Professional Documents
Culture Documents
Cuadernillo Latín 2
Cuadernillo Latín 2
1
DEA MINERVA
Fabulae carae sunt puellis, nam fabulae puellas delectant. Multae fabulae memorant
antiquas deas. Minerva dea non solum sapientiae magna dea est, sed etiam pugnas amat
atque hastam galeamque habet. Multae erant statuae et arae Minervae, reginae
incolarum Graeciae. Graecae puellae magna cura Minervae aras rosis ornant.
MINERVA Y DIANA
Aras Dianae, deae lunae et silvarum, rosis ornamus, nam Diana dea feras sagittis saepe
2
SEGUNDA DECLINACIÓN
5ª Magister pigros pueros non laudat, sed diligentiam puerorum semper amat.
6ª Bonus agrícola vir bonus est, agros frugiferos arat, pulchras malos et bonas piros colit.
8ª Romani magna et pulchra templa aedificabant; templa auro et argento ornabant atque
EL LOBO Y EL CORDERO
3
Lupus et agnus in fluvii ripa aquam potabant. Superior stabat lupus longeque inferior
agnus. Agnus parvus et innoxius erat, at lupi audacia magna erat. Agni et cervi lupos
timent, nam lupi agnos saepe devorant. Agnus lupum videt et fugam temptat, sed lupus
videt agnum et causam iniuriae quaerit. "Tua causa", dicit, "aqua turbida est". At agnus
respondet: "tu potas superior et aqua decurrit a te". Tamen lupus iniustus timidum
agnum vulnerat et devorat. Sic viri iniusti fictis causis viros infirmos et innoxios saepe
opprimunt.
4
DÉDALO E ÍCARO
Daedalus, vir magni ingenii, in insula Creta exsulabat. Ibi Cretae tyrannus Daedalo
postea tyrannus Daedalum cum filio in Labyrintho inclusit.Tunc Daedalus alas pinnis et
cera fecit et umeris aptavit.Deinde cum filio evolavit. Puer alas in caelo agitabat, sed
alarum cera liquavit et miser puer in undas cecidit. Interea Daedalus in Italiam venit et
5
LA GUERRA DE TROYA
Clarum oppidum Asiae Troia erat. Troiani oppidum incolebant atque cum Graecis
pugnabant, nam Graeci Troiam obsidebant. Belli causa Priami filius est, nam pulchram
Graeciae feminam raptat et secum vehit. Multi dei Graecos iuvabant. Multi populi
deique Troianos quoque iuvabant. Graeci Troianique varia fortuna in latis Troiae campis
strenue pugnabant. Tandem Graeci Troiam dolo expugnant atque praeclaram victoriam
obtinent. Viros, feminas et pueros interficiunt aut capiunt. Oppidi tecta templaque ferro
6
ORFEO Y EURÍDICE
Orpheus poeta feras etiam cantu suo domabat atque magna saxa lyrae suavitate
Orpheus beatus erat, sed vipera Eurydicam in prato mordet suoque veneno propere necat.
Eurydica in Inferos, mortuorum magna regna, descendit. Orpheus in Inferos venit atque
Inferorum deam reginamque, suis verbis canoris movit. Proserpina dea Eurydicam
Orpheo reddit. Iam Orpheus Eurydicam ex Inferis in terras secum ducebat laetusque erat.
Orpheus ad Inferos respicere non debebat, sed, magna cura motus, ad Inferos respexit.
Tunc Eurydica in Inferos rursus descendit atque in Inferis perpetuo mansit. Orpheus in
terras ex Inferis venit atque in terris maestus errabat atque Eurydicam cum multis
7
TERCERA DECLINACIÓN
7ª Militum duces leges pacemque defendunt atque ducum vox ad victoriam milites
saepe ducit.
8ª Hieme Caesar consuetudine sua legiones in hiberna reducit; aestate agmen legionum
8
TESEO Y EL MINOTAURO DE CRETA
Labyrinthus erat magnum aedificium unde homines exire nesciebant, nam multae viae
flexae faciebant errorem. In Labyrintho rex Minos Minotaurum hominibus vivis alebat.
debebant atque monstrum saevum omnes avide vorabat.Minos, Cretae rex atque
Minotauri pater, paucis annis antea magno bello Athenas vicerat.Victor non solum
atque obsidibus Minotaurum alebat. Sed Theseus, Athenarum regis filius, Minotaurum
occidere constituit.Itaque cum obsidibus in Cretam pervenit. Cretae rex filiam pulchram
servare constituit. Itaque Theseo longum filum dedit ut certam viam ad portam
longam pugnam gladio occidit. Deinde auxilio fili ad portam Labyrinthi facile pervenit
9
Ariadna cum Theseo e Creta, patria sua, evasit, sed Theseus nocte in insula Naxo
Ariadnam reliquit atque in patriam suam navigavit. Mane Ariadna Theseum in litore
frustra quaesivit, multisque cum lacrimis frustra vocavit, dum capillos vestemque
scindebat maesta atque magna aegritudine aflicta. Tunc Bacchus deus in insulam
navigabat Aegeus, Thesei pater Athenarumque rex, de altis saxis in mare prospiciebat,
nam filium suum anxius opperiebat.Iam Theseus patriae suae litoribus appropinquabat,
cum pater Aegeus atra vela navigii conspexit.Theseus enim non mutaverat atra vela
candidis velis ut victoriam nuntiarent. Itaque Aegeus pater mortem filii ex atro colore
velorum putavit atque dolore amens statim de alto saxo in mare se proiecit. Ex eo
tempore Graeci mare, ubi Aegeus mortem invenit, "mare Aegeum" nominaverunt. Post
Aegei mortem, Theseus rex Athenarum fuit multosque per annos magna sapientia
10
LA ESPADA DE DAMOCLES
Quondam vir stultus, cui Damocles nomen erat, in regiam Dionysii Tyranni venit atque
atque dixit:
"Visne igitur, o Damocle, quando mea vita tibi grata est, fortunam meam temptare ac
collocavit. Deinde servi delecti omnia, quae Damocles cupiebat, diligenter ei praebebant:
Damocles beatus erat. Sed in magno gaudio subito fulgentem gladium, de tecto
pendentem atque capiti suo imminentem conspexit. Itaque, magno timore captus, nec
pulchros servos, nec argentea vasa adscipiebat. Ne quidem cibos exquisitos tangere
audebat. Tandem tyrannum rogavit, ut abire liceret, quoniam iam non beatus erat.
Etenim is, qui mortem perpetuo timet, nullo modo beatus esse potest.
11
1ª Senatus magnum exercitum in hostes mittet.
4ª Aestate agricolae ab ortu solis usque ad occasum laborant; autumno agricolae fructus
percipiunt; hieme vallem nive opertam videmus; at vere montes vallesque avium cantu
resonant.
12
USOS DEL CUM
5- Cum solitudo et vita sine amicis insidiarum plena sit, ratio ipsa nos monet ut
amicitias comparemus.
6- Romulus eiusque socii, cum uxores non haberent, mulieres Sabinas rapere statuerunt.
9- Cum Caesar in itinere cum militibus suis esset, magnis itineribus in Italiam pervenit.
VALORES DEL UT
13
1ª Ut Hostius cecidit, confestim Romanus exercitus victus est.
IFIGENIA
14
Cum Graeci exercitum ad Troiam urbem ducere vellent navibus, in portu classem
retinebat diuturna tempestas ob iram Dianae. Agamemno, exercitus dux, cerva Dianae
sacram vulneraverat. Tantum mors Ifigeniae, Agamemnonis filiae, iram deae placare
poterat. Itaque pater, magno dolore anxius, filiam suam in castra vocavit, simulans
nuptias cum Achille. Misera puella in castra venit, de curru descendit et citato gradu ad
patrem contendit. Agamemno longo amplexu filiam suam tenet. Pater et filia lacrimas
effundunt ; filia gaudio lacrimat; pater imminentem filiae mortem cogitat. Tandem
sacrificii tempus appropinquat. Sed Diana, magna misericordia mota, cervam per aera
ORACIONES COMPARATIVAS
15
2ª Aestate, noctes breviores sunt quam dies, hieme, longiores.
6ª Nihil est homini dulcius libertate; nihil carius quam patria; nihil est amabilius virtute.
10ª In libero populo imperia legum potentiora sunt quam imperia hominum.
16
16ª Melior est canis vivus leone mortuo.
ORACIONES DE SUPERLATIVO
17
2ª Hieme dies brevissimi sunt, aestate longissimi.
FAETÓN
18
Cum Phaeton in regiam patris Phoebi veniret, patrem oravit ut ei permitteret currum et
equos Solis unum diem regere. Phaeton prudentia patris consilia non audivit atque
laetitia exsultans levem currum occupavit. Volucres equi Solis, hinnitibus flammiferis
auras implent, atque pedes per aera movent nebulasque scindunt. Sed currus pondus leve
erat et manus aurigae parum firmae. Equi viam solitam relinquunt. Ignarus Phaeton ne
quidem iter cognoscit. Pallet timore et sua genua metu tremunt. Nec frena remittere nec
equos regere potest. Ne quidem equorum nomina scit. Equi soluti per ignotam regionem
currum sine lege rapiunt. Uritur flammis tellus, magnaeque urbes incenduntur et silvae
ardent. Phaeton calido fumo undique involvitur et arbitrio volucrum equorum rapitur. At
mare cadit.
19
LEYENDA DE MIDAS
Quondam Midas, Phrigiae rex, Bacchum beneficio magno obligavit. Quam ob rem (por
lo cual) Bacchus Midae optionem muneris dedit. Avarus rex sic oravit: "Bacche, effice
ut omnia, quae tegam, in aurum mutentur". Deus annuit. Midas, laetitia plenus, ex
arbore virgam detraxit et statim virga aurea facta est. Deinde saxum humo sustulit et
saxum in aurum mutatum est. Etenim omnia, quae tangebat, in aurum statim mutabantur.
Primo Midas magno gaudio exsultabat; deinde servi cibos et vinum ei apportaverunt, et
dives miserque rex omnes dapes in aurum mutatas vidit. Itaque, quia fames eum urgebat
sitique cruciabatur, deum rursus oravit,ut donum suum revocaret : « Da mihi veniam,
Bacche: peccavi; miserere mei (apiádate de mí). » Deus, misericordia motus, dixit : «
Vade ad amnem, incede ad fontes fluminis Pactoli. Ablue tuum caput totumque corpus
tuum in fontibus atque tuum scelus elue ». Rex deo statim paruit. Aurum flumen tinxit
et e corpore miseri regis in amnem cessit. Ita ex illo tempore Pactolus flumen in undis
20
ORACIONES DE RELATIVO
5ª Mihi gratior est is, qui verum dicit, quam is, cuius verba dulcia sed infida sunt.
8ª Non qui parum habet, sed qui magis cupit quam habet, pauper est.
10ª Solidissima corporis pars est ea, quam frequens usus exercuit.
21
11ª Phidias Minervae simulacrum fecit, quo ornavit templum, quod Athenienses deae
sacraverant.
Multas fabulas a Graecis accepimus. Nobilis est fabula, quae miram Iasonis
cuperet vellus aureum arietis, qui olim duos fratres per aera transportaverat, magnam
immanis draco taurique feri, qui flammas ore vomebant. Cum Iason immensam navem
principibus in Colchidem pervenit. Ibi Medea, regis filia, Iasonem adiuvit. Cum Iason
Colchidis regem post multos labores vicisset, vellus aureum rapuit et Medeam in
22
patriam secum vexit. Cum Argonautae in Graeciam venissent, ludos instituerunt, quos
NIOBE
facerent, Nioba , Thebanorum regina, eas vituperavit : " Cur, inquit, mihi sacrificia non
facitis? Cur Latonam mihi anteponitis? Ego septem filias septemque filios habeo,
Latona autem tantum unum filium unamque filiam habet". Mulieres sacrificia omittunt.
Tunc Latona liberos suos oravit ut superbiam Niobae vindicarent. Illi precibus matris
statim paruerunt. Apollo omnes Niobae filios suis sagittis interfecit. Misera mater suo
corpore filias suas tegere cupiebat, sed Diana septem sorores sagittis necavit. Inter filios
et filias examines residet Nioba. Ventus capillos suos non movet; in ore color est sine
23
sanguine; oculi inmoti manent: tota rigida sedet. Misericordia deorum in saxum mutata
est. Tamen perpetuo flet. Vento in montis Sipyli verticem rapta est. Ibi fixa in montis
VOCA BULARIO
Nioba,-ae Níobe
Ventus,-i viento oro,-as,-are,-avi,-atum pedir, rogar
Mulier,-eris mujer facio,-is,-ere,feci,factum hacer
Thebanus,-a,-um tebano vitupero, -as,-are,-avi,-atum censurar, reprochar
Latona, -ae Latona inquit ( Pres. Ind.) dice
Apollo, -onis Apolo antepono,-is,-ere anteponer
Sacrificium ,-ii sacrificio habeo,-es,-ere,-ui,-itum tener
Mater, matris madre omitto,-is,-ere, omissi, omissum dejar, omitir
Filius,ii hijo filia,-ae hija vindico,-as ,-are,-avi,-atum vengar
Liberi,-orum hijos pareo,-es,-ere,-ui,-itum obedecer, someterse a
Prex, precis súplica oro,-as,-are,-avi,-atum pedir, rogar
Superbia,-ae soberbia interficio,-is,-ere,-feci,-factum matar
Sagitta,-ae flecha cupio,-is,-ere,- ivi,-itum desear
Corpus, -oris cuerpo tego,-is,-ere, texi, tectum cubrir
Soror, sororis hermana neco,-as,-are,-avi,-atum matar
Exanimis,-e sin vida, exánime resideo,-is,-ere, resedi, resessum quedarse
Capillus,- i cabello moveo,-es,-ere, movi, motum mover
Os, oris cara ,rostro maneo,-es,-ere,mansi, mansum permanecer
Sanguis, -inis sangre sedeo,-es,-ere, sedi, sessum estar sentado
Saxum, -i roca muto,-as,-are,-avi,-atum cambiar, transformar
inmotus,-a,-um inmóvil, fleo,-es,-ere, -evi,-etum llorar
mons, montis monte rapio,-is,-ere, rapui, raptum arrastrar
24
vertex,-icis cumbre liquor,-eris, liqui derretirse, licuarse
fixus,-a,-um fijo mano,-as,-are,-avi,-atum verter, derramar
cacumen ,-inis cima aliquando (adv) una vez tunc (adv) entonces
Cur (interrog.) por qué septem ( número indeclinable) siete
Autem (conj.) en cambio tantum (adv) sólo statim (adv) al instante
Tamen (adv) sin embargo ibi (adv) allí Sipylus,-i Sípilo
Totus,-a,-un todo nunc (adv) ahora etiam (adv) todavía
ORACIONES PASIVAS
6ª Gutta cavat lapidem, consumitur anulus usu, et vomer aduncus humo teritur.
25
8ª Nostri milites a duce et a fortuna deserti sunt.
VERBOS DEPONENTES
26
3ª Ex ea pugna pauci milites superfuerunt.
2ª Melius est habere quam habuisse; melius est flevisse quam flere.
27
9ª Vincere est honestum, victos opprimere acerbum, pulchrum ignoscere victis.
ORACIONES DE INFINITIVO
28
7ª Thales dixit aquam esse initium omnium rerum.
9ª Consul nuntiavit Romanos ab hostibus victos esse, eosque Romam contendere atque
arcem obsesuros esse. Itaque iussit omnes iuvenes cum armis in Capitolium ascendere.
CONSTRUCCIONES DE PARTICIPIO
29
8ª Hominibus laborantibus fortuna favet.
Cum populus Romanus cresceret et Romani uxores non haberent, in vicinas nationes
legatos miserunt ut societatem peterunt. Sed populi vicini legatos non audiverunt. Tunc
Romulus ludos paravit et iuventutem invitavit ut spectacula viderent. Multi populi, sed
30
Sabini non animadverterunt Romanos suas mulieres rapere. Talis fuit causa inter
Romanos et Sabinos.
EL RAPTO DE PROSERPINA
Iovis et Creris, magno amore colebant. Insula Sicilia Cereri Proserpinaeque sacrata erat.
In media insula est lacus et circa lacum locus amoenus. Humida terra varios flores gignit
31
et hoc loco perpetuum ver est. Ibi Proserpina a Plutone, qui sub terris apud Inferos
regnat, in nemore prope urbem Hennam sito, rapta est. Pluto Proserpinam in Inferos, sua
regna, secum duxit. Interea Ceres, cum filiam suam frustra quaereret, omnes terras
maesta peragravit. Noctu et die suam filiam quaerebat. Tandem Iuppiter, Cereris
Inferorum rex, at Iovis mandatis paruit. Statim Proserpinam ad se vocavit ac sic hortatus
est : « I, Proserpina, ad matrem. Noli maerere. Tibi inter immortales bonus vir ero. Ego
neque montes neque valles equorum cursum tardaverunt. Ut Ceres, quae ante templum
maesta sedebat, currum vidit, accurrit. Proserpina etiam matri obviam cucurrit. Mater
filiam longo amplexu tenet totumque diem a doloribus requievit matris et filiae animus.
32
Postea Proserpina partem anni apud Inferos cum Plutone, at alteram partem in terris cum
EL DIOS BACO
Quondam Bacchus, iuvenis similis, in maris litore ambulabat. Cum praedones quidam
Laeti omnes erant: filium enim regis eum esse, existimabant. Itaque iuvenem ad malum
Tunc gubernator nautas inquit: « Miseri, hunc esse deum credo. Aut enim Iuppiter hic
est, aut Apollo, aut aliquis deus. Non hominum similis est, sed deorum. Eum statim
33
Sic gubernator cautus locutus est. Sed praedonum dux ei respondit ; « Secundum
ventum aspice; mox in Aegyptum aut Cyprum perveniemus atque pro iuvene magnum
Tum vero prodigia mirabilia piratis apparuerunt. Vinum dulce per navem fluebat; ad
summum velum ascendebat vitis, ex qua multae uvae pendebant. Circa malum nigra
hedera volvebatur omnesque remi coronas habebant. Nautas omnes magnus timor
invasit, atque hoc prodigio perculsi gubernatorem iusserunt terram adire. At ille iuvenis
leo terribilis factus est. Paredones omnes in puppim sese receperunt et gubernatorem
prudentem circumsteterunt pavidi. Leo autem praedonum ducem cepit. Ceteri omnes
LA GUERRA DE TROYA I
deleverunt. Multi viri fortes in bello perierunt. Multae feminae multique pueri
34
a victoribus capti sunt. Cives Troiani numquam in patriam suam redierunt, nam Troia ab
Urbs in edito colle sita erat, haud procul ab Hellesponto. Hoc fretum Asiam ab Europa
aedificati fuerant. Valida arx in urbe erat atque in arce non solum regia domus sed
Ex altissima turri, quae ad Scaeas portas exstructa erat, latum prospectum in mare atque
in agros feraces Troiani habebant. Mons Ida non multum a Troia distabat. Ex eo monte
multi rivi fluminaque profluebant in campum. Simois et Scamander flumina radices eius
Magni imperii caput Troia fuit. Eius urbis rex, cui nomen Priamus erat, prudens senex,
multas gentes finitimas aequo imperio regebat. Paris, unus regis natorum, in Graeciam
35
quondam navigavit atque Spartam, Menelai regis urbem, pervenit. Ibi rex ei benignum
hospitium praebuit. At Paris Helenam, hospitis uxorem, rapuit atque secum in suam
Ulixes multique alii duces erant, sed omnibus copiis praeerat Agamemno, Menelai frater
Micenarumque rex, qui omnium consensu dux maximus ad id bellum creatus erat.
Magna Graecorum classis in Graeciae litore diu mansit ob Dianae iram. Tandem
Agamemno sacrificio Iphigeniae, filiae suae, deae iram placavit. Ita Graeci ad Asiae
litora multis navibus navigaverunt, atque in Troiano litore castra posuerunt. Priami
agros vastabant hostes, sed urbem frustra oppugnabant, nam Hector, Priamo filius atque
36
fortissimus dux, Troiam ab hostibus summa virtute defendebat. Itaque Graeci per decem
Huic bello dei ipsi interfuerunt. Minerva dea Graecis favebat; Venus autem et Mars
Agamemno dux captivam Criseidam, Apollonis sacerdotis filiam, patri suo reddere
noluerat. Igitur Apollo saevam pestem in Graecorum castra iecit exercitumque suis
sagittis diu vastavit. Tandem Agamemno patri captivam reddidit, sed Achilli captivam
Arma sua tamen Patroclo amico dedit, sed hic ab Hectore in pugna interfectus est.
Itaque Achilles, ut amici mortem ulcisceretur, in pugnam rediit atque Hectorem vicit,
corpusque eius circa Patrocli rogum diu traxit. Tandem, Priami precibus victus, ei
37
LA GUERRA DE TROYA II
Cum Achilles Hectorem occidisset, Graeci Troiam capere brevi tempore sperabant. At
Troiani patriam summa virtute defendebant. Etiam ex urbe obsessa eruptiones crebras
faciebant atque cum hostibus proelia conserere audebant victoresque saepe ex acie
excedebant.
Graecorum duces, longo bello fessi, novum consilium ceperunt. Minervae auxilio
callidus Ulixes ingentem equum ligneum in litore exstruxit atque in eius alveum multi
fortesque duces inclusi sunt. Deinde reliqui Graeci naves conscenderunt reditumque in
patriam simulaverunt. Classis vento secundo ad insulam, cui Tenedus nomen est,
Troiani cives, longa obsidione soluti, se ex moenibus proripiunt atque, magna laetitia
38
ingentem molem mirantur. Tandem eum in urbem introducere atque in sacra arce sistere
statuerunt. Itaque moenium partem diruunt atque maximo gaudio in arcem equum
trahunt.
Nox erat atque in terris omnia animalia somnus invaserat. Troiani quoque gravi somno
Troianum litus navigavit. Interea Graecorum fortissimi, qui in equi ventre abditi erant, e
latebris erumpunt atque, caesis arcis custodibus, urbis portas sociis suis aperiunt. Graeci
milites urbem somno vinoque sepultam invadunt. Caeduntur passim viri, urbs tota
strenue pereunt, dum patriam ab hostibus defendere temptant. Ipse Priamus in regia
domo ante deorum aram ab Achillis filio obtruncatur eiusque corpus examinum in litore
iacit. Feminae puerique trahuntur captivi ad victorum naves. Magna praeda in Graeciam
39
portabitur. Omnia flamma ferroque vastantur. Nec deorum auxilium, nec hominum
Solus e ducibus Troianis mortem effugere potuit divus Aeneas, Anchisae filius, qui post
longos asperrimosque labores in Italiam pervenit. Ibi urbem Lavinium in Latio condidit,
40