3. Η Ελλάδα στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο σ.

81-84

Η εκκρεμότητες της Συνθήκης του Βουκουρεστίου

1. Ζήτημα νησιών Ανατολικού Αιγίου δεν λύθηκε σε εκκρεμότητα

2. Ζήτημα συνόρων Ελλάδας με υπό σύσταση Αλβανικό κράτος Πρωτόκολλο

Φλωρεντίας 4/17 Δεκεμβρίου 1913: δίνονται στην Αλβανία περιοχές με
πλειονότητα Ελλήνων κατοίκων (Χιμάρα, Αργυρόκαστρο, Κορυτσά) ρύθμιση
υπαγορευμένη από Ιταλία και Αυστρία.

Η στάση της Ελλάδας κατά την κήρυξη του πολέμου και η διαφωνία
Κωνσταντίνου Βενιζέλου.

 Αυστροσερβικός πόλεμος: η ελληνική κυβέρνηση Βενιζέλου έκρινε ότι η Ελλάδα

σύμφωνα με την Ελληνοσερβική Συνθήκη 1913, όφειλε να βοηθήσει τη Σερβία.
 Διαφωνούν: βασιλιάς Κωνσταντίνος, υπουργός Εξωτερικών Γεώργιος Στρέιτ και
το Γενικό Επιτελείο, επειδή:
1. Θεωρούν τη στιγμή ακατάλληλη (ανάγκη ανασυγκρότησης χώρας για
ενσωμάτωση εκτεταμένων απελευθερωθέντων εδαφών)
2. Ανησυχούν για την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας σε περίπτωση
εμπλοκής στον πόλεμο.

Έτσι, κρίνουν, ότι η Ελλάδα πρέπει να τηρήσει «διαρκή ουδετερότητα»

 Βενιζέλος: έκρινε ότι η Ελλάδα έπρεπε να εισέλθει στον πόλεμο στο

πλευρό των δυνάμεων της Τριπλής Συνεννόησης, επειδή:
1. Πίστευε στη νίκη της Αγγλίας και της Γαλλίας
2. Με τις χώρες αυτές την Ελλάδα συνέδεε και η πίστη στις
φιλελεύθερες δημοκρατικές αρχές.
3. Τουρκία: πολεμούσε ήδη στο στρατόπεδο των Κεντρικών
Δυνάμεων
Η διαφωνία αυτή οδήγησε στην πρώτη παραίτηση του Βενιζέλου
στις 25 Αυγούστου 1914, η οποία δεν έγινε δεκτή από τον
Κων/νο.
Αγγλική προσφορά: άκρως δελεαστική για την ελληνική κυβέρνηση και παράλληλα
αποτελούσε προειδοποίηση ότι η Αγγλία δεν θα ανεχόταν την Ελλάδα ουδέτερη από τη
στιγμή που θα έθετε σε εφαρμογή την επιχείρηση εκπόρθησης των Στενών.

1/4
  Φεβρουάριος 1915: η αγγλική κυβέρνηση ενόψει της επιχείρησης κατά
των Στενών προτείνει στην Ελλάδα συμμετοχή με αντάλλαγμα
σπουδαίες εδαφικές παραχωρήσεις στα παράλια της Μ.Ασίας καθώς και
την Κύπρο.

Βενιζέλος: προτείνει έξοδο της Ελλάδας από την ουδετερότητα και συμμετοχή της στην
επιχείρηση των δυνάμεων της Συνεννόησης στην Καλλίπ…….

Άρνηση Κων/νου: 2η παραίτηση Βενιζέλου (Φεβρ. 1915)

Ο Εθνικός Διχασμός

1915: περίοδος γνωστή ως εποχή Εθνικού Διχασμού γιατί η διαφωνία ήταν η ρήξη στην
ηγεσία της Ελλάδας δίχασαν το λαό και προκάλεσαν σοβαρές πολιτικές και
συνταγματικές στρεβλώσεις

 Εκλογές Μαΐου 1915: Νίκη Βενιζέλου, ο οποίος εξωθείται πάλι σε παραίτηση

λόγω διαφωνίας με τον Κων/νο (συνταγματική εκτροπή)

 Εκλογές Δεκεμβρίου 1915: Νέες εκλογές. Αποχή βενιζελικών. Ο Βενιζέλος

καταγγέλλει το βασιλιά για ωμή παραβίαση του Συντάγματος και θεωρεί
αντισυνταγματική τη Βουλή.

Κλιμάκωση έντασης – Βενιζέλος οδηγήθηκε στην επανάσταση

Υποστηρικτές Βενιζέλου:
 Αγγλία και Γαλλία, οι οποίες απέστειλαν στρατεύματα στη Θεσ/κη
 Συνεργάτες και υποστηρικτές του στη Θεσ/κη, οι οποίοι ανησυχούσαν για
την τύχη των Ελλήνων της Μακεδονίας, σε περίπτωση εισβολής των
Βουλγάρων και οι οποίοι συνέστησαν την Επιτροπή Εθνικής Άμυνας.

 Ως την εκθρόνιση του βασιλιά, το 1917, ουσιαστικά κυβερνά ο Κων/νος και οι

σύμβουλοι του, με τη συναίνεση μιας εθνικής αντιπροσωπείας που
εκπροσωπούσε μέρος του λαού.

 Μάιος 1916: Βούλγαροι καταλαμβάνουν το οχυρό Ρούπελ

2/4
Αντιδράσεις:
i. Βενιζέλος: καταγγέλλει τον Κων/νο και την κυβέρνηση του για αδυναμία να
προστατεύσουν την χώρα
ii. Γαλλία και Αγγλία με τους στόλους τους να αποκλείουν τα ελληνικά παράλια και
απαιτούν: α) αποστράτευση ενόπλων δυνάμεων της χώρας,
β) άμεση αντικατάσταση φιλοβασιλικής κυβέρνησης,
γ) διάλυση Βουλής και προκήρυξη νέων εκλογών.

 Διαίρεση Ελλήνων:
 βασιλικοί ή αντιβενιζελικοί διαθέτουν «Επίστρατους»
 βενιζελικοί τους «Αμυνίτες» της Θεσσαλονίκης
 επικράτεια βασιλικών «Παλαιά Ελλάδα» (Αθήνα)
 επικράτεια βενιζελικών «Νέες Χώρες» (Θεσσαλονίκη)

 Θέρος 1916: Βουλγαρικές δυνάμεις εισβάλλουν στην Αν. Μακεδονία

 Διωγμοί Ελλήνων από Βούλγαρους (σκοπός: εκβουλγαρισμός Μακεδονίας)

Το κίνημα της «Εθνικής Άμυνας» και τα «Νοεμβριανά»

Μπροστά στον κίνδυνο να χάσει η Ελλάδα ό,τι είχε κερδίσει στους Βαλκανικούς Κίνημα
Εθνικής Άμυνας εκδηλώθηκε στη Θεσ/κη, τον Αύγουστο του 1916, από
φιλοβενιζελικούς αξιωματικούς και με την υποστήριξη του Γάλλου στρατηγού Σαράγ.

Στόχος: έξοδος της Ελλάδας από την ουδετερότητα και συμμετοχή της στον πόλεμο
στο πλευρό των δυνάμεων της Τριπλής Συνεννόησης.

Αρχικά ο Βενιζέλος δίσταζε να ηγηθεί του κινήματος αλλά προκειμένου να

αντιμετωπίσει η χώρα τη βουλγαρική απειλή, αναλαμβάνει την ηγεσία του για να
επισπεύσει την έξοδο της Ελλάδας στο πλευρό της Αντάντ Εκπρόσωποι Αγγλίας
και Γαλλίας εγείρουν αξιώσεις από τη φιλοβασιλική κυβέρνηση Αθηνών, η οποία
αποδέχεται τα αιτήματα τους και στη συνέχεια αθετεί τις υποσχέσεις της. Συνέπεια
αυτής της τακτικής Νοέμβριος 1916: αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ μονάδων
πιστών στην κυβέρνηση Αθηνών και αγημάτων που είχαν αποβιβάσει οι Γάλλοι, για να
παραλάβουν πολεμικό υλικό που είχε συμφωνήσει να παραδώσει η κυβέρνηση
«Νοεμβριανά» ακολούθησαν συγκρούσεις και διώξεις βενιζελικών με
πρωταγωνιστές τους αντιβενιζελικούς «επίστρατους» σκλήρυνση στάσης Γαλλίας
απέναντι στο βασιλιά Κων/νο.

3/4
Η εκθρόνιση του Κωνσταντίνου και η είσοδος της Ελλάδας στον πόλεμο
Ιούνιος 1917: Γαλλία σε συννενόηση με Αγγλία και Ιταλία απαιτούν τελεσιγραφικά την
παραίτηση του βασιλιά ο Κων/νος εγκαταλείπει τη χώρα, χωρίς όμως να
παραιτηθεί από τα δικαιώματα του και την επόμενη μέρα βασιλιάς της Ελλάδος
αναλαμβάνει ο δευτερότοκος γιος του Αλέξανδρος.

Ο Βενιζέλος επιστρέφει στην Αθήνα, σχηματίζει νέα κυβέρνηση και κηρύττει τον
πόλεμο εναντίον της Γερμανίας και των συμμάχων της.
Ιούνιος 1917: Η Ελλάδα εισέρχεται επίσημα στον πόλεμο στο πλευρό της Τριπλής
Συνεννόησης - Αντάντ

Επιτυχίες κυβερνήσεως Βενιζέλου:

1. Σχηματισμός αξιόμαχων μονάδων από συντρίμμια στρατού Βαλκ. πολέμων
2. Διάκριση ελληνικού στρατού στο Μακεδονικό μέτωπο
3. Αποφασιστική συμβολή στη συμμαχική νίκη
4. Αποκατάσταση τραυματισμένου κύρους ενόπλων δυνάμεων
5. Δυνατή συμμετοχή Ελλάδος στο τραπέζι διαπραγματεύσεων μεταξύ νικητών.

4/4