You are on page 1of 21

DCS - Digital Corpus of Sanskrit

Home
Query
Dictionary
Texts
Extended Queries
KWIC
Parallels
Corpus
Help
Functions
Login

Texts

Help
Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 2536

Click on a sentence to show its analysis


Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.

2 parallel or similar passage(s) in this chapter


bṛhadaśva uvāca / (1.1) Par.?
bṛhadaśva
n.s.m.
vac
3. sg., Perf.
tatas tu yāte vārṣṇeye puṇyaślokasya dīvyataḥ / (1.2) Par.?
tatas
indecl.
tu
indecl.

PPP, l.s.m.
vārṣṇeya
l.s.m.
puṇyaśloka
g.s.m.
dīv
Pre. ind., g.s.m.
puṣkareṇa hṛtaṃ rājyaṃ yaccānyad vasu kiṃcana // (1.3) Par.?
puṣkara
i.s.m.
hṛ
PPP, n.s.n.
rājya
n.s.n.
yad
n.s.n.
∞ ca
indecl.
∞ anya
n.s.n.
vasu
n.s.n.
kaścana
n.s.n.
hṛtarājyaṃ nalaṃ rājan prahasan puṣkaro 'bravīt / (2.1) Par.?
hṛ
PPP, comp.
∞ rājya
ac.s.m.
nala
ac.s.m.
rājan
v.s.m.
prahas
Pre. ind., n.s.m.
puṣkara
n.s.m.
brū
3. sg., Impf.
dyūtaṃ pravartatāṃ bhūyaḥ pratipāṇo 'sti kastava // (2.2) Par.?
dyūta
n.s.n.
pravṛt
3. sg., Pre. imp.
bhūyas
indecl.
pratipāṇa
n.s.m.
as
3. sg., Pre. ind.
ka
n.s.m.
∞ tvad
g.s.a.
śiṣṭā te damayantyekā sarvam anyaddhṛtaṃ mayā / (3.1) Par.?
śās
PPP, n.s.f.
tvad
d.s.a.
damayantī
n.s.f.
∞ eka
n.s.f.
sarva
n.s.n.
anya
n.s.n.
∞ hṛ
PPP, n.s.n.
mad
i.s.a.
damayantyāḥ paṇaḥ sādhu vartatāṃ yadi manyase // (3.2) Par.?
damayantī
g.s.f.
paṇa
n.s.m.
sādhu
n.s.n.
vṛt
3. sg., Pre. imp.
yadi
indecl.
man
2. sg., Pre. ind.
puṣkareṇaivam uktasya puṇyaślokasya manyunā / (4.1) Par.?
puṣkara
i.s.m.
∞ evam
indecl.
vac
PPP, g.s.m.
puṇyaśloka
g.s.m.
manyu
i.s.m.
vyadīryateva hṛdayaṃ na cainaṃ kiṃcid abravīt // (4.2) Par.?
vidṛ
3. sg., Impf. pass.
∞ iva
indecl.
hṛdaya
n.s.n.
na
indecl.
ca
indecl.
∞ enad
ac.s.m.
kaścit
ac.s.n.
brū
3. sg., Impf.
tataḥ puṣkaram ālokya nalaḥ paramamanyumān / (5.1) Par.?
tatas
indecl.
puṣkara
ac.s.m.
ālokay
Abs., indecl.
nala
n.s.m.
parama
comp.
∞ manyumat
n.s.m.
utsṛjya sarvagātrebhyo bhūṣaṇāni mahāyaśāḥ // (5.2) Par.?
utsṛj
Abs., indecl.
sarva
comp.
∞ gātra
ab.p.n.
bhūṣaṇa
ac.p.n.
mahat
comp.
∞ yaśas
n.s.m.
ekavāsā asaṃvītaḥ suhṛcchokavivardhanaḥ / (6.1) Par.?
eka
comp.
∞ vāsas
n.s.m.
asaṃvīta
n.s.m.
suhṛd
comp.
∞ śoka
comp.
∞ vivardhana
n.s.m.
niścakrāma tadā rājā tyaktvā suvipulāṃ śriyam // (6.2) Par.?
niṣkram
3. sg., Perf.
tadā
indecl.
rājan
n.s.m.
tyaj
Abs., indecl.
su
indecl.
∞ vipula
ac.s.f.
śrī
ac.s.f.
damayantyekavastrā taṃ gacchantaṃ pṛṣṭhato 'nviyāt / (7.1) Par.?
damayantī
n.s.f.
∞ eka
comp.
∞ vastra
n.s.f.
tad
ac.s.m.
gam
Pre. ind., ac.s.m.
pṛṣṭhatas
indecl.
anvi
3. sg., Pre. opt.
sa tayā bāhyataḥ sārdhaṃ trirātraṃ naiṣadho 'vasat // (7.2) Par.?
tad
n.s.m.
tad
i.s.f.
bāhyatas
indecl.
sārdham
indecl.
tri
comp.
∞ rātra
ac.s.m.
naiṣadha
n.s.m.
vas
3. sg., Impf.
puṣkaras tu mahārāja ghoṣayāmāsa vai pure / (8.1) Par.?
puṣkara
n.s.m.
tu
indecl.
mahat
comp.
∞ rāja
v.s.m.
ghoṣay
3. sg., per. perf.
vai
indecl.
pura
l.s.n.
nale yaḥ samyag ātiṣṭhet sa gacched vadhyatāṃ mama // (8.2) Par.?
nala
l.s.m.
yad
n.s.m.
samyak
indecl.
āsthā
3. sg., Pre. opt.
tad
n.s.m.
gam
3. sg., Pre. opt.
vadhyatā
ac.s.f.
mad
g.s.a.
puṣkarasya tu vākyena tasya vidveṣaṇena ca / (9.1) Par.?
puṣkara
g.s.m.
tu
indecl.
vākya
i.s.n.
tad
g.s.m.
vidveṣaṇa
i.s.n.
ca
indecl.
paurā na tasmin satkāraṃ kṛtavanto yudhiṣṭhira // (9.2) Par.?
paura
n.p.m.
na
indecl.
tad
l.s.m.
satkāra
ac.s.m.
kṛ
PPA, n.p.m.
yudhiṣṭhira
v.s.m.
sa tathā nagarābhyāśe satkārārho na satkṛtaḥ / (10.1) Par.?
tad
n.s.m.
tathā
indecl.
nagara
comp.
∞ abhyāśa
l.s.m.
satkāra
comp.
∞ arha
n.s.m.
na
indecl.
satkṛ
PPP, n.s.m.
trirātram uṣito rājā jalamātreṇa vartayan // (10.2) Par.?
tri
comp.
∞ rātra
ac.s.m.
vas
PPP, n.s.m.
rājan
n.s.m.
jala
comp.
∞ mātra
i.s.n.
vartay
Pre. ind., n.s.m.
kṣudhā sampīḍyamānas tu nalo bahutithe 'hani / (11.1) Par.?
kṣudh
i.s.f.
sampīḍay
Ind. pass., n.s.m.
tu
indecl.
nala
n.s.m.
bahutitha
l.s.n.
ahar
l.s.n.
apaśyacchakunān kāṃściddhiraṇyasadṛśacchadān // (11.2) Par.?
paś
3. sg., Impf.
∞ śakuna
ac.p.m.
kaścit
ac.p.m.
∞ hiraṇya
comp.
∞ sadṛśa
comp.
∞ chada
ac.p.m.
sa cintayāmāsa tadā niṣadhādhipatir balī / (12.1) Par.?
tad
n.s.m.
cintay
3. sg., per. perf.
tadā
indecl.
niṣadha
comp.
∞ adhipati
n.s.m.
balin
n.s.m.
asti bhakṣo mamādyāyaṃ vasu cedaṃ bhaviṣyati // (12.2) Par.?
as
3. sg., Pre. ind.
bhakṣa
n.s.m.
mad
g.s.a.
∞ adya
indecl.
∞ idam
n.s.m.
vasu
n.s.n.
ca
indecl.
∞ idam
n.s.n.
bhū
3. sg., Fut.
tatas tān antarīyeṇa vāsasā samavāstṛṇot / (13.1) Par.?
tatas
indecl.
tad
ac.p.m.
antarīya
i.s.n.
vāsas
i.s.n.
samavastṛ
3. sg., Impf.
tasyāntarīyam ādāya jagmuḥ sarve vihāyasā // (13.2) Par.?
tad
g.s.m.
∞ antarīya
ac.s.n.
ādā
Abs., indecl.
gam
3. pl., Perf.
sarva
n.p.m.
vihāyas
i.s.n.
utpatantaḥ khagās te tu vākyam āhus tadā nalam / (14.1) Par.?
utpat
Pre. ind., n.p.m.
khaga
n.p.m.
tad
n.p.m.
tu
indecl.
vākya
ac.s.n.
ah
3. pl., Perf.
tadā
indecl.
nala
ac.s.m.
dṛṣṭvā digvāsasaṃ bhūmau sthitaṃ dīnam adhomukham // (14.2) Par.?
dṛś
Abs., indecl.
digvāsas
ac.s.m.
bhūmi
l.s.f.
sthā
PPP, ac.s.m.
dīna
ac.s.m.
adhomukha
ac.s.m.
vayam akṣāḥ sudurbuddhe tava vāso jihīrṣavaḥ / (15.1) Par.?
mad
n.p.a.
akṣa
n.p.m.
su
indecl.
∞ durbuddhi
v.s.m.
tvad
g.s.a.
vāsas
ac.s.n.
jihīrṣu
n.p.m.
āgatā na hi naḥ prītiḥ savāsasi gate tvayi // (15.2) Par.?
āgam
PPP, n.s.f.
na
indecl.
hi
indecl.
mad
g.p.a.
prīti
n.s.f.
sa
indecl.
∞ vāsas
l.s.m.
gam
PPP, l.s.m.
tvad
l.s.a.
tān samīkṣya gatān akṣān ātmānaṃ ca vivāsasam / (16.1) Par.?
tad
ac.p.m.
samīkṣ
Abs., indecl.
gam
PPP, ac.p.m.
akṣa
ac.p.m.
ātman
ac.s.m.
ca
indecl.
vivāsas
ac.s.m.
puṇyaślokas tato rājā damayantīm athābravīt // (16.2) Par.?
puṇyaśloka
n.s.m.
tatas
indecl.
rājan
n.s.m.
damayantī
ac.s.f.
atha
indecl.
∞ brū
3. sg., Impf.
yeṣāṃ prakopād aiśvaryāt pracyuto 'ham anindite / (17.1) Par.?
yad
g.p.m.
prakopa
ab.s.m.
aiśvarya
ab.s.n.
pracyu
PPP, n.s.m.
mad
n.s.a.
anindita
v.s.f.
prāṇayātrāṃ na vinde ca duḥkhitaḥ kṣudhayārditaḥ // (17.2) Par.?
prāṇayātrā
ac.s.f.
na
indecl.
vid
1. sg., Pre. ind.
ca
indecl.
duḥkhita
n.s.m.
kṣudhā
i.s.f.
∞ arday
PPP, n.s.m.
yeṣāṃ kṛte na satkāram akurvan mayi naiṣadhāḥ / (18.1) Par.?
yad
g.p.m.
kṛta
l.s.n.
na
indecl.
satkāra
ac.s.m.
kṛ
3. pl., Impf.
mad
l.s.a.
naiṣadha
n.p.m.
ta ime śakunā bhūtvā vāso 'pyapaharanti me // (18.2) Par.?
tad
n.p.m.
idam
n.p.m.
śakuna
n.p.m.
bhū
Abs., indecl.
vāsas
ac.s.n.
api
indecl.
∞ apahṛ
3. pl., Pre. ind.
mad
g.s.a.
vaiṣamyaṃ paramaṃ prāpto duḥkhito gatacetanaḥ / (19.1) Par.?
vaiṣamya
ac.s.n.
parama
ac.s.n.
prāp
PPP, n.s.m.
duḥkhita
n.s.m.
gam
PPP, comp.
∞ cetana
n.s.m.
bhartā te 'haṃ nibodhedaṃ vacanaṃ hitam ātmanaḥ // (19.2) Par.?
bhartṛ
n.s.m.
tvad
g.s.a.
mad
n.s.a.
nibudh
2. sg., Pre. imp.
∞ idam
ac.s.n.
vacana
ac.s.n.
hita
ac.s.n.
ātman
g.s.m.
ete gacchanti bahavaḥ panthāno dakṣiṇāpatham / (20.1) Par.?
etad
n.p.m.
gam
3. pl., Pre. ind.
bahu
n.p.m.
pathin
n.p.
dakṣiṇāpatha
ac.s.m.
avantīm ṛkṣavantaṃ ca samatikramya parvatam // (20.2) Par.?
avantī
ac.s.f.
ṛkṣavant
ac.s.m.
ca
indecl.
samatikram
Abs., indecl.
parvata
ac.s.m.
eṣa vindhyo mahāśailaḥ payoṣṇī ca samudragā / (21.1) Par.?
etad
n.s.m.
vindhya
n.s.m.
mahat
comp.
∞ śaila
n.s.m.
payoṣṇī
n.s.f.
ca
indecl.
samudragā
n.s.f.
āśramāśca maharṣīṇām amī puṣpaphalānvitāḥ // (21.2) Par.?
āśrama
n.p.m.
∞ ca
indecl.
mahat
comp.
∞ ṛṣi
g.p.m.
adas
n.p.m.
puṣpa
comp.
∞ phala
comp.
∞ anvita
n.p.m.
eṣa panthā vidarbhāṇām ayaṃ gacchati kosalān / (22.1) Par.?
etad
n.s.m.
pathin
n.s.
vidarbha
g.p.m.
idam
n.s.m.
gam
3. sg., Pre. ind.
kosala
ac.p.m.
ataḥ paraṃ ca deśo 'yaṃ dakṣiṇe dakṣiṇāpathaḥ // (22.2) Par.?
atas
indecl.
para
ac.s.n.
ca
indecl.
deśa
n.s.m.
idam
n.s.m.
dakṣiṇa
l.s.m.
dakṣiṇāpatha
n.s.m.
tataḥ sā bāṣpakalayā vācā duḥkhena karśitā / (23.1) Par.?
tatas
indecl.
tad
n.s.f.
bāṣpa
comp.
∞ kala
i.s.f.
vāc
i.s.f.
duḥkha
i.s.n.
karśay
PPP, n.s.f.
⇒ tataḥ sā bāṣpakalayā vācā duḥkhena karśitā / (MBh, 3, 56, 14, 1) [0]
uvāca damayantī taṃ naiṣadhaṃ karuṇaṃ vacaḥ // (23.2) Par.?
vac
3. sg., Perf.
damayantī
n.s.f.
tad
ac.s.m.
naiṣadha
ac.s.m.
karuṇa
ac.s.n.
vacas
ac.s.n.
udvepate me hṛdayaṃ sīdantyaṅgāni sarvaśaḥ / (24.1) Par.?
udvip
3. sg., Pre. ind.
mad
g.s.a.
hṛdaya
n.s.n.
sad
3. pl., Pre. ind.
∞ aṅga
n.p.n.
sarvaśas
indecl.
tava pārthiva saṃkalpaṃ cintayantyāḥ punaḥ punaḥ // (24.2) Par.?
tvad
g.s.a.
pārthiva
v.s.m.
saṃkalpa
ac.s.m.
cintay
Pre. ind., g.s.f.
punar
indecl.
punar
indecl.
hṛtarājyaṃ hṛtadhanaṃ vivastraṃ kṣucchramānvitam / (25.1) Par.?
hṛ
PPP, comp.
∞ rājya
ac.s.m.
hṛ
PPP, comp.
∞ dhana
ac.s.m.
vivastra
ac.s.m.
kṣudh
comp.
∞ śrama
comp.
∞ anvita
ac.s.m.
katham utsṛjya gaccheyam ahaṃ tvāṃ vijane vane // (25.2) Par.?
katham
indecl.
utsṛj
Abs., indecl.
gam
1. sg., Pre. opt.
mad
n.s.a.
tvad
ac.s.a.
vijana
l.s.n.
vana
l.s.n.
śrāntasya te kṣudhārtasya cintayānasya tat sukham / (26.1) Par.?
śram
PPP, g.s.m.
tvad
g.s.a.
kṣudh
i.s.f.
∞ ārta
g.s.m.
cintay
Pre. ind., g.s.m.
tad
ac.s.n.
sukha
ac.s.n.
vane ghore mahārāja nāśayiṣyāmi te klamam // (26.2) Par.?
vana
l.s.n.
ghora
l.s.n.
mahat
comp.
∞ rāja
v.s.m.
nāśay
1. sg., Fut.
tvad
g.s.a.
klama
ac.s.m.
na ca bhāryāsamaṃ kiṃcid vidyate bhiṣajāṃ matam / (27.1) Par.?
na
indecl.
ca
indecl.
bhāryā
comp.
∞ sama
n.s.n.
kaścit
n.s.n.
vid
3. sg., Ind. pass.
bhiṣaj
g.p.m.
mata
n.s.n.
auṣadhaṃ sarvaduḥkheṣu satyam etad bravīmi te // (27.2) Par.?
auṣadha
n.s.n.
sarva
comp.
∞ duḥkha
l.p.n.
satya
ac.s.n.
etad
ac.s.n.
brū
1. sg., Pre. ind.
tvad
d.s.a.
nala uvāca / (28.1) Par.?
nala
n.s.m.
vac
3. sg., Perf.
evam etad yathāttha tvaṃ damayanti sumadhyame / (28.2) Par.?
evam
indecl.
etad
ac.s.n.
yathā
indecl.
∞ ah
2. sg., Perf.
tvad
n.s.a.
damayantī
v.s.f.
sumadhyamā
v.s.f.
nāsti bhāryāsamaṃ mitraṃ narasyārtasya bheṣajam // (28.3) Par.?
na
indecl.
∞ as
3. sg., Pre. ind.
bhāryā
comp.
∞ sama
n.s.n.
mitra
n.s.n.
nara
g.s.m.
∞ ārta
g.s.m.
bheṣaja
n.s.n.
⇒ nāsti bhāryāsamaṃ kiṃcinnarasyārtasya bheṣajam // (MBh, 12, 142, 9, 2) [1]
na cāhaṃ tyaktukāmas tvāṃ kimarthaṃ bhīru śaṅkase / (29.1) Par.?
na
indecl.
ca
indecl.
∞ mad
n.s.a.
tyaktu
comp.
∞ kāma
n.s.m.
tvad
ac.s.a.
ka
ac.s.n.
∞ artha
ac.s.n.
bhīru
ac.s.n.
śaṅk
2. sg., Pre. ind.
tyajeyam aham ātmānaṃ na tveva tvām anindite // (29.2) Par.?
tyaj
1. sg., Pre. opt.
mad
n.s.a.
ātman
ac.s.m.
na
indecl.
tu
indecl.
∞ eva
indecl.
tvad
ac.s.a.
anindita
v.s.f.
damayantyuvāca / (30.1) Par.?
damayantī
n.s.f.
∞ vac
3. sg., Perf.
yadi māṃ tvaṃ mahārāja na vihātum ihecchasi / (30.2) Par.?
yadi
indecl.
mad
ac.s.a.
tvad
n.s.a.
mahat
comp.
∞ rāja
v.s.m.
na
indecl.
vihā
Inf., indecl.
iha
indecl.
∞ iṣ
2. sg., Pre. ind.
tat kimarthaṃ vidarbhāṇāṃ panthāḥ samupadiśyate // (30.3) Par.?
tad
ac.s.n.
ka
ac.s.n.
∞ artha
ac.s.n.
vidarbha
g.p.m.
pathin
n.s.
samupadiś
3. sg., Ind. pass.
avaimi cāhaṃ nṛpate na tvaṃ māṃ tyaktum arhasi / (31.1) Par.?
ave
1. sg., Pre. ind.
ca
indecl.
∞ mad
n.s.a.
nṛpati
v.s.m.
na
indecl.
tvad
n.s.a.
mad
ac.s.a.
tyaj
Inf., indecl.
arh
2. sg., Pre. ind.
cetasā tvapakṛṣṭena māṃ tyajethā mahāpate // (31.2) Par.?
cetas
i.s.n.
tu
indecl.
∞ apakṛṣṭa
i.s.n.
mad
ac.s.a.
tyaj
2. sg., Pre. opt.
mahat
comp.
∞ pati
v.s.m.
panthānaṃ hi mamābhīkṣṇam ākhyāsi narasattama / (32.1) Par.?
pathin
ac.s.
hi
indecl.
mad
g.s.a.
∞ abhīkṣṇa
ac.s.n.
ākhyā
2. sg., Pre. ind.
nara
comp.
∞ sattama
v.s.m.
atonimittaṃ śokaṃ me vardhayasyamaraprabha // (32.2) Par.?
atonimittam
indecl.
śoka
ac.s.m.
mad
g.s.a.
vardhay
2. sg., Pre. ind.
∞ amara
comp.
∞ prabhā
v.s.m.
yadi cāyam abhiprāyas tava rājan vrajed iti / (33.1) Par.?
yadi
indecl.
ca
indecl.
∞ idam
n.s.m.
abhiprāya
n.s.m.
tvad
g.s.a.
rājan
v.s.m.
vraj
3. sg., Pre. opt.
iti
indecl.
sahitāveva gacchāvo vidarbhān yadi manyase // (33.2) Par.?
sahita
n.d.m.
∞ eva
indecl.
gam
1. du., Pre. ind.
vidarbha
ac.p.m.
yadi
indecl.
man
2. sg., Pre. ind.
vidarbharājas tatra tvāṃ pūjayiṣyati mānada / (34.1) Par.?
vidarbha
comp.
∞ rāja
n.s.m.
tatra
indecl.
tvad
ac.s.a.
pūjay
3. sg., Fut.
mānada
v.s.m.
tena tvaṃ pūjito rājan sukhaṃ vatsyasi no gṛhe // (34.2) Par.?
tad
i.s.m.
tvad
n.s.a.
pūjay
PPP, n.s.m.
rājan
v.s.m.
sukha
ac.s.n.
vas
2. sg., Fut.
mad
g.p.a.
gṛha
l.s.m.
Duration=0.1259171962738 secs.
Version 3.0., January 2019 - Contact, copyright, disclaimer

You might also like