Hidžra

Iz Wikipedije, slobodne enciklopedije

Idi na navigacijuIdi na pretragu
Serija članaka na temu:

Islam

Vjerovanja otkrij
Praksa otkrij
Ličnosti i historija otkrij
Tekstovi i zakoni otkrij
Grane islama otkrij
Kultura i društvo otkrij
Srodne teme otkrij

V  • R  • U

Hidžra ili hedžra (arap. higret - seoba) predstavlja

prelazak Muhameda iz Meke u Jasrib, oazu udaljenu oko 350 km severno od Meke,
koja se od tada naziva Medina (arap. Medinat al-Nabi - prorokov grad) 622. godine, koja
je u islamskom svetu prihvaćena kao početak nove (muslimanske) ere, od kada
muslimani počinju da računaju vreme.

Pozadina[uredi - уреди | uredi izvor]

Godinama je stanovništvo Jasriba, koje su činila dva paganska i
više jevrejskih plemena, bilo razdirano nepomirljivim međusobnim razmiricama. Od 620.
godine više stanovnika je prihvatilo Muhamedovu poruku, dok ga najzad velika grupa
ljudi iz tog grada nije pozvala da dođe u Jasrib i presuđuje u njihovim razmiricama i
da de fakto upravlja gradom. Muhamed je povremeno slao svoje ugrožene pristalice iz
Meke u sigurnost tog grada i konačno je i sam pošao za njima, te se 622. nastanio u
Jasribu. Prorokovo preseljenje u Medinu početak je novog poglavlja u njegovom i
životima njegovih sljedbenika. Oni nisu više bili mala, ugnjetavana religijska grupacija,
kao u Meki. Sada su predstavljali samostalnu vjersko-političku zajednicu vjernika koja je
imala vlast u oazi Medina. Zato se Muhamedovo preseljenje u Medinu smatra početkom
dugog postojanja islama kao političke sile, što je simbolički izraženo izborom te godine
za prvu godinu islamskog doba.

Muhamedov boravak u Medini[uredi - уреди | uredi izvor]

Muhamed je proveo u Medini oko deset godina. Za to vrijeme učvrstio je svoju vlast nad
raznorodnim stanovništvom tog grada i proširio njegovu moć i uticaj u Arabiji.
Neposredno po Muhamedovom dolasku, u Medini su tinjala brojna suparništva - između
dva najveća arapska plemena u gradu muhadžiruna ("iseljenici", vjernici koji su došli u
Medinu iz Meke ili iz nekih drugih mijesta) i asnara ("pomagači", prvi Muhamedovi
sljedbenici u Medini koji su pozvali njega i njegove sljedbenike da kod njih nađu
utočište), kao i jednog broja medinskih Jevreja i novih vjernika. Dok su neki od
medinskih Jevreja izgleda pružali podršku Muhamedu, prema onima koji su osporavali
Muhamedu pravo da se naziva prorokom i često sarađivali (ili su to činile njihove vođe)
s njegovim političkim protivnicima u nizu sukoba, postupalo se oštro - proganjani su uz
gubitak prava na zemlju koju su posjedovali, porobljavani i osuđivani na smrt, u
zavisnosti od slučaja. Van Medine, najodlučniji u suprotstavljanju Muhamedovim
nastojanjima da širi svoj uticaj i poruku bili su njegovi nekadašnji sugrađani,
pleme Kureiš iz Meke.
Meka i Medina upustile su se u žestoku borbu za pridobijanje drugih gradova i
nomadskih grupacija, u kojoj je u početku izgledalo da Meka, zahvaljujući svojim
razvijenim trgovačkim i plemenskim vezama, ostvaruje prednost. Ali Muhamed je
organizovao pljačkaške pohode na karavane trgovaca iz Meke i na taj način zadobijao
bogat plijen i taoce i, što je još značajnije, prekidao trgovinu sa Mekom kojoj je ona bila
izvor moći. Nakon niza takvih pohoda i bitaka protiv plemena Kureiš (kod Bedra 624,
Uhuda 625. i Handaka 627.) u kojima izgleda nije bilo pravog pobjednika, Muhamed
je 628. u Hudajbiji sklopio primirje sa tim plemenom. U zamjenu za neke kratkoročne
ustupke, Muhamed i njegovi sljedbenici dobili su pravo da naredne godine idu na
hodočašće u svetilište Kaba u Meki. Tim primirjem Muhamed je dobio i odriješene ruke
da pokori jednog od ključnih saveznika Meke, oazu Hejbar sjeverno od Medine, čije je
brojno jevrejsko stanovništvo (jedan njegov dio su činile izbjeglice iz Medine) bilo
neprijateljski raspoloženo prema Muhamedu. Obavivši to, Muhamedu je bilo relativno
lako da krene i na samu Meku koja se 630. predala gotovo bez otpora. Svjestan koliko
je pleme Kureiš moglo da bude opasno kao protivnik, i u želji da zadobije podršku
njegovih pripadnika, Muhamed se trudio da ne povrijedi njihov ponos. Pridobio ih je za
svoj pokret tako što je mnoge njihove vođe postavio na važne položaje u sistemu
komande i vlasti.
Za sve vrijeme svoje angažovanosti u borbi protiv Meke, Muhamed je istrajno radio na
tome da što više nomadskih grupacija i gradova stavi pod uticaj Medine, bilo kao
povremene saveznike ili kao punopravne članove zajednice vjernika. U tome je koristio
privlačnost svoje religijske poruke, obećanja materijalne koristi, a ponekad i direktnu silu
kako bi neposlušne grupacije podveo pod uticaj Medine. Osvajanje Meke otvorilo mu je
put za pobjedničke pohode, uz pomoć plemena Kureiš, na drugi veliki grad u zapadnoj
Arabiji, Taif, i na preostala moćna nomadska plemena u toj oblasti. Muhamedov položaj
najsnažnijeg političkog vođe u zapadnoj Arabiji već su svi bili uočili, i savezi plemena,
koji su do tada nastojali da se drže na odstojanju od Medine, sada su u nju slali
delegacije nudeći svoju pokornost. Do Muhamedove smrti 632. njegova zajednica se
proširila - više religijskim ubjeđivanjem i političkim savezima nego silom - i obuhvatala je
cijelu zapadnu Arabiju, a Muhamed je bio uspostavio dobre veze i sa nekim
grupacijama u Hedžazu na sjeveru, u Nefudu, istočnoj Arabiji, Omanu i Jemenu.