სტანდარტული ოპერაციული პროცედურა

am m a
წყალში ჟანგბადის ქიმიური მოხმარების ვერსია: 01

G SCIENTIFIC RESEARCH FIRM

განსაზღვრა
სკფ „გამა“ -ს საგამოცდო ლაბორატორია.
თბილისი 0192, გურამიშვილის გამზ. 19დ
თარიღი: 02.10.2020
გვ/გვ-დან 1/6
საიდენტიფიკაციო № GL - SOP-WCh - 25 - G-16

სტანდარტული ოპერაციული პროცედურა

სოპ GL - SOP-WCh - 25 - G-16
წყალში ჟანგბადის ქიმიური მოხმარების განსაზღვრა

შეადგინა შეამოწმა შეთანხმებულია

სახელი: ლევან თურმანიძე nino maCitaZe ჟუჟუნა გურჯია

თანამდებობა: ქიმიკოსი ხარისხის მენეჯერი საგამოცდო ლაბ.

ხელმძღვანელი
თარიღი:
ხელმოწერა:

1
 სტანდარტული ოპერაციული პროცედურა

am m a
წყალში ჟანგბადის ქიმიური მოხმარების ვერსია: 01

G SCIENTIFIC RESEARCH FIRM

განსაზღვრა
სკფ „გამა“ -ს საგამოცდო ლაბორატორია.
თბილისი 0192, გურამიშვილის გამზ. 19დ
თარიღი: 02.10.2020
გვ/გვ-დან 2/6
საიდენტიფიკაციო № GL - SOP-WCh - 25 - G-16

ცვლილებების ჩამონათვალი
№ თავი/გვერდი/დანართი თარიღი ცვლილებების აღწერა და
მიზეზი
01

02

03

04

05

06

07

08

09

10

2
 სტანდარტული ოპერაციული პროცედურა

am m a
წყალში ჟანგბადის ქიმიური მოხმარების ვერსია: 01

G SCIENTIFIC RESEARCH FIRM

განსაზღვრა
სკფ „გამა“ -ს საგამოცდო ლაბორატორია.
თბილისი 0192, გურამიშვილის გამზ. 19დ
თარიღი: 02.10.2020
გვ/გვ-დან 3/6
საიდენტიფიკაციო № GL - SOP-WCh - 25 - G-16

შინაარსი

1 მიზანი, გამოყენების სფერო გვ 4

2 პასუხისმგებლობა გვ 4

3 მეთოდის არსი გვ 4

4 გამოყენებული რეაქტივები და ხსნარები გვ 4

5 გვ4
გამოყენებული ხელსაწყოები და ქიმიური
ჭურჭელი
6 გვ 5
განსაზღვრის დიაპაზონი ,
ხელისშემშლელი ფაქტორები
7 ანალიზის მსვლელობა გვ 5

8 შედეგების გამოსახვა გვ 5

9 ლიტერატურა გვ 5

10 პროცედურის გაცნობის ფფურცელი გვ 6

3
 სტანდარტული ოპერაციული პროცედურა

am m a
წყალში ჟანგბადის ქიმიური მოხმარების ვერსია: 01

G SCIENTIFIC RESEARCH FIRM

განსაზღვრა
სკფ „გამა“ -ს საგამოცდო ლაბორატორია.
თბილისი 0192, გურამიშვილის გამზ. 19დ
თარიღი: 02.10.2020
გვ/გვ-დან 4/6
საიდენტიფიკაციო № GL - SOP-WCh - 25 - G-16

1. მიზანი, გამოყენების სფერო

წინამდებარე დოკუმენტაცია გამოიყენება ს/კ ფირმა „გამას“ საგამოცდო
ლაბორატორიაში გრუნტის, მიწისქვეშა, ზედაპირული, ჩამდინარე და სასმელ წყლებში
ჟანგბადის ქიმიური მოხმარების განსაზღვრისათვის.
2. პასუხისმგებლობა
წინამდებარე სტანდარტული ოპერაციული პროცედურის ჩატარებაზე
პასუხისმგებელია შესაბამის მეთოდსა და ხელსაწყოების გამოყენებაზე ბრძანებით
დანიშნული პირი.
3. მეთოდის არსი
წინამდებარე პროცედურა დაფუძნებულია კოპმლექსონომეტრული მეთოდით ტრილონ
B გამოყენებით მანგანუმისა და კალციუმის იონების ჯამური შემცველობის მიხედვით
წყლის სიხისტის განსაზღვრაზე. ანალიზი ტარდება pH-10 -ის პირობებში,
ინდიკატორად გამოიყენება ერიოქრომშავი.
4. გამოყენებული რეაქტივები და ხსნარები
1. ბუფერული ხსნარის მომზადება. 67,5 გ ქიმიურად სუფთა NH4Cl და 570 მლ 25%
ამიაკს (ρ = 0,910) ვასხამთ 1 ლ - იან საზომ კოლბაში და ვავსებთ ჭდემდე
გამოხდილი წყლით. ხსნარი ინახება პოლიეთილენის ჭურჭელში.
2. ტრილონ B სტანდარტული ხსნარი კონცენტრაციით 0,1 და 0,01 N.
ა) 0,1 N ტრილონ B სტანდარტული ხსნარი (C10H14N2O8Na2 ▪ 2H2O) ძირითადი
ხსნარი მზადდება ფიქსანალისგან. ფიქსანალის შიგთავსი გადაგვაქვს 1 დმ3
საზომ კოლბაში და ვავსებთ ჭდემდე გამოხდილი წყლით.
ბ) 0,01 N ტრილონ B - მზადდება ძირითადი ხსნარის განზავებით. 100 მლ 0,1 N
ტრილონ B გადაგვაქვს 1 დმ3 საზომ კოლბაში და ვავსებთ ჭდემდე გამოხდილი
წყლით.
3. მშრალი ინდიკატორი - ერიოქრომშავის მომზადება. 0,5 გ ერიოქრომშავს და 100 გ
NaCl კარგად ავურევთ, მოვსრესთ ფაიფურის როდინში. გადაგვაქვს
მიხეხილსაცობიან ჭურჭელში.
5. გამოყენებული ხელსაწყოები და ჭურჭელი
1. ბიურეტი 25 მლ მოცულობით დანაყოფის ფასი 0,05 მლ
2. ერლენმეიერის საზომი კოლბები მოცულობით: 25; 50 ; 100 მლ
3. პიპეტები: 5; 10; 25 და 50 მლ მოცულობით

4
 სტანდარტული ოპერაციული პროცედურა

am m a
წყალში ჟანგბადის ქიმიური მოხმარების ვერსია: 01

G SCIENTIFIC RESEARCH FIRM

განსაზღვრა
სკფ „გამა“ -ს საგამოცდო ლაბორატორია.
თბილისი 0192, გურამიშვილის გამზ. 19დ
თარიღი: 02.10.2020
გვ/გვ-დან 5/6
საიდენტიფიკაციო № GL - SOP-WCh - 25 - G-16

6 . განსაზღვრის დიაპაზონი და ხელისშემშლელი ფაქტორები

შეწონილი ნაწილაკების სიჭარბის შემთხვევაში ნიმუში უნდა გაიფილტროს.
გამოიყენება 0,45 მკმ ფილტრის ქაღალდი.
Al3+ , Ba2+, Mn2+, Cu2+, Co2+, Zn2+, Fe2+ იონები სიხისტის განსაზღვრისას ხელს უშლის
საბოლოო წერტილის ფიქსაციას. ასევე ანალიზის ჩატარებას ხელს უშლის ზოგიერთი
ორგანული ნივთიერება. ორთოფოსფატების და კარბონატის იონები გატიტვრის pH-ზე
იწვევს კალციუმის დალექვას. რკინის იონების ზეგავლენის თავიდან ასაცილებლად
საანალიზო წყალს ემატება ნატრიუმის ციანიდი. ციანიდი ასევე ასუსტებს Cu 2+, Co2+, Zn2+
იონების ზეგავლენას.
7 . ანალიზის მსვლელობა
ნიმუშს არ სჭირდება წინასწარი დამუშავება. კონუსისებურ კოლბაში შეგვაქვს
საანალიზო წყლის განსაზღვრული მოცულობა. საჭიროების შემთხვევაში ვუმატებთ
გამოხდილ წყალს, ვუმატებთ 4 მლ ბუფერულ ხსნარს, 10 -15 მგ მშრალ ინდიკატორის
ნარევს. ხსნარის შეფერილობა იქნება მოწითალო-ღვინისფერი, ინტენსიური მორევით
ვტიტრავთ 0,01 N ტრილონ B ხსნარით. ფერის გადასვლა მკვეთრია მოწითალო-
ღვინისფერიდან მოლურჯო-მომწვანოში. ბიურეტზე აითვლება გატიტვრაზე
დახარჯული ხსნარის მოცულობა.
8 . შედეგების გამოსახვა
საანალიზო წყალში სიხისტე გამოითვლება შემდეგი ფორმულით:

CCa+Mg = C1▪ V3 / V0
სადაც, C1- ტრილონ B ხსნარის კონცენტრაცია, მმოლი/ლ;
V0 - საანალიზო წყლის მოცულობა, მლ;
V3 - გატიტვრაზე დახარჯული ტრილონ მოცულობა, მლ.

8. ლიტერატურა
ისო 6059-1984 Water quality – Determination of the sum of calcium and magnesium – EDTA
titrimetic method; წყლის ხარისხი - კალციუმის და მაგნიუმის იონების ჯამური
რაოდენობის განსაზ\რვრის ტიტრიმეტრული მეთოდი ტრილონ B გამოყენებით.

5
 სტანდარტული ოპერაციული პროცედურა

am m a
წყალში ჟანგბადის ქიმიური მოხმარების ვერსია: 01

G SCIENTIFIC RESEARCH FIRM

განსაზღვრა
სკფ „გამა“ -ს საგამოცდო ლაბორატორია.
თბილისი 0192, გურამიშვილის გამზ. 19დ
თარიღი: 02.10.2020
გვ/გვ-დან 6/6
საიდენტიფიკაციო № GL - SOP-WCh - 25 - G-16

10. სტანდარტულ ოპერაციულ პროცედურასთან გაცნობის ფურცელი

№ სახელი, გვარი თარიღი ხელმოწერა