MAPEH (HEALTH 10)

Learning Activity Sheet

PROGRAMS FOR CONSUMER WELFARE AND PROTECTION

Name: _______________________________ Q1-W5

Section: _____________________________ Date: __________________

Brief Discussion of the lesson

Consumers' welfare and protection is the policy of the State to protect the interest of
the consumer, promote his general welfare and to establish standards of conduct for business and
industry.

Consumer welfare refers to the individual benefits derived from the consumption of goods and
services. In theory, individual welfare is defined by an individual's own assessment of his/her satisfaction,
given prices and income.

The month of October was declared the Consumer Welfare Month (CWM) by virtue of
Proclamation No. 1098 of 1997. It is an awareness month that gives national attention to the basic rights
of consumers and demands that they should be respected and protected at all times.

Competency and Code

● Participates in programs for consumer welfare and protection (H10CH-Igh-28)

Activity 1: LET’S CHECK!

Direction: Read the statement carefully. Write the letter of the correct answer on the space provided
before the number.
_________1. In what month is Consumer Welfare Month celebrated?
a. September b. October c. November d. December
_________2. What do you call a difference between consumers willing to pay and what they
actually pay?
a. Consumers welfare c. Consumer law
b. Consumers protection d. Consumer organization
_________3. Which of the following is designated to protect law consumers and to provide them
with formal legal means of obtaining reparations for damaged cause by faulty products?
a. Consumers welfare c. Consumer protection
b. Consumers law d. Consumer organization
_________4. Which of the following is a group of laws and organizations designated to ensure the
rights of consumers as well as fair trade, competition and accurate information in the
marketplace?
a. Consumers law c. Consumers organization
b. Consumers welfare d. Consumers protection
_________5. What do you call a group advocacy that seeks to protect people from corporate
people from corporate abuse like unsafe products, predatory, lending false advertising,
astroturfing and pollution?
a. Consumers law c. Consumers law
b. Consumers protection Organization d. Consumers protection

Activity 2: LET’S FIND OUT

Direction: Answer the following questions briefly. Write your answers on a piece of paper.
1. How does the Consumers Welfare Month Celebration facilitate information dissemination for
consumer protection?
2. In which programs did you participate to advocate for consumer protection?

Activity 3: I AM A SAFETY CONSCIOUS CONSUMER!

Direction: Based on what you have learned as a safety conscious consumer, analyze yourself if you are a
conscious consumer, analyze yourself if you are one, by answering the following chart honestly. This will
serve as your guide in improving your awareness to safe consumption. Rate yourself as a consumer.
Activities Aware Not Aware
1. Easily believes in advertisements
2. Observant of available products in the market
3. Knows what to do in case of a purchase of a defective
product
4. Tries to get the best price for a product purchased
5. Prefers cheap but quality products
6. Knows his rights and responsibilities as a consumer
7. Prepares a list for items to be purchased
8. Easily makes a decision in making a purchase
9. Prefers quantity over quality
10. budget conscious
Note: (Aware is equivalent to 1 point)
- A score of 8-10 means you are an intelligent consumer.
- A score of 5-7 means you are a conscious consumer
- A score of 1-4 means you need to be more aware of your safety as a consumer

Activity 4: Choose Me!

Direction: Create your choice of any product in the list on any of the listed topics on consumer health.
Use short bond paper for your output.
PRODUCT TOPIC
Poem Wise and intelligent consumers
Artwork/Poster Consumer protection
Brochure Health Services

Rubrics for making a poem

3 2 1 Total
Cohesiveness The poem goes perfectly The poem somewhat The poem does not
(4) together. There is a unity goes together but needs go together. The
between lines and stanzas, more cohesiveness. The poem lines and
which connect with the poem's lines and stanzas sway from
topic. stanzas sometimes the topic
sway from the topic.
Creativity The poem uses 3 or more The poem uses 3 or The poem uses 3 or
(3) unique metaphors and more unique metaphors more unique
similes to describe and similes to describe
metaphors and
situations, objects and situations, objects and
similes to describe
people. people. situations, objects
and people.
Originality Exceptionally use of new Good use of new ideas Average use of new
(3) ideas and originality to and originality to create ideas and originality
create a slogan slogan to create a slogan

Rubrics for poster making

4 3 2 1 Total
Clarity Graphics are all Most of the Most graphics Many graphics
(3) in focus and the graphics are all are all in focus are not clear or
content is easily in focus and the and the content are too small.
 viewed and content is easily is easily viewed
identified from viewed and and identified
2m away. identified from from 1m away.
2m away.
Relevance All graphics are All graphics are Some graphics Graphics do not
(3) related to the related to the are related to relate to the
topic and make topic and most the topic. Most topic or several
it easier to make it easier to borrowed have borrowed
understand. All understand. All a source graphics do not
borrowed have borrowed have citation. have a source
a source a source citation
citation. citation.
Attractiveness The poster is The poster is The poster is The poster is
(2) exceptionally attractive in acceptably distractingly
attractive in terms of design, attractive messy or very
terms of design, layout, and though it may poorly designed.
layout, and neatness. be a bit messy. It is not
neatness. attractive.

Rubrics for brochure making

4 3 2 1 Total
Organization The brochure The brochure The brochure The brochure’s
(3) has an excellent has an has some format and
formatting and appropriate organized organization of
very well- formatting and information with material
organized very well- random confusing to the
information. organized formatting. reader.
information.
Ideas The brochure The brochure The brochure The brochure
(3) communicates communicates communicates communicates
relevant relevant irrelevant irrelevant
information information information or information and
appropriately appropriately to communicates communicates
and effectively the intended inappropriately inappropriately
to the intended audience. to the intended to the intended
audience. audience audience
Conventions All of the Most of the Some of the Most of the
(2) writing is done writing is done writing is done writing is not
in complete in complete in complete done in complete
sentences. sentences. sentences. sentences.
Capitalization Most of the Some of the Most of the
and punctuation capitalization capitalization capitalization
are correct and punctuation and punctuation and punctuation
throughout the are correct are correct are not correct
brochure throughout the throughout the throughout the
brochure brochure brochure

Reflection:
As a student, do you religiously apply to your everyday life the information you learn from
government agencies to improve your health? Explain.
References:

Brief Discussion: https://prezi.com/kflgw8lmmvci/consumer-welfare-and-protection/

Rubric 1 = https://www.pinterest.ph/pin/562246334700065519/?autologin=true
Rubric 2 =
https://www.google.com/search?q=rubrics+for+poster&source=lmns&bih=657&biw=1366&rlz=1C1CHB
F_enPH848PH848&hl=en-US&ved=2ahUKEwjT8NyUl9PqAhVGAqYKHVH5DswQ_AUoAHoECAEQAA
Picture 3 =
https://www.google.com/search?bih=608&biw=1366&rlz=1C1CHBF_enPH848PH848&hl=en-
US&ei=mgURX4mvMcLWmAWp1bSwBA&q=rubrics+for+brochure+making&oq=rubrics+for+brochure+m
aking&gs_lcp=CgZwc3ktYWIQAzICCAAyBggAEBYQHjoHCAAQRxCwAzoICAAQFhAKEB5Q_MhWWJnmVmD
I6VZoAnAAeACAAdIDiAHAKZIBCDItMi4xMC4zmAEAoAEBqgEHZ3dzLXdpeg&sclient=psy-
ab&ved=0ahUKEwiJ5JXel9PqAhVCK6YKHakqDUYQ4dUDCAw&uact=5

Key to Answers
Activity 1: Let's Check!
1. b
2. a
3. b
4. d
5. b
6.
Activity 2: Share Your Thoughts!
- Essay
Activity 3: I Am A Safety Conscious Consumer!
- checklist
Activity 4: Choose Me!
Students will be able to create their chosen output

Prepared:

MICAH A. PINEDA
Name of Writer
 SCIENCE 10
Learning Activity Sheets
Processes and Landforms Along Plate Boundaries
Name _____________________________ Quarter 1: Week 5
Section____________________________________ Date ____________

What I Need to Know

This learning material includes discussions on the different processes that take
place as different plate boundaries are created. The landforms are also mentioned
since they are formed at the same time as processes or events happen.
We will identify the geological processes, how and why they take place in the
different types of convergent plate boundaries which happen between:
§ two oceanic plates
§ oceanic-continental plates
§ two continental plates
The different processes taking place at a divergent plate boundary, where and why
they take place, and their effects will be discussed. The transform fault boundary,
also known as strike-slip boundary, will be discussed with the famous San Andreas
Fault as the main example.
There are five activities included in this module. Please perform them with
patience, and you will be fascinated with what you will observe and learn.
After going through the activities and discussions in this module, you
are expected to be able to:
1. explain the different processes that occur along the plate boundaries; and
(S10ES-Ia-j-36.3)
2. name the landforms produced in each type of plate boundary.

What I Know
Before you start in this module, kindly assess your understanding of the lesson
by answering the Pretest.
Directions: Choose the letter corresponding to the correct answer. Write your
answers on a separate sheet.
1. When magma in the earth’s mantle develops a great pressure, the ground above
it is pushed upward. If this happens in the middle of an ocean, what landform is
produced?
A. mountain B. volcanic island C. volcano D. continent
2. The tall landform created when two continental plates converge.
A. mountain range C. rift valley
B. volcanic arc D. Oceanic ridge
3. It is a plate that dives down under a less dense plate during subduction.
A. subducting plate C. mantle
B. continental plate D. overriding plate
4. Materials in the mantle flow up and down. Which of the following best describes
the mantle?
A. a solid layer B. partially liquid C. a metallic layer D. very hot layer
5. Which of the following happens when plates diverge or move away from each
other?
A. The crust is destroyed.
B. New crust is produced because magma rises, then cools off and turns into solid.
C. Earth’s size changes because mountains are added on the earth’s surface.
D. The mantle rises.
6. A rift valley is formed simultaneously with which of the following type of plate
boundary?
A. Convergent plate boundary
B. Divergent plate boundary
C. Transform fault plate boundary
D. Both convergent and divergent plate boundary
7. How do the plates move when we feel that the ground is shaking?
A. toward each other C. slide past each other
B. away from each other D. all of the above
8. It is a landform produced when two continental plates converge.
A. volcano B. fault C. mountain D. volcanic island
9. Most transform fault boundaries are found in the oceans; a few are on the
continents. An example of this type is the San Andreas Fault located in
A. Marikina, Philippines C. Japan
B. California, USA D. Saudi Arabia
10. It is otherwise known as an underwater mountain.
A. oceanic ridge C. hill
B. trench D. volcanic island
11. It is a chain of volcanoes developed parallel to a trench or a crack under the
ocean.
A. mountain range C. volcanic island arc
B. volcanoes D. mountainous
12. It is formed when ocean water flips upward, sometimes up to certain meters
high, due to the great push caused by convergence of plates.
A. wave C. tides
B. tsunami D. storm
13. It is the point where two plates meet or collide while converging.
A. collision zone C. subduction zone
B. sinking point D. meeting point
14. The place where a subducting plate reaches the mantle during convergence.
A. collision zone C. mantle plume
B. subduction zone D. magma
15. The word used to refer to the shaking of the ground due to any activity in the
lithosphere.
A. Intensity B. earthquake C. Volcanism D. wave

Your answers to the fifteen items must be checked immediately to

determine whether you still need to go through the module or not. A score of 15 out
of 15 would mean that you can skip the module; 8 to 14 out of 15 items implies that
you must proceed.

Lesson 1 - Processes and Landforms Along

With Convergence of Plates
What’s In
You have previously learned that the convection current in the Earth’s mantle
caused the crust to break into smaller segments. Spaces in between or plate
boundaries are created. These plate boundaries are named according to the
relative movement of the plates with each other.
Do you still remember these three types of plate boundaries?
 Which type of plate boundary is illustrated in each of the following figures
below?

A. B) C)

In A, the arrows point toward each other, so it shows a convergent

boundary. With this type of boundary, plates meet or converge. In B, the arrows point
away from each other, showing a divergent boundary. Here, the plates separate or
move away or diverge. While in C, arrows slide past each other, illustrating a
transform fault boundary.
What’s New
In your previous lesson, you have learned that the convergence of plates
takes place between oceanic and continental plates, two oceanic plates, and two
continental plates. Study carefully how each type of convergence produces
landforms and geologic processes.
Activity 1: Convergence between an Oceanic Plate and a Continental Plate
Objective:
• Explain the processes that occur along a convergent boundary
between an oceanic and a continental plate.
Materials:
• half cup of water
• 2 pieces of foam (8 centimeters x 16 centimeters each)
• a flat surface
Procedure:
1. Soak half of the length of one of the foams into the water.
2. Place it on the flat surface at least 2 centimeters away from
the other foam, as seen below.

2 cm

3. Position the soaked part of one of the foams in the middle part of
the setup.
4. Slowly push 4 centimeters inward each outer ends of the
foams until they overlap.
5. Observe what happens. On a separate answer sheet, draw the
final setup and answer the following questions.
Q1. Which foam curves above the other?
Q2. How does the water in the wet foam affect its density?
Q3. If the foams were pieces of the Earth’s crust, which one is the
continental crust?
Q4. Which foam is the oceanic crust?
Q5. In the activity, what made the wet foam move under dry foam?
Activity 2. Convergence Between Two Oceanic Crusts Objective:
• Explain the processes that occur along a convergent boundary
between an oceanic and a continental plate.
Materials:
• rectangular basin or food tray half-filled with water
• 2 pieces of foam (8 cm x 16 cm each)
• a flat surface
Procedure:

1. Submerge the two foams into the basin containing water.

2. Arrange them at least 2 cm away from each other, as seen below.

3. Slowly push 4 centimeters inward each outer end of the foams.

4. Observe what happens. Draw on a separate paper that you see in
the setup and write your answers to the questions that follow.

Q6. In the activity, you should have noticed that one foam moved on top
of the other while they are converging. If in the process, the top foam
suddenly flips up so that some water is pushed forwards and up, what
do you see on the water surface, a tsunami, or a ripple?
Q7. If the foams were Earth’s plates, then they are oceanic crusts where
one subducts under the other. Explain what happens next when there is
subduction.
Activity 3: Convergence Between Two Continental Crusts
Objective:
• Explain the processes that occur when two continental crusts converge.
Materials:
• a small soup bowl half-filled with water
• 2 whole pieces of any crunchy cracker or 2 slices of bread
• a flat surface
Procedure:

1. Soak at least 1/3 of the part of the two crackers or bread into the saucer
containing water.
2. Arrange them on the flat surface so that their soaked parts touch
each other.
3. Push the two crackers or bread slices inward and watch what happens.
4. On another sheet of paper, draw what you see in the setup after step
3 and write your answers to the questions that follow.
Q8. What happened to the colliding parts of the crackers?

Q9. If the crackers were Earth’s crusts, what landform was produced?
Q10. What event will the people reside in nearby places experience?
Why? Q11. Do you think volcanic eruption is possible to happen? Why?

What is It
Take note that the arrows in the activity setup are pointing toward
each other. As you push both outer ends inward, the dry foam curves
upward while the wet foam stays down.
The foams represent an oceanic and a continental crust. They are
converging. The continental crust curves upward on top of the oceanic
crust due to its lesser density. The oceanic crust, due to its greater density,
stays below.
Analyze the figure below. When an oceanic crust converges with a
continental crust, a crack between the crusts underwater, called trench, is
formed. Since the oceanic crust has greater mass due to the presence of
water on it, so, its density also is greater. This causes it to dive down or
subduct under the overriding plate, the continental plate. Subduction is
the process by which a plate dives under a less dense plate. At the mantle,
the leading edge of the subducting plate melts or becomes fluid. It turns into
a hot molten material which we call magma.

Figure 1. Convergence of oceanic and continental crust

Due to the heat in the mantle, the magma builds up a pressure that
enables it to push the ground above it. The column of rising magma is
called a mantle plume. When there is volcanic activity such as an eruption,
the ground moves, and so an earthquake is felt. Because subduction
continues, a group of volcanoes, called volcanic arc, is formed at the
surface of the continental crust along the boundary where the two crusts
converged.
The movement of the ground may cause a disturbance in the
ocean. The water may flip or kick upwards to a few meters high. This is what
we call tsunamis, a Japanese term for harbor wave. This event is very
dangerous when it moves inland, destroying lives and properties.
The figure below shows two crusts underwater, so they are both
oceanic crusts. You must have noticed that there is a boundary line
between the crusts, a trench. It is a crack on the crust which is underwater.

Figure 3. Oceanic Crusts Convergence

The convergence of two oceanic crusts results in some similar events
compared to the first type of convergence. Tsunamis may be formed.
Earthquakes may happen. There is also subduction because one plate is
denser than the other. The front part of the subducting plate becomes
magma upon reaching the mantle. Then it builds up pressure due to heat,
pushes the crust above it, forming a volcano. This is a continuous process.
Since the plates are moving, the volcano will move with the plate. It
becomes extinct when it is no longer above the magma deposit in the
mantle. A new volcano will then be formed. This series of volcanoes is
called volcanic island arc since it is surrounded by water.
 This explains why the Philippines is
mostly loaded with volcanoes. The
different islands were believed to have
originated from the convergence of two
oceanic crusts.

Converging continental crusts or plates result in

a collision zone, which could cause shallow
earthquakes. At that place, a crack called
fault is formed. This type of convergence will
cause no subduction since the two plates have the same densities. There would be
no volcanoes formed, no tsunamis. The convergence will result in a group of high
landforms that we call mountain ranges

What’s More
Study the map on the right.
Based on the map, answer the following:
1. Plate Y is an oceanic plate. When it converges with the
continental Plate X, which of the following will most likely to
happen?
A. Part of the Plate Y will turn into magma.
B. Part of the Plate X will turn into magma.
C. Plate Y will vanish and become magma.
D. Plate X will become crust above the Nazca Plate.
2. Between Plates Y and X, which one will undergo
subduction? Figure 2. Map of
A. Plate Y C. none of the two Converging Plates
B. both of them D. Plate X

3. What will be formed on the surface of the South American Plate

along its convergence zone with Nazca Plate?
A. volcanic arc B. fault C. mountain range D. trench
4. What landform is produced during a convergence between two oceanic crusts?
A. Mountain B. valley C. volcanic island arc D. mountain
range
5. Due to the movement of the plates, what event may be felt by humans in
nearby places?
A. typhoon B. earthquake C. lightning D. storm
6. If the subducting plate kicks up, it will be displacing some water to a certain
height, what other event or process may take place on the water surface?
A. tide B. tsunami C. eclipse D. full moon
When two continental crusts converge, both crusts exert a pressure pushing each
other. As the ground rises, a tall landform is created.

7. Is it possible to erupt?
8. What process does not take place in this type of convergence?
9. Do the plates in this activity have the same densities?
What I Have Learned
Fill in each blank with the correct word found in the parenthesis.

A) As continental plate converges with an oceanic plate, the (1)

(continental, oceanic) plate dives under the (2) (continental, oceanic)
plate. The process of diving down towards the mantle is called (3)
(subduction, floatation).
When the leading edge of the subducting plate reaches the mantle, it
melts turning into (4) (magma, crust) which builds up a pressure making it push
the ground above it forming at the surface a (5) (volcano,
mountain).
At the oceanic plate, a depression called (6) (trench, fault) is
formed along the boundary. Parallel to it, a series of volcanoes called (7)
(volcanic island, volcanic island arc) may be formed.
Simultaneous with the convergence, the ground may shake, and so, we
experience an earthquake. This shaking may disturb the water surface and may
make the water flip upwards to a certain height. This event is called (8)
(tsunami, wave).

B) When two oceanic plates converge, the denser plate subducts. Once its
leading edge reaches the mantle, it melts into a magma, builds up a pressure that
makes it push the ground above it, forming a (9) (volcanic
island, mountain). At the collision zone, a crack called (10) (trench, fault)
is formed. This depression could be the cause of the shaking of the ground, which is
felt like an (11) (earthquake, storm). At the water surface, the
overriding plate may push a big amount of water causing it to flip upwards
forming a (12) (tsunami, wave).

C) The convergence between two continental plates results to a landform

called(13) (volcanic arc, mountain ranges). Since both plates have
the same densities, no plate subducts under the other. There is (14)
(no volcanic, volcanic) formation. However, since the ground moves, a
phenomenon called (15) earthquake, storm) may be felt in nearby
places.

10
Lesson 2 Processes and Landforms Along
Divergent Boundary
What’s New
With the figure below, analyze the effect of the separation of the lithospheric
plates. Identify the landforms created and the processes that take place with this
type of boundary.

Figure 5: Divergence of Plates

Q1. From the picture, where does divergence of plates usually take place
inland or under bodies of water?
Q2. As plates move apart, a tension zone is formed. Which between magma
and water, rises to the tension zone?
Q3. If the divergence continues, what could probably happen to the size of
the space between the splitting crusts? Will it widen or stay the same?
Q4. As the materials at the tension zone reach the surface and cool down, will
the materials form a new crust or another layer of the mantle?

What is It

Divergent plate boundaries mostly happen under the oceans. As plates pull
away from each other, a vertical space that may extend deep down into the
lowest layer of the crust is created. It is a rift valley. The force of separation creates
a tension zone. A shallow earthquake may happen with this plate movement.

Plate divergence is believed to be a slow continuous process. As the plates

move away, the gap between them increases. While this happens, materials from
the mantle may rise, filling up space. These materials pile up near the tension zone
forming mountain-like structures called oceanic ridges. But new materials from the
mantle may push the old ones. The filled-up space between the plates becomes a
new seafloor. This process is known as seafloor spreading.

What’s More
Have you tried eating a half-cooked egg? As you cut open the white part
with your spoon, what comes out of the cooked part? Yes, it is the half-cooked
egg yolk. The divergence of plates is somewhat similar to a splitting open
egg. As it opens, the half-cooked egg yolk gradually flows out. When it cools
down, it becomes solid.
Q5. If the cooked part of the egg is the crust, what material could you
compare the half-cooked egg yolk? Why?
Q6. If the half-cooked yolk solidifies when it cools off, what becomes
magma when it cools down? Why did you say so?
Q7. The half-cooked egg yolk oozes out only when it is still hot. In the same
manner, the magma on the mantle also rises because of high temperature,
in the mantle, or the crust?

10
What I Have Learned
Divergence of plates results to the creation of down faulted
valleys called (Q8) (rift valleys, oceanic ridges) and underwater mountain ranges
called (Q9) (rift valleys, oceanic ridges). At the tension zone, materials
from the mantle may rise to the surface of the ocean floor, cools down and
become new (Q10) (crust, mantle).

Lesson 3 Processes and Landforms Along Transform

Fault BoundaryLesson
What’s New
The next type of plate boundary is what everyone fears about these days. It
is the transform fault boundary. With this type of boundary, another geologic feature
is formed, and events happen.

Figure 6: Transform Fault Boundary

Q11. As indicated by the arrows, how do the two plates move relative to each
other? Do they move towards each other, away from each other, or sliding past
each other?
Q12. Due to this plate movement, what geologic event do you think may happen?
Q13. Since the two plates move, will a fault be formed or a trench, at the tension
zone?
What is It
This third type of plate boundary is mostly found in oceans, but there are few
that traverse through continental crust.

Figure 8. A Faultline

This is characterized by plates moving horizontally against each other,

producing a crack called fault on the ground. The force the plates exert can
break the rocks and other materials under the ground. The shaking usually ends
abruptly. This is why it brings about strong earthquakes. The fault could swallow
humans, cars, and buildings. Murky odorous water from under the ground may
spring up from the fault. Most faults do not totally close when the shaking ceases
since the adjoining edges have already moved farther from each other.

10
What’s More
Are you aware of the different places along the West Valley Fault? What can
you advise a friend who resides in a place traversed by the fault? If you have
strong, sturdy furniture inside your house, can you use them to protect yourself from
falling objects once the quake strikes? Different places are now designated as
evacuation areas where people could seek refuge in case the so-called “BIG ONE”
strikes. The “duck, cover, and hold” is practiced in schools among students.
Q14. The word “duck” in “duck, cover, and hold” safety tip means that you must

A. stand straight B. lie down

C. kneel down on one knee D. kneel down on both knees
Q15. During earthquakes, it is advisable to cover ones
A. head C. mouth
B. nose D. face
Q16. Victims of disasters are provided with their needs by the government at
A. evacuation centers C. orphanages
B. event centers D. tall buildings

What I Have Learned

When plates slide past each other, the movement can cause an
(Q17) earthquake, storm). A crack on the ground
called (Q18) (fault, trench) is formed.
What I Can Do
After discussing the three types of plate boundaries, can you now
differentiate them in terms of the events or processes that take place along with
them? Let’s see how much have you learned. On a separate paper, which of the
geologic process/es namely:
• subduction
• earthquake
• tsunami
• seafloor spreading
take/s place in each of the plate boundaries, and why do they happen? You may
use illustrations to help you out with your answers.
Assessment
Direction: Choose the letter of the correct answer:
1. There is no formation of volcanoes in the convergence between.
A. two oceanic plates C. oceanic and continental plates
B. two continental plates D. none of these
2. When a plate is denser, it subducts toward the mantle and forms magma. This
process ends up in the formation of .
A. mountain range C. volcanoes
B. trenches D. faults
3. Shallow earthquakes are associated with .
A. volcanic eruption C. a tsunami in the ocean
B. subduction process D. mountain formation
4. In the convergence between a continental and an oceanic plate, there is
subduction. Which of the following statements does not support this fact?
A. One plate carries water along with it.
B. One plate is denser.
C. The temperature in the mantle is higher than in the crust.
D. One plate overrides the other.
10
5. Which of the following is formed in the convergence of two oceanic or oceanic
and continental plates?
A. Volcanic island arcs C. rift valley
B. mountain range D. Oceanic ridge
6. There is no formation of volcanoes in the convergence between.
A. two oceanic plates C. oceanic and continental plates
B. two continental plates D. none of these
7. When a plate is denser, it subducts toward the mantle and forms magma. This
process ends up in the formation of .
A. mountain range C. volcanoes
B. trenches D. faults
8. Shallow earthquakes are associated with .
A. volcanic eruption C. a tsunami in the ocean
B. subduction process D. mountain formation
9. In the convergence between a continental and an oceanic plate, there is
subduction. Which of the following statements does not support this fact?
A. One plate carries water along with it.
B. One plate is denser.
C. The temperature in the mantle is higher than in the crust.
D. One plate overrides the other.
10. Which of the following is formed in the convergence of two oceanic or
oceanic and continental plates?
A. Volcanic island arcs C. rift valley
B. mountain range D. Oceanic ridge
11. Of the following, which event or process takes place when two continental
plates converge?
A. earthquake C. tsunami
B. subduction D. magma formation
12. A crack on the ground underwater is produced when oceanic crust
interacts with another crust. What do we call this?
A. fault C. ridge
B. trench D. crack
13. It is a phenomenon that takes place due to the movement of plates during
convergence.
A. earthquake C. subduction
B. magma formation D. tsunami
14. It is the crack on the dry ground or plate caused by horizontal plate
movement.
A. fault C. valley
B. trench D. ridge
15. An event that may take place on the water surface when a great force pushes
a significant amount of water upwards.
A. ocean wave C. tsunami
B. typhoon D. ocean tide

10
16. An event that may take place on the water surface when a great force pushes
a significant amount of water upwards.
A. ocean wave C. tsunami
B. typhoon D. ocean tide
17. Subduction is illustrated in which of the following?
A. convergent plate boundary C. divergent plate boundary
B. transform fault boundary D. subducting plates
18. Which of the following correctly illustrates seafloor spreading?

A. C.

B. D.

19. Earthquake, as an effect of plate movement, results in boundaries where

plates are
a. converging b. sliding past c. diverging d. subducting
A. a only B. b only C. a and b D. a, b, and c
20. Most of the Philippine Islands were once part of island arcs. This means that
along with this boundary, there once existed two .
A. converging continental plates C. converging oceanic plates
B. diverging plates D. plates sliding past each other
21. Why are volcanoes mostly found at places where continents meet the seas?
A. It is where water meets land.
B. It is where the oceanic plates subduct under the continental plate.
C. Underneath it is a subduction zone.
D. More magma is produced under the ground because of the muddy
seafloor.

Additional Activities
Complete the crossword by filling in a
word that fits each clue. Refer to the
given clues on the next page.
Answer Key

References
Printed Materials
Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)
(2015) Science-Grade 10 Learner’s Material. Rex Book Store, Inc.
Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)
(2015) Science-Grade 10 Teacher’s Guide. Rex Book Store, Inc
 FILIPINO 10
Learning Activity Sheets
Epiko
PANGALAN _____________________________ Quarter 1: Week 5
SEKSIYON____________________________________ PETSA ____________

ARALIN 1
PANIMULA (SUSING KONSEPTO)
Ang Epiko o Epic sa wikang Ingles ay uri ng panitikan na matatagpuan sa iba’t ibang
grupong etniko. Ito ay tumatalakay sa mga kabayanihan at pakikipagtunggali ng isang tao o
mga tao laban sa mga kaaway na halos hindi mapaniwalaan dahil may mga tagpuang
makababalaghan. Ang salitang epiko ay mula sa salitang Griyego epos na ang salawikain o
awit ngunit ngayon ito’y tumutukoy sa kabayanihan na isinasalaysay.
Kuwento ito ng kabayanihan noong unang panahon na punung-puno ng mga kagila-
gilalas na pangyayari. Ang mga pangunahing tauhan dito ay nagtataglay ng katangiang
nakahihigit sa karaniwang tao ( Supernatural )na kapangyarihan at kadalasan siya ay buhat
sa lipi ng mga diyos o diyosa . Ang epiko ay nasa anyo ng berso o talata ngunit ito ay iba-iba
at bukod-tangi sa bawat rehiyon at hindi maikukumpara sa mga Kanluraning epiko.
Sa Pilipinas, tinatayang umaabot sa 28 ang kilalang epiko. Karamihan sa mga epiko
ay natagpuan sa grupo ng mga tao na hindi pa nagagalaw ng makabagong proseso ng
pagpapaunlad ng kultura tulad ng mga katutubo at etnikong grupo sa Mountain Province at
Mindanao, sa grupo ng mga Muslim. Ang mangilan-ngilan ay makikita sa mga
mamamayang Kristiyano. Ang mga epiko sa Pilipinas ay kumakatawan sa mga paniniwala,
kaugalian at mabubuting aral ng mamamayan. Ilan sa mga ito ay ang Ibalon ng Bikol at
marami pang iba.
Ang Epiko ni Gilgamesh, isang epikong patula mula sa Mesopotamia ay kinikilala
bilang kauna-unahang dakilang likha ng panitikan. Walang nakakatitiyak kung may
manunulat noong Medival o Renaissance Europe na nakabasa ng Gilgamesh.
KATANGIAN NG EPIKO
1. Paggamit ng mga bansag sa pagkilala sa tiyak na tao
2. Mga inuulit na salita o parirala
3. Mala-talata na paghahati o dibisyon sa mga serye ng kanta
4. Kasaganaan ng mga imahe at metapora na makukuha sa pang araw-araw na
buhay at kalikasan (halaman, hayop, mga bagay sa kalangitan, atbp.)
5. Kadalasang umiikot sa bayani, kasama ang kanyang mga sagupaan sa mga
mahihiwagang nilalang, anting-anting, at ang kanyang paghahanap sa
kanyang minamahal o magulang; ito rin ay maaaring tungkol sa panliligaw o
pag-aasawa.
https://pinoycollection.com/epiko/
The Epic of Gilgamesh, kinuha noong Nobyembre 30, 2014
Mula sa en.Wikipedia,org/wiki/epic of Gilgamesh,
Mula sa about.com,isinalin sa Filipino ni Joselyn Calibara-Sayson

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA (MELCS)

• Naibibigay ang sariling interpretasyon sa mga kinahaharap na suliranin ng tauhan.
F10PB-le-f-65
• Napapangatuwiranan ang kahalagahan ng epiko bilang akdang pandaigdig na
sumasalamin ng isang bansa. F10PB-le-f-66

1
PANUTO
Mga minamahal na mag-aaral ngayon ay nauunawaan mo na ba ang sa susing konsepto
ukol sa Epiko? Kung sakaling mayroon ka pang di gaanong nauunawaan, maaari kang
magtanong sa akin. Maaari mo akong itext sa aking personal na numero o kaya ay sa
messenger. Ikinalulugod kong sagutin at bigyang linaw sa iyo ang ukol dito.
PAMAMARAAN
GAWAIN 1
Hanapin mo at suriin ang sumusunod na epiko sa Kolum A. Tukuyin kung sino ang
pangunahing tauhan at isulat sa Kolum B. alamin din kung ano ang supernatural na
kapangyarihan nito at isulat sa Kolum C. Lugar kung saan nagmula ito para sa Kolum D.

Kolum A Kolum B Kolum C Kolum D

Pamagat ng Epiko Pangunahing Supernatural na Lugar na
Tauhan Kapangyarihan Pinagmulan
1.Agyu
2.Biag ni Lam-ang
3.Indarapatra at Sulayman
4.Hudhud
5.Tuwaang

GAWAIN 2.
Basahing mabuti at unawain ang nilalaman ng Epiko ni Gilgamesh at pagkatapos
ay sagutin ang mga tanong ukol rito. Dagdag kaalaman sa pag-unawa sa iyong babasahin
upang higit pang malinang ang iyong kalinangan sa bokabularyo ukol sa kuwento. Suriin
kung anong damdamin ang nais palutangin ng may-akda sa bawat pangungusap. Piliin sa
kahon at salungguhitan ang salitang nagpapahayag ng damdamin sa bawat pangungusap.
Isulat sa patlang sa unahan ng bilang kung anong damdamin ito.

natutuwa nagsisisi nalulungkot

panghihinayang pagtataka pag-asa
__________1.“Kaibigan, pinarurusahan ako ng mga dakilang diyos at mamamatay
akong kahiya-hiya. Hindi ako mamamatay tulad ng mga ibang
namatay sa pakikipaglaban; natatakot akong mamatay, ngunit
maligaya ang taong namatay sa pakikipaglaban, kaysa katulad kong
nakakahiya ang pagkamatay.”

__________2. “Ako ang pumutol ng Punong Cedar, ako ang nagpatag ng

kagubatan, ako ang nakapatay kay Humbaba, at ngayon tingnan mo
ang nangyari sa akin?”

__________3.“Sino sa mga makapangyarihan sa Uruk ang may ganitong

karunungan? Maraming di kapani-paniwalang pangyayari ang
nahayag. Bakit ganyan ang nilalaman ng iyong puso?

__________4.Mananalangin ako sa mga dakilang diyos dahil ginamit niya ang aking
kaibigan upang mahayag ang kasasapitan ng sinoman sa
pamamagitan ng panaginip.”

__________5.“Minsan ay binigyan mo ako ng buhay, ngayon ay wala na ako kahit

na ano.”

2
 PAGBASA

Mula sa Epiko ni Gilgamesh

salin sa Ingles ni N.K. Sandars
saling-buod sa Filipino ni Cristina S. Chioco

Mga Tauhan:
Anu - diyos ng kalangitan; ang diyos ama
Ea - diyos ng karunungan; kaibigan ng mga tao
Enkido - kaibigan ni Gilgamesh; matapang na tao na nilikha mula sa luwad
Enlil - diyos ng hangin at ng mundo
Gilgamesh - Hari ng Uruk at ang bayani ng epiko
Ishtar - diyosa ng pag-ibig at digmaan; ang reyna ng mundo
Ninurta - diyos ng digmaan at pag-aalitan
Shamash - diyos na may kaugnayan sa araw at sa mga batas ng tao
Siduri - diyosa ng alak at mga inumin
Urshanabi - mamamangkang naglalakbay araw-araw sa dagat ng kamatayan patungo
sa tahanan ng Utnapishtim
Utnapishtim - iniligtas ng mga diyos mula sa malaking baha upang sirain
ang mga tao; binigyan ng mga diyos ng buhay na walang hanggan.

1. Nagsimula ang epiko sa pagpapakilala kay Gilgamesh, ang hari ng lungsod ng Uruk, na
ang dalawang katlo ng pagkatao ay diyos at ang sangkatlo ay tao. Matipuno, matapang, at
makapangyarihan. Ngunit mayabang siya at abusado sa kaniyang kapangyarihan. Dahil sa
kaniyang pang-aabuso, patuloy na nananalangin ang kaniyang mga nasasakupan na
nawa’y makalaya sila sa kaniya.

2. Tinugon ng diyos ang kanilang dasal. Nagpadala ito ng isang taong kasinlakas ni
Gilgamesh, si Enkido, na lumaking kasama ng mga hayop sa kagubatan. Nagpang-amok
ang dalawa nang sila ay magkita. Nanalo si Gilgamesh. Ngunit sa bandang huli ay naging
matalik na magkaibigan sila. Di naglaon ay naging kasa-kasama na ni Gilgamesh si Enkido
sa kaniyang mga pakikipaglaban. Una, pinatay nila si Humbaba, ang demonyong
nagbabantay sa kagubatan ng Cedar. Pinatag nila ang kagubatan. Nang tangkain nilang
siraan ang diyosang si Ishtar, na nagpahayag ng pagnanasa kay Gilgamesh, ipinadala nito
ang toro ng Kalangitan upang wasakin ang kalupaang pinatag nila bilang parusa. Nagapi
nina Gilgamesh at Enkido ang toro. Hindi pinahintulutan ng mga diyos ang kanilang kawalan
ng paggalang kaya itinakda nilang dapat mamatay ang isa sa kanila, at iyon ay si Enkido na
namatay sa matinding karamdaman.

3. Habang nakaratay si Enkido dahil sa matinding karamdaman, sa sama ng loob ay nasabi

niya sa kaniyang kaibigan ang ganito: “Ako ang pumutol sa punong Cedar, ako ang
nagpatag ng kagubatan, ako ang nakapatay kay Humbaba, at ngayon, tingnan mo kung ano
ang nangyari sa akin. Makinig ka kaibigan, nanaginip ako noong isang gabi. Nagngangalit
ang kalangitan at sinagot ito ng galit din ng sangkalupaan. Sa pagitan ng dalawang ito ay
nakatayo ako at sa harap ng isang taong ibon. Malungkot ang kaniyang mukha, at sinabi
niya sa akin ang kaniyang layon. Mukha siyang bampira, ang kaniyang mga paa ay parang
sa leon, ang kaniyang mga kamay ay kasintalim ng kuko ng agila. Sinunggaban niya ako,
sinabunutan, at kinubabawan kaya ako ay nabuwal. Pagkatapos ay ginawa niyang pakpak
ang aking mga kamay. Humarap siya sa akin at inilayo sa palasyo ni Irkalla, ang Reyna ng
Kadiliman, patungo sa bahay na ang sinumang mapunta roon ay hindi na makababalik

4. Sa bahay kung saan ang mga tao ay nakaupo sa kadiliman, alikabok ang kanilang
kinakain at luad ang kanilang karne. Ang damit nila’y parang mga ibon na ang pakpak ang
tumatakip sa kanilang katawan, hindi sila nakakikita ng liwanag, kundi pawang kadiliman.
Pumasok ako sa bahay na maalikabok, at nakita ko ang dating mga hari ng sandaigdigan na
inalisan ng korona habang buhay, mga makapangyarihan, mga prinsipeng naghari sa mga

3
nagdaang panahon. Sila na minsa’y naging mga diyos tulad nina Anu at Enlil ay mga
alipin ngayon na tagadala na lamang ng mga karne at tagasalok ng tubig sa bahay na
maalikabok. Naroon din ang mga nakatataas na pari at ang kanilang mga sakristan. May
mga tagapagsilbi sa templo, at nandun si Etana, ang hari ng Kish, na minsa’y inilipad ng
agila sa kalangitan. Nakita ko rin si Samugan, ang hari ng mga tupa, naroon din si
Ereshkigal, ang Reyna ng Kalaliman, at si Belit-Sheri na nakayuko sa harapan niya, ang
tagatala ng mga diyos at tagapag-ingat ng aklat ng mga patay. Kinuha niya ang talaan,
tumingin sa akin at nagtanong: “Sino ang nagdala sa iyo rito? Nagising akong maputlang-
maputla, naguguluhan, tila nag-iisang tinatahak ang kagubatan at takot na takot.”

5. Pinunit ni Gilgamesh ang kaniyang damit, at pinunasan niya ang kaniyang luha. Umiyak
siya nang umiyak. Sinabi niya kay Enkido, “Sino sa mga makapangyarihan sa Uruk ang may
ganitong karunungan? Maraming di-kapani-paniwalang pangyayari ang nahayag. Bakit
ganyan ang nilalaman ng iyong puso? Hindi kapani-paniwala at nakatatakot na panaginip.
Kailangan itong paniwalaan bagaman ito’y nagdudulot ng katatakutan, sapagkat ito’y
nagpapahayag na ang matinding kalungkutan ay maaaring dumating kahit sa isang
napakalusog mang tao, na ang katapusan ng tao ay paghihinagpis.” At nagluksa si
Gilgamesh. “Mananalangin ako sa mga dakilang diyos dahil ginamit niya ang aking kaibigan
upang mahayag ang kasasapitan ng sinoman sa pamamagitan ng panaginip.”

6. Natapos ang panaginip ni Enkido at nakaratay pa rin siya sa karamdaman. Araw-araw ay

palala nang palala ang kaniyang karamdaman. Sinabi niya kay Gilgamesh, “Minsan ay
binigyan mo ako ng buhay, ngayon ay wala na ako kahit na ano.” Sa ikatlong araw ng
kaniyang pagkakaratay ay tinawag ni Enkido si Gilgamesh upang siya’y itayo. Mahinang-
mahina na siya, at ang kaniyang mga mata ay halos di na makakita sa kaiiyak. Inabot pa ng
sampung araw ang kaniyang pagdadalamhati hanggang labindalawang araw. Tinawag niya
si Gilgamesh, “Kaibigan, pinarusahan ako ng mga dakilang diyos at mamamatay akong
kahiya-hiya. Hindi ako mamamatay tulad ng mga namatay sa labanan; natatakot akong
mamatay, ngunit maligaya ang taong namatay sa pakikipaglaban, kaysa katulad kong
nakahihiya ang pagkamatay.” Iniyakan ni Gilgamesh ang kaniyang kaibigan.

7. Pinagluksa ni Gilgamesh ang pagkamatay ng kaniyang kaibigan sa loob ng pitong araw at

gabi. Sa huli, pinagpatayo niya ito ng estatwa sa tulong ng kaniyang mga tao bilang alaala.
Jocson, Magdalena O. at Abiera, Aura Bert A. mga Konsultant. n.d.
Kagarawan ng Edukasyon Republika ng Pilipinas, Departmnet of Education-Instructional
Materials Council Secretariat(Dep-ed-IMCS), Filipino 10 Panitikang Pandaigdig, Modyul para sa Mag-aaral Inilimbag ng vibal Group, Inc.n.d.

Ngayon, tingnan nga natin kung naunawan mo na nga ba ang iyong binasa.
Basahing mabuti ang mga tanong at isulat sa guhit ang inyong sagot.
Sagutin ang mga sumusunod na tanong: Gamit ang Character in the Mirror
GAWAIN 3: Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel
1.Ilarawan si Gilgamesh
2. Kung ikaw si Enkido, nanaisin mo bang maging kaibigan ang isang tulad ni Gilgamesh?
Bakit?
3. Bakit kaya kahiya-hiya para kay Enkido ang kaniyang kamatayan?
4. Kung ikaw si Gilgamesh at namatay si Ekido, ano ang iyong mararamdaman? Bakit?
5. Anong mahahalagang kaalaman tungkol sa buhay ang ipinahihiwatig ng akda?
6. Ipaliwanag ang mensaheng ibinabahagi ng akda tungkol sa pagkakaibigan?
7. Sa iyong palagay, bakit kailangang iparanas ng may-akda ang mga suliranin sa
pangunahing tauhan ng epiko? Maituturing ba silang mga bayani ng kanilang panahon?
Bakit?
8. Nasasalamin ba sa epiko ang paniniwala ng mga taga-Ehipto tungkol sa buhay na walang
hanggan? Patunayan. Ano ang kaibahan nito sa paniniwala nating mga Pilipino?
9. Kung bibigyan ka ng pagkakataong baguhin ang wakas ng kuwento, paano mo ito
wawakasan?
10. Bilang isang kabataan, ano naman ang maipapayo mo sa mga magkakaibigan upang
mas lalong maging matibay ang inyong pagsasama?

4
IKALAWANG ARAW
Pagkatapos nating bigyan ng pansin ang paksang Epiko ni Gilgamesh laliman naman natin
ang aralin sa gawaing aking ibibigay upang ma-master at mapahalagahan ang ating paksa.
GAWAIN 4: Gamit ang Venn Diagram , isulat sa loob ng bilog ang pagkakatulad at
pagkakaiba ng samahan ng mga magkakaibigan noon at ngayon..

Pagkakatulad
Pagkakaiba
Pagkakaiba 1.
1.
1. 2. 2.
2. 3. 3.
3.

1. Batay sa iyong ginawang paghahalintulad at pagkakaiba ng samahan ng

magkakaibigan noon at ngayon gamit ang Venn Diagram, mahihinuha mo kaya kung
paano ka maging isang tunay na kaibigan? Ilarawan ito sa isang maikling talata at isulat
sa iyong dyornal.

IKATLONG ARAW
Susing Konsepto
Sa araw na ito, bibigyan naman natin ng pansin ang kahalagahan ng isang tunay
magkaibigan kung paano ang inyong naging samahan gamit ang photo album.
Ang photo album ay koleksiyon ng mga larawan o imahe na may masasayang alaala.
GAWAIN 5
PANUTO:
1. Gumawa ng “Photo Album” ng inyong mga Kaibigan o itinuturing na pamilya ngayon
na kung saan makikita ang mga magagandang kaugaliang Filipino o samahan ng
pagkakaibigan.
2. Lakipan ng malinaw na paglalarawang pagpapaliwanag ang bawat larawan.
> Ang mga may koneksyon sa “internet” ay maari itong i-upload sa facebook or isend sa
akin sa messenger, Gawan nyo ito na video gumamit ng “application”. Maaari itong iupload
sa FB group chat messenger o i-send sa messenger ko. Sumunod sa itinakdang araw ng
pagpapasa.
> Para naman sa mga walang koneksyon ng “internet” puwede kayong gumawa ng
photo album gamit ang iba’t ibang uri ng papel. At i-attach ang inyong sagot sa LAS
RUBRIKS SA PAGMAMARKA
KRAYTIRYA 10 5 3 2 ISKOR
K-itang Lubhang Kasiya-siya, Maayos ang Hindi
A-yos at kasiya- may hikayat gawa, may masyadong
I-impact siya,may ang gawa konting maayos,walang
B-uti ng hikayat at may hikayat hikayat at
maayos ang kaunting nakakitaan maraming mali
gawa kakulangan ng higit sa 1
mali
I-ikhang Napakaganda May dating Konti ang Walang dating
G-anda sa ng gawa may ang gawa dating wala at orihinalidad
orihinalidad pero kulang sa
A-kit -akit sa orihinal orihinalidad
N- ito

5
REPLEKSIYON
Ngayong alam mo na kung papaano ba dapat magturingan nang maayos ang
magkakaibigan, lalong-lalo na ang mabuting samahan nito. Napakahalaga ng may mabuting
relasyon na may paggalang, respeto at katapatan at alam mo rin na higit na mas magiging
matagumpay ang relasyon kung ang pangunahing sentro ng samahan ay ang ating Poong
Maykapal na gumagabay sa atin upang mas maging mabuting tao at tapat na kaibigan.
Pero alam mo ba na may malaki ka ring ginagampanan upang mapanatiling matiwasay
ang inyong samahan? O sige nga, ibahagi mo ito sa pamamagitan ng iyong salaysay ang
ukol mismo sa iyong sariling pamilya.
PANUTO
• Gumawa ng isang sulat sa matagal mo ng kaibigan na hindi mo na madalas
nakikita.
• Iangkop mo ang kaugaliang Filipino sa “Pakikisama”.
• Sa ibaba nito isulat mo ang natutuhan mo sa ating aralin na may kaugnayan sa
Kaibigan.

IKAAPAT NA ARAW
Susing Konsepto
Sa panahon ng pandemya ngayon, marami ang nagkakasakit at namamatay dahil sa
dulot ng Covid 19. Sino nga ba ang mga tunay na bayani ngayon? Walang iba kundi ang
mga Frontiliners tulad ng mga doktor, nars, mga pulis, at marami pang iba na nagbibigay ng
serbisyo kahit mapanganib ang virus na kumakalat sa mundo. Hinaharap nila nang buong
tapang ang lahat ng pagsubok at paghihirap, maisalba lamang ang nasa bingit ng
kamatayan. Pilit na ginagampanan ang sinumpaang tungkulin upang makapaglingkod sa
bayan.
Kasanayang Pampagkatuto at Koda (MELCS)
• Nahihinuha ang katangian ng tauhan sa napakinggang epiko. (F10PN-le-f-65)
Panuto: Halina’t ipabasa mo sa sinomang nakatatanda o kasama sa bahay. Pakinggan mo
ang isang kuwento na nagbibigay ng patunay.
SI LIWAY.... ANG BAGONG BAYANI
Ni Melody P. Mirabel
Sa isang mapayapang lungsod na matatagpuan sa kalagitnaan ng isang lungsod ay
may isang propesyonal na nars. Siya ay kilala sa pangalang Liway, isang napakaganda at
napakabait na babae. Nagsisilbi siya bilang isang ordinaryong nars sa isang pampublikong
pagamutan.
Araw-araw niyang binabaybay ang magandang lungsod. Para kay Liway, sa umaga
ang lungsod ay parang bahay ng mga langgam. Ang mga tao ay tumpok-tumpok kung
maglakad, may nagmamadali na parang nag-aagaw buhay at mayroon namang kalmado
lang na tila hawak nila ang kanilang mga oras. Sa gabi naman ay tila nasa loob ng disco,
makukulay na ilaw ng napakaraming sasakyan. Ang lungsod ay halos napapaligiran ng ilaw
na may iba't ibang istilo at hugis.
Tuloy ang buhay para kay Liway, ni sa hinagap, hindi niya naisip na may magaganap
na tuluyang magpapabago sa kanya at sa ibang tao...
May isinugod na mag-asawa sa ospital na kanyang pinagtatrabahuhan. Ubo ng ubo, halos
hindi makahinga ang matandang babae samantalang ang kanyang asawa ay parang walang
iniindang sakit, bagamat bakas sa mukha ng huli ang matinding pag-aalala. Sinuri silang
mag-asawa, napag-alamang may kakaibang"virus" na dumapo sa kanila. Kakaiba dahil
mabilis ang paglaganap nito, nakahahawa, nakamamatay. Pinangalanan nila itong Covid19
na lumaganap na rin sa buong mundo.
Anupa't si Liway at ang kanyang mga kasama sa trabaho ay hindi nagpatalo.
Nilabanan nila ang pagod, puyat, gutom at ang patagong pag-iyak sa tuwing may
namamatay. Matinding pananalig sa Diyos, determinasyon, pagmamahal sa kapwa, mga

6
sandatang ginamit ni Liway at ng kanyang mga kasama upang makasagip ng mga nilikhang
tinamaan ng covid.
Sa bawat araw na dumaraan, gumagaling ang bawat pasyente. Ang ngiti ng mga ito
sa kanilang paggaling ay pumawi sa lahat ng pagod at pagtitiis na naranasan ng mga
"frontliners". Bigla, may isang matandang lalake na sumigaw nang malakas, "MABUHAY,
MABUHAY KAYONG MGA BAGONG BAYANI NG ATING BAYAN!"
Ang lahat ay nagdiwang, pinarangalan ang mga bagong bayani. Kabilang sa kanila si
Liway, isang ordinaryong nars, babae pero naging malakas sa paglaban sa unos.

PANUTO
Handa ka na ba?
Upang higit pang mapalalim ang inyong pagkaunawa sa ating aralin ay mayroon akong
mga ipapagawa sa iyo upang masubok ko pa ang iyong galing
PAMAMARAAN
GAWAIN 6
Itala at ilarawan ang mahahalagang bahagi ng kuwento
Isulat ang sagot sa iyong kuwaderno.

Pisikal na katangian Trabaho Mga nararanasan sa araw-

_____________________ araw pagpasok sa trabaho
_____________________
______________________

IKALIMANG ARAW
REPLEKSIYON
GAWAIN 7 SHARE MO LANG (SML)
Alam ko kaya mo ng makapagpatunay ng mga bagay-bagay na may kinalaman na
pangyayari sa ating bayan. Mayroon ka bang kuwento, napanood, na nagpapakita ng
kabayanihan na nabasa na o maaring narinig mong kuwento mula sa iba?
> Isulat mo sa bond paper ang kuwentong bayan na ito mula sa inyong lugar at
patunayan mo na masasalamin rito ang mga kaugalian sa inyong lugar kung saan
nagkakaisa ang inyong barangay sa pagsugbo sa virus at mga dapat gawin upang mas
maging ligtas sa nakahahawa at nakamamatay na Covid 19.
MGA SANGGUNIAN

Aklat
Jocson, Magdalena O. at Abiera, Aura Bert A. mga Konsultant
Kagarawan ng Edukasyon Republika ng Pilipinas, Departmnet of Education-Instructional
Materials Council Secretariat(Dep-ed-IMCS), Filipino 10 Panitikang Pandaigdig, Modyul
para sa Mag-aaral Inilimbag ng Vibal Group, Inc.
https://pinoycollection.com/epiko/
https://www.google.com/search?q=ice+cream+drawing&tbm=isch&ved
https://www.google.com/search?q=nurse+facemask+drawing&tbm 7
 EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO 10
GAWAING PAGKATUTO
Tunay na Kahulugan ng Kalayaan
PANGALAN _____________________________ Quarter 1: Week 5
SEKSIYON____________________________________ PETSA ____________

Al ami n
Kalayaan, ang laging usap-usapin ng mga mamamayan. Noong ika'y nasa
elementarya, naging isang aralin ang kalayaan. Kaya inaasahang, ikaw ay may
sapat na kaalaman kapag kalayaan ang usapan.
Noong unang panahon, nakamit natin ang ating sariling kasarinlan-
kalayaan mula sa kamay ng mga dayuhan. Bilang isang mag-aaral, madali mong
maipahayag ang iyong sariling kaisipan at damdamin kapag ganitong kalayaan ang
talakayan.
Maraming uri ang kalayaan. Ang kalayaan mo bilang isang mamamayan na
maaring maging isang paksa ng usapan. Malaya ang isang indibidwal na maihayag
ang kaniyang kalayaan sa pananalita, pananamit at pagkilos. Ang kalayaang ito ay
alam na alam mo ang ibig sabihin. Pero, hanggang ano ang alam mong kalayaan
mo?
Pinahahalagahan mo nga ba ang iyong kalayaan?
Inaasahang natutuhan mo ang mga sumusunod na kasanayanat
pagpapahalaga pagkatapos mong basahin at unawain ang modyul na ito:
a. Naipaliliwanag ang tunay na kahulugan ng kalayaan (EsP10MP -Id-3.1)
b. Natutukoy ang mga pasya at kilos na tumutugon sa tunay na gamit ng
kalayaan. (EsP10MP -Id-3.2)

Subuk i n
Panuto: Isulat ang salitang Tama kung wasto ang pahayag at isulat naman ang
Mali kung hindi. Isulat ang iyong sagot sa isang malinis na papel.
1. Ang pagsasabi ng katotohanan ay nagpapasaya sa damdamin.
2. Magsuot ng damit na nakikita ang pusod dahil uso ngayon.
3. Isulat ang nais ipahayag sa gusali ng paaralan.
4. Hindi sumamang nagtanan si Mariel kahit na mahal na mahal niya ang
kasintahan.
5. Alam mong pwedeng ulitin ang isang asignatura sa darating na pasukan kaya
hindi ka na pumasok pagkatapos ng ikatlong pagsusulit
6. Pinagsabihan mo ng masasakit na salita ang iyong kaibigan dahil sa sobrang
galit.
7. Pagsigaw at paghalakhak ng malakas habang nanonood sa isang pagtanghal ay
pagpapakitang maganda ang pinanonood.
8. Pinagsabihan ka ng iyong ina na buksan ang sulat ng ate mo upang malaman
kung sino ang sumusulat sa kaniya.
9. Bilang isang miyembro ng isang samahan sa iyong paaralan, sumama kang
pumunta sa iyong pungguro upang magsumbong na hindi naglilinis ang ibang
mag-aaral kung eskedyul nila.
10. Kapatid ng nanay mo ang kahera ng paaralan, pumipila ka upang magbayad.

Panuto: Ibigay ang hinihingi ng bawat bilang. Isulat ang iyong sagot sa isang
malinis na papel.
11. Ito ay ang pagkilos sa sariling kagustuhan.
12. Ang pagkilos ayon sa hinihingi ng sitwasyon
13. Aspekto ng kalayaan na nagpapakita ng kawalan ng hadlang ng isang tao sa
pagkamit ng anumang naisin.

1
14. Aspekto ng kalayaan na inuuna ang kapakanan ng iba bago ang sariling
kapakanan.
15. Uri ng kalayaan na ang pagpili sa kung ano ang alam ng taong makabubuti sa
kaniya

Bal i k an
Sa nakaraang aralin, napag-aralan natin na napatutunayan na ang
konsiyensiyang nahubog batay sa Likas na Batas Moral ay nagsisilbing gabay
sa tamang pagpapasiya at pagkilos at nakagagawa ng angkop na kilos upang
itama ang mga maling pasyang ginawa.
Panuto: Itala ang mga pasya o kilos na nagawa sa isang araw at suriin kung ito
ay tama o mali at kung mali. Isulat kung ano ang dapat na gawin.
Gawin ito sa isang malinis na papel.

Mga nagawang pasya at kilos Tama Mali Ano ang dapat gawin
1.

2.
3.

4.
5.

T uk l asi n
Gawain 1: Nararapat Gawin
Panuto: Basahin at unawain ang mga sitwasyon, sagutin ang mga tanong
pagkatapos. Isulat Ang sagot sa isang malinis na papel.

SITWASYON 1:
Kailangan mong bumili ng bagong damit dahil may dadaluhan kang
isang selebrasyon. Sa pinuntahan mong department store, marami ang
naggagandahang mga damit kaya’t namili ka ng naaayon sa iyong
pangangatawan, at angkop sa iyong personalidad, istilo at pamantayan ng
pananamit na inaasahan ng iyong mga kaibigan sa iyo at kung saan ito gawa.

1. Ano ang gagawin mo?

2. Bibilhin mo ba ang damit? OO o Hindi? Bakit?
3. Ano-ano ang mga isinaalang-alang mo sa paggawa ng desisyon?

2
 SITWASYON 2:
Tinanong mo ang saleslady kung magkano ang damit na gusto mo, ito ay
nagkakahalaga ng isang libo at dalawang daang piso. Ang dala mong pera ay
eksakto sa presyo ng damit. Ang budget mo sa damit ay limang daang piso
lamang dahil ang iba ay nakalaan na pambili ng kailangang gamit sa eskwela at
allowance sa isang linggo.

1. Ano ang gagawin mo?

2. Bibilhin mo ba ang damit? OO o Hindi? Bakit?
3. Ano-ano ang mga isinaalang-alang mo sa paggawa ng desisyon? Ano ang
pagkakaiba ng Sitwasyon 1 at Sitwasyon 2?
4. Ano ang isinaalang-alang mo sa pagdedesisyon sa pagkakataong ito?

Suri i n
Ano nga ba ang Kalayaan?
Ikaw at ako, nais makamit ang kalayaan. Bawat tao ay may karapatang
mabuhay at magpasya anuman ang nais gawin at walang makakahadlang sa
kaniyang gawin ito.
Isang napakahalagang karapatan ng isang tao ang kalayaan-walang
sinuman ang pwedeng humadlang o pumigil sa anumang naisin at gawin sa
kaniyang buhay. Malayang gampanan ang anumang bagay na magpapaunlad at
magpapaligaya nito. Malayang lumikha, magtatag at magsagawa ng anumang
makabuluhang bagay sa ikakaunlad ng sarili, mga kasamahan at maging ang
iyong pamayanan at walang magiging anumang agam-agam o alalahanin sa
paggawa ng mga ito. Mapayapa, mahusay, at maligaya ka sa pagtupad ng mga
tungkulin bilang masunuring mamamayan (Johann).
Ang kalayaan ay may kakambal na responsibilidad o may kasunod na
responsibilidad.
Dalawang Uri ng Responsibilidad
1. Kalayaang kaugnay ng malayang kilos loob
Ito ay ang pagkilos sa sariling kagustuhan
2. Kakayahang tumugon sa tawag ng pangangailangan ng sitwasyon
Pagkilos ayon sa hinihingi ng sitwasyon

Dalawang aspekto ng Kalayaan

1. Kalayaan Mula Sa (Freedom from)
Ang kalayaan mula sa ay ang kawalan ng hadlang ng isang tao sa
pagkamit ng anumang naisin. Malaya siyang kumilos o gumawa ng mga
bagay-bagay at para maging ganap na malaya ang isang tao, dapat kaya
niyang pigilin at pamahalaan ang nais ng kaniyang sarili.
Mga negatibong katangian at pag-uugali na kailangang iwasan para
ganap na maging Malaya
a. Makasariling interes
b. Katamaran
c. Kapritso
d. Pagmamataas
2. Kalayaan Para Sa (Freedom for)
Inuuna ang kapakanan ng iba bago ang sariling kapakanan. Kung ang
isang tao ay malaya sa pagiging makasarili. Upang patuloy na
makapagmahal at makapaglingkod ang isang tao, kailangang malaya siya
3
 mula sa pansariling interes na nagiging hadlang sa kaniyang pagtugon sa
pangangailangan ng kaniyang kapwa.

Dalawang uri ng Kalayaan

1. Malayang Pagpili (Free Choice o Horizontal Freedom)
Ang malayang pagpili ay ang pagpili sa kung ano ang alam ng taong
makabubuti sa kaniya (goods). Ang isang bagay ay pinipili dahil nakikita ang
halaga nito.
2. Vertical freedom o fundamental Option –
Ito ay tumutukoy sa pangunahing pagpiling ginagawa ng isang tao.
a. Ang pagtaas o tungo sa mas mataas na halaga o fundamental option ng
pagmamahal - nangangahulugan ito ng pagpili sa ginagawa ng tao; kung
ilalaan ba niya ang kaniyang ginagawa para sa tao at sa Diyos.
b. Ang pagbaba tungo sa mas mababang halaga o fundamental option ng
pagkamakasarili - ito ang mas mababang fundamental option dahil wala
kang pakialam sa iyong kapwa at sa Diyos.

Pagyamani n
Gawain 2: Pagbibigay kahulugan at pagpapaliwanag
Panuto: Sagutin ang sumusunod na katanungan, isulat ang sagot sa isang
malinis na papel.

1. Ano ang kahulugan ng kalayaan base sa iyong nabasa?

2. Ano ang dalawang aspekto?
3. Ipaliwanag ang dalawang responsibilidad na kakambal ng kalayaan?
4. Sa iyong sariling pananaw, ipaliwanag ang kalayaan.

Gawain 3: Paghahambing sa venn diagram

Panuto: Paghambingin ang dawang uri ng kalayaan. Gawin ito sa isang malinis
na papel.

Freedom Freedom
From Pagkakatulad For

Gawain 4: Pagbibigay ng negatibong katangian sa bawat sitwasyon

Panuto: Basahing mabuti ang sitwasyon na nakapaloob sa ikalawang hanay.
Ibigay ang tinutukoy nito na negatibong katangian ng pagdedesisyon (tignan
ang pagpipilian sa talahanayan na nasa susunod na pahina) at ibigay ang
tamang desisyon na dapat mong gawin. Gawin ito sa isang malinis na papel.

4
 Tamang desisyon
Negatibong Sitwasyon
na gagawin sa
katangian
sitwasyon
Hindi pagsasabi sa kamag- aral kung
mayroong libreng ayuda na
ipamimigay ng paaralan o
barangay
Pagsasabing masakit ang
pangangatawan kung alam na
maraming trabahong dapat tapusin.

Hindi alam makinig sa pakiusap o

sinasabi ng iba
Pagbili ng mga bagay bagay na hindi
masyadong kailangan

Pag ginusto ay pilit na kinukuha

Isai si p
Gawain 5
Panuto: Punan ang patlang ng mga tamang salita. Isulat ang sagot sa isang malinis
na papel.

1. Ang _________________ ang ninanais na makamit ng tao.

2. Ang kalayaan ay may kakambal na ___________ o may ______________.
3. Kalayaang _______________, ito ay ang pagkilos sa sariling kagustuhan.
4. Dalawang aspekto ng Kalayaan, _________________ at ________________.
5. Mga negatibong katangian at pag-uugali na kailangang iwasan para ganap na
maging malaya ______________, ______________, ___________, __________.
6. Ang ___________ ay ang makita ang kapwa at mailagay siyang una bago ang
sarili.
7. Ang __________ ay tumutukoy sa pagpili kung ano ang tingin ng taong
makabubuti sa kaniya.
8. Ang __________ ay kilos na “mananagot ako.”

Isagawa
Gawain 6: Pagpapaliwanag
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong. Gawin ito sa isang malinis na
papel.
1. Ano ang kalayaan?
2. Paghambingin ang dawang uri ng responsibilidad na kakambal ng kalayaan.
3. Ipaliwanang ang vertical freedom o fundamental option.

5
 T ayahi n

Panuto: Isulat ang Tama kung wasto ang pahayag at isulat naman ang Mali kung
hindi. Isulat ang sagot sa isang malinis na papel.
1. Magsuot ng damit na nakikita ang pusod dahil uso ngayon.
2. Isulat ang nais ipahayag sa gusali ng paaralan.
3. Ang pagsasabi ng katotohanan ay nagpapasaya sa damdamin.
4. Hindi sumamang magtanan si Mariel kahit na mahal na mahal niya ang
kasintahan.
5. Alam mong pwedeng ulitin ang isang asignatura sa darating na pasukan kaya
hindi ka na pumasok pagkatapos ng ikatlong pagsusulit.
6. Pinagsabihan mo ng masasakit na salita ang iyong kaibigan dahil sa sobrang
galit.
7. Ang pagsigaw at paghalakhak ng malakas habang nanonood sa isang
pagtanghal ay pagpapakitang maganda ang pinanonood.
8. Dahil iniutos ng iyong ina, binuksan mo ang sulat ng ate mo upang malaman
kung sino ang sumusulat sa kaniya.
9. Kapatid ng nanay mo ang kahera ng paaralan, pumipila ka upang magbayad.
10. Bilang isang miyembro ng isang samahan sa iyong paaralan, sumama kang
pumunta sa iyong pungguro upang magsumbong na hindi naglilinis ang
ibang mag-aaral kung eskedyul nila.

Panuto: Ibigay ang hinihingi ng bawat bilang. Isulat ang sagot sa isang malinis
na papel.

11. Ito ay ang pagkilos sa sariling kagustuhan.

12. Ang pagkilos ayon sa hinihingi ng sitwasyon
13. Aspekto ng kalayaan na nagpapakita ng kawalan ng hadlang ng isang tao sa
pagkamit ng anumang naisin.
14. Aspekto ng kalayaan na inuuna ang kapakanan ng iba bago ang sariling
kapakanan.
15. Uri ng kalayaan na ang pagpili sa kung ano ang alam ng taong makabubuti sa
kaniya

Karagdagang Gawai n

Gawain: Pagguhit at Pagsulat Panuto: Gumuhit ng poster, sumulat ng talata,

awitin, tula sa isang buong bond paper na nagsisimbulo ng kalayaan. Gawing gabay
ang rubriks na nasa ibaba. Gawin ito sa isang malinis na papel.

6
7
 8
https://www.youtube.com/watch?v=1nibDNR5HTc
Project EASE: Edukasyon sa Pagpapahalaga IV, Modyul 10, pahina 3-4
Edukasyon sa Pagpapakatao 2015, Grade 10 Learners’ Material; pahina 65-75
Sanggunian
Tayahin Subukin
1. Mali 1. Tama
2. Mali 2. Mali
3. Tama 3. Mali
4. Tama 4. Tama
5. Mali 5. Mali
6. Mali 6. Mali
7. Mali 7. Mali
8. Mali 8. Mali
9. Tama 9. Tama
10.Tama 10.Tama
11.Kalayaang kaugnay ng 11.Kalayaang kaugnay ng
malayang kilos loob malayang kilos loob
12.Kakayahang tumugon sa 12.Kakayahang tumugon sa
tawag ng pangangailangan tawag ng pangangailangan
ng sitwasyon ng sitwasyon
13.Kalayaan mula sa 13.Kalayaan mula sa
14.Kalayaan para sa 14.Kalayaan para sa
15.Malayang pagpili 15.Malayang pagpili
2.
3.
Susi sa Pagwawast o
 MATHEMATICS 10
LEARNING ACTIVITY SHEET
Solves problems involving sequences
Name of learner: Q1W5LC1
Section: Date:
Background Information
ACTIVITY 1: “The who?”
Consider the two problems below:
Problem 1) Lito wishes to save Php 500 on the 1 st week, he added Php 50 on the 2nd week,
another Php 50 on the 3rd week and so on. How much will he save on the 5 th week? How
much is his total savings after 5 weeks?
Problem 2) Cutie decided to save Php 100 on the 1st week, he doubled this on the second
week and did the same on the 3rd week. How much will he save on the 5th week? How much
is his total savings after 5 weeks?
Who do you think will save more? Why?
If you are going to determine who among the two will save more, then you need your
skills in arithmetic and geometric sequences and compare the results.
GUIDE: Consider Problem 1: a) What kind of sequence is generated in the problem?
Answer: Arithmetic sequence
b) Complete the table below:
Time week 1 week 2 week 3 week 4 week 5

Savings 500 550

in Peso
c) What is the common difference?
Your table will look something like this:
Time week 1 week 2 week 3 week 4 week 5

Savings 500 550 600 650 700

in Peso
d) How much is Lito’s savings on the 5th week?
(You may simply look at the table you generated, or you may use the general term of an
arithmetic sequence:
𝒂𝒏 = 𝒂𝟏 + (𝒏 − 𝟏)𝒅
e) Solve the 6th term using the formula ; 𝑎6 = 𝑎1 + (𝑛 − 1)𝑑
Answer: Php 750.00 is the savings on the 6th week
f) How much is Lito’s total savings after 5 weeks? (You may use the formula below to get the sum
of the terms in an arithmetic sequence.)
Solve the total savings using the formula and show your solution below:
𝑛
𝑆5 = (𝑎1 + 𝑎5)
2

1
Answer: Php 3,000.00 is the total savings after 5 weeks
Now let us consider Problem 2: a) What kind of sequence is generated in the problem?
Answer: Geometric sequence
b) Complete the table below:
Time week 1 week 2 week 3 week 4 week 5
Savings 100 200
in Peso
c) What is the common ratio?
Your table will look something like this:
Time week 1 week 2 week 3 week 4 week 5
Savings in 100 200 400 800 1600
Peso
d) How much is Cutie’s savings on the 5th week?
(You may simply look at the table you generated, or you may use the general term of a
geometric sequence: 𝒂𝒏 = 𝒂𝟏𝒓𝒏−𝟏
e) Solve the 6th term using the formula and show your solution below; 𝑎6 = 𝑎1𝑟𝑛−1
Answer: Php 3,200.00 is the savings on the 5th week
f) How much is Cutie’s total savings after 5 weeks? (You may use the formula for the sum of
𝒂𝟏(𝟏−𝒓𝒏)
geometric sequence to get the total savings after 5 weeks) 𝑺𝒏 = 𝟏−𝒓
100(1−25)
𝑆5 = 1−2

Answer: Php 3,100.00 is the total savings after 5 weeks

You may discuss with someone at home about this problem, who do you think will
save more? Why?

ON WORD PROBLEMS INVOLVING ARITHMETIC SEQUENCE

We will now focus our attention on worded problems involving arithmetic sequence.
We all know that when it comes to problem solving, many people are afraid of them or have
trouble dealing with them. This is because there is no single procedure that works all the
time. We will consider Polya’s approach to problem solving to serve as our guide as we go
along our lessons on worded problems. Below is Polya’s approach:
1. Preparation: Understand the problem
2. Thinking Time: Devise a plan
3. Insight: Carry out the plan
4. Verification: Look back
To solve problems involving arithmetic sequences, understand the problem by
identifying the given and what is required. It could be the first term, common difference, the
number of terms, a term or the sum of the terms. The appropriate formula to be used in
solving the problem should also be considered.

2
Example 1) Francine wanted to buy the latest album of Black Pink. She decided to save
Php 10.00 more each week than she had the previous week. If she started on the first week
at Php 15.00:
a) How much will she save on the 24th week?
b) How much will she save in all by the end of the 24th week?
Note: You may use a table of values if you wish to facilitate the generation of the sequence
and you may omit some terms until you reach the required term. If you think you could solve
it immediately using the appropriate formula, you may do so.
Sample Table:
Week 1 (start) 2 3 … 24
Savings(Php) 15 25 35 … ?
Solution 1: a) To find how much is her savings on the 24 th week we may use the general
term of an arithmetic sequence: 𝑎𝑛 = 𝑎1 + (𝑛 − 1)𝑑, the given are
𝑛 = 24,𝑑 = 10 𝑎𝑛𝑑 𝑎1 = 15.
𝑎24 = 15 + (24 − 1)10 --------------------------------------------- Substitute the given
𝑎24 = 15 + 230----------------------------------------------------------- How did we get 230?
𝑎24 = 245
Answer: Php 245.00 is her savings on the 24th week
Solution 1: b) What is the formula in solving b?
Can you write the formula here without looking at your notes?
Answer: sum of arithmetic sequence and the formulas are:
𝑛 𝑛
𝑆𝑛 = (𝑎1 + 𝑎𝑛 ) or 𝑆𝑛 = ⌊2𝑎1 + (𝑛 − 1)𝑑 ⌋
2 2

Since we already have the first and last term , we use

the 1st formula:

24
𝑆24 = (15+ 245) -------------------------------------------------- Substitute the given
2

𝑆24 = 12(260) -------------------------------------------------------- Simplify the expression

𝑆24 = 3,120

Answer: Php 3,120.00 is the total savings after 24 weeks

Example 2) At Robinsons’ Supermarket, a merchandiser decided to pile up boxes of goods

at a corner as display. If there are 28 boxes at the bottom layer, 27 in the next layer, 26 in
the next and so on to the top which has 1 box, then how many boxes are there on the 15th
layer?
Solution 2: The problem asks specifically the number of boxes on the 15th layer. If we are to
present this using a table and omitting some terms to grasp the main idea then the table will
look like this:
Layer 1 2 3 … 15

Number of 28 27 26 … ?
boxes

3
We may solve this using the general term of the arithmetic sequence. Fill in the blanks to
complete the given: 𝑎1 = ,𝑑= _ _

𝑎𝑛 = 𝑎1 + (𝑛 − 1)𝑑 -------------------------------- What is the next step?

Answer: Substitute the given

𝑎15 = 28 + (14) − 1 ------------------------------- (You may continue the solution.)
𝑎6 =
𝑎6 =
There are word problems that may be solved using the concepts and skills learned
from arithmetic sequence and does not necessarily involve real life situations.
Example 3) The arithmetic mean between two terms is 39, if one of these terms is 32, then
what is the other term?
Solution 3) Since we have an arithmetic mean, 39 and we have one term, 32, so we look for
another term. We may view the problem like this: 32, 39, 𝑎3. Where
𝑎1 = 32, 𝑎2 = 39 𝑎𝑛𝑑 𝑎3 is missing. Since 𝑎2 is the arithmetic mean between 32 and 𝑎3, we
have: 𝑎1+ 𝑎3 = 𝑎 .2
2
32+ 𝑎3
= 39 ------------------------------------------ Multiply 2 on both sides
2
32 + 𝑎3 = 2(39) ----------------------------------- Simplify and solve 𝑎3
𝑎3 = 78 − 32 -------------------------------------- Apply Addition Property of Equality (APE)
𝑎3 = 46
ON WORD PROBLEMS INVOLVING GEOMETRIC SEQUENCE
To solve problems involving geometric sequences, understand the problem by
identifying the given and what is required in the problem and consider also the appropriate
formula to be used. Problems involving population growth or decay of certain radioactive
substances, compound interest, appreciation or depreciation of objects (things, materials or
machines) are just some of the applications of geometric sequences.
Example 1) A grade 10 teacher decided to use “text brigade” to disseminate the
announcement to his advisory class. He texted the grade level president at 5:00 a.m. and
informed him to text 3 recipients within the hour. And each recipient should also text 3
recipients within the next hour and so on. How many people will receive the chain text
message by 10:00 a.m.?
Solution 1: We need to determine first if the chain text will generate a geometric sequence
based on the problem. A table of values will be of great help in solving the problem:
Time 5am 6am 7am 8am 9am

Number of recipients 1 ? ? ? ?
If the teacher texted the president at 5:00 a.m., there is only one recipient by that time. The
instruction was to send the message to 3 recipients within the next hour.
a) How many recipients will there be at 6:00 a.m.?
Then these recipients now, will also send the message to 3 recipients within the next hour.
b) How many recipients will there be at 7:00a.m.? , 8:00am? ,
9:00am?

4
You may now answer the question in the problem by completing the table.
Let us now answer the problem using the general term of the geometric sequence:
𝑎𝑛 = 𝑎1𝑟𝑛−1 where 𝑎1 = 1, 𝑟 = 3 𝑎𝑛𝑑 𝑛 = 6
Note: We cannot use 5am, 6am, 7am and so on in our computation, we need to assign 1 to
5pm and 2 to 6am and so on to determine the number of hours that passed by until 10am
(see the table below)
5am 6am 7am 8am 9am 10am
Time 1 2 3 4 5 6

Recipients 1 3 9 ? ? ?

Based on the table 10am corresponds to 6, that is why n=6.

𝑎6 = 1(3)6−1 ----------------------------- Substitute the given
𝑎6 = 1(3)5 ------------------------------- Simplify the expression
𝑎𝑛 = 1(243) = 243
Therefore, there are 243 students who received the message by 10am.
Example 2: A brand new copier machine used in printing the teaching and learning materials
costs Php 75,000. Its value depreciates each year at the rate of 6% of the original value.
Find the value at the end of its 8th year. Round off your answer to the nearest hundredths.
Solution 2: The value of the machine is Php 75,000.00. At the end of the first year, its value
depreciates by 6%, but what is 6% of Php 75,000? To get 6% of Php 75,000, first convert
6% to decimal form. Therefore, 6%=0.06. Then multiply 0.06 to 75,000 (0.06 x 75,000 =
4,500), hence 6% of 75,000 is 4,500.
To get the value of the machine after 1 year, we subtract 4,500 from 75,000
(75,000 – 4,500 = 70, 500) and it may be written as: 75,000 − (75,000 𝑥 0.06) = 𝑃ℎ𝑝70,500.
There is another way to get 70,500 without going through the solution above, here it is:
75,000 (1 − .06) = 75,000 (0.94) = 𝑃ℎ𝑝70,500. (Verify answer using your calculator)
At the end of the second year, its value again will depreciate by 6% and this time we take
the value after 1 year and follow the expression stated previously:
70,500(1 − 0.06) = 70,500(0.94) = 𝑃ℎ𝑝 66,270. (Verify answer using your calculator)
At the end of the third year, its value again depreciates by how many percent?
(6%).
If you will follow the shorter way of getting this value, which of the two values will you
take?
a) 70,500 (value after 1 year) b) 66, 270 (value after 2 years)
(Answer: b. 66,270)
Now, multiply the value to 0.94.
Then the value after 3 years may be obtained by; 66,270(0.94) = 𝑃ℎ𝑝 62,293.80
Try this: What is the value of the machine after 4 years?
(Answer: Php 58, 556.17)

5
 The successive values of the machine at the end of every year form a geometric
sequence in which the first term is 70, 500 and the common ratio is 0.94. Let us set up a
table of values below:

Time After 1 After 2 After 3 years After 4 years … After 8

year years years

Value 70,500 66,270 62,293.80 58,556.17 … ?

Now, to find the value of the machine at the end of eighth year, we use the general term of a
geometric sequence 𝑎𝑛 = 𝑎1𝑟𝑛−1 where 𝑎1 = 70,500, 𝑟 = 1 − 0.6 = 0.94 𝑎𝑛𝑑 𝑛 = 8

Note: Since the problem is decreasing, the common ratio r is equal to 1 minus the rate of
decrease, r = 1 → rate of decrease (depreciation)

𝑎8 = 70,500(0.94)7 ------------------------------ Using the calculator: press

𝑎8 = 45,717.67

Therefore, the value of the machine after 8 years is Php 45,717.67.

Alternative solution to Example 2: The solution presented above made use of the general
term of a geometric sequence. It is interesting to note that we did not use the original value,
Php 75,000.00, of the machine but instead we used as first term the value depreciated by
6% after 1 year which is Php 70,500. This solution will show another way in solving the
problem. It is generally used for problems that are decreasing in nature, like depreciation
and half-life or decay problems. The formula is given below:

GENERAL FORMULA FOR DECREASING PROBLEMS IN GEOMETRIC SEQUENCES:

𝑭𝑨 = 𝑰𝑨 (𝟏 − 𝒓)𝒕 where: FA- final amount (it may be money, mass like weights
or something counted)
IA- initial amount/weight/count
r- rate of decrease (sometimes in percent or how it decreases)
t – time
Let us answer example 2 using this formula by identifying first the given:
IA= Php 75,000, r = 0.06, t – time
𝐹𝐴 = 75,000(1 − 0.06)8 ----------------------------------- Substitute the given in the formula
𝐹𝐴 = 75,000 (0.94)8 --------------------------------------- Simplify inside the parenthesis
𝐹𝐴 = 45, 717.67 --------------------------------------------- Use your calculator to verify the answer
Therefore, the value of the machine after 8 years is Php 45,717.67.
Did we get the same answer as in the first solution?
Example 3: Angel’s annual (yearly) starting salary in 2009 was Php 240,000. If the company
gives an annual salary increase of 4% and if he stays with the company up to 2020, what will
be his annual salary that year (2020)?
Solution: Her salaries throughout the years form a geometric sequence whose first term is
(Answer: 240,000) and the common ratio is obtained by 1 + rate of
increase, hence r = 1+0.04 = 1.04. The number of years (n) may be counted (if possible),

6
starting from 2009 (meaning inclusive) until 2020, hence n = 12, or you may do this: the
number of years from 2009 to 2020 is: (2020 – 2009) + 1 = 12.
Note: The rate of increase or decrease does not necessarily mean that it is the common
ratio.
Now we substitute the formula of the nth term of a geometric sequence: 𝑎𝑛 = 𝑎1𝑟𝑛−1 .
𝑎12 = 240,000(1.04)11 ------------------------------------ Substitute the given in the formula
𝑎𝑛 = 369, 468. 97 ------------------------------------------- Verify using your calculator
Therefore, her annual salary in 2020 is Php 369, 468.97.
Alternate solution for Example 3: The formula is generally used for increasing problems like
salaries, compound interest (annually or yearly only) or appreciation problems
(things/materials or objects that increase in value like antiques or lands).
GENERAL FORMULA FOR INCREASING PROBLEMS IN GEOMETRIC SEQUENCES:

𝐹𝐴 = 𝐼𝐴 (1 + 𝑟)𝑡 where: FA- final amount (it may be money, mass like weights or
something counted)

IA- initial amount/weight/count

r- rate of decrease (sometimes in percent or how it decreases)

t – time

Let us answer Example 3 using the alternative formula: Fill in the given:
IA = ,r= ,t= (Identify the number of years from 2009
(excluded) to 2020 or 2020−2009 = 11 )
𝐹𝐴 = 240,000 (1 + 0.04)11
𝐹𝐴 = 𝑃ℎ𝑝 369, 468.97
Is the answer the same as the solution using the general term of a geometric sequence?

Learning Competency with code:

Solves problems involving sequences (M10AL- If-2)
Practice Exercise A

Solve the following problems.

1) Give the arithmetic sequence of 5 terms if the first term is 8 and the last term is 100.
2) Which term of the arithmetic sequence is -18, given that 𝑎1 = 7 𝑎𝑛𝑑 𝑎2 = 2?
3) What are the first and last terms of an arithmetic sequence when its means are 35, 15 and
−5?
4) What must be the value of k so that 5k-3, k+2 and 3k-11 will form an arithmetic
sequence?
5) The sum of the first 10 terms of an arithmetic sequence is 530. What is the first term if the
last term is 80? What is the common difference?

7
Practice Exercise B
Answer the following problems. (See Rubric A)
1) An employer offers an expert with a starting salary of Php 360,000 per annum (per year).
If the salary is increased by Php 10,000 yearly, what would be the salary in the fifth year?
2) The seating plan for ACNHS theater is as follows: 20 seats in the first row, 22 seats in the
second row and increases by 2 seats per row for a total of 15 rows. What is the seating
capacity of the proposed theater?
3) Ayher decided to save Php 10 on Monday, Php 11 on Tuesday, Php 12 on Wednesday,
and so on. How much would he be able to save in 30 days?
4) Due to wear and tear, the copying machine of the school that was originally valued at Php
15,000 decreases in value by Php 1,100 every year. What is its value at the end of 6th year
from the year it was bought?
5) Mr. and Mrs. Caisip bought a lot at Php 575,000 in 2014. Every year, this lot increases in
value by Php 15,000. How much will its value be in 2021?

Practice Exercise C
Solve the following problems. (See Rubric A)
1) What is the geometric mean between k and 1?
𝑘

2) During an initial phase of an outbreak of measles, the number of infections can grow
geometrically. If there were 4, 8, 16,… on the first three days of the outbreak, how many will
be infected on the 7th day?

Practice Exercise D
Answer the following problems. (See Rubric A)
1) A certain radioactive substance decomposes one-half its original amount every year. If
there was 1 mg of that substance in the year 2015, how much remains of it in 2020?
2) At the end of each year, the value of a car depreciates by 40% of its original value. What
is the value of the car at the end of its sixth year if it originally costs Php 1.2 million?

Practice Exercise E (See Rubric A)

Suppose you save Php 1 on the first day of a month, Php 2 on the second day, Php 4
on the third day and so on.
a) How much will you put aside for savings on the 15 th day of the month?
b) How much will you have saved in all on the 30th day of the month?

8
 Rubric A
Problem Solving Rubric

This scale evaluates the process employed in response to a problem-solving task. It takes
into consideration the level of student knowledge and understanding with respect to the
given problem solving task; the selection and implementation of appropriate procedures
and/or strategies; and the accuracy of the solution obtained.

5 - Response is characterized by all of the following:

• The student selects and implements relevant concepts and procedures/strategies

needed to solve this problem.
• The student considers all constraints of the problem situation.
• The solution and all relevant work is correct; or, there is a mistake due to some minor
computational or copying error.

4 - The student selects appropriate procedures/strategies to solve this problem; however,

the response/solution is not entirely correct because one of the following is apparent:

• There is evidence the student has a misconception or has failed to consider a

relevant concept needed to solve the problem correctly.
• The student fails to consider a constraint of the problem situation.
• The student has considered an irrelevant variable or failed to consider a relevant
variable.
• The response/solution is generally correct; however, from the information provided it
is not completely clear how the student arrived at this solution.

3 - The student selects appropriate procedures/strategies to solve this problem; however,

the response/solution is not correct because one or more of the following are:

• There is evidence that the student has several misconceptions or has failed to
consider several relevant concepts needed to solve the problem correctly.
• The student fails to consider several constraints of the problem situation.
• The student has also considered several irrelevant variables or failed to consider
several relevant variables.
• The student did not carry the procedures/strategies far enough to reach a solution.
• The response/solution is generally correct; however, there is no information showing
how the student arrived at this response/solution.

2 - An incomplete and/or incorrect response/solution is provided evidencing an attempt to

solve the problem. In addition, one or more of the following are apparent:

• The student did consider a constraint or variable of the problem situation.

• The student understands some concepts relevant to the problem task.
• The student selected a totally inappropriate procedure/strategy.

1 - Response is characterized by the following:

• The student response only repeats information in the problem task.

• An incorrect solution/response is given and no other information is shown.
• The solution/response and supportive information is totally irrelevant to the problem
task.

9
Reflection

What have you learned from this activity?

Will you cite the formulas you used in this activity sheet?

References
Mathematics 10 Learner’s Module, First Edition. (Pasig City:Rex Bookstore, Inc., 2015)

Orines, Fernando, Next Century Mathematics:The New Grade 10.(Quezon City: Phoenix Publishing House
Inc.,2015)
Nivera, Lapinid, Grade 10 Mathematics: Patterns and Practicalities.(Makati City: Don Bosco Press, Inc.,2015)

Ponsones, Ocampo, Math Ideas and Life Applications 10.(Quezon City: Abiva Publishing House Inc.)

Answer key

Practice Exercise A Practice Exercise B

1) 8,31,54,77,100 1) 400,000
2) 6th term 2) 510
3) a1 = 55 and a5= -25 3) 735
4) k=3 4) 8,400
5) a1=26 ;d= 6 5) 680,000

Practice Exercise C

1) 1 2) 256

Practice Exercise D

1) 1/32 or 0.03125 2) 55987.2

Practice Exercise E

a) 16384 b) 1,073,741,823

Prepared by:

Patricio Francisco B. Sayson/ Lito P. Pineda/Joselito C. Cabije

Anna L. Caisip/ Harriett P. Rivera
Angeles City National High School

10
 Araling Panlipunan 10
Kahalagahan ng Kahandaan, Disiplina at
Kooperasyon sa Pagtugon sa mga Hamong Pangkapaligiran
Name _____________________________________ Quarter 1: Week 5
Section____________________________________ Date ____________

Alamin
Taon-taon, maraming kalamidad ang nararanasan sa iba’t ibang bahagi ng mundo.
Ito’y nag-iiwan ng malaking pinsala sa ating buhay, ari-arian at kapaligiran. Binigyangpansin
sa nakaraang modyul ang mga paghahandang nararapat gawin sa harap ng panganib na
dulot ng mga suliraning pangkapaligiran. Ngayon naman ay pag-aaralan mo ang
kahalagahan ng pagiging handa, disiplinado at may kooperasyon sa pagtugon sa mga
hamong pangkapaligiran. Mahalagang pag-aralan at maunawaan mo ito upang sa
hinaharap, ikaw ay maging kabahagi sa pagtugon sa mga hamong ito.
Ang mga paksa na nakapaloob sa modyul na ito ay sistematikong inayos upang
maging mas maganda ang daloy ng iyong pag-aaral. Maraming gawain ang inihanda para
sa iyo upang maging makabuluhan ang iyong pag- aaral. Ang modyul na ito ay tatalakay
sa Aralin 4 na patungkol sa kahalagahan ng kahandaan, disiplina at kooperasyon sa
pagtugon sa mga hamong pangkapaligiran. Ito’y nahahati sa sumusunod na paksa:
Paksa 1: Mga Isyu sa Hamong Pangkapaligiran
Paksa 2: Kahalagahan ng Kahandaan, Disiplina at Kooperasyon sa Pagtugon ng mga
Hamong Pangkapaligiran

Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto

• Nasusuri ang kahalagahan ng kahandaan, disiplina at kooperasyon sa pagtugon sa
mga hamong pangkapaligiran (MELC4)

Pagkatapos mong mapag-aralan ang modyul, inaasahang iyong:

• Nasusuri ang kahalagahan ng pagiging handa, disiplinado at pagkakaroon ng
kooperasyon sa pagtugon sa mga isyung pangkapaligiran;
• naisasagawa ang kahalagahan ng kahandaan, disiplina at kooperasyon sa pagtugon
sa mga hamong pangkapaligiran; at
• napapahalagahan ang pagkakaroon ng kahandaan, disiplina at kooperasyon sa
pagtugon sa mga hamong pangkapaligiran.

Subukin
Ang gawain sa bahaging ito ay tutuklas at susubok sa iyong panimulang kaalaman
tungkol sa modyul na ito. Halina’t umpisahan mo sa pamamagitan ng gawaing nasa ibaba.

Gawain 1: Suriin at pag-aralan ang sumusunod na pahayag. Isulat ang titik ng tamang
sagot sa iyong sagutang papel. Bigyang pansin ang mga aytem na hindi mo nasagot at
subukin muling sagutan ang mga aytem habang ginagamit ang modyul na ito.

1. Ano ang dapat gawin sa panahon ng bagyo?

A. Lumabas ng bahay o gusali na malapit sa bintana
B. Manatili sa isang mababang lugar tulad ng basement
C. Manatili sa loob ng bahay o gusali na malapit sa bintana
D. Humanap at manatili sa mataas na lugar na hindi aabutin ng pagbaha
2. Alin ang isinasagawa sa paaralan upang maiwasan ang anomang sakuna kung may
lindol?
A. athletic meet B. earthquake drill C. fire drill D. fun run

3. Ano ang maaaring gamitin upang mailigtas ang ating buhay sa pagbaha?
A. karton C. malaking gallon
B. malaking bag D. payong

Suriin ang bawat pahayag. Isulat sa iyong sagutang papel ang T kung ito ay tama at M
kung ito naman ay mali.
4. Upang maiwasan ang mga sakuna na dulot ng natural na kalamidad, makinig sa radyo,
alamin lagi ang mga pahayag, babala at maging alerto.
5. Ang dapat gawin kung may lindol ay: hold, drop, cover.
6. Hindi pinansin ni Mang Adolfo ang mga natumbang puno at sirang kable ng koryente sa
kanilang lugar.
7. Kung lumindol at nasa labas ng bahay, sumilong sa isang nakaparadang sasakyan o
anomang malaki at matibay na bagay.
8. Ipinaskil ni Inay sa ref ang numero ng teleponong dapat tawagan sa oras ng sakuna.
9. Kapag may parating na bagyo mag panic buying ng mga kakailanganin ng iyong
pamilya.
10. Pagkatapos ng unang pagyanig ng lindol at nasa loob ng bahay, marahang lumabas
sa kinalalagyang lugar.
11. Maging mahinahon kung may lindol.
12. Itapon ang mga basura sa estero upang maging malinis ang kapaligiran.
13. Makinig sa tagubilin ng mga awtoridad kapag may paparating o inaasahang bagyo na
tatama sa inyong lugar.
Taon-taon, maraming kalamidad ang nararanasan ng mga tao sa Pilipinas. Kung
kaya’t napakahalagang ikaw ay laging handa sa pagharap sa mga hamong ito. Sa
pamamagitan ng modyul na ito, iyong mauunawaan ang kahalagahan ng kahandaan,
disiplina at kooperasyon sa pagtugon sa mga hamong pangkapaligiran. Ang mga
kaalaman na iyong matutuhan ay maaari mong magamit sa hinaharap at ikaw mismo ay
maaaring maging kabahagi sa pagtugon ng mga hamong ito.
Balikan
Bago ka magpatuloy sa mga inihandang gawain para sa iyo. Ating balikan ang
iyong natutuhan sa nakaraang aralin sa pamamagitan ng pagsagot sa sumusunod na
gawain. Galingan mo! Isulat ang sagot sa hiwalay na papel.
Gawain 2: Iwas Kalamidad Tsart!
Ano ang mga paraan para makaiwas sa kalamidad? Itala sa tsart sa ibaba.

Bago ang Kalamidad Habang may Kalamidad Pagkatapos ng Kalamidad

Mahusay! Isa itong patunay na naintindihan mo ang nakaraang paksa at nabatid

mo na kabahagi ka sa pagharap sa panganib na dulot ng mga suliraning pangkapaligiran.
Bilang paghahanda sa susunod na aralin, iyong pagtuonan ng pansin ang susunod na
gawain na tutuklas sa iyong kaalaman tungkol sa modyul na ito.
Tuklasin
Gawain 3: Picto-Suri
Suriin at pag-aralan ang nilalaman ng larawan. Pagkatapos, sagutan ang mga
sumusunod na pamprosesong tanong. Isulat ang sagot sa hiwalay na papel.

Pamprosesong
1. Ano ang nakikita mo sa larawan?
Tanong:
2. Ano ang ipinahihiwatig nito?
3. Bakit ito mahalaga?

Suriin
Matapos matiyak ang iyong inisyal na kaalaman tungkol sa aralin, ngayon naman ay
iyong lilinangin at palalawakin ang mga kaalamang ito sa tulong ng mga teksto na inihanda
upang maging batayan mo ng impormasyon. Ang pinakatiyak na layunin ng bahaging ito
ay matutuhan mo ang kahalagahan ng pagiging handa, disiplinado at may kooperasyon
sa pagtugon sa mga hamong pangkapaligiran.

Tara! Simulan mo na ang paglalakbay tungo sa iyong pagkatuto.

Paksa 1: Mga Isyu sa Hamong Pangkapaligiran
Basahin at unawain ang sumusunod na artikulo ng balita at sagutan ang mga
pamprosesong tanong. Ilagay ang iyong sagot sa hiwalay na papel.

Ang Hagupit ng Bagyong Yolanda

Posted by Charles Judiel Baynas on November 25, 2013

Noong ika–pito ng buwan ng Nobyembre ng taong 2013, ang Republika ng Pilipinas

ay nakaranas ng hagupit ng isang malakas na bagyo na may pangalang lokal na
“Yolanda” at pangalang internasyonal na “Haiyan”. Humagupit ito sa ilang kapuluan ng
Kabisayaan na nag-iwan ng kalunos-lunos na trahedya tulad ng pagkasira ng mga
Emprastruktura, at buhay ng mga kababayan nating Bisaya. Ang lawak ng bagyong ito ay
sinakop ang buong Pilipinas na may lakas na halos ika-anim na uri ng Hurricane ayon sa
mga Amerikano at ito na ang pinakamalakas na bagyo na naitala sa buong kasaysayan ng
mundo.
Dahil sa hagupit ng Bagyong Yolanda, nakaranas tayo ng Pambansang kalamidad.
Marami ang nagdusa at nakita ito ng buong mundo kaya ang mga iba’t ibang bansa at
organisasyong pandaigdigan ay sumugod para tumulong. Nakatanggap tayo ng
napakaraming tulong mula sa kanila sa anomang paraan. Ngunit, ang ilang tulong na
natatanggap ng bansa ay di nakakarating sa mga nanganagailangan. Kung mayroon man
hindi sapat ito upang matulungan ang mga apektadong mamamayan. Pilit na isinisisi nito
ng pambansang pamahalaan sa mahihirap, mahihina at nasalantang lokal na
pamahalaan ng mga lugar na binagyo samantalang sira na ang buong sakop ng mga ito.
May kakulangan din ang mga ito sa mga equipment na makakatulong sa pagkuha ng mga
nakakalat na labi ng mga namatay sa bagyo at sa mga nakaharang na kalat sa mga
kalsada na magagamit sana sa paghatid ng mga tulong sa mga nasalanta.
Ang hindi naiintindihan ng pamahalaang pambansa ay walang malakas na
awtonomiya ang mga lokal na pamahalaan kaya mahihirap at mahihina lamang ang mga
ito. Nasalanta rin ang lokal na pamahalaan at sila pa ang humihihingi ng tulong mula sa
pambansang pamahalaan. Hindi rin makacommunicate ang mga kawani ng lokal na
pamahalaan sa pambansang pamahalaan tungkol sa mga tulong na kailangan nila dahil
nawalan din ng linya ng komunikasyon sa mga nasalantang lugar ng iilang araw. Dapat
kasi, rumesponde na agad ang pambansang pamahalaan kahit noong hindi pa binabagyo
ang mga lugar na binagyo at nagpadala na ng kakailanganing tulong para hindi na sana
masyado naghirap ang mga lokal na pamahalaan at ang mga taong sakop nito. Tsaka,
kung meron lang ding sapat na awtonomiya ang mga lokal na pamahalaan sa
pamamagitan ng Region-based decentralization edi sana, nakapaghanda na rin nang
maayos ang mga ito sa una pa lamang. Mabilis din dapat na rumesponde ang
pamahalaang pambansa at naipadala na dapat ang ikalawang sapat na supplies at
generator sa mga lokal na pamahalaan lalong-lalo na sa mga ospital. Matuto rin sana tayo
sa mga naunang kalamidad doon sa bansang Hapon at Amerika sa kung paano sila
rumesponde pagkatapos ang kalamidad, buti pa doon organisado ang pagresponde. Hindi
rin dapat puro sisihan na lamang sa mga lokal na pamahalaan ang mabagal na
pagresponde ng mga ito dahil sa nasalanta rin ito ng bagyo at dahil responsibilidad na rin
ng pambansang pamahalaan ang pamamahagi ng tulong sa mga taong nasalanta ng
bagyo. Nakita rin natin na may kawalan din ng seguridad ang pagpapadala ng tulong sa
mga nasalantang lugar kaya muntikan na rin itong sugurin ng mga rebeldeng komunista at
ilan pang armadong grupo na napapabalita sa telebisyon. Nagkaroon pa ng kaguluhan sa
mga ilang lugar tulad ng Tacloban na parang walang namumuno doon. Dahil na rin ito sa
nasalanta ang lokal na pamahalaan na bahagyang nagdulot ng pansamantalang
pagkaparalisado nito. Dapat ding kasi, nagpadala na rin ng maraming sundalo at
karagdagang pulis sa mga lugar na binagyo para mapanatili ang kaayusan doon nang
agaran kahit noong unang araw pa lamang pagkatapos masalanta ng bagyo ang mga
lugar na iyon.
Karapat-dapat na ituring nating Pambansang Kalamidad ito dahil sa laki ng epekto
na iniwan ng bagyong ito. Hanggang ngayon, hindi pa rin nakakabangon ang mga
nasalanta at karamihan sa kanila ay nag-evacuate na sa ibang lugar dahil sa kalunos- lunos
na iniwan ng bagyong Yolanda doon.

Pinagkunan: https://correctphilippines.org/bagyong_yolanda/
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang masasabi mo sa artikulong iyong binasa?
2. Paano hinagupit ng bagyong Yolanda ang mga taga Bisaya?
3. Anong mga pinsala ang iniwan ng bagyong Yolanda sa mga Kabisayaan?
4. Anong aksiyon naman ang isinagawa ng mga awtoridad para matulungan ang
mga nasalanta ng bagyong Yolanda?
5. Mula sa artikulong binasa, paano ipinakita ng mga mamamayan ang kanilang
kahandaan, disiplina at kooperasyon sa hagupit ng bagyong Yolanda?
6. Bakit nga ba karapat-dapat na ituring na pambansang kalamidad ang bagyong
Yolanda?

Tumitinding Problema sa Baha!

Posted by Gus Abelgas on July 18, 2018

Paralisado ang maraming lugar sa Metro Manila at karatig lalawigan dahil sa mga
nararanasang matinding pagbaha dala ng habagat na pinatindi ng bagyong si Henry
kahapon.Talagang malaki ang problema ng bansa ngayon sa mga matinding
pagbaha.Kung dati ang mabababang lugar lang ang madalas bahain tuwing malakas ang
pag-ulan o kaya ay high tide, pero ngayon kahit yung ilang mataas na lugar minsan ay
nilulubog na rin ng baha. Kahit nga hindi naman kalakasan ang ulan at sandali lang,
madalas ay meron agad baha.
Ilan sa nakikitang dahilan dito ay ang hindi maayos na mga drainage system, na lagi
naming nakikitang proyekto ng gobyerno sa maraming lugar. Kabi-kabila nga ang mga
paghuhukay at pagsasaayos ng mga drainage pero mukhang walang silbi ang mga ito.
May ilan kasi na ‘bara-bara’ ang gawa at hindi natututukan o nababantayan. Marami sa
mga proyekto ang ganyan mapa-nasyunal o lokal. Sa ilang proyekto, ang kinukuhang
mga contractor sa mga proyekto basta nabayaran ay hindi na napupulido ang gawa o
ang mga gamit hindi na inaayon sa mga napagkasunduan, pati kung paano ito isasagawa.
Mayroon pa nga dyan kunwari ay magbabaon ng malalaking concrete pipe hindi naman
alam kung saan padadaluyin ang tubig mistulang nagbaon lang kunwari. Kapag umulan
bumabalik sa kalsada mula sa imburnal ang tubig. Walang silbi ang mga ginawa sayang
ang pera ng bayan. Isa pang dahilan sa matinding pagbahang nararanasan ay ang
walang habas na pagtatapon ng basura sa kung saan-saan. Madalas ito ang bumabara sa
mga daluyan ng tubig.
Hanggat hindi natututo ang marami maya’t mayang mararanasan ang baha baka
ito ang palagi nating mararanasan ang malubog sa baha.

Pinagkunan: https://www.google.com/amp/s/www.philstar.com/pangmasa/punto- mo/2018/07/18/1834498/tumitinding-problema-

sa-baha/amp/

Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang iyong masasabi sa tumitinding problema ng pagbaha sa Metro Manila?
2. Ano ang dahilan o sanhi ng patuloy na pagbaha sa Metro Manila?
3. Bakit kinakailangang aksyunan ng kinauukulan ang lumalalang isyu sa pagbaha?
4. Sa ganitong mga pagkakataon, bakit mahalaga na tayo ay laging handa?
5. Bilang isang mamamayan at residente, paano mo maipapakita na ikaw ay disiplinado at
may kooperasyon sa inyong lugar sa pagtugon sa suliranin sa pagbaha?
Malaking bahagi ng Mindanao niyanig ng magnitude 6.9 na lindol
Posted by Paul Palacio, ABS-CBN News on December 15, 2019

Niyanig ng magnitude 6.9 na lindol ang ilang bahagi ng Mindanao ngayong hapon
ng Linggo, ayon sa Philippine Institute of Volcanology and Seismology (Phivolcs). Naitala
ang epicenter ng lindol sa layong 6 kilometro northwest ng bayan ng Padada sa Davao del
Sur, ayon sa Phivolcs. Sinundan ito ng isa pang lindol, na may magnitude na 5.2, sa
Matanao, Davao del Sur bandang alas-3:03 ng hapon, sabi ng Phivolcs.
Hinimok ng Malacañang ang publiko na manatiling kalmado pero maingat para sa
posibleng aftershocks. Tiniyak din ng Palasyo sa publiko na pinakilos na nito ang mga
ahensiya ng gobyerno para tumugon sa pangangailangan ng mga apektado ng lindol.
Nasa Davao City si Pangulong Rodrigo Duterte nang mangyari ang pagyanig pero tiniyak ni
Presidential Spokesperson Salvador Panelo na ligtas ang chief executive, maging ang
kaniyang pamilya. Nagkaroon din ng brownout sa isang bahagi ng Davao City matapos
sumabog ang isang transformer ng koryente.
Nagsilabasan din ang mga tao mula sa Gaisano Mall sa Bajada, Davao City nang
maramdaman ang pagyanig. Sa Padada, Davao del Sur, apat ang sugatan sa pagguho ng
pader sa palengke. Gumuho rin ang gusali ng isang grocery store sa bayan. Sa
Magsaysay, Davao del Sur, 14 ang nasagip matapos magtamo ng minor injuries, ayon sa
municipal disaster officer na si Anthony Allada. Patuloy namang nararanasan ang mga
aftershock sa ilang bahagi ng Mindanao. Nagkansela naman ng klase para sa Lunes,
Disyembre 16, ang ilang lugar sa Mindanao kasunod ng lindol. Noong Oktubre, 3 malalakas
na lindol, na may magnitude na nasa 6 pataas, ang yumanig sa Mindanao
Pinagkunan:https://www.google.com/amp/s/news.abscbn.com/amp/news/12/15/1 9/mal aking-bahagi-ng-
mindanao-niyanig-ng-magnitude-69-na-lindol

Pamprosesong Tanong:
1. Sa pagyanig ng lupa at mga gusali sa ilang bahagi ng Mindanao, ano ang inisyal na
reaksyon at hakbang na ginawa ng mga awtoridad at residente sa lugar?
2. Bakit kailangang maging kalmado kapag may lindol?
3. Paano ipinakita ng mga tao ang kanilang kahandaan, disiplina at kooperasyon
habang may lindol?
4. Sa iyong palagay, bakit kaya “Ligtas ang may alam” sa panahon ng kalamidad?
 Bantay Bulkang Taal sa 'Reporter's Notebook'
Published on January 15, 2020
January 12, 2020 nagulantang ang lahat sa pagsabog ng Bulkang Taal, isa sa
dalawampu’t apat na active volcanoes sa Pilipinas. Bandang 7:30 ng gabi ng January 12,
itinaas sa alert level 4 (hazardous eruption imminent) ang Taal Volcano. Naglabas ang
bulkan ng tinatawag na steam-laden tephra column na may kasamang volcanic lightning.
Kasunod nito ang ashfall sa mga probinsya ng Batangas, Laguna, at Cavite. Umabot din
ang ashfall sa Metro Manila at Central Luzon.
Agad inilikas ang mga nakatira sa mga lugar malapit sa bulkan kabilang na ang
siyam na taong gulang na si Rona Mae Caro mula sa Talisay, Batangas. Kasama ang
kanyang buong pamilya, dinala sila sa isang evacuation center sa Sto. Tomas, Batangas.
Ang ama ni Rona Mae na si Mang Roberto na sampung taon ng tourist guide at boatman
papunta sa Volcano Island, inaalala kung may babalikan pang hanapbuhay.
Sa datos ng National Disaster Risk Reduction and Management Council o NDRRMC, as of
January 15, umabot na sa higit limampung libong tao ang naapektuhan ng pagsabog ng
bulkan. Sa bilang na ito, higit apatnapung libo ang nasa evacuation centers. Sumama rin
ang Reporter’s Notebook sa pag-iikot ng mga rescuer sa mga lugar sa Batangas na
pinaniniwalaang may mga nakatira pa. Sunod-sunod din ang mga volcanic earthquake sa
mga lugar malapit sa bulkan. As of January 15, umabot na sa higit apat na daan ang
naitalang lindol. Sa bayan ng Laurel, Batangas, makikita ang mahabang bitak sa lupa mula
kalsada hanggang sa ilang bahay dulot ng pagyanig ng lupa.
Pinagkunan:https://www.gmanetwork.com/news/publicaffairs/reportersnotebook/7 2233 0/bantay-bulkang-taal-sa-reporter-s-
notebook/story/

Pamprosesong Tanong:
1. Sa pagsabog ng Bulkang Taal, bakit kinakailangan ng agarang paglikas ng mga
residenteng nakatira malapit sa bulkan?
2. Anong aksiyon ang isinagawa ng mga awtoridad sa mga pamilyang nakatira
malapit sa bulkan?
3. Paano nakatulong ang National Disaster Risk Reduction & Management Council
(NDRRMC) sa panahon ng mga kalamidad gaya ng lindol?
4. Mula sa artikulong binasa, paano naman ipinakita ng mga residente ang kanilang
kahandaan, disiplina at kooperasyon sa pagsabog ng Bulkang Taal?

Mga minero sa Benguet, natabunan ng lupa

Posted by Micaella Ilao, ABS-CBN News on September 16, 2018

Umabot sa 43 ang mga bangkay ng mga minero na nahukay mula sa landslide sa

Itogon, Benguet Linggo ng gabi, ayon kay presidential spokesperson Harry Roque na
dumayo sa Baguio bilang bahagi ng pag-inspeksiyon sa naging pinsala ng bagyong
Ompong sa hilagang Luzon.
May isang minero na nakuhang buhay, samantalang may 30 pang nawawala, ani
Roque. Itutuloy ang paghahanap hanggang makita ang lahat ng mga minero, aniya sa
radyo DZMM. Bandang alas-6 ng gabi, may 33 ng bangkay ang natagpuang sa Barangay
Ucab sa Itogon, ayon kay Benguet Gov. Crescencio Pacalso. Patuloy, aniya, ang
paghahanap sa mga ibang natabunan ng lupa matapos gumuho ang tinutuluyan nilang
mga bunkhouse sa Ucab at sa kalapit-barangay nitong Loakan, ayon kay Pacalso. "Small
scale miners sila. Pero ang gumuho doon sa itaas, hindi naman doon sa mismong
pinagtatrabahuhan nila. Siyempre mataas 'yung bundok, na-saturate na siya nu'ng
monsoon rains... Tuloy-tuloy ang malakas na ulan tapos may hampas pa ng hangin, pati
kahoy ay medyo nadadala sa malakas na hangin kaya pati lupa na rin, sumunod na rin," ani
Pacalso sa panayam bago ang anunsiyo ni Roque.
Linggo ng hapon ay nakatakda nang huminto ang mga rescuer dahil sa patuloy na
paglambot ng lupa sa Barangay Ucab, ayon kay Senior Supt. Lyndon Mencio, provincial
director ng Benguet provincial police office. "Sa tingin po namin, nasa ibabaw kami ng
building na natabunan, mukhang wala na po," ani Mencio nang makapanayam sa radyo
DZMM, at tanungin kung ano ang lagay ng mga natabunan. Sa tingin niya ay hindi na sila
makakapagpatuloy sa search and rescue operations kahit pa may mga ibang minero at
rescuer na tumutulong sa kanila. "Ipapa-pull out ko na rin po ng mga 5:30 (ng hapon). Nag-
umpisa nang umambon, baka madamay itong mga naghuhukay," ani Mencio. Hindi
matantiya ni Chief Supt. Rolando Nana, regional director ng Cordillera police, ang lalim ng
hukay na ginawa ng gumuhong lupa. "Ang gumuho ay galing sa bundok, pumunta sa
bunkhouses... Mahirap maestimate," ani Nana sa panayam ng DZMM.
May mga mining sites daw sa lugar kaya karamihan ng natabunan ay mga minero.
"May mga tirahan na sila rito, may mga bunkhouse, may mga makeshift na tinitirahan.
Mayroon ding church doon na pinagsilungan nila, 'yun 'yung dinaanan ng landslide," sabi ni
Nana. Nasa matarik na bahagi ang lugar kaya't delikado na rin ito maging sa mga rescuer,
aniya. Dahil sa pagmimina ayon kay Itogon Mayor Victorio Palangdan, ang natabunang
estruktura ay bunkhouse ng Benguet Corporation na ginagamit ng mga minero."May isang
bunkhouse ng isang kompanya na may tinatayang 40-50 people trapped. Pero natabunan
na ng lupa, 'yun ang inaalala namin baka patay lahat ng mga

Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang iyong masasabi sa artikulong binasa?
2. Ano ang dahilan ng pagguho ng lupa?
3. Sa tuwing may parating na bagyo sa lugar, anong aksiyon ang ginagawa ng mga
awtoridad para sa kaligtasan ng mga tao?
4. Sa iyong palagay, nagkulang ba ng paalala ang mga awtoridad kung bakit
humantong sa punto na may mga minerong natabunan ng lupa? Ipaliwanag.
5. Sa mga ganitong uri ng kalamidad, bakit napakahalaga ang makinig at sumunod sa
payo at abiso ng mga awtoridad?
6. Mula sa artikulong binasa, paano naman ipinakita ng mga residente ang kanilang
kahandaan, disiplina at kooperasyon sa naranasang pagguho ng lupa?

Paksa 2: Kahalagahan ng Kahandaan, Disiplina at Kooperasyon sa Pagtugon sa mga

Hamong Pangkapaligiran
v Ayon sa Philippine National Red Cross (2016), nagmungkahing magkaroon ng
Lifetime Kit bago pa may dumating na kalamidad gaya ng pagbaha. Ito ay dapat
na praktikal at kayang dalhin sa paglikas. Kailangang mayroon nito ang bawat
miyembro ng pamilya. Gawin ito kasama ang buong pamilya upang matuto ang
mga bata na maghanda ng kanilang mga kit, sa pamamagitan nito, sila’y laging
handa sa pagdating ng baha.
v Nagmungkahi naman ang Department of Energy (2016), na sa tuwing panahon ng
kalamidad tulad ng baha, kailangang maging maingat at disiplinado sa paggamit
ng koryente upang maiwasan ang disgrasya.
v Binigyang katuparan ng National Disaster Risk Reduction and Management Plan
(NDRRMP) ang nilagdaan ng R.A No. 10121 of 2010, kung saan nagbibigay ng legal
na batayan sa mga patakaran, plano at programa upang makahanda sa
sakunang dulot ng baha. Ang NDRRMP na nakapalooban ng apat na thematic na
lugar, ito ay ang (1) Disaster Prevention and Mitigation; (2) Disaster Preparedness;
(3) Disaster Response; at (4) Disaster Rehabilitation and Recovery. Sa pamamagitan
nito, matitiyak ang physical framework, social, economic, environmental plans sa
komunidad, lungsod, munisipalidad at mga probinsyang sasang-ayon sa plano.
v Ang layunin naman ng DRRM na nakapaloob sa mga emergency services at
public assistance na sa panahon ng sakuna tulad ng pagbaha ay magkaroon ng
agarang responde upang may makapagligtas ng mga buhay, mabawasan ang
mga epekto nito sa kasalukuyan at upang matiyak ang public safety at
matugunan ang mga basic substance na kailangan ng mga residenteng
apektado ng pagbaha. Ang pagresponde sa mga sakuna ay nakatutok sa agaran
at short term o panandaliang pangangailangan na tinatawag na disaster relief.
 v Ayon naman kay Eric (2014), sa kanyang lathalang OCD- Caraga Intensities
Disaster Preparedness Training, kinakamit ang pagiging handa sa buong tag-araw
upang mapadali ang abilidad ng rehiyon sa pagharap sa posibleng kalamidad
bago pa man magsimula ang tag-ulan. Dahil sa pangyayaring pagbaha sa
Butuan City, napagtanto ng mga tao na mayroon pa ring dapat gawin sa mga
tuntunin sa paghahanda patungkol sa pagbaha. May mga pag- aaral na
isinagawa ang Environmental Governance and Disaster Preparedness Flooding
Resiliency of Caraga Region ayon kay Pantaleon (2006), upang malaman ang
katayuan ng resiliency ng Caraga Region laban sa pagbaha, at pagtasa sa apat
na kadahilanan ng Environmental Governance. Ang mga ito ay: (1) Forest
Ecosystem Management, (2) Fresh Water Ecosystem Management, (3) Coastal
Water Ecosystem Management, at (4) Urban Ecosytem Management.

Gawain 4: Balita-Suri
Suriin at pag-aralan ang sumusunod na balita. Pagkatapos, sagutan ang mga
pamprosesong tanong. Ilagay ang iyong sagot sa hiwalay na papel.

Kahandaan sa Sakuna’t Peligro Para sa Tunay na Pagbabago

Posted by PMCJr. on July 8, 2019

Ang Pilipinas ay patuloy na hinahagupit ng malalakas na mga bagyo bawat taon at

mga manaka-nakang paglindol na hindi natin maiiwasan at mapipigilan. Kaya ang ating
pagtugon sa mga kalamidad na ito ay nag-iiba rin mula sa pagiging reactive sa pagiging
masyadong proactive. Bago pa man ay napahusay na ng ating sistema sa pagresponde sa
mga kalamidad, napabago na natin ang ating siyentipikong kakayahan, at sa mga
pamamaraan ay naisaayos na rin ang prepositioning ng mga relief goods bago pa ang
mga kalamidad at nabibigyan na rin ng kinakailangang pondo ang mga pangunahing
ahensiya para agarang makatugon sa mga pangangailangan pagkatapos ng kalamidad
at trahedya. Ang epekto ng mga likas na kalamidad sa ekonomiya ay napakalawak. Kung
libo-libong buhay ang nawala at mga daan at bahay ang nasira, ang produksyon at kita ay
magdurusa; ang paglago ng ekonomiya ay babagal; mabubura ang naipong kita.
Ang aktibidad pang-ekonomiya ay naaabala at nauudlot gayundin ang daloy ng
kita na magreresulta sa lalalang kahirapan. Nagdudulot din ang mga kalamidad ng
kagipitan sa pinansiyal na patakaran dahil sa karagdagang pondo na kailangang ibigay ng
pambansang gobyerno at manpower at resources na kailangang maitalaga bilang suporta
sa relief efforts. Ang recovery at reconstruction efforts na maaaring tumagal ng ilang taon ay
gigipit sa pinansiyal na posisyon ng bansa. Nalilimitahan tayo ng ating badyet, katunayan
ayon sa isang pag-aaral ng World Bank noong 2009 ay tinatayang kinakailangan ng Pilipinas
ng halaga na katumbas ng 0.6% hanggang 1.0% ng GDP (gross domestic product) taon-
taon mula 2010 hanggang 2019 upang tugunan ang mga panganib ng klima at kalamidad
kabilang ang pamumuhunan para sa replacement at expansion ng resilient infrastructure.
Dahil sa ang gobyerno ay may kakulangan pa rin sa financing, ang pagbalanse sa pagitan
ng kahandaan sa kalamidad at iba pang pangangailangan ay maliwanag na lubhang
napakahirap na desisyon dahil sa halaga ng naging desisyon.
Kaya ang paghahanda sa kalamidad ay isang napakahalagang bahagi ng
pagsisikap sa pagunlad. Maliwanag na hadlang ang kalamidad sa pag-unlad at ang
pagpapaliit sa mga epekto ng kalamidad ay kalauna’y magiging posible ang pag-unlad.
Ito ay isang rason upang magtayo muli ng mas mabuti dahil walang anumang progreso
para sa isang bansa na nakabaon sa isang masamang siklo ng pagkawasak at
rekonstruksiyon. Kaya kailangang masiguro na may sapat na resources at hustong
estratehikong pagpaplano upang masiguro na muling magtatayo sa isang matibay at
matatag na pamamaraan.
Ang mga Pilipino ay totoo namang may kusa at malikhain na iangkop ang sarili sa
bagong normal (new normal) na kalagayan ng panahon. Sa mga nagdaang taon ay
namalas natin ang mga kalamidad na dumarating na mas madalas at mas malakas. Ang
tunay na matibay at matatag sa pagbangon ng bansa ay tumutugon sa ganitong
sitwasyon na sinusubukang iangkop ang sarili sa panahon at paliitin ang mga epekto ng
mga kalamidad. Hindi naman maaaring pahintulutan ang masamang siklo ng destruksiyon
at rekonstruksiyon na magpatuloy dahil sa muling pagtatayo ng mga komunidad na
nasalanta sa parehong pamamaraan, dahil natural na susunod dito ang parehong resulta-
paulit-ulit na pagkasira.
Ang kakayahan sa pagbangon (resilience), kaligtasan at proteksiyon ng komunidad
ay maaaring makamit sa pamamagitan ng kooperasyon at kahandaan ng publiko na
tulungan ang bawat isa lalo na sa panahon ng emergencies at kalamidad. Nagsisimula ang
“resilience” sa kamalayan sa pinsala at panganib na banta sa mga komunidad. Subalit
kailangang matuto rin ang mga tao kung paano nila proteksiyunan ang sarili mula sa mga
panganib at pinsala. Ang “resiliency” sa ilalim ng Executive Order (EO) 29-2017 ay binigyan-
kahulugan na, ang kapasidad na maghanda sa, rumesponde sa, at makabangon sa isang
kalamidad.
Ang Executive Order na inilabas ni Pangulong Rodrigo Duterte ay binago ang
National Disaster Consciousness Month (NDCM) na ginugunita tuwing buwan ng Hulyo sa
National Disaster Resilience Month (NDRM) upang ipihit ang pagtutok mula disaster
awareness building sa pagbibigay kakayahan sa mga residente na maging matatag at
makabangon sa kalamidad.
Sa taong ito bilang paggunita sa taunang National Disaster Resilience Month (NDRM)
sa buong buwan ng Hulyo ay may temang, “Kahandaan sa Sakuna’t Peligro Para sa Tunay
na Pagbabago.” Ang aktibidad na ito ay nanawagan ng aksiyon sa mga pambansang
ahensiya at local government units (LGUs) na magpatupad ng disaster resilience campaigns
tungo sa pagpapataas ng kamalayan ng publiko sa kahalagahan ng disaster risk reduction
and management. Sakop nito ang apat na tema: disaster prevention and mitigation;
disaster preparedness; disaster response; at disaster rehabilitation and recovery.
Laging manalangin tayo na nawa’y malihis tayo sa malalakas na bagyo at
kalamidad at laging maghanda at magpakatatag.
Pinagkunan: http://www.amiananbalitangayon.com/kahandaan-sa-sakunat-peligro- para-sa-tunay-na-
pagbabago/

Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang iyong masasabi sa balitang binasa?
2. Ano ang mga epekto ng kalamidad sa pamumuhay ng mga tao?
3. Mula sa balitang binasa, paano ipinamalas ng mga Pilipino ang kanilang kahandaan
at kakayahan sa muling pagbangon pagkatapos ng kalamidad?
4. Bakit ba mahalaga sa isang bansa, ang kahandaan sa panahon ng kalamidad?
5. Sa iyong palagay, paano ba nakakatulong ang kahandaan sa panahon ng
kalamidad sa pag-unlad ng isang bansa?
Mahalaga ang Paghahanda
Posted by Pat A. Sto Tomas, ABS-CBN News on November 16, 2009

Ang nakaraang mga kalamidad dala ng dalawang magkasunod na bagyo na

nagdulot ng sobrang pagbaha sa malaking bahagi ng Metro Manila at ng Central at
Northern Luzon ay isang malagim na paalaala sa atin sa kahalagahan ng paghahanda.
Kung sabagay ang kahalagahan ng paghahanda ay hindi na bago para sa atin sapagkat
maliit pa man tayo at nagsisimula pa lamang mag-aral sa elementarya tayo ay na-expose
na at marahil ay naging kasapi pa sa Boy Scouts o Girl Scouts kung saan ang motto at ang
kaisipang laging ipina-ala-ala sa mga bata ay: “Laging Handa.” Kaya nga lang dahil
naman siguro sa kadalasan ay nagiging maayos ang ating bukas at maalwan naman ang
mga pinagdadaanan, kung minsan ang kahalagahan ng mensaheng ito ay ating
nakakaligtaan.
Kaya naman pag dumating ang mga hindi inaasahang uri ng kalamidad katulad
nga ng nangyari tayo ay nagugulantang lalo na kung tayo ay kabilang doon sa mga libo-
libong naging biktima ng nasabing kalamidad. Kaya mula ngayon makakabuti marahil
kung ang paghahanda ay ating bigyan ng kaukulang pansin. Sa ating mga nakitang
pagbaha at sa mga naging epekto nito sa marami nating mga kababayan ang isang
mahalagang paghahanda lalo na sa ating mga OFWs na nagsisimulang mag-ipon upang
makapagpatayo o magkaroon ng sariling bahay ay ang pagplano ng nararapat na
lokasyon nito. Ating piliin ang lugar na medyo mataas ng kaunti na sa ating palagay ay
ligtas ito sa pagbaha kahit na lumakas pa man ang pagbuhos ng ulan katulad ng
bagyong Ondoy.
Ayon sa mga dalubhasa ang bagyong Ondoy ay nagbuhos ng malakas na ulan sa
loob lamang ng wala pang kalahating araw na katumbas ng ulan na normally ay
bumabagsak sa loob ng isang buwan. Ang ganitong pangyayari ay dapat nating isaisip
pag naghahanap ng lugar na pagpapatayuan ng bahay. Subalit kung sakali naman na
talagang walang makuhang mataas na lugar bilang lokasyon, makakabuti marahil kung
ating pag-planohang mabuti ang pagkakaroon ng dalawang palapag na tahanan at ng
sa gayon tayo ay may maakyatan at mapagdalhan ng mga kagamitan kung sakali mang
bumaha.
Nakakalunos iyong ating mga makita na sa isang iglap lang nasira ang lahat ng
ating mga pinaghirapan at pinag-ipunang ipundar ng ang mga ito ay malunod sa baha at
mapuno ng putik at hindi na mapakinabangan pa. Maliban marahil sa mga furnitures na
kahoy na pwede pang linisin at mapakinabangang muli. Ngunit kung tayo naman ay
nakakuha na ng bahay sa lugar na binabaha nga o posibleng bahain, marahil makakabuti
kung ating pag-planuhan ang uri ng mga kagamitan na ating bibilhin. Katulad halimbawa
ng full wooden sala set kaysa sa upholstered na sala set. Sa mga kama naman baka
makakabuti kung imbes ng yong usual mattresses ay yong inflatable plastic or rubber beds
na lang ang ating bibilhin. Sa ating mga nakita sa TV noong kasagsagan ng pagbaha at
kasunod na rescue operations malaking tulong ang naibigay noong mga inflatable beds na
naging parang rubber boats pa at nasakyan ng mga bata. Makakabuti rin marahil kung
tayo ay may stand-by na aluminum stairs na may kataasan upang magamit natin sa
madaliang pag-akyat sa bubungan ng bahay kung kinakailangan. After all, ang ganitong
uri ng portable stairs ay magagamit din natin sa pang araw-araw na maintenance ng
bahay at kapaligiran. Mahalagang may mga nakaimbak tayong pagkain sa bahay gaya
ng supisyenteng suplay ng bigas, gulay, isda, karne at ilan pang mga pang araw-araw ng
pangangailangan Sa akin, normal na yong weekly marketing at pag-imbak ng mga lulutuin
at mga grocery items good for one week or more at ang pagbili muli ng mga ito pag
nakikita kung medyo paubos na ang supply. Sa akin, ito ay parang kaugalian na lamang na
nagbibigay din ng personal convenience hanggang sa makita ko sa TV ang naging epekto
ang pagbaha sa ating mga kababayan at na-realize ko na ito pala ay isang
napakahalagang paghahanda para sa bukas and not merely an act of personal
convenience.Doon naman sa atin na may kaugaliang mag-ipon ng tubig dahil nga sa hindi
laging available ang supply ng tubig in strong volume, baka makakabuti kung maliban sa
milking pen drum ay magkaroon din tayo ng ilang pirasong plastic containers na may
saraduhan. Itong may mga kalakihang plastic containers na naglalaman ng mga twenty
liters of water ay puwedeng maging salbabida just in case na may pagbaha at malaki ang
maitutulong nito upang tayo ay hindi malulunod habang tayo ay palutang-lutang sa tubig
baha.
Itong ating mga nabanggit ay ilan lamang sa mga paghahanda na maari nating
tingnan at gawin upang makatulong sakali lamang na magkaroon muli ng pagbabaha at
ang ating kinatitirikang bahay ay posibleng madamay dito. Marami pa ang pwedeng gawin
at ito ay ating mapag-isipan kung atin lamang bibigyang ng pansin. Subalit hindi lamang
bagyo at pagbaha ang kalamidad na maaring tumama sa atin. Mayroon ding mga
paglindol at ang tsunami na dala nito, mga landslide dala ng malakas na pag-ulan.
Mayroon ding sunog, mga buhawi at thunderstorms na may nakakamatay na kidlat.
Maraming mga kalamidad sa kasalukuyan ang nagyayari sa ibat-ibang bahagi ng
mundo na maaaring sanhi ng ating walang pakundangang pagsira sa kalikasan. Ang
mahalaga, ito ay ating paghandaan. At sa ating mga OFWs na kasalukuyan ay nasa ibang
bansa at hiwalay sa mga mahal sa buhay na naiwanan dito sa atin, makakabuti marahil
kung ang ilan sa mga ideyang ating nabanggit sa itaas ay ating ipaalam sa ating mga
mahal sa buhay. Mahalaga ang paghahanda. At kasama dito ay ang pagiingat.
Makakawa ay huwag nang maulit pa ang mga pahirap na dinulot ng bagyong Ondoy at
Pepeng.
Pinagkunan: https://news.abs-cbn.com/views-and-analysis/11/15/09/mahalaga-angpaghahanda-pat-sto-tomas
 Pamprosesong Tanong:
1. Patungkol saan ang balitang iyong binasa?
2. Ano ang kadalasang nararanasan ng mga taong hindi handa sa pagdating ng
kalamidad?
3. Ano bang mga paghahanda ang maaari nating gawin?
4. Sa mga ganitong pagkakataon, paano mo maipapakita na ikaw ay may disiplina at
kooperasyon?
5. Bakit kaya mahalaga na tayo ay “Laging Handa”?

Gawain 5: Checklist ng Kahandaan!

Sagutan ang mga sumusunod na tanong tungkol sa kahandaan kapag may
kalamidad. Lagyan ng tsek (√) sa loob ng kahon ang iyong kasagutan. Gawin ito sa short
coupon bond.
Mga Katanungan Oo Hindi Hindi Sigurado

1. Alam ba natin ang mga emergency

numbers ng lokal na tanggapan ng
pagamutan, pamatay-sunog, pulis, at mga
kawani ng barangay?
2. Alam ba natin ang pinakamalapit na ligtas
na lugar mula sa ating bahay na maaaring
paglikasan pag may kalamidad gaya ng
lindol, pagbaha, bagyo, pagputok ng
bulkan, sunog at iba pa?
3. Alam ba ng buong pamilya ang evacuation
plan sa kani-kanilang mga paaralan at
trabaho?
4. Alam ba natin kung paano ililikas ang mga
bata, may kapansanan at matatanda na
kasama natin sa bahay?
5. Nag-iimbak ba tayo ng pagkain o inuming
tubig para sa posibleng kalamidad?
6. Naghahanda ba tayo ng emergency kit at
first aid kit para sa posibleng sakuna o
trahedya?
7. Alam ba ng buong pamilya kung ang ating
tahanan ay malapit sa bulkan, dagat o ilog?
8. Kapag may bagyo o lindol, alam ba ng
buong pamilya kung tayo ay nasa
panganib?
9. agkatapos ng bagyo, lindol, pagbaha,
pagputok ng bulkan at iba pa, alam ba
natin kung paano matatawagan ang mga
kasama natin sa bahay kung sakaling
nagkahiwalay kayo?
10. Alam ba natin kung kailan dapat bumalik
sa ating mga tahanan pagkatapos ng
isang kalamidad?
11. Tayo ba ay handa sa posibleng epekto ng
bagyo, pagbaha, lindol at pagputok ng
bulkan gaya ng pagkasira ng bahay,
 ariarian at pinagkukunan ng
hanapbuhay?
12. Alam ba natin kung kanino makakukuha
ng tama at totoong balita o impormasyon
upang hindi na tayo makadagdag sa
maling mga haka-haka na siyang
nagiging sanhi ng kaba at takot?
13. Alam ba natin kung kailan dapat lumikas
kapag may kalamidad?
14. Alam ba natin ang tamang paraan ng
paglikas kung tayo ay nasa panganib
dulot ng kalamidad?

Gawain 6: Para sa Hinaharap

Gumawa ng isang open letter tungkol sa kahalagahan ng pagiging handa, disiplinado
at may kooperasyon sa pagtugon sa mga hamong pangkapaligiran. Isulat ang “Para sa
Hinaharap at sa aking komunidad bilang panimula ng iyong open letter. Isulat sa
patutunguhang bahagi kung para kanino ito. Gawin ito sa short coupon bond.

Mahusay! Matapos mong matutunan at mapalalim ang iyong kaalaman ukol sa

kahalagahan ng kahandaan, disiplina at kooperasyon sa pagtugon ng mga hamong
pangkapaligiran, maaari ka ng pumunta sa susunod na bahagi ng modyul. Ihanda mo ang
iyong sarili sa pagsagot sa inihandang gawain para sa iyo
Pagyamanin
Gawain 7: Summary Chart
Suriin ang katanungan pagkatapos ay punan ng sagot ang summary chart. Ilagay
sa short coupon bond ang iyong sagot.

Sa panahon ng kalamidad, paano mo maipapakita ang kahandaan, disiplina at

kooperasyon sa pagtugon sa mga hamong pangkapaligiran?

Kahandaan Disiplina Kooperasyon

Batay sa aking mga natutunan, masasabi ko na ang pagtugon sa mga

suliranin at hamong pangkapaligiran ay dapatna ____________________________

Matapos mong mapalalim ang iyong kaalaman tungkol sa kahalagahan ng

kahandaan, disiplina at kooperasyon sa pagtugon sa hamong pangkapaligiran, sa
bahaging ito naman ng modyul ay ating subukin ang lahat ng iyong natutuhan patungkol
sa paksang tinalakay. Halina’t umpisahan mo nang sagutin ang sumusunod na gawain.
Isaisip
Gawain 8: Dugtungan ang sumusunod na mga grupo ng salita. Ilagay sa hiwalay na papel
ang iyong sagot.

1. Ang kahandaan ng bawat tao sa pagtugon ng hamong pangkapaligiran ay mahalaga

sapagkat______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_____________________________________

2. Sa panahon ng kalamidad napakahalaga ang maging disiplinado sapagkat ________

_______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________

3. Sa pagtugon ng hamong pangkapaligiran napakahalagang may kooperasyon ang mga

tao sapagkat
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
___________________

Isagawa
Sa bahaging ito ng modyul ay palalawakin at pagtitibayin mo bilang mag-aaral ang
mga nabuo mong kaalaman ukol sa kahalagahan ng kahandaan, disiplina at kooperasyon
sa pagtugon sa mga hamong pangkapaligiran. Kinakailangan ang mas malalim na
pagtalakay dito upang maihanda ang iyong sarili sa pagsasabuhay ng iyong natutuhan.

Gawain 9: Unawain ang tanong. Ibigay ang iyong sariling opinyon tungkol dito. Gawin ito sa
hiwalay na papel.

Kung ikaw ay magiging isang Punong Barangay, paano mo pamamahalaan ang

iyong nasasakupan patungkol sa kahalagahan ng pagiging handa, disiplinado at may
kooperasyon sa panahon ng kalamidad?

________________________________________
________________________________________
________________________________________
________________________________________
________________________________________
________________________________________
________________________________________
________________________________________
________________________________________
________________________________________

Magaling! Ngayong natapos mo na ang modyul at ang mga inihandang gawain

para sa iyo. Ngayon naman, ay susukatin ang iyong natutuhan sa pamamagitan ng
maikling pagsusulit sa susunod na gawain.
Tayahin
Gawain 10: Suriin at pag-aralan ang mga sumusunod na pahayag. Isulat ang titik ng
tamang sagot sa iyong sagutang papel.

1. Ayon sa weather forecast ni Kuya Kim, may paparating na malakas na bagyo sa Luzon at
kasama ang inyong bayan sa matatamaan nito. Ano ang iyong gagawin kung
naninirahan ka sa mababang lugar at peligroso sa baha?
A. Lumikas sa mataas na lugar
B. Lumikas kapag mataas na ang tubig
C. Kapag tumaas ang tubig ay umakyat sa bubong ng bahay
D. Manatili sa bahay at ipako na lamang ang bubong at bintana

2. Bakit may nasasaktan at nawawalan ng buhay sa tuwing nagkakaroon ng kalamidad?

I. Pagtangging lumikas ng mga tao mula sa mga mapanganib na lugar
II. Pakikinig sa radyo o panonood ng tv upang malaman ang pinakahuling
balita III. Hindi pagsunod ng mga tao sa tagubilin ng mga awtoridad kapag
may kalamidad
A. I, II, III B. I, II C. I, III D. II, III

3. Bakit mahalagang makinig o alamin lagi ang mga pahayag, babala at alerto patungkol
sa kalamidad?
I. Dahil ligtas ang may alam
II. Upang malayo o makaiwas sa peligro
III. Upang maging handa sa paparating na kalamidad

A. I, II, III B. I, II C. I, III D. II, III

4. Kung ikaw ay naabutan ng baha sa daan, ano ang maaari mong gamitin upang iligtas
ang sarili sa pagbaha?
A. karton
B. payong
C. malaking bag
D. malaking gallon

5. Ano ang dapat gawin sa panahon ng bagyo?

A. Lumabas ng bahay o gusali na malapit sa bintana
B. Manatili sa isang mababang lugar tulad ng basement
C. Manatili sa loob ng bahay o gusali na malapit sa bintana
D. Humanap at manatili sa mataas na lugar na hindi aabutin ng baha

Suriin ang bawat pahayag. Isulat sa iyong sagutang papel ang T kung ito ay tama at M
kung ito naman ay mali.
6. Ayon sa Philippine National Red Cross (2016), nagmungkahing magkaroon ng lifetime kit
bago pa may dumating na kalamidad gaya ng pagbaha.
7. Sa panahon ng kalamidad “Ligtas ang may alam”.
8. Alamin ang mga emergency numbers ng lokal na tanggapan ng pamatay-sunog, pulis,
pagamutan at mga kawani ng barangay pagkatapos ng kalamidad.
9. Mag-imbak ng pagkain o inuming tubig para sa posibleng kalamidad.
10. Mag panic-buying kung may paparating na kalamidad.
11. Magplano ng gagawin kapag may parating na kalamidad.
12. Huwag ipaalam sa mga kinauukulan ang mga nasirang kawad ng koryente at tubo ng
tubig.
13. Magsagawa o lumahok sa regular na earthquake drill, emergency drill, fire drill at iba pa
bilang paghahanda sa kalamidad.
14. Ang paghahanda sa kalamidad ay tungkulin lamang ng pamahalaan.
15. Ang mga taong naninirahan sa may paanan ng bulkan ay maaaring malagay sa peligro
sa pagputok nito.
Karagdagang Gawain
Pagsulat ng Repleksiyon
Sumulat ng maikling repleksiyon tungkol sa iyong mga natutuhan at realisasyon
tungkol sa kahalagahan ng kahandaan, disiplina at kooperasyon sa pagtugon sa hamong
pangkapaligiran. Gawin ito sa short coupon bond.
RUBRIK SA PAGTATAYA NG REPLEKSIYON
Dimensyon Napakahusay Mahusay Katamtaman Nangangailangan
4 Puntos 3 Puntos 2 Puntos ng
Pagpapabuti
1 Puntos
Buod ng aralin, Maliwanag at Maliwanag Hindi Hindi
paksa o gawain kumpleto ang subalit gaanong maliwanag at
pagbuod ng may maliwanag at marami
araling kulang sa kulang sa ang kulang sa
tinalakay detalye sa ilang detalye mga
paksa o sa paksa o detalye sa paksa
araling araling o araling
tinalakay tinalakay tinalakay

Presentasyon ng Lahat ng Tatlo lamang Dalawa Isa lamang sa

pagkakasulat pamantayan sa mga lamang sa mga
-Maayos ang ay pamantayan mga pamantayan ang
pagkakasunodsunod matatagpuan ang pamantayan matatagpuan sa
ng mga ideya sa kabuuang matatagpuan ang kabuuang
-Hindi paligoyligoy repleksiyon sa kabuuang matatagpuan repleksiyon
ang repleksiyon sa kabuuang
pagkakasulat - repleksiyon
Angkop ang mga
salitang ginamit
-Malinis ang
pagkakasulat

MAHUSAY! Handa ka na para sa susunod na modyul.

Susi sa Pagwawasto

Sanggunian

https://correctphilippines.org/bagyong_yolanda/

https://www.google.com/amp/s/www.philstar.com/pang-masa/punto-
mo/2018/07/18/1834498/tumitinding-problema-sa-baha/amp/
https://www.google.com/amp/s/news.abscbn.com/amp/news/12/15/19/malaking-
bahagi-ng-mindanao-niyanig-ng-magnitude-69-na-lindol
https://www.gmanetwork.com/news/publicaffairs/reportersnotebook/722330/bantay-
bulkang-taal-sa-reporter-s-notebook/story/
https://news.abs-cbn.com/news/09/16/18/mga-minero-sa-benguet-natabunan-ng-
lupa
https://www.scribd.com/document/343976151/PAGHAHANDA-NG-MGA- RESIDENTE-
NG-BAAN-RIVERSIDE-SA-PANAHON-NG-PAGBAHA
http://www.amiananbalitangayon.com/kahandaan-sa-sakunat-peligro-para-
satunay-na-pagbabago/
https://news.abs-cbn.com/views-and-analysis/11/15/09/mahalaga-angpaghahanda-
pat-sto-tomas
 ENGLISH 10
Learning Activity Sheets
Analytical Listening and Problem Solving
NAME _____________________________ Quarter 1: Week 5
Section____________________________________ Date ____________

Background Information:
Listening is accepting language through the ears. It
includes distinguishing the sounds of speech and arranging them
into words and sentences. When we listen, we use our ears to
hear sounds such as letters, stress, rhythm, and pauses, and we
use our brain to substitute these into meaningful messages.
Listening requires focus and consideration. It is a skill that
some individuals must work for. Often times, people who have
trouble listening are poor listeners. Listening to a second
language requires more focus and attention.
When we were babies, we learned this skill by listening to
people who know how to use a certain language. The easiest way
to develop this skill is to listen to a variety of voices as often as
you can and concentrate on the meanings and deeper messages
they convey.
Analytical Listening is about the capability to properly break
down what is being said. It is not just understanding what the other
individual is saying and what he or she intends to say but more
so, being able to understand difficult questions into separate parts
to get deeper into the meaning.
Analytical Listening aids bringing balance to a
conversation and in processing information accurately. An
analytical listener can critically look at the elements of a problem
and apply solutions to them. By distinguishing the main problems
from partial problems, the analytical listener can collect a lot of
information, then research on it. After collecting all the information,
the analytical listener will be able to make logical connections, to
detect the actual cause, and to think of fitting solutions to
problems.

Learning Competency with Code:

Employ analytical listening in problem solving. EN10LC-IIe-13.2

Directions:

Exercises/Activities
A. Identify whether the statements about analytical listening and problem
solving are true or false. Write TRUE if the statement is correct and
FALSE if the statement is incorrect on the space provided before each
number.
__________ 1. Listening includes distinguishing the sounds of speech
and arranging them into words and sentences.
__________ 2. Listening is a skill that some individuals must work for.
__________ 3. The most important thing to develop listening skill is to focus to a lesser
variety of voices as often as you can and concentrate on the meanings and
deeper messages they express.
__________ 4. Often times, people who have trouble listening are poor listeners.
__________ 5. Listening to a second language requires less focus and attention.
__________ 6. Analytical listening is about the capability to properly break down what is
being said.
__________ 7. Analytical listening is not just understanding what the other individual is
saying and what he intends to say.
__________ 8. Analytical Listening hinders bringing balance to a conversation and process
information accurately.
__________ 9. An analytical listener can critically look at the elements of a problem and
apply solutions to them.
__________ 10. After collecting all the information, the analytical listener will be able to
make logical connections, to detect the actual cause, and to think of fitting
solutions to problems.

B. Classify the following listening practices and decide whether it

is a good listening practice or a bad listening practice by
writing your answers inside the columns provided below.
1. Whenever Mrs. Gonzales, the school guidance counselor,
talks to students in her office, she always maintains eye
contact.
2. The angry complainant keeps on interrupting the
explanations of the manager.
3. Richard keeps an open mind as he listens to the instruction given by the public health
officers.
4. The students listen to the words the speaker says, but their minds are idly imagining
places somewhere else.
5. Mayor Carmelo Lazatin listens attentively to every concern of his constituents.
6. The attendee of the seminar waits for the speaker to pause before asking and
clarifying questions.
7. The attendees of the seminar show less sympathy for the speaker’s feelings.
8. The parents provided feedback to the explanations made by the class adviser.
9. The idle workers pay less attention to the non-verbal cues given by their superior.
10. Students ask questions about the topic being discussed to check if they understood
the topic.
Good Listening Practices Bad Listening Practices
C. Listen to the short passage to be read by your parent, guardian, or older siblings. After
listening to the passage, answer the following comprehension questions.
PAMINTUAN MANSION : A WITNESS TO PHILIPPINE HISTORY
The Pamintuan Mansion is situated in
Barangay Sto. Rosario in Angeles City
Pampanga. It is the hope and pride of every
Angeleño. This mansion was also known as
the Museum of Philippine Social History
since its inauguration back in 2015.
This mansion holds tons of memories
coming from the past decades. For
instance, President Emilio Aguinaldo used
this mansion as his headquarters during the
battle with the Americans. From Kawit
Laguna, Aguinaldo transferred his
headquarters to the Pamintuan Mansion.
This is where he carried out his different tasks as the first president of the republic.
It was also converted into an Angeles Hotel as operated by a Chinese businessman.
It became a home for many American forces back in World War II. Eventually, it was
converted into a satellite office of the Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP) back in 1993 up
to the year 2009. With these significant historical events that transpired in the Pamintuan
mansion, it is indeed a treasure to behold.
-Jojo Vito, The Happy Trip

C.1 Supply the missing words as you listen to the text to be read aloud by your
parents, guardian, or older siblings. Answer in all honesty.
PAMINTUAN MANSION: A _____________ TO PHILIPPINE HISTORY

The ____________________ is situated in Barangay Sto. Rosario in Angeles City

Pampanga. It is the hope and pride of every ____________________. This mansion was
also known as the Museum of Philippine Social ____________________since its
inauguration back in 2015.
This mansion holds tons of memories coming from the past decades. For instance,
President ____________________used this mansion as his headquarters during the battle
with the ____________________. From Kawit Laguna, Aguinaldo transferred his
headquarters to the Pamintuan Mansion. This is where he carried out his different tasks as
the first president of the republic.
It was also converted into an Angeles ____________________as operated by a
____________________businessman. It became a home for many American forces back in
World War II. Eventually, it was converted into a satellite office of the
____________________ng Pilipinas (BSP) back in 1993 up to the year
____________________. With these significant historical events that transpired in the
Pamintuan mansion, it is indeed a treasure to behold.
-Jojo Vito, The Happy Trip
C.2 Listening Comprehension Check:
1. Where is the Pamintuan Mansion situated?
2. What does the title of the listening text mean?
3. Do you agree that the Pamintuan Mansion is the pride and hope of every Angeleño?
4. Why do you think Emilio Aguinaldo made use of the Pamintuan Mansion as a
headquarters during the Filipino-American War?
 5. Are you in favor of the conversion of Pamintuan Mansion into a Philippine Social
History Museum? Why? Why not?
D. Help Me Out!
Listen to the riddle to be read aloud by your parent, guardian, or older siblings. After
listening, solve the riddle.
A farmer needs to take a dog, a chicken, and a sack of grain across a
river. The only way across the river is by a small boat, which can only
hold the farmer and one of the three items. Left unsupervised, the
chicken will eat the grain, and the dog will hurt the chicken.
However, the dog won't try to eat the
grain, and neither the dog nor the chicken will
wander off. How does the farmer get everything
across the river?

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_____________________
Rubric for Scoring an Essay

Traits 10 8 6 4
Content There is one Main idea is Main idea is Vague or
clear, well- clear but somewhat clear unclear main
focused main supporting but more idea.
idea. information is supporting
general. details are
needed.
Organization Details are in Details are in Some details There is no clear
logical order. logical order, but not in logical or introduction of
Conclusion is presented in expected order the main topic or
strong and less interesting and are structure of the
way. Conclusion distracting. paper. There is
 states the point is recognizable Conclusion is no clear
of the paper. and ties up recognizable, conclusion.
almost all loose but does not tie
ends. up all loose
ends.
Sentence Few errors in Occasional Frequent errors Dominated by
Structure, spelling, errors in of spelling, errors in
Grammar, punctuation, spelling, punctuation, spelling,
Mechanics, & capitalization, punctuation, capitalization, punctuation,
Spelling sentence capitalization, sentence capitalization,
structure and sentence structure and sentence
grammar. structure and grammar; structure and
grammar, but meaning grammar;
meaning is not confused or meaning at
obscured. obscured. times
unidentifiable.

Reflection
Seated in your comfortable study place, fill in the following
reflection statements with the insights you have learned about
Analytical Listening and Problem-Solving.

Today, I learned that analytical listening is important in problem

- solving because
___________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
I have found difficulty in understanding the activities in
___________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
I will do my best to practice analytical listening so i can use it in problem solving
because
 Malabanias Integrated School
A. TRUE or FALSE
SECONDARY SCHOOL TEACHER-I
1. TRUE MERLITO D. BABANTO
2. TRUE
3. FALSE Prepared:
4. TRUE
5. FALSE
6. TRUE
7. TRUE
8. FALSE
9. TRUE
10. TRUE
B. Classifying Listening Practices
Good Listening Practices Bad Listening Practices
Whenever Mrs. Gonzales, the school guidance The angry complainant keeps on interrupting the
counselor, talks to students in her office she explanations of the manager.
always maintains eye contact.
Richard keeps an open mind as he listens to the The students listen to the words the speaker says
instruction given by the public health officers. but their mind is idly imagining places somewhere
else.
Mayor Carmelo listens attentively to every concern The attendees of the seminar show less sympathy
of his constituents. to the speaker’s feelings.
The attendee of the seminar waits for the speaker The idle workers pay less attention to the non-
to pause before asking clarifying questions. verbal que given by their superior.
The parents provided feedback to the explanations
made by the class adviser.
Students ask questions about the topic being
discussed to check if they understood the topic.
C.1 Supply the Missing Words
1. Witness
2. Pamintuan Mansion
3. Angeleños
4. History
5. Emilio Aguinaldo
6. Americans
7. Hotel
8. Chinese
9. Bangko Sentral
10. 2009
C. 2 Listening Comprehension
1. The Pamintuan Mansion is situated at Barangay Sto. Rosario, Angeles City.
2-5 Answers may vary depending on the comprehension of students.
D. On Your Own
This is a free-writing part of the learning activity sheet. the learner is given the freedom to write down their
thoughts.
Answer Key
References for Learners:
D'Virgilio, Nick. 2014. SweetWater.com. November 21. Accessed July 17, 2020.
https://www.sweetwater.com/insync/how-to-listen-part-3-analytical-and-
critical-listening/.
2020. EnglishClub.com. Accessed July 17, 2020.
https://www.englishclub.com/listening/what.htm.
Mulder, Patty. 2019. ToolShero.com. August 15. Accessed July 17, 2020.
https://www.toolshero.com/communication-skills/analytical-
listening/#:~:text=Analytical%20Listening%20is%20about%20the,to%20get%
20to%20the%20core.
Schilling, Dianne. 2012. Forbes. November 9. Accessed July 17, 2020.
https://www.forbes.com/sites/womensmedia/2012/11/09/10-steps-to-effective-
listening/#5e834a8b3891.
Vito, Jojo. n.d. The Happy Trip. Accessed July 17, 2020.
https://thehappytrip.com/2019/08/pamintuan-mansion-a-witness-to-philippine-
history/.
Images Resources:
Clipart-Library.com-Listening Ears Cliparts #2669772
Clipart-Library.com-Problem Solution Cliparts #2736730
Clipart-Library.com-Magnifying Glass Clipart 2 #2992946
Clipart-Library.com-Not Listening Cliparts #3064117
Clipart-Library.com-Sailing Clipart325×425
Clipart-Library.com-Organization Clipart736×766
 Department of Education
Region III
Division of City School
ANGELES CITY NATIONAL TRADE SCHOOL
Fil-Am Hiway, Brgy. Cutcut, Angeles City
SCHOOL YEAR 2020-2021
TECHNICAL VOCATIONAL EDUCATION DEPARTMENT
ENTREPRENEURSHIP
LEARNING ACTIVITY SHEET
WEEK 5

PREPARED BY:
John Michael Manabat
Ronaldo E. Dungao
ENTREPRENEURSHIP TEACHERS
 Name of Learner ________________________________ Grade Level ___10____

Section _________________________________________ Date_________________

LEARNING ACTIVITY SHEET

ENTREPRENEURSHIP: DUTIES AND FUNCTIONS OF ENTERPRISE OWNER

Background Information and Discussion

Our is a lesson is a continuation of the previous lessons, you have learned that
entrepreneurs plan, organize and manage a business. This indicates ownership
of the enterprise. Enterprise is a big and risky business project or business
organization that runs or owns by a group of entrepreneurs (Example, a
company.)
Business enterprise owners have their own functions and duties according to
their position. They play different but equally important roles in managing the
enterprise. The following are the duties and functions of the enterprise owners.
And to continue the lesson we will tackle staffing and control of the entreprise
so that it will operate smoothly

STAFFING

The organizational framework needs to be flashed out by people who will

man the positions.

FOUR ESSENTIAL STEPS

Design an
Improvement Plan

Examine Present Recruitment Training

Personnel and Development

Assessment of Workers’
Job Analysis
skills, strengths,
weaknesses, potentials
Workload
Assessment Workers vs. Required
Skills and Abilities
DIRECTING

Directing involves putting your plans into effect.

BEHAVIORAL APPROACH
(Ex. Maslow’s Hierarchy of Needs)

MOTIVATION LEADERSHIP SKILL

upward

Communication lateral

downward

CONTROLLING

Making sure that what is done in the enterprise conforms with what has
been planned.

CHARACTERISTICS OF CONTROLLING

 Proper Activities
 Timely
 Cost – effective
 Accurate

Compare
Performance

Measure Actual
Performance

Set Performance
Measurement

Establish
Standard
LET US REMEMBER

In a business enterprise, it is important to have an organizational

structure because it determines the level of authority, duties and functions of
each manager and worker.

ACTIVITY 1 :
Identify the five (5) basic functions of an enterprise owner.

1.
2.
3.
4.
5.

ENTERPRISE OWNER

ACTIVITY 2 :

LET US APPLY WHAT YOU HAVE LEARNED

Given your knowledge of the duties and functions of an entrepreneur,
put a check mark in YES if you are appropriately doing your part
as an entrepreneur. Put a cross mark X
In NO if you do not do your duties functions.

DUTIES AND FUNCTIONS YES NO

1. Planning
Do you have a clear plan on what is to be done, when, how
and by whom it should be done?
2. Organizing
Are your specific activities well defined?
3. Staffing
Do you have proper and effective selection, appraisal and
development of personnel to do the job?
4. Directing
Can you communicate well with your clients?
5. Controlling
Are you well aware of the quantity of your products or
services number of customers or clients and quality of
products or services?
ACTIVITY 3 :

Multiple Choice:

Direction: Answer the questions below honestly. Write the letter of the
correct answer in your quiz notebook.

1. The management approach that supports the principle of putting the

right person in the right job is called.
a. behavioral approach
b. contingency approach
c. scientific management approach
d. systems approach

2. The diagram that shows the position of a person in the company and the
corresponding authorities responsibilities and accountabilities of such
position is called a ___________.
a. accountability diagram
b. conduct job analysis
c. organizational diagram
d. status symbol

3. This is one of the steps in learning your personnel requirements.

a. Assess the strength and weaknesses of the present employees
b. Conduct job analysis
c. Determine the workload in the company
d. All of the above

4. One way to meet extreme needs id through_________.

a. Insurance plans
b. Promotion
c. Rest period
d. Water to drink

5. A grievance system is a form of which type of communication?

a. downward
b. upward
c. lateral
d. horizontal

6. A leadership skill that refers to the ability to grasp the relationship of

different parts into an integrated whole and to analyze data is
called____________.
a. conceptual skill
b. human relation skill
c. technical skill
d. all of the above

7. This type of leader leaves his subordinates alone to establish their goals
and solve their problems.
a. autocratic leader
b. democratic leader
c. people – oriented leader
d. task – oriented leader
 8. They represent the needs towards which all organizational efforts are
directed.
a. budget
b. objectives
c. policies
d. rules

9. In Maslow’s Model of Hierarchy of Needs, the level that refers to the need
to develop one’s potential and creation to the fullest is called __________.
a. esteem needs
b. security
c. self – realization
d. social needs
10. The term that refers to the evaluation of the overall performance
Of the firm is called______________.
a. employees evaluation
b. operational control
c. organizational control
d. qualify control

Guide Questions

1. Why is it important to do proper staffing in a business enterprise?

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

_______________________________

2. Why is Controlling is very important in a business enterprise?

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

________________________________
Reflection

What have you learned in this topic?

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

References

COMPETENCY-BASED LEARNING MATERIAL. ENTREPRENEURSHIP. MODULE

NO.2: Recalling The Duties and Functions of Enterprise Owner (pg 1-7)