37.

Słowa i ich znaczenia

Treść słowa to zbiór cech (elementów znaczeniowych) przedmiotów (czynności,

właściwości), do których słowo się odnosi.

Zakres to zbiór przedmiotów nazywanych przez to słowo. Odczytując komunikat, wybieramy

z zakresu pojęciowego słowo (desygnaty określonego pojęcia). Im bardziej precyzyjna treść
słowa (im więcej cech/elementów zawiera pojęcie), tym mniejszy zakres przedmiotów, które
to pojęcie wyznacza. I na odwrót - im bardziej ogólna treść (mniej cech/ elementów
zawartych w pojęciu), tym większy zakres możliwych desygnatów pojęcia. Jeżeli granicę
zakresu przedmiotów wyznaczanych przez dane pojęcie nie są precyzyjnie określone, to
mówimy o znaczeniach nieostrych słowa. Znaczenie takie są charakterystyczne dla tzw.
pojęć nieostrych. Na przykład słowo "przyjaźń" znaczy m.in. 'uczucie charakteryzujące się
dążeniem do psychicznej bliskości z drugą osobą'. Wskazuje to zakres możliwych
przypadków, odmian i postaci takiego uczucia. Jest to zarazem pojęcie nieostre, ponieważ
istnieją przypadki, kiedy nie jesteśmy w stanie rozstrzygnąć, czy dane zjawisko jeszcze
można nazwać przyjaźnią czy już nie.

Polisemią nazywamy wielość znaczeń danego słowa, czyli istnienie wielu pojęć przez nie
oznaczanych. (wieloznacznością słowa)

OZNACZANIE WSKAZYWANIE
słowo → pojęcie → przedmiot (-y)
(treść słowa) (wyznaczanie zakresu) (czynności, cechy)

SYNONIMIA (gr. syn - współ, ónymos - wyraz) - relacja pomiędzy słowami o podobnych
znaczeniach, bliskoznaczność, np. miłość - sympatia, kochanie, zakochanie, amory. Wyrazy,
które wchodzą w taką relację, to synonimy - słowa bliskoznaczne.

ANTONIMIA (gr. anti - przeciw) - relacja pomiędzy słowami o przeciwnych znaczeniach np.
miłość - nienawiść. Słowa o znaczeniach przeciwstawnych to antonimy.

HOMONIMY (gr. homós - taki sam, jednakowy) - relacja pomiędzy tak samo brzmiącymi
słowami o niepowiązanych z sobą , różnych znaczeniach, zwykle także o różnym
pochodzeniu. Homonimiami są np. bal (jako zabawa) - bal (jako ociosany pień drzewa).