You are on page 1of 20

‫باب ‪ :‬فغنلن تجويد‬

‫‪ .1‬فغرتين ‪:‬‬

‫دري سضي بهاس تجويد برارتي ممفرايلوقكن سسواتو‪ .‬ماناكاال فغرتينث دري‬
‫سودوت اصطالح فوال اياله علمو مغناءي خارا ممباخ القرءان دغن ايلوق دان‬
‫سمفورنا برداسركن حكوم‪ 2‬يغ تله دتتفكن‪.‬‬

‫‪ .2‬حكوم ممفالجري دان مغعملكن علمو تجويد ‪:‬‬

‫حكوم ممفالجري تجويد اداله فرضو كفاية‪ .‬ماناكاال حكوم ممباخ دغن‬
‫برتجويد اداله فرض عين‪.‬‬

‫‪ .3‬دليلث ‪:‬‬
‫‪ .1‬فرمان هللا تعالى ‪:‬‬
‫‪ [  ...    ‬املزمل ‪]4 :‬‬
‫ارتيث ‪:‬‬
‫"دان باخاله القرءان ايت دغن سخارا ترتيل"‪ -‬سوره املزمل اية ‪4‬‬
‫‪ .2‬سبدا رسول هللا ‪ :‬إ ّن اهلل تعاىل حُيِ ُّ‬
‫ب أ ْن يُ ْقَرأ القرءا ُن َغضًّا كما أُنْ ِز َل‬
‫[ رواه ابن جرمية ]‬
‫ارتيث ‪:‬‬
‫سسوغضوهث هللا تعالى مثوكاءي همباث يغ ممباخ القرءان برتفتن‬
‫سباضايمان اي دتورونكن‬

‫‪ .4‬توجوان ممفالجري علمو تجويد ‪:‬‬

‫توجوان ممفالجري علمو تجويد اياله اونتوق ممليهارا ليده درفد مالكوكن‬
‫كسالهن كتيك ممباخ القرءان‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫باب ‪ :‬نون ساكنة دان تنوين‬

‫‪ .1‬فغرتين ‪:‬‬
‫نون ساكنة ‪ :‬نون يغ تيدق برباريس يغ ككل فد باخاءن دان توليسن‪.‬‬
‫خونتوه‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫تنوين ‪:‬نون تمبهن يغ تيدق برباريس يغ وجود فد باخاءن تتافي تياد فد‬
‫توليسن دان تياد جوض كتيك دوقفكن باخاءن ( ً ٍ ٌ)‪.‬‬
‫خونتوه‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪‬‬

‫حكوم نون ساكنة دان تنوين تربهاضي كفد ليم جنيس ‪ ،‬ياءيت‪-:‬‬

‫إظهار حلقي‬ ‫‪.1‬‬

‫فغرتين‪:‬‬
‫بهاس ‪ :‬إظهار برارتي ثات دان ترغ‪.‬‬
‫اص‪ZZ‬طالح ‪ :‬إظه‪ZZ‬ار حلقي برمقص‪ZZ‬ود منظ‪ZZ‬اهيركن ( مثات‪ZZ‬اكن ب‪ZZ‬وثي ) ن‪ZZ‬ون‬
‫ساكنة اتاو تنوين‬
‫يغ برتمو دغن ساله ساتو درفد حروف‪ 2‬حلقي يغ انم‪ ،‬ياءيت‪:‬‬
‫" ء غ ح خ ع ه " يغ ترهيمفون ددالم رغكاي كات " أَ ْغ ٍح َخ َعهُ "‬
‫خونتوهث‪:‬‬
‫نون ساكنة‬
‫تنوين‬ ‫حروف إظهار‬
‫ساتو كلمة‬ ‫دوا كلمة‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ء‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ه‬
‫‪‬‬ ‫‪  ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ع‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ح‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫غ‬

‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫خ‬
‫خارا باخاءنث‪:‬‬

‫منظاهريكن بوثي نون ساكنة اتاو تنوين دغن ملبوت تنفا دغوغ مسبيل مغغكت‬
‫هوجوغ ليده كلالغيت كرس‪ ،‬سبلوم مثبوت حروف‪ 2‬حلقي‪.‬‬

‫فرهاتني ‪:‬‬
‫إدغام ‪ /‬إظهار مطلق‬ ‫إظهار‬

‫فغرتين ‪:‬‬
‫بهاس ‪ :‬إظهار براريت ثات دان ترغ‪.‬‬
‫اص‪00 0‬طالح ‪ :‬إظه‪00 0‬ار إدغ‪00 0‬ام برمقص‪00 0‬ود ن‪00 0‬ون س‪00 0‬اكنة يغ برمتو "ي" ات ‪00‬او "و" دامل‬
‫ساتو كلمة‪.‬‬

‫خونتوهث ‪:‬‬

‫خونتوه‬ ‫حروف‬
‫‪ / ‬‬ ‫ي‬
‫‪ / ‬‬ ‫و‬

‫إدغام مع الغنة‬ ‫‪.2‬‬


‫بهاس ‪ :‬إدغام براريت مماسوقكن سسواتو كدامل سسواتو‪0.‬‬
‫اصطالح ‪ :‬إدغام مع الغنة برمقصود مماسوقكن نون ساكنة اتاو تنوين كفد‬
‫ساله ساتو حروف‪ " 2‬ي‪ ،‬و‪ ،‬م‪ ،‬ن " يغ براد دامل دوا كلمة‪.‬‬
‫خونتوهث ‪:‬‬
‫حروف إدغام‬
‫نون ساكنة‬ ‫تنوين‬
‫مع الغنة‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ي‬
‫‪ ‬‬ ‫‪  ‬‬ ‫و‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫م‬

‫‪3‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ن‬
‫خارا باخاءنث ‪:‬‬
‫واجب دب‪ZZ‬اخ دغن إدغ‪00 0‬ام ( مماس‪ZZ‬وقكن ن‪ZZ‬ون س‪ZZ‬اكنة ات‪ZZ‬او تن‪ZZ‬وين ك‪ZZ‬دالم‬
‫حروف‪ 2‬إدغام ) سرتا دغوغ‪ ،‬دغن قدر دوا حركة‪.‬‬

‫إدغام بال غنة‬ ‫‪.3‬‬

‫فغرتين‪:‬‬
‫إدغ‪00‬ام بال غنة برمقص‪00‬ود مماس‪00‬وقكن ن‪00‬ون س‪00‬اكنة ات‪00‬او تن‪00‬وين كفد س‪00‬اله س‪00‬اتو درفد‬
‫حروف‪ " 2‬ل ‪ ,‬ر "‪.‬‬

‫خونتوهث ‪:‬‬
‫حروف إدغام‬
‫نون ساكنة‬ ‫تنوين‬
‫بال غنة‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ل‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ر‬

‫خارا باخاءنث ‪:‬‬


‫واجب دإدغامكن ياءيت دغن مغهيلغكن بوثي نون ساكنة اتاو تنوين‬
‫ايت كدالم حروف " ل " اتاو " ر " دسمفيغ تشديد يغ تضس تنفا دغوغ‪.‬‬

‫فغخوالين ‪:‬‬
‫تردافت فغخوالين باضي فوتوغن اية ‪ ...    ... ‬دامل اية ‪27‬‬
‫س‪00 0‬ورة القيام‪00 0‬ة‪ 0،‬ك‪00 0‬ران اياث واجب دباخ دغن سكتة ( دثاتاكن نون ساكنة‬
‫)‪.‬‬

‫فرهاتين ‪:‬‬
‫مرتبة إدغام‪:‬‬
‫‪ .1‬إدغام كامل ‪ :‬ياءيت مماسوقكن حروف‪ ،‬ذات دان صفة‪.‬‬
‫حروفث ر دان ل ( فرسفاكتن علماء )‬

‫‪4‬‬
‫ستغه علماء برفندافت ترماسوق جوض حروف ن‬
‫دان م‬
.‫ ياءيت مماسوقكن ذات حروف سهاج تيدق فد صفتث‬: ‫ إدغام ناقص‬.2
‫حروفث ي دان و‬
‫اخفاء حقيقي‬ .4

:‫فغرتين‬
.‫ إخفاء برارتي مثمبوثيكن‬: ‫بهاس‬
‫ابيال‬ZZ‫ إخفاء حقيقي برمقصود مثمبوثيكن نون ساكنة اتاو تنوين اف‬: ‫اصطالح‬
.‫ إخفاء حقيقي‬2‫برتمو دغن ساله ساتودرفد حروف‬

:‫خونتوهث‬
‫نون ساكنة‬
‫تنوين‬ 0‫حروف اخفاء‬
‫ساتوكلمة‬ ‫دوا كلمة‬
    ‫ت‬

      ‫ث‬
      ‫ج‬
      ‫د‬
    ‫ذ‬

     ‫ز‬
      ‫س‬
     ‫ش‬
     ‫ص‬
    ‫ض‬

     ‫ط‬
     ‫ظ‬
     ‫ف‬
     ‫ق‬

5
‫نون ساكنة‬
‫تنوين‬ ‫حروف اخفاء‪0‬‬
‫ساتوكلمة‬ ‫دوا كلمة‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫ك‬
‫‪‬‬

‫خارا باخاءنث ‪:‬‬

‫واجب دإخف‪00 0‬اءكن (دس‪ZZ‬مبوثيكن) ن‪ZZ‬ون س‪ZZ‬اكنة ات‪ZZ‬او تن‪ZZ‬وين ترس‪ZZ‬بوت دس‪ZZ‬مفيغ‬
‫دغوغ يغ سمفورنا دغن قدر دوا حركة تنفا مغغكت هوجوغ ليده ات‪ZZ‬او فغكل‬
‫ليده كلالغيت سبلوم مثبوت حروف إخفاء‪.‬‬

‫فرهاتين ‪:‬‬

‫مرتبة إخفاء حقيقي‪:‬‬


‫‪ .1‬كربى ( ترتيغضي) ‪ :‬ياءيت إخفاء نون ساكنة دان تنوين فد حروف "ت د‬
‫ط"‬
‫‪ .2‬وسطى ( فرتغاهن) ‪ :‬ياءيت إخفاء نون ساكنة دان تنوين فد حروف "‬
‫سالءين‬
‫كربى دان صغرى"‬
‫‪. 3‬صغرى ( ترنده) ‪ :‬ياءيت إخفاء نون ساكنة دان تنوين فد حروف "ق ك "‬

‫اقالب‬ ‫‪.5‬‬

‫فغرتين ‪:‬‬
‫بهاس ‪ :‬اقالب برارتي منوكركن‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫اصطالح ‪ :‬اقالب برمقصود من‪ZZ‬وكركن ن‪ZZ‬ون س‪ZZ‬اكنة ات‪ZZ‬او تن‪ZZ‬وين كفد ميم يغ‬
‫دإخفاءكن‬
‫(دسمبوثيكن) سرتا دغوغ افابيال برتمو دغن حروف "ب"‪.‬‬

‫خونتوهث ‪:‬‬
‫نون ساكنة‬ ‫تنوين‬ ‫حروف اقالب‬
‫‪  / ‬‬
‫‪ / ‬‬ ‫ب‬
‫‪‬‬

‫خارا باخاءنث ‪:‬‬


‫واجب ددغوغكن دغن قدر دوا حركة سخارا ريغن ياءيت بيبير مولوت‬
‫دبوك سديكيت كتيك دغوغ‪.‬‬

‫خارا باخاءنث ‪:‬‬


‫واجب دإظهاركن (دثاتاكن) بوثي نون ساكنة تنفا دغوغ‪.‬‬
‫باب ‪ :‬نون دان ميم مش ّددتين‪ / 0‬واجب الغنة‬

‫فغرتين‪:‬‬
‫نون دان ميم برتشديد يغ اد فد فعل‪ ،‬اسم اتاو حروف سام اد دتغه اتاو‬
‫دهوجوغ كلمة‪.‬‬

‫خونتوهث ‪:‬‬
‫جنيس‬
‫حروف‬ ‫اسم‬ ‫فعل‬
‫حروف‬
‫‪‬‬
‫¨‪)bÎ‬‬ ‫‪‬‬ ‫ّن‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫§‪NèO‬‬ ‫‪‬‬ ‫ّم‬
‫‪‬‬

‫خارا باخاءنث‪:‬‬

‫‪7‬‬
‫واجب دباخ دغن دغوغ يغ سمفورنا دغن قدر فنجغ دوا حركة كتيك وصل‬
‫دان وقف‬

‫باب ‪ :‬ميم ساكنة‬

‫فغرتين‪:‬‬
‫ميم ساكنة اياله ميم يغ تيدق برباريس يغ تردافت فد تغه اتاو اخري كلمة‪.‬‬

‫حكوم ميم ساكنة تربهاضي كفد تيض جنيس ‪ ،‬ياءيت‪-:‬‬

‫اخفاء شفوي‬ ‫‪.1‬‬

‫فغرتين ‪:‬‬
‫بهاس ‪ :‬إخفاء برارتي مثمبوثيكن‪.‬‬
‫اصطالح ‪ :‬إخفاء شفوي برمقصود مثمبوثيكن سبوتن ميم ساكنة كتيك برتمو‬
‫حروف‬
‫"ب" يغ برباريس‪.‬‬

‫خونتوهث ‪:‬‬
‫خونتوه‬ ‫حروف إخفاء‪ 0‬شفوي‬
‫‪  /   /‬‬
‫ب‬
‫‪ ‬‬
‫خارا باخاءنث ‪:‬‬
‫واجب دإدغامكن ميم س‪00‬اكنة ترس‪00‬بوت دغن مرغضغكن دوا بيبري مول‪00‬وت (دبوك‪00‬اكن‬
‫سديكيت) دسمفيغ دغوغ يغ سمفورنا دغن قدر دوا حركة س‪00‬بلوم مثبوت ح‪00‬روف‬
‫"ب"‪.‬‬

‫إدغام مثلين صغير ‪ /‬إدغام شفوي‬ ‫‪.2‬‬

‫فغرتين‪:‬‬

‫‪8‬‬
‫دري سضي بهاس إدغام برارتي مماسوقكن‪ .‬ماناكاال دري سضي اصطالح‬
‫إدغ‪00 0 0 0 0 0‬ام مثلني ص‪00 0 0 0 0 0‬غري برمقص‪ZZZZ‬ود ميم س‪ZZZZ‬اكنة يغ برتمو دغن ح‪00 0 0 0 0 0‬روف ميم يغ‬
‫برباريس‪.‬‬

‫خونتوهث ‪:‬‬
‫حروف إدغام مثلين‬
‫خونتوه‬
‫صغير‬
‫‪  /   / ‬‬
‫م‬
‫‪ ‬‬

‫خارا باخاءنث ‪:‬‬


‫واجب دإدغ ‪00 0‬امكن دغن م‪ZZ‬رافتكن دوا بيب‪ZZ‬ير مول‪ZZ‬وت دس‪ZZ‬مفيغ دغ‪ZZ‬وغ يغ ث‪ZZ‬ات‬
‫دغن قدر دوا حركة‪.‬‬

‫إظهار شفوي‬ ‫‪.3‬‬

‫فغرتين‪:‬‬
‫بهاس ‪ :‬إظهار برارتي ثات دان ترغ‪.‬‬
‫اصطالح ‪ :‬إظهار ش ‪00 0‬فوي برمقصود دإظه‪ZZ‬اركن ميم س‪ZZ‬اكنة يغ برتمو‬
‫دغن حروف‪2‬هجائية سالءين درفد "م" دان "ب"‪Z.‬‬
‫خونتوهث ‪:‬‬
‫حروف‬ ‫حروف‬
‫خونتوه‬ ‫خونتوه‬
‫إظهار شفوي‬ ‫إظهار شفوي‬
‫‪ ‬‬ ‫ض‬ ‫‪‬‬ ‫ء‬
‫‪‬‬ ‫ط‬ ‫‪‬‬ ‫ت‬
‫‪ ‬‬ ‫ظ‬ ‫‪‬‬ ‫ث‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ع‬ ‫ج‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬‬ ‫غ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ح‬
‫‪ ‬‬ ‫ف‬ ‫‪‬‬ ‫خ‬

‫‪9‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪  ‬‬ ‫ق‬ ‫‪ ‬‬ ‫د‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ك‬ ‫ذ‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬‬ ‫ل‬ ‫ر‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬‬ ‫ن‬ ‫‪ ‬‬ ‫ز‬
‫‪‬‬ ‫و‬ ‫‪‬‬ ‫س‬
‫‪‬‬ ‫ه‬ ‫‪‬‬ ‫ش‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬‬ ‫ي‬ ‫‪‬‬ ‫ص‬
‫‪‬‬

‫خارا باخاءنث ‪:‬‬


‫واجب دإظهاركن (دثاتاكن) بوثي ميم ساكنة تنفا ترفوتوس سوارا دان تنفا‬
‫دغوغ‪.‬‬

‫باب ‪ :‬جنيس‪ 2‬إدغام يغ الءين‬

‫فغنلن ‪:‬‬
‫سالءين درفد إدغ ‪00‬ام يغ ت ‪00‬ردافت دامل حك ‪00‬وم ن ‪00‬ون س ‪00‬اكنة دان تن ‪00‬وين س ‪00‬رتا يغ ت ‪00‬ردافت‬
‫دامل حك ‪00 0‬وم ميم س ‪00 0‬اكنة‪ ،‬ت ‪00 0‬ردافت ب‪ZZ‬براف ج ‪00 0‬نيس إدغ ‪00 0‬ام يغ الءين‪ .‬إدغ ‪00 0‬ام‪ 2‬اين لبيه‬
‫خص ‪00 0‬وص كفد مماسوقكن ح ‪00 0‬روف يغ فرتام كفد ح ‪00 0‬روف يغ كدوا سام اد يغ سام‬
‫اتاو برهمفيرن فد ص ‪00 0‬فة ات‪ZZ‬او خمرج ات ‪00 0‬او ك‪ZZ‬دوا‪-‬دواث‪ .‬إدغ ‪00 0‬ام اين تربهاضي كفد‬
‫تيض جنيس ياءيت‪:‬‬

‫إدغام متقاربين‬ ‫‪.1‬‬


‫فغرتين ‪:‬‬

‫‪10‬‬
‫فرتموان دوا ح‪00 0‬روف يغ برهمفيرن فد خمرج دان ص‪00 0‬فة‪ ،‬دامل ك‪Z‬أداءن ح‪00 0‬روف يغ‬
‫فرتام ساكِن (مايت) دان حروف كدوا برباريس‪.‬‬

‫خونتوهث ‪:‬‬
‫"ل" دماسوقكن كدامل حروف "ر"‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫"ق" دماسوقكن كدامل حروف "ك"‬
‫‪ ‬‬

‫خارا باخاءنث‪:‬‬
‫واجب دإدغامكن حروف يغ فرتام كدالم حروف يغ كدوا دغن برتشديد‪.‬‬
‫فغخوالين ‪:‬‬
‫تردافت فغخوالين باضي فوتوغن اية ‪  ...    ... ‬دامل اية ‪ 14‬س‪00‬ورة‬
‫املطففني‪ ،‬كران اياث واجب دباخ دغن سكتة‪.‬‬

‫إدغام متجانسين‬ ‫‪.2‬‬

‫فغرتين‪:‬‬
‫فرتموان دوا حروف يغ برساماءن فد خمرج تتافي برالءينن فد صفة‪.‬‬

‫خونتوهث ‪:‬‬
‫"د" دماسوقكن كدامل حروف "ت"‬ ‫‪  ‬‬
‫‪ ‬‬
‫"ت" دماسوقكن كدامل حروف "د"‬
‫‪‬‬
‫"ت" دماسوقكن كدامل حروف "ط"‬ ‫‪ ‬‬
‫"ث" دماسوقكن كدامل حروف "ذ"‬ ‫‪  ‬‬
‫"ذ" دماسوقكن كدامل حروف "ظ"‬ ‫‪ ‬‬

‫خارا باخاءنث ‪:‬‬

‫‪11‬‬
‫واجب دإدغ ‪00 0‬امكن (دماس ‪00 0‬وقكن) ح ‪00 0‬روف يغ فرت‪ZZ‬ام ك‪ZZ‬دالم ح ‪00 0‬روف يغ ك‪ZZ‬دوا‪ ،‬دالم‬
‫كأداءن كدوا‪-‬دواث سأوله ‪-‬اوله منجادي ساتو حروف يغ برتشديد‪.‬‬

‫إدغام متماثلين‬ ‫‪.3‬‬

‫فغرتين ‪:‬‬
‫فرتم‪ZZ‬وان دوا ح‪00 0 0‬روف يغ برس‪ZZ‬اماءن فد ص‪00 0 0‬فة دان خمرج‪ ،‬دامل ك‪ZZ‬أداءن ح ‪00 0‬روف‬
‫فرتام ساكِن (مايت) دان حروف كدوا برباريس‪.‬‬

‫خونتوهث ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫"ب" ساكنة دماسوقكن كدامل "ب" برباريس‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫"ف" ساكنة دماسوقكن كدامل حروف "ف" برباريس‬
‫‪‬‬

‫خارا باخاءنث ‪:‬‬


‫واجب دإدغ‪00 0‬امكن (دماسوقكن) ح ‪00 0‬روف يغ فرتام كدالم ح‪ZZ‬روف يغ ك‪ZZ‬دوا‪ ،‬دالم‬
‫كأداءن كدوا‪-‬دواث سأوله‪-‬اوله منجادي ساتو حروف يغ برتشديد‪.‬‬

‫اصطالح ضبط القرءان‬

‫‪12‬‬
‫فندهولوان‬
‫فنوليسن الق‪ZZ‬رءان برم‪ZZ‬وال س‪ZZ‬جق الق‪ZZ‬رءان دت‪ZZ‬ورونكن‪ .‬اوس‪ZZ‬ها ترس‪ZZ‬بوت‬
‫دتروسكن اوليه سيدنا أبو بكر‪ .‬ستله خليفة ابو بكر وف‪ZZ‬اة فد ت‪ZZ‬اهون ‪ 13‬هج‪ZZ‬رة بلي‪ZZ‬او‬
‫دض‪ZZ‬نتيكن اوليه خليفة عمر بن الخط‪ZZ‬اب‪ Z‬دان توضس م‪ZZ‬ثيمفن ص‪ZZ‬حف دأمبيل اليه‬
‫اوليه بلي‪ZZ‬او‪ .‬س‪ZZ‬لفس ك‪ZZ‬وافتن خليفة عمر ص‪ZZ‬حف ترس‪ZZ‬بوت دس‪ZZ‬يمفن ف‪ZZ‬وال اوليه انق‬
‫فرمفوانث حفصة بنت عمر سهيغض بلياو منيغضل دنيا‪ .‬كمدين صحف ترس‪ZZ‬بوت‬
‫دأمبيل اوليه م‪ZZZ‬روان الحكم يغ منج‪ZZZ‬ادي ض‪ZZZ‬بنور مدينة دان ت‪ZZZ‬روس ممب‪ZZZ‬اكرث‪.‬‬
‫فمباكرن اين دالكوكن سلفس صحف ترسبوت دجاديكن رجوعكن اونتوق منوليس‬
‫مصحف امام فد زمان سيدنا عثم‪ZZ‬ان‪ .‬فد فرم‪ZZ‬والءن زم‪ZZ‬ان س‪ZZ‬يدنا عثم‪ZZ‬ان برالك‪ZZ‬و‬
‫فنعلوقكن إسالم كببراف بواه نض‪ZZ‬را دس‪ZZ‬كيترث دان رام‪ZZ‬اي فن‪ZZ‬دودوق نض‪ZZ‬ارا‪ ‬يغ‬
‫دت‪Z‬اون ممل‪Z‬وق إس‪Z‬الم‪ .‬برايك‪Z‬وتن درفد ايت ب‪Z‬اثق برالكو فربي‪Z‬ذاءن دالم فمباخ‪Z‬اءن‬
‫الق‪ZZ‬رءان ك‪ZZ‬ران فن‪ZZ‬دودوق دس‪ZZ‬تياف كوتا إس‪ZZ‬الم ممفالج‪ZZ‬ري الق‪ZZ‬رءان دغن واجه‬
‫قراءات ترتنتو درفد فارا صحابة يغ بربيذا‪.‬‬
‫فد تاهون كدوا فولوه ليم هجرة ساتو جاوتنكواس القرءان تله دبنتوق دب‪ZZ‬اوه‬
‫فغاواسن س‪ZZ‬يدنا عثم ان اونت‪ZZ‬وق مثوس‪ZZ‬ون دان مث‪ZZ‬الين س‪ZZ‬موال س‪ZZ‬وفايا باخ‪ZZ‬اءن دان‬
‫فنوليسن الق‪ZZZ‬رءان دسراض‪ZZZ‬مكن‪ .‬فنوليسن الق‪ZZZ‬رءان يغ دس‪ZZZ‬اتو دان دسراض‪ZZZ‬مكن‬
‫ماللوءي ببراف قاعدة اين دكنالي دغن رسم عثماني‬

‫بنتوق‪ 3‬توليسن رسم عثماني‬


‫توليسن القرءان دزمان سيدنا عثمان تيدق ممفوثاءي س‪Z‬بارغ تن‪Z‬دا (ض بط) س‪Z‬ام اد‬
‫تندا‪ ‬ب‪ZZ‬اريس (نقط اإلع‪ZZ‬راب)‪ ،‬تن‪ZZ‬دا‪ ‬تي‪ZZ‬تيق ( نقطة االءعج‪ZZ‬ام )‪ ،‬تن‪ZZ‬دا‪ ‬وقف دان‬
‫الءين‪ ‬تن‪ZZ‬دا‪ .‬باضي مم‪ZZ‬ودهكن فمباخ‪ZZ‬اءن الق‪ZZ‬رءان ترأوت‪ZZ‬ام اورغ ب‪ZZ‬وكن ع‪ZZ‬رب‬
‫(عجم)‪ ،‬علماء‪ ‬القرءان تله منخيفتا بنتوق‪ ‬تن‪ZZ‬دا (ض بط) برم‪ZZ‬وال دزم‪ZZ‬ان خليف‪Z‬ة‬
‫م‪ZZ‬روان بن الحكم (فم‪ZZ‬رينتهن ب‪ZZ‬ني أمي‪ZZ‬ة)‪ .‬أوس‪ZZ‬ها اين دفلوف‪ZZ‬وري اوليه ابو أس‪ZZ‬ود‬
‫الدؤلي‪.‬‬

‫هوبوغن انتارا رسم ( فنوليسن ) دان ضبط ( تندا )‬

‫‪13‬‬
‫رسم اياله س‪ZZ‬واتو علمو يغ ممبحث خ‪ZZ‬ارا من‪ZZ‬وليس لفظ‪ ‬ات‪ZZ‬او فركات‪ZZ‬اءن‪ ‬الق‪ZZ‬رءان‬
‫سام اد حروف‪-‬حروفث دتمبه‪ ،‬دكورغكن اتاو سباضايث‪.‬‬
‫ض بط ف‪ZZ‬وال اياله علمو يغ مم‪ZZ‬بينخغكن تن‪ZZ‬دا‪( ‬س‪ZZ‬يمبول) يغ دخيفتا اوليه علم‪ZZ‬اء‬
‫اونتوق مغاوسي باخاءن‪ ‬دان كلمة‪ ‬القرءان‪ .‬اي ترماسوقله خارا منوليس باريس‬
‫‪ ‬باخاءن دان منمبه تيتيق‪ ‬اونتوق ممبيذاكن حروف‪.‬‬

‫فاءيده مغتاهوءي ضبط ( تندا )‬


‫دأنتارا فاءيده ضبط ( تندا ) يغ تردافت ددالم القرءان اياله ‪:‬‬

‫‪ .1‬كيت دافت ممباخ القرءان دغن تفت دان بتول منوروت حكوم‪ ‬تجويد‬
‫يغدكهندقكي‪.‬‬
‫‪ .2‬مغهيلغكن كسامرن خارا باخاءن فد تندا‪ ‬باريس دان تندا‪ ‬حكوم باخاءن‪.‬‬
‫خونتوهث جك ح‪00‬روف ايت برسبدو سفرتي ( ‪ )  ‬اياث دباخ‬
‫دغن برت‪ .‬جك تردافت تندا الف كخيل منضق س‪ZZ‬فرتي ( ‪ ) ‬دب‪ZZ‬اخ دغن‬
‫دوا حركة‪ .‬جك تردافت تندا فنجغ ملينتغ س‪ZZ‬فرتي ( ‪ ) ‬دب‪ZZ‬اخ دغن لبيه دوا‬
‫حركة‪.‬‬
‫‪ .3‬دسمفيغ مغنل تندا‪ ‬تنوين دان نون ساكنة‪،‬كيت دافت جوض مغنل سخارا‬
‫تيدق لغسوغ حكوم‪ ‬باخاءن سفرتي إظهار‪ ،‬إخفاء‪ ،‬إدغام‪ ،‬إقالب دان الءين‪.‬‬

‫تندا‪ ‬باخاءن رسم عثماني‬


‫تندا‪ ‬يغ بياسا تردافت ددالم القرءان رسم عثماين اياله ‪:‬‬

‫‪ .1‬تندا بولت بوجور (‪)‬‬


‫تندا اين ه‪ZZ‬اث ترلتق دأتس ح‪00 0‬روف الف‪ ،‬واو دان ي‪ZZ‬اء‪ .‬س‪ZZ‬كيراث ت‪ZZ‬ردافت تن‪ZZ‬دا‬
‫ترسبوت‪ ،‬اياث منونجوقكن ح‪00 0‬روف تمبهن يغ تيدق دباخ سباض‪ZZ‬اي ح‪00 0‬روف مد‬
‫سام اد كتيك سمبوغ (وصل) اتاو برهنتي ( وقف ) خونتوه ‪ :‬‬
‫‪. ،  ،  ‬‬

‫‪14‬‬
‫‪ .2‬تندا بولت منيغضي ( )‬
‫تندا اين هاث ترلتق دأتس ح ‪00 0‬روف الف‪ .‬اي منونجوقكن ح ‪00 0‬روف ترسبوت تيدق‬
‫برفوغسي كتيك باخ‪ZZ‬اءن س‪ZZ‬مبوغ ( وصل ) تت‪ZZ‬افي برفوغسي سباض‪ZZ‬اي مد‬
‫كتيك باخاءن وقف‪ .‬خونتوه‪.    :‬‬

‫‪ .3‬تندا بولت تومفت ( • )‬


‫تندا اين هاث ترلتق دأتس حروف الف‪ .‬اين منونجوقكن باخاءن تسهيل‬
‫( ريغن ) ياءيت ممبوثكن انتارا حروف همزة دان الف‪ .‬هاث تردافت ساتو‬
‫تمفت سهاج ددالم القرءان منوروت باخاءن امام عاصم رواية حفص ياءيت‬
‫فد سورة فصلت‪.   :‬‬

‫)‬ ‫‪ .4‬تندا مهزة وصل (‬


‫تندا همزة وصل اين دأمبيل درفد كفاال حروف صاد‪ .‬تندا اين هاث ترلتق‬
‫دأتس حروف همزة وصل اونتوق منونجوقكن حروف اين تيدق برفوغسي‬
‫كتيك مثمبوغ باخاءن (باخاءن وصل)‪ .‬خونتوه‪. ،  :‬‬
‫)‬ ‫‪ .5‬تندا سكون (‬
‫تندا سكون دأمبيل درفد حروف خاء ( ‪ ) ‬يغ دبواغ تيتيقث دان دري‬
‫‪‬‬
‫فركاتاءن اخلفيف (ريغن)‪ .‬تندا اين ترلتق دأتس مان‪ ‬حروف القرءان يغ‬
‫منونجوقكن باخاءن إظهار‪ .‬خونتوه‪:‬‬
‫‪.  ،  ‬‬

‫‪ .6‬حروف سكون يغ تيدق برتندا‪.‬‬


‫سكيراث تردافت حروف سكون يغ تيدق برتندا دان سلفسث تردافت‬ ‫‪.i‬‬
‫حروف برسبدو مك هندقله دأدغامكن حروف فرتام كفد حروف‬
‫برايكوتث سخارا إدغام كامل‬
‫‪ ‬‬ ‫‪،‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪،‬‬ ‫‪  ‬‬ ‫( سمفورنا )‪ .‬خونتوه‪:‬‬
‫‪.‬‬
‫‪ .ii‬سكيراث تردافت حروف سكون يغ تيدق برتندا دان سلفسث تيدق‬
‫تردافت حروف برسبدو هندقله دأدغامكن حروف فرتام كفد حروف‬
‫برايكوتث سخارا إدغام ناقص‬
‫‪.   ،  ‬‬ ‫( تيدق سمفورنا )‪ .‬خونتوه ‪:‬‬
‫‪ .7‬حروف ميم كخيل ( م )‬

‫‪15‬‬
‫تندا ميم بضيني سباضاي ضنتي باريس كدوا تنوين اتاو ترلتق دأتس حروف‬
‫ن‪ZZ‬ون س‪ZZ‬اكنة سباض‪ZZ‬اي ض‪ZZ‬نتي س‪ZZ‬كون دان ح‪ZZ‬روف برايك‪ZZ‬وتث ب‪ZZ‬اء يغ تي‪ZZ‬دق‬
‫برس‪ZZ‬بدو‪ ،‬هندقله دب‪ZZ‬اخ دغن إقالب‪ .‬خونت‪ZZ‬وه ‪  ،  :‬‬
‫‪. ،   ‬‬

‫‪ .8‬تندا تنوين‬
‫تندا باريس دوا يغ سالري ( ‪ ) ‬دان باريس دوا هادفن يغ دترب‪00‬اليقكن تن‪00‬دا ب‪00‬اريس‬
‫يغ ك‪ZZZ‬دواث ( ‪ ) ‬منوجنوقكن باخ‪ZZZ‬اءن إظه ‪00 0 0 0‬ار‪ .‬خونت‪ZZZ‬وه ‪  ، :‬‬
‫‪.  ،  ‬‬
‫افابيال تندا دوا يغ ب‪ZZ‬اوهث تي‪ZZ‬دق س‪ZZ‬الري دغن ب‪ZZ‬اريس يغ داتس ( ‪ ) ‬دان‬
‫باريس دوا هادفن بربنتوق دوا حروف واو كخيل يغ برت‪ZZ‬وروت‪-‬ت‪ZZ‬وروت ( ‪‬‬
‫) دان دأيكوتي دغن حروف برسبدو‪ ،‬اي منونجوقكن إدغ‪00 0‬ام كامل‪ .‬خونتوه ‪، :‬‬
‫‪.  ،   ،  ‬‬
‫جك تندا باريس دوا ترسبوت دأيكوتي دغن حروف يغ تيدق برتندا سبدو‪ ،‬اي‬
‫منونجوقكن إدغام ناقص‪ .‬خونتوه ‪.  ،   :‬‬
‫اتاو اي منونجوقكن باخاءن إخفاء‪ .‬خونتوه ‪  ،  :‬‬
‫‪ ،  ‬‬

‫‪ .9‬حروف‪ 2‬كخيل الف ‪ ،‬واو ‪ ،‬ياء دان نون ‪.‬‬


‫ددالم مصحف عثماني تردافت حروف كخيل يغ منونجوقكن حروف اصل يغ‬
‫دتيغض‪ZZ‬لكن دان مس‪ZZ‬تي دب‪ZZ‬اخ‪ .‬خونت‪ZZ‬وه ‪  ، :‬‬
‫‪.     ،   ‬‬

‫‪ .10‬حروف سين كخيل يغ ترلتق دأتس اتاو دباوه حروف صاد‪.‬‬


‫تردافت امفت كلمة دالم القرآن حروف سين كخيل ترلتق دأتس دان دباوه‬
‫حروف ص‪ZZ‬اد‪ .‬س‪ZZ‬كيراث س‪ZZ‬ين كخيل ترلتق دب‪ZZ‬اوه ح‪ZZ‬روف ص‪ZZ‬اد منونج‪ZZ‬وقكن‬
‫باخاءن صاد لبيه مشهور دكالغن ف‪ZZ‬ارا ق‪ZZ‬راء بض‪ZZ‬يتوله س‪ZZ‬باليقث‪ .‬باضي إم‪ZZ‬ام‬
‫دباخ دوا واجه اياله ‪ :‬‬
‫َ‬
‫‪‬‬ ‫عاصم رواية حفص طريق الشاطبي كلمة يغ هاروس‬
‫‪(   ‬الطور‪)37 Z:‬‬
‫هاث دباخ‬ ‫‪( ‬البقرة ‪(  ،)245 :‬األعراف ‪)69 :‬‬ ‫ماناكاال فركاتاءن‬
‫ه‪ZZ‬اث دب‪ZZ‬اخ‬ ‫دغن حروف سين سهاج دان فركاتاءن ‪( ‬الغاش ‪00 0‬ية ‪)22:‬‬
‫دغن حروف صاد سهاج‪.‬‬

‫‪16‬‬
‫‪ .11‬تندا مد ( ˜ )‬
‫تن‪ZZ‬دا ممنجغ اين ترلتق دأتس ح‪ZZ‬روف م‪ZZ‬د‪ .‬اين منونج‪ZZ‬وقكن ق‪ZZ‬در باخ‪ZZ‬اءن مد‬
‫ترسبوت هندقله لبيه فنجغ درفد قدر باخاءن مد أصلي‪ .‬خونت‪ZZ‬وه ‪ :‬‬
‫‪  ،     ، ‬‬

‫برهياس ( ‪) ‬‬
‫‪ .12‬بولتن‬
‫بولتن برهي‪ZZ‬اس يغ برنومب‪ZZ‬ور دتغهث منونج‪ZZ‬وقكن بيلغن دان فغهوج‪ZZ‬وغ اي‪ZZ‬ة‪.‬‬
‫خونتوه ‪:‬‬
‫‪         ‬‬
‫‪  ‬‬

‫‪ .13‬تندا بينتغ (‪) ‬‬


‫تندا اين منونجوقكن فرموالءن اتاو فغهوجوغ س‪ZZ‬تياف ج‪ZZ‬زء ات‪ZZ‬او ك‪ZZ‬دودوقكن‬
‫سس‪ZZ‬واتو ح‪ZZ‬زب‪ .‬س‪ZZ‬تياف ج‪ZZ‬زء ممفوث‪ZZ‬اءي دوا ح‪ZZ‬زب‪ .‬خونت‪ZZ‬وه ‪  :‬‬
‫‪(        ‬البق ‪00‬رة ‪:‬‬
‫‪)60‬‬

‫)‬ ‫‪ .14‬ضاريس فنجغ‬


‫(‬
‫ضاريس اين ترلتق دأتس اتاو دب‪ZZ‬اوه كلمة ترتنتو منونج‪ZZ‬وقكن كلمة ترس‪ZZ‬بوت‬
‫مم‪ZZ‬بري ف‪ZZ‬رايغتن س‪ZZ‬جود كفد هللا ‪.‬فمب‪ZZ‬اخ ات‪ZZ‬او فن‪ZZ‬دغر دس‪ZZ‬نتكن س‪ZZ‬جود ( دغن‬
‫روك‪ZZ‬ون ترتنتو ) س‪ZZ‬لفس ممب‪ZZ‬اخ اية‪ ‬اين‪ .‬ماناك‪ZZ‬اال تن‪ZZ‬دا اين (‪ )‬منونج‪ZZ‬وقكن‬
‫تمفت برهنتي اونتوق سجود‪ .‬خونتوه‪:‬‬
‫‪        ‬‬
‫( السجدة ‪)15 :‬‬ ‫‪       ‬‬
‫‪        ‬‬
‫( الفرقان ‪)60 :‬‬ ‫‪     ‬‬

‫‪ .15‬تندا سفرتي اينتن ( ◊ )‬


‫تردافت دوا تندا اينتن ددالم القرءان ‪:‬‬
‫تن‪ZZ‬دا اين ترلتق دب‪ZZ‬اوه ح‪ZZ‬روف راء ددالم س‪ZZ‬وره ه‪ZZ‬ود اي‪ZZ‬ات ‪ .41‬اي‬ ‫‪.i‬‬
‫منونجوقكن باخاءن‬
‫إمالة كبرى ياءيت‪ (      :‬هود ‪)41 :‬‬
‫تن‪ZZZ‬دا اين ترلتق دأتس انتارا حروف ميم دان نون برسبدو ددالم س‪ZZZ‬ورة‬ ‫‪.ii‬‬
‫يوسف‬

‫‪17‬‬
)‫ اي منونجوقكن باخاءن ( اشمام‬.11 ‫ايات‬
)11 : ‫ (يوسف‬    :‫ياءيت‬
) ( ‫ تندا سين كخيل‬.16

‫وقكن‬ZZZ‫ ترتنتو منونج‬‫روف اخري فد كلمة‬00 0 0 0 ‫ين كخيل يغ ترلتق دأتس ح‬ZZZ‫دا س‬ZZZ‫تن‬
‫رءان باضي رواية‬ZZ‫كتة واجب ددالم الق‬Z‫رداقت امفت تمفت س‬ZZ‫ ت‬.‫كتة‬Z‫باخاءن س‬
‫اءن‬ZZ‫كن باخ‬ZZ‫اطبي باضي مريك يغ ايغين منروس‬ZZ‫وت طريق الش‬ZZ‫حفص مغيك‬
:‫ياءيت‬
)‫ ا‬: ‫ ( سورة الكهف‬-       
          
)52 :‫ ( سورة يس‬- 
)27 :‫(سورة القيامة‬ -    

)14 :‫ (سورة املطففني‬-       


)( ‫) دان حروف واو كخيل‬ ( ‫ كفاال حروف ياء‬.17
‫اء كخيل‬ZZ‫روف ي‬00 0 ‫مري يغ دأيكوتي واوكخيل دان كفاال ح‬00 0 ‫روف هاء ض‬00 0 ‫ستياف ح‬
:‫ خونتوه‬.‫منوننجوقكن باخاءنث دفنجغكن دغن قدر دوا حركة‬
)15: ‫ ( االنشقاق‬     
‫د) اي‬ZZ‫دا ممنجغ (م‬ZZ‫ردافت تن‬ZZ‫او واوكخيل ت‬ZZ‫اء ات‬ZZ‫روف ي‬00 0 0 ‫اال ح‬ZZ‫جك دأتس كف‬
 : ‫وهث‬ZZ‫ خونت‬.‫منونجوقكن باخاءن هاء ضمير (كنتي نام) ملبيهي دوا حركة‬
    ،   
.)  (‫ وقف يغ مشهور ددالم مصحف‬‫ تندا‬.18
‫بوت دان‬ZZ‫دا ترس‬ZZ‫ ) ياءيت الزم ( مستي ) برهنتي فد تن‬ ( ‫وقف الزم‬ .i
:‫ خونتوه‬.‫دموالكن دغن كلمة سلفسث‬
          
    
:‫تندا دالرغ برهنتي ( ال ) خونتوه‬ .ii
          

  : ‫وه‬ZZZ‫او وصل ( ج ) خونت‬ZZZ‫اروس وقف ات‬ZZZ‫دا ه‬ZZZ‫تن‬ .iii
   
         

18
‫‪  :‬‬ ‫) خونتوه‬ ‫تندا هاروس وقف تتافي وصل لبيه اوتام (‬ ‫‪.iv‬‬
‫‪‬‬
‫‪        ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ :‬‬ ‫) خونت‪ZZ‬وهث‬ ‫تن‪ZZ‬دا ه‪ZZ‬اروس وقف تت‪ZZ‬افي وقف لبيه اوت‪ZZ‬ام (‬ ‫‪.v‬‬
‫‪‬‬
‫‪          ‬‬
‫تن‪ZZ‬دا وقف س‪ZZ‬يغكت ات‪ZZ‬او تي‪ZZ‬تيق تيض برتينديه ( وقف تع‪00 0 0‬انق ) ي‪ZZ‬اءيت‬ ‫‪.vi‬‬
‫هاروس برهن‪ZZ‬تي فد س‪ZZ‬اله س‪ZZ‬اتو درفد تن‪ZZ‬دا ترس‪ZZ‬بوت دان تي‪ZZ‬دق بوليه‬
‫برهنتي فد كدوا‪-‬دواث>‬
‫خونت‪ZZZ‬وهث ‪      :‬‬
‫‪     ‬‬

‫روجوعكن‬

‫‪ :‬مهدى حممد احلرازى‬ ‫بغية املريد ىف أحكام التجويد‬ ‫‪.1‬‬


‫‪KDN‬‬ ‫‪:‬‬ ‫بوكو فندوان رسم عثمان‬ ‫‪.2‬‬
‫‪ :‬عبد القادر ليوغ‬ ‫جتويد القرءان رسم عثماىن‬ ‫‪.3‬‬
‫‪ :‬حسىن شيخ عثمان‬ ‫حق التالوة‪0‬‬ ‫‪.4‬‬
‫‪ :‬على حممد الضباع‬ ‫مسري االطالبني ىف رسم وضبط الكتاب املبني‬ ‫‪.5‬‬
‫‪ :‬د‪ .‬شعبان حممد امساعيل‬ ‫رسم املصحف وضبطه بني التوفيق‬ ‫‪.6‬‬
‫واالصطالحات احلديثة‬
‫‪ :‬د‪ .‬عبد القيوم عبد الغفور‬ ‫صفحات ىف علوم القراءات‬ ‫‪.7‬‬
‫السندى‬
‫‪ :‬غامن قدوري احلمد‬ ‫رسم املصحف دراسة لغوية تارخيية‬ ‫‪.8‬‬

‫‪19‬‬
‫‪ :‬االمام ايب عمرو عثمان سعيد‬ ‫املقنع يف معرفة مرسوم مصاحف أهل االمصار‬ ‫‪.9‬‬
‫مع كتاب النقط‬

‫‪20‬‬

You might also like