Matematyka 2 - Zbiór Zadań PDF

Zakres rozszerzony
O rf Oficyna Edukacyjna * Krzysztof Pazdro

Projekt okładki
Stefan Drewiczewski, FPstudio
Rysunki i łamanie
Eryk Krawczyński
Redaktor
Jan Baranowski
© Copyright by Oficyna Edukacyjna * Krzysztof Pazdro Sp. z o.o.

Warszawa 2013 r.
Druk i oprawa
Zakład Poligraficzny DRUK-SERWIS
ul. Tysiąclecia 8b, 06-400 Ciechanów
Wydanie I, Warszawa 2013 r.
Oficyna Edukacyjna * Krzysztof Pazdro Sp. z o.o.

ul. Kościańska 4, 01- 695 Warszawa
www.pazdro.com.pl
e-mail: pazdro@pazdro.com.pl
ISBN 978-83-7594-080-0
Spis treści
1. Funkcja liniowa
Proporcjonalność p r o st a...........................................................................................7
Funkcja liniowa. Wykres funkcji liniowej .................................................................8
M iejsce zerowe funkcji liniowej. Własności funkcji lin io w ej.............................. 12
Znaczenie współczynników we wzorze funkcji lin io w ej....................................... 16
Równoległość i prost opadłość wykresów funkcji liniowych
o współczynnikach kierunkowych różnych od zer a...............................................17
Zast osowanie wiadomości o funkcji liniowej w zadaniach
z życia codziennego................................................................................................. 19
Równanie liniowe i nierówność liniowa z jedną n iew iad o m ą............................ 22
Równania i nierówności z wart ością bezwzględną ..............................................24
Równania pierwszego st opnia z dwiema niewiadomymi ...................................27
Układy równań pierwszego st opnia z dwiema niew iad om ym i........................... 29
Układy równań pierwszego st opnia z dwiema niewiadomymi
z p aram et rem ...........................................................................................................32
Zast osowanie układów równań liniowych do rozwiązywania
zadań t ekst ow ych.................................................................................................... 34
Nierówność pierwszegb stopnia z dwiema niewiadomymi i jej
interpretacja geomet ryczna. Układy nierówności liniowych
z dwiema niewiadom ym i.........................................................................................38
Zast osowanie układów nierówności pierwszego st opnia
z dwiema niewiadomymi do rozwiązywania zadań ............................................. 42
Test sprawdzający do rozdziału 1............................................................................ 46
Zadania powt órzeniowe do rozdziału 1..................................................................49
2. Funkcja kwadrat owa
Własności funkcji kwadrat owej y = ax2 ..................................................................55
Wzórf unkcji kwadrat owej w postaci kanonicznej................................................57
Związek między wzorem funkcji kwadratowej w postaci ogólnej
a wzorem funkcji kwadrat owej w post aci kanonicznej........................................ 59
M iejsca zerowe funkcji kwadratowej. Wzór funkcji kwadratowej
w postaci iloczynow ej..............................................................................................62
Szkicowanie wykresów funkcji kwadrat owych.
Odczyt ywanie własności funkcji kwadratowej na podst awie w yk r esu .............. 65
Najmniejsza oraz największa wart ość funkcji kwadratowej
w przedziale domknięt ym ...................................................................................... 69
Badanie funkcji kw adrat ow ej-zadania opt ym alizacyjne....................................70
Równania kwadrat owe ...........................................................................................75
Równania prowadzące do równań kw adrat ow ych.............................................. 78
Nierówności kwadrat owe ...................................................................................... 79
Równania i nierówności, w których niewiadoma wyst ępuje
pod znakiem pierwiastka kw adrat ow ego..............................................................82
Zadania prowadzące do równań i nierówności kwadratowych ..........................84
Wzory Viet e' a...........................................................................................................88
Równania i nierówności kwadrat owe z paramet rem .......................................... 90
Wykres funkcji kwadratowej z wart ością bezw zględną.......................................94
Równania i nierówności kwadrat owe z wart ością bezw zględną.........................96
Równania kwadrat owe z wart ością bezwzględną i p aram et rem ........................98
Test sprawdzający do rozdziału 2............................................................................ 99
Zadania powt órzeniowe do rozdziału 2................................................................102
3. Geom et ria płaska - czworokąt y
Podział czworokąt ów. Trap ezoid y....................................................................... 109
Trap ezy....................... 110
Równoległ oboki.................................................................................................... 113
Okrąg opisany na czw o ro kącie.............................................................................115
Okrąg wpisany w czw oro kąt ................................................................................. 116
Okrąg opisany na czworokącie, okrąg wpisany w czworokąt -
zadania na dow od zenie.........................................................................................119
Podobieństwo. Figury p o d o b n e...........................................................................121
Podobieństwo czw orokąt ów ................................................................................ 123
Test sprawdzający do rozdziału 3.......................................................................... 125
4. Geom et ria płaska - pole czworokąt a
Pole prost okąt a. Pole k w ad rat u ...........................................................................131
Pole równoległoboku. Pole r o m b u ...................................................................... 132
Pole t r ap ezu ........................................................................................................... 134
Pole czw orokąt a-zadania r ó żn e......................................................................... 137
Pola figur podobnych ............................................................................................ 139
Mapa. Skala m ap y ................................................................................................. 140
Zadania powt órzeniowe do rozdziału 4 ................................................................144
5. Wielomiany
Wielomiany jednej zmiennej rzeczyw ist ej.......................................................... 149
Dodawanie, odejmowanie i mnożenie w ielom ianów ........................................ 151
Równość w ielo m ianó w .........................................................................................153
Podzielność w ielom ianów .................................................................................... 155
Dzielenie wielomianów. Dzielenie wielomianów z r eszt ą..................................156
Dzielenie wielomianu przez dwumian liniowy
za pomocą schemat u H o m era..............................................................................160
Pierwiast ek w ielom ianu........................................................................................161
Twierdzenie Bezout a............................................................................................. 163
Pierwiast ek w ielokrot ny........................................................................................165
Rozkładanie wielomianów na czynnik i................................................................167
Równania w ielom ianow e..................................................................................... 170
Zadania prowadzące do równań wielom ianowych............................................ 173
ta
-
Równania wielomianowe z param et rem .............................................................174

Funkcje wielomianowe .........................................................................................176
Nierówności w ielom ianow e................................................................................. 179
6. Ułamki algebraiczne. Równania i nierówności wym ierne.
Funkcje w ym ierne
Ułamek algebraiczny. Skracanie i rozszerzanie ułamków algebraicznych.......188
Dodawanie i odejmowanie ułamków algebraicznych........................................ 193
M nożenie i dzielenie ułamków algebraicznych...................................................196
Zadania na dowodzenie z zast osowaniem ułamków algebraicznych............... 198
Równania wymierne .............................................................................................200
Zadania t ekst owe prowadzące do równań w ym iernych....................................203
Nierówności w ym ier n e.........................................................................................205
Równania i nierówności wymierne z param et rem ............................................. 209
Proporcjonalność od w rot na................................................................................. 211
Funkcje w ym iern e................................................................................................. 213
Funkcja homograf iczna .........................................................................................215
Zast osowanie wiadomości o funkcji homograf icznej w zad an iach.................. 217
7. Ciągi
Określenie ciągu. Sposoby opisywania ciąg ó w ...................................................227
M onot oniczność ciągów ........................................................................................230
Ciąg aryt m et yczny................................................................................................. 231
Suma począt kowych wyrazów ciągu aryt m et ycznego....................................... 234
Ciąg geom et ryczny................................................................................................ 237
Suma począt kowych wyrazów ciągu geom et rycznego......................................240
Lokaty pieniężne i kredyty bankow e.................................................................... 242
Ciąg aryt met yczny i ciąg geom et ryczny- zadania r ó żn e....................................244
Granica ciągu liczbow ego..................................................................................... 245
Własności ciągów zbieżnych................................................................................. 246
Ciągi rozbieżne do nieskończoności..................................................................... 249
Szereg g eom et ryczny............................................................................................250
8. Trygonomet ria
Miara łukowa k ąt a................................................................................................. 262
Funkcje t rygonometryczne zmiennej rzeczyw ist ej............................................ 263
Wykresy funkcji y = sin x oraz y = cos x ..................................................................267
Wykresy funkcji y = t gx oraz y = ctg x ................................................................... 269
Przekszt ałcenia wykresów funkcji t rygonometrycznych ...................................270
Proste równania t rygonom et ryczne.................................................................... 271
Funkcje trygonometryczne sumy i ró żnicy.........................................................................274
Sumy i różnice funkcji trygonometrycznych .....................................................................276
Równania tryg o nom et ryczne..................................................................................................277
Nierówności trygonom et ryczne.............................................................................................280
Test sprawdzający do rozdziału 8............................................................................................282
Zadania powtórzeniowe do rozdziału 8............................................................................... 284
Odpowiedzi do zadań .........................................................................................................................291
Wart ości f unkcji t rygonomet rycznych kąt ów o st rych ............................................ 408
* Gwiazdką oznaczono zadania trudniejsze.

JL • Funkcja liniowa
Proporcjonalność prosta
1 .1 . Czy podane w tabelkach wielkości x i y są wprost proporcjonalne? Jeśli tak, to
podaj współczynnik proporcjonalności.
1 .2 . Bochenek chleba kosztuje 2,10 zł. Napisz, jak zmienia się koszt zakupów w za
leżności od liczby zakupionych bochenków. Naszkicuj wykres proporcjonalności
prostej, gdy liczba bochenków należy do zbioru {0, 1, 2, 3, 4, 5}.
1 .3 . Napisz wzór proporcjonalności prostej, określającej zależność obwodu kwa

dratu od długości jego boku. Naszkicuj wykres tej funkcji wiedząc, że długość boku
kwadratu jest liczbą z przedziału ,2
1 .4 . Rozważmy koła o promieniach różnej długości. Czy obwód koła jest wprost
proporcjonalny do średnicy tego koła? Jeśli tak, to jaki jest współczynnik proporcjo
nalności?
1 .5 . Rozważmy trójkąty, których podstawa ma długość 4 cm. Czy pole trójkąta jest
wprost proporcjonalne do wysokości opuszczonej na tę podstawę? Jeśli tak, to jaki
jest współczynnik proporcjonalności? Napisz wzór tej funkcji i naszkicuj jej wykres.
8 Matematyka. Zbiór zadań. Klasa 2.
1 .6 . Pompa w ciągu 8 godzin wypompowała 54 800 litrów wody.

a) Oblicz, ile lit rów wody wypompuje ta pompa w ciągu godziny.
b) Oblicz, ile lit rów wody wypompuje ta pompa w ciągu 12,5 godziny.
c) Napisz wzór określający liczbę lit rów wypompowanej wody w ciągu x godzin
przez t ę pompę.
7, Robotnik w ciągu 6 godzin wykonał 108 detali.

a) Oblicz, ile detali wykona t en robotnik w ciągu 30 minut.
b) Oblicz, ile t akich detali wykona robotnik pracujący z taką samą wydajnością przez
3 dni po 8 godzin dziennie.
c) Napisz wzór określający liczbę detali wykonanych przez robotnika w ciągu x dni,
pracującego z tą samą wydajnością po 8 godzin dziennie.
- - . Samochód jedzie ze stałą prędkością 64 km/ h.

a) Ile kilometrów przejedzie t en samochód w ciągu 25 minut ?
b) W jakim czasie, jadąc z tą samą prędkością, samochód przebędzie drogę
153,6 km?
c) Napisz wzór określający długość drogi w kilometrach, jaką przebył samochód
jadąc z tą samą st ałą prędkością w czasie t godzin.
1 .9 . Na t rasie 60 km samochód pana Nowaka spala średnio 4,8 litra benzyny.

a) Ile kilometrów przejedzie samochód pana Nowaka, jeśli w baku jest 12,8 litra
benzyny?
b) Ile lit rów benzyny pot rzebuje t en samochód na przejechanie 255 km?
c) Napisz wzór określający zużycie paliwa w lit rach, w zależności od liczby x przeje
chanych kilomet rów.
1.10 Wiadomo, że z 90 kg suchych łodyg lnu można ot rzymać 8 kg lnianego płótna.

a) Ile kilogramów suchych łodyg lnu pot rzeba na wykonanie 6 kg lnianego płótna?
b) Ile kilogramów płótna ot rzyma się z 8,1 kg suchych łodyg lnu?
c) Napisz wzór określający liczbę kilogramów ot rzymanego płótna lnianego,
w zależności od liczby x kilogramów suchych łodyg lnu wzięt ych do produkcji.
Funkcja liniowa. Wykres funkcji liniowej

1 .1 1 . Wśród poniższych funkcji określonych wzorami znajdują się funkcje liniowe.
Wskaż je.
a) y = 2x - 1 b) y = - 0,5x c) y = 8
d) y = — + 5 e) y = x - 2x3 f) y = 9 - 3x
X
x 1
g) y = x~1 h) y = V * i) y = —j= ~ 1
S
1. Funkcja liniowa 9
1 .1 2 . Dla każdej z poniższych funkcji liniowych podaj współczynnik kierunkowy o

oraz wyraz wolny b.
a) y = x + 7 b) y = 1 x
c) y = V 2 x d) y= 4
. 3x - 4 8 - 5x
e) y - fl y - 4
1 .1 3 . Wykaż na podst awie definicji, że funkcja liniowa / (x) = ox + b jest :

a) rosnąca, jeśli o > 0 b) malejąca, jeśli a < 0 c) stała, jeśli a ~ 0.
1 .1 4 . Określ, czy funkcja liniow a/ jest rosnąca, malejąca czy stała, jeśli:
a)/ (x ) = 5 x - 3 b) f[x) = - 3x + 5
c) / (x) = (1 - V3)x - 1 d) / (x) = | x + 4 i - 0 ,7 5 x

4 4
e) / (x) = 2x + 7 - V 5 x f) / (x) = 7 - ( l - V 2 ) x
1 .1 5 , Wyznacz wszyst kie wart ości m, dla których f unkcja liniowa:

a) y = (m + l)x + 2 jest rosnąca b) y = (2m + 3)x m jest malejąca
c) y = (2 —m)x + 3m jest stała d) y = 4mx - 2x + 5 jest rosnąca
e) y = 3x + 7 + mx jest malejąca f) y = 1 + m jest stała.
1 .1 6 . Naszkicuj wykres proporcjonalności prost ej, wykorzyst ując znaczenie współ

czynnika kierunkowego w e wzorze tej f unkcji:
a) y = 2x b) y = - 3x
, 1 3
c) y = - x d) y = - - x
4
, 1
e) y = - - x f) y = l ^ x
1 .1 7 . Wykorzystując znaczenie współczynników we wzorze funkcji liniowej, naszki

cuj wykres funkcji:
a) y = 5 x - 3 b) y = - 2x + 1
c) y = - x + 5 d) y = - - x - 2
3 4
e)» y = -1x - 3
o f ) y = 4x + 2
2
1 .1 8 . Określ znaki współczynników a, b we wzorze funkcji liniowej/ (x) = ax + b, któ

rej wykres jest przedstawiony na rysunku poniżej.
i iY
Y- /(*)
wykres f unkcji/ jest równoległy do osi OX
1 .1 9 . Na rysunku poniżej jest przedstawiony wykres funkcji liniowej y = ax + b.

Odczytaj wartości współczynników a i b oraz napisz wzór tej funkcji.
1 .2 0 . Wyznacz współczynniki a, b we wzorze funkcji liniowej y = ax + b, wiedząc, że

do wykresu t ej funkcji należą punkty:
a) >4(0, 2) i S(l , 7) b) 4(0, - 3) i 8(1, - 3)
c) 4(0, 2) i 6(1, 4) d) 4(0,1) i 6(1,- 1)
e) 4(0, 0) i 6(1, 0) f) 4(0, VŻ) i 6(1, 2^ 2)
1 .2 1 . Funkcja liniowa ma wzór/ (x) = ox + b, gdziex e R. Obliczw spół czynnikioibt ej

funkcji, wiedząc, że o + b = 3 oraz że do wykresu t ej funkcji należy dany punkt 4.
a) 4(0, 4) b) 4(0, 3) c) 4(0, 0) d) 4(0, - 6 )
1 .2 2 . Wyznacz współczynnik kierunkowy o we wzorze funkcji liniowej, wiedząc, że

do jej wykresu należą punkty 4 i 8, jeśli:
a) 4(x0, 5) i 8(x0 + 1, 7) b) 4(x0 + 1, - 3) i 8(x0, - 6)
c) 4(x0, 2) i 8(x0 + 1, 2) d) 4(x0, 8) i 8(x0 + 5, 3)
e) 4(x0 + 3,1) i 8(x0, - 1) f) 4(x0, 10) i 8(x0 + 2, 2),
gdzie x0 jest pewną liczbą rzeczywistą.
1 .2 3 . Wyznacz liczbę m, a nast ępnie oblicz wart ość współczynnika kierunkowego

funkcji liniowej, wiedząc, że do wykresu t ej funkcji należy punkt 4, jeśli:
a) y = (3 - 2m)x + 6; 4(- 2, 8) b) y = 11 - (4m + 1) x; 4(5, -14)
c) y = - 12 + (3m - 8)x; 4 (- 4 , - 4) d) y - (6 - 4m)x - 18; 4( 6, - 6)
e) y = (- 2m + 15) x 11; 4(- 3, 4) f) y = 100 - (25m + 4)x; 4( - 1, 4)
1 .2 4 . Wyznacz liczbę k, a nast ępnie oblicz wart ość wyrazu wolnego we wzorze
funkcji liniowej, wiedząc, że do wykresu t ej funkcji należy punkt 4 oraz:
a) y = - 2x + (5k + 8); 4 (2, - 1) b) y = (- 3k + 4) + 8x; A(- 2, 0)
c) y = | x - (3/c + 5); 4 ( - 8 ,1) d) y = - 3 | x - (4 - 3*); 4(- 5, - 2)
e) y = (2k + 15) + 2,3x; 4(10, 30) f) y = - 4,5x - (10k 12); A(- 2, - 9 )
1 .2 5 . Wyznacz wszystkie wart ości paramet ru m, dla których funkcja liniowa

/ (x) = (m 2)x + m - 3 jest rosnąca i jednocześnie wykres t ej funkcji przecina oś OY
poniżej punktu P(0, 7).
1 .2 6 . Wyznacz wszyst kie wart ości parametru m, dla których f unkcja liniowa
/ (x) = (6 - 2m)x + 2 m - 3 jest malejąca i jednocześnie wykres t ej funkcji przecina oś
OY poniżej punktu P(0, 5).
1 .2 7 . Wyznacz wszyst kie wart ości paramet ru k, dla których funkcja liniowa
f (x) = 3 k - l + { k - 5)x jest malejąca i jednocześnie wykres t ej funkcji przecina oś OY
powyżej punktu 4(0, 2).
1 .2 8 . Wyznacz wszyst kie wart ości paramet ru k, dla których f unkcja liniowa
f (x) = 1 4k - (3k - 12)x jest rosnąca i jednocześnie wykres t ej funkcji przecina oś OY
powyżej punktu 4(0, 3).
1 .2 9 . Wyznacz wartości parametru m, dla których wykres funkcji

f(x) = (2m + 8)x+ 6 - m przechodzi przez I, II i III ćwiartkę układu współrzędnych.
1 .3 0 . Wyznacz wszystkie wartości parametru m, dla których wykres funkcji

/ (x) = ( m - l ) x + m2- 4 przechodzi tylko przez II i IV ćwiartkę układu współrzędnych.
Wyznacz wszyst kie wartości paramet ru m, dla których wykres funkcji

f [ x) = (9 - m2)x + 3m - 1 przechodzi tylko przez III i IV ćwiartkę układu współ
rzędnych.
1 .3 2 . Wyznacz wszystkie wartości parametru m, dla których wykres funkcji

/ (x) = (l- | m | )x + |/ n|- 4 przechodzi przez II, III i IVćwiart kę układu współrzędnych.
Miejsce zerowe funkcji liniowej.

Własności funkcji liniowej
1 .3 3 . W yzn acz- o ile ist nieją - miejsca zerowe funkcji liniowej/ , jeśli:
a) f(x) = 2x 3 b) f(x) = - 3x + ^ 3 c) f(x) = 0
1.34. Wyznacz wszyst kie wart ości m, dla których miejscem zerowym funkcji linio
w ej/ jest liczba Xq, jeśli:
a) / W = {m + 3)x - 4, x0 = 2 b) / (x) = (m2 - l)x - 3 , x0 = 1
c) f(x) = x + 2m - 5, x0 = - 1 d) / (x) = (4m - 2)x + m + 3, x0 = 0,5
e) f(x) = 6mx, x0 = 7 f) / (x) = 2x + m2 - 2, x0 = - 5
1 .3 5 . ' Zbadaj, czy istnieje liczba m, dla której f unkcja liniowa / m a nieskończenie
wiele miejsc zerowych, jeśli:
a) / (x) = (m2 - 9)x + 2m - 6 b) f[x) = (m2 - l)x + m2- 2m - 3
c) f(x) = (1 - 2m)x + 3 - Am - 4m2 d) f(x) = (3 + 4m)x + m2 - 2m
1 .3 6 . Wykaż, że liczba 2 + ^ 3 jest miejscem zerowym funkcji liniowej
y = — x - (7 + 4 / 3 ).
2-V3
1 .3 7 . Wykaż, że jeśli liczba x0 jest miejscem zerowym funkcji liniowej y = ax + b,

1
gdzie o * 0 i b * 0, to miejscem zerowym funkcji liniowej y = bx + o jest liczba — .
*0
1 .3 8 . Funkcja liniow a/ jest opisana wzorem / (x) = 4x + 7.

a) Sprawdź (wykonując obliczenia), który z podanych punkt ów A(3, - 5), 8(- 0,25; 6),
C(- 2,15) należy do wykresu f unkcji/ .
b) Podaj współrzędne punktu, w którym wykres f unkcji/ przecina oś OY.
c) Oblicz miejsce zerowe f unkcji/ .
d) Naszkicuj wykres f unkcji/ .
2
1 .3 9 . Funkcja liniow a/ jest opisana wzorem / (x) = - - x + 4.
a) Oblicz wart ość wyrażenia 2 / (-12) + 3 •/ (9).
b) Oblicz, dla jakich argument ów f unkcja/ przyjm uje wartości niedodat nie.
c) Naszkicuj wykres f unkcji/ .
1 .4 0 . Funkcja liniowa / jest opisana wzorem / (x) = - 4 x + 2.

a) Oblicz argument , dla którego wart ość f unkcji/ w ynosi 8.
b) Oblicz, dla jakich argumentów f unkcja/ przyjm uje wart ości nieujemne.
c) Naszkicuj wykres f unkcji/ .
1 .4 1 . Funkcja liniow a/ jest opisana wzorem/ (x) = - 2x + 3^ 3.

a) Wyznacz t e argument y, dla których funkcja / przyjmuje wart ości należące do
zbioru A = (- 3^ 3, 2-J3).
\
3^ 3 - 4
b) Sprawdź, czy liczba/ jest wymierna.
1 .4 2 . Funkcja liniow a/ jest opisana wzorem/ (x) = (2 - a)x + 3 . Wyznacz liczbę o, dla
której:
a) punkt / \ (-5, 7) należy do wykresu f unkcji/
b) wykres f unkcji/ oraz wykres funkcji g, określonej wzorem g(x)= - 0,75x + 6, prze
cinają oś OX w tym samym punkcie.
f .4 3 . Funkcja liniow a/ jest określona wzorem / (x) = 5x+ - — - .W yzn acz wszystkie
4
wart ości b, dla których:
a) wart ość f unkcji/ dla argument u ^ jest mniejsza od 3
b) miejsce zerowe f unkcji/ jest liczbą ujemną.

r /
1 .4 4 . Dane są dwie f unkcje liniowe: f(x)~ 2x+ 5 oraz g(x) = x - 4.
a) Oblicz, dla jakich argumentów f unkcja/ przyjmuje wart ości większe niż f unkcja g.
b) Oblicz, dla jakich argument ów f unkcje/ oraz g przyjmują jednocześnie wart ości
ujemne.
c) Naszkicuj wykresy obu funkcji we wspólnym układzie współrzędnych i sprawdź
na rysunku poprawność swoich obliczeń.
1
1 .4 5 . Dane są dwie funkcje liniowe:/ (x) = 2x+ 6 oraz g(x) = ~ x + 1.
a) Oblicz, dla jakiego argument u obie f unkcje przyjmują t ę samą wart ość. Ile ta
wart ość wynosi?
b) Wyznacz zbiór t ych argumentów, dla których f unkcja/ przyjm uje wart ości mniej
sze od 4 i jednocześnie f unkcja g przyjmuje wart ości mniejsze od 3.
c) Naszkicuj wykresy obu funkcji we wspólnym układzie współrzędnych i sprawdź
na rysunku poprawność swoich obliczeń.
1 .4 6 . Wyznacz liczbę m, dla której wykresy funkcji liniowych:/ (x) = 6, g(x) = - 2x + 8

oraz b(x) = (m - l)x + 3 przecinają się w jednym punkcie. Podaj współrzędne tego
punktu.
1 .4 7 . Naszkicuj wykres f unkcji/ , jeśli:

- 3 dla x g (-00, - 1)
f-x-2 dla x g (—co, 1)
a)^(xH | „ dla x e (h1, +00)i
x - 4
b) / (x) = x - 2 dla x g (- 1 , 4)
- x + 6 dla x g (4 , +00)
1
- - x - 3 dla x e(- o o ,0 ) - - x + 2 dla x g (-OC, -3)
3
c) / M = • - 3 dla x e (0, 4) d) f (x) = -x dla x g (- 3 , 2/
2x - 6 dla x g (2, + 00 )
- x -6 dla x e | 4 , + 00)
Na podstawie wykresu funkcji podaj:

1) Zbiór wart ości f unkcji/ .
2) Miejsca zerowe f unkcji/ .
3) Współrzędne punktu, w którym wykres funkcji / przecina oś OY.
4) Zbiór argument ów, dla których f unkcja/ przyjm uje wartości dodat nie.
5) Zbiór argument ów, dla których f unkcja / przyjm uje wartości nieujemne.
6) M aksymalne przedziały monot oniczności f unkcji/ .
1 .4 8 / Podaj wzór funkcji liniowej, której wykres przechodzi przez punkt A(l , 3)
i która przyjmuje wartości ujemne tylko wt edy, gdy x > 2. Czy ist nieje tylko jedna
t aka f unkcja?
1 .4 9 . Podaj wzór funkcji liniowej, której wykres przechodzi przez punkt A(- 2, 8)
i która przyjmuje wartości dodatnie tylko wt edy, gdy x < 3. Czy ist nieje tylko jedna
taka f unkcja?
1 .5 0 . Podaj wzór funkcji liniowej, która jest malejąca i jej wykres przechodzi przez
punkt A(2, 5). Czy ist nieje tylko jedna t aka f unkcja?
1 .5 1 . Podaj wzór funkcji liniowej, która jest rosnąca oraz jej miejscem zerowym jest
liczba - 2. Czy ist nieje tylko jedna taka f unkcja?
1 .5 2 . Czy istnieje funkcja liniowa, która przyjmuje wart ości dodatnie tylko wtedy,
gdy x < 3, i która jest jednocześnie malejąca? Odpowiedź uzasadnij.
1 .5 3 . Czy istnieje funkcja liniowa, która przyjmuje wart ości ujemne tylko wt edy,
gdy x > - 1, i która jest jednocześnie rosnąca? Odpowiedź uzasadnij.
1 .5 4 . Czy ist nieje funkcja liniowa rosnąca, której wykres przechodzi przez II, III i IV
ćwiartkę układu współrzędnych? Odpowiedź uzasadnij.
1 .5 5 . Czy istnieje f unkcja liniowa malejąca, której wykres przechodzi przez I, II i IV

ćwiartkę układu współrzędnych? Odpowiedź uzasadnij.
1 .5 6 . Funkcje liniow e/ oraz g są opisane wzorami f(x) = 4x + 2 i g(x) = - x+ 7. Roz

wiąż nierówność:
a) g(x)> f (x) + 1 b) f (x 3) < g(x + 7) + 2x
c) / (4x + 2) < g(- x+ 7) 3- ^ x - 5x + 2 > g(3x - 4 )
e) 3g(2 + 3x) > ^ / (x )- 6 f) -2g(2x + 5) < 3/ (2x + 5) - 2 0 x - 15

r
Znaczenie współczynników we wzorze funkc i

liniowej
1.57 Podaj kąt nachylenia wykresu funkcji liniowej do osi OX, jeśli:
a) f(x) = V3x + 2 b )/ (x )= x -^
Q_
1
c) f(x) = = ^ x - 1
II
e)/ (x ) = l + ^ x f) / {x) = V3 - x
1 .5 8 . Korzystając z tablic mat emat ycznych lub kalkulat ora, podaj przybliżoną miarę
kąta nachylenia wykresu funkcji liniow ej/ do osi OX, jeśli:
a) f(x) = 0,231x - 1,27 b) f(x) = -0,649x + 2,75
c) f(x) = 3,271x - 4,705 d) f(x) = -8,144x + 2,05
e) / (x) = 2,356x + 1,428 f) / (x) = 0,81x - 7,115
1 .5 9 . Napisz wzór funkcji liniowej, której wykres jest nachylony do osi OX pod
kątem a i przechodzi przez punkt 4, jeśli:
a) a = 30° A(- j3, 2) b) a = 135° A(4, - 5)
c) a = 120° 4 ( - 1,1) d) a = 0° >4(2, 7)
e) a = 150° 4(3V3,- 3) f) a = 45° 4 f 3 i .i l
1 .6 0 . Napisz wzór funkcji liniowej, której wykres jest nachylony do osi OX pod
kąt em a i przechodzi przez punkt >4, jeśli:
8
a)* *tg a = -3 4(2,3) b) cos a = — 4(16, 12)
4 17
_2 12
c) ctg a = — A(6, 5) d) sin a = — A (- 1,- 4)
13
, - 60 4
e) cos a = -— 4(12, -6) f) sin a = -
5 l 2J
1 .6 1 . Do wykresu funkcji liniowej/ należą punkty A i 8. W yzn acz-z dokładnością do

1° - k ąt a nachylenia wykresu f unkcji/ d o osi OX, jeśli:
a) >4(63,23) 8(-159, 141) b) >4(137, 123) 6(87,- 134)
c) > 4(-76,257) 8(196,257) d) 4(321,86) 8(210,-123)
1 .6 2 . Do wykresu funkcji liniow ej/ należą punkty A i 8, nat omiast do wykresu f unk
cji liniowej g należą punkty C i D. Czy wykresy f unkcji/ i g są równoległe, jeśli:
a) 4(480, 590) 8(960,130)

C(86, 57) D(14, 126)
b) 4(- 73, 12) 8 (- 58, 62)
C(146, -122) D(296, 378)
c) 4(252,145) 8(367, 235)
_C( 9 5 , 76) D(164,131)
d) 4(- 98, -75) 8 (- 86, -57)
C(49, 37) D(83, 88)?
1 .6 3 . Wyznacz wszyst kie liczby k, dla których wykres funkcji liniow ej/ jest nachylo
ny do osi OX pod kątem a, jeśli:
a) f (x) = kx + 2 , a e (0°, 45°) b) f (x) = l - k x , a e (30°, 60°)
*c) f (x) = (2k - 3 )x + k , a e (90°, 135°) *d) / (x) = 2k - k x , a e <120°, 180°)
Równoległość i prostopadłość wykresów funk

cji liniowych o współczynnikach kierunkowych
ró nych od zera
1.64, Napisz wzór funkcji liniowej g, której wykres jest równoległy do wykresu f unk
cji liniow ej/ i przechodzi przez punkt 4, jeśli:
a) f (x) = 2; 4 ( 3, - 5) b) f (x) = f x; 4 (- 8 , 3)
c) f (x) = - 2x + 5; 4(- 0,5; 4) d) f (x) = 0,125x - 1; 4(16, 20)
1.65, Napisz wzór funkcji liniowej g, której wykres jest prost opadły do wykresu
funkcji liniowej / i przechodzi przez punkt 4, jeśli:
a) f (x) = - 1x; 4 ( - 4 ,1) f b ) f ( x ) = - x + 8; 4 ( 2 ^ , S )
c) / (x) = 4 x - 1; 4(2, 9) d) f (x) = 0,75x + 3; 4(6, - 4 )
1 .6 6 , (jzy ist nieje funkcja liniowa, której wykres jest prost opadły do wykresu funkcji
liniowej st ał ej? Odpowiedź uzasadnij.
1 .67 Wyznacz m, wiedząc, że wykres funkcji liniowej g jest równoległy do wykresu

funkcji liniowej/ , jeśli:
a) f (x) = (2m - 3)x + 4 i g(x) = - 4 x + 7
b) f (x) = 3x + m i g[x) = 4 + (4 + m)x
c) f M = (1 - m)x i g(x) = (2m 5)x - 9
d) f (x) = 8m i g(x) = ( m - 10)x + 7

e) f W = 4 - (2m + V2)x i g(x) = (V2m + 2)x + 8
f) f M = ( a/ 3 + m)x - V3 i g(x) = (5 + yj3m)x + 2m
1 .6 8 . Wyznacz m, wiedząc, że wykres funkcji liniowej gjest prost opadły do wykresu

funkcji liniowej/ , jeśli:
a) f (x) = 3x + 6 i g(x) = mx - 8
b) f (x) = (- 0,25m + 3)x + 2 i g(x) = 4x - 8
c) / (x) = 5 + (4 - 2m)x i g(x) = - | x + 11
d) / (x) = - x + 3 V Śm i g(x) = (2m - V5) x - 19m
e) / (x) = m (l + rj2)x i g(x) = (1 - V 2 ) x - 23
f) f (x) = 1 (m 2 + 4m + 4)x i g(x) = x + 2m
1 .6 9 . Wyznacz wart ość o, wiedząc, że wykres f unkcji/ jest równoległy do wykresu

funkcji g, jeśli:
a) / (x) = |4 + o x - 8 i g(x) = 3x + 2
b) f (x) = x + 6o i g(x) = | o - 5 | x - 3 o
c) / (x) = 9 - |2 - o|x i g(x) = 5
d) / (x) = |7 - o|x i g(x) = 5 + 3o + 4^ x
1 .7 0 . Wyznacz wart ość b, wiedząc, że wykres f unkcji/ jest prost opadły do wykresu
funkcji g, jeśli:
a) / (x) = - 0 , 2 x - l i g(x) = \b - 3|x + 3
b) f (x) = x + 6b i g(x) = 5 - |4 - b\ x
c) / (x) = - 4 x + 3 + fa i g(x) = - \ b + 8|x —b2

8-
d) / (x) = |a/ 3 - 2|x + Sb i g(x) = — ^ = x - 3 b
2 + -y3
1 .7 1 . Wykres funkcji liniowej / jest prost opadły do wykresu funkcji liniowej g

Wykresy przecinają oś O/ w tym samym punkcie o rzędnej 4. Wyznacz wzór f unkcji/
oraz wzór funkcji g wiedząc, że do wykresu f unkcji/ należy punkt A{- 2, 8).
1 .7 2 . Wykres funkcji liniowej / jest prost opadły do wykresu funkcji liniowej g

Wykresy tych funkcji przecinają się w punkcie / ł (4,12). M iejscem zerowym funkcji g
jest liczba 1. Wyznacz wzór f unkcji/ oraz wzór funkcji g.
-
1 .7 3 . Funkcja liniowa f (x) = 3 a x - b jest malejąca, zaś funkcja liniowa g(x) = bx~ 3a
jest rosnąca. Wykres f unkcji/ oraz wykres funkcji g przecinają oś OX w t ym samym
punkcie .4.
a) Oblicz odciętą punktu A.
b) Wyznacz wzór funkcji / oraz wzór funkcji g, wiedząc, że wykres funkcji / j e st
prost opadły do wykresu funkcji g.
Zastosowanie wiadomości o funkcji liniowej

w zadaniach z ycia codziennego
1 .7 4 . Do hurt owni dostarczono 14 ton jabłek. Codziennie, licząc od następnego
dnia, wydawano z jej magazynu 200 kg jabłek, aż do wyczerpania zapasów. Napisz
wzór f unkcji, określający zależność między liczbą kilogramów jabłek pozostałych
w magazynie a liczbą dni, które minęły od dnia dost arczenia jabłek do hurt owni, do
dnia, kiedy magazyn był pusty.
1.75 Pierwszego stycznia 2008 r. Janek dostał od babci 120 zł i postanowił od tego czasu
oszczędzać. Do kwoty otrzymanej od babci będzie dokładał co miesiąc, przez 2 lata, 80%
miesięcznego kieszonkowego, które otrzymuje od rodziców w wysokości 35 zł.
a) Napisz wzór funkcji określający stan oszczędności Janka w zależności od liczby
miesięcy oszczędzania.
b) Po ilu miesiącach oszczędzania jego stan posiadania będzie 4,5-krot nie większy
od kwoty, jaką ot rzymał od babci?
1 .7 6 . Kolarz przejechał drogę długości 180 km ze stałą prędkością 45 km/ h. Napisz

wzór f unkcji, określający odległość kolarza od met y (km) w zależności od czasu jazdy
(h). Naszkicuj wykres tej funkcji.
1 .7 7 . Na rysunku jest przedstawiony wykres ilustru

jący proces wyciekania wody z pojemnika.
a) Ile litrów wody było począt kowo w pojemniku?
b) Ile litrów wody znajdowało się w pojemniku po
4 minut ach?
c) Po jakim czasie w pojemniku było 10 litrów wody?
d) Napisz wzór funkcji, określający zależność liczby
litrów wody w pojemniku od czasu wyciekania
wody.
1 .7 8 . W zbiorniku znajdowało się 240 lit rów wody. Po odkręceniu kurka odpływo
wego woda wypływała ze zbiornika ze stałą prędkością 20 lit rów na minutę,
a) Ile minut t rwało całkowit e opróżnienie zbiornika?
b) Napisz wzór funkcji v, określający zależność liczby litrów wody w zbiorniku od

czasu, jaki upłynął od odkręceniu kurka odpływowego.
c) Naszkicuj wykres funkcji v.
1 .7 9 . W zbiorniku o pojemności 260 lit rów znajdowało się 10 lit rów wody. Na ry
sunku poniżej jest przedstawiony wykres, ilust rujący proces napełniania wodą tego
zbiornika po odkręceniu kranu napływowego.
a) Odczytaj z wykresu, ile wody było w zbiorniku po 10 minutach od moment u

odkręcenia kranu napływowego.
b) Po ilu minutach od moment u odkręcenia kranu w zbiorniku znajdowało się 70
lit rów wody?
c) Napisz wzór f unkcji, określający zależność liczby lit rów wody w pojemniku od
czasu, jaki upłynął po odkręceniu kranu napływowego, jeśli czas napływu wody
do zbiornika jest mniejszy od 25 minut.
d) Oblicz, po ilu minutach od moment u odkręcenia kurka napływowego t rzeba
zakręcić kran, aby zbiornik był napełniony wodą i żeby woda się nie wylewała?
1 .8 0 . W wannie o pojemności 200 litrów znajdowało się 20 litrów wody. Po odkrę

ceniu kurków do wanny napływa 15 lit rów wody w ciągu minut y. Napisz wzór f unk
cji, określający zależność liczby lit rów wody w wannie od czasu, jaki upłynął od
odkręcenia kranów do moment u ich zakręcenia, kiedy wanna była pełna. Naszkicuj
wykres t ej funkcji.
1 .8 1 . Turysta wyruszył ze schroniska o godzinie 7^ , kierując się prost o pod górę.

W ciągu pierwszej godziny przeszedł 3 km, a w ciągu nast ępnej przeszedł 5 km, po
nieważ droga biegła grzbiet ami gór. Nast ępnie odpoczywał przez 40 minut , podzi
wiając piękny krajobraz. Pozost ałą część t rasy szedł z prędkością 3 km/ h i przybył do
celu o godzinie 11—.
a) Naszkicuj wykres f unkcji, opisującej drogę t uryst y w zależności od czasu.
b) Ile km przeszedł t uryst a?
1 .8 2 . W pewnym kraju od podatku dochodowego zwolnione są dochody nieprze-

kraczające 800 dolarów. Za dochody przekraczające 800 dolarów, ale nie większe niż
2000 dolarów, podatnik płaci podat ek w wysokości 5% od dochodu, pomniejszone
go o 800 dolarów. Jeśli dochód przekracza 2000 dolarów, podat nik płaci 60 dolarów,
plus 20% nadwyżki powyżej 2000 dolarów. Opisz system podat kowy w t ym kraju za
pomocą f unkcji, która ilustruje zależność wysokości podatku od dochodu, i naszkicuj
jej wykres. Oblicz, jaki podat ek zapłaci podatnik o dochodach równych 1800 do
larów, a jaki - o dochodach równych 5800 dolarów.
1 .8 3 . Pan Kowalski ot rzymuje stałe wynagrodzenie miesięczne oraz dodatkowo

wynagrodzenie za nadgodziny. Za każdą godzinę nadliczbową ot rzymuje o 50%
więcej niż za godzinę et at ową. W marcu miał 20 nadgodzin i ot rzymał 1800 zł, zaś
w kwietniu miał 16 nadgodzin i ot rzymał 1746 zł.
a) Oblicz:
1) st awkę za godzinę nadliczbową
2) st awkę za godziną et at ową
3) wysokość stałego wynagrodzenia miesięcznego.
b) Napisz wzór opisujący wynagrodzenie miesięczne pana Kowalskiego, w zależ
ności od liczby przepracowanych nadgodzin, jeśli wiadomo, że maksymalna licz
ba nadgodzin w miesiącu nie może przekroczyć 30 godzin.
Korporacja t aksówkowa MULTI - TAXI proponuje klientowi nast ępujące za

sady usługi: za pierwszy kilometr jazdy 3 zł 60 gr, zaś za każdy nast ępny (rozpoczęty)
- 1 zł 60 gr. Konkurencyjna korporacja TRAN S-TAXI proponuje nast ępujące zasady
usługi: 4 zł za pierwszy kilometr jazdy, zaś za każdy nast ępny (rozpoczęt y) - 1 zł 40 gr.
W obu korporacjach umowa dot yczy t ras nie dłuższych niż 40 km.
a) Dla każdej z powyższych korporacji zapisz wzór funkcji określającej wysokość
opłat y k za przejazd t aksówką, w zależności od liczby n naliczonych przez t akso
met r kilometrów jazdy.
b) Przy jakiej liczbie kilometrów obie korporacje zażądają t akiej samej zapłaty?
c) W przypadku której korporacji klient zapłaci mniej za przejazd t rasą długości 16 km?
1 .8 5 . Pewna f irma t elefoniczna proponuje abonent owi do wyboru dwa wariant y

opłat miesięcznych za t elefon:
I. - za każdy impuls 12 groszy i jednocześnie opłat ę stałą w wysokości 28 zł
II. - za każdy impuls 47 groszy i jednocześnie brak opłat y stałej.
a) Dla każdego wariantu zapisz w postaci wzoru zależność między miesięczną
opłat ą za t elefon a liczbą wykorzyst anych w miesiącu impulsów, przy założeniu,
że miesięczna liczba wykorzyst anych impulsów jest nie większa niż t ysiąc.
b) Który z wariant ów korzystniej jest wybrać, jeśli zakładamy, że miesięcznie wyko
rzyst uje się 200 impulsów?
c) Oblicz, przy jakiej liczbie impulsów wybór pomiędzy podanymi wariantami opłat
nie wpływa na wysokość opłat.
1 .8 6 . Magda i Ola podjęły pracę wakacyjną w dwóch różnych pizzeriach. Magda

ot rzymuje st ałą dzienną st awkę w wysokości 26 zł oraz 80 groszy za każdą dost ar
czoną klientowi pizzę.
Ola podpisała umowę, która gwarant uje jej stałą st awkę dzienną w wysokości 14 zł
oraz 1,10 zł za każdą dostarczoną pizzę.
a) Która z dziewcząt wybrała korzystniejsze warunki pracy przy założeniu, że dzien
na średnia liczba dost aw wynosi 30?
b) Przy jakiej liczbie dost aw dzienny zarobek obu dziewcząt będzie identyczny?
Równanie liniowe i nierówność liniowa z jedną

niewiadomą
1 .8 7 . Wyznacz wszystkie wartości parametru m, dla których równanie z niewia
domą x ma jedno rozwiązanie. Wyznacz to rozwiązanie.
a) (m + l ) x = l b) mx = 4x + m
c) (m2 + l)x = x d )x Vm = 2
e) (m2- 9 ) x = m - 3 \ f f )m x + 4 = m 2~ 2x
1 .8 8 . Wyznacz wszyst kie wart ości parametru a, dla których równanie z niewia
domą x jest t ożsamościowe.
a) ox o = 2-2x b) (o2- 25)x = 3o + 15
c) ax = o3x d) (o2 + 16)x = a + 4
e) a x - a 2+ 9 = 3x f) a2x - 6ox - 2o2 + 12o = 0
1 .8 9 . Wyznacz wszyst kie wart ości parametru k, dla którego równanie z niewia
domą x jest sprzeczne.
a) k(x + 1) = 2 b) kx - 3 = 2x - k
c) k2x + k = 0 d) k2x = kx
e) |/c|x = 4x + /r f) x + \ k\ x= l + k
1 .9 0 . Wyznacz wart ość parametru m, dla którego równanie z niewiadomą x ma co

najmniej jedno rozwiązanie.
a) mx + m = m 2x+ 1 b) x = m2x
c) (| m | - 3)x = m + 3 d) 2x = |m |(x + l)
e) m x - m2 = 4m + 4 - 2x f) mx = m + 1
m +1
1.91 Dane jest równanie z niewiadomą x. Przedyskutuj liczbę rozwiązań równania ze

względu na wart ość parametru. Wtedy, gdy istnieje jedno rozwiązania - wyznacz je.
a) (4 - m 2)x = m + 2 b) ax - 8x = a
c) k(k - 1)x = k d) b2x = 3x
e) ax - a2= 2x + 4 f) b2x + 6 = b + 36x
g) (p + l)x = p(p + 2) + 1 h) 4m2x = m + x + 0,5
i) k2x - k2 = 9 x - 3k j) m2( x - l ) = x+ m - 2
" 1.92. Dane jest równanie z niewiadomą x. Przedyskut uj liczbę rozwiązań równania
ze względu na wart ość paramet rów.
a) ax = 2b b) (1 - m)x = k c) (2c + d)x = 0
d) (5 - p ) x = k+ 1 e) bx = cx + b f) bx = o (b - x )
1 .9 3 . Dana jest nierówność z paramet rem k i z niewiadomą x: 3 - 4(x + k) > kx.

Wyznacz zbiór rozwiązań t ej nierówności, jeśli:
a) k=- 1 b) /c = - 4 c) k = 7
1 .9 4 . Dana jest nierówność z paramet rem b i z niewiadom ąx: (b2 + 4b)x > b - 4x.
Wyznacz zbiór rozwiązań tej nierówności, jeśli:
a) b=2 b) b = - 2 c) b = 0
1 .9 5 . Dana jest nierówność z paramet rem o i z niewiadomą x: a x - 1 < x + o.

Wyznacz zbiór rozwiązań tej nierówności, jeśli:
a) o=2 b) o = - l c) a = 1
1 .9 6 . Dana jest nierówność z paramet rem m i z niewiadomą x: 6 + m2x < 9 x - 2 m .

Wyznacz zbiór rozwiązań t ej nierówności, jeśli:
a) m=2 b) m = 3 c) m = - 3
1 .9 7 . Wyznacz wart ości parametru m, dla których zbiór rozwiązań nierówności

3x + m - 1 < 0
a) jest przedziałem (-oo, 2) b) zawiera się w przedziale (-oo, 1).
1 .9 8 . Wyznacz wart ości parametru m, dla których zbiór rozwiązań nierówności

4m - x ^ x + 3
a) jest przedziałem (5, + qo) b) zawiera się w przedziale <1, +oo).
1 .9 9 . Wyznacz wart ości paramet ru k, dla których zbiór rozwiązań nierówności

2x - 3/c > 5
a) jest przedziałem (7, +oo) b) zawiera się w przedziale (-5, +a>).
Matematyka. Zbiór zadań. Klasa 2.
1 .1 0 0 . Wyznacz wart ości paramet ru m, dla których zbiór rozwiązań nierówności

2 m - x + l> x + 5
a) jest przedziałem (- 00,1 0 - 3m) b) zawiera się w przedziale (- 00, 6 - 3m).
1 .1 0 1 . Wyznacz wart ość paramet ru m, dla której zbiór rozwiązań nierówności

(m2- l ) x + m > 0
a) jest zbiorem liczb rzeczywist ych b) jest zbiorem pustym.
1 .1 0 2 . Wyznacz wart ość parametru m, dla których zbiór rozwiązań nierówności

mx + 5 > 0

(m + 2)(m - 3)x + m < 0

( 5 - | m | )x + 2 / n £ 0
1 .1 0 5 . Wyznacz wartości parametru m, dla których dziedziną funkcji

a)/ (x ) = V= 7 + m jest przedział (- 00, 2)
b) / (x) = V2x - 3 m jest przedział (6,+ 00 )
c) f(x) = -s/2 - m - x jest przedział <1, + 00)
d) f{x) = J(\ m\ - l)x + 3 jest zbiór R
e) f(x) = 1 ------ jest zbiór R

^ (m2- 16)x - m
f) f[x) = - 1 = jest przedział (4, + 00).

Vm 2x - 8 m
Równania i nierówności z wartością

bezwzględną
1 .1 0 6 . Rozwiąż równania met odą algebraiczną i graficzną:
a)||x |- 6 |= 4 b) ||x| —1 1= 1
e) 3 - 2x + l j = 4 f) ||2x + 5| - 4| = 3
g) |4 + | x - 7 | | = 2 h) ||6 - x| - 2 = 2
1 .1 0 7 . Rozwiąż równania:
a; 3 - 14 - x| = 2x b) 12 —xj = x —1
c) 2|x| + x = 3 d) | x | = 0 ,5 x - l
e) 1 - x + 5 = x f) 6 + x = 2|x+ 3|
g) x + 2 = x + 2 h) | l - x | = x - l
1 .1 0 8 . Rozwiąż równania met odą algebraiczną i graf iczną:

a) x —1 + x + 31= 4 b) |x + 1| = 2 - |x - 1|
^ 6 - |4 - x | = |2 - 3x| |x + 2|= 7-|x |
e) |2x + 3| —|x —1| = 4 f) x + 3| = x - 1 4- 8
g) | 2x - 5| = | 4 - x | h) |3x+ 1 - x + 91= 0
a) | x - l | + | x - 2 | = 0,8x + 3 b) |x + 1| + 13 —x| = 6 —x
c) |x+ 2| - |2x - 7| + x = 1 d) |x| —2|x —4| = 8 - x
e) |1 —x| + | l + x| + 2x = 0 f) 3| x | - | x + 5 | = x
g) | 3 x + 6 | - | 2 - x | = x + 7 h) x + l - 2 | l - x | = | 3 - x |
1 .1 1 0 . Rozwiąż nierówności met odą algebraiczną i graficzną:

a) 2 x - 1| - 3| < 5 b) x + 3 - 2 > 2
c) | 3 - | x + 5 | | ś l d) 2 - |x - 3|| < 0
e) |3 —|x —21j > 2 f) 2|x —1| —4| £ 4
g) ||x - 2 | - 3 < 3 h) 112x + 5| - 6 > 1
1 .1 1 1 . Rozwiąż nierówności met odą algebraiczną i graf iczną:

a) |x - 3| < x + 3 b) - |x| - 3 * x
c) |x + 2x > 2 d) |x + 1| + 1 > x
e) 2 x - 4 | £ x - 1 f) 2 - | x + 5 > 0,5x
g) | x - 2 | + | < 4 | h) i x + | x + l | > 0
1 .1 1 2 . Rozwiąż układy nierówności:

a) |x + 2| < 4 < 3x - 1 b) |x - 1| < 1 < 2x - 1
c) 2 - 3x < 1 < x + 2 d) | x + 2 | > x > 2 x - l

e) x | < 2 - x < x + 4 f) x - |2x - 8 < 2 < |x|
1. 113. Rozwiąż nierówności:
a) V x 2 + 6x + 9 > 5 - |x| b) V x 2 + 4x + 4 + V^ 2 - 8x + 16 < 6
c) |2x - 3 | > 16+ |x + 1| d) |x + 3| + |x - 3 | > - 4

e) |x - 1 | + >/ 4x2 - 2 0 x + 25 < 9 f) 2 x - 2| - |x| > 1
1. 114. Rozwiąż nierówności:
a) x + 4 + 2 | x - 3| < 5x b) |x + 3| + |x —4| > 7 —0,5x

c) x + 2 | - | x - 3 | > x + 1 d) |x + 31—12 —x| > 2x —1
6) |x + 5| + |x —1| < x + 7 f) | x - 3 —11 —x| > 2 - x
1. 115. Naszkicuj wykresy funkcji:

a) y = 2 - |x + 3| b) y = 2|x + 1| —4x
c) y = |x - 1 + x d) y = - x + 3 + 2x
e) y - |x + x f) y = 2 x - 1 + x + 2
g) y = |x + 4 1—|x —1| h) y = V x 2 + 4 x + 4 - 3 x + l
i) y = |x - 5| - 2^ x2 + 2x + 1 j) y = —2ix + x - 4 |
1. 116. Na podst awie wykresu funkcji y = f(x) przeprowadź dyskusję liczby roz-
wiązań równania f(x) = m w zależności od wart ości paramet ru m, m e R.
a) f (x) = \x - 2\ + |x| b) f (x) = |x| - |x + 3|
c) / (x) = 2 | x + l | - | 2 - x | d) / (x) = |3 —x| —3|x —1|
* 1 .1 1 7 . Naszkicuj wykres funkcji / (x) = |x + 4| —11 —x|. Na podst awie wykresu:

a) wyznacz parametr m, dla którego rozwiązaniem równania/ (x) = 1 2m jest liczba 2
b) Wyznacz wszyst kie wartości parametru m, dla których równanie
|x + 4| - |1 - x | = 1 - 2m ma tylko jedno rozwiązanie.
1- x2
* 1 .1 1 8 . Dane jest równanie z niewiadomą x: ------- = m - 3, gdzie m jest parame-
|x + i |
t rem, m e R.
a) Przeprowadź dyskusję liczby rozwiązań równania w zależności od wartości pa
rametru m.
b) Rozwiąż to równanie w przypadku, gdy m = 0.
—4x + 4
1 .1 1 9 . Dane jest równanie z niewiadomą x: ------------ = 1 m, gdzie m jest pa-
|x - 2|
ramet rem, m e/ ?.
a) Przeprowadź dyskusję liczby rozwiązań równania w zależności od wartości pa
ramet ru m.
b) Rozwiąż to równanie w przypadku, gdy m = - 4 .
1 .1 2 0 . Wyznacz wart ości parametru m, dla których równanie |2x + 6| - x = 3m ma

dwa rozwiązania
a) ujemne b) przeciwnych znaków.
1.121- Wyznacz wart ości parametru m, dla których równanie x - |4 - 2x| = 2m ma

dwa rozwiązania
a) dodatnie b) przeciwnych znaków.
1 .1 2 2 . Dane jest równanie z niewiadomą x. Zbadaj, dla jakich wart ości parametru
m e / ? równanie ma rozwiązanie.
a) |m + 1| • |x| + |x| = 1 b) |x —2j - |m| = - 3
c) |mx] —|x| = 2 d) |mx + x| - |x| = - 3
e) |m - 1| |x + 2|= |x + 2| + 2 f) | m + 2| | x - 3| = |2x - 6| - 1
Równania pierwszego stopnia z dwiema

niewiadomymi
1 .1 2 3 Wśród poniższych równań znajdują się równania pierwszego stopnia z dwie
ma niewiadomymi. Wskaż je.
a) 2 x - y 2= 0 b) 3x 5y= l c) x - - x/ y = 2
d) 5x = 3 - V 2 y e) x y = 8 f) - ^ y = 5 - x
1 .1 2 4 . Które z poniższych równań opisują t ę samą prost ą?

a) 1 2 x - 9 y = 21 b) y = 5 x - 2 0 c) ^ x - ^ y - 2 ^ = 0
d) l - x - —y = 5 e) y = l - x 2- f) 0,5x 0 ,l y 2=0
4 4 3 3
1.125- Zapisz każdą z poniższych wypowiedzi w postaci równania ax + by = c. Na

szkicuj wykresy ot rzymanych równań.
a) Różnica liczb x i y wynosi - 3.
b) Podwojona liczba x jest 4 razy większa od liczby y.
c) Suma liczb x i y jest o 3 większa od różnicy t ych liczb.
1
d) Różnica podwojonej liczby x oraz 50% liczby y jest równa 33- % sumy t ych liczb.
Naszkicuj wykres równania pierwszego st opnia z dwiema niewiadomymi:

a) 4 x - 0 y = 8 b) 0x + 4y = - 12 c) - 2x + y = l d) 3x + y = 0
1 .1 2 7 . Napisz równanie prostej, której wykres jest podany na poniższych rysun

kach. Równanie prost ej zapisz w postaci ox by= c, gdzie a, b ,c e C. Który z t ych wy-
kresów jest wykresem f unkcji?
b)
f1;
i
i
f'3—
4— i2 - 1 z-i !
Z -i
. 4
rf
1 .1 2 8 . Zapisz wszyst kie pary liczb (x, y) spełniające równanie:

a)2 x ^ 3 y = 5 b )0x 10y= 2 c) - 5x + 6y = 0 d )4x - 0y = 7
1 .1 2 9 . Podaj przykład równania pierwszego st opnia z dwiema niewiadomymi x i y,

którego rozwiązania możemy opisać jako pary liczb mające postać:
a) (x, 5x 7 ),x e R b) (9 ,y ) , y e «
c) (x, 2), x e R 3] (x, 6x), x e R
1 .1 3 0 . Wyznacz wszystkie wartości rzeczywiste m, dla których wykres równania:

a) ( m - 5 ) x + 3 y = l b) (|m + 1| 3 )x - m y = 6
jest prost ą równoległą do osi OX.
1 .1 3 1 . Wyznacz wszyst kie wartości rzeczywiste k, dla których wykres równania:

a) 3 x - (4m - 12)y = 8 b) - m x + (3 - \m - 4 | ) y = 2
jest prost ą równoległą do osi OY.
1 .1 3 2 . Figura ABCD jest prostokąt em, którego t rzy wierzchołki mają współrzędne:
4(1, - 4), 8(4, - 1) oraz C(- 1, 4). Napisz równania prost ych, w których zawierają się
boki t ego prost okąt a.
1 .1 3 3 . Punkty 4(9, 0) i 8(0, 6) są wierzchołkami t rójkąt a prost okąt nego 48C,

|< 48C| = 90°. Przeciwprost okątna t ego t rójkąt a zawiera się w osi OX. Napisz rów
nania prost ych zawierających boki t rójkąt a ABC.
1 .1 3 4 . Przyprostokąt ne t rójkąt a prost okąt nego ABC ( < C48| = 90°) zawierają się
w prost ych równoległych do osi układu współrzędnych. Wyznacz równania pros
t ych, w których zawierają się boki t ego t rójkąt a, jeśli 8(-2, 5) oraz C(10, - 1).
1.135. w równoległoboku ABCD dane są trzy wierzchołki: 4 ( - 5 ,1), 8(2,- 2) i C(12,3).

a) Napisz równania prost ych, w których zawierają się boki równoległoboku.
b) Wyznacz równanie prostej, zawierającej wysokość poprowadzoną z wierzchołka
D na bok AB.
1 .1 3 6 . Zilustruj zbiór wszyst kich punkt ów płaszczyzny, których współrzędne (x, y)

spełniają równanie:
a) xy = 2y b) (x + 5 )( y - 3 ) = 0
c) x2 = y2 d) 4x2 + 4xy + y2 = 0
e) (x + y ) - 4 = 0 f) 9x2 = ( y + l ) 2
1 .1 3 7 . Zilustruj zbiór wszystkich punkt ów płaszczyzny, których współrzędne (x, y)

a) |x + y| = 2 b) 2x - y| = 4
c) \y ~ *\ ~ * = 0 d) jx —y| — y = 4
e) |y| = 3x f) |y + 1| = 2x + 4
- Zilustruj zbiór wszystkich punkt ów płaszczyzny, których współrzędne (x, y)

a) |2x| = |x - 2 + y| b) | 4 - x + 2y| = |x|
c) |x| + |y| = 3 d) |x| —|y| = 1
e) 2|x|- |y+ 2| = 1 f) | x - 4 | + |3y| = 6
Układy równań pierwszego stopnia z dwiema

niewiadomymi
1 .1 3 9 . Rozwiąż układy równań metodą podst awiania:
- x + 5y = 6
a)
x - 3y = - 4
3x + y = 3
b)
2x - 3y = 2
(x - 3)(x + 3) + 3y - x + 2 = (x - 2)2 + y
c)
- 2x + y = 2
x - 3 2x + y _ x - y
d) 2 4 8
x + y + 12 = 0
1 .1 4 0 . Rozwiąż układy równań metodą przeciwnych współczynników:

7x - 3y 5x - y x +y
- 3x + 2y = - 7
5 3 2
[ 5x + 2y = 1
e i > 3(x - 1) = 5(y + 1)
x -5y
2x - 3y - 1 (x —4)(x + 4) = (x + 2)2 - y
d) 2x - y x - y
,3 1 3y 1 = 1
1 -y --x = — +-
4 4 2 4
1 .1 4 1 . Rozwiąż układy równań metodą graficzną:

3
ID
(x + y - 1
II
1
a) - b ,j
y = x +2 [ x + 3 = -y
l
x - y =6
f 2(y - x) + 4 = 2y
C) • x - y x +y
--------------- - = 5 - x d> 1 y - (x + l ) 2 = 2 - ( x - l ) 2
1 .1 4 2 . Dopisz brakujące równanie układu tak, aby powstały układ równań:

f 3x - 2y - 5
a) < był sprzeczny
1
f x + 6y = 3
b) | był nieoznaczony
c, f 5- ' - 6 był oznaczony.

l-
1 .1 4 3 . Oblicz wyznacznik macierzy:

K 10i
_______
1 3n 0 -1* V27 V8
' Ń> s
a) b) c) d)
2 4 3 -2 —J2 -\/3
_
1 .1 4 4 . Rozwiąż układy równań, st osując wyznaczniki:

4y + 3x - 1 = 0 f 6x - 5y = 4
a) b».j
5x + 6 = 7y ]l2y = l l x
2x - 7 y = 13 [ V3x + 2y = 5
c) d) -!
5x - 8y + 2 = 0 4x - 3V3y = 4
2 3
3x - — = 1 -x + - y =5
e) 23 f) 5 7
23x - 2y = 21 - 7 x + 5y = 0
>/3x - y/ ly = y/6 V2x + (-J2 + l)y = 2
g) h)
V2x + - J3 y = -3 (V 2-l)x-V 2y =1
-
. Rozwiąż układy równań:

2x - y + 3 x - 2y + 3
4
3 4
a)
3x - 4y + 3 4x - 2y - 9
=4
4 + 3
(x - 2)2 - 2(x - 2y) = 1 - (3 - x)(3 + x)
b)
2x + y = 4
x +1
l - 0 ,3 ( y - 2 ) =
c)
y - 3 _ 4x + 9
- 1 ,5
~ 4 20
(x + 5)(y —2) = (x + 2)(y - 1)
d)
(x - 4 )( y + 7 ) = (x - 3 )(y + 4 )
1 .1 4 6 . Wyznacz wartości a i b, dla których podana obok układu równań para liczb
jest rozwiązaniem tego układu:
f- 2o
___x + by, = 6 15x - ay = 8
' ; ( - 2 3 ,- 8 ) b) / ; (2,1)
[ox - 3y = 1 [bx - 2ay = 4
f(o + 2)x + (2 - b)y - 2b
c|
1 (4 - l)x + 5y = o + 8 1 2
d) i L ,
|(b - 2 )y - o x = 4
; ( 5 ,1 4 )
1 .1 4 7 . Ńa rysunku poniżej przedstawiono ilustrację graficzną układu dwóch rów

nań liniowych z dwiema niewiadomymi.
b) r i
‘i / I i
-
/
i : Y
i* i ' 1 T ;
A f
- 4 - 3 - 2 -1 ! IX 3 - 2 -1 2 » > *
r ±' f1 A\ -r ;
_ 1
' <
! ] . ! 7
U 1 /
i / J
I. Wyznacz równania tego układu.

II. Rozwiąż algebraicznie znaleziony układ równań.
Rozwiąż algebraicznie układ równań:

|x| + 3 |y| = 7 3 |x| - 6 |y| = 9
a) b)
|y |- |x | = l 5 |x| + 10 |y| = 15
|2x| —15y| = -11 }|x + l | + y = 4

d)
3x| + |4y = 18 \ 2y - x + 1 = 2
|x - i | + 3|y| =5 J13 ~2x| - | y - 1| =2
f)'
|2 —2x| + 2 = 6y 111 —y l + 14x —61=13
1 .1 4 9 , Rozwiąż algebraicznie i graf icznie nast ępujące układy równań:

y = |2*| + 3 f y = |x - l! + 3
a)
y = x +4 jy =4
y =|x+3|-2 f|x| = 1 - y
c)
y = -x + 3
y + |x - 2 | = 3
e)
y =|x + 2 | - 1
1 .1 5 0 , Rozwiąż algebraicznie lub graficznie nast ępujące układy równań:

a) ( „ - | V - 4 | = 4 b) r|2x - 3 | + „ = 7
(|x -3| + |y - 4 | = 3 [2x - y = 5
J | x - y | - y =2
c) di
|x - 3 y =6 [ x - y =7
j|x-y|=2 (124- 71= 3
e)
12x + y = 1 \ x + 2y = 1
Układy równań pierwszego stopnia z dwienu

niewiadomymi z parametrem
1.151. Zbadaj liczbę rozwiązań układu równań w zależności od wartości parametru m :
mx + y = 3 J2x - 3y = 6
b)
2mx - my - 6 1x - my = 1
x - my = 1 \ mx + (2m - l ) y = 3m
d)
mx - y - 1 [ x + my = m
2x + 3y - 3
3
3
ii
f)
4 x + my - 2m 1mx - y = 2
Zbadaj liczbę rozwiązań układu równań w zależności od wart ości paramet ru o:

ox + 2y = - 1 J (o - l)x - 2y = 3
b)
8x + ay = a + 6 14x - (o + l)y = o
(o - 3)x + ay = 3 [ ax + 3oy = 3
d)
ax + (o + 2)y = 2 | x + ay = o - 2
f x + ay = 3 j(o + l)x + ( o - l ) y = o 2+ 1
[ox + 4y = 2o 1 (o —l)x + (o + l)y = o2- 1
Dla jakich wart ości parametru k rozwiązaniem układu równań:

Jx + y - 2 k
[ x-2y = 3 - k
jest para liczb:
a) dodatnich,
b) ujemnych,
c) o różnych znakach.
/w)
.1 5 4 . Dla jakich wart ości paramet ru m rozwiązaniem układu równań:
Jx - y = m - 1
[2x - y = 3 - m
jest para liczb ujemnych?
1 .155 Dla jakich wartości parametru m rozwiązanie układu równań:

|2x - y - 3m
[x + y = m + 4
jest parą liczb dodat nich?
1 .1 5 6 Dla jakich wartości paramet ru a rozwiązanie układu równań jest parą liczb
o różnych znakach?
a | j 2 x “ 4|' = 0 - l « - y = -2
| - 3 x + 4y = 5 w^ |x+ oy= 7
Wyznacz wart ości paramet ru k, dla których punkt przecięcia prostych opisa
nych równaniami x - 2 y - k - 4 = 0 ,2x + y k + 1= 0 na leży do t rzeciej ćwiartki układu
współrzędnych?
1 .1 5 8 Wyznacz wart ości paramet ru k, dla których punkt przecięcia prost ych opisa
nych równaniami 3x 2y - 1 = 0, - 2x + y - k + 5 = 0 należy do czwartej ćwiartki
układu współrzędnych.
1 .1 5 9 . Dla jakich wartości parametru m rozwiązanie układu równań:

j x + y = m2 + 1
[2x + y = 3
spełnia warunek: x > 2 i y > - 1?
1 .1 6 0 . Dla jakich wartości parametru k rozwiązaniem układu równań:

[x + y = k
[3x - 2y = 2k - 1
1 1
jest taka para liczb (x, y), że \x\ Z ^ i \y\ Z f
1 .1 6 1 . Dla jakich wartości parametru k rozwiązanie układu równań:

Jx - y = k - 1
[2 x - y = - 3 - k
spełnia warunek |x| + |y| = 2 + /r?
Zastosowanie układów równań liniowych

do rozwiązywania zadań tekstowych
X1 .1 6 2 . Suma dwóch liczb jest równa 800. Jeżeli jedną z nich zwiększymy o 25%,
a drugą zmniejszymy o 20%, to ich suma zmniejszy się o 52. Co to za liczby?
1 .1 6 3 .
Znajdź ułamek mający następującą własność: jeśli do licznika tego ułamka
1
dodamy 3, a do mianownika dodamy 1, to otrzymamy liczbę równą jeśli nato-
1
miast od licznika odejmiemy 5, a od mianownika 3, to otrzymamy liczbę równą - .
1 .1 6 4 . W 1980 roku łączna emisja zanieczyszczeń pyłowych i gazowych w Polsce

wynosiła 7,3 min ton. W ciągu 12 lat emisja zanieczyszczeń pyłowych zmniejszyła się
o 70%, a zanieczyszczeń gazowych - o 37% tak, że w sumie masa tych zanieczyszczeń
wyniosła 3,84 min ton. Oblicz, jaka była emisja zanieczyszczeń pyłowych, a jaka
gazowych w 1992 roku.
1 .1 6 5 . Po ustąpieniu gołoledzi prędkość autobusu PKS wzrosła o 20%. Czas prze

jazdu trasy zmniejszył się o 30 minut. W jakim czasie autobus pokonywał tę trasę
podczas gołoledzi, a w jakim w normalnych warunkach?
T l . 166. Przed dwoma laty ojciec był 10 razy st arszy od syna, a za 13 lat będzie od nie
go 2,5 raza st arszy. Ile lat ma obecnie ojciec, a ile syn?
1.167. Oblicz, ile lat ma obecnie syn, ile lat ma jego ojciec, a ile dziadek, jeżeli wia-
1
domo, że połowa wieku ojca równa się —sumy lat dziadka i syna, że 5 lat t emu ojciec
4
miał o 35 lat mniej niż dziadek i syn razem oraz że za 3 lata dziadek będzie miał o 7 lat
więcej niż ojciec i syn razem.
..1 6 8 . Jeśli długość danego prost okąt a powiększymy o 4 cm, a szerokość o 3 cm, to
jego pole zwiększy się o 43 cm2. Jeśli nat omiast jego długość zwiększymy o 7 cm,
a szerokość pozost awimy bez zmiany, t o jego pole powiększy się o 28 cm 2. Oblicz
długość i szerokość danego prost okąt a.
.1 6 9 . Suma dwóch liczb nat uralnych dodat nich wynosi 308. Jeżeli większą z nich
podzielimy przez mniejszą, to ot rzymamy iloraz 7 oraz resztę 28. Wyznacz t e liczby.
1 .1 7 0 . Postanowiono obsadzić drogę wierzbami. Jeżeli na każdych 7 met rach po

sadzić po 2 wierzby, t o zostanie 118 wierzb. Jeżeli na każdych 7 met rach posadzić po
3 wierzby, to zabraknie 120 wierzb. Ile wierzb przygot owano do sadzenia i jak długa
jest droga?
1 .1 7 1 . Z okazji uroczystości rozpoczęcia roku szkolnego ustawiono w sali gim

nastycznej ławki dla wszystkich uczniów. Gdyby na każdej ławce usiadło 6 uczniów,
to zabrakłoby dwóch ławek. Gdyby zaś na każdej ławce usiadło 8 uczniów, t o zo
stałyby 3 ławki. Ilu uczniów jest w t ej szkole i ile ławek ustawiono w sali gim
nast ycznej?
1 .1 7 2 . Janek post anowił kupić rower górski. W chwili podjęcia decyzji miał 500 zł
oszczędności, kwot ę niewyst arczającą do zakupu wymarzonego roweru. Zaczął więc
odkładać swoje comiesięczne kieszonkowe w wysokości 50 zł, ale cena roweru
wzrast a co miesiąc o 20 zł. Gdyby cena roweru nie zmieniała się, t o Janek uzbierałby
na niego pieniądze o 4 miesiące wcześniej. Jaka była począt kowa cena roweru?
Po ilu miesiącach Janek będzie mógł kupić wymarzony rower?
Yl . 1 7 3. Za 16 bilet ów do cyrku zapłacono 303 zł. Bilet dla dziecka koszt ował 15 zł,
zaś dla osoby dorosłej był o 60% droższy. Oblicz, ile kupiono bilet ów dla dorosłych,
a ile dla dzieci.
L.174. Pan Kwiatkowski i pan Kowalski wpłacili swoje oszczędności o łącznej war
tości 10 000 zł do różnych banków. Pan Kwiatkowski ulokował swoje oszczędności
w banku, w którym oprocent owanie roczne wynosiło 12%, zaś pan Kowalski w ban
ku, który proponował oprocent owanie roczne w wysokości 14%. Po roku łączna
kwota odset ek wyniosła 1384 zł. Ile złotych ulokował w banku każdy z panów?
1 .1 7 5 . Firma państ wa Kowalskich produkuje kurtki męskie i damskie. W ubiegłym

roku wielkość całej produkcji wyniosła 7000 sztuk. Okazało się jednak, że 1,5%
kurtek męskich oraz 2% kurtek damskich miało wady. Ile kurtek męskich, a ile dam
skich wyprodukowała ta f irma w ubiegłym roku, jeśli wszystkich kurtek wadliwych
było 135?
X 1 .1 7 6 . Sprawdzian t est owy z mat emat yki składał się z 50 pytań. Za każdą pra
widłową odpowiedź uczeń ot rzymywał 3 punkty, zaś za każdą odpowiedź błędną
t racił 1 punkt. Na ile pytań uczeń odpowiedział poprawnie, skoro ze sprawdzianu
ot rzymał 78 punkt ów?
-5(1.177. W dwóch naczyniach znajduje się rozt wór wodny soli: w pierwszym naczy
niu st ężenie procentowe roztworu wynosi 25%, a w drugim jest równe 45%. Po ile
kilogramów każdego roztworu należy wziąć, aby ot rzymać 8 kg mieszaniny o st ę
żeniu 40%?
J 1 .1 7 8 . Dwa kawałki stopu - jeden o zawart ości 80% czystego złota, drugi o zawar
tości 40% czyst ego złota stopiono z 2,4 g czystego złota i ot rzymano 12 g stopu
o zawart ości 78% złota. Jaka była masa każdego z kawałków st opu?
V 1 .1 7 9 . Ile gramów srebra próby 0,750 należy dodać do 32 gramów srebra próby
0,375, aby ot rzymać srebro próby 0,510?
' 1 .1 8 0 . W jakim st osunku wagowym należy zmieszać syrop cukrowy o stężeniu 20%
z syropem cukrowym o st ężeniu 40%, aby ot rzymać mieszaninę o stężeniu 25%?
1 .1 8 1 . Gospodyni zmieszała 3 litry wody o t emperat urze 10°Cz pewną ilością wody
0 t emperat urze 70°C i ot rzymała wodę o t emperat urze 45°C. Ile ciepłej wody, przy
got owanej do kiszenia ogórków, zużyła gospodyni?
K i . 182. W nieparzyst ej liczbie t rzycyf rowej, podzielnej przez 5, suma cyf r set ek
1dziesiąt ek wynosi 9. Wyznacz t ę liczbę, jeśli wiadomo, że po zamianie miejscami
cyfry dziesiąt ek i jedności ot rzymamy liczbę o 18 mniejszą od począt kowej.
1 .1 8 3 . M iejscowość A, B oraz Ciężą przy t ej samej drodze, przy czym miejscowość B

leży pomiędzy A i C. Odległość między miejscowościami A i B jest równa 18 km
Dwóch chłopców wyruszyło jednocześnie: Jacek z miejscowości A i Wojtek z miejsco
wości B, idąc ze stałą prędkością. Gdyby obaj szli naprzeciw siebie, t o spot kaliby się
po 3 godzinach marszu. Gdyby obaj szli w kierunku miejscowości C, t o po 2 godzi
nach marszu odległość między nimi byłaby równa 20 km. Z jaką prędkością idzie
każdy chłopiec?
1 .1 8 4 . Mot ocyklist a poruszający się ze stałą prędkością przejechał drogę z miast a A

do miast a B w ustalonym czasie. Jeśli jechał by z prędkością o 6 km/ h większą, t o czas
przejazdu byłby o 1 godzinę krótszy; gdyby zaś jego prędkość była o 5 km/ h mniej
sza, to czas przejazdu byłby o 1 godzinę i 12 minut dłuższy. Z jaką prędkością jechał
mot ocyklista i w jakim czasie przebył drogę z A do B? Jaką długość ma droga między
miast ami A i B?
. Stat ek płynący z prądem rzeki pokonuje odległość 104 km między przyst a

niami A i B w ciągu 8 godzin, zaś płynąc pod prąd, t ę samą odległość pokonuje
w ciągu 13 godzin. Oblicz prędkość własną statku i prędkość prądu rzeki.
1 .1 8 6 . Po owalnej bieżni długości 1200 m biegają dwaj chłopcy. Jeśli biegną w tym
samym kierunku, to mijają się co 20 minut. Jeśli biegną w przeciwnych kierunkach,
to mijają się co 5 minut. Oblicz, z jaką prędkością (w km/ h) biegnie każdy z chłopców.
1 .1 8 7 . W sklepie są waf le waniliowe po 4 zł za kilogram i czekoladowe po 6 zł za

kilogram. Sprzedawca chce zrobić mieszankę tych wafli w cenie 5,50 zł za kilogram.
Ile wafli każdego rodzaju powinien zmieszać, aby ot rzymać 20 kg mieszanki?
1 .1 8 8 . Basen napełniany jest pierwszą rurą w ciągu 5 godzin, a opróżniany drugą

w ciągu 4 godzin. Po jakim czasie pełny basen zostanie opróżniony przy obu prze
pływach ot wart ych?
1.1 8 P Zespół pracowników ma wykonać pewną pracę wciągu określonej liczby go
dzin. Gdyby pracowników było o czt erech więcej, t o wykonaliby t ę samą pracę
o 2 godziny wcześniej. Gdyby było ich o t rzech mniej, to pracowaliby o 5 godzin
dłużej. Ilu było pracowników i ile godzin przepracowali?
1 .1 9 0 . Znajdź t aką liczbę dwucyfrową, żeby suma jej cyf r wynosiła 12 i żeby po
liczby począt kowej. Ile jest takich liczb?
1 .1 9 1 , Ile litrów wody można dolać do 6 kg solanki 20-procent owej, jeśli chcemy
ot rzymać rozt wór, którego st ężenie jest nie mniejsze niż 15% i nie większe niż 16%?
1 .1 9 2 . Klub sport owy przeznaczył na kupno 28 dresów kwot ę w wysokości 2860 zł.
Zamierza kupić dresy w dwóch gat unkach. Jaką największą liczbę dresów pierwsze
go gatunku może kupić t en klub, jeśli wiadomo, że dres pierwszego gatunku kosztuje
125 zł, a dres drugiego gatunku kosztuje 80 zł?
Nierówność pierwszego stopnia z dwiema nie

wiadomymi i jej interpretacja geometryczna.
Układy nierówności liniowych z dwiema nie
wiadomymi
1 .1 9 3 . Zapisz symbolicznie:
a) Suma liczby x i pot rojonej liczby y jest ujemna.
b) Różnica liczby x i liczby y jest większa od pięciu.
c) Suma 30% liczby x i 5% liczby y jest nie mniejsza od t rzech.
d) Podwojona różnica liczby y i 25% liczby x jest niedodat nia.
1 .1 9 4 . Spośród punkt ów A, B oraz C wybierz t e, których współrzędne spełniają

nierówność, jeśli:
a) 2x - y + 2 > 0; A(- 3, 0), 8(2, 1), C(5, 3)
b) 4x 2y < 7; 4(0, 0), 8 (- 3, 2), C(3, - 8)
c) x + 2y - 6 > 0; A(2, 4), 8(- 4, 6), C(2, 2)
d) 5x 3y > - 15; 4(1, - 2), 8(- 4, 3), C(3, -5)
1 .1 9 5 . Opisz poniższy zbiór punktów za pomocą nierówności pierwszego stopnia

z dwiema niewiadomymi.
1.196. W prost okąt nym układzie współrzędnych zaznacz zbiór tych wszyst kich
punktów, których współrzędne spełniają nast ępujące nierówności:
a) 2x + y > 8 b) x + y ^ 3 c)x + 2< - l
d) --x - ^ y>1 e) y - 3 > 1 f )x-3y> 6
1.197. Opisz za pomocą układu nierówności figurę geometryczną przedst awioną

na poniższych rysunkach:
1 .1 9 8 . Zaznacz w układzie współrzędnych zbiór punkt ów, których współrzędne

spełniają dany układ nierówności:
x - y < 1 y > x -3
x +2>0
y < -x + 3
a) + 2y > - 1 b) - y - 1 < 0
2 y < x +3
y - - x > -2 y > -x - 3
y - - x - l< 0 2
2
x - 2y + 2 > 0 y +x < 2
(-3 < x < 1 x - 2y - 6 < 0 -x - y < 4
d)
I- 2 < y < 4 y + x - 2< 0 X - x £ y -6
y + x +4 > 0 2y - x + 6 > 0
J9. Opisz za pomocą układu nierówności figurę geometryczną przedst awioną

a) 1 i*1
W-S, 3) i r (4 ,3)
r
1
« »
• i
5 -4 - 3 - 2 - 1 ° i i » !* 6X
-i
______ —i —L i . .i. !
4(-5. -2) __i 6(4, -2)
c) 4 k r'' C R s)
1/ \
: S i - 1
i 1 1 \
i H i J \ ® (® ,
At 7 li y i
-5 - 4 -3 - 2 -1 0 i 1 4 Ś 6 7
-1
j j !
Opisz za pomocą układu nierówności figurę geometryczną przedst awioną

-2)
X > -4
1 .2 0 1 . Układ nierówności • y > - 6 opisuje trójkąt .
y < -x - 1
a) Narysuj t en t rójkąt w układzie współrzędnych.
b) Oblicz współrzędne wierzchołków tego trójkąt a.
c) Oblicz pole t rójkąt a.
d) Napisz równanie prost ej, w której zawiera się wysokość tego t rójkąta, poprowa
dzona na przeciwprost okąt ną.
C-
y > -x - 3
3
1.2 0 2 . Układ nierówności y < ~ - x+ opisuje trójkąt.

2
x > -1
a) Narysuj ten trójkąt w układzie współrzędnych.

b) Oblicz współrzędne wierzchołków trójkąta.
c) Wykaż, że trójkąt jest prostokątny.
d) Oblicz pole koła opisanego na tym trójkącie.
y < -x + 8
1.203 Układ nierówności . y < l,8 x + 2,4 opisuje trójkąt.
a) Narysuj ten trójkąt w układzie współrzędnych.

b) Oblicz współrzędne wierzchołków tego trójkąta.
c) Wykaż, że trójkąt jest równoramienny.
d) Oblicz pole trójkąta.
e) Oblicz długość promienia koła wpisanego w ten trójkąt.
1 .2 0 4 Wyznacz wartości parametru k, dla których punkt wspólny prostych ot eślo-

nych równaniami: y + x- / c = 0 oraz 2 x - y - k = 0, należy do prostokąta ABCD gdzie
A[ 2, 0), 6(5, 0), C(5, 2), D(2, 2).
1.205 Wyznacz wartości parametru k, dla których punkt wspólny prostych ok eślo-
nych równaniami y - x - 2k = 0, y + 2 x + k + 3 = 0 należy do trójkąta ABC, gdzie
A (- 4, 0), 6(0, 0), C(- 4, 3).
1 .2 0 6 . Wyznacz wartości parametru m, dla których wykresy funkcji liniowyc

/ (x) = x + m, g(x) = - x + 2m + 1 przecinają się w punkcie należącym do trójkąt ABC,
gdzie / 4(-3, 0), 6(6, 0), C(0, 3).
Zastosowanie układów nierówności pierwsz ;o

stopnia z dwiema niewiadomymi do rozwi y-
wania zadań
1.207 Wyznacz najmniejszą i największą wartość fu n kcji/ w e wskazanym obsza
rze, jeśli:
a) / (x, y) = 2x + 3 y - l b) f(x, y) = 4 x - y
O f(x, y) = 2 x - 7 y
(8UH
.201 Wyznacz najmniejszą i największą wartość funkcji / w e wskazanym obsza-

ze, jeśli:
a) f(x, y) = x - 5y b) / (x, y) = - x + 3y
c) / (x, y) = 3x + 4y - 2
1 .2 0 9 . Wyznacz najmniejszą i największą wartość funkcji/ (x, y) = 4x + y w ob zarze

wyznaczonym przez układ nierówności:
- x + 3y < 12
3x + y < 24
x > 0
y > 0
1 .2 1 0 . Wyznacz najmniejszą i największą wartość funkcji/ (x, y) = - 2x + 3y w Wsza

rze wyznaczonym przez układ nierówności:
2x + y < 18
- 3 x + 4y < 17
”x > 1
y > 2
1 .2 1 1 . Wyznacz najmniejszą i największą wartość funkcji/ (x, y) = x - 0 ,5 y w Wsza

-x + y < 3
<x + 3y > 13
x +y < 9
1 1
1 .2 1 2 . Wyznacz najmniejszą i największą wartość funkcji/ (x, y) = - x+ - y w obsza

- 5 x + 3y < 3
x +y < 9
<
x + 6y > 6
x < 6
1 .2 1 3 . Wyznacz najmniejszą i największą wartość funkcji/ (x, y) = 5 x - 7y w obsza

- 4x + y < 1
- x + 2y < 9
• x + y < 12
x - y < 4
x - 6y < - 6
.214. Wyznacz najmniejszą i największą wartość funkcji f(x, y) = 0,01x + 0,03y

v obszarze wyznaczonym przez układ nierówności:
- 3x + 5y < 1200
5x + y < 3600
x + y > 400
y > 100
.2 1 5 . Jednoosobowa firma pana M ieczysława zajmuje się sprzątaniem domów

koszeniem trawy. Pan M ieczysław pracuje maksymalnie 45 godzin tygodniowo.
Realizacja stałych zleceń dotyczących sprzątania zajmuje mu co najmniej 20 godzin,
i dotyczących koszenia t raw y- co najmniej 5 godzin. Za godzinę sprzątania pan Mie-
zysław otrzymuje 30 zł, a za godzinę koszenia trawy - 1 1 0 zł. Jaki może być maksy
malny tygodniowy przychód pana M ieczysława z tytułu prowadzonej działalności?
.2 1 6 . W pewnej piekarni przygotowywane są dwa rodzaje ciastek zawierających

'woce leśne i orzechy laskowe. Ciastka „leszczynki" zawierają po 40 g owoców leś-
ych i po 60 g orzechów laskowych. Ciastka „jagodynki" zawierają po 80 g owoców
eśnych i po 20 g orzechów laskowych. W piekarni zapasy owoców leśnych wynoszą
8,8 kg, a orzechów laskowych (łuskanych) 5,1 kg. Zysk ze sprzedaży każdej „lesz-
zynki" jest równy 3,5 zł, a ze sprzedaży każdej „jagodynki" 2,5 zł. Ile ciastek każdego
odzaju należy przygotować, aby z ich sprzedaży osiągnąć maksymalny zysk?
.2 1 7 . Mała firma produkuje dwa modele telefonów komórkowych: model popu-

arny „PhoneForAH" i model dla koneserów „PhoneForYou". Każdy egzemplarz
PhoneForAII" wytwarzany jest w ciągu 4 godzin, a każdy egzemplarz „PhoneForYou"
w ciągu 6 godzin. M aszyny produkujące te modele telefonów mogą łącznie praco
wać 600 godzin w tygodniu. Koszty promocji przypadające na każdy „PhoneForAII"
0 15 $, a na każdy „PhoneForYou" to 45 $. Firma może przeznaczyć tygodniowo
1700 $ na promocję swoich telefonów. Zysk ze sprzedaży każdego „PhoneForAII" to
30 $, a ze sprzedaży „PhoneForYou" to 150 $. Ile telefonów każdego rodzaju po
winna wyprodukować ta firma, aby z ich sprzedaży osiągnąć maksymalny zysk?
.2 1 8 . Pani Barbara sprzedaje w swoim sklepiku płyty CD z muzyką i płyty DVD z fil-
nami. Obecnie ma 130 płyt z muzyką i 90 płyt z filmami. Dziesięciu stałych klientów
<upuje w każdym miesiącu po jednej płycie z filmem (w ramach serii „M istrzowie
<ina"). W ciągu miesiąca pani Barbara sprzedaje wszystkich płyt nie więcej niż 180
ztuk. Na sprzedaży każdej płyty CD zarabia 8,5 zł, a na sprzedaży każdej płyty DVD -
12,3 zł. Oblicz, ile maksymalnie może zarobić w ciągu miesiąca pani Barbara na
przedaży płyt CD i DVD.
.2 1 9 . Inwestor chce zbudować hotel mający nie więcej niż 25 pokoi 1-osobowych
2-osobowych. Badanie rynku wykazało, że w takim hotelu powinny być co najmniej
1 pokoje 1-osobowe i co najmniej 6 pokoi 2-osobowych. Jednocześnie liczba pokoi
2-osobowych nie powinna być większa niż czterokrotność liczby pokoi 1-osobc vvch.
Wynajęcie na jedną dobę pokoju 1-osobowego ma kosztować 150 zł, a pokoju
2-osobowego - 250 zł. Jaka powinna być liczba pokoi 1-osobowych i 2-osobo vych,
aby przychód z wynajęcia wszystkich pokoi w hotelu był największy?
1 .2 2 0 . Pani Helena chce założyć wypożyczalnię sprzętu wodnego (kajaki i łódk i I nad
brzegiem małego jeziora. Kajak kosztuje 1000 zł, łódka - 2000 zł. Na zakup sp rzętu
pani Helena może przeznaczyć 38 000 zł. Po jeziorze może pływać równoczesn e nie
więcej niż 30 kajaków i łódek. W umowie z właścicielem jeziora pani Helena obo-
wiązała się, że w wypożyczalni będzie co najmniej 5 kajaków i 8 łódek. Z doś v ad-
czenia pani Heleny wynika, że turyści częściej wypożyczają kajaki niż odki;
postanowiła więc, że kajaków będzie o co najmniej 8 sztuk więcej niż łecek.
Wypożyczenie kajaka na cały dzień ma kosztować 60 zł, a wypożyczenie łódki - 80 zł.
Ile kajaków i łódek powinna kupić pani Helena, aby zapewnić sobie maksy : żalny
dzienny przychód z wypożyczenia całego sprzętu wodnego?
1 .2 2 1 Maszyna może produkować dwa rodzaje butelek plastikowych. Prod jkuje

albo butelki duże (800 butelek na godzinę), albo butelki małe (1200 butelek ra go
dzinę). Maszyna może pracować nie więcej niż 90 godzin tygodniowo. Musi w / pro
dukować co najmniej 9600 butelek dużych, a liczba butelek małych powinna hyć co
najmniej trzy razy większa od liczby butelek dużych. Na sprzedaży dużej butelki właś
ciciel maszyny zarabia 40 gr, a na sprzedaży małej butelki - 1 8 gr. Ile dużych i rr ałych
butelek powinno być wyprodukowanych, aby właściciel maszyny osiągnął rr -ksy-
malny tygodniowy zysk ze sprzedaży wszystkich butelek? Oblicz ten zysk.
Test sprawdzający do rozdziału 1.

1. M otocyklista jadący ze stałą prędkością w ciągu 4 sekund przejeżdża 32 n e ry.
Jadąc z tą samą prędkością, kolarz w ciągu 1,5 godziny przejedzie:
A. 40 km B. 40,5 km C. 43,2 km D. 48 km.
2. Do wykresu funkcji liniowej y = - 5 x + 7 należy punkt o współrzędnych:

A. (2 ,- 3 ) B. (3, 2) C. (- 5, 7) D. (7 ,- 5 ).
Punkt 8 (- 8, 2) należy do wykresu funkcji liniowej/ (x) = —x + b - 2. Wobec ego:

4
A. 6 = - 8 B. b = 2 C.b = 4 D. b = 6.
4. Współczynnik kierunkowy funkcji liniowej/ , której wykres przedstawiony jest na

rysunku, ma wartość:
1. Funkcja liniowa
B. 1
M iejscem zerowym funkcji liniowej f(x) = 2x + 3 jest liczba:

A. - 1,5 B. - 3 C. 3 D. —1.
2 1
Funkcja liniowa y = - 2 - x + 1 - przyjmuje wartości dodatnie tylko wtedy, gdy:
C. x < - - ^D. x < —

16 .
a .x < * B. x >
9 15
Funkcja liniowa / (x) = (m2 - 9)x + m2- 2m - 3 ma nieskończenie wiele miejsc ze-
owych wtedy i tylko wtedy, gdy:
A. m = - 3 B. m = 3 C. m = - l D. m = l .
Dany jest wzór funkcji liniowej / (x) = 4 x - 3. Zatem:

A ./ (x + 3) = 4x B./ (x + 3) = 4x + 9 C./ (x+ 3) = 4 x + 12 D./ (x + 3 )= x.
Wykres funkcji liniowej / (x) = - 2x - 3 przesunięto równolegle o wektor [2, 0]

otrzymano wykres funkcji g. Zatem:
A. g(x) = - 2x + 2 B. g(x) = - 2 x - 7 C. g(x) = 2 x - l D. g(x) = - 2 x +1.
0 . Wykres funkcji liniowej y = - V3x + jest nachylony do osi OX pod kątem:
A. 30° B.60° C.120° D. 150°.
Funkcja liniowa y = (1 - VŹ)x + 23:

A. jest rosnąca B. jest malejąca
C. jest stała D. nie jest monotoniczna.
Wykres funkcji liniowej f(x) = ax + b przecina oś OY w punkcie (0, 4) oraz

f(7) - / (5 ) = 10. Z tego wynika, że:
A. o = 4 i ó = 10 B. o = 8 i ó = 4 C. o = 1 0 ió = 4 D. o = 5 i ó = 4.
Wykres funkcji liniowej y = (m + 3)x + 2m —1 przecina oś OY poniżej punktu (0, —1)

/(/tedy i tylko wtedy, gdy:
A. m < - 4 B. m < 0 C. m > 0 D. m > - 4.
1
14. Funkcja liniowa f(x) = - x + 5 przyjmuje mniejsze wartości niż funkcja linie: vva
1
g (x ) = - x + 2 - tylko wtedy, gdy:
A. x < - l - B. x < 1 - C. x > - l - D. x > 1 - .

3 3 3 3
15. Wykresy funkcji liniowych/ (x) = (m - 2)x oraz g(x)= - x + 7 są prostopadłe v. tedy
i tylko wtedy, gdy:

A. m = l - B. m = - C.m = 1,5 D. m = - 1 - .
4 3 3
-J3
16. Dane są dwie funkcje liniowe: f(x) = ~ x + 5 oraz g(x) =— —x + 5. Wykresy
2y3
fu n kcji/ i g:
A. przecinają się, ale nie są prostopadłe
B. są prostopadłe
C. są równoległe, ale się nie pokrywają
D. pokrywają się.
1 7 . W korporacji taksówkowej obowiązuje następujący system opłaty za przej izd:

za pierwszy kilometr 6,30 zł, a za każdy następny (rozpoczęty) kilometr 1,80 zł. Wzór
funkcji / opisującej wysokość opłaty za przejazd w zależności od liczby n przeje
chanych kilometrów to:
A. f (n ) = l,8n + 4,5 B. f(n) = 1,8n + 6,3
C. f(n) = 6,3 n + 1,8 D. f(n)= 6,3 n - 4,5.
1
18. Aby układ równań • był nieoznaczony, wystarczy w miejsce kro >ek
wpisać równanie:
A. y ——x = 1 B. 3y = 2 x - 1 C.y = 2 x - 3 D .2 x - 3 y - 3 = C
19 . Układ równań J^ + x ^ spełnia para liczb:

[y = x - 1
A. (- 1 ,0 ) B. (- 1 ,- 2 ) C. (x, x + 1), x e /? D. (0 ,- 1 ).
20 . Kolarz znajduje się w odległości 120 km od mety, do której zbliża się ze stałą
prędkością. Za 4 godziny kolarz przekroczy linię mety. Odległość kolarza od mety
[km] w zależności od czasu jazdy t [h], gdzie t e (0, 4), opisuje wzór:
A ./ (t ) = 120 - 4t B. f(t ) = 30f + 120 C. f(t ) = 120 - 30t D. f(t ) = 3 0 t - 12C
.adania powtórzeniowe do rozdziału 1.

.222. Napisz wzór:
) funkcji liniowej/ , wiedząc, że do jej wykresu należy punkt A ( - l , 8) oraz że przyj
muje ona wartości dodatnie wtedy i tylko wtedy, gdy x e (-00, 3).
t>) funkcji liniowej g, której wykres jest równoległy do wykresu fu n kcji/ i która ma
miejsce zerowe o 7 mniejsze niż funkcja/ .
.2 2 3 . Wykresy funkcji liniowych/ (x) = (a + l )x + b i g (x)- Ba x + b + 2 przecinają się

w punkcie A(- 2, 4). Oblicz o i b. Sprawdź poprawność rachunków, wykonując
/ ykresy fu n kcji/ i g we wspólnym układzie współrzędnych.
.2 2 4 . Odcinek AB o końcach A(- 2, - 1) oraz 6(4, - 4 ) zawiera się w wykresie funkcji

niowej/ .
a) Napisz wzór funkcji/ .
b) Sprawdź, czy punkty A, B oraz C(1208, - 606) są współliniowe.
) Rozwiąż graficznie nierówność f (x) > 3x + 5.
.2 2 5 . Dana jest funkcja lin io w a/ o wzorze f (x) = (2o - l )x + 3.

n) Dla jakich o fu n kcja/ jest malejąca?
b) Wyznacz a tak, aby wykres funkcji/ b ył prostopadły do wykresu funkcji liniowej g
o wzorze g[x) = - x —1.
Dla 0 = | wyznacz zbiór tych argumentów, dla których wartości funkcji/ należą
do przedziału (- 4 , 6).
.2 2 6 . Wyznacz wszystkie liczby b, dla których funkcja liniowa/ (x) = (|b |- 3 )x+ 2 b - 8
est rosnąca i jednocześnie wykres funkcji/ p rzecina oś OY poniżej punktu P(0, 2).
1 1
.2 2 7 . Dane są funkcje liniowe: f (x) = - a x - b oraz g(x) = - - b x + a, gdzie a * - b .
3) Wykresy obu funkcji przecinają oś OXw tym samym punkcie A. Wyznacz odciętą
punktu A.
0 ) Wiedząc dodatkowo, że współczynnik kierunkowy f u n kcji/ jest o 1 większy od
współczynnika kierunkowego funkcji g, wyznacz wzory fu n kcji/ i g.
..2 2 8 . Napisz wzór funkcji liniowej/ , której wykres przechodzi przez punkty
4(- 15, - 9 ) oraz 6(3, - 3), a następnie rozwiąż równanie |/ (3x)| = 2.
.2 2 9 . Napisz wzór funkcji liniowej/ , której miejscem zerowym jest liczba 16, a jej
wykres przecina oś OYw punkcie (0, - 8 ). Następnie rozwiąż nierówność / (2 x- 4 )| < 3.
1 .2 3 0 Wykres funkcji liniowej f (x) = ax + b przecina osie układu współrzędnych

w tych samych punktach co wykres funkcji g(x) = - x 3- 4.
a) Oblicz o i b.
b) Dla wyznaczonych wartości o i b napisz wzór funkcji liniowej h, której wykres jest
równoległy do wykresu fu n kcji/ i przechodzi przez punkt fi(- 9, 26).
1 .231. Dane są proste k i l o równa t kY

/c
niach: k\ 2 x - 3 y - 12 = 0 oraz /: 2 x- y = 0 / //5
(patrz rysunek). Prosta o równaniu y = m, /*
A y
gdzie (m * - 6) przecina proste k i / r "ś
w punktach P oraz Q.
a) Napisz wzór funkcji, która każdej licz %
,>
bie rzeczywistej m e / ? - {- 6} przy
porządkowuje długość odcinka PQ. 5 - 4 - 3 - 2 - 1/ 0 : i - )
p -1
b) Oblicz współrzędne końców odcinka Q7
/ y =rr
PQ, jeśli |PQ| = 4. "
r
1 .2 3 2 . Punkty A (- l , 5) oraz B(3, 3) są symetryczne względem prostej k. Wyznać

równanie prostej k.
1 .2 3 3 . Punkt A-i jest obrazem punktu A (l , 4) w symetrii osiowej względem prostej k

o równaniu k: 2 x - 3 y - 3 = 0. Wyznacz współrzędne punktu Ax.
1 .2 3 4 . Na rysunku obok znajduje się

wykres ilustrujący zależność między licz
bą litrów benzyny w zbiorniku a liczbą
przejechanych kilometrów przez samo
chód pana Jana w czasie podróży nad
Bałtyk na trasie 500 km.
a) Oblicz, ile średnio litrów na sto kilo
metrów spala samochód pana Jana.
b) Napisz wzór funkcji określającej zależność między liczbą litrów benzyny w zbiór
niku a liczbą przejechanych kilometrów na tej trasie.
c) W kolejnym roku pan Jan planuje wybrać się samochodem na południe Europy
W zbiorniku mieści się 50 litrów benzyny. Napisz wzór funkcji, określającej liczbę
przejechanych kilometrów w zależności od ilości spalanej benzyny i naszkicuj wy
kres tej funkcji przy założeniu, że pan Jan zużyje cały zbiornik benzyny bez tan
kowania.
1. Funkcja liniowa
J(2o - l)x - 3y = 4
235 Dany jest układ równań z niewiadomymi x i y;
|ox + 4y = b
i Rozwiąż t en układ dla a = 1 i b = - 3.
i ) Dobierz współczynniki a i b t ak, aby rozwiązaniem układu równań była para liczb
( - 4 ,2 ) .
236. Proste o równaniach 2 x - 3 y = 5 ,4 x - y = l o r az (2cr - l)x + y= 3 przecinają się

w tym samym punkcie. Wyznacz a.
237. Pan Nowak ma sklep z owocami i warzywami. W hurtowni kupił 80 kg jabłek

raz 20 kg papryki czerwonej za łączną kwot ą 328 zł. Do ceny hurtowej jabłek skle
pikarz doliczył 20% marży, zaś do ceny hurt owej papryki doliczył 25% marży. Wów-
i zas za 5 kg jabłek i 2 kg papryki t rzeba było zapłacić w sklepie pana Nowaka 29 zł. Ile
osztuje 1 kg jabłek oraz 1 kg papryki czerwonej w hurcie, a ile w det alu?
.2 3 8 . Chemik ma dwa rozt wory soli o różnych st ężeniach. Jeśli zmiesza 2 kg pierw-
zego roztworu i 4 kg drugiego rozt woru, to otrzyma rozt wór 50%. Jeśli nat omiast
miesza 4 kg pierwszego roztworu i 6 kg drugiego rozt woru, to otrzyma rozt wór
8%. Jakie było st ężenie procentowe każdego z rozt worów?
.2 39. Suma cyfr pewnej liczby t rzycyf rowej wynosi 18. Cyfra dziesiąt ek jest o 1
miększa od cyfry jedności. Jeśli zamienimy miejscami cyfrę set ek i dziesiąt ek, to
t rzymamy liczbę o 180 większą od począt kowej. Wyznacz liczbę począt kową.
.2 4 0 . Znajdź t aką liczbę dwucyf rową, żeby suma jej cyfr wynosiła 11 i żeby po
1
rzestawieniu jej cyfr ot rzymać liczbę dwucyfrową większą od 33- % liczby po-
ząt kowej. Ile jest takich liczb?
.2 41. Dziadek, babcia i wnuk obecnie mają razem 126 lat. Dwa lata t emu dziadek
niat o 4 lata więcej niż babcia i wnuk razem. Za 6 lat dziadek będzie 7 razy st arszy od
wnuka. Ile lat ma babcia, dziadek i wnuk?
M iejscowości A, B oraz C leżą przy tej samej drodze, przy czym miejscowość
3 leży pomiędzy A i C. Z miejscowości A i B, odległych o 36 km, wyruszają jedno-
ześnie dwaj rowerzyści. Każdy z nich jedzie ze stałą prędkością. Gdyby obaj jechali
1
iaprzeciw siebie, to spot kaliby się po 1- h . Gdyby obaj jechali w kierunku miejsco-
8
vości C, to po 5 godzinach jazdy odległość między nimi wynosiłaby 24 km. Z jaką
prędkością jedzie każdy rowerzyst a?
1 .2 4 3 . Opisz za pomocą układu nierówności zbiór .... i i B(2, 3)

wszystkich punkt ów należących do trójkąt a ABC
przedst awionego na rysunku. u-
Oblicz pole t rójkąt a ABC. ,r
; —6 - 5 \ 4 ~3 - 2 - 1 ° 1 l i J
-1
.... __
\ s
5;
A (2 , -6)
1.2 4 4 . Na rysunku obok przedstawiony jest £to S) 1 k/

t rapez ABCD, gdzie A ( - 6, 0), 6(0, 3), C(0, 5),
D(-10, 0). i
-
a) Opisz ten t rapez za pomocą układu nie __
równości. D(- W,-er Hi
b) Oblicz pole t rapezu. 1— n '
L0-9 - 8 H7-6 - 5 - 4 - 3 - 2 - 1 0 1 2
-1;
__ __i . i
1 .245. Proste o równaniach y = V 3 x- 3 , y = - V3 x + 6V3 + 3 oraz y = 0 ograniczają

trójkąt.
a) Opisz ten trójkąt za pomocą układu nierówności.
b) Wykaż, że trójkąt jest równoboczny. Oblicz jego pole.
c) Oblicz pole koła wpisanego w ten trójkąt i pole koła opisanego na tym trójkącie.
1.246. Wyznacz wartości parametru m, dla których punkt wspólny prostych określi
nych równaniami x + 2y+ 3 m - 2 = 0 oraz 3 x - 2 y + m = 0 należy do kwadrat u ABCD,
gdzie A(- 2, - 1), 6(3, - 1), C(3, 4), D(- 2, 4).
1 .247. Przeprowadź dyskusję liczby rozwiązań równania z niewiadomą x w żale

ności od wartości parametru a
a) ox - 3 x = o 2- 9 b) o(o2- l ) x = o2+ o
1 .248. Dane są dwie funkcje liniowe/ (x) = x - m oraz g(x) = 2 x + 1. Wyznacz w art o ś:
parametru m, dla którego zbiorem rozwiązań nierówności f (x) < g(x) jest przedziel
(-3, +co). Dla wyznaczonej wartości parametru m naszkicuj wykresy obu funkc i
w jednym układzie współrzędnych.
1.249. Dane są f unkcje/ (x) = 3x + 2m, g (x)= - x+ 10. Wyznacz wart ości parametru n
dla których zbiór rozwiązań nierówności:
a) / M > 9(x) zawiera się w zbiorze (4, +oo)
b) g(x) > f(x) zawiera się w zbiorze (-oo, 7).
,250. Wyznacz wart ość paramet ru m, dla której dziedziną funkcji

;(x) = -yj(1 - m2 )x + 1 - 2m jest zbiór liczb rzeczywist ych.
.2 51. Rozwiąż równania:

: ) 2 x - | x + l| = 5 b) 1 - |3x + 2| = 7
<:) | 2 - x | + |x + 3| = 5 d) \x2 + 3x| = |x(x + 1) + 2|
e) | x - 7 | + | x - 8 | = 0 f) |x + 2| + |x2 - 4| + |x2 + 2x| = 0
,252. Rozwiąż nierówności:

) | 7 - x | + | x - 1| < x + 14 b) |2 —x| —|6 —x | > x —3
.2 53. Naszkicuj wykres f unkcji/ (x) = |2x + 4| - x + 1, gdzie x e R. Na podst awie wy-
i resu:
, ) Przeprowadź dyskusją liczby rozwiązań równania/ (x) = m w zależności od war
tości parametru m, m e R.
Li) Wyznacz wart ości parametru k, dla których równanie/ (x) = - k + 1 ma dwa roz
wiązania ujemne.
c) Dla jakich wartości parametru o rozwiązania równania / (x) = 3o + 2 są liczbami
o różnych znakach?
.2 54. Naszkicuj wykres funkcji/ (x) = |x+ 1| + |x- 3 |. Następnie na podstawie wy-
resu:
) rozwiąż graficznie nierówność/ (x) > x + 3,
:i) wyznacz liczbą a, dla której równanie/ (x) = o ma tylko dwa rozwiązania Xi, Xi,
spełniające warunek x2= -2Xi.
.2 55. Wyznacz wartości parametru m, dla których prosta określona równaniem

m + 5)x - 3y + 2 = 0 przechodzi przez I, II i III ćwiartkę układu współrzędnych.
.2 56. Wyznacz wart ości parametru k, dla których prosta (k - 4)x + 5y + 2k- 6 = 0
i) przecina się z p r o st ąx - y + 1 = 0 w punkcie o odcięt ej 4
przecina oś OY powyżej punktu (0, -2).
.2 5 7 . Zilustruj w układzie współrzędnych zbiór punktów, których współrzędne

petniają równanie:
a) 16y2 = 4x2 b) ( x - 4)(9x2- 6xy + y2) = 0
.2 58. Zilustruj w układzie współrzędnych zbiór punktów, których współrzędne

pełniają równanie:
a) |x + 3| + | y - 2 | = 1 b) | x - 1| - |y+ 3| = 2
1.259 Przeprowadź dyskusję liczby rozwiązań układu równań w zależności od war

tości parametru o, a e R.
[(a + 4)x + 9y = 5 - a
[ x + (o + 4)y = - 4
f|x I + I y\ = 4
1.260 Rozwiąż algebraicznie i graficznie układ równań: \
li* M y + i| = i
55
1 Funkcja kwadratowa
Własności funkcji kwadratowej y = ax?
Wśród poniższych funkcji znajdują się funkcje kwadratowe. Wskaż je.
a) y = 2 + 5x - 4 x b) y = x + x - 1
x 3 + 2x + 4 x 2
c) y = — d) y = 8 - 5x2
x
2x2 + 3
e) y = - 7x f) y = 3>4x - 2x2 + 8
Zapisz dany wzór funkcji kw adrat ow ej/ w post aci/ (x) = axz -I- 6x4- c. Nast ępnie
ypisz współczynniki o, b, c.
) f (x) = 3x - 6x2 + 2(x2- l,5x) b) / (x) = x 2- 2(VŻx2 + 4)
/ (x) = 2x2 + x(5k - x) d) f (x) = (4 - x)(4 + x) 4- 3(x —1)
/ (x) = ( 3 x - 7 ) 2 f) / (x) = 2 - ( x - V 3 ) 2
Dany jest wzór funkcji kwadrat owej / . Naszkicuj wykres funkcji / w układzie
/ spółrzędnych. Na podst awie wykresu omów własności tej funkcji.
a) / (x) = - | x 2 b) / (x) = 3x2
4. Funkcja kwadrat owa ma wzór: / (x) = - - x 2. Sprawdź, wykonując obliczenia,
k:óre z podanych punkt ów: A(- 2, 5), B(-2, - 5), C(-2^ [2, -10), D(0,5, -0,625) należą
o wykresu f unkcji/ .
Na rysunku obok przedstawione są wykresy

; inkcji kwadrat owych: y = — x 2, y = V2x2,
2 1 2
^ = - 2x , y = - x . Dopasuj wzory funkcji do ich
wykresów.
2 .6 . Napisz wzór funkcji kwadrat owej y = ox2, gdzie o ^ 0, do wykresu której należy
punkt:
a) P( - l , 3) b) P(2, - A) c) P(-2, 2)
d) P(- 3,- 3 ) e) P(2,8) f ) P[ ~ I Ą )
2 .7 . Poniżej znajdują się wykresy funkcji kwadrat owych. Uzupełnij brakują e

współrzędne punktów A, B, C należących do tych wykresów.
j / 2kV
a) L_J b) 3
3
V =-
r i ( 4
Ą £
-2
6(2 r r Ł
1 '
/
/U 1/ * r 1'T' - . /
— — — — — .
3 2 1 0 * 3 _ 1 0
..... __
d) > l
I i
— t— 1— 1— —
r -2 0K * -3 -2 ^ 1 , 0 , X
_1 u
7 ^ 7 •••
y ..... )A \
/ B[.... ,-2 ) .... 2V'
/ j ...- l j
i
3 2 * 2/
-4
y
j ;r ..... U
2 .8 . We wspólnym układzie współrzędnych naszkicuj wykres funkcji kwadrat owej/

oraz wykres funkcji liniowej g; nast ępnie na podst awie tych wykresów podaj zbiór
rozwiązań równania f (x) = g(x), jeśli:
a) f (x) = ^ x2, g(x) = 1 b) / (x)= - | x 2, g(x) = - 3
c) / (x) = 2x2, g(x) = 2x d) / (x) = ~ x 2, g(x) = - x
2 .9 . We wspólnym układzie współrzędnych naszkicuj wykres funkcji kw adrat owej/

oraz wykres funkcji liniowej g; nast ępnie na podst awie t ych wykresów podaj zb ór
rozwiązań nierówności f (x) > g(x), jeśli:
a) f (x) = x 2, g(x) = 4 b) / (x) = j X 2, g(x) = —1
4
c) f ( x ) = ~ x 2, g(x) = 2 d) / (x)= - 3 x 2, g(x) = - 3
Z. Funkcja kwadratowa 57
1 0 . We wspólnym układzie współrzędnych naszkicuj wykres funkcji kwadratowej

/ oraz wykres funkcji liniowej g; następnie na podstawie tych wykresów podaj zbiór
izwiązań nierówności f (x) < g(x), jeśli:
a) f (x) = x 2, g(x) = x b) f (x) = - 2 x2, g(x) = - 4 x
c) f (x) = | x 2, g(x) = x + 4 d) / (x) = - | x 2, g(x) = | x - 2
11. Dana jest funkcja kwadratowa f (x) = x 2, gdzie x e R. Wykaż, że dla każdej licz-
! y naturalnej n\
a) różnica f (n) - f ( n - 1) jest liczbą naturalną nieparzystą
b) różnica f (n + 3)~ f (n + 1) jest liczbą naturalną podzielną przez 4.
\ Jzór funkcji kwadratowej w postaci

anonicznej
12. Podaj wzór funkcji kwadratowej w postaci kanonicznej, której wykres
otrzymamy, przesuwając równolegle wykres funkcji/ o podany wektor v, jeśli:
a) m = x 2, v = [2, 0] b) f (x) = Ą x 2, v = [- 3, 0]
c) f (x) = 2x2, v = [0, - 5] d) f (x) = ~ x 2, v = [0, 1]

4
e) f (x) = | x 2, v = [- 3, 4] f) / (x) = - 5 x2, v = [8, - 6 ]
13. Wykres f unkcji kwadrat ow ej g pow st ał w wyniku przesunięcia równoległ ego

2 —
^
wykresu funkcji y = a x , gdzie o * 0, o wektor v. Podaj wzór tej funkcji oraz współ-
—y
:ędne wektora v, jeśli:
a) g M = | ( x + 6)2 b) g(x) = - V 2 (x - 3 )2
c) g(x) = 8x2- l d) g (x )= - |(x + 4)2- 7
e) g(x) = V3 (x- V2)2 + V3 f) g(x) = - |( x + 9 )2 + 3

O
14. Dany jest wzórfunkcji kwad rat o wej/ w postaci kanonicznej. Naszkicuj wykres
tej funkcji. Podaj współrzędne wierzchołka paraboli oraz równanie osi symetrii tej
araboli, jeśli:
a) / M = - 4 (* + 3)2 b) / (x) = ^ x2- 4
4 2
C) f (x) = ( x - l ) 2 - 2 d ) / ( x ) = - 3 ( x + 2 )2- 4
e) / (x) ——(x + 3 ) 2 + 1 f) / ( x ) = | ( x ^ 4 )2 + 2
5 8 Matematyka. Zbiór zadań. Klasa 2.
2 .1 5 . Wyznacz zbiór wszyst kich punktów płaszczyzny, jaki t worzą wierzchołki pa
rabol o równaniach:
a) f(x) = ( x - 3 ) 2+ m b) f(x) = 5 ( x - m)2+ m
c) f(x) = - 2 ( x - m ) 2- A d) f(x) = - i ( x + m)2+ 2m,
gdzie m jest parametrem, m e/ ?.
2 .1 6 . Naszkicuj wykres funkcji kwadrat owej/ , a nast ępnie podaj zbiór wart csci
f unkcji/ oraz maksymalne przedziały monot oniczności tej f unkcji, jeśli:
a) f (x) = - 2(x + 3)2 b) f (x) = ( x - l ) 2
c) f (x) = 4x2- 1 d) f (x) = ~ ( x + 3)2- 1
e) f (x) = 3x2 + 2 f) / ( x ) = - | ( x - 4 ) 2 + 2
2 .1 7 . Na podstawie wzoru funkcji kw ad rat o w ej/ w postaci kanonicznej podaj:

• zbiór wartości fu n kcji/
• współrzędne wierzchołka 1/1/ paraboli będącej wykresem fu n kcji/
• równanie osi symetrii tej paraboli
• maksymalne przedziały monotoniczności funkcji/ , jeśli:
a) f (x) = | x 2 - 7 b) f (x) = - | ( x - 8 ) 2
c) / (x) = V 3(x + V2)2- 1 d) / ( x ) = - | x 2 + 3
e) / ( x ) = 3(x - V 5 ) 2- 1 6 f) / (x) = —25 f x -1
2 .1 8 . Funkcja kw adrat ow a/ dla argument u 3 przyjmuje najmniejszą wart ość, rc w-

n ą- 8. Wykres tej funkcji ot rzymamy w wyniku przesunięcia równoległego wykr ;,j
funkcji y = ^ x2 o pewien wektor. Podaj wzór tej funkcji w postaci kanonicznej.
2 .1 9 . Funkcja kw adrat owa/ dla argument u 2 przyjmuje największą wart ość, róv ną
5. Wykres tej funkcji ot rzymamy w wyniku przesunięcia równoległego wykr; su
funkcji y = - 4 x 2 o pewien wektor. Podaj wzór tej funkcji w postaci kanonicznej.
2 .2 0 . Zbiorem wart ości f unkcji/ jest przedział <4; +oo). Wykres f unkcji/ ot rzym a /
w wyniku przesunięcia równoległego wykresu funkcji y = x 2 o pewien wek or.
Wiedząc, że osią symetrii tej paraboli jest prosta o równaniu x = l , podaj wzórfunk ji /
w postaci kanonicznej.
2. Funkcja kwadratowa
21 . Wykres funkcji kw adrat ow ej/ pow st ał w wyniku przesunięcia równoległego

wykresu funkcji y = - 3x2. Wiadomo, że f u n k cja/ jest rosnąca w przedziale (-00; 4)
malejąca w przedziale <4; +00), a największą wart ością tej funkcji jest liczba 1.
Wyznacz wzór f unkcji/ w postaci kanonicznej.
22 . Wyznacz wzór funkcji kwadrat owej / w postaci kanonicznej, jeśli dany jest
wierzchołek W paraboli, będącej wykresem funkcji / , oraz punkt A, należący do tej
paraboli.
c) W(2, 0), A(5, - 6) d) W(- l , 4), >4(9, 34)
23 . Wyznacz wzór funkcji kw ad rat ow ej/ w postaci kanonicznej, wiedząc, że dla

argument u 2 funkcja przyjmuje wart ość najmniejszą, równą - 3, a do jej wykresu
należy punkt >4(4, - 1).
24. Wyznacz wzór funkcji k w ad rat o w ej/ w postaci kanonicznej, wiedząc, że dla
argument u - 5 f unkcja przyjmuje wart ość największą, równą - 8 , a do jej wykresu
n ależy punkt .4(-3, -9).
25 Wyznacz wzór funkcji kw adrat ow ej/ w postaci kanonicznej, wiedząc, że zbiór

wart ości tej funkcji jest przedziałem (- 00; 18), a wart ość 10 funkcja przyjmuje dla
dwóch argument ów: 3 oraz - 1.
26. Wyznacz wzór funkcji kw adrat ow ej/ w postaci kanonicznej, jeśli najmniejszą
wartością f unkcji/ jest liczba 0, wykres f unkcji/ przecina oś OY w punkcie o rzędnej
1 -, a osią symet rii tego wykresu jest prosta o równaniu x = - 3.
3
wiązek między wzorem funkcji kwadratowej

postaci ogólnej a wzorem funkcji kwadrato-
ej w postaci kanonicznej
Dany jest wzór funkcji kwadrat owej w postaci kanonicznej. Sprowadź ten
wzór do postaci ogólnej,
a) / (x) = 3(x + 2)2- 6 b) / (x) = - 2(x - 3)2 + 18
2 .2 8 . Dane są współrzędne wierzchołka W paraboli, będącej wykresem funkc ji

kwadratowej, oraz współrzędne punktu P przecięcia tego wykresu z osią OY. W
znacz wzór funkcji kwadratowej w postaci kanonicznej; następnie doprowadź go c o
postaci ogólnej.
a) W(—1, 4), P(0, 3) b) tV(2, 0), P(0, 4)
c) l/l/(4, -2), P(0, 6) d) tV(2, 7), P(0,-5)
2 .2 9 . Doprowadź wzór funkcji kwadratowej/ do postaci kanonicznej, stosując wz ir

skróconego mnożenia na kwadrat sumy lub kwadrat różnicy.
a) f (x) = x2 - 2x b) f (x) = —2x2 + 6x + 1
c) f[ x)~ - x 2 + 2x + 8 d) f (x) = 3x2 - 24x + 50
e) /(x) = - x 2 + 3x + | f) f (x) = ~ x 2 + 2 x+ 2
2 .3 0 . Doprowadź wzór funkcji kwadratowej/ do postaci ogólnej. Następnie obli z

wyróżnik trójmianu kwadratowego.
a) f (x) = ( 3 x - 2)2 b )/(x ) = ( l- 4 x ) ( 4 x + l )
c) f (x) = (x- 3)(4 + 2x) d) f (x) = (1 - 4x)2- (2x + l ) 2
e) f (x) = - 4(x - l)(2x + 1) f) / (x) = -------- -
2 .3 1 . Oblicz współrzędne wierzchołka 1/1/ paraboli, będącej wykresem funf ji

kwadratowej/ , jeśli:
a) f (x) = 2x2 + 3x b ) / ( x ) = x z- 4
c) /(y)= - y 2 + 10X - 25 d) /(x) = x2 - 6x + 5
e) /(x) = 4x2 - x + 1 f) /(x) = i x 2 + 2 x - 3
2 .3 2 . Doprowadź wzór funkcji kwadratowej/ do postaci kanonicznej, stosując w^ o-

ry na współrzędne wierzchołka paraboli, jeśli:
a) / (x) = - x 2- 6 x - 7 b )/ ( x ) = | x 2+ 4x + 5
c) /(x)= -8 x 2 + 64x - 128 d) /(x) = ^ x 2 + 6x
e) /(x) = 2x2 - 4x + 12 f) /(x) = - 4 x 2 + 10x
2 .3 3 . Wykres funkcji kwadratowej/ powstał w wyniku przesunięcia równoległe o

wykresu funkcji y = ax2 (gdzie o * 0) o wektor v. Wyznacz wzór tej funkcji o iaz
współrzędne wektora v, jeśli:

a) /(x) = - 10 x2 + 2 0 x -2 b) / ( x ) = | x 2- 5 x
O
c) / (x ) = - 3 x 2 + 4x + 3 | d) /(x) = | x 2 + 12x + 18
.3 4. Dany jest wyróżnik funkcji kwadrat owej oraz współrzędne wierzchołka 1/1/
paraboli, będącej wykresem tej funkcji. Wyznacz wzór tej funkcji w postaci ogólnej.
a) A = 12, W( 4, 3) b) A = -8 , W 1
c) A = 120, ŁV(0, —5) d) A = 36, W ( - 1 ,-3 )
e) A = 25, W\ - , - 6 - f) A = - l , w ( —
1 4 1 10 20
35 . Ustal znaki współczynników a, b, c we wzorze funkcji kwadrat owej

f (x) = ax2+ bx + c r\a podst awie szkicu wykresu tej funkcji w układzie współrzędnych.
36 . Wyznacz zbiór wart ości funkcji kwadrat owej/ , jeśli:

a) / (x) = x 2 + 10x + 17 b) / (x) = - x 2- 6x - 19
c I f (x) = 2x2 + 12x + 12 d) f (x) = ~ x 2- 4x + 12
37. Wyznacz równanie osi symet rii wykresu funkcji kwadrat owej/ , jeśli:
a I f (x) = - | x 2 + 6x - 1 b) f (x) = V2x 2 + 8x
c / ( x ) = - 4 x 2 + V3 x d )/ (x ) = 15x2- 16
38. Wyznacz współczynniki o, b, c we wzorze funkcji kwadrat owej/ (x) = ax + bx + c

(gdzie a * 0), wiedząc, że do wykresu tej funkcji należą punkty A, B i C.
a A(l , - 2), 6(3, 6), C(0, 0) b) A{- 1, 9), 6(1, 9), C(0, - 5)
ci A(- 2,- 10), 6(4,- 10),C( 1, 2) d) A(- 2, 1), 8 (- 4 ,- 3 ), C(0,- 3)
39 . Ile jest takich funkcji kwadrat owych, których zbiorem wartości jest przedział
4; +oo), wyróżnik jest równy 16, a wykres przecina oś OY w punkcie A(0, 5)?
a Wyznacz wzory t ych funkcji w postaci ogólnej oraz w postaci kanonicznej,
b i Naszkicuj wykresy tych funkcji w jednym układzie współrzędnych. Co zauważyłeś?
Miejsca zerowe funkcji kwadratowej. Wz<

funkcji kwadratowej w postaci iloczynowej
2 .4 0 . Oceń na podst awie wartości wyróżnika, ile miejsc zerowych ma funkcja
kwadrat owa, określona za pomocą wzoru:
a) y = - 3 x 2 + 7x b) y = 2x2 + 6
c) y = 9x2 + 42x + 49 d) y = 2 ^ x 2- 4x + a/2
e) y=- 2x 2 - a/ 3 x - 1 f) y = 9x2 + x - 1 6
2 .4 1 . Wyznacz miejsca zerowe (o ile ist nieją) funkcji kwadrat owej/ , jeśli:
a) / (x) = - 2x - 8x + 10 b) / (x) = 3x + 2x - 1
c) / (x) = - ^ x 2- 4 x - 8 d) / (x) = x 2 + 2x + 6
e) / (x) = - x 2 + - x - 4 f) / (x) = - - x 2 - —x + 2
4 2 3 3
2 .4 2 . Wyznacz miejsca zerowe (o ile istnieją) funkcji kwadrat owej/ , jeśli:

a) / (x) = 4 x - 8 x b) f (x) = ^ x2 + 12x
c) / ( x ) = - 8 x 2 + 4x d) / (x) = | x 2- 3 x
e) / (x) = 5x2 + 10x f) / (x) = | x 2- 6 x
2 .4 3 . Wyznacz miejsca zerowe (o ile istnieją) funkcji kwadrat owej/ , jeśli:

a) / (x) = 9x2- 81 b) / ( x ) = - | x 2 +4
c) / (x) = - | x 2 + l d) / (x) = 100x2- 25

4
e) / (x) = - 4x2 + 20 f) / M
2.2 .
2 .4 4 . Wyznacz miejsca zerowe (o ile ist nieją) funkcji kwadrat owej/ , jeśli:
a) / (x) = x + 10x + 25 b) / (x) = - x + 2 x - 1
c) f (x) = ^ x2 + 8x + 32 d) / (x) = - ^ x 2 - 2x - 3
e) f (x) = x 2 + 4x + 16 f) / (x) = —x 2- 3x + 3
4
2 .4 5 . Przedst aw wzór funkcji kw ad rat ow ej/ w postaci iloczynowej (o ile to mo li-

we), jeśli:
a) / ( x ) = ^ x 2 + 6x + 1 0 b) / ( x ) = 4 x 2 + l ^ x - l
4 4
c) f (x) = - x 2 + 6x + 12 d) f (x) = — x 2 - x + 10
3 10
e) / ( x ) = - 4 x 2 + 4 0 x - 3 6 f) / (x) = - x 2- 2^ x - 15
46 . Przedst aw wzór funkcji kw ad rat o w ej/ w postaci iloczynowej (o ile to możli

we), jeśli:
a ) / M = - | x 2+ | b )/ (x ) = | x 2- l | x
c) f (x) = - V - 3x - Ą d) / (x) = | x 2 + 1
e) f (x) = - V 2 x 2- 2x f ) f (x) = | x 2- 54
47 Na podst awie wzoru funkcji kw adrat ow ej/ w postaci iloczynowej podaj miej
sca zerowe tej f unkcji:
a) f (x) = 3(x - 2)(x + 4) b) / (x) = - ± ( x - V 2 ) ( x + 3)
4
c I f (x) = \ ( x + 8)(x - 1) d) f (x) = - \ x ( x - 6)
e) / ( x ) = 2x (x - 1 + V3) f) / (x) = - ( x + l + V 2 ) ( x + 3 - V 2 )
48 . Dane są miejsca zerowe funkcji kwadrat owej f (x) = ox2+ bx + c oraz współ
czynnik o. Podaj wzór tej funkcji w postaci iloczynowej, jeśli:
a) x: = - 4 , x2 = —; a = V2 b) Xi = - 2, x2 = 0; a = - 3
1 1
ej x0 = 7; a = - d) Xi = 4, x2 = 8; a = —
e) xa = 1 - V 2 ,x 2 = 1 + V3; o = | f) x0 = - 2 ; cr = 7
49. Dany jest wzór funkcji kw adrat ow ej/ w postaci iloczynowej. Podaj wzór funk-
cj l / w postaci ogólnej, jeśli:
ai f (x) = ~ ( x + 9 )(x~ l ) b) f (x) = j x ( x + 6)
c) m = l(x -4 )2 d) / (x) = | ( x - 2)(x + 3)

2 6
e 1f (x) = ~ ( x - 4)(x + 4) f) f (x) = ~ ( x - 2V2)(x + 3V2)
50. Dany jest wzór funkcji k w ad rat o w ej/ w postaci kanonicznej. Podaj wzór tej
funkcji w postaci iloczynowej (o ile to możliwe) bez wyznaczania wzoru f unk cji/
w postaci ogólnej.
a; / (x) = ( x - l ) 2- 4 b) /(x) = - l( x + 3)2 + 9
c) f (x) = 4(x - 5)2- 16 d) f (x) = - 9(x + 2)2 + 36
e) f (x) = 2(x - 3)2 + 4 f) f (x) = ~ ( x + 1 ? - 1
2 .5 1 . Dany jest wzór funkcji kw adrat ow ej/ w postaci iloczynowej. Podaj wzór f unk
cj i / w postaci kanonicznej. Rozwiąż zadanie dwoma sposobami:
I sposób - doprowadź wzór funkcji do postaci ogólnej, a następnie do postaci
kanonicznej
II sp o só b - w yznacz równanie osi symet rii wykresu funkcji oraz współrzędne
wierzchołka paraboli
a) f (x) = (x - l)(x + 5) b) f (x) = - ( x - 6)(x + 4)
c) / (x) = 2(x + l)(x + 5) d )/ (x ) = ~ ( x + 6)(x - 26)
e)/ (x ) = | ( x - l ) ( x + 5) f) f (x) = —| ( x —3)(x —4)
2 .5 2 . Na podst awie danych punkt ów wyróżnionych na wykresie funkcji kwadra

t owej / w yznacz wzór tej funkcji w postaci iloczynowej, a nast ępnie podaj jej wzór
w postaci ogólnej i w postaci kanonicznej:
2 .5 3 . Przedstaw wzór funkcji kwadratowej f (x) = 9x2 + 12x + 4 w postaci kano

nicznej oraz w postaci iloczynowej. Podaj współrzędne wierzchołka paraboli i n iej-
sce zerowe funkcji/ .
2. Funkcja kwadratowa 65
54. Przedstaw wzór funkcji kwadratowej f (x) = 16(x - 0,25)(x + 0,25) w postaci
ogólnej i w postaci kanonicznej. Podaj miejsca zerowe fu n kcji/ o raz współrzędne
wierzchołka paraboli.
.55. Wykaż, żefunkcja/ określona wzorem f (x) = ax2+ (a + c)x + c, gdzie o i csą do
wolnymi liczbami rzeczywistymi oraz o ^ 0, ma co najmniej jedno miejsce zerowe.
.56. Wykaż, że jeśli suma wszystkich współczynników we wzorze funkcji

f (x)= px2+ qx + m jest równa zeru, tofunkcja/ m a co najmniej jedno miejsce zerowe.
Szkicowanie wykresów funkcji kwadratowych.

)dczytywanie własności funkcji kwadratowej
ia podstawie wykresu
Dany jest wzór funkcji kw adrat ow ej/ w postaci ogólnej.
• Oblicz: miejsca zerowe f unkcji/ , współrzędne wierzchołka paraboli będącej wy
kresem f unkcji/ , punkt przecięcia wykresu z osią OY; nast ępnie naszkicuj wykres
f unk cji/ w układzie współrzędnych.
• Na podst awie wykresu f unkcji/ om ów jej własności.
c) / ( x ) = x 2 + l b ) f ( x) = Ą x 2 + 2
c) f M = 3x2 - 6x d) f (x) = ^ x2- 3x + 2^
t ) / (x) = - x 2 + 2 x - 2 f) / (x) = - x 2- 6 x - 9
5 8 . Dany jest wzór funkcji kw ad rat o w ej/ w postaci iloczynowej.

• Wyznacz: miejsca zerowe funkcji / , współrzędne wierzchołka paraboli będącej
wykresem f unkcji/ , punkt przecięcia wykresu z osią O/ ; nast ępnie naszkicuj wy
kres f unk cji/ w układzie współrzędnych.
• Na podst awie wykresu funkcji / omów jej własności.
a) f (x) = 2(x - l)(x + 1) b) / (x) = - (x - l)(x - 5)
C) / W = | ( x + 2)(x + 2) d) / (x)= ~ ( x + 4)(x - 2)
Naszkicuj wykres funkcji kwadrat owej/ , a nast ępnie na podst awie wykresu
funkcji omów jej własności, jeśli:
a) f (x) = 2(x - l ) 2 + 1 b) / (x)= - 3(x + 2)2 + 3
c) / (x) = (x + 2)2 d) / (x) ——(x —l ) 2—1
e) / ( x ) = ^ (x + 1)2- 2 f) / (x) = - 2 ( x - 1 ) 2
[ x 2- 2 x dla x e (-oo; 3)
2 .6 0 . Naszkicuj wykres funkcji f (x) = i na jego pod
I - x + 6 dla x e (3; + oo '
st awie:
a) wyznacz przedziały, w których funkcja jest malejąca
b) podaj miejsca zerowe funkcji
c) odczyt aj zbiór, w którym f unkcja osiąga wart ości ujemne.
f - 2 x J- 8 x - 6 dla x e(- < x > ;0)

2 .6 1 . Dana jest f unkcja f (x)
-6 dla x e <0; +oo )
a) Naszkicuj wykres f unkcji/ .
b) Podaj zbiór wartości f unkcji/ .
c) Oblicz wart ość funkcji / dla argument u - 4.
d) Dla jakich argumentów f unkcja/ osiąga wartości nieujemne?
2 .6 2 . Wyznacz bez szkicowania wykresu maksymalne przedziały monotonicznośc

funkcji kwadratowej/, jeśli:
a) / ( x ) = 5x 2- 1 0 x + 8 b)/(x) = i x 2- x + |
c) f (x) = ~ x 2 + 2x + 3 d) f (x) = ~ x 2 + 8x - 34
2 .6 3 . Wyka na podstawie definicji, e funkcja kwadratowa:

a) f (x) = 3xz jest rosnąca w przedziale (O, +oo)
b) /(x) = ^x2- 4 x je s t malejąca w przedziale (-oo, 4)
c) /(x) = —x2 + 4x + 5 jest rosnąca w przedziale (-oo, 2)

d) /(x) = 2x2 + 1 2 x - 3 jest malejąca w przedziale (-oo, -3).
2 .6 4 . Na podstawie wzoru funkcji kwadratowej/ustal, czy ta funkcja ma wartoś<

największą czy najmniejszą, i ile ta wartość wynosi. Podaj zbiór wartości funkcji/.
a)/(*) = |*2-l b)/(x )= 2^x 2- x
c) f (x) = -4 x 2 + 10x + 5 d) /(x) = - l ^ x 2 + 5 x - 4
e) /(x) = 2x2- 16x + 33 f) f ( x)= - 4 V + 18x - 28
2 .6 5 . Wyka , e:
a) jeśli x + y = 2, to x3+ y3 > 2
b) jeśli x - y = 5, to x3- y3 > 31,25.
6 6 . Napisz wzór funkcji kw ad rat o w ej/ w postaci ogólnej, jeśli wiadomo, że przyj
muje ona wartości dodatnie wtedy i tylko wtedy, gdy x e (- 8; - 2), zaś największą
I
wartością tej funkcji jest 2 - .
4
Napisz wzór funkcji kw ad rat o w ej/ w postaci ogólnej, jeśli wiadomo, że przyj
muje ona wartości ujemne wtedy i tylko wtedy, g dyx e (- oo;- 2) u (3; +oo), a jej zbio-
68. Na podst awie wzoru funkcji kw adrat ow ej/ w postaci iloczynowej

f{x) = 0,5(x - 4)(x + 30) podaj:
a) miejsca zerowe f unkcji/
b ) równanie osi symet rii wykresu f unkcji/
c maksymalne przedziały monot oniczności tej funkcji.
69. Na podst awie wzoru funkcji kw adrat ow ej/ w postaci iloczynowej

/ x) ——2(x + 3)(x —15) podaj:
s) miejsca zerowe f unkcji/
b) równanie osi symet rii wykresu f unkcji/
t maksymalne przedziały monot oniczności t ej funkcji.
70. Funkcja kw adrat ow a/ m a tylko jedno miejsce zerowe, a osią symet rii jej wy-
k esu jest prosta o równaniu x - 5 = 0. Do wykresu f unkcji/ należy punkt A ^ 2, - l ^ j .
Napisz w zó rf u n k cji/ w postaci ogólnej i naszkicuj jej wykres.
71. Naszkicuj wykres funkcji kwadrat owej, wiedząc, że funkcja ta jest rosnąca
w przedziale {—qo ; - 2), malejąca w przedziale (- 2; +oo), zbiorem wartości tej funkcji
jest przedział (-co; 4), zaś do jej wykresu należy punkt 4 ( - l , 1).
a Podaj drugi argument , dla którego f unkcja przyjmuje wart ość 1.
bl Wyznacz wzór tej funkcji.
Naszkicuj wykres funkcji kwadrat owej, wiedząc, że dla argument u 3 funkcja

p zyjmuje najmniejszą wart ość, równą - 2, oraz że jednym z miejsc zerowych tej
funkcji jest liczba 1.
a Podaj drugie miejsce zerowe funkcji.
b) Wyznacz wzór tej funkcji w postaci ogólnej.
c Podaj współrzędne punktu P przecięcia jej wykresu z osią OY.
2 .7 3 . Obok przedstawiony jest fragment wykresu >

-7
funkcji kwad rato wej/ o kreślo nej w zbiorze R. 3,6
L 6i
Na podstawie punktów wyróżnionych na wykresie: \
a) podaj zbiór wartości fu n kcji/ 4
b) wyznacz wzór fu n kcji/ w postaci kanonicznej

-2 i ]
c) oblicz miejsca zerowe fu n kcji/
KM
d) oblicz współrzędne punktu wspólnego wykresu
l i ÓT
fu n kcji/ z osią OY. 6-5-14 - 3 - 2 - 1 _
-i1 2
2 .7 4 . Obok przedstawiony jest f ragment

wykresu funkcji kwadrat owej/ określonej
w zbiorze R.
Na podstawie danych zaznaczonych na rysunku:
a) podaj miejsca zerowe f unkcji/
b) wyznacz wzór f unkcji/ w postaci iloczyno
wej
c) wyznacz zbiór wart ości f unkcji/
d) podaj przedziały monotoniczności funkcji/ .
2 .7 5 . We wspólnym układzie współrzędnych narysuj wykresy funkcji kwadrato

w ych/ ^ ) = - x 2+ 4 o razg (x)= x2- 4 x + 4. Dla jakich argument ów obie f unkcje przyj
mują t ę samą wart ość?
2 .7 6 . We wspólnym układzie współrzędnych narysuj wykresy funkcji kwadrato

wych / (x) = - x 2- 2 x - 3 oraz g(x) = ( x - l)(x + 3). Dla jakich argument ów:
a) f ( x ) = g(x )
b) funkcja g przyjmuje wartości większe niż f unkcja/
c) funkcja g przyjmuje wartości mniejsze niż f unkcja/ ?
2 .7 7 . We wspólnym układzie współrzędnych narysuj wykresy funkcji kwadrat o-

1 1 1
wych/ (x) = ^ x2- 3x + 5 - oraz g ( x ) = ~ ( x - 1)2+ 3. Dla jakich argument ów funkcja f
przyjmuje wartości nie większe niż funkcja g?
2 .7 8 . We wspólnym układzie współrzędnych narysuj wykresy funkcji kwadrat o

wych f (x) = (x —l)(x —3) oraz g(x) = 0,5(x - 2)2+ 1. Dla jakich argumentów funkc a/
przyjmuje wartości nie mniejsze niż funkcja g?
Najmniejsza oraz największa wartość funkcji

wadratowej w przedziale domkniętym
79. Naszkicuj wykres funkcji/ . Odczytaj z wykresu najmniejszą oraz największą
vartość, jaką funkcja przyjmuje w podanym przedziale, jeśli;
>) / ( x ) = - | x 2 + 2, x e (0; 3}
c:) / (x) = x 2- 4x + 5, x e (1; 4)
.80 Oblicz najmniejszą oraz największą wartość funkcji/ w podanym przedziale,

jeśli:
b) / M = | ( x + 3)2—1, x e <—2; - 1}
d) / W = ~ ( * + 2)2- 10, x e (- 3; - 1)
.81. Oblicz najmniejszą oraz największą wart ość f u n k cji/ w podanym przedziale,
jeśli:
n) / (x) = V3(x - 2)(x + 8 ) ,x e { - 2 ; 1} b) f (x) = ^ 2 ( x + 4)x, x e ( - 3 ;- ^ 2)
c:) f (x) = 0,3(x + 3 ) ( x - 5 ) ,x e <0; ^ 3) d) f(x) = - 0 ,8 ( x - l)(x + 7), x e <—V2; V2)
.82. Oblicz najmniejszą oraz największą wartość funkcji/ w podanym przedziale,

jeśli:
a) / (x) = - x 2 + 2x + 5, x e <0; 3) b) / (x) = x 2 + 3x + 4, x e (- 1; 0)
) / M = - x 2 + 3x - 2, x e <3; 4) d) / (x) = 2x2 + x - 1, x e (- 1 ; 1 + - Jl)
.83. Funkcja kw adrat owa/ opisana jest wzorem / (x) = - 3x 2- 12x + 96.
i) Czy f unkcja/ m a wart ość najmniejszą, czy największą? Ile ta wart ość wynosi i dla
jakiego argument u jest przyjmowana?
) Bez obliczania wart ości funkcji wykaż, że/ (V3) < / (—V3).
c:) Oblicz największą oraz najmniejszą wart ość tej funkcji w przedziale (- 4; - 3).
.84 Funkcja kwadrat owa/ ma następujące wł asności:/ (-3) = 0 oraz / (—1) = / (5) = 3.
) Czy f unkcja kwadrat owa ma wart ość najmniejszą, czy największą, i dla jakiego
argument u jest ta wart ość przyjmowana?
b) Podaj najmniejszą i największą wart ość tej funkcji w przedziale domkniętym <5; 7).
Badanie funkcji kwadratowej - zadania opt

malizacyjne
k
Tor lotu piłeczki, przedstawiony na ry-
sunku obok, opisuje wzór: h(x) = - 0 ,2 5 x2+ 2x,
gdzie x e (0; 8). / \ X=h(x)
Na jaką maksymalną wysokość wzniosła się
piłeczka?
0 8
2 .8 6 . Funkcja f (x) = + + ^ opisuje wydajność pracy robotnika w zależności
od czasu pracy x, w ciągu 8-godzinnego dnia pracy. Robotnik rozpoczyna pracę o go
dzinie 700. 0 której godzinie jego wydajność jest największa?
2 .8 7 . Pewne ciało w czasie t [s] przebyło drogę S [m], którą opisuje wzór
S(t) = t 2 + St + 8, gdzie t e (1; 5). Oblicz:
a) długość drogi przebytej przez to ciało w ciągu czt erech sekund
b) średnią prędkość ciała.
2 .8 8 . Rzucono kamień z prędkością począt kową 10 m/ s pionowo do góry. Wyso

kość 5 [m], jaką osiągnie kamień po t sekundach, określona jest w przybliżeniu f ur k-
cją 5(t) = lOf - 5f 2. Jaką maksymalną wysokość osiągnie t en kamień?
Zależność mocy P baterii samochodowej, od nat ężenia prądu I określa wzór

P(l) = V I - 12 r, gdzie V - napięcie, zaś r - opór wewnęt rzny bat erii. Jakie powinr o
być nat ężenie prądu, aby moc baterii była maksymalna?
2 .9 0 . Liczbę 100 przedstaw w postaci sumy dwóch liczb, których suma kwadrat ów
jest najmniejsza.
Liczbę 30 przedst aw w postaci różnicy dwóch liczb tak, aby suma ich
kwadratów była najmniejsza.
2 .9 2 Liczbę 18 przedst aw w postaci sumy dwóch t akich składników, aby suma ich
sześcianów była najmniejsza.
Większa część uczniów klasy liczącej 31 osób zachorowała na grypę. Zdrowi

uczniowie post anowili wysłać chorym kolegom kartki z pozdrowieniami. Wiedząc,
że każdy zdrowy uczeń wysłał do każdego chorego kolegi kartkę oraz, że liczba
wysłanych kartek była największa z możliwych, oblicz ilu uczniów zachorowało na
grypę-
94. Krótszy bok prost okąt a o wymiarach 5 cm x 8 cm zwiększamy o xcm , a dłuższy

bok zmniejszamy o x cm.
a) Wyznacz wzór funkcji opisującej pole nowego prost okąt a w zależności od dłu
gości x; podaj dziedzinę tej funkcji.
b) Dla jakiej długości x pole otrzymanego prostokąta jest największe? Oblicz to pole.
95. Z prost okąt nego arkusza t ektury o wymiarach 20 cm x 30 cm wycięt o w ro

gach kwadrat y o boku długości x cm. Następnie po zgięciu powstałych brzegów
zoudowano prostopadłościenne (ot warte) pudełko, jak na rysunku poniżej.
a) Wyznacz wzór funkcji opisującej pole powierzchni bocznej tego pudełka w zależ
ności od długości boku wycięt ego kwadrat u; podaj dziedzinę t ej funkcji.
b) Dla jakiej długości x pole powierzchni bocznej pudełka jest największe z możli
wych? Wyznacz to pole.
96. Suma długości podst awy t rójkąt a i wysokości opuszczonej na t ę podst awę
wynosi 30 cm. Wyznacz długość tej podst awy i wysokość tak, aby pole t rójkąt a było
największe.
97 Właściciel gospodarst wa agrot urystycznego chce wygrodzić w ogrodzie

prost okąt ny plac zabaw dla dzieci. Dysponuje płotem długości 84 m, a powierzchnia
p^acu ma być możliwie największa. Wyznacz wymiary tego placu zabaw i oblicz jego
powierzchnię (w arach).
98 . Strona książki ma obwód 68 cm. Oblicz, jakie wymiary powinna mieć strona
tej książki, aby zapewnić maksymalną powierzchnię druku, jeśli zakłada się, że
marginesy boczne i dolny będą jednocent ymet rowe, zaś margines górny - dwucen-
t ymet rowy.
99 . Gospodarz chce siat ką długości 12 m

wygrodzić na podwórku prost okąt ny wybieg dla
psa przylegający jednym bokiem do budynku. Jakie
wymiary powinien mieć t en wybieg, aby jego pole
powierzchni było największe? Oblicz powierzchnię
tego największego wybiegu.
2 .1 0 0 . Z kawałka płótna w kształcie trójkąta

prost okąt nego o przyprost okąt nych długości 40 cm
i 30 cm hafciarka chce wyciąć prost okąt ną serwet ę
w sposób przedst awiony na rysunku obok. Jakie po
winny być wymiary serwet y, aby jej pole było naj
większe?
2 .1 0 1 . Z kawałka płótna w kształcie t rójkąt a równoramien

nego o podst awie 4 m i wysokości opuszczonej na tę podst a
wę równej 3 m hafciarka chce wyciąć prost okąt ny obrus
w sposób przedst awiony na rysunku obok. Jakie powinny
być wymiary obrusa, aby jego powierzchnia była naj
większa?
2 .1 0 2 . Na bokach kwadrat u o polu 16 cm2 zaznaczamy

punkty K, L, M, N tak, że \AK\ = \DL\ = \CM\ = |B/V| (jak na ry
sunku).
a) Oznacz literą x długość odcinków AK, DL, CM oraz BN.
Napisz wzór funkcji pola czworokąt a KLMN w zależności
od x. Określ dziedzinę tej funkcji.
b) Jak należy wybrać punkty K, L, M, N, aby pole czworokąta
KLMN było najmniejsze?
2 .1 0 3 . Trójkąt równoboczny ABC ma bok długości c

20 cm. Na jego bokach obrano punkty M, N, Pt ak, że
\AM\ - \BN\ = \CP\ (jak na rysunku obok).
a) Oznacz długość odcinków AM, BN oraz CP literą x.
Napisz wzór funkcji pola trójkąt a MNP w zależ
ności od długości x.
b) Jak należy wybrać punkty M, N, i P, aby pole
trójkąt a MNP było najmniejsze?
2 .1 0 4 . W t rójkąt prost okąt ny równoramienny ABC ct

(|<ftAC| = 90°) wpisujemy t rójkąt MNP tak, że P jest
środkiem boku BC, M e AC, N e AB oraz MN\ \ BC (jak na m
rysunku obok).
Jak należy wybrać punkty M i N, aby pole trójkąt a MNP
było największe, jeśli \AB\ = |>4C| = 4 cm?
105. Na bokach prost okąt a ABCD o obwodzie 24 cm

opisano półkola (jak na rysunku obok). Jakie wymiary po
winien mieć t en prost okąt , aby pole figury będącej sumą
pola prost okąt a i pól dorysowanych półkoli było naj
mniejsze?
106. Na bokach prost okąt a ABCD o obwodzie 100 cm

dorysowano t rójkąt y równoboczne (jak na rysunku). Jakie
powinny być długości boków prost okąt a, aby pole figury
będącej sumą pola prost okąt a i pól dorysowanych t rój
kątów było najmniejsze?
107. Drut długości 100 cm podzielono na dwie części: z jednej zbudowano kwa-
c ratową ramkę, a z drugiej okrąg. Jaka powinna być długość każdej części, aby suma
pól figur ograniczonych drutem była najmniejsza?
108. Drut długości 2 m podzielono na dwie części: z jednej zrobiono kwadrat ową
ramkę, a z drugiej ramkę prost okąt ną, w której jeden bok prost okąt a ma długość 3
razy większą od długości drugiego boku. Jak należy podzielić drut, aby suma pól kwa-
crat u i prost okąt a była najmniejsza?
.109. Drut o długości 8 m podzielono na dwie części: z jednej zrobiono kwadra

tową ramkę, a z drugiej ramkę w kształcie trójkąta równobocznego. Jak należy
podzielić drut, aby suma pól kwadratu i trójkąta była najmniejsza?
.1 10. Drut długości 2 m ma być podzielony na dwie części: z jednej powst anie ram
io kwadrat owa, a z drugiej ramka prost okąt na o stosunku boków 2 : 3. Na części ja
kiej długości należy podzielić drut, aby suma pól kwadratu i prostokąta była
r ajmniejsza?
.1 1 1 . Okno ma kształt prost okąt a zakończonego na górze

półkolem (jak na rysunku obok). Obwód okna ma 4 m.
Oznacz długość podstawy prostokąta przez x. Następnie:
a) Napisz wzór funkcji pola P powierzchni okna, w za
leżności od x.
b ) Określ dziedzinę funkcji P.
c) Wyznacz długość podstawy prostokąta tak, aby pole po
wierzchni okna było największe. Uzasadnij odpowiedź.
X
2 .1 1 2 Okno ma kształt prostokąta zakończonego na górze t ró j

kątem prostokątnym równoramiennym (rysunek obok). Obwód
okna wynosi 4 m. Jaka powinna być podstawa okna, aby jego po
wierzchnia była największa?
2 .1 1 3 Właściciel sklepu kupuje aparaty fotograficzne, płacąc producentowi 120 zł

za sztukę; następnie sprzedaje miesięcznie 40 sztuk takich aparatów po 180 zł ra
sztukę. Sprzedawca oszacował, że każda obniżka ceny aparatu o złotówkę w jego
sklepie zwiększy liczbę sprzedanych aparatów o jedną sztukę. Jaką powinien ustal c
cenę, aby jego miesięczny zysk był największy?
2 .1 1 4 . Firma zajmująca się wynajmem lokali ma do dyspozycji 180 pomieszczeń

użytkowych. Koszt wynajmu każdego lokalu za jeden miesiąc wynosi obecnie 1200 zł
i każdy lokal jest zajęty. Firma postanowiła zoptymalizować swój zysk, wpraw
dzając podwyżkę. W tym celu oszacowano, że każda podwyżka czynszu o 40 zł spc
woduje zmniejszenie o 5 liczby wynajmowanych pomieszczeń. Jaki miesięczny koszt
wynajmu powinna ustalić ta firma, aby jej przychód za wynajem był największy?
Ile wynosi miesięczny największy przychód?
2 .1 1 5 . Hotel „Relax" ma 60 pokoi. Opłata za wynajęcie pokoju wynosi 320 zł za

dobę. Właściciel hotelu udziela specjalnej zniżki firmom rezerwującym więcej niż 30
pokoi. Jeżeli więcej niż 30 pokoi jest rezerwowanych, to opłata za pokój jest niższa
o 4 złote pomnożone przez liczbę zarezerwowanych pokoi powyżej 30.
Do właściciela hotelu „Relax" zgłosiła się firma ABC, chcąca wynająć znacznie więcej
niż 30 pokoi.
a) Ile pokoi powinien wynająć firmie ABC hotel, aby osiągnąć maksymalny przychcd
za dobę?
b) Przy jakiej liczbie wynajętych pokoi firmie ABC hotel osiągnie najwyższy przychcd
netto, jeśli weźmiemy pod uwagę koszt sprzątania i obsługi jednego pokoju
równy 24 złote za dobę?
2 .1 1 6 . Ulica Klonowa jest prostopadła do -fi i

ulicy Jesionowej, a centrum skrzyżowania ' V
ulic znajduje się w punkcie P.
Samochód podróżujący na wschód ze stałą
prędkością 40 km/ h mija punkt P w tym sa- I §]
mym czasie, w którym samochód podróżu- VN .
jący na południe ze stałą prędkością 60 km/ h ui. Klonowa
znajduje się dokładnie 5 km na północ ,Ł p
od punktu P. fen
Oblicz, po jakim czasie t [h] odległość między CJ
O*
samochodami będzie najmniejsza, i oszacuj co
tę odległość z dokładnością do jednego miej- O
t
sca po przecinku. *3
117 Suma długości dwóch boków trójkąta wynosi 6 cm, a miara kąta pomiędzy
tymi bokami jest równa 30°. Oblicz, jaką najmniejszą wartość może mieć obwód
tego trójkąta.
118 Obwód pewnego t rójkąt a jest równy 6 cm, a jeden z jego kąt ów ma miarę
60°. Promień okręgu opisanego na tym trójkącie ma długość R = cm. Wyznacz
długości boków tego trójkąta tak, aby jego pole było największe. Oblicz pole trójkąta
cla wyznaczonych długości boków.
ównania kwadratowe
119 Rozwiąż równania:
a) 4x2 - 9 = 0 b) 81x2 = 25
c) 9x2+ l = 0 d) - 4 x2 + 1 = 0
e) x 2 + 7 = 0 f) 16x2- 81 = 0
1 2 0 Rozwią równania:
a) 2x2- 5x = 0 b) 4x2 + 9x = 0
c) x 2 = 4x d) 6x 2= - 5 x
e) x 2 = x f) 9x2- x = 0
121 Rozwią równania:

a) x2 - 10x + 25 = 0 b) 4x2 = 12x - 9
c) 9x2 + 1 = 6x d) 16x2 + 25 = 40x
e) 9x2 = 1 2 x - 4 f) 25x2 + 10x + 1 = 0
122. Rozwią równania:

a) x2 + 4x - 5 = 0 b) - x2 + 4x + 21 = 0
c) 2x2 + 5 x - 12 = 0 d) 3x2 + 7x - 20 = 0
123. Rozwią równania:

a) 3x2 + 5x = 2 b) 5x - 3 = 2x2
c) 2x2 + 3x + 8 = 0 d) 5x2= 2 - 9x
e) - x 2 + 3x = 5 f ) 6x2= x + 1
a) 2x2- l - x - 1 - = 0 b) - x 2- l ,3 x - - = 0
3 3 2 5
c) 5 ,5 x- 1 - 4,5x2 = 0 d) - l ,5 x 2 + 3,5x = - 3
e) 3x2 + 7- x = 2 f) x 2 + V 2 x - 4 = 0
2 .1 2 5 . Aby rozwiązać równanie kwadratowe (2 x - 7 )2- 16 = 0, możemy skorzystać

ze wzoru skróconego mnożenia o2- b2 = (o - b)(a + b) w następujący sposób:
(2 x - 7)2- 16 = 0
(2 x - 7)2 - 42 = 0
(2x - 7 - 4)(2x - 7 + 4) = 0
(2 x - l l ) ( 2 x - 3) = 0
2 x - 11 = 0 v 2x - 3 = 0
2x= 11 v 2x = 3
C1
x = 5- v X = 1—
2 2
Postępując analogicznie, rozwiąż równania:

<N
a) (2x + 3)2- 16 = 0
o
.“H
't
b)
ll
1
c) 4(x + l ) 2—25 = 0 d) 100 - (x + l ) 2= 0

e) 25 - (2x + 3)2 = 0 f) 81 - (3x + 7)2= 0
2 .1 2 6 . Aby rozwiązać równanie kwadratowe (x+ l ) 2 = 16, możemy skorzystać ze

wzoru V x 2_= |x| oraz z własności wartości bezwzględnej w następujący sposób:
(x+ l ) 2 = 16
V( x + 1 ) 2 = V l 6
|x + l | = 4
x + l = 4 v x + 1= -4
x=3 v x = -5
x g {- 5, 3}
Postępując analogicznie, rozwiąż równania:
a) (x - 3 )2 = 25 b) (4 x + l )2 = 4
c) (2x —3)2= 4 d) (5x + 4,5)2 = 12—

4
2 .1 2 7 . Aby rozwiązać równanie x2- 8 x + 6 = 0 możemy przedstawić jego lewą str o

nę jako różnicę kwadratów w następujący sposób:
x2- 8x + 6 = 0
x2- 2 • 4x + 16 - 10 = 0
( x - 4 ) 2- 1 0 = 0
(x - 4 ) 2- (V 1 0 )2= 0
(x - 4 - VlO)(x - 4 + VlO) = O
x - 4 - V lO = O V x - 4 + Vl0 = 0
x = 4 + VlÓ V x = 4 - V l Ó
x e { 4 - V l O , 4 + VlO}
Post ępując analogicznie, rozwiąż równania;
s) x 2- 1 0 x + 2 1 = 0 b) x 2+ 4x - 7 = 0
c) x 2- 2x + - =0 d) x2+ 12x + 34 = 0
.1 2 8 . Równanie kwadrat owe mające post ać (x+ l ) ( 2 x - 5) + (x + l ) ( x - 1) = 0 mo-

emy rozwiązać, st osując prawo rozdzielności mnożenia względem dodawania
a b + a • c - a • (b + c) w nast ępujący sposób:
(x + l)(2x - 5) + (x + l)(x - 1) = 0
(x + l)[ (2x - 5) + (x - 1 ) ] = 0
(x+ l)(3x —6) = 0
x + l = 0 v 3x-6 = 0
x= -1 v x= 2
x e {-1, 2}
Post ępując analogicznie, rozwiąż równania:
a) ( x + l ) ( 2 x - 3 ) + ( x + l ) x = 0 b) (2x - 3)(3x + 5) + (2x - 3)(x + 3) = 0
c) (x + 5)(x —6) + (x + 5)(3x - 2) = 0 d) (3x- l )(4 x - 3) —(3x- l )(2 x - 1 ) = 0
e) (2 - 5x)(x + 4) - (3 - 4x)(x + 4) = 0 f) (1 - 7x)(2x + 1) - (3 - 5x)(2x + 1) = 0
.1 2 9 . Rozwiąż równania:
a) 3(x2 + 2x + 5) = x(25 - 3x) b) 11 - 14x= (2x+ l ) 2
c) 17 —5x = 6x2 + (x —3)2 d) 8x(7 - 3x) + 1 = 4(2 - x )(2 + x)
e) x 2- (3x - l ) 2 = 56x - 43 f) 2x2 + l l x + 21 = - ( x - 5 ) ( x + 5)
.1 3 0 , Rozwiąż równania:
a) (2x - 3)(2x + 3) = (x + 5)2- 9
b) 2 x (x - 3) - ( x + l ) ( x + 2) = (2 x - 3)2
:) (2 x - l ) 2- (4x + l)(4x —1) = 4x (l - 2x)
d) (2x+ l ) 2- 9 ( x - l ) 2 = 4 - x
a) (x - 1 ) 2 + 2(x - 3 ) 2 = 1 8 - 1 0 x
f) (2x + 5)2—(2x —5)2 = 3x2 + 41x - 4
2 .1 3 1 Rozwiąż równania:
a) 8 x - 2 x ( 3 x - 1) = 2x2+ 3 b) x2- 5x + 9 = 63 - (x - 3)(x + 3)
c) (2x - 4)(2x + 4) = (3 x - l ) 2- 16 d) 6 - (1 - x ) 2= (2 x - 3)2- (3x + 2)2
e) (x2- 3 x + l )( x + 2) = x 3- 2 x - 1 f) (x - 5)(x2+ 5x + 25) = x(x2- 4x) - 124
a) (2x + 5)2- x (x + 20) = 0 b) x(4 - x) = (2x + 3)(x - 2) + 8
c) (5x + 3)2= (2 x - l ) 2 d) (4 - x)2- (2 + x)2= x2+ 12
e) ( 2 x - l ) ( 2 x + 1) + 2 = 9x - 5 x (x + 3) f) ( x - 6)(6 + x) = (4x + 3)2- (2 - x ) 2
2 .1 3 3 . Wyznacz wart ość parametru i t ak, aby podana obok równania liczba była
rozwiązaniem tego równania, jeśli:
a) - x 2 = - x + o; 3 b) 6x2- 2ox - 5 = 0; -
4 2 2
c) 5 + (o2—18)x + 6x2 = 0; 2^ d) 15x2 + (o2+ 2o - 2)x = 6; --
2 .1 3 4 . Podaj przykład równania kwadrat owego:

a) które nie ma rozwiązań
b) którego rozwiązaniami są dwie różne liczby przeciwne
c) które ma dwa rozwiązania: 2^ 3 oraz —n/3
d) którego jedynym rozwiązaniem jest liczba 0,2.
Równania prowadzące do równań kwadratowyc

a) x4- 4x2- 45 = 0 b) x4+ 5x2= 14
c) x4- 2 5 x 2+ 144 = 0 d) x4+ 8x 2+ 15 = 0
a) 4x 4 + 11x 2- 3 = 0 b) 4x4- 13x 2+ 3 = 0
c) 6x4+ x2= 2 d) 5x4 = 2 - 9x2
a) (x2- 3 )2- 24 = 2x4- 14x2 b) 3x4+ 9 = (x2- 1)2+ 12x2
c) x4- 18x 2= (x 2- 9 )(2 x 2+ 3) + 23 d) (x2+ 6)(7 —x2) - 36 = x4 + 12x2
79
.138 Rozwiąż równania:
a) x6+ 8 = 9x3
b) x6+ 28x 3+ 27 = 0
c) x8- l l x 4- 80 = 0
d) * 8- 3 0 = 29x4
.1 39 Rozwiąż równania:
a) x - 5Vx + 4 = 0 b) 2 * - 7 V ^ + 3 = o
c) 3 x - 7 V x + 2 = 0
d) 2x - 3 V ^ + i =0
a) x + Vx - 1 = 7
b) ^ + 5VTT2 + 8 = 0
c) x - 3Vx + 3 + 5 = 0 d) 6x' V x ~ l 5 _ 3 i = 0
a) \ [ x^ - 5 \ f x = 0 b) 0,5\ [x^ - 2^ Vx + 3 = 0
c) - Vx - - Xfx = 6 d) 2-v/x - 74Vx + 6 = 0

3 3
a) x2- 2^/x 2+ 1 - 2 = 0 b) * 2+ V* T+ 20 = 22
c) 2x2- 5^ / x2+ 2 + 6 = 0 d) x 2- 4x -6 = a / 2x 2- 8 x + 12
.1 4 3 Rozwiąż równania:
a) 3 = 2Vx + 3 - 2 b) 6V x T 2 + 7Vx + 2 + 2 = 0
c) 2-\/x - 1 = 54V x - 1 - 3 d) V x ^ 5 = 4Vx - 5 - 3
Nierówności kwadratowe
.1 4 4 . Rozwiąż nierówności:
a) —3(x —2)(x + 4) > 0 b) i ( x + l ) ( x - 1) > 0 c) - 5 (x - V 2 )(x + 3a/ 2) > 0
d) 2 (x - 7)x < 0 e) - x ( 2 x - 5 ) < 0 f) 3(x + 6)2< 0
.1 4 5 Rozwiąż nierówności:
a) x (l - 3x) < 0 b) 4x2 < 5x c) x > 6 x 2
d) (-x + 5)(x + 2) > 0 e) (1 + x)(3 - 2x) < 0 f) - V 3 x 2 + 3x < 0
2 .1 4 6 . Rozwiąż nierówności:
a) x 2< l b) - x 2 + 4 > 0 c) - 2 x2 > 0
3
d) x 2 > 4 e) - 4 x 2- K O f) x2 + 8 > 0
a) x 2 < 2 - x b) 3x2 + 1 > 2 - x
2
c) x - 7 > 5x2 d) - x 2- x > l
2
e) 4x2 + 49 < 28x f) 3x2 + 7 > 5x
a) 4x2 > 4 x - 1 b) 9x2 + 12x + 4 > 0
c) 9 + 25x2 < 30x d) 8x - 1 > 16x2
e) - x 2 + 2x - 5 > 0 f) 2x2- 3x + 4 > 0
2 .1 4 9 Rozwiąż nierówności:
a) (2 x- l ) 2 > 16 b) (3x + l ) 2 + 3 < 0
c) (4 x - l ) 2 > 0 d) 9 - (2 x- l ) 2 > 0
e) - 1 < - (1 - x ) 2 f) (3 x- l ) 2 < 0
a) (x - 3)(2x + 5) < (2x - 6)(2x - 1) b) (2 - 8 x ) (x + l ) > (l - 4 x )(x + 2)
c) (3 - 5x)(2x + 1) < (2x + l)(3 x + 2) d) (2 - 6x)(3x + 9) > x2- 9
e) (x + 5)2 > (2x + 10)2 f) (2 x- 3)2 < (x - 1,5)2
a) x(x+ 6) < 3(4x —3) b) —2x2 + 5(x + 1) < 2(x + 2) - 3x(x - 1)
c) 2x(x - 2) - 7 > - 4 (x + 3) d) 8(x - 2) - x(x - 2) > - 16
e) 9(1 - x ) > x2- 10x + 3 f) 1 - 2x(x - 3) < x(5 - 4x)
a) (3 - 2x)(2x + 3) > 1 - 2x(x + 3) b) (2 x- 3)2> (x + 2)2
c) x2+ 6x + 9 > (2 x- l ) 2 d) (2x~ l)(5 x + 3) + 13 < (3 x- l ) 2+ x
e) (- x - 5)(5 + x) + 9x < 2 (x - l ) 2 f) 2(x - 4)(x + 4) > 3x(2x + 3)
-i
153. Nierówność - - x 2+ 2x > - 2x + 6 można
2
rozwiązać graficznie.
-i
N ech f (x) = - ^ x2+ 2x, zaś g(x) = - 2x + 6.
Zbiorem rozwiązań nierówności jest zbiór tych

a gumentów x, dla których funkcja / osiąga
\a lększe wartości niż funkcja g.
Odpowiedź: f(x) > g(x) <=> x e (2, 6).
Kreśląc st arannie odpowiednie wykresy funkcji,

rozwiąż graficznie nast ępujące nierówności:
aj x2- 6x + 9 < - x + 5
b) - x 2- 1 < - x - 3
c) x2+ 2x - 3 > - 2x - 3
d) x - 8 < x2+ x —6
154. Podaj przykład nierówności kwadratowej:

a) sprzecznej
b) której zbiorem rozwiązań jest suma przedziałów (-co; - 1 ) u (4; +co)
c) której zbiorem rozwiązań jest zbiór R
c) której zbiór rozwiązań jest jednoelement owy
e) której zbiorem rozwiązań jest przedział liczbowy (2; 7)
f ) której zbiorem rozwiązań jest zbiór R - {-5}.
.155. Dana jest nierówność kwadrat owa (3x - 4)(2x + o) < 0 z niewiadomą x. Wy-
.1 56. Dana jest nierówność kwadrat owa (5o - 4x)(x - 1) > 0 z niewiadomą x.
Vyznacz liczbę o, dla której zbiorem rozwiązań tej nierówności jest przedział (- 3; 1).
.1 57. Dana jest nierówność kwadrat owa (2x —3)(6x + 5o) < 0 z niewiadomą x.
1
Vyznacz liczbę o, dla której jedynym rozwiązanie nierówności jest liczba 1 - .
.1 58. Wyznacz zbiory A, B, A n B, A u B oraz 6- / 4 , jeśli:

A - zbiór tych argument ów, dla których f unkcja kwadratowa f (x) = x 2- 6x + 5
przyjmuje wart ości nieujemne
ii - zbiór tych argument ów, dla których funkcja kwadratowa g(x) = x 2 + 3x
przyjmuje wart ości większe od 4.
2 .1 5 9 . Dane są zbiory: A = {x: x e R a x 2 < 4x}, 8 = {x : x s C a x 2- 7 x + 4 > 3x 2 - 5x}.

Wyznacz zbiory: A, B, 4 u B, A n B.
2 .1 6 0 . Wyznacz dziedzinę funkcji/ określonej wzorem:

a) f (x) = ^ l x 2 + x + 8 b) f (x) = ^ Ax - 2x2
c) / (x) = ^ 3x2 + 9x - 1 2 d) f (x) = ^ J- Ax2 + 4x - 1
2 .1 6 1 . Wyznacz wartość parametru m tak, aby dziedziną funkcji

/ ( x ) = a/2x 2 - mx + 2 był zbiór liczb rzeczywistych.
Równania i nierówności, w których niewiadon

występuje pod znakiem pierwiastka kwadrat'
wego
a) V l - 3 x + 3+ x = 0 b) 3(x + 2) = a/22 - 9x
c) ^ 3 - 4x = 2x d) V l - 5 x = 7 + x
a) -y/x - 1 + Vx + 2 = 3 b) Vx + V l 4 0 + x = 4
c) 7 x + 1 ~ V x - 3 = 2 d) yjx + 5 - V x + 3 = 2
a) a/3x + 4 + ~Jx - 4 = 2Vx b) V 1 5 - x + V 3 - X = 6
c) •>/3x + 7 = 2 -ł- -\/X” -f-1 d) Vx + 1 - -\/9 - x = a/2x
a) V 2 2 - x - V l 0 - x = 2 b) V3x —2 - 2V x + 2 —2
c) V2x + 1 + V * - 3 = l 4 x d) + 3 + V3x 2 —7
a) Vl0- i- x + V l 0 - x = — b) a/ 17 + x + V l 7 - x = -
3 4
c) V5 + x + V5 - x = x d) V20 + x + -s/20 x = —

a) x2- x 2- 4x = 4 ( x - 1) b) x 2- 4 x + 4 7 * 2- 4 x + 3 = 2
c) 2x2- 5^ x2- 1 = 0 d) x2- 5x + 30 = 10^ Jx2- 5x + 6
168. Rozwiąż nierówności:

a) Vx - 2 < 8 - x b) V * + 3 > x - 3
c) V8 x > 20 _X d) V l 0 + x < 1 3 + X
7 4

a) 7 (* + 7)(x + 1) > x + 3 b) 7 * 2+ 4 x - 5 > 7 - x
c) 7 x 2+ x - 2<x d) 74 x 2+ x -14> 2x -1
.170. Rozwiąż nierówności:

a) 7(2 - x ) ( x + 3) < x + 1 b) 7 l 2 + 5x - 2 x 2 > 6 - x
c) ^ 3x 2+ 2x - 1 > 2x d) 7 l 2 x - 2x2 > 3 x - 2
a) Vx + 1 - V * - 2 < 1 b) - Jx + 3 - V * - 4 > 2
c) %/3x + 1 + - 4 < V4x + 5 d) - 3 + V l - x > -\/8x - 5
ći) V l 7 + x + V l 7 —x < 8 b) yl 10 + x + V l 0 - x < 6
c) V 1 + ^ + V 1 —x < 2 d) V 5 - x + V5 + x > 4
<1) ^ 5 -f X - 4 a/X 4-1 4- ^ 10 4- X - W x + 1 = 1
b) 73 + x - 1 + V8 + x - 67"x - 1 = 1
c) 7 * - 4 + 4 Vx =^=8 - 7 * - 7 + 2 V x ^ 8 = 1
d) 7 * + 19 + 8^ x + 3 + 7 * + 7 + 4^ * + 3 = 2
Zadania prowadzące do równań i nierówność

kwadratowych
2 .1 7 4 . Suma kwadrat ów dwóch liczb różniących się o 4 wynosi 400. Wyznacz te
liczby.
2 .1 7 5 . Suma kwadrat ów t rzech kolejnych liczb parzystych wynosi 308. Wyznacz te

liczby.
2 .1 7 6 . Suma kwadrat ów t rzech kolejnych liczb nieparzyst ych wynosi 155. Wyznacz
te liczby.
2 .1 7 7 . W liczbie t rzycyf rowej cyfra dziesiąt ek jest o 2 większa od cyfry set ek, zas
cyfra jedności o 1 mniejsza od cyfry dziesiąt ek. Kwadrat cyfry dziesiąt ek jest równy
sumie kwadratów pozostałych cyfr. Wyznacz t ę liczbę.
2 .1 7 8 . Suma cyfr pewnej liczby dwucyfrowej wynosi 5. Jeśli t ę liczbę pomnożymy

przez liczbę dwucyfrową o tych samych cyf rach, ale zapisanych w odwrot nej ko
lejności, to ot rzymamy 736. Wyznacz t ę liczbę.
2 .1 7 9 . W t rzycyf rowej liczbie nat uralnej cyfra set ek jest taka sama jak cyfra jed
ności, zaś cyfra dziesiąt ek jest o 3 większa od cyfry jedności. Jeżeli t ę liczbę zimniej
szymy o kwadrat sumy jej cyfr, to otrzymamy 105. Wyznacz t ę liczbę t rzycyf rową.
2 .1 8 0 . Suma cyfr liczby t rzycyf rowej wynosi 8, zaś suma kwadratów jej cyfr jest
równa 30. Jeśli w liczbie zamienimy cyfry skrajne, to ot rzymana liczba będzie o 396
większa od począt kowej. Wyznacz tę liczbę t rzycyf rową.
2 .1 8 1 . „ Pomyśl sobie jakąś liczbę dodatnią, oblicz jej kwadrat , do którego dodaj
potrojoną pomyślaną liczbę, ot rzymany wynik podziel przez liczbę pomyślaną, a po
tern pomnóż przez 100, odejmij 300 i wynik pomnóż przez pomyślaną liczbę. Po
wiedz mi wynik ost at eczny, a nat ychmiast podam Ci pomyślaną liczbę." Ot rzymałem
wynik 4900, jaką liczbę pomyślałem? Czy rozwikłałeś t ę zagadkę?
2 .1 8 2 . Ile boków ma wielokąt wypukły, w którym liczba przekąt nych jest o 11

większa od liczby jego boków?
2 .1 8 3 . Na płaszczyźnie zaznaczono n punktów, z których dowolne trzy nie są współ

liniowe. Następnie połączono t e punkty odcinkami. Ile jest tych punktów, jeśli wy
znaczyły one 15 odcinków?
2 .1 8 4 . Na spotkaniu t owarzyskim każdy uczestnik spotkania przywitał się z każdyrr

z pozost ałych i w ten sposób wymieniono 45 uścisków dłoni. Ile osób uczestniczyłc
w tym spot kaniu?
185. Do t urnieju siatkówki zgłosiły się reprezent acje klas pierwszych pewnego
I eum. Klasy rozegrały każda z każdą po jednym meczu. Wszyst kich meczów roze-
gi ano 10. Ile klas brało udział w tym t urnieju?
186. Na jednym z osiedli mieszkaniowych znajduje się rabata kwiat owa w kształ
cie t rójkąt a prost okąt nego, którego przyprostokąt ne różnią się o 7 m. Powierzchnia
rc baty wynosi 30 m2. Ile metrów płotka potrzeba na ogrodzenie tej rabat y?
187. Robotnik przeciął blachę w kształcie t rójkąt a prost okąt nego wzdłuż wyso
kości poprowadzonej z wierzchołka kąta prostego na przeciwprostokątną, dzieląc ją
na dwa t rójkąt y prost okątne. Wspólna przyprostokąt na powstałych t rójkąt ów ma
d ugość 1,2 m, zaś drugie przyprostokąt ne różnią się o 70 cm. Oblicz powierzchnię
kawałków blachy po rozcięciu.
188. Prostokątny obraz wraz z ramą zajmuje na ścianie powierzchnię 3567 cm 2,

a obraz bez ramy ma wymiary 82 cm x 36 cm. Oblicz, jaką szerokość ma rama tego
o arazu.
189. Park miejski ma kształt rombu, którego obwód wynosi 2 km. Dwie główne
a ejki spacerowe wyznaczone są przez przekątne rombu, a jedna z nich jest o 200 m
d uższa od drugiej. Oblicz długość tych alejek spacerowych.
190. Drut długości 64 cm podzielono na dwie części. Z jednej części wykonano

kwadrat ową ramkę, a z drugiej ramkę prost okątną, w której stosunek długości
boków wynosi 3 : 1. Suma powierzchni ograniczonych przez obie ramki wynosi
112 cm 2. Na części jakiej długości został podzielony drut ?
191. Kupiec ma dwie beczki wina, w których st osunek liczby litrów wina z pierw-
s. ej beczki do liczby litrów wina z drugiej beczki wynosi 3 : 2. Litr wina z pierwszej
beczki kosztuje tyle złotych, ile wynosi 5% liczby litrów wina znajdującego się w dru-
g ej beczce. Litr wina w drugiej beczce jest o 2 zł droższy niż litr wina z pierwszej.
Ł ączna wart ość wina w obu beczkach jest równa 960 zł. Ile litrów wina jest w każdej
beczce i ile złotych kosztuje litr wina z każdej beczki?
192. „ Bawiły się raz małpy - wieść indyjska niesie -

Ósma ich część w kwadracie już skacze po lesie,
Pozostałych dwanaście w pląsach i z wrzaskami
Pomiędzy zielonymi hasa pagórkami.
Ileż ich wszyst kich było? - pyta się Bhashara*
Zagadka nie jest t rudna, chociaż bardzo st ara."
" Bhashara - mat emat yk hinduski z XII wieku.
193. W pewnym prost okącie jeden z boków skrócono, a drugi wydłużono o p%

tek, że w rezultacie pole prost okąt a zmniejszyło się o 9%. Oblicz p.
2 .1 9 4 . O ile procent należy zwiększyć promień kuli, aby pole jej powierzchni
wzrosło o 44%?
2 .1 9 5 . Pewien człowiek zapyt any, ile ma lat, odpowiedział: „ Jeżeli całkowit ą liczoę
moich lat pomnożymy przez liczbę o 50 mniejszą i do otrzymanego iloczynu dodamy
624 to otrzymamy liczbę ujemną" . Czy na tej podst awie można ustalić, ile lat ma ten
człowiek?
2 .1 9 6 Jak dobrać wymiary prost okąt a, jeśli jego pole ma być nie mniejsze niż 5 cm‘
i nie większe niż 12 cm 2oraz długości boków mają różnić się o 4 cm. Podaj wszyst kie
możliwości, wiedząc, że długości boków prost okąt a wyrażają się liczbami całkowi
tymi.
2 .1 9 7 Wyznacz wszystkie dwucyfrowe liczby nat uralne o sumie cyfr równej 9, któ
re spełniają warunek: iloczyn liczby i jej cyfry jedności jest większy od 144.
2 .1 9 8 . Ile jest wielokąt ów wypukłych, w których liczba przekąt nych jest mniejsza
od pot rojonej liczby jego boków?
2 .1 9 9 . Przez działkę w kształcie prost okąt a o wy

miarach 20 m x 40 m ma przebiegać ścieżka w sposób *
pokazany na rysunku.
Powierzchnia ścieżki może st anowić co najwyżej 9,75% całej powierzchni działki.

Jaką największą wart ość może przyjąć x?
2 .2 0 0 . W t rójkąt ABC wpisano okrąg. Punkt styczności M z bokiem AB podzielił t er

bok na odcinki o długościach 5 i 7. Wiedząc, że kwadrat pola t rójkąt a / 46Cjest rów ty
980, oblicz długości pozost ałych boków tego t rójkąt a.
2 .2 0 1 . W kwadrat ABCD o boku 7 cm wpisano kwadrat MNPR tak, że punkty M, N,

P, R należą odpowiednio do boków AB, BC, DC oraz AD. Pole kwadrat u MNPR jest
równe 25 cm2. Oblicz długości odcinków, na jakie punkty M, N, P, R podzieliły boki
kwadrat u ABCD.
2 .2 0 2 . Obwód trójkąt a prost okąt nego jest równy 30, a suma kwadrat ów długości
wszystkich boków t rójkąt a 338. Wyznacz długość wysokości poprowadzonej ta
przeciwprost okąt ną.
2 .2 0 3 . Na trójkącie prost okąt nym opisano okrąg i wpisano w niego okrąg. Wiedząc,
że promień okręgu wpisanego jest równy 2 cm, zaś opisanego 5 cm, oblicz długości
przyprostokąt nych tego t rójkąt a.
2 0 4 . W t rójkącie prost okąt nym przeciwprost okątna ma długość 25 cm. Długość

promienia okręgu wpisanego w ten t rójkąt jest równa 3 cm. Oblicz pole tego t rój
kąta.
2 0 5 Pole t rójkąt a prost okąt nego jest równe 180 cm2, a promień okręgu wpisa
nego w ten t rójkąt ma długość 4 cm. Oblicz długości boków t ego t rójkąt a.
2 0 6 Oblicz długości boków trójkąt a prost okąt nego, którego obwód jest równy
70 cm, a pole wynosi 210 cm 2.
2 0 7 . W t rójkącie ABC dane są: |4B| = 2, |BCj = 3 oraz cosinus kąta BAC jest równy
11
Oblicz obwód t rójkąt a ABC oraz promień koła opisanego na tym t rójkącie.
16
2 0 8 . W równoległoboku ABCD bok AB jest o 2 cm dłuższy od boku BC, a kąt za

warty między tymi bokami ma miarę 120°. Oblicz obwód tego równoległoboku, jeśli
wiadomo, że dłuższa przekąt na równoległoboku ma długość ~Jl09.
20 9 W t rójkącie rozwart okąt nym ABC (\ <ACB\ e (90°, 180°)) długości boków
soetniają warunki: |BC| = |/\C| + 2, |46| = |AC| + 4 oraz \AC\ > 2. Ustal, do jakiego prze
działu liczbowego należy długość boku AC.
2 1 0 . Na bokach AB, BC i AC trój kąta ABC obrano odpowiednio punkty M, N i Pt ak,

\ AM\ ISA/1 IPCI ,
że ------ ' = ----- = ----- - = k, gdzie k > 0. Wyznacz k, jeśli wiadomo, ze pole trójkąta
\ MB\ \ NC | \PA\
MNP st anowi — pola trójkąt a ABC.
2 1 1 . W równoległoboku ABCD kąt rozwart y ABC ma miarę 120° oraz |/4B| > |>4D|.
\ AB\ \DB\
Wyznacz stosunek k, gdzie k = j---- -, jeśli wiadomo, że ----- - =
AD AC
2 1 2 Długość boku t rójkąt a i wysokość opuszczona na t en bok wyrażają się licz

bami pierwszymi, przy czym wysokość jest o 4 dłuższa od podst awy. Pole trójkąta
jest liczbą z przedziału (96; 178,5). Oblicz długość podst awy i wysokości t rójkąt a. Czy
ist nieje tylko jedno rozwiązanie?
2 1 3 . Rozegrano t urniej szachowy, w którym każdy uczestnik grał tylko jedną

artię z każdym z pozostałych zawodników. Rozegrano więcej niż 3 partie, ale mniej
niż 10. Czy na tej podst awie można stwierdzić, ilu było zawodników? Jeśli t ak, to po
daj liczbę uczest ników turnieju.
Wzory Viete’a
2 .2 1 4 . Nie obliczając miejsc zerowych funkcji kwadrat owej/ , ustal ich znaki, jeśl :
a) / M = x 2+ 4x + 3 b )/ (x ) = x 2+ (V3 - V 2 ) x - V 6
c) / (x) = ^ x 2- 4 ^ x +4 d ) / ( x ) = - ^ x 2- 7 x - 2 4
2 .2 1 5 . Oblicz w pamięci miejsca zerowe funkcji kwadrat owej/ , jeśli:

a)/ (x ) = x 2+ 5x + 6 b )/ (x ) = x 2- 2 x - 8
c) / (x) = x 2- 8 x + 7 d )/ (x ) = x 2- 1 2 x + 20
e)/ (x ) = - x 2- 4 x + 5 f) / (x) = - x 2- 6 x + 27
2 .2 1 6 . Niech Xi,x2oznaczają miejsca zerowe funkcji kwadrat owej/ (x) = ox2+ bx + c.

Ustal znaki współczynników a, b oraz c, jeśli:
a) / (O) = 3 i X! > 0 i x2> 0 b) / (O) = - 2 i Xi > 0 i x2> 0
c) / (O) = 5 i xa< 0 i x2< 0 d) / (O) = - 1 i xx < 0 i x2< 0
e)/ (O) = 2 i Xi = x2 i x2> 0 f) / (O) = - 3 i Xi = x2 i Xi< 0
2 .2 1 7 . Wyznacz współczynniki b i c we wzorze funkcji kwadrat owej/ (x) = x2+ bx + c,

wiedząc, że miejsca zerow exi7 x2 f unkcji/ spełniają warunki:
a) X! = - 2, 5 i x 1+ x 2= - 1,5 b) Xi= 9 i X! • x2= - 63
c) xx= 3 i xx+ x2= 10 d) X!= 0,5 i x i - x 2= -0,375
2 .2 1 8 . Przekształć poniższe wyrażenia t ak, aby - korzystając ze wzorów Viete'a -

można było obliczyć wart ości t ych wyrażeń, wiedząc, że xx, x2 to miejsca zerowe
f unkcji/ (x) = V3x2- (2^/3 + l)x + ^ 2:
a) — + — b) Xj2+ x22
xŁ x2
2 .2 1 9 . Liczby xl7 x2 są miejscami zerowymi funkcji kwadrat owej/ . Wykaż, że:

a) ( x i - x 2)2= (x 1+ x2)2- 4 x i x 2
b) | x i - x 2| = a/ (x 7+ x 2 )2- 4 x 1x 2
C) Xi 3 + X23= ( Xi + X2) 3- 3(Xi + X2) •XiX2

d) x:4+ x24= [ (Xi + x2)2- 2 X i X 2] 2- 2 • (X! X2) 2
2 2 0 . Funkcja kw adrat ow a/ m a dwa miejsca zerowe Xi, x2, których suma wynosi
2,5, zaś iloczyn - 1,5. Do wykresu funkcji należy punkt 4(1, 4). Napisz wzór f unkcji/
w postaci ogólnej.
2 2 1 . Funkcja kw ad rat ow a/ jest malejąca w przedziale (2, + oo), a jej miejsca ze
rowe Xi, x2 spełniają warunek x2 • x2= - 5. Parabola wykresu funkcji / ma z osią OY
punkt wspólny (0, 5). Napisz wzór f unk cji/ w postaci ogólnej.
2 2 2. Funkcja kw adrat ow a/ m a dwa miejsca zerowe x2, x2 t akie, żex i + x2= 5

1 1 5 / 1
— + — = - . Zbiorem wartości f u n k cji/ jest przedział ( - — , +co . Napisz wzór
Xj x2 6 \ 12
f unkcji/ w postaci ogólnej.
223. Funkcja kw adrat owa/ m a dwa miejsca zerow ex1(x2t akie, żex !- x 2= - 12. Dla
1 1
argument u - f unkcja/ przyjm uje największą wart ość równą 3 — . Napisz wzórf unk-
2 16
cj i / w postaci ogólnej.
1 1
224. Funkcja kw adrat ow a/ m a dwa miejsca zero w ex1( x2 t akie, że —-—l--- = 7
*1 *2
i x1 x2= l . Do wykresu f unkcji/ należy punkt 4(- 2, - 6). Napisz wzór f unkcji/ w po
staci ogólnej.
2 2 5 . Ułóż równanie kwadrat owe t akie, aby:

a) suma rozwiązań równania była równa 2 i suma kwadratów tych rozwiązań wy
nosiła 16
b) suma rozwiązań równania była równa 5 i kwadrat różnicy tych rozwiązań wynosił
37
c) suma rozwiązań równania była równa - 5 i suma odwrot ności tych rozwiązań wy
nosiła 10
d) iloczyn rozwiązań równania był równy 4 i suma odwrot ności kwadratów tych roz
wiązań wynosiła 2.
2 2 6 . Ułóż równanie kwadrat owe t akie, aby suma kwadratów odwrot ności roz
wiązań równania i suma kwadratów tych rozwiązań była równa:
a) 4,25 b) 7
2 2 7 Napisz równanie kwadrat owe, które ma dwa rozwiązania x2= — oraz

b
L
X) = - , gdzie o ^ o i b * 0.
a
2.228 Liczby 4 - 2V3 oraz 4 + 2V3 są rozwiązaniami równania x2+ (p + q)x+ p2- q2=C
Oblicz p i q.
1 1
2.229. Liczby------— oraz----- — są rozwiązaniami równaniax2- ( p + q)x + q2- 8 p = 0.
2 - V3 2 + V3
Oblicz p i q.
Równania i nierówności kwadratowe

z parametrem
2.230, Zbadaj liczbę rozwiązań równania ze względu na wartość parametru m ( m e R
Napisz wzór i naszkicuj wykres funkcji y = g(m), która każdej wart ości parametru n
przyporządkowuje liczbę rozwiązań równania:
a) (m - 5)x2- 4 m x + m - 2 = 0 b) (m - 3)x2+ (m - 2)x + 1 = 0
c) (m - l )x 2- ( m + l )x + m + l = 0 d) (2m - 3)x2+ 4mx + m - 1 = 0
2.231 Dla jakich wartości paramet ru m równanie ma dwa różne rozwiązania?

a) (m - 2)x2+ (m + 5 ) x - m - 1 = 0 b) (m + 2)x2- 2x + m + 2 = 0
2 .2 3 2 Dla jakich wartości parametru m równanie ma dwa rozwiązania rzeczywist e

różnych znaków?
a) x2+ (2m - 3)x + 2m + 5 = 0 b) x2+ 2(m + l)x + Sm - 5 = 0
c) x2- 2 ( m - l )x + 2 m + 1 = 0 d) 2x2- 3 ( m - l )x + l - m 2= 0
2.233 Dla jakich wart ości parametru m równanie ma dwa różne rozwiązania rze
czywiste dodat nie?
-i
a) X2- m x + - m ( m - 1) = 0 b) x2- 2 m x - m 2+ 4 - 0
4
c) x2+ 3m x + 2m 2+ 2 = 0 d) x2- 2 (m - 2)x + m 2- 2 m - 3 = 0
Dla jakich wart ości parametru m równanie ma dwa różne rozwiązania rz<
czywiste jednakowych znaków?
a) x2+ 2(m + 4)x + m 2- 2 m = 0 b) x2- 2(m - l)x + m2- 5 = 0
c) 4x 2+ (4m - 12)x + m(m + 2) = 0 d) 2x2+ (m - 9)x + m2+ 3m + 4 = 0
2.235. Dla jakich wartości parametru m równanie ma dwa różne rozwiązania rze
czywiste ujemne?
a) x2+ m x - m + 3 = 0 b) x2- 2(m + 3)x + m2- 1 = 0
c) x2- 2 m x + m 2- 4 = 0 d) x2+ 5m x + 4m 2- 3 m = 0
236 Dla jakich wart ości paramet ru ksum a odwrot ności różnych rozwiązań rów
nania x2+ k x - 16 = 0 jest równa - 4 ?
Dla jakich wartości paramet ru k różne rozwiązania xa, x2 równania

1 1
k.x2- (k + l ) x - 2k + 3 = 0 spełniają w aru n ek ---- 1---- = k+ 1?
X1 *2
238. Dla jakich wartości parametru p równanie x2+ 5px + 20p - 8 = 0 ma różne
rozwiązania xlt x2t akie, że x22+ x22= 400?
9- Dla jakich wartości paramet ru p równanie x2+ 2(p - l )x + p 2- 4 = 0 ma dwa

rożne rozwiązania, których suma kwadrat ów jest mniejsza od 12?
24 Dla jakich wartości parametru m suma różnych rozwiązań równania

x2- 2m(x —1) —1 = 0 jest równa sumie kwadratów tych rozwiązań?
241. Dla jakich wart ości paramet ru m odwrot ność sumy różnych rozwiązań rów
nania 2x + m (l - x 2) = 2 + 2x2jest dodat nia?
• Wyznacz wszyst kie wartości parametru k, dla których różne rozwiązania x\ ,

1 l
x równania x2+ (k + 2)x + 4 = 0 spełniają warunek — + — = k.
x2 x2
24 Wyznacz wszystkie wartości parametru k, dla których różne rozwiązania xlt

x równania x2- ( k - l )x + 1 = 0 spełniają warunek — + — > 2k2- k - 21.
Xj *1
244. Dla jakich wartości parametru m różne rozwiązania Xi, x2 równania

x F2 x + m - l = 0 spełniają warunek |x2| + |x2| < 3?
245 Dla jakich wartości parametru m różne rozwiązania x1; x2 równania

~x2+ x + m - 4 = 0 spełniają warunek |xi| + |x2| > 2?
246. Dla jakich wart ości parametru k różne rozwiązania x2, x2 równania
x2- (k + l )x + k = 0 spełniają warunek (xi + 3x2)(x2+ 3x!) = 16?
247 Dla jakich wartości parametru k różne rozwiązania x2, x2 równania

x2+ kx + 2k = 0 spełniają warunek x 2 • x2+ x2 • x22 + 3x2 • x2> x 2+ x2- 4 ?
248 Wyznacz wszystkie wart ości paramet ru p, dla których kwadrat różnicy róż
nych rozwiązań równania 0,5x2+ (p + l )x + 2 = 0 jest nie większy od 84?
249 Dla jakich wartości parametru p równanie 2x2- (p + l ) x + p + 1 = 0 ma dwa

różne rozwiązania x±, x2, dla których spełniony jest warunek |xx- x 2| = 1,5?
2 .2 5 0 . Dla jakich wart ości parametru m równanie 5x2 - mx + 1 = 0 ma dwa różne

rozwiązania xh x2 t akie, że \x1- x 2\ > 1?
2 .2 5 1 . Dla jakich wartości parametru m równanie x2- 3x + m 2- 6m + 9 = 0 ma dwa

różne rozwiązania, których suma sześcianów wynosi 27?
2 .2 5 2 . Dla jakich wart ości parametru m różne rozwiązania x2, x2 równania

x2- x + 2m + 3 = 0 spełniają warunek (x! + x2)3- ( x i 3 + x 23) = m2+ 4m - 6?
2 .2 5 3 . Dla jakich wart ości parametru m różne rozwiązania xx, x2 równania

- 4 x 2+ (m + l ) x - 4 = 0 spełniają warunek 4|x2+ x2| + m = x1 • x2+ 16?
2 .2 5 4 . Dla jakich wartości parametru k równanie x2+ kx + 2k - 2 = 0 ma dwa roz

wiązania, z których jedno jest sinusem, a drugie cosinusem tego samego kąt a?
2 .2 5 5 . Dla jakich wartości parametru k równanie x2- ( k + l )x + l ,2 k = 0 ma dwa roz

wiązania, z których jedno jest równe sinusowi, a drugie cosinusowi tego samegc
kąta ostrego?
2 .2 5 6 . Dla jakich wart ości parametru m każde z dwóch różnych rozwiązań rów
nania x2- 6mx + 2 - 2 m + 9m2= 0 jest większe od 3?
2 .2 5 7 . Dla jakich wart ości paramet ru m każde z dwóch różnych rozwiązań ró .v

nania X2 + mx + 4 = 0 jest mniejsze od 4?
2 .2 5 8 . Wyznacz wszyst kie wartości parametru m, dla których każde z dwóch roż
nych rozwiązań równania x2+ x + m = 0 jest większe od m.
2 .2 5 9 . Wyznacz wszystkie wartości parametru m, dla których każde z dwóch rcz

nych rozwiązań równania x2- ( l m - 3)x + m = 0 jest mniejsze od m.
2 .2 6 0 . Dla jakich wartości parametru m rozwiązania xi( x2 równania

2x2- 2(2m + 1)x + m(m - 1) = 0 spełniają warunek x2< m < x2?
2 .2 6 1 . Dla jakich wartości paramet ru m rozwiązania równania x2- m x + 2 = 0 należą

do przedziału (0, 3)?
2 .2 6 2 . Wyznacz wszystkie wart ości parametru m, dla których równanie

x2- (2m + l)x + m2 + m - 2 = 0 ma dwa rozwiązania, z których jedno znajduje lę
między liczbami 0 i 2, zaś drugie między liczbami 3 i 5.
2 .2 6 3 . Wyznacz wszystkie wartości paramet ru m, dla których rozwiązania x1( x>

równania x2- (2m + l )x + m2+ 2 = 0 spełniają warunek x2= 2x2.
f
2 6 4 . Dla jakich wartości parametru m funkcja kwadrat owa f (x) = x2- 2x + m ma

dwa różne miejsca zerowe Xi,x 2 t akie, że 7x2- 4 X i = 47?
2 6 5 . Dla jakich wart ości parametru m funkcja kwadrat owa/ (x) = x2- m x + m + 3
ma dwa różne miejsca zerowe Xi, x2 spełniające warunek Xi= 1 + x2?
266. Dla jakich wartości parametru m rozwiązania Xi,x2 równania 4x2- 15x + 4m 2= 0
spełniają warunek xx = x22?
267. Dla jakich wart ości parametru m rozwiązania x i ,x 2 równania x2- 1 2 x + m = 0

spełniają warunek x2= Xi + 2-^ 51
2 6 8. Dla jakich wartości parametru m suma kwadratów rozwiązań równania

x + (m - 2 )x - m - 1 = 0 jest najmniejsza?
2 6 9. Dla jakich wartości parametru m suma kwadratów rozwiązań równania

x - mx + m2- 3m - 2 = 0 jest największa?
270. Dla jakich wart ości parametru nr.

a i nierówność (x - 3m)(x - m - 3) < 0 jest spełniona przez każdą liczbą rzeczywist ą
należącą do przedziału (1, 3)
b l nierówność (x - 2m - l)(x - m) < 0 jest spełniona przez każdą liczbę rzeczywist ą
należącą do przedziału <1, 2)?
271. Wyznacz t e wartości parametru m, dla których nierówność jest spełniona

przez każdą liczbę rzeczywist ą:
aj - x 2+ (m + 2)x + 8 m - 1 < 0 b) 2x2+ (3 + m)x + 2 > 0
c) (4 - m)x2- 3x + m + 4 > 0 d) (m + l )x2- 2 (m - l)x + 3m - 3 < 0
172. Dla jakich wart ości parametru m dziedziną funkcji y =/ (x) jest zbiór wszyst
kich liczb rzeczywistych?
aS / W = \ x 2~ mx + m + 3
b f (x) = yjmx2- (1 + m)x + 1

1
c) f ( x )
yjmx2 + 4 m x + m + 3
1
o) m
y] (m 2+ m - 6)x2 + ( m - 2)x + 1
2 .2 7 3 Dla jakich wartości parametru m wartości funkcji

f (x) = (2m + l )x2+ (m - l )x + 3m są dla każdego x e R mniejsze od odpowiednich
wartości funkcji g(x) = (1 - m)x + 3?
2.27^ Dla jakich wartości parametru m wartości funkcji

/ (x) = (m - l )x2+ (2 - 2m)x + m - 2 są dla każdego x e R większe od odpowiednich
wartości funkcji g(x) = (2 - 3 m )x- 2?
2 .2 7 5 Wyznacz równanie linii, jaką wyznaczają wierzchołki parabol należących do

rodziny opisanej poniższym równaniem z parametrem m, gdzie m e R:
a) y = 2x2~ A(m + l ) x + 2 m 2- m b) y = x2+ 2(m + l ) x - m + 4
c) y = x2- 2 (m + l )x + 6m - 4 d) y = x2- 2 (m - 3)x + m - 8
2.276. Dla jakich wartości parametru m wzór funkcji/ (x) = (m - l )x 2+ 2mx + 3m 2

można zapisać w postaci kwadratu dwumianu stopnia pierwszego?
*2.277, Wyznacz te wartości parametru m, dla których każde z rozwiązań równania

mx2- (m2+ m + l )x + m + 1 = 0 jest większe od 1.
*2.278. Wyznacz te wartości parametru m, dla których każde z rozwiązań równan a

mx2- (m2- 3 m + 2)x + 2m - 6 = 0 jest mniejsze od 2.
*2.279. Wyznacz te wartości parametru m, dla których jedno z rozwiązań równan a

mx2- (2m + l )x + m - 2 = 0 jest ujemne, a drugie większe od 5.
Wykres funkcji kwadratowej z wartością

bezwzględną
2 .2 8 0 Naszkicuj wykres funkcji:
a) f (x) = |x —31(x —1) b) / (x) = ( x + l ) | x - 2 |
c) / (x) = x|x+ l| - x d) f (x) = x2+ 4|1 - x | dla x e (0, 2)

a) f (x) = |x2+ 2 x - 8| b) f (x) = |x2- 3x|
c) / (x) = |4 - x 2| d) / (x) = |x2+ l |

a) / (x )= x 2- |x | b) / (x) = x2+ 2|x|
c) f (x) = - x2+ 3|x| d) / (x ) = x 2- 3 | x | + 2
18 3 . Naszkicuj wykres funkcji:

3 f (x) = I*2- 1| + X2 b) f(x) = \x2- 2x\ - x2
0 f (x) = |x2- 4| - 2x d) f (x) = - x 2- 3x + IX2+ 3x|
ł 8 4 . Naszkicuj wykres funkcji, st osując odpowiednie przekszt ałcenia:

a! f (x) = |x2—4| —1 b) / (x) = x2- 5|x| + 6
c) / (x) = IX2- 2x| - 3 d) / (x) = |x2- 3|x| + 2| - 1
’ 85 Naszkicuj wykres funkcji:

a) / (x) = |x2- 1| - |x 2- 4 | b) / (x) = |x2- 2| + |x2- 1 |
c) f (x) = |x2- 1 | - |x2- 2x| d) f (x) = |x2+ 3x - 4| - |x2+ 3x + 2|
*86. Naszkicuj wykres f unkcji/ (x)= x|x-2| + x, gdzie x e /?, i na jego podst awie od
powiedz na pytania:
a Jaki jest zbiór wart ości f unkcji/ ?
b! Dla jakich argumentów wart ość f unkcji/ w ynosi 2?
c) W jakich przedziałach f unkcja/ jest rosnąca?
d) Czy f unkcja/ jest parzysta?
?87 Naszkicuj wykres f unkcji/ (x) = |-x2+ 4x + 5|,x e R i na jego podst awie określ:
a) zbiór wart ości f unkcji/
b) miejsca zerowe f unkcji/
c) zbiór rozwiązań nierówności/ (x) > 0
d) przedziały monot oniczności f unkcji/ .
-88. Funkcja/ opisana jest wzorem f (x) = -|x2- 2|x| - 3| + 2, x e R.

a) Naszkicuj wykres f unkcji/ , st osując odpowiednie przekszt ałcenia. Wymień je.
b) Na podst awie wykresu określ:
- zbiór wart ości f unkcji/
- liczbę miejsc zerowych f unkcji/
- współrzędne punktu wspólnego wykresu f unkcji/ i osi OY
- znak liczby/ (—4) / ( - l ) + / (- 3);
- czy f unkcja/ jest różnowart ościowa oraz czy jest parzysta lub nieparzyst a.
8: Naszkicuj wykres f unkcji/ (x) = \x2- 4| + |x2- x | , x e R.

a) Podaj wzór funkcji, nie używając znaku wartości bezwzględnej.
b) Na podst awie wykresu f unkcji/ określ:
- zbiór wart ości t ej funkcji
- liczbę rozwiązań równania/ (x) = 4
- zbiór rozwiązań nierówności/ (x) > - x + 4.
Równania i nierówności kwadratowe

z wartością bezwzględną
a) x2=|x| b) ( x - 3 ) 2= 4 | x - 3|
c) i ( x - 4 ) 2+ | x - 4 | = 0 d) (x + 5)2- 3 | x + 5| = 0
a) 2x2- |x| - 15 = 0 b) x2+ 6|x| + 8 = 0
c) x2- 6|x| + 5 = 0 d) x2- 4|x| - 21 = 0
a) 5(x —4)2= 9|x - 4| + 2 b) 3(x + 2)2+ 16|x + 2| + 5 = 0
| UJ
c) 0,5(x - 1)2= 2,5 • |x —1| —2 d) 4 x x -
a) x2+ 4x + |x+ 2| = 16 b) x2+ 2x + 2 = 2|x+ 1|
c) x2+ 2x = 3|x+ 1| - 3 d) x2- 3 | x - 3| = 6 x - 11
a) ( x + l ) ( | x | - l ) = - 0,5 b) ( 2 x - l)(|x| + 1) = 3
c) (|x| - l)(|x| + 1) = 3 d) (|x| —4)(1 —|x|) = 5
a) |2x2- 2x - 1,5| = 2,5 b) |4 - x - 0,5 x 2| = 4
c) |x2- 4x| = 5 d) A x 2- —x - 4
3 3
2 .2 9 6 . Rozwiąż algebraicznie i graficznie równania:
a) |x2+ 2x + 3| = |2x| b) —x 2- 2x + 4 = | 4 - x |
4
1 2 0
- x + 3x - 2 - = | 5 - x | d) |x2+ 6x + 9| = |x+ 1|
2 2
Rozwiąż równania:
a) |x2- 2x| = x 2- 2 x b) |x2- 8x + 12| = x2- 8x + 12
ci |x2- 9 | = 9 - x2 d) - x 2+ 3x + 8 = - x 2+ 3x + 8
2 2
2 9 8. Rozwiąż równania:
a) x|x| + | 2 x - 3| = 4 b) x2= |x+ 1| + |x~ 1|
Cl x2+ 2|x - 3| + 13 = |x + 1| + 6x d) x2+ 25 = 3x + 5|x+ 1| + 5|x —4|

a) x2 + |x2- 5| = 4x + 1 b) |x 2- 3 x | + x = 2
c 2|x2+ 2 x —5| = x - 1 d) |x2- x - 3| + 1= 0
300. Rozwiąż równania:

al |x 2- 4 | + |x 2- 5 | = 1 b) |x 2- 2 | = |x 2- 9 | + 7
C; |x2- 4| = |9 - x 2| + 5 d) |x2- 1| + |x2- 16| = 3

al |x2- 1| + |x + 1| = 0 b) |x2- l | = | x - l |
c |-x2+ x - 1| = |2x - 3 - x2| d) |x2+ 2x| - 12- x| = |x2- x |
30i Rozwiąż nierówności:

a i x2< 3|x| b) 2x2- |x| > 0
c - ^ x 2+ 2|x| > 0 d) - 3 x 2< |x|
30; Rozwiąż nierówności:

a x2- 7|x| + 10 < 0 b) x2- 7|x| + 12 > 0
c x2- 3|x| - 4 < 0 d) x 2+ 4|x| + 3 < 0
304 Rozwiąż nierówności:

a ( x - 1)2+ |x —1| > 6 b) x2- 2x + 7 < 5 | x - 1|
c 4x2—6 | 2 x - 1| < 4 x - 6 d) - 4 x 2+ 12x > 312x —31- 1

a x 2- 4x + | x - 1| + 3 < 0 b) x2+ 6x + |x + 2| + 8 > 0
c: x2+ | x - 2| < 8 x - 19 d) x2+ 4x + |x - 3| + 5 > 0
a) \x'2- 4x | < 4 b) |x2- 6x| < 9
c) |x2+ 3x+ 1| < 1 d) |x2+ 6 x - 1| < 6
2 .3 0 ’ Rozwiąż nierówności:
a) |x2—|x| - 2 | > 2 b) |x2-10|x| + 15|< 6
c) |x2- 2|x| - 3 | < 5 d) |x2—4|x| + 3| > 3
2 .3 0 8 . Rozwiąż algebraicznie i graficznie nierówności:

1 2 , n1
- x - x + 2 - < 2x —1 b) |x2- 4 | > x + 2
2 2
c) |x2+ 6x + 11| < x + 7 d) |x2+ 4x + 3| > —x + 3
a) x|x + 1| —x|x + 2| + 2 < 0
b) (x + 3) • |x - 2| + |x| • (x + 1) < 2
c) 2x 2+ \x - 3| • (x+ 1) - ( x - 2) • |x+ 2| > 3
d) 6x 2+ 15 • |x + 2| - 20|x| > 17x + 18
Równania kwadratowe z wartością

bezwzględną i parametrem
2.310. Zbadaj liczbę rozwiązań równania ze względu na wartość parametru m [m e R
x - 4x + 3| = m b) |3 + 2 x - x 2 m
- x 2+ 3x + 5 - = m d) |-4x2+ 4 x - l | = m
2 .3 1 1 Zbadaj liczbę rozwiązań równania w zależności od wartości parametru m

(m e R):
a) x2+ 4|x| + 3 = m b) x2-6|x| + 8 = m
c) - - x 2- - | x | + 3 = m d) - - x 2+ -|x| - 1 = m
2 2 9 3
2.312. Zbadaj liczbę rozwiązań równania w zależności od wartości parametru k(k& P)

a) |x2- 4 | = r + 3 b) - x 2+ 2|x| = k2- 2
- x 2- 2x + 1 = 2k - k 2 d) 6x2- 12|x| = k2+ 3k - 4

2
313 Dla jakich wart ości parametru m równanie x | x - 1| = m + 1 ma dwa różne

rozwiązania?
314. Dla jakich wartości parametru m równanie |x2- 4| = m 2+ 1 ma dwa różne

rozwiązania?
3 1 5. Dla jakich wartości parametru k równanie x2- |4x - 4| = ^ ^ ma tyle samo
rozwiązań dodat nich co ujemnych?
316 Naszkicuj wykres funkcji y = g(k), która każdej wartości parametru k [k e R)

przyporządkowuje liczbę rozwiązań równania |x2 + 2x - 3| = k\ x + 3|.
317 Dla jakich wart ości parametru k równanie |5 + 4 x - x 2| = (k + l ) | x - 5 | ma trzy

różne rozwiązania?
Dla jakich wartości parametru k równanie |x2- 4 | = (k2- 5 ) | x - 2 | ma t rzy roz

wiązania, z których jedno jest dodatnie i dwa są ujemne?
319. Dla jakich wart ości parametru m równanie x2—(m + l)|x| + 1 = 0 ma czt ery
rożne rozwiązania?
320 Dla jakich wart ości parametru m równanie 2x2-m |x| + m - 2 = 0 ma dwa róż
ne rozwiązania?
321 Dla jakich wartości parametru m równanie - X2+ (m - 3)|x| = 0,25(m2- 1) nie
ma rozwiązań?
Dla jakich wartości parametru m równanie x2 + 2(m - 3)|x| + m2- 1 = 0 ma

trzy różne rozwiązania? Dla znalezionej wart ości parametru m podaj rozwiązania
tego równania.
est sprawdzający do rozdziału 2.

Wykres funkcji kwadrat owej/ (x) = 2 (x - 3)(x+ 1) ma z osią OY punkt wspólny:
A (3, 0) B. (-1, 0) C. (0, 2) D. (0, -6).
Suma obu współrzędnych wierzchołka paraboli będącej wykresem funkcji kwa-

d at owej/ (x) = 2 - x 2jest równa:
A. —1 B. 0 C. 1 D. 2.
3. Funkcja kwadrat owa f(x) = 9x2- 12x + 4 może przyjąć dla pewnego argument j
wart ość równą:
A .- 10 B.- 6 C.-4 D. 0.
Wykres funkcji kwadrat owej y = - x 2 przesunięt o równolegle wzdłuż osi OX o 2
jednost ki w kierunku ujemnym (w lewo), ot rzymując w t en sposób wykres funkcji u.

Zatem:
A. g(x) = ^ x2- 2 B. g(x) = - ( x + 2 ) z
C. g [ x ) = h ,x - 2)2 D. g(x) = ± x2+ 2.
Która z podanych poniżej własności funkcji kwadratowej f ( x) = - 2 x 2 + 4x - 5

j est prawdziwa?
A. Funkcja/ m a dwa miejsca zerowe.
B. Do wykresu funkcji / należy punkt A(- l , -8).
C. Osią symet rii wykresu f unkcji/ jest prosta o równaniu x = 1.
D. Zbiorem wartości f unkcji/ jest przedział (- 4, +oo).
1
6 Funkcja kwadrat owa/ (x) - (x + 3 ) ( x - 5 ) przyjmuje największą wart ość równa
4
A. - 1 B. 1 C. 4 D .- 4.
Wzór funkcji kwadrat owej/ (x) = 4 - ( x - 2)2 w postaci ogólnej to:

A. f (x) = - (x - 4)x B. f (x) = - x 2- 4x + 8
C. / (x) = - x 2+ 4x + 8 D. f (x) = 4x - x2.
Maksymalny przedział, w którym funkcja kwadrat owa/ (x) = 0 ,2 5 ( x - 8 ) ( x - 4) je »t

rosnąca, to:
A. <6, +oo) B. (-oo, 4) C. (8, +co) D. (- 6, +oo).
9 Of unkcji kwadrat owej/ (x) = x2+ 3x - cw iad o m o , że przyjmuje wart ości dodatn e
dla każdego argument u. Zatem c może mieć wart ość równą:
A .- 1 B. 0 C. —2 D .- 2 - .
2
10 Wykres funkcji kwadrat owej f(x) = 1 - (x - 10)2 nie ma punktów wspólnych
z prost ą o równaniu:
A. y = 3 B. y = 1 C. y = 0 D. y = -10.
11 Miejscami zerowymi funkcji kwadrat owej/ (x) = - 2x 2+ b x - csą liczby 1 oraz- 3.

Zatem:
A. b + c = 2 B. b + c = - 10 C. b + c = - 2 D. b + c= 10.
Która z poniższych funkcji przyjmuje w przedziale (1, 3) największą wart ość

równą 0?
A. / (x) = x2- 6x + 9 B. f(x) = - x 2+ 2x - 1
C f(x) = x 2- 16 D./ (x) = 4 - x 2.
J. Zbiorem wartości funkcji kwadrat owej f (x) = 4x2+ 2x + 3c jest przedział

3
2—, +oo . Zatem:
4 J
. c = -2 B. c = —1 C. c = O D. c = 1.
ł . Wykres funkcji kwadrat owej/ (x) = - 3 ( x - 2)2+ 1 przekszt ałcono przez symetrię
siową względem osi OK i ot rzymano wykres funkcji g. Zatem:
A. g(x) = - 3(x + 2)2+ 1 B. g(x) = 3 ( x - 2)2+ 1
C g(x) = - 3 ( x - 2)2- 1 D. g(x) = 3 ( x - 2 ) 2- 1.
i . Iloczyn rozwiązań równania (x + 5)(3x - 1) = (x + 5)(2x + 3) jest równy:

A. - 20 B. - 0,5 C. 12,5 D. - 1.
>. Równanie x2+ 6x + c2= 0 ma dwa różne rozwiązania wtedy i tylko wt edy, gdy:
A. c e (-oo, 3) B. c e (3, +oo)
C. c e (-3, 3) D. c e (-oo, - 3) u (3, +oo).
Funkcja kwadrat owa/ (x) = x2 przyjmuje wart ości mniejsze niż funkcja liniowa
g(x) = 4x wt edy i tylko wt edy, gdy:
A. x g (-oo, - 4) B. x e (-oo, 4)
C. x g (-oo, 0) u (4, +oo) D. x g (O, 4).
i . Zbiorem rozwiązań nierówności 4x2- 4 x + 1 > Ojest :

R B. 0 D.
Na rysunku obok przedstawione są frag

ment y wykresów dwóch funkcji kwadrat owych
y = / (x) i y = gr(x), które przecinają się w punktach
( 4, 3) oraz (-1, 0).
równanie f[x) = g(x) ma dwa rozwiązania, któ

rych suma jest równa:
A. O B. - 5
C. 3 D. 2.
20, Zbiorem rozwiązań nierówności - x - 3 |(2o - 4x) > 0 jest przedział (- 10, 6).
Zatem:
A. o = - 5 B. o = - 20 C. o = 20 D. o = 5.
Zadania powtórzeniowe do rozdziału 2.

2.323 Dany jest wzór funkcji kwadrat owej/ w postaci kanonicznej/ (x) = - (x + 3)2+ 1
x e R.
a) Podaj wzór f unkcji/ w postaci iloczynowej.
b) Naszkicuj wykres f unkcji/ i omów jej własności.
2.324. Dana jest funkcja kw adrat owa/ w postaci iloczynowej/ (x) = — (x - l ) ( x + 7)

x e R. 2
a) Napisz wzór f unkcji/ w postaci kanonicznej.
b) Podaj miejsca zerowe f unkcji/ oraz współrzędne wierzchołka paraboli f unkcji/
c) Podaj maksymalne przedziały monot oniczności f unkcji/ .
d) Podaj równanie osi symet rii wykresu f unkcji/ .
2.325. O funkcji kw adrat owej/ wiadom o, że przyjmuje najmniejszą wart ość równa
3 dla argument u 1. Parabola wykresu f unkcji/ ma z osią OY punkt wspólny (0, 5).
a) Napisz wzór f unkcji/ w postaci ogólnej.
b) Wyznacz największą wart ość f unkcji/ w przedziale (4, 5).
2.326. Funkcja kw adrat ow a/ m a dwa miejsca zerowe 4 i - 6, a jej najmniejsza war

tość jest równa - 5.
a) Napisz wzór f unkcji/ w postaci ogólnej.
b) Wyznacz zbiór tych argument ów, dla których f unkcja/ przyjm uje wartości więk
sze od 120.
2.327. Obok przedstawiony jest f ragment

wykresu funkcji kwadrat owej / , określonej
w zbiorze R.
Na podst awie danych zaznaczonych na ry
sunku:
a) wyznacz wzór f unkcji/ w postaci ogólnej
b) podaj równanie osi symet rii wykresu f unk
cji/
c) podaj zbiór rozwiązań nierówności/ (x) > 2
d) wyznacz argument y, dla których wart ość
funkcji wynosi 8.
328 Obok przedstawiony jest fragment wykre

su funkcji kwadratowej/ , określonej w zbiorze R.
Na podstawie danych zaznaczonych na rysunku:
a) wyznacz wzór fu n kcji/ w postaci ogólnej
b) podaj współrzędne punktu wspólnego paraboli
fu n kcji/ i osi OY
c) oblicz największą oraz najmniejszą wartość
fu n kcji/ w przedziale (- 3; - 2).
P-osta przechodząca przez punkty A i W paraboli
jest wykresem funkcji liniowej g. Odczytaj z rysunku,
dla jakich argumentów funkcja g przyjmuje war
tości większe niż funkcja/ .
329 Wyznacz wzór funkcji kw ad rat o wej/ w postaci ogólnej i naszkicuj jej wykres,
jeśli jednym z miejsc zerowych f u n kcji/ jest liczba 7, maksymalnym przedziałem,
w którym funkcja jest rosnąca, jest przedział (-oo; 4), a najmniejsza wartość funkcji/
w przedziale <12; 14) jest równa - 45,5.
330 Wyznacz wzór funkcji kwad rat o wej/ w postaci ogólnej i naszkicuj jej wykres,
jeśli jednym z miejsc zerowych f u n k cji/ jest liczba - 4 , osią symetrii wykresu jest
prosta o równaniu x= - 3 , a najmniejsza wartość fu n kcji/ w przedziale
wynosi - 2 .
331. Funkcja kwadratowa / ma tylko jedno miejsce zerowe. M aksymalny prze

dział, w którym funkcja jest malejąca, to (-oo; - 1 ). Największą wartością fu n kcji/
w przedziale <10; 12) jest liczba 338. Napisz wzór f u n k cji/ w postaci ogólnej, ilo
czynowej i kanonicznej. Naszkicuj wykres funkcji/ .
332. Funkcja kwadratowa/ opisana jest wzo rem / (x) = - 0,5x2+ x + a2- 4 , gdzie o
jest parametrem (o e R).
a) Wykaż na podstawie definicji, że fu n kcja/ jest malejąca w przedziale (1, +oo), dla
dowolnego a e R.
b) Wyznacz wartość parametru o, wiedząc, że różnica miejsc zerowych funkcji/ wy-
nosi 10.
3 3 3 . Funkcja kwad rat o wa/ m a dwa miejsca zero w e:- 3 oraz 2.

a) Oblicz wartość wyrażenia
/ <—2)
25
b) Wiedząc dodatkowo, że największa wartość funkcji/ wyno si — , wyznacz wzór
funkcji/ . 16
c) Rozwiąż nierówność/ (x) > 3x + 10,5.
2 .3 3 4 . Dane są funkcje kwadratowe f (x) = x 2+ 4x + 3 oraz g(x) = - x2+ 9, określone

w zbiorze R.
a) Oblicz, dla jakich argumentów obie funkcje przyjmują tę samą wartość. Ile ta
wartość wynosi?
b) Rozwiąż graficznie nierówność/ (x) > g(x).
2 .3 3 5 . Funkcja kwadratowa / określona jest wzorem f (x) = - x 2 + 0,8x + c, gdzie
jest liczbą rzeczywistą. Funkcja ta ma tylko jedno miejsce zerowe.

a) Wyznacz wartość współczynnika c.
b) Rozwiąż nierówność |x- p |< 0,2, gdzie p jest odciętą wierzchołka paraboli funkcji f.
c) Dla obliczonej wartości c wyznacz zbiór tych argumentów, dla których wartości
fu n kcji/ są większe od wartości funkcji kwadratowej g, jeśli g(x) = x2 + 0,32.
2.336 Funkcja kwadratowa f (x) = x2 + bx + c jest malejąca w przedziale (—00; 1}

i rosnąca w przedziale (1; +00 ). Wierzchołek paraboli będącej wykresem funkcj f
należy do prostej k\ y = 4 x - 8 .
a) Wyznacz współczynniki b i c we wzorze funkcji/ .
b) Oblicz miejsca zerowe funkcji/ .
c) Rozwiąż nierówność f (x) < 4 x - 8.
2 .3 3 7 . Równanie y = Ax2- b x + 1, dla dowolnej liczby rzeczywistej b, opisuje pew ą

parabolę. Wyznacz wszystkie wartości parametru b, dla których wierzchołek para
boli leży nad osią OX.
2 .3 3 8 . Równanie y = - - x 2 + 2bx - 8, dla dowolnej liczby rzeczywistej b, opisuje
pewną parabolę. Wyznacz wszystkie wartości parametru b, dla których wierzchoł k
paraboli leży pod osią OX.
2 .3 3 9 . Napisz wzór funkcji kw ad rat o w ej/ w postaci kanonicznej, jeśli wiadomo, ze

przyjmuje ona wartości niedodatnie wtedy i tylko wtedy, gdy x e (- 2; 6), a jej wykr es
przecina oś OY w punkcie (0, - 6 ).
2 .3 4 0 . Funkcja kwadratowa określona wzo rem / (x) = x 2+ bx + c przyjmuje warto? ci

ujemne wtedy i tylko wtedy, g d yx e (- 2; 4).
a) Wyznacz współczynniki b i c.
b) Oblicz, dla jakich argumentów wartości fu n kcji/ są mniejsze od wartości funł :ji
kwadratowej g, jeśli g(x) = 3x2- 6 x - 6.
c) Rozwiąż równanie g ( x - 1) = / (l).
2.341 Funkcja kwadratowa określona wzo rem / (x) = ox2+ óx + c,g d zieo ^ O, prz j-
muje wartości ujemne wtedy i tylko wtedy, gdy x e (^ o; - 3) u (1; + 00), a jej wykres
przecina oś OY w punkcie 4(0, 4).
a Wyznacz wartości współczynników a, b i c.

b Podaj wzór f u n kcji/ w postaci kanonicznej,
c; Wyznacz zbiór tych argumentów, dla których / (x) > 4.
342. W pewnym czworokącie przekątne są prostopadłe, a suma ich długości

wynosi 14 cm. Oblicz długości przekątnych, dla których pole czworokąta jest naj
większe z możliwych.
343. Pewien zakład stolarski produkuje stoły, które sprzedaje po 96 złotych za

sztukę. Związek między kosztem produkcji K(x) a liczbą x wytworzonych w ciągu dnia
stołów wyraża wzór K(x) = 5x2 + 6x + 160. Zakład może wyprodukować dziennie
maksymalnie 12 stołów. Oblicz, ile stołów dziennie powinien produkować ten
z )kład, aby jego produkcja była opłacalna. Określ, dla jakiej liczby wyprodukowa-
n/ ch w ciągu dnia stołów zysk zakładu będzie największy; oblicz wartość tego naj
większego zysku.
Hurtownik sprzedaje obuwie po 80 złotych za parę, o ile zamówienie jest

m niejsze niż 50 par. Jeśli zamówienie jest nie mniejsze niż 50 par, ale nie większe niż
600 par, wówczas cena jednej pary obuwia spada o 10 groszy pomnożone przez
liczbę zamówionych par. Jaka wielkość zamówienia maksymalizuje dochód hur
townika? Ile wyniesie ten maksymalny dochód?
345 Okno ma kształt prostokąta zakończonego na górze

tiójkątem równobocznym (jak na rysunku). Obwód okna wy
nosi 6 m.
Oznacz długość podstawy prostokąta przez x. Następnie:
a | Napisz wzór funkcji P- p o la powierzchni okna w zależności
od x.
b Wyznacz dziedzinę funkcji P.
c Wyznacz długość podstawy prostokąta tak, aby pole po
wierzchni okna było największe,
d Jaka jest największa powierzchnia okna? Wynik podaj
w przybliżeniu do jednego miejsca po przecinku.
3 4 6 . Drut długości 10 m podzielono na dwie części: z jednej zrobiono ramkę pro

stokąt ną, w której stosunek długości boków wynosi 2 :3, z drugiej-okrąg. Jak należy
podzielić drut, aby suma pól prost okąt a i koła była najmniejsza?
347. Suma długości dwóch boków trójkąta wynosi 12 cm, a miara kąta pomiędzy
tymi bokami jest równa 120°. Oblicz, jaką najmniejszą wartość może mieć obwód
t ego trójkąta.
348. W trójkącie równoramiennym ABC, |>4C| = |CB|, długość wysokości popro

wadzonej z wierzchołka C wynosi 4 cm oraz |>4C| = \AB \ - 1. Oblicz pole tego tró j
kąta.
2 .3 4 9 . W t rójkącie równoramiennym podst awa jest o 3 cm krótsza od ramieria.

Wiedząc, że wysokość opuszczona na podst awę ma 12 cm, oblicz:
a) pole tego trójkąta
b) wysokość poprowadzoną na ramię tego trójkąta.
2.350. Obwód podstawy prostopadłościennego pudełka wynosi 20 cm. Wysokość

pudełka ma 8 cm. Oblicz, jakie wymiary ma podstawa pudełka, jeśli wiadomo, że
jego objętość wynosi 192 cm3.
2.351. Długości przekątnych rombu (w cm) wyrażają się liczbami pierwszymi, przy
czym jedna jest o 2 cm dłuższa od drugiej. Pole rombu jest mniejsze od 17,5 c n 2
Oblicz obwód tego rombu.
2 .3 5 2 . W trójkącie prostokątnym ABC kąt przy wierzchołku Cjest prosty. Wysokcsc

CD dzieli przeciwprostokątną AB na odcinki AD i DB tak, że |DB| = 3|AD| + 2. Wiedząc
dodatkowo, że |CD| = \AD\ + 2, oblicz pole trójkąta ABC oraz promień koła wpisanego
w ten trójkąt.
2 .3 5 3 . Promień okręgu opisanego na trójkącie prostokątnym ma długość 17 cm,

a promień okręgu wpisanego w ten trójkąt ma 6 cm długości. Oblicz pole tego tró j
kąta.
2 .3 5 4 . W trójkącie ABC długości boków spełniają warunek: |BCj = |AB| + 2. Najdłi z-

szy bok AC ma długość 9 cm. Cosinus największego kąta w tym trójkącie jest równy
(- 0,1). Wyznacz długości boków tego trójkąta.
2.355. Dane są dwie funkcje kwadratowe: f (x) = x 2+ bx + 1 oraz g(x) = bx2 + cx- 4,
gdzie b i c są liczbami rzeczywistymi i b * 0.
a) Wyznacz wszystkie wartości parametrów b oraz ct ak, aby funkcja/ m iała tylko
jedno miejsce zerowe i jednocześnie funkcja g przyjmowała wartości ujemne dla
każdego x e R.
b) Wyznacz wartości parametrów b oraz c tak, aby wierzchołki wykresów funkcji /
i funkcji g należały do prostej x + 2 = 0.
2.356. Dane są dwie funkcje kwadratowe: / (x)= - 2 x2 + mx + 8 oraz g(x) = mx2 - 4,

gdzie m jest liczbą rzeczywistą różną od zera.
a) Wyznacz wartości parametru m, dla których funkcja / przyjmuje największą
wartość, równą 10.
b) Dla wyznaczonej w punkcie a) większej wartości m rozwiąż nierówność g(x) > 0.
c) Dla m = 3 rozwiąż równanie / (x+ 1) = 2 - g (x- 1).
2.357 Wykresy funkcji kwadratowych f (x) = 4x2- ox + 3b oraz g(x) = 4x2+ b x- 3 a ,

gdzie o i b są liczbami rzeczywistymi i a^ - b, przecinają oś OX w tym samym punkcie A.
a) Oblicz odciętą punktu A.
b) Wiedząc dodat kowo, że dla argument u - 1 wart ość funkcji / w ynosi 8, wyznacz
wzory obu funkcji w postaci ogólnej, następnie wzór f unkcji/ w postaci iloczyno
wej, a wzór funkcji g w postaci kanonicznej.
358. Wykaż, że dla każdego k e R równa niex2+ (k + l ) x - 1 = 0 ma dwa różne roz

wiązania.
359. Wykaż, że jeśli równanie x2+ kx + 4 = 0 jest sprzeczne, to k e (- 4, 4).
360. Wykaż, że jeśli zbiorem rozwiązań nierówności 2x2 - (k + 3)x + 8 > 0 jest
zoiór R, to k e (-11, 5).
361. Wykaż, że jeśli zbiorem wart ości funkcji kwadrat owej f(x) = - x 2+ 2kx- 3 jest
przedział (-ao, 1), to k e {- 2, 2}.
362. Wykaż, że jeśli o + b = 3 i o • b = 1, to o2+ £>2= 7.
363. Wykaż, że jeśli a - 2b = 3, to wyrażenie a2+ b2 przyjmuje najmniejszą war

t ość równą 1,8.
364. Funkcja kw adrat owa/ jest określona wzorem/ (x) = x2+ (b + 2)x + 2ó, gdzie b
jest liczbą rzeczywist ą.
a) Wykaż, że f unkcja/ m a co najmniej jedno miejsce zerowe dla każdej rzeczywist ej
wart ości parametru b.
b) Dla jakiej wart ości parametru b f unkcja/ m a tylko jedno miejsce zerowe? Oblicz
to miejsce zerowe.
365. Wykaż, że jeśli b i c są liczbami rzeczywist ymi, gdzie b * c oraz funkcje

Kwadratowe/ (x) = x2+ (b + l )x + c i g (x)= x2+ ( c+ l ) x + ó mają wspólne miejsce ze
rowe, to b + c + 2 = 0.
366 Wykaż, że jeśli funkcja kwadratowa / (x) = X2 + (6- 4)x + c ma dwa różne miejsca
zerowe i dla argument u c przyjmuje najmniejszą wart ość, to c e (- ao , 0) u (1, +oo).
367. Liczby 5 + V23 oraz 5 - V23 są rozwiązaniami równania

x2- (p2+ qr2)x + (p + q) = 0, z niewiadomą x. Oblicz p i q.
368. Funkcja/ przyporządkowuje każdej liczbie nat uralnej n, n > 1, najmniejszą

liczbę całkowitą spełniającą nierówność z niewiadomą x :x 2- 5 n x + 6n2< 0. Wyznacz
wzór f unkcji/ .
369. Dla jakich wart ości parametru m suma kwadrat ów rozwiązań równania
x2- (m + l)x + m = 0 jest najmniejsza?
2.370. Dla jakich wartości parametru m równanie x2 + mx + m = 0 ma dwa różne

rozwiązania mniejsze od 2?
2.371. Dla jakich wartości parametru m rozwiązania Xi, x2 równania

x2- 4 ( m + l)x + 2m(m - 1) = 0 spełniają warunek < m < x 2?
2 .3 7 2 . Wyznacz t e wart ości parametru m, dla których f unkcja/ (x) = x 2- 3 x- m 1

ma dwa różne miejsca zerowe x2 oraz x2 spełniające warunek 3x2- 2xz = 4.
2 .3 7 3 . Wyznacz wart ość parametru m tak, aby zbiorem wart ości funkcji
/ (x) = x2- (m + 4)x + m2+ 4 był przedział (- 1, +oo).
2 .3 7 4 . Dla jakich wart ości paramet ru m dziedziną funkcji

f (x) = yj(m 2- l ) x 2+ 2(m - l)x + 2 jest zbiór wszystkich liczb rzeczywistych?
* 2.375. Dla jakich wartości parametru m f unkcja/ (x) = x2- (m + 1 )x+ m2- 1 ma dwa
różne miejsca zerowe xlt x2 t akie, że |x2| + |x2| > V I ?
2.376. Dla jakich wartości parametru m równanie x2+ (m + 2)x - 2m + 1 = 0 ma dwa

rozwiązania rzeczywist e, z których jedno jest ujemne, a drugie większe od 1?
2.377 . Rozwiąż:
a) równanie |x2- 4x | = x 2- 7 b) nierówność x2- 2 x > 2 | x - 1| + 7.
* 2 .3 7 8 . Napisz wzór i naszkicuj wykres funkcji y = g(m), która każdej liczbie rzeczy
wist ej m przyporządkowuje największą wart ość funkcji kwadrat owej
/ (x) = x2 + (m 2- l)x + 3 w przedziale (- 1 ,1 ).
* 2.379, Napisz wzór i naszkicuj wykres funkcji y = g[m), która każdej liczbie rzeczy
wist ej m przyporządkowuje najmniejszą wart ość funkcji kwadrat owej
f (x) = - x 2+ (m2- 4)x + 2 w przedziale (- 1, 1).
2 .380. Dane jest równanie |x2 + 2x - 8| = 5m - 25 z niewiadomą x. Wyznacz zb ar

wszystkich wartości parametru m (m e /?), dla których równanie ma czt ery różne:
rozwiązania, w tym dokładnie dwa ujemne.
2.381. Wyznacz wszyst kie wartości parametru m, dla których równanie

|x2- 4x - 12| = m |x - 6| ma t rzy różne rozwiązania, z których dwa są ujemne.
2 .3 8 2 Wyznacz wszystkie wart ości parametru m, dla których równanie

x2- 4|x| + m + 1 - 0 ma dwa różne rozwiązania.
109
Geometria płaska
czworokąty
'odział czworokątów. Trapezoidy

1. Oblicz miary kąt ów czworokąt a, jeśli:
a) pierwszy kąt jest o 20° mniejszy od drugiego, t rzeci kąt jest o 70° większy od
pierwszego, a czwarty jest średnią aryt met yczną t rzech pozostałych
b) miary kolejnych kątów pozost ają w stosunku 2 : 3 : 5 : 5
c) miara kąta drugiego st anowi 75% miary kąta pierwszego, kąt t rzeci jest o 25%
29
większy od kąta drugiego, a miara kąta czwartego st anowi — miary kąta pierw-
16
szego.
,2. Oblicz miary kątów czworokąt a ABCD, wiedząc, że:

c) przekątna AC zawiera się w dwusiecznej kąta przy wierzchołku A i w dwusiecznej
kąta przy wierzchołku C oraz kąt ACB jest o 20° mniejszy od kąta DAC, a kąt ADC
jest o 50° większy od kąta CAB
) przekątna AC zawiera się w dwusiecznej kąta przy wierzchołku A oraz suma miar
kąt ów DAC i DG4 wynosi 90°, kąt DCA ma miarę dwa razy większą niż kąt ACB,
a kąt ABC jest o 60° większy od kąta DAC.
zy czworokąt ABCD jest delt oidem? Odpowiedź uzasadnij.
.3. Jedna przekątna pewnego czworokąta dzieli go na dwa trójkąty o obwodach

20 cm i 40 cm, a druga - na dwa t rójkąt y o obwodach 30 cm i 50 cm. Wiedząc, że
urna długości przekąt nych jest równa 26 cm, oblicz obwód tego czworokąt a.
.4 . Kawałek czworokąt nego mat eriału o obwodzie 3 m przecięt o wzdłuż jednej

jego przekąt nych. Powstały dwie chust y w kształcie t rójkąt a równoramiennego:
lierwsza o obwodzie 1,8 m, a druga o obwodzie 2,8 m. Linia rozcięcia st anowi pod
st awę pierwszego t rójkąt a, a dla drugiego jest ramieniem. Wyznacz wymiary obu
chust.
.5 . Z dwóch cienkich list ewek o długości odpowiednio 0,8 m i 1,05 m wykonano

zkielet lat awca. Dłuższa list ewka wyznacza oś symet rii krótszej listewki i jest po-
Izielona przez punkt przecięcia się z krótszą list ewką na odcinki, których długości
nają się do siebie jak 2 : 5. Następnie końce tych list ewek połączono kolejno żyłką,
wyznaczając w t en sposób boki lat awca. Oblicz długość tej żyłki.
3 .6 . Oblicz długość przekąt nych AC i BD czworokąt a ABCD, wykorzyst ując dane z ry
sunku poniżej:
Trapezy
3 .7 . W t rapezie równoramiennym ABCD przekątna AC t worzy z ramieniem fiC kąt
prosty i jest jednocześnie dwusieczną kąta przy wierzchołku A. Oblicz miary kątów
t rapezu.
3 .8 . W t rapezie ABCD kąt przy wierzchołku fi ma miarę równą 22°. Przekątna AC

t worzy z bokiem AB kąt o mierze 22°. Oblicz miary kąt ów t rójkąt a ACD, wiedząc,
że nierównoległe boki AD i BC t rapezu zawierają się w prost ych prost opadłych.
3 .9 . W t rapezie ABCD (AB || CD) miara kąta przy wierzchołku Sjest o 25% większa od
miary kąta przy wierzchołku A, nat omiast miara kąta przy wierzchołku Cjest o 13
mniejsza od miary kąta przy wierzchołku D. Wyznacz miary kątów t ego t rapezu.
3 .1 0 W t rapezie ABCD przekątna AC t worzy z ramieniem BC kąt równy kątowi ADC

Wykaż, że |</AfiC| = |<D>AC|.
3 .1 1 . W t rapezie równoramiennym krótsza podst awa ma t aką samą długość jak

ramię.
a) Wykaż, że przekątne t rapezu zawierają się w dwusiecznych kąt ów przy dłuższe
podst awie.
b) Wiedząc dodat kowo, że stosunek długości podst aw wynosi 1 : 2, wyznacz miar\
kąt ów t rapezu.
3. Geometria płaska - czworokąty 111
12. W pewnym t rapezie t rzy boki mają długość 6 cm, a kąt rozwart y ma miarę
120°. Oblicz długość dłuższej podst awy t rapezu.
13. W t rapezie równoramiennym o obwodzie (18 + 8%/2) cm wysokość jest równa

4 cm, a kąt ost ry ma miarę 45°. Oblicz długości boków tego t rapezu.
.14. W t rapezie równoramiennym miara kąta ostrego jest równa 60°. Wysokość
t rapezu jest równa 3-^3 cm, a długość przekąt nej wynosi 2Vl9 cm. Oblicz obwód
t rapezu.
.15. W t rapezie równoramiennym wysokość jest równa długości krótszej pod

stawy, a ramię ma długość 13 cm. Suma długości podst aw jest równa 34 cm. Oblicz
długości podst aw tego t rapezu.
.16. W t rapezie równoramiennym ABCD

wysokość DE i przekąt na DB podzieliły odcinek
KL łączący środki ramion na trzy odcinki mające
długość: \KM\ - 1 cm, \MN\ = 4 cm, \NL\ = 3 cm.
Wiedząc, że przekąt na DB ma długość 10 cm,
oblicz długość boków t rapezu.
.1 7 . W t rapezie równoramiennym ABCD, >48||CD,wysokość CE podzieliła dłuższą

podst awę na odcinki mające długość: \AE\ = 15 cm, \EB\ = 6 cm. Długość przekątnej
DB jest równa 17 cm.
a) Oblicz obwód t ego t rapezu.
b ) Jaką długość ma odcinek łączący środki ramion t ego t rapezu?
.1 8 . Różnica długości podst aw t rapezu prost okąt nego wynosi 5 cm, a dłuższe ra
nię ma długość 13 cm. Wiedząc, że wysokość t rapezu i krótsza podst awa pozostają
v stosunku 3 : 4, oblicz długość podst aw tego t rapezu.
.1 9 . W t rapezie prost okąt nym suma długości krótszej podst awy i wysokości jest
ówna 17 cm, a suma długości dłuższej podst awy i dłuższego ramienia wynosi 29 cm.
A/ yznacz długości boków tego t rapezu, wiedząc, że krótsza przekątna ma długość
13 cm.
.2 0 . Trapez ABCD jest prost okąt ny. Na podst awie danych na rysunku poniżej ob-
icz długość dłuższej podst awy AB.
b)
e a
3.21 W t rapezie podst awy mają długość 28 cm i 7 cm, a ramiona 10 cm i 17 cm. Ab

wyznaczyć wysokość tego t rapezu, możemy postąpić tak:
• Prowadzimy wysokości h t rapezu z kąt ów rozwart ych. Spodki wysokości dziel
dłuższą podst awę na odcinki długości x cm, 7 cm oraz (21 - x) cm. Korzystają
z t wierdzenia Pitagorasa w dwóch powst ałych t rójkąt ach prost okąt nych, twe
rżymy układ równań:
j x 2+ h2 = 100
j(21 - x )2+ h2= 289
Odejmując równania stronami, ot rzymujemy równanie:
x2- ( 2 1 - x ) 2 = -189
z którego wynika, że x = 6.
• W miejsce x do pierwszego równania układu wst awiamy liczbę 6 i obliczamy h:
62 + h2 = 100
h2 = 64
h = 8 (boh > 0)
Wysokość trapezu ma 8 cm.
Postępując podobnie, wyznacz wysokość t rapezu, jeśli:
a) podst awy mają długość: 2 cm i 30 cm, a ramiona: 25 cm i 17 cm
b) obwód trapezu wynosi 72 cm, podstawy mają długość 30 cm i 9 cm, a jedno ramię
jest dłuższe od drugiego o 7 cm.
3.22. Długości podst aw t rapezu mają się do siebie jak 5 : 2, a ich różnica wynos
9 cm. Oblicz długość odcinka łączącego środki ramion t rapezu.
3.23. Kąty rozwarte t rapezu mają 120° i 150°. Krótsza podst awa i krótsze ramię tra
pezu mają jednakową długość, równą 5 cm. Oblicz długość odcinka łączącego środk
ramion tego t rapezu. Rozważ dwa przypadki.
3.24. W trapezie ABCD punkty K, L są odpowiednio środkami ramion AD i BC. Odcinel

KL przecina przekąt ną AC w punkcie M oraz przekąt ną DB w punkcie N. Wykaż, że:
a) \AM\ = \MC\ oraz \DN\ = \NB\
b>im « i = !ś Ł H !
3 .25 Odcinek łączący środki ramion t rapezu ma długość 10 cm, a odcinek łącząc\
środki przekąt nych ma długość 3 cm. Oblicz długości podst aw t rapezu.
3. Geometria płaska - czworokąty
tównoległoboki
,26. Oblicz miary kąt ów równoległoboku, w którym miara jednego z dwóch kolej-
i ych kąt ów jest o 38° większa od miary drugiego kąta.
.27. W równoległoboku ABCD kąt przy wierzchołku D jest rozwart y. Z t ego wierz-
i hołka poprowadzono dwie wysokości równoległoboku. Wysokości te t worzą kąt
mierze 53°. Oblicz miary kąt ów równoległoboku.
.2 8. W równoległoboku ABCD długość boku AB jest dwa razy większa od długości

oku BC. Punkt M dzielący bok AB na połowy połączono z punktami C i D.
Oblicz \ < CMD\ .
.2 9. W rombie przekąt ne t worzą z jednym z boków kąty, których różnica miar wy-
osi 36°. Oblicz miary kąt ów rombu.
.3 0. W rombie symet ralna boku przechodzi przez jeden z wierzchołków tego

ombu. Oblicz miary kątów rombu.
.3 1 . Oblicz długość boku kwadrat u, jeśli:

:) przekąt na jest o 2 cm dłuższa od boku
i) odległość środka jednego boku od końców przeciwległego mu boku jest równa
3-v/5 cm.
.3 2 . Dwusieczna kąta prostego C w t rójkącie prost okąt nym ABC przecina przeciw-
)rost okąt ną w punkcie D. Równoległe do przyprostokąt nych wykreślone przez
>unkt D wyznaczają na przyprostokąt nych punkty M i N. Udowodnij, że czworokąt
'NDM jest kwadrat em.
i .3 3 . W prost okącie, którego obwód ma AA cm, różnica odległości punktu prze

jęcia przekąt nych od dwóch nierównych boków wynosi 8 cm. Oblicz długości bo
rów prostokąta.
.3 4 . Obwód prost okąt a jest równy 142 cm. Przekątna prost okąt a jest o 1 cm dłuż
na od dłuższego boku. Oblicz długości boków prost okąt a.
>.35. Oblicz szerokość prost okąt nej ramy obrazu, wiedząc, że obwód zewnętrzny
amy jest o 28 cm większy od obwodu wewnętrznego tej ramy.
ł .3 6 . W t rójkącie równoramiennym dane są: długość podst awy o = 12 cm i wyso

kość h = 18 cm, poprowadzona na t ę podst awę. W t rójkąt t en wpisano prostokąt
m taki sposób, że dwa wierzchołki prost okąt a leżą na podst awie a, po jednym na
Każdym ramieniu t rójkąt a, a przekąt ne prost okąt a są odpowiednio równoległe do
ramion t rójkąt a. Oblicz długości boków prostokąta.
3 .3 7 . W prost okącie, który nie jest kwadrat em, poprowadzono dwusieczne kątów:
a) wewnętrznych
b) zewnętrznych.
Udowodnij, że punkty przecięcia tych dwusiecznych są wierzchołkami kwadratu
3 .3 8 . Kąt ost ry rombu ma miarę 30°. Wysokość rombu ma 2 cm. Oblicz:

a) obwód rombu
b) długość krótszej przekąt nej.
3.39. Krótsza przekąt na rombu ma długość 12 cm, a bok jest o 2 cm dłuższy od

połowy drugiej przekąt nej. Oblicz długość boku rombu.
3 .4 0 . Bok rombu ma długość 41 cm. Wyznacz długości przekąt nych tego rombu,
wied 2 ąe, że różnica ich długości jest równa 62 cm.
3.41. W równoległoboku o obwodzie 40 cm przekątne są dwusiecznymi kątów,

a ich długości mają się do siebie jak 3 : 4. Oblicz długości tych przekątnych.
3 .4 2 . W równoległoboku ABCD wysokość DE ma 8 cm i dzieli bok/ 48 na odcinki dłu

gości: \AE\ = 4,5 cm, \EB \ = 6 cm. Oblicz długości przekąt nych tego równoległoboku.
3 .4 3 . W równoległoboku ABCD kąt przecięcia przekąt nych AC i BD ma miarę 60 .

Na dłuższej przekąt nej AC zaznaczono punkt E w taki sposób, że odcinek DE jest
prost opadły do przekąt nej AC. Wiedząc, że |D£j = V i oraz \ <ADE\ = 45°, oblicz dłu
gość przekąt nych równoległoboku.
3 .4 4 . W równoległoboku ABCD z wierzchołka D kąta rozwart ego poprowadzono

dwie różne wysokości DE i DF, przy czym DE LA B , DF LBC .
a) Wykaż, że t rójkąt y AED i FCD są podobne.
\AD\ 4
b) Wiedząc dodat kowo, że = —, oblicz, o ile procent wysokość DF jest dłuższa
od wysokości DE.
3 .4 5 . Wysokości równoległoboku, poprowadzone z wierzchołków kątów rozwartych

na dłuższe boki, dzielą równoległobok na dwa t rójkąt y równoramienne i kwadrat
a) Wykaż, że punkty przecięcia tych wysokości z dłuższą przekąt ną dzielą t ę prze
kątną na t rzy odcinki równej długości.
3. Geometria plaska - czworokąty 115
b) Wiedząc dodatkowo, że dłuższy bok równoległoboku ma długość 6 cm, oblicz

długość odcinka przekąt nej zawartego w kwadracie.
.4 6. W t rójkącie ABC prowadzimy dwusieczną kąta A i przez punkt D przecięcia

dwusiecznej z bokiem BC prowadzimy równoległe do boków AC i AB, które przeci
nają t e boki odpowiednio w punktach f i F. Wykaż, że czworokąt AEDF jest rombem.
Czy można uogólnić to t wierdzenie na dwusieczne kąt ów zewnęt rznych?
.4 7 . Wykaż, że środki boków dowolnego czworokąt a są wierzchołkami równo

ległoboku. Jaką figurę ot rzymamy, łącząc kolejno środki boków:
a) równoległoboku b) rombu
c) prost okąt a d) kwadrat u?
.4 8 . W czworokącie ABCD połączono środki boków i ot rzymano czworokąt EFGH.

a) Jeżeli czworokąt EFGH jest prost okąt em, czy można t wierdzić, że czworokąt
ABCD jest rombem?
b) Jeżeli czworokąt EFGH jest rombem, czy można t wierdzić, że czworokąt ABCD
jest prost okąt em?
c) Jeżeli czworokąt EFGH jest kwadrat em, czy można t wierdzić, że czworokąt ABCD
jest kwadrat em?
)krąg opisany na czworokącie

.49. Czy kolejne kąty czworokąta wpisanego w okrąg mogą mieć następujące miary:
a) 72°, 72°, 108°, 108°
o) 46°, 15°, 134°, 165°
c) 58°, 81°, 123°, 98°?
».50. Czy czworokąt ABCD można wpisać w okrąg, jeżeli stosunek miar kąt ów przy
wierzchołkach A, B, C, D wynosi odpowiednio:
a) 3 : 6 : 10 : 7 b) 6 : 3 : 10 : 7 c) 10 : 8 : 10 : 8?
ł .5 1 . Wyznacz miary kątów czworokąt a ABCD wpisanego w okrąg, wiedząc, że:

a) |<6| = 2|<M| i |<C| = 3|<M| b) |<fl| = | | < 4 | i |< 4| = 2|<C|
c) |< A| : |<8| : |<C| = 1 : 2 : 3 d) |<4| : |<B| : |<D| = 5 : 4 : 2 .

3 .5 2 . Wyznacz miary kąt ów czworokąt a wpisanego w okrąg, wiedząc, że przedłi -

żenią przeciwległych boków przecinają się, t worząc kąty:
a) 20° i 44° b) 25° i 35°.
3 .5 3 . W okrąg o środku O wpisano czworokąt ABCD. Wyznacz miary kąt ów tego

czworokąt a oraz miarę kąta ostrego utworzonego przez jego przekątne, jeśli:
a) \<AOB\ = 120°, \<BOC\ = 120° i \<COD\ = 40°
b) \<AOB\ = 150°, \<AOD\ = 60° i \<COD\ = 70°.
3 .5 4 . Oblicz długość boku kwadrat u, wiedząc, że iloczyn długości promienia okręgu

wpisanego w t en kwadrat i promienia okręgu opisanego na tym kwadracie (wyra
żonych w tych samych jednostkach) jest równy 2S^ [2.
3 .5 5 . W prost okącie mniejszy bok ma długość 6 cm, a kąt ost ry między przekątnymi
ma miarę 30°. Jaka jest długość promienia okręgu opisanego na tym prostokącie?
3 .5 6 . W prost okącie ABCD bok AB ma długość 10 cm. Odległość wierzchołka D od

przekąt nej AC jest równa 6 cm. Oblicz długość promienia okręgu opisanego na
prost okącie ABCD.
3 .5 7 . Na t rapezie opisano okrąg o promieniu długości 25 cm. Dłuższa podst awa t ra
pezu jest średnicą t ego okręgu. Wiedząc, że przekątna t rapezu ma długość 40 cm,
oblicz obwód tego t rapezu.
3 .5 8 . Na t rapezie o podst awach długości 16 cm i 8 cm oraz wysokości 8 cm opisano

okrąg; jego środek leży wewnąt rz t rapezu. Oblicz odległości środka okręgu od
wszystkich boków t ego t rapezu.
3 .5 9 . Boki równoległoboku mają długość 6 cm i 10 cm, a kąt ost ry ma miarę 60

Z jednego wierzchołka kąta rozwart ego poprowadzono dwie wysokości. Oblicz ob
wód czworokąt a wyznaczonego przez spodki tych wysokości i przez wierzchołki
kątów rozwart ych. Wyznacz długość promienia okręgu opisanego na powstałym
czworokącie.
Okrąg wpisany w czworokąt

3 .6 0 . Czy kolejne boki czworokąt a opisanego na okręgu mogą mieć długość:
a) 11 cm, 7 cm, 4 cm, 8 cm
b) 8 cm, 6,5 cm, 10 cm, 10,5 cm
1 1 2 2
c) 9 - cm, 3 - cm, 1 1 - cm, 5 - cm?
3 3 3 3
3. Geometria płaska —czworokąty 117
.6 1. Oblicz obwód czworokąt a ABCD opisanego na okręgu, mając dane:

.') \AB\ = 1 0 cm, |CD| = 11 cm
b) \ ABj : |8C| : |CD| = 2 : 3 : 4 oraz \AD\ = 15 cm.
.6 2 . Długości t rzech kolejnych boków czworokąt a opisanego na okręgu mają się

o siebie jak 1 : 2 : 3. Obwód tego czworokąt a wynosi 48 cm. Oblicz długości jego
boków.
.6 3. W romb wpisano okrąg. Punkt st yczności okręgu z bokiem dzieli bok na od-
inki długości 4 cm i 9 cm. Oblicz długość przekąt nych i wysokość rombu.
.6 4 . W romb o boku długości 10 cm i wysokości 8 cm wpisano okrąg Oi.

) Oblicz, w jakiej odległości od środka boku znajduje się punkt st yczności okręgu
z tym bokiem.
) Wykaż, że przez środki boków t ego rombu można poprowadzić okrąg 02 i wy
znacz długość promienia tego okręgu.
:;) Korzyst ając z wyliczonych wielkości, narysuj t en romb wraz z okręgami o: i o2
w skali 1 : 2.
.65 W t rapezie równoramiennym opisanym na okręgu ramiona mają po 6 cm dłu-

ości, a jedna z podst aw jest dwa razy dłuższa od drugiej. Oblicz długości podstaw.
.6 6 . Na okręgu opisano t rapez równoramienny. Kąt rozwart y t rapezu ma miarę

50°, a odcinek łączący środki ramion ma 12 cm długości. Oblicz długość promienia
okręgu.
.6 7 . Odcinek łączący środki ramion t rapezu ma długość 8 cm. Wiedząc, że w ten

rapez można wpisać okrąg, oblicz obwód t rapezu.
.6 8 . W t rapez46CD wpisano okrąg. Ramię

SC t rapezu zostało podzielone przez punkt
styczności 5 na odcinki długości jCSj = 1 cm
oraz \BS\ = 9 cm. Obliczymy długość pro
mienia okręgu w nast ępujący sposób:
Niech E i F będą punktami styczności okręgu
podst awami t rapezu, G będzie spodkiem
vysokości t rapezu poprowadzonej z wierz-
hołka C, rniech oznacza długość promienia
)kręgu wpisanego w ten t rapez.
> Zt wierdzenia o odcinkach stycznych wynika, że \FB\ = |B5| oraz |EC| = |C5|. Stąd
|FB| = 9 cm, a |ECj = lcm . Ponieważ \FG\ - \EC\ = 1 cm, więc |G6| = |F6|-|FG| = 8 cm.
• Korzyst ając z t wierdzenia Pitagorasa dla t rójkąt a GBC, obliczamy długość wyso
kości CG:
|CG|2 + | g b |2 = |BC|2
| CG |2 + 82 = 102
|CG| = 6 (cm) (bo |CG| > 0)
• Zauważamy, że | CG| = 2r.
6 = 2r
r = 3 (cm)
Promień okręgu wpisanego w dany t rapez ma długość 3 cm.
Post ępując podobnie, rozwiąż zadanie:

W t rapez ABCD wpisano okrąg o promieniu długości 12 cm. Ramię BC t rapezu ma
długość 25 cm. Jakie długości mają odcinki wyznaczone na ramieniu BC przez punkt
styczności S?
3 .6 9 . W t rapez ABCD wpisano okrąg. Ramię BC t rapezu zostało podzielone przez

punkt styczności S na odcinki długości |CS| = 1 cm oraz |8S| = 9 cm. Obliczymy dłu
gość promienia okręgu, st osując nast ępującą metodę:
• Prowadzimy promień OS, OS _L BC. Trójkąt COB jest prost okąt ny, bo
| < OceI + |< CBO| = | |< DCB| + ^ \ < ABC\ = ^ (|< DCB| + |< / \ 8C|)= ^ 180o= 90°.
Promień OS jest wysokością w trójkącie prost okąt nym OBC poprowadzoną z wierz
chołka kąta prostego.
• Na mocy t wierdzenia o wysokości w t rójkącie prost okąt nym poprowadzonej
z wierzchołka kąta prostego ot rzymujemy:
|OS12 = )CSI • \BS\
| OS j2 = 1 - 9
| OS| = 3(cm ) (b o jOS > 0)
Promień okręgu wpisanego w dany t rapez ma długość 3 cm.
Post ępując podobnie, rozwiąż zadanie:
W t rapez ABCD wpisano okrąg. Punkty E i F są punktami st yczności odpowiednio
z podst awą AB i z podst awą DC. Wiedząc, że \DF\ = 5 cm i \AE\ = 20 cm, oblicz dłu
gość promienia tego okręgu.
3 .7 0 . W t rapez prost okąt ny wpisano okrąg. Punkt st yczności okręgu z dłuższym

ramieniem dzieli to ramię na odcinki długości 6 cm i 24 cm. Oblicz obwód t rapezu.
.71. W t rapez wpisano okrąg. Punkt st yczności okręgu z dłuższą podst awą trapezu
czieli t ę podst awę na odcinki długości 2,5 dm i 4 dm. Wysokość trapezu ma długość
4 dm. Oblicz obwód tego t rapezu.
)krąg opisany na czworokącie, okrąg wpisany

j czworokąt - zadania na dowodzenie
.72. Wykaż, że jeśli dwusieczne kąt ów w ew

nętrznych t rapezu ABCD wyznaczają czworokąt
(zobacz rysunek obok), to można na nim opisać
okrąg.
.7 3 . Wykaż, że jeśli w dowolnym czworokącie

ABCD dwusieczne kąt ów wewnęt rznych wyznacza
ją czworokąt (zobacz rysunek obok), to można na
nim opisać okrąg.
.7 4 . Odcinek AB jest przeciwprostokątną w dwóch

t rójkąt ach prost okąt nych ACB i ADB, przy czym t rójkąt
ADB jest równoramienny (zobacz rysunek obok). Wy
każ, że odcinek CD zawiera się w dwusiecznej kąta pro
stego ACB.
.7 5 . Wykaż, że jeśli czworokąt wpisany w okrąg ma jedną parę boków przeciw

ległych równej długości, to przekątne tego czworokąt a mają t aką samą długość.
.7 6. Wielokąt o parzystej liczbie wierzchołków wpisano w okrąg i ponumerowano

kolejno kąty tego wielokąt a. Wykaż, że suma miar kątów o numerach parzystych
równa się sumie miar kąt ów o numerach nieparzyst ych.
.7 7 . Wielokąt o parzystej liczbie boków opisano na okręgu i ponumerowano ko

lejno boki tego wielokąt a. Wykaż, że suma długości boków o numerach parzystych
jest równa sumie długości boków o numerach nieparzyst ych.
3 .7 8 . Trójkąt ABC wpisano w okrąg i przez punkt A po

prowadzono st yczną do okręgu. Następnie poprowa
dzono sieczną okręgu równoległą do stycznej, która
przecięła boki AC i AB odpowiednio w punktach D i E
(zobacz rysunek obok). Wykaż, że na CDEB czworokącie
można opisać okrąg.
3 .7 9 . W czworokącie wpisanym w okrąg poprowa

dzono dwusieczne dwóch przeciwległych kątów, które
przecięły okrąg w punktach A, B (zobacz rysunek obok).
Wykaż, że odcinek AB jest średnicą t ego okręgu.
3 .8 0 . W okręgu o środku O poprowadzono dwie pro

st opadłe średnice AB i CD. Z punktu A poprowadzono
cięciwę AM przecinającą średnicę CD w takim punkcie
N, że w czworokąt OBMN można wpisać okrąg. Wykaż,
że miara kąta ostrego BAM jest równa 30°.*
* 3 .8 1 . W czworokącie ABCD wpisanym w okrąg

przedłużono boki AB i CD aż do przecięcia
w punkcie E. Przekąt ne AC i BD przecinają się
w punkcie S (zobacz rysunek obok). Wykaż, że
dwusieczna kąta BEC jest równoległa do dwu
siecznej kąta BSC.
82. Sieczne AB i CD okręgu o środku O prze

cinają się w punkcie K (zobacz rysunek obok).
Wykaż, że miara kąta a między tymi siecznymi
równa się połowie różnicy miar kątów środko
wych odpowiadających tukom AD i BC zawar
tym między tymi siecznymi.
83. W danym okręgu punkt A jest środkiem tuku BC i dwie

dowolne cięciwy AD i AE przecinają cięciwę BC w punkt ach Bi
i Ci. Wykaż, że na czworokącie BiCxED można opisać okrąg.
84 . Na boku AB trójkąt a ABC wybieramy dowol-

me punkt Ci. Podobnie na boku BC wybieramy punkt
Ax, a na boku AC wybieramy punkt Bp Na t rójkąt ach
AiBiC i ASiCi opisano okręgi, które przecięły się
w punktach Bi i M (zobacz rysunek obok). Wykaż, że
do okręgu opisanego na trójkącie AiBCi należy
p jnk t M. B
odobieństwo. Figury podobne

85. Czy podane figury są podobne? Odpowiedź uzasadnij.
a) dowolne dwa odcinki
b) dowolne dwie proste
c) dowolne dwa prost okąt y
d) dowolne dwa kwadrat y
e) dowolne dwa kąty ostre
f; dowolne dwa wycinki jednego koła
Czy figury F1 i F2 na rysunku poniżej są podobne? Odpowiedź uzasadnij.
3 .8 7 . Obrazem figury Fx w pewnym podobieńst wie jest figura F2. Podaj skalę tego
podobieństwa.
3 .8 8 . Obrazem okręgu Oi o promieniu / i w pewnym podobieńst wie jest okrąg o2

o promieniu r2. Wyznacz skalę t ego podobieńst wa, jeśli:
a) promień r2jest sześć razy dłuższy od promienia r2
b) promień r2jest o 20% krótszy od promienia r2
c) długość promienia r2 st anowi 68% długości promienia r2.
3 .8 9 . Obrazem półkola Fw podobieńst wie o skali ^ jest półkole Fh którego obwód
wynosi 12 cm. Oblicz długość promienia półkola F.

3. Geometria płaska —czworokąty 123
90 Długości boków jednego pięciokąta mają się do siebie jak 2 : 5 :1 : 3 :4, a jego
cbwód jest równy 30 cm. Oblicz długość boków drugiego pięciokąt a, będącego
cbrązem pierwszego w podobieńst wie o skali
odobieństwo czworokątów
9 1 . Czy na rysunku poniżej czworokąt F1jest podobny do czworokąt a F? Jeśli tak,
podaj skalę tego podobieństwa.
Obrazem czworokąt a ABCD w podobieńst wie o skali k (k > 0) jest czworokąt

A ;SiCiDi. O ile procent obwód czworokąt a / ^ BiCiCi jest mniejszy od obwodu czwo
rokąta ABCD, jeśli:
a) k = - b) k- iZ c) k = h
5 20 8
3 .9 3 . W deltoidzie ABCD mamy dane: \AB\ = 5 cm i |CD| = 13 cm. Obrazem deltoio u

ABCD w podobieńst wie o skali - jest deltoid A^ iCiD x. Oblicz obwód czworokąt a
3 .9 4 . W prost okącie ABCD długości boków pozost ają w stosunku 3 : 4. Obrazę n

2
prost okąt a ABCD w podobieńst wie o skali - jest prostokąt, którego przekątna n a
długość 7,5 cm. Oblicz różnicę obwodów tych prost okąt ów.
3 .9 5 . Jedna przekąt na rombu ABCD jest o 25 % krótsza od drugiej. Obrazem rombu

ABCD w podobieńst wie o skali 2 jest romb Tł jSjCiDi, którego suma długos: i
przekąt nych wynosi 56 cm. Oblicz długość boku rombu ABCD.
3 .9 6 . W t rójkącie prost okąt nym ABC przyprostokąt ne AB i AC

mają długość: |>4B| = 2 cm i |4C| = 3 cm. W t rójkąt ten wpisano kwa
drat ADEF jak na rysunku obok, a następnie w t rójkąt DBE wpisano
kwadrat DGHI. Oblicz skalę podobieńst wa, w którym obrazem
kwadrat u ADEF jest kwadrat DGFII.
D G
3 .9 7 . Bok AB równoległoboku ABCD jest t rzy razy dłuższy od boku BC. W jakim st o
sunku prosta równoległa do boku BC podzieli bok AB, jeśli w wyniku podzić u
ot rzymamy dwa równoległoboki, z których jeden będzie podobny do równoległot
ku ABCD?
3 .9 8 . Długość boku rombu ABCD wynosi 4 cm, a kąt ost ry ma miarę 60°. W romł e
EFGH wysokość ma 9 cm, a krótsza przekątna ma 6^ 3 cm. Wykaż, że romb EFGFI je st
podobny do rombu ABCD, i oblicz skalę tego podobieństwa.
3 .9 9 . W t rapezie poprowadzono równoległy do obu podst aw odcinek, który po

dzielił t en t rapez na dwa t rapezy podobne. Oblicz długość t ego odcinka, jeśli pod
st awy t rapezu mają długość:
a) a = 9 cm, b = 4 cm b) o = 8cm , b = 2cm c) a = l& 4 l cm, b = A~j2 c n
3 .1 0 0 . Kąty AC2B oraz >4CiB są kątami wpisanymi

w okrąg. Cięciwy 4Ci oraz BC2 przecinają się w punk
cie D. Odcinek EF łączy środki odcinków AC2 i DC2l na
tomiast odcinek GH łączy środki odcinków BC2 oraz
DCj. Wykaż, że t rapezy ADFE i DBHG są podobne.
3. Geometria płaska —czworokąty

Deltoid:
A. nie ma osi symetrii B. ma tylko jedną oś symetrii
C. ma tylko dwie osie symetrii D. ma czt ery osie symetrii.
W pewnym czworokącie wypukłym przekąt ne są prost opadłe, a punkt ich prze

cięcia dzieli je na połowy. Zatem czworokąt ten jest :
A. rombem B. deltoidem C. prost okąt em D. t rapezem.
Kwadrat:
A. nie ma osi symet rii B. ma tylko jedną oś symet rii
C. ma tylko dwie osie symet rii D. ma czt ery osie symet rii.
W t rapezie równoramiennym poprowadzono wysokość z wierzchołka kąta roz

wart ego, która podzieliła dłuższą podst awę na odcinki mające długość 7 cm i 23 cm.
Zatem krótsza podst awa tego t rapezu ma długość równą;
A. 15 cm B. 16 cm C. 23 cm D. 7 cm.
Przekąt ne rombu mają długość 30 cm i 16 cm. Obwód t ego rombu jest równy;
A 76 cm B. 72 cm C. 68 cm D. 46 cm.
W t rapezie podst awy mają długość 12 cm i 2 cm. Zatem odcinek łączący środki
ramion tego t rapezu ma długość:
A. 7 cm B. 10 cm C. 10,5 cm D. 11 cm.
W siedmiokącie wypukłym suma miar wszystkich kątów wewnętrznych jest równa:

A 1260° B .1080° C. 900° D .720°.
W prost okącie ABCD na rysunku obok kąt między

przekątnymi ma miarę 60°, a wysokość CE t rójkąt a DBC
jest równa 5^ 3 cm. Długość przekąt nej prost okąt a ABCD
wynosi:
A 10 cm B. 15 cm
C 10V3 cm D. 20 cm.
W t rapezie ABCD, AB || CD, mamy zależność |<D| = |<A| + 36°. Zatem:

A. |</4| = 79° i |<D| = 101° B. |<A| = 59° i |<D| = 95°
C. |<M| = 62° i \<D\ = 98° D. \<A\ = 72° i |<D| = 108°.
). Liczba przekąt nych siedmiokąt a wypukłego jest równa:

A 9 B. 12 C. 14 D. 21.
11. W t rapezie jedna z przekąt nych zawiera się w dwusiecznej kąta ostrego t ego t ra
pezu. Zatem:
A. każdy bok w tym t rapezie ma inną długość
B. co najmniej dwa boki w tym t rapezie mają t aką samą długość
C. trzy boki w tym t rapezie mają taką samą długość
D. t rapez jest prostokątny.
12. W dziesięciokącie foremnym kąt wewnęt rzny ma miarę:

A. 144° B .145° C. 147° D. 148°.
13. W czworokącie wypukłym ABCD połączono kolejno

prostokąt. Z t ego wynika, że czworokąt ABCD jest :
A. prost okąt em
B. kwadrat em
C. rombem
D. czworokąt em, w którym przekąt ne są prost opadłe.
14. Trapez na rysunku obok jest prostokątny.

Dłuższa podst awa tego t rapezu ma długość:
A. 3 + 4-x/2 B. 3^ 2 + 4
C. 7 D. V43.
. Z wierzchołka kąta rozwart ego równoległoboku poprowadzono dwie różne wy

sokości, które utworzyły kąt o mierze 26°. Kąt ostry równoległoboku ma miarę:
A. 26° B. 52° C. 64° D. 78°.
16. W pewnym czworokącie wypukłym przekątne są jednocześnie dwusiecznymi

kąt ów wewnęt rznych. Zatem czworokąt t en jest :
A. deltoidem B. prost okąt em C. rombem D.t rapezem.
17. W równoległoboku poprowadzono dwusieczne dwóch kąt ów wewnętrznych

leżących przy tym samym boku. Dwusieczne t e przecięły się pod kątem:
A. 60° B. 70° C. 80° D. 90°.
18. Kwadrat Kx jest obrazem kwadrat u K w podobieńst wie o skali 1,25. Przekątna
kwadrat u Ki ma długość 15 cm. Zatem długość boku kwadrat u Kjest równa:
A. 18,75-\/ 2 cm B. 12^ 2 cm C. 6^ 2 cm D. 12 cm.
19 Czworokąt ABCD jest t rapezem prost okąt nym o podst awach AB i DC, przyczyna
|AB| > | DC| . Wówczas f ałszywe jest zdanie:
A. Krótsze ramię t rapezu jest wysokością t rapezu.
B. Jeśli kąt ABC jest kątem ost rym o mierze a, to |<BCD| = 90° + a.
C Punkt 5 przecięcia przekąt nych dzieli przekąt ną DB w taki sposób, że

| DS | _ | DC |
jsej “ \ A B \ '
D Jeśli punkt P jest punktem przecięcia prostych zawierających ramiona trapezu

ABCD, to kąt APB jest ostry.
. W kwadracie o boku 8 cm odcięt o czt ery naroża (cztery t rójkąt y prost okąt ne
równoramienne) i ot rzymano ośmiokąt f oremny. Bok tego ośmiokąt a ma długość:
A 4 (V 2 - l)cm B. 8 ( V 2 - l ) c m C. 2(V2 + l ) cm D. 4-^2 cm.
ulania powtórzeniowe do rozdziału 3.

L01. Krótsza przekątna deltoidu zawiera się w jego osi
symet rii. Druga przekąt na jest o 2 cm dłuższa od krótszej
przekąt nej i dzieli krótszą przekąt ną w stosunku 2 : 5.
W deltoidzie połączono środki kolejnych boków i powstał
czworokąt o obwodzie 58 cm.
a) Wykaż, że powstały czworokąt jest prost okątem i ob
licz st osunek długości jego boków.
b) Oblicz obwód deltoidu.
102. W równoległoboku, którego obwód jest równy 60 cm, stosunek wysokości

wynosi 2 : 3. Oblicz długości boków tego równoległoboku.
0^ Wysokość rombu jest równa 4,8 cm, a krótsza przekątna ma długość 6 cm.
Oblicz:
a) długość dłuższej przekąt nej
b) sinus kąta ost rego rombu.
.04 W okrąg, którego promień ma długość 10 cm, wpisano prostokąt. Środki

kolejnych boków prost okąt a połączono odcinkami. Oblicz obwód otrzymanego
czworokąt a.
.05 . W t rapezie równoramiennym podst awy mają długość 25 cm i 7 cm, a prze

kątna ma długość 20 cm. Oblicz odległości punktu przecięcia przekąt nych od obu
podst aw.
06 . W t rapezie równoramiennym wysokość ma 16 cm, przekątne są do siebie

prost opadłe, a ich punkt wspólny dzieli każdą z nich na odcinki, których st osunek
wynosi 3 : 5. Oblicz obwód t ego t rapezu.
3.107. Obwód t rapezu równoramiennego jest równy 1B4 cm. Wysokość t r ap ez;
wynosi 30 cm, a ramię jest dwa razy dłuższe od krótszej podst awy. Oblicz długoś
boków t ego t rapezu.
3 .1 0 8 . w t rapezie prost okąt nym ABCD, w którym AB _L AD i \AB\ - 12 cm oraz

= CD = 4 cm, przedłużono boki4D i BCdo przecięcia w punkcie E. Oblicz obwc::
mój«.ąta CDE.
3 .1 0 9 . W t rapezie ABCD trzy boki mają

długość: |>4D| = 6 cm, |DC| = 8 cm,
BC = 9 cm. Ponadto |< 4DC| = |< 4CB|.
a) Wykaż, że t rójkąt y ACD i BG4 są po
dobne. A
b) Oblicz długość boku AB.
3.110. W prost okącie ABCD poprowadzono przekąt ną AC. Odcinek DE prostopad v

do przekąt nej AC i taki, że E e AB, przecina się z przekąt ną AC w punkcie F.
a) Które z powst ałych t rójkątów są podobne do t rójkąt a ACD? Odpowiedź uzasadn
b) Wiedząc dodat kowo, że |DF| = 12 cm, \EF\ = 3 cm, oblicz długość przekąt nej AC
3.111. Przekątna prost okąt a ma długość 25 cm, a dłuższy bok - 20 cm. Wyzna z
promień okręgu st ycznego do obu przekąt nych prost okąt a, którego środek leży na
jednym z dłuższych boków tego prostokąta.
3.112. Boki równoległoboku mają długość 1 dm i 2 dm. Wyznacz długości prz

kątnych, jeśli kąt ostry tego równoległoboku jest równy:
a) 60° b) 45° c) 30°
3.113. W t rapezie równoramiennym ramię ma długość 7 cm, zaś przekątna t rape u

ma długość 13 cm. Wiedząc, że kąt ost ry t rapezu jest równy 60°, oblicz długości pc
st aw tego t rapezu.
3.114. Na bokach BC i CD równoległoboku ABCD zbudowano t rójkąt y równobocz e

BMC i CND leżące na zewnąt rz równoległoboku. Wykaż, że trójkąt AMN jest rówr
boczny.
3.115. Udowodnij, że środki kwadrat ów zbudowanych na bokach równoległobo u

i leżących na zewnąt rz tego równoległoboku są wierzchołkami nowego kwadrat :
3.116. W sześciokącie f oremnym poprowadzono sześć przekątnych równej długoś

a) Wykaż, że punkty przecięcia tych przekąt nych są wierzchołkami sześciok? :a
f oremnego.
b) Oblicz st osunek obwodów obu sześciokąt ów f oremnych.
117. W równoległoboku ABCD na ry

sunku obok odcinki DE i D Fsą wysokościami
poprowadzonymi z wierzchołka D. Kąt ost ry
równoległoboku ma miarę a. Wykaż, że:
a) na czworokącie Df SFm ożna opisać okrąg
b) \ < EDF\ = a
c) jeśli P jest punkt em przecięcia przekąt
nych AC i BD, to \<EPF\ = 2a.
118. Na rysunku obok punkt O jest środkiem okręgu.

Przekąt ne DB i AC czworokąt a ABCD przecinają się
pod kątem ostrym o mierze 80°. Wiedząc, że
AOB\ = 110° oraz |< 8DC| = 30°, oblicz miary kątów
czworokąt a ABCD.
1 1 9. Wykaż, że jeśli bok ośmiokąt a f oremnego ma długość o, to promień okręgu

opisanego na tym ośmiokącie jest równy —^ 4 + y[8.
120. Różnica między długością dłuższej i krótszej przekąt nej sześciokąt a f orem
nego wynosi 2 cm. Oblicz długość promienia okręgu wpisanego w t en sześciokąt .
Wynik podaj w postaci a + b4c, gdzie o, b, c są liczbami wymiernymi i c > 0.
121. Kąt ost ry rombu ma miarę 60°, a długość promienia okręgu wpisanego w
t en romb wynosi 2^ 3 cm. Oblicz:
a) długość przekąt nych rombu
b) długość odcinków, na jakie punkt styczności okręgu z rombem dzieli bok tego
rombu.
122. Na okręgu opisano t rapez, którego obwód wynosi 52 cm. Oblicz długość od-
c nka łączącego środki ramion t ego t rapezu.
123 W dany t rapez można wpisać okrąg i na danym t rapezie można opisać okrąg.
Wysokość tego t rapezu poprowadzona z wierzchołka przy krótszej podst awie dzieli
dłuższą podst awę na dwa odcinki. Dłuższy odcinek ma długość 10 cm. Oblicz obwód
tego t rapezu.
3 .1 2 4 . W t rapez równoramienny wpisano okrąg o promieniu 4 cm. Ramię trapezu

ma długość 10 cm. Punkty st yczności okręgu z ramionami t rapezu dzielą brzeg t ra
pezu na dwie części. Oblicz długość każdej części.
3 .1 2 5 . Obwód t rapezu równoramiennego jest równy 30 cm, a odcinek łączący

środki przekąt nych t rapezu ma długość 1,5 cm. Wiedząc, że w t en t rapez można wpi
sać okrąg, oblicz:
a) długości podst aw trapezu
b) długość średnicy okręgu wpisanego w t en t rapez
c) długość odcinka łączącego punkty styczności ramion z tym okręgiem.
131
1 Geometria płaska -
• pole czworokąta
ole prostokąta. Pole kwadratu
1. Pole pierścienia wyznaczonego przez okrąg wpisany w kwadrat i okrąg opisany
n a tym kwadracie jest równe n dm2. Oblicz pole kwadrat u.
2. W kwadrat >4BCD wpisano kwadrat / AiBiCiDi w taki sposób, że do każdego boku

kwadrat u ABCD należy jeden wierzchołek kwadrat u Wyznacz st osunek pól
tych kwadrat ów, jeśli boki kwadrat u A & C ^ t worzą z bokami kwadrat u ABCD:
a i kąt 45°
b) kąty odpowiednio 30° i 60°.
3. Oblicz długości boków dwóch kwadrat ów, wiedząc, że są one liczbami natu
ralnymi oraz że różnica pól tych kwadratów jest równa:
a) 5 b) 21
4. Przekąt ne prost okąt a dzielą go na czt ery t rójkąt y. Oblicz pole prost okąt a, jeśli
pale jednego z t rójkąt ów rozwart okątnych jest :
a) równe 1
b) o 9 mniejsze od pola prost okąt a.
5. Oblicz pole prost okąt a, którego przekąt ne długości 10 cm przecinają się pod
kątem
a) 60° b) 45° c) 30°
S. Pole prost okąt a jest równe 9 cm2, a średnica okręgu opisanego na tym prosto
kącie ma długość 6 cm. Oblicz miarę kąta ostrego między przekątnymi prostokąta.
W prost okącie ABCD poprowadzono przekątną/ 4C. Odcinek D£ jest wysokością

trójkąt a ACD, a punkt E dzieli przekąt ną prost okąt a na odcinki długości 3 cm i 12 cm.
Oblicz:
a pole prost okąt a ABCD
b i obwód trójkąt a ACD.
4 .8 . Z kawałka kartonu w kształcie deltoi-

du wycięt o kwadrat o polu 1,44 m2, któ
rego wierzchołkami są środki boków
deltoidu. Wiedząc, że punkt przecięcia
przekąt nych deltoidu leżał w odległości
20 cm od punktu przecięcia się przekątnych
kwadrat u (rysunek obok), oblicz:
a) pole powierzchni pozostałych skrawków \ .
\
kartonu
b) obwód deltoidu; wynik podaj z dokład
nością do 0,01 m.
4 .9 . Dwa sąsiednie boki prost okąt a ABCD mają długość: c

\AB\ = 7 cm, \BC\ = 3 cm. Z punktu D poprowadzono prostą, F
która przecięła bok AB w punkcie E, a nast ępnie prostą
prost opadłą do prostej DE, która przechodzi przez punkt E B
i przecina bok BC w punkcie F (zobacz rysunek obok).
Wiedząc, że \DE\ = 3|£F|, oblicz pole czworokąt a DEFC.
4 .1 0 . W prost okącie ABCD punkt Sjest środkiem boku AB, c

\AB\ > 2|BC|. Poprowadzono łuk okręgu o środku w punkcie
S i promieniu |AS|, który przeciął bok DC w punkcie E (zo
bacz rysunek obok). Wykaż, że kwadrat o boku AD ma t a B
kie samo pole jak prostokąt, którego boki mają długość
\DE\ i \EC\.
4 .1 1 . Boki prost okąt a ABCD mają długość: \AB\ = 10 cm,

\AD\ = 4 cm. Punkt S jest środkiem odcinka DC. Okrąg o środ
ku w punkcie Si promieniu 5 przecina bok AB w punktach £i F
(zobacz rysunek obok). Oblicz pole czworokąt a EFCD.
Pole równoległoboku. Pole rombu

4 .1 2 . Boki równoległoboku mają długość 12 cm i 9 cm, a jedna z wysokości ma
długość 4 cm. Oblicz długość drugiej wysokości równoległoboku. Rozważ dwa p zy-
padki.
4. Geometria płaska - pole czworokąta 133
.1 3. W równolegtoboku ABCD krótsza przekątna DB ma długość 20 cm. Wysokość

t rójkąt a ACD poprowadzona z wierzchołka D dzieli odcinek AC na odcinki mające
długość 9 cm i 25 cm. Oblicz:
ci) obwód równoległoboku
b) pole równoległoboku.
.1 4. W równoległoboku ABCD, |<>ADCj > 90°, poprowadzono wysokość DE ma

jącą długość 6 cm i wysokość DF mającą długość 2a/21 cm (F e BC). Przekątna DB
ównoległoboku ma długość 10 cm. Oblicz:
a) obwód i pole czworokąt a EBFD *b) obwód i pole równoległoboku ABCD.
.15. Obwód równoległoboku jest równy 35 cm, a odległość punktu przecięcia

przekąt nych od dwóch sąsiednich boków równoległoboku jest odpowiednio równa
cm i 4 cm. Oblicz pole równoległoboku.
.16. W równoległoboku ABCD poprowadzono przekąt ną DB oraz odcinek AM,

gdzie M jest środkiem boku DC. Proste DB i AM przecinają się w punkcie P. Oblicz,
jaką część pola równoległoboku ABCD st anowi pole czworokąt a ABCP.
.17. Rozpat rujemy równoległoboki, których obwód jest równy 16 cm, a kąt ostry
ma miarę 45°.
a) Wyznacz długości boków równoległoboku, którego pole jest równe B- Jl cm2.
b) Wyznacz długości boków równoległoboku, który ma największe pole. Oblicz to
największe pole.
.18. Punkt O jest środkiem przekąt nej AC równo-

Isgłoboku ABCD. Punkt E należy do boku/ 4D, punkt
F należy do boku DC oraz \<.AEO\ = |<OFC| = 90°
(zobacz rysunek obok). Wiedząc, że |FO| = 3 cm,
EO| = 4,5 cm oraz |<FOF| = 60°, oblicz pole równo
ległoboku ABCD.
19. Przekąt ne równoległoboku mające długość 24 cm i 10 cm są jednocześnie

dwusiecznymi jego kątów. Oblicz pole i obwód równoległoboku.
,20. Pole rombu, którego kąt rozwart y ma miarę t rzy razy większą od miary kąta
ostrego, wynosi 16 cm2. Oblicz długość boku rombu.
,21. Przekąt ne rombu mają długość 10 cm i 24 cm. Oblicz sinus kąta ostrego tego
rombu i na tej podst awie ustal, czy kąt ost ry rombu ma miarę większą czy mniejszą
od 45°.
4.22. W rombie o polu 4;80 dm2 poprowadzono odcinek mający długość 2,4 dm,
który łączy środki sąsiednich boków rombu przy kącie rozwartym. Oblicz:
a) długość przekąt nych rombu
b) obwód rombu
c) wysokość rombu
d) pole trójkąt a wycięt ego z rombu przez dany odcinek.
4.23. Oblicz pole rombu, którego bok ma długość 6 cm, a suma długości prze
kątnych jest równa 16 cm.
4.24. Pole rombu jest równe 156 cm2. Wysokość rombu ma długość 12 cm. Obli ::z
sumę długości jego przekątnych.
4.25. Kąt ostry rombu ma miarę 30°, a suma długości jego przekąt nych jest rówr a
20 cm. Wiedząc, że tg 15° = 2 - V3, oblicz pole t ego rombu.
Pole trapezu
4.26. Oblicz pole t rapezu, mając dane długości podst aw o, b i długości ramion c, d
a) a = 15 cm, b = 9 cm, c - d - 5 cm
b) o —44 cm, b = 16 cm, c = 17 cm, d = 25 cm
c) o=ll cm, b = 6 cm, c = 12 cm, d = 13 cm
d) o = 28 cm, b - 7 cm, c = 17 cm, d = 10 cm
4.27. Pole t rapezu jest równe 54 cm2, a wysokość ma długość 9 cm. Oblicz długości
podst aw t rapezu, wiedząc, że jedna z nich jest :
a) t rzy razy dłuższa od drugiej
b) o 5 cm krótsza od drugiej
c) o 25% dłuższa od drugiej.
4.28. W t rapezie, którego podst awy mają długość 10 cm i 4 cm, miary kątów pr :y
dłuższej podst awie wynoszą 45° i 30°. Oblicz pole t ego t rapezu.
4.29. Krótsza podst awa t rapezu ma długość 3^ 6 cm. Kąty przy tej podst awie mają
miary 135° i 60°, a dłuższe ramię ma długość 18 cm. Oblicz pole tego t rapezu.
4.30. W t rapezie ABCD dłuższa podst awa AB ma długość A-Jb cm, a ramię AD ma
długość 4 cm. Odległość wierzchołka C od przekąt nej DB jest równa 3 cm. Wiedząc,
że \ < ADB\ = 90°, oblicz:
a) pole t rapezu
b) wysokość trapezu
c) długość krótszej podstawy.
31. Dru yna harcerska miała do dyspozycji ka

wałek materiału w kształcie trapezu prostokąt
nego. Materiał ten przeznaczono na chorągiewkę.
W tym celu zło ono materiał wzdłu linii łączącej
środki ramion trapezu; miała ona długość 0,9 m.
Potem odcięto skrawek w kształcie trójkąta
równoramiennego, wyznaczony przez zło enie materiału (jak na rysunku obok).
Trójkątny ścinek miał pole 600 cm2, a jego podstawa miała długość 0,4 m. Oblicz:
a) obwód chorągiewki z dokładnością do 0,01 m
b) pole chorągiewki.
32. W trapezie A BCD , A B || CD, przekątne przecinają się w punkcie P. Wykaż, że

pola trójkątów A PD i B PC są równe.
33. W trapezie A B CD ( A B || DC) przekątne przecinają się w punkcie E. Pole trójkąta

AED jest równe 15 cm2, a pole trójkąta D EC wynosi 10 cm2. Oblicz:
a) |£C| : |y4£| b) pole trapezu A BCD .
34. Przekątne trapezu podzieliły trapez na
cztery trójkąty. Niech Ph P2, P3, P oznaczają pola
4
tych trójkątów. Oblicz pole trapezu, wiedząc, e:

a) Pi = 14, P2 = 35 b) P3 = 7, P4 = 3
35. W trapezie równoramiennym wysokość poprowadzona z wierzchołka kąta
rozwartego podzieliła dłu szą podstawę na odcinki, z których dłu szy ma 8 cm dłu
gości. W iedząc, e wysokość ma 7 cm, oblicz pole tego trapezu.
36. Przekątna trapezu równoramiennego ma długość 10 cm i tw orzy z dłu szą
podstawą kąt o mierze 45°. Oblicz pole tego trapezu.
37. Obwód trapezu równoramiennego jest równy 38 cm, a ramię ma długość
5 cm. Wysokość poprowadzona z wierzchołka kąta rozwartego dzieli dłu szą pod
stawę na odcinki, z których jeden jest o 10 cm krótszy od drugiego. Oblicz:
e) długości podstaw trapezu b) pole trapezu.
38. W trapezie równoramiennym A B CD wysokość D E ma taką samą długość jak
krótsza podstawa D C i dzieli dłuższą podstawę A B na odcinki w stosunku 1 : 2.
a) Oblicz miary kątów trapezu.
b) W iedząc, e pole trapezu jest równe 162 cm2, oblicz \A B\ i jDC|.
39. W trapezie równoram iennym , którego ramię ma długość 12 cm, kąt ostry ma
niarę dwa razy mniejszą od kąta rozwartego trapezu. W iedząc, e przekątna jest
prostopadła do ramienia, oblicz pole trapezu.
4.40. W trapezie równoramiennym jedna z podstaw jest dwa razy dłu sza od dru
giej, a jego przekątna dzieli kąt przy dłu szej podstawie na połowy. W iedząc, e pole
trapezu jest równe 3y[ 3 cm2, oblicz długości boków tego trapezu.
4.41. W trapezie równoramiennym dłu sza podstawa ma długość 15 cm, a wyso
kość 9 cm. Odcinek łączący środki przekątnych trapezu ma 4 cm długości. Oblicz pole tego
trapezu.
4.42. Rozpatrujemy trapezy równoramienne, w których jedna z podstaw jest 3 razy
dłu sza od drugiej oraz suma długości podstaw i wysokości trapezu jest równa
24 cm.
a) W yznacz długości boków trapezu, wiedząc, e jego pole jest równe 54 cm2.
b) W yznacz długości boków trapezu, który ma największe pole. Oblicz to pole.
4.43. Dłu sza podstawa trapezu jest średnicą okręgu opisanego na tym trapezie.
Przekątna trapezu ma długość 6 2- cm, a ramię 5 cm. Oblicz:
a) długość wysokości trapezu
b) długość promienia okręgu
c) pole trapezu.
4.44. Trapez wpisano w okrąg o promieniu długości 5 cm. Środek okręgu nale y do
trapezu i znajduje się w odległości 4 cm od krótszej podstawy oraz 3 cm od dłu szej
podstawy. Oblicz obwód i pole tego trapezu.
4.4 Trapez, na którym można opisać okręg i w który można wpisać okrąg, ma pod
stawy długości 12 cm i 3 cm. Oblicz pole tego trapezu.
4 .4 6 . Na okręgu, którego długość promienia wynosi 2 cm, opisano trapez równo
ramienny o polu 20 cm2. Oblicz długości boków trapezu.
4.47. Pole trapezu równoramiennego jest równe 156, a jego ramię ma długość 13.
W trapez wpisano koło. Oblicz pole tego koła.
4.48. Na okręgu o promieniu długości 5 cm opisano trapez prostokątny, którego
najkrótszy bok ma długość 7,5 cm. Oblicz pole tego trapezu.
4.49. Na okręgu opisano trapez prostokątny. Odległości środka okręgu od końccw
dłu szego ramienia wynoszą 3 cm i 7 cm. Oblicz pole trapezu.
4.50. Na okręgu opisano trapez, którego pole jest równe 100 cm2. Ramiona trape ru
tworzą z dłu szą podstawą kąty o miarach 30° i 45°. Oblicz długość promienia
okręgu.
4. Geometria płaska —pole czworokąta
’ole czworokąta - zadania ró ne

51. Obw ód czworokąta jest równy 54 cm. W czworokąt ten wpisano koło o pro
mieniu 4 cm. Oblicz pole danego czworokąta.
52. Pole trapezu jest równe 72 cm2, zaś pole koła wpisanego w ten trapez wynosi
167t cm2. Oblicz długość ramion trapezu w przypadku, gdy trapez jest:
e) równoramienny b) prostokątny.
5 3 . Dane są długości di i d2 przekątnych czworokąta wypukłego oraz miara kąta
między tymi przekątnymi. Oblicz pole czworokąta, jeśli:
a) d l = 10, d 2 = 6, a = 30° b) d 1 = 8^ 3, d 2 = 4, a = 60°
c) c/: = 2 1, d 2 = 6 - , a = 120° d) d 1 = 12, d 2 = 5^2, a = 135°
3
.5 4 . W czworokącie wypukłym przekątne mają długość 12 cm oraz 15 cm i tworzą
z jednym z boków kąty miary odpowiednio a i/?. Oblicz pole tego czworokąta, jeśli:
s) a = 70°,/3 = 80° b) a = 35°,/? = 25°
.55. Dane są długości d 2 i d2 przekątnych czworokąta wypukłego oraz jego pole P.
Oblicz miarę kąta przecięcia przekątnych, jeśli:
a) P = 20 cm2, di = 8 cm, d2 = 10 cm b) P = 3 m2, di = V6 m, d2 = >/8 m
c) P = 5V2 dm 2, di = d2 = 2VŚ dm d) P = 60 cm2, di = 1 dm , d2 = 0,12 m
.56. W czworokącie wypukłym suma długości przekątnych jest równa 20 cm, a kąt
ostry między przekątnymi ma miarę 45°. W yznacz długości przekątnych, dla których
ole tego czworokąta jest największe z mo liwych.
.57. Rozpatrujemy czworokąty, których przekątne przecinają się pod kątem 60°.
Suma długości przekątnych ka dego czworokąta jest równa 52 cm. Ile jest równe
największe pole takiego czworokąta?
.58. Oblicz stosunek pól Px : P2 figur, na które od
cinek AB dzieli dany:
a) prostokąt, jeśli punkty A, C wyznaczają na jednym
boku trzy równe odcinki, a punkt B jest środkiem
przeciwległego boku
b) równoległobok, jeśli A jest środkiem krótsze
go boku, a punkty 8, C, D wyznaczają na dłu
szym boku cztery równe odcinki.
4 .5 9 . W czworokącie połączono kolejno środki boków. W yka , e powstały w ten

sposób równoległobok ma pole dwa razy mniejsze od pola danego czworokąta.
4 .6 0 Oblicz pole czworokąta, wiedząc, e środki kolejnych boków tego czworokąta
tworzą:
a) prostokąt o obwodzie 20 cm, którego jeden z boków jest o 3 cm dłu szy od dru
giego
b) rom b, którego krótsza przekątna ma długość 1 7 cm, a wysokość ma długość 8 cm
c) równoległobok, którego boki mają długość 12 cm i 7 cm, a kąt rozwarty ma mia rę
150°.
4 .6 1 . Na czworokącie ABCD opisano okrąg. Prosta
przecina prostą AB w punkcie P (zobacz rysunek obi
przy czym \AB\ = \BP\ = 8 cm. W iedząc, e |< 4eC| =
oraz \BC\ - 6 cm, oblicz pole czworokąta ABCD.
4 .6 2 . Podstawy trapezu równoramiennego ABCD

mają długość: \AB\ = 8 cm, \DC\ = 4 cm. Na tym trape
zie opisano okrąg. Styczna do okręgu w punkcie C
przecina prostą AB w punkcie E (zobacz rysunek
obok). W iadom o, e |Cff| - d \ B cm oraz pole trapezu
ABCD jest o 6 cm2 większe od pola trójkąta BEC. W y
znacz promień okręgu opisanego na trapezie ABCD.
4 .6 3 . Na rysunku poni ej przedstawiony jest czworokąt ABCD. Przez wierzchołek C
poprowadzono prostą równoległą do prostej DB, która przecięła prostą AB w punk
cie E. W yka , e pole czworokąta ABCD jest równe polu trójkąta AED.
4 .6 4 . Na rysunku poniżej przedstawiony jest pięciokąt ABCDE. Wykorzystując p o

przednie zadanie, zbuduj czworokąt, którego pole jest równe polu pięcioką:a
ABCDE.
D
A B
4. Geometria płaska - pole czworokąta
*ola figur podobnych

.6 5 . Obrazem figury F w podobieńst wie o skali 0,2 jest figura Fx. Wiedząc, że pole
1igury Fi jest o 72 cm 2 mniejsze od pola figury F, oblicz pola figur Fx i F.
. 6 6 . Figura F1jest podobna do figury Fw skali 1,5. Oblicz pola tych figur, wiedząc,
ze różnica tych pól wynosi 85 cm 2.
.6 7 . Figura Fi jest podobna do figury F w skali k. Oblicz k, jeśli:

a) pole figury Fi st anowi 144% pola figury F
b) pole figury Fx jest o 21% większe od pola figury F
c) pole figury Fi jest o 36% mniejsze od pola figury F
d) pole figury F st anowi 56,25% pola figury Fx.
. 6 8 . Figury F1 i F są podobne. O ile procent pole figury Fi jest mniejsze od pola

bgury F, jeśli:
3
a) obwód figury Fx st anowi — obwodu figury F
4
b) obwód figury Fx jest o 20% mniejszy od obwodu figury F
d) obwód figury F jest o 40% większy od obwodu figury Fx.
.6 9 . Do zdjęcia o wymiarach 15 cm na 10 cm za

kupiono ant yramę o powierzchni większej niż po
wierzchnia zdjęcia. Zdjęcie i brzeg ramy wyznaczają
dwa prostokąty, z których jeden jest podobny do
drugiego w skali 1,4. Zdjęcie umieszczono w cen
t ralnym miejscu ant yramy, a jego boki są równoległe
do krawędzi ant yramy. Oblicz:
a) odległość x i y zdjęcia od krawędzi ant yramy
b) jaki procent pola zdjęcia st anowi pole widocznego tła.
.7 0 . W równoległoboku ABCD nierównoległe boki mają długość 7 cm i 8 cm.

Obrazem r ó w n o l e g ł o b o k u ABCD w pewnym podobieńst wie jest równoległobok
AiBiCiDi.. Wiedząc, że pole równoległoboku >4i8iCiDi jest równe 336 cm2, a jego kąt
rozwart y ma miarę 150°, oblicz:
a) skalę t ego podobieńst wa b) obwód równoległoboku 4i6iCiDi.
.7 1 . W t rapezie ABCD odcinki AB i DC są podst awami. Na ramieniu AD zaznaczono

punkt E, a na ramieniu BC - punkt F w taki sposób, że t rapez EFCD jest podobny do
t rapezu ABFE. Wiedząc, że \AB\ = 12 cm i |DC| = 3 cm, oblicz stosunek:
a) wysokości t rapezów EFCD i ABFE b) pól t rapezów EFCD i ABFE.
4 .7 2 . W t rapezie ABCD zaznaczono punkt E na ramieniu AD oraz punkt F na ramie

niu BC i ot rzymano t rapezy CDEF oraz ABFE, które są do siebie podobne. Wiedząc, że
st osunek pól t rapezów podobnych wynosi 4 : 9, a długość odcinka EF jest równa
18 cm, oblicz długość podst aw t rapezu ABCD.
Mapa. Skala mapy

4 .7 3 . Długość Wisły wynosi 1047 km. Oblicz, jaką długość (w cent ymet rach) ma n e-
bieska linia obrazująca Wisłę na mapie, która została wykonana w skali 1 :3 000 000
4 .7 4 . Droga z Rzeszowa do Radomia, zaznaczona na mapie wykonanej w skali

1 : 250 000, ma długość 80 cm. Oblicz, ile kilometrów ma ta t rasa w rzeczywist ości.
4 .7 5 . Oblicz skalę, w jakiej został wykonany plan, jeśli:

a) 1 cm na mapie odpowiada 4 m w rzeczywist ości
b) 1 cm 2 na mapie odpowiada 4 m 2 w rzeczywist ości.
4 .7 6 . Budynek o powierzchni użytkowej 150 m 2 zaznaczono na planie zagospo

darowania t erenu jako prost okąt o wymiarach 20 cm na 30 cm.
a) oblicz skalę tego planu
b) wyznacz wymiary prost okąt a przedstawiającego dany budynek na mapie w skal
1 : 500.
4 .7 7 . Dobierz odpowiednią skalę i narysuj w zeszycie plan swojego mieszkań a

Oblicz pole narysowanej figury.
4 .7 8 . Działka ma kształt prost okąt a o wymiarach 50 m na 40 m. Ile cm 2 będ e

zajmować obszar t ej działki na planie sporządzonym w skali 1 : 2 0 0 0 ?
4 .7 9 . Prost okąt na działka na planie, sporządzonym w skali 1 : 1000, ma wymiary

15 cm na 20 cm. Ile hekt arów ma ta działka w rzeczywist ości?
4 .8 0 . Puszcza Solska zajmuje na mapie w skali 1 : 2 000 000 powierzchnię równą

3,1 cm2. Ile wynosi rzeczywist a powierzchnia tej puszczy (w km2)?
4 .8 1 . Jezioro Dąbie ma powierzchnię równą 5600 ha. Oblicz, jaką powierzchnię

zajmuje to jezioro na mapie wykonanej w skali 1 : 400 000.
4. Geometria płaska - pole czworokąta

Przekątna kwadrat u ma długość 6 cm. Pole tego kwadrat u jest równe:
A. 12 cm 2 B. 18 cm 2 C. 24 cm 2 D. 36 cm2.
. Wysokości równoległoboku są równe 12 cm i 8 cm, a dłuższy bok ma długość

15 cm. Krótszy bok ma długość:
A. 6 cm B. 9 cm C. 10 cm D. 11 cm.
Obwód kwadrat u / (jest o 40% większy od obwodu kwadrat u Pole kwadrat u K

jest większe od pola kwadrat u K± o:
A. 16% B. 20% C. 40% D. 96%.
. Sąsiednie boki równoległoboku mają długość 4 cm i 5 cm. Pole takiego czwo-

r okąta nie może być równe:
A. 21 cm 2 B. 1 7 - cm 2 C. 6V7cm 2 D. 4^ 5 cm2.
9
. Pole t rapezu jest równe 40 cm2, a odcinek łączący środki ramion t rapezu ma
długość 5 cm. Wysokość tego t rapezu jest równa:
A 16 cm B. 12 cm C. 8 cm D. 4 cm.
Przeciwprost okątna jednego trójkąt a prost okąt

nego jest jednocześnie przyprostokąt ną drugiego
trójkąt a prost okąt nego. Na bokach tych t rójkąt ów
budowano czt ery kwadrat y, których pola są odpo
wiednio równe Plt P2, P3, P4 (zobacz rysunek obok).
Prawdziwa jest zależność:
A. Pi -t- P2 = P3 -t- P4
B. P1 - P 2 = P3 + P4
C. P2 + P3 = Pi + Pd,
D. P4- P3 = P i - P 2.
Punkty K, L, M, N są środkami boków prost okąt a ABCD. Pole czworokąt a KLMN

.vynosi 6 . Zatem pole prost okąt a ABCD jest równe:
A. 8 B. 9 C. 12 D. 15.
8. Odpowiednie przekąt ne rombu i deltoidu mają równe dłu

gości (zobacz rysunek obok). Niech Px oznacza pole rombu,
a P2- pole deltoidu. Wówczas:
A. P1> P2
B. Pi = P2
C. Pi < P2
D. jest za mało danych, aby porównać pola Pi i P2.
9 . W t rapezie równoramiennym wysokość poprowadzona z wierzchołka kąta roz

wart ego podzieliła dłuższą podst awę na odcinki mające długość 7 cm i 15 cm. Wy
sokość t ego t rapezu jest równa 8 cm. Zatem pole t rapezu jest równe:
A. 120 cm2 B. 60 cm2 C. 88 cm2 D. 56 cm2.
10 Pole pewnego czworokąt a wypukłego wynosi 35, a jego przekątne mają długość
10 i 14. Miara kąta przecięcia przekąt nych jest równa:
A. 90° B. 60° C. 45° D. 30°.
11. Na rysunku obok kąt ost ry t rapezu prost okąt nego ma

miarę 60°. Prosta k jest prost opadła do podst aw t rapezu,
zaś prosta / jest równoległa do dłuższego ramienia. Ponadto
|A6| = \CD\. Niech Pi i P2 oznaczają pola figur odcięt ych z t ra
pezu przez t e prost e. Wówczas:
A. Pi < P2 B. Pi = V2P2 C. Pi = P2
12 . W t rapezie równoramiennym, którego pole jest równe 16V2 cm 2, przekątne

przecinają się pod kątem 45°. Przekąt ne w tym t rapezie mają długość:
A. 4 cm B. 4a/ 2 cm C. 8 cm D. 8-\/2 cm.
13. St osunek długości przekąt nych dwóch prost okątów podobnych jest równy
2
—=---- . Stosunek pól tych prost okątów wynosi:
V2 - 1
A. 2(V2 + 1) B. 4 C. 4(V2 + 1) D. 4(2^ 2+ 3).
14. W t rapezie ABCD, AB || CD, wysokość jest równa 5 cm oraz \AB\ = 12 cm. Stosu
nek pola t rójkąt a ABD do pola trójkąt a BCD jest równy 3 :1. Pole t rapezu ABCD jest
więc równe:
A. 37,5 cm2 B. 40 cm2 C. 45 cm2 D. 55 cm2.
. W t rapezie ABCD o polu równym 180 cm2 podst awy AB i CD mają odpowiednio
d ugość: 20 cm i 10 cm. Wysokość t rapezu jest równa 12 cm. Punkt przecięcia się
p zekąt nych t rapezu ABCD dzieli jego wysokość na odcinki mające długość:
A 4 cm i 8 cm B. 3 cm i 9 cm C. 2,4 cm i 9,6 cm D. 2 cm i 10 cm.
Na rysunku obok prosta k dzieli jeden dłuższy bok pro

stokąta na odcinki, których długości pozost ają w stosunku
: : 5, a drugi dłuższy bok dzieli na połowy. Stosunek pól P i : P2
powstałych w t en sposób t rapezów wynosi:
A 1: 2 B. 2 : 5
C 3 :7 D. 5 :9 .
W kwadrat ABCD o boku 6 wpisano kwadrat A 1B1C1D1, jak

na rysunku obok. Wierzchołki Ai , B1# Ci, D1 dzielą boki kwa
dratu ABCD w stosunku 1 : 2. Pole kwadrat u A1B1C1D1 jest
równe:
A 16 B. 18
C 20 D. 24.
k
5. Na rysunku obok dane są dwie figury:
jedna jest równoległobokiem o podst a
wach mających długość |CD|, zawartych
w prost ych równoległych k, I; druga fi
gura jest zbudowana z t rzech równo-
ległoboków o podst awach mających
długość |AB|. Podstawa pierwszego rów-
noległoboku leży na prostej /, t rzeciego
- na prostej k. Pola równoległoboków
są równe odpowiednio Pi, P2, P3, P4 .
Jeśli |AB|«=2 • |CD|, to:
A . Pi + P2 + P3 = P4 B. P: + P2 + P3= 2 • P4
C. Pi + P2 + P3 = 3 • P4 D. Pi + P2+ P3= 4 • P4.
J. W równoległoboku ABCD poprowadzono przekąt- c

1 ą BD i w t rójkąt ABD wpisano okrąg o promieniu 6 cm.
Jeśli obwód t rójkąt a ABD jest równy 80 cm, to pole rów
noległoboku ABCD wynosi:
A. 240 cm 2 B. 320 cm 2
C. 400 cm 2 D. 480 cm2.
20 . Przekąt ne t rapezu podzieliły t rapez na czt ery

t rójkąt y. Niech Plt P2, P3, P4 oznaczają pola tych
t rójkątów (rysunek obok). Wiadomo, że stosunek
długości podst aw t rapezu jest równy 3 : 1. Wów
czas:
A. P2 = P4 B. P3 = 3Pi
C. P3 = 4Pj D. P3 = 6 Pi.

4 .8 2 . Różnica pól dwóch kwadrat ów jest równa 13 cm 2. Oblicz długości boków ty :h
kwadrat ów, wiedząc, że wyrażają się one liczbami nat uralnymi.
4 .8 3 . W równoległoboku ABCD boki mają długość: |AB| = 2^ 5 cm, |8C| = 5 cm.

Krótsza wysokość DE równoległoboku jest równa 4 cm.
a) Oblicz dłuższą wysokość DF tego równoległoboku.
b) Wyznacz obwód i pole czworokąt a BFDE.
4 .8 4 . W równoległoboku ABCD przekąt ne przecinają się w punkcie O. Punkt V7

należy do boku AB i odcinek OM jest równoległy do boku AD. Wiedząc, że \AM\ = 8c i,
|AC| = 26 cm i \OM\ = 7 cm, oblicz pole równoległoboku ABCD.
4 .8 5 . Przez wierzchołek A kąta ostrego rombu ABCD

i dwa wierzchołki B i D kąt ów rozwart ych przechodzi
okrąg. Dzieli on dłuższą przekątną na t akie odcinki AE
3 1
i EC, że IAPI = 18— i |fCl = 5—. Oblicz pole rombu oraz
4 4
wysokość rombu.
4 .8 6 . W romb, którego bok ma długość 5 cm, a kąt ostry ma miarę 60°, wpisano
okrąg. Oblicz pole czworokąt a ot rzymanego przez połączenie kolejnych punktów
styczności t ego okręgu z bokami rombu.
4 .8 7 . Oblicz miarę kąta przecięcia przekąt nych:

a) w czworokącie, którego pole jest równe 35, a przekąt ne mają długość 10 i 14
b) w prost okącie, którego pole jest równe 16V3, a jeden bok ma długość 4
c) w równoległoboku, którego dłuższy bok ma długość 5-s/s, wysokość poprow i-
dzona na t en bok ma długość 2^ 5, a długości przekąt nych wynoszą 10V^ oraz 1(
d) w t rapezie prost okąt nym, którego podst awy mają długość 6 cm i 15 cm, a krótsze
ramię ma długość 8 cm.
4. Geometria plaska - pole czworokąta
,88. Dane są długości przekąt nych czworokąt a wypukłego: 12 cm i 5 cm. Oblicz,

jakie największe pole może mieć t en czworokąt . Odpowiedź uzasadnij.
.89. W t rapezie kąty ostre przy dłuższej podst awie mają miary 45° i 60°. Krótsza
podst awa ma długość 3 cm, a długość krótszego ramienia wynosi 4 V I cm. Oblicz
pole tego t rapezu. Wynik podaj w przybliżeniu dziesiętnym z dokładnością do
0,1 cm2.
.90. Pole t rapezu równoramiennego jest równe VIdm2, asuma długości podst aw
wynosi 1 dm. Oblicz długość przekąt nej t rapezu.
.91. W t rapezie równoramiennym ABCD (AB || DC) linia łącząca środki ramion ma
długość 1,1 dm. Odcinek DE jest wysokością t rapezu, \AE\ = 0,5 dm. Pole trapezu
jest równe 1,32 dm2. Oblicz:
a) wysokość t rapezu b) obwód t rapezu.
.9 2 . Pole t rapezu ABCD jest równe 100 cm2, a krótsza podst awa DC tego trapezu
ma 2 cm długości. Kąty ostre t rapezu przy dłuższej podst awie AB oznaczmy przez
4 8
u i /? (zobacz rysunek poniżej). Wiedząc, że sin a = - i tg/ ? = — , oblicz:
a) obwód trapezu
b) długość przekąt nych t ego t rapezu.
.93. W t rapezie ABCD (AB || DC, \AB\ > |DC|) punkt E przecięcia przekąt nych dzieli
przekąt ną AC na odcinki, których długości pozost ają w stosunku 3 :10. Wiedząc, że
pole trójkąt a CDE jest równe 18 cm2, oblicz pole t rapezu ABCD.
.94. Pole t rapezu wynosi 169 cm2. Punkt przecięcia przekąt nych dzieli każdą
przekąt ną na dwa odcinki, których długości pozost ają w stosunku 5 : 8. Oblicz pola
rójkątów, na jakie przekąt ne podzieliły trapez.
►.95. Na rysunku obok znajduje się plan czworokąt nej

działki, wykonany w skali 1: 3000. Wiedząc, że na planie
droga AB ma długość 2 cm, a powierzchnia czworokąt a
wynosi 7 cm2, oblicz:
a) rzeczywist ą długość drogi (w m)
b) rzeczywist ą powierzchnię działki (w m2).
4 .9 6 . W t rapezie prost okąt nym wysokość ma długość 4 cm, a krótsza podst awa ma
długość 3 cm. Przekątna poprowadzona z wierzchołka kąta rozwart ego t rapezu dzie
li t rapez na dwa t rójkąt y podobne. Oblicz obwód i pole t rapezu.
4 .9 7 . Obwody t rzech figur podobnych pozost ają w stosunku 2 :3 :4 . Suma pól tych
figur wynosi 58 cm 2. Oblicz pole każdej z tych figur.
4 .9 8 . Dany jest równoległobok ABCD, którego kąt ostry ma miarę 45°. Skonstruuj
równoległobok do niego podobny, którego pole będzie:
a) 4 razy większe b) 9 razy mniejsze
c) 2 razy mniejsze d) 3 razy większe
od pola równoległoboku ABCD.
4 .9 9 . Na t rójkącie równobocznym 7"i opisano okrąg oi. Następnie w t rójkąt równo

boczny T2 o boku dwa razy krótszym od boku t rójkąt a 7"i wpisano okrąg o2. Oblicz
a) skalę podobieńst wa, w którym obrazem okręgu o1jest okrąg o2
b) ile razy pole koła wyznaczonego przez okrąg 0\ jest większe od pola koła wyzna
czonego przez okrąg o2.
4 .1 0 0 Punkty A, B, C, D należą do okręgu o środku

w punkcie O, jak na rysunku poniżej. Odcinek AC jest
średnicą okręgu i ma długość o, nat omiast cięciwa
BD ma długość b. Wiedząc, że |< 40S| = 80° oraz
|<DCA| = 70°, oblicz pole czworokąt a ABCD.
4 .1 0 1 . Na czworokącie ABCD można opisać okrąg. Cięciwy AB i AD tego okręgu

mają odpowiednio długość 7 i 8, zaś kąt BAD jest równy 120°. Wiedząc, że |DC| = |BC,
oblicz pole czworokąt a ABCD.
4 .1 0 2 . W okrąg o promieniu długości 5 cm wpisano t rapez, którego podst awa jest

średnicą okręgu. Przekątna t rapezu ma długość 8 cm. Oblicz pole tego t rapezu.
4 .1 0 3 . W t rapezie równoramiennym dane są: długość ramienia 5 cm, długość

g
przekąt nej 12 cm i długość wysokości t rapezu 4 — cm. Oblicz:
a) pole trapezu
b) pole koła opisanego na tym t rapezie.
.104. Dany jest kawałek mat eriału w kształcie czworokąt a, którego suma długości
dwóch przeciwległych boków jest równa 2,7 m. Zt ego kawałka wycinamy koło o śred
nicy 1 m, st yczne do wszystkich boków czworokąt a. Oblicz, jaki procent całego ma
teriału stanowią niewykorzystane skrawki. Wynik zaokrąglij do 0,1 procenta.
k l0 5 . W czworokąt ABCD można wpisać okrąg. Ponadto boki tego czworokąt a

,pełniają warunek: \AB\ - |CD| = |BC| - \AD\. Wiedząc, że przekąt ne czworokąt a mają
długość 5 cm i 8 cm, oblicz jego pole.
-.106. W t rapez równoramienny wpisano koło. Krótsza podst awa t rapezu ma 4 cm

długości, a ramię 20 cm długości. Oblicz:
a) pole koła wpisanego w t en t rapez
b) pole tego t rapezu.
t.107. W t rapez prost okąt ny wpisano koło. Punkt styczności koła z dłuższym ra
mieniem dzieli to ramię na odcinki długości 8 cm i 18 cm. Oblicz:
a) pole koła
b) długości podst aw t rapezu
c) pole t rapezu.
1.108. Na okręgu o promieniu 3 cm opisano t rapez, którego kąty przy dłuższej pod
st awie mają miary 30° i 60°. Oblicz pole t rapezu.
1.109. W romb ABCD, którego kąt ostry ma miarę a, wpisano okrąg o środku w punk
cie O. Z punktu O poprowadzono promienie do punkt ów st yczności E, F, G, H okręgu
z rombem. Wykaż, że:
a) czworokąty DHOG i BFOE są przyst ające
b) czworokąt DHOG jest obrazem czworokąt a AEOH w podobieństwie, którego ska
la jest równa tg —.
0 6 c
4 .1 1 0 . Z t rapezu prost okąt nego ABCD odcięt o półkole

o polu 87r dm2, wyznaczone przez okrąg o środku
w punkcie O, st yczny do obu podst aw t rapezu i do
dłuższego ramienia t rapezu odpowiednio w punktach
A, B i E. Wiedząc, że pole czworokąt a AOED jest czt ery
razy większe od pola czworokąt a BCEO, wyznacz pole
t rapezu ABCD.
4 .1 1 1 . W t rapezie podst awy mają długość a \ b (a > b ). Każde ramię t rapezu podzie
lono na trzy równe odcinki, nast ępnie połączono punkty A i B tego podziału, zazna
czone na rysunku. Oblicz st osunek pól ot rzymanych czworokąt ów.
4 .1 1 2 . Dany jest okrąg o środku w punkcie O

i średnicy AB. Punkt P należy do prostej AB i leży
w odległości 7 od środka okręgu, poza punktem A.
Przez punkt P poprowadzono sieczną okręgu,
która przecięła okrąg w punktach C i D, jak na ry
sunku obok. Wiedząc, że |PC] = 3V2 i \CD\ = -J2,
oblicz:
a) miarę kąta OPC
b) pole czworokąt a OBDC.
149
Wielomiany
i/ielomiany jednej zmiennej rzeczywistej
1. Wśród poniższych wyrażeń algebraicznych znajdują się wielomiany. Wskaż je.
a) 3x7- 2 x 5+ 4 b) - 12xs
c) —— d) yfx + 8
X - 1
e) 0 f) 2\x\ + 3
g) y[ i h) 3x2- 2x + 1
2. Określ st opień jednomianu F{x), jeśli:

a) F(x) = - 5(x2)4 b) F(x) = 0,2(x3)5 • x2
c) F(x) = 8(x5• x3)6 d) F(x) = - 0,3(x 2)5 • ( / • x7)
.3. Określ stopień jednomianu G(x), jeśli:

s) G(x) = 0,5xn i G(4) = 32 b) G(x) = - x " i G(3) = 243
c) G(x) = V5 / i G(V5) = 125 d) G(x) = V2x" i G(2V2) = 32
.4. Uporządkuj rosnąco wielomian W(x), a nast ępnie podaj jego stopień i wypisz
.ego współczynniki, jeśli:
a) W(x) = 2 - 4x2+ 8x4+ 3x2+ 8 b) W{x) = x - 3x3+ 5x + 3x3+ 2x2
c) W(x) = x5- 2x3+ 4 + 3x5-I-1 d) M/(v) = 3x - 9v4+ X 2 - 3x + 9x4
.5 . Uporządkuj malejąco wielomian W(x), a nast ępnie podaj jego stopień i wypisz
le g o współczynniki, jeśli:
a) W(x) = 4 x - 3 + 5x2- 5x4- 8x b) W(x) = 9x2+ 8 - 7 x - 9x2+ 7x
c) l/l/(x) = 2 - 3x3+ 2x2+ 4x4 d) W(x) = - 4 x + 6 + 2x - 8x3+ 4x5
.6. Podaj przykład wielomianu jednej zmiennej rzeczywist ej x, uporządkowanego

rosnąco, który jest stopnia siódmego i ma tylko trzy wyrazy różne od zera.
.7 . Podaj przykład wielomianu jednej zmiennej rzeczywist ej x, uporządkowanego

malejąco, który jest stopnia dziewiąt ego i ma tylko pięć wyrazów różnych od zera.
5 .8 . Oblicz wart ości wielomianu W(x) = ~x3+ 4x2- 7 dla liczb: - 3, - 1, 4 oraz 5.
5.9. Dany jest wielomian W(x) = x3- x2+ 1. Oblicz W(-J2 + 1) oraz W(-J3 - VŹ).
5 .1 0 . Podaj przykład wielomianu W(x) jednej zmiennej rzeczywistej x, stopnia

piątego, uporządkowanego malejąco, który ma tylko t rzy wyrazy różne od zera i t a
kiego, że l4/ (-l) = 6.
5.11. Podaj przykład wielomianu l4/(x) jednej zmiennej rzeczywist ej x, stopnia

czwartego, uporządkowanego malejąco i takiego, że tV(—y2) = 0.
5.12. Wyznacz sumę wszystkich współczynników wielomianu W(x), jeśli:

a) W(x) = 8x7- 2xs + 4x3- 10 b) W(x) = - 12x5+ 6x 3+ 4x + 1
c) l/l/(x) = (3x10- 2x11)50 d) W(x) = (-4 x 7+ 2x 3)5
5 .1 3 . Wyznacz współczynnik o wielomianu W(x) = - x 4- 2x3+ ax + 3, jeśli W(- 2)= - 1.
5 .1 4 . Wyznacz współczynniki o i b wielomianu W(x) = - 5x 3+ ax + b tak, aby

W{- 1) = 2 i 14/(2) = -31.
5 .1 5 . Wyznacz współczynniki a i b wielomianu W(x) = 2x4+ ox3 + x + b tak, aby

14/(1) = - 5 i l4/(—1) = —1.
5 .1 6 . Wyznacz współczynniki a i b wielomianu W(x) = ox4+ bx2- 4 tak, aby

W(2- Ji) = 76 i W(—j 2 ) = 4.
5.17. Jeden ze współczynników wielomianu W(x) = ox3+ bx2+ cx jest wyznaczony

przez warunek 14/(1) + 14/ (-l) = 8. Podaj wart ość tego współczynnika.
5 .18 Wyznacz współczynnik o wielomianu W(x) = x4+ ox - 4, jeśli

14/ (V2-1) = W ( l - V 2 ) .
5.19. Wykaż, że jeśli wielomian W(x) = ox3 + fax2 + cx + ó, gdzie o * 0, dla liczby 5
przyjmuje wart ość 317, zaś dla liczby 1 przyjmuje wart ość 12, to co najmniej jeden
z jego współczynników nie jest liczbą całkowitą.
5.20. Określ stopień wielomianu

W(x) = (m2+ 4m - 21)x4+ (2m - 6)x3+ (m + 7)x2+ 3x+ 1 ze względu na wart ość pa
rametru m (m g R).
5. Wielomiany 151
dodawanie, odejmowanie i mno enie

ielomianów
21. Wykonaj dodawanie wielomianów l/l/(x) i P(x). Określ st opień wielomianu
F x)= W(x) + P(x), gdzie:
a| W(x) = - 4 x 7+ 2x5- 3x2+ 6, P(x) = 4x7- 3x5+ 2x3+ 4x2- 8
b) W(x) = Bx5- 8x4+ 2x3- x, P(x) = 9x5+ 9x4- 6x3+ 1
ci W(x) = 3 - 4x2+ 8x3+ x , P(x) = - x 4- 8x3+ 2x
d) W(x) = —x6- - x 5+ 6x3- P(x) = -0,25x5+ 0,5x5- 8x3+ 0,125

4 2 8
e) W(x) = —x7- 0,375x 3+ 0,24, P(x) = - 0,75x 7+ | x 3+ 0,76

4 8
f) W(x) = - x 5- 2x4+ - x 3- - , P(x) = | x 5+ x4+ ^ x 3- 0 ,4 x 2+ 3

6 3 5 3 3
22 . Wykonaj odejmowanie wielomianów W(x) i P(x). Określ st opień wielomianu

F(x) = W(x) - P[x), gdzie:
a) W(x) = -3,4x4+ l,2x 3+ 0,6x2+ 0,2, P(x) = - | x 4+ | x 3+ | x 2+ 0,2
b) W(x) = - x 7- - x 6+ - x 5+ 8, P(x) = 0,75x7+ V + 0 ,1 2 5 x 5+ 2

4 8 8 8
c) W(x) = 4x3- 12x2+ 0,6x + 0,4, P(x) = - 4 x 3- 12x2+ 0,5x + 0,4
d) W(x ) = 3x 6- V 2x s + 2V2x 3+ 8x , P(x ) = 5x6- 2yf2x5+ 4x - 1
e) l/l/(x) = V2x4- 3 V 3 x 3+ 4x2+ l , P(x )= x 4- x 3+ V3 x 2- ^ 2
fl W(x ) = - 2x 3+ V3 x 2+ 5x - V 2 , P(x) = V2 x 3- x 2+ 4x + 1
,23. Wykonaj działania:

s) (2x6- 3x4+ 2x) - (x4+ 8x2+ 4x - 1 ) + x6+ 5x4+ 6x2
b) (-3x4+ 5x3- 6) - (4x4+ 2x3+ 4x) - ( 7x4+ 3x3+ 8)
c) 7x7- 6x5+ 2x - (4x5+ 3 x2- 6) - (7x7- 10x5)
cl) 12x3- (x7+ 4x3) - (14x3- 5x7)
e) 0,2x5- l,4x 4+ 2 - (0,6x5- 0,6x4) - (-x4+ 0,2x3+ 2)
f) —(l,2x 4- 0,8x2+ 0,4) - (-0,8x4+ 0,2x3+ 2,4x2- 0,4)
5 .2 4 . Dany jest wielomian W(x) = - 3x 3+ 4x2+ 2x - 1. Utwórz wielomian F(x) i upo

rządkuj go malejąco, jeśli:
a) F(x) = 4 • W(x) b) F(x) = - 0,5 • W(x)
c) F(x) = x2 • W(x) d) F(x) = ( x - 1) • W(x)
e) F(x) = (x2+ 3x) • W(x) f) F(x) = (2x2- 3) • W(x)
5 .2 5 . Dane są wielomiany: W(x) = - 3x 3 + 2x2 + 5x - 1, P(x) = 2x2 + 3x,

G(x) = x4- 2x3 + 4x2- 7 . Wykonaj działania:
a) W(x) + P(x) b) P(x) + 2G(x)
c) G(x) - W(x) d) 3P(x)- 2W (x)
e) M / (x)-[ P(x)-G(x)] f) [W(x) + G(x)] - 3P(x)
5 .2 6 . Dane są wielomiany: W(x) = 3x2- 2 , P (x) = x3+ 2 x - 1, G(x) = 4x2- 3x + 1. W /

konaj działania:
a) lV(x) • P(x) b) P(x) • G(x)
c) [W(x)]2 -G(x) d) [P(x)]2 W(x)
5 .2 7 . Wykonaj mnożenie:
a) (*7- / ) ( x 5- x 2) b) (x12- l ) ( x 3 + x4)
c) (x7- x 6- l ) ( x 5-t-x3) d) (x4- x 3- x 2)(x5+ l )
5 .2 8 . Wykonaj działania:
a) (3x2—4x)(3x2+ 4x) b) (5x 3- 6 x )2
C) (3x 7+ 2 x )2 d) (9x 7- x 3)(9x 7+ x 3)
a) (3x2- l ) 3 b) (x5+ 2x)3 c) (x4- 2x2)3 d) (3x + x3)3
a) (x2- x + l ) 2- ( x 2 + x + l ) 2 b) (3x2- x + 2)2- (3x2 + x + 2)2
c) (x2 + x)2 + (3x2 + l ) 2 d) (2x2- 3x)2 + (x2 + 4x)2
a) (x3- 2x + l)(x 2 + 1) + (x4 + 3x + 2)(x3 - 2x)
b) (2x4 - 3x + 5)(x3 + 4x + 1) + (x3 + 2x)(x4 - 4x2)
c) (3x3 - 2x2 + 5x i- l)(x + 2) + (x3 + 4x2- l)(x2 + 5x)
d) (x3 2x2 + 4x + 5)(x2 - 1) - (x3- 4x2 + 2x - 3)(x2 + 2x)
5. Wielomiany 153
32. Nie wykonując działań, określ st opień wielomianu W(x) oraz podaj wyraz wol-
r y i współczynnik tego wielomianu przy najwyższej pot ędze zmiennej x, jeśli;
a) l/l/(x) = (-3x4+ 1 )(2 x 3- 5 ) 3 b) W(x) = (4x2- l)(3x3+ 2)(x5—4)
c) W(x) = (3x + l ) z(2x4- 5) d) W[x) = - 2x 6(x3+ l ) 4 • (2 - 3x)2
33. Podaj przykład dwóch wielomianów jednej zmiennej rzeczywistej x, stopnia

piątego, których suma jest wielomianem stopnia drugiego.
34. Podaj przykład dwóch wielomianów jednej zmiennej rzeczywistej x, stopnia

trzeciego, których suma jest jednomianem stopnia pierwszego.
35. Podaj przykład dwóch wielomianów jednej zmiennej rzeczywist ej x, stopnia

szóstego, których iloczyn jest wielomianem o wyrazie wolnym równym - 4 i dla
liczby- 1 przyjmuje wart ość równą - 3.
iówność wielomianów
36 . Sprawdź, czy wielomiany W(x) i P(x) są równe, jeśli:
a) W[x) = (3x —1)(4 —2x)(x + 1), P(x) = - 6 x 3+ 8x2+ 1 0 x - 4
b) W(x) = (3 - 5x )2(x 2- 1) - 25x4, P(x) = - 30x3- 16x2+ 3 0 x - 9
c) W(x) = (- 2x + l ) 3, P(x) = 8x3+ 12x2- 12x + 1
d) W(x) = 3xs- (2x2+ l)(x3- 1), P(x) = x5- x3+ 2x2+ 1
37 . Sprawdź, czy ist nieje liczba o, dla której wielomiany W(x) i P(x) są równe, jeśli:
a) W{x) = (x2- ax)(x + 2a) + 8x, P(x) = x3- 2 x 2
b) W(x) = 2x4- 3(o + l)x 3+ 4o, P(x) = 2x4- 6x3+ 8
c) W[x) = (x3- 2 o )(x 3+ 2o ) - 6x, P(x) = x9+ 3 o x - 16
d ) W(x) = (3 x - o)2 • 4x, P(x) = 36x3+ 48x2+ 16x
38 . Sprawdź, czy ist nieją t akie liczby o i b, dla których wielomiany W(x) i P(x) są
równe, jeśli:
a) W(x) = 2x3+ (3o + l )x 2+ (ó + 2)x- 4, P(x) = 2x3+ 4x2+ 5x - 4
b) W(x) —2ax(2x - b)2, P(x) = 16x3- 4 8 x 2+ 36x
c) W(x) = (x2- ox)2- (x2+ fax)2, P(x )= - 2 x 3- 3 x 2
d) l/l/(x) = (2o x - b)3, P(x) = 8x3- 10x2+ 6x - 1
5.39. Podaj przykłady jednomianów Q(x), R(x), 5(x), dla których wielomiany P(x)
i W(x) są równe, jeśli:
a) W(x) = Q(x) • (x2+ 2x + 3 • fl(x)), P(x) = 5x3+ S(x) - 15x
b) W(x) = Q(x) • (2x3- 4x2+ 1), P(x) = «(x) - 12x4+ 3S(x)
5.40. Wyznacz współczynniki o i b, dla których W(x) - F(x) = H(x), jeśli:

a) W(x) = x3+ ox2+ 3x + 1, F(x) = 2x2+ bx —4, F/(x) = x3—7x2+ 8x + 5
b) W(x) = 2x3+ ox2+ 5x - 3 , F(x) = x3- 5x2+ bx + A, H(x) = x 3+ 2x2+ 4 x - 7
5.41. Wyznacz współczynniki o, fa tak, aby W(x) F(x) = H(x), jeśli:

a) tV(x) = x 2 + 3x + 2, F(x) = ax + b, H(x) = 2x3 + 3x2- 5x - 6
b) W(x) = 2x2 - x + 5, F(x) = ax + b, H [ x)= - 2x3 + 7x 2- 8 x + 15
5.42. Wyznacz współczynniki b, c tak, aby wielomian W(x) F(x) - H(x) był wie o
mianem zerowym, jeśli:
a) t V(x)= -3x + 5, F(x) = x 2 + bx + c, H(x) = - 3x 3- x 2- 2x + 20
b) W(x) = 2 x - 3 , F(x) = x 2 + bx + c, H(x) = 2x3 + 7x2- 1 3 x - 3
5.43. Dane są wielomiany W(x) = (2x + b)(x2 + 3x + 1) oraz F(x) = (ox + 3)(x + l ) 2
Dla jakich wartości parametrów o, b zachodzi warunek W(x) - F(x) = H(x), gdzie
H(x) = x3 + 6x2+ 10x + 2?
5 .4 4 . Dane są wielomiany W(x) = (ox - 2)(x + 2)2, F(x) = (2x + fa)(x2 + 3) oraz
H(x) = 5x3 + l l x 2 + 1 0 x - 5. Dla jakich wart ości paramet rów o, b wielomian
tV(x) + F(x) - H(x) jest wielomianem zerowym?*
*5.45. Wyznacz współczynniki o, b, m, n, dla których wielomiany tV(x) i F(x) są rów

ne, jeśli:
a) W(x) = xĄ+ mx3+ nx2+ 18x + 9, F(x) = (x2+ ox + b)2
b) W(x) = x4+ 4x 3 + mx2+ 12x + n, F(x) = (x2+ ox + b)2
c) W(x) = x4+ mx3+ 5x2+ nx + 4, F(x) = (x2+ ax + b)2
d) W(x) = x4+ mx3+ 6x2+ nx + 1, F(x) = (x2+ ox + b)2
5. Wielomiany 155
dzielność wielomianów
46. Wskaż czt ery wielomiany pierwszego stopnia, przez które jest podzielny
wielomian W(x) = (4x2- 9)(x2- 4x -5).
47. Dany jest wielomian W(x) = x(x + l)(x + 2)2. Wskaż czt ery wielomiany stopnia
drugiego, przez które jest podzielny wielomian W(x).
48. Dany jest wielomian W(x) = - 3x 2(4- x )(x + 2). Wskaż t rzy wielomiany stopnia
tr zeciego, przez które jest podzielny wielomian W(x).
49. Dany jest wielomian W(x) = (9x2- l)(x 2- 4 x ). Podaj przykład wielomianu:
a) stopnia pierwszego
b) st opnia drugiego
c) stopnia t rzeciego
d) stopnia czwartego,
pi zez który jest podzielny wielomian W(x).
50. W wyniku podzielenia wielomianu W(x) = (I x - 3)2(3x + l ) 2 przez wielomian

P(x) ot rzymano wielomian Q(x) = 6x2- 7x - 3. Wyznacz wielomian P(x).
51. W wyniku podzielenia wielomianu W(x) = (x2- 3x + l ) 2- (x2+ 2x - 2)2 przez

wielomian P(x) otrzymano wielomian Q(x)= —5x2+ 8x—3. Wyznacz wielomian P(x).
>2 Wielomian lV(x) = (4x2—5x) P(x) jest stopnia t rzeciego. Podaj przykład wielo
mianu R(x) takiego, aby wielomian W(x) był podzielny przez wielomian
P(x) = (4 x - 5 )(x + 2 ).
53. Wielomian W(x) - (x2+ 10x + 25) • R(x) jest stopnia t rzeciego. Podaj przykład
wielomianu R(x) takiego, aby wielomian tV(x) był podzielny przez wielomian
P(x) = x2+ 4 x - 5.
54. Wielomian W(x) = (9x2+ 12x + 4) • R(x) jest st opnia czwartego. Podaj przykład
w elomianu fl(x) takiego, aby wielomian W(x) był podzielny przez wielomian
P(x) = 3x3+ 5x2 + 2x.
55 Wielomian W[x) = (5x + 2)(x + 1) • R(x) jest st opnia piątego. Podaj przykład
w elomianu R(x) takiego, aby wielomian W(x) byt podzielny przez wielomian
P(x) = 25x4- 4x2.
>6 Wielomian W(x) = - 4 x 3+ ox2- 6 x + ó podzielono przez wielomian P(x) = 2x2+ 3.

W wyniku t ego dzielenia ot rzymujemy iloraz Q(x) = 3 - 2x. Wyznacz wart ości współ
czynników o i b.
5 .5 7 . Wielomian W(x) = x4+ (a + b)x3+ (2o - b)x2- 2 x - 5 podzielono przez w e o-

mian P(x) = x2 + 2x + 5. W wyniku t ego dzielenia ot rzymujemy iloraz Q(x) = x 1.
Wyznacz wartości paramet rów o i b.
Dzielenie wielomianów. Dzielenie wielomian v

z resztą
5 .5 8 . Wykonaj dzielenie wielomianów:
a) (x3- 6x2+ 12x - 16) : (x - 4)
b) (x3- x 2- 5 x + 21) : (x + 3)
c) (x3 - 3x2 + 3 x - 2) : ( x - 2)
d) (x4 + 4x3- 10x2—28x- 15) : (x + 5)
e) (x4 + 8x3 + 12x2 - 12x - 9) : (x + 3)
f) (x4 + 5x 3- 12x2 + 5x+ 1) : ( x - 1)
5.60 Wykonaj dzielenie wielomianów:

a) (2x4 —15x3 + 24x2- 5x —6) : (2x —3)
b) (12x4- 3x3 + 8x2- 6x + 1) : (4x - 1)
c) (-2x4 + x3- 16x2 + 4 ) : (-2x + 1)
d) (-3x4 + 2x3- 12x + 8) : (-3x + 2)
b) (8x3- 6x2- 17x - 6) : (8x2 - 10x - 12)

c) (24x3—26x2+ 9x —1) : (12x2 - 7x + 1)
5. Wielomiany 157
.6 2 . Wykonaj dzielenie wielomianów:

a) (x5 + 3x3 + 2x) : (x2 + l )
b) (x6 + x4 - 2x3- 3x - 3) : (x3 + x + 1)
c) (x5 + x4 + 3x3 + 8x2 + 15) : (x2 + 3)
d) (x5 4- 2x4 + x 3- x2- 2x - 1) : (x2 + 2x + 1)
.6 3 . Wykonaj dzielenie wielomianów:

a) (4x3- 3x —1): (4x2+ 4x + 1)
b) (x6- 3x4+ x2- 3 ): (x2- 3 )
c) (2x5+ x3- 2x2- 1) : (2x2+ 1)
d ) (3x4- x 3- x - 3 ): (x2+ 1)
e) (x6- l ) : (x3+ l)
f) (x6- 1): (x4+ x 2+ 1)
.64. Wyznacz wielomian W(x) tak, aby zachodziła równość:

a) (x3—2x 4-1) • W/(x) = x6- 2x4+ 2x3- 2x 4-1
b) (2x2- 3x) • W(x) - x4+ 2x3+ 1 - x 4- x 3+ 8x2- 12x 4- 1
c) W(x) • (x4- 3 ) + W(x) (x24-1) = x6- x5+ 2x4- x 3- x2+ 2x - 2
d ) (3x34- 4x 4- 2) • l/l/(x) —W(x) • (5x 4-1) = 3y5—16x34- x24- 5x —5
65. Wykonaj dzielenie z resztą:

a) (3x 2- 2 x + 1): (x+ 2) b) (- 2x3+ 4 x - 3): (x- 1)
c) (4x 44- 3x 2- 6x 4- 3) : (x 4-1) d) (-3x44-2x3+ 4) : ( x - 3)
66 Wykonaj dzielenie z resztą:

a) (x5 + x2- 6 x 4- 8 ): (x3- 3 x 4 - 1 )
b) (x8- x 6 + 2x5- 2x3 + 3x2 - 5 ): (x2- 1)
c) (x8 + x6+ 2x5+ 5x3 + 3x2—x) : (x34- 2)
d ) (2x7- 3x6 4- 4x4 - x 2 4- 2x + 4 ) : (2x5 + x4 - 1)
e) (x9 + x7- 4x5 4- 2x4- 3x2 + 7 x - 1): (x5 + x3- 3 x + 2)
f (x9 - 3x8 - 3x7 4- 9x6 4- 2x5 - 5x4 4- x3- x2 4- 3x 4- 3) : (x4- 3x2 4-2)
67. Oblicz resztę z dzielenia wielomianu W(x) przez podany obok dwumian, nie
wykonując dzielenia, jeśli:
a) W(x) = - 2x 3+ 4x 2- 5 x + 1, x -2
b) l/l/(x) = x4- 2x34- 4, x 4-1
c) W(x) = - 3x6+ 4x4+ 9, x —1

d) W(x) = x3+ 2x2+ 3x + 1, x + 3
5.68. Oblicz reszt ę z dzielenia wielomianu W(x) przez podany obok dwumian,
wykonując dzielenie, jeśli:
a) W(x) = 4 x 3- 2 x 2+ 3 x + 1 , x -4 b) W(x) = - 2x 4+ 2x2- 5, x + l
c) W(x) = x4+ 3x3+ x + 4, x - 2 d) W(x) = 3x5- 2x4+ x2- 3, x - l
5.69. Dla jakich wartości parametru m reszta z dzielenia wielomianu

W(x) = m2xs - 5x4- 3m przez dwumian (x - 1) jest równa - 1?
5.70. Dla jakich wartości parametru m reszta z dzielenia wielomianu

W(x) = m2x6- 8x3 + 5m przez dwumian (x + 1) jest równa 2?
5.71. Dla jakich wart ości parametru a reszta z dzielenia wielomianu

W(x) - 2x4- 3x3 + o x 2 + o2x + 2 przez dwumian ( x - 1) jest większa od 3?
5.72. Dla jakich wart ości parametru a reszta z dzielenia wielomianu

tV(x) = x4 - 2x3- - ax2 + a 2x + 1 przez dwumian (x - 2) jest mniejsza od 4?
4
5.73. W wyniku podzielenia wielomianu W(x) przez wielomian P(x) = (x - 3)(2x 5)

ot rzymano iloraz Q(x) = x3- 2 i reszt ę P(x) = 3 x - 1. Wyznacz wielomian W(x).
5.74. W wyniku podzielenia wielomianu W[x) przez wielomian P(x) = x 3 + 4x2 3

ot rzymano iloraz Q(x) = - 2x 2+ 1 i reszt ę R(x)= x2+ 5x + 6. Wyznacz wielomian W(x;.
5.75. Wielomian W(x) przy dzieleniu przez (x + 3) daje reszt ę 6, a przy dzieleniu
przez (x - 2) daje reszt ę 1. Wyznacz reszt ę z dzielenia tego wielomianu przez wiele m-
ian P(x) = ( x - 2)(x + 3).
5.76. Wielomian W(x) przy dzieleniu przez ( x - 4) daje reszt ę 7, a przy dzieleniu
przez (x - 2) daje reszt ę 3. Wyznacz reszt ę z dzielenia tego wielomianu przez wielo
mian P(x) = (x - 4)(x - 2).
5.77. Wielomian W(x) przy dzieleniu przez (x + 2) daje reszt ę 8, a przy dzieleniu
przez (x + 1) daje reszt ę - 4 . Wyznacz reszt ę z dzielenia tego wielomianu przez w ie
lomian P(x) = x 2 + 3x + 2.
5.78. Wielomian W(x) przy dzieleniu przez ( x - 5) daje reszt ę 1, a przy dzieleniu
przez (x + 3) daje reszt ę - 7. Wyznacz reszt ę z dzielenia tego wielomianu przez w ie
lomian P(x) = x 2- 2x - 15.
5. Wielomiany 159
f9. Wielomian W(x) przy dzieleniu przez dwumiany (x + 1), (x + 2), (x - 1) daje
reszty odpowiednio równe 2, 3,6. Wyznacz reszt ę z dzielenia tego wielomianu przez
wielomian P(x) = (x+ l)(x + 2)(x - 1).
50. Wielomian W(x) przy dzieleniu przez dwumiany ( x - 2), (x + 4) daje reszt y
odpowiednio rów ne- 3 o raz-51. Wyznacz resztę z dzielenia wielomianu W(x) przez
wielomian P(x) = x 3 + 3x 2- 6x - 8, wiedząc, że t V(- l) = 0.
51. Wielomian W(x) przy dzieleniu przez dwumiany (x + 2), (x - 5) daje reszty
ocpowiednio równe 15 oraz 8. Wyznacz reszt ę z dzielenia wielomianu W(x) przez
wielomian P(x) = x 3- 4 x 2- 7 x + 10, wiedząc, że 14/(1) = 0.
52. Reszta z dzielenia wielomianu W(x) przez t rójmian kwadrat owy

P(x ) = x 2+ 2x - 3 jest równa R(x) = 2x + 5. Wyznacz resztę z dzielenia tego wielomianu
przez dwumian ( x - 1).
53. Reszta z dzielenia wielomianu W(x) przez t rójmian kwadrat owy

P(x) = x 2 + 2x - 8 jest równa P(x) = - 5x + 2. Wyznacz reszt ę z dzielenia tego wielo-
mianu przez dwumian (x + 4).
14. Reszta z dzielenia wielomianu W(x) przez wielomian P(x) = x 3- 1 jest t rójmia-
nem kwadrat owym R(x) = 2 x 2- 3 x - 1. Wyznacz reszt ę z dzielenia tego wielomianu
przez dwumian ( x - 1).
!5. Reszta z dzielenia wielomianu l/l/(x) przez wielomian P(x) = x 3+ 8 jest t rójm ia-
nem kwadrat owym P(x) = 3x 2- 5 x + 2. Wyznacz reszt ę z dzielenia tego wielomianu
przez dwumian (x+ 2).
16. Reszta z dzielenia wielomianu W(x) przez wielomian P(x) = x 4 + 2x 2- 3 jest

wielomianem R(x) = x 3 —2x 2 + x + 2. Wyznacz reszt ę z dzielenia t ego wielomianu
przez wielomian F(x) = x 2- 1 .
Reszta z dzielenia wielomianu l/l/(x) przez wielomian

P[x) - x * + x 3- 3 x 2~ Ax - A jest wielomianem P(x)= x3- 5 x + 1. Wyznacz reszt ę z dzie
lenia tego wielomianu przez wielomian F(x) = x 2- 4.
8. Dla jakich wart ości paramet rów o, b reszta z dzielenia wielomianu l4/(x) przez
wielomian P(x) jest równa P(x), gdy:
a) W(x) = x 3 + 4 x 2+ ax + b, P(x) = x 2 + 3x + 2, R(x) = - 1 0 x - 1
b) W(x) = x 3- 2x 2 + ax + b, P(x) = x 2+ x - 2, R(x) = 9x - 3
c) l4/(x) = x 3+ o x2- bx + 4, P(x) = x 2- x - 6, P(x) = 6x + 22
d) l/l/(x) = x 4 + (o + ó)x3 + 2x 2 + óx + 6, P(x) = x 2 + 4x-t- 3, R(x) = x + 9?
*5.89. Dla jakich wart ości paramet rów a, b wielomian W(x) jest podzielny przez
wielomian P(x), jeśli:
a) W(x) = x 4 - 2 x3 + a x2- 3x + b, P(x) = x 2- 3x + 3
b) W(x) = x 4 + a x3 + b x2 + 3x - 9, P(x) = (x + 3)2
c) W(x) = x 4 - x 3- 9x 2 + ax + 2, P(x) = x 2 + 2x + b
d) W(x) = x 4- 3x 3 + 3x 2- ax+ 2, P(x) = x 2- Bx + b?
5.90 Podaj przykład takiego wielomianu W(x), aby w wyniku podzielenia go przez
wielomian P(x) = x2+ 3x + 1 ot rzymać reszt ę, która jest wielomianem stopnia zero
5.91 Podaj przykład takiego wielomianu W(x) stopnia piątego, który w wyniku po
dzielenia przez wielomian P(x) = x3 - 1 daje reszt ę będącą wielomianem stopnia
pierwszego.
5.92 Podaj przykład takiego wielomianu l/l/(x) st opnia szóstego, który w wyniku po
dzielenia przez wielomian P(x) = 2x3 + 8 daje reszt ę będącą wielomianem stopnia
drugiego.
Dzielenie wielomianu przez dwumian liniowy

pomocą schematu Homera
5 .9 3 Wykonaj dzielenie za pomocą schemat u Homera:
a) (x3+ 2x 2+ x - 4) : (x—1) b) (x3+ 3x2+ 3x+ 2) : (x + 2)
c) (3x 3- 4 x 2- x - 6 ) : ( x - 2) d) (2x3+ 7x2+ 8x + 15) : (x+ 3)
5 .9 4 . Wykonaj dzielenie za pomocą schemat u Homera:

a) (3x4+ 3x3+ 2x2+ 3x + 1) : (x + 1) b) (2x4+ 3x3- 2 x 2+ 6 x - 3) : (x —0,5)

a) (x3- 3 x + 2 ): ( x - 1) b) (2x 3 + x + 18) : (x + 2 )
c) (-x3+ 4x + 3) : (x + 1) d) (5x3- 7 x - 26) : (x —2)

a) (2x4- 5x + 3) : ( x - 1) b) (-3x4+ 2x 2+ 1) : (x + 1)
c) (-x4+ 3x + 22) : (x + 2) d) (x4- 5 x 3+ 24) : ( x - 2)
5. Wielomiany 161
Wykonaj dzielenie za pomocą schematu Homera:

a) (x5+ 1 ): (x + 1) b) (x6- 1) : ( x - 1)
c) (x7+ 1) : (x+ 1) d) (x8- 1) : ( x - 1)
58. Wykonaj dzielenie z resztą za pomocą schematu Homera:

a) (3x 4- 2 x + 8) : ( x - 2 ) b) (5x 5+ 2x 3+ 7) : (x —1)
c) (- 2x 5+ 4x3+ 6) : (x + 3) d) (2x 7- 6 x 4+ 5 x + 1) :( x + 1)
e) (2x 6+ 3x 2- 15) : (x —1) f) (- 3 x 4+ 2 x + 16) : (x —2)
g) (- 4 x 7+ 5 x 2- 3 x + 5) :( x + 1) h) (2x5- 6x 3+ 5x + 7) : (x + 2)
ierwiastek wielomianu
59. Sprawdź, czy podana obok wielomianu W(x) liczba jest jego pierwiastkiem,
jeśli:
a) W(x ) = x 3- 6 x 2+ 12x - 7 ; 1
b) W(x) = 5x3- 2x2+ 6x - 9; 1
c) W(x) = 6x 4- 3 x 2+ 5 x + 3; - 1
d) W(x) = x4 - 7x3+ 16x2- 20x + 16; 2
L00 Sprawdź, która z liczb z podanego zbioru 4 jest pierwiastkiem wielomianu

W{x), jeśli:
a) W(x) = x3- 3x2 - 4x + 12, 4 = { - 1 , Ji , 3}
b| W(x) - x3- x 2 + 3x - 3, 4 = { - V3, —1, 1}
L01 Wyznacz wartość parametru a tak, by liczba r była pierwiastkiem wielo

mianu l/l/(x), jeśli:
a) W(x) = x4 - x3 + o x - 2, r = 1 b) W(x) = x 4 + 2x3 + a x - 12, r = —2
c) W(x) = x5 + ox4 + x 2- x , r = - l d) l/l/(x) = x5 + x3 + ax2 - 8, r = 2
e)l/V(x) = ox3 + x 2- 2x - 1, f) W/(x) = ax3- x 2 + 3x - 1, r = -

5 .1 0 2 . Wyznacz wartości paramet rów a i b, dla których liczby rx i r2 są pierwiastka

mi wielomianu l/1/(x), jeśli:
a) W(x) = x3+ ax2- 4x + b, r1 = - 3 ,r 2 = 2
b) W(x) - x3+ ax2 + b x - 9, r2 = - 1, r2 = 3
-i
c) l/1/(x) = ox3 + x 2 + bx - 1, = - i r2 = 1
d) W(x) = ax3- x 2- 1 2 x + b, r1= - 2, r2 = ^
5 .1 0 3 . Podaj wszystkie pierwiastki (o ile istnieją) wielomianu W(x), jeśli:

a) W(x) = ( x - l)(x + 4)x
b) W(x) = (3x - l)(x 2- 9)(4x + 2)
c) W(x) = (2x2+ l)(x 2+ 3)(1 - 2x)
d) W(x) = (x2+ 4 x - 5)(2x2+ 7)
e) W/(x) = (2x2+ x + 7)(x2- 5)(x2+ 5x + 6)
f) W(x) = (- x 2+ 3x - 8)(5x2+ 25)(x2+ 1)
5 .1 0 4 . Wyznacz zbiór liczb wymiernych, które mogą być pierwiastkami wielomianu

W(x), jeśli:
a) W(x) = 2x3 + 6x2- 3x+ 1 c) W(x) = 3x 3 + 5x2- 8x + 2
b) W(x) = 3x3 + 4x 2 + 4x —1 d) W(x) = 2x3 - x 2 + 7 x - 3
5 .1 0 5 Wyznacz wszyst kie wymierne pierwiastki wielomianu W(x), jeśli:

a) W[x) = 3x 3 +x 2- 6 x - 2 b) W[x) = 2x 3- x 2 + 2 x - 1
c) W(x) = 2x 3 + x 2- 2 x - 1 d) W(x) = 3x 3- x 2- 3 x +1
e) W(x) = x 4- x 3+ 4x - 4 f) W(x) = x 4 + 2x3+ x + 2
5 .1 0 6 Wyznacz wszystkie wymierne pierwiastki wielomianu W(x), jeśli:

\ M// \ 1 3 1 2 1 . 1
a) l/l/(x) = - x — x — x + — b) W(x) = - x 3+ 2 - x 2+ - x - 4
2 4 2 4 3 3 3
c) W(x) = —x3+ —x2- 3x - 3 d) W(x) = x3+ 2 - x 2+ x - -

4 4 3 3
e) l/l/(x) = x3- x2- - x + — f) l/V(x) = 2x3+ 4x2+ - x —-

4 4 2 2
5 .1 0 7 . Wykaż, że liczba:
a) \ l7 b) ^ 9
jest liczbą niewymierną.
5. Wielomiany 163
wierdzenie Bezouta
108. Sprawdź, nie wykonując dzielenia, czy wielomian W/(x) jest podzielny przez
podany obok dwumian, jeśli:
a W(x) = 6x4+ 5x3- 38x2+ 5x + 6; x + 3
bi W(x) = 10x5- 6x3+ 136; x - 2
c) W (x)= x4- x 3- 2 x 2+ 4x + 4; x + l
d) W(x) = x6+ 2x5- 3x2- 6x; x + 2
109. Wyznacz wszystkie wart ości parametru k, dla których wielomian W(x) jest
p odzielny przez podany obok dwumian, jeśli:
a W(x) = 3x3- 2kx2+ (k+ l )x + 4; x - 2
bl W[x) = - 2x 4+ 5kx2- (3k - 2)x + 4; x + l
c) l/l/(x) = 2x 3+ (k2+ l ) x 2+ x - k; x + l
d) W(x) = x3- kx2- (k2+ 3)x —4; x - 4
110. Wykaż, że dla każdego n e N+ wielomian W(x) jest podzielny przez dwumian
(x —/-), jeśli:
a W(x) = nxn+ 1- ( n - l ) x " - l , r = 1 b) W(x) = x 2n" 1+ 1, r = - l
111. Wyznacz wszystkie pierwiastki wielomianu W(x), wiedząc, że wielomian ten

je st podzielny przez podany obok dwumian, jeśli:
a; l/l/(x) = 3x3+ 20x2+ l l x - 6 ; x + l
b) W(x) = 2x3- 10x2+ 10x- 8; x - 4
c) W(x) = 2x3- 3x2- 20x + 21; x + 3
dl W(x ) = 8x 3- 6 x 2- 1 8 x - 4 ; x -2
112. Wykaż, że liczba r jest pierwiastkiem wielomianu W(x), a nast ępnie wyznacz
p azostałe pierwiastki tego wielomianu (o ile istnieją), jeśli:
a lV(x) = x 3- x 2- 1 6 x - 20; r ——2
bl W(x) = x3- x2- 8x + 8; r = l
c) W(x) = 2x3+ 7x2+ 2x - 3; r = - 3
dl l/l/(x) = x3+ 5x2+ 5x + 25; r = - 5
113 Wykaż, że liczba r jest pierwiastkiem wielomianu W(x), a nast ępnie wyznacz
pozost ałe pierwiastki tego wielomianu (o ile ist nieją), jeśli:
a W(x) = x5+ 2x4+ 2x3+ 4x2—3x —6; r = - 2
b) W(x) = x5- x4+ 3x3- 3x2+ 2x - 2; r = 1

c) W(x) = 2xs + 2x4- 20x3- 20x2+ 18x + 18; r = - 1
d) W(x) = x5- 2x4- 15x3+ 30x2- 16x + 32; r = 2
5 .1 1 4 . Wykaż, że liczby i r2 są pierwiastkami wielomianu W(x). Wyznacz pozosta

łe pierwiastki tego wielomianu (o ile ist nieją), jeśli:
a) tV(x) = 2x3- 3x2- l l x + 6; ra= - 2, r2= 3
b) W(x) - 3x3- 2x2- 3x + 2; rx= | , r2= l
c) l/l/(x) = 6x4+ 19x3+ 14x2—x —2; rx = - 2 , r2= - l
d) l/l/(x) = 2x4- 9x3+ 12x2- 9x + 10; rx= 2, r2= 2^
5 .1 1 5 . Liczba rjest pierwiastkiem wielomianu W(x). Wyznacz pozost ałe pierwiastki

tego wielomianu, jeśli:
a) W(x) = x3 + 2x2- x + a, r = 1
b) W(x) = 3x3 - 17x2 + 28x + o, r = -
c) l/l/(x) = x 3+ ax2+ 3 ,5 x - 3; r = ^
d) W(x) = 4x3+ 5x2+ ax - 2; r = —
5 .1 1 6 . Liczby ri i r2 są pierwiastkami wielomianu W(x). Znajdź t rzeci pierwiastek

tego wielomianu, jeśli:
a) W(x) = x3 + ax2 - bx + 6, ri = l , r2 = 2
b) W(x) = x3- (a + b)x2- (a - b)x + 3, ^ = 1, r2 = 3
c) W(x) = 3x 3+ o x 2- 15x + b; r1= - , r2= - 4
d) W(x) = 2x3+ (o + b)x2+ (5b + 2 o )x - 8 ; rj = 4, r2= - 2
5 .1 1 7 . Wyznacz wszystkie pierwiastki wielomianu W(x), jeśli:

a) l/l/(x) = x3+ 2x2- 3x - 10 b) W(x) = 3x3+ 8x2+ 3x - 2
c) l/l/(x) = x3+ 2x2- 15x - 36 d) W[x) = - 2x 3+ 2 8 x - 16
e) W(x) = 2x3+ 4 x - 24 f) W(x) = x 4- 2 x 3+ 4x 2- 6 x + 3
g) W(x) = 2x4+ 5x3- 4x2- 15x - 6 h) W(x) = x 4+ 3x3- 12x2- 1 3 x - 15
5. Wielomiany 165
118 Dla jakich wart ości paramet rów a, b wielomian W(x) jest podzielny przez
wielomian P(x), jeśli:
a) W(x) = 2x3- ax2+ bx + 15, P(x) = (x + 3)(x —1)
b) W(x) = x3+ ax2+ (b + l)x + 8, P(x) = (x - 4 )(x + 2)
c) W(x) = 3x3+ (o + b)x2+ x + a + 2, P(x )= x 2- 4 x + 3
b) W(x) = - x 4+ (o + b)x3+ (2a - b)x2- x + 2, P{x) = - x 2- x + 2?
'ierwiastck wielokrotny
119 Podaj pierwiastki wielomianu W(x) i określ krot ność każdego z nich, jeśli:
a) W(x) = 2x 2(x - l ) 3(x + 5)4
b) W(x) = (3x - l)(4x + 2)3(x 2+ 7)
c) W(x) = (x2- 9)(x2+ 6x + 9)
d) W(x) = (2x - l)(4x2- 4x + l)(2x2+ 8)
e) lA/(x) = x6(x2+ x - 2)(2x2+ 3x - 2)
f) W(x) = (x2+ 10x + 25)2(x 2- 25)(x2+ x + 6)
120 Sprawdź, czy liczba r jest pierwiastkiem wielomianu W(x). Jeśli tak, określ
krot ność tego pierwiastka:
a) W(x) = 6x3 + 3x2 + 10x + 5, r ^ - ~
b) W(x) = x5 + 4x4 + 4x3- 6x2- 24x - 24, r = - 2

c) W(x) = 3x5 + 7x4- 2x + 1, r = - l
d) W(x) = 8x5- 12x4 + 14x3- 13x2 + 6x - 1, r = i
.121 Wykaż, że liczba r jest dwukrot nym pierwiastkiem wielomianu W(x), jeśli:
a) W(x) = x4 —2x3 + 3x2- 4x + 2, r = l
b) W(x) - x4 + 2x3 + 4x2 + 6x + 3, r = - 1
c:) W(x) - x5 + 4x4 + 4x3- 7x2- 28x - 28, r = - 2
d) W(x) = x5 + 6x4 + 9x3 + 5x2 + 30x + 45, r = - 3
.1 2 2 Wykaż, że liczba r jest trzykrot nym pierwiastkiem wielomianu W(x), jeśli:

i) W(x) = x5 + 3x4 + x3- 5x2- 6 x - 2, r = - 1
b) W(x) = x5- 6x4 + 13x3- 14x2 +12x - 8, r = 2
c) W(x) = 8x5 + 12x4- 2x3- l l x 2- 6x - 1 , r = - |
d) H'(x) = 27x5- 2 7 x 4 + 36x3- 2 8 x 2 + 9 x - l , r = |
5 .1 2 3 . Wyznacz liczbę o, wiedząc, że wielomian tV(x) ma jeden pierwiastek dwu

krotny, jeśli:
a) W(x) = 4x2+ 12x + o b) W(x) = x2+ ax + 25
c) W(x) = - 4 x 2+ 4x + o d) W(x) = crx2- 8x + 1
5 .1 2 4 . Wyznacz liczby o i b, wiedząc, że wielomian l/l/(x) ma jeden pierwiastek t rzy

krotny, jeśli:
a) W(x) = x3+ ox2+ bx - 1 b) l/l/(x) = x3+ 6x2+ ox + ó
c) tV(x) = 27x 3+ ax2+ bx + 8 d) W(x) = 8x3+ ax2+ 150x + b
5 .1 2 5 . Dla jakich wartości paramet rów o, b liczba r jest dwukrot nym pierwiastkiem
wielomianu W(x), jeśli:
a) W(x) = x 4- 2x 3 + 6x 2 + ax + b , r = l
b) W(x) = x 3- o x 2 + bx+ 12, r = 2
c) l/l/(x) = x 4 + (o + b)x3 + (o - b)x2- 6x + 9, r = 3
d) LV(x) = x 3- o x 2 + b x - 3, r = - l
e) W(x) = x 4 + (o - b)x3 + (o + b)x2 + 8x + 8, r = - 2?
5 .1 2 6 . Dla jakich wart ości paramet rów o, 6 liczba r jest trzykrot nym pierwiastkiem
wielomianu W(x), jeśli:
a) W(x) = x4 - 2x3 + ox + b, r = 1
b) W(x) = xĄ+ x3- 3 x 2 + ( a - b ) x + a + 2b, r = ~ 1?
5 .1 2 7 . Dla jakich wartości paramet rów o, ó, c liczba r jest trzykrot nym pierwiast
kiem wielomianu W(x), jeśli:
a) W(x) = x 5- 3 x 4 + o x 3 + b x2 + c x - 1, r = l
b) W(x) = x 4 + 5x 3 + o x 2- b x - c , r = - 2?
5 .1 2 8 . Dany jest wielomian W(x) = (x + l)[ x2 + (p + 3)x + 9]. Ustal krotność

pierwiastków t ego wielomianu ze względu na wart ość parametru p (p e R).
5 .1 2 9 . Dany jest wielomian W(x) = (x2- 4x + 4)[x2- (p + l )x + 4], Ustal krotność

pierwiastków t ego wielomianu ze względu na wart ość parametru p ( p e R).
5. Wielomianu 167
130. Podaj przykład wielomianu W(x), który spełnia nast ępujące warunki:
s,:.W(x) = 4, wielomian ma tylko jeden pierwiastek równy 5, liczba 5 jest pierwiast
kiem dwukrot nym.
131 Podaj przykład wielomianu W(x), który spełnia następujące warunki:

st .W(x) = 6 , jedynymi pierwiastkami wielomianu są liczby 0 , y/5, —^ 5, wszystkie pier
wiastki są dwukrot ne.
132 Podaj przykład wielomianu W(x), który spełnia nast ępujące warunki:
st .W(x) = 8 , jedynymi pierwiastkami wielomianu są liczby- 3 oraz 4, przy czym liczba
3 jest pierwiastkiem t rzykrot nym, zaś 4 jest pierwiastkiem jednokrot nym.
1 3 3. Podaj przykład wielomianu l/l/(x), który spełnia następujące warunki:

1
sl .W(x) = 7, jedynymi pierwiastkami wielomianu są liczby— , 4, 3, przy czym liczba 4
jest pierwiastkiem jednokrot nym, - - - pierwiastkiem dwukrot nym, zaś 3 jest pier
wiast kiem czt erokrot nym i wszyst kie współczynniki wielomianu W(x) są liczbami
całkowitymi.
134. Wielomian W(x) jest st opnia t rzeciego i ma t rzy pierwiastki: - 2, - 1 oraz 4.

Czy wielomian P(x) = l/l/(x)(x3+ 3x2+ 3x+ 1) ma pierwiastki wielokrot ne? Jeśli t ak, to
jakie? Podaj krot ność pierwiastka wielokrot nego.
1 3 5. Wielomian W[x) jest stopnia drugiego i ma jeden pierwiastek dwukrotny rów-

r.y 2. Czy wielomian P(x) = [l/l/(x)]3 • (x2—4) ma pierwiastki wielokrot ne? Jeśli t ak, to
jakie? Podaj krot ność pierwiastka wielokrot nego.
Rozkładanie wielomianów na czynniki

136. Rozłóż na czynniki wielomiany, wyłączając wspólny czynnik poza nawias:
s) W(x) = x3 + 2x2 b) W(x) = 3x4 + 2x2
c) W(x) = 6x3—12x2+ 18x d) W(x) = 4x5- 2x4 + 6x 2
.137. Rozłóż na czynniki wielomiany, wyłączając wspólny czynnik poza nawias:

a) W(x) = (x2 -ł- 2)(2x- 3) + (x2 + 2)(x + 1)
b) W(x) = (3x2 + l)(x - 1) - (3x2 + l)(2 x + 5)
c) W(x) = (x + 2)(x2 + 6) —(x + 2 ) (l - 2 x 2)
cl) W(x) = (x2 + l)(x + 3) - (x + 3)(4 - 3x2)
e) W(x) --= (2x2 + 5)(x- 1) - (x2 + 9 )(x - 1)

f) W(x) == (2x - 3)(x2- 3) - (2x - 3)(5 + 2x2)
5 .1 3 8 Rozłóż na czynniki wielomiany, st osując wzory skróconego mnożenia:

a) W(x) --= 4x2- 9
b) W(x) == 9x2- 30x + 25
c) W(x) == - 25x2- 20x - 4
d) W[x) -= (x2- 8x + 16) - (4x2 + 4x + 1)
e) W(x) == (9x2- 6x + 1) - (4x2 + 20x + 25)
f) W(x) -=x3- 3x2 + 3x - 1
g) W(x)~-= 8x3 - 36x2 + 54x - 27
h) W(x)-- = 1 + 6x + 12x + 8x
i) W(x)~-= 8x3 + 1
j) W(x)~-= 125x3- 8
5 .1 3 9 Rozłóż na czynniki wielomiany metodą grupowania wyrazów:

a) W(x) -=x3 + 3x2- 4x - 12 b) W(x) = 7x3 + 2x2- 21x - 6
c) W{x) -= 9x3- 4x2- 27x + 12 d) W[x) = x3- x 2 + x - 1
e) W(x) == 4x3+ 4x2- x —1 f) W{x) = - 9x 3- 18x2+ x + 2
g) W(x) -= - 3x 3- 4x2+ 12x + 16 h) W(x) = 20x3+ 12x2- 45x - 27
5 .1 4 0 Rozłóż na czynniki wielomiany met odą grupowania wyrazów:

a) W(x) --= 3x3- 6x2+ 4x - 8 b) W(x) = 5x3- 4x2- 5x + 4
c) tV(x) == 16x3+ 16x2- 4 x - 4 d) W(x) = 18x3+ 9x2- 18x- 9
e) l4/(x) == 3x3- 7x2- 27x + 63 f) W(x) = 10x3+ 15x2+ 8x + 12
g) W(x) --= - 4x 3+ 2x2- 6x + 3 h) W(x) = - 12x 3- 32x2+ 3x + 8
5 .1 4 1 . Rozłóż na czynniki wielomiany metodą grupowania wyrazów:

a) W(x) = x4+ 2x3- x - 2 b) W(x) = 8x4+ 24x3+ x + 3
c) W(x) = x4- x 3- 27x + 27 d) W(x) = 125x4- 125x3- 8 x + 8
5 .1 4 2 . Rozłóż na czynniki wielomiany metodą grupowania wyrazów:

a) W(x) = x5+ x3- x2- 1 b) W(x) = 8x5- 32x3- x2+ 4
c) W(x) = 2x5+ 3x3- 16x2- 2 4 d) W[x) = x5- x 3- 125x2+ 125
5. Wielomiany 169
1 4 3. Rozłóż na czynniki wielomiany metodą grupowania wyrazów;

a) W(x) = x3- 3 x + 2 b) W(x) = x3- 7 x + 6
c) 14/(x) = x3- 1 3 x - 12 d) W(x) = x3+ 4 x - 5
144. Rozłóż na czynniki wielomiany:

a) l4/(x) = x4- 10x2 + 9 b) W(x) = x4 + 4x2- 5
c) l/ł/(x) = 4x4 + 5x2 + 1 d) W(x) - - 3x4 + 2x2 + 1

a) IA/(x) = x4 - 1 b) l/l/(x) = x4 - 18x2 + 81
c) W(x) - (x2 + l ) 2- 4 d) W/(x) = (x2- 3x)2- 9x2
1 4 6. Znajdź całkowity pierwiastek wielomianu W(x), a nast ępnie rozłóż wielo

mian na czynniki:
a) W(x) = x3+ 4x 2+ x - 6 b) W( x ) = x 3+ 5x 2+ 3x - 9
c) W(x) = x3+ 7x 2+ 14x + 8 d) W(x) = x3+ 4x2- 3x - 18
e) W(x) = x3+ 7x2+ 4 x - 12 f) W( x ) = x 3+ 7 x 2+ 11x + 5
147 Rozłóż na czynniki wielomiany:

a) W(x) = 2x4- 6x3- 8 x 2 b) W(x) = 3x3+ 4x2- 27x - 36
c) W ( x ) = x 4 + 6 x 2+ 9 d) W(x) = 125x3- 150x2+ 60x - 8
e) W(x) = 5x4- 5x f) W(x) = x3+ 5x2+ 7x + 3
g) W(x) = 4x 3+ 4x 2- 9x - 9 h) W(x) = x3- x + 6

a) W(x) = x4 + 1 b) W(x) = x4 + 9
c) W(x) = 2x4 + 32 d) l/l/(x) = x4 + 324
149 Rozłóż na czynniki wielomiany:

a) W (x) = x i [ x 2 —7)2 —36x b) l/l/(x) = x3(x2 + 2)2—9x
c) W[x) —(x2—2)4 —4x4 d) W(x) = (x2 + 9)4 - 16x4
,150. Rozłóż na czynniki wielomiany:

a) W(x) = x 4 + 3x 3—15x2- 19x + 30
b) tV(x) = x 4- x 3- x 2- x - 2
c) U/ (x) = x 4 + 5x 3 + 14x2 + 22x + 12
d) W(x) = 4x 4 - 12x3 + 25x 2—48x + 36
5 .1 5 1 . Rozłóż na czynniki wielomiany:
a) W(x) = x3- - x2+ l - b) W(x) = - x 3+ x 2+ - x - 1 -

2 2 4 4 2
c) W(x) = - x3+ 3x2+ 4 - x + 2 d) W(x) = - x 3+ l - x 2+ l - x - -
3 3
* 5 .1 5 2 . Rozłóż na czynniki wielomiany:

a) W(x) = x 6- 1 b) W(x) = x 4 + x 2 + 1
c) lV(x) = x 4- 3x 2 + 9 d) l/l/(x) = x 6 + 1
e) W/(x) = x 8 + x 4 + 1 f) W(x) = x 12- 2x 6+ 1
* 5 .1 5 3 . Przedst aw wielomian l/l/(x) = x4+ 2x3+ 5x2+ 4x + 3 w postaci iloczynu dwócn

wielomianów st opnia drugiego o współczynnikach całkowitych dodat nich.
* 5 .1 5 4 . Przedst aw wielomian LV(x) = x 4- 3x3+ 6x2- 5 x + 3 w postaci iloczynu dwóch

wielomianów st opnia drugiego o współczynnikach całkowitych.
* 5 .1 5 5 . Przedst aw wielomian W(x) = 4x4+ 10x3+ 22x2+ 19x + 15 w postaci iloczyr u

dwóch wielomianów stopnia drugiego, których współczynniki są liczbami pierw
szymi.
Równania wielomianowe
a) (4 - x)(x + 5)(2x - 3) = 0 b) (x+ l ) 3(x2+ 2x + l)(x2+ 5) = 0
c) (16 - x 2)(8 x 3+ 1)(x 2+ 2x + 6) = 0 d) (x2+ 3x+ 2)(x 2+ l)(x 2- 2 x - 3) = 0
e) (x2- x - 6 ) ( x 2+ 4x + 4) = 0 f) (2x 2- x - 1)(x + 3) = 0
g) (8x2- 4 x )(9x 2+ 30 x + 25) = 0 h) (9x2- 16)(4x 2+ 8)(x3- 8) = 0
a) x4- 1 = 0 b) x6- 64 = 0
c) (x2 + x)4 - 1 = 0 d) (x2 + 2x)2- x2 = 0
e) (x3 - 5)2- 36 = 0 f) x4- (3x2 + 2)2 = 0
a) x 3 + x - 2 = 0 b) x3 + 3x + 4 = 0
c) 4x3- 3x - 1 = 0 d) 2x4 - 13x2 + 6 = 0
e) x4- x 2- 12 = 0 f) x6- 26x3 - 27 = 0
5. Wielomiany 171
159, Rozwiąż równania:

a) x3 + 4x2- 2x - 8 = 0 b) x3- 3x2 + 4x - 12 = 0
c) x5 + 4x3- x2- 4 = 0 d) 3x3 + 5x2 - 12x - 20 = 0
e) 2x3 + 7x2 + 7x + 2 = 0 f) 3x3- 7x2- 7x + 3 = 0
g) 4x3- 13x2 - 13x + 4 = 0 h) 5x3 + 21x2- 21x - 5 = 0
16 0 Rozwiąż równania:
a) 2x5 + 3x4 - 2x - 3=0 b) 5x5 + 4x4 - 5x - 4 = 0
c) 3x5- 2x4 + 3x - 2 = 0 d) 2x6- 8x4—2x2 + 8 = 0
a) (2x —5)(9x2- 4) = (9x2—4 )(x - 8) b) (4 x - 3)(x2—4) = (3x2- 12)(3 + 2x)
c) ( 2 x - 1)(x2—1) = 6(x+ 1) d) (3x + l)(x 2- 9) = 4(3 - x )
a) 6x3- 13x2= 2 - 9x b) 4x2—3x 3= 2 —5x
c) 3x2+ 9x = 2x3+ 10 d) 7x2= 2x3+ 9
a) x3 + 12x2 + 44x + 48 = 0 b) x3- 9x2 + 23x - 15 = 0
c) x4 + x3—14x2 + 26x - 20 = 0 d) x4 - 3x3- 14x2- 2 0 x - 24 = 0
a) x3 - 4x2 + x + 6 = 0 b) x3 + 9x2 + 23x + 15 = 0
c) 2x4 - 2 l x 3 + 74x2- 105x + 50 = 0 d) x4 + 5x3 + 4x2- 24x - 24 = 0
,165. Rozwiąż równania:

a) (x - l ) 3 + (2x + 3)3 = 27x3 + 8 b) (x2- 5x + 7)2- ( x - 2)(x - 3) = 1
c) (x + l)(x 2 + 2) + (x + 2)(x2 + 1) = 2 d) (x2 + 2x)2- (x + l ) 2 = 55
a) x8- 15x4- 16 = 0 b) 8x6- 7x3 - 1 = 0
c) x7- Sx5 + 4x3 = 0 d) x5- 7x3 - 8 = 0
e) x8 + x4 - 2 = 0 f) x7- 17x5 + 16x3 = 0
5 .1 6 7 Rozwiąż rów nania:

a) 10x3 - 3x 2- 2x+ 1 = 0 b) 16x3- 28x2 + 4x + 3 = 0
c) 6x 3- 13x2 + 9x - 2 = 0 d) 4x 3 + 2x 2- 8x -ł- 3 = 0
5 .1 6 8 . Rozwiąż równanie x 3- ( o 2- o + 7 ) x - (3o 2- 3cr - 6) = 0, jeśli jednym z jego

rozwiązań jest liczba - 1.
5 .1 6 9 . Jednym z rozwiązań równania x 3- 6 x 2+ o x - 6 = 0 jest liczba 3. Wyznacz po

zost ałe rozwiązania t ego równania.
* 5 .1 7 0 . Jednym z rozwiązań równania 3x3+ ax 2+ b x + 12 = 0, gdzie a, b e C, jest liczi >a

1 + a/ 3. Znajdź o i b.
5.171. Dla jakich wartości parametru o rozwiązania xlf x2, x3 równania

x 3- 9 x 2+ o x - 15 = 0 spełniają warunki: x2= x3+ 2 i x3= x2+ 4? Znajdź wszyst kie ro:-
wiązania tego równania.
5 .1 7 2 . Dla jakich wart ości parametru a rozwiązania x1( x2, x3, x 4 równania
x 4 + 5x 3 + ox 2 - 40x + 64 = 0 spełniają warunki: x 2 = - 2x i, x 3 = 4x1; x4 = - 8 x i? Wyzna z
wszystkie rozwiązania równania.
5 .1 7 3 . Dla jakich wartości paramet ru m rozwiązania x1( x2, x 3 równania

x 3 - 3x 2- 6 x + / d = 0 spełniają warunki: x 2 = x 3 • g,x 3 = x 1 q 2 ? Wyznacz t e rozwiązania
5 .1 7 4 . Dla jakich wart ości parametru o rozwiązania x1( x2, x 3 równania

x 3- 9 x 2+ ( o - 5 ) x - 15 = 0 spełniają warunki:x2= xi + r i x 3= x2+ r ? Wyznacz rozwiąza
nia tego równania.
5 .1 7 5 . Dla jakich wart ości parametru m rozwiązania Xi, x2, x 3 równania

x 3 - 9 x 2 + 26x+ m = 0 spełniają warunki: x2= Xi + r i x3 = xa+ 2r ? Wyznacz rozwiązań a
tego równania.
* 5 .1 7 6 . Wiadomo, żex 1( x2, x3są rozwiązaniami równania x 3 - 2 x 2 + x + 1 = 0. Ułc z

równanie, którego rozwiązaniami są: yi = x 3x2, y2 = x 3x 3 i y 3 = x 2x3 .*
* 5 .1 7 7 . Wiadomo, że x1( x2, x3 są rozwiązaniami równania x 3 - x 2 - l = 0. Ułc ż

równanie, którego rozwiązaniami są: y Ł = x 1 + x 2,y 2 = Xj + x 3 i y 3 = x 2 + x 3.
5.178 , Rozwiąż równania:

a) | x | + x 3 = 0 b ) 3 |x | + 4 x 3= 0
c) 4 | x |3- | x |2 = 0 d) x 3|x | + 6x 2 = 0
5. Wielomiany
a) [ x3—1 1= x 2 + x + 1 b) - | * 3 + 1| = x 2- x + l
2 1
x 3- 8 j = x 2 + 2x + 4 d) | x 3 + 64| = x 2—4x + 16
a) 8 | x - l | + ( x - l ) ( x 2 + 4) = 0 b) 3 |x + 2 1- (x + 2)(x2—1) = 0
c) x 4 + 5 - |5x3 + x| = 0 d) x 4 + 13 - 113x3 + x| = 0
e) x 3- 7 x = |4x2- 10
adania prowadzące do równań wielomianowych

.1 81. Wyznacz wart ość parametru o tak, aby liczba 1 była pierwiastkiem wielo
mianu W(x) = x3+ (o3- l)x 2+ (2o2+ 4o + 2 3 ) x - 15, a nast ępnie oblicz pozost ałe pier
wiastki tego wielomianu.
.1 8 2 Wyznacz wart ość paramet ru o tak, aby wielomian

.V(x ) = x 4+ 8 x 3+ (4o 2+ 8)x 2+ o 4- o 2 był podzielny przez dwumian (x + 2), a następnie
oblicz pierwiastki tego wielomianu.
.1 8 3 . Reszta z dzielenia wielomianu W(x) = 3x3+ (o2+ 3)x2- o x - o 3 przez dwumian

x + 1) wynosi - 2. Oblicz wart ość parametru o. Dla znalezionej wart ości parametru
wyznacz pierwiastki wielomianu 14/(x).
.1 8 4 . Iloczyn kwadrat u pewnej liczby i kwadrat u liczby o 3 od niej większej jest

równy 324. Wyznacz t e liczby.
.1 8 5 . Iloczyn t rzech liczb całkowitych, z których druga jest o 3 większa od pierw

szej, a t rzecia o 1 mniejsza od drugiej, jest równy - 30. Wyznacz t e liczby.
> .186. Śmiet ana pakowana jest w kart onowe, prost opadłościenne pudełka o po
jemności 0,4 I. Wysokość pudełka jest o 6 cm krótsza od krawędzi podst awy. Pod
stawa pudełka jest kwadrat em. Wyznacz wymiary pudełka.
;. i 8 7 . Uczniowie pewnej klasy podzielili się na t rzy wieloosobowe grupy. W drugiej

grupie jest o 6 osób więcej niż w pierwszej, zaś w t rzeciej grupie o 10 osób więcej niż
w pierwszej. Iloczyn liczby uczniów grupy drugiej i t rzeciej jest o 76 większy
od sześcianu liczby uczniów pierwszej grupy. Ilu uczniów liczy ta klasa?
5.188. Z prost okąt nego kawałka miedzianej blachy o wymiarach 0,5 m x 0,4 m na
leży wyciąć w rogach jednakowe kwadrat y tak, aby po złożeniu blachy i zlutowaniu
odpowiednich krawędzi ot rzymać prostopadłościenny pojemnik. Jakiej wielkość
kwadrat y należy wyciąć, aby objęt ość pojemnika była równa 6 litrów, a odpady były
jak najmniejsze?
5.189. Krawędzie akwarium w kształcie prost opadłościanu wychodzące z jednego

wierzchołka mają długość 3 m, 5 m i 2 m. Inne akwarium prost opadłościenne, któ
rego każda krawędź jest większa o t en sam odcinek od odpowiednich krawęoz
pierwszego akwarium, ma pojemność o 110 m3większą. Wyznacz wymiary większe,go
akwarium.
5 .1 9 0 . Iloczyn t rzech kolejnych liczb parzystych jest równy 192. Jakie to liczby?
5.191. Iloczyn t rzech kolejnych liczb nieparzyst ych jest o 65 większy od różni :y
kwadrat ów liczby największej i najmniejszej. Znajdź t e liczby.
5.192. W kulę o promieniu 10 cm wpisano walec, któ

rego objętość st anowi 43,2% objęt ości kuli. Wyznacz
wymiary walca.
5.193. Stalowy zbiornik na gaz płynny ma

kształt walca zakończonego półkulami jak na
rysunku. Wysokość walca jest o 2 m większa od
promienia walca. Oblicz wymiary tego zbior
nika wiedząc, że jego pojemność jest równa
Równania wielomianowe z parametrem

5.194. Dla jakich wartości parametru p (p e R) równanie
(x + l)[ x 2+ (p + 2)x + (p - l ) 2] = 0 ma tylko jedno rozwiązanie?
5.195 Dla jakich wartości parametru p (p e R) równanie

(x - 3)[x2- 2(2p + l)x + (p + 2)2] = 0 ma dwa różne rozwiązania?
5. Wielomiany
196. Wyznacz t e wart ości parametru m (m e R), dla których równanie

{x2- x - 2)[xz + (m - 3)x+ 1] = 0 ma czt ery różne rozwiązania.
197 Wyznacz t e wart ości parametru m (m e R), dla których równanie

(;<2+ 2 x - 3 )[ x z + (m + l )x + 4] = 0 ma czt ery różne rozwiązania.
198. Wykaż, że dla każdej wartości paramet ru m (m e R) równanie

x + x + m2x = m 2+ x2+ I m a tylko jedno rozwiązanie.
199. Wykaż, że dla każdej wart ości parametru m (m e R) równanie

x3+ 2x + m2x - 2m2+ 2x2+ 4 ma tylko jedno rozwiązanie.
200. Dla jakich wartości parametru m (m e R) równanie

(m + 2)x3- 2xz + (m + 3)x = 0 ma trzy różne rozwiązania?
.201. Dla jakich wart ości parametru m (m e R) równanie

y3- 2(m + l )x 2+ (2m2+ 3m + l ) x = 0 ma t rzy rozwiązania, z których dwa są dodat nie?
.202 . Dla jakich wartości paramet ru m (m e R) równanie

x 3+ (2m - 3)x2+ (2m + 5)x = 0 ma t rzy rozwiązania, z których dwa są ujemne?
.203. Dla jakich wart ości parametru m (m e R) równanie

x3+ (2m - l)x2+ (m2- 3m )x= 0 ma trzy rozwiązania, z których dwa mają przeciwne znaki?
.204 Dla jakich wart ości parametru m (m e R) równaniex4- 2 m x 2= m 2- 4 ma trzy

óżne rozwiązania?
.205. Dla jakich wart ości parametru m (m e R) równanie x4- ( m + l)x 2+ m = 0 ma

rzy różne rozwiązania?
.206. Dla jakich wart ości parametru m (m e R) równanie x4+ 2(m - 5 ) x 2+ 4m2= 0
ma czt ery różne rozwiązania?
'.207 Dla jakich wart ości paramet ru m (m e R) równanie x4+ (m - 3 )x2+ m2= 0 ma
czt ery różne rozwiązania?
>.208. Dla jakich wartości paramet ru m (m e R) równaniex4+ 2(m - 2)x z+ m2- 1 = 0

ma dwa różne rozwiązania?
>.209. Dla jakich wartości parametru m (m e R) równanie

x4+ (m + l )x 2+ m2+ 6/77 + 9 = 0 ma dwa różne rozwiązania?
>.210. Dla jakich wart ości parametru m (m e R) równanie

x4+ (m - 3)x2+ m2- m - 6 = Oma dwa różne rozwiązania?
5 .2 1 1 . Dla jakich wartości parametru m (m e R) równanie

x4+ (1 - 2m)x2+ m + 1^ = 0 jest sprzeczne?
5 .2 1 2 . Dla jakich wartości parametru m (m e R) jedno z rozwiązań równania

x3- ( m + 3)x 2- 4 x = 0 jest średnią aryt met yczną pozost ałych?
5 .2 1 3 . Liczba 2 jest rozwiązaniem równania x3- (4m + 2)x2+ (8m - 5)x + 10 = 0. Wy
znacz wart ość parametru m, wiedząc, że dane rozwiązanie równania jest średr ią
aryt met yczną pozostałych rozwiązań.
5 .2 1 4 . Zbadaj liczbę rozwiązań równania (x3 + 6x - 7)[mx2 + (m - 3)x + 1] = 0 e

względu na wart ość parametru m (m e R). Napisz wzór i naszkicuj wykres funkcji
y = g(m), która każdej wartości parametru m przyporządkowuje liczbę rozwiąz, ń
równania.
5 .2 1 5 . Wykaż, że jeśli równanie x3+ bx2+ 2bx + 8 = 0 ma dwa różne rozwiązania, to

b = - 2.
Funkcje wielomianowe
5 .2 1 6 . Wykres funkcji y = ox4, gdzie a * 0, przesunięto
o wekt or u = [-1, - 4] i ot rzymano wykres funkcji
y = W(x), którego f ragment przedstawiony jest na ry
sunku obok.
a) Wiedząc, że do wykresu funkcji y= W(x) należy punkt
A , napisz wzór funkcji W, w postaci iloczy
nowej.
b) Podaj miejsca zerowe funkcji W.
5 .2 1 7 Wykres funkcji y = ox3, gdzie o ^ O, przesunięto i g

V - W( <) 1
o wektor u = [2, 4] i ot rzymano wykres funkcji y = W(x),
g
którego f ragment przedstawiony jest na rysunku obok. /
a) Wiedząc, że do wykresu funkcji W należy punkt
4(0, 0), napisz wzór funkcji w postaci ogólnej.
3
b) Naszkicuj wykres funkcji y = W(|x|).
....
__ i i>»
4 - 3 -2 - W ° i 4 x
/ -1
5. Wielomiany 177
2 1 8 . Na rysunku obok przedstawiony jest f ragment wy

kresu funkcji wielomianowej y = W(x), gdzie st.l/l/(x) = 3.
Funkcja W ma dwa miejsca zerowe ^ oraz 2.
Do wykresu funkcji W należy punkt u

4 -2
) Napisz wzór funkcji 1/1/w postaci ogólnej.
) Oblicz reszt ę z dzielenia wielomianu l/V(x) przez wielomian
P(x) = 4x2- 8x + 3.
.2 1 9 . Na rysunku obok przedstawiony jest f ragment

/ ykresu funkcji wielomianowej y= W(x), gdzie st.l/l/(x) = 4.
1unkcja W ma jedno miejsce zerowe —2. Do wykresu
unkcji W należą punkty 4(- 3, 27) oraz 5(1, 27). Wykres
' unkcji 1/1/ ma z osią OY punkt wspólny (0, 24). Napisz
vzór funkcji y = W(x) w postaci ogólnej.
.2 2 0 . Na rysunku obok przedst awiony jest frag

ment wykresu funkcji wielomianowej y = W(x),
gdzie st.l/l/(x) = 3. Współczynnik przy najwyższej
pot ędze zmiennej jest równy 1. Do wykresu
unkcji W należą punkty /4(1, 3) oraz 5(3, 3),
a wykres przechodzi przez począt ek układu
współrzędnych.
a) Napisz wzór funkcji wielomianowej W w po
staci ogólnej.
b) Oblicz współrzędne punkt ów wspólnych wy
kresu funkcji wielomianowej W z prostą
o równaniu 4x - y - 9 = 0.
i . 2 2 1 . Na rysunku obok przedstawiony jest f ragment

wykresu funkcji wielomianowej y = tV(x), gdzie st.tV(x) = 4.
Funkcja W jest parzysta.
Jednym z miejsc zerowych funkcji jest liczba 2y[ l .
Do wykresu funkcji należy punkt 4(2, -4).
Wykres funkcji przechodzi przez począt ek układu
współrzędnych.
a) Napisz wzór funkcji W w postaci ogólnej.
b) Rozwiąż równanie W(x) = - 3 .
5.222. Na rysunku obok przedstawiony jest f ragment

wykresu funkcji wielomianowej y= W(x), gdzie st. W(x) = 3.
Funkcja VJ ma dwa miejsca zerowe - 2 oraz 1, a do jej
wykresu należy punkt a ( 3 ,1 6 1 j.
a) Odczytaj z wykresu, dla jakich argument ów funkcja

W przyjmuje wartości ujemne.
b) Napisz wzór funkcji W w postaci ogólnej.
c) Dla jakich argument ów funkcja \N oraz funkcja linio-
2 1
wa y = — x - 1 - przyjmują t ę samą wart ość?
5.223. Na rysunku obok przedstawiony jest fragment

wykresu funkcji wielomianowej y = W(x), gdzie st.ŁV(x) = 3.
Funkcja 1/1/ ma jedno miejsce zerowe 3, a do jej wykresu
należą punkty A(4, 19), f i(l, - 8) oraz C(- 1, -16).
b) Wykaż, że przekszt ałcając wykres funkcji y = W(x)
przez symet rię środkową względem początku układu
współrzędnych, ot rzymamy wykres funkcji
G(x) = x3+ 3x2+ 3x + 9.
5. Wielomiany 179
.224. Na rysunku obok przedstawiony jest f ragment

wykresu funkcji wielomianowej y - W(x), gdzie
st.l/l/(x) = 3.
Funkcja W dla argument u - 3 przyjmuje wart ość 16.
Funkcja ma dwa miejsca zerowe - 2 oraz 1.
b) Podaj zbiór argument ów, dla których funkcja W
przyjmuje wart ości nieujemne.
c) Wyznacz współrzędne punkt ów wspólnych wykresu
funkcji W i paraboli o równaniu f (x) = 2x2- 6 x - 20.
.2 2 5 . Na rysunku obok przedst awiony jest f ragment

wykresu funkcji wielomianowej y= W(x), gdzie st.l/l/(x) = 4.
Funkcja W ma dwa miejsca zerowe 0 oraz 2, a dla ar
gument u - 2 przyjmuje wart ość równą -16.
b) Napisz wzór funkcji G, której wykres ot rzymamy,
przekszt ałcając wykres funkcji 1/1/ przez t ranslację
o wektor u = [-1, 9].
Podaj wzór funkcji G w postaci iloczynowej.
Nierówności wielomianowe
> .226. Rozwiąż nierówności:
a) ( 2 - x ) ( 3 x + l ) ( 2 x - 3) > 0 b) (2x + 3 ) ( 2 x + l ) ( x - l ) < 0
c) (x + 5)(x + 1)(1 - 2x )( x - 3) > 0 d) (2x - 4)(x - 1)(5 - x)(6 + x) < 0
> .227 Rozwiąż nierówności:

a) (3x - 2)(x - 3)3(x + l ) 3(x + 2)4 < 0 b) (x + l ) 3(x - 3)(x - 4) < 0
c) (x + 3)(x - 2)3(x - 3)5 > 0 d) (x + 5)(x - 6)4(x - 8) < 0;
e) (x + 6)(x + 3)2(x - 4)(x - 6)4 > 0 f) (x + 6)3(x - l ) 2(x - 3)12(x - 10)3 < 0
i . 2 2 8 Rozwiąż nierówności:
a) ( x 2- x - 6 ) ( x 2 + 2x + 3) < 0
b) (x 2 - 6x + 5 ) ( x - x 2 - 1) > 0
c) (x 2 - l ) ( x 2 —4)(x 2 —9) < 0
d) (x - l ) ( x 2 - 3x + 8) < 0
e) ( x - l ) ( x 2—l ) ( x 3- l ) ( x 4- 1) < O
f) ( 1 6 - x 2)(x2 + 4)(x2 + x + l ) ( x 2- x - 3) < O
5.229 Rozwiąż nierówności:

a) (x 2—4)(x2 —4x + 4)(x 2—6x + 8)(x 2 + 4x + 4) < 0
b) (2x2- x - 5)(x2- 9)(x2- 3x) < 0
c) (x 2 + 3x4- 2)(2x2 + 7 x - 4)(9 - x 2) > 0
d) (3x2- 5x + 2)(5 - 2x)(x2 4-1) > 0
e) (x 2+ x + 6 ) ( x 2- 3 x + 8)(x 2+ x + 1)>0
f) (x 2 + l)(x - x 2- 5)(x2+ 2x + 8) > 0
5.2 3 0 . Rozwiąż nierówności:

a) x 4 + 8 x 3 + 12x 2 > 0 b) x 3- 3 x 2 + 3x - 9 < 0
c) 2 x 3 - 7 x 2 - 2x + 7 < 0 d) 3x 3 + 5 x 2 - 2 7 x - 45 > 0
e) 2 x 3 - 3 2 x - 3x 2 + 48 < 0 f) - 2 x 3 - 5 x 2 4- 18x 4- 45 > 0
a) 4x 3+ 8x 2< 11x - 3 b) 2x3- 9x 2> 5 - 12x
c) 4x + 3< 2 x 3+ x 2 d) 27(x + 1) < 4x3

e) 3x3+ 20 < 7x2+ 8x f) 9x3+ 1 < 5x - 3x2
5.2 3 2 . Rozwiąż nierówności:

a) x 3 - x 2 - 14x4- 24 < 0 b) x 3 - 9 x 2 4- 23x - 15 > 0
c) 4 x 3- 7x4- 3 > 0 d) x 4 + 9x 3 + 21x 2- x - 3 0 > 0
e) x 4 + 6 x 3 + l l x 2 4- 18x 4- 24 < 0 f) x 4- 8 x 3 + 14x2 - 13x + 6 > 0
5.233 Wyznacz dziedzinę funkcji/ , jeśli:

a) f(x) = ^ 9 x 4 + 1 2 x 3+ 4 x 2 b) / (x) = ^ / x4- 8 x 2
c) / (x) = V4 + 6x —2 x 3 d) f(x) = ^ - 2 x 34-9x2- 12x + 4
5 .234. Wyznacz dziedzinę funkcji/ , jeśli:
a) / (x) = - X +3 - b) / (x) 2x - 1
a/ x 4+ 10 x 3+ 25 x 2 ^ x 4- 9 x 2
x 2+ 5 4 x 3+ 2
c) f(x) d) / (x) =
6- 3x + 2x 2- x 3 -^4 —3x 2—x 3
5. Wielomiany 181
u>
to
IV
a) 4| x| - | x| 3 < 0
1
b)
o
c) 2 x| + | x| 3 < 0 d) 5|x| + 2| x | 3 > 0
e) | x + 1| 3- 3 x + l | 2 > 0 f) x - 2 3- 4 |x - 2 | 2 < 0
2 3 6 . Rozwiąż nierówności:
a) |x 3 —3x —2 1< x 3- 3 x - 2 b) |x 3- 4 x | > x 3- 4 x
c) |x 4- 9 x 2| > x 4- 9 x 2 d) |x 3 + x 2- 5 x + 3| > x 3 + x 2- 5 x + 3
,237. Rozwiąż nierówności:

a) |(x 2- 3 ) ( x 2- 4 ) | < 0 b) | (x2 - 9)(x2 - 25) | > 0
c) (x 2- l ) ( x 2 —4)| < 0 d) (x2 + 5x + 6)(x2 + x - 2 ) | > 0
.238 Aby rozwiązać nierówność |x3 + 1| > x2 - x + 1, możemy postąpić nastę

pująco:
» przedstawiamy nierówność w postaci |(x + l)(x2- x + 1) | > x2- x -l-1, korzystając
ze wzoru skróconego mnożenia na sumę sześcianów;
« zauważamy, że nierówność jest równoważna nierówności
|x + 11 |x2 —x + 11> x2- x + 1 na podstawie własności wartości bezwzględnej;
# stwierdzamy, że A x2- x + 1 > 0, więc jx2- x + 1| = x2- x + 1, a następnie obie
X€rt
strony nierówności dzielimy przez wyrażenie x2- x + 1, skąd mamy |x + l | > 1;

rozwiązujemy prostą nierówność z wartością bezwzględną interpretując ją geo
metrycznie:
— i----------1----------1----------1----------1----------1----------1----------1----------1— ►
-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 X
Rozwiązaniem nierówności |x3 + 11> x2- x + 1 jest każda liczba ze zbioru

-co, - 2 ) U (0, +oo).
3ostępując podobnie, rozwiąż nierówności:
a) |x3—1 1< x 2+ x + l b) |x3—8 1> x 2 + 2x + 4
c) |x 3 + 8| < 3 x 2- 6 x + 12 d) |x3+ 125| > 2x2- 1 0 x + 50
.2 39. Rozwiąż nierówności:

a) 3x 2 < | x 3 —4 x | b) x 2 < |6x - x 3|
c) x 4 - 3 x 2 < |x2—3 1 d) | x 3 + 2x 21 < 9 x + 18
e) | x 3 - 2x 2| > 3x 2 f) | x 2- l | > x 3- x

1. Które z poniższych wyrażeń jest wielomianem st opnia szóstego?
x 78
- 1 i-------
A .------ B. J x n + 5 C. (x2)3 D. 6x.
x
2. Suma wszyst kich współczynników wielomianu W(x) = (6x3- x 2- 3 x - 3)2013 jest

równa:
A. - 1 B. 1 C. 62013 D. - 3 2013.
3. Pierwiast kiem wielomianu P(x) = x 3- 8x jest liczba:

A. 2 B. C. 8 D .- 3.
4. O wielomianie W(x) = - x 4 + 2x3 + ox - 6 wiadomo, że W(- 2) = - 44. Zatem

współczynnik o jest równy:
A. 19 B. 3 C. - 41 D.
3
5. Suma dwóch wielomianów, z których każdy jest st opnia t rzeciego, może być wie
lomianem stopnia:
A. dziewiąt ego B. szóst ego C. czwartego D. pierwszego.
6. Dane są wielomiany P(x) = 5x3- 2x oraz W(x) = - 6x 3- 5x2+ 2x - 1. Zatem wielo

mian P(x) - W(x) jest równy:
A. l l x 3- 5x2- 1 B. - x 3- 5x2- 1
C. l l x 3+ 5x2- 4 x - 1 D. l l x 3+ 5x2- 4 x + 1.
7. Dane są wielomiany W(x) = - - x 5- 2x oraz P(x) = 2x7- 9 x 2. Stopień wielomianu

W(x) P(x) jest równy:
A. 35 B. 12 C. 2 D. 7.
8. Wielomian W(x) = xs+ 6x4+ 2x2 dla dowolnej liczby rzeczywist ej x przyjmuje:
A. tylko wart ości ujemne B. tylko wartości dodat nie
C. wart ości nieujemne D. wart ości niedodat nie.
9. Iloczyn pierwiastków wielomianu W(x) = - x 3- x 2+ 6x wynosi:

A. 0 B .- 6 C. 6 D. —5.
10. Dany jest wielomian P(x) = 2x3- 3x2. Zatem wielomian [P(x)]2 ma post ać:
A. 2x 5 + 9 x 4 B. 4 x 6- 9 x 4 C. 4x 6- 12x 5+ 9x 4 D. 4 x 9 -01 1 2 x 6+ 9 x 4.
5. Wielomiany
L. Dany jest wielomian W(x) = x3- 3 x 2- 4 x + 12. Wskaż zdanie f ał szywe.

A Wielomian W(x) = P(x) - Q(x), gdzie P(x) = x 3- 3x2 i Q(x) = 4 x - 12.
B. Pierwiast kiem wielomianu W(x) jest liczba 3.
Wielomian W(x) można przedstawić w postaci iloczynu t rzech wielomianów,
z których każdy jest stopnia pierwszego.
D. Wielomian W(x) można przedstawić w postaci iloczynu wielomianu nierozkła-
dalnego stopnia drugiego i wielomianu stopnia pierwszego.
ł . Wielomian W(x) - 4x4- 4 x 3+ x2 można zapisać w postaci:
S. W(x) = x 2(4x 2- 4x)
C. W(x) = x2( 2 x - l ) ( 2 x + l ) D. t V(x)= x2( 2 x - l ) 2.
3 Dany jest wielomian W(x) = X2015 - x2013. Wskaż zdanie prawdziwe.

A. Pierwiast kiem wielomianu jest liczba V l 0 .
B. Jednym z pierwiastków wielomianu jest liczba pierwsza.
C. Wszyst kie pierwiastki wielomianu są nieujemne.
D. Suma pierwiastków wielomianu wynosi 0.
4. Dane są wielomiany W(x) = x6 + 2x3 + 1 oraz P(x) = (x4 + l)(x2 + x + 1). Wskaż
danie prawdziwe.
A. Stopień wielomianu P(x) jest większy od stopnia wielomianu l/l/(x).
B. Wielomian W(x) ma więcej pierwiastków niż wielomian P(x).
C. Oba wielomiany mają t yle samo pierwiastków.
D. Wielomian P(x) ma więcej pierwiastków niż wielomian W(x).
5. Wielomian W(x) = 9 - x 2( x - 2)2 po rozłożeniu na czynniki ma postać:

A. W(x) = 3x 2(x - 2 )( x + 2) B. W(x) = (-X2+ 2x + 3)(x2- 2)
C. W/(x) = (x+ 1)(3 - x )(x 2- 2x + 3) D. W(x ) = (x + 1)2( 3 - x )2.
6. Dany jest wielomian P(x) = x + 3. Pierwiast kami wielomianu

A/ (x) = (x2- x - 6) • P(x) są liczby:
A .- 3 ,- 2 , 3 B.- 3 , 1, 6 C.- 1, 3, 6 D .- 2, 9.
Równanie (9x2+ 25)(x4+ l)(x 2+ x + 3) = 0:

A. jest sprzeczne B. jest t ożsamościowe
C. ma tylko dwa rozwiązania D. ma czt ery rozwiązania.
184 Matematyka. Zbiór zadań. Klasa Z.
18. Suma rozwiązań równania (x + l ) 2(2x + 1) = 3(x+ 1) jest równa:

A. - 4 B. —1- C. 4 D .- 2-
19. Równanie (x + 5)(x + 2m)(x - 8) = 0 ma trzy rozwiązania, z których dwa są do

dat nie. Zatem m może być równe:
A. 0 B. - 250 C. 100 D. 78.
20 . Równanie 4x3- 10x2= 8 x - a ma rozwiązanie równe yf l . Iloczyn pozostałych roz

wiązań t ego równania wynosi:
5a/ z 5^ 2
A. - B. C. 10V2 D. 5^ 2.

5 .2 4 0 . Wyznacz wartości paramet rów a i b tak, aby wielomiany
W(x) - (2Sx2+ 0x4- l)(4x2- 9) i F(x) = (2x - i>)(5x + l ) 2(2x + b) byty równe.
5.241. Dane są wielomiany: K(x) = 4x4 + 8x3- 3x2 - 7 x - 2 oraz S(x) = x + 2.

a) Wykonaj dzielenie wielomianu K(x) przez wielomian S(x). Wynik oznacz P(x).
b) Sprawdź, czy ist nieją t akie liczby o i b, aby wielomian
W(x) = (2x2~ x + a) (2x + b) - P(x) był wielomianem zerowym.
5.242. Dany jest wielomian W(x) = x3 + x2+ kx + k z paramet rem k, k e R.

a) Wyznacz k tak, aby pierwiastkiem wielomianu była liczba 2.
b) Dla wyznaczonej wartości k rozłóż wielomian na czynniki liniowe, a nast ępnie
rozwiąż równanie W(x) = 0.
5.243. Wielomian W(x) = 2x3- 6 x2 + x + a jest podzielny przez dwumian ( x - 3)

a) Wyznacz wart ość parametru o.
b) Dla znalezionej wart ości a rozwiąż równanie W(x) = (2x2+ 1) (x2—3x)
5.244. Dany jest wielomian W(x) = - 2 x 3 + kx2+ 4 x - 8, x e R.

a) Wyznacz wart ość parametru kt ak, aby reszta z dzielenia wielomianu W(x) przez
dwumian (x+ 1) była równa (-6).
b) Dla znalezionej wart ości k rozłóż wielomian na czynniki liniowe.
c) Rozwiąż równanie W(x + 1) = - 3x 3+ 5x - 2.
5.245. Wielomian W(x) = o(x - l)(x + 3)(x + 5), gdzie o * 0, dla liczby 5 przyjmuje
wart ość (-160).
a) Wyznacz wart ość parametru a.
b) Dla wyznaczonej wart ości o, rozwiąż równanie tV(x) = F(x), gdzie F(x)= x2+ 2 x - 3.
5. Wielomiany
246 Wielomian W(x) = a(x - p)2(x + q), gdzie a * 0, ma dwa pierwiastki 2 oraz 1,
p zy czym drugi z nich jest pierwiastkiem dwukrot nym. Ponadto, dla liczby (-2)
w ielomian przyjmuje wart ość 36.
a Wyznacz wartości paramet rów a, p, q.
b) Dla wyznaczonych wartości o, p, q rozwiąż równanie W(x) = 2.
247. Wielomian W(x) = - x 3 + s / + ax + b jest równy wielomianowi

P x) = ( x - l ) 2(c- x ), gdzie c ^ l .
a Wyznacz o, b i c.
b) Dla wyznaczonej wart ości c rozłóż na czynniki wielomian F(x) = P(x+ 2)—4(1—x).
248. Dany jest wielomian W(x) = x 4 + x2 + ox + b, x e R.

a Wyznacz a i b, wiedząc, że wielomian jest podzielny przez x2- 1 .
b) Dla wyznaczonych wartości a i b rozwiąż równanie W(x + 3) = 0.
c Dla wyznaczonych wart ości o i b rozwiąż równanie W(x) = x4+ x3.
249. Wielomian W(x) = x3- (o + b)x2 - (o - b)x + 3, x e /?, jest podzielny przez
wielomian P(x)= x2- 4 x + 3 . Wyznacza i b, a nast ępnie rozwiąż równanie W(x) = 0.
250. Liczba 3 jest pierwiastkiem wielomianu l/1/(x) = - x 3+ ax2+ 5 x - b ,x e R. Resz

ta z dzielenia t ego wielomianu przez dwumian (x + 1) jest równa (-8).
a ) Oblicz a i b.
b) Rozwiąż równanie W(x) = 0.
251. Wyznacz wart ość parametru a tak, aby po podzieleniu wielomianu

W(x) = 2x3+ (a3- a 2+ 10a)x2- 8 x - 4 0 przez dwumian ( x - 1) ot rzymać reszt ę równą
( 36). Dla znalezionej wart ości a rozłóż wielomian W(x) na czynniki.
252. Wielomian W(x) dla liczby 2 przyjmuje wart ość równą zeru. Wyznacz reszt ę
z dzielenia tego wielomianu przez wielomian P(x) = x2 - 3x + 2, jeśli wiadomo, że
w wyniku podzielenia wielomianu W(x) przez dwumian ( x - 1) ot rzymujemy reszt ę 5.
253. Wielomian W(x) przy dzieleniu przez dwumiany (x - 1), (x + 2), (x - 3) daje
reszt y odpowiednio równe 5, 2, 27. Wyznacz reszt ę z dzielenia tego wielomianu
przez wielomian P(x) = x3- 2x2- 5x + 6.
254. Dany jest wielomian W(x) = ( x - 2)(x2- 2m x+ 1 - m2), gdzie m jest parame
trem i m g R.
a) Dla m = 1 rozwiąż równanie W(x) = 0.
b) Dla jakich wartości parametru m wielomian W(x) ma t rzy różne pierwiastki?
255. Dany jest wielomian M/(x) = (mx + l)[ (m + 2)x2 + 4x + m - 1], gdzie m jest
paramet rem i m e / ?- {-2, 0}
a) Dla m = - 3 oblicz pierwiastki wielomianu W(x) i określ krot ność każdego z nich.
b) Wyznacz m tak, aby wielomian W(x) miał pierwiastek trzykrot ny. Jaki to pier
wiast ek?
5 .2 5 6 . Wyznacz wart ość parametru m (m e R), dla której równanie

x4 - 3mx2- Am2 + 4 = 0 ma trzy różne rozwiązania. Dla znalezionej wart ości para
met ru m rozwiąż nierówność x4- 3mx2- Am2+ A > 0.
5 .2 5 7 . Dla jakich wartości parametru m (m e R) równanie

x4+ (m - l)x 2+ m2+ Am - 5 = 0 ma dwa różne rozwiązania?
5 .2 5 8 . Liczba - 1 jest rozwiązaniem równania x3 + (m + l )x 2 + (m - 3)x - 3 = 0.

Wyznacz wart ość parametru m (m e R), wiedząc, że dane rozwiązanie jest średr ią
aryt met yczną pozostałych rozwiązań.
5 .2 5 9 . Na rysunku obok przedstawiony jest f ragment wy

kresu funkcji wielomianowej y = W(x), gdzie st.W(x) = 3.
Funkcja W ma dwa miejsca zerowe - 1 oraz 1, zaś do jej wy
kresu należy punkt (0 , 2 ).
b) Rozwiąż nierówność W(x) > 4x3- 5x2- 2x + 3.
►
x
5 .2 6 0 . Na rysunku obok przedstawiony jest f ragment i i.Y

wykresu funkcji wielomianowej y= W(x), gdzie =i
st.l/l/(x) = 3. /
Funkcja W ma dwa miejsca zerowe 5 oraz - 1.
Dla argument u 3 wart ość funkcji wynosi 32. /
a) Napisz wzór funkcji 1/1/ w postaci ogólnej.
b) Rozwiąż równanie W (x- 3 ) = x 2- 10x+ 16. i *
3 -z - 1 0 2 x
.....
5 .2 6 1 . O funkcji wielomianowej l/l/(x) = - 3x 4+ ox3+ 12x2- 2 4 x wiadomo, że jedn\ rr

z jej miejsc zerowych jest liczba 2.
a) Wyznacz wart ość parametru o i pozost ałe miejsca zerowe funkcji W.
b) Dla wyznaczonej wart ości parametru o, oblicz, dla jakich argument ów funkcja
wielomianowa y = W(x) przyjmuje wart ości większe niż funkcja wielomianowa
F(x) = 3x3+ 6x2- 24x.
5. Wielomiany 187
2 6 2. Funkcja wielomianowa W(x) = ax3+ bx2+ cx + d, gdzie o * 0 , ma trzy miejsca

zerow e- 2 ,1 oraz 4, zaś dla argum ent u- 1 przyjmuje w art ość- 10. Wyznacz wart ości
współczynników we wzorze funkcji W, a nast ępnie rozwiąż nierówność
W(x) < x2+ x —2.
2 6 3. Miejscami zerowymi funkcji wielomianowej W(x) = ax3+ bx2+ cx+ d, gdzie

o * 0, są liczby: - 3 ,1 , 3 oraz W(- l ) = 32. Wyznacz współczynniki we wzorze funkcji
wielomianowej W, a następnie rozwiąż nierówność tV(x) > |x2—91.
2 6 4. Funkcja wielomianowa y = W(x) ma dwa różne miejsca zerowe Xi = - 2 oraz

x:. = 3, przy czym st.W(x) = 3, zaś x2 jest dwukrot nym pierwiastkiem wielomianu
W[x). Dla argument u 1 wart ość funkcji wielomianowej wynosi - 12.
a ) Napisz wzór funkcji W w postaci ogólnej.
b) Rozwiąż równanie W(x) = 2x2- 12x + 18.

c Wyznacz zbiór t ych argument ów, dla których f unkcja wielomianowa W przyj
muje wart ości nieujemne.
2 6 5. Wykaż, że funkcja wielomianowa W(x) = x4 + 2x3 + 3x2 + 2x + 2 przyjmuje

wart ości dodatnie dla każdego x e R.
2 6 6. Wykaż, że funkcja wielomianowa W(x) = x6+ x4+ 2x2 przyjmuje wart ości nie
ujemne dla każdego x e R.
267 Wykaż, że jeśli dziedziną funkcji

f [ x) = ^ (9x2- 30x + 25) • [ x2+ (2 - 3m)x + 25] jest zbiór R, to m e ^ - 2 1 ,4
2 6 8. Wyznacz wymiary prost opadłościennego basenu kąpielowego o objęt ości

640 000 litrów, w którym krawędzie podst awy różnią się o 12 m, a głębokość basenu
st anowi 20% długości dłuższej krawędzi podstawy.
2 6 9. W t rzycyf rowej liczbie nat uralnej cyfra jedności wynosi 8, zaś cyfra set ek jest
o 2 większa od cyfry dziesiąt ek. Różnica kwadrat u cyfry set ek i cyfry jedności jest
równa sześcianowi cyfry dziesiąt ek. Ułóż równanie wielomianowe i rozwiąż je. Jakie
liczby spełniają warunki zadania?
270 W rodzinie państ wa Kowalskich jest t roje dzieci. Ola jest o 3 lata starsza od
Janka, zaś Maciek jest dwa razy st arszy od Oli. Ustal, w jakim wieku są dzieci państwa
Kowalskich, jeśli wiadomo, że sześcian liczby lat Oli jest o 21 większy od sumy
kwadrat ów liczby lat Janka i Maćka.
188
Ułamki algebraiczne.
6 • Równania i nierówności
wymierne. Funkcje wymierne
Ułamek algebraiczny. Skracanie i rozszerzar
ułamków algebraicznych
6 .1 . Wśród poniższych wyrażeń znajdują się ułamki algebraiczne. Wskaż je.
0,5x + 8x + 1 2x - 5
b)
X2 3
M
d)
x 3- 8
x 5- 4 x x3
f)
x 2+ l x 2 + 2x + 3
7 - Vx 2x - 4
h)
x +7 X
6 .2 . Wyznacz dziedzinę ułamka algebraicznego:

9x 3x 2+ 5x + 8
b)
5x - 1 0 7
4x - 6 1
d)
5 (x - 1)(5 - x)
x 2+ l 3x - 5
f)
9x2 - 81 x 2+ 2x + 1
3 x +7
h)
x 2 (x 2- 4) x 2+ x + 5
6 .3 . Wyznacz dziedzinę ułamka algebraicznego:

x 2+ x + 4 X +1
a) b)
x 2- 5 x + 6 x 3- 5x 2+ 4x
x 2+ 5 x 3+ x + 7
c) d)
x 3- 9 x 2+ x - 9 x4 + x 2- 20
x3 x +2
*=) f)
4 x 3- 8x 2- x + 2
00
><
x 2+ 8 x - 3
g) h )
x 3+ 4 x + 5 5x 3- 15x 2- 5 x + 15
6. Ułamki algebraiczne. Równania i nierówności wymierne. Funkcje wymierne 189
4 . Oblicz wart ość ułamka algebraicznego dla podanej obok liczby:

-x + 3 5x + 6
-1 b)
( 2 - x ) ( 2 + x )' x 8+ 4 x 2+ 7
2x2- 1 32
d)
x -1 2x 3+ 8x 2+ 5x + 20
5. Oblicz wart ość ułamka algebraicznego dla podanej obok liczby. Wynik przed
staw w postaci o + b-Jc, gdzie a, b, c e W i c > 0.
X
3^ 2 + 2 b) x + l
-2' x - 2
x2 ( 6 - x ) ( 2 + x) 2 j~2
1 + V2 d)
2- 3 ' (X - 1)2
27
6. Aby stwierdzić, dla jakiego x wart ość ułamka algebraicznego
-2x +5
2
jest największa, i aby znaleźć t ę wart ość, możemy post ąpić t ak:
• zauważamy, że wartość ułamka zależy od wartości funkcji kwadratowej
/ (x) = - X2- 2x 5, o której wiadomo, że dla dowolnego x e /? przyjmuje wartości
2
dodatnie (bo o > 0, A< 0); zat em ułamek przyjmuje wart ość największą, gdy funk-
cja/ osiąga wart ość najmniejszą;
» obliczamy współrzędne wierzchołka paraboli, która jest wykresem f unkcji/ :
xw 2, yw 3,
• obliczamy wart ość ułamka dla x = 2, czyli 27 : 3 = 9.
Dane wyrażenie osiąga wart ość największą dla x = 2; wart ość ta jest równa 9.
Post ępując analogicznie, oblicz, dla jakiego x wart ość danego poniżej ułamka algeb
raicznego jest największa i ile ta wart ość wynosi:
10 4
a) b)
- x 2 - x +6 5x + 2x + 1
4
Podaj przykład ułamka algebraicznego, którego dziedziną jest zbiór:

a; R b) * - { 1 }
cl R - { 0} d) * - { - 2 ,3 }
e) * - { 0 ,1 ,5 } f) R - {-3, - 1, 1, 3}
8. Podaj przykład ułamka algebraicznego, którego dziedziną jest zbiór D = R- { 0 }

i <tóry dla liczby 1 ma wart ość 3.
9. Podaj przykład ułamka algebraicznego, którego dziedziną jest zbiór D = R- {2, 3}

i Który dla liczby- 1 ma wart ość 5.
6 .1 0 . Podaj przykład ułamka algebraicznego, którego dziedziną jest zbiór

D = R - {- 4, - 1, 4} i który dla liczby —J2 oraz V2 ma wart ość zero.

D = R —{-2, 0, 2} i który dla liczby - 1 ma wart ość - 1 , zaś dla liczby 1 ma wart ość I

D = R - {-3, 0, 3} i który dla liczby 2 ma wart ość 3, zaś dla liczby - 2 ma wart ość 5.
6 .1 3 . Dla jakich wartości parametru m (m e R) dziedziną ułamka algebraicznego

jest zbiór wszyst kich liczb rzeczywist ych:
x 2+ 5 X
b)
x 2+ 2x + m x 2 + 5x + 9 m 2
x +2 1 - 2x
d)
x 2+ 2mx + 1 x 2+ 3mx +m
6 .1 4 . Dla jakich wart ości parametru m (m e R) dziedziną ułamka algebraicznego

jest zbiór wszyst kich liczb rzeczywist ych:
x 3+ 2x + 4 x +5 ,
a) — ------------- b) --------------------- ?
mx + 3x + Sm mx + mx + m + 1
6 .1 5 . Skróć ułamki; podaj konieczne założenia:

4x 3x
b)
16x2 6x
6(- x )2 7(- x )13
c) d)
4x

4 (- x )2- 8 x 2 3(- x ) 3+ 9 x 3
a) b)
16x2 12x2
(x 3)2—5(x2)3 [3(—x )2] 2- 8x4
c) d)
2x7 2(- x ) 5+ 3 x 5
(~ 2x)3~ 3 (- x )3 x 6( - 3 x )2 + 9x 8
e) f)
(5x)2 18x4 x 3

x 2- 4 25- x 2
a) b)
3x + 6 5+x
4 x 2—9 .. 4 - 81x2
c) d) ----------
3 - 2x - 9x - 2
x 2- 2 x + 1 f . 9 - 12x + 4x 2
e)
x -1 2x - 3
18, Skróć ułamki; podaj konieczne założenia:

4 x 2- 100 x 2- 14x + 49
a) b)
x 2- 1 0 x + 25 49- x 2
x 2- 6 x + 9 4 x 2- 25
c) d)
4 x 2- 36 4 x 2+ 20x + 25
9x 2- 1 9x 2+ 30x + 25
W f)
9x 2- 6x + 1 18x2- 50
19. Skróć ułamki; podaj konieczne założenia:

x2-x -6 x2+ 2x -15
b)
x2- 4 2 x 2-50
36 + 3x - 3x2 -2x 2-14x +16
W d)
x2+ 6x +9 3x 2+ 15x -72
2x2— 3x - 9 6x 2+ 13x -5
} f)
4x2- llx - 3 9x2+ 3x - 2
20 . Skróć ułamki; podaj konieczne założenia:

2 x 3- 32x 4x - 100x
b)
3x 2 + 12x 8x 3+ 40 x 2
- 3 x 5+ 3x 3 2x 7 - 8 x 3
c) ------------- d)
4 x 5+ 4 x 4 3 x 5+ 6x 3
48x4 - 27x 8 2x 7 - 2 x 3
e) -------------- f)
9x 5+ 1 2x 3 x 6+ X4
21 . Skróć ułamki; podaj konieczne założenia:

x 3- l 2x - 1 6
b)
2x2- 2 x 2+ 2x + 4
x 3+ 1 2 5 2x 3+ 5 4
d)
3x2—15x + 75 x 2- 3 x + 9
x 3- 3 x 2+ 3x - 1 x 3+ 8
f)
x3- l x 3+6 x 2+ 12x +8

x 3+ x 2- 4 x - 4 x 3- 3x 2—9x + 27
b)
x 2 + 3x + 2 x 2- 6x + 9
x 3+ 7 x 2- x - 7 x 3+ 3x 2- 25x - 75
d)
x 2+ 6x - 7 x 2+ 8x + 15
4 x 3- 4 x 2- 9 x + 9 25x 3+ 50x 2- x - 2
f)
2x 2- 5 x + 3 5x 2+ 9x —2
6.2 . Skróć ułamki; podaj konieczne założenia:

. x 4 - 3x 2- 4 x 4- x 2- 12
a) ------------- b) -----------------
2x4 - 8x 2 x 4+ 8x 2+ 15
x 4 + 5x 2+ 6 x 4- 8 x 2- 9
d)
x 4+ 2x 2- 3 x 4- 13x2+ 36
6 .2 4 . Rozszerz dane ułamki tak, aby otrzymać wyrażenia o podanych mianownikach

Podaj konieczne założenia.
3x
O)
d/ b)
1
4 16x 27 81
2 4
c) d)
3x4 6x8 15x3 30x7
-2x2 7
W f)
ro
5 -10x5 24x
00
1
6 .2 5 . Rozszerz dane ułamki tak, aby otrzymać wyrażenia o podanych mianownikac h .

Podaj konieczne założenia.
2 x + 2 = _______
a)
x x 2- 4 x x 2- x x 3- x
x - 3 ____________
2x2- 8 2 x 3- 2x 2- 8x + 8 x - 2 3x 3- 6 x 2
x + 2 = _____________________ x +4
f)
x —1 3 x 3- 3x 2+ 4x - 4 x - 3 4 x 3- 1 2 x 2+ 9x - 2 7
6 .2 6 . Rozszerz dane ułamki tak, aby ot rzymać ułamki o podanych licznikach. Podaj
konieczne założenia.
. 3 3x2 . . -2 x 2 8x5
5
. 9- x 81 - x 2 5 _ 5x - 10
d)
° 3 = x +2
. 3x - 1 _ 3x 3- x 2 x 2- 3 _ x 4- 9
f)
x 2+ 5 X
27. Rozszerz dane ułamki tak, aby ot rzymać ułamki o podanych licznikach. Podaj
^ x 2- 3 x x 3- 9 x x 2 + 5x x 3-25x
^ „ b)
X -hl x -2
2x+ 3 4x 2+ 12x + 9 4 - 7x 16 - 56x + 49x5

d)
x - 5 x +3
x - 1 3x 3- 3x 2 + x - 1 2x + 1 10x 3-t- 5x2+ 8x + 4
t. ) f)
X x i- 1
dodawanie i odejmowanie ułamków

lgebraicznych
28 . Wykonaj działania:
. x —1 2x - 3 2(x - 3) 3(x + 2)
a ------ + --------
4 4 5 5
, (*-D (*+ l) | (2x - 3)2 d (2x - l)(2x + 1) (3x + 2)2
3 3 2 2
2 9 . Wykonaj działania; podaj konieczne założenia:

x -1 x 2+ 2 2x 2- 3 x +7 x -6x+ l x+ 8 x -2x+ l
b)
5 3 15 ~ 3 2 6
(x + 3)(x -2) (x —l ) ( x + 4) (3 - x)(3 + x) 2(x —1) x 2+ l
d)
8 16
30. Wykonaj działania; podaj konieczne założenia:

2x —7 3(x - 4)
a, ^ _ + 2< * - 5> b)
x+2 x +2 x - 3 x - 3
2x 4x + 2 x +5 4 - 5x
c) d)
x 3—8x 2 x 3—8x 2 x 3+ 3 x 2- 4 x x 3+ 3 x 2- 4 x
6 .3 1 . Wykonaj działania; podaj konieczne założenia:

2x + 4 x +2 x +3 3x - 1
a) + b)
x -1 1-x l- x x -2 ' 2- x 2-x
2x + 3 x +1 , x +2 x +3
c) d)
4 4 -x x -4 x - 3 3- x 3- x

2 LV „ 4 1
a) 3 b) 1 - C) d)
x +1 x +5 x - 2 4 x +1
4 2 3 3
e ) ^ f) 0,1 g) 0,125 h) 0,25
-x 5 x +1 x +2 x +4

2 7 3 | 4 +*
a) b)
x + 5 x x - - 33 x
2x 6x x +1 ______
2
c) d)
4x - 1 + 3x - 2 3x + 1 2- x
, x - 3 5- x x 2x + 3
e ------ + ------- f)
x +4 6- x 2x

x —1 x +1 ,. x - 2 x - 1
a) b)
x - 2 x +2 x - 3 x +3
x -3 x +4 x - 1 x +1
c) d)
2x - 2 2x + 2 3x - 6 3x + 6

x + 4 x + 1 7- x , x + 3
a) b )
x -1 x -4 x + 3 x -7
4 -x 3-x x +5 2- x
W
4 +x
d )
3+ x x -5 2+ x
- 4 x + 12 x - 3 2x - 1 , 2 - 4 x
e) f)
h-*
x -3 ' x +2 2x + 1
l
£

3x
a) + - b)
2x + 1 4 x 2+ 4 x + 1 4x + 12x + 9 2x+3
x +5 1
c) d)
9x2- 6x + 1 3x - 1 16 - 9x2 4 + 3x
1 | 3x x +3 1
e) f)
4x2- 25 2x - 5 25x2- 16 5x +4
3 ? Wykonaj działania; podaj konieczne założenia:

x -1 3 -J- -------
-------------- 1
b)
X X2 X+ 1 x - 2 x x-2x
x - l ---------
--------- x + l 1---------
x 2 —4 .i 2x — 1 x +2 x +1
d ------- + ----------------
2x + 3 3 - 2x 4x2— 9 4-x2 x -2 x +2
2x 2 - 3 x _ x +2+^ x + 2 _____4 _ x +1
x 2- 6 x + 9 x - 3 x 1 x 2- 2 x + 1 *
38, Wykonaj działania; podaj konieczne założenia:

x2-l 1
a) X~2 + b) x 2 _1 - * 2-3 1
' x2- 4x x2-8x +16 2x x2- 5x x2- 10x + 25 5 -x
2x X 1
d) ---- — ---- -- — + - j- i—
x 2-4 x +4 x2- 2x X +1 x2-6x +9 x - 3 x +3x
39. Wykonaj działania:

1 12x 4x3 8x 7
a)
l- x 1+ x l + x2 l + x4 1+ x8
1 , 1 2 4 8 16
b) ---------- h -------- + ---------- + ---------- “h -------------1---------- T T
l- x l +x 1 + X2 l + x 4 l +x8 l + x 16
1____ 1 1 1 , 1
c)
x ( x + 1) + ( x + l ) ( x +2) (x + 2)(x + 3) {x~+3)(x + 4) ( x + 4) ( x + 5)
x x 2- t - x - l x 2- x - l 2x 3
----------- 1--------------------------|------------------------------------ —
d>
x 2- l x 3- x 2+ x - l x 3+ x 2+ x + l x 4- l
40. Uprość wyrażenia:

4x + |x| x - 4 x| 14x + |x + 1\ + 14 10|x +1| - x -1
a) H---------- b)
3x - M 5x + |x| 3x - |x + 1| + 3 5x + |x + 1| + 5
x 2- ?| x | + 6 | 8x| x2- 4 + |x - 2|
c) d)
X 1- - 3 x | +2 x —4 x 2+ 4|x| +4
llx - 1 1
6 .4 1 . Aby uł am ek----------------- , x * — , x =£ 2 , przedstawić w postaci sumy
(3x + l ) ( x - 2) 3
A 6
dwóch ułamków prostych, czyli w post aci------- + ------- , możemy post ąpić tak
3 x +1 x - 2
B
sprowadzamy wyrażenie + do wspólnego mianownika:
3 x +1 x -2
A B _ A(x 2) + B(3x + 1) (A + 3 B)x- 2 A + B
+
3x + 1 x - 2 (3x + l)(x - 2) (3x+ l)(x-2) 'X* 3' X* 2
wyznaczamy wart ości A i B, stosując t wierdzenie o równości wielomianów:
Wielomiany (A + 3B)x- 2 A + B oraz l l x - 1 są równe wt edy i tylko wtedy, gdy
A + 3B = 1 1
, stąd
- 2 A+B = -1
llx - 1
Zatem x * - ,x y 2 .
(3x + l )(x - 2) 3x + 1 x - 2 3
Post ępując podobnie, przedstaw w postaci sumy dwóch ułamków prostych wyra
żenie:
12x - 1 4x - 1 4 llx - 4
a) b)
(2x + l )(x - 3) x 2- 6 x + 8 2x 2- x - 3
Mno enie i dzielenie ułamków algebraicznycł

3 x2 1 x 2- X
a)
d/ b)
x 6 X2 2
4 2x + 2 x +3 16
c) d)
X +1 8x2 2 x 2- 9
X - 1 4x 2x - 4 10x
e) f)
3 x 2- x 5 x 2- 4 x + 4

3x 2+ 3x x - l 4 x 3- 8 x 2 4x + 8
b)
x 2- l 6x 16x2- 64 x2
49- x 2 x+ l x 4- l 4
d)
x 2+ 8x + 7 14-2x 2x2+ 2 3x 2- 3
5x 2- 20 14x + 42 3x 2- 3 7x —35
f)
7x + 14 x 2+ x —6 x 2—4x - 5 2x —2
4 4 Wykonaj działania; podaj konieczne założenia:

x 2- l x 2+ 7x + 12 x 2+ 2x - 3 x 2+ 4x + 4
x 2+ x -6 x 2+ x -2 x 2—4 x 2+ 6x + 9
2x 2+ 5x - 3 9x2+ 24x + 16 5x 2+ 7x + 2 3x 2+ 2x - 1
3x 2+ 7x + 4 4 x 2- 1 x 2+ 2x + 1 25x2- 4
2x2- x - 3 8x 2- 32 2x2+ 9x - 5 x 2+ 4x + 3
4 x 2—7x - 2 2x 2+ x - 6 5x 2+ 3x - 2 2x2 + 5x - 3
45 . Wykonaj działania; podaj konieczne założenia:

x 3+ 3 x 2- x - 3 1 x 3+ 5x 2- 2x - 1 0 2
b)
x 2- l x + 8x + 15 x 2- 2 x 2+ 10x + 25
2 x 3- 14x 2- 8x + 56 3x 2+ 7x - 6 2x 3+ 6x 2+ x + 3 3x 2+ 2x - 1
d)
2x2- 1 8 x 2- 9 x + 14 4 x 2+ 11x - 3 2x 3+ 2x 2+ x + 1
a) 1 : — b) — :4
3 5
3 .2 3 1
c) d)
X -1 X X+1' X+1
1 3 4 1
W f)
x + 6 '2x +12 x +2 ' 4 - x 2
5x 10 3x 1
t>) h)
x2+ 10x +25 'x 2-25 9x2- 81 '9x -27

3x - 3 3x2- 3 2x 2+ 6x x 2+ 6x + 9
a) b)
5x + 10 ' I0 x 2- 4 0 x 2+ 4x + 4 x 2—4
25x2- 10x + 1 . 10x - 2 2x 2+ 5x - 3 4x 2- 1

c) d)
* ro
kO
' 5x + 15 10x - 20 ' 3x - 6

1
6x2+ 13x - 5 3x2+ 20x - 7 7x 2+ 13x - 2 7x 2+ 6x - 1

e) f)
4-x 2 - x 2- 5 x + 14 3x2- 1 9 x + 20 ' 2x 2- 7 x -15
48. Wykonaj działania; podaj konieczne założenia:

x 3+ 8 x 2 - x -8 •
2x 2- 2 .. _
hi
x 3- 5 x 2 + 2 x - 10 x 3+ 2 x
___
___
___
___
___
___
___
___
___
___
___
__ •_
___
___
___
___
_
x 2+ 9x + 8 x +3 x 2+ x - 3 0 x +6
x 3- 5 x 2+ 3 x - 1 5 2x - 1 0 x 3+ 5x 2 - 4 x - 2 0 2x + 4
d)
x 3+ x 2+ 3x + 3 3x + 3 x 3+ 5 x 2+ x + 5 7 x 2+ 7

x 2- 25 4x 4- 12
a) 3 : (x + 3) b) 2
x +2 x+ 3 x 2+ 5x
x + 1 4x + 4 x 2x 2+ 5x - 3 4 x 2+ 14x + 6
: (x + 1) d) 4 —
! + 2x + 1 x-l 2x 2+ 15x - 8 X + 9x + 8
a) +x -1 - +1 - X
x +1 X -1 X+1 X-1
1 1
- + ----- - r ( l +, x 2) - 4* \
h
2 x +1 1+
b)
2x
2 x + 1
x -1 x -1 2- x
1+ 2 :
" + x + 1 x 2 V2 —V2 v x 1 V2
\
d)
3x + 6 x +2 f 5 , 3 3
x 3+ x 2 + x + l x 3- x 2+ x - l / x 2+ l 2x+ 2 2x-2j
1 —x
e) +
VX 3- 1 x2y x 2+ x + l X2
( x 2- l ) 2 4x x 3- x 2+ x - 1
f) (x 2—3) +
x 4- 2 x 2- 3 x 2+ l X - 1
Zadania na dowodzenie z zastosowaniem

ułamków algebraicznych
1 1 4a + 5b
6 .5 1 . Wykaż, że j eśl i -------- i b± 1 - a , to
3a+ 2b 5 2 l l a -2b
2a +b
6 .5 2 . Wykaż, że jeśli a, b e R - { 0} i a * - 2b i 6ab-3a2= 2b2-ab, to
ct + 2b
2a + b = 5
o + 2b l'
3o - 2b
53 Wiadomo, że a > 0 i b < 0 i 3b2= 3o2+ 8ab. Wykaż, że = 11 .
a + 2b
54. Wykaż, że jeśli b * 0 \ d * O, t o - = — ° + ^ = C +C* .

b d b d
55. Wykaż, że jeśli f a^ Oi d^ O, to - = — o - — - = - — —.

b d b d
56. Wykaż, że jeśli b * 0 , d^ O, a ^ b t c ^ d , to - = — q -

b d a- b c- d
.a b a2+ b 2
57. Wykaż, że jeśli o, b, c e /?- {0} i — = —, to
b c " b2+ c2
58. Wykaż, że jeśli o ^ O i b ^ O i 2 - —=2a - 3b, to b = - a lub ab = 1.

b a 3
2 l 2 2
59. Wykaż, że jeśli a + b + c = 0 \ a, b, c e R - {0}, to — + —- + — = 3.

bc ac ab
2(b - o)
60. Wykaż, że jeśli o ^ l i b ^ l i a + b = l , to
b -1 a 3- 1 a2b + 3
61. Wykaż, że jeśli a ^ b i b ^ c i a ^ c , to

b-c c- o a-b
+ ---------------- b 2 + _L _ + . 2
(a - b )(a - c) (b - c)(b - a ) (c- a )(c- b ) a-b b-c c- a
62. Wykaż, że jeśli o, b, c, x, y, z są różne od zera i — + > U £ = i i — + — + £ = o,

o b c x y z
X2 y2 Z2
to — + — + — = 1.
a_2 t.2
b c, 2
Q2_J_ jj 2 f o b
63. Wykaż, że jeśli liczby a i b są nieujemne, t o ------- >
64. Wykaż, że jeśli liczby a i b są dodatnie i o + b = 3, to ab < 2± .
. 198
65. Wykaż, że jeśli o * 0, to o + —— > 48.
a
66, Wykaż, że jeśli o >0ib > 0, t o o 3 + b 3 > o 2b + ab2.

( „2 ul \
6 .6 7 . Wykaż, że jeśli o i b są dodatnie, to 5 ° - + -b +6 U b
- \ > 22.
yb2 a2 J b a
6 .6 8 . Wykaż, że jeśli a > 0, b > 0, c > 0 i d > 0, to J(a + c)(b + d) > Ja b + Jcd .
o b
6 .6 9 . Wykaż, że jeśli o i b są liczbami dodat nimi, to — r + > Ja + Jb .
Jb Ja
Równania wymierne
6 .70 Rozwiąż równania:
, x +2 _
a ----- = 0 b) = 0
x-2 x +1
. 2x- l d) L* - 2H 4 - 8 x ) = 0
4 x x- 4 x + 1 3x2+ 7
e) --------- ------- - ------ - = 0 f) = 0

2x2- x - 1 3x2- 6x
5 71 Rozwiąż równania:
. x —1 x + 2 x -1 _ ;
31 ------ = ------ b)
x - 2 x - 3 x +5 ;
. 2x - 1 4x + 1 x +3 _ ;
d)
x -1 2x + 1 x +5 ;
3r - 2 _ 4,5x 2x + 3 _ 4x + 5
f)
' 2x - 1 3x - 2 4x - 5 8x - 7
6.72 Rozwiąż równania:

1 X 8 x _ 9
b)
** 2 x 3 x2
- 2)2 x 2- 9
d)
x -2 x -3
= 2 f)
x -4
6.73 Rozwiąż równania:

, 6
6. Ułamki algebraiczne. Równania i nierówności wymierne. Funkcje wymierne
20x + 8 ^ .. 20 - 15x _
c -------- - 3x d ---------- = 2x
5x + 2 3x - 4
x- 3
e) 1= 2-x f) — ~ - l = x + l
x -2 x +1

3x - 1 2x + 3 5x± 3 _4 x ± 2 = x l
a) =x-2
x +2 x +2 2x - 1 2x - 1
x +1 - 2x . „
c i ------ + ------- = 4x - 12 d ------- + -------- = 2 x - 2
x - 3 3- x 2x - 3 3 - 2x
Rozwiąż równania:
a) - + —^— =0 b) = 0
x x -1 3x + 2 x - 2
c| 1 + — = —?— d) 2 - - = X
x -1 X-2 x x 4- 2
. 1 2
e ) --------------- = 1 f) - ? - + - * L = ±
x +2 x - 1 x - 3 X+2 3

x +2 x -4 = 9 , . x +1 2x 1
b ) ---------------
x —1 x +2 _ 2 x s2 x +3 5
d| 2 £ - 4 + ł L l l = i
X + 1 X - 1 x +2 x +3

x 1 _ x +6 2x - 2
b)
x +3 x +2 x 2 + 5x + 6 x -1 x +2 x 2+ x - 2
x 2+ 8x - 2 x x +1 x + l+ x-2 x 2+ x + 12
------------ -|- ------ ---------
x 2+ 2x - 8 x +4 x - 2 x -3 x + 1 x 2- 2 x - 3
78 . Rozwiąż równania:
3 1 2
a)
x 3+ 8 x 2- 4 x 2 —2x + 4
2 1 1
b)
x 2+ X x2 6x
2 5 2
c)
x 2- 3 x + 2 ' x 2- 4 x 2- 4x + 4
1 1 1
0)
x 2- x - 2 , x 2- 4 x + 4 x 2+ 3x + 2
. 1 , 1 6- x
e) —-------- +
x 2+ x - 2 x 2- 3 x + 2 (x - 2 ) 2 (x + 2)
1 1 2 1
f)
x —3x + 2 x -x -2 x -4x-5 x - 7 x + 10
6 .7 9 . Rozwiąż równania:
. x +9 x +5 x —1
a) ----- — - —j t----
x 2+ x - 12 x - x - 6 x 2- 9
x +1 2 2x + 1
b) —---------- +
x 2+ 2x - 3 x 2- l 2x2- 2x
x +1 x +2 x -7 x +4
x 2- 5 x + 6 x 2- 4 x 2- x - 6 x 2+ 2x - 8
6x + 3 9x + 2 7x + 4 5x + 2
d)
x + 4x+ 3 x + 5x+ 6 x + 5x+ 4 x + 3x+ 2
. 3x x
a)
x 2- 2 x - 3 x 2- x - 2 x 2- 5 x + 6 x 3- 4 x 2 + x + 6
3x X 8 11
b)
l
x 2- 4 x + 3 x 2+ X - 2 X2
ID
x 3- 2 x 2- 5 x + 6
X
1
1
5 + X 2x 9
c)
x 2—x —2 x 2+ 4x + 3 X2+ x - 6 x 3+ 2 x 2- 5 x - 6
2x 3x 4 18
d)
x 2- 4x + 3 x 2- 5 x + 6 x 2- 3 x + 2 x 3- 6 x 2+ 11x - 6
6 .8 1 Rozwiąż równania:
3x 2- 9 x 12 15
a) b) x 2- 4 x -
x -3x x -4x
x - 6x + 3 x +x - 3
= 2 d)
x -6x +3 2x + 2x - 6
\2
a) x = 8 b ) x 2+ ' x =2
x +1 2x - 1
4x
c) 4x = 20 d) x2+ 1 x
x -2 x -1
a) p i = 4 b) — = -
\x x| 3
= 1 d)
|2x-3| |1 - 3x|
2
=1 f) — —— = 1
kl - i |x| + 2
3 1
g) = 2 h)
|x - 1| - 1 2|x —31 + 1
x 5- x
a) = 2x - 1 b) = X
k ^ ij x -1
x -x
c) = -|x -2| +2 d) = - x
X -1 2 1 X +1
x -2
e) —2 = |x —4 1 f) 5x.± -n = |x + 1| + 6
x - 3 x +2
\ x+ 2\ 2 3 x 2- 6 x + 5 2x2+ 3x + 1
a) b) + = 11
x 2+ x - 2 |x + l| 4 Ix - II |x + 1|
|x2- 4 x | + 3 |x - x | + 1
c) , — - = 1 d) = 1
x + x -5 |x + 1| - X 2
Zadania tekstowe prowadzące do równań

wymiernych
6 .8 6 . Właściciel hotelu zlecił dwóm zakładom krawieckim uszycie 140 zasło-
Pierwszy zakład miał uszyć 80 zasłon, zaś drugi 60 zasłon. W zakładzie pierwszy—
zat rudniającym więcej pracowników, szyto dziennie o 8 zasłon więcej niż w za
kładzie drugim. Drugi zakład wykonał zamówienie w t erminie, a pierwszy o 1 dzień
wcześniej niż ustalono. Ile zasłon dziennie szyto w każdym z zakładów?
6 .87 Ojciec i syn pracując razem wykonaliby pewną pracę w ciągu 12 dni. Ponieważ
jednak po ośmiu dniach wspólnej pracy syn zachorował, ojciec, pracując sam, po
t rzebował jeszcze pięciu dni do ukończenia pracy. W ciągu ilu dni każdy z nict- .
cując sam, mógłby wykonać t ę pracę?
6 .8 8 . Dwie sekret arki wykonały pewną pracę w ciągu 12 godzin. Gdyby pierw:.za
wykonała sama połowę pracy, a następnie druga resztę, to potrzebowałyby na to 25 go
dzin. W ciągu ilu godzin każda z sekret arek, pracując oddzielnie, może wykonać tą
pracę?
6 .8 9 . Turysta przebył 600 km. Każdego dnia pokonywał taką samą liczbę k o-
metrów. Gdyby codziennie przebywał o 10 km więcej, byłby w drodze o 5 dni krócej.
Ile dni był t uryst a w drodze?
6.90. Trzy zespoły robotników, pracując równocześnie, wykonują pewną pracę

w ciągu jednego dnia. Pierwszy zespół wykonałby t ę pracę samodzielnie o jęci en
dzień wcześniej niż drugi, a t rzeci o 4 dni później niż pierwszy. W ile dni wykonałby tę
pracę każdy z zespołów, pracując samodzielnie?
6.91. Pod budowę bloku na osiedlu mieszkaniowym należało wykopać w określo

nym t erminie 8000 m3ziemi. Praca zost ała wykonana na 8 dni przed t erminem, gdyż
ekipa robot ników przekraczała stale o 50 m3 dzienny plan. Oblicz, w ciągu ilu dni
miała być wykonana praca i o ile procent przekraczano codziennie plan.
6 .9 2 . Przez jeden z kranów woda wypływa ze zbiornika, a przez drugi do niego

wpływa. Gdy ot worzymy oba krany, zbiornik zostanie napełniony wodą w ciągu 12
godzin. W ciągu ilu godzin pierwszy kran opróżnia pełny zbiornik, a drugi napeł ia
pusty zbiornik, jeżeli wiadomo, że czas napełniania zbiornika jest o godzinę krót zy
od czasu jego opróżniania?
6 .9 3 . Na drodze długości 36 m przednie koło ciągnika wykonało o 6 obrot ów wię; ej

niż t ylne. Gdyby obwód każdego koła zwiększyć o 1 m, to na t ej samej drodze prze d
nie koło wykonałoby o 3 obroty więcej niż t ylne. Oblicz obwody kół ciągnika.
6.94. Drogę z miejscowości A do miejscowości B długości 135 km motocykli ta

przebył ze st ałą prędkością. Drogę powrot ną postanowił pokonać w tym samym cza
sie. Z miejscowości B przez pół godziny motocyklista jechał z taką samą prędkoś ą
jak z A do B, a nast ępnie zat rzymał się na 12 minut. Aby zdążyć na czas, pozostałą
część drogi przebył z prędkością o 6 km/ h większą. Z jaką prędkością jechał mo: o~
cyklista z miejscowości A do miejscowości B?
6.95. Z miejscowości A i B wyruszyli jednocześnie dwaj t uryści idący ze stały n

prędkościami. Pierwszy przeszedł drogę z Ado B i zaraz wrócił do A. Drugi poszedł E
do A i wrócił do B. Turyści minęli się po raz pierwszy w odległości 4 km od A, drugi raz
w odległości 3 km od B. Jaka jest odległość z A do B?
6.96. Przejazd łódką 20 km w dół rzeki i z powrot em t rwał 7 godzin. Równocześr le

z łódką z tego samego miejsca wypłynęła t rat wa, którą spot kano w drodze powrot
nej w odległości 12 km od miejsca wyruszenia. Oblicz prędkość wody.
ierówności wymierne
97 . Rozwiąż nierówności:
x 2+ 3x + 7
a) 2 ~ 3* > o b) < 0
x 2+ 1 3x2-t- 5
3x 2+ 2x + 5 2x2+ 15x - 2 7
c) > 0 d) < 0
2x 2—x + 4 9x 2+ 4

2
a) — > 1 b) - < - 2 c) - < 4
x x X
d) - > - 3 e) - + 1 > 0 f) — - 6 < 0

x x x
9 9 . Rozwiąż nierówności:
1 . 1
i< x b) — > 4 x c) — < -X
X X X
1
- > -X e) X > - f) 9 x < -
X X X

, 3x - 2 b) ^ — 1 < o
>0 c) — > 0
x -3 5x - 2 2x-7
5 - 2x „
d) < 0 e) — 2 L > o f ------- < 0
2 ' 4x + 1 x -5

, 1
a) - < =
x
1
3
b) ZLli>i
2x - 1
. 3x —2 _
c) -------- < 3
2x - 3
. 5x - 4 - 3x + 4
d) Z l d d > i e -— — < 2 f) > -1
x +2 3x - 2 4x + 2

x - 3 x +1 3
a) > 1 +2 b) >
x +5 x +5 x -2 x -2 2
x + 2 2 x
3 >2 d) - 2> 0
X + 1 X +1 x +5 x +5
. 1 . 1
a) ------ > b)
x - 3 x +2 x+5 x +1
c) — d) — —— > — ——
2x - 3 2x + 8 3x —2 3x - 6
. 4x 2 + 5 3 - 2x
a) — ------< x b) > -x
4x 2x
2x
> 1 d) > 2
x -4 x 2+ 3
4x 2
e) > 3x + 5 f) < 2x - 3
3x - 5 2x73
" )v A
>
1 2x + 9
a)
' 3
b)
X +1 3x 2+ 13x - 10 3x - 2
m
X
1
1
3x - 1 . 3
c) d)
x 2 + 4x + 4 x +2 x 2 + 6x + 9 x +3
x +5 > 1
5x + 3 > ___5_
e) f)
x 2+ 10x + 25 *+ 5 2x2- 5x - 7 2x-7
5x + 4 ., x 4 4
a) 4x + 5 < c) x - 6x + 11 < —
3 x 3 x
d) x 2 + 3x - 1< e) x 2 + x - 4 > f) x 2 + — > 2x + 9

x
. x 2- 5x + 6 x - 4x - 2
a) —-------------> 0 b) < 0
x 2- 1 2 x + 35 9- x
, x 3+ x 2 + X x 4+ x 2 +1
c) ------------- > 0 d) < 0
9x2- 25 x -4x -5
a) ( * - 3 ) 2( 7 - 2 x - 3 ) | + - 3 x ł 2)(»- 5)i
x 4- l x !-8
(x - 9 x + 5x + 6) JX (x2+ x - 2)(x2- 5x + 4) ^ n
c) --------- ------------- > 0 d) >0
x 3—27 x 2- 2x - 8

r X 5 ,. x +1 3 1
a) x + 5 -------- < ------- b ------ > ------------
x +4 x +4 x -2 x -2 2
, x +2 3
c) ------ —— >2 d) 2 X - 2> 0
X + 1 X +1 x +5 x +5

. 1 , 2 ^ 3
a) + > b) 2 1 >3
x +1 x +3 x +2 x - 1 X +1
, 1+x 1 - 2x .
c ------- < -------- - 1 d) 3 > 1 -1
1 + 2x x +1 2x + 2 x
,111 Rozwiąż nierówności:

, x 2- 5 6 x + 15 „ . . x 2- 5 x + 9
a) — ----------- < 7 b) —----------< 1
x -8 x +7 x 2- 6x + 5
2x 2+ 3x - 4 .. - x 2+ 15 x - 2
c) — ---------- > 2 d) — ----------- > 1
x +x -6 x + 5x + 6
a) x ~ 2 - 2 - 8 <0 b) 1 1 + 1 > X “ 14
x - 3 x —1 x 2- 4 x + 3 x - 2 x +4 x 2+ 2x - 8
x +3 8 x - 13
<:) * + 1 + * +6 >0 d) ----- + ------ < —----------
x -3 x +2 X 2- X -6 x +1 x - 5 x -4x-5
. 1 3
a) > j b) 2 _x > 1 _2 X
3x - 2 - x 2 7x - 4 - 3x2 x 3+ x 2 x 3- 3x2
, 1 2 l- 2 x
d) X 3 > 2
x +1 x 2- x + 1 x 3+ 1 x 2- x - 6 x 2+ 3x + 2 x + 2
.1 1 4 . Rozwiąż układy nierówności:
2x+ 15> 1( x - l ) + x 2x - 1 < 15

\ y D o
i b) J 1 ^ 1
X+ 1< 1 x 2- 2 x - 1 5 ' x 2- x - 2
X
2 8
< < 1
X —1 X+ 1 X2- l x +3 x - 1
d)
4 x +1 2
-------------------- + ----------------- < —
1 < O x 2+ 5x x+ 5 x
x -2
a) r-: > 2 b) — < 3

X Ix|
2 1
c) 3 >! d) <
|X —1| 3 |x + 2| 4
a)X |x|
I I > -1 b) |x —1 | < —
x
c) |x + 2| - - > 0 d) J i z l i > 2
x
. x +2 x +2
> 3 b) < 3
x -1 2x - 3
x - 3 2x - 5
c) > 1 d) < 2
2x + 8 x +1
x +4 x -1
> 1 f) < 2
3x - 5 x +6
> 1 < 1
< 3 > 1
x + 3 |xl + 2 x 2- 7 | x | + 10
a) >0 b) <0
3x + 6x + 3 x 2- 6 x + 9
x 2—|xl - 12
> 2x d) - > - 3x
x - 3 x 2- | x l - 2
1 2 0. Rozwiąż nierówności:
I* -31
>2 b) J l U L £2
x - 5x +6 x 2+ x - 2
|3x - 1) I* + 4 I
c) <1 d) >3
3x2+ 14x —5 4 —7x —2x2
. 4x - 1 . . . „. . . 2x + 4 . . .
a) ----— >|x + l| b) ------- > |x+ 2|
|x - 1|
|x + 1|
<1 d) > |x - l|
|X -21 -2 |x + 1| - 2
x2- 2 x + 1 x -1 x 2- 6x + 9 x -3
a) + < 12 b) -2 >3
x z- 4 x + 4 x -2 4x + 4x + 1 2x + 1
x 2- 1 0 x + 25 x -5 x 2+ 10x + 25 x +5
-5 < 4 d) 14 > 5
x 2- 6x + 9 x - 8x + 16 x -4
iównania i nierówności wymierne

' parametrem
f mx - 4 y = m + 1
1.123. Dla jakich wart ości parametru m (m e R) układ równań
j - 2 x + 2my = - 1
)(
est oznaczony i spełnia go para liczb (x, y) t aka, że — > 0?
y
>•124 Dla jakich wart ości parametru m (m e R) układ równań

\ mx + (2m + l )y = m . . .
jest oznaczony i spełnia go para liczb meujemnych?
I - x + m y = 2m
S.125. Dla jakich wartości parametru m (m e R) równanie

(,m - 2)x2- 3(m + 2)x + 6m = 0 ma dwa rozwiązania różnych znaków?
O)
.1 2 6 . Dla jakich wart ości parametru m [m e R) równanie

(m - l)x 2+ 2(m + l)x + m - 2 = 0 ma dwa różne rozwiązania ujemne?
6 .1 2 7 . Wyznacz t e wartości parametru m (m e R), dla których równanie

^ ^
----- - x - 2 ( m + 2)x + m + 4 = 0 nie ma rozwiązań.
m - 5
6 .1 2 8 . Dla jakich wart ości paramet ru m (m e R) zbiorem rozwiązań nierówności

m 2+ m - 6- x2 + (m
, + l)x, - m 2- 1
> 0 jest zbiór wszystkich liczb rzeczywistych?
m - 1 m+3
6 .1 2 9 . Wyznacz wszystkie wartości parametru m (m e /?), dla których zbiorem roz-

. m - 3 ) x 2+ 4 x + m - 3 ... .
wiązań nierów ności-------------------------- > 0 jest zbiór wszystkich liczb rzeczy-
- 2 x 2+ x - 1
wist ych.
6 .1 3 0 . Dla jakich wart ości parametru m (m e R) zbiorem rozwiązań nierówności

x + (m + l)x - 5
-7 < < 3 jest zbiór wszystkich liczb rzeczywistych?
x 2- x + 1
6 .1 3 1 . Wyznacz wszystkie wartości parametru o (o e R), dla których równanie

x + 4o _ . . ...
- ------ = 2 ma rozwiązanie. Wyznacz to rozwiązanie.
xa + a
3
6 .1 3 2 .
Dla jakich wartości parametru m (m e R) ró w n an ie------- -------- ma
3x - m mx - 4
rozwiązanie dodat nie?
6 .1 3 3 .
Dla jakich wart ości parametru m i m e R) rów nanie------ = --------- nie ma
mx - 2 9x - m
rozwiązań?
6 .1 3 4 . Wyznacz wszystkie wart ości parametru m (m e R), dla których równan e

m+2 x -1 . .
----- - = —^— ma jedno rozwiązanie.
6 .1 3 5 . Wyznacz wszystkie wart ości paramet ru m (m e R), dla których równan e

2m - 1 x +5 . ,
------- = ------- ma jedno rozwiązanie.
x +1 2
6 .1 3 6 . Wyznacz wszystkie wartości parametru m (m e R), dla których równanie

x - 2m 2 ,
-------- = — ma dwa rożne rozwiązania.
3x - 2 x
_2 2 x __m
1 3 7. Dla jakich wartości parametru m (m e R) rów nanie------ = ------- — ma dwa
m x +2
rożne rozwiązania?
x 2- 2[m 4- l)x 4- 1
1 3 8. Dla jakich wart ości parametru m (m e R) równanie = 0
x 2- 4
ma dwa różne rozwiązania?
. x 2—( 2 w — l)x + 9 —m _
139. Dla jakich wartości parametru m [m e R) równanie 0
2x - 1
ma dwa różne rozwiązania dodat nie?
. 2x2- (m - 4 ) x + m + 2
140. Dla jakich wartości parametru m(m e R) równanie = 0
x +2
ma dwa różne rozwiązania ujemne?
.1 4 1 . Wyznacz wszystkie wart ości parametru m (m e R), dla których równanie

x 2+ mx - m + 3 „ , . . . , x, + x,
----------------- = 0 ma dwa rożne rozwiązania x 1/ x 2 spełniające warunek —— - > m.
x -2 x,- x.
.1 4 2 . Dla jakich wart ości parametru m (m e R) zbiór rozwiązań nierówności

x2+ (m + l )x - m2> 0 zawiera się w zbiorze rozwiązań nierówności - — - < 0 ?
x +2
.143- Dla jakich wart ości paramet ru m (m e R), zbiór rozwiązań nierówności
i m - l j y 2+ (m + 2 ) x + m - l < 0 zawiera się w zbiorze rozwiązań nierówności — ---- > 1 ?
x +1
Proporcjonalność odwrotna
j .1 4 4 . Sprawdź, czy zmienne x i y, których zależność przedst awia t abela, są od
wrotnie proporcjonalne.
1
X 5 3 0,25 3-3 - f i -4 10
6 1
y 0,4 6 8 11 - f i 0,5 5
X 2 - f i f i - fi f i ~ 1 3 - 2 f i 2f i - f i 4- f i Ś 5 - 2 f i
y 2 + f i f i + f i fi+ 1 3+ 2 f i 2f i + f i 4+ fiŚ 5+ 2 f i
6 .1 4 5 . Uzupełnij t abelkę tak, aby zmienne x i y były odwrot nie proporcjonalne.
X - 50 25 0,4 1 0 - 5 V2
1
y 2 10^ 2
3
X 2ą 2-3 16-^ 2 215
y 23 256 4V2 1024
6 .1 4 6 Wypisz wszystkie pary liczb nat uralnych spełniające zależność:

a) x y - 24 b) xy = 27
6 .1 4 . Wypisz wszystkie pary liczb całkowitych spełniające zależność:

a) xy = - 25 b) xy = 64
6 .1 4 8 Brygada 16 robot ników na wykonanie pewnej liczby części samochodowych

pot rzebuje 8 godzin i 15 minut. Ile czasu potrzeba na wykonanie t ej samej pracy bry
gadzie 12 robot ników, przy założeniu, że wydajność pracy każdego robotnika się nie
zmieni?
6 .1 4 9 . Zapas żywności w st ołówce szkolnej dla 60 osób wyst arczy na 5 dni. Na ile
dni wystarczyłoby tej żywności, jeśli liczba osób stołujących się w szkole wzrosłaby
0 40 osób (zakładamy, że racje żywieniowe pozostaną t akie same)?
6 .1 5 0 Samochód osobowy jadący ze średnią prędkością 70 km/ h pokonuje pewną

drogę w czasie 2 godzin i 12 minut. W jakim czasie pokona t ę drogę mot orowerzysta
jadący ze średnią prędkością 22 km/ h? Zjaką prędkością należy jechać, aby t ę drogę
pokonać w czasie 3,5 h?
6 .1 5 1 . Kran dostarczający 6,4 litra wody na minut ę napełnia basen w ciągu 6 godzin
1 25 minut. Przy jakim dopływie wody (w litrach na minutę) basen ten zostanie
napełniony w ciągu 5 godzin i 20 minut ?
6 .1 5 2 . Koło o obwodzie 2,1 m na pewnym odcinku drogi wykonało 300 obrot ów.
a) Ile obrot ów wykona na tej drodze koło o obwodzie 0,3 m?
b) Jaki jest promień koła, które na tej drodze wykonało 60 obrot ów?
unkcje wymierne
153. Które z poniższych funkcji są f unkcjami wymiernymi?
x 3- 2
a) F(x) = x3- 3x2+ 18 b) G(x) =
x -9
_-\ fx + 1
c H(x) d) R(x) =
x -1
2 ( x 3+ 5)6
e) K(x) = f) l(x) = -
2x + 6x + 5 3x + 1
154 Wyznacz dziedzinę funkcji wymiernej określonej wzorem:

x 2+ 4 x + 5x - 7
a) W(x) = b) W(x) =
2)'2
2x + 12x + 18 x 3- 5 x 2+ 6x
x +2 2x5
) W{x) = d) W(x) =
x 4- 5x 2+ 4 x 4 + 3x 2- 4
x 2- 7
e) l/V(x) = f) W(x) =
x 3- 4 x 2- 4 x + 16 x 3+ 3 x 2+ 3x + 1
5x + 3
g) W(x) = h) W(x) =
x 3- 9x2+ 8 x + 3x - 9 x + 5
155. Podaj przykład funkcji wymiernej, której dziedziną jest zbiór R i która dla
argument u 1 przyjmuje wart ość 8.
1 5 6. Podaj przykład funkcji wymiernej, której dziedziną jest zbiór R - {-3, 3}

i która dla argum ent ów- 2 oraz 2 przyjmuje t ę samą wart ość równą 1.
.1 5 7 . Podaj przykład funkcji wymiernej, której dziedziną jest zbiór R - {-1, 2, 3}

której wykres ma z osią OY punkt wspólny (0, 5).
,1 5 8 . Podaj przykład funkcji wymiernej, której dziedziną jest zbiór R - {0} i która
pełnia jednocześnie następujące warunki:
jest f unkcją parzystą
dla argument u 1 przyjmuje wart ość 3.
.1 5 9 . Podaj przykład funkcji wymiernej, której dziedziną jest zbiór R - { —^ 3, a/ 3}

która spełnia jednocześnie następujące warunki:
jest funkcją nieparzyst ą
dla argument u - 2 przyjmuje w art ość- 8.
6 .1 6 0 . Wyznacz zbiór wszystkich wartości parametru m (m e R), dla których dzie-

3x + 2
dziną funkcji wymiernej W(x) = — -------------------------- jest zbiór wszystkich liczb
(m2- 4)x2 + {m + 2)x + 1
rzeczywist ych.
* 6 .1 6 1 . Wyznacz zbiór wszystkich wartości parametru m (m e R), dla których dzie

ją
dziną funkcji wymiernej W(x) = — ------------- ------------- jest zbiór wszystkich liczb
m x + ( m + l)x + 2( m + 1)
rzeczywist ych.
6 .1 6 2 .
Wyznacz zbiór tych wart ości parametru m (m e R), dla których f unkcja wy-
x 2+ 2mx + 1
mierna W(x) = -------------- ma dwa rożne miejsca zerowe.
2x2+ x - 3
6 .1 6 3 .
Wyznacz zbiór tych wart ości parametru m [m e R), dla których f unkcja wy-
4 x 2- 8 x + m
mierna W(x) = -------—----- ma jedno miejsce zerowe.
X i -j- x L4 - Q X —24
6 .1 6 4 .Funkcja F(x) = ------------------ma miejsce zerowe rów ne- 2. Wyznacz:
2x + 6
a) wart ość parametru o
b) pozost ałe miejsca zerowe funkcji F
c) zbiór tych argumentów, dla których f unkcja F przyjmuje wartości ujemne.
x + 2x - 9 x —18
6 .1 6 5 . Funkcja H(x) = --------------------- dla argument u 1 przyjmuje wart ość 3.
x + 3o
Wyznacz:
a) wart ość parametru o
b) miejsca zerowe funkcji H
c) zbiór tych argument ów, dla których f unkcja H przyjmuje wart ości nieujemne.
6 .1 6 6 . Zbadaj, czy f unkcje 1/1/ i F są równe, jeśli:

x - 4
a) W(x) = 2^ —, F(x) = 2x b) W(x) - , F(x) = x - 2
x +2
x 4- 9 x 4+ 10x2 + 25
c) W(x) = , F(x) = x 2- 3 d) W(x) = , F(x) = x 2 + 5
x 2+ 3 x +5
6 .1 6 7 . Sprawdź, czy f unkcje 14/i F są równe. Narysuj ich wykresy.

x 2- l - 3x - 3
a) l4/ (x) , F[x) = x - 1 b) W(x) - , F(x) = - 3
x +1 x 2+ 1
C) W(x) = ^ + 2 , F(x) = - 2 x 2- 2 d) W(x) = , F(x) =

x 2- l
168. Wyznacz liczby a, b t ak, aby f unkcje W i F były równe, jeśli:

.... . o -l b- 1 > 5x+ l
a W(x) = ------ + ------- : F(x)
x +5 x +3 x 2+ 8x + 15
. .... . 2(i + l 6 -2 r/ \ x + 13
b) W(x) = ----- - + ---- - ; F(x) = —--------
x -2 x +1 x 2- x - 2
.... , o b x+ c r. . 3x + x + 4
c W(x) = ------ + —-------- ; F(x) =
x+ l x 2—x + 1 x*+ l
a bx + c .. . x + 10x
d) W(x) + ; F(x)
x —2 x 2+ 2x + 4 x -8
169 Wyznacz zbiór wart ości funkcji wymiernej W, jeśli:

2x 2x + x
a) W(x) -- b) W(x) =
x2 +1 2x 2+ x + 3
unkcja homograficzna
17C. Wśród poniższych funkcji znajdują się f unkcje homograf iczne. Wskaż je.
2x - 8 3x - 9
a) F(x) = b) G(x) =
3x - 2 x - 3
x —3x + 1
c) H(x) = d) P(x) =
5x + 1 7
_ V2x - 1 f) ff(x) =
x +9
e) Q(x)
2x - V2 2x
Każdy z wykresów funkcji, których wzory podano poniżej, ot rzymano w wy

niku przesunięcia równoległego wykresu funkcji f (x) = — o wekt or v = [p, t ?]. Wy-
x
znacz o, p, q.
3 -5
a) y = b) y —---- 1 c) y =
x -2 x x +2
d) y - — + 8 e) y = -1 f) y = -6
x x -10 x +5
6 .1 7 2 . Każdy z wykresów funkcji, których wzory podano poniżej, ot rzymano w wy

niku przesunięcia równoległego wykresu funkcji f (x) = —, gdzie o ^ 0, o wektor
-> x
u = [p, qr]. Wyznacz o, p oraz q.
2x - 3 - 3x - 6
a) y = b) y =
x +1 x -2
4x + 4 3x
c) y = d) y =
8x71 6x - 3
x - 5 2x - 9
e) y = f) y =
4x 5x - 1
6 .1 7 3 . Naszkicuj wykres funkcji homograf icznej F. Omów jej własności, jeśli

x +1 - 3x - 5
a) F(x) = b) F(x) =
x -1 x +2
x -1 2x + 4
c) F(x) = d) F(x) =
x -4 x +3
5 - 2x
6 .1 7 4 . Wykres funkcji F(x) = , gdzie x e R - {2}, powstał w wyniku przesu
2x - 4
nięcia równoległego wykresu funkcji y = — o wektor v = [o, b]. Wyznacz współ-
2x
rzędne wektora i/ .
6 .1 7 5 . Wykres funkcji G(x) = ^X + gdzie x e / ?- {- 3 }, powstał w wyniku przesu-

3x + 9
2 ^
nięcia równoległego wykresu funkcji y = — o wektor v = [o, b]. Wyznacz współ-
3x
rzędne wektora v .
6 .1 7 6 . Wyznacz argument , dla którego funkcja homograficzna F przyjmuje obok

podaną wart ość, jeśli:
X+ 1 _ , [Z
a) F(x)= J - ,w=-5 b)F(x) = , w = 2 + V3
9x + 27 x - 1
6 .1 7 7 . Wyznacz zbiór t ych argument ów, dla których funkcja:

. r . , - 5x + 4 . . . . .
a) F(x) = -------- przyjmuje wart ości meujemne
2+x
3- x
b) G(x) = przyjmuje wart ości niedodat nie
x +8
_3x + 5
c) H(x) = — -— — przyjmuje wart ości większe od - 1
2x + 8
4x —5
d) Q(x) = ------- przyjmuje wart ości mniejsze od 3.
1 7 8. Dla jakich argument ów, f unkcja:

x “ł- 3 x —5
a) F(x) = — — przyjmuje wartości większe niż funkcja G(x) = ------
x -2 x +2
x —1 x +6
b) H(x) --------przyjmuje wart ości mniejsze niż f unkcja G(x) = ------- 1
x +5 x -1
1 7 9. Zbadaj, na podst awie definicji, monot oniczność funkcji homograficznej

w podanym obok zbiorze, jeśli:
a) F(x) = A = (-oo, 1) b) G(x) = * 5, 8 = (-2, +oo)
x -1 x +2
c) H(x) = ~2X+aS, C = (-oo, 4) d) P(x) = ~ - + *- , D = (-3, +oo)

x -4 x +3
astosowanie wiadomości o funkcji

omograficznej w zadaniach
O —X
180. M iejscem zerowym funkcja homograficznej F(x) = ------ jest liczba 3. Funk-
x +b
cja F jest malejąca w każdym z przedziałów: (-co; - 8), (-8; +oo).
a) Oblicz wartości paramet rów a i b.
b Wyznacz zbiór tych argument ów, dla których f unkcja F przyjmuje wart ości nie-
dodatnie.
1 8 1 . Funkcja F(x) = + —jest f unkcją homograf iczną, malejącą w każdym z prze-

x +c
działów 1 ), (1 ; +oo), a do jej wykresu należy punkt A
a) Oblicz wart ości współczynników b i c.

b) Naszkicuj wykres funkcji F.
c) Podaj zbiór wart ości funkcji F.
d i Wyznacz zbiór tych argument ów, dla których funkcja F przyjmuje wart ości nie
x -j- 5
mniejsze niż f unkcja G(x) = ------ .
ax - 1 . . , .
1 8 2. Funkcja homograficzna F jest określona wzorem F(x) ----- - , a jej dzie-
x +b
dziną jest zbiór D = R - (3). Wiedząc, że miejscem zerowym funkcji jest liczba
a) oblicz wart ości współczynników o i b

bl wyznacz zbiór wart ości funkcji F
c) naszkicuj wykres funkcji F.
2x + b
6 .1 8 3 . Funkcja F jest f unkcją homograf iczną określoną wzorem F(x) = . Wy-
A — O
znacz wart ość współczynnika b, jeśli wiadomo, że dla argument u V3 wart ość funkcji
1 7^ / 3
wynosi - 1 — -----. Następnie sprawdź, czy do wykresu funkcji F należy punkt
2 6
6(V2 + 4, 7V2 —5).
6 .1 8 4 .
a) Naszkicuj wykres funkcji F(x) = - 2 + , gdzie x e / ?- { - ! } .
x +1
b) Ustal, dla jakich wart ości parametru m [m e R), równanie F(x) = m + ^ ma dwa
m +2
rozwiązania różnych znaków.
6 .1 8 5 . Na rysunku obok przedstawiony jest wy k
kres funkcji homograficznej F(x) = ax + ^ , gdzie

x +c J
x * - c i ac - b ^ 0. Ą
Korzyst ając z tego rysunku oraz wiedząc, że do wy V- FU )

kresu funkcji F należy punkt /4(0, - 3), wyznacz:
1
a) wart ości współczynników a, b, c
b) zbiór tych argument ów, dla których f unkcja F _5-< 0 x
2-
przyjmuje wart ości ujemne.
' I
i
/- >
—
r
6 .1 8 6 . Na rysunku obok przedstawiony jest wy

kres funkcji homograficznej F(x) = ——, gdzie
cx + d
d
x± - i a d - c^ 0 .
c
Korzyst ając z tego rysunku oraz wiedząc, że miej
scem zerowym funkcji F jest liczba - 1, zaś wykres
funkcji F ma z osią OY punkt wspólny ^ wy
znacz wart ości współczynników a, c, d. Nast ępnie

rozwiąż równanie F(x) + 0,5 • (x - l ) 2= 2.
187. Dziedziną funkcji homograf icznej F(x) = jest zbiór R- { - l } . M iejscem

x +c
zerowym funkcji F jest liczba ——, a do jej wykresu należy punkt A\ , - 8 |. Oblicz
wartości współczynników o, b, c. Dla obliczonych wart ości a, b, c:

a) naszkicuj wykres funkcji F
ax 4- b
b zbadaj liczbą rozwiązań równania = m ze wzglądu na wart ość parametru
x +c
m (m e R).
188. Na rysunku obok przedst awiony jest wy

kres funkcji homograf icznej F(x) = + , , gdzie
x +b
x * —b i ab - b ^ 0. Korzyst ając z tego rysunku oraz
wiedząc, że do wykresu funkcji F należy punkt
4(1, - 1), wyznacz wzór funkcji F. Następnie na
szkicuj wykres funkcji G(x) = F(|x|) i ustal, dla jakich
wart ości parametru m (m e R) równanie
G(x) = H LźA nie ma rozwiązań.
m
189. Na rysunku obok przedstawiony jest

3x - 4
wykres funkcji homograficznej F(x) = ----- —,
gdzie x e R - {2}.
Oblicz pole prost okąt a zaznaczonego na tym
rysunku.
190. Naszkicuj wykresy funkcji:

_ 1*1 + 1 -21*1 ~ 1
a) / ( * ) b) / (X) =
|x |-l 1*1+2
|x| |x + 1| - |x - 1
c) f ( x) d) / (X) =
X - 1 X
6 .1 9 1 . Z podanych równań wyznacz y jako f unkcję x i naszkicuj wykres t ej funkcji

a) xy - x - 3y + 1 = 0 b) xy + 3x - 2y - 9 = 0
1 1 1 1
c) ----- + ---- = 1 d) = 1
y - 1 x +1 y +2 x +1
6 .1 9 2
f mx 4- 2y L
a) Dla jakich wartości parametru m (m e R) układ równań liniowych f
I 2x + my 2
z niewiadomymi x i yjest oznaczony?
y
b) Naszkicuj wykres funkcji f(m) = — , gdzie para (x, y) jest rozwiązaniem oznaczo-
x
nego układu równań z podpunktu a).
3 —x
6 .1 9 3 . Funkcja homograficzna określona jest wzorem F(x) = ------ , gdzie x * - 2
x +2
a) Wyznacz zbiór tych argument ów, dla których f unkcja F przyjmuje wart ości nie
ujemne.
IH * )I
b) Naszkicuj wykres funkcji G(x) =
F(x) ‘
6 .1 9 4 . W prost okąt nym układzie współrzędnych zaznacz zbiór t ych wszystk ch

punktów płaszczyzny o współrzędnych (o, b), dla których funkcja F(x) = ax + ^ jest
x +b
funkcją homograficzną, malejącą w każdym z przedziałów: (- co , 2 ), (2, + oo).

1. Dziedziną ułamka algebraicznego-------- jest zbiór:
8x 1
2- x
A. A?- {0} B. /?—{0, 8}
x —2 i—
2. Wart ość uł am ka------ , jeśli x = 2 - V3, wynosi:
x +1
_V 3 _
A. —| ( V 3 + 1) d . i - t Jź .
' yf3-2
2x - 7 x + 3
Po skróceniu ułamka , gdzie x =£ 3, ot rzymamy:
3- x
A -2x + 7x B. 1 - 2x C. 2 x - 1 D. - - x .
2
1 x
Jeśli x -F0, to wyrażenie 1 ---- : — jest równe:
x 3
3x - 3 x - 3 x - 3
C. D. 1 ——.
Po rozszerzeniu uł am ka------ , gdzie x ^ 1, ot rzymano ułamek o mianowniku

x -1
3 x :' - 3 x 2 + 5x —5. Zatem licznik otrzymanego ułamka jest równy:
A 3x2- 3x + 5 B. 3x2- 5 C. 3x + 5 D. 3 x - 5.
x 2- 3 1
W wyniku d odaw ania----- - + - ---- , gdzie x ^ 2, ot rzymamy wynik:
x - 2 2- x
A 0 B. x - 2 C. x + 2 D. x - 2.
1 x 2—2x + 1
Wyrażenie — : ------------ ma sens liczbowy dla każdego x należącego do zbioru:
x x
A —{0} B .f l - {0 , 1} C. / ?- {- ! ,0 } D. / ?- { ! } .
x +4
Równanie = 0:
x -5
A jest sprzeczne B. jest t ożsamościowe
C ma dwa rozwiązania D. ma t rzy rozwiązania.
Równanie —— - = X + ^ ma taki sam zbiór rozwiązań, jak równanie:

x +1 x - 1
A x + 1= 0 b. Ł - 0 C. |x| = 0 D. — = 0.
x
c ., . , . , , . (x - 3)(x - 2)(x + l)(2x - 3)

. Suma wszystkich rozwiązań równania -------- ------ —------—------- - = 0 wynosi:
2x - 9x + 9
A 1 B. 5- C. 10 D. 4 - .
3
5 2 1
Dane jest ró w nanie---- a = 2x z niewiadomą x, gdzie x ^ 0. Liczba - jest roz-
x 2
\a ązaniem tego równania wt edy i tylko wtedy, gdy:
A a= 3 B. a = - 3 C. a = 1,5 D. a g {-3, 3}.
12. Wykres funkcji F(x) = — przesunięt o o 3 jednost ki w lewo wzdłuż osi OX i otrzy-
x
mano wykres funkcji G. Zatem:
A. G(x) = - - 3 B. G(x) = C. G(x) = D. G(x) = - + 3.
x x - 3 x +3 x
13. Zbiorem wartości funkcji F(x) = ---- 1 jest zbiór:

x
A. / ?- {0} B. /?- {5} C. » - { - ! } D. R- {1 }.
14, Miejscem zerowym funkcji F(x) = - 2 jest liczba:

x +5
A .- 3 - B.- 5 C.- 2 D. 6 - .
2 2
2 x - 3
15. Funkcje F(x) = — oraz G(x) = ---- przyjmują t ę samą wart ość równą:
x x
A. 0 B. 5 C. 0,4 D. 2.
16. Dana jest f unkcja F(x) = — + 3, gdzie x # 0. Wskaż zdanie prawdziwe.

x
A. Funkcja Fjest rosnąca w zbiorze (- 00 , 3).
B. Dziedziną funkcji Fjest zbiór R.
C. Wykres funkcji F ma z osią OY punkt wspólny.
D. Liczba F(-7t) + F(a/ 3) jest dodatnia.
_g
17. Punkt P(a, b) należący do wykresu funkcji F(x) = — ma t ę własność, że jego
rzędna jest o 6 większa od odcięt ej. Zatem:

A. o • b > 0 B. — < - 1 C. a° > 0 D. log27ó = - -
- j- 3
18. Funkcja F(x) = -------- , gdzie x jest liczbą całkowit ą różną od - 1, przyjmu
x +1
wart ość będącą liczbą całkowitą tylko dla:
A. jednego argument u B. dwóch argument ów
C. t rzech argument ów D. czt erech argument ów.
19. O wielkościach x i y wiadomo, że są odwrot nie proporcjonalne. Który z poni;

szych warunków mogą spełniać?
- = 0,25 B.
V 2 - 1 _ V2 +1
y x y
x _V 3 x +y _ 4
C. D.
V3 &y 3 ~~ 5'
Ośmiu robot ników wykonało pewną pracą w ciągu 8,5 godziny. Zatem, t ę samą
pr acę wykona dwunast u robotników, pracujących z taką samą wydajnością, w ciągu:
A 5 godzin i 20 minut B. 5 godzin i 30 minut
C 5 godzin i 40 minut D. 5 godzin i 50 minut.
idania powtórzeniowe do rozdziału 6.

.95. Doprowadź do najprost szej postaci wyrażenie:
4o a2- a b + b 2 2o - b a-b
+
a+ b a 3+ b 3 a-b a2+ 2ab + b2
Pr daj konieczne założenia.
.96. Wykaż, że jeśli liczby o, b, c są dodatnie i o + b + c = 12, to abc < 64.
.97. Wykaż, że jeśli liczby o, b, c są dodatnie i a2+ b2+ c2= 108, to a + b + c< 18.
^ 48
.98. Wykaż, że jeśli a > 0, to a + — > 32.
a
.99. Rozwiąż równania i nierówności:

x +3 . x - 3
a ' ------ + 1 = b) <0
x +2 x -4 2- x
4x - 5 10 - x - 3x
c +1 d) < 2x
X -1 |x +21
iOO. Kierowca drogę długości 208 km przejechał ze średnią prędkością \/ [km/ h]

w pewnym czasie t [h]. Gdyby jechał z prędkością o 13 km/ h większą, wówczas t rasę
te pokonałby w czasie o 48 minut krótszym. Oblicz V.
! 01 . Z miast A i B odległych o 335 km wyjechały naprzeciw siebie (po sąsiednich

t orach) dwa pociągi. Pociąg jadący z miasta A wyjechał o godzinę wcześniej niż
pociąg jadący z miasta B i jechał z prędkością o 5 km/ h mniejszą. Pociągi minęły się
w odległości 140 km od miasta B. Oblicz średnie prędkości obu pociągów.
102. Kilku przyjaciół wybrało się na obiad do rest auracji. Wszyscy zamówili takie
samo danie i umówili się, że każdy płaci za siebie. Okazało się jednak, że pan Roz
t argniony nie miał przy sobie pieniędzy, więc pozostali biesiadnicy post anowili po
dbielić się po równo kosztami obiadu przyjaciela, dopłacając do ceny obiadu po 6 zł
4' gr każdy. Oblicz, ile osób uczestniczyło w obiedzie i ile koszt ował jeden obiad,
st oro całkowity koszt posiłku wyniósł 192 zł.
6 .2 0 3 . Zakład stolarski ot rzymał zamówienie na wyprodukowanie 192 krzesał.

Dziennie wytwarzano t yle samo krzeseł. Ale po wykonaniu 25% zamówię ia
usprawniono produkcję i wówczas zakład zaczął produkować o 2 krzesła dzień ie
więcej. Dzięki t emu umowę zrealizowano o 1 dzień wcześniej niż zaplanowano.
W ciągu ilu dni zakład wyprodukował krzesła?
6 .2 0 4 . Odległość między dwiema stacjami kolejowymi jest równa 124 km. Poci jg
ekspresowy przebywa t ę t rasę w czasie o 27 minut krótszym niż pociąg pospiesz y.
Średnia prędkość pociągu pospiesznego jest o 18 km/ h mniejsza niż średnia pręd
kość pociągu ekspresowego. Oblicz, z jaką średnią prędkością pokonuje t ę t r c sę
każdy z tych pociągów.
6 .2 0 5 . Wyznacz wszystkie wart ości parametru m (m e /?), dla których funkcja ok e-

ślona wzorem f(x) = (m + l )x 2- 2 V2x + m + 2 ma dwa różne miejsca zerowe xl x,
t akie, żex j x2> m.
6 .2 0 6 . Dla jakich wart ości parametru m (m e R) zbiorem rozwiązań nierówność

(m + 2)x + x + m + 2
< 0 jest zbiór wszyst kich liczb rzeczywistych?
x 2- (m + 5)x + 9
6 .2 0 7 . Wyznacz wszystkie wartości parametru m (m e R), dla których równa ie

x 2 - 2mx + m + 6 . . ...
------------------- = 0 ma dwa rożne rozwiązania xlt x2 spełniające warunek
x -1
6 .2 0 8 . Dla jakich wart ości parametru m (m g R) ró w n an ie-------= --------- ia

2x - m mx - 8
rozwiązanie ujemne?
6 .2 0 9 . O funkcji wymiernej W[x) = * + ^m— + 1 wiadomo, że jej dziedziną j* st

X 1+ x — Tm + 1
zbiór R. Wyznacz wszystkie wart ości parametru m (m e R), dla których funkcja W ia
dwa różne miejsca zerowe xi( x2 t akie, że — -— > - .
x 1+ x 2 4
* 6 .2 1 0 . Dla jakich wart ości parametru m (m e R) zbiór rozwiązań nierówności

5 7 X —1
x + ( m - l ) x + m < 0 zawiera się w zbiorze rozwiązań nierów ności------ < 0 ?
x +1
111. Na rysunku przedstawiony

jest f ragment wykresu funkcji ho-
n ograficznej określonej wzorem
F <) - q, g d zieo ^ Oix^ p .
x -p
V\ ledząc, że do wykresu funkcji F należy punkt / 4(-3, 5):

a napisz wzór funkcji F w postaci ilorazu dwóch wielomianów pierwszego stopnia
b oblicz współrzędne punktu wspólnego wykresu funkcji F i osi OY
cj wyznacz miejsce zerowe funkcji F
c podaj zbiór wszystkich argument ów, dla których funkcja F przyjmuje wart ości
dodat nie.
112. Na rysunku przedstawiony

je st f ragment wykresu funkcji ho-
n ograficznej F określonej wzorem
Fi x) = m + b, gdzie m ^ 0 i x * a.
x - a
Pjnadt o wiadomo, że do wykresu
f nkcji F należy punkt / 4(4,- 6 ).
a Napisz wzór funkcji Fw postaci ilorazu dwóch wielomianów pierwszego stopnia,

t Sprawdź, czy punkt 6(1 - V2, - 2 - - Jl) należy do wykresu funkcji F.
c Nie wykonując obliczeń ustal znak liczby |F(- t i )| + F(n). Uzasadnij odpowiedź.
_ .......................... 6 - 3x
d; Rozwiąz merownosc F(x) > ------- .
x - 3
6.213, Wyznacz wszyst kie wart ości parametru m (m e R), dla których funkcja
/ (x) = (m - 5 )x 2- 4 m x + m - 2 ma dwa różne miejsca zerowe X i , x 2. Następnie nasz
1 1
cuj wykres funkcji G(m) = — h----
6.214 Wyznacz wszystkie wartości parametru m [m e R), dla których f unkcja wy
mierna F(x) = + ^ x— gdzie x * m, jest funkcją homograficzną, malejącą
x -m
w przedziale (m, +oo).
6.215 Wyznacz wszystkie nat uralne liczby x i y spełniające warunek xy = 4(x- > ,
227
Ciągi
kreślenie ciągu. Sposoby opisywania ciągów
L. Podaj ogólny wyraz an nast ępujących ciągów:
1, - 2 , 3 , - 4 , 5 , - 6 , . . . b) 2'1 14' 16' 18' 1 10' "

b, —b, b, —b, b, —b, b, ... d) 2'1 25' 10'
3 4 5
1 7 ' 26'
1 1 1 1 1 1 1 1 1
4' 16' 36' 64' 100' f) ' 9' 25' 49' 81'
2. Dany jest wyraz ogólny nieskończonego ciągu (o„). Napisz czt ery począt kowe
w yrazy tego ciągu. Następnie oblicz a2k, oik, a2k-i oraz a5k+3l gdzie k e A/+.
a; o„ = ^ (n - 4 ) , n e N+ b) o„ = 3 - n2, n e N+
c an = 2nz- 4 n + 1, ne A/+ d) ar = Jn - 1, n e A/+
e on = 5" Ł, n e A/+ f) on = n + 5 , n e W t
2n+ l
3. Naszkicuj wykres ciągu (o„), jeśli dany jest wyraz ogólny tego ciągu:
a o„ = - 3 , n e N+ b) an = - n + 7, n e AL
an = —n - 1, n e Nt d) an = n2- Sn, n e AL
3
ei On n e N- f) On = — ^ - , o e A/+
n n +2
4. Które z wyrazów ciągu (o„) są równe zeru, jeśli:
a) On = (n2- 2)(n2- 4)(n - 3) b) on = - — 21

n +1
n4 - 256 .. n 3- 7n2+ 11/7 - 5

ci o ---------- d) o„ = -------------------- ?
n2- n + 2 3/? + 2
7 .5 . Które wyrazy ciągu (an) są większe od liczby x:

a) an = 2n + 2, x = 1 8 b) an = ( n - 3 ) 2, x = 5
. 2n+ 3 „ ,, /-------
c ) a n = - ----- x = 2 d) on = V 3 n + 1 , x = 4?
2n - 1
7 .6 . Które wyrazy ciągu (an) są ujemne, jeśli:

a) an = n2- 10, n e N+ b) an ~n + 10n + 11, n g N +
, n-6 ..
c) an = ---- - , n g N+ d) o„ , n g
n+3 7-3n
7 .7 . Które wyrazy ciągu (a„) są dodat nie, jeśli:

n+ 5
a) o„ = 2 n - 7 , n e N+ b) o„ , n eN -
0,5 - n
, 10- n .. n - 16n + 39
c) o„ = ---- — , n g N+ d an n g N+7
3n - 1 6 n
7 .8 . Zbadaj, które wyrazy nieskończonego ciągu (an) są liczbami całkowitymi, je i

12
a) a„ = - ^ n - 5 b) On = - -----
2 n+1
6 —n n + 13
c) an= — d) on = ----- —
n n+3
-i n + lln + 8
7 .9 . Które wyrazy ciągu o wyrazie ogolnym a n = ------------- , n e /V_, równają ię
n
17? Jakie jeszcze wyrazy w tym ciągu są liczbami nat uralnymi?
- rm »+ 3n2- 2 n - 1 2
7 .1 0 . Które wyrazy ciągu o wyrazie ogolnym an = -------------- , n g N są liczba ni
n
naturalnymi? Czy jakiś wyraz ciągu jest równy 14?
7 .1 1 . Zbadaj, które wyrazy ciągu (o„), gdzie n e A/+, są liczbami nat uralnymi
Wyznacz te wyrazy.
a) o„ —2 — b) or —----- —
n n+2
7 .1 2 . Dany jest nieskończony ciąg (on). Dla n > 1, k > 1 wyznacz wyrazy: an+ 1, an h
°2ki a2k + h jeśli:
a) a „ = b) an = l ~ Ąn c) o„ = - 4n 2 + 3n
3n 3n + 2
d) an = (2 n - l )(2n + l ) e) an = n3- n 2 f) on = 4 n - n 3
7. Ciągi 229
13. Wyznacz an, jeśli o ciągu (c„ ), n e N+, wiadomo, że

O1 on+ i = n + 4 b) o„ + 1= 2/i + 7
c On+2 = -3/ 1 + 2 d) a„ +2 = (/? + l ) 2
n +2 1-3n
e! f °" + i = 7-----7
2n + 5 4n+ l
El an+ 1= - 2n 2 + 3n h) an+ 1= 5n2 + A
14. Wyznacz czt ery pierwsze wyrazy ciągu (an), wiedząc, że dla n G N+ spełnia on
c wa warunki:
2/7 + 1 . 1
+ 0n+l -
n +n n2+ n
15. Wyznacz an, wiedząc, że nieskończony ciąg (an) dla n e N spełnia dwa warunki:
; on+1- o n+2 = - 3 i a„ + i + a„ + 2 = 6n + 7
b) on+2- o„ + i = - 2n - 1 i a„ +2 + 2a„ + 2 = -3/ i2- 2n + 2
16. Wyznacz t rzeci, czwarty i piąty wyraz ciągu określonego wzorem rekuren-
cyjnym:
1
a; 0,= 3, on+1= on- 2/ i b) °n+l= (°n)2’ 4 n
° 1= 4 ’
n ° i = 5, an+1= V ^ d) Oi= 2, on+1= 0 ,2 5 (4 o „ - l )
e) °i = - 3 , on+i= 1 + — f) °i = I- o„ +i= 2on

°n
17. Niech 5„ oznacza sumę n począt kowych wyrazów ciągu

\ r , r (n + l)(n + 2)(2/i + 3) ..
i :j „): S„ = Oi + a2 + o3+ ... + an- Wiadomo, ze S„ = 1------” ----- ” ------- I , gdzie n e /V+.
6
Oblicz:
) O: b) S2 c) o3 d) S5
' ) o? f) Sn+ i g) S„ _i h) an
18. Niech Sn oznacza sumę n począt kowych wyrazów ciągu (an):

Sn = Oi + a 2 + o3 + ... + on. Wiadomo, że S„ = — - — , gdzie /i e A/+-. Oblicz:
4/1 + 1
0 S2 b) o2 c) o6 d) an
7 .1 9 . Niech Sn oznacza sumę n począt kowych wyrazów ciągu

/?2(n
(an): Sn = a1+ a2+ a3+ ... + an. Wiadomo, że S„ = ----------- , gdzie n e N+. Oblicz :/4,
4
nast ępnie wyznacz a„.
Monotoniczność ciągów
7 .2 0 . Wykaż, że ciąg (an) jest ciągiem rosnącym, jeśli:
a) an = a/3/7 + 1 n-
b) on = —
4
c) an = n2 - 1000 d) an = n2-
e)7 an= 3O~ —

2
f ) °n =
n
g) On= 1 ——• u\ CL = ----

h) n+
/7 + 1 n +.
7 .2 1 Wykaż, że ciąg (an) jest ciągiem malejącym, jeśli:

6 - 2n
a) a„ = -0,1/ 7+ 20 b) on =
3
c) an = 7 - ( n - l ) 2 d) an = 12 + n - n 2
1 3
e) a„ = 1 + f )
n 2/ 1+3
n+4
g) = h) an= 2 -
n +1 2-3/ 7
Zbadaj monot oniczność ciągów

a) an= n2+ 3n b) a„ = n2-5/ 7
, 2/ 7+ 3 3n + 2
d ) °n =
n +4
2
e) an- n 2- 3n + 2 f) a„ = - 2 n + 6 n - 2
7 .2 3 . Ciąg (a„ ) jest skończony. Zbadaj monot oniczność tego ciągu, jeśli:
a) an= n2- 20/7, gdzie n e {1, 2, 3,..., 10}
b) an= [ n - l )(n - 2)(n - 3)(n - 4)(n - 5), gdzie n e {1, 2, 3, 4, 5}
4 f l dla n e /V, i /7 < 7
c) an = l
[/7 dla n e N + i 8 < n < 15
J - n 2+ 6n - 5 dla n e in< 4
d) on =
|/7 + 1 dla n e A/^ i 4 < n < 10
7. Ciqgi 2 31
24. Zbadaj monot oniczność nieskończonego ciągu (on), jeśli:

a i o„ = - 3 b) an = n - 2 n
/.-n +1
c on = 4 d) on = (-5)n
„ v -3n
e; _ 1 a n -l
f) an = f - 1
n UJ
25. Zbadaj monot oniczność nieskończonego ciągu (o„), jeśli:
ć j ° 1= 3 b)
K +i = o „ - 2 d l a n > 1 + 5 dla n > 1
Oj = 0,5
c { ° 1 = _1 d]
K +i = 2 a„ dla n > 1 U n+1= — dla o > 1
l an
Oj = - 8
k = i
e| • i f)
an+i~ 2 °n dla n > 1 K i = - 3 - o n d ian > 1
26. Podaj przykład ciągu rosnącego o wyrazach:

a) dodatnich b) ujemnych
c i większych od 10 d) mniejszych od -2.
27 Podaj przykład ciągu malejącego (an) o tej własności, że ciąg (b„), bn= |o„ | :
a) jest malejący b) jest rosnący c) nie jest monot oniczny.
28. Ciąg (o„) jest ciągiem malejącym o wyrazach dodat nich. Zbadaj monoto-
r iczność ciągu (bn), wiedząc, że:
b„= - 3an b) b n= j a n c)6 „ = U - d) bn = al

4 an
-iąg arytmetyczny
29. Które z podanych ciągów są ciągami aryt met ycznymi?
) a„ = 3_n + „l , , an= ----
b) 2n --—
U
c) on= 7 d) an= 2n
:) an= 5n 2- 7 f) o„ = -JTn
2n2+ 4n + 2
g) an= nn + n h) an=
n +1
n2- 9
i) j) a =
n+3
7 .3 0 . Znajdź t rzynast y wyraz ciągu aryt metycznego, jeśli:

a) Oi = - l , r = 3 b) Oi= 10, r = - 2
c) o 2= 3, o 6= 4 d) o5= 0, o6 = - 1,5
7 .3 1 . Wyznacz pierwszy wyraz Oi ciągu aryt metycznego, mając dane:

a) cr22 = - 92, r = - 3 b) o7 = 37, r = 5 ,5
c) 039 = 15,4, r = 0,4 d) om = 44, r = l ,2 5
7 .3 2 . Wyznacz różnicę r ciągu aryt metycznego, mając dane:

a) Oi = 7, 029 = 133 b) Oi = - 12, o 34 = 65
c) Oi = 28,5, o46 = 6 d) Oi = 3V3, Oi 6 = - 42V3
7 .3 3 . Wyznacz liczbę n wyrazów ciągu aryt metycznego, wiedząc, że:

a) oi = 5, on = 61, r = 7 b) a1= - 27, an= 15, r = 3 ,5
c) Oi = 2,3, on = 48,8,r = 3,1 d) Oi = 2 | , o„ = 33^ , r = l ^
7 .3 4 . Między liczby 4 i 22 wst aw pięć liczb tak, aby wraz z danymi liczbami t worzy 'y
ciąg aryt metyczny.
7 .3 5 . Między liczby 65 i 35 wst aw dziewięć liczb tak, aby wraz z danymi liczba' i
t worzyły ciąg aryt metyczny.
7 .3 6 . Oblicz, ile jest liczb nat uralnych:

a) podzielnych przez 5 i należących do przedziału (135, 1000)
b) podzielnych przez 4 i należących do przedziału (200, 895)
c) należących do przedziału (10,400) i których reszta z dzielenia przez 3 jest równa 2
d) należących do przedziału (150,600) i których reszta z dzielenia przez 8 jest równa 1
7 .3 7 . Suma czwartego i siódmego wyrazu ciągu aryt metycznego wynosi 8 6 , a surr 3

drugiego i t rzynastego wyrazu tego ciągu jest równa 22. Znajdź pierwszy wyraz i ró -
nicę tego ciągu.
7 .3 8 . Suma dwóch pierwszych wyrazów ciągu aryt metycznego równa się 27, sun i
dwóch ostat nich wyrazów wynosi 105, a siódmy wyraz jest równy 30. Znająź
pierwszy wyraz i liczbę wyrazów t ego ciągu.
7. Ciągi 233
39. Drugi, szóst y i ost at ni wyraz ciągu aryt met ycznego wynoszą odpowiednio 2,
22 i 222. Znajdź pierwszy wyraz i liczbę wyrazów tego ciągu.
40. W ciągu aryt metycznym składającym się z dziewięciu wyrazów suma t rzech
p erwszych wyrazów równa się 15, a suma t rzech następnych wynosi 42. Oblicz
sumę t rzech ostat nich wyrazów tego ciągu.
41. Wyznacz pierwszy wyraz i różnicę ciągu aryt metycznego (an), jeśli:
a) 03 + 05 = 2 4 i 03-05=135 b) o9 - o6 = 21 i o9 - o6 = 2146.
42. Trzy liczby t worzą ciąg aryt metyczny. Suma tych liczb równa się osiemnaście,
a suma kwadrat ów liczb skrajnych wynosi 104. Znajdź t e liczby.
43. Oblicz długości boków t rójkąt a prost okąt nego, wiedząc, że t worzą one ciąg
a yt metyczny o różnicy 2 .
44. Wykaż, że jeżeli miary kąt ów t rójkąt a t worzą ciąg aryt metyczny, to co naj
mniej jeden kąt tego trójkąt a ma miarę 60°.
45. Miary t rzech kolejnych kąt ów czworokąt a wpisanego w koło t worzą ciąg
; ryt met yczny o różnicy 47°. Oblicz miary kątów t ego czworokąt a.
46. Długości t rzech kolejnych boków czworokąt a opisanego na okręgu t worzą

ąg aryt metyczny. Obwód tego czworokąt a wynosi 28 cm. Długość najkrótszego
11
oku st anowi — długości najdłuższego boku. Oblicz długości boków czworokąt a.
47. Dla jakich wart ości x liczby: 3x + 1, 2 x - 4 , 5x + 3 t worzą (w podanej kolejności)

ciąg aryt met yczny?
48. Dla jakich wart ości x liczby: x 2 + 1, 5 x - 2 , 2x2 + x + 1 t worzą (w podanej kolej-
ości) ciąg aryt met yczny?
.49. Dla jakich wartości x liczby x3- 5 x 2, x - 18, 2x2- 10x t worzą (w podanej kolej-
ości) ciąg aryt met yczny? M ając wyznaczone wart ości x, wybierz ciąg, który ma
wyrazy wymierne.
.50. Udowodnij, że kwadrat y wyrażeń: x 2 - 2x - 1, x 2 + 1 i x2 + 2 x - 1 w podanej

olejności t worzą ciąg aryt metyczny.
.51. Udowodnij, że jeśli różne liczby o2, b2, c2 t worzą ciąg aryt metyczny, to liczby
1 1 1
---- , ------ , -------tez t worzą ciąg aryt metyczny.
b+c c+a a+b
7 .5 2 . Wykaz, ze jeśli ciąg (ar), n e N+, jest ciągiem aryt met ycznym, to ciągi (bn) i !<:„),
l
gdzie bn = 3ar oraz cn = - -o„ , również są arytmet yczne.
7 .5 3 . Dane są: ciąg aryt met yczny (an), n e N+, oraz funkcja liniowa f (x ) = ax b,
gdzie a ,b są ustalonymi liczbami rzeczywist ymi. Wykaż, że ciąg (bn), gdzie bn= f (a n),
jest również ciągiem aryt metycznym.
7 .5 4 . Dane są dwa ciąg aryt met yczne (an) i (bn), n e N+, oraz dwie liczby rzeczyw te
A i S. Wykaż, że ciąg (cn), gdzie cn = A an + B bn, jest również ciągiem aryt me
t ycznym.
7 .5 5 . Wykaż, że jeśli ciąg (o„), n e N+, jest ciągiem aryt met ycznym, to ciągi (bn) i (cn),
1
gdzie bn = o3n oraz cn = - - o 2n- 1, również są aryt metyczne.
Suma początkowych wyrazów ciągu

arytmetycznego
7 .5 6 . Znajdź sumę:
a) t rzydziest u kolejnych liczb będących wielokrot nościami 9, z których najmniej :ą
liczbą jest 9
b) pięćdziesięciu kolejnych liczb będących wielokrot nościami 1 2 , z których naj
mniejszą liczbą jest 24.
7 .5 7 . Znajdź sumę:
a) wszyst kich liczb całkowitych od 0 do 150 włącznie
b) wszyst kich liczb parzystych od 0 do 150 włącznie
c) wszyst kich liczb nieparzyst ych od 0 do 150
d) wszystkich liczb dodat nich t rzycyf rowych.
7 .5 8 . Ile razy zegar, bijący tylko godziny, uderzy w ciągu doby?
7 .5 9 . Oblicz:
a) 3 + 7 + 11 + 15 + 19 + ... + 103 = b) - 2 - 8 - 14 - 20 + ....+ (-176) =
c) - 7 - 4 - 1 + 2 + 5 + ... + 2 27= d) 29 + 22 + 15 + 8 + .... + (-272) =
7 .6 0 . Oblicz:
a) 32- 52 + 72- 92 + l l 2 - 132 + ... + 3992- 4012 =
b) 82- 102 + 122 - 142 + 162- 182 + ... + 20122 - 20142 =
7. Ciągi 235
51.Oblicz sumę wszystkich liczb nat uralnych:

a parzystych, nie większych od 250
b dwucyfrowych, podzielnych przez 4
c mniejszych od 200 i których reszta z dzielenia przez 3 jest równa 1
d większych od 100 i mniejszych od 500, których reszt a z dzielenia przez 5 jest
równa 1 lub 4.
52. Wyznacz liczbę n wyrazów ciągu aryt metycznego, mając dane:

a Sn = 407, ax = 62, an = 12 b) Sn = 1016,5, at = 22, an = 85
c) Sn = 420, Oi = 7, r = 3 d) 5„ = 204, r = 6, o„ = 49
et 5„ = 578, O! = 58, r = - 3 f) S„ = 456, r = - 12, a„ = 15
53. Wyznacz różnicę r ciągu aryt metycznego, mając dane:

a) Sn - 518, a1= 50, n = U b) 5„ = 728, n = 16, 0„ = 63
( 5n = 1675, n = 25, an = 1 d) Sn = 2241, n = 27, on = 148
64 . Rozwiąż równania z niewiadomą x:

a) 3 + 5 + 7 + ...+ x = 195 b) 2 + 6 + 10 + ... + x = 200
c| 2 + 4 + 6 + ... + 2(x + 1) = 650 d) (—11) + (—8) + (—5) + ... + (3x + 1) = 150
65. Wyznacz sumę wszyst kich kolejnych liczb nat uralnych, które przy dzieleniu
przez 4 dają reszt ę 3, jeśli najmniejszą z t ych liczb jest 15, a największą - 1 0 3 .
66 . Oblicz sumę wszystkich liczb nat uralnych niepodzielnych przez 3, które należą
co przedziału (100, 500).
67. Ile liczb t rzeba wst awić między liczby 16 i 250, aby ot rzymać ciąg aryt me
tyczny, którego suma wynosi 1995?
6 8 . Suma stu kolejnych liczb nat uralnych, które przy dzieleniu przez 7 dają reszt ę
, wynosi 43 950. Wyznacz najmniejszą i największą z tych liczb.
69. Suma pewnej liczby kolejnych liczb nat uralnych, które przy dzieleniu przez 5
ają reszt ę 2, jest równa 930. Wyznacz największą liczbę należącą do tej sumy, jeśli
ajmniejszą jest liczba 27.
70. Suma pewnej liczby kolejnych liczb nat uralnych, które przy dzieleniu przez 6
łają reszt ę 3, jest równa 2625. Wyznacz najmniejszą liczbę należącą do tej sumy,
jeśli największą jest liczba 177.
7 .7 1 . Dane są dwa ciągi aryt met yczne: 1, 4, 7 ,... oraz 20, 21, 22, ... Zsumowane n
począt kowych wyrazów pierwszego ciągu i n począt kowych wyrazów drugie o
ciągu. Okazało się, że ot rzymano równe sumy. Wyznacz n.
7 .7 2 . Rowerzysta w ciągu pierwszej godziny przejechał 20 km, a w ciągu każe ?j

nast ępnej godziny odcinek o 0,75 km krótszy od poprzedniego. Jaką drogę pokor jł
rowerzysta, jeśli w ciągu ostat niej godziny przejechał 17 km?
7 .7 3 . Wykopanie pierwszego metra studni kosztuje 8 zł, a każdego następnego o 3 zł

drożej.
a) Ile kosztuje wykopanie studni głębokości 25 m?
b) Wykopanie studni koszt owało 798 zł. Jaka była jej głębokość?
7 .7 4 . Kiedy cesarz Karol V odwiedził w 1541 r. Norymbergę, miasto podarowało mu

złoty puchar, w którym znajdowało się 100 sztuk złota. Pierwsza z nich miała wart e c
jednego dukata, druga - dwóch, t rzecia - t rzech itd., aż do setnej mającej warto:;ć
100 dukat ów. Jaką wart ość przedstawiał dar, nie licząc pucharu?
7 .7 5 . Z pełnej baryłki zaczęła wylewać się woda. W pierwszej sekundzie wypłynę o

3,4 litra wody, a w każdej następnej o 0,3 litra mniej niż w poprzedniej. W ostatn ej
sekundzie wypłynęło tylko 0,1 litra wody. Ile czasu wypływała woda z baryłki? Ja ą
pojemność miała baryłka?
7 .7 6 . Pola powierzchni prost okąt nych kartek papieru t worzą ciąg aryt met yczr
Pole powierzchni pierwszej kartki wynosi 12 cm2, siódmej zaś 39 cm2. Wszyst l ie
kartki pocięto na kawałki, które nałożono na kwadrat o boku długości 2,1 dm, za
krywając nimi całą powierzchnię kwadrat u. Ile było kart ek?
7 .7 7 . Miary kątów wielokąta o n bokach tworzą ciąg arytmetyczny, którego pierws :y

wyraz równa się 6°. Oblicz różnicę tego ciągu, jeśli:
a) n = 3 b) n = 4 c) n = 9
7.78. Miary kąt ów wielokąt a t worzą ciąg aryt metyczny, którego różnica równa się
4°, a miara największego kąta wynosi 172°. Jaka jest liczba boków wielokąt a?
7.79. Wyznacz ogólny wyraz ciągu, którego suma n począt kowych wyrazów wyra a
się wzorem:
a) Sn = 3n2- n b) Sn- n 2- Ąri
c 1 1 2
c) Sn = 5 n - n 2 d Sn = - n — n .
2 4
Wykaż, że ciąg jest aryt met yczny i zbadaj jego monot oniczność.
7. Cięgi 237
* 30. Pierwszy wyraz ciągu aryt metycznego równa się 1. Stosunek sumy m
począt kowych wyrazów tego ciągu do sumy n(m * n) począt kowych wyrazów wy
nosi m2 : n2. Znajdź różnicę i wzór ogólny tego ciągu.
> 31. Suma m począt kowych wyrazów ciągu aryt metycznego równa się n, nato-
iast suma n począt kowych wyrazów ciągu równa się m (m * n). Znajdź sumę m + n
począt kowych wyrazów ciągu.
'iąg geometryczny
83 . Wyznacz wyraz ogólny ciągu geomet rycznego:
) 6 ,1 2 ,2 4 ,... b) 8 ,- 4 , 2,...
2 15
_/ _ / _/ ••• d) 22, 2,2, 0,22, ...
5 2 8
.84. Ciąg geometryczny (o„) jest określony wzorem rekurencyjnym. Wyznacz

wyraz ogólny ciągu i zbadaj monot onicznośćt ego ciągu.
o, = - 60
.8 5 . Wyznacz pierwszy wyraz ciągu geomet rycznego Oi, wiedząc, że:
e) t? = 6, o4 = -151,2 f) q = -0 ,2 , o5 = -0 ,1 9 2
7 .8 6 . Wyznacz iloraz ciągu geomet rycznego q, wiedząc, że:

, _ 2
a) O! = 6, o5 = — b) ox = - l , o10 = -512
c) Oi = 100, as = 65,61 d) ox = 0,5, o6 = 512

1
e) f) Oi = - 5, o4 = -8,64
6144
7 .8 7 . Wyznacz liczbę n wyrazów ciągu geomet rycznego, wiedząc, że:

a) Oj = 9, q = 2, an = 1152 b) Oi = 25, q = - 3, on = 2025
1 2 2 8
c) Oi = 54, q - - , o„ = ---- d) Oi = - l , q = an=
3 n 243 343
1
e) Oi = 0,025, q = 20, on = 4000 f) Oj = 0,5, ę = 0,5, on=
4096
7 .8 8 . Wyznacz pierwszy wyraz i iloraz ciągu geomet rycznego (o„), wiedząc, że:
a) o 5 - o 3 = 1680 i o3 + o4 = 560
b) o6 - o4 = 432 i o5—o4 = 108
c) o 7- o 3 = 120 i o7- o 5 = 96
d) Oi + o5 = 1285 i o2 • o4 = 6400.
7 .8 9 . Wykaż, że t rzy dane liczby w podanej kolejności t worzą ciąg geomet ryczny
fE -i 1 Vs + 2 M 2 + V3 2 + V3 1
a) V5 - 2, - , — -— b) ------ r , — - — , -
2 4 2-V3 2 4
7 .9 0 . Znajdź wszyst kie wart ości x, dla których dane trzy liczby (w podanej kole
ności) t worzą ciąg geomet ryczny. M ając znalezione wartości x, wyznacz t en ciąg.
a) 4,x , 25 b ) x - 7 , 5,15
c) 2x, 30, 18x d) x + 15, 8, x - 15
7 .9 1 . Jaką jednakową liczbę należy dodać do każdej z liczb 1,10, 46, aby ot rzymar
sumy ut worzyły w podanej kolejności ciąg geomet ryczny?
16
7 .9 2 . Między liczby 3 i ------ wst aw t rzy liczby t ak, by wraz z podanymi liczba:
2187
t worzyły ciąg geomet ryczny.
7 .9 3 . Między liczby 12 i 2916 wst aw czt ery liczby tak, by wraz z podanymi liczbar
t worzyły ciąg geomet ryczny.
7. Ciągi 239
34. Dwa wyrazy środkowe ciągu geomet rycznego mającego szesnaście wyrazów
równają się ^ i Znajdź pierwszy wyraz i iloraz tego ciągu.
95. Suma t rzech wyrazów t worzących ciąg geometryczny jest równa 21, a ich
iloczyn wynosi 216. Znajdź t en ciąg.
96. Trzy liczby t worzą ciąg geomet ryczny. Suma tych liczb jest równa 57, a iloczyn
5.332. Wyznacz t e liczby.
97. Znajdź ciąg geomet ryczny o czt erech wyrazach, w którym wyraz t rzeci zmniej-
szony o sumą dwóch pierwszych jest równy 3, a czwarty wyraz zmniejszony o sumę
owóch środkowych jest równy 6.
98 . Piłka, odbijając się od ziemi, osiągała za każdym razem wysokość wynoszącą |
poprzedniej. Jak wysoko wzniosła się piłka po pierwszym uderzeniu, jeśli po szóstym
: dbiła się na wysokość 32 cm?
99. Objęt ość pewnego prost opadłościanu wynosi 216 cm3, a długości t r z e c h
óżnych jego krawędzi t worzą ciąg geomet ryczny,
a) Wykaż, że jedna z tych krawędzi ma długość 6 cm.
o) Wiedząc dodatkowo, że długości pozostałych dwóch krawędzi pozost ają w sto
sunku 1 : 4, oblicz pole powierzchni całkowitej tego prost opadłościanu.
.1 00. Wykaż, że nieskończony ciąg (o„), gdzie
a) cr„ = 10- 2" + 1- 3 - 2 " b ^2n+i gn

jest ciągiem geomet rycznym.
.1 0 1 . Wykaż, że jeśli (on) jest ciągiem geometrycznym, to ciąg (bn) o wyrazie ogól
nym bn - o3n jest również ciągiem geomet rycznym.
.1 0 2 . Wykaż, że jeśli ciąg (an) jest ciągiem geomet rycznym, to ciąg (bn) o wyrazie
ogólnym bn = an+1 - an jest również ciągiem geomet rycznym.
.1 0 3 . Udowodnij, że jeśli a, b, c \ d t worzą ciąg geomet ryczny, to:

3) (o2 + b2 + c2)(b2 + c2 + d 2) = (ab + bc + cd )2
o) ( a - d ) 2 = ( a - c)2 + ( b - c ) 2 + ( b - d )2
c) (a - b + c - d )2= (a - b)2+ 2(b - c)2 + ( c - d )2
*7.104. Udowodnij, że t rzy liczby a, b, c t worzące ciąg geometryczny spełni; ą

warunek:
a) (a + b + c)(a - b + c) = a2 + b2 + c2
+A + _3 . # 3 . 3
b) a2b2ć 3 i 3 3
= O +0 +c
o b c J
*7.105. Udowodnij, że w ciągu geomet rycznym o parzystej liczbie wyrazów stos.i-

nek sumy wyrazów stojących na miejscach parzystych do sumy wyrazów stojący h
na miejscach nieparzyst ych jest równy ilorazowi tego ciągu.
Suma początkowych wyrazów ciągu

geometrycznego
7.106. Oblicz podaną sumę, st osując zwykłe działania aryt met yczne, a następn e
korzystając ze wzoru na sumę począt kowych wyrazów ciągu geomet rycznego:
a) 1+ 2 + 4 + ...+ 64 b) 1 - 3 + 9 - 2 7 + 8 1 - 2 4 3 + 729
c) 3 2 - 1 6 + 8 - 4 + 2 - 1 + 0 ,5 - 0 ,2 5 d) 1 - + 1 + - + ... + —
2 3 243
7.107. Trzeci wyraz ciągu geomet rycznego równa się 45, a szóst y wynosi 121
Znajdź sumę ośmiu pierwszych wyrazów t ego ciągu.
7.108. Drugi wyraz malejącego ciągu geomet rycznego jest równy 20, a czwar
wynosi 5. Oblicz sumę dziesięciu począt kowych wyrazów tego ciągu.
7.109. Uzupełnij t abelkę brakującymi danymi dot yczącymi ciągu geom et rycznej)
K)-
Ol <7 On n Sn
9 144 5
2 9 4088
1 5
19 —
2 16 16
4 3 13 120
6 5 1555
2 1458 2186
S 625 a/5 8
- 108-\/2
7. Ciągi 241
1 1 0. W skończonym ciągu geomet rycznym dwa ostat nie wyrazy są równe odpo-
25 25
v lednio an„ i = — oraz an = — . Wiedząc, że suma wszystkich wyrazów t ego ciągu
39
wynosi 199— , wyznacz:
64
a) wyraz pierwszy tego ciągu b) liczbę wyrazów tego ciągu.
111. W skończonym ciągu geomet rycznym pierwszy wyraz jest równy (-3),
ostatni wynosi (-1536). Wiedząc, że suma wszyst kich wyrazów tego ciągu jest
równa -3069, wyznacz:
0 iloraz tego ciągu b) liczbę wyrazów tego ciągu.
,1 12. Przyznano kilka nagród, których wart ość wynosiła 14 760 zł. Pierwsza na-
roda wyniosła 5000 zł, a każda następna była pewnym stałym ułamkiem poprzed-
lej. Oblicz ile było nagród i jaką wart ość miała każda nagroda, jeśli ostatnia
/ ynosiła 2560 zł.
.1 1 3 . Ciąg geomet ryczny składa się z pięciu wyrazów, których suma wynosi 124.
Iloraz sumy wyrazów skrajnych przez wyraz środkowy równy jest 4,25. Wyznacz ten
ciąg-
.1 1 4 . Wyznacz rosnący ciąg geomet ryczny, wiedząc, że suma wyrazów skrajnych

est równa 34, iloczyn tych wyrazów 64, a suma wszystkich wyrazów ciągu wynosi 62.
.1 15. Dany jest ciąg geometryczny (an) o parzystej liczbie wyrazów, w którym Oi^ 0
oraz q e R - {- 1, 0,1}. Wykaż, że stosunek sumy wszystkich wyrazów tego ciągu do
urny wyrazów o numerach parzystych wynosi ™.
q
M 1 6 . Oblicz na dwa sposoby:

a) 7 + 77 + 777 + 7777 + 77777 b) 4 + 4 4 + 4 4 4 + ... + 4 4 4 . . . 4
7 cyfr
M 1 7 . Wyznacz sumę w zależności od n:

a) 1 + 11 + 111 + ...+ 111...1 b) 3 + 33 + 333 + . . . + 3 3 3 ...3
ncyfr ncyfr
M 1 8 . Wyznacz sumę w zależności od n:

a) 40 + 4040 + 404040 + ... + 4040...40 =
ngrup(40)
b) 12 + 1212 + 121212 + ... + 1212...12 =

ngrup(12|
7 .1 1 9 . Wykaż, że liczba 111...10888...89 jest kwadrat em pewnej liczby nat uralnej

10 cyfr 10 cyfr
7 .1 2 0 . Wykaż, że dla każdej liczby nat uralnej n ,n > 0, różnica 444...4 - 888...8 je t
2 n cyfr n cyfr
kwadrat em pewnej liczby nat uralnej.
7 .1 2 1 Wykaż, że dla każdej liczby nat uralnej n ,n > 0, prawdziwa jest równość:
111...1 - 222...2
f
333...3
V
2 n cyfr ncyfr v n cyfr y
7 .1 2 2 . Z półokręgów budujemy krzywą (patrz rysunek). Pierwszy półokrąg r a

2
promień r, a promień każdego następnego półokręgu st anowi - promienia po
przedniego. Niech n oznacza liczbę półokręgów t worzących t ę krzywą. Udowodrij,

że dla dowolnej liczby nat uralnej dodat niej n długość krzywej jest mniejsza od 3t o'.
Lokaty pienię ne i kredyty bankowe

7 .1 2 3 . Pan Nowak ulokował w banku kwot ę 6000 zł na 7% w skali roku (procent
prosty). Jaką sumę otrzyma po pięciu lat ach? Pomiń podat ek od dochodów ka
pitałowych.
7.124. Przez pięć lat (na początku każdego roku) pan Nowak lokuje w banku po 3000 ł
na 7% w skali roku (procent prosty). Jaką sumę ot rzyma po pięciu lat ach? Uwzględr j
18-procent owy podatek od dochodów kapitałowych.
7 .1 2 5 . Pan Kozłowski złożył do banku 8000 zł, a po upływie pierwszego i każdegj

następnego roku wpłacał po 1000 zł. Ile lat oszczędzał pan Kozłowski, jeśli na koniec
tego okresu na koncie było wraz z odset kami (przed opodat kowaniem) 26 290 z
Przez cały czas oszczędzania oprocent owanie w banku wynosiło 4,5% (procent
prosty).
7 .1 2 6 Pan Kowalczyk złożył do banku 25 000 zł na czt ery lata na procent składany
Jaką kwot ę będzie miał na koncie po tym okresie, jeśli oprocent owanie w banku wy
nosi 10% w skali roku, a odsetki kapitalizuje się:
a) co roku
b) co sześć miesięcy
7. Ciggi 243
ci co t rzy miesiące.
V. każdym przypadku wykonaj obliczenia uwzględniające 18-procent owy podatek
o m dochodów kapitałowych, jak i pomijające t en podatek.
127. Kiedy ot rzymamy większą kwot ę: lokując pieniądze na 4% przez 10 lat, czy
Ic kując je na 10% przez 4 lat a? Zakładamy, że w każdym przypadku kapitalizacja
PMStępuje co rok.
128. Pan Kowalski założył w banku lokatę w wysokości 10 000 zł na procent skła-
c my. Po dwóch latach bank wypłacił mu 12 155,06 zł. Jakie było oprocent owanie tej
li; Kąty w skali roku, jeśli bank kapitalizował odsetki co sześć miesięcy? Pomiń poda-
t( k od dochodów kapitałowych.
129. Pan Nowak założył w banku lokatę w wysokości 10 000 zł na procent skła-
d any. Po dwóch latach bank wypłacił mu 12 146,04 zł. Jakie było oprocent owanie tej
I kąty w skali roku, jeśli bank kapitalizował odsetki co t rzy miesiące? Uwzględnij
18-procent owy podatek od dochodów kapitałowych.
130. Ile pieniędzy należy przeznaczyć na lokatę (na procent składany) t rwającą:
a) sześć miesięcy b) dziewięć miesięcy c) rok,
aby po jej zakończeniu ot rzymać 20 000 zł. Roczna stopa procent owa jest równa
12%, kapitalizacja odset ek odbywa się co t rzy miesiące. Pomiń podat ek od docho-
ów kapitałowych.
131. W pewnym sklepie ze sprzęt em RTV można kupić nowoczesny t elewizor

CD, płacąc czt ery raty po 2000 zł (pierwsza rata po t rzech miesiącach od daty za-
upu, kolejne raty co trzy miesiące). Pan Nowacki chciałby kupić t en t elewizor w sys-
:emie rat alnym. Ma na koncie 7700 zł. Czy jest to kwota wyst arczająca do zakupu
;elewizora, jeśli oprocent owanie w banku, w którym pan Nowacki ma konto, jest
t ałe i wynosi 8% w skali roku, a kapitalizacja odset ek jest kwart alna?
.132. Pani Kozłowska wzięła w banku kredyt w wysokości 40 000 zł na zakup

amochodu. Roczna stopa procent owa kredytu jest równa 16%. Kredyt ma być
płacony w ciągu dwóch lat, w kwartalnych ratach malejących. Pierwsza rata ma być
płacona po t rzech miesiącach od daty przyznania kredytu. Oblicz:
i) wysokość pierwszej i ostat niej raty
a) łączną wart ość odset ek od tego kredytu.
.133. Pani Nowacka wzięła w banku kredyt w wysokości 40 000 zł na zakup samo-
hodu. Roczna stopa procent owa kredytu jest równa 16%. Kredyt ma być spłacony
a/ ciągu dwóch lat, w kwartalnych ratach równych. Pierwsza rata ma być spłacona po
rzęch miesiącach od daty przyznania kredytu. Oblicz:
a) wysokość raty kredytu
p ) łączną wart ość odset ek od tego kredytu.
Ciąg arytmetyczny i ciąg geometryczny -

zadania ró ne
7 .1 3 4 . Trzy liczby, których suma wynosi 9, t worzą ciąg aryt metyczny. Jeśli do pierw-
l
szej z nich dodamy 3 - a dwóch pozostałych nie zmienimy, to ot rzymamy ciąg ge:)-
met ryczny. Znajdź t e liczby.
7 .1 3 5 . Pierwszy wyraz ciągu aryt metycznego i pierwszy wyraz ciągu geomet ryczne-
go równa się 8. Drugie wyrazy tych ciągów t eż są równe. Jakie mogą być t e ciągi, je iii
25
trzeci wyraz ciągu geomet rycznego st anowi — t rzeciego wyrazu ciągu arytmetyc -
nego?
7 .1 3 6 . Ciąg (o, b, 1) jest arytmetyczny, zaś ciąg (1, o, b) jest geometryczny. Oblicz o i
7 .1 3 7 . Trzy liczby x, y, z, których suma jest równa 24, t worzą w podanej kolejnoś::i
ciąg aryt metyczny. Ciąg (x + 1, y - 2, z - 2) jest ciągiem geomet rycznym. Wyznacz
liczby x, y, z.
7 .1 3 8 . Jaki warunek muszą spełniać liczby o, b, c, aby t worzyły w podanej kolejnoś i

jednocześnie ciąg aryt met yczny i ciąg geomet ryczny?
7.139. Trzy różne liczby o, b, c t worzą w podanej kolejności ciąg aryt metyczny, n
t omiast liczby o, d, c w podanej kolejności t worzą ciąg geomet ryczny. Wyrazy ob
ciągów są dodatnie. Suma wyrazów którego ciągu jest większa?
7 .1 4 0 . Trzy liczby, które t worzą rosnący ciąg aryt metyczny, dają w sumie 39. Jeś!
pierwszą i ostat nią liczbę pomniejszymy o 3, zaś od drugiej odejmiemy 5, to otrz',
manę różnice w tej samej kolejności utworzą ciąg geomet ryczny. Wyznacz ciąg
aryt metyczny.
7.141 Trzy liczby, które t worzą rosnący ciąg geomet ryczny, dają w sumie 35. Jeś
do pierwszej liczby dodamy 4, do drugiej 5, a do t rzeciej 1, to ot rzymane sumy w tej
samej kolejności ut worzą ciąg aryt metyczny. Wyznacz ciąg geomet ryczny.
7 .1 4 2 . Ciąg (o, b, c) jest ciągiem aryt met ycznym, nat omiast ciąg
jest geomet ryczny. Wyznacz iloraz ciągu geomet rycznego.
7 .1 4 3 . Ciąg (oj, o2, o3) jest ciągiem aryt met ycznym, nat omiast ciąg (bi, b2, b3) jes;
geomet ryczny. Wiedząc, że a2bi = 1, a2b2= 4, a3b3= 12 oraz Oi + a2+ o 3 = 6 , w yznać:
te ciągi.
7. Ciągi 245
144. Z czt erech liczb ustawionych jedna za drugą t rzy począt kowe t worzą ciąg
geomet ryczny, a t rzy końcowe - ciąg aryt met yczny. Wyznacz te liczby, wiedząc, że
s; ma liczb pierwszej i ostat niej jest równa 14, a suma drugiej i t rzeciej wynosi 12.
145 O nieskończonym ciągu (a„) wiadomo, że jest ciągiem aryt metycznym o róż-
r cy 3. Ciąg (x„) jest określony nast ępująco: x„ = 2°" .
a Wykaż, że ciąg (x„) jest ciągiem geomet rycznym o ilorazie 8 .
b Wiedząc dodat kowo, że suma czt erech począt kowych wyrazów ciągu (x„) jest
równa 2340, wyznacz Oi.
1 4 6. O nieskończonym ciągu (xn) wiadomo, że:

a) ciąg (o„) określony wzorem on = 4"" jest ciągiem geomet rycznym o ilorazie 16
!:) Xi+ X2 + x3 + ...+ x20 = 480.
Oblicz Xi.
iranica ciągu liczbowego

.1 4 7 . Dany jest ciąg o wyrazie ogólnym a„. Które wyrazy tego ciągu spełniają
ierówność \an—g\ < e, jeśli:
2n + 1
n
3
100000
29
10000
1
1000000
123456
' .1 4 8 . Korzystając z definicji granicy ciągu, wykaż, że liczba:

3
a) 0 jest granicą ciągu o wyrazie ogólnym an = —
n
n +1
b) 1 jest granicą ciągu o wyrazie ogólnym an =
n+3
1-2 n
c) - 2 jest granicą ciągu o wyrazie ogólnym an =
n
1. 2n + l
d) - jest granicą ciągu o wyrazie ogólnym an =
Własności ciągów zbie nych

7 .1 4 9 . Wiedząc, że lim an = 2 i lim bn = - , oblicz:
n —»oo n —>co 3
a) lim(on + 3b„) b) lim —

n-> oo n->°° b
( \
c) lim 7o„ bn d) lim a n + —
n-> cc 1
V " bn)
e) lim(4crn - 6 bn) f) lim f 2 ' °n b n
V °n + t }n J
o +b
g) Hm h) lim(a„ + b2)
7 .1 5 0 . Wyznacz granicę ciągu o wyrazie ogólnym an, jeśli:
a) on = 4 3- - b) an = 3 + ( - D "
n
2-
n +1
c) an = | 5 + — 2 + ~ d) on =
n
2-Jn
. . n+1 . . . n- 5 r\ n 3 i_ 6/7 + 6
e) o„ = 2 ------- + 14 • —— f) an = 3 --------- 5 •
n 2n 3/1
7 .1 5 1 . Oblicz granicę ciągu o wyrazie ogólnym an, jeśli:

2/7+5 5-3 n
a) an = b) an =
1 + 10 n KY ^ 2 n j
4 +4/i 5-2 n
c) °n = d) on
3 + 3n 7 + 15n
7. Ciągi 247
n2 - 2/ i + 7 (3/1 + 1)2
e o„ f ) on =
2n 2 + n - 2 n2 + 1
(Vń + 4)2 (2/ 1 + l ) ( 2 /i - 1 )
§ ! On = h) o„ =
2n + 13 (3/ i + 6)(2/ i + 2)
152 Oblicz granicę ciągu o wyrazie ogólnym a„ , jeśli:

3-2n 4/i - 2
e o = ------- b) +1
" 4/ 7+ 3 1 —3/1
Vl6n 6/1
c °» “ ,r d) an
5 - V2n 2 + V2 /i
6/i (2/i + 1) (n + 3 )(2 n - l)
f)
3n2 + 5/ 1-1 (3 —2/1 )(3n + 2)
(%/n - 1 )(Vn + 1) (3Vn - 1)2

g = , r- nł2 h)
(5Vn + 2)2
153 Oblicz granicę ciągu o wyrazie ogólnym an, jeśli:

n - 2n + 5 2/ i3+ 5n2 - 6/i - 2
«) on = ---- ------ — — b) o,
0,5/73+ 4n2 + n 6/ 1 3- 4 n 2- 2 / 1 + 5
, (2n2 + 3)2 5/i 2- (3/ i - 1 ) 2

d) o,
„ * —9 (2/i + 1)2
4/ i 3+ /i 2
e) f) o.
" \n + 1 n 3+ 2
1(2/1 + 1)(3/7 - 2 ) _ (3/1 + 5)2

h) o
" V (n + 4)(n + 5) (1 - 2n)2
.1 54. Oblicz granicę ciągu o wyrazie ogólnym an, jeśli:

5" - 4" 7" - 2
' n
5" + 4" 2 - 7" _1
3 • 22" - 5 3 " - 4 n+1
d) a„
8 • 4" + 5 4 n+1
3" + 1 _ (2n+ l ) 2
*') °n f)
5 • 3" + 6 4" + 2n
(2 • 3" - l ) 2 16" + 4
h) a„
(3" + 2" )2 (22" - 2 )(22"

a) o„ = 4n - Vn + 1 b) an—-J2n + 4 - V2n
c) on= yjn2 + n - n d) o„ = ^ 3n2 - 2 n - ^ 3n2 - 1
e) on= + 5 - Vn f) on= ^/n2 - 2 n - n
g) an= ^ 2n2+ 10n - 3 - ^ 2 n 2- 2 n + 3 h) = ^ + 2 )-~ n

n + 2 - ^ Jn(n + 2)
a) Q„ —^ 4" + 5"
^ 6" + 7" + 8” d) on= ^ / l7" + 8" + 4"
n • sin(2n) cos(n5)
e) °„ = f)
(Bn - 1 )2 n +1
2n 2-cos(4n) sin n
g) On = h) on=
n 3+ 3n + 5 n2 + 1
7 .1 5 7 . Zbadaj monot oniczność danego ciągu (on), gdzie n e AL. Następnie wyzna z
największą liczbę a i najmniejszą liczbę b, dla których każdy wyraz crn ciągu spełr a
warunek a < an< b.
- 5 - 2n
a) on: b) a„ =
n +1
2n - 3 ( - l ) " +1+ n
c) on *d) a„ =
4(n + 1) n+ 2
l 1 ) n ( a? H“ 1)
7 .1 5 8 .Dany jest nieskończony ciąg (a„ ), gdzie an = ------------ . Ciągi (b„) i (cn) ; ą
2n - 1
określone nast ępująco: bn = a2n, cn = a2n i-
a) Wykaż, że ciągi [bn) i (c„) są monot oniczne.
b) Wyznacz największą liczbę a i najmniejszą liczbę b, dla których każdy wyraz an
ciągu (on) spełnia warunek: a < a n< b.
c) Czy ciąg (a„) jest zbieżny? Odpowiedź uzasadnij.

1 + 2 + 3 + ... + n 1 + 3 + 5 + ... + 2 n - l
a) b)
3n2 (2n - 1)2
7. Ciągi 249
-i1 + -1+ -1 + ... 1 + 1 + 1 + ...+ J l

3 9 2 4 8________r _
C 0„ — d) o„ =
, 1 1 1 l + i + ± + ... + A
1 + - + — + ... + ----
4 16 3 9 27 3”
iągi rozbie ne do nieskończoności

160. Korzyst ając z odpowiednich definicji, wykaż, że ciąg o wyrazie ogólnym:
a an = Sn + 12 jest rozbieżny do +oo
t an = 2 —3/7 jest rozbieżny do -oo
c on = 2/ i2+ 1 jest rozbieżny do +<»
n2 + 1 .
C.I o . = -jest rozbieżny do +oo.
161. Oblicz granicę ciągu o wyrazie ogólnym an, jeśli:

a: on = l - 2 n b) an = 3 / i- 5
c i an = 2n2- 3/1 + 7 d) o„ = (1 - 3/ i)(l + 6/i)
e) an = 5(/i - 3)2- 10 f) o„ = 5n4 - 4n3 + 3n2- 2n + 1
g) On = (n3- 3)2 - (n3 + l ) 2 h) an = - 3n 5 + 2n3+ /i2- 7/i
162. Oblicz granicę ciągu o wyrazie ogólnym o„, jeśli:

2/i + 3 3/i2 - 3/1 + 7
a i o. = b) on =
n -25
-2/ i4 + 5/i - 7 (/i —2)(3 —n)
cl o . = d) °n =
3n2 - 6 n 2/ 1+7
- 2{/ » - 3)(n + 2)(l- / i) (2/1 - 3)2 - (/i + 2)2

el o . = f) «n
(2o - 5)(n + 7)(3 - In) 3/i + 1 - n2
4/15- 3n4 + 10/ i2 - 7 3/i4 - 2/15- 3/16
g) °n = h) on =
(2/i2 - 8) /i4 + 3n3- 5n2 - 3
1 6 3. Oblicz granicę ciągu o wyrazie ogólnym o„, jeśli:
a | o„ = V2n - + 10 b) o„ = -yj2n2+ n - 2n
an = ^ 4n2+ 2/1 + 1 - ^/S/i2 - 3/ 1+ 2 d) o„ = ^/n2 + 3n + 1 - Vl0n + 5

2 5 0 Matematyka. Zbiór zadań. Klasa 2.
* 7 .1 6 4 . Dla jakich wartości parametru p ciąg o wyrazie ogólnym

on = V4n2 + 3n + 5 - (pn + 1):
a) ma granicę niewłaściwą -oo

b) ma granicę właściwą (oblicz t ę granicę)
c) ma granicę niewłaściwą +co?
* 7 .1 6 5 . Zbadaj istnienie granicy

lim .. ------------
n_w ^ p2n2+ 2n +4 - ( n +p )
w zależności od wartości parametru p, p e R.
Szereg geometryczny
7 .1 6 6 . Oblicz:
a) 16+ 8 + 4 + ... b) - + 1 + - + ...

3 4
d) Vl2 +V6 + VI + ...
2 + V3 . 2-V3 VI + i | __ i
e) f)
2 - VI 2+ VI V2-l 2 - VI
7.1 6 7 . Zapisz ułamki w postaci ilorazu liczb całkowitych:

a) 0,1111... b) 3,141414...
c) 0,9999... d) -0,262626...
e) 0,123123123... f) -1,67212121...
g) 0,2999... h) 0,9330330330..
7.1 6 8 . Balon wzniósł się w ciągu godziny na wysokość 4000 m. Jaka jest graniczna
wysokość, którą mógłby osiągnąć balon, gdyby w ciągu każdej następnej godziny
l
wznosił się na wysokość równą - wysokości z godziny poprzedniej?
7 .1 6 9 . Znajdź iloraz nieskończonego ciągu geomet rycznego zbieżnego, które ;o

pierwszym wyrazem jest 6, a sumą 18.
7 .1 7 0 . Suma wyrazów nieskończonego ciągu geomet rycznego zbieżnego jest ró v

1 2
na 14 - ,a iloraz - .Znajdź pierwszy wyraz ciągu.
7. Ciągi 251
en i r\i
L71 Suma wyrazów nieskończonego ciągu geomet rycznego zbieżnego wynosi
a drugi wyraz ciągu równa się 1. Wyznacz t en ciąg.
L72. Dla jakiej liczby a suma wyrazów nieskończonego ciągu geomet rycznego
a,
3o 9a
— , — ,... jest równa 12?
4 16
X “h 1 ( X+ 1
173. Dla jakiej wart ości x składniki sumy 1 + ------ - + ... są kolej-
2x + 3 l 2x + 3
nymi wyrazami ciągu geomet rycznego zbieżnego?
174. Rozwiąż równanie:
2 x + 4 + i + ... = - ^
x 3
175 Rozwiąż równanie:
1 + ---- -— + ... = 1 - 2x
1-x (l- x )2
176. Rozwiąż nierówność:

x x2
1 - - + — - ...> 2
2 4
1 7 7. Rozwiąż nierówność:
1 1 1 , 0
------+ ---------- + ---------- + ... < 3x - 2
X + 1 (x + l)2 (x + l)3
178. Rozwiąż nierówność:

- 1 + ( Vx j 2 + ( Vx ) 3 + ( Vx )4 + ... < a / x
1 7 9. Rozwiąż nierówność:
X + x 3 + x4 + ... > - l - x
180 Rozwiąż nierówność:

1 2x + 1 (2x + 1)2
+ + ... > 3
x +2 (x + 2 )2 (x + 2 )
7 . 181 . Rozwiąż nierówność:

,2 , N3
+ + + ...< 2
X - 1 l X - 1 X - 1
7 . 182 .
Wyznacz dziedzinę f unkcji/ (x) = x h------- --------- + ..., a następnie
1- x (l- x )
a) narysuj wykres f unkcji/
b) podaj zbiór wart ości f unkcji/
c) ustal, czy funkcja jest monot oniczna.
7 .1 8 3 . Wyznacz dziedzinę funkcji f (x) = x + ^ + ( x + ^ + f —— ) + • ••,

X l X J l X I
a nast ępnie:
b) podaj zbiór wart ości f unkcji/
c) rozwiąż nierówność/ (x) < 0.
7 .1 8 4 . Wyznacz dziedzinę funkcji / (x) = x + 3 + + ^)x + (x + 3)x + ^

x —2 (x - 2 )2
a następnie:
b) podaj zbiór wart ości f unkcji/ .
* 7 .1 8 5 . Wyznacz zbiór wartości funkcji:
a) y = co sx + cos2x + cos3x + ...

b) y = si n x - 2 si n 2x + 4sin 3x - ...
7 .1 8 6 . W t rójkąt równoboczny o boku długości a wpisano koło, w które wpisano

t rójkąt równoboczny, a w t en t rójkąt znów koło itd. Oblicz sumę:
a) długości promieni; b) obwodów; c) pól
wszystkich kół.
7 .1 8 7 . W kwadrat o boku długości o wpisano koło, w które wpisano kwadrat,

a w t en kwadrat znów koło itd. Oblicz sumę:
a) obwodów; b) pól
wszystkich kół.
7 .1 8 8 . Wysokość trójkąt a równobocznego o boku długości o jest bokiem drugie go

t rójkąt a równobocznego, a wysokość tego t rójkąt a jest znów bokiem t rzeciego
t rójkąt a równobocznego itd. Oblicz sumę:
wszystkich t rójkąt ów.
189. W nieskończonym ciągu geomet rycznym zbieżnym suma wyrazów o nume-
3
n ch nieparzyst ych jest równa a suma wyrazów o numerach parzystych jest
8
1
równa - . Wyznacz t en ciąg.
8
190. Wyznacz iloraz ciągu geomet rycznego zbieżnego, w którym oj * 0

i S = 7 Sp, gdzie 5 jest sumą wszystkich wyrazów ciągu, a Sp sumą wyrazów onu-
r erach parzystych.
191. Czy nieskończony ciąg geomet ryczny, którego wyrazy spełniają warunki:
o 4 - 9ak+1 = 0 dla k > 2, OiQ * 0, jest zbieżny?
192. Udowodnij, że w nieskończonym ciągu geomet rycznym zbieżnym, w którym

o q * 0 , stosunek każdego wyrazu do sumy wszystkich następnych wyrazów jest
stały. Jaki powinien być iloraz takiego ciągu, aby każdy wyraz równał się pięcio
krotnej sumie wszystkich następnych wyrazów?
193. Budujemy nieskończony ciąg figur (Fn). Pierwszą figurą jest kwadrat o boku
o Następnie dzielimy każdy bok kwadrat u na trzy równe części i „ doklejamy" czt ery
k vadraty o boku W t en sposób ot rzymujemy drugi wyraz ciągu. W kolejnym kro-
ku dzielimy t rzy boki mniejszych czt erech kwadratów i „ doklejamy" do nich dwanaś
cie kwadracików o boku Analogicznie konst ruujemy kolejne figury ciągu (F„).
Rysunek poniżej przedst awia t rzy pierwsze wyrazy ciągu (Fn).
Niech Ln oznacza obwód figury F„, a P„ - pole figury F„

4o(2n +1)
a Wykaż, że Ln =
3
t Oblicz lim Ln i lim Pn.
n —>co n—

( - i ) n+1
1. Dany jest ciąg (an), gdzie an = — -— . Zatem:
n +1
A. o3 = - l B. o3 = -0,25 C. o3 = 0,25 D. o3 = 1.
2. Ciąg nieskończony (an), gdzie an = - n2 + 7, jest :

A. rosnący B. malejący C. st ały D. niemonot onif zny.
3. Ciąg nieskończony (an) jest ciągiem malejącym o wyrazach dodat nich. Zaterr ciąg
3
(bn), gdzie bn = — jest :
A. rosnący B. malejący C. st ały D. niemonotonic ry.
4. Dany jest ciąg (bn), gdzie 6n = - 3n + 12,n e N-. Wyrazy ciągu (bn) są dodatnie v te
dy i tylko wtedy, gdy:
A. n e {1, 2, 3} B. n e {1, 2, 3, 4} C. n e {4, 5, 6,...} D. n e {5, 6, 7, . }.
5. Dany jest ciąg nieskończony (an), gdzie an = n2- S n - 14. Wówczas wyraz o jest
równy 0 wt edy i tylko wtedy, gdy:
A. n = 14 B. n = 7 C .n = 5 D.n = 2.
6. Liczba wyrazów ujemnych ciągu nieskończonego (on), gdzie an = 2n - n2, jest

równa:
A. 0 B. 1 C. 2 D. 3.
7. Ile wyrazów całkowitych ma nieskończony ciąg (an), gdzie o„ = 2 - - ?

n
A. 1 B. 2 C. 3 D. 4
1 1 _1_
8 . Wyrazy ciągu można opisać wzorem w następu ący
6 8 10
'
sposób:
-1
A. 0„ = ( - l ) 1+" - f B. an -
2/7 2(n +1)
c. 0„ = ( - l r 1-^ - D. on = ( - i r ± .
2n
9. Dany jest ciąg: (2, - 2, 3, - 3, 4, - 4, 5, - 5, ...). Pięćdziesiąt y wyraz tego ciągu est
równy:
A .- 26 B. - 25 C. - 24 D. —23.
7. Ciągi 255
Ciąg (-2, x, 8 ) jest ciągiem aryt metycznym. Wówczas:

A x= l B. x = 2 C. x = 3 D. x = 4.
. O ciągu aryt metycznym (an) wiemy, że o5 = 3, o6 = - 2. Zatem:

A ax = 23 B. Oi = 25 C. a1= 21 D. cfi = 19.
W ciągu aryt metycznym siódmy wyraz jest równy 8 , zaś jedenast y ma wart ość
23. Różnica t ego ciągu jest równa:
A 2 B. 3 C. 4 D. 5.
Wiadomo, że ciąg (o„) jest ciągiem aryt metycznym oraz du = - 3 i ols = 17.
Wówczas:
A (7i3 —14 B. Oi 3 —10 C. O1 3 = 7 D. O13 —3,5.
Suma wszyst kich liczb nat uralnych od 0 do 100 włącznie jest równa:
A 5000 B .5050 C .5100 D .5150.
Zysk f irmy w pierwszym miesiącu był równy 3000 zł, a w każdym następnym
miesiącu zysk był wyższy o 10% w st osunku do zysku z poprzedniego miesiąca. War
tość zysku f irmy w n-tym miesiącu opisuje wzór:
A 3000 + 0,l n B. 3000 • (1 + 0,l)n
C. 3000-(1,1)" D. 3000 (1,l ) n_1.
Pan Iksiński wziął z banku kredyt na zakup t elewizora. Spłacał go przez 2 lata
w malejących rat ach kwartalnych, z których każda kolejna była o 50 zł mniejsza od
poprzedniej. Ostat nia rata była równa 200 zł. Pierwsza rata wynosiła:
A 450 zł B. 550 zł C. 650 zł D. 750 zł.
Ciąg (x, 6 , 9) jest ciągiem geometrycznym, jeśli:

A x = l ,5 B .x = 3 C.x = 4 D.x = 4,5.
W rosnącym ciągu geomet rycznym (an) wszyst kie wyrazy są ujemne. Niech q
oznacza iloraz tego ciągu. Wówczas:
A q e (-00, - 1) B. q e (-1, 0) C. q e (0, 1) D. q e (1, +00).
W czworokącie ABCD kąt przy wierzchołku B jest dwa razy większy niż kąt przy
w erzchołkuA, kąt przy wierzchołku Cjest dwa razy większy niż kąt przy wierzchołku
B a kąt przy wierzchołku D jest dwa razy większy niż kąt przy wierzchołku C. Zatem
A | < A | ' 20° B' I< A | = 24° C| 4 A | = 3 6 ’ d -k a i = ( 5i | Y .

20 . O pewnym niemonot onicznym ciągu geomet rycznym wiadomo, że stosu ek

sumy czt erech począt kowych wyrazów tego ciągu do sumy dwóch początkowych
jego wyrazów jest równy 50. Iloraz tego ciągu jest równy:
A .- 1 B.- 3 C.- 5 D. —7.
7.194. Czy w ciągu o wyrazie ogólnym an= ------------, n e N +, wyst ępuje wy az

2/ 1—1
równy 5? Jeśli tak, to kt óry? Udowodnij, że wszystkie wyrazy t ego ciągu wyrażają się
liczbami nat uralnymi.
7 .1 9 5 . Zbadaj monot oniczność ciągu (an) określonego wzorem:

\ 2 ,
a) o„ = /i -4/1-5
r l_\ „ .1
b) a„ = 4 + -
V 3/1 5
c) on = - - ------
n n +1
7 .1 9 6 . Naszkicuj wykres ciągu (o„), jeśli:

(n - 1 dla n e {2, 4, 6, 8 , . . . }
a) = ł
[ 3 dla n e {1, 3, 5, 7, 9 ,...}
_j 2 - ( - l ) " +1 dla n e {2,4, 6, 8 ,...}

" ~ [ 10-2/1 dla n e {1, 3, 5, 7, 9, ...}
7.197. Podaj przykład:

a) nieskończonego rosnącego ciągu aryt metycznego, którego pierwszy wyraz est
ujemny
b) nieskończonego malejącego ciągu geomet rycznego, którego pierwszy wyraz ast
dodatni
c) nieskończonego rosnącego ciągu geomet rycznego, którego pierwszy wyraz est
ujemny
d) nieskończonego, niemonot onicznego ciągu geomet rycznego, którego pierv, ;zy
wyraz jest dodatni.
Podaj wyraz ogólny tego ciągu.
7.198. Niech 5„ oznacza sumę n począt kowych wyrazów nieskończonego ciągu (:?„).
Wiadomo, że S „ + ^ t gdzie n e W+. Oblicz o3, a nast ępnie wyznacz c .
7.199. Ciągi (o„) i (bn) mają po 25 wyrazów. Wiadomo, że an = n2, zaś bn = o26- •
a) Oblicz ó7.
b) Wyznacz liczbę k, dla której bk = 2ak + 56.
7. Ciągi 257
°i = - 16
!00 Ciąg (an) dla n e N+ jest zdef iniowany rekurencyjnie:
0,5-on
a Zbadaj monot oniczność ciągu (o„).
b Wyznacz ogólny wyraz t ego ciągu,
c Wyznacz sumę dziesięciu począt kowych wyrazów tego ciągu.
k = 40
201. Ciąg (an) dla n e N+ jest zdef iniowany rekurencyjnie:
! ° n+i = ° n- 3
a Oblicz o5.
bi Wyznacz ogólny wyraz t ego ciągu.
c Ile począt kowych kolejnych wyrazów należy dodać do siebie, aby otrzymać sumę
równą 285?
202 Wyznacz wyraz ogólny ciągu (o„), którego suma n począt kowych wyrazów
v.yraża się wzorem:
a S„ = 4 (2 n - 1 ) b) S„ = 4n2 c) Sn = n2 + 7n.
C y ciąg (on) jest aryt met yczny? Odpowiedź uzasadnij.
203. Liczbę 210 podziel na siedem składników t ak, aby t worzyły one malejący
c ąg aryt met yczny i największy z nich był t rzy razy większy od najmniejszego sktad-
r ka.
204. W ciągu aryt metycznym piąty wyraz równa się 25, a iloraz otrzymany po
p udzieleniu wyrazu dwunastego przez t rzeci jest o 2 większy od ilorazu ot rzymane
go po podzieleniu wyrazu szesnast ego przez ósmy. Znajdź pierwszy wyraz i różnicę
togo ciągu.
205 Znajdź czt erowyrazowy ciąg aryt metyczny, jeśli:

a: iloczyn wyrazów równa się 105, a różnica ciągu wynosi 2
b) iloczyn wyrazów skrajnych równa się 22, iloczyn wyrazów środkowych wynosi 40
c suma kwadrat ów wyrazów skrajnych równa się 29, a suma kwadratów wyrazów
środkowych wynosi 25.
206 O nieskończonym ciągu (bn) wiadomo, że b„ = 8 + 10 + 12 + ... + (In + 16),

gdzie n e N+.
s Zapisz wzór na n-ty wyraz ciągu (£>„) w postaci iloczynu dwóch dwumianów
liniowych.
t Korzyst ając ze wzoru wyznaczonego w punkcie a), oblicz b2os-
20' Ciąg aryt metyczny ma 17 wyrazów. Wiedząc, że 5i7 = 510, oblicz:

a; środkowy wyraz ciągu b) a8 + a9 + a10.
208 Szósty wyraz ciągu aryt metycznego jest równy zeru. Oblicz Sn.
7 .2 0 9 . W ciągu geomet rycznym o sześciu wyrazach suma wyrazów na miejsc ch

parzystych wynosi 91, a na miejscach nieparzyst ych 30^ . Wyznacz t en ciąg.
7 .2 1 0 . W ciągu aryt metycznym o nieparzyst ej liczbie wyrazów suma wyrazów

stojących na miejscach nieparzyst ych równa się 44, a suma pozost ałych wynosi 33.
Znajdź wyraz środkowy i liczbę wyrazów tego ciągu.
7 .2 1 1 . Współczynniki o, b i c równania ox2 + bx + c = 0 t worzą ciąg aryt metyczny,

l
ktorego suma wynosi 24. Jednym z rozwiązań t ego równania jest — . Znajdź drugie
rozwiązanie.
7 .2 1 2 . Dana jest funkcja kwadrat owa f(x) = ax2+ bx + c, gdzie o, b, csą ustalon mi
liczbami rzeczywist ymi oraz o ^ 0. Ciąg (dn) jest zdef iniowany nast ępująco:
dn ~ f(n + 1) Wykaż, że ciąg (dn) jest ciągiem aryt metycznym.
7 .2 1 3 . Wykaż, że trzy wyrażenia X, * +^ f x +y t worzą (w podanej ko ej-

1+ y 2y y + y2
ności) ciąg aryt met yczny dla dowolnego x e R i y e R - {0, - 1}.
7 .2 1 4 . Wyznacz czt erowyrazowy ciąg geomet ryczny, wiedząc, że iloczyn wyrazów

skrajnych tego ciągu równa się 27, a suma kwadratów dwóch pierwszych wyrazów
wynosi 10.
* 7 .2 1 5 . Wyznacz nieskończony ciąg geomet ryczny, w którym suma t rzech począt <o-
- 13 91
wych wyrazów jest równa — , a suma kwadratów t ych wyrazów jest równa — .
2 4
7 .2 1 6 . Środkowy wyraz aryt metycznego ciągu pięciowyrazowego wynosi 5. l .y -

razy: pierwszy, drugi i piąty tego ciągu wyznaczają ciąg geomet ryczny. Oblicz wyr zy
ciągu geomet rycznego.
7 .2 1 7 . Liczby o, b, 1 t worzą ciąg aryt metyczny, a liczby a, b, a + b + l t worzą c ąg

geomet ryczny. Wyznacz wyrazy ciągu geomet rycznego.
7 .2 1 8 . Znajdź t rzy liczby t worzące ciąg geomet ryczny, który ma własność: jeśli do
drugiej liczby dodamy 8, ciąg zmieni się na aryt metyczny, jeśli do ostat niego wyn.zu
nowego ciągu dodamy 64, ciąg znów st anie się geomet ryczny.
7 .2 1 9 . Nieskończony ciąg (cr„) jest ciągiem geomet rycznym o ilorazie 0,2. O ciegu
(bn) wiadomo, że dla n e N+ spełniona jest zależność an= 5bn oraz bx + b2+ b3+ bn= 10.
Oblicz Oi + a2+ o3 + o4.
7. Ciągi 259
* 120. Wyrazy ciągu geomet rycznego (oi, o2, o3) są pierwiastkami wielomianu
1/ (x) = x3 + bx2 - 6x + 8.
a Oblicz b.
fc Wyznacz ten ciąg.
* 121. Wyrazy malejącego ciągu geomet rycznego (o1( a2, cr3) są pierwiastkami wie-
k mianu W(x) = 3x3 + ox2 + bx - 3, a ich suma jest równa 4 - .
a' Oblicz współczynniki o i b wielomianu,

fc Wyznacz t en ciąg.
* 122. Dany jest rosnący ciąg aryt met yczny (o, b, c, d), gdzie a, b, c, d są liczbami
c tkowitymi. Wiedząc, że wszyst kie wyrazy tego ciągu są pierwiastkami wielomianu
U(x) = x4 + + 9, wyznacz t en ciąg i oblicz współczynnik p wielomianu.
* 123. Współczynniki wielomianu t rzeciego stopnia W(x) = ax3+ bx2+ cx + d t worzą

c; t erowy razowy ciąg aryt met yczny (o, b, c, d). Wykaż, że jeśli liczba 1 jest pierwiast
kiem wielomianu W(x), to liczba - 1 nie jest pierwiastkiem tego wielomianu.
224. Udowodnij, że jeżeli t rzy kolejne kąty czworokąt a wpisanego w koło t worzą
ci ąg aryt metyczny, to co najmniej dwa kąty tego czworokąt a są proste.
225. Udowodnij, że jeżeli długości t rzech kolejnych boków czworokąt a opisanego

r 3okręgu t worzą ciąg aryt metyczny, to przynajmniej dwa boki tego czworokąt a
1 ają t aką samą długość.
226. Miary kątów wewnęt rznych wielokąt a wypukłego t worzą ciąg aryt met ycz-
r /, którego różnica wynosi 5°. Najmniejszy kąt ma miarę 120°. Wyznacz liczbę bo-
k >w wielokąt a.
227. Miary kątów t rójkąt a prost okąt nego t worzą ciąg aryt metyczny. Obwód tego
t ójkąta jest równy 6(^ 3 + 1) cm. Oblicz długości boków tego t rójkąt a.
228. W piwnicy stoją dwie 77-litrowe beczki. Pierwsza jest wypełniona wodą,
c ruga jest pusta. Z pierwszej beczki wypływają w pierwszej sekundzie 4 litry wody,
-ć w każdej nast ępnej o 0,2 litra mniej niż w poprzedniej. Równocześnie do drugiej
t eczki wlewa się w pierwszej sekundzie 1,5 litra wody, a w każdej nast ępnej o 0,5
liera więcej niż w poprzedniej. Po ilu sekundach poziomy wody w obu naczyniach się
wyrównają?
229. Z beczki zawierającej 30 litrów wina karczmarz zaczerpnął 1 litr, a nast ępnie
c olał 1 litr wody. Postąpił t ak dziesięć razy. Ile czystego wina pozost ało w beczce?
7 .2 3 0 . Wydajność pracy brygady budowlanej syst ematycznie malała między Iip-

cem a grudniem (tzn. wart ość produkcji tworzyła malejący ciąg aryt metyczny).
Wydajność pracy w grudniu była o 26^ % mniejsza niż w lipcu. Wart ość półrocz ej
produkcji wynosiła 390 000 zł. Oblicz wart ość produkcji w lipcu i w grudniu.
7 .2 3 1 . Pewien pan spłacił dług w wysokości 5100 zł w dwunast u rat ach, z któr\ :h
każda była mniejsza od poprzedniej o 50 zł. Ile wynosiła pierwsza, a ile ostat nia rat :;?
7 .2 3 2 . Pan Nowak wziął kredyt na zakup t elewizora, który spłacił w czt erech rata :h.
Oblicz, ile zapłacił za ten t elewizor, jeżeli:
a) każda kolejna rata była mniejsza od poprzedniej o 2 0 % i ostat nia rata była równa
256 zł
b) każda kolejna rata była mniejsza od poprzedniej o 2 0 % pierwszej raty i ost at ia
rata była równa 256 zł.
7 .2 3 3 . Ktoś zaczął palić papierosy po ukończeniu 18 lat i od tej pory na papierosy

wydawał średnio po 80 zł miesięcznie. Jeśli roczny wydat ek na papierosy wpłaca ay
do banku w przeddzień kolejnej rocznicy urodzin, to jaką sumą dysponowałby w GO.
rocznicę urodzin? Załóż, że oprocent owanie w banku jest st ałe i wynosi 8% w skali
roku, kapitalizacja odsetek nast ępuje raz na rok. Pomiń podat ek od dochodów ka
pitałowych.
7 .2 3 4 Liczba ludności pewnego miasta wynosi obecnie 756 000 i zwiększa się śred
nio w ciągu roku o ok. 0,8%. Jaka będzie liczba ludności w tym mieście za sześć lat :
7 .2 3 5 . Oblicz:
(3 " - l )(2 n+ 4)
a) l i m --------------- b)
«- « 5" - 6" n->co 4 + 2n
(2 - n )3
lim
c) n-> d) lim
co
(3n + 2)2 n—>oo
n J (r? + 1)3
.. _. , c . . 5 + 9 + 13+ ... + (4n + 1)

7 .Z3 6 , Dany jest ciąg (an), gdzie an= ----------------------------- , n e N ,
Sn2- 3n
a) Oblicz o5.
b) Wyznacz lim an.
2 - 3 + 4 - 5 + ... - (2/1 - 1 ) +2/1

7 .2 3 7 Dany jest ciąg (an), gdzie an ne N
a) Oblicz o3.
b) Zbadaj monot oniczność ciągu (an).
7. Cięgi 261
(—l ) n 2n
Dany jest nieskończony ciąg (a„ ), gdzie an = ----------.
n +3
a Wykaż, że nie ist nieje granica ciągu (a„).
Wyznacz największą liczbę o i najmniejszą liczbę b, dla których każdy wyraz an
ciągu (a„) spełnia warunek: a < a n < b.
23S Znajdź sumę wyrazów nieskończonego ciągu geomet rycznego zbieżnego,
v którym
r
[ Oj Oj O3 = 512
28
240. Rozwiąż równanie:
241 Rozwiąż nierówność:

1
- J — + ...> *
x -5 ( x - 5 )2 6
2 2Z
242. Wyznacz dziedzinę funkcji f (x) = 1 + + ..., a nast ępnie:
x +3 (x + 3) 2
cl narysuj wykres f unkcji/
podaj zbiór wart ości f unkcji/ .
2 4 3. W kwadrat o boku długości o wpisano drugi kwadrat t ak, że jego wierzchołki

; lajdow ał y się w środkach boków kwadrat u poprzedniego. W t en drugi kwadrat
wpisano w t en sam sposób t rzeci kwadrat , w trzeci - czwarty itd. Oblicz sumę:
szystkich kwadrat ów.
Trygonometria
Miara łukowa kąta
8 .1 . Oblicz miarę łukową kąta AOB (rys.), jeśli:
a) r = - , / = 3
,. 1 . 1
b r = - , / = -
4 2
n
c) r = 2 ± , I
3
d) r = 3, I = An
e) r = n , I = 2 n
3n
f) f ) r = V 3 , 1=
8 .2 . Zamień na radiany:
a) 18° b) 2 0 ° c) - 2 ° d) - 1081
e) 252° f) - 300° g) 135° h) - 2 1 0 '
8 .3 . Zamień na stopnie:
, 7 . 2
a) — 7i b) - 7i C) - - 71 d) - —
10 2 9 18
, 11 „ 41 . 11
e) — n f ) ---- n g) — n h — n
15 6 4 3
8 .4 . Wyznacz miarę kąta ostrego, który t worzą wskazówki zegara o godzinie:

a) 1530 b) 1740 c) 2 2 20
d) 1215 e) 2 10 f) 23°°
8 .5 . Od północy wskazówka minut owa obróciła się o kąt:

. 14 49 . 61
a) - — 7i b ) ---- n C - --- TT
3 3 6
, 101 » 61
Q_
e ------ 7i f ) ---- TT
1
5 30
Którą godzinę wskazuje zegar?
8. Trygonometria 263
5. Ziemia wykonuje obrót dookoła swej osi w czasie 23 godzin 56 minut. Oblicz,
c jaki kąt obraca się Ziemia w czasie 45 minut.
7. Koło obraca się dookoła osi z prędkością kątową:

7C
a co = — rad/ s b) a> = 4 rad/ s
2
c co = 100 rad/ min d )o j = nrad/ s.
I obrot ów wykona koło w ciągu minut y?
unkcje trygonometryczne zmiennej rzeczywistej

3. Wyznacz pozost ałe wartości funkcji t rygonometrycznych kąta a, a e <0, 2rc),
j : śli:
12
a si n a = b) co sa = - - c) t g a = l - d) ct g a = - 0,75
13 5 8
ci sin a = 0 f) cos a = - 1 g) t g cr h) ct g a = 3 -
12
9. Wyznacz pozost ałe wartości funkcji t rygonometrycznych kąta a, jeśli:

371
b) cos a - - - , a e
2 J 4
3n ) 371
d) ct g a = - 2y[2, a e
c' t J T
f ~ / 2711 f) tg a = --\ Jl 7, a e
l 2 J
1
10. Oblicz wart ość wyrażenia cos a - cos /?, jeśli sin a = sin =—
' t .P Gff,7t]'
Cn | ui
11. Oblicz wart ość wyrażenia cos a • cos/ 3 + sin a • sin/ ?, jeśli co sa = — , sin/ ? = -
' ^ efy '2n)-

8 .1 2 . Oblicz wart ość wyrażenia:

\ • TC TC .TC ,> n n n
a) sin — + sin — + sin — b) cos — - co s---- cos —
6 4 2 4 3 2
\ . TC , 7C , TC i\ . TC . TC , TC
c) c t g - + c t g - ct g -
b 4 O
x . TC . T C . TC . In . 3n .5 n . 7n
f ctg — ctg — ctg — ct g ---
6) t g 24 tg12'tg4 ^ 10 10 10 10
,
127t 1271 1271 12n
g co s---- + co s----- + co s----- + cos
2 3 4 6
. 7i .371: . 5n . 7rc
h sin — • sin ---- sin — • sin —
2 2 2 2
8 .1 3 . Oblicz, korzystając ze wzorów redukcyjnych:
a) sin [ 7t +^ - + tg 2rr J b) COS | 71 - ^ • Ctg 7t + |
c) sin | 2t i - ^ | • cos I 27T + ^

4. i n , 7r
d) tg 71 + ctg — + —
1 2 3
f\ i 3t i , 7t j , . f 3n 7t
e) sin | — I + cos ( — + — f cos — + -
.2 3j U 3 1 2 6 J + tg %
— - -
2 4
, . i 3tc , . f 3n n
s) c.g | y + - -t g y - - h) sin | • sin ( i k - ^
8 .1 4 . Oblicz wart ość wyrażenia:

. . 2tc . , 7 i , 5j i
a) sin — • cos 3n • tg — ctg —
3 6 4
. ,. 7 tt 571 7n . 571
b sin — • co s----- cos — - sin —
4 6 4 6
. . 371 . 771 . 5r c 4 tt
c tg— • sin — + ctg — • cos —
4 6 4 3
.. . 1 l7c 2tx . 5 tt: . 5tt

d) si n --- : cos — - tg — - ctg —
6 3 3 6
Ti 2tt
e) c o s | - i -t g sin - Ctg
l ^
5t i . . 371:
f ) sin| ~ j - co sf - ^ | + tg
T « g |-T
8 .1 5 . W yznacza, a e ( 0 ,27c), wiedząc, że

1 .
a) tg a = 1 i sin a < 0 b) cos a = - i tg a > 0
1
c) sin a = —— i cos a < 0 d) cos a = - - i ctg a > 0
2
- Jl . .
e cos a = - — i si n a < 0 f) sin a = - 1 i cos a - 0
2
g ctg a = - 1 i sin a > 0 h) tg a = ---- — i cos a > 0
V2 . .
n cos a = — i sin a < 0 j) tg a = - y/ 3 i sin a > 0
L6. Sprawdź, czy podane równości są t ożsamościami t rygonometrycznymi. Podaj

cos a cos a 2
3 ) ---------- H----------- —-------
1 + si n a 1 - si n a cos a
, si n a si n a 2
1 + co sa 1 - c o sa si n a
cos a + t g a _ 1 + 1
sin a- co s a si n a cos a
sin a + ctg a 1 1
c1
sin a cos a cos a sin a
1 + sin a _ cos a
cos a 1 - si n a
1 + co sa si n a
si n a 1 - c o sa
1 1 si n a cos a
• (1 + tg a + ctg a) =
cos a si n a cos2 a sin2 a
si n a cos a
+-— • (tg a + ctg a - 1 ) =
cos a si n a cos2 a sin2 a
(1 -t- sin a) • - co s a = 0
cos a ctg a
1 1
j ( 1 - c o sa ) + sin a = 0
si n a tg a
17. Wykaż, że dana równość nie jest t ożsamością t rygonometryczną.
1 - si n 2[ — - a \
sin a • tg a
M |S
/ _
= tg a • cos i
a) b)
1 - cos2a si n a cos a )
8 .1 8 . Wyznacz okres podst awowy nast ępujących funkcji:
a) y = sin 3x b) y = cos —
3
c) y = - t g 5x + 1 d) y = 4 ctg 2x
e) y = -sin(7t x) f) y = t g(V3 - x) - 2
g)\ y = cos f 2 *
h) y = ctg(4ro<j
8 .1 9 . Zbadaj, które z podanych funkcji są parzyste, a które nieparzyst e.

\ • u sinx
a) y = x • sin x b) y = -----------
2 + sin 2 x
, cos x
C) y = — —----- d) y = x 2 • ctg x
3 + cos x
e) y = tg x - ctg x f) y = s i n x t g x
g) y = (sin x - c o s x)2- 1 h) y = - — — —
Ctg X + tg X
8 .2 0 . Wyznacz zbiór wart ości funkcji:

a) / (x) = sin x + 2 b) / (x) = cos(x —5t c) —1
c) / (x) = tg2x - 3 d) / (x) = 2 - ctg2x
e) / (x) = t g x • cos x f) / (x) = ctg2x • sin2x
8 .2 1 . Wyznacz zbiór wartości funkcji:
a) f[ x) = | co s x b) / (x) = -5sin x + 2
c) / (x) = 4sin 2 x - 1 d) f(x) = -0,5cos 3x - 2

1
a) / M = |3sin x| —1 b) / (x) sin x - -
2
C) / (x) = |tg2x - l | d) f(x) = 2|cosx| - 3

a) / (x) = - sin 2x + 4 si n x + 12 b) / (x) = cos22 x - co s 2x - 2
c) f(x) = ctg2x - 2ctg x - 3 d) f(x) = tg3x - t g x
24. Wyznacz zbiór wartości funkcji:

a f(x) = — 1 b) f(x) =
sin x co sx
c / (x) = d ) / (X) =
cos x - 2 cos x - 8 sin x - sin x - 1 2
/ykresy funkcji y = sin x oraz y = cos x

25. Naszkicuj wykres f unkcji/ (x) = sin x, gdzie x e <—271:, 2n), a nast ępnie podaj:
argument y, dla których f unkcja/ przyjm uje wart ość
b) argument y, dla których f unkcja/ przyjm uje wart ość - j
26. Naszkicuj wykres funkcji / (x) = sin x, gdzie x e (0, 2n), a nast ępnie, nie
ujywając kalkulatora, podaj znak wyrażenia:
. 5tc . 47C i, 7C 5TC
sin — • sin — b sin ---- sin —
6 3 4 6
6rc , . 671 "9tc ^
sin — + sin — d)
7 5 .1 0 J
e) sin 3 sin(7c - 1) f) sin(27c —2 ) • sin(7C+ 1 )
sin 1 - si n 3 h) sin 3 + sin 5
27 . Naszkicuj wykres f unkcji /(x) = cos x, gdzie x g (- 2 t c, 2 tt ), a następnie podaj:

V2
argument y, dla których f unkcja/ przyjm uje wart ość
^ V3
b) argument y, dla których f unkcja/ przyjm uje wart ość
28. Naszkicuj wykres funkcji / (x) = cos x, gdzie x g (- 7 c, t c) , a nast ępnie, nie
mywając kalkulatora, podaj wart ość wyrażenia:
, 2 7 1 f 7t i . TC , 3tc
a co s— • cos — b) cos — + cos —
3 ' 6 3 4
TC | 5tc
C) C O SI - - + co sT d) c o s^ - y j + c o s^ - y
271 JC rv 57C 4 tc
cos cos- f) co s— • co s---
6 9
771
g) cos 1 + cos h) cos 2 - cos 3
8 .2 9 . Naszkicuj wykres funkcji y = sinx dla x e (~2n, 2n), a nast ępnie podaj:
c) zbiór tych argument ów, dla których funkcja przyjmuje wartości ujemne
d) przedziały, w których funkcja jest rosnąca.
8 .3 0 . Naszkicuj wykres funkcji y = cosx dla x e i na jego podst awie
a) wyznacz t e argument y dla których funkcja przyjmuje wart ość równą cos 150
c) podaj przedziały liczbowe, w których funkcja jest malejąca

d) zbiór argument ów, dla których funkcja przyjmuje wart ości nieujemne.
8.31. We wspólnym układzie współrzędnych naszkicuj wykresy f unkcji/ (x) = sir x

oraz g (x) = cos x dla x e (- n, 2n), a nast ępnie:
a) wyznacz t e argument y, dla których f unkcje/ i g przyjmują t ę samą wartość
b) porównaj liczby sin l09° i co sl09° oraz sin 271° i cos 271°
c) wyznacz wartości f unkcji/ dla tych argument ów, dla których funkcja g przyjmi. e
wart ość równą -
d) przedziały, w których jednocześnie obie f unkcje są rosnące.
8.32. Na podst awie wykresu funkcji y = sin x w przedziale {—n, n) wyznacz w zbiór ,:e
liczb rzeczywist ych:
a) miejsca zerowe funkcji f(x) = sin x
b) argument y, dla których f unkcja / przyjm uje wart ość 1
J2
c) argument y, dla których funkcja / przyjm uje wart ość - 2 —
d) przedziały, w których f unkcja/ przyjm uje wart ości dodatnie.
8.33. Na podst awie wykresu funkcji y = cosx w przedziale <0,27t) wyznacz w zbiór e
a) miejsca zerowe funkcji / (x) = cos x
b) argument y, dla których f unkcja/ przyjm uje wart ość - 1
8. Trygonometria
1
c argument y, dla których f unkcja / przyjm uje wart ość -
c przedziały, w których f unkcja/ przyjm uje wart ości niedodat nie.
/ykresy funkcji y = tg x oraz y = ctg x

34. W prost okąt nym układzie współrzędnych naszkicuj wykres funkcji y = t gx dla
a) podaj miejsca zerowe funkcji

b) określ znak iloczynu t g(-113°) • tg 65° • t g l24°
c| wyznacz argument y, dla których f unkcja przyjmuje wart ość 1 lub - 1
c) podaj zbiór, w którym f unkcja przyjmuje wartości ujemne.
35. Naszkicuj wykres funkcji y = ctgx dla x e

wykresu:
:) uporządkuj malejąco liczby: ctg (-61°), ct g265°, ctg 3°, ct g l78°
) na osi odcięt ych zaznacz zbiór tych argumentów dla których funkcja przyjmuje
::) podaj miejsca zerowe funkcji

:l) wyznacz zbiór argument ów, dla których funkcja przyjmuje wart ości dodatnie.
.36. We wspólnym układzie współrzędnych naszkicuj wykresy funkcji / (x) = tg x

oraz g(x) = ct gx, a następnie wypisz argument y należące do przedziału (- n, n), dla
których:
a) wartości obu funkcji są równe
b) wartości funkcji g są większe, niż wart ości f unkcji/ .
i K 71 i
.3 7 . Na podst awie wykresu funkcji y = tg x w przedziale — , — , wyznacz
.v zbiorze liczb rzeczywist ych:
a) argument y, dla których f unkcja/ (x) = tg x przyjmuje wart ość V3
V3
o) argument y, dla których f unkcja/ przyjm uje wart ość — — .
8 .3 8 . Na podst awie wykresu funkcji y = ctg x w przedziale (0, n) wyznacz w zbio

a) argument y, dla których funkcja f(x) = ctg x przyjmuje wart ość - V Ś
b) zbiór argument ów, dla których f unkcja/ przyjm uje wartości mniejsze od
li
Przekształcenia wykresów funkcji

trygonometrycznych
8 .3 9 . Naszkicuj wykresy funkcji:
a) y = sin x + 2 b) y = tg x - 3
c) y = 2 sin x .. y = -1c o sx
d)
e) y = 3 - ctg x f) y = t g [ x - | j
g) y = ct gj^ x +3 h) y = - co s(x - n )

a) y = |sin x b) y = sin |x|
c) y = co sx - 2 d) y = tg |x + 1
e) y = sin 2x ~ 1
f) y = - c o s - x
2
g) y = ctg 3x h) y = t g ^ x
a) y = sin |^2x +
b)y=sin(ł^ l)
c) y = 3cos ^ 2x - d) y = 2 c o s^ x

a) y = co sx • t gx b) y = t gx- ctgx
c) y = sinx • ct gx d) y = C0S *
co sx
Wskazówka: Ustal najpierw dziedzinę funkcji.
8. Trygonometria
13 Naszkicuj wykres f unkcji/ (x) = [sinx], gdzie x e (-271, - 7 t ) .
14. Naszkicuj wykres funkcji f (x) = t g — • [x] |, wiedząc, że dziedzina f unkcji/

2 iwiera się w przedziale (- 4, 6).
45 . Wyznacz zbiór wartości funkcji:
a) f (x) = sin | — co sx b) f (x) = cos | — sin x
c) f ( x ) = cos| ^ sin x d) / (x) = si n f ^ cos2x
71 .
/ (* ) = tg —sin x f) / M = tg| - co sx
4
g) f (x) = ctg| — co sx h) / (x) = ctgj —sin x

6
*roste równania trygonometryczne

.46. Rozwiąż równanie z niewiadomą x, x e R, korzystając z wykresu odpowiedniej
funkcji t rygonometrycznej.
, . a/ 3 .. 1
a) si n x = - !!— b) c o s x = - - c) tg x ——1 d) ct g x = ^
2 2
.4 7. Rozwiąż równania:
a) sin(-x) = 1 b) cos(-x) = l c) t g(-x) = - V 3 d) ct g(-x) = V3
.4 8 . Rozwiąż równania:
a) cos x = c o s (t i - x) b) t g x = t g (7i-x) + 2
c) sin x = sin(x-7t ) + 1 d) 2ct g (2n - x ) = l - c t g x
a) |ctg x —1| = 0 b)|2cosx| = l c) |3tg x| = V3 d) 4sin x| = 2
a) ctg2x = 3 b) 2sin2x = l c) tg2x - 1 = 0 d) 4cos2x - 3 = 0
8 .5 1 . Rozwiąż równania w przedziale (- n, 2n):
c) ctg x = ctg
e) sin (—x) = sin — f) ctg x = ctg 2

7
a) tg 2x = tg x b) cos 2x = cos x c) sin x = sin 2x
d) sin 3x = sin(x + 7i:) e) ctg 3x = ctgf x + —

4
8 .5 3 . Wyznacz wart ości parametru m, m e R, dla których dane równanie z niewi 3-

d om ąx ma rozwiązania:
a) co sx = 2 m - 9 b) |t g x+ 1| = m 2- 4
c) 4sin x + m = l d) 2 co sx - 3 = m + 5
e) |cosx| ~ - 3 m 2- Am f) sin2x - 9 = m2- 6 m
8 .5 4 . Wyznacz wartości parametru m, m e R, dla których równanie:

a) sin x = m2- 3 ma t rzy rozwiązania w przedziale <0, 27i)
b) |cos x| = m2- 4(m + 1) ma t rzy rozwiązania w przedziale (- n, n)
*c) |tg x - 1| = m 2- 6m ma dwa rozwiązania w przedziale ( 0 ,7t)
d) sin x = m2- 2m ma czt ery rozwiązania w przedziale (-n, 2n).
8 .5 5 . Na rysunku poniżej przedst awiony jest wykres funkcji f (x) = a sin(bx + c) + <,
gdzie x e R. Najmniejsza wart ość funkcji jest przyjmowana dla argument u n, a na -
b, c, d, wiedząc, że o > 0, b > 0 i c jest najmniejszą liczbą dodat nią spełniającą warun
zadania.
(j i, - 2 )
56. Na rysunku poniżej przedstawiony jest wykres funkcji/ (x) = a • cos(bx + c) + d,

7Z
gdzie x e R. Najmniejsza wart ość funkcji jest przyjmowana dla argument u —, a naj-
v ększa dla argument u — . Na podst awie danych z rysunku wyznacz współczynniki
c b, c, d, wiedząc, że o < 0, b > 0 i c jest najmniejszą liczbą dodat nią spełniającą w a

runki zadania.
5 7 . Na rysunku poniżej przedst awiony jest wykres funkcji/ (x) = a sin[bx + c) + d,

dzie x e R. Najmniejsza wart ość funkcji jest przyjmowana dla argument u - 2, a naj
większa dla argument u 3. Na podst awie danych z rysunku wyznacz współczynniki o,
c, d, wiedząc, że a < 0, b > 0 i c jest największą liczbą ujemną spełniającą warunki
iadania.
8 .5 8 . Na rysunku poniżej przedst awionyjest wykres funkcji/ (x) = o • cos(bx + c) d,

gdzie x e R. Najmniejsza wart ość funkcji jest przyjmowana dla argum ent u- 1 , a naj
większa dla argument u 8 . Na podst awie danych z rysunku wyznacz współczynnik a,
Funkcje trygonometryczne sumy i ró nicy

8 .5 9 . Wiedząc, że a, /3 e j^O, ^-1 oraz, że sin a = ^ , sin /3 = ^ , oblicz:
a) sin (a+ / J) b) sin(a- / S) c) cos(a+ / J) d) cos(a- / ?)
8 .6 0 . Wiedząc, że a e ,n j ,/ ł € oraz sin a i sin/ 3 = j , oblicz:
a) sin(a+ / ?) b) sin (a- / ?) c) cos(a+ / J) d) cos (a- / ?)
f
8 .6 1 . W yznacza i/3, jeśli wiadomo, żea,yS e 0, ^ Jorazsin(a-/ J) = cos(a+ / ?)= ^
8 .6 2 . Oblicz:
. . 771 i . 1171
a sin — b) co s----
12 12
8 .6 3 . Sprawdź, czy prawdziwe są nast ępujące t ożsamości:

a) sin(a+ / 3)sin(a-/ ?) = sin2a - sin2/?
b) co s(a+ / ?)co s(a-/ ?) = cos2a - s i n 2/?
c) cos a cos(a + /?) + sin a sin(a +/ ?) = cos fi
d) cos fi sin (a- / ?) + sin/ J cos(a - f i ) = sin a
54. Wykaż, że jeśli y = a +y3, to sin2y = cos2a + cos2/3 - 2 • cos a co s/? • cos y.
55 Sprawdź, czy prawdziwe są następujące tożsamości, podaj konieczne założenia:

sin 2a . .. sin 2a
= tg a b) ------------= ctg a
1 + cos 2a 1 - cos 2a
tg a ,, ctg a
cos 2a d) — ------------ = co s2a
tg 2a - tg a ~~~ ' tg 2a + ctg a
66. Sprawdź, czy prawdziwe są następujące tożsamości, podaj konieczne założenia:

1 +i co sa . a 1 - c o sa
1 _ rnc
. /va
- ctg — b) — :------ = tg -
sin a sin a 2
, _, 2. . 2 /j sin(a + B) sin(a - B) Ł2 * 2/, sin(a + >3) sin(/ 3 - a)
O tg a - tg p = — ---- p --- y ——— d) ctg a - ctg /? = — ---- p — p ---- '
cos aco s p sin a sin p
67 . Wiadomo, że cos 36° = Wykaż, że:
= V 2-y/5 + 10
cos 18° = b) sin 18, Q _ V 5 - l
,68. Wykaż, że:
i) (co s a - cosy3)2 + (sin a - sin y3)2 = 4sin2
i) 2 (l + c o sa ) - si n 2« = 4cos4y
.6 9. Niech x e R - (x: x = kn, k e C}.

x
2tg
Wykaż, że sin x =
2X
1 + tg
Korzyst ając ze wzoru z punktu a), oblicz tg —.

8
.7 0 . Niech x e / ?- | x :x - y , ) t € c | .
2tg
a) Wykaż, żet g x =
.2X
1-tg
TC
b ) Korzyst ając ze wzoru z punktu a), oblicz t g — .
12
8.71. Wiedząc, że x * ^ + kn, gdzie k e C, oraz
a) sin x - - - c o sx b) cos x • cos| x + — ] = sin 2x,

3
oblicz tg x.
8 .7 2 . Udowodnij, że:
, 7 i 2n 1 .,71 371 1
a) cos — - co s— = - b cos — - co s— = —
5 5 4 5 5 4
8 .7 3 . Wykaż, że jeśli x e /?, to:

a) sin(3x) = 3sin x - 4 si n 3x b) cos(3x) = 4cos3x - 3 c o sx
* 8 .7 4 . Wiadomo, że cos(3x) = oraz x e f 0, ^ j. Korzyst ając ze wzoru
cos(3x) = 4cos3x - 3cos x, wyznacz cos x.
Sumy i ró nice funkcji trygonometrycznych

8 .7 5 . Wykaż, że jeśli x e /?, to:
a) si n f — + x | - s i n i — - x | = sin x b) cos = co sx
8 .7 6 . Przedst aw wyrażenie w postaci iloczynu:

a) V2 + 2co sa b) 1 + co sa + cos —
c) 1 + sin a + cos a + tg a d) cos a + sin 2a - cos 3a
8 .7 7 . Zamień sumę na iloczyn: 2sin2a + V3sin2a - 1.
8 .7 8 . Udowodnij, że:
a) sin(g + /3) + si n (g - j 8 ) = b) sin(a + p) - si n ( g ~/ 3) =
cos(a + /3) + cos(« - /3) cos (a + /?) - cos(a - yS)
8 .7 9 . Przedst aw dane wyrażenie w postaci iloczynu wiedząc, że a +/ 3 + y = n:

a) sin a + sin/ ? + sin y b) sin a + sin / 3 - sin y
8 .8 0 . Wyznacz zbiór wart ości funkcji:

a) y = sin x + co sx b) y = tg x + ctg x
. f 7t^)
c) y = co sx + cos — d) y = sinj^ x - — + sin x
2
Swnania trygonometryczne
. I TT^ V2 1
ai sin 2x + — = - - 5L- b)
4 2 2
C; tg | 2x - - | = 1 d) c t g [ i x + | ) = V 3

a; 3 + 4cos(0,5x) = - l b) 2sin 3x = - J l
c) 3ctg(2x + 7i) = - V3 di
a, |2sin x - V3| = V3
ci ctg( 12x|) = 1
84. Rozwiąż równania w danym

£ i sin 2 x = - , x e <0, 2n) b) COS 3x = - ^ y ~, X G (-7T, 71)
+ 1
c) t g - x = 1, X 6 <0, 3 tt ) d) ctg 2x = - l , x e 71 , 7t

a) 2cosz2x + 3cos 2 x - 2 = 0 b) 3tg2x - 2 V 3 t g x - 3 = 0
ci cos2x + V 2 si n x - 1,5 = 0 d) 2sin23x + co s 3 x - 2 = 0
8 6 . Rozwiąż równania:
a) tg2x + t g x = V3t gx + a/ 3 b) 2sinx- cos x - 2 si n x + co sx =1
c) 2t gx • cos x + t g x = 2co sx + 1 d) 2sin x • c t g x - 3 + 2V3sin x = V3ct g x
8 7 . Rozwiąż równania:
a) sin2x - si n x • cos x - 2 co s2x = 0 b) cos2x + 4cos x • sin x + 3sin2x = 0
a) ctg4x - 2 ct g 2x - 3 = 0 b) 4sin4x - 5 co s2x - 1 = 0
a) 2sin3x - 3 si n x c o sx = 0 b) tg3x - tg2x + tg x = 1
c) 4sin3x - 8 si n 2x - si n x + 2 = 0 d) 2sin5x - 3 si n 3x + sin x = 0
* 8 .9 0 . Rozwiąż równania:
f 2n^
a) 4sin(7rx) = 4x2- 4 x + 5 b) cos + - x2 = 2x - 3
V * / 2
sin x cos2x - 1
a) =0 b) + sin3x = 0
x 2- 2t ix sin x
co sx co sx sin x sin x
c) ----------- b --------- d)
l - si n x l + sin x 1 - sin x 1 + sin x
, 7t . n v3 .. 1 V3 .
a co s— • c o sx - si n — • sin x = — b) - c o sx - — si n x = 1
8 8 2 2 2
c) si n x + V 3 co sx = 1 d) sin 3x + cos 3x = - Jl
8 .9 3 . Rozwiąż równania w danym przedziale:

a) sin2x - cos 2 x - 2 = 0, x e (-7t, 2n) b) cos 2x+ 5sin x - 3 = 0, x e (- 2n, n)
NJ | S
c) sin 2x + co sx = 0 ,x e —\ d) cos 2x + sin 2x = 2, x e (~ 3n,
a) 2cos x + 3 = 4cos — b) 1 + co sx + cos —= 0

2 2
c) sin x • t g y = 1 d) 4sin — + cos x = 3

2
8 .9 5 . Rozwiąż równania
-i
a) - si n 22x + cos 2x= 1 b) 3sin2x + 1 = 2(1 + 0,25sin22x)
4
)6. Rozwiąż równania:

a; (sinx + cosx)2 = cos 2x b) cos4x - sin4x = sin 4x
... 4x . 4x 5
sin4x + cos4x = cos 4x d) sin —+ cos —= -
3 3 8
= Vb
ai cos x + cos x ---- = 0 b)
l 4J 2
1
c si n x - c o sx = —= d) sin x + co sx = 1
V2

1 .
a; |sinx| = |cosx| b) - si r
2

Eii sin x + sin 3x + sin 5x = 0 b) sin x + sin 2x = sin 3x
c, cos x = sin 2x + cos 3x d) sin 5x + sin 3x = sin 4x

a) sin xsin 2 x = co sx co s 2 x b) cos x sin 7x = cos 3x sin 5x
101. Wyznacz wart ości parametru a, a e R, dla których równanie
cosx - V2 (sin x - a) = 0 ma t rzy różne rozwiązania w przedziale (0, 2rc).
1 0 2. Wyznacz wartości parametru k, k e R, dla których równanie

sin x + ^ J(cos x + 2k) = 0 ma czt ery różne rozwiązania w przedziale (- n, n).
,103. Wyznacz wart ości parametru k, k e R, dla których równanie

in x - co sx )(si n x + 0,5k) = 0 ma czt ery różne rozwiązania w przedziale (0,
.1 04. Wyznacz wart ości parametru m, m e R, dla których równanie

2 co sx
żcos x -- ll)(sin
) ( si nxx - mm)) = 0 n
ma czt ery różne rozwiązania w przedziale ( “ ? ' ^
których t rzy są dodat nie.

Nierówności trygonometryczne
8 .1 0 5 . Naszkicuj wykres funkcji y = sin x, gdzie* e (~2n, 2n). Na podst awie wykresu
tej funkcji rozwiąż nierówność:
1 a/3
a) sin x < - w przedziale <0, 2n) b) sin x > - ^ - w przedziale (- n, n)
c) |sin x| < 1 w przedziale <—2t c, 2n) d) 2sin x > - Jl w zbiorze R.
8 .1 0 6 . Naszkicuj wykres funkcji y = cos x, gdzie x e <—27C, 2n). Na podst awie v y-

kresu tej funkcji rozwiąż nierówność:
1 Jl
a) c o s x > - - w przedziale <-7t, 7t) b) co sx > 2L- w przedziale (0, 2n)
c) |cosx| < 0 w przedziale (- 2n, 2n) d) 2co sx + V3 < 0 w zbiorze R.
n' 3n N
8 .1 0 7 . Naszkicuj wykres funkcji y = tg x, gdzie x f n . Na ped-
[- 2 2) J ~ 2)
stawie wykresu tej funkcji rozwiąż nierówność:
n 3n
a) tg x > - 1 w przedziale b) tg x > - V 3 w przedziale <0, n)
2' T
c) |t gx|< ~ w przedziale ,— | d) |tgx| > 1 w zbiorze R.
8 .1 0 8 . Naszkicuj wykres funkcji y = ctg x, gdzie x e (-27t, - n) u (- n, 0) u ( 0 ,7t). Na

podstawie wykresu tej funkcji rozwiąż nierówność:
- n, n) b) c t g x < - l w przedziale (
Vs
d) ct gx| < 1 w zbiorze R.
3
i:
a) 2|sin x| < 1 b) |3tgx| > V3
c) 2cos2x > 1 d) 2 sin x > V3
e) tg2x - 3 < 0 f) 3ctg2x < 1
8 .1 1 0 . Rozwiąż nierównościi:
a) si n x > 2si n 2x b) 2cos2x + co sx < 1
c) 4cos2x + 2sin 2x < 5cos x d) 4(sin2x - co sx ) > 1
8. Trygonometria

^ i
a) cos 3x> 1- b) sin 2x>
c) tgf 2x - ^ j < d) ctg 3x> V3
e sin| - x - —1 < — f, c o s| f x + 5
2 4 2

a) ctg(2nx) < 1 b) tg(7ix) < a/ 3
c) 2sin— > V3 d) 2cos^ y- <

3

( n\
a' tg x - — < 1 w przedziale <0, n)
b; COS| X + — < i w przedziale (0, 2n)

4
c sinj ^ - x j > - ^ w przedziale (- n, 2n)
ci c t g ( x + ^ - J< V 3 w przedziale < - 7i, 0).

a sin 0,5x> 0,5 w przedziale (0, j i )
b) cos 2x < 0,5 w przedziale <0,7t)
x V3 . . , ( n 3n
c i cos— > — w przedziale — , —
3 2 i 2 2
cl) 2sin(7c + 2x) < V2 w przedziale f - n , ~
e) tg(n + 3 x ) < - l w przedziale ,n
c t g | 271 - < 1 w p r zed zi al e f - ^ ^


1. Liczba ctg jest równa:
6
-1
V3 B. - 1 D. 0.
V3
2. Wzór funkcji f[x) = — 1---- — 1— , x e fn *0, można zapisać nast ępująco:

0, —
sin2
sin2xx rn< ry
cos2x l 4 )
A. f ( x ) = B. / (x)
sin2x • cos2x sin 22x
C. f (x) = 4 ctg 2x D. / (x) =

tg 2x • sin 2x
1
3. Równanie |sin 2x| = - ma w przedziale <0, 2n):
A. 8 rozwiązań B. tylko 6 rozwiązań

C. tylko 4 rozwiązania D. tylko 2 rozwiązania.
4. Okresem podst awowym f unkcji/ (x) = sin 6x + ], x e /?, jest liczba:
A. 71 B. - C. D.
3
c .. . .3 71 771 . 571 . . ,
5. Liczba si n --- co s----- tg — jest równa:
4 3 3
-V6 V6
B. C. D.
4 ' 4
4 2 1
6. Najmniejszą wart ością f unkcji/ (x) = —
^ cos (2x + 1) - - , x e R, jest liczba:
A. — B. - 1 C. ± D. Z ł .
9 9 3
n n
7. Największą wart ością f unkcji/ (x) = , jest liczba:
tg x + 1 4' 2
A. 1 B. C. i D. i .
4
Aby ot rzymać wykres funkcji f (x) = sin^ 2x + y J, e x /?, należy przesunąć równo-
—
>
legie wykres funkcji y = sin 2x, x e R, o wektor v , przy czym:
t ^
r * ,o i B. v = — , 0 C. v = — ,0
ci
ll
L3 J 6 6 3
Równanie sin4x + cos4x = o ma rozwiązania wtedy i tylko wtedy, gdy:

1 1
A o e (-, 1 B. o e C. o e D. a e ,1 .
4'2 0< 2
Liczba sin — • cos — jest równa:

8 8
V2
D.
8 '
Zbiorem wart ości funkcji g(x) = sin x + cos x, x e /?, jest przedział:
A. (- 1, 1) B. < -V2, V2> C. ( S , V3) D. (- 2, 2).
1
, Równanie sin4x • cos4x = — :
15
A ma tylko 2 rozwiązania w przedziale <0, n)
B ma tylko 3 rozwiązania w przedziale <0, n)
C ma 4 rozwiązania w przedziale ( 0 ,7i)
D jest sprzeczne.
. Dana jest f unkcja f (x) = sin 5x + sin x, x e <0, n). Funkcja/ :

A ma tylko 5 miejsc zerowych, których suma jest równa 3zr
B ma tylko 5 miejsc zerowych, których suma jest równa 2n
C ma tylko 6 miejsc zerowych, których suma jest równa 3rc
D ma tylko 6 miejsc zerowych, których suma jest równa 2n.
Równanie cos x = x2 + k ma tylko jedno rozwiązanie. Zatem:
A k=0 B. k = — C. k = - D. k = 1.
2 2
. Jeśli sin x + cos x = to sin 2x jest równe:
-8
D.
9 '
i
16 Wszyst kie rozwiązania równania — cos x + - sin x = 1 mają postać:
A. — + 2kn, k e C B. — + 2kn, k e C
6 3
C. — + 2kn, k e C D. - + 2/ m, k e C.
4 2
Liczba cos 75° jest równa:

V6-V2 V ś + V2 £ V6 + V2 V 3 - a/2
A. D.
4
18. Największym ujemnym rozwiązaniem równania tg 4x= 1 jest liczba:

-771 —3tc - In —3rc
A. D.
” i6~ ~VS ~Z2 ~32~'
19 Zbiorem rozwiązań nierówności sin x< — określonej w przedziale <0, 2t c) jest
. , 5rt ll7t D , 4n 5rc r | 5tc 7tt

D-lf.fl.
A- 1 ~ 6 ' ~ r Ł ' t -t 1T' T
20 . Dana jest liczba sin^ cos ^ ]. Zatem:
A. ^ < sin^ cos < 1

D -Ji ^ . r 7t ^ V3
B. — < sin co s— < —
2 3 2
C. - < sinf cos —1 < — D. 0< sin cos

2 3 2

8 .1 1 5 . W t rójkącie prost okąt nym przeciwprost o-
kątna ma długość 12, a jedna z przyprost okąt nych
4. Kąty ostre w tym t rójkącie oznaczmy przez a i /?,
jak na rysunku obok.
Oblicz:
a) sin l a b) cos 2/? c) sin(/ 3-a) d) co s(a- / J)
8 .1 1 6 Naszkicuj wykres funkcji y = sin x dla x a następnie podaj:
a) miejsca zerowe funkcji

i
b) argument y, dla których wart ość funkcji wynosi -
1
c) zbiór tych argumentów dla których sin x < - - .
17. Naszkicuj wykres funkcji y = cosx dla x e ^n j • a nast ^ Pnie:
3
a) zaznacz na osi odcięt ych zbiór rozwiązań nierówności co sx < -
b) określ liczbę rozwiązań równania cosx = 1 w zbiorze , 2n
c) wyznacz zbiór tych argument ów dla których wartości funkcji są większe od — .
18. Naszkicuj wykres funkcji f ( x ) = sinjzc + x), gdzie x e (- n, 2n). Na podst awie
wykresu wyznacz:
a) przedziały monot oniczności f unkcji /
2
bi liczbę rozwiązań równania f ( x ) = -
c) znak wyrażenia/ (3) / (—2)

di wartości parametru a, a e R, dla których równanie f ( x ) = 2a + 1 ma dwa roz
wiązania.
19. Naszkicuj wykres f unkcji/ (x) = tg| \ - * 1, gdzie
xe (-2 Ti, —7t) u (-71, 0) u (0, t i ). Na podst awie wykresu wyznacz:

a) miejsca zerowe f unkcji/
b) zbiór rozwiązań nierów ności/ | x + — | < 0.
2 0 . Oblicz wart ość wyrażenia sin a c o s - cos a sin/ 3, jeśli t g a = - , ctg/ 3 = 1
371
i > e 7t,
2 1 . Wyznacz zbiór wart ości funkcji:

a) f M = (sin x + cos x)2- sin 2x b) / (x) = 8 • sin2x • cos2x + 3
c) f ( x ) = sin4x - cos4x - 1 d) f ( x ) = sin x • ctg x - cos x • tg x
1
a) 3tg2x ----- -— = 5 b) sinx + cos2x
cos x 4
c) 2tgx + 3ctgx + 5 = 0 d) ctg2x - 3tg2x = 2
a) 2 cos2x + 5sin x + 1 = 0 b) sin23 x - V2sin 3x +
a) sin2x - 8 si n x c o sx + 7cos2x = 0 b) cos2x - 3 si n x c o sx + 1 = 0
a) cos 2 x - 5sin x - 4 = 0 b) cos 2 x - 3 c o sx - 4 co s2x = 4sin2x
a) t g x + ct gx = 2 b) 2sin2— + sin x = 0
2
8 .1 2 7 . Wyznacz wszyst kie rozwiązania równania tg3x - tg2x - 3tg x + 3 = 0 w prze

dziale | ,—
1 2 2
8 .1 2 8 . Rozwiąż równania w przedziale
a) V3sin x + cos x = - Jl b) sin x + co sx = 2 0,5
a) sin22x = sin 3x + sinx
b) sin x + sin 2x + sin 3x = cos x + cos 2x + cos 3x
1 o 13 . a a
8 .1 3 0 . Wykaż, że jeśli a, /3 e i cos a = - , cos p = — , to a - p = — .
7 14 3
8 .1 3 1 . Sprawdź, czy prawdziwe są następujące t ożsamości, podaj konieczne zato

żenią:
, . 2 . 2 o sin(a + B ) s\ n ( a - B)
a) tg a - tg p = — 5---- p ---- +---- b) ctg2a - c t g 2/3
sin(« + /?) sin(/ 3 - c.
cos a cos p sin2asi n 2yS
................... ^ co s2 x ( co sx - si n x ) „ . ^
8 .1 3 2 . Wykaz, ze jeśli cos x ^ - si n x, t o ------- 5--------------- = 1 - sin 2x.
cos x + sin x
8. Trygonometria
Niech x g / ?- j x :x = ^ + kn, k g C
1 —t g 2X
a] Wykaż, że cos 2x = ------ — .
l + tg X
b Korzystając ze wzoru z punktu a), oblicz tg
34, Wykaż, że jeśli a + j3+ y = n, to cos2a + cos2/?+ cos2y + 2 • cos a cosfi- cos y = 1.
35 Niech x będzie dowolną liczbą rzeczywist ą,

a Wykaż, że cos(4x) = 8cos4x - 8cos2x + 1.
71
b Korzyst ając ze wzoru z punktu a), oblicz cos — .
36 Wyznacz wszystkie wartości parametru a, a g (0, n), dla których równanie

sin a x2- sin 2a • x + ^ co sa = 0 ma dwa rozwiązania.
.37 Wyznacz wszystkie wartości paramet ru a, a e (0, n), dla których rozwiąza
nia równania cos a x2 - 2sin a x + cos a = 0 są dodat nie.
38 Wyznacz wszystkie wartości paramet ru m, dla których równanie

sin4x - c o s4x = 6 m - co s22xm a co najmniej jedno rozwiązanie.
,39 Czy f unkcja/ jest funkcją okresową? Jeśli tak, to wyznacz okres podst awowy
tej funkcji.
aj / (x) = sin 2x + cos 3x, x e R b) / (x) = sin 6x + sin 2x, x e R
c) / (x) = cosV2x + co s x, x e R d) / (x) = sin 4V2x + cos 3V2x, x e R
e f (x) = cos 7tx + cos 2x, x g R f) / (x) = cos 2nx + cos 3nx, x g R
40 Zmianę głębokości wody w ciągu doby w pewnym porcie opisuje w przybli

żę?niu funkcja
/ (x) = - 2 c o s^ ™j + 7,
pi jy czym/ (x) oznacza głębokość wody (w metrach) x godzin po północy, x e <0, 24).
Naszkicuj wykres f unkcji/ .
a Jaka jest najmniejsza i największa głębokość wody w porcie?
b i Kuter rybacki może wpłynąć do portu wt edy, gdy poziom wody w porcie jest rów
ny co najmniej 6 m. W jakich godzinach t en kuter może wpłynąć do port u?
c) Zanurzenie statku jest równe 6 m. Aby st atek mógł wpłynąć do portu, głębokość
wody powinna być o co najmniej 2 m większa niż zanurzenie st at ku. Ile w ciągu
doby jest godzin, w czasie których t en st at ek może wpłynąć do port u?
8.141. Na rysunku poniżej przedstawiony jest wykres funkcji f(x) = a • sin(bx) c,

gdzie x e (- 4,12).
Największa wart ość funkcji to 4, najmniejsza to - 2 .Korzystając dodatkowo z dan ,ch
na rysunku:
a) wyznacz współczynniki a, b (b> 0), c
b) rozwiąż równanie f (x) = k, jeśli wiadomo, że równanie to ma pięć rozwiązań
8.142. Na rysunku poniżej przedstawiony jest wykres funkcji f(x) = o • cos(bx) c,

gdzie x e (- 4,16).
Największa wart ość funkcji to 2, najmniejsza to - 5. Korzyst ając dodatkowo z dar /eh
na rysunku:
b) rozwiąż nierówność f(x) < - 1,5.
4 3 . Na rysunku poniżej przedstawiony jest wykres funkcji / (x) = a cos(bx) + c,

gdziex e (-271, 4 t c).
N jwiększa wart ość funkcji to 1,4. Korzyst ając dodatkowo z danych na rysunku:
b rozwiąż nierówność/ (x) < 0.
4 4 . Na rysunku poniżej przedstawiony jest wykres funkcji f(x) = a sin(óx) + c,

gazie x e ( - 71, 47i).
N jmniejsza wart ość funkcji jest przyjmowana dla argument u 7t, a największa dla ar-
g; mentu 371. Korzystając dodatkowo z danych na rysunku:
a; wyznacz współczynniki a, b (b> 0), c
b wyznacz miejsca zerowe f unkcji/ .
8.145. Rysunek poniżej przedst awia schemat okna składającego się z t rzech t rój
kątów równoramiennych: jednego dużego i dwóch małych t rójkąt ów przyst ających.
Podstawa dużego trójkąt a ma długość 2. Oznaczmy kąty przy podst awie tego t rój
kąta przez a. Ramiona dużego trójkąt a są jednocześnie podst awami dwóch mał ;ch
t rójkąt ów. Kąty przy podst awach małych t rójkątów są równe y .
a) Wyznacz k ąt a, dla którego suma pól małych t rójkątów jest równa połowie pola
dużego t rójkąt a.
b) Oblicz pole okna dla wyznaczonej w punkcie a) wartości a. Podaj wynik dokładny
i przybliżony, z dokładnością do 0,01.
8.146. Rozwiąż
a) równanie: tg 2x + t g x - 1 = ^ ^ ( 1 + sin2x + sin 4x + sin 6x + ...)
b) nierówność: cos2x + cos3x + cos4x + cos5x + ... > 1 + cos x.
8.147 Dla jakich wartości parametru m, m e R, równanie

2 si nx sin2x sin3x sin4x
m - 1 = ----- + ------- + ------- + ------- + ...
2 4 8 16
ma rozwiązanie?

Matematyka 2 - Zbiór Zadań PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Matematyka 2 - Zbiór Zadań PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Zakres rozszerzony

O rf Oficyna Edukacyjna * Krzysztof Pazdro

© Copyright by Oficyna Edukacyjna * Krzysztof Pazdro Sp. z o.o.

Wydanie I, Warszawa 2013 r.

Oficyna Edukacyjna * Krzysztof Pazdro Sp. z o.o.

Równania wielomianowe z param et rem .............................................................174

* Gwiazdką oznaczono zadania trudniejsze.

1 .3 . Napisz wzór proporcjonalności prostej, określającej zależność obwodu kwa­

1 .6 . Pompa w ciągu 8 godzin wypompowała 54 800 litrów wody.

7, Robotnik w ciągu 6 godzin wykonał 108 detali.

- - . Samochód jedzie ze stałą prędkością 64 km/ h.

1 .9 . Na t rasie 60 km samochód pana Nowaka spala średnio 4,8 litra benzyny.

1.10 Wiadomo, że z 90 kg suchych łodyg lnu można ot rzymać 8 kg lnianego płótna.

Funkcja liniowa. Wykres funkcji liniowej

1 .1 2 . Dla każdej z poniższych funkcji liniowych podaj współczynnik kierunkowy o

1 .1 3 . Wykaż na podst awie definicji, że funkcja liniowa / (x) = ox + b jest :

c) / (x) = (1 - V3)x - 1 d) / (x) = | x + 4 i - 0 ,7 5 x

1 .1 5 , Wyznacz wszyst kie wart ości m, dla których f unkcja liniowa:

1 .1 6 . Naszkicuj wykres proporcjonalności prost ej, wykorzyst ując znaczenie współ

1 .1 7 . Wykorzystując znaczenie współczynników we wzorze funkcji liniowej, naszki

1 .1 8 . Określ znaki współczynników a, b we wzorze funkcji liniowej/ (x) = ax + b, któ­

wykres f unkcji/ jest równoległy do osi OX

1 .1 9 . Na rysunku poniżej jest przedstawiony wykres funkcji liniowej y = ax + b.

1 .2 0 . Wyznacz współczynniki a, b we wzorze funkcji liniowej y = ax + b, wiedząc, że

1 .2 1 . Funkcja liniowa ma wzór/ (x) = ox + b, gdziex e R. Obliczw spół czynnikioibt ej

1 .2 2 . Wyznacz współczynnik kierunkowy o we wzorze funkcji liniowej, wiedząc, że

1 .2 3 . Wyznacz liczbę m, a nast ępnie oblicz wart ość współczynnika kierunkowego

c) y = | x - (3/c + 5); 4 ( - 8 ,1) d) y = - 3 | x - (4 - 3*); 4(- 5, - 2)

e) y = (2k + 15) + 2,3x; 4(10, 30) f) y = - 4,5x - (10k 12); A(- 2, - 9 )

1 .2 5 . Wyznacz wszystkie wart ości paramet ru m, dla których funkcja liniowa

1 .2 9 . Wyznacz wartości parametru m, dla których wykres funkcji

1 .3 0 . Wyznacz wszystkie wartości parametru m, dla których wykres funkcji

Wyznacz wszyst kie wartości paramet ru m, dla których wykres funkcji

1 .3 2 . Wyznacz wszystkie wartości parametru m, dla których wykres funkcji

Miejsce zerowe funkcji liniowej.

1 .3 6 . Wykaż, że liczba 2 + ^ 3 jest miejscem zerowym funkcji liniowej

1 .3 7 . Wykaż, że jeśli liczba x0 jest miejscem zerowym funkcji liniowej y = ax + b,

1 .3 8 . Funkcja liniow a/ jest opisana wzorem / (x) = 4x + 7.

1 .4 0 . Funkcja liniowa / jest opisana wzorem / (x) = - 4 x + 2.

1 .4 1 . Funkcja liniow a/ jest opisana wzorem/ (x) = - 2x + 3^ 3.

b) miejsce zerowe f unkcji/ jest liczbą ujemną.

1 .4 6 . Wyznacz liczbę m, dla której wykresy funkcji liniowych:/ (x) = 6, g(x) = - 2x + 8

1 .4 7 . Naszkicuj wykres f unkcji/ , jeśli:

Na podstawie wykresu funkcji podaj:

1 .5 5 . Czy istnieje f unkcja liniowa malejąca, której wykres przechodzi przez I, II i IV

1 .5 6 . Funkcje liniow e/ oraz g są opisane wzorami f(x) = 4x + 2 i g(x) = - x+ 7. Roz­

c) / (4x + 2) < g(- x+ 7) 3- ^ x - 5x + 2 > g(3x - 4 )

e) 3g(2 + 3x) > ^ / (x )- 6 f) -2g(2x + 5) < 3/ (2x + 5) - 2 0 x - 15

Znaczenie współczynników we wzorze funkc i

1 .6 1 . Do wykresu funkcji liniowej/ należą punkty A i 8. W yzn acz-z dokładnością do

a) 4(480, 590) 8(960,130)

Równoległość i prostopadłość wykresów funk

c) f (x) = - 2x + 5; 4(- 0,5; 4) d) f (x) = 0,125x - 1; 4(16, 20)

c) / (x) = 4 x - 1; 4(2, 9) d) f (x) = 0,75x + 3; 4(6, - 4 )

1 .67 Wyznacz m, wiedząc, że wykres funkcji liniowej g jest równoległy do wykresu

d) f (x) = 8m i g(x) = ( m - 10)x + 7

1 .6 8 . Wyznacz m, wiedząc, że wykres funkcji liniowej gjest prost opadły do wykresu

d) / (x) = - x + 3 V Śm i g(x) = (2m - V5) x - 19m

e) / (x) = m (l + rj2)x i g(x) = (1 - V 2 ) x - 23

f) f (x) = 1 (m 2 + 4m + 4)x i g(x) = x + 2m

1 .6 9 . Wyznacz wart ość o, wiedząc, że wykres f unkcji/ jest równoległy do wykresu

c) / (x) = - 4 x + 3 + fa i g(x) = - \ b + 8|x —b2

1 .7 1 . Wykres funkcji liniowej / jest prost opadły do wykresu funkcji liniowej g

1 .3 . Napisz wzór proporcjonalności prostej, określającej zależność obwodu kwa

1 .1 8 . Określ znaki współczynników a, b we wzorze funkcji liniowej/ (x) = ax + b, któ

1 .5 6 . Funkcje liniow e/ oraz g są opisane wzorami f(x) = 4x + 2 i g(x) = - x+ 7. Roz

1 .7 7 . Na rysunku jest przedstawiony wykres ilustru

1 .8 0 . W wannie o pojemności 200 litrów znajdowało się 20 litrów wody. Po odkrę

Korporacja t aksówkowa MULTI - TAXI proponuje klientowi nast ępujące za

1.125- Zapisz każdą z poniższych wypowiedzi w postaci równania ax + by = c. Na

1 .1 2 7 . Napisz równanie prostej, której wykres jest podany na poniższych rysun

1 .1 4 7 . Ńa rysunku poniżej przedstawiono ilustrację graficzną układu dwóch rów