CHEMIA – UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW

Prawo okresowości Mendelejewa- pierwiastki uszeregowane zgodnie ze wzrastającą masą atomową

wykazują powtarzalność swoich cech.
Blok „s”
 grupa 1 + Hel
 ns1 n- numer okresu
Blok „p”

grupy 13-18

ns2np1-6
Blok „d”

grupy 3-12

ns1(n-1)d1-10
Blok „f”

latynowce i aktynowce

ns2(n-2)f1-14
L. powłok = okres
l. walencyjnych = cyfra jedności numeru grupy, ale tylko dla 1-2, 13-18

W okresie
 maleje :
◦ aktywność
◦ właściwości metaliczne
 rośnie
◦ l. e. Walencyjnych
◦ l. atomowa
◦ l. masowa
 stałe
◦ l. powłok
W grupie
 maleje
◦ aktywność chemiczna nie metali
 rośnie
◦ l. atomowa
◦ l. masowa
◦ l. powłok
◦ aktywność chemiczna metaliczne
 stała
◦ l. elektronów walencyjnych
Cząsteczki dwuatomowe/ homo atomowe :
O2, I2, Cl2, F2, H2, N2, Br2
elektroujemność - „miłość atomu do elektronu”/
zdolność atomu do przyjmowania elektronów. W okresie rośnie, w grupie maleje.
Pierwiastki:
 elektrododatnie – metale ,chętnie oddają elektrony
 elektroujemne – nie metale, chętnie przyjmują elektrony
Zasada Kossela - Lewisa / dubletu oktetu
atom wchodząc w związek chemiczny dąży do uzyskanie dubletu lub oktetu na ostatniej powłoce
Wiązanie atomowe/ kowalencyjne
 występuje w cząsteczkach homo atomowych
 polega na uwspólnieniu elektronów walencyjnych przez atomy niemetali w celu uzyskania
dubletu lub oktetu. Wspólne wiązanie należy w jednakowym stopniu do obu atomów.

Wiązanie atomowe spolaryzowane

 występuje w cząsteczkach zbudowanych z niemetali
 polega na uwspólnieniu elektronów walencyjnych przez atomy niemetali w celu uzyskania
dubletu lub oktetu na ostatniej powłoce. Wspólne wiązanie przesunięte jest do atomu mającego
większą elektroujemność. 0< ΔE< 1,7

dipol
dipol – cząsteczka obdarzona atomem dodatnim i ujemnym.
Właściwości związków o wiązaniu kowalencyjnym:
 3 różne stany skupienia
 słabo rozpuszczają się w wodzie, ale dobrze w benzynie
 nie wykazują przewodnictwa
Wiązanie jonowe
 występuje pomiędzy metalami ( gr1-2) i niemetalami ( gr.16-17)
 polega na przekazywaniu elektronów walencyjnych przez atomu metali na powłokę walencyjną
niemetali w celu uzyskania dubletu lub oktetu. Atomy metali oddając elektrony stają się
kationami, atomy niemetali przyjmując elektrony stają się anionami. Pomiędzy tymi jonami
tworzy się wiązanie jonowe. ΔE 1,7

Mg 2+
O2-

Właściwości związków o wiąz. Jonowym:

 stały stan skupienia
 dobrze rozpuszcza się w wodzie
 po rozpuszczeniu w wodzie, wykazuje przewodnictwo
 ulega stopieniu w wys. temp.
Wiązanie koordynacyjne

polega na przekazaniu wolnej pary elektronów od dawcy do atomu przyjmującego/ biorcy

występuje w HNO3, SO2, CO, NH4+

Wiązanie metaliczne:
 występuje w metalach i ich stopach
 ładunek obojętny
 tworzy się pomiędzy kationami metalu i zdelokalizowanymi elektronami
 obecność tego wiązania powoduje wys. przewodnictwo cieplne i elektryczne
Właściwości substancji o wiązaniu metalicznym
 stały stan skupienia
 twarde
 kowalne
 plastyczne
 połysk metaliczny
 wys. temp topienia
 dzielą się na metale lekkie i metale ciężkie.
Wiązanie wodorowe
 tworzy się pomiędzy cząsteczkami wody, amoniaku
Właściwości wody:
 występuje w 3 stanach skupienia, w zależności od ciśnienia i temperatury
 d =1 kg/m3, w 4°C
 wykazuje zjawisko włoskowatości, H2O w cienkich naczyniach podnosi swój poziom
Wiązanie sigma
 występuje tam gdzie kowalencyjne ( spolaryzowane i zwykłe)
 nakłada się orbital s i s, s i p
 jest wtedy kiedy atomy nakładają się wzdłuż osi X
Wiązanie Pi
 występuje wtedy kiedy atomy nakładają się wzdłuż osi Y lub Z
 nakłada się orbital p i p