Professional Documents
Culture Documents
Pasasalamat
Ipinaaabot ng Education Development Center (EDC) ang taos-pusong pasasalamat sa mga kawani ng
USAID Opportunity 2.0 Program, lokal na kapisanan sa Pilipinas, at ang DepED Alternative Learning
System Task Force sa di-matatawarang kaalaman sa pagbuo ng kurikulum na ito.
Bilang bahaging hakbang sa paghubog ng tiwala sa sarili ng mga kabataang hindi nag-aaral (out-of-school
youth), pinaigting ang sistema ng DepED ALS para mabigyan sila ng pangalawang pagkakataong
makapag-aral sa pamamagitan ng paghubog ng kasanayan sa pamumuno para makasabay sa merkado ng
paggawa na magagamit nila ngayon at sa hinaharap.
Ang kurikulum ng Kasanayan sa Buhay ay hinalaw ng EDC sa kilalang Work Ready Now.
__________________________________________________________________________________
This curriculum is made possible by the generous support of the American people through the United States Agency for
International Development (USAID). The contents are the responsibility of Education Development Center, Inc. and do not
necessarily reflect the views of USAID or the United States Government.
Panimula
LAYUNIN:
Maligayang pagdating sa Modyul ng Kasanayan sa Buhay! Matutulungan ka ng mga pagsasanay sa
Modyul na ito para sa pagpapatuloy ng iyong edukasyon, gayundin, para mabigyan ka ng karagdagang
kaalaman at kasanayan para maihanda ka sa pagpasok sa trabaho o pagtatayo ng sariling negosyo.
Pagkatapos mong pag-aralan ang mga modyul dito, inaasahan na ikaw ay:
Binubuo ang manwal na ito ng siyam (9) na Modyul tungkol sa Kasanayan sa Buhay na umaayon sa mga
piling larang ng pagkatuto, pamantayang pangnilalaman, pamantayan sa pagganap at kasanayang
pampagkatuto.
MODYUL DETALYE
Modyul 1: Sariling Pag-unlad Anong trabaho ang iyong napasukan?
Pagmamapa ng mga lugar ng trabaho sa
iyong lugar
Modyul 2: Interpersonal na Komunikasyon Pakikipag-ugnayan sa lugar ng trabaho
Modyul 3: Pamumuno at Pagtutulungan Pamumuno sa lugar ng trabaho
Modyul 4: Asal at Pag-uugali sa Trabaho Pagtatanong-tanong ukol sa Papasukang
Trabaho
Modyul 5: Kalusugan at Kaligtasan Pagsunod sa Kalusugan at Kaligtasan
Modyul 6: Karapatan at Pananagutan Pakikipanayam sa manggagawa at
employer ukol sa kanilang mga karapatan
Magsisimula ang bawat Modyul sa pagpapakilala ng mga layunin, nilalaman at paksa, takdang
oras sa mga gawain at takdang-gawain. Laging nagsisimula at nagwawakas ang mga Modyul sa pagtatasa
sa sarili (learner reflection). Magkakaroon din ng pangwakas na pagtataya sa katapusan ng Modyul.
Nahahati sa mga sesyon ang Modyul na naglalaman ng 2-3 gawain. Sa simula ng sesyon, makikita mo
ang talahanayang mag-uugnay sa iba’t ibang istrand ng pagkatuto, pamantayang pangnilalaman at
kasanayang pampagkatuto na itinakda ng DepED.
Istrand sa Pagkatuto:
Pamantatang Pangnilalaman:
Kasanayang Pampagkatuto:
Susundan ito ng pangunahing gawain, pamagat ng gawain, layunin, takdang oras at iba’t ibang gawaing
inihanda para sa iyo.
Gawain X
Mga Layunin
Pagbasa at Pagsulat
Pagbasa
Pagsulat
Pag-isipan at Pagnilayan
Magsanay Tayo!
Gawin Natin!
Pag-isipan Mo!
Ibahagi Mo!
2. Takdang Gawain: Ito ay naglalaman ng iba’t ibang gawaing kailangang tapusin. Ang kompletong
listahan ng mga gawain ay matatagpuan sa simula ng Modyul.
3. Pangwakas na Pagtataya
May guro sa ALS na gagabay sa iyo sa pagsagot ng mga gawain sa modyul. Personal na aalamin
ng guro ang ginagawa mong pagsagot sa mga pagsasanay at mga gawain sa pamamagitan ng telepono, Fb
o messenger. Siya ang pangunahing taong makapagbibigay ng suporta at gabay sa mga aralin na hirap
mong maunawaan.
Pagbutihin at galingan mo! Tiyak na sa katapusan ng pag-aaral mo ng mga Modyul na ito ay handa
ka nang ipagpatuloy ang iyong pag-aaral sa susunod na antas, makahanap ng trabaho o makapagtayo ng
sariling negosyo.
Mga Layunin:
Nilalaman ng Modyul
Gawain Oras
Sesyon 1: Mga Pagpapahalaga at mga Kasanayan
1. Panimulang Gawain at Pagtatasa sa Sarili 30-60 minuto
2. Pag-uugali, Paniniwala at mga Katangian 40-60 minuto
3. Tayo ay Kakaiba 30-60 minuto
4. Ang Aking Kasanayan at mga Katangian 30-60 minuto
Sesyon 2: Pagtatakda at Pag-abot ng mga Layunin
5. Panimula at Proseso sa Pagtatakda at Pag-abot 90-120 minuto
ng mga Layunin
6. Pagmamapa ng Lugar ng Trabaho sa Komunidad 60-80 minuto
7. Sesyon 1 at 2: Rebyu at Aplikasyon 25-60 minuto
Sesyon 3: Pagkatuto ng Bagong Kasanayan
8. Pagtataya sa Estilo ng Pagkatuto 25-60 minuto
9. Estratehiya sa Pagkatuto 40-60 minuto
10. Sesyon 3: Rebyu at Aplikasyon 60-120 minuto
Kabuoang Oras: 7-12
Takdang Gawain
10 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
LAYUNIN
Mailarawan ang mga paksang may kahalagahan sa pagpaplano ng sariling
kinabukasan
Basahin ang kasabihan sa simula ng modyul. Ano ang ibig nais nitong ipahiwatig?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Basahin ang layunin sa modyul. May kaugnayan ba ang kasabihan sa layunin? Patunayan.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Sa modyul na ito, susubukin mong alamin kung ano ang mahalaga sa iyo at kung paano mo pa
matutuklasan ang mga bagay-bagay sa iyong sarili. Nakatuon ang sesyon na ito sa pagtukoy ng
sariling pag-uugali, paniniwala, interes, at kalakasan at kahinaan.
11 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
Ang mga tanong dito ay hindi pagsubok. Ito ay isang paraan upang malaman mo ang iyong
kaalaman, kasanayan o kakayahan tungkol sa paksang ito. Basahin mo ang mga kaalaman, kasanayan o
kakayahan na nakalista sa kaliwang kolum. Magbalik-tanaw sa iyong sarili at mga karanasan, basahin ang
lahat ng mga pangungusap at i-tsek ang sagot na naaangkop sa iyong situwasyon. Ang iyong sagot ay
magiging gabay mo at ng iyong guro sa pagpapalawak ng iyong kaalaman tungkol sa paksang ito.
12 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
Mag-isip ng isang taong iginagalang at nagsilbing huwaran sa iyo. (Ang huwaran ay isang
taong hinahangaan at gustong gayahin ang kaaya-ayang pag-uugali. Paano naging espesyal
ang taong ito sa iyo?
Ang ating pagpapahalaga ay gabay natin sa pagpaplano ng ating kinabukasan. Ito ay nagsisilbing
pundasyon sa paggawa ng desisyon, sa gusto nating trabaho, at kung paano tayo kumilos sa
trabaho at sa ating personal na buhay.
2. Punan ang talahanayan. Una, pumili ng limang (5) pinakamahalagang pansariling pag-
uugali para sa iyong pamilya o kaibigan sa kasunod na kolum. Sa huli, pumili ng alam
mong limang (5) importanteng pag-uugali para sa employer.
13 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
Pagtanggap
Tagumpay
Mapangarapin
Maasikaso
Mapagmalasakit
Pagkaasikaso
Maingat
May Pangako
Komunikasyon
Maawain
Malikhain
Determinasyon
Debosyon/Pagmamahal
Dignidad
Pagkamaawain
Masigasig
Etika
Patas
Tutok
Palakaibigan
May adhikain/Layunin
Katapatan
Inspirasyon
Katalinuhan
Pakikibahagi
Katapatan
Positibong Pananaw
Matiyaga
Magalang
Responsibilidad
Mapagparaya
14 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
Pag-isipan mo
2. Sakaling alam mo na ang pinapahalagahan ng employer, sa iyong palagay ano ang dapat
asalin sa trabaho?
3. Isipin ang mga bagay na madalas mong ginagawa. Anong pag-uugali ang madalas
na nakikita sa iyo?
Kadalasan, nakikita ang pag-uugali ng isang tao sa mga bagay na madalas niyang ginagawa.
Marami sa mga pag-uugaling ito ang katulad pag-uugaling taglay rin ng isang employer.
Mahalagang magkaroon ng kamalayan kung anong pag-uugali ang hinahanap ng mga employer
kaya kumilos nang naayon lalo na kung maghahanap ka ng trabaho o kung nasa trabaho .
Ibahagi Mo!
Hinihikayat ka sa bahaging ito na ibahagi ang natapos na gawain sa iyong pamilya at kaibigan.
Gawin mo ito nang personal o sa pamamagitan ng text, chat o anomang paraang komportable ka.
Magandang ibahagi mo ang natapos na gawain sa mga taong lubos na nagmamalasakit sa iyo.
15 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
Mga Layunin:
Basahin ang mga sumusunod na pangungusap sa mga taong malapit sa iyo. Bawat
pangungusap ay sasagutin kung ito ay lubos na sumasang-ayon, medyo sumasang-ayon,
medyo di-sang-ayon at lubos na di-sang-ayon .
Ibahagi ang inyong kasagutan at talakayin ito. Ano ang iyong napansin? Magkakaparehas
ba o magkakaiba ang inyong kasagutan?
16 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
Mga Layunin:
Kilalanin ang mahahalagang kakayahan at katangiang mahalaga sa iyo at sa
trabaho
Suriin ang sariling kasanayan at katangian
Simulang tukuyin ang susunod na mga hakbang sa pagpapahusay ng kakayahan at
katangian.
Takdang-Oras: 30 - 60 minuto
Malaki ang impluwensiya sa ating pag-uugali kung paano natin ginugugol ang ating
oras at paghubog ng ating mga kakayahan at katangiang kapaki-pakinabang sa trabaho.
Basahin 1.2: Ang aking mga Kasanayan at Katangian at pumili ng anim (6) na
pangunahing kakayahan at katangian na gusto mong gamitin sa trabaho. Bilugan o isulat
ito sa inyong kuwaderno. Markahan ang sarili batay sa anim (6) na kakayahan at katangian
na iyong napili (gamit ang apat (4) kolum sa talahanayan). Ang mga ito ay maaaring
gamitin sa trabaho, edukasyon o personal na buhay.
17 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
Gumuhit ng dalawang (2) kolum sa gitna ng papel. Isulat ang Kalakasan sa kaliwang bahagi at
sa kanan naman ay Ang mga Dapat pang Pagbutihan. Tingnan ang anim (6) na kakayahang
nabilugan sa simula ng aralin. Kung namarkahan ang sarili bilang Napakahusay o Mahusay
nangangahulugan ito ng iyong KALAKASAN samantalang kung namarkahan naman ito ng
Hindi Mahusay o nangangailangan ng pagbabago ito ang mga Dapat pang Pagbutihan.
Pag-isipan Mo
Hinihikayat ka ng bahaging ito na magbahagi ng opinyon sa kapamilya at kaibigan tungkol sa
isang paksa. Kausapin mo sila nang personal o sa pamamagitan ng text, chat o anomang paraang
magaan para sa iyo. Mahalagang maibahagi at makapagpalitan ng opinyon sa iba.
2. Alin sa mga bahagi ang aking mga kalakasan at aling bahagi ang nangangailangan pang
pagbutihin
3. Anong mga kakayahan / katangian sa bahaging Dapat Pang Pagbutihin ang ang
dapat kong pagtuonan para maging Kalakasan.
Pumili ng isa sa sumusunod na mga Gawain at ibahagi ito sa mga kasama sa bahay o
komunidad.
2. Pumili ng isang bagay na kumakatawan sa iyong sarili at isulat kung paano ito ay may sa
iyong mga kakayahan at katangian.
18 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
19 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
20 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
3. Anong mga hakbang ang kailangan kong malaman at gawin para makamit ang mga
ito?
6. Ano ang dapat kong unahin, pangalawa at mga susunod pang gagawin?
Mga Layunin
Ang paglaki ng puno ay tulad din ng paglaki at pag-unlad ng isang tao. Ang mga bahagi ng
puno ay sumisimbolo sa mga sumusunod:
Ugat: ang iyong pag-uugali at kasanayan
Puno ng Kahoy: bahagi ng iyong buhay na nagbibigay ng lakas gaya ng mga
kaibigan, pamilya, simbahan, at pinagtatrabahuan
Sanga: layunin sa panghinaharap (mga nais gawin at makamit)
Tinik: mga sagabal na maaaring kaharapin
22 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
Ang mga sanga ay sumisimbolo sa mga layunin – kung saan nais makarating o ano ang nais
nilang mapagpatagumpayan. Ano ang iyong gagawin para mapagtagumpayan ang isa sa iyong
mga layunin? Para masagot ang bahaging ito, tingnan ang larawan sa 1.3: Pagtatakda at
Pagkamit ng Layunin na nasa ibaba.
23 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
Ang mga Panandaliang Layunin ay mga layunin na nais nating makamit sa loob ng 1
hanggang 6 na buwan. Ang mga Pangmatagalang Layunin naman ay mga layunin na makakamit natin
sa hinaharap, maaring umabot sa 6 na buwan, 1 taon, 5 taon. Sa kabila nito, maging panandalian o
pangmatagalang man ang isang layunin ay kailangan lagi na maging SMART- specific (tiyak)
measurable (nasusukat), achievable (nakakamit), realistic (makatotohanan) and time frame (oras na
nakatakda)
1. 1.
2. 2.
24 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
Abutin
ang
Layunin
Ipagpatuloy
Simulan
Gumawa
ng Plano
Magtakda
ng Layunin
Pagtatakda ng Layunin
Ano ang iyong pananaw tungkol sa Tagumpay? Magkakaiba tayo ng pagkaunawa tungkol sa paksang
ito. Ang iba nais sa mga tanggapan magtrabaho, ang sa iba naman ay maging matagumpay na magsasaka.
25 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
Ang pagtatakda ng layunin ay higit pa sa pagdedesisyon kung ano ang gusto mong gawin. Nakapaloob
dito, kung ano ang nais mong makamit, saan mo nais makarating at gaano katagal bago mo ito makamit.
Ang unang hakbang sa tagumpay ay ang malaman mo kung saan mo nais makarating. Ang pangalawang
hakbang ay ang magkaroon ng plano upang makamtan ito. Ang iyong layunin ay ang iyong mapa sa pag-
abot ng iyong mga layunin. Sundan moa ng mga hakbang na ito at ikaw ay magtatagumpay.
3. Anong mga hakbang ang kailangan kong malaman at gawin upang makamit ang mga ito?
Halimbawa: Para mapagbuti ko ang aking kasanayan sa Matematika, kailangan ko tutor na
magtuturo sa akin linggo-linggo. Sasama ako sa mga group study, kailangan kong alamin ang sa
aking mga kaibigan o guro ang sa oras at araw kung kailan ito gagawin.
4. Anong mga kakayahan at karanasan ko ang makatutulong sa akin para makamit ang mga
hakbang na ito?
Halimbawa: Makikiusap ako sa mga kaibigang kabilang sa samahan ng mga kabataan, hihingi
ng tulong sa mga kaibigan o gurong kasama sa isinasagawang group study.
5. Anong mga sagabal ang maaari kong maranasan at paano ito mapagtatagumpayan?
Halimbawa: Mahihirapan akong makasama sa study group tuwing gabi dahil mag-aalaga
ako ng aking mga kapatid. Susubukin kong humingi ng tulong sa aking mga kaibigan kung
mayroon pang ibang araw o oras para sa group study.
26 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
Magsanay Tayo!
Basahin ang bawat pahayag at magpasiya kung ang layunin ay Makakamit o Hindi makakamit.
Bilugan ang sagot sa bawat pahayag. Kung pinili ang Hindi Makakamit, baguhin ang pahayag para
ito ay maging Makakamit
Halimbawa:
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
27 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
1.
2.
3.
Sanggunian:
Carney, Susan. Goal Setting for Teens: Helping Kids Define and Meet Their
Objectives. http://youthdevelopment.suite101.com/article.cfm/goal_setting_for_teens
Practical Education for Citizenship and Employment (PECE) Resources and Planning Guide, Philadelphia.
Group Goal Setting Activities: An Approach from Youth Service Corps.
http://sabes.org/resources/publications/adventures/vol4/4pece.htm
Layunin:
Ang trabaho ay lugar ng mga mamimili. Kumakatawan ito sa iba’t ibang sektor ng lipunan.
Maaaring opisina ng pamahalaan o iba pang hindi mo lubos akalain sapagkat ang trabaho ay
maaaring impormal gaya ng sari-sari store o mangingisda na may sariling bangka at
ipinagbibili ang kaniyang huli. Kasama rin sa mga trabahong ito ang pinamamahalaan ng
gobyerno gaya ng paaralan at mga kompanya na ngbibigay ng serbisyo sa tubig at koryente.
Samakatuwid, ang trabaho ay mga negosyo na may iba’t ibang laki, mula sa mga lokal na
negosyo hanggang malalaki at kilalang mga pangalan sa bansa at pandadaigdig na larangan.
Matututo tayo ng iba’t ibang trabaho at makikilala ang mga umiiral pag-uugali sa lugar ng
trabaho.
Isulat ang mga halimbawang trabaho sa inyong lugar.
29 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
Gawin Natin!
Bago tayo magtungo sa lugar ng mga trabaho o
makipag-usap, kailangan munang matukoy natin kung
saan tayo pupunta. Kadalasan, may mga trabaho pala
sa ating mga lugar subalit hindi natin ito nalalaman.
Ngayon, iguhit mo ang mapa sa inyong lugar.
Tingnan ang nakalaang pagsusulatan ng sagot sa
Sesyon 2. Iguhit ang mga pangunahin at maliliit na
daan. Iguhit dito ang mga negosyong mayroon sa
inyong lugar: malaki, maliit, pormal o impormal.
Kung kakayanin, maaaring kang lumabas ng bahay
para madali mong maisagawa ang gawain.
Ibahagi Mo!
Ibahagi ang iyong mapa sa isang taong maalam tungkol sa iba pang negosyo sa inyong
komunidad.
Isipin ang proseso ng paggawa ng mapa. Ano ang natutuhan mo tungkol sa iyong
komunidad?
Alin sa mga tabahong ito ang may kaugnayan sa iyong personal na layunin?
30 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
Magsanay Tayo!
Magbilang tayo ng trabaho! Mayroon kang 15 minuto para magbilang kung gaano
kadami ang trabaho na iyong nakita sa iyong lugar (Sapatero, teller sa bangko,
guwardiya) Kung kaya mong lumabas, magmasid at isulat lahat ng trabahong nakita mo
sa inyong komunidad. Kung hindi ka naman makalalabas, isipin na lamang ang mga ito
at itala sa nakalaang espasyo.
31 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
Layunin:
Pag-isipan ang mga paksa at araling napag-aralan sa simula ng modyul. Ano ang
iyong natutuhan?
Ang Pag-uugali ay karaniwan nang batayan ng ating interes at mga layunin. Para makamit
ang ating mga layunin, mahalagang mong balikan ang mga hakbang na natalakay sa
nakaraang gawain . Mahalagang malaman ang ating pag-uugali, paniniwala at katangian sa
pagpaplano sa ating buhay, at pagpili ng trabaho at karera.
Ipagpatuloy ang pagtukoy sa iyong layunin at ang mga hakbang sa pagkamit nito. Marahil
may mga pangmatagalang layunin ka na kailangan munang unahin ang mga panandaliang
layunin. Gamitin ang pormat sa 1.4: Hakbang sa Pagkamit ng Layunin. Gamitin ang
nakalaang pahina sa huling pahina ng modyul.
Bukod dito, maaari ka ring maging malikhain kung nanaisin mo. Bumuo ng collage gamit
ang mga ginunting na mga larawan sa lumang magasin or diyaryo na sumisimbolo sa iyong
layunin at mga hakbang na kailangan mong gawin.
32 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
Ibahagi Mo!
Ibahagi ang iyong layunin at plano sa isang taong makapagbibigay sa iyo ng payo kung
paano mo ito higit na mapagtatagumpayan.
33 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Panimula Manwal ng Mag-aaral
34 | L i f e S k i l l s f o r S e l f - D i r e c t e d L e a r n i n g
Modyul 1: Sariling Pag-unlad Manwal ng Mag-aaral
Binabati Kita! Ngayong natutuhan mo kung paano magtakda ng mga layunin at mga hakbang sa
pagkamit nito, handa mo nang malaman ang iba’t ibang estilo at estratehiya sa pagkatuto at pag-aaral!
Ang mga tao ay natututo sa iba't ibang paraan – sa pakikinig, pagmamasid, paggawa,
pagsulat, pagbasa, pagsasalita.
Karaniwang ang mga tao ay may isang nangingibabaw na estilo sa pag-aaral ngunit
pinagsasama nila ang iba't ibang mga pamamaraan sa pag-aaral para makamit ang isang
gawain.
Mga Layunin:
Nauunawaan na natututo ang tao sa iba`t ibang paraan gamit ang iba`t ibang mga
kasanayan
Napahahalagahan ang iba`t ibang paraan ng pag-aaral ng mga bagong bagay
Isipin ang panahong kailan natuto ka ng bagong bagay. Paano mo natutuhan ang bagay na ito?
Nag-iisa ka ba o kasama ang ibang tao? Ano ang nakatulong sa iyo para matutuhan ito? Ano ang
mga naging hamon sa proseso ng pagkatuto?
Sa iyong mapanuring pag-iisip sa iba;t ibang paraan ng pagkatuto, tandaan ang mga sumusunod:
Ang tao ay may iba’t ibang paraan ng pagkatuto at madalas ay pinagsasama ang iba pang estilo
para maunawaan o makabuo ng bagong kaalaman.
Upang makapagtrabaho nang maayos, kailangan nating gumamit ng iba’t ibang estilo sa pag-
aaral. Kinakailangan natin ng pagsasama ng kasanayan.
Ang bawat tao ay may iba’t ibang paraan ng pagkatuto kaya para magkaroon ng kaayusan,
kailangan nating maunawaan na lahat ay may natatanging paraan sa pagkatuto.
Halimbawa, sa pagkatuto kung paano gamitin ang bagong makina, kinakailangan obserbahan ang
taong gumagamit nito at pagkatapos ay subukin itong manipulahin sa tulong ng taong may ganap
na ang kasanayan. Mahalaga rin na matukoy ang hindi angkop na paraan ng pagkatuto sa bagong
kaalaman para maipabatid sa iba ang kaparaan ng iyong pagkatuto.
Mas gusto kong sabihin sa akin ang mga minuto ng pagpupulong kaysa basahin ito sa isang
anunsiyo.
Pagmamasid
Nabubuo sa aking isipan ang mga larawan habang nagbabasa.
Mas natatandaan ko ang mukha ng tao kaysa ang kanilang pangalan.
Sa pagtuon ng pansin sa baybay ng salita, nabubuo ito sa aking isipan.
Naalala ko ang mga pahina sa libro.
Naalala ko ang mga nakaraang kaganapan sa aking isipan.
Paggawa
Nahihirapan akong matuto habang nakaupo lamang.
Mas natututo ako kapag ginagawa ko ang isang bagay kaysa basahin ang tungkol dito.
Gusto ko ang paggawa ng modelo ng mga bagay.
Tuwing nakakakita ako ng bago at kawili-wiling mga bagay, nais ko itong hawakan at pag-
aralan.
Higit na gusto ko ang paglabas kasama ang mga kaibigan kaysa manatili sa bahay at magbasa
ng aklat.
Pagsulat
Itinatala ko ang mga bagay na kailangan kong matandaan.
Mas kaunti ang nagagawa kong pagkakamali sa pagsusulat kaysa sa pagsasalita.
Nasisiyahan ako kapag ipinaliliwanag ang pinakapuntong ideya sa pasulat na paraan.
Pagkatapos kong magtala ng impormasyon, muli ko itong isinusulat upang mas tumatak sa
isipan.
Pagbasa
Mahilig akong magbasa sa aking libreng oras.
Karaniwan kong naaalala ang mga impormasyon na aking nababasa kaysa sa naririnig.
Mas gusto kong magbasa ng balita sa pahayagan kaysa manood ito sa telebisyon.
Natututo akong pagsama-samahin ang mga bagay-bagay sa pagbabasa ng gabay nito.
Natututo ako kapag nagsusulat ang guro sa pisara para mabasa ko ang kaniyang isinusula
Pagsasalita
Kapag may problemang lulutasin madalas kinakausap ko ang aking sarili.
Masnatatandaan ko ang mga bagay kapag sinasalita ko ito. Halimbawa, kung kinakailangan
kong tandaan ang numero ng telepono, paulit-ulit ko itong sinasabi.
Mas naipapahayag ko ang aking sarili sa pagsasalita kaysa sa pagsusulat.
Nawiwili ako tuwing nakikipag-usap sa telepono.
Higit akong natututo tuwing kasama ang ibang tao at ang nagkakaroon ng talakayan sa
bagong ideya o konsepto.
Layunin:
Iugnay ang iyong estilo at paraan ng pagkatuto kung paano matututuhan ang bagong
kasanayan at kaalaman.
Basahin ang situwasyon sa ibaba at mag-isip ng gawi sa pagkatuto kung ikaw ang nasa posisyon
ng bagong caterer.
Batay sa iyong estilo ng pagkatuto, anong estratehiya ang maaari mong gagawin para
matutuhan ang mga bagay na ito?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
Makabubuti na maiparating sa ibang tao ang iyong estilo ng pagkatuto. Halimbawa, kung ikaw
ay higit na matututo sa pagbabasa ng impormasyon, humingi ng nakasulat na impormasyon sa
halip na sabihan lamang tungkol dito.
• Basahin nang malakas ang mga kaalamang kailangan sa pagsasagawa ng trabaho o sa pag-
aaral.
• Humingi ng tulong sa iba tungkol sa mga bagay na hindi maunawaan.
• Makibahagi sa pag-aaral kasama ng iba.
• Tumawag sa telepono kaysa sulatan sila.
• Pumili ng trabahong may kaugnayan sa iyong kasanayan sa pakikinig.
Kung ikaw ay mas natututo sa pamamagitan ng panonood...
• Obserbahan kung paano ginagawa ng iba ang isang bagay na kinakailangan mong matutuhan.
Di maglalaon, matatandaan mo ang kanilang ginagawa.
• Habang nagbabasa ka, isipin isipin mo kung paano ito mangyayari sa tunay na buhay o
mapapanood sa telebisyon.
• Tandaan ang hugis at kulay ng mga bagay na gusto mong tandaan.
• Tandaan ang mga numero ng telepono at mga salita sa isip
• Gumamit ng tsart, mga grapiko at larawan.
Kung ikaw ay mas natututo sa pamamagitan ng pagsasagawa…
• Ipakita sa iba ang paraan kung paano mo ginawa ang isang bagay.
• Pumunta sa mga lugar na kung kung paano ginagawa ang isang bagay.
• Kapag gusto mong matutuhan ang isang bagong bagay, panoorin ang taong gumagawa nito at
magpaturo ka sa kaniya.
• Pumili ng trabahong ikaw ang gumagawa
Iba Pang Mga Pagsasaalang-alang: Mahalaga ring alamin mo ang ibang paraan ng pagkatuto
kung saan ka mahina ka at palakasin mo ito. Pumili ng isang kahinaan at ibahagi ito sa iba para mapaunlad
mo ito.
Source: http://literacynet.org/icans/chapter03/myway.html
Mga Layunin
Nakapagbabalik-aral sa pangunahing paksang tinalakay sa modyul
Nagagamit ang kaalamang natamo sa isang situwasyon o pangyayari.
Pagnilayan kung ano ang iyong natutuhan sa modyul na ito. Ano ang natutuhan mo sa bawat
sesyon?
Gawin Natin!
Basahin ang bawat pangyayari sa ibaba at sumulat ng wakas sa bawat situwasyon. Ang wakas
ng bawat kuwento ay dapat na patungo sa pagkamit ng tiyak na layunin.
Situwasyon 1:
Si Julius ay isang batang ama na may pangmatagalang layunin na magkaroon sertipiko para
maging ganap na tubero sa loob ng isang taon. Sa pamamagitan nito, makakakuha siya ng trabaho
na may mataas na suweldo na makatutulong sa kaniya para mapag-aral sa pre-school ang kaniyang
anak. Anong panandaliang layunin ang kailangang gawin ni Julius para matupad ang kaniyang
pangmatagalang layunin?
Situwasyon 2:
Si Marian ay masigasig na mag-aaral. Mabilis siyang matuto sa pamamagitan ng pagmamasid at
paggawa. Isang araw, aalis ang kaniyang superbisor kaya ipinaliwanag niya kung paano gamitin
ang bagong lagare at sinabihan siya na putulin ang mga kahoy sa sususod na araw. Nangangamba
siya na baka hindi niya maputol nang maayos ang mga ito. Ano ang dapat niyan gawin?
N
Situwasyon 3:
Pangarap ni Bea Elaine Quicho na maging isang guro. Subalit sa maliit na kita ng kaniyang mga
magulang at limang maliliit na kapatid na pinag-aaral, tinanggap niya ang katotohanang hindi na
siya makakapagkolehiyo. Nang malaman niya ang tungkol sa libreng skills training, pumasok siya
sa kursong Food Processing. Pumasa siya at nakakuha ng NC2 Certificate. Dahil sa kumpiyansang
natamo, naisip niya ang pangarap na maging isang guro. Ano ang panandaliang layunin ang
maaaring gawin ni Bea na makatutulong sa kaniya para maabot niya ang pangmatagalang layunin
na maging isang guro?
Balikan natin ang mga pag-uugali, kakayahan, interes at kasanayan na makatutulong sa pag-
abot ng ating mga layunin. Sa pagnanais nating maabot ang ating pangmatagalang layunin,
kailangan nating magtakda ng panandaliang layunin at plano para matupad ito. Kadalasan
natututo tayo habang nagsisikap tayong tuparin ang ating layunin sa pamamagitan ng sarili
nating paraan ng pagkatuto kaya naman mainam na alam mo ang pinakamabisang paraang
makatutulong sa iyong mahubog ang pagkatao at personal na buhay.
Gamitin ang bahaging ito sa pagsagot ng mga tanong at pagninilay sa mga natutuhan sa aralin.
Ang mga tanong dito ay hindi pagsubok. Ito ay isang paraan upang malaman mo ang iyong kaalaman,
kasanayan o kakayahan tungkol sa paksang ito. Basahin mo ang mga kaalaman, kasanayan o kakayahan
na nakalista sa kaliwang kolum. Magbalik-tanaw sa iyong sarili at mga karanasan, basahin ang lahat ng
mga pangungusap at i-tsek ang sagot na naaangkop sa iyong situwasyon. Ang iyong sagot ay magiging
gabay mo at ng iyong guro sa pagpapalawak ng iyong kaalaman tungkol sa paksang ito.
Pangwakas na Pagtataya
Binabati kita sa pagtapos mo ng Modyul 1: Sariling Pag-unlad! Sa pagtatapos ng bawat
modyul ikaw ay inaasahang gaganap ng pangwakas na pagtataya para malaman kung ano ang iyong
natutuhan at kung may kasanayan pang dapat linangin o balikan. Ang resulta ay hindi makakaapekto
sa iyong kakayahan na magpatuloy pa sa programa.
Oras na matapos mong sagutan ang bawat katanungan, magtala ng mga paglilinaw na nais mong
itanong sa iyong tagapagturo.
Tagalog
1. Ang pagkilala sa mga paniniwala, kakayahan, hamon, oportunidad, at interes ay bahagi
ng pansariling pag- unlad.
a. Tama
b. Mali
2. Nasasalamin ang mga paniniwala mo sa sumusunod:
a. Mga hilig
b. Mga pinagtutuunan ng panahon
c. Mga pasya
d. Lahat ng nabanggit
3. Ang mga paniniwala at mga kakayahan ay pareho.
a. Tama
b. Mali
6. Matapos mong makasulat ng isang plano para sa personal nap ag-unlad, kailangan mo itong
panatilihin at hindi ito binabago hanggang sa makamit mo ang mga pangmatagalan mong
layunin.
a. Tama b. Mali
7. Pare-pareho lang ang paraan ng lahat ng tao sa pagkatuto ng mga bagong bagay.
a. Tama b. Mali
8. Nakapaka-hands-on mo sa pag-aaral, mas mabibilis kang natututo kapag nanonood o gumagawa.
Nang pauwi na ang supervisor mo, mabilis ka niyang tinuruan kung paano gumamit ng isang
bagong lagari at sinabihan kang magputol ng mga kahoy kinabukasan. Gusto mong ipakita niya
sa iyo kung paano iyon gamitin, pero mukhang nagmamadali siya. Ano ang gagawin mo?
a. Manalig na maaalala mo ang sinabi niya kung paano gamitin ang lagari.
b. Pasalamatan siya sa impormasyon at sabihing naintindihan mo.
c. Tanungin siya kung may oras siyang ipakita sa iyo ang paggamit bago siya umalis o kung
may ibang taong puwedeng magpakita sa iyo kung paano gamitin ang lagari, para
makasigurado kang naiintindihan mo.
d. Makisuyo sa isang katrabahong gawin para sa iyo ang iniutos habang ipinagpapatuloy
mo ang ibang gawain.
9. Ang pinakamabuting paraan para matuto ng ibang bagay ay:
a. Magbasa tungkol dito at sauluhin ang impormasyon
b. Sundin ang itinuro ng guro
c. Pag-usapan ito at makipagtulungan sa ibang tao
d. Magsanay
e. Panoorin ang ibang taong gawin ito
f. Lahat ng nabanggit
10. Kung hindi mo tipong mag-aral sa isang paraan (halimbawa, sa pagbabasa o pagsusulat),
kailangan mong iwasan iyon hangga’t maaari.
a. Tama b. Mali
Binabati kita! Natapos mo ang Modyul sa Sariling Pag-unlad! Ikaw ngayon ay handa na
para ituloy ang susunod na modyul sa Komunikasyong Interpersonal.