Ενότητα 1η

Η Ελένη και η καταστροφή της Τροίας

Εἰ ἐν Ἰλίῳ Ἑλένη ἦν, Αν η Ελένη βρισκόταν στην Τροία,

ἀπέδοντο ἄν αὐτήν τοῖς Ἕλλησιν οἱ οι Τρώες θα την έδιναν στους Έλληνες,
Τρῶες,
ἑκόντος γε ἤ ἄκοντος Ἀλεξάνδρου. με τη θέληση ή χωρίς τη θέληση του
Αλέξανδρου.
Οὐ γάρ δή οὕτω γε φρενοβλαβής ἦν Γιατί βέβαια δεν ήταν τόσο
Πρίαμος παράφρονας ο Πρίαμος
οὐδέ οἱ ἄλλοι Τρῶες, ούτε οι άλλοι Τρώες,
ὥστε τοῖς σφετέροις σώμασι καί τοῖς ώστε να βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή τη
τέκνοις καί τῇ πόλει κινδυνεύειν δική τους και των παιδιών τους και της
ἐβούλοντο, πόλης τους,
ὅπως Ἀλέξανδρος Ἑλένη συνοικῇ. για να ζει ο Αλέξανδρος μαζί με την
Ελένη.
Εἰ δέ τοι καί ἐν τοῖς πρώτοις χρόνοις Κι αν βέβαια και στα πρώτα χρόνια
ταῦτα ἐγίγνωσκον, είχαν αυτή τη γνώμη,
ἐπεί πολλοί μέν τῶν ἄλλων Τρώων, όταν πολλοί άλλοι Τρώες
μάλιστα δέ οἱ αὑτοῦ υἱεῖς, ἀπώλλυντο, και μάλιστα και τα παιδιά του,
σκοτώνονταν
ὁπότε συμμίσγοιεν τοῖς Ἕλλησιν, όσες φορές συγκρούονταν με τους
Έλληνες,
Πρίαμος, εἰ καί αὐτός Ελένη συνώκει, ο Πρίαμος, ακόμη κι αν συγκατοικούσε
ο ίδιος με την Ελένη,
ἀπέδωκεν ἄν αὐτήν Μενελάῳ, θα την επέστρεφε στο Μενέλαο,
ἵνα αὐτός καί οἱ ὑπήκοοι αὐτοῦ για να απαλλαγούν ο ίδιος και οι
ἀπαλλαγεῖεν τῶν παρόντων κακῶν. υπήκοοί του από τις συμφορές της
εποχής τους.
Ἀλλ’ οὐ γάρ εἶχον Ἑλένην ἀποδοῦναι Αλλά δεν είχαν την Ελένη, για να την
επιστρέψουν
οὐδέ λέγουσιν αὐτοῖς τήν ἀλήθειαν ούτε τους πίστευαν οι Έλληνες, παρόλο
ἐπίστευον οἱ Ἕλληνες, που αυτοί έλεγαν την αλήθεια,
ὡς μέν ἐγώ γνώμην ἀποφαίνομαι, όπως εγώ πιστεύω,
τοῦ δαιμονίου παρασκευάζοντος επειδή ο θεός μηχανευόταν
ὅπως πανωλεθρίᾳ ἀπολόμενοι με την ολοκληρωτική τους καταστροφή
καταφανές τοῦτο τοῖς ἀνθρώποις να κάνουν ολοφάνερο στους
ποιήσωσι, ανθρώπους αυτό
ὡς τῶν μεγάλων ἀδικημάτων ότι δηλαδή για τις μεγάλες αδικίες
μεγάλαι εἰσί καί αἱ τιμωρίαι παρά τῶν μεγάλες είναι και οι τιμωρίες από τους
θεῶν. θεούς.

Ενότητα 2η
Θυσία για την πατρίδα
 Ὥστε προσήκει τούτους Επομένως ταιριάζει να θεωρούμε
εὐδαιμονεστάτους ἡγεῖσθαι, αυτούς πάρα πολύ ευτυχισμένους,
οἵτινες ὑπέρ μεγίστων καί καλλίστων οι οποίοι αφού κινδύνευσαν για τα πιο
κινδυνεύσαντες μεγάλα και τα πιο ωραία
οὕτω τόν βίον ἐτελεύτησαν, έτσι τελείωσαν τη ζωή τους,
οὐκ ἐπιτρέψαντες περί αὑτῶν τῇ τύχη χωρίς να εμπιστευθούν τους εαυτούς
τους στην τύχη
οὐδ’ ἀναμείναντες τόν αὐτόματον ούτε να περιμένουν το φυσικό θάνατο,
θάνατον,
ἀλλ’ ἐκλεξάμενοι τόν κάλλιστον. αλλά με το να προτιμήσουν τον πιο
ωραίο.
Καί γάρ τοι ἀγήρατοι μέν αὐτῶν αἱ Και γι’ αυτό βέβαια είναι αγέραστες οι
μνῆμαι, μνήμες τους
ζηλωταί δέ ὑπό πάντων ἀνθρώπων αἱ και αξιοζήλευτες οι τιμές τους απ’
τιμαί· όλους τους ανθρώπους·
οἵ πενθοῦνται μέν διά τήν φύσιν ὡς αυτοί πενθούνται λόγω της φύσης
θνητοί, τους ως θνητοί,
ὑμνοῦνται δέ ὡς ἀθάνατοι διά τήν εξυμνούνται όμως ως αθάνατοι λόγω
ἀρετήν. της γενναιότητάς τους.
Καί γάρ τοι θάπτονται δημοσίᾳ, Και γι’ αυτό βέβαια θάβονται με
δημόσια φροντίδα
καί ἀγῶνες τίθενται ἐπ’ αὐτοῖς ῥώμης και καθιερώνονται αγώνες δύναμης
καί σοφίας καί πλούτου, και σοφίας και πλούτου προς τιμή
τους,
ὡς ἀξίους ὄντας τούς ἐν τῷ πολέμῳ με την ιδέα ότι (επειδή) είναι άξιοι
τετελευτηκότας αυτοί που έχουν σκοτωθεί στον
πόλεμο
ταῖς αὐταῖς τιμαῖς καί τούς ἀθανάτους να τιμούνται με τις ίδιες τιμές με τους
τιμᾶσθαι. αθάνατους.
Ἐγώ μέν οὖν αὐτούς καί μακαρίζω τοῦ Εγώ λοιπόν και τους καλοτυχίζω και
θανάτου καί ζηλῶ, τους ζηλεύω για το θάνατό τους
καί μόνοις τούτοις ἀνθρώπων οἶμαι και νομίζω ότι μόνο αυτοί από τους
κρεῖττον εἶναι γενέσθαι, ανθρώπους άξιζαν να ζήσουν,
οἵτινες, ἐπειδή θνητῶν σωμάτων οι οποίοι, αφού έλαβαν θνητά σώματα,
ἔτυχον,
ἀθάνατον μνήμην διά τήν ἀρετήν κληροδότησαν αθάνατη μνήμη λόγω
αὑτῶν κατέλιπον. της ανδρείας τους.
  

Ενότητα 3η
Η κατοχή της εξουσίας δεν εγγυάται την ευτυχία

Εἰ δέ σύ οἴει ὡς πλείω ἔχων τῶν Αν λοιπόν εσύ νομίζεις ότι επειδή ο

ἰδιωτῶν κτήματα ὁ τύραννος τύραννος έχει περισσότερα αγαθά από
τους πολίτες
 διά τοῦτο καί πλείω ἀπ’ αὐτῶν
εὐφραίνεται,
οὐδέ τοῦτο οὕτως ἔχει, ὦ Σιμωνίδη,
ἀλλ’ ὥσπερ οἱ ἀθληταί οὐχ ὅταν
ἰδιωτῶν γένωνται κρείττονες,
τοῦτ’ αὐτούς εὐφραίνει,
ἀλλ’ ὅταν τῶν ἀνταγωνιστῶν ἥττους,
τοῦτ’ αὐτούς ἀνιᾷ,
οὕτω καί ὁ τύραννος οὐχ ὅταν τῶν
ἰδιωτῶν πλείω φαίνηται ἔχων,
τότ’ εὐφραίνεται,
ἀλλ’ ὅταν ἑτέρων τυράννων ἐλάττω
ἔχη, τούτῳ λυπεῖται·
τούτους γάρ ἀνταγωνιστάς ἡγεῖται
αὑτῷ τοῦ πλούτου εἶναι.
Οὐδέ γε θᾶττόν τι γίγνεται τῷ τυράννῳ
ἤ τῷ ἰδιώτῃ ὧν ἐπιθυμεῖ.
Ὁ μέν γάρ ἰδιώτης οἰκίας ἤ ἀγροῦ ἤ
οἰκέτου ἐπιθυμεῖ,
ὁ δέ τύραννος ἤ πόλεων ἤ χώρας
πολλῆς ἤ λιμένων ἤ ἀκροπόλεων
ἰσχυρῶν [...]
Ἀλλά μέντοι καί πένητας ὄψει οὐχ
οὕτως ὀλίγους τῶν ἰδιωτῶν
ὡς πολλούς τῶν τυράννων.
Οὐ γάρ τῷ ἀριθμῷ οὔτε τά πολλά
κρίνεται οὔτε τά ὀλίγα,
ἀλλά πρός τάς χρήσεις·
ὥστε τά μέν ὑπερβάλλοντα τά ἱκανά
πολλά ἐστι,
τά δέ τῶν ἱκανῶν ἐλλείποντα ὀλίγα.
Τῷ οὖν τυράννῳ τά πολλαπλάσια
ἧττον ἱκανά ἐστιν
εἰς τά ἀναγκαῖα δαπανήματα ἤ τῷ
ἰδιώτῃ.
Ενότητα 4η
Τα πλεονεκτήματα της ειρήνης
Ἆρ’ οὖν ἄν ἐξαρκέσειεν ἡμῖν,
εἰ τήν πόλιν ἀσφαλῶς οἰκοῖμεν
καί τά περί τόν βίον εὐπορώτεροι
γιγνοίμεθα
γι’ αυτό και εξαιτίας αυτών
περισσότερο χαίρεται
ούτε αυτό είναι έτσι, Σιμωνίδη,
αλλά όπως και οι αθλητές, όχι όταν
γίνονται καλύτεροι από τους πολίτες,
αυτό τους ευχαριστεί,
αλλά όταν γίνουν κατώτεροι από τους
συναθλητές τους, αυτό τους ενοχλεί,
έτσι και ο τύραννος, όχι όταν φαίνεται
ότι έχει περισσότερα από τους πολίτες,
τότε ευχαριστιέται,
αλλά όταν είναι κατώτερος από
άλλους τυράννους, λυπάται γι’ αυτό·
γιατί νομίζει ότι αυτοί είναι
ανταγωνιστές του στον πλούτο.
Ούτε βέβαια ο τύραννος αποκτά κάτι
από όσα επιθυμεί γρηγορότερα από
τον απλό πολίτη.
Γιατί ο πολίτης επιθυμεί σπίτια ή αγρό
ή δούλο,
ενώ ο τύραννος ή πόλεις ή τεράστια
περιοχή ή λιμάνια ή οχυρωμένες
ακροπόλεις [...]
Αλλά όμως θα δεις και φτωχούς όχι
τόσο λίγους πολίτες
όσο πολλούς τυράννους.
Γιατί ούτε τα πολλά ούτε τα λίγα
εξετάζονται με βάση τον αριθμό,
αλλά με βάση τη χρησιμότητά τους·
ώστε όσα ξεπερνούν τα αρκετά είναι
πολλά,
όσα όμως υπολείπονται από τα αρκετά
είναι λίγα.
Για τον τύραννο λοιπόν τα
πολλαπλάσια αρ-κούν λιγότερο
για τις αναγκαίες δαπάνες από ό,τι
στον πολίτη.
Άραγε, λοιπόν, θα ήταν αρκετό σ’ εμάς,
και να διοικούμε την πόλη με ασφάλεια
και στα σχετικά με τη ζωή να
γινόμαστε πιο πλούσιοι
 καί τά τε πρός ἡμᾶς αὐτούς και να έχουμε ομόνοια μεταξύ μας
ὁμονοοῖμεν
καί παρά τοῖς Ἕλλησιν εὐδοκιμοῖμεν; και να χαίρουμε εκτίμησης μεταξύ των
Ελλήνων;
Ἐγώ μέν γάρ ἡγοῦμαι τούτων Γιατί εγώ βέβαια νομίζω ότι αν γίνουν
ὑπαρξάντων αυτά
τελέως τήν πόλιν εὐδαιμονήσειν. η πόλη ολοκληρωτικά θα ευτυχήσει.
Ὁ μέν τοίνυν πόλεμος ἁπάντων ἡμᾶς Ο πόλεμος λοιπόν, μας έχει στερήσει
τῶν εἰρημένων ἀποστέρηκεν από όλα αυτά που έχουν λεχθεί
καί γάρ πενεστέρους ἐποίησεν και φτωχότερους μας έκανε
καί πολλούς κινδύνους ὑπομένειν και μας ανάγκασε να ανεχόμαστε
ἠνάγκασεν πολλούς κινδύνους
καί πρός τούς Ἕλληνας διαβέβληκεν και μας έχει συκοφαντήσει στους
Έλληνες
καί πάντας τρόπους τεταλαιπώρηκεν και μας έχει ταλαιπωρήσει με κάθε
ἡμᾶς. τρόπο.
Ἦν δέ τήν εἰρήνην ποιησώμεθα, [...] Αν όμως συνάψουμε την ειρήνη, [...]
μετά πολλῆς μεν ἀσφαλείας τήν πόλιν θα εξουσιάσουμε την πόλη με πολλή
οἰκήσομεν, ασφάλεια,
ἀπαλλαγέντες πολέμων καί κινδύνων αφού απαλλαγούμε από πολέμους και
καί ταραχῆς, [...] κινδύνους και διχόνοιες, [...]
καθ’ ἑκάστην δέ τήν ἡμέραν πρός και κάθε μέρα θα γινόμαστε πιο
εὐπορίαν ἐπιδώσομεν, [...] εύποροι, [...]
ἀδεῶς γεωργοῦντες καί τήν θάλατταν χωρίς φόβο καλλιεργώντας τη γη και
πλέοντες πλέοντας τη θάλασσα
καί ταῖς ἄλλαις ἐργασίαις και ασχολούμενοι με τα άλλα
ἐπιχειροῦντες επαγγέλματα
αἵ νῦν διά τόν πόλεμον ἐκλελοίπασιν. τα οποία έχουν εκλείψει εξαιτίας του
πολέμου.
Ὀψόμεθα δέ τήν πόλιν Και θα δούμε την πόλη
διπλασίας μέν ἤ νῦν τάς προσόδους να αποκτά διπλάσια έσοδα απ’ ό,τι
λαμβάνουσαν, τώρα
μεστήν δέ γιγνομένην ἐμπόρων καί και να γεμίζει από εμπόρους και
ξένων καί μετοίκων, ξένους και μετοίκους,
ὧν νῦν ἐρήμη καθέστηκεν. από τους οποίους τώρα έχει ερημωθεί.
Τό δέ μέγιστον· Και το σημαντικότερο·
συμμάχους ἕξομεν ἅπαντας θα έχουμε συμμάχους όλους τους
ἀνθρώπους, ανθρώπους,
οὐ βεβιασμένους, ἀλλά πεπεισμένους. όχι εξαναγκασμένους, αλλά με τη
θέλησή τους (έχοντας πεισθεί).
  

Ενότητα 5η
Η ισονομία των πολιτών εγγύηση της δημοκρατίας

Ἔστι δέ δικαστῶν νοῦν ἐχόντων Είναι καθήκον των συνετών δικαστών

 περί τῶν ἀλλοτρίων τά δίκαια παίρνοντας δίκαιες αποφάσεις για τις
ψηφιζομένους υποθέσεις των άλλων
ἅμα καί τά σφέτερ’ αὐτῶν εὖ τίθεσθαι. να τακτοποιούν συγχρόνως και όσα
έχουν σχέση με τους ίδιους.
Καί μηδείς ὑμῶν, εἰς τοῦτ’ ἀποβλέψας, Και κανείς από σας, αφού έχει υπόψη
του αυτό,
ὅτι πένης εἰμί καί τοῦ πλήθους εἷς, ότι δηλαδή είμαι φτωχός κι ένας από
τον απλό λαό,
ἀξιούτω τοῦ τιμήματος ἀφαιρεῖν. ας μη θεωρεί σωστό να μειώσει το
πρόστιμο.
Οὐ γάρ δίκαιον ἐλάττους ποιεῖσθαι τάς Γιατί δεν είναι δίκαιο να επιβάλλετε
τιμωρίας πιο ήπιες ποινές
ὑπέρ τῶν ἀδόξων ἤ τῶν στους αφανείς απ΄ ό,τι στους επιφανείς
διωνομασμένων, ,
οὐδέ χείρους ἡγεῖσθαι τούς πενομένους ούτε να νομίζετε κατώτερους τους
ἤ τούς πολλά κεκτημένους. φτωχούς από αυτούς που έχουν
πολλά.
Ὑμᾶς γάρ ἄν αὐτούς ἀτιμάζοιτ’ Γιατί θα περιφρονούσατε τους εαυτούς
σας
εἰ τοιαῦτα γιγνώσκοιτε περί τῶν αν αποφασίζατε τέτοια πράγματα για
πολιτῶν. τους πολίτες.
Ἔτι δέ καί πάντων ἄν εἴη δεινότατον, Γιατί θα ήταν το πιο φοβερό απ’ όλα,
εἰ δημοκρατουμένης τῆς πόλεως ενώ η πόλη έχει δεν δημοκρατικό
καθεστώς,
μή τῶν αὐτῶν ἅπαντες τυγχάνοιμεν αν δεν απολαμβάναμε όλοι τα ίδια
[...]. δικαιώματα [...].
ἄν γέ μοι πεισθῆθ’, Αν βέβαια πεισθείτε σε μένα
Οὐκ, οὕτω διακείσεσθε πρός ὑμᾶς δε θα συμπεριφερθείτε με αυτόν τον
αὐτούς τρόπο στους εαυτούς σας
οὐδέ διδάξετε τούς νεωτέρους ούτε θα διδάξετε στους νεότερους
καταφρονεῖν τοῦ πλήθους τῶν να περιφρονούν τον απλό λαό των
πολιτῶν, πολιτών,
οὐδέ ἀλλοτρίους ἡγήσεσθ’ εἶναι τούς ούτε θα θεωρήσετε ότι είναι
τοιούτους τῶν ἀγώνων, διαφορετικές οι τέτοιας λογής δίκες,
ἀλλ’ ὡς ὑπέρ αὐτοῦ δικάζων αλλά με την ιδέα ότι δικάζει για
λογαριασμό του
οὕτως ἕκαστος ὑμῶν οἴσει τήν ψῆφον. έτσι θα ψηφίσει ο καθένας από σας.
Ἅπαντας γάρ ὁμοίως ἀδικοῦσιν Γιατί όλους εμάς εξίσου αδικούν
οἱ τολμῶντες τοῦτον τόν νόμον όσοι τολμούν να περιφρονούν αυτόν το
παραβαίνειν νόμο
τόν ὑπέρ τῶν σωμάτων τῶν ὑμετέρων που ισχύει για την προστασία της
κείμενον. δικής σας σωματικής ακεραιότητας.

Ενότητα 6η
Η μουσική εξημερώνει
 Μουσικήν [...] πᾶσι μέν ἀνθρώποις Είναι ωφέλεια για όλους τους
ὄφελος ἀσκεῖν, ανθρώπους να ασκούν τη μουσική
Ἀρκάσι δέ καί ἀναγκαῖον. [...] για τους Αρκάδες όμως είναι αναγκαίο.
[...]
Παρά μόνοις γάρ Ἀρκάσι Γιατί μόνο στους Αρκάδες
πρῶτον μέν οἱ παῖδες ἐκ νηπίων πρώτα πρώτα τα παιδιά από τη
νηπιακή τους ηλικία
ᾄδειν ἐθίζονται κατά νόμους συνηθίζουν να τραγουδούν σύμφωνα
με τους μουσικούς ρυθμούς
τούς ὕμνους καί παιᾶνας, τους ύμνους και τους παιάνες,
οἷς ἕκαστοι κατά τά πάτρια με τους οποίους ο καθένας σύμφωνα
με τα πατροπαράδοτα
τούς ἐπιχωρίους ἥρωας καί θεούς υμνεί τους τοπικούς ήρωες και τους
ὑμνοῦσι· θεούς·
μετά δέ ταῦτα [...]πολλῇ φιλοτιμίᾳ μετά από αυτά με μεγάλο
χορεύουσι συναγωνισμό χορεύουν
κατ’ ἐνιαυτόν τοῖς Διονυσιακοῖς κάθε χρόνο με τη συνοδεία των
αὐληταῖς ἐν τοῖς θεάτροις [...] αυλητών του Διονύσου στα θέατρα [...]
Καί τῶν μέν ἄλλων μαθημάτων Και από τα άλλα μαθήματα
ἀρνηθῆναί τι μή γιγνώσκειν οὐδέν δε θεωρούν καθόλου ντροπή να
αἰσχρόν ἡγοῦνται, παραδεχτούν ότι δε γνωρίζουν κάτι,
τήν γε μήν ᾠδήν οὔτ’ ἀρνηθῆναι το τραγούδι όμως ούτε μπορούν να
δύνανται αρνηθούν
διά τό κατ’ ἀνάγκην πάντας επειδή υποχρεωτικά όλοι το
μανθάνειν, μαθαίνουν,
οὔθ’ ὁμολογοῦντες ἀποτρίβεσθαι ούτε, αν το παραδεχτούν, μπορούν να
απαλλαγούν από αυτό
διά τό τῶν αἰσχρῶν παρ’ αὐτοῖς επειδή αυτό θεωρείται ντροπή στην
νομίζεσθαι τοῦτο. [...] κοινωνία τους. [...]
Ταῦτά τέ μοι δοκοῦσιν οἱ πάλαι Αυτά μου φαίνεται ότι τα θέσπισαν οι
παρεισαγαγεῖν παλαιοί
οὐ τρυφῆς καί περιουσίας χάριν, όχι για να καλλιεργήσουν τη φιληδονία
και την επίδειξη πλούτου,
ἀλλά θεωροῦντες μέν τήν ἑκάστων αλλά επειδή παρατηρούσαν το μόχθο
αὐτουργίαν του καθενός
καί συλλήβδην και με λίγα λόγια
τό τῶν βίων ἐπίπονον καί σκληρόν, την επίπονη και σκληρή ζωή,
θεωροῦντες δέ τήν τῶν ἠθῶν και επειδή έβλεπαν την αυστηρότητα
αὐστηρίαν, των ηθών,
ἥτις αὐτοῖς παρέπεται η οποία ακολουθεί αυτούς
διά τήν τοῦ περιέχοντος ψυχρότητα εξαιτίας του ψύχους και της
καί στυγνότητα τραχύτητας του τόπου στον οποίο
ζουν
τήν κατά τό πλεῖστον ἐν τοῖς τόποις και η οποία υπάρχει στο μεγαλύτερο
ὑπάρχουσαν. μέρος αυτών των τόπων.

Ενότητα 7η
Η επιστήμη στην υπηρεσία της άμυνας του κράτους
 Καὶ μέντοι καὶ Ἀρχιμήδης,
Ἱέρωνι τῷ βασιλεῖ συγγενὴς ὤν καὶ φίλος,
ἔγραψεν ὡς δυνατόν ἐστι
τῇ δοθείσῃ δυνάμει τὸ δοθέν βάρος κινῆσαι
καὶ νεανιευσάμενος [...] εἶπεν
ὡς εἰ γῆν εἶχεν ἑτέραν,
ἐκίνησεν ἄν ταύτην μεταβὰς εἰς ἐκείνην.
Θαυμάσαντος δὲ τοῦ Ἱέρωνος,
καὶ δεηθέντος εἰς ἔργον ἐξαγαγεῖν τὸ
πρόβλημα
καὶ δεῖξαί τι τῶν μεγάλων κινούμενον ὑπό
σμικρᾶς δυνάμεως,
ὁλκάδα τριάρμενον τῶν βασιλικῶν
πόνῳ μεγάλῳ καὶ χειρὶ πολλῇ
νεωλκηθεῖσαν,
ἐμβαλὼν ἀνθρώπους τε πολλοὺς καὶ τὸν
συνήθη φόρτον,
αὐτὸς ἄπωθεν καθήμενος, οὐ μετὰ
σπουδῆς ἀλλ’ ἠρέμα
προσηγάγετο, λείως καὶ ἀπταίστως
ὥσπερ διὰ θαλάσσης ἐπιθέουσαν.
τῇ χειρί σείων ἀρχήν τινα πολυσπάστου.
Ἐκπλαγείς οὖν ὁ βασιλεύς
καὶ συννοήσας τῆς τέχνης τὴν δύναμιν,
ἔπεισε τὸν Ἀρχιμήδην
ὅπως αὐτῷ μηχανήματα κατασκευάσῃ
πρὸς πᾶσαν ἰδέαν πολιορκίας.
Και βέβαια και ο Αρχιμήδης
που ήταν συγγενής και φίλος με το
βασιλιά Ιέρωνα,
έγραψε ότι είναι δυνατό
να κινήσουμε με μια ορισμένη δύναμη ένα
οποιοδήποτε βάρος
κι αφού καυχήθηκε σαν μικρό παιδί [...]
είπε
ότι αν είχε άλλη γη,
θα κινούσε αυτήν, αφού πήγαινε σ’
εκείνην.
Και όταν ο Ιέρων απόρησε,
και ζήτησε να επιδείξει στην πράξη τη
θεωρία του
και να δείξει ότι κάτι μεγάλο κινείται από
μικρή δύναμη,
τρικάταρτο φορτηγό πλοίο από τα
βασιλικά,
που είχαν σύρει από τη θάλασσα στη
στεριά με μεγάλο μόχθο πολλοί άνθρωποι,
κι αφού έβαλε μέσα σ’ αυτό και πολλούς
ανθρώπους και το συνηθισμένο φορτίο,
ο ίδιος καθισμένος μακριά, όχι με βιασύνη
αλλά ήρεμα
το τράβηξε προς το μέρος του ομαλά και
χωρίς δυσκολία,
σαν να διέσχιζε τη θάλασσα,
μετακινώντας με το χέρι του την αρχή του
σχοινιού από ένα σύστημα τροχαλιών.
Λοιπόν, γεμάτος έκπληξη ο βασιλιάς
και αφού κατανόησε τη δύναμη της
τέχνης,
έπεισε τον Αρχιμήδη
να κατασκευάσει για χάρη του
μηχανήματα
για κάθε είδους πολιορκία
 τὰ μὲν ἀμυνομένῳ τὰ δ’ ἐπιχειροῦντι
Οἷς αὐτὸς μὲν οὐκ ἐχρήσατο,
τοῦ βίου τὸ πλεῖστον ἀπόλεμον καὶ
πανηγυρικόν βιώσας,
τότε δ’ ὑπῆρχε τοῖς Συρακοσίοις
εἰς δέον ἡ παρασκευή, καὶ μετά τῆς
παρασκευῆς ὁ δημιουργός.
Ενότητα 8η
Ένα παράδειγμα σεβασμού προς τους γονείς
Λέγεται γοῦν ἐν Σικελία
(εἰ γάρ καί μυθωδέστερόν ἐστιν, ἀλλ’
ἁρμόσει
καί ὑμῖν ἅπασι τοῖς νεωτέροις
ἀκοῦσαι)
ἐκ τῆς Αἴτνης ῥύακα πυρός γενέσθαι·
τοῦτον δέ ῥεῖν φασιν ἐπί τέ τήν ἄλλην
χώραν,
καί δή καί πρός πόλιν τινά τῶν ἐκεῖ
κατοικουμένων.
Τούς μέν οὖν ἄλλους ὁρμῆσαι πρός
φυγήν,
τήν αὐτῶν σωτηρίαν ζητοῦντας,
ἕνα δέ τινα τῶν νεωτέρων,
ὁρῶντα τόν πατέρα πρεσβύτερον ὄντα
καί οὐχί δυνάμενον ἀποχωρεῖν,
ἀλλά ἐγκαταλαμβανόμενον,
ἀράμενον φέρειν.
Φορτίου δ’, οἶμαι, προσγενομένου
καί αὐτός ἐγκατελήφθη.
Ὅθεν δή καί ἄξιον θεωρῆσαι τό θεῖον,
ὅτι τοῖς ἀνδράσιν τοῖς ἀγαθοῖς
εὐμενῶς ἔχει.
άλλα για περιπτώσεις αμυντικού πολέμου
κι άλλα για επιθετικό πόλεμο.
Αυτά δεν τα χρησιμοποίησε ο ίδιος
αφού έζησε το περισσότερο μέρος της ζωής
του χωρίς πολέμους και γεμάτο
απολαύσεις
τότε όμως είχαν οι Συρακούσιοι
τον εξοπλισμό για τις ανάγκες τους και
μαζί με τον εξοπλισμό και το δημιουργό
του.
Λέγεται λοιπόν ότι στη Σικελία
(γιατί αν και μοιάζει με μύθο, ταιριάζει
όμως
να την ακούσετε και εσείς όλοι οι
νεότεροι)
ξεχύθηκε πύρινο ποτάμι από την
Αίτνα·
αυτό λοιπόν λένε ότι έρεε προς την
υπόλοιπη χώρα,
και μάλιστα προς κάποια πόλη από
αυτές που βρίσκονταν εκεί.
[Λένε ακόμη], ότι άλλοι άνθρωποι
όρμησαν να φύγουν
ζητώντας τη σωτηρία τους,
ένας όμως, κάποιος από τους
νεότερους,
επειδή έβλεπε ότι ο πατέρας του ήταν
γέρος
και δεν μπορούσε να φύγει,
και ότι μένει αποκλεισμένος,
αφού τον σήκωσε στους ώμους του, τον
μετέφερε.
Επειδή όμως, όπως νομίζω, προστέθηκε
φορτίο,
αποκλείσθηκε και ο ίδιος.
Από αυτό το γεγονός αξίζει να
προσέξουμε ότι το θείο
δείχνει συμπάθεια στους αγαθούς
(ενάρετους) ανθρώπους.
 Λέγεται γάρ κύκλῳ τόν τόπον ἐκεῖνον Γιατί, λέγεται ότι κυκλικά στον τόπο
εκείνο
περιρρεῦσαι τό πῦρ καί σωθῆναι έτρεξε η λάβα και σώθηκαν μόνο αυτοί,
τούτους μόνους,
ἀφ’ ὧν καί τό χωρίον ἔτι καί νῦν από τους οποίους και η τοποθεσία
ακόμη και σήμερα
προσαγορεύεσθαι τῶν εὐσεβῶν ονομάζεται «χώρος των ευσεβών»·
χῶρον·
τούς δέ ταχεῖαν τήν ἀποχώρησιν αντίθετα εκείνοι που έφυγαν γρήγορα
ποιησαμένους
καί τούς ἑαυτῶν γονέας κι εκείνοι που εγκατέλειψαν τους
ἐγκαταλιπόντας, γονείς τους,
ἅπαντας ἀπολέσθαι χάθηκαν όλοι.

  

Ενότητα 9η
Οι νόμοι επισκέπτονται το Σωκράτη στη φυλακή

Εἰ μέλλουσιν ἡμῖν ἐνθένδε εἴτε Αν, ενώ σκοπεύουμε εμείς είτε να

ἀποδιδράσκειν, δραπετεύσουμε από εδώ,
εἴθ’ ὅπως δεῖ ὀνομάσαι τοῦτο, είτε όπως αλλιώς ταιριάζει να
ονομάσουμε μια τέτοια πράξη,
ἐλθόντες οἱ νόμοι καί τό κοινόν τῆς αφού έρχονταν οι νόμοι και οι δημόσιες
πόλεως αρχές
ἐπιστάντες ἔροιντο· και σταθούν μπροστά μας μάς
ρωτήσουν:
Εἰπέ μοι, ὦ Σώκρατες, τί ἐν νῷ ἔχεις Πες μας, Σωκράτη, τι έχεις στο νου σου
ποιεῖν; να κάνεις;
Ἄλλο τι ἤ τούτῳ τῷ ἔργῳ ᾧ ἐπιχειρεῖς Κάτι άλλο ή με αυτήν την πράξη που
επιχειρείς
διανοῇ τούς τε νόμους ἡμᾶς ἀπολέσαι σκέφτεσαι και εμάς τους νόμους να
καταστρέψεις
καί σύμπασαν τήν πόλιν τό σόν μέρος; και όλη την πόλη όσο περνάει από το
χέρι σου;
Ἤ δοκεῖ σοι οἷόν τε Ή φαντάζεσαι ότι είναι δυνατό
ἔτι ἐκείνην τήν πόλιν εἶναι καί μή να υπάρχει ακόμη εκείνη η πολιτεία
ἀνατετράφθαι, και να μην έχει καταλυθεί
ἐν ᾗ ἄν αἱ γενόμεναι δίκαι μηδέν στην οποία οι δικαστικές αποφάσεις
ἰσχύωσιν δεν έχουν καμιά δύναμη
ἀλλά ὑπό τῶν ἰδιωτῶν ἄκυροί τε αλλά και ακυρώνονται και
γίγνωνται καί διαφθείρωνται; καταστρέφονται από τους απλούς
πολίτες;
Τί ἐροῦμεν, ὦ Κρίτων, πρός ταῦτα καί Τι θα πούμε, Κρίτωνα, σ’ αυτά και σ’
ἄλλα τοιαῦτα; άλλα παρόμοια;
 Πολλά γάρ ἄν τις ἔχοι, ἄλλως τε καί Γιατί πολλά θα μπορούσε κάποιος να
ῥήτωρ, εἰπεῖν πει, κι ιδιαίτερα ένας ρήτορας
ὑπέρ τούτου τοῦ νόμου ἀπολλυμένου για να υπερασπιστεί αυτό το νόμο που
κινδυνεύει να καταλυθεί
ὅς τάς δίκας τάς δικασθείσας ο οποίος ορίζει οι δικαστικές αποφάσεις
προστάτει κυρίας εἶναι. να έχουν κύρος.
Ἤ ἐροῦμεν πρός αὐτούς ὅτι Ή θα πούμε σ’ αυτούς ότι
«Ἠδίκει γάρ ἡμᾶς ἡ πόλις καί οὐκ «επειδή μας αδικούσε η πόλη και δεν
ὀρθῶς τήν δίκην ἔκρινεν;» έκρινε δίκαια τη δίκη»;
Ταῦτα ἤ τι ἐροῦμεν; Αυτά θα πούμε ή κάτι άλλο;

Ενότητα 10η
Μια τιμητική εξορία

Οἱ μέν ἄλλοι πάντες ὅσοι φεύγουσιν
ἀδίκως,
ἤ δέονται τῶν πολιτῶν ὅπως
ἐπανέλθωσιν
ἤ διαμαρτόντες τούτου
λοιδοροῦσι τάς ἑαυτῶν πατρίδας,
ὡς φαύλως αὐτοῖς προσφερομένας·
ἐγώ δέ ἐπείπερ ἅπαξ ἠτύχησα
ἀναξίως ὧν ἐπολιτευσάμην,
καί κατηγορῶν ἄλλων αὐτός ἑάλων,
ἄχθομαι μέν, ὥσπερ εἰκός ἐστιν,
ἀγανακτῶ δέ οὐδέν.
Οὐ γάρ οὕτως ἔγωγε ἠλίθιός εἰμι ὥστε,
ἐξ ἧς πόλεως Θεμιστοκλῆς ἐξηλάθη
ὁ τήν Ἑλλάδα ἐλευθερώσας,
καί ὅπου Μιλτιάδης, γέρων ὤν
ἐν τῷ δεσμωτηρίω ἀπέθανε,
ὅτι μικρόν ὤφειλε τῷ δημοσίῳ
ταύτη τῇ πόλει Αἰσχίνην τόν
Ἀτρομήτου
φεύγοντα ἀγανακτεῖν οἴεσθαι δεῖν,
Όλοι οι άλλοι όσοι εξορίζονται άδικα,
ή εκλιπαρούν τους πολίτες να
επιστρέψουν
ή αν αποτύχουν σ’ αυτό
κακολογούν τις πατρίδες τους,
επειδή κατά τη γνώμη τους τούς
συμπεριφέρθηκαν άσχημα·
εγώ όμως, επειδή ακριβώς μια φορά
ατύχησα
κατά τρόπο ανάξιο προς όσα έκανα ως
πολίτης,
κι ενώ κατηγορούσα άλλους,
καταδικάστηκα ο ίδιος,
στενοχωριέμαι, βέβαια, όπως είναι
φυσικό,
όμως καθόλου δεν αγανακτώ.
Γιατί εγώ βέβαια δεν είμαι τόσο ηλίθιος
ώστε,
από την πόλη από την οποία
εξορίστηκε ο Θεμιστοκλής
ο ελευθερωτής της Ελλάδας,
και στην οποία ο Μιλτιάδης, που ενώ
ήταν γέρος
πέθανε στο δεσμωτήριο,
γιατί χρωστούσε μικρό ποσό στην
πολιτεία
μ’ αυτήν την πόλη ο Αισχίνης του
Ατρομήτου
να θεωρεί ότι πρέπει να αγανακτεί
επειδή είναι εξόριστος,
 εἴ τι τῶν εἰωθότων Ἀθήνησιν ἔπαθεν.
Ἀλλ’ ἔγωγε καί λαμπρόν εἰκότως μοι
νομίσαιμ’ ἄν αὐτό γενέσθαι,
τό μετ’ ἐκείνων ἐν ἀδοξίᾳ παρά τοῖς
ἔπειτα ἀνθρώποις καί ἄξιος τοῦ ὅμοια
παθεῖν ἐκείνοις γεγονέναι.
Ενότητα 11η
Επικίνδυνες συμμαχίες
Ὦ Ἀγησίλαε καί πάντες οἱ παρόντες
Λακεδαιμόνοι,
ἐγώ ὑμῖν, ὅτε τοῖς Ἀθηναίοις
ἐπολεμεῖτε,
φίλος καί σύμμαχος ἐγενόμην,
καί το μέν ναυτικό τό ὑμέτερον
χρήματα παρέχων ἰσχυρόν ἐποίουν,
ἐν δέ τῇ γῇ αὐτός ἀπό τοῦ ἵππου
μαχόμενος μεθ’ ὑμῶν
εἰς τήν θάλατταν κατεδίωκον τούς
πολεμίους.
Καί διπλοῦν ὥσπερ Τισσαφέρνους
οὐδέν πώποτέ μου οὔτε ποιήσαντος
οὔτ’ εἰπόντος πρός ὑμᾶς
ἔχοιτ’ ἄν κατηγορῆσαι.
Τοιοῦτος δέ γενόμενος
νῦν οὕτω διάκειμαι ὑφ’ ὑμῶν
ὡς οὐδέ δεῖπνον ἔχω ἐν τῇ ἐμαυτοῦ
χώρᾳ,
εἰ μή τι ὧν ἄν ὑμεῖς λίπητε
συλλέξομαι,
ὥσπερ τά θηρία.
Ἅ δέ μοι ὁ πατήρ καί οἰκήματα καλά
καί παραδείσους καί δένδρων καί
θηρίων μεστούς κατέλιπεν,
ἐφ’ οἷς ηὐφραινόμην,
ταῦτα πάντα ὁρῶ τά μέν
κατακεκομμένα, τά δέ
κατακεκαυμένα.
Εἰ οὖν ἐγώ μή γιγνώσκω μήτε τά ὅσια
γιατί έπαθε κάτι από αυτά που είναι
συνηθισμένα στην Αθήνα.
Αλλά εγώ τουλάχιστον θα μπορούσα
να θεωρήσω εύλογα ακόμα και λαμπρό
αυτό που μου συνέβη,
δηλαδή το ότι έχω πέσει στην αφάνεια
για τις μελλοντικές γενιές μαζί με
εκείνους και έχω αξιωθεί να πάθω τα
ίδια με εκείνους.
Αγησίλαε και όλοι οι παρόντες
Λακεδαιμόνιοι,
εγώ, όταν πολεμούσατε τους
Αθηναίους,
υπήρξα φίλος και σύμμαχός σας,
και το ναυτικό σας
δίνοντας χρήματα το έκανα ισχυρό,
και στην ξηρά ο ίδιος πολεμώντας από
το άρμα μαζί σας
στη θάλασσα κατεδίωκα τους εχθρούς.
Και δόλιο, όπως ο Τισσαφέρνης
ούτε ότι σας έκανα ούτε ότι σας είπα
θα μπορούσατε να με κατηγορήσετε.
Κι ενώ σας συμπεριφέρθηκα με τέτοιο
τρόπο
τώρα εσείς μου συμπεριφέρεστε έτσι
ώστε ούτε φαγητό δεν έχω στη χώρα
μου,
εκτός αν μαζέψω κάτι από αυτά που
αφήνετε πίσω σας,
όπως τα θηρία.
Και όσα ο πατέρας μου και σπίτια καλά
και κήπους γεμάτους από δέντρα και
θηρία μου άφησε,
με τα οποία ευχαριστιόμουν,
όλα αυτά τα βλέπω άλλα
κατεστραμμένα εντελώς κι άλλα
κατακαμένα.
Αν λοιπόν εγώ δε γνωρίζω μήτε τα
 μήτε τά δίκαια,
ὑμεῖς δέ διδάξατέ με
ὅπως ταῦτ’ ἐστίν ἀνδρῶν ἐπισταμένων
χάριτας ἀποδιδόναι.
Ενότητα 12η
Θεϊκές αδυναμίες
ΑΡΗΣ: Ἤκουσας, ὦ Ἑρμῆ, οἷα
ἠπείλησεν ἡμῖν ὁ Ζεύς,
ὡς ὑπεροπτικά καί ὡς ἀπίθανα;
Ἤν ἐθελήσω, φησίν,
ἐγώ μέν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ σειράν
καθήσω,
ὑμεῖς δέ ἀποκρεμασθέντες κατασπᾶν
βιάσεσθέ με,
ἀλλά μάτην πονήσετε·
οὐ γάρ δή καθελκύσετε·
εἰ δέ ἐγώ θελήσαιμι ἀνελκύσαι,
οὐ μόνον ὑμᾶς,
ἀλλά συνασπάσας καί τήν γῆν ἅμα καί
τήν θάλασσαν
μετεωριῶ·
καί τἆλλα ὅσα καί σύ ἀκήκοας.
Ἐγώ δέ ὅτι μέν καθ’ ἕνα πάντων
ἀμείνων καί ἰσχυρότερός ἐστιν
οὐκ ἄν ἀρνηθείην,
ὁμοῦ δέ τῶν τοσούτων ὑπερφέρειν [...]
οὐκ ἄν πεισθείην.
ΕΡΜΗΣ: Εὐφήμει, ὦ Ἄρες·
οὐ γάρ ἀσφαλές λέγειν τά τοιαῦτα,
μή καί τι κακόν ἀπολαύσωμεν τῆς
φλυαρίας.
ΑΡΗΣ: [...] Ὅ μάλιστα γελοῖον ἔδοξέ
μοι ἀκούοντι μεταξύ τῆς ἀπειλῆς,
οὐκ ἄν δυναίμην σιωπῆσαι πρός σέ·
μέμνημαι γάρ οὐ πρό πολλοῦ,
όσια μήτε τα δίκαια,
εσείς να μου εξηγήσετε
πώς αυτά είναι ενέργειες ανθρώπων
που γνωρίζουν να ανταποδίδουν την
ευεργεσία.
ΑΡΗΣ: Άκουσες, Ερμή, τι απειλές
εκτόξευσε εναντίον μας ο Δίας
τις πόσο αλαζονικές και απίθανες;
Αν θελήσω, είπε,
εγώ από τον ουρανό να αφήσω σκοινί
προς τα κάτω
κι εσείς να πιαστείτε απ’ αυτό και να
επιχειρήσετε με τη βία να με
τραβήξετε με δύναμη προς τα κάτω,
μάταια θα κοπιάσετε·
γιατί βέβαια δε θα με τραβήξετε προς
τα κάτω·
αν όμως εγώ θελήσω να σύρω επάνω,
όχι μόνο εσάς,
αλλά να τραβήξω προς τα πάνω και
την ξηρά μαζί και τη θάλασσα
θα σας σηκώσω ψηλά·
αλλά και τ’ άλλα (είπε) όσα κι εσύ
έχεις ακούσει.
Εγώ βέβαια ότι ξεχωριστά από τον
καθένα (μας) είναι ανώτερος και
ισχυρότερος
δε θα μπορούσα να το αρνηθώ,
δε θα μπορούσα όμως να πιστέψω ότι
μας ξεπερνάει τόσους μαζί.
ΕΡΜΗΣ: Σιωπή, Άρη·
γιατί δεν είναι ασφαλές να λες τέτοια
λόγια,
μήπως και δεχτούμε κάποια συμφορά
εξαιτίας της φλυαρίας σου.
ΑΡΗΣ: [...] Αυτό όμως που μέσα στην
απειλή μου φάνηκε πιο γελοίο, καθώς
το άκουγα,
δε θα μπορούσα να το αποκρύψω από
σένα·
θυμάμαι δηλαδή ότι πριν από λίγο

ὁπότε ὁ Ποσειδῶν καί ἡ Ἥρα καί ἡ
Ἀθηνᾶ
ἐπαναστάντες ἐπεβούλευον ξυνδῆσαι
λαβόντες αὐτόν,
ὡς παντοῖος ἦν δεδιώς,
καί ταῦτα τρεῖς ὄντας,
καί εἰ μή γε ἡ Θέτις κατελεήσασα
ἐκάλεσεν αὐτῷ σύμμαχον Βριάρεων
ἐκατόγχειρα ὄντα,
κἄν ἐδέδετο αὐτῷ κεραυνῷ καί βροντῇ.
Ταῦτα λογιζομένῳ ἐπῄει μοι γελᾶν ἐπί
τῇ καλλιρρημοσύνῃ αὐτοῦ.
καιρό,
όταν ο Ποσειδώνας και η Ήρα και η
Αθηνά
επαναστάτησαν και σχεδίαζαν αφού
τον συλλάβουν να τον δέσουν
χειροπόδαρα
πόσο τρομοκρατημένος ήταν,
και μάλιστα ενώ ήταν τρεις,
κι αν η Θέτις δεν τον σπλαχνιζόταν
και δεν καλούσε σε βοήθεια τον
Βριάρεο που είχε εκατό χέρια,
θα είχε αιχμαλωτιστεί μαζί με τον
κεραυνό και τη βροντή του.
Ενώ σκεφτόμουν αυτά, μου ερχόταν να
γελάσω για την καυχησιολογία του.