik olarak

gözden geçirmesi
• Hataları ve etkilerini tanımlaması
• Hata oranlarını ve türlerini tanımlaması; gerekli
muayene programlarının kurulmasını sağlaması
• Yapılan değişikliklerin olabilecek etkilerini tanımlaması
• Yüksek riskli bileşenlerin nasıl güvenilir hale
getirilebileceğini tanımlaması
 HMEA Tipleri

• Tasarım HMEA: Ürün deneme safhasından önce

tasarım esnasında veya ürünün fizibilite çalışmaları
esnasında karmaşık ürünlerdeki ana riskli bölgeleri
bulup ortaya çıkarmak için yapılan HMEA çalışması

• Süreç HMEA: Uygulanan imalata ilişkin süreç hata

türlerini tanımlayan, hataların müşteride olabilecek
etkilerini değerlendiren, hataların ortaya çıkma

nedenlerini inceleyen bir HMEA çalışması

 FMEA ile ilgili standartlar

• MIL-STD 1629A Æ havacılık ve savunma şirketleri

• SAE J 1739 Æ Otomotiv sektörü
• IEC 60812 Æ Diğer
 HMEA Ekibi

• HMEA bireysel olarak değil ekip halinde geliştirilmelidir.

• Ekip elemanlarının sayısı 3 – 7 kişi olmalıdır.
• Ekibe katılanlar incelenmekte olan tasarım, imalat,
montaj ve kontrol işlemlerinde tecrübeli ve uzman kişiler
olmalıdırlar.
 HMEA ile İlgili Kavramlar

• Hata Modu: Hata modu, bir sistemin fonksiyonlarını yerine

getirememe durumudur.
• Hata Etkisi: Bir hatanın neden olduğu sistem fonksiyonundaki
değişikliği gösterir.
• Hata Nedeni: Hata türünün ortaya çıkmasında etkili olan

unsurlardır. Bir hata modunun birden çok nedeni olabilir.

• Keşfedilebilirlik (Saptama): Hata türünün müşteriye ulaşmasını
önleyen uygulamaların varlığına keşfedilebilirlik denir.
• Olasılık: Hatanın ortaya çıkma sıklığını gösterir.
• Şiddet: Müşteriye yansıyan olası hata sonuçlarının düzeyidir.
• Risk Öncelik Puanı

RÖP = Olasılık x Şiddetlilik x Keşfedilebilirlik

 Bileşen ve Proses bilgilerinin
Toplanması

Potansiyel Hata Modlarının

Belirlenmesi
HMEA’nin Aşamaları
Her Hata Modunun Etkisinin Kontrol
Edilmesi ve Listelenmesi

Her Hata Modunun Nedeninin

Belirlenmesi Oluşum
Sayılarının
Hesaplanması
Mevcut Kontrol Prosesinin Listelenmesi
Oluşum
Sayılarının
Hesaplanması
Belirlenme Sayılarının Hesaplanması

RPN’nin Hesaplanması

Düzeltici faaliyet
HAYIR
Gerekli mi?
E
V
E
T faaliyet Önerisi
Düzeltici / Önleyici

Modifikasyon Verileri Modifikasyon FMEA Raporu

HMEA UYGULAMA FORMU SİSTEM/PARÇA ADI: TARİH: HMEA NO:
___SİSTEM EKİP LİDERİ:
___ALT SİSTEM EKİP ÜYELERİ:
___PARÇA
MEVCUT DURUM İYİLEŞTİRME AŞAMASI İYİLEŞTİRME SONRASI

Keşfedilebilirlik

Keşfedilebilirlik
Mevcut Mevcut Gerçekleşen
Hatanın Sorumlu ve

Olasılık

Olasılık
Şiddeti
Şiddet
Potansiyel Potansiyel Hata Süreçte Süreçte Önerilen Önlemler ve R.Ö.S

Sınıfı
Potansiyel R.Ö.S. Tamamlama
Hata Modu Etkisi Önleyici Keşfedici İyileştirmeler Tamamlanma .
Nedenleri Zamanı
Kontrol Kontrol Zamanı
 Requirements Failure Mode(s) Effect(s) of Failure Cause(s) of Failure Process Control(s) Recommended Resp & Target

SEV

OCC

DET

RPN

SEV

OCC
DET
RPN
Solution(s) Date
Aesthetics Unacceptable -Customer Dissatisfaction 6 Debris on Tooling 8 -First Piece Inspection 2 96 Air Blowoff 2 2 4 16 -Bill Smith
Appearance -Cycle Counter
Fixturing 3 -First Piece Inspection 2 36 Separate Tooling For Each 1 2 3 6 -Joe Public
-Calibration Frequency Part -Sandra Brown
-Machine Setup
Operator Error 7 -Process Sheets 2 84 Train operators on SPC 2 1 3 6 -Tony Green
-SPC -Joe Public
Clean & Dry Parts Wet Parts -Rust 8 Worn Tooling 3 -Cycle Counter 2 48 Press force monitor 2 1 5 10 -Joe Public
-Customer Dissatisfaction -Calibration Frequency -Sandra Brown
-Poor Performance -Machine Run-off Train operators on SPC 2 1 5 10 -Gene Okra
Wrong gas 2 -Operator Training 6 96 Paint Valves Different 1 3 6 18 -Sandra Brown
Colors -Gene Okra
Damage Free Damaged -Customer Dissatisfaction 10 Operator Error 7 -Process Sheets 6 420 Train operators on SPC 2 1 3 6 -Bill Smith
-Excessive Press Force -Operator Training -Sandra Brown
-Lose Clamp Load Press force monitor 2 1 5 10 -Bill Smith
-Safety (Personal Injury) Mis-Assembly 2 -Operator Training 6 120 Paint floor blue 1 3 6 18 -Tony Green
P Sh t Separate Tooling For Each 1 2 3 6 -Gene Okra
Fixturing 3 -Cycle Counter 2 P t
60 Separate Tooling For Each 1 2 3 6 S d Okra
-Gene B
C lib ti F P t
 Olasılık Değerinin Verilmesi
Olasılık değeri analiz edilen konuya göre değişir ve analizciler
tarafından konuya göre bir ölçek oluşturularak belirlenir.
Tasarım HMEA için örnek olasılık değerleri tablosu:
 Olasılık Değerinin Verilmesi (Devam)
Süreç HMEA için örnek olasılık değerleri tablosu:
 Şiddet Değerinin Verilmesi
Şiddet değeri de analiz edilen konuya göre değişebilir ve analizciler
tarafından konuya göre bir ölçek oluşturularak belirlenebilir.
HMEA Örnek Şiddet Değeri Tablosu
 Keşfedilirlik Değerinin Verilmesi
Süreç HMEA Örnek Keşfedilebilirlik Değer Tablosu
Keşfedilirlik Değerinin Verilmesi (Devam)
Tasarım HMEA Keşfedilebilirlik Değer Tablosu
 OLASILIK KESFEDILEBILIRLIK SIDDET RÖP
1 1 1 1
Hata olusmasi uzak Hata ve nedenleri kesinlikle Etkinin önemi yok Düzeltici faaliyet gereksiz.
olasilik belirlenir
1 1 10 10
Hata olusmasi uzak Hata ve nedenleri kesinlikle Standartlara ve kanunlara Düzeltici faaliyet gereksiz.
olasilik belirlenir uymama etkisi güvenlik
riski olusur
1 10 1 10
Hata olusmasi uzak Hata ve nedenleri Etkinin önemi yok Düzeltici faaliyet gereksiz.
olasilik belirlenemez riskli
10 1 1 10
Hata olusmasi çok yüksek Hata ve nedenleri kesinlikle Etkinin önemi yok Düzeltici faaliyet gereksiz.
olasilik belirlenir
10 1 10 100
Hata olusmasi çok yüksek Hata ve nedenleri kesinlikle Standartlara ve kanunlara Düzeltici faaliyet gerekir.
olasilik belirlenir uymama etkisi güvenlik Olusum siralamasinin ve
riski olusur etkinin öneminin azalmasi
için tasarim degisikligi
1 10 10 100
Hata olusmasi uzak Hata ve nedenleri Standartlara ve kanunlara Düzeltici faaliyet gerekir.
olasilik belirlenemez riskli uymama etkisi, güvenlik Etkinin öneminin azalmasi
riski olusur için tasarim degisikligi
veya belirlenme
siralamasini azaltilmasi
için dogrulama faaliyetleri
gelistirilmelidir.
 Risk Öncelik Puanı

RÖP = Olasılık x Şiddetlilik x Keşfedilebilirlik

RÖS < 40 ise önlem almaya gerek yoktur.

40 <RÖS < 100 ise önlem alınmasında fayda vardır.
RÖS > 100 ise mutlaka önlem alınması gerekir.