Professional Documents
Culture Documents
;~rfns ;ldlt
clGtdsf] bfFofb]lv qmdzM t'n;L/fd cu|jfn -cWoIf_, lqnf]s rGb cu|jfn -;~rfns_, /fdrGb| ;+3O{ -;~rfns_, /fh]Gb| k|;fb cof{n -;~rfns_,
ljgf]b s'df/ Kofs'/]n -;~rfns_, u0f]z dfg >]i7 -;~rfns_, lgs'~h cu|jfn -;~rfns_
ljifo ;"rL
MISSION
To be a bank of first choice for
all the stakeholders.
Transparency : We believe on
transparent business and financial
transactions; an open way without
secrets. We do this as it enhances
people’s trust and faith
Professionalism : We conduct
responsively, honestly, reliably and
ethically.
DIGITAL
SUSTAINABLE
FIRST
BANKING
BANK
YEARS
of SERVICE
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 1
2= n]vfk/LIfssf] k|ltj]bg ;lxt @)&& cfiff9 d;fGt;Ddsf] jf;nft / cf=j= @)&^÷&& sf] gfkmf–gf]S;fg lx;fa tyf
gub k|jfx ljj/0f nufotsf jflif{s ljQLo ljj/0fx? pk/ 5nkmn u/L :jLs[t ug]{ .
3= o; a}+s tyf a}+ssf] ;xfos sDkgL Pg cfO{ ;L Plzof n3'ljQ ljQLo ;+:yf ln= tyf Pg cfO{ ;L Plzof Soflk6n ln=
sf] cf=j= @)&^÷&& sf] ljQLo ljj/0f ;lxtsf] PsLs[t ljQLo ljj/0f pk/ 5nkmn u/L :jLs[t ug]{ .
4= n]vfk/LIf0f ;ldltsf] l;kmfl/z adf]lhd cfly{s jif{ @)&&÷&* sf] nflu afXo n]vfk/LIfs lgo'Qm ug]{ / lghsf]
kfl/>lds tf]Sg] . -sDkgL P]g, @)^# sf] bkmf !!! -#_ adf]lhd axfnjfnf n]vfk/LIfs >L P; P cf/ P;f]l;P6\; rf6{8{
PsfpG6]G6\;\ k'gM lgo'Qm x'g of]Uo x'g'x'G5 ._
5= ldlt @)&$÷)%÷#) df ;DkGg a}+ssf] @)cf}+ jflif{s ;fwf/0f ;efaf6 ;j{;fwf/0f z]o/wgLsf] tkm{af6 >L Plzog
l8l:6«Ao'6;{ k|f=ln= sf] k|ltlglwsf] x}l;otdf >L cflbTo s'df/ cu|jfnHo" a}+ssf] ;+rfns kbdf lgjf{lrt x'g'ePsf]df
lghsf] :yfgdf lghsf] afFsL sfo{sfnsf] nflu pQm sDkgLn] cfÇgf] tk{maf6 >L lqnf]s rGb cu|jfnHo"nfO{ dgf]gog u/L
a}+ssf] ;~rfns ;ldltnfO{ ;f] sf] hfgsf/L u/fP adf]lhd >L lqnf]s rGb cu|jfnHo"n] a}+ssf] ;~rfns ;ldltdf
k|ltlgwLTj ub}{ cfO/xg' ePsf]df ;f] sf] cg'df]bg ug]{ .
-cIf/]kL Ps ca{ rf}/f;L s/f]8 qL;¶L nfv qLkGg xhf/ ;ft ;o cG7fGgAa] ?k}ofF_ af]g; z]o/ ljt/0f ug{ / ;f] df
nfUg] s/ k|of]hgsf nflu !µ cyf{t\ ?= (,&!,&^,%!^÷– -cIf/]kL gf} s/f]8 PsxQ/ nfv 5oxQ/ xhf/ kfFr ;o ;f]x«
?k}ofF_ gub nfef+z -nfef+z s/ k|of]hgfy{ ;d]t_ ljt/0f ug{ :jLs[lt k|bfg ug]{ .
2= k|:tfj g+= ! adf]lhd af]g; z]o/ ljt/0faf6 a}+ssf] ;fljs clws[t k"FhL ?= (,&@,)),)),)))÷– -cIf/]kL gf} ca{
axQ/ s/f]8 ?k}ofF_ nfO{ j[l4 u/L ?= !!,%&,)),)),)))÷– -cIf/]kL P3f/ ca{ ;GtfpGg s/f]8 ?k}ofF_ agfpg, ;fljs
tTsfn hf/L k"FhL ?= (,&!,&^,%!,%^*÷– -cIf/]kL gf} ca{ PsxQ/ s/f]8 5oxQ/ nfv PsfpGg xhf/ kfFr ;o c7;¶L
?k}ofF_ nfO{ j[l4 u/L ?= !!,%^,$),)%,#^^÷– -cIf/]kL P3f/ ca{ 5kGg s/f]8 rfnL; nfv kfFr xhf/ tLg ;o 5o;¶L
?k}ofF_ agfpg / ;fljs tTsfn r'Qmf k"FhL ?= (,&!,&^,%!,%^*÷– -cIf/]kL gf} ca{ PsxQ/ s/f]8 5oxQ/ nfv PsfpGg
xhf/ kfFr ;o c7;¶L ?k}ofF_ nfO{ j[l4 u/L ?= !!,%^,$),)%,#^^÷– -cIf/]kL P3f/ ca{ 5kGg s/f]8 rfnL; nfv kfFr
xhf/ tLg ;o 5};¶L ?k}ofF_ agfpg :jLs[lt k|bfg ug]{ .
2
;f]xL adf]lhd ug{ ;~rfns ;ldltnfO{ jf ;~rfns ;ldltn] tf]s]sf] kbflwsf/LnfO{ clVtof/L k|Tofof]hg ug]{ .
5= a}+sn] Ps jf PseGbf a9L pko'Qm a}+s÷ljQLo ;+:yfx? ufEg]÷ufleg] -dh{/_ tyf k|flKt ug]{ -PlSjlh;g_ k|of]hgsf] nflu
pko'Qm a}+s÷ljQLo ;+:yfx? klxrfg ug]{, j}b]lzs /0fgLlts ;fe]mbf/ leq\ofpg], ;dembf/Lkq -d]df]/]08d ckm c08/:6]l08Ë_
df x:tfIf/ ug]{ ;f]sf cfwf/df ;}4flGts :jLs[ltsf nflu g]kfn /fi6« a}+s ;dIf lgj]bg ug]{, ;DklQ tyf bfloTjx?sf]
d"Nof°g -8\o' 8]lnh]G; cl86_ ug{ k/fdz{bftf, d"Nof°gstf{ tyf n]vfk/LIfsx? lgo'Qm ug]{ tyf ufEg]÷ufleg] tyf
k|flKt;Fu ;DalGwt k|rlnt sfg"g tyf lgb]{zgx? adf]lhd ckgfpg'kg]{ tyf ug'{kg]{ ;Dk"0f{ cfjZos sfo{, k|lqmofx? k"/f
u/L clGtd :jLs[lt lng] tyf ;f] ;Gbe{df lgofds lgsfox?af6 lgb]{zg u/] adf]lhdsf ljj/0f pknAw u/fpg] nufotsf
sfo{ ug{ u/fpg ;+rfns ;ldltnfO{ ;Dk"0f{ clVtof/L lbg] .
6= a}+sn] æa}+s tyf ljQLo ;+:yf kl/;+3, g]kfnÆ sf] ;b:otf k|fKt ug{ ?= !),)),)))÷– -cIf/]kL bz nfv ?k}ofF_ ;b:otf
z'Ns vr{ tyf ;b:otf gjLs/0f z'Ns jfkt ?= %)),)))÷– -cIf/]kL kfFr nfv ?k}ofF_ e'QmfgL u/]sf]df ;f] sf]
cg'df]bg ug]{ .
-u_ ljljw .
cf1fn],
lbk]g sfsL{
sDkgL ;lrj
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 3
1= ;Dk"0f{ z]o/wgL dxfg'efjx?nfO{ z]o/wgL nutdf sfod /x]sf] lghx?sf] 7]ufgfdf ;fwf/0f ;efsf] ;"rgf / a}s+ sf] jflif{s
;+lIfKt cfly{s ljj/0f k7fOg] Joj:yf ul/Psf] 5 . 7]ufgf k'/f gePsf tyf pQm sfuhft k|fKt gug'{ x'g] z]o/wgL
dxfg'efjx?n] jflif{s cfly{s ljj/0f, ;~rfns ;ldltsf] k|ltj]bg / n]vfk/LIfssf] k|ltj]bg lg/LIf0f ug{ o; a}s
+ sf] s'g}
klg zfvf sfof{nox?df ;Dks{ ug{ ;Sg'xg' 5] . ;fy} pk/f]Qm pNn]lvt ljj/0f÷k|ltj]bgx? o; a}s + sf] j]j;fO6
www.nicasiabank.com df ;d]t upload ul/Psf] 5 .
2= ljZjJofkL ?kdf k}mlnPsf] sf]/f]gf efO/; -sf]le8 !(_ dxfdf/L /f]syfd tyf lgoGq0fsf nflu g]kfn ;/sf/af6 hf/L
ul/Psf :jf:Yo ;DaGwL lgb]z { g Pj+ dfkb08x?sf] ;Ddfg Pj+ kl/kfngf ub}{ cgnfO{g -er'c{ n_ (Zoom) sf] dfWodaf6
;efdf ;xefuL x'g,] cfÇgf] dGtJo /fVg] tyf dtbfg ug{ ;Sg] Joj:yf ;d]t ldnfOPsf] x'bF f sf]/f]gf efO/; (COVID-19)
sf] ;+qmd0faf6 aRg / arfpg oyf;So cgnfO{g -er'c{ n_ (Zoom) dfWodaf6 pkl:yt e}lbg' x'g ;Dk"0f{ z]o/wgL
dxfg'efjx?nfO{ cg'/f]w 5 .
cgnfO{g -er'c{ n_ (Zoom) dfWodaf6 pkl:yt eO{ ;fwf/0f ;efdf ;xefuL x'g dtbfg ug{ tyf dGtJo /fVg rfxg' x'g]
3=
z]o/wgL dxfg'efjx?n] ;ef x'g' eGbf sDtLdf $* 306f cufj} cfÇgf] kl/rokq ;lxt a}s + n] hf/L u/]sf] z]o/
k|df0fkq÷DMAT vftf vf]lnPsf] k|df0fsf] :Sofg skL ;dfj]z u/L sDkgL ;lrjsf] O{dn] 7]ufgf
deepen.karki@nicasiabank.com df O{dn ] jf (*%!@$%(!% df WhatsApp k7fpg' kg]5{ . o;/L k|fKt ePsf O{dn] jf
WhatsApp df cgnfO{g -er'c { n_ (Zoom) dfWodaf6 ;efdf ;xefuL x'gsf nflu cfjZos x'g] Meeting sf] ID /
Password pknAw u/fOg] 5 . o; k|lqmofaf6 pkl:yt x'gx ' g' ] z]o/wgL dxfg'efjx?nfO{ ;ef:yndf pkl:yt eP;/x
dfGotf lbg] Joj:yf ul/Psf] 5 . ;efdf cfÇgf] /fo ;'emfj lbg rfxg'xg' ] dxfg'efjn] lnlvt ?kdf cfÇgf] /fo÷;'emfj email
dfk{mt ;d]t lbg ;Sg] Joj:yf ldnfOPsf] 5 .
4= jflif{s ;fwf/0f ;efdf ef}lts ?kdf efu lng OR5's z]o/wgL dxfg'efjx?n] z]o/ k|df0fkq÷lxtu|fxL (DEMAT) vftf
vf]lnPsf] k|df0f / cfÇgf] kl/ro v'Ng] k|df0f jf ;f]sf] k|ltlnlk -h:t} gful/stf k|df0fkq jf cGo s'g} kmf]6f] ;lxtsf]
kl/rokq_ clgjfo{ ?kdf ;fydf lnO{ cfpg'xg' cg'/f]w 5 . sf]/f]gf efO/; -sf]le8 !(_ dxfdf/Lsf] sf/0f ;efdf pkl:yt
x'bF f @ ld6/sf] ;fdflhs b'/L sfod x'g] u/L xflh/L tyf ;ef:yndf a:g] Joj:yf sfod ul/Psf] x'bF f efO{/; ;+qmd0faf6
aRg÷arfpgsf] nflu cfjZos kg]{ df:s÷k~hf nufotsf Go'gtd ;'/Iffsf] pks/0fx? k|of]u ug{ ;Dk"0f{ z]o/wgL
dxfg'efjx?nfO{ cg'/f]w 5 . cGoyf ;ef sIf leq k|jz ] kfO{g] 5|g} . xflh/L k'l:tsf laxfg * ah] b]lv ;ef rfn' /x'Gh]n
;Dd v'Nnf /xg]5 .
5= ;fwf/0f ;efdf efu lng k|ltlglw -k|fS] ;L_ lgo'Qm ug{ rfxg] z]o/wgLx?n] a}s + sf] csf]{ z]o/wgLnfO{ dfq k|ltlgwL lgo'Qm
ug{ ;Sg'xg' 5] . k|rlnt sDkgL sfg"gn] tf]ss ] f] 9fFrfdf k|ltlglwkq -k|fS] ;L_ kmf/d e/L ;ef z'? x'ge' Gbf sDtLdf $*
306f cufj} cyf{t\ ldlt @)&&÷)*÷!( ut] ljxfg ( ah] leq a}s + sf] /lhi68{ sfof{no, 6«8] 6fj/ g]kfn, yfkfynL
sf7df8f}d+ f btf{ u/fO{ ;Sg'kg]5{ .
6= Gffafns jf dfgl;s ;Gt'ng 7Ls gePsf] z]o/wgLx?sf] tkm{af6 a}s + sf] z]o/ nut btf{ lstfadf ;+/Ifssf] ?kdf gfd
btf{ ePsf] dxfg'efjx?n] ;efdf efu lng, dtbfg ug{ jf k|ltlgwL tf]Sg ;Sg' x'g5] .
7= ;+oQ
' m ?kdf z]o/ v/Lb ul/Psf] cj:yfdf z]o/wgLsf] nut btf{ lstfadf klxn] gfd pNn]v ePsf] JolQm cyjf
;j{;Ddtaf6 k|ltlgwL lgo'Qm ul/Psf] Ps JolQmn] dfq ;efdf efu lng jf dtbfg ug{ kfpg'xg' 5] .
8= ;efdf efu lng k|ltlgwL lgo'Qm ul/;s]kl5 ;DalGwt z]o/wgLn] cfkm}n+ ] efu lng jf k|ltlgwL km]/abn ug{ rfx]df ;ef
;'? x'ge' Gbf sDtLdf #^ 306f cufj} ;f] sf] ;"rgf a}s+ sf] /lhi68{ sfof{no, 6«8] 6fj/ g]kfn, yfkfynL sf7df8f}d+ f btf{
ul/;Sg'kg]5{ , cGoyf k|ltlglw km]/abn x'g ;Sg] 5}g . t/ ;efdf ;DalGwt z]o/wgL :jo+ pkl:yt x'g cfPdf z]o/wgLn]
ul/lbPsf] clVtof/gfdf :jtM ab/ x'g5] .
4
9= 5nkmnsf] ljifo dWo] ljljw lzif{s cGtu{t s'g} ljifodf ;fwf/0f ;efdf 5nkmn ug'k{ g]{ eP OR5's z]o/wgLn] ;ef x'ge' Gbf
& lbg cufj} ;f] ljifo sDkgL ;lrj dfkm{t ;~rfns ;ldltsf] cWoIfnfO{ lnlvt ?kdf lbg'xg' cg'/f]w 5 .
10= Jfflif{s ;fwf/0f ;efnfO{ Wofgdf /fvL ldlt @)&&÷)*÷!) ut] b]lv @)&&÷)*÷@! ut];Dd a}+ssf] z]o/ bflvn vf/]h
btf{ aGb /xg]5 . g]kfn :6s PS;r]Gh lnld6]8df ldlt @)&&÷)*÷!) ut] eGbf cufl8 sf/f]af/ eO{ & sfo{ lbgleq
o; a}+ssf] z]o/ /lhi6«f/ Pg cfO{ ;L Plzof Soflk6n ln=, aa/dxn, sf7df8f}+df k|fKt z]o/ gfd;f/Lsf] lnvtsf] cfwf/
df z]o/wgL btf{ lstfadf sfod z]o/wgLx?n] ;f] ;efdf efu lng, dtbfg ug{, Aff]g; z]o/ tyf gub nfef+z kfpg
;Sg' x'g]5 .
11= ;ef z'? eGbf ! 306f cufj} cgnfO{g -er'c{ n_ (Zoom) dfWod v'nf ul/g] 5 .
12= cGo hfgsf/Lsf] nflu a}s+ sf] /lhi68{ sfof{no, 6]8« 6fj/ g]kfn, yfkfynL, sf7df8f}+ l:yt ;~rfns ;ldltsf] ;lrjfno
-6]lnkmf]g g+= )!–%!!!!&&÷&* PS;6]G;g @@%&_ df ;Dks{ /fVg ;d]t cg'/f]w ul/G5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 5
skf]{/]6 k|f]kmfOn
Pg cfO{ ;L Plzof a}s+ zfvf ;~hfn, lgIf]k, shf{ nufgL, k|fb]lzs sfo{fno
u|fxs ;+Vof / jf;nft cfsf/sf] cfwf/df g]kfnsf] cu|0fL k|bz
] ! la/f6gu/ dxfgu/kflnsf, jf8{ g+ &
a}s
+ ag]sf] 5 . @# jif{sf] ;~rfngsf] cjwLdf a}s
+ n] /fi6«sf]
cfly{s ljsf;df k|dv ' of]ubfgstf{sf] ?kdf a}s+ :yflkt k|bz
] @ alb{af; gu/kflnsf, jf8{ g+ !
ePsf] 5 . a}s + n] :yfkgfsf pQ/f4{sf jif{x?df ce'tk'j{ afUdtL sf7df8f}+ dxfgu/kflnsf, jf8{ g+ !!
pknlAw xfl;n ul/ Oltxf; /r]sf] 5 .
u08sL kf]v/f dxfgu/kflnsf, jf8{ g+ *
;g\ !((& df la/f6gu/df :yfkgf ePsf] Pg cfO ;L a}s + , a}s
+ n'lDagL ltnf]tdf gu/kflnsf, jf8{ g+ #
ckm Plzof g]kfn ;Fu ufleP/ #) h'g @)!# b]lv Pg cfO ;L s0ff{nL la/]Gb|gu/ gu/kflnsf, jf8{ g+ ^
Plzof a}s + sf] gfddf s/f]af/ ;'? u/]sf] lyof] . b'O{ ;kmn jfl0fHo
;'b/' klZrd wgu9L pk dxfgu/kflnsf, jf8{ g+ $
a}s
+ sf] dh{/ pQm ;dosf] ;a} eGbf 7'nf] dh{/ /x]sf] lyof] . o;
a}s+ b'O{ k6s "Bank Of The Year" sf] k|ltli7t ;Ddfgaf6
;xfos sDkgLx?
k'/:s[t ePsf] 5 . Financial Times, UK n] a}s + nfO{ @))& /
Pg cfO{ ;L Plzof n3'ljQ ljQLo ;+:yf lnld6]8
@)!# df "Bank Of The Year" 3f]lift u/]sf] lyof] . ;fy} rf6{8{
e]/L gu/kflnsf, jf8{ g+ $, hfh/sf]6
PsfpG6]G6 ;+:yf, Institute of Chartered Accountant of Nepal
kmf]g g+M (&& )! ^^))#$
n] a}s
+ nfO{ pTs[i6 ljQLo k|ltj]bg, Best Presented Annual
O{dn] M info@nicasialaghubitta.com
Report Award, 2018 af6 ;Ddfg u/]sf] 5 .
j]a;fO{6M www.nicasialaghubitta.com
Pg cfO{ ;L Plzof a}s + zfvf ;Ghfndf g]kfnsf] g+ ! a}s +
Pg cfO{ ;L Plzof Soflk6n lnld6]8
xf] . ;'ud b]lv b'ud{ ;Dd &# lhNnfdf km}lnPsf] o; a}s+ sf
aa/dxn, sf7df8f}+
xfn #@^ zfvf / $^$ ATMs /x]sf 5\Gf . o; a}s + n] cfÇgf
kmf]g g+M (&& )! %&)%(($
@! nfv eGbf a9L ;]jfu|fxLnfO{ pTs[i6 / glagtd ;]jf k|bfg
O{dn] M info@nicasiacapital.com
ub{} cfPsf] 5 .
j]a;fO{6M www.nicasiacapital.com
Pg cfO{ ;L Plzof a}s+ sf] # ;xfos sDkgLx? /x]sf 5g\M Pg
Pg cfO{ ;L Plzof ;]So'l/l6h\ lnld6]8
cfO{ ;L Plzof n3'ljQ ljQLo ;+:yf, Pg cfO{ ;L Plzof
yfkfynL, sf7df8f}+
Soflk6n / Pg cfO{ ;L Plzof ;]So'l/l6h\ . n3'ljQ / Soflk6n
cfÇgf If]qsf pTs[i6 sDkgLdf k5{g\ eg] ;]s/' Ll6h\n] l5§}
;~rfns ;ldlt
sf/f]af/ yfngL ug{5] .
>L t'n;L/fd cu|jfn, cWoIf
sDkgLsf] btf{ gfdM Pg cfO{ ;L Plzof a}s
+ >L lqnf]s rGb cu|jfn, ;+rfns
>L /fdrGb| ;+3O{, ;+rfns
sfg'gL dfGotfM klAns lnld6]8 sDkgL
>L /fh]Gb| k|;fb cof{n, ;+rfns
-g]kfn :6s PS;r]Ghdf ;'lrs[t_
>L lagf]b s'df/ Kofs'/n] , ;+rfns
sDkgL btf{ gDa/M ^%* >L u0f]z dfg >]i7, :jtGq ;+rfns
sDkgL btf{ ldltM #) d] !((& -@)%$ h]7 !&_ >L lgs'~h cu|jfn, ;+rfns
g]kfn /fi6« a}s
+ ^%÷)%#÷%$
nfO{;G] ;\ gDa/M k|dv' sfo{sf/L clws[t
/f]zg s'df/ Gof}kfg]
btf{ 7]ufgfM 6]8« 6fj/, yfkfynL !!, sf7df8f},+ g]kfn
6
z]o/ /lhi6«f/
Pg cfO{ ;L Plzof Soflk6n lnld6]8
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 7
;xh
pQ/bfoL
;an
ljZj;gLo
ultzLn
8
;+rfnsx?sf] k|f]kmfOn
laut rf/ bzs b]lv >L lqnf]s rGb cu|jfnHo" pBf]u, >L /fdrGb| ;+3O{Ho" laut #) jif{ b]lv ljleGg pBf]u
lgo{ft cfoft, Jofkf/ / a}+ls· If]qdf ;+nUg x'g'x'G5 . Joj;fodf ;+nUg x'Fb} cfpg' ePsf] 5 . lqj]0fL u|'ksf]
;g\ !(&$ b]lv Jofkf/ Joj;fodf ;+nUg >L cu|jfnHo" lgb]{zs kbdf /xg'ePsf] >L ;+3O{Ho" Joj;foLsf] gh/df
cToGt ldng;f/, ;DalGwt If]qsf] 1ftf, s'zn cToGg kl/lrt c'gxf/ x'g'x'G5 .
Joj:yfks / ;kmn Joj;foLsf] ?kdf k|l;4 x'g'x'G5 .
>L cu|jfnHo" k|ltli7t cf}Bf]lus 3/fgf >L ljzfn a}+ssf] ljleGg ;+rfns :t/sf ;ldltx?df pxfF b]xfo
u|'ksf] pkfWoIf x'g'x'G5 . adf]lhdsf] e'ldsfdf ;+nUg x'g'ePsf] 5 .
sd{rf/L ;]jf ;'ljwf ;ldlt ;+of]hs
a}+ssf] ljleGg ;+rfns :t/sf ;ldltx?df pxfF b]xfo
adf]lhdsf] e'ldsfdf ;+nUg x'g'ePsf] 5 .
sd{rf/L ;]jf ;'ljwf ;ldlt ;b:o
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 9
>L /fh]Gb| k|;fb co{fnHo" g]kfnsf] la1fkg If]q / a|fl0·df >L lagf]b k|;fb Kofs'/n] Ho" Ps s'zn a}s + / x'gx' G' 5 .
rlr{t gfd x'gx' G' 5 . laut @% jif{bl] v cof{nHo' cfd ;+rf/ jxfF;uF g]kfn a}s
+ lnld6]8df tLg bzsa9L sfd u/]sf]
ldl8of, ldl8of klAnl;6L / k|f8] S6\ k|f8] S;gdf cfa4 x'gx' G' 5 . cg'ej /x]sf] 5 . g]kfn a}s
+ df x'bF f pxfF ljleGg Joj:yfkg
ldng;f/ :jefj / u}/ ;/sf/L ;+3 ;+:yf;Fu ;'dw'/ ;DaGw :t/sf ;fy} ljb]zL Joj:yfkg l6ddf sfd ug{' ePsf] 5 .
tyf s'zn Joj;flo JolQmsf ?kdf >L cof{nHo" Joj;foL dfem
k|l;4 x'gx' G' 5 . pxfFn] pBf]u Joj;fodf ljleGg kbx?df e'ldsf a}+ssf] ljleGg ;+rfns :t/sf ;ldltx?df pxfF b]xfo
lgefpFgs' f ;fy} a}s + sf] hf]lvd lj1sf] ?kdf ljleGg ;dodf adf]lhdsf] e'ldsfdf ;+nUg x'g'ePsf] 5 .
k6s k6s cfÇgf] cd"No of]ubfg lbb} cfpg' ePsf] 5 . hf]lvd Joj:yfkg ;ldlt ;+of]hs
a}s
+ sf] ljleGg ;+rfns :t/sf ;ldltx?df pxfF ;DklQ z'¢Ls/0f lgjf/0f ;DaGwL ;ldlt ;b:o
b]xfo adf]lhdsf] e'ldsfdf ;+nUg x'ge' Psf] 5 .
;DklQ z'¢Ls/0f lgjf/0f ;DaGwL ;ldlt ;+of]hs
hf]lvd Joj:yfkg ;ldlt ;b:o
>L u0f]z dfg >]i7Ho" o; a}+ssf] :jtGq ;+rfns >L lgs'~h cu|jfnHo" Ps s'zn o'jf Joj;foL x'g'x'G5 .
x'g'x'G5 . >L >]i7Ho"n] tLg bzseGbf a9L g]kfn a}+s ljzfn Uf|'k cGtu{tsf pBf]u Joj;fodf ljleGg e"ldsf
lnld6]8 / /fli6«o jfl0fHo a}+sdf ljleGg kbdf sfd lgjf{x ub{} cfpg' ePsf cu|jfnHo"n] University of Kent,
ug'{ePsf] 5 . U.K af6 :gfts tyf l/h]G6 lahg]; :s'n, U.K af6
:gfQsf]Q/ ug{' ePsf] 5 .
a}+ssf] ljleGg ;+rfns :t/sf ;ldltx?df pxfF b]xfo
adf]lhdsf] e'ldsfdf ;+nUg x'g'ePsf] 5 . a}+ssf] ljleGg ;+rfns :t/sf ;ldltx?df pxfF b]xfo
n]vfk/LIf0f ;ldlt ;+of]hs adf]lhdsf] e'ldsfdf ;+nUg x'g'ePsf] 5 .
hf]lvd Joj:yfkg ;ldlt ;b:o n]vfk/LIf0f ;ldlt ;b:o
10
ljQLo emnsx?
250,590
220,585
170,943
99,274
80,457
173,742
150,108
121,745
72,562
59,499
210,902
180,531
151,219
87,678
69,488
17,242
14,936
11,670
10,116
7,383
10,683
9,506
5,358
3,434
2,613
3,023 3,099
1,473 1,335
1,067
0=97
22=73
19=26
16=5 16=84
12=09
34=22
31=89
28=31
23=06
16=62
19=3 19=01
17=34
13=09
798
553
445 448
316
13=32 13=50
12=44
12=24
zfvf P l6 Pd sd{rf/L
#@^ $^$ @()*
o; Pg cfO{ ;L Plzof a}+ssf] @# cf}+ jflif{s ;fwf/0f ;efdf pkl:yt eO{ ;efsf] ul/df a9fOlbg' ePsf]df cfb/0fLo z]o/wgL
dxfg'efjx?, lgodgsf/L lgsfosf k|ltlglwHo"x?, a}+ssf jfXo n]vfk/LIfs Pj+ sfg'gL ;Nnfxsf/Ho"x?, a}+sdf sfo{/t
sd{rf/Lx? tyf pkl:yt ;d:t a}+s kl/jf/nfO{ ;wGojfb d o; ul/dfdo ;efdf xflb{s :jfut ug{ rfxG5' .
;]jfu|fxL / a}+s Pp6} uGtAosf kl/k'/s ;xofqL x'g\ eGg] dfGotfnfO{ cfTd;ft\ ub}{ Ps csf{sf] cfjZostfsf] ;Daf]wg ub}{
;a}sf] ;fFrf] cy{sf] æa}+s klg ;fyL klg /fd|f] klg xfd|f] klgÆ aGb} cfh xfdL ;kmntfsf] Ps P]ltxfl;s / uf}/jdo :yfgdf
cfOk'u]sf 5f}+ . ;fwf/0f ;efsf] o; 3l8df a}+ssf] cWoIfsf] x}l;otdf ut cfly{s jif{ -cf=j= @)&^÷&&_ df a}+sn] xfl;n
u/]sf] Aoj;flos pknAwL nufot a}+s ;Fu ;DalGwt k|d'v ljifox? ;DaGwdf a}+sn] rfn]sf sbd / xfl;n u/]sf pknAwLx?
oxfFx? ;dIf k:sg kfpFbf d lgs} uf}/jflGjt dxz'; ul//x]sf] 5' .
;fy}, shf{, lgIf]k, d'gfkmf nufotsf Joj;fosf ljljw ljwfx?df a}+sn] pTs[i6 pknAwL xfl;n ub}{ uO/xsf] 5 . d o;
uf}/jdo ;ef;dIf a}+sn] cfly{s jif{ @)&^÷)&& df xfl;n u/]sf] k|d'v pknlAwx? b]xfo adf]lhd /fVg rfxG5' M
1 s'n shf{ /sd ? ! va{ &# ca{ && s/f]8 k'¥ofO{ s'n shf{ /sdsf] lx;fjn] a}+s bf];|f] :yfgdf /x]sf] .
2 s'n shf{ j[l4 /sd -dh{/÷PlSjLlh;g afx]ssf] jflif{s j[l4 /sdsf] lx;fjn]_ ?= @# ca{ &$ s/f]8 jflif{s shf{ j[l4
;lxt a}+s jflif{s shf{ j[l4sf] lx;fjn] klxnf] :yfgdf /x]sf] .
3 s'n :jb]zL lgIf]k /sd ? @ va{ * ca{ *! s/f]8 k'¥ofO{ s'n :jb]zL lgIf]ksf] lx;fjn] a}+s lghL If]qsf a}+sx?df bf];|f]
:yfgdf /x]sf] .
4 :jb]zL lgIf]k j[l4 /sd -dh{/÷PlSjLlh;g afx]ssf] jflif{s j[l4 /sdsf] lx;fjn]_ ?= #* ca{ $) s/f]8 jflif{s j[l4
;lxt a}+s jflif{s :jb]zL lgIf]k j[l4sf] lx;fjn] bf];|f] :yfgdf /x]sf] .
5 s'n C0fkq tyf a08df ?= ( ca{ ^% s/f]8 k'¥ofO{ s'n C0fkq tyf a08df a}+s klxnf] :yfgdf /x]sf] .
6 s'n art lgIf]k /sd ?= &$ ca{ %$ s/f]8 k'¥ofO{ art lgIf]k /sdsf] lx;fjn] a}+s lghL If]qsf a}+sx?dWo] bf];|f]
:yfgdf /x]sf] .
7 s'n art lgIf]k j[l4 /sd -dh{/÷PlSjLlh;g afx]ssf] jflif{s j[l4 /sdsf] lx;fjn]_ ?= !^ ca{ @& s/f]8 ;lxt jflif{s
art lgIf]k j[l4sf] lx;fjn] a}+s klxnf] :yfgfdf /x]sf] .
8 Jofh gkg]{ lgIf]k ?= !( ca{ &* s/f]8 k'¥ofO{ Jofh gkg]{ lgIf]k /sdsf] lx;fjn] a}+s lghL If]qsf a}+sx?dWo] klxnf]
:yfgdf /x]sf] .
9 rNtL / art lgIf]k ?= ($ ca{ #@ s/f]8 k'¥ofO{ rNtL / art lgIf]k /sdsf] lx;fjn] a}+s lghL If]qsf a}+sx?dWo]
klxnf] :yfgdf /x]sf] .
10 rNtL / art lgIf]k j[l4 /sd -dh{/÷PlSjLlh;g afx]ssf] jflif{s j[l4 /sdsf] lx;fjn]_ ? @@ ca{ !( s/f]8 ;lxt
jflif{s rNtL / art lgIf]k j[l4sf] lx;fjn] klxnf] :yfgdf /x]sf] .
11 s'n d'2lt lgIf]k ?= ($ ca{ $% s/f]8 k'¥ofO{ d'2tL lgIf]k ;+sngsf] lx;fjn] a}+s bf];|f] :yfgdf /x]sf] .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 17
18
12 s'n Jofh cfDbfgL ?= @) ca{ &@ s/f]8 cfh{g u/L ;]jfx? k|bfg ug{ ;lsG5 eGg] dfGotf a}+sn] /fv]sf] 5 .
s'n Jofh cfDbfgLsf] lx;fjn] a}+s klxnf] :yfgdf ;f]xL dfGotf cg'?k ut cfly{s jif{df a}+sn] cfw'lgs
/x]sf] . k|ljwLtkm{ pNn]Vo nufgL u/]sf] 5 .
13 v'b Jofh cfDbfgL ?= & ca{ ^) s/f]8 cfh{g u/L v'b
Jofh cfDbfgLsf] lx;fjn] a}+s t];|f] :yfgdf /x]sf] . a}+sn] cfkm\gf u|fxsju{sf] x/]s cfjZostfnfO{
l8lh6NnL kl/k"lt{ ug]{ u/L l8lh6n km:6{ a}+s aGg] nIo
14 s'n cGo cfDbfgL ?= # ca{ @# s/f]8 cfh{g u/L s'n th'{df u/]sf] 5 . a}+ssf] ;f]xL l8lh6n km:6{ a}+s aGg]
cGo cfDbfgLsf] lx;fjn] a}+s klxnf] :yfgdf /x]sf] . nIo k'/f ug{ ut cf=j=df a}+sn] k|ltli7t sDkgLsf
15 s'n cGo cfDbfgLsf] j[l4 -dh{/÷PlSjLlh;g afx]ssf] k|ltli7t ;km\6j]o/x?df 7"nf] nufgL u/]sf] 5 h;sf]
jflif{s j[l4 /sdsf] lx;fjn]_ /sd ?= %^ s/f]8 ;lxt k|ltkmn lgs6 eljio d} a}+sn] k|fKt ug]{df d k"0f{
s'n cGo cfDbfgLsf] jflif{s j[l4sf] lx;fjn] a}+s klxnf] ljZj:t /x]sf] 5' .
:yfgdf /x]sf] .
• ;+:yfut ;fdflhs pQ/bfloTjdf xfd|f] of]ubfg
s'n ;~rfng cfDbfgL ?= !) ca{ ^* s/f]8 cfh{g u/L s'n
16
a}s
+ n] ;fdflhs lxt k|a4{g ug{, ljQLo ;fIf/tf j[l4 ug{,
;~rfng cfDbfgLsf] lx;fjn] a}s
+ klxnf] :yfgdf /x]sf] .
;f+:s[lts tyf cfly{s ;anLs/0fdf 6]jf k'¥ofpg Pj+
17 s'n ;~rfng cfDbfgLsf] j[l4 -dh{/÷PlSjLlh;g k5fl8 k/]sf ju{x?sf] pTyfg ug{sf] nflu ;d]t cfÇgf] 7"nf]
afx]ssf] jflif{s j[l4 /sdsf] lx;fjn]_ /sd ?= ! ca{ st{Ao / lhDd]jf/L 7fg]sf] 5 . ;f]xL lhDd]jf/L jf]wnfO{
!& s/f]8sf] jflif{s j[l4 ;lxt s'n ;~rfng cfDbfgLsf] rl/tfy{ ug{ ;dLIff cjwLdf a}s + n] ;+:yfut ;fdflhs
j[l4sf] lx;fjn] a}+s bf];|f] :yfgdf /x]sf] . pQ/bfloTj cGtu{t ljleGg ;fdflhs sfo{x?df k|ToIf
18 ;~rfng d'gfkmfdf ?= $ ca{ $# s/f]8 cfh{g u/L ?kdf s'n # s/f]8 @# nfv ?k}ofF of]ubfg u/]sf] 5 .
;~rfng d'gfkmfsf] lx;fjn] a}+s t];|f] :yfgdf /x]sf] .
To:t}, a}+sn] ut cfly{s jif{ ;Dddf k|ToIf / ck|ToIf
19 v'b d'gfkmf ?= # ca{ ( s/f]8 cfh{g u/L v'b d'gfkmfsf]]
s/ u/L s/La @ ca{ ^% s/f]8 ?k}ofF eGbf a9L /fhZj
lx;fjn] a}+s rf}+yf] :yfgdf /x]sf] .
g]kfn ;/sf/nfO{ e'Qmflg u/]sf] tyf cf=j= @)&^÷&&
20 l/6g{ cg O{lSj6L !(=@^µ cfh{g u/L l/6g{ cg df g]kfn ;/sf/n] :yfkgf u/]sf] sf]/f]gf ;+qmd0f
O{lSj6Lsf] lx;fjn a}+s lghL If]qsf a}+sx? dWo] klxnf] /f]syfd, lgoGq0f / pkrf/ sf]ifdf s'n @ s/f]8 !#
:yfgdf /x]sf] . nfv ?k}ofF of]ubfg u/sf] ;d]t ;uf}/j cjut u/fpFb5' .
21 k|lt z]o/ cfDbfgL ?= #!=*( cfh{g u/L k|lt z]o/
cfDbfgLsf] lx;fjn] a}+s rf}+yf] :yfgdf /x]sf] . • ;+:yfut ;'zf;gdf xfdL
;+:yfut ;'zf;g g} bL3{sfnLg Joj;flos ;kmntfsf]
22 a}+ssf] xfn #@^ j6f zfvf, $^$ j6f Pl6Pd / !)! sl8 xf] eGg]df a}+s ljZj:t /x]sf] 5 . a}+ssf] cfGtl/s
j6f PS;6]G;g sfpG6/ ;lxt ef}lts zfvf ;~hfn lgoGq0f k|0ffnL, hf]lvd Joj:yfkg k|0ffnL, lhDd]jf/Lsf]
Pjd\ Pl6Pd tkm{ a}+s klxnf] :yfgdf /x]sf] . ljefhg, kf/blz{tf, Joj;flos cfr/0f, P]g sfg"gx?sf]
23 sf7df08f} pkTosfdf a}+ssf] && j6f zfvf, !() j6f kl/kfngf, gLltut / k|lqmofut Joj:yfx?sf] th'{df Pj+
Pl6Pd / $( j6f PS;6]G;g sfpG6/ ;lxt a}+s klxnf] kl/kfngf nufotsf ;+:yfut ;'zf;gsf If]qx?df a}+sn]
:yfgdf /x]sf] . g]kfnsf] a}+lsË If]qs} pTs[i6 cEof; ub}{ cfO/x]sf] 5 .
24 a}+lsË a|fG8sf] lx;fjn] a}+s gDa/ ! a|fG8 aGg ;kmn
ePsf] . • sf]le8–!( dxfdf/L / xfdL
sf]le8–!( af6 l;lh{t ;d:ofx? lgif]wfTds tl/sf
25 s'n u|fxs ;+Vof -lgIf]k tyf shf{ ;d]t u/L_ sl/a @# af6 geO{ s'zn Aoj:yfkgaf6 ;fdgf ;dfwfg ug{
nfv !* xhf/ k'¥ofO s'n u|fxs ;+Vofsf] lx;fjn] a}+s ;lsG5 eGg] xfd|f] z'? b]lvs} a'emfO{ /lxcfPsf] 5 . To;}
lghL If]qsf a}+sx?dWo] klxnf] :yfgdf /x]sf] . n] xfdL sf]le8–!( /lxt jftfj/0fsf] k|ltIff gu/L o;
dxfdf/L s} ljrdf Aoj;flos cj;/x?sf] klxrfg ug{'
• k|ljlwd}qL a}+ls· tkm{sf] xfd|f] ofqf / olx jftfj/0f d} oyf;So /fd|f] ug'{ g} ;lx af6f] xf]
cTofw'lgs k|ljlwsf] pRrtd pkof]un] g} u|fxsx?nfO{ eGg] xfd|f] dfGotf /x]sf] 5 .
;'/lIft, e/kbf]{, l56f], lskmfotL / pTs[i6 Joj;flos
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 19
o;}u/L of] cj:yf km/s lsl;dsf] /x]sf]n] o;;Fu h'Wg • wGojfb 1fkg
km/s tj/n] Joj:yfksLo lg0f{o lng'kg]{ tYonfO{ o; Pg cfO{ ;L Plzof a}+snfO{ g]kfnsf] a}lsËdf pTs[i6
dWogh/ ub}{ o; a}+sn] g]=/f= a}+sn] lgb]{zg u/]sf] eGbf a}+ssf] ?kdf :yflkt u/fpg cxf]/fq cfÇgf] ;jf{]k/L
klg a9L Jofhdf 5'6, xhf{gf Jofh 5'6, nufotsf of]ubfg lbg'ePsf a}+ssf] ;+rfnsHo"x? k|d'v sfo{sf/L
ljleGg cfsif{s of]hgf cl3 ;f/L ut cfly{s jif{sf] clws[t, l8PgP cf]e/;fO6 sldl6, pRr Aoj:yfkgsf
cGTodf efvf gf3]sf] Jofh /sd cToGt Go'g txdf cGo kbflwsf/Lx? nufot ljleGg tx, tKsf /
sfod ug{ ;kmn ePsf] 5 . oL / o:t} sbdx?sf] lhDd]jf/Lsf a}+ssf ;Dk'0f{ sd{rf/Lx?sf] of]ubfgsf]
;dli6ut kmn:j?k, xfd|f Aoj;flos ;'rsx? o; pRr k|z+;f ub}{ jxfFx?nfO{ x[bo b]lv g} xflb{s wGojfb
ljifd kl/l:ytLdf emg} cAan x'Fb} uO/x]sf 5g\ . lbFb} a}+ssf] of] k|ultdf pxfFx?sf] b]gsf] pRr ;Ddfgsf
;fy a}+ssf] o; ce'tk"j{ ;kmntfsf] >]o pxfFx? ;a}nfO{
• dfgj ;+zfwg k|ltsf] xfd|f] cf:yf clk{t ug{ rfxG5' .
sd{rf/Lx?sf] cys kl/>d, nugzLntf / bIftf g}
a}+s ;kmntfsf] d]?b08 xf] eGg]df a}+s ljZjf; ub{5 . ;fy}, a}+snfO{ o; cj:yfdf Nofpg lg/Gt/ cfÇgf] cd'No
s'g}klg ;+:yf pTs[i6 /0fgLltn] dfq pTs[i6 x'g] xf]Og, /fo, ;'´fj Pjd\ dfu{bz{g k|bfg ug'{x'g] lgofds lgsfox?,
pTs[i6 sfof{Gjogn] pTs[i6 aGg] xf] / pTs[i6 sfof{Gjog z]o/wgL dxfg'efjx? Pjd\ u|fxsju{x?nfO{ xflb{s gdg ub}{
pTs[i6 dfgj ;+;fwgaf6 dfq ;Dej x'G5 eGg]df xfdL eljiodf klg ;bf ´}+ ;fy, ;xof]u Pjd\ dfu{bz{g k|fKt x'g]
k|i6 5f}+ . To;}n] xfd|f sd{rf/L ju{nfO{ xfdL] ax'd"No cfzf Pjd\ ljZjf; /fVb} xflb{s wGojfb 1fkg ug{ rfxG5' .
x\o'dg Soflk6nsf] ?kdf lnO{ jxfFx?sf] 1fg, ;Lk /
Ifdtfsf] ljsf;nfO{ xfdLn] pRr k|fyldstfdf wGojfb ∕
/fv]sf 5f}+ . t'n;L/fd cu|jfn
cWoIf
20
;dLIff jif{df ljZjn] sf]le8–!( dxfdf/Lsf] ;fdgf ug{' k/]sf] 5 . ;ldIff jif{sf] t];f| ] q}df;sf] pQ/f4{af6 b]lvPsf] sf]/f]gf dxfdf/Lsf]
;d:of ce}m ;Dd sfod g} /x]sf] 5 . o; dxfdf/Ln] d'VotofM :jf:Yo hf]lvddf j[l4, lhjg Ifltdf a[l4 / cfly{s Ifltdf a[l4 nufotsf
;d:ofx?df ljZjsf ;a} /fi6«x?nfO{ hs8]sf] 5 . sf]le8–!( sf] dxfdf/Ln] g]kfndf ;d]t lgs} 7'nf] sx/ dRrfPsf] 5 . tyfkL o;
dxfdf/Lsf] k|efjnfO{ Go'g /fVg /fli6«o / lgofdsLo k|of; hf/L 5 . lgofds lgsfo g]kfn /fi6« a}s + n] o;nfO{ ;Daf]wg ug{ ;do
;dodf cfjZostf cg';f/sf] lgtL, lgb]z { g tyf dfu{bz{gx? hf/L ub{} cfPsf] 5 .
o:tf] hl6n cj:yfdf klg a}s+ n] ;]jfu|fxLsf] cfjZostfnfO{ pRr k|fyldstfdf /flv lg/Gt/ u'0f:t/Lo ;]jf k|bfg ub{} cfPsf] 5 .
a}s
+ n] o; dxfdf/Lsf] ;dodf ;d]t s'g} klg ;]jfu|flxnfO{ ;]jf k|fKt ug{ af6 alGrt /fv]sf] 5}g . ef}ltssf ;fy} a}s + n] gljgtd /
cTofw'lgs l8hL6n ;]jf k|bfg u/]sf] 5 . ;]jfu|fxLnfO{ ljZjf;lgo ;]jf lbg' a}s
+ sf] klxnf] k|fyldstf xf] eGg] dfGotfnfO{ lz/f]wfo{ ub}{
aGbfaGbLdf ;d]t a}s
+ n] o;nfO{ ce}m ;'b9[ kfg]{ k|of; u/]sf] 5 .
sf]le8–!( n] lgDTofPsf] sl7g cfly{s kl/l:yltdf klg ;dLIff cjlwdf a}s + sf] k|bz{g eg] pT;fxhgs g} /x]sf] 5 . a}s + n] ;dLIff
cjwLdf ? #=)(* ca{ v'b gfkmf cfh{g ug{ ;kmn ePsf] 5 h'g cfFkm}df pNn]vlgo /x]sf] 5 . a}s + n] lgIf]k / shf{jl[ 4df klg pNn]Vo
;kmntf xfl;n u/]sf] 5 . ;dLIff cjlwdf lgIf]k ? @!)=*$ ca{ k'us ] f] 5 eg] shf{ ? !&#=&$ ca{ k'us ] f] 5 . a}s
+ nfO{ cfd hgdfg;n]
u/]sf] k|uf9 ljZjf;, cufw :g]x / a}s
+ k|ltsf] e/f];fn] ubf{ o; a}s
+ sf] d'ns' e/ #@^ zfvf sfo{fnox¿, $^$ Pl6Pd, !)@ j6f
PS:6]G;g sfp06/ Pj+ &) j6f zfvf /lxt a}l+ sËdfkm{Tf a}l+ sË ;]jf k|bfg ug{] d'ns ' s} ;a}eGbf 7"nf] zfvf ;~hfn ePsf] a}s + aGg
;kmn ePsf] 5 . @@ nfv eGbf a9L u|fxs dxfg'efjx¿sf ;fy ;~rfngdf /x]sf] o; a}s + sf k|dv' ljQLo kl/;"rsx¿ pT;fxk|b
/x]sf] 5 . ljQLo ;dfj]lzs/0fsf nflu d'u,' sflnsf]6, aemfª, ¿s'd, h'Dnf, ;Nofg h:tf a}s + tyf ljQLo ;+:yfx¿sf] pkl:ylt Go"g
/x]sf b'ud{ lhNnfx¿df tyf s'g} klg a}s
+ tyf ljQLo ;+:yfx¿ gk'us ] f] #$ eGbf a9L :yfgLo lgsfox¿df a}s + n] zfvf lj:tf/ u/L
;~rfng ub{} cfO/x]sf] 5 .
sf]le8–!( af6 >[lht k|lts'n l:yltdf ;d]t klg ;dLIff jif{df a}s + sf] ljQLo k|bz{g eg] ;Gtf]ifhg /x]sf] 5 . a}s+ sf] jf;nftsf]
cfsf/ !$ k|ltztn] a9f]Q/L ePsf] 5 . o:t}, a}s + sf] lgIf]k !& k|ltztn] a9\gs ' f ;fy} shf{ !^ k|ltztn] a9]sf] 5 . ;dLIff cjlwdf
lgIf]k ? @!)=*$ ca{ k'us ] f] 5 eg] s'n shf{ ? !&#=&# ca{ k'us ] f] 5 . ;fy}, a}s
+ sf] nufgL %* k|ltztsf] j[l¢ eO{ ? #)=%* ca{
k'us] f] 5 . o;} u/L a}s
+ sf] lgis[o shf{ cg'kft )=&% k|ltzt /x]sf] 5, h'g ;du| jfl0fHo a}s + sf] t'nfgfdf eg] sd g} /x]sf] 5 .
1 art lgIf]k tkm{ jflif{s j[l4 /sd -dh{/÷PlSjLlh;g afx]ssf] jflif{s j[l4 /sdsf] lx;fjn]_ ?= !^ ca{ @& s/f]8 ;lxt !!
k|ltztsf] ahf/ lx:;f cf]ul6 jflif{s art lgIf]k j[l4sf] lx;fjn] o; a}s
+ lghL If]qsf a}s
+ x?dWo] klxnf] :yfgdf /x]sf] .
2 rNtL / art lgIf]k tkm{ jflif{s j[l4 /sd -dh{/÷PlSjLlh;g afx]ssf] jflif{s j[l4 /sdsf] lx;fjn]_ ?= @@ ca{ !( s/f]8 ;lxt
(=( k|ltztsf] ahf/ lx:;f cf]ul6 jflif{s rNtL / art lgIf]k j[l4sf] lx;fjn] o; a}s+ klxnf] :yfgdf /x]sf] .
3 s'n lgIf]k tkm{ jflif{s j[l4 /sd -dh{/÷PlSjLlh;g afx]ssf] jflif{s j[l4 /sdsf] lx;fjn]_ ?= #* ca{ $! s/f]8 ;lxt &=(
k|ltztsf] ahf/ lx:;f cf]ul6 jflif{s lgIf]k j[l4sf] lx;fjn] o; a}s
+ lghL If]qsf a}s
+ x?dWo] klxnf] :yfgdf /x]sf] .
4 s'n shf{ tkm{ jflif{s j[l4 /sd -dh{/÷PlSjLlh;g afx]ssf] jflif{s j[l4 /sdsf] lx;fjn]_ ?= @# ca{ $ s/f]8 ;lxt &=^
k|ltztsf] ahf/ lx:;f cf]ul6 jflif{s shf{ j[l4sf] lx;fjn] o; a}s
+ klxnf] :yfgdf /x]sf] .
5 u}/ Jofh cfDbfgL tkm{ jflif{s j[l4 /sd ?= ^! s/f]8 ;lxt @$ k|ltztsf] ahf/ lx:;f cf]ul6 jflif{s u}/ Jofh cfDbfgL j[l4sf]
lx;fjn] o; a}s
+ lghL If]qsf a}s + x?df klxnf] :yfgdf /x]sf] .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 21
22
6 s'n ;~rfng cfDbfgL tkm{ jflif{s j[l4 /sd ?= ! ca{ @@ dfGotf a}s
+ sf] /lx cfPsf] 5 . a}s
+ sf] olx dfGotf cg'?k cfkm\gf
s/f]8 ;lxt !%=( k|ltztsf] ahf/ lx:;f cf]ul6 jflif{s v'b sd{rf/Lx?sf] tna eQf, Incentives, a[lQljsf; / Overall
cfDbfgL j[l4sf] lx;fjn] o; a}s
+ bf]>f] :yfgdf /x]sf] . ;Gt'li6nfO{ pRr k|fyldstfdf /fVg] sfo{nfO{ a}s + n] ;dLIff
7 ;du| jfl0fHo a}s
+ If]qsf] v'b d'gfkmfsf] j[l4b/ !@ k|ltzt cjlwdf ;d]t lg/Gt/tf lbPsf] 5 .
C0ffTds /x]sf] cj:yfdf ;d]t o; a}s + sf] v'b d'gfkmf
pNn]vlgo /x]sf] . ;dLIff cjlwsf] cGTodf a}s + df @,()* sd{rf/L sfo{/t 5g\ .
a}s
+ n] sd{rf/Lsf clwsf/ Instrumental Empowerment,
8 df]afOn a}l+ sË ;]jfu|fxL tkm{ jflif{s j[l4 #)^,&!* ;lxt Instrumental Enablement, Professionalism, Fair Merit, /
!! k|ltztsf] ahf/ lx:;f cf]ul6 df]afOn a}l+ sË ;]jfu|fxLsf] Empathetic Leadership ;'lglZrt u/]sf] 5 . ;+:yfsf]
;+Vofdf jflif{s j[l4sf] lx;fjn] o; a}s + klxnf] :yfgdf pTkfbsTjdf j[l4 Nofpg, sd{rf/L knfognfO{ lg?T;flxt ug{,
/x]sf] . sd{rf/LnfO{ cfÇgf] sfd st{Jodf kf]Vt u/fpg / ;fd'lxs
9 8]la6 sf8{ ;]jfu|fxL tkm{ jflif{s j[l4 @*(,!^* hgf ;lxt of]ubfgaf6 ;+u7gsf] Voflt a9fpg tflnd tyf j[lQ ljsf;sf]
$* k|ltztsf] ahf/ lx:;f cf]ul6 jflif{s 8]la6 sf8{ dxTjnfO{ dgg ub}{ a}s+ n] ;dLIff jif{df tflnd tyf j[lQ ljsf;df
;]jfu|fxL ;+Vofdf j[l4sf] lx;fjn] o; a}s + klxnf] :yfgdf ? ^=!( s/f]8 nufgL u/]sf] 5 . a}s + n] sd{rf/Lx?sf] nflu
/x]sf] . cfGtl/s, afXo tyf cGt/f{li6«o tflnd tyf j[lt ljsf; sfo{qmd
cfof]hgf u/]sf] 5 . ;ldIff cjlwdf a}s + n] @,#%^ cfGtl/s /
10 ;du| lghL If]qsf] a}s
+ x?sf] cf};t O{lSj6Ldf k|ltkmn !!=*#
** afXo tflnd tyf j[lt ljsf; sfo{qmd cfof]hgf u/]sf] 5 .
k|ltzt /x]sf]df o; a}s + sf] O{lSj6Ldf k|ltkmn !(=@^
;fy}, !% cGt/f{li6«o sfo{qmd klg cfof]hgf u/]sf] 5 . sd{rf/L
k|ltzt /lx lghL If]qsf a}s + x?df klxnf] :yfgdf /x]sf] .
tflnd tyf j[lt ljsf; sfo{qmddf s'n %#,@)^ sd{rf/L
11 ;du| lghL If]qsf] a}s
+ x? cf};t k|lt z]o/ cfDbfgL ? @)=)* ;xeflutf /x]sf] lyof] .
/x]sf]df o; a}s
+ sf] k|lt z]o/ cfDbfgL ? #!=*( /lx lghL
If]qsf a}s
+ x?df bf]>f] :yfgdf /x]sf] . ;'rgf k|ljlwdf ePsf] b|t' :t/sf] ljsf;nfO{ a}l+ sË ;]jfdf pkof]u
u/L t'ngfTds ;'rgf k|ljlwsf] o'u xf] eGg] tYo a}s + n] dgg
cf=j @)&^÷&& nfO{ Year of Experience Transformation u/]sf] 5 . ;'rgf k|ljlwdf ePsf] b|t' :t/sf] ljsf;nfO{ a}l+ sË
sf] ?kdf Celebrate ub}{ a}s + n] u|fxssf] rfxgf tyf dfu ;]jfdf pkof]u u/L t'ngfTds nfesf] cj:yf >[hgf ug{g' } cjsf]
adf]lhd u|fxsju{ ;dIf gjLgtd, ljZj:t/Lo, e/kbf]{ tyf ;lx af6f] xf] eGg] dfGotfnfO{ a}s + n] c+lusf/ u/]sf] 5 . o;;Fu+}
u'0f:t/Lo ;]jf k|bfg ub}{ cfO/x]sf] 5 . o;sf] lglDt k|ljlwdf l8lh6n a}l+ sËnfO{ casf] a}l+ sË cEof;sf] d"n s8L agfO{ Cost
eO/x]sf] ljsf;, u|fxsju{sf] cfjZostf, cflb ;d|u kIfx?sf] 36fpg], Customer Experience Enrichment ;'b9[ agfpg] /
d"NofÍg u/L cfÇgf] hgzlQmnfO{ yk ;Ifd agfpFb} u|fxsju{nfO{ Turn Around Time 36fpg] a}s + sf d'ne't p2]Zo xfl;n ug]{
;do ;fk]If ;]jf k|bfg ug{sf] lgldQ a}s + n] cg';Gwfg tyf a}s
+ sf] clenfiff k"lt{ x'gd] f a}s
+ ljZj:t /x]sf] 5 .
ljsf;sf] lg/Gt/tfnfO{ ;+:yfsf] Ps ljlzi6 kIfsf] ?kdf
u|x0f u/]sf] 5 . u|fxs ;]jfdf ;'wf/ Nofpgsf] lglDt 5'§} ;dLIff jif{df a+s
} n] l8lh6n a+l} sË If]qdf Online Account
Experience Enrichment ljefusf] u7g u/L k|efjsf/L Opening, Credit Card Online Application, Analytica
sfo{jxg ;'lglZrt ub}{ cfPsf] 5 . pQm ljefun] tf]lsPsf] Application, Mobile Banking Version Upgradation, Missed
Go'gtd turn around time df u|fxsju{nfO{ pRrtd ;]jf k|bfg Call Banking Service, Saathi Chatbot nufotsf y'k}| sfo{x?
u/] gu/]sf] ;DaGwdf lg/Gt/ k'g/fjnf]sg u/L ;'lglZrt ub{} ;DkGg u/]sf] tyf ljBdfg l8lh6n a+l} sË ;]jf tyf ;'ljwfx?df
cfPsf] 5 . Customer delight, integrated seamless ;d]t yk ;]jf tyf ;'ljwfx? la:tf/ ub}{ nu]sf] 5 . a}s
+ n] Real
experience, sustainable guaranteed service delivery sf] Time Basis df ljQLo sf/f]jf/ ug]{ Aoj:yf ldnfO{;s]sf] 5 eg]
nIo s]xL xb ;Dd a}s + n] k'/f ul/;s]sf] 5 eg] cem} pTs[i6 Electricity Bill, Telephone Bill, Mobile Recharge, Top up
x'g a}s
+ n] lg/Gt/ k|of; ub{} cfPsf] 5 . u|fxssf] lg/Gt/ facilitynufotsf ;'ljwfx? df]afOn a+l} sËaf6 k|bfg ub{} cfPsf]
?kdf Experience Enrichment / Experience Transformation 5 . ;fy}, a}s + n] iServe df online cash deposit voucher,
dfkm{t Bank of first choice aGg] a}s + sf] clenfiff qmdzM online cheque deposit voucher h:tf ;'ljwf klg yk u/]sf]
;kmn x'b} uO{/x]sf] 5 . 5 . df]afOn a}l+ sË ;]jf gjLs/0f, cgAns, Ans, tyf lkg l/;]6
ug{] Pj+ df}Hbft ljj/0f, r]s cg'/f]w, O{–sdz{ btf{, Aofn]G;
k|efjsf/L dfgj ;+zfwg ljsf; g} a}s
+ ;kmntfsf] cfwf/ xf] / ;l6{lkms]6 cg'/f]w, ABBS ;'ljwf / :6]6d]G6 cg'/f]w ug{sf nflu
;Gt'i6 / ;Lkjfg dfgj ;+zfwg g} ;kmntfsf Drivers x'g\ eGg] ;d]t iServe dfkm{t ;]jf lbO{/x]sf] 5 . u|fxsnfO{ digital
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 23
tn bfFofaf6 qmdzM ;Gtf]if s'df/ /f7L ;xfos k|=sf=c – Od]h PG8 PS:flkl/oG;\ k|f]h]S;g, k|df];g PG8 k/\kmf]/\d]G; Pz'/]G;\ O{sf] l;:6d, hoGb| /fjn ;xfos k|=sf=c – qm]l86 sG6«f]n, qm]l86 cKf/];g P08 lnun O{sf] l;:6d, ;'lw/ gfy kf08] gfoa k|d'v sfo{sf/L clws[t,
/f]zg s'df/ Gof}kfg] k|d'v sfo{sf/L clws[t, slkn 9sfn ;xfos k|d'v sfo{sf/L clws[t, /fh]z /fjn ;xfos k|=sf=c – k/\kmf]/\d]G; Pz'/]G;\ O{sf] l;:6d
Dffly bfFofaf6 qmdzM /fh' k|;fb clwsf/L k|d'v cfGtl/s n]vfk/LIfs, gf/fo0f ;'Gb/ lzNksf/ al/i7 k|aGws– PS:flkl/oG;\ Pz'/]G;\ O{sf] l;:6d, lbg]z ef/L -k|d'v sfg'g_, ?k]z n'O{6]n k|d'v ljQ clws[t, ;'dg yklnof k|d'v la=lk=cf/ , k/\kmf]/\d]G; Pz'/]G;\ O{sf] l;:6d,
ljzfn l;Ub]n k|d'v /0fgLlt clws[t, e]if /fh vltj8f ;xfos k|=sf=c – PS:flkl/oG;\ Pz'/]G;\ O{sf] l;:6d, k|sfz a/fn k|d'v shf{ clws[t, /Ghg v8\sf ;xfos dxfk|aGws –:6«6]lhs /L;f]]/\; k]gL6]«;g O{sf] l;:6d, ch'{g /fh vlgof lrkm Sjfln6L Pz'/]G;\ O{sf] l;:6d,
s}nfz uf}td k|d'v l8 Pg P P08 6\ofn]G6 Dofg]hd]G6, hg/n P8\ldlg:6]«zg P08 k|f]h]S6 P08 a|flG8Ë, lbk]Gb| axfb'/ /fhe08f/L k|d'v hf]lvd clws[t, alkg /fhe08f/L k|d'v k|ljlw clws[t, lbk]g sfsL{ sDkgL ;lrj
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 25
sl7g kl/l:ylt afah'b a}s+ n] cfly{s jif{ &^÷&& df klg hDdf ug{, Mobile Banking Service Request, Cheque
book Request, Balance Inquiry Request, Balance
pT;fxhgs pknAwL xfl;n u/]sf] 5 .
Certificate Request, Balance Statement Request /
E-commerce Registration ;]jfx? :jrflnt u/]sf] 5 .
;dLIff cjlwdf a+s } sf] bL3{sfnLg /0fgLlt “VISION 18-22”
nlIft bL3{sfnLg nIo xfl;n ug]{ tkm{ a}s + pGd'v /x]sf] • a}s
+ n] jflif{s k|ltj]bgsf ;fy} PsLs[t k|ltj]bg k|sfzg
Joxf]/f oxfFx? ;dIf lgj]bg ug{ rfxG5' . ;f]xL bL3{sfnLg ub{} cfPsf] 5 , h;n]] a}s
+ sf] kf/bzL{tfnfO{ yk prfOdf
/0fgLlt cg'?k a+s
} n] ;dLIff cjlwdf xfl;n u/]sf] s]xL 7f]; k'¥ofPsf] 5 .
pknJwLx? lgDg k|sf/ /x]sf 5g\ M
• a}s
+ n] cfly{s jif{ @)&$÷&% / @)&%÷&^ df zfvf ;dLIff cjlwdf bL3{sfnLg /0fgLltn] lglb{i6 u/]sf ljifox?
la:tf/df xfl;n u/]sf] P]ltxfl;s pknAwLnfO{ lg/Gt/tf h:t} JolQmut, ;fgf tyf demf}nf shf{ Pj+ rNtL /
lbb} o; cfly{s jif{ @)&^÷&& df klg yk #$ j6f jrt lgIf]kdf laz]if hf]8, u|fxsju{sf] ;+Vof tyf cfwf/
zfvfx? la:tf/ u/]sf] 5 . ;du|df o:f a}s+ xfn #@^ j[l4df laz]if hf]8 tyf u}/ Jofh cfDbfgLsf] lx:;f a9fpg]
zfvfx?sf ;fy g]kfns} gDa/ Ps zfvf ;+hfn ePsf] nufotsf /0fgLltx?sf] ;kmn sfof{Gjogsf nflu oy]:6
jfl0fHo a}s
+ sf] ?kdf /x]sf] 5 . ;fwg kl/rfng ub}{ bL3{sflng nIo k|flKtsf nflu a+s
} ;zQm
?kdf cuf8L a9]sf] hfgsf/L u/fpFb5' .
• ;dLIff cjlwdf jfl0fHo a+s} x?sf] s'n :jb]zL lgIf]k
j[l4df a+s
} n] &=(^ k|ltzt lx:;f xfl;n u/L jfl0fHo
;du|df, a+s} nfO{ lgs6 eljiodf g} Ps gofF prfO{df
a+s
} x?sf] s'n :jb]zL lgIf]kdf ^=@) k|ltzt ahf/
k'¥ofpg]df xfdL] k|ltj¢ 5f+,} h;nfO{ o; jif{ a+s
} n] xfl;n
lx:;f cf]u6\g ;kmn ePsf] 5 .
u/]sf] Joj;flos tyf ljQLo glthfn] ;d]t yk phfu/
• a}s
+ n] 8]la6 sf8{, qm]l86 sf8{, df]afO{n a}l+ sË / u/]sf] 5 .
O{G6/g]6 a}l+ sËdf s'n j[l4df qmdz $&=%% k|ltzt,
!@=!# k|ltzt, !!=#@ k|ltzt / !&=@* k|ltztsf] cfly{s jif{ @)&^÷&& df a}s + n] u/]sf k|ultx?, pknlAwx?,
pT;fxhgs ahf/ lx:;f cf]u6\g ;kmn ePsf] 5 . a}s
+ ;~rfngdf b]lvPsf r'gf}tLx? Pj+ eljiosf cNksfnLg
• ;~rfng d'gfkmfdf !=&% k|ltztn] sdL ePtf klg v'b tyf bL3{sfnLg of]hgfx? / ;du| a}l+ sË sfo{sf] ;dLIff /
d'gfkmfdf eg] @=%) k|ltztn] j[l4 ug{ ;kmn ePsf] 5 . k'g/fjnf]sg ug{ sDkgL P]g, @)^#, lwtf]kq btf{ tyf lgisfzg
lgodfjnL @)&#, tyf a}s + tyf ljQLo ;+:yf ;DaGwL P]g,
• u|fxsju{sf] a+l} sË cg'ejnfO{ cem pTs[i6 agfpg / @)&# sf] cwLgdf /xL tof/ ul/Psf] of] k|ltj]bg ;~rfns
yk gofF 9+un] cfÇgf] ;]jf tyf ;'ljwfnfO{ kl/is[t u/L ;ldltsf] tkm{af6 a}s
+ sf] t]O;{ f}F jflif{s ;fwf/0f ;efdf k|:t't
Experience Transformation xfl;n ug{ Experience
u/]sf] 5' .
Support Department cGtu{tsf] Experience
Enrichment Unit dfkm{t u|fxsx?sf] ;]jf tyf cg'ejdf
s]lGb|t /xL cfÇgf ;]jf tyf ;'ljwfx? lg/Gt/ ?kdf
;do ;fk]If kl/jt{g ub}{ nluPsf] 5 .
26
9,718 250,590
220,585
8,834
180,575
4,435
;dLIff cjlwdf a+s } sf] s'n shf{ !%=& k|ltztn] j[l4 eO{ vftfx? vf]Ng a}s + ;kmn ePsf] 5 . cfufdL jif{x?df ;d]t
? !&#=&$ ca{ k'us ] f] 5 eg] lgIf]k !^=* k|ltztn] j[l4 eO{ art lgIf]k / art vftf j[l4 ub}{ hfg] /0fgLltnfO{ lg/Gt/tf
? @!)=*$ ca{ k'us ] f] 5 . ;f]xL cjlwdf ;du| jfl0fHo a+l} sË lbg] a+s
} sf] of]hgf /x]sf] 5 . ;dLIff jif{sf] cGTodf a+s
} sf]
If]qsf] shf{ tyf lgIf]kdf qmdzM !@ k|ltzt / !& k|ltztn] s'n jrt vftf ;+Vof @!,*&,)!( /x]sf] 5 . a+s } sf] rNtL
j[l4 ePsf] 5 . ;fy}, a+s } sf] jf;nftsf] cfsf/ !$ k|ltztn] tyf art lgIf]kn] s'n lgIf]ksf] $%=!& k|ltzt lx:;f
j[l4 eO{ ?= @%)=%( ca{ k'us ] f] 5 . cf]u6]sf] 5, h'g cl3Nnf] jif{ $@=## k|ltzt /x]sf] lyof] .
cf=j= @)&^÷&& df a}s + n] cl3Nnf] jif{sf] t'ngfdf ;~rfng o; jif{sf] ;du| jfl0fHo a+s } x?sf] s'n lgIf]k j[l4df a+s} n]
d'gfkmfdf !=& k|ltztsf] sdL / v'b d'gfkmfdf @=% k|ltztsf] &=(^ k|ltzt lx:;f xfl;n u/L jfl0fHo a+s } x?sf] s'n
j[l4 eO{ qmdzM ? $=$# ca{ tyf ? #=!) ca{ cfh{g ug{ lgIf]kdf ^=@ k|ltzt ahf/ lx:;f cf]u6\g ;kmn ePsf] 5, h'g
;kmn ePsf] 5 . ;dLIff cjlwdf a+s } sf] kFh' Ldf k|ltkmn / cl3Nnf] jif{ ^=!& k|ltzt -;dLIff cjlwdf jfl0fHo a+s } x?df
;DklQdf k|ltkmn qmdzM !(=@^ k|ltzt / !=#@ k|ltzt uflePsf cGo Ohfhtkq k|fKt ;+:yfx?sf] lgIf]knfO{ ;d]t
/x]sf] 5, h'g cl3Nnf] jif{ qmdzM @@=&# k|ltzt / !=%^ ;f]xL cjlwsf] ;du| jfl0fHo a+s } sf] lgIf]kdf u0fgf ul/Psf]
k|ltzt /x]sf] lyof] . ;dLIff jif{df u/]sf] Joj;fo j[l4 tyf 5_ lyof] .
nufgLn] cfufdL cf=j= df a}s + sf] Joj;fo tyf d'gfkmf
cfh{gdf j[l4 x'g] ljZjf; ul/Psf] 5 . ;dLIff cjlwdf a+s } sf] g]kfn /fi6« a+s
} sf] lgb]z
{ g cg';f/ cfiff9 d;fGt @)&&
k|lt z]o/ cfDbfgL cl3Nnf] jif{ ? #$=@@ /x]sf]df ^=* ;Dddf s'n lgIf]kdf ;+:yfut lgIf]ksf] cg'kft a9Ldf %)
k|ltztsf] sdL eO{ ? #!=*( /x]sf] 5 . k|ltzt sfod /fVg' kg]d{ f a+s
} n] ;kmntfk'js
{ JolQmut tyf
;+:yfut lgIf]k cg'kft tf]ss ] f] ;Ldf leq} /xg] ul/
• r'Qmf kFh
" L tyf kFh" L kof{Kttf cg'kft lgDg adf]lhd sfod u/]sf] 5 M
cfly{s jif{ @)&^÷&& df a+s } sf] kFh" L kof{Kttf cg'kft
!#=%) k|ltzt /x]sf] 5 . ;dLIff cjlwdf a+s } sf]
Go'gtd kFh" L kof{Kttf cg'kft lgodgsf/L ;+:yf g]kfn lgIf]ksf] k|sf/ k|ltzt
/fi6« a+s} n] tf]ss
] f] cg'kft !! k|ltzt eGbf @=%) JolQmut lgIf]k ^#µ
k|ltztn] a9L 5 . ;+:yfut lgIf]k #&µ
;fy}, g]kfn /fi6« a+}sn] ;do ;dodf tf]Sg] ljleGg ;/sf/L C0fkq tyf 6]h« /L laN;sf] k|ltkmn tyf
If]qx?sf] shf{sf] nufgL l;df xfl;n ug{ o; a+}s nufgLsf cj;/x? Go"g /x]sf] kl/l:yltdf o; a+s } n]
k|lta4 /x]sf] 5 . nufgLof]Uo /sdsf] plrt ;b'kof]u, nufgLdf ljljwtf
ckgfpg' tyf 36\bf] nufgLsf] k|ltkmndf 6]jf lng]
;dLIff cjlwdf a+}ssf] s'n shf{ gf]S;fgL Joj:yf lx;fan] pRr ;t{stf cjnDag u/L cfÇgf] nufgLsf]
cl3Nnf] jif{sf] ?= !=*& ca{af6 a9]/ ? @=(( ca{ bfo/f km/flsnf] u/fpb} uPsf] 5 .
k'u]sf] 5 . o; cfly{s jif{df ? ! ca{ !! s/f]8 shf{
gf]S;fgL Joj:yf vr{sf] ?kdf n]lvPsf] 5 . s'n shf{ a+s
} n] Do'rc' n km08 tyf z]o/df ? @=&^ ca{ nufgL
gf]S;fgL Joj:yf s'n lgliqmo shf{sf] cg'kft @@* u/]sf] 5 . kFh" L ahf/df ul/Psf] nufgL d'VotM nfef+zsf]
k|ltzt /x]sf] 5 . cl3Nnf] jif{ )=$^ k|ltzt /x]sf] ?kdf bLuf] k|ltkmn lbg] Ifdtf ePsf sDkgLx?df /x]sf
s'n v/fa shf{ / s'n shf{sf] cg'kftdf o; jif{ j[l4 5g\ / a+s
} n] ;dLIff cjlwdf pQm nufgLx?af6 ? $=#(
eO{ )=&% k|ltzt sfod ePsf] 5 . s/f]8 gub nfef+z k|fKt u/]sf] 5 .
a+s
} nfO{ cfjZos yk hgzlQm tyf sd{rf/Lsf] Ifdtf u/]sf] 5 / o; d'gfkmfsf] afF8kmfF8 ljj/0f lgDg cg';f/
tyf ;Lk clej[l4sf nflu ul/Psf] vr{nfO{ a}s + n] /x]sf] 5 M
nufgLsf] ?kdf lnPsf] 5 / cfpFbf lbgx?df o;sf] /sd ? bz nfvdf
k|ltkmn Joj;fo / d'gfkmf j[l4sf] ?kdf k|fKt x'g] a}s
+ n] ljj/0f o; jif{ ut jif{
ljZjf; lnPsf] 5 . ;l~rt d'gfkmf -z'?sf] df}Hbft_ 2,113 944
o; jif{sf] v'b gfkmf 3,099 3,023
k|ltztn] j[l4 eO{ ? @%=@& s/f]8 k'us ] f] 5, h'g -O{lSj6L pks/0fsf] nufgLdf nfe_
cl3Nnf] jif{ ? @)=$) s/f]8 /x]sf] lyof] . la:tfl/t z]o/ lk|ldodaf6 /sdfGt/ – –
hDdf 5,242 3,967
zfvf tyf sd{rf/L yksf sf/0f l:y/ ;DklQdf cl3Nnf]
afF8kmfF8 M
jif{sf] ?=@=^( ca{df @$ k|ltztsf] j[l4 eO{ ?=#=#$
;fwf/0f hu]8f sf]if 620 605
ca{ k'us] f]n] Xf; tyf ckn]vg vr{df j[l4 b]lvPsf] xf] . ;6xL 36a9 sf]if 1 1
Pg cfO{ ;L Plzof aG8 lkmtf{ hu]8f sf]if 683 131
• cGo ;~rfng vr{ :yug s/ hu]8f sf]if – -42_
;dLIff cjlwdf a+s } sf] cGo ;~rfng vr{ !% k|ltztn] nufgL ;dfof]hg sf]if 94 12
j[l4 eO{ ? !=(& ca{ k'us ] f] 5, h'g cl3Nnf] jif{ ? !=&! ;fdflhs pQ/bfloTj sf]if 31 30
ca{ /x]sf] lyof] . o; jif{ a+s} sf] sd{rf/Ldf ePsf] j[l4, lgodgsf/L sf]if -23_ 272
yk ePsf gofF zfvf, Joj;fodf j[l4 xfl;n ug]{ nIo gub nfef+z e'QmfgL 976 42
cg'?k Joj;fo k|j4{ gsf nflu ul/Psf] sfo{x? nufotsf af]g; z]o/ lat/0f 883 803
sf/0fx?n] ubf{ s'n ;~rfng vr{ j[l4 ePsf] xf] . ;l~rt d'gfkmf -clGtd df}Hbft_ 1,976 2,113
tTsfnsf nflu pQm vr{ pRr b]lvP tfklg a+s } n] u/]sf] a+s
} n] o; jif{sf] v'b gfkmfsf] @) k|ltzt cyf{t ? ^@
nufgLn] cfufdL lbgdf a+s } sf] Joj;fo j[l4df 6]jf s/f]8 ;fwf/0f hu]8f sf]ifdf tyf ;6xL 36a9 sf]if,
k'¥ofpg] tyf sfo{ljlw ;fdfGoLs/0f tyf ;xhLs/0f eO{ Pg cfO{ ;L Plzof aG8 lkmtf{ hu]8f sf]if, ;fdflhs
s'n nfut 36\g uO{ a+s } sf] ljQLo glthfdf ;sf/fTds pQ/bfloTj sf]if tyf lgodgsf/L sf]ifdf qmdzM
c;/ kg]{ ck]Iff a+s
} n] u/]sf] 5 . ? %=&@ nfv, ? ^*=# s/f]8, ? #=! s/f]8 / ? –@=#
s/f]8 af8FkmfF8 u/]sf] 5 .
• nfut tyf cfDbfgLsf] cg'kft
;dLIff cjlwdf a+s } sf] nfut tyf cfDbfgLsf] cg'kft Gf]kfn /fi6« a}s
+ sf] lgb]z
{ g ^=!^ adf]lhd v'b gfkmfsf] !
!=*$ laGb'n] j[l4 x'bF f $*=)^ k|ltzt k'us
] f] 5, h'g k|ltzt /sd ;fdflhs pQ/bfloTj sf]ifdf hDdf ug{' kg]{
cl3Nnf] jif{ $^=@@ k|ltzt /x]sf] lyof] . Joj:yf cg'?k, a}s + n] ? #=! s/f]8 pQm sf]ifdf /sdfGt/
u/]sf] 5 . pQm sf]ifaf6 a+s } n] rfn' cfly{s jif{df /fi6«
;~rfng vr{df cfPsf] !& k|ltzt j[l4n] nfut tyf a+s
} n] tf]s] adf]lhd ljleGg ;fdflhs pQ/bfloTj sfo{df
cfDbfgLsf] cg'kftdf j[l¢ ePsf] xf] . lb3{sflng /0fgLlt vr{ u/L cfÇgf] ;fdflhs pQ/bfloTjsf sfo{x? cufl8
“VISION 18-22" cg';f/ o; cg'kftnfO{ qmdzM 36fpFb}
a9fpg] of]hgf /x]sf] 5 .
nlug] 5 .
dflysf ;Dk'0f{ /sdfGt/ tyf afF8kmfF8 kl5 a+s
} sf]
• gfkmf÷gf]S;fg afF8kmfF8 ljj/0f ;l~rt d'gfkmf ? !=(* ca{ /x]sf] 5 .
a+s
} n] o; cfly{s jif{df ? #=)(( ca{ v'b d'gfkmf cfh{g
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 31
-v_ /fli6«o tyf cGt/f{li6«o kl/l:yltaf6 sf/f]af/nfO{ !( k|ltzt / $*=( k|ltzt /x]sf lyP . cfly{s jif{
k/]sf] c;/ @)&^÷&& df s'n ufx{:Yo pTkfbgdf s'n l:y/ k'hF L
!= ljZj cy{tGq lgdf{0fsf] cg'kft @*=! k|ltzt / s'n k'hF L lgdf{0fsf]
sf]le8–!( ;+qmd0f lgoGq0f tyf /f]syfdsf nflu cg'kft %)=@ k|ltzt /x]sf] cg'dfg 5 . cl3Nnf] jif{ oL
ljZjJofkL ?kdf cjnDag ul/Psf pkfox?af6 cg'kftx? qmdzM ##=& k|ltzt / %^=^ k|ltzt /x]sf
pTkfbgb]lv cfk"lt{;Ddsf >[v + nf cj?4 eO{ ljZj lyP . @)&& h]7df jflif{s ljGb'ut pkef]Qmf d'bf| :kmLlt
cy{tGq ;+sr ' gdf uPsf] 5 . cGt/f{li6«o d'bf| sf]ifn] h'g $=%$ k|ltzt /x]sf] 5 . cfly{s jif{ @)&^÷&& sf]
@)@) df cBfjlws u/]sf] jN8{ Osf]gf]lds cfp6n's P3f/ dlxgfdf cf};t pkef]Qmf d'bf| :kmLlt ^=@* k|ltzt
cg';f/ ;g\ @)@) df ljZj cy{tGq $=( k|ltztn] /x]sf] 5 . cl3Nnf] jif{sf] ;f]xL cjlwdf o:tf] d'bf| :kmLlt
;+sr ' g x'g] k|If]k0f u/]sf] 5 . ljsl;t d'ns ' x?sf] $=%! k|ltzt /x]sf] lyof] .
cy{tGq ;g\ @)!( df !=& k|ltztn] lj:tf/ ePsf]df
;g\ @)@) df * k|ltztn] ;+sr ' g x'g] cGt/f{li6«o d'bf| sf] cfly{s jif{ @)&^÷&& sf] P3f/ dlxgfdf lgof{t )=@
ifsf] k|If]k0f 5 . pbLodfg tyf ljsf;zLn cy{tGq ;g\ k|ltztn] a9]/ ?= ** ca{ / cfoft !%=# k|ltztn]
@)!( df #=& k|ltztn] j[l4 ePsf]df ;g\ @)@) df 36]/ ?= !,!)) ca{ *! s/f]8 ePsf] 5 . o; cjlwdf
# k|ltztn] ;+sr ' g x'g] k|If]k0f 5 . PlzofnL cy{tGq Jofkf/ 3f6fdf !^=$ k|ltztn] ;'wf/ cfPsf] 5 eg]
;g\ @)@) df !=^ k|ltztn] ;+sr ' g x'g] cGt/f{li6«o ljk|i] f0f cfk|jfx # k|ltztn] 36]/ ?= &&$ ca{ *&
d'bf| sf]ifsf] k|If]k0f 5 . o;dWo] ef/tsf] cy{tGq $=% s/f]8 sfod ePsf] 5 . cfly{s jif{ @)&^÷&& sf]
k|ltztn] ;+sr ' g x'g] / rLgsf] cy{tGq ! k|ltztn] P3f/ dlxgfdf rfn' vftf 3f6f ?= &! ca{ ^$ s/f]8
lj:tf/ x'g] k|If]k0f 5 . g]kfnsf] cfly{s j[l4 eg] ! / zf]wgfGt/ art ?= !&( ca{ #& s/f]8 sfod
k|ltztdf ;Lldt x'g] cGt/f{li6«o d'bf| sf]ifsf] k|If]k0f ePsf] 5 . cfly{s jif{ @)&%÷&^ sf] ;f]xL cjlwdf
5 . sf]le8–!( sf sf/0f ;dli6ut dfudf ;+sr ' g rfn' vftf 3f6f ?= @$( ca{ * s/f]8 / zf]wgfGt/
cfpg'sf ;fy} k]6f« l] nod kbfy{sf] d"Nodf ;d]t lu/fj6 3f6f ?= () ca{ *# s/f]8 /x]sf] lyof] . @)&& h]7
cfPsf]n] d'bf| :kmLlt s]xL Go"g /x]sf] 5 . cGt/f{li6«o d;fGtdf s'n ljb]zL ljlgdo ;l~rt ?= !,#)^ ca{ $^
d'bf| sf]ifn] ljsl;t cy{tGqx?df ;g\ @)!( df !=$ s/f]8 -cd]l/sL 8n/ !) ca{ &( s/f]8_ k'us ] f] 5 .
k|ltzt d'bf| :kmLlt /x]sf]df ;g\ @)@) df )=# k|ltzt cfly{s jif{ @)&^÷&& sf] P3f/ dlxgfsf] cfoftnfO{
x'g] k|If]k0f u/]sf] 5 . pbLodfg tyf ljsf;zLn cfwf/ dfGbf a}l+ sË If]q;Fu sfod /x]sf] ljb]zL ljlgdo
cy{tGqx?df pkef]Qmf d'bf| :kmLlt ;g\ @)!( sf] %=! ;l~rlt !#=# dlxgfsf] j:t' tyf !!=& dlxgfsf] j:t' /
k|ltztsf] t'ngfdf ;g\ @)@) df $=$ k|ltzt /xg] ;]jf cfoft wfGg kof{Kt x'g] b]lvPsf] 5 . @)&^ c;f/
k|If]k0f 5 . ljZj cy{tGqdf b]lvPsf r'gf}tLx? ;fdgf d;fGtsf] t'ngfdf @)&& c;f/ d;fGtdf cd]l/sL
ug{ clwsf+z d'ns ' x?n] lj:tf/sf/L df}lb|s Pjd\ ljQ 8n/;Fu g]kfnL ?k}ofF (=!% k|ltztn] cjd"Nog eO{
gLlt cjnDag u/]sf 5g\ . sf]le8–!( ;+s6af6 l;lh{t cd]l/sL Ps 8n/sf] vl/b b/ ?= !@)=#& k'us ] f] 5 .
clglZrttfsf jfah'b w]/} d'ns ' x?n] cfly{s lqmofsnfk
;xh agfpg aGbfaGbL nufotsf Joj:yfx? qmdzM v= ljQLo If]qsf] cj:yf
v'sn' f] agfpFb} nu]sf 5g\ . cfly{s jif{ @)&^÷&& sf] P3f/ dlxgfdf a}s tyf
ljQLo ;+:yfsf] lgIf]k kl/rfng !#=# k|ltztn] j[l4
@= b]zsf] cfly{s cj:yf eO{ ?= #^^^ ca{ ^@ s/f]8 k'us ] f] 5 . cl3Nnf] jif{sf]
s= s'n ufx{:Yo pTkfbg tyf d'bf| :kmLlt ;f]xL cjlwdf ;d]t lgIf]k kl/rfng !#=# k|ltztn]
cfly{s jif{ @)&%÷&^ df & k|ltzt cfly{s j[l4 xfl;n j[l4 eO{ ?= #!)% ca{ &$ s/f]8 k'us ] f] lyof] . cfly{s
ePsf]df cfly{s jif{ @)&^÷&& df @=@* k|ltztdf jif{ @)&^÷&& sf] P3f/ dlxgfdf a}s tyf ljQLo
;Lldt /x]sf] s]Gb|Lo tYofÍ ljefusf] k|f/lDes cg'dfg ;+:yfsf] nufgLdf /x]sf] shf{ !)=& k|ltztn] j[l4 eO{
5 . s[lif If]qsf] j[l4b/ @=^ k|ltzt, pBf]u If]qsf] ?= #!&@ ca{ (* s/f]8 k'us ] f] 5 . cl3Nnf] jif{sf]
#=@ k|ltzt tyf ;]jf If]qsf] j[l4b/ @ k|ltzt /x]sf] ;f]xL cjlwdf o:tf] shf{ !*=@ k|ltztn] a9]/ ?= @*#^
cg'dfg 5 . cfly{s jif{ @)&^÷&& df s'n ufx{:Yo ca{ & s/f]8 k'us] f] lyof] . @)&^ r}t d;fGtdf a}s +
pTkfbg;Fusf] s'n ufx{:Yo artsf] cg'kft !*=! tyf ljQLo ;+:yfsf] nufgLdf /x]sf] shf{dWo] ?= !%
k|ltzt / s'n /fli6«o artsf] cg'kft $^ k|ltzt nfv;Ddsf] shf{ !% k|ltzt, ?= !% nfv b]lv ?= %)
/x]sf] cg'dfg 5 . cl3Nnf] jif{ oL cg'kftx? qmdzM nfv;Ddsf] shf{ @$=( k|ltzt, ?= %) nfvb]lv ?= !
32
s/f]8;Ddsf] shf{ !)=@ k|ltzt, ?= ! s/f]8b]lv ?= % sf/f]af/ ePsf] 5 . @)&& c;f/df (!–lbg] 6«h] /L
s/f]8;Ddsf] shf{ @@=# k|ltzt / ?= % s/f]8 dflysf] ljnsf] efl/t cf};t Jofhb/ !=@& k|ltzt / jfl0fHo
shf{ @&=^ k|ltzt /x]sf] 5 . @)&& h]7 d;fGtdf a}s + a}s
+ x¿aLrsf] efl/t cf};t cGt/a}s + b/ )=#% k|ltzt
tyf ljQLo ;+:yf -n3'ljQ ljQLo ;+:yfx? ;d]t_ sf] /x]sf] 5 . @)&^ c;f/df oL b/x? qmdzM $=(&
r'Qmf k'hF L @)&^ c;f/sf] t'ngfdf *=@ k|ltztn] j[l4 k|ltzt / $=%@ k|ltzt /x]sf lyP . jfl0fHo a}s+ x?sf]
eO{ ?= #$( ca{ %( s/f]8 k'us ] f] 5 . To;}u/L, o; cf};t cfwf/ b/ @)&^ c;f/df (=%& k|ltzt /x]sf]
cjlwdf k'hF Lsf]if (=* k|ltztn] a9]/ ?= %!* ca{ % df @)&& h]7df *=^^ k|ltzt sfod ePsf] 5 . To;}
s/f]8 sfod ePsf] 5 . @)&& h]7 d;fGtdf jfl0fHo u/L @)&& h]7df shf{sf] efl/t cf};t Jofhb/ !)=$#
a}s
+ x?sf] k'hF L sf]if kof{Kttf cg'kft !#=$ k|ltzt, k|ltzt / lgIf]ksf] efl/t cf};t Jofhb/ ^=!& k|ltzt
ljsf; a}s + x?sf] !#=$ k|ltzt / ljQ sDkgLx?sf] sfod ePsf] 5 . @)&^ c;f/df shf{sf] efl/t cf};t
!*=& k|ltzt /x]sf] 5 . @)&^ c;f/ d;fGtdf oL Jofhb/ !@=!# k|ltzt / lgIf]ksf] efl/t cf};t Jofhb/
cg'kftx? qmdzM !$ k|ltzt, !^ k|ltzt / @)=$ ^=^) k|ltzt /x]sf lyP .
k|ltzt /x]sf lyP . a}s + tyf ljQLo ;+:yfx?sf] lgliqmo
shf{ cg'kft @)&^ c;f/ d;fGtdf !=%@ k|ltzt u= k|ltj]bg tof/ ePsf] ldlt;Dd rfn' jif{sf] pknlJw /
/x]sf]df @)&^ r}t d;fGtdf !=*! k|ltzt k'us ] f] 5 . eljiodf ug'{ kg]{ s'/fsf] ;DaGwdf ;~rfns ;ldltsf]
@)&^ r}t d;fGtdf jfl0fHo a}s + x?sf] lgliqmo shf{ wf/0ff,
cg'kft !=&@ k|ltzt, ljsf; a}s + x?sf] !=$* k|ltzt ldlt @)&& cfiff9 d;fGtkl5 a}s + sf] lxtnfO{ tflTjs
/ ljQ sDkgLx?sf] ^=&^ k|ltzt /x]sf] 5 . a}s + tyf c;/ kg]{ s'g} klg 36gf /x]sf] 5}g .
ljQLo ;+:yfsf zfvf lj:tf/;Fu} ljQLo kx'r F a9]sf]
5 . a}s + tyf ljQLo ;+:yfsf] zfvf ;+Vof @)&^ c;f/ rfn' cfly{s jif{sf] k|yd q}df;sf] cj:yf cl3Nnf] jif{sf]
d;fGtdf *,^*^ /x]sf]df @)&& h]7 d;fGtdf (,&!^ ;f]xL cjlw;Fu t'ngf ubf{ lgDg cg'?k /x]sf] 5 M
k'us] f] 5 . pQm cjlwdf k|lt a}s+ zfvf hg;+Vof #,#^#
af6 36]/ #,)&% sfod ePsf] 5 . zLif{s c;f]h d;fGt c;f]h d;fGt j[l¢
@)&^ @)&& -k|ltztdf_
s'n lgIf]k 184=77 246=15 33
cfly{s jif{ @)&^÷&& df lj:t[t d'bf| k|bfosf] jflif{s s'n shf{ ;fk6 162=89 203=56 25
j[l4b/ !* k|ltztdf ;Lldt ug]{ nIo /flvPsf]df @)&&
h]7 d;fGtdf jflif{s ljGb'ut j[l4b/ !&=% k|ltzt /x]sf]
5 . df}lb|s If]qaf6 k|jfx x'g] shf{dWo] cfGtl/s shf{sf] != zfvf lj:tf/
j[l4b/ @$ k|ltzt / lghL If]qtk{msf] shf{sf] j[l4b/ a+s } n] cfÇgf] bL3{sfnLg /0fgLlt cg'?k, zfvf ;~hfndf
@! k|ltztdf ;Lldt ug]{ k|If]k0f ul/Psf]df @)&& h]7 Jofks j[l4 ub}{ ;dLIff cjlwdf a+s } n] #$ gofF zfvf
d;fGtdf oL shf{sf] jflif{s ljGb'ut j[l4b/ qmdzM !^=( lj:tf/ u/]sf] 5 . a+s } sf] sfo{ If]q, ;~hfn la:tf/
k|ltzt / !# k|ltzt /x]sf] 5 . cfly{s jif{ @)&^÷&& tyf Joj:yfkgsf nflu cfjZos plrt lbzflgb]z {
df ?= @!( ca{ !% s/f]8 t/ntf k|jfx ePsf] 5 . tyf j}1flgs k|0ffnL cjnDag ug{sf nflu lj:tf/
o; cGt{ut l/kf]dfkm{t ?= !!% ca{ *& s/f]8 / :yfoL tyf Joj:yfkg gLlt nfu' u/L ;f]xL cg'?k sfo{x?
t/ntf ;'ljwfdfkm{t ?= !)# ca{ @* s/f]8 k|jfx ePsf] ul//x]sf] 5 .
5 . cfly{s jif{ @)&^÷&& df ?= &* ca{ t/ntf
k|zf]rg ePsf] 5 . o; cGtu{t l/e;{ l/kf]dfkm{t ?= $* ;dLIff cjwLdf a}s + n] !^@ gofF ATM vf]nL zfvf /lxt
ca{ / lgIf]k ;+sng af]nsjf]ndfkm{t ?= #) ca{ k|zf]rg a}l+ sË ;]jfdf 6]jf k'¥ofPsf] 5 .
ePsf] 5 . cfly{s jif{ @)&^÷&& df o; a}s + n] jfl0fHo
a}s
+ x¿af6 cd]l/sL 8n/ $ ca{ @) s/f]8 v'b vl/b ;dLIff jif{df a+s } n] a'l9u+uf df]/ª, u|fdyfd df]/ª,
u/L ?= $(@ ca{ @$ s/f]8 t/ntf k|jfx u/]sf] 5 . b]jfgu+h ;'G;/L, xl/k'/ ;n{fxL, s6xl/of /f}tx6, u}8+ fxj
;f]xL cjlwdf kl/jTo{ ljb]zL d'bf| laqmL u/L ?= $$@ ?kGb]xL, dxf/fhu+Gh slknj:t', kmlk{ª sf7df8f},+
ca{ !# s/f]8sf] ef=?= vl/b u/]sf] 5 . cfly{s jif{ ;'Gbl/hn sf7df8f},+ 6\ofËnfkmfF6 sf7df8f},+ hL/ejfgL
@)&^÷&& df jfl0fHo a}s + x¿aLr ?= !,%)! ca{ $% k;{f, ltGr'nL sf7df8f},+ sfnf]kn' sf7df8f},+ gfukf]v/L
s/f]8 / a}s+ tyf ljQLo ;+:yfx¿ -jfl0fHo a}s + x¿aLr sf7df8f},+ wg'iffwfd hgsk'/, h'Dnf /f]8 ;'vt]{ , b/af/
afx]s_ aLr ?= !@( ca{ $) s/f]8sf] cGt/a}s + dfUf{ sf7df8f},+ k'tln;8s sf7df8f},+ 9'Ëw] f/f g/;/L
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 33
;dLIff cjlwdf @,#%^ j6f cfGtl/s tflnd tyf ** cu|jfnHo" ;+rfns kbdf lgo'Qm x'g' ePsf] xf] . ;~rfns
j6f jfX\o / !% j6f cGt/f{li6«o tflndx?df a+s } sf ;ldltsf] ;+/rgf b]xfo adf]lhd /x]sf] 5 M
sd{rf/Lx? ;xefuL eO{ lghx?sf Ifdtf clej[l4 tyf
;Lk ljsf;df d2t k'us ] f] 5 . a+s
} n] sd{rf/Lsf] ;Lk cWoIf >L t'n;L/fd cu|jfn
tyf Ifdtfsf] clej[l4 ug{sf nflu a+s } nfO{ 1fg xfl;n ;~rfns >L lqnf]s rGb cu|jfn
ug]{ ynf]sf ?kdf ljsl;t ug{ / sd{rf/Ldf 1fg xfl;n -k|ltlgwL M Plzog l8l:6«Ao'6;{ k|f=ln=_
ug]{ ;+:sf/ a;fNg ljleGg sfo{x? u/]sf] 5 . ;~rfns >L /fdrGb| ;+3O{
;~rfns >L /fh]Gb| k|;fb cof{n
dfgj ;+zfwgsf] ljsf;n] b}lgs sfo{df ;xof]u ug]{ ;~rfns >L lagf]b s'df/ Kofs'/]n
dfq geO{ a}s+ df gofF ;f]r, gofF k|ljlwx? leq\ofpg :jtGq ;~rfns >L u0f]z dfg >]i7
d2t k'Ug] s'/fdf ;~rfns ;ldlt ljZj:t 5 . cfufdL
;~rfns >L lgs'~h cu|jfn
jif{x?df ;d]t sd{rf/Lx?sf] 1fg tyf Ifdtf j[l4sf
nflu cfGtl/s tyf jfx\o tflndx? lg/Gt/ ?kdf
;~rfng ul/g]5 . s'n sd{rf/Lx?sf] ;+Vof cfly{s jif{ • ;~rfns ;ldltsf] a}7s
@)&& cfiff9 d;fGt ;Dddf @,()* k'us ] f] 5 . a+s
} df ljBdfg P]g tyf a+}ssf] lgodfjnLsf] k|fjwfg cg'?k
sfo{/t sd{rf/Lx?df %*=% k|ltzt k'?if / $!=% ;~rfns ;ldltsf] a}7s lgoldt ?kdf a:g] u/]sf] 5 .
k|ltzt dlxnf /x]sf 5g\ . ;~rfns ;ldltsf a}7sx?df a}+ssf k|d'v sfo{sf/L
clws[t :yfoL cfdlGqt ;b:o /xg' ePsf] 5 .
3= sDkgLsf] cf}Bf]lus jf Jofj;flos ;DaGw
a}sn] cfÇgf] Jofj;flos bfo/fnfO{ km/flsnf] kfb}{ ;dLIff cjlwdf ;~rfns ;ldltsf] s'n #( j6f a}7s
hfgsf] nflu a}s+ sf] k|ult;Fu ;/f]sf/ /fVg] ;+3 ;+:yf a;]sf] 5 . a}7sdf ;~rfnsHo"x?sf] pkl:ylt / jxFfx?n]
tyf cf}Bf]lus Jofj;flos k|lti7fgx?;Fu ;'dw'/ ;DjGw k|fKt u/]sf] eQfsf] ljj/0f lgDg cg';f/ /x]sf] 5 M
:yflkt u/L ;f] ;DjGwnfO{ clej[l4 ub}{ nu]sf] / ;f] pkl:yt
qmdnfO{ eljiodf klg lg/Gt/tf lbg] of]hgf /fv]sf] 5 . o;} ;b:ox? j[l¢
ePsf] a}7s -k|ltztdf_
qmddf o; a}s + Nepal India Chamber of Commerce, ;+Vof
Forum of Nepalese Bankers, Foreign Exchange cWoIf, >L t'n;L/fd cu|jfn 32 ^,$),)))
and Money Dealers Association, Nepal Bankers' ;~rfns, >L hubLz k|;fb cu|jfn 2 #@,)))
Association, Banking Promotion Committee,
;~rfns, >L lqnf]s rGb cu|jfn 35 %,^),)))
Nepal Foreign Trade Association, Nepal Institute
of Company Secretaries, International Chamber of ;~rfns, >L /fdrGb| ;+3O{ 32 %,!@,)))
Commerce Nepal, World Bank, International Finance ;~rfns, >L /fh]Gb| k|;fb cof{n 31 $,(^,)))
Corporation, Asian Development Bank, Federation ;~rfns, >L lagf]b s'df/ Kofs'/n] 33 %,@*,)))
of Nepalese Chambers of Commerce and Industry
:jtGq ;~rfns, >L u0f]z dfg >]i7 39 ^,@$,)))
h:tf ;+:yfx?;Fu ;'dw'/ ;DaGwnfO{ lg/Gt/tf lbPsf] 5 .
;~rfns, lgs'~h cu|jfn 24 #,*$,)))
oL r'gf}tL / cj;/x?nfO{ Wofgdf /fVb} a}+sn] cfÇgf] `= ljut cfly{s jif{df sDkgL / o;sf] ;xfos sDkgLsf]
;]jfsf] bfo/f tyf u'0f:t/ j[l¢ ub}{ n}hfg], yk gjLgtd sf/f]af/sf] k|ult / ;f] cfly{s jif{sf] cGtdf /x]sf]
;]jfx? k|bfg ug]{ tyf gofF ahf/x? / gofF If]qx?df l:yltsf] k'g/fjnf]sg
cfÇgf] ;]jfx? lj:tf/ ub}{ n}hfg] /0fgLlt th{'df a+}s tyf o;sf] ;xfos sDkgLsf] k|ult ljj/0f jflif{s
u/]sf] 5 . k|ltj]bgdf 5'§} pNn]v ul/Psf] 5 .
5= n]vfk/LIf0f k|ltj]bgdf s'g} s}lkmot pNn]v ePsf] eP 6= sDkgL tyf To;sf] ;xfos sDkgLn] cfly{s jif{df
;f] pk/ ;~rfns ;ldltsf] k|ltlqmof ;DkGg u/]sf] k|d'v sf/f]af/x? / ;f] cjlwdf
o:tf] s'g} s}lkmot n]vfk/LIfssf] k|ltj]bgdf pNn]v sDkgLsf] sf/f]af/df cfPsf] s'g} dxTjk"0f{ kl/jt{g
ePsf] 5}g . cfly{s jif{df a}+sn] ;fdfGo a}+lsË sf/f]jf/x? /
;xfos sDkgLn] klg cfÇgf] Joj;fo cg'?k g} ;fdfGo
h= nfef+z afF8kmfF8 ug{ l;kmfl/z ul/Psf] /sd sf/f]jf/x? ub}{ cfPsf] . o; cjlwdf s'g}
ldlt @)&&÷)&÷)$ df a;]sf] ;~rfns ;ldltsf] dxTjk"0f{ kl/jt{g gePsf] .
$%( cf}+ a}7sn] ? !,($,#%,#),#!$÷–-cIf/]kL Ps
ca{ rf}/fgAa] s/f]8 k}lt; nfv lt; xhf/ ltg ;o 7= ljut cfly{s jif{df sDkgLsf] cfwf/e"t z]o/wgLx?n]
rf}w ?k}ofF dfq_ cyf{t r'Qmf kF"hLsf] @) k|ltzt sDkgLnfO{ pknAw u/fPsf] hfgsf/L
nfef+Zf k|:tfj u/]sf] 5 h; dWo !( k|ltzt ljut cfly{s jif{df s'g} o:tf] hfgsf/L a}+snfO{ k|fKt
-?= !,*$,^#,%#,&(*_ af]g; z]o/ tyf ! ePsf] 5}g .
k|ltzt -?= (,&!,&^,%!^_ gub nfef+z -s/ k|of]hgsf
nflu_ ljt/0f ug{ k|:tfj u/]sf] 5 . 8= ljut cfly{s jif{df sDkgLsf ;~rfns tyf
kbflwsf/Lx?n] lnPsf] z]o/sf] :jfldTjsf] ljj/0f /
em= z]o/ hkmt ePsf] eP hkmt ePsf] z]o/ ;+Vof, To:tf] sDkgLsf] z]o/ sf/f]af/df lghx? ;+nUg /x]sf] eP
z]o/sf] cl°t d"No, To:tf] z]o/ hkmt x'g'eGbf cufj} ;f] ;DaGwdf lghx?af6 sDkgLn] k|fKt u/]sf] hfgsf/L
;f] afkt sDkgLn] k|fKt u/]sf] hDdf /sd / To:tf]
z]o/ hkmt ePkl5 ;f] z]o/ laqmL u/L sDkgLn] k|fKt
u/]sf] /sd tyf hkmt ePsf] z]o/afkt /sd lkmtf{ -afFsL csf]{ k[i7df===_
u/]sf] eP ;f]sf] ljj/0f
a}+sn] xfn;Dd s'g} z]o/ hkmt u/]sf] 5}g .
36
9= ljut cfly{s jif{df sDkgL;Fu ;DalGwt ;Demf}tfx?df ;dLIff cjlwdf lgDg cg';f/sf ;ldltx? a}+sdf
s'g} ;~rfns tyf lghsf] glhssf] gft]bf/sf] lqmofzLn /x]sf 5g\ .
JolQmut :jfy{sf] af/]df pknAw u/fOPsf] hfgsf/Lsf]
Joxf]/f != hf]lvd Joj:yfkg ;ldlt
ljut cfly{s jif{df o:tf] s'g}] hfgsf/L a}+snfO{ k|fKt o; ;ldltsf] d'Vo p2]Zo g]kfn /fi6« a}+ssf] PsLs[t
ePsf] 5}g . lgb]{zgn] o; ;ldltnfO{ tf]s]sf] sfd, st{Jo /
pQ/bfloTj jxg ub}{ a}+sdf cGt{lglxt tyf eljiodf
0f= sDkgLn] cfÇgf] z]o/ cfkm}n] vl/b u/]sf] eP To;/L cfpg ;Sg] ljleGg hf]lvdx? -shf{, ahf/, ;~rfng
cfÇgf] z]o/ vl/b ug'{sf] sf/0f, To:tf] z]o/sf] ;+Vof cflb_ sf] klxrfg, cg'udg tyf Joj:yfkg u/L
/ clÍt d"No tyf To;/L z]o/ vl/b u/]afkt ;~rfns ;ldlt ;dIf k|ltj]bg k]z ug]{ tyf ;f]
sDkgLn] e'QmfgL u/]sf] /sd ;DaGwdf a}+s Joj:yfkgnfO{ cfjZos ;'emfj lbg]
a}+sn] xfn;Dd cfÇgf] z]o/ cfkm}+ vl/b u/]sf] 5}g . ub{5 .
k'g/fjnf]sg u/L ;f]sf] kof{Kttfsf ;DaGwdf ;+rfns • ;~rfng hf]lvd d'NofÍg, shf{ hf]lvd d'NofÍg, ahf/
;ldltdf cfjZos ;'emfj k]z ug]{ . tyf t/ntf hf]lvd d'NofÍg, ;'rgf ;'/Iff hf]lvd
• Joj:yfkgaf6 lgoldt ?kdf hf]lvd Joj:yfkg d'NofÍg, Reconciliation sf] dfl;s k|ltj]bgsf] ;dLIff
k|ltj]bg lnO{ hf]lvdsf] cf+sng, d"Nof°g, lgoGq0f tyf u/L ;+rfns ;ldltnfO{ cfjZos ;'emfa k]z u/]sf] .
cg'udg s] s;/L eO/x]sf] 5 ;f] ;DaGwdf 5nkmn ug]{ • q}dfl;s cfGtl/s k"FhL ljZn]if0f k|ltj]bg, :q]; k/LIf0f
/ ;+rfns ;ldltdf cfjZos ;'emfj k]z ug]{ . k|ltj]bg† ;DklQsf] ld>0f, pkof]uLtf / u'0f:t/ tyf
• hf]lvd ;DklQ cg';f/ k"FhLsf] kof{Kttf, cfGtl/s bfloTj / ;DklQ Joj:yfkg ;ldltsf] sfo{ljwLsf]
k"FhL ljZn]if0f k4lt (ICAAP), Joj;flos /0fgLlt ljZn]z0f u/L ;+rfns ;ldltnfO{ cfjZos ;'emfa k]z
cg'?k gLltut Joj:Yffsf] kof{Kttf, ;+:yfn] lng ;Sg] u/]sf] .
clwstd hf]lvd ;DaGwdf lgoldt ?kdf 5nkmn tyf • ljleGg lsl;dsf hf]lvd ljZn]if0f k|ltj]bg h:t}
ljZn]if0f u/L ;+rfns ;ldltnfO{ cfjZos /fo, ;'emfj If]lqo hf]lvd ljZn]if0f, hf]lvd ;DklQ ljZn]if0f, Post
lbg] . Disbursement Monitoring, hf]lvd 36gf k|ltj]bgsf]
• hf]lvd Joj:yfkgsf nflu g]kfn /fi6« a}+saf6 hf/L ;dLIff / ;+rfns ;ldltnfO{ cfjZos ;'emfa k]z
ul/Psf lgb]{zg÷dfu{lgb]{zg, ;+:yfn] lgwf{/0f u/]sf u/]sf] .
cfGtl/s ;Ldf, pko'Qm k|rng cg'?k cfjZos gLlt • sf]le8–!( n] cy{tGqdf k'¥ofPsf] gs/fTds kl/l:ytL
Pj\d ;+/rgf ljsf; ug{sf nflu ;+rfns ;ldltnfO{ / a}+snfO{ kg{] c;/sf] ;dLIff / ;+rfns ;ldltnfO{
;'emfj lbg] . cfjZos ;'emfa k]z u/]sf] .
• lgoldt ?kdf bjfj k/LIf0f -:6]«; 6]li6Ë_ u/L ;f]sf] • ;+rfns ;ldltsf] lgb{]zg cg';f/sf sfo{x? u/]sf] .
kl/0ffd dfly 5nkmn u/L ;f] sf cfwf/df eljiodf
ckgfpg' kg]{ cfjZos gLlt lgdf{0f jf lg0f{o k|lqmofsf cfly{s jif{ @)&^÷)&& df ;ldltsf] hDdf @^ j6f a}7s
nflu ;+rfns ;ldltdf ;'emfj k]z ug]{ . a;]sf] / ;~rfnsHo"x?sf] pkl:ytL Pj+ jxfFx?n] k|fKt
• ;+rfns ;ldltaf6 ePsf] clVtof/ k|Tofof]hgsf] ug{'ePsf] a}7s eQfsf] ljj/0f lgDgfg';f/ /x]sf] 5 M
;Ldf tyf cf}lrTotf ljZn]if0f u/L ;+rfns ;ldltdf
cfjZos ;'emfj ;lxtsf] k|ltj]bg k]z ug]{ . pkl:yt ePsf] a}7s eQf
;b:ox? a}7s ;+Vof ?
• Ohfhtkq k|fKt ;+:yfsf] ;DklQ ;+/rgf, tL ;DklQx?
;~rfns, >L ljgf]b s'df/ Kofs'/]n 26 416,000
kl/rfngsf] cj:yf, To;af6 k|fKt ug{ ;lsg] cfo,
;DklQx?sf] u'0f:t/df x'g] j[l4÷x|f; / ;DklQ bfloTj ;+rfns >L /fh]Gb| k|;fb cof{n 24 384,000
;ldlt (ALCO) af6 ePsf sfo{x?sf] ;DaGwdf ;+rfns >L u0f]z dfg >]i7 26 416,000
;DaGwL gLlt tyf dfkb08x? tof/ u/L ;~rfns -5_ k|d'v sfo{sf/L clws[tn] cfÇgf] ;]jf ;'ljwf;+u ;DaGwL
;ldlt ;dIf k]z ug]{ tyf cfjlws ?kdf o; ;ldltn] ljifodf 5nkmn ug{ a;]sf]] ;ldltsf] a}7sdf efu lng
u/]sf lg0f{ox?sf] tyf lg0f{o adf]lhd ePsf sfo{x?sf] kfpg] 5}gg\ .
hfgsf/L ;~rfns ;ldlt ;dIf k|:t't ug{] ub{5 . o;
;ldltdf lgDg kbflwsf/Lx? /x]sf 5g\ M ;dLIff cjlwdf o; ;ldltn] u/]sf k|d'v sfo{ ljj/0fx?sf]
;+lIfKt ljj/0f o; k|sf/ /x]sf] 5 M
;~rfns, >L /fdrGb| ;+3O{ ;+of]hs • cf j &^÷&& df nfu' ul/Psf] nlg{ª Nofa cGtu{t video
;+rfns >L lqnf]s rGb cu|jfn ;b:o tutorials (CSD, Teller), Onboarding Toolkit (Employee
k|dv
' sfo{sf/L clws[t, >L /f]zg s'df/ Gof}kfg] ;b:o Hand Book, Badge, Diary, Pen, Cap, T-Shirt, Paper
k|dv' /0fgLlt clws[t, >L ljzfn l;Ub]n ;b:o Bag), Employee Engagement Activities (Coffee with
Executive, Success Video Tutorials, Promotional
gfoa k|dv' sfo{sf/L clws[t, >L ;'lw/ gfy kf08] ;b:o ;lrj
videos, Congratulation e-mails & SMS, Inter-
Department Competitions, Workstation Exercises &
o; ;ldltsf] lgDg adf]lhdsf lhDd]jf/Lx? (Terms of Trainings) /x]sf]df ;f] sf] k'g/fjnf]sg ul/Psf] 5 . ;fy}
Reference) /x]sf 5g\ M ;+;f]lwt HR Handbook 2020 k'g/fjnf]sg ul/Psf] 5
• a}s
+ sf] HR Consultant, Deloitte n] lbPsf ;'emfax? tyf
-s_ ;+:yfsf] ækfl/>lds lgwf{/0f gLltÆ th'{df ug{ ;~rfns ;f] sf] sfof{Gjogsf] cj:yf k'g/fjnf]sg ul/Psf] 5 .
;ldltnfO{ cfjZos ;xof]u ug{] .
• ljZjAofkL dfxfd/L sf]le8 !( n] pAhfPsf k|lts'n
kl/l:ytLsf sf/0f Resource Optimization /0fgLlt
-v_ ;ldltn] ;do ;dodf ;Dk"0f{ sd{rf/Lx?sf] kfl/>lds
k"g/fjnf]sg u/L ;+rfns ;ldltdf l;kmfl/z
;+/rgfsf] cWoog tyf ljZn]if0f ug]{ / ahf/sf]
ul/Psf] 5 .
kfl/>lds ;+/rgfdf cfPsf] kl/jt{gn] ;+:yfdf kfg]{
k|efjsf ;DaGwdf lgoldt ?kn] cWoog u/L ;~rfns
pQm pk;ldltsf] a}7s cfly{s jif{ @)&^÷&& df hDdf (
;ldlt ;dIf k|ltj]bg k]z ug]{ .
k6s a;]sf] / ;~rfnsHo"x?sf] pkl:ytL Pj+ pxfFx?n] k|fKt
ug'{ePsf] a}7s eQfsf] ljj/0f lgDgfg';f/ /x]sf] 5 M
-u_ ;+:yfsf] ækfl/>lds lgwf{/0f gLltÆ adf]lhd k|rlnt
sfg'g tyf gLlt lgb]{zgdf plNnlvt Joj:yfx?sf]
kfngf x'g] u/L k|d'v sfo{sf/L clws[t nufot ;Dk"0f{ pkl:yt a}7s eQf
;b:ox? ePsf] a}7s
sd{rf/Lx?sf] kfl/>lds j[l4 ug'{ kg]{ b]lvPdf ;f]sf] ?
;+Vof
cfwf/x? ;lxt ;~rfns ;ldltdf l;kmfl/z ug]{ . ;+rfns, >L /fdrGb| ;+3O{ 9 144,000
-ª_ hgzlQm Joj:Yffkg ;DaGwL sfo{x? egf{, 5gf}6, lgo'lQm, #= n]vfk/LIf0f ;ldltsf] ljifodf qmdf+s æbÆ df pNn]v
kb:yfkgf, ;?jf, a9'jf, j[lQljsf;, sfo{;Dkfbg u/]sf] .
d"NofÍg, k'/:sf/ tyf ;hfo / >d ;DaGw ;DaGwL
of]hgf, gLlt tyf dfkb08x? tof/ u/L ;~rfns $= ;DklQ z'¢Ls/0f lgjf/0f ;DaGwL ;ldlt
;ldlt ;dIf k]z ug]{ . ;DklQ z'4Ls/0f lgjf/0f ;DaGwL ;ldlt Ps ;~rfns
:t/sf] ;ldlt xf], h;sf] k|d'v p2]Zo ;DklQ z'4Ls/0f
-r_ sd{rf/L gLlt tyf sfo{/t sd{rf/L ;+/rgfsf] ;dLIff lgjf/0f ;DaGwdf a}+sn] th'{df u/]sf] gLlt÷ lgod÷
ug]{ / Succession Planning tof/ u/L :jLs[ltsf nflu
;~rfns ;ldlt ;dIf l;kmfl/z ug]{ .
40
dfu{bz{gx?sf] k'g/fjnf]sg ug'{, ;DklQ z'l4s/0f, adf]lhd eP÷u/]sf sfd sf/jfxLsf] ;dLIff u/L
cft+sjfbL lqmofsnfkdf ljQLo nufgL tyf e|i6frf/ k|ltj]bg ;~rfns ;ldltdf k]z ug]{ .
;DaGwL hf]lvd klxrfg tyf lgoGq0f ug{ a}+sn] tof/
u/]sf] ;+oGqsf] cfjlws k'g/fjnf]sg ug'{ /x]sf] 5 . @= ;DklQ z'4Ls/0f -dlg nfpG8l/Ë_ lgjf/0f P]g, @)^$,
o; ;ldltn] ;DklQ z'4Ls/0f tyf cft+sjfbL ;DklQ z'4Ls/0f -dgL nfpG8l/Ë_ lgjf/0f lgodfjnL,
lqmofsnfkdf ljQLo nufgL tyf e|i6frf/ ;DaGwL @)&#, o; a}+saf6 hf/L lgb]{Zfg tyf Financial Action
sfg'g, lgodgsf/L lgsfon] tf]s]sf] dfkb08 / a+}ssf] Task Force (FATF) åf/f hf/L ePsf] l;kmfl/;
gLltx? sfof{Gjog ;DaGwdf a}+s Joj:yfkgnfO{ (Recommendation) adf]lhd a}+sn] th'{df tyf
cfjZos ;'emfj lbg ;Sg] 5 tyf cfjlws ?kdf o; sfo{fGjog u/]sf] cfGtl/s gLlt, sfo{ljlw tyf
;ldltn] u/]sf lg0f{ox?sf] tyf lg0f{o jdf]lhd ePsf k|s[ofut kIfx?sf] kof{Kttf ;DaGwdf 5nkmn u/L
sfo{x?sf] hfgsf/L ;~rfns ;ldlt ;dIf k|:t't cfjZos gLltut Joj:yf / ;f] sf] sfof{Gjog ug]{ .
ug]{ ub{5 .
#= ;DklQ z'4Ls/0f tyf cft+sjfbL lqmofsnfkdf ljQLo
o; ;ldltdf lgDg kbflwsf/Lx? /x]sf 5g\ . nufgL klxrfg / ;f]sf] lgjf/0fsf nflu ckgfO{Psf /
ckgfpg'kg]{ k|so[ fut kIf tyf ;f] sfo{df k|of]u x'g]
;dLIff cjlwsf] ;'?jft ldlt @)&^÷)$÷)! b]lv ;"rgf k|ljlw k|0ffnLsf] kof{Kttf ;DaGwL 5nkmn u/L
;dLIff cjlwsf] ldlt @)&^÷)^÷!) ;Dd cfjZos ;'wf/sf] nflu ;~rfns ;ldltnfO{ ;'emfj lbg] .
;~rfns, >L /fh]Gb| k|;fb cof{n ;+of]hs $= u|fxs klxrfg ;DaGwL Joj:yfsf] laZn]if0f u/L pRr
;~rfns, >L /fdrGb| ;+3O{ ;b:o kb:y JolQm tyf clGtd lxtflwsf/L nufot hf]lvd
;~rfns, >L lagf]b s'df/ Kofs'/]n ;b:o auL{s/0f cg';f/ u|fxs klxrfg / u|fxs :jLsf/ gLlt
k|d'v cg'kfngf, >L sdn v8\sf ;b:o ;lrj (Customer Acceptance Policy) th'{df tyf k|efjsf/L
?kdf sfof{Gjog ug]{ u/fpg] .
;dLIff cjlwsf] ldlt @)&^÷)^÷!) b]lv ;dLIff
cjlwsf] ldlt @)&&÷)#÷!& ;Dd %= ;DklQ z'4Ls/0f tyf cft+sjfbL lqmofsnfkdf ljQLo
nufgL ;DaGwL P]g, lgodfjnL, o; a}+såf/f hf/L
;~rfns, >L /fh]Gb| k|;fb cof{n ;+of]hs lgb]{Zfg, Pjd\ a}+ssf] cfGtl/s gLlt lgodsf] kl/kfngf
;~rfns, >L lagf]b s'df/ Kofs'/n] ;b:o tyf sfof{Gjog cj:yfsf] af/]df q}dfl;s k|ltj]bg
;~rfns, >L lgs'~h cu|jfn ;b:o ;~rfns ;ldltdf k]z ug]{ .
k|dv
' hf]lvd clws[t, >L lbk]Gb| axfb'/ /fhe08f/L ;b:o
k|dv' cg'kfngf, >L sdn v8\sf ;b:o ;lrj ^= Joj:yfkgaf6 b]xfo adf]lhdsf] k|ltj]bg÷ljj/0f lnO{
5nkmn ug]{ / cfjZostf cg';f/ ;~rfns ;ldltnfO{
;'emfj lbg] .
;dLIff cjlwsf ldlt @)&&÷)#÷!& b]lv ;dLIff
cjlwsf] ldlt @)&&÷)#÷#! ;Dd • AML/CFT sf] hf]lvd Joj:yfkg ;DjGwL k|ltj]bg .
• u|fxs klxrfgsf] cBfjlws l:ylt, u|fxs klxrfg
;~rfns, >L /fh]Gb| k|;fb cof{n ;+of]hs k4lt (CDD) sf] ljj/0f, PEPs sf] ljj/0f / a[xt
;~rfns, >L lagf]b s'df/ Kofs'/n] ;b:o u|fxs klxrfg k4lt (ECDD) sf] ljj/0f tyf o;nfO{
k|dv' hf]lvd clws[t, >L lbk]Gb| axfb'/ /fhe08f/L ;b:o l56f], 5l/tf] / ;'rgf k|ljlwsf] k|of]u dfkm{t yk
k|dv ' cg'kfngf, >L sdn v8\sf ;b:o ;lrj k|efjsf/L jgfpg eljiodf cjnDag ug'{kg]{ gLltut,
k|s[ofut / ;+:yfut ;'wf/sf sfo{x?sf] ljj/0f .
o; ;ldltsf] lgDg adf]lhdsf sfd, st{Jo tyf lhDd]jf/Lx? • cfGtl/s n]vfk/LIf0f, afx|o n]vfk/LIf0f / o; a}+ssf]
(Terms of Reference) /x]sf 5g\ M lg/LIf0f k|ltj]bgdf plNnlvt ;DklQ z'4Ls/0f tyf
!= ;DklQ z'4Ls/0f -dlg nfpG8l/Ë_ lgjf/0f P]g, @)^$, cft+sjfbL lqmofsnfkdf ljQLo nufgL ;DaGwL
;DklQ z'4Ls/0f -dgL nfpG8l/Ë_ lgjf/0f lgodfjnL, s}lkmotx? pk/ ;dLIff tyf ;f] ;DaGwdf gLltut
@)&#, o; a}+saf6 hf/L lgb]{Zfg -O=k|f=lgb]{zg g+= !(_ Pjd\ k|lqmofut ;'wf/ ug{' kg]{ kIfx?sf] lj:t[t ljj/0f .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 41
&= a}+s÷ljQLo ;+:yfn] gofF ;]jf÷;'lawf z'?jft ubf{, ;dLIff cjlwdf o; ;ldltn] u/]sf k|d'v sfo{ ljj/0fx?sf]
k|ljlw (IT System) vl/b ubf{, jfo/ 6«fG;km/ ubf{, ;+lIfKt ljj/0f o; k|sf/ /x]sf] 5 M
O{–a}lsË÷df]afO{n a}lsË -QR Code ;d]t_, df]afOn 1 cGt/f{li6«o d"No dfGotf cg"?k a}+sn] ;DklQ z'4Ls/0f
jfn]6 dfkm{t /sd /sdfGt/ ubf{ / cGo tyf cft+sjfbL lqmofsnfkdf ljQLo nufgL lgjf/0f
cgnfO{g÷ckmnfOg dfkm{t x'g] sf/f]af/df lglxt ;daGwL Joj:yfx?sf] kfngf ug{ cfjZos gLlt lgod
;DklQ z'4Ls/0f tyf cft+sjfbL lqmofsnfkdf ljQLo tyf dfu{bz{gx?sf] k"g/fjnf]sg ul/Psf] 5 .
nufgL ;DaGwL hf]lvdsf] ljZn]if0f / ;f]sf Joj:yfkgsf]
2 ;DklQ z'4Ls/0f tyf cft+sjfbL lqmofsnfkdf ljQLo
nflu gLltut Pj+ k|lqmofut kIfdf ug'{kg]{ cfjZos
nufgL lgjf/0f ;DaGwL a}+sn] u/]sf] sfdsf/jfxLsf]
;'wf/x?sf] ;DaGwdf lj:t[t ljj/0f .
cfjlws ?kdf ;dLIff u/L ;+rfns ;ldlt ;dIf
k|ltj]bg k]z ul/Psf] 5 .
*= /fli6«o Pj+ cGt/f{li6«o If]qdf ;DklQ z'4Ls/0f tyf
cft+sjfbL lqmofsnfkdf ljQLo nufgL ;DaGwL ePsf] 3 ;DklQ z'4Ls/0f tyf cft+sjfbL lqmofsnfkdf ljQLo
ljifox?÷36gfx? / To;af6 a}+s÷ljQLo ;+:yfnfO{ kg{ nufgL ;DaGwL x'g ;Sg] hf]lvdsf] d"Nof°g ;DaGwL
;Sg] c;/x?sf] ljZn]if0f u/L hf]lvd Joj:yfkg ug{ k|ltj]bg k]z ul/Psf] 5 .
s]–s:tf] gLltut Joj:yf ug'{kg]{ xf] ;f] ;DaGwdf 4 ;DklQ z'4Ls/0f lgjf/0f ;DaGwL P]g, lgodfjnL /
cfjZos ;'emfj ;~rfns ;ldlt ;dIf k]z ug]{ . lgodgsf/L lgsfon] tf]s]sf] Joj:yfsf] sfof{Gjog
;DaGwL k|ltj]bg ;dLIff ul/Psf] 5 .
(= sfof{Gjog clwsf/L, ;+:yfsf] r'Qmf k'FhLsf] b'O{ k|ltzt
5 ;DklQ z'4Ls/0f tyf cft+sjfbL lqmofsnfkdf ljlQo
jf ;f] eGbf j9L z]o/ :jfldTj ePsf z]o/wgL,
nufgL lgjf/0f ;DaGwL k|ltj]bgsf] lgoldt ?kdf
;~rfns ;ldltsf ;b:ox?, pRr Jo:yfkgnfO{ /
k'g/fjnf]sg u/L ;DklQ z'4Ls/0f tyf cft+sjfbL
AML/CFT sf] sfo{df k|ToIf tyf lgoldt ?kdf ;+nUg
lqmofsnfkdf ljQLo nufgL ;DaGwL hf]lvd Go"lgs/0fsf]
x'g] sd{rf/Lx?nfO{ AML/CFT ;DaGwL laifodf pko'Qm
nflu cfjZos sbd rflnPsf] 5 .
1fg x:tfGt/0f sfo{qmdsf] Joj:yfkg ug]{ .
pQm ;ldltsf] a}7s cfly{s jif{ @)&^÷&& df hDdf !$
!)= ;DklQ z'4Ls/0f tyf cft+sjfbL lqmofsnfkdf ljQLo k6s a;]sf] 5 / ;~rfnsHo"x?sf] pkl:ytL P+j pFxfx?n]
nufgL ;DaGwL cfGtl/s gLltut Joj:yf / dfu{bz{gsf] k|fKt ug'e{ Psf] a}7s eQfsf] ljj/0f lgDgfg';f/ /x]sf] 5 M
lgoldt k'g/fjnf]sg u/L ;f]sf] kof{Kttfsf ;DaGwdf
pkl:yt a}7s eQf
;~rfns ;ldltdf ;'emfj k]z ug]{ . ;b:ox? ePsf] a}7s ?
;+Vof
!!= AML/CFT k|0ffnLn] k|efjsf/L ?kdf sfd u/]÷gu/]sf], ;~rfns, >L /fh]Gb| k|;fb cof{n 14 224,000
hf]lvdsf] plrt tj/n] Joj:yfkg u/]÷gu/]sf], ;~rfns, >L /fdrGb| ;+3O{ 2 32,000
c:jefljs ultljlwsf] kof{Kt cg'udg x'g] Joj:yf ;~rfns, >L lagf]b s'df/ Kofs'/n] 13 208,000
u/]÷gu/]sf] / cfjZos k|ltj]bgx? ;DalGwt lgsfodf ;~rfns, >L lgs'~h cu|jfn 8 128,000
k]z x'g] u/]÷gu/]sf] olsg u/L ;f] ljifo ;+rfns hDdf 592,000
;ldltdf ;d]t 5nkmn x'g] Joj:yf ug]{ .
%= Land Acquisition and Construction Sub Committee
!@= ;DklQ z'4Ls/0f tyf cft+sjfbL lqmofsnfkdf ljQLo a}s + nfO{ cfjZos kg]{ Land/Property vl/b tyf lgdf{0f
nufgL lgoGq0f ;DaGwdf ljQLo hfgsf/L OsfO{ / o; ug]{ sfo{nfO{ d"t{ ?k lbg Ps ;~rfns :t/sf] pk;ldlt
a}+sn] tf]s] adf]lhdsf] dfWodjf6 lgoldt ?kdf u7g ug'k{ g]{ cfjZostf dxz'z u/L ldlt @)&%÷!!÷!)
;DalGwt lgsfox?df k]z ug'{kg]{ ljj/0f tyf df ;DkGg ;~rfns ;ldltsf] #(@ cf}+ a}7sn] ;+rfns
k|ltj]bgx? tf]lsP adf]lhd k]z u/]÷gu/]sf] ;DaGwdf :t/sf] Land Acquisition and Construction Sub-
;ldltn] ;DklQ z'4Ls/0f -dlg nfpG8l/Ë_ lgjf/0f P]g, Committee lgDgfg';f/ u7g u/]sf] tyf ;f] pk;ldltdf
@)^$ sf] bkmf $$ s df pNn]lvt k|fjwfg k|lts'n b]xfo adf]lhdsf kbflwsf/Lx? ;lDdnt /x]sf] lyof] .
gx'g] u/L 5nkmn ug]{ .
42
;dLIff cjlwsf] ;'?jft ldlt @)&^÷)$÷)! b]lv ldlt -u_ Head Office Extension, k|fb]lzs sfof{no÷pkk|fb]lzs
@)&^÷)%÷!@ ;Dd sfof{no, zfvf sfof{nox?dWo] a}s + sf] cfkm\g} ejg x'gk' g]{
;~rfns >L lqnf]s rGb cu|jfn — ;+of]hs :yfgx?sf] klxrfg u/L hUuf vl/b u/L ejg lgdf{0f ug{
;~rfns >L /fdrGb| ;+3O{ { — ;b:o sf7df8f}+ pkTosf tyf b]zsf ljleGg :yfgx?df ef}lts
;~rfns >L lagf]b s'df/ Kofs'/n] — ;b:o k'jf{wf/, nfut, ahf/;Fusf] ;fdLKotf, nufotsf ljifox?
cWoog ul/ pko'Qm :yfgx?sf] vf]hL ug],{ Pj+ pko'Qm
k|dv
' sfo{sf/L clws[t — ;b:o
:yfgx?sf] 5gf}6 ul/ ;~rfns ;ldlt ;dIf l;kmfl/z ug]{ .
>L /f]zg s'df/ Gof}kfg]
ACEO Performance Assurance — ;b:o
-3_ hUuf v/Lb u/L ejg lgdf{0f ug'e{ Gbf 3/hUuf Purchase/
Ecosystem >L slkn 9sfn
Acquisition ug'{ pko'Qm ljsNk ePsf] v08df ;f]xL
Chief Experience Transformation — ;b:o
adf]lhd ;~rfns ;ldltnfO{ l;kmfl/z ug]{ .
Officer >L ljzfn l;Ub]n
Head General Administration and — ;b:o -ª_ ;~rfns ;ldltn] :jLs[t u/]sf :yfgx?df ejg lgdf{0f
Project >L s}nfz uf}td ug{ ejgsf] Drawing/Design/Layout nufotsf ljifox?
gfoa k|dv' sfo{sf/L clws[t — ;b:o ;lrj pk/ lj:t[t 5nkmn u/L cfjZos Review u/L ;~rfns
>L ;'lw/ gfy kf08] ;ldltnfO{ l;kmfl/z ug]{ .
ldlt @)&^÷)%÷!@ b]lv ldlt @)&&÷)@÷!* ;Dd -r_ ejg lgdf{0{ f ug{] Construction Company x?;Fu 5nkmn
ul/ ejgsf] Structural Engineering, Building Materials
;~rfns >L /fdrGb| ;+3O{ { — ;+of]hs
/ Cost df a}s + nfO{ clwstd lxt x'g] ul/ Negotiate u/L
;~rfns >L lqnf]s rGb cu|jfn — ;b:o Final Agreement sf] nflu ;~rfns ;ldltnfO{
;~rfns >L lagf]b s'df/ Kofs'/n] — ;b:o l;kmfl/z ug]{ .
k|dv
' sfo{sf/L clws[t — ;b:o
>L /f]zg s'df/ Gof}kfg] -5_ a}s
+ sf] k|To]s ;fljs :yfg (Head Office Extension,
ACEO Performance Assurance — ;b:o k|fb]lzs sfof{no, zfvf sfof{no_ x? efF8fdf lnFbf (lease/
Ecosystem/Support Service rent) jf v/Lb ubf{ s] pko'Qm x'GYof]÷x'G5 eGg] ;DaGwdf
Ecosystem >L slkn 9sfn lj:t[t cWoog ljZn]if0f ug]{ tyf ;f] ;DaGwL Locationwise
Chief Experience Transformation — ;b:o k|ltj]bg ;~rfns ;ldltnfO{ l;kmfl/z ug]{ .
Officer >L ljzfn l;Ub]n
Head General Administration — ;b:o -h_ pk;ldltsf] a}7s $% lbgdf Ps k6s a:g] / pk;ldltsf]
and Project >L s}nfz uf}td cjlw ldlt @)&^÷)(÷@$ af6 Ps jif{sf] x'g] .
gfoa k|dv' sfo{sf/L clws[t — ;b:o ;lrj
>L ;'lw/ gfy kf08] o; pk;ldltn] sfo{sfn leqdf b]xfo adf]lhdsf d'Vo
sfo{x? ;DkGg u/]sf] lyP .
pQm pk;ldltsf] lhDd]jf/L -Terms of Reference) b]xfo
adf]lhd /x]sf] lyof] . -s_ a+s
} sf] wfkf;L, sdnfbL tyf jL/uGhdf zfvf lgdf{0fsf
nflu Consultant 5gf}6 ug{sf lgldQ ;+rfns ;ldlt
-s_ g]=/f= a}s
+ sf] PsLs[t lgb]z
{ g *÷)&% sf] a'bF f g+= * df ;dIf l;kmfl/z u/]sf] .
a}s
+ n] :jk|of]hgsf nflu hUuf÷ejg v/Lb÷lgdf{0f ug{
ljleGg zt{x? tf]lsPsf] / hUuf, ejg jf b'j} vl/b u/]sf] -v_ a+s
} sf] jL/uGhdf zfvf :yfkgfsf nflu Bill of Quantity
jf ejg lgdf{0f ;DkGg ePsf] ldltaf6 # jif{;Dd cfÇgf] (BOQ) tyf Final Layout ;~rfns ;ldltdf :jLs[ltsf
k|of]udf gcfPdf ;f] a/fa/sf] /sd k|fylds k'hF Lsf]if nflu Recommend u/]sf],
u0fgf ubf{ 36fpg' kg]{ eGg] Joj:yf ePsf]n] tTsfn} k|of]u
ug{ ldNg] 3/÷hUuf v/Lb ug]{ sfo{ k|fyldstfdf /fVg] . -u_ a}s
+ sf] jL/uGh zfvf /x]sf] ;fljssf] ejg Dismantle
ug{sf nflu Bidder 5gf}6 ug{sf lgldQ ;+rfns ;ldlt
-v_ Bid Notice Publish u/L 3/hUuf v/Lb ;DaGwL cfjZos ;dIf l;kmfl/z u/]sf] .
k|lqmof cufl8 a9fpg] .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 43
-u_ pk;ldltn] u/]sf sfo{x?sf] ;DaGwdf ;+rfns ;ldltnfO{ ;dLIff cjlw ldlt @)&^÷)^÷)^ b]lv ;dLIff cjlw
;dIf k|ltj]bg k]z u/]sf] . ldlt @)&&÷)#÷#! ;Dd
cf=j= @)&^÷&& df o; pk;ldltsf] hDdf # j6f a}7s :jtGq ;~rfns, >L u0f]z dfg >]i7 ;+of]hs
;DkGg ePsf] Pj+ a}7sdf ;~rfnsx?sf] pkl:ylt Pj+ ;~rfns, >L lgs'~h cu|jfn ;b:o
jxfFx?n] k|fKt ug'e{ Psf] a}7s eQfsf] ljj/0f b]xfo adf]lhd k|dv
' cfGtl/s n]vfk/LIfs, ;b:o ;lrj
/x]sf] 5 M >L /fh' k|;fb clwsf/L
• a}s tyf ljQLo ;+:yf ;DaGwL P]g, @)&# sf] bkmf ^! ;+rfns ;ldlt ;dIf k]z ul/Psf] .
/ sDkgL P]g, @)^# sf] bkmf !^% df pNn]v ePsf
• k|d'v cfGtl/s n]vfk/LIfssf] cfjlws sfo{;Dkfbg
sfo{x? ug]{ .
d'NofÍg ul/Psf] .
;dLIff cjlwdf o; ;ldltn] u/]sf k|d'v sfo{ ljj/0fx?sf]
;+lIfKt ;f/ o; k|sf/ 5g\ M cfly{s jif{ @)&^÷)&& df ;ldltsf] hDdf @) j6f a}7s
• cfGtl/s n]vfk/LIf0f ljefusf] hf]lvddf cfwfl/t a;]sf] / ;~rfnsx?sf] pkl:ytL Pj+ jxfFx?n] k|fKt u/]sf]
jflif{s n]vfk/LIf0f of]hgf / tflnsfsf] cg'df]bg / a}7s eQfsf] ljj/0f lgDgfg';f/ /x]sf] 5 M
n]vfk/LIf0f of]hgf / tflnsfsf] sfof{Gjog l:yltsf] pkl:yt a}7s eQf
lg/Gt/ cg'udg ul/Psf] . ;b:ox? ePsf] a}7s ?
;+Vof
• zfvf, lj:tfl/t sfpG6/, ljefu, OsfO{ / k|fb]lzs
:jtGq ;~rfns, >L u0f]z dfg >]i7 @) #@),)))
sfof{nox? -#)% zfvf tyf lj:tfl/t sfpG6/,
#$ ljefu / $ k|fb]lzs sfof{nox?_ sf] cfGtl/s ;+rfns, >L lqnf]s rGb cu|jfn $ ^$,)))
n]vfk/LIf0f k|ltj]bgx?df 5nkmn ul/Psf] . ;fy}, ;~rfns, >L lgs'~h cu|jfn ( !$$,)))
cfGtl/s lgoGq0f, hf]lvd Joj:yfkg k|0ffnL / hDdf %@*,)))
k|zf;gnfO{ cem ;'b[9 kfg{ ;'wf/sf] cfjZostf /x]sf
If]qx?df Joj:yfkgnfO{ cfjZos lgb]{zg / ;'emfj -w_ ;~rfns, k|aGw ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v, sDkgLsf
lbOPsf] . cfwf/e"t z]o/wgL jf lghsf] glhssf gft]bf/ jf
• cfDbfgL, vr{, shf{ c;'nL, ;+:yfut ;'zf;g nufotsf lgh ;+nUg /x]sf] kmd{, sDkgL jf ;+u7Lt ;+:yfn]
ljifox?sf] ljz]if n]vfk/LIf0f k|ltj]bg -$! n]vfk/LIf0f sDkgLnfO{ s'g} /sd a'emfpg afFsL eP ;f] s'/f
k|ltj]bg_ pk/ 5nkmn ul/Psf] . o; ;DaGwL ljj/0f n]vf ;DaGwL l6Kk0fLdf pNn]v
ul/Psf] 5
• Vigilance Review k|ltj]bgdf 5nkmn tyf
Joj:yfkgnfO{ cfjZos ;'emfjx¿ Hff/L ul/Psf] . -g_ ;~rfns, k|aGw ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v tyf
• ;+:yfsf] q}dfl;s ljQLo ljj/0fsf] ;dLIff u/L ;~rfns kbflwsf/Lx?nfO{ e'QmfgL ul/Psf] kfl/>lds, eQf
;ldlt ;dIf k|ltj]bg k]z ul/Psf] tyf Joj:yfkgnfO{ tyf ;'ljwfsf] /sd
cfjZos ;'emfj lbOPsf] . o; ;DaGwL ljj/0f o;} k|ltj]bgsf] ;DalGwt :yfgdf
• g]kfn /fi6« a}+ssf] lg/LIf0f tyf afXo n]vfk/LIf0f tyf n]vf ;DaGwL l6Kk0fLdf pNn]v ul/Psf] 5 .
k|ltj]bgdf pNn]lvt s}lkmotx?, k|fKt lgb]{zg tyf
;'emfjx? pk/ 5nkmn tyf ;f]sf] ;dfwfgsf] cfjlws -k_ z]o/wgLx?n] a'lemlng afFsL /x]sf] nfef+zsf] /sd M
;dLIff ul/Psf] . o; a}+sn] 3f]if0ff u/]sf] gub nfef+z dWo] ;dLIff
cjlw;Dd z]o/wgL dxfg'efjx?n] ? !%=(( s/f]8
• ;+:yfsf] n]vfk/LIf0fsf] sfo{ k|0ffnLnfO{ lgb]{z e'QmfgL lng afFsL /x]sf] 5 .
ug]{ Integrated Audit Policy sf] jflif{s ;dLIff ul/Psf]
tyf ;f]xL cg';f/ cfGtl/s n]vfk/LIf0f ljefusf] a+}sn] z]o/wgLx?n] e'QmfgL lng afFsL nfef+z /sd
sfo{k|ultsf] cg'udg ul/Psf] . a'lemlng cg'/f]w ub}{ /fli6«o:t/sf] klqsfdf k6s
• n]vfk/LIf0f ;ldltsf] a}7ssf] dfOGo"6 / cfjlws k|ult k6s ;"rgf k|sflzt ug{'sf ;fy} kfFr jif{ gf3]sf]
ljj/0f ;+rfns ;ldltsf] a}7sdf cfjZos ;dLIffsf] e'QmfgL lbg afFsL nfef+zsf] ljj/0f a+}ssf] j]a ;fO6
nflu k]z ul/Psf] . www.nicasiabank.com df ;d]t /fv]sf] 5 .
-a_ bkmf !&% adf]lhd ;Da4 sDkgLaLr ePsf] sf/f]af/ gLlt, ljlw tyf dfu{bz{g agfpg / ;f]sf] k|efjsf/L
sf] ljj/0f M ?kdf kfngf u/fpg'sf ;fy} cg'udg ug{ .
o; ;DaGwL ljj/0f jflif{s k|ltj]bgsf] n]vf ;DaGwL
l6Kk0fLdf pNn]v ul/Psf] 5 . #= ;+:yfut ;fdflhs pQ/bfloTj
a}+s Ps c;n ;+:yfut gful/s ;d]t ePsf] gftfn]
-e_ o; P]g tyf k|rlnt sfg"gadf]lhd ;~rfns ;ldltsf] ;dfhsf ljleGg If]qdf ;fdflhs lxt tyf pTyfgsf]
k|ltj]bgdf v'nfpg' kg]{ cGo s'g} s'/f M nflu ;lqmo e"ldsf lgjf{x ub}{ cfO/x]sf] 5 . g]kfn /fi6«
a}+ssf] lgb]{zg -!^_ adf]lhd a}+sn] ;dLIff cjlwsf]
!= n]vfk/LIfs v'b gfkmfsf] ! k|ltzt ;+:yfut ;fdflhs pQ/bfloTj
o; a}s + sf afÅo n]vfk/LIfs >L P:f= P= cf/= P:;f]l;P6\;\ lqmofsnfksf] nflu ljlgof]hg u/]sf] 5 . ;+:yfut
(SAR Associates), rf6{8{ Psfp06]06;\ åf/f cf=j= ;fdflhs pQ/bfloTj sf]ifdf ;dLIff cjlwsf] v'b
@)&^÷&& sf] a}s + sf] n]vfk/LIf0f ;kmntfk"js{ ;DkGg gfkmfsf] ! k|ltzt ? #=!@ s/f]8 ljlgof]hg ul/Psf]
ug'e{ Psf] 5 . ;fy}, sDkgL P]g, @)^# sf] bkmf !!! 5 h'g cl3Nnf] jif{ ?= #=)@ s/f]8 /x]sf] lyof] . pQm
cg';f/ cf=j= @)&&÷&* sf] nflu jt{dfg n]vfk/LIfs /sd dWo] ? #=@# s/f]8 sf]ifaf6 vr{ ePsf] 5 .
k'gM lgo'lQm x'g ;Sg] ePsf]n] n]vfk/LIf0f ;ldltsf]
l;kmfl/z adf]lhd n]vfk/LIfs lgo'lQm tyf lghsf] $= u|fxs klxrfg (KYC) / ;DklQ z'4Ls/0f (AML/
kfl/>lds :jLs[t ug{ o; ;fwf/0f;efdf k|:tfj k]z CFT):
ul/Psf] 5 . a}+sn] ;DklQ z'4Ls/0f -dgL nfpG8l/Ë_ lgjf/0f P]g,
@)^$, o; ;DaGwL lgodfjnL tyf g]kfn /fi6« a}+sn]
@= ;+:yfut ;'zf;g Hff/L u/]sf] ;DklQ z'4Ls/0f lgoGq0f;Fu ;DaGwL
a}s + n] lgodgsf/L lgsfo tyf sfg"gsf] kl/kfngfsf] lgb]{lzsfx?sf] k"0f{?kdf k|efjsf/L kl/kfngf ub}{ cfPsf]
lglDt dfq} geO{ c;n Jofj;flos sfo{ tyf cfjZos 5 . ;DklQ z'4Ls/0f /f]syfd ug{ a}+sn] k|efjsf/L
kf/blz{tfsf lglDt ;d]t ;+:yfut ;'zf;gnfO{ ;w}+ g} gLlt, lgod / lgb]{lzsfx? to u/L nfu" ul/;s]sf] 5 .
cu|0fL :yfgdf /fv]sf] 5 . a}s
+ sf] ;+:yfut ;'zf;g u|fxs klxrfg (KYC) / ;DklQ z'4Ls/0fsf ljifodf
;+/rgf cGtu{t ;~rfns ;ldltsf] lgikIf Pj+d a}+ssf sd{rf/Lx?nfO{ cBfjlws /fVg] p2]Zo;lxt
kf/bzL{ sfo{ k|0ffnL, ;~rfns ;ldltsf] x:tIf]kd'Qm a}+sn] lg/Gt/ o; ;DaGwL tflndx? klg cfof]hgf
b}lgs Joj:yfksLo sfdsf/jfxL tyf a}s + sf] sfo{ ub}{ cfPsf] 5 . o;sf] ;fy} a}+sn] jflif{s ?kdf lng]
;Dkfbg cem r':t / k|efjsf/L agfpg ;~rfns ;ldlt æbIftf cf+sng hfFr -Skill Assessment Test_Æ df
/ o; cGtu{tsf ;ldltx? ;d]t lqmoflzn /x]sf 5g\ . ;a} sd{rf/LnfO{ o; ljifodf clgjfo{ ;fldn x'g' kg]{
Joj:yf u/L ;f] sf] k|efjsf/L sfof{Gjog u/]sf] 5 .
a}s
+ n] ;+:yfut ;'zf;gsf tLg cleGg cË Integrity, oL ;a} Joj:yfx?sf] ;du| kl/0ffd :j?k a}+ssf] u|fxs
Transparency / Fairness nfO{ ;b}j cfTd;ft ub}{ klxrfg (KYC) / ;DklQ z'4Ls/0f ;DaGwL :t/ g]kfnL
cfPsf] 5 / a}s + n] cfÇgf] z]o/wgL, cGo ;/f]sf/jfnfsf] a}+lsË If]qs} pRr:t/df k'u]sf] 5 .
lxt tyf cfÇgf] ;]jfu|fxLx?sf] dfu / ;]jfu|fxLnfO{ lbOg]
;]jfsf] u'0f:t/ j[l¢ ug{ ;+:yfut ;'zf;gnfO{ cfÇgf] gLlt %= z]o/wgL;Fusf] ;DaGw tyf z]o/wgLx?nfO{ ;"rgf
tyf lgodx?sf] cleGg cËsf] ?kdf ckgfPsf] 5 . Joj:yf
cfiff9 d;fGt @)&& ;Dddf o; a}+ssf hDdf
a+}ssf] ;+:yfut ;'zf;gnfO{ yk r':t tyf dha't !,!(,#)* z]o/wgLx? /xg' ePsf] hfgsf/L u/fpFb5' .
agfpg a+}sn æ;+:yfut ;'zf;g gLltÆ Hff/L u/]sf] 5, a}+sn] z]o/wgLx?;Fu ;"rgf cfbfg k|bfg ug]{ sfo{nfO{
h;sf] d'Vo p2]Zox? lgDg pNn]lvt /x]sf 5g\ . pRr k|fyldstf lbPsf] 5 . jflif{s ;fwf/0f ;efdf
• a+}ssf ;Dk"0f{ tx, ;+/rgf tyf sfo{x?df pRr ;+:yfut z]o/wgL dxfg'efjx?;Fusf] k|ToIf ;+jfbsf] dfWodaf6
;'zf;g nfu" ug]{ . a}+sn] dfu{ lgb]{zg k|fKt ug]{ u/]sf] 5 . a}+ssf] jflif{s
k|ltj]bg, q}dfl;s k|ltj]bg, k|]; lj1KtL nufot
• a+}ssf] ;Dk"0f{ sfo{x? cfGtl/s tyf afXo gLlt cg'?k cGo hfgsf/Lx? ljleGg ;~rf/ dfWod Pj+ a}+ssf]
kfngf ug{ . j]a ;fO6 www.nicasiabank.com åf/f pknAw u/fpg]
• a+}ssf] nIo, p2]Zo k|flKtsf nflu cfjZos k|efjsf/L ul/Psf] 5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 47
u'gf;f] btf{ tyf ;'rgf k|fKt ug{] dfWod M o; ;~rfns ;ldltnfO{ lg/Gt/ lbzflgb{]z ug]{ >L
6f]n k|mL gDa/ !^^) )! &&&&! g]kfn /fi6« a}+s, >L g]kfn lwtf]kq af]8{, >L g]kfn
kmf]g gDa/ )! %!!!!&& / )! %!!!!&( :6s PS;r]Gh, >L sDkgL /lhi6«f/sf] sfof{no, >L
kf]:6 aS; gDa/ !!)@! cy{ dGqfno, >L g]kfn ;/sf/ tyf cGo lgodgsf/L
O{d]n feedback@nicasiabank.com lgsfox?nfO{ pxfFx?n] k'¥ofpg' ePsf] ;xof]usf] nflu
km];a"s facebook.com/NicAsiaBank s[t1tf hfx]/ ub{5' . ;fy} a}+ssf] x/]s pknlJw /
k|ultdf cfÇgf] s8f kl/>dsf ;fy dxTjk"0f{ of]ubfg
cf j &^÷&& df bt{f ePsf u'gf;fx? o; k|sf/sf /x]sf 5g k'¥ofpg] a}+ssf ;j} sd{rf/Lx?sf] kl/>dsf] sb/
ub}{ o; ;~rfns ;ldlt cfpFbf jif{x?df ;a};Fu o:t}
u'gf;f] u'gf;f]
ljj/0f u'gf;f] bt{f ;dfwfg ;dfwfg x'g ;xof]usf] ck]Iff /fVb5' .
;+Vof ePsf] ;+Vof afFsL ;+Vof
k|fljlws sl7gfO !,%(# !,%(# ) wGojfb ¤
;]jf cj/f]w (^ (^ )
ljQLo n]gb]g ;DalGw u'gf;f] #&# #&# ) ;~rfns ;ldltsf] tkm{af6
Jofh b/ ;DalGw u'gf;f] ^% ^% ) t'n;L/fd cu|jfn, cWoIf
ef}lts zfvf ;'ljwf ;DalGw u'gf;f] ! ! ) ldlt M @)&& d+l;/ @! ut], cfO{taf/
;]jf u'0f:t/ ;DalGw u'gf;f] ^,@(@ ^,@(@ )
sd{rf/L cfr/0f ## ## )
cGo ^* ^* )
*= wGojfb 1fkg
xfd|f z]o/wgL dxfg'efjx? xfd|f] x/]s kfOnfdf ;fy
lbg] ;xofqLx? x'g'x'G5 . a+}ssf] pQ/f]Q/ k|ult tyf
;d[l4sf] nflu tkfO{+x?n] k|ToIf tyf ck|ToIf ?kdf
k'¥ofpg' ePsf] ;xof]u, dxTjk"0f{ ;Nnfx, ;'emfj, lg0f{o
tyf dfu{bz{gn] g} a}+s cfhsf] ;an tyf ;Ifd cj:yfdf
cfOk'u]sf] 5 . z]o/wgL dxfg'efjx?n] xfdL k|lt
b]vfpg'ePsf] ;b\efj tyf ljZjf;sf] ;~rfns ;ldlt
48
(= lgod @^ sf] pklgod -%_ ;Fu ;DalGwt ljz]if 36gf u_ ;~rfns ;ldltdf gofF lgo'lQmM
jf kl/l:ylt ;DaGwL ljj/0f M • gfd lgs'~h cu|jfn*
• lgo'Qm ePsf] ldlt @)&^÷)%÷@^
!_ ;+ul7t ;+:yfsf] ljlgoddf ;+zf]wg M gePsf] *g]kfn /fi6« a}+s tyf ljQLo ;+:yf lgodg ljefuaf6 ldlt
@)&^÷)$÷@) df hf/L kl/kq, kq ;+Vof a}=la=lg=lj=lgtL
@_ ;+ul7t ;+:yfsf] ;~rfns jf pRr Joj:yfksLo txsf kl/kq÷svu÷@÷)&^÷&& df pNn]v ePsf] lgb]{zgsf]
clws[tsf] kl/jt{g kl/kfngf ug{ ldlt @)&$÷)%÷#) df ;DkGg a}+ssf] @) cf}+
jflif{s ;fwf/0f ;efaf6 rf/ -$_ jif{sf] cjlwsf] nflu lgo'Qm x'g'
ePsf] ;+rfns >L hubLz k|;fb cu|jfnHo'sf] ;6\6fdf lghsf]
s_ ;~rfnssf] kbfjwL ;dfKt ePsf]M — a}+ssf lgjf{lrt afFls sfo{sfnsf] nflu pko'Qm JolQmnfO{ ;+rfns lgo'Qm ug]{
x'g'ePsf ;~rfnsx?sf] kbfjlw ;dfKt gePsf] . lg0f{o ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&&÷)$÷@( df ;DkGg $!^
cf}+ j}7sn] u/]cg';f/ ldlt @)&^÷)%÷@^ df ;DkGg $@@ cf}+
v_ ;~rfns ;ldltdf lg/Gt/tf glbg' ePsf] M j}7ssf] lg0f{ofg';f/ >L lgs'~h cu|jfnHo" ;+rfns kbdf lgo'Qm
• gfd hubLz k|;fb cu|jfn x'g' ePsf] xf] .
• cnu ePsf] ldlt @)&^÷)$÷@(
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 51
3_ pRr Aoj:yfksLo txaf6 /flhgfdf lbg' ePsf] M • gfd gf/fo0f ;'Gb/ lzNksf/
gePsf] • kb jl/i7 k|aGws
• lgo'Qm ePsf] ldlt @)&^÷!)÷)!
ª_ pRr Aoj:yfksLo txdf gofF lgo'lQm M
• gfd e]if /fh vltj8f #_ nfef+z 3f]if0ff jf kF"hL ;+/rgfdf kl/jt{g M
• kb ;xfos k|d'v sfo{sf/L clws[t cfly{s jif{ @)&%÷&^ sf] nflu ldlt @)&^÷)^÷!)
• lgo'Qm ePsf] ldlt @)&^÷!)÷)! df ;DkGg a+}ssf] @@cf}+ jflif{s ;fwf/0f ;efaf6 !)
k|ltzt af]g; z]o/ k|bfg ul/Psf] . af]g; z]o/ ljt/0f
• gfd /Ghg v8\sf kZrft a}+ssf] r'Qmf k"FhL ? ( ca{ &! s/f]8 &^ nfv
• kb ;xfos dxfk|aGws %! xhf/ %^* k'u]sf] .
• lgo'Qm ePsf] ldlt @)&^÷!)÷)!
)=% k|ltzt jf ;f] eGbf a9L :jfldTj ePsf z]o/wgLsf] ljj/0f #! c;f/ @)&& ;Dd
qm=;= ;+:yfkssf] gfd, y/ k|ltzt -µ_
1 czf]s s'df/ cu|jfn 6=41µ
2 lqnf]s rGb cu|jfn 5=34µ
3 /fdrGb| ;+3O{ 4=41µ
4 ;'efif rGb| ;+3O{ 4=37µ
5 cg'h cu|jfn 3=19µ
6 nf]sdfGo uf]N5f 3=10µ
7 ho>L uf]N5f 2=59µ
8 hubLz k|;fb cu|jfn 2=53µ
9 uf]ljGbnfn ;+3O{ 2=13µ
10 lj/]Gb| s'df/ ;+3O{ 1=97µ
11 cIfo uf]Nofg 1=94µ
12 d~h' cu|jfn 1=78µ
13 t'n;L/fd cu|jfn 1=78µ
14 ;+lrtf cu|jfn 1=78µ
15 lgs'~h cu|jfn 1=76µ
16 g]kfn nfO{km OG:of]/]G; s=ln 1=15µ
17 jf;'b]j uf]Nofg 0=98µ
18 clk{t cu|jfn 0=96µ
19 piff cu|jfn 0=96µ
20 lgd{n s'df/ cu|jfn 0=94µ
21 sljtf ;+3O{ 0=91µ
22 ljzfn cu|jfn 0=82µ
23 k|'8]lG;on Soflk6n Dofg]hd]G6 s=ln= 0=76µ
24 cgGt s'df/ uf]Nofg 0=62µ
25 zlQm s'df/ uf]Nofg 0=62µ
26 lbjfs/ uf]N5f 0=51µ
52
Pg cfO{ ;L a}+ssf] tLgj6f ;xfos sDkgLx? /x]sf 5g\† Pg Pg cfO{ ;L Plzof Soflk6n lnld6]8 / Pg cfO{ ;L Plzof
cfO{ ;L Plzof Soflk6n lnld6]8, Pg cfO{ ;L Plzof n3'ljQ ;]So'l/6Lh\ lnld6]8 a}s
+ sf] k"j{ :jfldTjdf /x]sf] ;xfos
ljQLo ;+:yf lnld6]8 / Pg cfO{ ;L Plzof ;]So'l/l6h\ sDkgLx? x'Gf\ eg] Pg cfO{ ;L Plzof n3'ljQ ljQLo ;+:yf
lnld6]8 . lnld6]8 a}s+ sf] ^&=*&µ :jfldTjdf /x]sf] ;fxos sDkgL xf] .
Pg cfO{ ;L Plzof
a}+s lnld6]8
Pg cfO{ ;L Plzof ;]So'l/6Lh\ lnld6]8sf] c;f/ d;fGt ;Dd sf/f]af/ z'? ePsf] 5}g .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 53
;+:yfut ;'zf;g
Joj:yfksLo ljZn]if0f
ljQLo emnsx?
ljj/0f @)&@–&# @)&#–&$ @)&$–&% @)&%–&^ @)&^–&& jflif{s @)&^÷&& CAGR % jif{
s'n shf{ 59,499 72,562 121,745 150,108 173,742 15=74µ 30=72µ
s'n lgIf]k 69,488 87,678 151,219 180,531 210,902 13=78µ 31=99µ
s'n ;DklQ 80,457 99,274 170,943 220,585 250,590 13=60µ 32=85µ
z]o/wgL sf]if 7,383 10,116 11,670 14,936 17,242 15=44µ 23=62µ
s'n ;~rfng cfDbfgL 2,613 3,434 5,358 9,506 10,683 12=38µ 42=19µ
;~rfng gfkmf 1,369 1,702 1,918 4,514 4,435 –1=75µ 34=16µ
v'b gfkmf 1,067 1,473 1,335 3,023 3,099 2=50µ 30=55µ
;DklQdf k|ltkmn 1=51 1=64 0=97 1=56 1=32 –15=38µ –3=31µ
O{lSj6Ldf k|ltkmn 16=5 16=84 12=09 22=73 19=26 –15=27µ 3=94µ
t/ntf cg'kft 23=79 25=80 24=45 26=05 27=09 3=99µ 3=30µ
k|lt sd{rf/L s'n cfDbfgL 0=97 0=84 0=58 0=87 1=07 22=53µ 2=39µ
k|lt sd{rf/L vr{ 0=49 0=48 0=78 0=71 1=00 40=85µ 19=52µ
s'n shf{÷art 85=62 83=7 86=3 84=55 85=75 1=42µ 0=04µ
k|lt z]o/ cfDbfgL 28=31 23=06 16=62 34=22 31=89 –6=81µ 3=02µ
nfef+z 27=37 21=05 10 21=05 20 –4=99µ –7=54µ
d"No cfDbfgL cg'kft 28=19 19=3 19=01 13=09 17=34 32=47µ –11=44µ
s'n k'FhL kof{Kttf 12=44 13=83 12=24 13=32 13=50 !=#%µ 2=07µ
56
s'n shf{
jflif{s j[l4 !%=&$µ 173,742
CAGR #)=&@µ 150,108
121,745
? bz nfv
72,562
59,499
s'n shf{ cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdzM @@ k|ltzt, ^* k|ltzt / @# k|ltzt j[l¢ ePsf]
lyof] . ;dLIff jif{sf] cGTodf a}+ssf] s'n shf{ !^ k|ltztn] j[l4 x'Fb} ? !&# ca{ &$ s/f]8 k'u]sf] 5 h'g ;du| jfl0fHo a}+ssf]
shf{ j[l4 b/ !@ k|ltzt /x]sf] 5 . l/6]n, ;fgf tyf dfemf}nf pwd shf{ / ljlkGg If]q shf{df a9f]Q/L xfl;n u/]sf] 5 eg]
a}+sn] nIo cg'?k skf]{/]6 shf{ 36fpb} nu]sf] 5 . l/6]n, ;fgf tyf dfemf}nf pBd shf{ / ljlkGg If]q shf{ qmdz @#, !%
/ #@ k|ltztn] j[l4 ePsf] 5 eg] skf]{/]6 shf{ * k|ltztn] 36]sf] 5 .
s'n lgIf]k
jflif{s j[l4 !#=&*µ 210,902
CAGR #!=((µ 180,531
151,219
? bz nfv
87,678
69,488
a}s
+ sf] s'n lgIf]k cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdzM @^ k|ltzt, &@ k|ltzt / @# k|ltztn] j[l¢
ePsf] lyof] . lgIf]k u|fxs dxfg'efjx?sf] ;+Vof #^ k|ltztn] j[l¢ x'bF f a}s
+ sf] s'n lgIf]k !& k|ltztn] j[l¢ x'bF } @!) ca{ ()
s/f]8 k'us ] f] 5 . laut sxL jif{ b]lv P]ltxfl;s ;kmntf xl;n ub{} cfPsf] Pg cfO ;L Plzof a}s + b]zs} ;a}eGbf w]/} lgIf]k
u|fxs ePsf] a}s + xf] . emG8} @@ nfv lgIf]k u|fxs /x]sf] o; a}s+ :jb]zL lgIf]kdf ^=@) k|ltzt ahf/ lx:;f cf]u6\b} b]zs}
cu|0fL a}s+ sf] ?kdf pkl:ytL hgfPsf] 5 . d'2tL / artdf a}s + n] ;dLIff jif{df qmdz @^ / @& k|ltzt j[l¢ xfl;n u/]sf] 5 .
a}s+ sf] s'n lgIf]kdf CASA -rfn' / art vftf_ sf] lx:;f $% k|ltzt k'us ] f] 5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 57
s'n ;DklQ
jflif{s j[l4 !#=^)µ 250,590
CAGR #@=*%µ
220,585
170,943
? bz nfv
99,274
80,457
s'n ;DklQ cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdzM @# k|ltzt, &@ k|ltzt / @( k|ltzt j[l¢ ePsf]
lyof] . s'n ;DklQ a}s + sf] Joj;fo cg';f/ a9\g] / 36\g] u5{ ;fy} o;n] jf;nft cfsf/ klg hgfpF5 . jf;nft cfsf/df a}s +
b]zs} ;a} eGbf 7'nf] a}s+ df kb{5 . ;dLIff jif{df a}s+ sf] s'n ;DklQ !#=^) k|ltztn] j[l¢ x'bF f ? @@) ca{ %* s/f]8af6
? @%) ca{ %( s/f]8 k'us ] f] 5 . a}s
+ sf] s'n ;DklQ !#=^) k|ltztn] j[l¢ x'gs
' f] d'Vo sf/0f !^ k|ltztsf] shf{ j[l¢ g} /x]sf]
5 . ;fy} a}s
+ n] ;'/If0f kq nufgL, ;xfos sDkgLdf nufgL, l:y/ tyf cGo ;DklQ ;d]t j[l4 u/]sf] 5 .
z]o/wgL sf]if
jflif{s j[l4 !%=$$µ 17,242
CAGR @#=^(µ 14,936
11,670
10,116
? bz nfv
7,383
z]o/wgL sf]if cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdzM #& k|ltzt, !% k|ltzt / @* k|ltzt j[l¢ ePsf]
lyof] . s'n ;DklQ af6 s'n bfloTj 36fpbf z]o/wgL sf]if u0fgf x'G5 . z]o/wgL sf]ifn] z]o/ k"hF L, z]o/ k|l] dod, ;l~rt d'gfkmf
/ hu]8f sf]ifnfO{ hgfp5 . z]o/wgL sf]if ut jif{ ? !$ ca{ ($ s/f]8 /x]sf] lyof] eg] ;dLIff jif{df !%=$$ k|ltztn] j[l¢
x'bF } ? !& ca{ @$ s/f]8 k'us] f] 5 . o;/L z]o/wgLnfO{ !) k|ltzt z]o/ nfef+z aFf9\bf / hu]8f sf]if #( k|ltztn] af8\bf
z]o/wgL sf]if j[l¢ ePsf] b]lvG5 .
58
5,358
3,434
2,613
s'n ;~rfng cfDbfgL cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdzM #! k|ltzt, %^ k|ltzt / && k|ltztn]
j[l¢ ePsf] lyof] . Jofh cfDbfgL, z'Ns tyf sldzg / s/f]jf/ cfDbfgL a}s+ sf] cfDbfgLsf d'Vo >f]t x'g\ . a}s
+ sf] ;dLIff jif{df
;~rfng cfDbfgL ? !) ca{ ^* s/f]8 /x]sf] 5 . pQm c+s ut jif{ ? ( ca{ %! s/f]8 /x]sf] lyof] . ;dLIff jif{df a}s + sf]
Jofh cfDbfgL & k|ltztn] j[l4 x'bF f Jofh vr{ ^ k|ltztn] a9]sf] 5 . v'b Jofh cfDbfgL ( k|ltztn] a9]sf] 5 eg] v'b z'Ns
tyf sldzg cfDbfgL !& k|ltztn] j[l¢ ePsf] 5 . lwtf]kq nufgL laqmL nfen] cGo ;~rfng cfDbfgL @#& k|ltztn] j[l¢
ePsf] 5 . t;y{, ;dLIff jif{df a}s+ sf] ;~rfng cfDbfgL !@=#* k|ltztn] j[l¢ ePsf] 5 .
u}/ sf]ifdf cfwfl/t cfDbfgLdf ePsf] pNn]Vo j[l¢n] @)&^÷&& df s'n ;~rfng cfDbfgLdf Jofks j[l¢ ePsf] lyof] . a}s + sf]
/0fgLtL cg'?k u}/ sf]ifdf cfwfl/t cfDbfgLdf a}s
+ n] ljz]if Wofg lbO{ df]afO{n a}l+ s+·, O{G6/g]6 a}l+ s+· h:tf ;]jfdf Jofks j[l¢
u/]sf]n] pQm cfDbfgLdf j[l¢ ePsf] lyof] .
1,918
1,702
1,369
s'n ;~rfng gfkmf cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdzM @$ k|ltzt, !# k|ltzt / !#% k|ltztn]
j[l¢ ePsf] lyof] . ;~rfng gfkmfn] a}s+ sf] d'Vo cfDbfgL / vr{ ;+st] u5{ . ;dLIff jif{df a}s
+ sf] ;~rfng gfkmf ? $ ca{ $#
s/f]8 /x]sf] 5 . h'g cl3Nnf] jif{sf] ;~rfng gfkmf eGbf !=&% k|ltzt sd xf] . v'b ;~rfng cfDbfgL clwNnf] jif{ eGbf a9L
/x] klg, ;~rfng gfkmfdf eg] sdL cfPsf] 5 . ;dLIff jif{df v'b ;~rfng cfDbfgL & k|ltztn] a9f]Q/L x'bF f, ;~rfng vr{
eg] !& k|ltztn] a9]sf] 5 . h;n] ub{f ;~rfng gfkmfdf !=&% k|ltzft sdL cfPsf] 5 . ;dLIff jif{df sd{rf/L vr{, cGo
;~rfng vr{ / x|f; / kl/zf]wg vr{ qmdzM !& k|ltzt, !% k|ltzt / @$ k|ltztn] a9]sf] 5 . zfvf lj:tf/, sd{rf/Lsf]
kbf]Gglt tyf k|fT] ;fxg, sfo{fno ;~rfng h:tf ultljlwn] ;~rfng vr{ a9]sf] 5 . ;fy} ;DklQ tyf cfw'lgs pks/0fdf
nufgLsf sf/0f x|f; / kl/zf]wg vr{ j[l¢ ePsf] b]lvG5 . t;y{, v'b ;~rfng cfDbfgL a9L /x]tf klg ;~rfng gfkmf cl3Nnf]
jif{ eGbf s]xL sd /x]sf] 5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 59
v'b gfkmf
jflif{s j[l4 @=$(µ
3,023 3,099
CAGR #)=&&µ
? bz nfv
1,473 1,335
1,067
v'b gfkmf cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdzM #* k|ltzt j[l¢, ( k|ltzt sdL / !@^ k|ltztn] j[l¢
ePsf] lyof] . a}s
+ n] o; jif{ ? # ca{ !) s/f]8 v'b gfkmf cflh{t u/]sf] 5 . ut jif{ pQm c+s ? # ca{ @ s/f]8 /x]sf] lyof] .
;dLIff jif{df s/ klxn]sf] gfkmfdf )=(( k|ltztn] sdL cfP klg v'b gfkmfdf eg] @=% k|ltztsf] j[l¢ ePsf] 5 . cf= j sf]
s/ vr{df &=# k|ltztsf] sdL cfpg'sf ;fy} :yug s/ #&=** k|ltztn] sdL ePsf] 5 . t;y{, s/ klxn]sf] gfkmfdf ut jif{
eGbf sd /x]tf klg a}s + sf] v'b gfkmf j[l¢ ePsf] 5 .
;DklQdf k|ltkmn
jflif{s j[l4 -!%=#*µ_
CAGR -#=#!µ_ 1=64
1=51 1=56
1=32
k|ltzt
0=97
;DklQdf k|ltkmn cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdz: ( k|ltzt j[l¢, $! k|ltzt sdL / ^! k|ltzt
j[l¢ ePsf] lyof] . ut jif{ !=%^ k|ltzt /x]sf] ;DklQdf k|ltkmn o; jif{ !=#@ k|ltzt /x]sf] 5 . a}s+ sf] s'n ;DklQ !#=^)
k|ltztn] j[l¢ x'bF f v'b gfkmf s]jn @=$( k|ltztn] j[l¢ ePsf] 5 . t;y{, ;dLIff jif{df ;DklQdf k|ltkmndf !%=#* k|ltztn]
sdL cfPsf] 5 .
60
O{lSj6Ldf k|ltkmn
12=09
k|ltzt
O{lSj6Ldf k|ltkmn cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdzM @ k|ltzt j[l¢, @* k|ltzt sdL / **
k|ltztn] j[l¢ ePsf] lyof] . ;dLIff jif{df a}s+ sf] O{lSj6Ldf k|ltkmn !(=@^ k|ltzt /x]sf] 5 h'g ut jif{ @@=&# k|ltzt /x]sf]
lyof] . v'b gfkmf Go"g ljGb'n] a9\g' / nfef+;df af]g; z]o/ ljt/0f ubf{ O{lSj6Ldf k|ltkmn ut jif{ eGbf !%=@& k|ltztn] sdL
cfPsf] 5 . z]o/ k"hF Ldf !) k|ltzt j[l¢, hu]8f sf]if #( k|ltzt j[l¢ / ;+lrt d'gfkmfdf ^ k|ltztn] sdL cfpFbf z]o/wgL
sf]ifdf s'n !% k|ltzt j[l¢ ePsf] 5 . t/ v'b gfkmf eg] s]jn @=% k|ltztn] j[l¢ x'bF f O{lSj6Ldf k|ltkmn ut jif{ eGbf sd
b]lvPsf] 5 .
t/ntf cg'kft
jflif{s j[l4 #=((µ
CAGR #=#)µ
27=09
26=05
25=80
cg'kft
24=45
23=79
t/ntf cg'kft cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdzM * k|ltzt j[l¢, % k|ltzt sdL / & k|ltztn]
j[l¢ ePsf] lyof] . a}s
+ n] cfÇgf] 5f]6f] cjlwsf] bfloTj k"/f ug{] IfdtfnfO{ t/ntf cg'kftn] hgfpF5 . a}s
+ sf] t/ntf cg'kft @&=)
( /x]sf] 5 . h;sf] dtna a}s + sf] t/n ;DklQ 5f]6f] cjlwsf] bfloTj eGbf @(=)& u'0ff a9L /x]sf] 5 . t/ntf cg'kft ut
jif{ @^=)µ lyof] . a}s + sf] v'b t/n ;DklQ !%% k|ltztn] j[l¢ x'bF f 5f]6f] cjlwsf] bfloTj !%) k|ltztn] j[l¢ ePsf sf/0f o;
jif{ t/ntf cg'kft #=(( k|ltztn] j[l¢ ePsf] 5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 61
0=58
k|lt sd{rf/L v'b gfkmf cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdzM !# k|ltzt sdL, #! k|ltzt sdL / %)
k|ltztn] j[l¢ ePsf] lyof] . k|lt sd{rf/L v'b gfkmf eGgfn] a}s
+ sf] v'b gfkmf / sd{rf/L ;+Vofsf] cg'kft a'lemG5 . o; cg'kftn]
a}s
+ sf] v'b gfkmf cfh{gdf sd{rf/Lsf] of]ubfg k|:6 kf5{ . o; jif{ k|lt sd{rf/L v'b gfkmf ? !) nfv ^^ xhf/ /x]sf] 5 eg]
ut jif{ * nv &) xhf/ /x]sf] lyof] h'g ;dLIff jif{df @@=#^ k|ltztn] j[l¢ xf] . sd{rf/L ;+Vofdf sdL / v'b gfkmfdf j[l¢sf
sf/0f pQm cg'kftdf j[l¢ b]lvPsf] 5 . ut jif{ a}s + df sd{rf/L #,$&@ /x]sf] lyP eg] o; jif{ @,()* /x]sf 5g\ .
0=49 0=48
k|lt sd{rf/L vr{ cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdzM @ k|ltzt sdL, ^# k|ltzt j[l¢ / ( k|ltztn]
sdL ePsf] lyof] . s'n sd{rf/L vr{ / sd{rf/L ;+Vofsf] cg'kft g} k|lt sd{rf/L vr{ xf] . ;dLIff jif{df a}s
+ sf] k|lt sd{rf/L
vr{ ? !) nfv /x]sf] 5 eg] ut jif{ & nfv !# xhf/ /x]sf] lyof] . cfly{s jif{ @)&^÷@)&& sf] cGTodf sd{rf/L ;+Vofdf
sdL ePtf klg sd{rf/L vr{ a9]sfn] k|lt sd{rf/L vr{ $)=@* k|ltztn] j[l¢ ePsf] 5 . sd{rf/L k|fT] ;fxgsf nflu tna
eQfdf j[l¢, plrt sd{rf/Lsf] kbf]Ggltn] ubf{ ;dLIff jif{df a}s
+ sf] sd{rf/L vr{df !& k|ltztn] j[l¢ ePsf] 5 .
62
s'n shf{÷lgIf]k
jflif{s j[l4 !=$@µ
CAGR )=)$µ 86=3
85=62 85=75
84=55
k|ltzt
83=7
s'n shf{÷lgIf]k cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdzM @ k|ltzt sdL, # k|ltzt j[l¢ / @ k|ltztn]
sdL ePsf] lyof] . s'n shf{ k|lt lgIf]k cg'kft shf{ / lgIf]ksf] t'ngf xf] . o;n] s'n shf{df lgIf]ksf] pkof]uLtfnfO{ klg
hgfpF5 . a}s
+ sf] s'n shf{ k|lt lgIf]k cg'kft *%=&% /x]sf] 5, pQm cg'kftn] s'n !)) lgIf]kdf *%=&% shf{df pkof]u ePsf]
hgfpF5 . ut jif{ s'n shf{ k|lt lgIf]k cg'kft *$=%% /x]sf] lyof] eg] o; jif{ !=$@ k|ltztn] j[l¢ ePsf] 5 .
k|lt z]o/ cfDbfgL cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdzM !( k|ltzt sdL, @* k|ltzt sdL / !)^
k|ltztn] j[l¢ ePsf] lyof] . v'b gfkmf / z]o/ ;+Vofsf] cg'kftnfO{ k|lt z]o/ cfDbfgL elgG5 . v'b gfkmfnfO{ z]o/ ;+Vofdf
ljefhg ubf{ k|lt z]o/ cfDbfgL JofVof ug{ ;lsG5 . ut jif{ k|lt z]o/ cfDbfgL ? #$=@@ /x]sf] lyof] eg] o; jif{ ^=*# k|ltztn]
s]xL sdL x'bF } ? #!=*( ePsf] 5 . nfef+zdf af]g; z]o/ !) k|ltzt ljt/0f ub{f z]o/ ;+Vof (,&!,&^,%!% k'us ] f] 5 eg] ut
jif{ z]o/ ;+Vof *,*#,$@,@*& lyof] . v'b gfkmf Go"gtd b/df j[l¢ x'bF f / nfef+zdf af]g; z]o/ ljt/0f ub{f k|lt z]o/ cfDbfgLdf
ut jif{ eGbf sdL cfPsf] 5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 63
nfef+z
jflif{s j[l4 -$=((µ_
CAGR -&=%$µ_
27=37
21=05 21=05 20
k|ltzt
10
nfef+z cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdzM @# k|ltzt sdL, %@ k|ltzt sdL / !!! k|ltztn] j[l¢
ePsf] lyof] . a}s
+ n] cfÇgf z]o/wgL dxfg'efjx?nfO{ x/]s jif{ z]o/ x/]s jif{ nfef+z ljt/0f ub{} cfPsf] 5 . gub jf af]g;
z]o/sf] dfWodaf6 cfÇgf z]o/wgLnfO{ a}s + n] nfe lbb} cfPsf] 5 . ;]of/wgLn] a}s + nfO{ k|:t't ug{' ePsf] ljZjf; / pxfFx?sf]
nufgLsf] k|ltkmnsf :j?k a}s+ n] o; jif{ klg nfef+z 3f]if0ff u/]sf] 5 . a}s
+ n] o; jif{ !( k|ltzt af]g; z]o/ / ! k|ltzt gub
nfef+z ub{} hDdf @) k|ltzt nfef+z 3f]if0ff u/]sf] 5 .
28=19
19=3 19=01
cg'kft
17=34
13=09
d"No cfDbfgL cg'kft cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdzM #@ k|ltzt sdL, @ k|ltzt sdL / #!
k|ltztn] sdL ePsf] lyof] . ahf/ d"No / k|lt z]o/ cfDbfgLsf] cg'kft d"No cfDbfgL cg'kft xf] . o; cg'kftn] lwtf]kqdf
;'lrt z]o/sf] k|bz{g / k|lt z]o/ cfDbfgLsf] cg'kft k|:t't u5{ . ;dLIff jif{df d"No cfDbfgL cg'kft !&=#$ /x]sf] 5 . ut
jif{ pQm cg'kft !#=)( /x]sf] lyof] . ahf/ z]o/ d"Nodf j[l¢ / k|lt z]o/ cfDbfgLdf cfPsf] sdLn] d"No cfDbfgL cg'kft ut
jif{sf] t'nfgfdf #@=$& k|ltztsf] j[l¢ b]lvPsf] 5 .
64
12=44
12=24
k|ltzt
s'n k"hF L kof{Kttf cfly{s jif{ @)&#÷&$, @)&$÷&% / @)&%÷&^ df qmdzM !! k|ltzt j[l¢, !! k|ltzt sdL / ( k|ltztn]
j[l¢ ePsf] lyof] . a}s + sf] k"hF L / hf]lvdsf] cg'kftnfO{ s'n k"hF L kof{Kttf elgG5 . o; cg'kftsf cfwf/df lgodsf/L lgsfon]
a}s
+ sf] k"hF L kof{Kttfsf] cg'udg u5{g . /fi6« a}s + sf] cg';f/ a}s+ sf] k"hF L kof{Kttf cg'kft Go"gtd !! k|ltzt x'gk' g{] k|fjwfg
/x]sf] 5 . ;dLIff jif{df a}s + sf] k"hF L kof{Kttf cg'kft !#=%) k|ltzt /x]sf] 5 . h'g /fi6« a}s + sf] k|fjwfg eGbf @=%) k|ltzt
a9L /x]sf] 5 . ut jif{ pQm cg'kft !#=#@ k|ltzt /x]sf] lyof] .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 65
cf j @)&^÷&& df a}s + sf] jf;nft cfsf/ ? @@)=%* Vertical Analysis df hDdf ;DklQdf u|fxsnfO{ shf{
ca{af6 ? @%)=%( ca{ k'us ] f] 5 . a}s
+ sf] ;dLIff jif{df ;fk6Lsf] of]ubfg ^$=^# k|ltztaf6 sdL eP/ ^#=(@
jf;nft cfsf/ !#=^) k|ltztn] a9f]Q/L ePsf] 5 . jf;nftdf k|ltztdf em/]sf] 5 . hDdf ;DklQdf nufgL ;'/If0f kqsf]
u|fxsnfO{ k|jfx ul/Psf] shf{ ;fk6L !@=#% k|ltztn] j[l¢ x'bF f lx:;f !!=&) k|ltzt /x]sf] 5 eg] ljQLo ;+:yfnfO{ shf{
u|fxsaf6 ;+sng ul/Psf] lgIf]k !&=^@ k|ltztn] j[l¢ ePsf] ;fk6Lsf] %=)& k|ltzt /x]sf] 5 . ut jif{ pQm cg'kft
5 . a}s+ sf] hDdf bfloTj !#=$& k|ltztn] j[l¢ ePsf] 5 eg] qmdz *=@# k|ltzt / #=!$ k|ltzt /x]sf] lyof] . Vertical
O{lSj6L !%=$$ k|ltztn] j[l¢ ePsf] 5 . a}s + sf] z]o/ k"hF L !) Analysis bfloTjdf u|fxsaf6 ;+sng ul/Psf] lgIf]kdf o;
k|ltztn] j[l¢, ;+lrt d'gfkmfdf ^=$( k|ltztn] sdL / hu]8f jif{ *)=$^ k|ltzt /x]sf] 5 eg] ut jif{ &&=&@ k|ltzt
sf]ifdf #(=!! k|ltztn] j[l¢ ePsf] 5 . a}s + n] ;DklQ tyf /x]sf] lyof] . hDdf bfloTj / O{lSj6Ldf bfloTjsf] lx:;f
pks/0fdf @$=&& k|ltztn] j[l¢, ;DklQdf nufgLdf &(=&& (#=!@ k|ltzt /x]sf] 5 eg] O{lSj6Lsf] ^=** k|ltzt /x]sf]
k|ltztn] j[l¢ / ;'/If0fkq nuflgdf ^!=%) k|ltztn] j[l¢ ubf{ 5 . ut jif{ pQm c+s qmdz ^=&& k|ltzt / (#=@# k|ltzt
hDdf ;DklQdf !#=^) k|ltztn] a9f]Q/L xfl;n ug{ ;kmn /x]sf] lyof] .
ePsf] 5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 67
/sd ? bz nfvdf
Horizontal Analysis Vertical Analysis
c;f/ d;fGt Variance Variance -c;f/ d;fGt_
ljj/0f
@)&& @)&^ @)&^–@)&& @)&& @)&^
Jofh cfDbfgL 20,723=32 19,345=59 7=12µ 100=00µ 100=00µ
Jofh vr{ 13,118=48 12,385=56 5=92µ 63=30µ 64=02µ
v'b Jofh cfDbfgL 7,604=83 6,960=03 9=26µ 36=70µ 35=98µ
z'Ns tyf sldzg cfDbfgL 2,642=78 2,248=91 17=51µ 12=75µ 11=62µ
z'Ns tyf sldzg vr{ 159=90 127=60 25=32µ 0=77µ 0=66µ
v'b z'Ns / sldzg cfDbfgL 2,482=87 2,121=31 17=04µ 11=98µ 10=97µ
v'b Jofh, z'Ns / sldzg cfDbfgL 10,087=70 9,081=34 11=08µ 48=68µ 46=94µ
v'b sf/f]af/ cfDbfgL 339=61 348=92 –2=67µ 1=64µ 1=80µ
cGo ;~rfng cfDbfgL 255=89 75=97 236=81µ 1=23µ 0=39µ
s'n ;~rfng cfDbfgL 10,683=21 9,506=23 12=38µ 51=55µ 49=14µ
C0f / cGo gf]S;fgsf] nflu xfgL÷-lkmtf{_ 1,113=71 598=92 85=95µ 5=37µ 3=10µ
v'b ;~rfng cfDbfgL 9,569=50 8,907=32 7=43µ 46=18µ 46=04µ
;~rfng vr{
sd{rf/L vr{ 2,910=16 2,476=83 17=50µ 14=04µ 12=80µ
cGo ;~rfng vr{ 1,971=78 1,712=84 15=12µ 9=51µ 8=85µ
x|f;s§L / kl/zf]wg 252=74 204=03 23=87µ 1=22µ 1=05µ
;~rfng gfkmf 4,434=82 4,513=62 –1=75µ 21=40µ 23=33µ
u}/ ;~rfng cfDbfgL 19=85 31=30 –36=58µ 0=10µ 0=16µ
u}/ ;~rfng vr{ 57=38 104=17 –44=91µ 0=28µ 0=54µ
cfos/ cl3sf] gfkmf 4,397=29 4,440=76 –0=98µ 21=22µ 22=95µ
cfos/ vr{
o; cf=j= sf] s/ 1,268=43 1,368=66 –7=32µ 6=12µ 7=07µ
:yug s/ 30=32 48=82 –37=89µ 0=15µ 0=25µ
o; cf=j= sf] gfkmf 3,098=54 3,023=28 2=49µ 14=95µ 15=63µ
k|lt z]o/ cfDbfgL
k|lt z]o/ cfwf/e"t cfDbfgL (BEPS) 31=89 34=22 –6=81µ
k|lt z]o/ 8fOn'6]8 cfDbfgL (DEPS) 31=89 34=22 –6=81µ
k|lt z]o/ ;dfof]hg cfDbfgL 31=89 31=11 2=51µ
a}+sn] ;dLIff jif{df ? # ca{ @ s/f]8 v'b gfkmf sdfpg ut jif{ eGbf !=&% k|ltztn] sdL cfPsf] 5 . a}+ssf] k|lt
;kmn ePsf] 5 . o; jif{sf] v'b gfkmf a}+ssf] ut jif{sf] z]o/ cfDbfgL #!=*( /x]sf] 5 eg] ut jif{ pQm cg'kft
t'nfgfdf @=$( k|ltztsf] a9f]Q/L xf] . a}+sn] Jofh #$=@@ /x]sf] lyof] .
cfDbfgLdf &=!@ k|ltztn] j[l¢ ubf{ Jofh vr{ %=(@ n] j[l¢
ePsf] 5 . ;dLIff jif{df a}+ssf] v'b Jofh cfDbfgL (=@^ Vertical Analysis df Jofh cfDbfgLnfO{ !)) k|ltzt /fVbf,
k|ltztn] j[l¢ ug{ ;kmn /x]sf] 5 . ;fy} a}+ssf] v'b z'Ns / ;dLIff jif{sf] v'b gfkmf Jofh cfDbfgLsf] !$=(% k|ltzt
sldzg cfDbfgL !&=)$ k|ltztn] j[l¢ u/]sf] 5 . s'n /x]sf] 5 . ut jif{sf] pQm cg'kft !%=^# k|ltzt /x]sf] lyof] .
;~rfng cfDbfgL / v'b ;~rfng cfDbfgL qmdz !@=#* ;dLIff jif{df ;~rfng gfkmf Jofh cfDbfgLsf] %!=%%
k|ltzt / &=$# k|ltztn] j[l¢ ePtf klg ;~rfng gfkmf k|ltzt /xFbf ut jif{ @#=## k|ltzt /x]sf] lyof] .
68
a}+sn] klxnf] b'O{ q}df;df pT;fxhgs k|bz{g ubf{ t];|f] klg t];|f] / rf}yf] q}df;df j[l¢ qmddf /x]sf] 5 . /fi6« a}+sdf
q}df;sf] cGTolt/af6 z'? ePsf] sf]le8 dfxfdf/Lsf] c;/n] /x]sf] df}Hbft, ljQLo ;+:yfnfO{ shf{, u|fxsnfO{ shf{, nufgL
a}+ssf] k|bz{gdf v'l8\snf] nfu]sf] 5 . ;du| ljZj cy{tGqdf ;'/If0f kq j[l4 x'Fbf a}+ssf] s'n ;DklQ j[l¢ ePsf] 5 . ;fy}
gs/fTds c;/ kf/]sf] dfxfdf/Ln] g]kfnsf] cy{tGqsf ;fy} a}+sn] ;'/If0f kqdf nufgL klg a9fpFb} cfPsf] 5 .
ljQLo ;+:yfsf] k|bz{gdf klg g/fd|f] k|efj kf/]sf] 5 . ljQLo
ultlawLdf ;':ttf, Jojf;odf cfPsf] sdL h:tf k|lts'n k|yd q}df;df pRr /x]sf] v'b gfkmf t];|f] q}df;df eg] Go'g
kl/l:ytLn] ub{f a}+ssf] k|bz{gdf gsf/fTds c;/ k/]sf] 5 . /x]sf] 5 . k|yd q}df; / bf]>f] q}df;df emG8} ? ! ca{ a9L
;fy} g]kfn /fi6« a}+såf/f hf/L C0fL ;x'lnoQ lgb{]lzsf /x]sf] v'b gfkmf t];|f]df ? $* s/f]8 $# nfv / rf}yf]
sfof{Gjog ub{f C0fLnfO{ lbO{Psf] Jofh 5'6, Jofhb/df 5'6sf q}df;df emG8} ? ^@ s/f]8 /x]sf] 5 . t];|f] / rf}yf] q}df;df
sf/0f klg a}+ssf] t];|f] / rf}yf] q}df;sf] k|bz{gdf ;':ttf v'b gfkmfdf cfPsf] sdL sf]le8n] ljQLo k|bz{gdf kf/]sf]
b]lvPsf] 5 . k|efj b]vfp5 . Jofh cfDbfgL q}dfl;s j[l¢ x'Fbf -bf];|f] q}df;
afx]s_, a}+ssf] v'b gfkmfdf eg] sdL b]lvPsf] 5 . z'Ns tyf
k|yd q}df;sf] cGTodf ? @@# ca{ (* s/f]8 /x]sf] s'n sldzgdf cfPsf] sdL, ;~rfng vr{ j[l4 tyf C0f /
;DklQ rf}yf] q}df;sf] cGTodf ? @%! ca{ *% s/f]8 k'u]sf] gf]S;fg xfgL j[l¢ h:tf sf/sn] t];|f] / rf}yf] q}df;df a}+ssf]
5 . bf];|f] q}df;df a}+ssf] shf{ k|jfx / lgIf]kdf sdL cfPtf v'b gfkmfdf sdL b]lvPsf] 5 .
70
skf]{/]6 a}+ls·
;fgf / demf}nf pBd -P;PdO{_ a}+ls·
ljlkGg If]q shf{
l/6]n a}+ls·
6«]h/L
6«fgh]S;g a}+ls·
cGo
@*µ
$!µ
@*µ @*µ
$)µ $#µ
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 71
;DklQ bfloTj
%@,&!^ %%,@^%
em_ lgd{f0f / 7]s]bf/ Joj;fo shf{ ck|ToIf ljkGg ju{ shf{ lgDg /x]sf 5g\
nlIft ahf/M lgd{f0f ;]jfdf ;+nUg p3dL, sDkgL, • Wholesale lending
;d"x, 7]s]bf/ . • O{lSj6L nufgL
• o'jf / ;fgf pBdL :jo+ /f]huf/ sf]if
`_ cGo lghL Joj;fo
@(µ
#&µ
^#µ
^!µ
^µ
$µ
!µ !µ
@µ
^µ
@!µ
!^µ
^^µ
*µ
&(µ
cGo skf]/{ 6] a}l+ sË, ;fgf / demf}nf pBd -P;PdO{_ a}l+ s·, ljlkGg
dfly pNn]lvt ljefudf juL{st[ ug{ g;lsg] cfDbfgL / vr{ If]q shf{, l/6]n a}l+ s·, 6«h] /L / 6«fgh]S;g a}l+ s· ljefusf]
o; ljefudf kg{] u5{ . ;DklQ laqmL, cGo z'Ns / sldzg &% k|ltzt cfDbfgL x'G5 . t;y{, o; O{sfOx?nfO{ Reportable
o; O{sfOdf k5{ . c? O{sfOdf gkg{] sd{rf/L / ;~rfng vr{ segment elgPsf] 5 eg] / other segment df ;dfj]z
/ write off assets o; vr{x? zLif{s cGtu{tsf x'g\ . ul/Psf] 5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 75
dfgj ;+;fwg
$@µ ;dLIff jif{df a}+sn] ljleGg sd{rf/L tflnd tyf j[lQ ljsf;
sfo{qmd cfof]hgf u/]sf] lyof] . a}+sn] @,#%^ cGtl/s / **
afXo tflnd tyf j[lQ ljsf; sfo{qmd cfof]hgf u/]sf] 5 .
;fy} ;dLIff jif{df !% cGt/f{li6«o tflnd sfo{qmd klg
%*µ cfof]hgf u/]sf] 5 . sd{rf/L tflnd tyf j[lQ ljsf;
sfo{qmddf s'n sd{rf/L ;xefuLtf %#,@)^ /x]sf] 5 .
76
ljj/0f @)&^–&& @)&%–&^ The Lev and Schwartz Model” (Discounted Wages and
tna 1,190,077,103 791,528,904 Salaries) cg';f/ u0gf ubf{ ;dLIff jif{df a}+ssf] dfga
eQf 712,702,857 693,168,253 ;+;fwg k"+hL #!=(& ca{ /x]sf] 5 . ut jif{ pQm c+s
pkbfg vr{ 31,380,616 28,218,112 ? @)=!$ ca{ /x]sf] lyof] . o; df]8nn] dfga ;+;fwg k"+hL
present value of estimated future earnings of employees
;+ro sf]if 70,428,481 56,424,538
(in the form of wages, salaries, etc.) discounted by the
kf]zfs 19,597,497 15,602,466
rate of return on investment (cost of capital)cfwf/df
tflnd tyf j[lt ljsf; vr{ 61,921,016 64,237,498
u0fgf ul/G5 . sd{rf/L ;+Vofdf j[l4 ePtf klg, O{lSj6L
ljbfsf] gub e'QmfgL 13,467,557 62,622,381
pkrf/ 8,916,132 8,248,439
k|ltkmndf cfPsf] sldn] dfga ;+;fwfg k"FhL cl3Nnf] cf j
ladf 3,987,651 3,649,517
sf] t'nfgfdf sdL ePsf] 5 .
sdrf/LnfO{ k|fT] ;fxg vr{ 45,207,209 74,695,888
NFRS cGtu{tsf] ljlQo vr{ 177,858,630 105,456,236 ljj/0f @)&^–&& @)&%–&^
sd{rf/L;Fu ;DaGwLt cGo vr{ 86,033,279 79,561,659 s'n dfgj ;+;fwg k"h+ L -? bz nfvdf_ 31,970 20,137
sd{rf/L af]g; 488,588,328 493,417,300 sd{rf/L ;+Vof* 2,692 2,110
hDdf 2,910,166,360 2,476,831,196 k|lt dfgj ;+;fwg k"h+ L -?_ 11=88 9=54
O{lSj6Ldf k|ltkmn 19µ 23µ
a}+ssf k|d'v sfo{sf/L clws[t >L /f]zg s'df/ Gof}kfg]Ho" -afofFaf6 bf];|f]_ dfr{ @)@) df ;z:q k|x/L, gS;fnsf k|ltlgwLnfO{ vfBfGg
;fdu|L x:tfGt/0f ug'{x'Fb} .
gofF ls/g ;d"x, 6f]vfåf/f snf, ;+:s[tL / ;Dkbfsf] k|j{4gsf nfuL cfof]lht sljtf k|ltof]uLtfsf ljhoLx¿nfO{ Pg cfO{ ;L Plzof a}+såf/f
km]a|'j/L @)@) df ¿= !&),))) sf] r]s x:tfGt/0f ul/Fb} .
:jR5 Pj+ ;kmf jftfj/0fsf] k|j4{gsf lgldQ a}+såf/f @)&^ cfiff9 d;fGtdf sfe|]knf~rf]s lhNnfl:yt 8'd|]df u|Lg kfs{sf] lgdf{0ffy{ ;xof]u
/sd k|bfg ul/Psf] 5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 79
/fli6«o of]ubfg
(Statement of Contribution to Nation)
;dLIff jif{df a}+sn] ? @=^% cj{ ;/sf/L sf]ifdf of] 2017–18 2018–19 2019–20
2076–77 2075–76
ljj/0f
? bz nfv µ ? bz nfv µ
sd{rf/LnfO{ tna / eQf 2,910 38µ 2,477 35µ
;/sf/nfO{ sk{f]/]6 s/ 1,299 17µ 1,417 20µ
z]o/wgLnfO{ nfefz+ 1,943 26µ 1,860 26µ
@^µ
lj:tf/ / j[l4 x|f;s§L / kl/zf]wg 252 3µ 204 3µ
;+lrt d'gfkmf 1,156 15µ 1,163 16µ
7,560 100µ 7,121 100µ @)µ
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 81
a}+ssf] ;dLIff jif{df Market Value Added ? #^ ca{ %! Cost of Equity* 10µ 10µ
Market 24,640
Value 36,507
Added
?= bz nfv
Book 14,936
Value 17,234
Market 39,576
Value 53,741
2075–76 2076–77
82
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 83
?k]z n'O{+6]n /f]zg s'df/ Gof}kfg] lqnf]s rGb cu|jfn /fdrGb| ;+3O{ /fh]Gb| k|;fb cof{n pk/f]Qm ldltdf k|ltj]bgdf pNn]lvt
k|d'v ljQLo clws[t k|d'v sfo{sf/L clws[t ;~rfns ;~rfns ;~rfns ;'lg/ s'df/ 9'·]n, Pkm l; P
Dofg]lh· kf6{g/
ljgf]b s'df/ Kofs'/]n u0f]z dfg >]i7 lgs'~h cu|jfn t'n;L/fd cu|jfn P; P cf/ P;f]l;P6\;
;~rfns ;~rfns ;~rfns cWoIf rf6{8{ PsfpG6]G6\;
:yfgM sf7df8f}+
ldltMsflt{s )$, @)&&
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 91
?k]z n'O{+6]n /f]zg s'df/ Gof}kfg] lqnf]s rGb cu|jfn /fdrGb| ;+3O{ /fh]Gb| k|;fb cof{n pk/f]Qm ldltdf k|ltj]bgdf pNn]lvt
k|d'v ljQLo clws[t k|d'v sfo{sf/L clws[t ;~rfns ;~rfns ;~rfns ;'lg/ s'df/ 9'·]n, Pkm l; P
Dofg]lh· kf6{g/
ljgf]b s'df/ Kofs'/]n u0f]z dfg >]i7 lgs'~h cu|jfn t'n;L/fd cu|jfn P; P cf/ P;f]l;P6\;
;~rfns ;~rfns ;~rfns cWoIf rf6{8{ PsfpG6]G6\;
:yfgM sf7df8f}+
ldltMsflt{s )$, @)&&
92
?k]z n'O{+6]n /f]zg s'df/ Gof}kfg] lqnf]s rGb cu|jfn /fdrGb| ;+3O{ /fh]Gb| k|;fb cof{n pk/f]Qm ldltdf k|ltj]bgdf pNn]lvt
k|d'v ljQLo clws[t k|d'v sfo{sf/L clws[t ;~rfns ;~rfns ;~rfns ;'lg/ s'df/ 9'·]n, Pkm l; P
Dofg]lh· kf6{g/
ljgf]b s'df/ Kofs'/]n u0f]z dfg >]i7 lgs'~h cu|jfn t'n;L/fd cu|jfn P; P cf/ P;f]l;P6\;
;~rfns ;~rfns ;~rfns cWoIf rf6{8{ PsfpG6]G6\;
:yfgM sf7df8f}+
ldltMsflt{s )$, @)&&
Pg cfO{ ;L Plzof a}+s lnld6]8
;d"x
O{lSj6Ldf kl/jt{gsf] ljj/0f
@)&& c;f/ cGTosf nflu -@)@) h'nfO{ !%_ /sd ?=
z]o/ ;fwf/0f ;fwf/0f lgodgsf/L Fair Value k'gd{"Nof°g u}/
ljj/0f z]o/ k"FhL Reserve
;+lrt d'gfkmf cGo hu]8f sf]if hDdf lgolGqt hDdf O{lSj6L
lk|ldod df}Hbft hu]8f sf]if sf]if df}Hbft :jfy{
;fpg !, @)&% ;Ddsf] /sd 8,031,116,998 – 1,825,152,950 38,372,154 455,575,876 1,591,694 44,244,462 953,991,664 330,746,871 11,680,792,670 – 11,680,792,670
;dfof]hg÷Restatement – – – – – -5,305,644_ – – 5,305,644 – – –
;fpg !, @)&% ;Ddsf] ;dfof]hg÷ 8,031,116,998 – 1,825,152,950 38,372,154 455,575,876 -3,713,951_ 44,244,462 953,991,664 336,052,515 11,680,792,670 – 11,680,792,670
Restated df}Hbft
cfly{s jif{sf] lj:t[t cfDbfgL
cfly{s jif{sf] gfkmf – – – – – – – 3,154,980,470 3,154,980,470 – 3,154,980,470 – 3,154,980,470
s/ kl5sf] cGo lj:t[t cfDbfgL – – – – – – – – – – – –
Fair Value df dfkg ubf{ O{lSj6L – – – – – 283,805,930 – – – 283,805,930 – 283,805,930
pks/0fsf] nufgLdf nfe÷-gf]S;fg_
k"gM d"Nof°gdf v'b nfe -gf]S;fg_ – – – – – – – – – – – –
ljdflÍs nfe -gf]S;fg_ – – – – – – – – 11,690,064 11,690,064 – 11,690,064
gub k|jfx x]hdf nfe -gf]S;fg_ – – – – – – – – – – – –
Fair Value df}Hbft -O{lSj6L_ – – – – – – – – – – – –
nufgLdf nufgL_M
ljlgdo nfe -gf]S;fg_ -cGt/f{li6«o – – – – – – – – – – – –
Operation sf] ljQLo ;DklQ ?kfGt/0f ubf{_
cfly{s jif{sf] s'n lj:t[t cfDbfgL – – – – – 283,805,930 – 3,154,980,470 11,690,064 3,450,476,465
3,450,476,465 – 3,450,476,465
cfly{s jif{df hu]8f sf]ifdf :yfgfGt/0f – – 626,718,354 635,106 272,070,442
635,106 272,070,442 – 11,959,548 -1,074,774,837_ 163,930,842 539,455 – 539,455
cfly{s jif{df hu]8f sf]ifaf6 :yfgfGt/0f – – – – – – – 41,831,188 -53,600,314_ -11,769,126_ – -11,769,126_
:jfldTjstf{sf] sf/f]af/, O{lSj6Ldf
k|ToIf n]vf°g x'g
]
xsk|b z]o/ hf/L – – – – – – – – – – – –
z]o/df cfwfl/t e'QmfgL – – – – – – – – – – – –
O{lSj6Lwf/snfO{ nfef+z – – – – – – – – – – – –
af]g; z]o/ hf/L 803,111,700 – – – – – – -803,111,700_ – – – –
gub nfef+
z e'QmfgL – – – – – – – -57,005,880_ – -57,005,880_ – - 57,005,880_
cGo – – – – – – – – – – – –
s'n of]ubfg / ljt/0f 803,111,700 – – – – – – -860,117,579_ – -57,005,880_ – -57,005,880_
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&&
@)&^ c;f/ d;fGt;Ddsf] df}Hbft 8,834,228,698 – 2,451,871,304 39,007,260 727,646,318 280,091,979 56,204,010 2,215,910,907 458,073,108 15,063,033,584 – 15,063,033,584
;fpg !, @)&^ ;Ddsf] /sd 8,834,228,698 – 2,451,871,304 39,007,260 727,646,318 280,091,979 56,204,010 2,215,910,907 458,073,108 15,063,033,584 – 15,063,033,584
93
;dfof]hg÷Restatement – – – – – – – – – – – –
af“sL csf]{ k[i7df===
===cl3Nnf] k[i7af6 lg/Gt/
94
?k]z n'O{+6]n /f]zg s'df/ Gof}kfg] lqnf]s rGb cu|jfn /fdrGb| ;+3O{ /fh]Gb| k|;fb cof{n pk/f]Qm ldltdf k|ltj]bgdf pNn]lvt
k|d'v ljQLo clws[t k|d'v sfo{sf/L clws[t ;~rfns ;~rfns ;~rfns ;'lg/ s'df/ 9'·]n, Pkm l; P
Dofg]lh· kf6{g/
ljgf]b s'df/ Kofs'/]n u0f]z dfg >]i7 lgs'~h cu|jfn t'n;L/fd cu|jfn P; P cf/ P;f]l;P6\;
;~rfns ;~rfns ;~rfns cWoIf rf6{8{ PsfpG6]G6\;
:yfgM sf7df8f}+
ldltM
Pg cfO{ ;L Plzof a}+s lnld6]8
a}+s
O{lSj6Ldf kl/jt{gsf] ljj/0f
@)&& c;f/ cGTosf nflu -@)@) h'nfO{ !%_ /sd ?=
z]o/ ;fwf/0f ;fwf/0f lgodgsf/L Fair Value k'gd{"Nof°g u}/
ljj/0f z]o/ k"FhL Reserve
;+lrt d'gfkmf cGo hu]8f sf]if hDdf lgolGqt hDdf O{lSj6L
lk|ldod df}Hbft hu]8f sf]if sf]if df}Hbft :jfy{
;fpg !, @)&% ;Ddsf] /sd 8,031,116,998
8,031,116,998 – 1,825,152,950 38,372,154 455,575,876 1,591,694 44,244,462 943,654,556 330,746,871 11,670,455,561
11,670,455,561 – 11,670,455,561
;dfof]hg÷Restatement – – – – – -5,305,644_ – – 5,305,644 – – –
;fpg !, @)&% ;Ddsf] ;dfof]hg÷ 8,031,116,998 – 1,825,152,950 38,372,154 455,575,876 -3,713,951_ 44,244,462 943,654,556 336,052,515 11,670,455,561 – 11,670,455,561
Restated df}Hbft
cfly{s jif{sf] lj:t[t cfDbfgL
cfly{s jif{sf] gfkmf – – – – – – – 3,023,282,666 – 3,023,282,666 – 3,023,282,666
s/ kl5sf] cGo lj:t[t cfDbfgL – – – – – – – – – – – –
Fair Value df dfkg ubf{ O{lSj6L – – – – – 283,805,930 – – – 283,805,930 – 283,805,930
pks/0fsf] nufgLdf nfe÷-gf]S;fg_
k"gM d"Nof°gdf v'b nfe-gf]S;fg_ – – – – – – – – – – – –
ljdflÍs nfe -gf]S;fg_ – – – – – – – – 11,690,064 11,690,064 – 11,690,064
gub k|jfx x]hdf nfe -gf]S;fg_ – – – – – – – – – – – –
Fair Value df}Hbft -O{lSj6L nufgLdf nufgL_M – – – – – – – – – – – –
ljlgdo nfe -gf]S;fg_ -cGt/f{li6«o Operation – – – – – – – – – – – –
sf] ljQLo ;DklQ ?kfGt/0f ubf{_
cfly{s jif{sf] s'n lj:t[t cfDbfgL – – – – – 283,805,930 – 3,023,282,666 11,690,064 3,318,778,661 – 3,318,778,661
cfly{s jif{df hu]8f sf]ifdf :yfgfGt/0f – – 604,656,534 635,106 272,070,442
272,070,442 – 11,959,548 -1,050,506,835_ 161,724,660 539,455 – 539,455
cfly{s jif{df hu]8f sf]ifaf6 :yfgfGt/0f – – – – – – – 41,831,188 -53,600,314_ -11,769,126_ – -11,769,126_
:jfldTjstf{sf] sf/f]af/, O{lSj6Ldf
k|ToIf n]vf°g x'g
]
xsk|b z]o/ hf/L – – – – – – – – – – – –
z]o/df cfwfl/t e'QmfgL – – – – – – – – – – – –
O{lSj6Lwf/snfO{ nfef+z – – – – – – – – – – – –
af]g; z]o/ hf/L 803,111,700 – – – – – – -803,111,700_ – – – –
gub nfef+z e'QmfgL – – – – – – – -42,269,037_ – -42,269,037_ – -42,269,037_
s'n of]ubfg / ljt/0f 803,111,700 – – – – – – -845,380,737_
-845,380,737_ – -42,269,037_
-42,269,037_ – -42,269,037_
@)&^ c;f/ d;fGt;Ddsf] df}Hbft 8,834,228,698 – 2,429,809,484 39,007,260 727,646,318 280,091,979 56,204,010 2,112,880,839 455,866,926 14,935,735,514
14,935,735,514 – 14,935,735,514
;fpg !, @)&^ ;Ddsf] /sd 8,834,228,698 – 2,429,809,484 39,007,260 727,646,318 280,091,979 56,204,010 2,112,880,839 455,866,926 14,935,735,514 – 14,935,735,514
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&&
;dfof]hg÷Restatement – – – – – – – – – – – –
;fpg !, @)&^ ;Ddsf] ;dfof]hg÷ 8,834,228,698 – 2,429,809,484 39,007,260 727,646,318 280,091,979 56,204,010 2,112,880,839 455,866,926 14,935,735,514
14,935,735,514 – 14,935,735,514
95
Restated df}Hbft
af“sL csf]{ k[i7df===
===cl3Nnf] k[i7af6 lg/Gt/
96
?k]z n'O{+6]n /f]zg s'df/ Gof}kfg] lqnf]s rGb cu|jfn /fdrGb| ;+3O{ /fh]Gb| k|;fb cof{n pk/f]Qm ldltdf k|ltj]bgdf pNn]lvt
k|d'v ljQLo clws[t k|d'v sfo{sf/L clws[t ;~rfns ;~rfns ;~rfns ;'lg/ s'df/ 9'·]n, Pkm l; P
Dofg]lh· kf6{g/
ljgf]b s'df/ Kofs'/]n u0f]z dfg >]i7 lgs'~h cu|jfn t'n;L/fd cu|jfn P; P cf/ P;f]l;P6\;
;~rfns ;~rfns ;~rfns cWoIf rf6{8{ PsfpG6]G6\;
:yfgM sf7df8f}+
ldltM
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 97
?k]z n'O{+6]n /f]zg s'df/ Gof}kfg] lqnf]s rGb cu|jfn /fdrGb| ;+3O{ /fh]Gb| k|;fb cof{n pk/f]Qm ldltdf k|ltj]bgdf pNn]lvt
k|d'v ljQLo clws[t k|d'v sfo{sf/L clws[t ;~rfns ;~rfns ;~rfns ;'lg/ s'df/ 9'·]n, Pkm l; P
Dofg]lh· kf6{g/
ljgf]b s'df/ Kofs'/]n u0f]z dfg >]i7 lgs'~h cu|jfn t'n;L/fd cu|jfn P; P cf/ P;f]l;P6\;
;~rfns ;~rfns ;~rfns cWoIf rf6{8{ PsfpG6]G6\;
:yfgM sf7df8f}+
ldltMsflt{s )$, @)&&
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 99
(Nepal Financial Reporting Standrard-NFRS) sf To;nfO{ pNn]v ul/Psf] 5 . ToxfF cg'dfgdf kl/jt{g
cfwf/df /xL @)&$÷&% sf] ljQLo ljj/0f tof/ x'bF f kg]{ c;/ / kl/j{tgnfO{ klg pNn]v ul/Psf] 5 .
kf/]sf] lyof] . a}s
+ n] @)&^÷&& sf nflu klg ;f]xL
Joj:Yff cg';f/ ljQLo ljj/0f tof/ kf/]sf] 5 . @=$=! lg/Gt/tf (Going Concern)
ljQLo ljj/0f tof/ kbf{sf] lg/Gt/tfdf ;~rfns ;ldlt
ljQLo k|ltj]bg cg'df]bgsf nflu k|:t't x'bF f ;Gt'i6 5 / Jofkf/ eljiodf klg a9\b} hfg]df cfzfjfbL
;dfj]z ul/Psf ljQLo ljj/0f / ljQLo ljj/0f /x]sf] 5 . of] cg'dfg ug{sf nflu a}s + sf] ;~rfns
;DaGwL l6Kk0fLx? sflQ{s $, @)&& df ePsf] $^) ;ldltn] w]/} ljifodf ljdz{ ubf{ eljiosf] cj:yf, gfkmf,
cf}+ ;~rfns ;ldltsf] a}7s k|:t't eO{ cg'df]bg ePsf] t/ntf / ;|ft] sf af/] 5nkmn ul/Psf] lyof] .
xf] . of] k|ltj]bg cfufdL @# cf}+ jflif{s ;fwf/0f ;efsf]
cg'df]bgsf] lgldQ l;kmfl/z ul/Psf] 5 . @=% n]vf gLltdf kl/jt{g
a}s + n] klxnf]k6s ut jif{ b]lv NFRS nfO{ nfu" u/]sf]
jflif{s ;Dd]ngaf6 kfl/t geP;Dd ;~rfns ;ldltn] xf] . NFRS n] n]vf°g cfjZos dfg]sf] ;a} ;DklQ /
of] k|ltj]bgdf s]xL km]/abn ug{ ;Sg]5g\ . To:tf bfloTj n]vf°g ub},{ NFRSn] cfjZos g7fg]sf] ;DklQ
km]/abnx? z]o/ ;b:on] kfl/t ug]{ gug]{ eg]/ lg0f{o / bfloTjsf] ckn]vf°g ub}{ / ;DklQ / bfloTjsf]
ug{ ;Sg]5g\ . n]vf°gdf NFRS sf] dfkg nfu" ub}{ a}s
+ n] ljQLo ljj/0f
g]kfn ljQLo k|ltj]bgdfg adf]lhd tof/ kf/]sf] 5 .
@=#= sfof{Tds tyf k|:t'lts/0f d'bf|
ljQLo k|ltj]bg g]kfnL ?k}ofF -g]?_ df tof/ kfl/Psf] of] jif{sf] n]vf gLltdf s'g} kl/jt{g ul/Psf] 5}g .
5 . a}s+ n] sf/f]af/ ug]{ d'bf| klg oxL g} xf] . ;a}
c+snfO{ cGoyf pNn]v gePsf] cj:yfdf ?k}ofFdf pNn]v @=^= l/kf]l6{ª Pronouncement
ul/Psf] 5 . a}s + n] ljQLo ljj/0f tof/ ug{sf nflu g]kfn n]vfdfg
af]8{ (Accounting Standards Board – ASB) af6 @)&)
@=$= dxTjk"0f{ n]vf°g lg0f{o / cg'dfg efb| @* ut] hf/L g]kfn ljQLo k|ltj]bgdfg (Nepal
g]kfn ljQLo k|ltj]bgdfg (NFRS) adf]lhd ljQLo Financial Reporting Standrard-NFRS) sf cfwf/df
ljj/0f tof/ ubf{ a}s + n] lglZrt lg0f{o, cg'dfg / x'g] 5 . NFRS n] cGt/f{li6«o n]vfdfg af]8{ (IASB) n]
wf/0ffx? agfpg cfjZos 5 . hf/L u/]sf] cGt/f{li6«o ljQLo dfgs (IFRS) nfO{ ;a}
lx;fadf ;Daf]wg u5{ .
oL cg'dfgx? pknAw hfgsf/L / a+s } Joj:yfkgsf
:jljj]sdf cfwfl/t x'G5g\ . o;n] kl5 cGo ljsNkx? oBkL cfO{Sofgn] @)&% c;f]h $ ut] k|sflzt
cem a9L sf/u/ x'g;Sy] eGg] klg lgwf{/0f x'g ;S5 . u/]sf] ;"rgfn] NFRS df s]xL pNn]lvt ljsNkx? klg
o;n] cfÇgf] kl/l:ylt / ;~rfng jftfj/0fsf] cfwf/df ckgfpg ;lsg] pNn]v u/]sf] 5 . n]vfdfg af]8{ g]kfnn]
n]vfdfg gLltx?, a+s
} sf] d'gfkmf, ljQLo l:ytLsf] ljj/0f l;kmfl/; u/] adf]lhd g]kfn rf6{8{ PsfpG6]G; ;+:yfn]
/ ljQLo ljj/0fsf] k|ltj]bgdf k|:t't ul/Psf cGo NFRS sfof{Gjog ug{sf nflu @)&% c;f]h $ ut] /
line item l6Kk0fLx?;Fu} ;dfj]z ul/Psf] 5 . jf:tljs @)&& efb| )$ ut] carve- out x? hf/L ul/ j}slNks
kl/df0fx? d'Nof°g u/] eGbf km/s kg{ ;Sb5g\ / slxn] Joj:yfx?sf] ;d]t k|fjwfg u/]sf] 5 .
sfxL+ o:tf leGgtfx? dxTjk"0f{ klg x'g ;Sb5g\ .
@=^=! NFRS 10 M PsLs[t ljQLo ljj/0f
NFRS cg';f/ a}s
+ n] ljQLo cfsng / wf/0ff agfpg' NFRS 10 sf] cg'R5]b !( sf] k|fjwfg adf]lhd d'Vo
kg]{ x'G5 h;n] ;DklQ bfloTj / ;+efljt bfloTj / sDkgLn] cfÇgf] ;xfos sDkgLsf] ljQLo ljj/0f PsLs[t
;DklQdf c;/ ub{5 . a}s + n] ljQLo ljj/0f tof/ ubf{ ;dfg n]vf gLltx? cjnDag u/L PsLs[t ug{' kg]{
ubf{ pQm cfsng / cGtlg{lxt wf/0ffnfO{ nfu" ug]{ k|fjwfg ePtf klg ;f] ug{ cJojxfl/s ePsf] cj:yfdf
ul/Psf] 5 ;do ;dodf kl/dfh{g klg ug]{ ul/Psf] j}slNks Joj:yf cjnDag ug{ ;lsg] Joj:yf u/]sf] 5 .
5 . kl/dflh{t n]vf cg'dfgnfO{ kl/dfh{g ul/Psf] ;do
nfu" ug]{ ul/Psf] 5 . ;fy}, kl/jt{gsf] k|efj / k|sl[ t of] j}slNks Joj:yf (carve out) cfly{s jif{ @)&%÷&^
klg v'nfOPsf] 5 . ljj/0fdf cg'dfg ul/Psf] :yfgdf / @)&^÷&& sf nflu ul/Psf] xf] / a}s + n] klg ;f]xL
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 101
– NFRS !% u|fxs;Fusf] cg'aGwgaf6 /fh:j M of] Jofh cfDbfgLnfO{ lg/Gt/ ?kn] s"n cfwf/df n]vf°g
dfgsn] clxn]sf] NAS !* /fh:j / NAS !! lgdf{0f ul/g]5 .
;Demf}tfnfO{ k|lt:yfkg u5{ .
r/0f # M cfhLjg ECL
– NFRS !^ k§f M o;n] NAS !& k§fnfO{ k|lt:yfkg u5{, v/fa ljQLo pks/0fx? r/0f # df k|jz ] u5{g ha
;fy}, IFRIC $ s'g} cg'aGwgdf k§f 5 ls 5}g lgSof}n{ , shf{ Iflt x'G5 / Ifltu|:t shf{ ;DklQ vl/bnfO{
SIC–!% ;~rfng k§f–k|fT] ;fxg / SIC–@& 7"nf vfnsf cfhLjg Joj:yfsf] cfjZostf k5{ . Jofh cfDbfgLnfO{
k§fdf ;+nUg sf/f]af/sf] tTj d'Nof°g ul//x]sf] 5 . ljQLo ;DklQdf ECL 36fPsf] s"n /sdnfO{ u0fgf
ul/g]5 .
@=* c+uLsf/ gul/Psf gofF dfgs / JofVof
lgDgfg';f/sf ;+zf]wgx? afWosf/L xf]Ogg\ / ;d"xn] @=*=@ IFRS–!% M u|fxs;Fusf] cg'aGwgaf6 /fh:j
c+uLsf/ u/]sf] 5}g . a}s
+ n] xfn;Dd klg oL ;+zf]wgsf] IASB n] /fh:j klxrfg / n]vf°gsf nflu gofF dfgs
lj:t[t k|efj d'Nof°g ul//x]sf] 5 . Hff/L u¥of] h;n] ljBdfg /fh:j klxrfg / n]vf°g
dfkb08x¿nfO{ k|lt:yfkg u5{ . dfgs cg';f/ /fh:j
@=*=! IFRS ( M ljQLo pks/0f–Iflt klxrfg / n]vf°gsf nflu lgDg kfFr r/0f df]8n] k|f?k
– IFRS ( ÚljQLo pks/0fx¿Ú cg';/0f ug{ cfjZos 5 M
IASB n] h'nfO{ @)!$ df Hff/L u/]sf] lyof] / cGt/f{li6«o • u|fxs;Fu cg'aGwgsf] n]vf°g
?kdf ! hgj/L @)!* b]lv sfof{Gjogdf 5 . g]kfnsf]
n]vfdfgs af]8n{ ] d'Vo ?kdf xfgL / s]xL ckjfb ;lxt • cg'aGwgdf ePsf] bfloTj kfngfsf] n]vf°g
NFRS ( ljQLo pks/0f cg'df]bg u/]sf] 5 . xfn, NAS • sf/f]af/ d"Nosf] lgwf{/0f
#( df pNn]v ePsf] pTklQ ePsf] gf]S;fg df]8nnfO{
• cg'aGwgdf ePsf] bfloTj kfngfsf] nflu sf/f]af/
k|of]u ul/Psf] 5 . IFRS ( sf] cfjZostf cg'dflgt
d"Nosf] ljlgof]hg -r/0f @ df elgPh:tf]_
shf{ gf]S;fg df]8n xf] .
• bfloTj kfngfkl5 /fh:jsf] n]vf°g
;fdfGo z}nL cGtu{t, IFRS ( n] cg'dflgt shf{ Iflt
dfkg / Jofh cfDbfgL n]vf°gsf] nflu tLg r/0f z}nL gofF dfgs ! hga/L @)!* af6 sfof{Gjog ePsf]
klxrfg u/]sf] 5 . 5 . Joj:yfkgn] IFRS 15 af6 ljQLo ljj/0fdf x'g]
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 103
;Defljt k|efjsf] d"Nof°g ul//x]sf] 5 . IFRS 15 sf] FVTPL ljQLo pks/0fsf] To;kl5sf] n]vf°g fair
u|fxsaf6 cg'aGwg /fh:j n]vfdfg dfgs af]8{ g]kfnn] value df dfkg ul/Psf] 5 . nufgL ;DklQ fair value
c+uLsf/ u/]sf] 5}g . df dfkg ul/Psf] 5 .
@=*=# IFRS !^ …k§fÚ kl/eflift nfe of]hgfsf] bfloTj n]vf°g ubf{ kl/eflift
IFRS !^ …k§f Ú ! hgj/L @)!( jf To;af6 ;'? nfe of]hgfsf] jt{dfg d"Nodf of]hgf ;DklQ, n]vf°g
x'g] jflif{s cjlwaf6 sfof{Gjogdf cfpg]5 . IFRS gul/Psf] ;]jf nfut / n]vf°g gul/Psf] ladfl°s
!^ k§f sf] nflu gofF n]vfdfg dfgs xf] h;n] IAS gf]S;fgnfO{ 36fP/ b]vfpg] gLlt 5 . n]vf°g gul/Psf]
!& …k§fÚ / IFRIC 4 …s'g} Joj:yfn] k§f ;dfj]z u/]sf] ladfl°s nfe ePdf kl/eflift nfe of]hgfsf] jt{dfg
5 ls 5}g lgSof}{n ug]{Ú Joj:yfnfO{ lj:yflkt u5{ . gofF d"Nodf hf]8g\ ] gLlt 5 .
dfgsn] k§f n]vf°gsf nflu ;~rfng jf ljQLo k§fsf]
leGgtfnfO{ x6fpF5 / ;a} k§fnfO{ ljQLo k§fsf] ?kdf #=@ PsLs/0fsf] cfwf/
cYof{pF5 .
s_ Jofkf/ PsLs/0f
!@ dlxgf eGbf sd jf df]afOn jf Nofk6k h:tf Jofkf/ PsLs/0f clwu|x0f ldltdf clwu|x0f ljlw
cToGt} sd Go"g d"Nosf k§f afx]s ;a} k§fnfO{ ljQLo k|of]u u/L n]vf°g ul/G5 h:t}M a}s
+ df slxn] lgoGq0f
cj:yfsf] ljj/0fdf n]vf°g ul/g]5 . :yfgfGt/0f eof] . s'g} ;+:yfsf] cfÇgf] ultljlwaf6
s;/L nfe lng] eg]/ ljQLo / ;~rfng gLlt ;~rfng
bfloTj e'Qmfg ug]{n] cGt/lglxt k§f ;DklQsf] ug'{ g} lgoGq0f xf] .
k|ltlglwTj ub}{ k|of]u clwsf/ n]vf°g / k§f e'QmfgL
ug]{ bfloTj k|ltlglwTj ub}{ k§f bfloTj n]vf°g ug{ lgoGq0f eg]sf] s'g} ;+:yfsf] ultljlwaf6 kmfObf lng
cfjZos 5 . o; kl/jt{gsf] d'Vo sf/0f of] xf] ls o; ;+:yfsf] ljQLo / ;~rfng gLltx¿ th{d' f ug]{ / ;f]
b[li6sf]0fn] cGo sDkgLx¿sf] ;DaGwdf Ps k§]bf/sf] cg';f/ ;+:yf ;~rfng ug]{ zlQm xf] . lgoGq0fsf]
;DklQ / bfloTjx¿sf] clws t'ngfTds k|ltlglwTjsf] lgwf{/0f ubf{ ;d"xn] ;Defljt dtbfg clwsf/x¿nfO{
kl/0ffd lbg]5 / ;Fu} j[l4 ul/Psf] k|s6Ls/0f sf] ;fy ljrf/ ub{5 h'g jt{dfgdf k|of]uof]Uo 5g\ .
k§]bf/sf] ljQLo lne/]h / k"FhLdf kf/blz{tf k|bfg ub{5 .
dfgsn] k§]bf/nfO{ ls t k"0f{ k/fjlt{t jf ;+zf]lwt clwu|x0fsf] ldltdf VoftLnfO{ a}s
+ n] b]xfo adf]lhdsf]
k/fjlt{t ;+qmd0f ljlw 5gf}6 ug{ cg'dlt lbG5 . /sdnfO{ ;dfof]hg u/L dfkg u5{ M
• :yfgfGt/0f ul/Psf] k|ltkmnsf] fair value clwu|x0fdf
@=( l8:sfplG6ª (Discounting) u}/lgolGqt :jfy{sf] n]vf°g ul/Psf] kl/df0f, ;fy}
u}/ rfn' ;DklQ / bfloTjdf l8:sfplG6ªsf] k|efj k|dv
' Joj;fo PsLs/0f r/0fd} xfl;n ePdf, Jofkf/
ePsf] cj:yfdf nfu' ul/Psf] 5 . ;+of]hgdf k"jj{ t\ O{lSj6L :jfy{ sf] fair value,
clwu|x0f ul/Psf] n]vf°g ug{ ;lsg] ;DklQ /
@=!) NFRS sfof{Gjogsf] ;Lldttf n]vf°g ug{ ;lsg] bfloTjsf] v'b n]vf°g /sd
hxfF hfgsf/L kof{Kt?kdf pknAw 5}gg\ jf c+uLsf/ -;fdfGotofM fair value_
ug{sf] nflu cJojxfl/s 5g\ NFRS sfof{Gjogsf To:tf
ckjfbx?nfO{ pNn]v ub}{ ;DalGwt v08df /flvPsf] 5 . • ha cltl/Qm /sd C0ffTds x'G5 gfkmf jf gf]S;fgdf
tTsfn vl/b nfe (Bargain Purchase Gain)
#= k|dv
' n]vf gLltx¿ n]vf°g ul/G5 .
• k|ltkmn0fLo :yfgfGt/0fdf k"jj{ t\ ;DaGwsf] r'Qmf
#=! dfkgsf] cfwf/ /sd ;dfj]z x'Gg . o:tf] /sd ;fdfGotof gfkmf
ljQLo ljj/0f ljQLo cj:yfsf] ljj/0fdf ePsf lgDg jf gf]S;fgdf n]vf°g ul/G5 .
j:t'ut lrhafx]s P]ltxfl;s d"Nodf tof/ kfl/Psf] 5 M
• shf{ jf O{lSj6L ;'/If0fkq Hff/L ubf{ ;DalGwt
afx]s sf/f]af/ vr{ h'g a}s + n] Jofkf/ PsLs/0f
ljQLo ;DklQ / bfloTjnfO{ logsf] ;'?jflt n]vf°g
ubf{ Aoxf]5{ To;nfO{ gfkmf jf gf]S;fg vftfdf vr{
cg'?k fair value df dfkg ul/Psf] 5 . FVTOCI /
b]vfpg] gLlt 5 .
104
s'g} klg ltg{k' g]{ ;Defljt k|ltkmn clwu|x0f ldltdf fair gf]S;fgnfO{ klg ckn]vf°g u5{ . ;fy}, klxNo} cGo lj:t[t
value df dfkg ul/G5 . olb ltg{k ' g]{ ;Defljt k|ltkmn cfDbfgLdf n]vf°g ul/Psf] dft[ sDkgLsf] tTjx?nfO{
O{lSj6Lsf] ¿kdf juL{st[ ul/Psf] 5 eg] of] k'gd{ fkg gfkmf jf ;l~rt gfkmfdf pko'Qm 9+uaf6 k'gj{uL{s/0f
x'bF g} / r'Qmf /sd O{lSj6Ldf ;dfof]hg ul/G5 . cGoyf, ul/G5 . lgoGq0f Ifltaf6 x'g] clwz]if jf gf]S;fgnfO{
dfkg cjlwsf] ;dfof]hg afx]s ;Defljt k|ltkmnsf] gfkmf jf gf]S;fgdf n]vf°g ul/G5 . k"j{ ;xfos sDkgLdf
fair value df kl5Nnf] kl/jt{gx¿nfO{ gfkmf jf + sf] s'g} :jfy{ /xFbf To:tf :jfy{x? fair value df dfkg
a}s
gf]S;fgdf klxrfg / n]vf°g ul/G5 . ul/G5 . o;kl5, o;nfO{ O{lSj6Ldf n]vf°g ul/Psf] nufgL
jf a}s
+ sf] ljQLo pks/0fsf] gLltcg';f/ n]vf°g ul/G5 .
cfly{s jif{ @)&^÷&& df s'g} Jofkf/ PsLs/0f ul/Psf] 5}g .
ª_ ljz]if p2]Zo ;+:yf (special purporse entity)
v_ u}/ lgolGqt :jfy{ -Pg;LcfO{_ (Non Controlling s'g} ;+sl' rt jf pko'Qm 9+uaf6 kl/eflift p2]Zo
Interest) k|fKtLsf] nflu :yfkgf ul/Psf] ;+:yf g} ljz]if p2]Zo
x/]s Jofkf/ PsLs/0fdf a}s+ n] ufFleg] ;+:yfdf x'g] u}/ ;+:yf xf] . o;nfO{ a}s
+ ;Fusf] ;DaGwsf] dxTj ;fy} o;sf]
lgolGqt :jfy{ dfkg b]xfo adf]lhd ul/G5 M hf]lvd / kl/0ffdsf] cfwf/df PsLs/0f ul/G5 / a}s + n]
o:t]f ;+:yf lgoGq0fsf] lgZsif{ lgsfN5 .
Fair value df jf ufleg] ;+:yfsf] v'b ;DklQsf] a}s + sf]
afx]ssf] :jfldTjsf] cg'kftdf lgoGq0fdf xfgL gx'g] b]xfo adf]lhdsf] kl/l:yltn] a}s
+ sf] laz]if p2]Zo ;+:yfdf
lsl;dn] ;xfos ;+:yfdf a}s + sf] :jfy{ kl/jt{g ePdf lgoGq0f /x]sf] s'/f ;+st] ub{5 / a}s + n] kmn:j¿k ;f]
To:tf sf/f]af/nfO{ a}s
+ n] :jfldTj wgLsf] x}l;otdf u/]sf] ;+:yf PsLs/0f ub{5 M
sf/f]af/ dfgL a}s
+ tyf ;xfos ;+:yfn] n]vf°g u5{g . • o:tf] ;+:yfsf] lqmofsnfkx? a}s
+ s]f nflu / o;sf]
u}/–lgoGq0f gfkmfx¿df ;dfof]hg ;xfos ;+:yfsf] v'b ljz]if Joj;fo cfjZostf cg';f/ ;~rflnt ul/G5
;DklQsf] cg'kftdf cfwfl/t x'G5 . Vofltsf] nflu s'g} h;sf sf/0f To:t]f ;+:yfsf] ;~rfngsf] sf/0f
;dfof]hg ul/b}g / s'g} gfkmf jf gf]S;fg n]vf°g ul/b}g . a}s
+ nfO{ kmfObf x'G5 .
u_ ;xfos sDkgLx? • To:tf] ;+:yfsf] lqmofsnfkaf6 clwsf+z kmfObf x'g]
;xfos sDkgLx? a}s + n] lgoGq0f u/]sf sDkgLx? u/L a}s + ;Fu lg0f{o clwsf/ ePdf jf :jlgoGq0f
x'g\ . s'g} ;+:yf;Fusf] ;+nUgtfsf] sf/0f kl/jt{gzLn k|0ffnL :yfkgf u/L a}s
+ ;Fu lg0f{o clwsf/ x'G5 eg] .
k|ltkmnsf] clwsf/ ePdf / To:tf] ;+:yfsf] gfkmfdf • To:tf] ;+:yfaf6 x'g] clwsf+z kmfObf k|fKt ug]{ clwsf/
c;/ kfg]{ zlQm ePdf a}s + n] ;f] ;+:yfnfO{ lgoGq0f u5{ . a}s
+ ;Fu ePdf / To:tf] ;+:yfsf] lqmofsnfkaf6
;xfos sDkgLx?sf] ljQLo ljj/0fx? PsLs[t ljQLo a}s+ nfO{ klg hf]lvd x'g ;S5 .
ljj/0fdf ;d]l6Psf] 5 .
• a}s
+ n] To:tf] ;+:yfsf] lqmofsnfkaf6 x'g] clwsf+z
nfe k|fKt ug{sf] nflu clwsf+z hf]lvdsf] lhDd]jf/L
a}s
+ n] cfÇgf] lgoGq0fdf Ps jf PseGbf a9L tTjx?
jf :jfldTj lnG5 .
kl/jt{g ePsf 5g\ ls eg]/ k'gd"N{ of°g u5{ . PsLs[t
ljQLo ljj/0f tof/ kfbf{ ;DklQ, bfloTj, cfDbfgL, vr{
r_ PsLs[tfdf x6fO{Psf n]gb]gx?
/ gub k|jfx dft[ sDkgL;Fu p:t} u/L hf]l8G5 . ;xfos
;a} cGt/ ;d"x df}Hbft / sf/f]af/, cGt/ ;d"x
sDkgLdf dft[ sDkgLsf] nufgL / dft[ sDkgLsf]
sf/f]af/af6 k|fKt x'g] ;fsf/ gePsf] cfDbfgL jf vr{
O{lSj6Lsf] c+z k"0f{ ?kdf x6fOG5 . PsLs[t ljQLo
-ljb]zL d'bf| ;6xLaf6 k|fKt x'g] cfDbfgL / gf]S;fgafx]s_
ljj/0f agfpg] a]nfdf cGt/ ;d"x sf/f]af/;Fu ;DalGwt
nfO{ PsLs[t ljQLo ljj/0f tof/ ubf{ /2 ul/G5 . olb
;DklQ tyf bfloTj, cfDbfgL, vr{ / gub k|jfxnfO{
s'g} Iflt x'g] k|df0f 5}g eg] ;fsf/ gePsf] gf]S;fgnfO{
k"0f{?kdf x6fOG5 .
klg ;fsf/ gePsf] cfDbfgLh:t} u/L /2 ul/G5 .
3_ lgoGq0f u'dfpg'
#=# gub jf gub ;dfg
lgoGq0f u'dfPdf a}s+ n] ;xfos sDkgLsf] ;DklQ tyf
gub jf gub ;dfg eGgfn] cfkm";uF ePsf] gub df}Hbft
bfloTj ckn]vf°g u5{ . u}/ lgolGqt :jfy{sf] /sd tyf
a}s
+ tyf ljQLo ;+:yfdf /x]sf] df}Hbft dfu tyf
;xfos sDkgL;Fu ;DalGwt O{lSj6Ldf ;l~rt ?kfGt/0f
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 105
cNk;"rgfdf k|fKt x'g] /sd / ufFleg] ldlt eGbf tLg jf fair value df dfkg ul/G5 . fair value df dfkg
tLg dlxgf eGbf sd kl/kSjtf cjlw ePsf] clt t/n ul/Psf] ljQLo ;DklQ b]xfo adf]lhd juL{s/0f ul/G5 M
ljQLo ;DklQ a'lemG5 . a}s + n] cNksflng k|ltj4tf k"/f
ug{ k|of]u ug]{ / fair value kl/jt{g x'g gu0o hf]lvd • gfkmf jf gf]S;fg dfkm{t fair value df dfkg ul/g]
ePsf] ljQLo ;DklQ g} gub tyf gub ;dfg xf] . ljQLo ;DklQ
ljQLo ;DklQ gfkmf jf xflgsf] dfWodaf6 fair value
ljQLo cj:yfsf] ljj/0fdf gub / gub ;dfgnfO{ sf] ¿kdf juL{st[ ul/G5 olb ltgLx¿ Jofkf/sf]
kl/zf]lwt d"Nodf /flvG5 . nflu /flvPsf] 5 jf gfkmf jf gf]S;fgsf] dfWodaf6
fair value df lglb{i6 ul/Psf] 5 . k|f/lDes klxrfg
#=$ ljQLo ;DklQ / ljQLo bfloTj / n]vf°gdf, sf/f]af/ nfut clwu|x0f nfut xf]
eg] gfkmf jf gf]S;fgsf] dfWodaf6 ul/G5 . To:tf,
s_ klxrfg / n]vf°g ;DklQkl5 fair value df gflkG5g\ / fair value df
a}s + n] k|f/lDes ?kdf cfÇgf] ljQLo cj:yfsf] ljj/0fdf kl/jt{gx¿ gfkmf jf gf]S;fgsf] ljj/0fdf klxrfg
ljQLo ;DklQ jf bfloTjnfO{ ta dfq} n]vf°g ul/G5 / n]vf°g ul/G5 .
ha of] pks/0fsf] cg'aGwg Joj:yfsf] kIf (Party to
Contractual Provision) x'G5 . a}s + n] ;'?df shf{ / • cGo lj:t[t cfDbfgL dfkm{t fair value df dfkg
;fk6L, lgIf]k / C0f ;'/If0fkqx? / ;xfos bfloTjx¿ ul/g] ljQLo ;DklQ
pgLx¿sf] pTklQ ePsf] ldltdf n]vf°g ub{5 h'ga]nf k|f/lDes ?kdf Jofkf/sf] nflu g/flvPsf] / n]vf°g
a}s+ pks/0fsf] cg'aGwg Joj:yfsf] kIf aG5 . O{lSj6L ul/Psf] O{lSj6L pks/0fdf ul/Psf] nufgL a}s + n]
pks/0fdf nufgL, lwtf]kq, C0fkq, ;/sf/L ;'/If0fkq, pks/0fsf] fair value df ePsf] kl/jt{gnfO{ cGo
/fi6« a}s
+ sf] C0fkq jf lgIf]k lnnfdL, l/e;{ l/kf], k|i6 lj:t[t cfodf n]vf°g ug]{ u/L ckl/jt{gLo 5gf}6
vl/bnfO{ Jofkf/sf] ldltdf, n]vf°g ul/G5 . ljQLo u5{ eg] cGo lj:t[t cfDbfgL dfkm{t fair value
;DklQsf] lgoldt x'g] vl/b / laqmLnfO{ r'Qmf x'g] df dfkg ul/g] ljQLo ;DklQ sf] ¿kdf juL{st[
ldltdf n]vf°g ul/G5 . ul/g'k5{ . To:tf ;DklQkl5 fair value df dfkg
x'G5g\ / fair value df kl/jt{gx¿ cGo lj:t[t
v_ juL{s/0f cfDbfgLdf n]vf°g ul/G5 .
Fair value df juL{s/0f ul/Psf ljQLo ;DklQ kl5 fair NAS !& cGtu{t k§fx¿sf] ;Gbe{df, Fair value eg]
value df dfkg ul/G5 . ljQLo ;DklQsf] fair value sf] hfgsf/, OR5's kIfaLr dfkg ldltdf arms length
df gfkmf jf gf]S;fgsf] dfWodaf6 kl5 x'g] fair value transaction df ;DklQ ljlgdo ug{ jf bfloTj r'Qmf ug{
kl/jt{gnfO{ gfkmf jf gf]S;fgsf] ljj/0fdf n]vf°g ul/G5 ;lsg] d"No xf] .
hasL cGo lj:t[t cfodfkm{t fair value dfkg ul/g] ljQLo
;DklQnfO{ cGo lj:t[t cfodf klxrfg / n]vf°g ul/G5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 107
lgDg tx cg';f/ fair value lgwf{/0f ul/G5 M sdhf]/Lsf] v'b nfutdf dfGotf k|fKt 5 .
tx ! M fair value dfkg tL x'g\ h'g Ps} ;DklQ jf #=$=# xfgL (Impairment)
bfloTjsf nflu ;lqmo ahf/df cJojl:yt pb[t k|To]s l/kf]l6{ª ldltdf a}s + n] ;DklQdf xfgL ePsf]
d"Nox¿af6 Jo'TkGg x'G5g\ . jf gePsf] s'g} ;+st] 5 ls 5}g egL d"Nof°g u5{ .
olb s'g} ;+st] 5 eg] k'gk{ f| lKt of]Uo /sd lgwf{/0f
tx @ M d"Nof+sg tL x'g\ h'g ;lqmo ahf/df p:t} ul/G5 . ljQLo ;DklQ jf ljQLo ;DklQsf] ;d"xdf
pks/0fx¿sf] nflu pb[t d"Nox¿ 5g\ jf lgliqmo ahf/ xfgL gf]S;fgL n]vf°g ul/G5 olb ;DklQsf] k|f/lDes
df ;dfg jf o:t} pks/0fx¿sf] nflu pb[t d"Nox¿ / n]vf°gkl5 x'g] Ps jf a9L 36gfx¿sf] kl/0ffdsf]
ljQLo pks/0fx¿ d"Nojfg df]8n] x¿ k|of]u ubf{ d"Nojfg ¿kdf xfgLsf] j:t'ut k|df0f 5 -gf]S;fg 36gf_ /
x'G5 hxfF ;a} dxTjk"0f{ cfutx¿ cjnf]sgof]Uo x'G5g\ . Tof] gf]S;fg 36gf -jf 36gfx¿_ sf sf/0f ljQLo
;DklQ jf ljQLo ;DklQ ;d"xsf] cg'dflgt eljio gubL
tx # M kf]6k{ mf]lnof]x? tL x'g\ hxfF slDtdf Ps cfut k|jfxdf s'g]} k|efj 5 ls 5}g egL ljZj;gLo cg'dfg
(input), h;n] pks/0fsf] d"Nof°gdf dxTjk"0f{ k|efj ug{ ;lsG5 .
kfg{ ;S5, ahf/sf] cf+s8fdf cfwfl/t x'bg} g\ .
xfgLsf] j:t'ut d"Nof°gsf] nflu a}s
+ n] lgDgfg';f/sf]
ha pknAw x'G5, a}s + n] ljQLo pks/0fsf] fair value a'bF fnfO{ Wofg lbG5 M
Tof] pks/0fsf] ;lqmo ahf/df ;"rLs[t d"Nox¿ k|of]u • C0fLn] Jofh jf ;fFjfsf] e'QmfgL glt/]sf] eP
ub}{ dfkg ub{5 . olb ;"rLs[t d"Nox¿ ;lhn};uF /
lgoldt ¿kdf pknAw 5g\ eg] ahf/nfO{ ;lqmo dflgG5 • ha C0fLn] 6f6 klN6Psf] 3f]if0ff ug]{ k|lqmof cl3
/ arm's length sf] cfwf/df jf:tljs / lgoldt ¿kdf a9fpF5 ta p;sf] bfloTj ekf{Od{ f l9nfO{ jf d'Qm
x'g] ahf/ sf/f]af/ k|ltlglwTj ub{5 . olb Ps ljQLo x'G5 .
pks/0fsf] nflu ahf/ ;lqmo 5}g eg] a}s + n] d"Nof°g • hxfF a}s + n] C0fLsf] shf{ bfloTjsf] ;Gbe{df
ljlw k|of]u u/L fair value :yfkgf ub{5 . d"No lgwf{/0f k'gk|fK{ tLsf] sfg'gL ;xf/f ;'? u5{ .
ljlwdf hfgsf/, OR5's kf6L{x¿ -olb pknAw 5_
• hxfF a}s+ n] C0fsf] ef}lts dfkmL jf tf]lsPsf]
aLrsf arm's length sf/f]af/ ;dfj]z x'G5 .
e'QmfgLx¿sf] :yugsf] sf/0f k|bz{g u5{ / cfly{s
bfloTj sd x'g] u/L bfloTjsf] k'g;{/+ rgfsf] nflu
k|f/lDes n]vf°g ubf{ ljQLo pks/0fsf] fair value sf]
;xdlt hgfpF5 .
pQd k|df0f eg]sf] sf/f]af/ d"No xf] -cyf{t lbOPsf] jf
k|fKt ul/Psf] k|ltkmnsf] fair value_ . oBlk k|f/lDes • tYof°n] ljQLo ;DklQ ;d"xsf] eljiosf] cg'dflgt
klxrfg / n]vf°gdf ljQLo pks/0fsf] fair value o;sf] gub k|jfxdf dfkgof]Uo sdL 5 eGg] ;"lrt u/]
sf/f]af/ d"Nodf leGg x'g ;S5 . olb To:tf fair value klg oBkL cem} k[ys ljQLo ;DklQsf] sdL n]vf°g
pxL pks/0fdf xfnsf] cGo k|ToIf ahf/ sf/f]af/sf] ug{ ;Sb}g .
;fy t'ngf u/]/ k|dfl0ft ul/Psf] 5 -;+zf]wg lagf_
jf d"Nof°g ljlw k|of]u u/L Variable df s]jn k|ToIf a}s
+ n] shf{ ;fk6Lsf] / e'QmfgL ldlt;Dd wf/0f ul/Psf]
ahf/af6 cf+s8f ;dfj]z ul/Psf] 5 eg] ta leGgtf nufgL lwtf]x¿sf] xfgLsf] k|df0f k[ys ;DklQ /
z'?jftL klxrfg / n]vf°gdf gfkmf jf gf]S;fgdf ;fd"lxs:t/ b'ad} f txdf ljrf/ ub{5 . ;a} k[ys ¿kdf
klxrfg / n]vf°g ul/G5 . cGo kl/l:yltdf leGgtf dxTjk"0f{ ;fk6Lx? / kl/zf]lwt nfutdf dfkg ul/Psf
gfkmf jf gf]S;fgdf t'?Gt n]vf°g x'Fb}g t/ pko'Qm nufgL lwtf]x? ljz]if xfgLsf] nflu d"Nof°g ul/G5 .
cfwf/df jf pks/0fsf] cfo' el/df n]vf°g x'G5 jf ljz]if xfgL n]vf°g gePsf shf{ ;fk6Lx?sf] xsdf
ha pks/0f ;fl6G5 a]lrG5 jf x:tfGt/0f x'G5 . ;fd'lxs ?kdf xfgL gf]S;fgL d"Nof°g ul/G5 .
;a} cJojl:yt :jk"hF L nufgL nfutdf /]s8{ ul/Psf] kl/zf]lwt nfutdf dfkg ul/Psf Psn ?kdf dxTjk"0f{
5 jf;nftsf]] ldlt;Dd k|j4{s z]o/sf] u}/Jofkf/nfO{ gePsf shf{ ;fk6L tyf kl/zf]lwt nfutdf dfkg
Wofgdf /fvL o:tf] z]o/sf] ahf/ d"No lglZrttfsf ul/Psf nufgL ;'/If0fkqx?nfO{ kl/;f]lwt nfutdf
;fy lglZrt ug{ ;lsb}g . t;y{, olb 5 eg] oL nufgLx? dfkg ul/Psf p:t} vfn] hf]lvd rl/q ePsf shf{
108
sf/f]af/ ;DklQ jf bfloTjsf ¿kdf juL{st[ ul/Psf nfe jf gf]S;fg -j:t' gi6 ubf{sf] s"n cfo / j:t'sf]
x'Ggg\ . hf]lvd Joj:yfkg p2]Zosf nflu /flvPsf lstfaL d"NoaLrsf] leGgtf u0fgf_ gfkmf jf gf]S;fgsf]
Jo"TkGgx? ljQLo l:yltsf] ljj/0fdf fair value df dfkg cGo cfodf n]vf°g ul/G5 .
ul/G5 .
?= !),))) eGbf sdsf] ;DklQnfO{ pgLx?sf] hlt;'s}
nfut nfex¿nfO{ Wofgdf /fVb} a}s + n] hf]lvd cfo" ePklg vl/b ul/Psf] jif{df /fh:jdf ;+slnt gx'g]
Joj:yfkgsf] nflu /flvPsf s]xL Jo"TkGgx?sf nflu egL vr{ n]vf°g (Charged off to Revenue) ul/G5 .
x]h n]vf ckgfPsf] 5}g .
v_ k"h
F Lut sfo{ k|ult
#=& ;DklQ / pks/0f lgdf{0ffwLg l:y/ ;DklQ / k|of]usf] nflu tof/ gePsf
;DklQx?sf] nfut k"hF Lut sfo{ k|ultdf b]vfOG5 .
s_ n]vf°g / dfkg
;DklQ / pks/0fsf] nfut Asset sf] ¿kdf n]vf°g u_ x|f;s§L Joj:yf
ul/G5 olb M cGo ;DklQdf x|f;s§L Joj:yfkg cg';f/ ;db/ ljlw
• pks/0f;Fu ;DalGwt eljiosf cfly{s nfex¿ k|of]u u/]/ cg'dflgt pkof]uL cfo'sf nflu vr{sf]
;+:yfdf k|jflxt x'g] ;Defjgf /xG5 /, afFsL c+z ljlgof]hgsf] ¿kdf u0fgf ul/G5 . h'g
o; k|sf/ 5 M
• ;DklQ / pks/0fsf] nfut ljZj;gLo ?kdf dfkg
ug{ ;lsG5 . ;d"x pkof]uLtf cjlw -jif{df_
sDo'6/ %
nfutn] s'g} vl/b d"Nodf / Jofkf/ 5"6 36fPkl5sf] s'g} kmnfd] kmlg{r/ !)
klg u}/lkmtL{of]Uo s/x¿ / Joj:yfkgn] rfx]sf] :yfgdf sfof{no pks/0f !)
NofpFbfsf] vr{ / rfx]sf] zt{df ;~rfng ubf{ x'g] o:tf ;jf/L ;fwg !)
cGo nfutx¿ klg ;d]65\ M sf7sf] kmlg{r/ %
ejg %)
:jlgdf{0f ;DklQsf vr{x? lgDgfg';f/ 5g\ M
lnhxf]N8 !% jif{ jf k§f cjlw dWosf] sd
• lgdf{0f ;fdu|L / k|ToIf >d vr{
• k|ToIf ¿kdf k|of]hgsf] nflu sfd ug]{ cj:yfdf x|f;s§Lsf] k|of]hgsf nflu pNn]v ldlt dlxgfsf] !$
;DklQx¿ Nofpgsf] nflu cfjZos kg]{ s'g} klg cf}+ lbg;Dd vl/b ul/Psf] ;fdfgsf] nflu ! ut] /
nfutx?, To;kl5 vl/b ul/Psf] ;fdfgsf] nflu csf]{ dlxgfsf] !
• ;DklQ of]Uotfsf] nflu x'g] borrowing costs ut] dflgG5 .
#=* cd"t{ ;DklQ÷VoftL Fair value df n]vf°g ul/Psf u}/df}lb|s cg'bfg ;lxt
VoftL ;DklQ ;DaGwL ;/sf/L cg'bfgx¿ :ylut cg'bfg cfo
Jofkf/ PsLs/0fdf clwu|x0fof]Uo v'b ;DklQsf] fair :yfkgf u/]/ ljQLo cj:yfsf] ljj/0fdf k|:t't ul/G5 .
value vl/b d"No eGbf clws ePdf clws ePsf] cfDbfgL;Fu ;DalGwt cg'bfg gfkmf jf gf]S;fgsf] c+usf]
/sdnfO{ VoftLsf] ?kdf n]vf°g ul/G5 . k|f/lDes ?kdf cGo cfocGtu{t k|:t't ul/G5 .
n]vf°gkl5, ;fv s'g} ;l~rlt Iflt gf]S;fgnfO{ 36fO{
dfkg ul/G5 . of] jif{ a}+sn] o"s]P8n] nufgL u/]sf] sfo{qmd
Sakchyam Access to Finance for Poor Challenge
VoftLsf] Ifltsf] jflif{s ?kdf ;dLIff ul/G5 /, olb Fund (AFPCF) af6 cg'bfg k|fKt u/]sf] 5 . ;Ifd /
36gf jf kl/l:yltdf cfPsf] kl/jt{gn] efl/t d"Nodf :ylut cg'bfg cfosf] lx;faldnfg ;DaGwL yk ljj/0f
Iflt k'u]sf] ;+s]t ePdf Tof] eGbf sd ;dodf klg gf]6 %=!& df b]vfOPsf] 5 .
;dLIff ul/G5 .
Sakchyam Access to Finance for Poor Challenge
ul/G5 / ck]lIft pkof]uL cfo'sf] cfwf/df kl/zf]lwt Fund (AFPCF) sfo{qmd a]nfotL ;/sf/sf] o"s] P8sf]
d"Nodf dfkg ul/G5 . nufgL / g]kfn ;/sf/ / a]nfotL ;/sf/sf] ;xsfo{df
;~rflnt 5 . :yfgLo / cGt/f{li6«o ;fe]mbf/;Fusf]
sDo'6/ ;Ç6j]o/ ;xsfo{df o;nfO{ cGt/f{li6«o ljsf; ljefu
vl/b ul/Psf] sDKo'6/ ;Ç6j]o/ nfO;]G;x?sf] -8LPkmcfO{8L_ sf] nflu Louis Berger Group
vl/b ug{ / k|of]u ug{ ;lsg] cj:yfdf Nofpgsf] OGskf]{/];gn] Joj:yfkg ul//x]sf] 5 .
lglDt nfu]sf] nfutnfO{ k"+lhs[t ul/G5 . eljiodf
;Ç6j]o/n] nfut eGbf nfe al9 eO{ cfly{s kmfObf x'g] u|fdL0f hg;+VofnfO{ zfvf, zfvf/lxt a}+ls· / j}slNks
;Defjgf ePdf ;Ç6j]o/sf] ljsf;;Fu vr{nfO{ k"+lhs[t dfWodaf6 a}+ssf] kx'Fr k'¥ofpg] of] kl/of]hgfsf]
ul/G5 . sDKo'6/ ;Ç6j]o/ nfut ck]lIft pkof]uL p2]Zo xf] . o; cfof]hgfsf] p2]Zo u/La ;d'bfonfO{
cfo'sf] cfwf/df kl/zf]lwt x'G5g\ . ;Ç6j]o/ sfod ug{ nlIft u/L cfly{s tyf ljQLo nfe k|bfg ug]{ x]t'n]
;DalGwt nfutx¿ vr{sf] ¿kdf klxrfg / n]vf°g gjLg / gofF ljQLo pTkfbgx¿ / ;]jfx¿sf] ljsf;
ul/G5 . / sfof{GjognfO{ k|f]T;flxt ug{' xf] . g]kfnsf] dWo
/ ;'b"/ klZrdf~rnsf s]xL lhNnfx¿df ljleGg
;Ç6j]o/ k|of]usf] nflu pknAw ePsf] ldltb]lv o;sf] cfw'lgs / ;'ljwfhgs ljQLo ;]jfx¿ lj:tf/ ug{
cg'dflgt pkof]uL cfo'df l;wf/]vf z}nLdf gfkmf jf a}+sn] cGt/f{li6«o ljsf; ljefu -8LPkmcfO{8L g]kfn_
gf]S;fgdf kl/zf]lwt ul/G5 . xfnsf] / t'ngfTds sf] nflu Louis Berger åf/f nfu" Sakchyam Access to
Finance sfo{qmd;Fu ;Demf}tf u/]sf] 5 . o; ;Demf}tfsf]
cjlwsf] nflu ;Ç6j]o/sf] cg'dflgt pkof]uL cfo' %
jif{ xf] . !) xhf/ ?k}ofF eGbf sd nfutsf] /fh:j dfWodaf6 a}+sn] o; cfof]hgfsf] vr{sf] a/fa/ c+z
vr{sf] ?kdf n]lvG5 . ldnfg sf]ifsf] ¿kdf ljQLo cg'bfg k|fKt u/]sf] 5 .
k|fKt vr{ g]kfn n]vf dfgs–@), ;/sf/L cg'bfgsf
kl/zf]wg ljlwx¿, pkof]uL cfo'x¿ / cjlzi6 dfgx¿ nflu n]vf°g / ;/sf/L ;xof]usf] k|s6Ls/0f cg';f/
k|To]s l/kf]l6{ª ldltdf ;dLIff ul/G5 / pko'Qm 5 eg] lx;fa ul/Psf] 5 .
;dfof]lht x'G5 .
of] kl/of]hgfn] ul/a hgtf / ;d'bfonfO{ nlIft u/L
#=( ;/sf/L cg'bfg / ;/sf/L ;xfotf k|s6Ls/0f gofF cGj]if0fsf] ljsf; / sfof{Gjogsf ;fy} gofF ljQLo
n]vfdfg pTkfbg / ;]jfx? k|f]T;fxg ug]{ nIo /fv]sf] 5 h;n]
;/sf/L cg'bfg h'g vr{sf] nflu lglxt x'G5 Tolx 7"nf] ;+Vofdf ul/a hgtfnfO{ Joj;flos ?kdf bLuf] x'g]
lzif{ssf] vr{df gfkmf gf]S;fg lx;fadf n]vf°g u/L ;fdflhs cfly{s nfe k'¥ofpF5 . g]kfnsf] dWo /
ul/G5 . cg'bfg cfo n]vf°g ug{ cfDbfgL ljlw k|of]u ;'b'/klZrdf~rndf ljleGg cfw'lgs / ;xh ljQLo ;]jf
ul/G5 . k'¥ofpgsf] nflu a}+sn] 8LPkmcfO{8L g]kfnsf] tkm{af6
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 111
laqmLsf nflu /flvPsf] u}/rfn' ;DklQ #=!@ lgIf]k, hf/L ul/Psf C0f ;'/If0fkq / ;'/If0f
u}/rfn" ;DklQ -hdLg / ejg_ / lgsf;f ;d"xx? g/flvPsf] ;xfos cfjlws C0f
(Disposal groups) -lgsf;f ;d"xsf] ;DklQ / bfloTj s_ lgIf]k
b'j}_ nfO{ laqmLsf] nflu /flvPsf] egL juL{s/0f ul/G5 a}+sn] cfÇgf u|fxsx?af6 rfn" cfjlws art / dflh{g
/ laqmLsf] nflu ltgsf] lstfaL / fair value dWosf] vftfx? cGtu{t art :jLsf/ ub{5 . oL sf/f]af/x?
sddf dfkg ul/G5 olbM a}+ssf] lstfadf /]s8{ ul/Psf] x'G5 / kl/0ffd:j¿k
c_ k|fylds ?kdf ltgsf] lstfaL /sd laqmLaf6 k|fKt of] a}+ssf] bfloTj x'G5 / a}+sn] lgIf]kstf{nfO{ ltg'{kg]{
ul/G5, /sdsf] ?kdf /flvPsf] x'G5 .
cf_ ltgLx? jt{dfg cj:yfd} laqmLs]f nflu pknAw v_ hf/L ul/Psf] C0f ;'/If0fkq
x'G5g\, o;df l8j]~r/, aG8 jf a}+såf/f Hff/L cGo ;'/If0fkqx¿
O_ ltgsf] laqmL ;Defjgf pRr 5 . 5g\ . lgIf]k / Hff/L ;'/If0fkq ;'?df fair value df
j[l4zLn (Incremental) k|ToIf sf/f]af/ nfut 36fP/
laqmLsf] nflu /flvPsf] egL k|f/lDes juL{s/0f ug'{ dfkg ul/G5, / kl5 k|efjsf/L Jofhb/ ljlw k|of]u u/L
cl3 ;DklQx¿ -jf ;DklQ / bfloTjx¿ Ps lgsf;f dfkg ul/G5, Tof]afx]s ;d"xn] gfkmf jf gf]S;fgdfkm{t
;d"xdf_ dflysf] j0f{g ul/Psf] n]vf gLltsf cg';f/ fair value df bfloTj lgwf{/0f u5{ .
dfkg ul/G5 .
t/, a}+sn] hf/L u/]sf] l8j]~r/x? u|fxs lgIf]k eGbf
clwg:y x'G5 .
112
ª_ gfkmf jf gf]S;fgdfkm{t fair value df dfkg ul/Psf ;]jfx¿ k|bfg ul/Psf] ;dodf sd{rf/L vr{sf] ¿kdf
cGo ljQLo pks/0faf6 v'b cfDbfgL klxrfg / n]vf°g ul/G5 .
gfkmf jf gf]S;fg dfkm{t fair value df dfkg ul/Psf
cGo ljQLo pks/0faf6 v'b cfDbfgL hf]lvd Joj:yfkg kl/eflift of]ubfg of]hgfdf x'g'kg]{ of]ubfg h'g sd{rf/Ln]
p2]Zosf nflu cfof]lht u}/Jofkf/ 8]l/j]l6J;;Fu lbPsf] ;]jfsf] l/kf]l6{ª cjlwsf] !@ dlxgfkl5 ;Dd
;DalGwt 5 h'g of]Uo x]h ;DaGw / gfkmf jf e'QmfgL ePsf] x'Fb}g To;nfO{ Discount u/]/ jt{dfg
gf]S;fgdfkm{t fair value df dfkg ul/Psf ljQLo d"Nodf n]vf°g ul/G5 .
;DklQ / bfloTjx¿sf] lx:;f x'Fb}g . o;n] ;a} ;fsf/ /
c;fsf/ fair value kl/jt{gx¿, Jofh, nfef+z / ljb]zL a}+ssf ;a} sd{rf/Ln] sd{rf/L ;~ro sf]ifaf6 nfe
ljlgdo leGgtfx? ;dfj]z ub{5 . k|fKt u5{g\ h'g kl/eflift of]ubfg of]hgf cGtu{t k5{
h;df a}+s / sd{rf/Ln] b'j} k"j{lgwf{l/t b/ cg';f/
#=!% Jofh vr{ dfl;s ?kdf cfÇgf] tnasf] !) k|ltzt /sd of]ubfg
lgIf]k nufot ;a} ljQLo bfloTjx¿df Jofh vr{ u5{g\ . a}+sn] cfÇgf] jflif{s of]ubfgafx]s ;~ro sf]ifsf]
k|efjsf/L Jofh b/ ljlw k|of]u u/]/ gfkmf jf gf]S;fgdf nflu cGo bfloTj dfGb}g .
n]vf°g ul/G5 . ;a} Jofkf/ bfloTjdf Jofh Joo a}+ssf]
Jofkf/ ;~rfngsf] nflu lgoldt vr{ dflgG5 / v'b cf_ kl/eflift nfe of]hgf
;DklQ cfo / Jofkfl/s ;DklQ / bfloTjx¿sf] fair kl/eflift nfe of]hgf kl/eflift of]ubfg of]hgf afx]ssf]
value df cGo ;a} kl/jt{gsf] ;fy k|:t't ul/G5 . ;]jf kl5sf] nfe of]hgf xf] . kl/eflift nfe of]hgfx¿sf]
;Gbe{df a}+ssf] v'b bfloTjx¿ k|To]s of]hgfsf] nflu
#=! sd{rf/L nfe eljiosf] nfesf] dfqfsf] cg'dfg nufP/ 5'§} u0fgf
s_ cNksflng sd{rf/L nfe ul/G5 h'g jt{dfg / cl3Nnf] ;dodf sd{rf/Lx¿n]
5f]6f] cjlwsf] sd{rf/L nfe bfloTjx¿ Discount pgLx¿sf] ;]jfsf] abnfdf sdfO{ u/]sf x'G5g\ . Tof]
gu/L dfkg ul/G5 / ;DalGwt ;]jf k|bfg ul/Psf] 5 nfe o;sf] jt{dfg d"No lgwf{/0f ug{ Discount ul/G5 .
egL vr{ ul/G5 . af]g; P]g, @)#) n] tf]s]sf] af]g; ljut ;]jf nfutx¿ / of]hgf ;DklQx¿sf] fair value
cGtu{t klg ltg{' kg]{ bfloTj /sdnfO{ sd{rf/Låf/f bfloTjdf 36fOG5 .
k|bfg ul/Psf] ljut ;]jfsf] kl/0ffdsf] ¿kdf bfloTj
n]vf°g ul/G5 . a}s
+ n] cGo lj:t[t cfodf t'?Gt kl/eflift nfe of]hgfaf6
pTkGg x'g] :ylut s/sf] ;a} ljdfl°t nfe / v'b
cNksflng sd{rf/L ;'ljwfdf lgDg lnlvlt s'/f gf]S;fg / sd{rf/L jf gfkmf vr{df sd{rf/L nfe Joosf]
;dfj]z x'G5g -olb l/kf]l6{ª cjlwsf] cGTokl5 !@ kl/eflift nfe of]hgfdf ;DalGwt ;a} vr{nfO{ n]vf°g
dlxgfleq e'Qmfgof]Uo ePdf_ M u5{ . kl/eflift nfe of]hgf r'Qmf ePsf] cj:yfdf a}s+ n]
• Hofnf, tna / ;fdflhs ;'/Iff of]ubfg To;sf] gfkmf cyjf gf]S;fg n]vf°g u5{ .
gub / gub ;dfgsf] Fair Value o;sf] lstfaL d"No xf] . eN6df /flvPsf] gubsf] ef}lts tyf ljQLo hf]lvd Go"gLs/0fsf] nflu jLdf ul/Psf] 5 .
t/ntf / Jofj;foLs cfjZostfsf cfwf/df eN6df /sdsf] Joj:yfkg ul/Psf] 5 . ljb]lz d'b|fdf /x]sf] gubdf ljb]lz ljlgdo b/sf] kl/jt{gaf6
x'g] hf]lvdnfO{ lgoldt ?kdf lgl/If0f ul/Psf] 5 / klxrfg ePsf] v08df t'?Gt Joj:yfkg ul/Psf] 5 . cfwf/df ;l~rt ljb]zL d'b|f hf]lvddf
klg /xg ;S5 . gub / gub ;dfg cGtu{t æcGoÆ df cGt/a}+s Placement / () lbgeGbf sdsf] 6]«h/L lan;d]t k5{g .
g]kfn /fi6« a}+sdf /x]sf] df}Hbftsf] fair value o;sf] lstfaL /sd xf] . PsLs[t lgb]{lzsf g+= !# -!_ adf]lhd g]kfn /fi6« a}+sdf /x]sf] df}Hbft
d'VotM clgjfo{ df}Hbft ;DalGw Joj:yf cg'?k /flvPsf] xf] . g]kfn /fi6« a}+saf6 k|fKt x'g ;Sg] / cGo lgIf]k cGtu{t gful/s artkq k5{ h'g
a}+sn] ahf/ lgdf{tfsf] p2]Zon] wf/0f u/]sf] 5 / Jofhb/df ;x'lnot k|bfg u/]sf] sf/0f x'g] k|fKo /sd /x]sf] 5 .
clwu|x0f ldltaf6 ltg dlxgf eGbf a9Lsf] kl/kSjtf ldlt ePsf :jb]zL / ljb]zL a}+s tyf ljQLo ;+:yf;Fusf] Placement nfO{ dfly k|:t't
ul/Psf] 5 .
116
laQLo ;+:yfnfO{ shf{ ;fk6df xfgL gf]S;fgL Joj:yf g]kfn /fi6« a}+ssf] lgb{]zLsf cg';f/ ul/Psf] 5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 117
n3'ljQ ljQLo ;+:yfnfO{ k|bfg ul/Psf] Psn shf{df s'g} o:tf] zt{ tyf lgodx? x'Fb}gg\ h;n] a}+ssf] ;du| gub k|jfxsf] /sd, ;do jf lglZrttfdf
7'nf] c;/ kf5{ . oL ;DklQx? kl/zf]lwt nfutdf dfkg ul/Psf] 5 . oL ;Dkltx?;Fu ;DalGwt hf]lvdx? lgoldt ?kdf d'Nof°g ul/G5 . oL Jofh
cfpg] lsl;dsf shf{ ;fk6Lx? x'g\ / o:tf ;Dkltaf6 x'g] cfDbfgLnfO{ gfkmfgf]S;fg lx;fa vftf cGtu{t /x]sf] Jofh cfDbfgLdf b]vfOG5 .
ICAN n] Hff/L u/]sf] j}slNks Joj:yfsf] ;'rgf cg';f/ a}+sn] shf{ tyf ;fk6Ldf x'g] xfgL gf]S;fgLsf] dfkg u/]sf] 5 / shf{ gf]S;fgL Joj:yfsf
nflu g]kfn /fi6« a}+sn] tf]s]sf] dfkb08 / NAS #( sf] cg'R5]b ^# adf]lhd lgwf{/0f ul/Psf] /sd dWo] h'g a9L 5 To;}nfO{ n]vfÍg ul/Psf] 5 .
g]kfn /fi6« a}+ssf] dfk808 cg';f/ xfgL gf]S;fgL ?= @,()!,&)$,&)@ /x]sf] 5, h'g NAS #( sf] s'n xfgL gf]S;fgL eGbf a9L xf] . NAS #( sf
cg';f/ cfly{s jif{ @)!(÷@)@) / @)!*÷@)!( df xfgL gf]S;fgL qmd;M ?= !,&&!,$)^,*^* / ?= @*),&&(,@%) /x]sf] 5 .
/sd ?=
;d"x a}+s
ljj/0f
o; jif{ ut jif{ o; jif{ ut jif{
u|fxsnfO{ shf{ ;fk6L 179,141,081,090 147,610,715,959 173,741,561,231 143,114,499,449
sd{rf/LnfO{ shf{ ;fk6L 1,124,325,442 743,104,260 1,118,644,020 740,164,049
cflh{t Jofh 1,025,303,303 528,827,729 1,025,303,303 528,827,729
hDdf 181,290,709,835 148,882,647,948 175,885,508,554 144,383,491,226
xflg gf]S;fgL
;fgL
g]=/f=a=sf] lgb]{zg @ adf]lhd 2,947,469,534 1,832,983,738 2,864,759,396 1,809,485,272
NAS #( adf]lhd 1,771,406,868 280,779,250 1,771,406,868 280,779,250
118
a}+sn] o; zLif{s cGtu{t u/]sf] ljQLo pks/0fdf u/]sf] nufgLnfO{ b'O{ ju{df k|:t't ul/Psf] 5 . cyf{t\ kl/zf]lwt nfutdf dfkg ul/Psf] nufgL
;'/If0f kq / FVTOCI df dfkg ul/Psf] O{lSj6Ldf nufgL kl/lw nfut dfkg ul/Psf] nufgL . hxfF nufgLaf6 k|fKt cfo af]g; z]o/sf] ¿kdf
k|fKt x'G5, nufgLsf] d"No lgwf{/0f nufgLsf] nfut ga9fO{ z]o/sf] ;+Vof Jf[l4 ul/G5 . () lbg;Dd kl/kSjtf ldlt ePsf] 6]«hl/ lannfO{ gub /
gub ;dfg cGtu{t juL{s[t ul/Psf] 5 .
nufgLsf] nfut O{lSj6Lsf] g]6jy{eGbf sd x'g] ePsfn] ;"lrs[t gePsf O{lSj6L nufgLnfO{ nfutdf k|:t't ul/Psf] 5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&&
123
124
rfn' s/ ;DklQ
o; cf=j=sf] cfos/ ;DklQdf a}+sn] cfos/ P]g @)%* adf]lhd bfo/ u/]sf] :jM lgwf/0f cfos/ ljj/0f cGtu{t a}+sn] e'QmfgL u/]sf] clu|d cfos/
;dfj]z 5 . a}+ssf] tkm{af6 >f]tdf clu|d s/ s§L ul/G5 . To;} cg'?k, o; cf=j= sf] cfos/ bfloTjx?df cfos/ P]g @)%* sf] k|fjwfg cg';f/
;/sf/nfO{ ltg'{kg]{ s/ ;dfj]z 5 .
Pg cfO ;L Plzof n3'ljQ ljQLo ;+:yf ;"lrs[t sDkgL ePtf klg a}+ssf] z]o/ ;+:yfks /x]sfn] nfut d"Nodf k|:t't ul/Psf] 5 .
Pg cfO ;L Plzof n3'ljQ ljQLo ;+:yf lnld6]8 c;f/ @$, @)&& df lwtf]kq af]8{df ;"lrs[t ePsf] 5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 125
hDdf
hDdf
126
nufgL ;DklQdf u}/ a}+ls· ;DklQ ;dfj]; ul/Psf] 5, pQm ;DklQsf] d'NofÍg fair value jf aSof}tf shf{ dWosf] sd d"Nosf cfwf/df ul/Psf]
5 . cf=j sf] cGtdf /x]sf] u}/ a}+ls· ;DklQx¿sf] lj:t[t ljj/0f gf]6 %=!% df k|bfg ul/Psf] 5 .
$=!# ;DklQ tyf pks/0f /sd ?=
;d"x
ljj/0f sDKo'6/ / kmlg{r/ / sfof{no k"FhLut c;f/ d;fGt c;f/ d;fGt
hUuf ejg k§f ;DklQ ;jf/L ;fwg d]lzg/L
;fdfgx? lkmS:r/ pks/0f lgdf0f{ @)&& @)&^
nfut
@)&% c;f/ #@ ;Ddsf] /sd 380,254,769 97,757,972 676,862,311 208,524,068 240,534,636 178,733,992 441,636,664 151,933,361 17,574,382 – 2,393,812,154
yk
o; jif{ yk ul/Psf 58,773,988 148,414,328 348,492,248 77,573,458 113,307,101 33,883,468 230,206,811 27,994,285 6,779,888 – 1,045,425,575
k"hF Ls/0f – – 17,138,963 – – – – – -17,138,963_ – –
l8:kf]hN; – – -4,628,852_ -1,468,301_ -88,919,789_ -2,032,328_ -13,003,349_ -2,186,867_ – – -112,239,486_
;dfof]hg – – -2,950,510_ – – – 48,230,124 -48,230,124_ – – -2,950,510_
cGo – – – -3,526,537_ – -1,854,854_ -7,140,516_ -1,213,611_ – – -13,735,518_
@)&^ c;f/ #! ;Ddsf] /sd 439,028,757 246,172,300 1,034,914,160 281,102,687 264,921,948 208,730,279 699,929,734 128,297,043 7,215,308
7,215,308 – 3,310,312,215
yk
o; jif{ yk ul/Psf – – 322,777,779 190,374,457 52,760,500 62,183,135 259,566,910 16,974,906 – 904,637,686
k"hF Ls/0f – – 7,215,308 – – – – – -7,215,308_ –
l8:kf]hN; – -17,776,371_ -4,222,435_ -1,470,105_ -6,880,000_ -629,857_ -2,111,365_ -5,650_ – -33,095,782_
;dfof]hg – – – – -21,866_ – – – – -21,866_
cGo – 17,548,709 -17,548,709_ – – – -1,255,000_ 1,255,000 – –
@)&& c;f/ #! ;Ddsf] /sd 439,028,757 245,944,638 1,343,136,102 470,007,039 310,780,583 270,283,556 956,130,279 146,521,299 – 4,181,832,254
k§f ;DklQ sDKo'6/ / kmlg{r/ / d]lzg/L sfof{no k"FhLut c;f/ d;fGt c;f/ d;fGt
;DklQ / pks/0f hUuf ejg ;fdfgx? ;jf/L ;fwg lkmS:r/ pks/0f lgdf0f{ @)&& @)&^
;l~rt x|f;s§L / xfgL
@)&% c;f/ #@ ;Ddsf] /sd – 26,807,200 167,717,129 57,968,713 87,294,963 73,419,909 103,241,694 92,956,821 – – 609,406,429
;dLIff jif{sf] x|f; z'Ns – 2,390,242 44,844,498 43,226,001 24,494,365 16,370,693 55,794,768 1,954,581 – – 189,075,149
;dLIff jif{sf nflu xfgL – – – – – – – – – – –
l8:kf]hN; – – -4,378,015_ -4,829,667_ -81,448,969_ -1,585,198_ -11,342,121_ -1,900,089_ – – -105,484,060_
cGo – – -2,950,510_ – – – – – – – -2,950,510_
@)&^ c;f/ #! ;Ddsf] /sd /sd – 29,197,442 205,233,103 96,365,046 30,340,359 88,205,404 147,694,341 93,011,313 – – 690,047,009
;dLIff jif{sf] x|f; z'Ns – 5,443,429 64,980,761 43,125,620 27,664,848 18,142,827 63,754,717 13,225,815 – 236,338,018 –
;dLIff jif{sf x|f; – – – – – – – – – – –
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&&
@)&& c;f/ #! ;Ddsf] /sd – 28,008,145 266,140,147 140,844,772 53,083,189 105,806,355 209,530,555 106,231,909
106,231,909 – 909,645,072 –
af“sL csf]{ k[i7df===
===cl3Nnf] k[i7af6 lg/Gt/
128
@)&% c;f/ #@ ;Ddsf] /sd 380,254,769 70,950,772 509,145,182 150,555,355 153,239,673 105,314,083 338,394,970 58,976,540 17,574,382 1,784,405,725
@)&^ c;f/ #! ;Ddsf] /sd 439,028,757 216,974,858 829,681,057 184,737,640 234,581,589 120,524,874 552,235,393 35,285,729 7,215,308 2,620,265,205
@)&& c;f/ #! ;Ddsf] /sd 439,028,757 217,936,493 1,076,995,955 329,162,267 257,697,393 164,477,202 746,599,724 40,289,390 – 3,272,187,181
$=!# ;DklQ tyf pks/0f /sd ?=
a}+s
ljj/0f sDKo'6/ / kmlg{r/ / sfof{no k"FhLut c;f/ d;fGt c;f/ d;fGt
hUuf ejg k§f ;DklQ ;jf/L ;fwg d]lzg/L
;fdfgx? lkmS:r/ pks/0f lgdf0f{ @)&& @)&%
nfut
@)&% c;f/ #@ ;Ddsf] /sd 380,254,769 97,757,972 673,568,849 202,631,952 235,423,980 171,092,325 437,717,727 151,933,361 17,574,382 – 2,367,955,317
yk – – – – – – – – – – –
o; jif{ yk ul/Psf 58,773,988 148,414,328 347,237,725 71,455,866 112,839,801 27,649,004 230,206,811 21,933,885 6,779,888 – 1,025,291,296
k"hF Ls/0f – – 17,138,963 – – – – – -17,138,963_ – –
l8:kf]hN; – – -4,628,852_ -1,468,301_ -88,919,789_ -2,032,328_ -13,003,349_ -2,186,865_ – – -112,239,484_
;dfof]hg – – -2,950,510_ – – – 48,230,124 -48,230,124_ – – -2,950,510_
cGo – – – -3,526,537_ – -1,854,854_ -7,140,516_ -1,213,611_ – – -13,735,518_
@)&^ c;f/ #! ;Ddsf] /sd 439,028,757 246,172,300 1,030,366,175 269,092,980 259,343,992 194,854,147 696,010,798 122,236,645 7,215,308 – 3,264,321,101
yk
o; jif{ yk ul/Psf – – 322,020,616 178,974,966 52,328,700 54,872,662 259,566,910 11,699,000 – 879,462,854 –
k"hF Ls/0f – – 7,215,308 – – – – – -7,215,308_ – –
l8:kf]hN; – -17,776,371_ -4,222,435_ -1,470,105_ -6,880,000_ -629,857_ -2,111,365_ -5,650_ – -33,095,782_ –
;dfof]hg – – – -21,866_ – – – – -21,866_ –
cGo – 17,548,709 -17,548,709_ – – – -1,255,000_ 1,255,000 – – –
@)&& c;f/ #! ;Ddsf] /sd 439,028,757 245,944,638 1,337,830,954 446,597,841 304,770,827 249,096,953 952,211,343 135,184,995 – 4,110,666,308 –
k§f ;DklQ sDKo'6/ / kmlg{r/ / d]lzg/L sfof{no k"FhLut s"n c;f/ s"n c;f/
;DklQ / pks/0f hUuf ejg ;fdfgx? ;jf/L ;fwg lkmS:r/ pks/0f sfo{k|ult cGTo @)&& cGTo @)&^
;l~rt x|f;s§L / xfgL
@)&% c;f/ #@ ;Ddsf] /sd – 26,807,200 169,404,737 56,728,250 87,181,805 72,759,613 102,692,420 92,956,821 – – 608,530,846
;dLIff jif{sf] x|f; z'Ns – 2,390,242 43,791,524 40,408,571 23,459,719 14,660,213 55,794,768 – – – 180,505,037
;dLIff jif{sf nflu xfgL – – – – – – – – – – –
l8:kf]hN; – – -4,378,015_ -4,829,667_ -81,448,969_ -1,585,198_ -11,342,121_ -1,900,089_ – – -105,484,060_
cGo – – -2,950,510_ – – – – – – – -2,950,510_
@)&^ c;f/ #! ;Ddsf] /sd – 29,197,442 205,867,736 92,307,154 29,192,554 85,834,627 147,145,067 91,056,732 – – 680,601,313
;dLIff jif{sf] x|f; z"Ns – 5,443,429 63,808,393 38,573,633 26,525,733 14,788,977 63,754,717 10,270,943 – 223,165,826 223,165,826
;dLIff jif{sf nflu sdhf]/L – – – – – – – – – – –
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&&
@)&& c;f/ #! ;Ddsf] /sd – 28,008,145 265,602,412 132,234,893 50,796,270 100,081,727 208,981,281 101,322,456 – 887,027,185
af“sL csf]{ k[i7df===
===cl3Nnf] k[i7af6 lg/Gt/
130
@)&% c;f/ #@ ;Ddsf] /sd 380,254,769 70,950,772 504,164,112 145,903,702 148,242,175 98,332,713 335,025,307 58,976,540 17,574,382 1,759,424,471
@)&^ c;f/ #! ;Ddsf] /sd 439,028,757 216,974,858 824,498,438 176,785,825 230,151,438 109,019,520 548,865,731 31,179,912 7,215,308 2,583,719,788
@)&& c;f/ #! ;Ddsf] /sd 439,028,757 217,936,493 1,072,228,542 314,362,948 253,974,557 149,015,225 743,230,061 33,862,539 – 3,223,639,123
klxrfg ePsf l:y/ ;DklQ tyf sfof{no pks/0fsf] nfutnfO{ dfkg u/L n]vf°g ul/G5 . nfut dfkg ubf{ ;f] l:y/ ;DklQ tyf sfof{no pks/0f k|flKt jf lgdf{0fsf nflu ePsf k"FhLs[t ug{ ldNg] ;a}
vr{nfO{ ;f] ;DklQsf] nfutsf] ?kdf n]vf°g ul/G5 . pQm k|s[lt afx]ssf cGo vr{x?nfO{ vr{ ePs} cjlwdf k|f]befjL cfwf/df gfkmf gf]S;fg vftfdf n]vf°g ul/G5 .
l:y/ ;DklQ tyf sfof{no pks/0f laqmL ul/Pdf cyjf ;f] sf] k|of]uaf6 eljiodf s'g} klg cfly{s nfe lng g;lsg] cj:yf cf°ng ePdf ;f] ;DklQsf] lstfaL d"NonfO{ lg;u{ ug{] ul/G5 . o;/L lg;u{ ul/Fbf
;f]df x'g] kmfO{bf jf 3f6fnfO{ gfkmf gf]S;fg vftfdf k|:t't ul/G5 .
a}+sn] l:y/ ;DklQ tyf sfof{no pks/0fnfO{ ;f]sf] cg'dflgt k|of]u cjlwsf] cfwf/df ;db/ x|f;s6\6L k|0ffnL (Straight Line Method) cg';f/ x|f;s6\6L ug{] u/]sf] 5 . a}+ssf ljleGg k|s[ltsf l:y/ ;DklQ
tyf sfof{no pks/0fsf] cg'dflgt pkof]u cjwL lgDg adf]lhd 5 M
/sd ?=
;d"x a}+s
cf=j @)&^÷&& :yug s/ :yug s/ v'b :yug s/ :yug s/ :yug s/ v'b :yug s/
;DklQ bfloTj ;DklQ -bfloTj_ ;DklQ bfloTj ;DklQ -bfloTj_
c:yfoL leGgtfsf] cfwf/df :yug s/
a}s
+ tyf ljQLo ;+:yfnfO{ shf{ – – – – – –
u|fxsnfO{ shf{ – – – – – –
nufgL ;DklQ – – – – – –
nufgL ;'/If0f kq 420,777 -190,467,273_ -190,046,496_ -190,467,273_ -190,467,273_
;DklQ / pks/0f – -191,580,442_ -191,580,442_ – -191,077,140_ -191,077,140_
sd{rf/Lsf] kl/eflift nfe of]hgf 49,474,842 -3,446,285_ 46,028,557 46,687,158 -3,446,285_ 43,240,874
k§f bfloTj 38,930,392 – 38,930,392 38,758,556 – 38,758,556
Jojf:yfx? 1,564,540 – 1,564,540 1,411,588 – 1,411,588
cGo c:yfoL leGgtf – – –
c:yfoL leGgtfdf :yug s/ 90,390,551 -385,494,000_ -295,103,449_ 86,857,303 -384,990,698_ -298,133,395_
Deferred Tax on Carry Forward of – – – – –
Unused Tax Losses
s/sf] b/df ePsf] kl/jt{gsf – – – – –
cfwf/df :yug s/
@)&& c;f/ #! ldlt;Dd sf] v'b – – – – -298,133,395_
:yug s/ ;DklQ÷bfloTj
@)&^ ;fpg ! ldlt;Dd sf] cfwf/df – – – – 178,272,826
:yug s/ -;DklQ_÷bfloTj
o; jif{ >[hgf ePsf]÷-lkmtf{ ePsf]_ – – – – -119,860,570_
gfkmf cyjf gf]S;fgdf n]vf°g – – – – 30,324,712
ePsf] :yug s/ vr{÷-cfDbfgL_
cGo lj:t[t cfDbfgLdf n]vf°g – – – – 76,856,169
ePsf] :yug s/ vr{÷-cfDbfgL_
O{lSj6Ldf k|ToIf n]vf°g ePsf] – – – – 12,679,688
:yug s/ vr{÷-cfDbfgL_
134
/sd ?=
;d"x a}+s
cf=j @)&^÷&& :yug s/ :yug s/ v'b :yug s/ :yug s/ :yug s/ v'b :yug s/
;DklQ bfloTj ;DklQ -bfloTj_ ;DklQ bfloTj ;DklQ -bfloTj_
c:yfoL leGgtfsf] cfwf/df :yug s/
a}s
+ tyf ljQLo ;+:yfnfO{ shf{
u|fxsnfO{ shf{ – – – – – –
nufgL ;DklQ – – – – – –
nufgL ;'/If0f kq 2,398,542 -120,039,420_ -117,640,878_ – -120,039,420_ -120,039,420_
;DklQ / pks/0f -132,553,634_ -132,553,634_ – -131,805,939_ -131,805,939_
sd{rf/Lsf] kl/eflift nfe of]hgf 56,091,168 – 56,091,168 54,679,213 – 54,679,213
k§f bfloTj 19,062,898 – 19,062,898 18,893,320 – 18,893,320
Jojf:yfx? – – – – – –
cGo c:yfoL leGgtf – – – – – –
c:yfoL leGgtfdf :yug s/ 77,552,608 -252,593,054_ -175,040,445_ 73,572,533 -251,845,359_ -178,272,826_
Deferred Tax on Carry Forward – – – – – –
of Unused Tax Losses
s/sf] b/df ePsf] kl/jt{gsf – – – – – –
cfwf/df :yug s/
@)&& c;f/ #! ldlt;Dd sf] v'b – – -175,040,445_ – – -178,272,826_
:yug s/ ;DklQ÷bfloTj
@)&^ ;fpg ! ldlt;Dd sf] cfwf/df – – 2,799,908 – – 2,814,629
:yug s/-;DklQ_÷bfloTj
o; jif{ >[hgf ePsf]÷-lkmtf{ ePsf]_ – – -177,840,353_ – – -175,458,196_
gfkmf cyjf gf]S;fgdf n]vf°g ePsf] – – – – – -48,817,056_
:yug s/ vr{÷-cfDbfgL
cGo lj:t[t cfDbfgLdf n]vf°g ePsf] – – – – –
126,641,140
:yug s/ vr{÷-cfDbfgL_
O{lSj6Ldf k|ToIf n]vf°g ePsf] :yug – – – – – –
s/ vr{÷-cfDbfgL_
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 135
:yfgLo ljQLo ;+:yfn] a}+ssf] vftfdf /fv]sf] df}Hbft o;df k|:t't ul/Psf] 5 . cGt/ a}+s ;fk6L, cGt/ a}+s lgIf]k, lSnol/ª\ vftfdf /x]sf] Aofn]G;
;fy} cGo a}+s tyf ljQLo ;+:yfdf /x]sf] afFsL /sd o;df k|:t't ul/Psf] 5 .
g]kfn /fi6« a}+snfO{ e'QmfgL x'g] /sddf k"glj{Q ;'ljwfx?, :yfoL t/ntf ;'ljwf, nf:6 l/;f]6{sf] C0fbftf, lalqm tyf k"g{vl/b ;Demf}tf, / g]kfn /fi6«
a}+saf6 lgIf]k /sd ;dfj]z ul/Psf] 5 .
136
Jo'TkGg pks/0fsf] Pp6f dxTjk'0f{ c+z ;+:yfut u|fxsx?nfO{ hf]lvd Joj:yfkg ;DaGwL ;]jf lbg /flvPsf] 5 . lo pks/0fx? a}+sn] cfÇgf] 6«]hl/
;DaGwL sfo{sf] nflu k|of]u ub{5 . hf]lvd Joj:yfkgsf] b[li6sf]0faf6, Jo'TkGg ;DklQx¿sf] hDdf /sd / Jo'TkGg bfloTjx¿sf] hDdf /sdnfO{
ldnfP/ ljZn]if0f ug'{k5{, h'g\ NFRS cg';f/ ljj/0fdf 5'§} k|:t't ul/G5 .
sd{rf/L nfe ;DaGwL bfloTjx? h:t} pkbfg bfloTj, nfdf] ;]jf labfsf] bfloTj, cNksflng sd{rf/L nfe O{TofbL, k|fKt gePsf] cfDbfgL, ltg{ afFsL
nfef+z h:tf bfloTjx? of] lzif{s cGtu{t pNn]v ul/Psf] 5 . nfdf] ;]jf labf cGtu{t la/fdL labf / jflif{s labf k5{g\ .
ljbf / pkbfgsf] nflu ljlgof]lht /sdsf] k|s6Ls/0f cg';'rL %=@$ df k|:t't ul/Psf] 5 .
$=@#=! ljQLo cj:yfsf] ljj/0fdf n]vf°g ePsf] kl/eflift nfe bfloTj /sd ?=
;d"x a}+s
ljj/0f
o; jif{ ut jif{ o; jif{ ut jif{
u}/ of]ubfgdf cfwfl/t kl/eflift nfe bfloTjsf] jt{dfg d"No – 155,623,861 – 155,623,861
of]ubfgdf cfwfl/t kl/eflift nfe bfloTjsf] jt{dfg d"No 310,554,303 139,784,101 300,716,760 139,784,101
bfloTjsf] jt{dfg s'n d"No 310,554,303 273,010,949 300,716,760 295,407,962
of]hgf ;DklQsf] Fair Value 337,243,256 131,262,675 337,243,256 131,262,675
v'b bfloTjsf] jt{dfg d"No -26,688,953_ 164,145,287 -36,526,496_ 164,145,287
kl/eflift nfe bfloTj -26,688,953_ 164,145,287 -36,526,496_ 164,145,287
a}+s;Fu ljleGg kfFrj6f aSof}tf C0fkqx? /x]sf] 5 . h;dWo] %) s/f]8 ?k}ofFsf] …&=@% k|ltzt PgcfO;L Plzof C0fkq @)&&, # ca{ ?k}ofFsf]
( k|ltzt PgcfO;L Plzof C0fkq @)*!÷*@, b'O{ ca{ $) s/f]8 %) nfv ?k}ofFsf] PgcfO;L Plzof @)*%÷*^ / Ps ca{ *# s/f]8 ?k}ofsf]
PgcfO;L Plzof l8a]~r/ @)*@÷*#, Ps ca{ ($ s/f]8 $) nfv ?k}ofFsf] PgcfO;L Plzof @)*#÷*$ /x]sf] 5 . C0fkq ;DalGwt lj:t[t
hfgsf/L %=@=@ -c_ -u_ df pknAw 5 .
)=% k|ltzt jf ;f] eGbf a9L :jfldTj ePsf z]o/wgLsf] ljj/0f #! c;f/ @)&& ;Dd
qm=;= z]o/wgLsf] gfd, y/ k|ltzt -µ_
1 czf]s s'df/ cu|jfn 6=41µ
2 lqnf]s rGb cu|jfn 5=34µ
3 /fdrGb| ;+3O{ 4=41µ
4 ;'efif rGb| ;+3O{ 4=37µ
5 cg'h cu|jfn 3=19µ
6 nf]sdfGo uf]N5f 3=10µ
7 ho>L uf]N5f 2=59µ
8 hubLz k|;fb cu|jfn 2=53µ
9 uf]ljGbnfn ;+3O{ 2=13µ
10 lj/]Gb| s'df/ ;+3O{ 1=97µ
11 cIfo uf]Nofg 1=94µ
12 d~h' cu|jfn 1=78µ
13 t'n;L/fd cu|jfn 1=78µ
14 ;+lrtf cu|jfn 1=78µ
/fi6« a}+ssf] lgb]{lzsf $-#_-v_-!_ cg';f/ cflZjg d;fGt @)&& ;Dd ;+sng Jofh cfDbfgLnfO{ lgodsf/L hu]8f sf]ifdf ?kfGt/ ug'{ kg]{ 5}g .
t;y{, cflZjg d;fGtdf ;+sng Jofh cfDbfgL ? @&#,*!%,(%^ nfO{ lgodsf/L hu]8f sf]ifdf ?kfGt/ ul/Psf] 5}g .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 143
k"FhLut vr{ a}+ssf] ;DalGwt lgsfoaf6 cg'df]bg ePsf] 5 . t/ cfly{s ljj/0fdf k|jwfg ul/Psf] 5}g .
k"FhL k|ltj4tfdf zfvf lj:tf/sf nflu laqm]tf;Fu ul/Psf] ;Demf}tf ;dfj]z ul/Psf] x'G5 .
144
g]kfn /fi6« a}+sn] Hff/L u/]sf] Jofh cfo dfGotf lgb]{lzsf cg';f/ ? 10,647,270 sf] cflh{t JofhnfO{ lstfadf n]lvPsf] / clh{t Jofhaf6 ;dfof]hg
ul/Psf] .
Jofkfl/s cfDbfgLdf Jofkfl/s ;Dklt tyf bfloTj;Fu ;DalGwt kmfObfaf6 xfgL 36fO{ Jofh, nfef+z / ljb]zL ljlgdo kl/jt{g;lxt ;Dklt tyf
bfloTjdf cfpg] uf}0f kl/jt{g klg ;dfj]z ul/Psf] 5 . ljb]zL ljlgdo sf/f]af/sf] kl/0ffddf kmfObf / xfgL ;fd]n x'G5 / km/jf8{ cg'aGw tyf
cg'jflbt ljz]bL d'b|f ;Dklt /x]sf] x'G5 .
lwtf]kq nufgL kf]6{kmf]lnof]nfO{ Joj:yfkg ug{ a}+sn] ?= %&&,%$@,#@& fair value ePsf] z]o/nfO{ laqmL ul/ ?= @#&,($%,$@% kmfO{bfnfO{ lwtf]kq
laqmLaf6 nfedf n]vf°g u/]sf] 5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 147
o; lzif{sdf v'b s/of]Uo gfkmfdf nfUg] cfos/ /sdsf] klxrfg / k|:t'tL ul/Psf] 5 . o; vftf lzif{sdf rfn' s/ vr{, l8km8{ s/ vr{÷s/ cfo
;dfj]z ul/Psf] 5 .
150
/sd ?=
ljQLo cj:yfsf] PsLs[t ljj/0f n]vf k/LIf0f n]vf k/LIf0f leGgtf
gul/Psf] ljQLo ul/Psf] ljQLo leGgtfsf] sf/0f
;DklQx? ljj/0f cg';f/ ljj/0f cg';f/ /sddf k|ltztdf
gub tyf gub ;dfg 12,294,511 12,294,511 – 0=00µ
g]kfn /fi6« a}s
+ af6 afFsL / a}s
+ tyf ljQLo ;+:yfdf df}Hbft 18,721,483 18,721,483 – 0=00µ
shf{ ;fk6L 172,893,737 172,892,385 -1,352_ 0=00µ LLPdf ;dfof]hg
lwtf]kqdf nufgL 29,317,244 29,317,244 – 0=00µ
;xfos ;+:yfdf nufgL / ;Da4 ;+:yfdf nufgL 1,264,500 1,264,500 –
VoftL tyf cd"t{ ;DklQ 112,850 112,850 –
cGo ;DklQx? 17,239,121 15,977,967 -1,261,154_ –7=32µ rfn' s/ ;DklQ / rfn' s/
bfloTjsf] ;dfof]hg
s'n ;DklQ 251,843,445 250,580,939 -1,262,506_ –0=50µ
bfloTjx? / O{lSj6L
z]o/ k"hF L 9,717,652 9,717,652 -0_ 0=00µ
hu]8f tyf sf]ifx? 7,517,884 7,524,519 6,635 0=09µ gfkmfdf sdL
lgIf]k bfloTj 210,901,907 210,901,907 – 0=00µ
ltg{ af+sL shf{ ;fk6L – – –
C0fkq tyf a08 9,655,637 9,655,637 0 0=00µ
cGo bfloTj / Joj:yfx? 14,059,805 12,790,664 -1,269,141_ –9=03µ unearned income df km/s
s'n bfloTjx? / O{lSj6L 251,852,885 250,590,379 -1,262,506_ –0=50µ
gfkmf cyjf gf]S;fgsf] PsLs[t ljj/0f
Jofh cfDbfgL 20,723,316 20,723,316 – 0=00µ
Jofh vr{ 13,118,484 13,118,484 – 0=00µ
v'b Jofh cfDbfgL 7,604,832 7,604,832 – 0=00µ
z'Ns tyf sldzg cfDbfgL 2,643,707 2,642,775 -932_ –0=04µ Unearned Guarantee
income df km/s
z'Ns tyf sldzg vr{ 159,904 159,904 –
v'b z'Ns / sldzg cfDbfgL 2,483,803 2,482,871 -932_ –0=04µ
cGo ;~rfng cfDbfgL 637,776 595,511 -42,266_ –6=63µ z]o/ las|Ldf ePsf] nfenfO{
OCI df ;dfof]hg
s'n ;~rfng cfDbfgL 10,726,411 10,683,213 -43,197_ –0=40µ
C0f tyf cGo gf]S;fgsf nflu xflg÷x|f; z"Ns-lkmtf{_ 1,120,474 1,113,706 –
v'b ;~rfng cfDbfgL 9,605,937 9,569,507 -36,430_ –0=38µ
sd{rf/L vr{ 2,913,809 2,910,166 -3,643_ –0=13µ sd{rf/L af]g;df km/s
cGo ;~rfng vr{ 2,224,514 2,224,514 – 0=00µ
;~rfng gfkmf 4,467,614 4,434,827 -32,787_ –0=73µ
u}/ ;~rfng cfDbfgL -37,532_ -37,532_ – 0=00µ
cfos/ cl3sf] gfkmf 4,430,082 4,397,295 -32,787_ –0=74µ
cfos/ vr{ 1,308,594 1,298,758 -9,836_ –0=75µ
;dLIff cjlwsf] gfkmf 3,121,488 3,098,537 -22,951_ –0=74µ
154
;+rfns ;ldlt
lhDd]jf/ 5 . ;f/e"t hf]lvd laifosf] af/]df / gLltx¿ pks/0fsf] k|of]u, kof{Kttf, sfof{Gjogtf / hdfgtsf]
/ dfkb08x¿sf] kfngf eP gePsf], Joj;fo, sfof{Tds, t/ntf l:ylt, ;fy} pgLx¿sf] kl/rfngsf] Jofjxfl/s
jl/i7 Joj:yfkg / ;ldltdfkm{t hfgsf/L lbOG5 . kIfx¿sf] cfwf/df dfkb08 kl/eflift ul/Psf] 5 .
ul/Psf] 5, r'Qmfsf] ;Lldt p2]Zo, ljleGg u|fxs hf]lvd hf]lvd Joj:yfkg gLltdf pNn]v ul/Psf]
k|f]kmfOndf cfwfl/t k|f;+lus hfgsf/Lsf] ;+u|x, kof{Kt • lg/LIf0f ljefun] tof/ u/]sf] ljleGg k|ltj]bgx¿sf]
156
/sd ? bz nfvdf
h;nfO{ ;~rfns ;ldltn] kfl/t u/]sf] xf] . o;n] %=@=@ u'0ffTds k|s6Ls/0f
a}s
+ nfO{ cfGtl/s k"hF Lsf] dfqf, k|sf/ / ljt/0f d"Nof°g
/ ;'wf/ ug{ ;xof]u u5{ h'g a}s + df phf/ x'g ;Sg] c_ k"h
F Lut ;+/rgf / k"h
F Lut kof{Kttf
hf]lvdsf] k|sl[ t / txnfO{ 9fSgsf] nflu kof{Kt x'G5 .
s_ k|fylds k"h
F Ltflnsf
/sd ? bz nfvdf
cfGtl/s k"hF L of]Uotf lgwf{/0f k|lqmof -ICAAP_ df qm=d ljj/0f /sd
;'zf;g Joj:yf, j:t'ut hf]lvd Joj:yfkgsf] s'zn s r'Qmf k"FhL (,&!*
k|lqmof / cfly{s k"hF L cf+sng / ;'wf/sf] nflu k|efjsf/L v z]o/ lk|ldod÷k"FhLut df}Hbft –
k|0ffnL x'g' cfjZos 5 . cfly{s k"hF Ln] -cfly{s u k|:tfljt af]g; z]o/ –
?kdf cfjZos k"hF L_ n] a}s + sf] Joj;fo ;~rfng / 3 j}wflgs ;fdfGo df}Hbft #,)%)
;DalGwt hf]lvdx?df nufgLsf] nflu cfjoZs k"hF Lut ª k|fKt cfDbfg !,(&^
cfjZostfnfO{ hgfpF5 . r rfn" jif{sf] cg'dflgt ;l~rtL gfkmf –
5 k"FhLut 5'6 df}Hbft !,!))
o; k|so[ fn] a}s
+ sf] hf]lvd k|fk] mfOn / o;sf] hf]lvd h cGo :jtGq df}Hbft –
Joj:yfkg, lgoGq0f jftfj/0f / /0fgLlts of]hgfsf] em :yug s/ ;DklQ –
k|efjsfl/tfsf] ;DaGwdf k"hF L kof{Kttf cfjZostfx¿sf] ` cd"t{ ;DklQ -!!#_
6 ljQLo Jofh;lxt ;+:yfut :jk"FhLdf nufgL -@^)_
d"Nof°g ug{ plrt ljlw / k|lqmofx¿ tf]s/] cfGtl/s
7 ;Ldf eGbf clws hUuf / ejg vl/b –
k"hF L kof{Kttfsf] u0fgfsf] nflu gLlt / k|lqmofTds
k|fylds k"FhL !%,$&)
dfu{bz{g k|bfg ub{5 .
u_ ;'/If0f g/flvPsf] ;xfos cfjlws C0fsf] (Subordinated Term Debt) aSof}tf /sd, kl/kSj x'g] ldlt tyf jif{df pTkGg
/sd / k"FhL sf]ifsf] ?kdf u0fgf of]Uo /sdsf] lj:t[t hfgsf/L .
3_ k"h
F Lutaf6 s6f}tL cg';f/ a}s
+ n] bL3{sflng of]hgf xfl;nsf nflu % jif]{
• C0fkq hf/L vr{;uF ;DalGwt cb[Zo ;DklQ /0fgLlts of]hgf agfPsf] 5 / jflif{s ah]6, ;~rfng
/ ljb]zL d'bf| af]G8df /x]sf] lk|ldod u/L @@=(& / /0fgLlts of]hgf agfPsf] 5 .
ldlnog ?k}ofF k|fylds k"hF Laf6 36fOPsf] 5 .
• a}s + n] Pg cfO{ ;L Plzof Soflk6n lnld6]8, k"0f{ Jofkf/ of]hgfcg';f/ a}s
+ sf] k"hF L kof{Kttf a}s
+ sf] k"hF Lsf]
:jfldTj ePsf] ;xfos sDkgL, df u/]sf] ? @)) dfu cg'?k ;'lglZrt ug{ Joj:yfkg / ;~rfns ;ldlt
ldlnog ?k}ofF a/fa/sf] nufgL /sd k|fylds ljj]sk"0f{ / ;lqmotfsf ;fy "Integrated ICAAP and
Stress Testing 2019" cg';f/ k"h F L / hf]lvd d"Nof°g,
k"hF Laf6 36fOPsf] 5 .
• a}s + n] Pg cfO{ ;L Plzof ;]So'l/l6h\ lnld6]8, k"0f{ bafa k/LIf0f / kl/b[Zo k/LIf0f, cg'udg / l/kf]l6{ªsf]
:jfldTj ePsf] ;xfos sDkgLdf u/]sf] ? ^) ldlnog k|lqmofdf ;+nUg 5g\ .
?k}ofF a/fa/sf] nufgL /sd k|fylds k"hF Laf6
36fOPsf] 5 . "Integrated ICAAP and Stress Testing 2019" pRr
• a}s + n] Hof]lt nfO{km OG;'/G] ;df ;"rLs[t gePsf] Joj:yfkgnfO{ hf]lvd k|fk] mfOn, k|jl[ Q, / k"hF L cfjZostf
nufgL ? !%) ldlnog ?k}ofF a/fa/sf] nufgL /sd ;DaGwL cfjZos hfgsf/L k|bfg ug{ cf}krfl/s
k|fylds k"hF Laf6 36fOPsf] 5 . cg'udg / l/kf]l6{ª ;+oGq :yfkgf ul/Psf] 5 . To:tf,
k|ltj]bgx¿ dfl;s / q}dfl;s ?kdf tof/ kf/L
ª_ s"n k"h
F Lut sf]if ;DalGwt Joj;fo OsfO{÷ljefu, PsLs[t hf]lvd ljefu
/sd ? bz nfvdf -IRMD_, / ;DklQ bfloTj ;ldlt -ALCO_ a}7sdf
qm=d ljj/0f /sd /flvG5 . yk q}dfl;s l/kf]6{ ;dLIff / 5nkmnsf nflu
s k|fylds k"FhL !%,$&) hf]lvd Joj:yfkg ;ldlt / af]8d{ f k|:t't ul/G5 .
v k"/s k"FhL (,%#^
s"n k"FhLut sf]if @%,))^
h_ ljz]ifu/L xfOla|8 k"h
F Lut cf}hf/;lxt clwg:y cjlw
C0fsf] cjlw, ;t{x? / d'Vo ljz]iftfsf] ;f/f+z
r_ k"h
F L kof{Kttf cg'kft ;fwf/0f z]o/ k"hF L M a}s+ ;Fu Ps ;o ?k}ofF d"No ePsf
!% h'nfO{ @)@) df ul/Psf] u0fgf cg';f/ a}s
+ sf] k"hF L Pp6} dfq ju{sf] O{lSj6L z]o/ 5 . O{lSj6L z]o/ ePsf
kof{Kttf cg'kft !#=%) k|ltzt 5 . x/]s JolQmn] Ps z]o/ a/fa/ Ps ef]6sf] clwsf/
/fV5g\ . a}s
+ sf] lnSjL8];g ePsf] v08df O{lSj6L x'gn] ]
5_ rfn" / eljiosf ultljlwdf ;xfotf ug{ k"h F Lut clwdfGo /sd ljt/0f u/]kl5 a}s + sf] afFsL ;DklQ k|fKt
kof{Kttf cg'kft d"Nof°gsf] nflu a}s
+ sf] cfGtl/s ug]{ xs x'g5] . z]o/wgL;Fu ePsf] O{lSj6L z]o/sf]
z}nLsf] ;+lIfKt ljj/0f cg'kftdf afFsL ;DklQ ljt/0f x'g5] .
a}s+ sf] ah]6 gLlt / /0fgLlts sfuhftdf pNn]v ul/P
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 161
/sd ? bz nfvdf
C0fkq M a}s + n] &=@% k|ltzt Pg cfO{ ;L Plzof C0fkq qm=d hf]lvd ef/ If]q /sd
@)&&, ( k|ltzt Pg cfO{ ;L Plzof C0fkq, !! k|ltzt s shf{ hf]lvd jfktsf] hf]lvd efl/t ;DklQ 170,533
Pg cfO{ ;L Plzof C0fkq @)*@–*#, !) k|ltzt Pg v rfng hf]lvd jfktsf efl/t ;DklQ 8,345
cfO{ ;L Plzof C0fkq @)*%÷*^, !)=@% k|ltzt Pg u ahf/ hf]lvd jfktsf] efl/t ;DklQ 165
/sd ? bz nfvdf
qm=d hf]lvd juL{s/0f v'b jf;nft d"No RWE
s s]lGb|o a}+s / ;/sf/;;Fu bfaL 48,949
v cGo ljQLo ;+:yf;Fusf] bfaL
u a}+sx?;Fusf] bfaL 16,254 3,251
3 skf]{/]6 / hdfgt sDkgL;Fu bfaL 56,524 56,524
ª pkef]Qmf tyf ;fgf shf{ (Regulatory Retail Portfolio) -efvf ggf3]sf]_ 67,371 50,528
r cfjf;Lo ;DklQaf6 ;'/lIft kfl/Psf] bfaL 9,939 6,006
5 Jofkfl/s 3/hUufaf6 ;'/lIft kfl/Psf] bfaL 261 261
h ljutsf] afFsL bfaL 2,763 4,145
em pRr hf]lvd bfaL 25,967 37,489
` cGo ;DklQ 14,486 7,780
6 u}/ jf;nft ljj/0f 17,724 4,549
s"n 260,238 170,533
/sd ? bz nfvdf
ljz]if Joj:yf d"No hf]lvd ef/ hf]
v'b lstfjL / d'Nof°g pko'Qm v'b-8L_
lvd
efl/t
P= jf;nft d"No -P_ ;dfof] hg ;Lcf/ Pd -P–aL–;L_ k|ltztdf ;DklQ
-aL_ -O{_ -8L*O{_
/2 ug{ ;lsg] k|lta4tf – – – – 0µ –
lan sn]S;g 66 – – 66 0µ –
km/jf8{ ljlgdo ;Demf}tf bfloTjx? 3,960 – – 3,960 10µ 396
jf:tljs kl/kSj ldlt ^ dlxgf;Dd ePsf] k|lttkq -:jb]zL k|ltkIf_ 1,390 – 24 1,365 20µ 273
ljb]zL k|ltkIf -ECA )–!_ – – – – 20µ –
ljb]zL k|ltkIf -ECA @_ – – – – 50µ –
ljb]zL k|ltkIf -ECA #–^_ – – – – 100µ –
ljb]zL k|ltkIf -ECA &_ – – – – 150µ –
jf:tljs kl/kSj ldlt ^ dlxgfeGbf a9L ePsf] k|lttkq – – – – 50µ –
-:jb]zL k|ltkIf_
ljb]zL k|ltkIf -ECA )–!_ – – – – 20µ –
ljb]zL k|ltkIf -ECA @_ – – – – 50µ –
ljb]zL k|ltkIf -ECA #–^_ – – – – 100µ –
ljb]zL k|ltkIf -ECA &_ – – – – 150µ –
la8 af]G8, sfo{;Dkfbg hdfgt / sfpG6/ Uof/]G6L -:jb]zL k|ltkIf_ 4,391 – 151 4,240 40µ 1,696
ljb]zL k|ltkIf -ECA )–!_ – – – – 20µ –
ljb]zL k|ltkIf -ECA @_ – – – – 50µ –
ljb]zL k|ltkIf -ECA #–^_ – – – – 100µ –
ljb]zL k|ltkIf -ECA &_ – – – – 150µ –
k|Tofe"lt (underwriting) ;DalGwt k|lta4tf – – – – 50µ –
a}s
+ x?af6 ;'/If0fsf] ?kdf k|bfg ul/Psf] hdfgtx? (Lending of – – – – 100µ –
Bank's Securities or Posting of Securities as collateral)
k'g vl/b ;Demf}tf, ljsNk;lxt ;DklQ laqmL -l/kf] / l/e;{ l/kf] ;lxt_ – – – – 100µ –
clu|d e'QmfgL hdfgt 337 – 2 334 100µ 334
ljQLo hdfgt – – – – 100µ –
:jLsf/ tyf b/kL7 (Acceptance and Endorsements) 58 – 5 53 100µ 53
e'QmfgL gul/Psf] efu ty cf+lzs e'QmfgL ul/Psf] z]o/ tyf ;'/If0f – – – – 100µ –
(Unpaid portion of Partly paid shares and securities)
/2 ug{ g;lsg] shf{ k|lta4tf -cNksflng_ 7,388 – – 7,388 20µ 1,478
/2 ug{ g;lsg] shf{ k|lta4tf -bL3{sflng_ – – – – 50µ –
;fs{ If]qdf ;~rflnt ;DalGwt lgofdssf] k"hF L cfjZostf eGbf – – – – 20µ –
! k|ltzt a9Ldf ;~rflnt a}s + ;Fu bfaL
cGo ;Defljt bfloTjx? 314 – – 314 100µ 314
e'Qmfg x'g afFsL / hdfgt bfaL 3 – – 2 200µ 5
s"n -aL_ 17,906 – 183 17,724 4,549
shf{ hf]lvd-P_+-aL_ 262,260 1,381 642 260,238 170,533
(Pillar II) df ;dfof]hg
Psn afWosf/L ;Ldf eGbf clws C0f / ;'ljwfsf] – – – – –
!) k|ltzt -^=$ P #_
;|ft] ;lxt shf{ laqmL ePdf ! k|ltzt ;Demf}tf – – – –
-laqmL_ d"No -^=$ P $_
shf{ hf]lvdsf] nflu s"n (RWE) 262,260 1,381 642 260,238 170,533
164
/fi6« a}+sdf ePsf] /sd, nufgLaf6 x'g] cfo, ljb]zL cGo ;DklQx?
s"n bfloTjx? 250,590
d'b|faf6 k|fKt cfDbfgL k|b]z # cGtu{tsf] s]lGb|o
sfof{nodf k|:t't ul/G5 . cGt/ OsfO{ cfDbfgL /
vr{nfO{ a}+ssf] gLltcg';f/ /flvPsf] 5 / s]lGb|o
sfof{noaf6 x6fOPsf] 5 .
cfDbfgL
/sd ? bz nfvdf
pNn]vof]Uo OsfO{sf] nflu s'n cfDbfgL 23,802
cGo cfDbfgLx?
x6fOPsf] cGt/ OsfO{ cfDbfgL
O{sfO{ cfDbfgL 23,802
%=$=% pTkfbg tyf ;]jfaf/] hfgsf/L %=% z]o/ ljsNk / z]o/df cfwfl/t e'QmfgL
/sd ? bz nfvdf
qm=;+= ljefu cfDbfgL
a}s + ;Fu sd{rf/LnfO{ z]o/ ljsNk lbg] gLlt 5}g . o;}
! skf]{/]6 3,025
u/L, jif{e/L a}+sn] z]o/ hf/L u/]/ s'g} klg e'QmfgL
@ l/6]n 9,653 lbPsf] 5}g .
c cfjlws 3/ shf{ 6,366
cf cBfjlws 3/ shf{ 797 %=^ cfsl:ds bfloTj / k|lta4tf
O c6f] shf{ 1,541
O{ uf]N8 shf{ 153
%=^=! cfos/ bfloTj
p z]o/ lwtf] /fv]/ shf{ 88
pm z}lIfs shf{ 106 a}+sn] 7"nf] s/bftf sfof{noaf6 cfly{s jif{ @)^&– ^*
P cGo shf{ 602 b]lv @)&!–&@ ;Dd self assessment cGtu{t k]z
# ;fgf tyf demf}nf pBd 6,789 u/]sf] cfos/ ljj/0fdf ;+zf]lwt s/ lgwf{/0f cfb]z
c demf}nf pBd 4,144 k|fKt u/]sf] 5 . dflysf] ljQLo jif{x¿sf] ;+zf]lwt s/
cf dWod pBd 280
lgwf{/0fåf/f dfu ul/Psf] yk s/ bfloTj hl/jfgf /
O ;xh pBd 431
O{ ;fgf pBd 1,934
Jofh;lxt ? #!=$ s/f]8 /sd 5 . a}+sn] ;DalGwt
$ ljkGg If]q shf{ 1,995 lgsfodf yk s/ dfu lj¿4 k'g/fjnf]sgsf] ckLn
c k|ToIf ljkGg If]q shf{ 1,256 u/]sf] 5 / bfaL ul/Psf] s/ /sdsf] Ps ltxfO{
cf ck|ToIf ljkGg If]q shf{ 739 cfGtl/s /fh:j ljefudf hdfgt:j?k hDdf u/]sf] 5 .
% 6«]h/L 1,607
c 6]«h/L lan / ;/sf/L ;'/If0f kqdf nufgL 1,265
afFsL lg0f{o M of] cltl/Qm dfubfaLaf/] s'g} Joj:yf
cf sf/f]af/ cfo 340
O k'gd"{Nof+sg cfo 2
ul/Psf] 5}g / ljQLo ljj/0fx¿sf] tflnsf !& df
^ sf/f]af/ a}+ls· 382 ;Defljt bfloTjsf] ?kdf pNn]v ul/Psf] 5 .
c sf8{ / gjLg a}+ls· 331
cf cGo sf/f]af/ a}+ls· ;]jf 51 Self assessment k|lqmof cGtu{t a}+sn] cfly{s jif{
& cGo ;]jfx? 350
@)&%÷&^ ;Ddsf] income tax return 7"nf s/ bftf
cGo 350
hDdf 23,802
sfof{nodf btf{ u/]sf] 5 .
gfd ;DaGw
Pg cfO{ ;L Plzof Soflk6n lnld6]8 k"0f{ :jfldTjsf] ;xfos sDkgL
Pg cfO{ ;L Plzof n3'ljQ ljQLo ;+:yf lnld6]8 ^&=*&% :jfldTjsf] ;xfos sDkgL
Pg cfO{ ;L Plzof ;]So'l/6Lh\ lnld6]8 k"0f{ :jfldTjsf] ;xfos sDkgL
t'n;L/fd cu|jfn cWoIf
lqnf]s rGb cu|jfn ;~rfns
/fdrGb| ;+3O{ ;~rfns
/fh]Gb| k|;fb cof{n ;~rfns
ljgf]b s'df/ Kofs'/n] ;~rfns
u0f]z dfg >]i7 :jtGq ;~rfns
lgs'~h cu|jfn ;~rfns
/f]zg s'df/ Gof}kfg] k|dv' sfo{sf/L clws[t
;'lw/ gfy kf08] Gffoj k|dv ' sfo{sf/L clws[t
;Gtf]if s'df/ /f7L ;xfos k|=sf=c – Od]h PG8 PS:flkl/oG;\ k|fh] S] ;g, k|df];g PG8 k/\kmf]/d\ G] ; Pz'/G] ;\ O{sf] l;:6d
/fh]z /fjn ;xfos k|=sf=c – k/\kmf]/d\ G] ; Pz'/G] ;\ O{sf] l;:6d
slkn 9sfn ;xfos k|dv ' sfo{sf/L clws[t
hoGb| /fjn ;xfos k|=sf=c – qm]l86 sG6«fn] , qm]l86 cKf/];g P08 lnun O{sf] l;:6d
e]if /fh vltj8f ;xfos k|=sf=c – PS:flkl/oG;\ Pz'/G] ;\ O{sf] l;:6d
/Ghg v8\sf ;xfos dxfk|aGws –:6«6l] hs /L;f]/] ;\ k]gL6];« g O{sf] l;:6d
lbk]Gb| axfb'/ /fhe08f/L k|dv ' hf]lvd clws[t
ch'g{ /fh vlgofF lrkm Sjfln6L Pz'/G] ;\ O{sf] l;:6d
ljzfn l;Ub]n k|dv ' /0fgLlt clws[t
k|sfz a/fn k|dv ' shf{ clws[t
alkg /fhe08f/L k|dv ' k|ljlw clws[t
lbg]z ef/L k|dv ' sfg'g
gf/fo0f ;'Gb/ lzNksf/ al/i7 k|aGws– PS:flkl/oG;\ Pz'/G] ;\ O{sf] l;:6d
?k]z n'O6+{ n] k|dv ' ljQLo clws[t
/fh' k|;fb clwsf/L k|dv ' cfGtl/s n]vfk/LIfs
s}nfz uf}td k|dv ' l8 Pg P P08 6\ofn]G6 Dofg]hd]G6, hg/n P8\ldlg:6]z « g P08 k|fh] S] 6 P08 a|flG8Ë,
lbk]g sfsL{ sDkgL ;lrj
;'dg yklnof k|dv ' la=lk=cf/, k/\kmf]/d\ G] ; Pz'/G] ;\ O{sf] l;:6d
%=* ;~rfns ;ldlt ;b:o eQf tyf ;'ljwfx? ;~rfns :t/Lo ;ldltnfO{ e'QmfgL lbOPsf] a}7s
cfly{s jif{ e/Ldf ;~rfns ;ldltnfO{ a}7s eQf eQf lgDgfg';f/ 5 M
jfkt ? ^*,$*,))) /sd e'QmfgL lbOPsf] 5 . cfly{s
jif{e/ #( j6f af]8{ a}7s a;]sf] lyof] . ;~rfns :t/Lo ;ldlt a}7s ;+Vof a}7s eQf
;~rfns :t/Lo ;ldlt a}7s ;+Vof a}7s eQf
!( l8;]Da/ @)!* df a;]sf] @!cf} jflif{s ;fwf/0f ;+rfns ;ldlt 39 3,776,000
;efaf6 kfl/t ePsf] / g]kfn /fi6« a}+saf6 @$ hga/L ;Dklt z'l4s/0f /f]syfd ;ldlt 14 592,000
@)!( df ePsf] :jLs[lt cg';f/ ;~rfns ;ldlt n]vfk/LIf0f ;ldlt 20 528,000
cWoIf / ;b:onfO k|lt a}7s qmdzM @),))) ?k}ofF / sd{rf/L ;]jf ;'ljwf ;ldlt 9 320,000
!^,))) ?k}ofF e'QmfgL lbOPsf] lyof] . ;~rfns hf]lvd Joj:yfkg ;ldlt 26 1,216,000
;ldlt:t/Lo a}7sdf ;xefuL x'Fbf cWoIf / ;b:onfO{ hUuf clwu|x0f ;ldlt 5 240,000
%=( k|j4{snfO{ lbOPsf] C0f / k]ZsL k|d'v Joj:yfkg JolQmTjx?nfO{ lgDg cg';f/sf] nfe
a}+sn] cfly{s jif{e/L k|j4{snfO{ s'g} klg k|sf/sf] C0f klg k|bfg ul/Psf] 5 M
lbPsf] 5}g . c_ sd{rf/L ;]jf ;'ljwf ljlgodfjnL cg';f/sf] ;'ljwf
cf_ af]g; P]g cg';f/sf] sd{rf/LnfO{ af]g;
%=!) k|d'v Joj:yfksLo JolQmTjx?nfO{ Ifltk"lt{ ljj/0f
k|d'v sfo{sf/L clws[t afx]s Joj:yfkg ;ldltsf k|d'v sfo{sf/L clwsf/LnfO{ k|bfg ul/Psf] tna /
;b:ox?nfO{ e'Qmfg ul/Psf] Ifltk"lt{ lgDg cg';f/ 5g\ M cGo ;'ljwfx? lgDgfg';f/ 5g\ M
qm=;+= ljj/0f /sd -?k}ofFdf_ ljj/0f /sd -?k}ofFdf_
1 cNksfnLg sd{rf/L nfe 86,015,938 eQf;lxt k|dv ' sfo{sf/L clws[tsf] s"n jflif{s tna 18,000,000
2 /f]huf/Lkl5sf] nfe – sfdsf] cfwf/df k|dv ' sfo{sf/L clws[tnfO{ of] cfly{s
3 cGo bL3{sflng nfe – jif{df lbOPsf] yk eQf
4 s/f/ /2 nfe – s_ sd{rf/L af]g;* 7,059,130
;d"xsf] ljQLo ljj/0fsf] k|:t'ltdf cGt/ ;d"x %=!$ l/kf]l6{ª ldltkl5sf 36gfx?
cf+s8fx?nfO{ ;dfj]z ul/Psf] 5}g . a}+sn] l/kf]l6{ª cjlw ;lsPkl5 ;dfof]hg jf
u}/–;dfof]hg 36gfx¿sf] ¿kdf of]Uo tyf ;Defljt
%=!@ lano / clwu|x0f – (Merger and Acquisition) k|efj kfg{ ;Sg] 36gfx?sf] cg'udg / ljZn]if0f u/]sf]
jif{e/Ldf s'g Merger and Acquisition ePsf 5}gg\ . 5 . ;a} ;dfof]hg 36gfx¿ cltl/Qm k|s6Ls/0fsf]
;fy ljj/0fdf ;dfj]z ul/Psf] 5 / u}/–;dfof]hg
%=!# ;dfj]z gul/Psf ;+:yfsf] cltl/Qm v'nf;f 36gfx¿ ;Defljt ljQLo k|efj ;s];Dd gf]6df
!^ h'nfO{ @)@) ;Dddf a}+s;Fu b'O{ j6f k"0f{ :jfldTj v'nfOPsf] 5 . !^ h'nfO{ @)@) b]lv of] ljQLo ljj/0fdf
ePsf ;xfos ;+:yfx? Pg cfO{ ;L Plzof Soflk6n x:tfIf/ x'g] a]nf;Dd s'g} pNn]Vo 36gfx? ePsf
lnld6]8, Pg cfO{ ;L Plzof ;]So'l/6Lh\ lnld6]8 / 5}gg .
^&=*& k|ltzt :jfldTj ePsf] Pg cfO{ ;L Plzof
n3'ljQ ljQLo ;+:yf 5g\ . oL ;j}nfO{ ljQLo ljj/0fdf %=!% u}/ a}+ls· ;DklQdf k|efj
;dl6Psf] 5 . of] jif{df ljQLo ljj/0fdf ;dfj]z u}/ a}+ls· ;DklQnfO{ nufgL ;DklQ cGtu{t b]vfOPsf]
ug'{kg]{ t/ ;dfj]z gul/Psf] s'g} ;+:yf 5}g . 5 . o;nfO{ fair value eGbf sd jf u}/ a}+lsË ;DklQsf]
;sf/ ug]{ qmddf /x]sf] aSof}tf /sddWo] h'g sd 5
To;sf] cfwf/df n]vf°g ul/Psf] 5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 171
/sd ? xhf/df
;fk6L lng]sf] gfd u}/ a}+ls· ;DklQ ;sf/ ldlt o; jif{ ut jif{
s]bf/ co{fn PG8 lgd{n e]lgo/ pwf]u ( cf]S6f]a]/ !@ 7,456
gfu]Zj/L dlN6kn 6]«l8· sDkgL k|f ln !$ cu:t !% 4,837
c6f] qmfÇ6 k|f ln !! km]a'//L !* 15,800 15,800
lk PG8 lk u|'k & h'g !* 7,650
/]vf s'df/L v8\sf . ;? zfxL !( h'g !* 2,513 2,513
s[i0f bf+lu . dGh' uf}td @ h'nfO{ !* 16,297 16,297
lzj]Gb| s'df/ jd{f . Hof]lt s'df/L jd{f % h'nfO{ !* 3,220 3,220
k"0f{ a|df 6«]8 lnGs % h'nfO{ !* 2,400
/fd s'df/ nfdf . t'n;f j}af @@ cu:t !* 8,786 8,786
Go" lqmlglzsf 6«]8;{ !) cS6'a/ !* 5,000
PlG6s lxdfnog kmlg{r/ pBf]u k|f ln @^ l8;]Da/ !* 19,000
xf]6]n 8]N6f k|f ln $ hg'c/L !( 20,500 20,500
ho klye/f Plu|sNr/ PG8 nfO{e :6s k|f ln ^ hg'c/L !( 8,258
>L sflnsf le P:f la s] la|s OG8:6«L @# hg'c/L !( 14,166 14,166
lzj s'df/L z]d{f yfD;'xª @^ dfr+ !( 1,056
g]kfn KnfO{pm8 u|'k !) clk|n !( 139,000
dfz{n\ Uf|k !( ;]K6]Da]/ !( 48,125
pu|rGbL g'8n; @$ ;]K6]Da]/ !( 13,326
lb3{ axfb'/ cfrfo{ . ;'lzn cfrfo{ # cS6'a/ !( 5,487
u]pl/of kmlg{r/ pwf]u $ cS6'a/ !( 5,066
>L zfxL l8«lGsª jf6/ OG8l:6«h !! cS6'a/ !( 35,100
ho d+und k|f]N6«L k|f ln !& cS6'a/ !( 53,425
uf]lkrg /f}t s'd{L !& cS6'a/ !( 855
df]xg uf};nf -o'lgs_ !) l8;]Da/ !( 14,862
cf]dsf/ s[lif tyf kz'kfng kmd{ k|f ln !^ l8;]Da/ !( 6,800
ç zfGtL kmlg{r/ pwf]u @% l8;]Da/ !( 1,465
g/ axfb'/ la s . Go" g]kfn sf]xNk'/ s[i0f ;'grfFbL k;n @& l8;]Da/ !( 7,000
lbg]z aGh/f @& l8;]Da/ !( 2,907
cf]:s/ 6«]8 lnGs #! l8;]Da/ !( 4,663
cA;f]n'6 OG6/g];gn k|f ln ! hg'c/L @) 7,716
rfxgf kmlg{r/ pwf]u & hg'c/L @) 24,154
s'Zjxf /]8Ld]8 ;]G6/ !# hg'c/L @) 4,105
/fhfdtL km];g j]o/ !$ hg'c/L @) 24,500
km'af{ z]kf{ !$ hg'c/L @) 645
ho dgf]sfdgf sdlz{on !$ hg'c/L @) 14,559
k~rb'/f 6«]8/ ! dfr+ @) 6,618
l;ghL{ ld6 PG8 kmL8 ;Knfo;{ !* dfr+ @) 17,067
gf/fo0fL ax'p2]Zo s[lif kmd{ PG8 ;f]ef kf}8]n !* dfr+ @) 10,748
cª\b]Da] a+u'/ kng tyf s[lif kmd{ !( dfr+ @) 4,049
k|l;b kmd{f PG8 /ljg /f]o @) dfr+ @) 10,609
a:sf]6f ;Knfo;{ @) dfr+ @) 7,466
;+sNk ls/fgf :6f]/ @) dfr+ @) 4,050
an/fd g]kfn @@ h'g @) 980
lrq k|sfz yfkf @* h'g @) 2,214
cfo'z ls/gf k;n #) h'g @) 3,165
e';fn /f]8f ;Knfo/ @ h'nfO{ @) 6,800
:dfPn xf]d Pn]S6«f]lgS:f k|f ln % h'nfO{ @) 34,300
lzj zQmL ODk]S; ^ h'nfO{ @) 30,210
6]s axfb'/ lnDa' & h'nfO{ @) 766
xs{ axfb'/ ;fs{L{ !# h'nfO{ @) 979
hDdf 496,064 275,939
172
/sd ? xhf/df
:jk"FhL wgLx?sf] xfnsf] cfDbfgLnfO{ sdhf]/ kfg]{ ljj/0f o; jif{ ut jif{
;Defltj ;fwf/0f z]o/ gePsfn] a]l;s O{kLP; / gub nfef+z 3f]if0ff 97,176 976,415
8fOn'6]8 O{kLP; k|:t't cjlwdf a/fa/ 5g\ . af]g; z]o/ 1,846,354 883,423
s"n 1,943,530 1,859,838
rf}/fgAa] s/f]8 k}lt; nfv lt; xhf/ ltg ;o rf}w ?k}ofF s"n 159,954 90,597
%=@! lgis[o shf{ ;DklQ ;DaGwL gf]S;fg Joj:yf ;DaGwL /sd ? *$ s/f]8
jf;nft tof/ kfbf{;Dd a}+ssf] v/fa ;DklQsf] b/ ?k}ofF 5 h'g lgis[o shf{ ;DklQsf] ^$ k|ltzt xf] .
)=&% k|ltzt 5 . of] cjlw;Dd hDdf lgis[o shf{ ;fy}, s'n shf{ gf]S;fgL Joj:yf / lgis[o shf{sf]
;DklQ ? !#! s/f]8 ?k}ofF 5 eg] g]kfn /fi6« a}+ssf] cg'kft @@* k|ltzt 5 .
lgb]{zg cg';f/ lx;fa ul/Psf] lgis[o shf{ ;DklQ
/sd ? bz nfvdf
kl/jt{g
ljj/0f o; jif{ ut jif{
/sd k|ltzt
;lqmo shf{ 172,430 149,417 23,013 13µ
lgis[o shf{
k'g{;+/rgf / k'g{tflnsf ul/Psf –
sd;n 221 426 –205 –92µ
z+sf:kb 605 50 555 92µ
v/fa 485 214 271 56µ
s"n shf{ / k]ZsL 173,742 150,108 23,634 14µ
;+s]+b|0fsf] u0fgfsf] nflu shf{ ;fk6 eg]sf] sd{rf/L a}+s tyf ljQLo ;+:yf P]g, @)&# -aflkmof_ sf] bkmf
shf{ ;fk6 / hDdf ePsf] kfpg' kg]{ Jofh afx]ssf] $$ sf] Joj:yf cg';f/ of] jif{sf] @) k|ltzt gfkmf
shf{ /sd xf] eg] lgIf]k eg]sf] hDdf ePsf] ltg{' kg]{ /sd ? ^!(,&)&,*&& ?k}ofF -ut jif{ ? ^)$,^%^,%##
Jofh afx]ssf] /sd xf]. sf]if / u}/ sf]if b'j} Psn ?k}ofF_ gfkmf / gf]S;fg ;dfof]hg vftfdfkm{t ;fdfGo
u|fxs ;Ldf / If]qut ;Ldf -lgb]{zg gDa/ #_ /fi6« hu]8f sf]ifdf /sdfGt/ ul/Psf] 5 .
a}+ssf] lgb]{zg cg';f/ ;Ldf leq} 5g\ .
%=@#=@ ;6xL 3ta9 hu]8f sf]if
%=@# hu]8f sf]if a}+s tyf ljQLo ;+:yf P]g, @)&# sf] bkmf $% sf]
Joj:yf cg';f/ a}+sn] k'gd"{Nof°gdf k|fKt nfesf] @%
%=@#=! ;fwf/0f hu]8f sf]if k|ltzt gfkmf / gf]S;fg ;dfof]hg vftfdfkm{t
jif{e/L ;wf/0f hu]8f sf]ifdf ePsf] ultljlw o;k|sf/ 5g\ M ;6xL 36a9 sf]ifdf /sdfGt/ ug'{k5{ . of] jif{
/sd ? xhf/df ? %&@,)%& ?k}ofF -ut jif{ ? ^#%,!)^_ ;6xL 36a9
;'?jflt /sd 2,429,809 df}Hbftdf /sdfGt/ ul/Psf] 5 . ;6xL 36a9 hu]8f
aflkmofcg';f/ ?sdfGt/ 619,708
sf]ifsf] clGtd /sd ? #(,%&(,#!^ ?k}ofF 5 .
clGtd /sd 3,049,517
174
kg{] 5}g . nufgL ;dfof]hg sf]ifdf /x]sf] /sd df}Hbftdf /sdfGt/ 30,985
;fy} a}s
+ n] cfÇg} lgtL adf]lhg klg Jofhdf 5'6 k|bfg
u/]sf] 5 . a}zfv @)&& / h]i7 @)&& dlxgfdf cflh{t
%=@* Jofh k'lhs/0f tyf 5'6
Jofh ;dodf g} e'QmgL eP a}s + n] Jofhdf !)µ 5'6
g]kfn /fi6« a}s + sf] lgb{l] zsf @-#(_ cg';f/ a}s + tyf
k|bfg u/]sf] 5 . o; cGtu{t a}s+ n] ? #*=^ s/f]8 5'6
lalto ;+:yfn] /fli6«o uf}/a of]hgf cGtu{tsf xfO8«f] kfj/
k|bfg u/]sf] 5 .
sDkgLnfO{ k|bfg u/]sf] shf{sf] Jofh k'lhs/0f ug{
ldNg] Joj:yf /x]sf] 5 . a}s + n] /fi6« a}s
+ sf] :jLs[tL lnP/
g]kfn /fi6« a}s
+ n] hf/L u/]sf] sf]le8 ;DalGwt x/]s
moratorium period sf] JofhnfO{ k"lF hs/0f ug{ ;S5 .
lgb{z
] gsf] kfnfg u/]sf] 5 .
tbg';f/ a}s + n] xfO8«f] kfj/ sDkgLnfO{ k|bfg u/]sf]
shf{sf] cf j &%÷&^ sf] Jofh ? %^,%#*,#%& nfO{
%=@( cf j &%÷&^ sf] df}Hbft k'gM :yfkgf / k'gM jlu{s/0f
k"lF hs/0f u/]sf] 5 .
cf j &%÷&^ sf] n]vf kf/LIf0f ljQLo ljj/0fsf] clGtd
df}Hbft / cf j &^÷&& sf] n]vf k/LIf0f ljQLo
;fy} sf]le8 !( n] cy{tGqnfO{ kf/]sf] c;/ sdL kg{
ljj/0fsf] z'?sf] df}Hbft pQd k|:t'tLs/0fsf nflu k'gM
/fi6« a}s
+ sf] lgtL cg';f/ Jofhdf !)µ 5'6 k|bfg u/]sf]
alu{s/0f ul/Psf] 5 . ;fy} klxn] ;DklQ tyf bfloTjnfO{
5 . ldtL @)&^÷!@÷!^ sf] ;"rgf cg';f/ r}q d;fGt
v'b df}Hbftdf b]vfOPsf] lyof] eg] clxn] s'n df}Hbftdf
;Dddf cflh{t Jofh r}q d;fGt ;Dd e'QmfgL ePdf
b]vfOPsf] 5 / gofF cg';r' Lsf] k|az
] ;Fu} pko'Qm vr{nfO{
Jofh /sdsf] !)µ 5'6 k|bfg u/]sf] 5 . a}s + n]
pQm ;'rLdf alu{s/0f ul/Psf] 5 .
To; cGtu{t ? @=* s/f]8 5'6 k|bfg u/]sf] 5 .
cf j &%÷&^ cf j &^÷&&
n]vkl/If0f ljQLo n]vkl/If0f ljQLo
qm=;= ljj/0f ljj/0f cg';f/sf] ;dfof]hg ljj/0f cg';f/sf] s}lkmot
clGtd df}hfbf z'? df}hfbf
1 cGo ;DklQx? 2,162,294,264 51,321,155 2,213,615,420 cf j &%÷&^df clu|d s/ e'QmgL
v'b rfn' bfloTjdf b]vfOPsf]
2 a}s
+ tyf ljlQo ;+:yfnfO{ 8,535,646,475 5,392,278,318 13,927,924,793 cf j &%÷&^df cGt/ a}s + ;k6L
ltg{ afFsL u|xsaf6 lgIf]kdf b]vfOPsf]
3 u|xsaf6 lgIf]k 176,820,688,914 -5,392,278,318_ 171,428,410,596 cf j &%÷&^df cGt/ a}s + ;k6L
u|xsaf6 lgIf]kdf b]vfOPsf]
4 cGo bfloTj 2,045,713,090 3,130,599,797 5,176,312,888 >f]tdf s/ s§L rn' bloTjdf k|:t't
ul/Psf] .
5 sfo{fno ;~rfng vr{ 868,554,749 170,583,390 1,039,138,139 gofF cg';r
" L cg';f/ cGo vr{nfO{
sfo{fno ;~rfng vr{df ?kfGt/0f ul/Psf]
6 ;~rfng lnh vr{ 339,229,890 4,359,139 343,589,029 ef8f vr{nfO{ cGo vr{ af6 ;~rfng
lnh vr{df ?kGt/ ul/Psf]
7 cGo 466,291,820 -174,942,529_ 291,349,291 cGo vr{nfO{ ;~rfng lnh vr{
sfo{fno ;~rfng vr{df ?kfGt/ ul/Psf]
8 ;Defljt bfloTj 40,222,064,104 -24,280,794,476_ 15,941,269,628 Un-drawan limits unt ?kdf pNn]v
ul/Psf]
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 177
;xfos sDkgL
Pg cfO{ ;L Plzof Soflk6n lnld6]8sf]
jflif{s ljj/0f
178
sDkgLn] ;dLIff cjlwdf u/]sf] k|ult, cfÇgf] Joj;fo lj:tf/df cfly{s jif{ @)&^÷&& cjwLdf, Soflk6nn] @@,#^% j6f
lnPsf] /0fgLlt tyf eljiodf lnOg] /0fgLlts of]hgfx? o; lxtu|fxL vftf vf]Ng ;kmn eof] / cf=j=@)&^÷&& cGt;Dd
ul/dfdo ;efdf k|:t't ug{ kfpg' d]/f] nflu Ps ;Ddfg / Soflk6nsf] lxtfu|xL vftf !,(),$!) ePsf] h;n] xfdL
;'cj;/ b'j} xf] . d o; cj;/df oxfFx? ;dIf Pg cfO{ ;L dr]0{ 6 a}s
+ / pBf]udf !!=)! k|ltzt ahf/ cf]u6]/ &^ j6f
Plzof Soflk6n lnld6]8n] cf=j= @)&^÷)&& df /fd|f] lgIf]k ;b:o sDkgLx? dWo] klxnf] :yfgdf k'Ug ;kmn ePsf
Joj;fo lj:tf/ u/L plrt d'gfkmf cfh{g ug{ ;kmn ePsf] 5f}+ . ;fy} cf=j= @)&^÷&& cGt;Ddf lxtfu|xL vftf
Joxf]/f cjut u/fpg rfxG5' . @,*@,$)) k'¥ofpg] nIo lnPsf] hfgsf/L u/fpFb5' .
oxfFx? ;dIf d ;+rfns ;ldltsf] cWoIfsf] x}l;otn] jt{dfg cf=j= @)&^÷&& ;Dddf xfd|f] z]o/ /lhi6«f/sf] ;]jf k|fKt
k|lt:k|wfTds cj:yfdf ;+rfns ;ldltsf] tkm{af6 oxfFx?nfO{ ug]{ sDkgLx?sf] ;+Vof * k'us ] f] 5 . xfdLn] kfFr j6f
k"0f{ ;xof]u / ;fy /xg] Aoxf]/f hfgsf/L u/fpFb5' . xfn sDkgLsf] z]o/sf] lgisfzg tyf laqmL k|aGws tkm{ ;'of{
sDkgLsf] jt{dfg Joj:yfkg;Fu Soflk6nn] lnPsf] cNksflng nfO{km OG;f]/G] ;sf] xsk|b z]o/ / Pg cfO{ ;L Plzof
tyf bL3{sfnLg Joj;flos /0fgLlts sfo{of]hgf ;kmntf Aofn]G;8\ km08, gful/s nufgL sf]if / ;'of{ nfO{km OG;f]/G] ;sf]
k"js{ cuf8L a9fpgsf] nflu ;Ifd /x]sf] ljZjf; lnPsf 5f}+ . Pg cfO{ ;L Plzof a}s + ln=sf] gfddf /x]sf] ;+:yfks z]o/
sDkgLn] lnPsf x/]s nIo sfo{of]hgfx? k'/f ug{sf] nflu lnnfdL dfkm{t laqmL ug]{ sfo{ ;DkGg u/]sf 5f} .
xfd|f] tkm{af6 k"0f{ ;fy, ;xof]u / ;b\efj /xg] k|lta4tf JoQm
ug{ rfxG5f}+ . cf=j= @)&^÷&& ;Dddf nufgL Joj:yfkgdf ;f]r] h:tf]
k|ult gePsf] b]lvG5 tyfkL ;dLIff cjlw cfiff9 d;fGt,
ca, d pkl:yt dxfg'efjx?df o; cfly{s jif{df b]zdf @)&& ;Dd xfdLn] @(@ hgf u|fxs dfkm{t ? %&=!@ s/f]8
dr]0{ 6 a}l+ sË Joj;fosf] cj:yf / o; sDkgLsf] a/fa/sf] /sd nufgL Joj:yfkg ug{ ;kmn ePsf 5f} h'g
cf=j=@)&^÷)&& sf] sfo{;Dkfbgsf] ;dLIff tyf efjL xfnsf] sf]/f]gf dfxfdf/Lsf sf/0faf6 aGb ePsf] ahf/df
of]hgfx?sf] lj:t[t ;dLIff k|:t't ub{5' . pT;fxfhgs dfGg ;lsG5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 179
;dLIff cjlwdf Pg cfO{ ;L Plzof a}s + Do'rc' n km08 -v_ l5d]sL cy{Joj:yfsf] cfly{s j[l4 M
cGtu{tsf] klxnf] v'Nnfd'vL of]hgf æPg cfO{ ;L Plzof l5d]sL b]zsf] cy{tGqsf] j[l4b/ sf]/f]gf dxfdf/Lsf
8fO{gflds 8]K6 km08Æ ;~rfng ug{sf] nflu g]kfn lwtf]kq sf/0fn] ubf{ ;':t g} /x]sf] b]lvG5 . aGbfaGbL kZrft
af]8d{ f ldlt @)&^ df3 @^ ut] :jLs[tLsf nfuL cfj]bg rLgsf] pBf]u wGbf v'nf x'g yfn]sf]n] yf]/} dfqdf eP
lbPsf] 5 . ;fy} ljlzli6s[t nufgL sf]if ;~rfngsf lgDtL klg cy{tGqdf j[l4 x'g] k|If]k0f ug{ ;lsG5 . ;g\\ @)@)
;d]t g]kfn lwtf]kq af]8d{ f cfj]bg lbPsf] 5 . df rLg tyf ef/tsf] cfly{s j[l¢b/ qmdz ! k|ltzt
tyf –$=% k|ltzt x'g] b]lvG5 . ut jif{ pQm j[låb/
;dLIff cjlwdf Pg cfO{ ;L Plzof Soflk6n lnld6]8sf] ;du| qmdz ^=! k|ltzt / $=@ k|ltzt /x]sf] lyof] . b'O{ 7'nf
Joj;fosf] cfwf/df lgDg :yfg xfl;n ug{ ;kmn ePsf] 5 . l5d]sL b]zsf] cy{tGqdf kg]{ k|efjsf] c;/ g]kfnsf]
cy{tGqdf ;d]t kg]{ b]lvG5 .
qm+= ;+= ljj/0f ;du|df l:ylt
! lgIf]k ;b:o ;]jf tkm{ klxnf] :yfg -u_ /fli6«o cfly{s ultljlwx? M
@ z]o/ /lhi6«f/ ;]jf tkm{ gjf}+ :yfg sf]/f]gfsf] dxfdf/Lsf] aLr cfly{s jif{ @)&^÷&&
# nufgL Joj:yfkg -lk=Pd=P;_ ;]jf tkm{ bf]>f] :yfg g]kfnL cy{Joj:yf ;':t /x]sf] b]lvG5 . s]lGb|o tYofÍ
$ lgisfzg tyf laqmL k|aGws ;]jf tkm{ – ljefun] g]kfnsf] o; cfly{s jif{sf] s'n u|fx:y pTkfbg
-hL=8L=kL=_ @=@& k|ltztn] dfq j[l4 ePsf] hgfPsf]
!= ;du| cfly{s j[l4b/ 5 . t/ k|lt JolQm cfo eg] cd]l/sL 8n/ !)#( af6
a8]/ !)*^ k'us ] f] 5 . sf]/f]gf dxfdf/Lsf] sf/0fn]
-s_ ljZj cy{tGq M cfly{s s[ofsnfkx? 7Kk /x]sf] x'gfn] cfly{s j[l4b/df
cGt/fli6«o d'bf| sf]if (IMF) n] ;g\\ @)@) df sf]/f]gf sdL cfPsf] b]lvG5 . sf]/f]gfsf] sf/0fn] pBf]u Joj;fo
dxfdf/Lsf] sf/0fn] ljZj cy{tGq –$=( k|ltztn] x|f; tyf ;]jf If]qdf al9 k|efj k/]sf] b]lvG5 . ;du|df
cfpg] hgfPsf] 5 eg] ;g\ @)!( sf] ;f]xL cjlwdf @=( cy{tGq #=@ k|ltztn] a[l5 x'g] b]lvG5 . h'g cl3Nnf] jif{
k|ltzt /x]sf] lyof] . xfnsf] of] jif{ ljsl;t tyf % k|ltzt /x]sf] lyof] . l:y/ /fhgLlt, alnof] ;/sf/,
ljsf;lzn b]zx?sf] cy{tGq ;g\ @)@) df qmdz – * ;+l3otfsf] sfo{Gjog h:tf sf/0fn] ubf{ cfly{s ultljlw
k|ltzt Pjd –# k|ltzt /xg] k|If]k0f u/]sf] 5 . ;f]xL a8\gsf] nflu pTk|l] /t ug{ d2t u/]tf klg xfnsf]
j[l4b/ ;g\ @)!( df qmdz !=& k|ltzt Pjd #=& sf]/f]gf dxfdf/Ln] cfly{s j[l4b/df sdL NofPsf]]
k|ltzt /x]sf] lyof] . klxnf] k6s ;a} If]qx?sf] @)@) df b]lvG5 . b'O{ c+ssf] cfly{s j[l4b/ sfod ug{sf] nflu
gs/fTds j[l4 x'g] cg'dfg ul/Psf] 5 . oBlk JolQmut sf]/f]gf dxfdf/Lsf] cGTo ;Fu} g]kfn ;/sf/n] cfly{s
cDbfgLdf 7'nf] leGgtfx? kfOPsf] 5 . h'g dxfdf/Lsf] gLltdf ;d;fdlos ;'wf/ ub}{ n}hfg' kg]{ b]lvG5 .
ljsf; / o;sf] /f]syfdsf] /0fgLltx?sf] k|efjsfl/tfdf cfotnfO{ lg?T;flxt ul/ lgof{tnfO{ k|fT] ;fxg ug]{ gLlt
e/ kg]{ b]lvG5 . ;g\ @)@) df Unf]an Jofkf/ !!=! sfo{Gojg ub}{ n}hfg' kg]{ b]lvG5 . a}bl] zs nufgLnfO{
k|ltztn] ulx/f] ;+sr ' g cfpg] k|If]k0f ul/Psf] 5 . h;n] cfslif{t ug{sf] nflu cfjZos gLlt÷lgod th'd{ f ul/
ko{6g ;lxt j:t' tyf ;]jfsf] dfudf k|ToIf k|efj kfg]{ ug'k{ g]{ ;Dk'0f{ k|lsofx?nfO{ Ps4f/f k|0ffln dfkm{t ug{
b]lvG5 . o; jif{ d'bf| :kmLlt b/ ;d]t sxL 36\bf] qmddf ldNn] Joj:yf ldnfpg' kg]{ b]lvG5 . xfd|f] cy{tGqdf s[lif
/xg] cg'dfg ul/Psf] 5 . clxn] ljZje/ rln/x]sf] If]qsf] of]ubfg a9L ePsf] x'bF f o; If]qdf ;+nUg JolQm
:jf:Yo ;+s6n] ubf{ cfk"lt{ ;+oGqdf cj/f]w, a]/f]huf/L, tyf ;+:yfx?nfO{ cfjZos kg]{ s[lif hGo ;fdu|L, dn,
/fhgLlts czflGt, ljsl;t b]zx? aLr Jofkf/ tgfj aLp, tflnd, l;+rfO{ tyf cfjZos cg'bfg cflbsf]
emg a9\b} hfg] b]lvG5 . Ps} ;fy dxfdf/L / o;sf Joj:yf u/]sf] cj:yfdf ;d]t b]zsf] pRr cfly{s j[l4
ljleGg If]qx?df kg]{ k|efjx? Aff/] kof{Kt clglZttfnfO{ x'gdf yk 6]jf k'Ug] b]lvG5 .
Wofgdf /fVb} cfufdL lbgdf cfly{s ls|ofsnfkx?
;~rfng ug'{ cfhsf] cfjZostf /x]sf] 5 . dxfdf/Lsf]
cj:yfnfO{ dWo]gh/ ub} Joj;fo lj:tf/ / dfgj
sNof0fsf] nflu Pp6} sfof{of]hgf agfO{ cuf8L a9L lbuf]
ljsf;sf] nIo xfl;n ug{{ ;lsg] b]lvG5 .
180
7=74
6=35 6=75
5=80 5=72
4=61
4=41
3=73 3=90 4=26 3=85 3=76
3=77 3=23 2=97
2=75
2=27
0=16 0=20
0
1
6
6
0
2
÷1
÷0
÷1
÷1
÷0
÷1
÷0
÷1
÷0
÷1
÷0
÷1
÷0
÷2
÷1
÷1
÷0
÷1
÷0
12
10
15
11
16
14
18
02
09
05
17
19
01
13
06
04
08
07
03
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
-v_ bf]>f] ahf/ M ;+Vof cToflbs dfqfdf j[l¢ ePsf]n] ahf/df z]o/sf]
cfly{s jif{ @)&^÷&& sf] klxnf] rf/ dlxgfsf] cfk'lt{ a9L eO{ laqmL rfk clws dfqfdf a9]sf] b]lvG5 .
cjlwdf g]K;] kl/;"rs 36\bf] qmddf /xof] / d+l;/ nfdf] ;dosf] k|ltIff kl5 g]kfn :6s PS;r]Ghn]
@)&^ df !!)@ c+s;Dd cfP/ tLg dlxgfdf !^^* NofPsf] cgnfO{g k|0ffnLsf] k|efjsf/Ltf a9\b+} hfg',
c+s;Dd k'u]sf] lyof] . sf]/f]gf dxfdf/Lsf] sf/0fn] k|fyflds lgisf;g ePsf] z]o/x?df dfu eGbf
ahf/n] tLg dlxgfdf b]lvPsf] a9f]Q/Lsf] $%=@) cToflws dfqdf cfj]bg kg'{, gofF nufgLstf{x? ahf/
k|ltztn] sdL dfq !& sf/f]af/ lbgdf g} cfPsf] lyof] . k|lt cfsflif{t x'Fb} hfg' tyf sf/f]jf/ ePsf] z]o/ tyf
tTkZrft aGbfaGbLsf] sf/f0fn] ubf{ bf]>f] ahf/ klg /sdsf] ;xh ?kdf /fkm;fkmsf] Joj:y ul/Psf] h:tf
aGb g} /xof] . ;du|df cf=j= @)&^÷)&& df g]K;] ;'ljwfn] cfudL lbgx?df gofF nufgLstf{x?df z]o/
kl/;"rs !)# c+s n] a[lå eO{ cfiff9 d;fGt, @)&& ahf/ k|lt cfsfif{0f a9\g] b]lvG5 .
df !#^@=#% laGb' sfod ePsf] lyof] . ;dLIff cjlwdf,
g]K;] kl/;"rs Go'g ljGb' !!)@ c+s ;Dd em/]sf] lyof] ;fy} sf]/f]gf dxfdf/Lsf] sf/0f nufgLsf] If]q ;+s'rg
eg] clws ljGb' !^^* c+s ;Dd k'u]sf] lyof] . ;fy}, x'Fbf a}+s tyf ljQLo ;+:yfx/df clws t/ntf /x]sf]
cf=j= @)&^÷&& df g]K;]df ;"lrs[t x'g] z]o/x?sf] 5 . kmn:j?k lgIf]k tyf shf{sf] Jofhb/ 36\bf] qmddf
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 181
/x]sf] b]lvG5 . lgIf]k tyf shf{sf] Jofhb/ 36\bf] qmddf ;~rfngdf NofPsf]n] nufgLstf{x? ;xh ?kdf dflh{g
/x]sf]n] cfufdL lbgdf To;sf] ;sf/fTds k|efj shf{ k|fKt ePsf] cj:yfdf klg lwtf]kqsf] bf]>f]
lwtf]kqsf] bf]>f] ahf/df kg]{ cfzf ug{ ;lsG5 . ;fy} ahf/df ;sf/fTds k|efj kg]{ ck]Iff ug{ ;lsG5 .
To;} ul/ s]xL z]o/ bnfn sDkgLx?n] dflh{g sf/f]jf/
cfly{s jif{
ljj/0f
@)&#÷)&$ @)&$÷)&% @)&%÷)&^ @)&^÷)&&
;"lrs[t sDkgLx?sf] ;+Vof @)* !(^ @!# 212
;"lrs[t sDkgLx?sf] r'Qmf k"FhL @*(=%( #%@=)( $!*=*& 473=39
s'n sf/f]jf/ lbg @#) @## @$^ 182
ahf/ kF"hLs/0f -ljlnogdf_ !,*%^=*@ !,$#%=!$ !%^&=%) 1,792=76
g]K;] ;"rsfÍ !,%*@=^& !,@!@=#^ !@%(=)! 1,362=35
g]K;] Çnf]6 ;"rsfÍ !!^=!$ *&=!% (@=$# 95=47
g]K;] ;]G;]l6e ;"rsfÍ ##^=)$ @%%=@+ @&!=@% 288=25
;'rL -clGtd_
1,718
1,583
1,362
1,212 1,259
963 1,036 961
684 749
478 518
363 390
7
0
÷1
÷1
÷1
÷1
÷0
÷1
÷1
÷0
÷1
÷1
÷2
÷0
÷1
÷1
12
10
15
11
16
14
18
09
17
19
13
06
08
07
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
-u_ g]kfnsf] z]o/ ahf/sf] l:ylt M Joj:yf ldnfpg', lwtf]kq bnfn dfkm{t dflh{g 6«]l8Ë
;dLIff cjlwdf z]o/ ahf/ ldl>t /x]klg klxnf] rf/ ;'ljwf k|bfg ug'{, JolQmut tkm{ % k|ltzt k"FhLut
dlxgf 36\bf] qmddf /x]sf] b]lvG5 eg] To;kl5 ahf/ nfes/nfO{ clGtd s/sf] ?kdf u0fgf ug]{ Joj:yf
s]xL a9\g] qmddf b]lvP klg ;du|df ;dLIff cjlwdf ldnfpg', a}+s tyf ljQLo ;+:yfx?df clws t/ntf x'g',
hDdf !)# c+sn] dfq g]K;] kl/;"rs j[l4 ePsf] b]lvG5 . sf]/f]gfsf] dxfdf/Lsf] sf/0fn] ubf{ cGo If]qdf tTsfn}
/fhgLlts l:y/tf kl5 lwtf]kqsf] bf]>f] ahf/df /fd|f} C0f k|efx x'g] cj:yf gx'g' h:tf sf/0fn] ubf{ cfufdL
rxnkxn cfpg] ck]Iff cfd nufgLstf{x?df /x]sf] lbgdf g]K;] kl/;"rsdf ;sf/fTds k|efj kg]{ ck]Iff
ePklg ;f]r] h:tf] ;/sf/n] nuflgstf{sf] ljZjf; ug{ ;lsG5 . ptf jfl0fHo a}+sx?sf] cfwf/b/ lg/Gt/
j9fpg c;kmn ePsf] b]lvG5 . ;fy} sf]/f]gf dxfdf/L ?kdf 36\b} cfO/x]sf 5 . h;n] ubf{ shf{sf] Jofh b/
/f]syfg tyf lgoGq0f ug{sf] nflu g]kfn ;/sf/n] ;d]t 36\bf] qmddf /x]sf] b]lvG5 . g]kfn /fi6« a}+sn]
aGbfaGbL 3f]if0ff u/]sf] / pQm cjwLdf lwtf]kqsf] df}lb|s gLlt dfkm{t z]o/ shf{sf] l;df ^% k|ltztaf6
bf]>f] ahf/ ;d]t aGb /x]sf] lyof] . ;dLIff cjlwdf &) k|ltztdf k'¥ofPsf] 5 . h;n] ubf{ z]o/ shf{
;/sf/n] ljleGg gLltx?sf] dfWodaf6 ;du| cfly{s lj:tf/ x'g] ck]If ug{ ;lsG5 . h;sf] ;sf/fTds c;/
cj:yf ;'wf/ ug]{ k|of; u/] klg To;sf] k|efj z]o/ z]o/ ahf/df kg]{ cf+sng ug{ ;lsG5 .
ahf/df TotL k/]sf] b]lvPg . o; afx]s, cgnfOg 6«]l8Ë
k|0fflndf cfj4 nufgLstf{x?sf] ;xefuLtf a9b} hfg', o;sf ;fy} ;/sf/n] lgs6 eljiodf u}/cfj;Lo
z]o/ sf/f]jf/sf] /sd e'QmfgL cgnfOg dfkm{t ug{ g]kfnLnfO{ k"FhLahf/df nufgL ug{sf] nfuL v'Nnf ug]{,
182
a}+sx?nfO{ a|f]s/ O{hfhtkq, gofF Do'r'cn km08x?sf] k|efj kg]{ b]lvG5 . ;fy} lwtf]kqsf] bf]>f] ahf/df
ahf/ k|j]z, z]o/ l8n/sf] ?kdf sfo{ ug{ gful/s ;"lrs[t sDkgLx?sf] z]o/ d"No c+lst d"No eGbf
nufgL sf]ifn] 5'§} sDkgL v8f ul/ ;~rfngdf Nofpg', sddf sf/f]jf/ ePsf] b]lvG5 . h;n] ubf{ gofF hnlaB't
dfs]{6 d]s/sf] nflu ;/sf/L txaf6} cfjZos kxn x'g', sDkgL nufot cGo pTkfbgd'ns sDkgLx?sf]
a's laN8LË lalw dfkm{t z]o/ z]o/ ahf/ ;s/fTds z]o/sf] k|Tofe"lt ug{ tyf ;DalGwt sDkgLx? ;d]t
k|efj kg]{ ul/ gLltut ;'wf/ x'g', ahf/ Go"gtd laGb'df ;j{;fwf/0fdf z]o/ lgisfzg ug{sf] nflu ;s/fTds
/xg' h:tf sf/0fn] ubf{ cfufdL lbgdf z]o/ ahf/ gx'g] x'Fbf dr]{06 a}+lsË Joj;fo lj:tf/ x'gsf] nflu
;s/fTds af6f]df hfg] cg'dfg ug{ ;lsG5 . lwtf]kqsf] bf]>f] ahf/ rnfodfg x'g' cTofjZos
b]lvG5 .
#= dr]{06 a}+ls· pBf]u tyf sDkgLnfO{ k|efj kfg]{ tTjx? M
o; k|ltj]bg tof/L ubf{ g]kfn :6s PS;r]Gh lnld6]8df $= Pg cfO{ ;L Plzof Soflk6nsf] k|lalw M
@!@ sDkgL ;"rLs[t 5g . h'g ut jif{ @!% /x]sf] cfhsf] o'udf ;"rgf tyf k|ljlw k|lt:kwf{Tds kmfObf
lyof] . ;dLIff cjlwdf g]kfn :6s PS;r]Ghdf ;"lrs[t yKg] sf/s ePsf] b]lvG5 . xfdLn] o; sf/snfO{
x'g] ;+Vof ;"rLs[t sDkgLx? Ps cfk;df ulePsf] :jLsf/ ul/ xfd|f] k|lt:kwf{Tds nfenfO{ cem dha't
sf/0fn] ubf{ 36\g uPsf] b]lvG5 . g]kfn ;/sf/n] ?=%) agfpg / sfd ug]{ nfut / ;do 36fpg ;"rgf k|ljlw
s/f]8 jf ;f] eGbf a9L k"hF L ePsf] sDkgLx?nfO{ ;d]t PsLs[t ug{ ;Defljt ;a} tl/sfx¿sf] ljZn]if0f u/]sf
;j{;fw/0fdf z]o/ hf/L hg{sf] nflu k|fT] ;fxg ug]{ of]hgf 5f}+ . xfdLn] df}lns ljZn]if0f / k|fljlws ljZn]if0f
th'd{ f ub}{ hfg', sdl;{on a}s
+ x?n] l8a]Gr/ lgisfzgnfO{ b'a} df}lns ¿kdf ;a} eGbf /fd|f] l:qmK6, ;+s]t, z]o/
hf]8 lbg', hgtfsf] hnljB't sfo{qmd cGtu{tsf d"No klxrfg ug{ l;:6d PS; (System X) ;Ç6j]o/
hnljB't sDkgLx?sf] ;fwf/0f z]o/ lgisfzg ug]{ h8fg u/]sf 5f} . cfufdL lbgdf Online dfkm{t l8Dof6
sDkgLx? afFsL /xg' lwtf]kq af]8n{ ] a's laN8LË ljlwaf6 vftf tyf d]/f] z]o/ vftf vf]Ng] Joj:yf ldnfpg
;d]t ;j{;fwf/0fdf z]o/ hf/L ug{ ldNn] ul/ Joj:yf cfjZos k|lsof cuf8L a8fOPsf] 5 . ;dLIff cjlwdf
ldnfPsf], gofF aLdf sDkgLx?sf] ;d]t ;j{;fwf/0fdf xfdLn] O{cf/kL (ERP) sfof{Gjogdf sfd ul//x]sf 5f} .
z]o/ hf/L ug'k{ g]{ cjlw glhlsb} hfFbf cfpg] lbgdf ;du| O{cf/kL (ERP) sfof{Gjogsf] dfWodaf6 xfdL dha't,
Soflk6nsf] Joj;fo a9\g] b]lvG5 . cToflws s'zn / sfuhtljxLg sfd ug]{ nIo lnPsf
5f}+ . h;n] ubf{ sf]/f]gf nufot cGo o:t} lsl;dsf
sf]/f]gf dxfdf/Lsf] k|efj a9\bf] qmddf /x]sf]n] cGo If]qdf dxfdf/Lsf] ;dodf 3/af6 ;d]t sfd ug{ ;lhnf] x'G5 .
h:t} dr]{06 a}+lsË Joj;fodf ;d]t o;sf] gs/fTds
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 183
!= cfly{s jif{ @)&^÷)&& df sDkgLsf] sfo{;Dkfbgsf] cfly{s jif{ @)&^÷)&& sf] cGTo;Dd o; sDkgLn]
l;+xfjnf]sg M z]o/ /lhi6«]zg ;DaGwL sfo{ u/]sf sDkgLx?sf]
o; sDkgL k|rlnt sDkgL P]g, adf]lhd ldlt @)&# ljj/0f M
;fn h]i7 @ ut] g]kfn ;/sf/, sDkgL /lhi6«f/sf] ;dLIff cjlwdf Soflk6nn] ;fd"lxs nufgL sf]if ;lxt
sfof{nodf btf{ ePsf] xf] . lwtf]kq Joj;foL -dr]{06 * j6f sDkgLx?sf] z]o/ /lhi6«f/sf] ;]jf k|bfg ub{}
a}+s/_ lgodfjnL, @)^$ cg';f/ ldlt @)&# ;fn cfO/x]sf] 5 . h'g ;dsfnLg dr]{G6 a}s/x?sf] t'ngfdf
kmfu'g * ut] dr]{06 a}+lsË Joj;fo ;DaGwL sf/f]jf/ pQm ;Vof+ pT;fxhgs dfGg ;lsG5 .
ug{ Ohfht k|fKt u/L ldlt @)&# ;fn kmfu'g @@
ut]b]lv ljlwjt ?kdf dr]{06 a}+lsË ;DaGwL sf/f]jf/ qm+= ;+= sDkgLsf] gfd
k|f/De u/]sf] xf] . ! >L Pg cfO{ ;L Plzof a}+s lnld6]8
@ >L :jb]zL n3'laQ ljQLo ;+:yf lnld6]8
Pg cfO{ ;L Plzof Soflk6n cf}krfl/s ?kdf ;~rfngdf # >L ;xof]uL ljsf; a}+s lnld6]8
cfpFbf hDdf !( a6f dr]{06 a}+s/x? dfq ;~rfngdf $ >L cf/De dfOq|mf]kmfOgfG; ljQLo ;+:yf lnld6]8
/x]sf lyP eg] xfn xfdL ;lxt dr]{06 a}+s/x?sf] % >L Pg cfO{ ;L Plzof u|f]y km08
;+Vof #@ j6f k'lu;s]sf] 5 . o; Soflk6n ;~rfngdf ^ >L Pg cfO{ ;L Plzof Aofn]G;8\ km08
cfPsf] klxnf] cfly{s jif{df g} @ k|ltzt gub nfefFz & >L ;"of{ nfO{km OG:of]/]G; sDkgL lnld6]8
-v'b nfefFz_ ljt/0f ug{ ;kmn ePsf lyof}+ . ;f] ;dodf * >L cf/ P; l8 l; n3'laQ ljQLo ;+:yf lnld6]8
xfdLn] Joj;fo ;~rfng u/]sf] hDdf rf/ dlxgf dfq
lyof] / g]kfn lwtf]kq af]8{af6 ;Dk'0f{ dr]{06 a}+lsË cfly{s jif{ @)&^÷)&& sf] cGTo;Dd o; sDkgLn]
Joj;fo ug]{ dr]{06 a}+sx?nfO{ Go'gtd r'Qmf k"FhL lgisfzg tyf laqmL k|aGws ;DaGwL sfo{ u/]sf
?=@) s/f]8 k'¥ofpg lgb]{zg ePadf]lhd Soflk6nsf] sDkgLx?sf] ljj/0f M
klxnf] jflif{s ;fwf/0f ;efn] kfl/t u/]sf] xsk|b z]o/
qm+=;+= sDkgLsf] gfd s}lkmot
afktsf] /sd ldlt @)&% kf}if dlxgfsf] @% ut] yk ! >L Pg cfO{ ;L Plzof a}s + lnld6]8 gljs]sf] xsk|b
u/] kZrft\ sfod k"FhLdf cf=j= @)&$÷)&% sf] nflu af]nsaf]n 4f/f laqmL ug{
& k|ltzt gub nfefFz ljt/0f ug{ ;kmn ePsf lyof}+ . @ >L k|8' l] G;on OG:of]/G] ; sDkgL lnld6]8 xsk|b z]o/ lgisfzg
To; k:rft cf=j= @)&%÷)&^ sf] cjwLdf, xfdL !! # >L ;"of{ nfOkm OG:of]/G] ; sDkgL lnld6]8 xsk|b z]o/ lgisfzg
k|ltzt gub nfefFz ljt/0f ug{ ;kmn ePsf 5f} . $ >L k|8' l] G;on OG:of]/G] ; sDkgL lnld6]8 gljs]sf] xsk|b
af]nsaf]n 4f/f laqmL ug{
Soflk6nsf] l:ylt M % >L ;"of{ nfOkm OG:of]/G] ; sDkgL lnld6]8 gljs]sf] xsk|b
af]nsaf]n 4f/f laqmL ug{
;dLIff cjlwdf Pg cfO{ ;L Plzof Soflk6n lnld6]8sf]
^ >L cf/De dfOqmf]kmfOgfG; ljQLo ;+:yf ln= ;fj{hlgs lgisfzg
;du| Joj;fosf] cfwf/df lgDg :yfg xfl;n ug{ ;kmn
& >L :jb]zL n3'ljQ ljQLo ;+:yf lnld6]8 xsk|b z]o/ lgisfzg
ePsf] 5 .
* >L :jb]zL n3'ljQ ljQLo ;+:yf lnld6]8 gljs]sf] xsk|b
qm+= ;+= ljj/0f ;du|df l:ylt af]nsaf]n 4f/f laqmL ug{
! lgIf]k ;b:o ;]jf tkm{ klxnf] :yfg ( >L Pg cfO{ ;L Plzof u|fy] km08 ;fd"lxs nufgL sf]if
@ z]o/ /lhi6«f/ ;]jf tkm{ gjf}+ :yfg !) >L Pg cfO{ ;L Plzof Aofn]G;8\ km08 ;fd"lxs nufgL sf]if
# nufgL Joj:yfkg -lk=Pd=P;_ ;]jf tkm{ bf]>f] :yfg
$ lgisfzg tyf laqmL k|aGws ;]jf tkm{ –
184
lgofds lgsfon] lgb]z { u/]sf gLlt lgb]z { gnfO{ k"0f{ lgIf]k ;b:osf] ?kdf ;d]t ;]jf k|bfg ubf}{ cfO/x]sf]
?kdf kl/kfngf ub}{ k|To]s jif{ pRr Joj;flos j[l4 x'bF f To; If]qsf afl;Gbfx?n] :yfgLo÷;j{;fwf/0fsf]
xfl;n ug]{ tkm{ xfdL ;bf cu|;/ 5f}+ / /lx/xg] 5f}+ . nflu lgiszg ePsf] k|fylds z]o/df cfj]bg kg]{ qmd
Soflk6nsf] ;]jf lj:tf/df u|fxsx?sf] rfxgfn] lgSof{n} al9/x]sf] b]lvG5 . ;fy} z]o/ sf/f]af/ ug{sf] nflu
u5{, eGg] xfd|f] dfGotf xf] . oxL dfGotfnfO{ d"t{ ?k cgnfO{g sf/f]af/ k|0fnLsf] k|efjsfl/t a9\bf] qmddf
lbg xfdLn] ;]jfu|fxLd'vL eO{ of]hgf tof/ ug],{ cfGtl/s /x]sf] 5 . h;n] ubf{ cfufdL lbgdf lwtf]kqsf] bf]>f]
sfo{ljlw tyf gLltut ;+oGqnfO{ ;d;fdlos kl/dfh{g ahf/sf] lj:tf/ ;d]t lta| ?kdf a9\b} hfg] b]lvG5 .
ul/ ;f]nfO{ yk u|fxsd}qL agfPsf 5f}+ .
;"lrs[t sDkgLx?sf] r'Qmf k"hF L j[l4 ePcg';f/
Soflk6nsf] ;du| cl:tTjsf] cfwf/ u|fxsx?sf] c6'6 Jofkf/ Joj;fo lj:tf/ ug{ g;Sbf cfDbfgL v'lDrb}
cf:yf / ulx/f] ;g\tl' i6df e/ kb{5 eGg] xfd|f] b[9 hfbf lwtf]kqsf] bf]>f] ahf/df ;d]t t];sf] k|ToIf k|efj
dfGotf /xL cfPsf] 5 . xfdL ;]jfu|fxLx?nfO{ ;bf ;xh k/]sf] b]lvG5 . clwsfz+ a}s + tyf ljQLo ;+:yfx?n] g]kfn
/ ;/n ?kdf pTs[i6 ;]jf k|bfg ug{ k|lta4 5f}+ . ;/n, /fi6« a}s
+ n] tf]ss
] f] Go'gtd r'Qmf k"hF L k'¥ofO ;s]sf tyf
;xh, zL3| / u'0f:t/Lo ;]jf xfd|f] ;fws x'g\ eg] pRr clwsfz+ aLdf sDkgLx?n] klg aLdf ;ldltn] tf]ss ] f]
u|fxs ;g\tl' i6 xfd|f] ;fWo xf] . o;}nfO{ d"t{ ?k lbg k"hF L k'¥ofpg] qmddf /x]sf / g]kfn /fi6« a}s + tyf
xfdLn] ;g\Wofsflng sfp06/ vf]nL u|fxsx?nfO{ ;]jf aLdf ;ldltn] ;d]t eljiodf o; If]qsf sDkgLx?nfO{
k|bfg ub}{ cfO/x]sf 5f},+ h'g dr]0{ 6 a}l+ sË If]qdf klxnf] dh{/df hfg k|fT] ;fxg ug]{ gLlt lnPsf] x'bF f o; If]qsf
;]jfd"ns sfo{ xf] . dr]0{ 6 a}l+ sË ;]jfd"ns Joj;fo sDkgLx?af6 eljiodf yk xsk|b z]o/ lgisfzgsf]
ePsf] tYonfO{ dWogh/ ub}{ ;]jfdf pTs[i6tfnfO{ g} ;Defjgf sd b]lvG5 . ;fy} g]kfn /fi6« a}s + n] n3'ljQ
Soflk6nsf] d'n" dGq agfpg] xfdLn] nIo lnPsf 5f}+ . sDkgLx?n] ;d]t xsk|b z]o/ lgisfzgdf /f]s nufO{
dh{/df hfgsf] nflu bafj lbO{/x]sf]n] cfufdL lbgdf
@= sDkgLdf /fli6«o tyf cGt/fli6«o 36gfx?sf] k|efj M ;d]t z]o/ /lhi6«f/sf] Joj;fodf ;+sr ' g cfpg]
g]kfnsf] cfly{s a[låb/ ljut # jif{ b]lv ^ k|ltzt b]lvG5 . ;dLIff cjlwdf k"hF Lahf/ dfks ;"rs klxnf]
eGbf dfly /x]klg ;dLIf cjwLdf pQm j[l4b/ @=@& rf/ dlxgf 36\bf] qmddf /x]tf klx ;du|df !)# c+sn]
k|ltztdf ;Lldt ePsf] 5 . k'jf{gd' fg ubf{ cfly{s jif{ a9]sf] 5 . cgnfO{g sf/f]af/ k|0ffnL k|lt nufgLstf{sf]
@)&^÷&& Psbd cg'sn' /x]sf] lyof] . t/ sf]/f]gf cfsif{0f a9\b} hfg', z]o/ vl/b laqmL ePsf z]o/ tyf
dxfdf/Lsf] /f]syfd tyf lgofGq0f ug{sf] nflu g]kfn sf/f]af/ /sdsf] /fkm;fkm ljB'tLo dfWodaf6 x'g]
;/sf/n] aGbfaGbLsf] 3f]if0ff u/]sf]n] ;Dk"0f{ cfly{s Joj:yf ldnfOPsf], gofF nufgLstf{x? lwtf]kqsf] bf]>f]
If]qdf o;sf] k|efj k/]sf] b]lvG5 . sf]/f]gfsf] k|efj ahf/ k|lt cfsif{0f a9\b+} uO/x]sf] a}s + tyf ljQLo
ljz]if ul/ pBf]u wGbf, Jofkf/ Joj;fo, ko{6g If]qdf ;+:yfdf sf]/f]gf dxfdf/Lsf] sf/0f nufgLsf] If]qdf sdL
a9L k/]sf]n] cfly{s j[l4 sd ePsf] b]lvG5 . h;n] cfO{ nufgL of]Uo /sd cTolws ePsf]n] a}s + tyf ljQLo
ubf{ jf:tljs u|fx:y pTkfbg 36g k'us ] f] xf] . of] a[lå ;+:yfn] ;d]t sd Jofhb/df z]o/ shf{ lj:tf/ ub}+
cfly{s jif{ @)&%–&^ df ^=& k|ltzt /x]sf] lyof] . uO{/x]sf]n] cfufdL lbgdf g]K;] kl/;"rs tyf sf/f]jf/
sf]/f]gf dxfdf/Lsf] sf/0fn] ubf{ ;dLIff cfly{s jif{df /sd a9\b} hfg] x'bF f To;sf] ;s/fTds k|efj dr]0{ 6
a}s
+ tyf ljQLo ;+:yfx?Dff nufgL of]Uo /sd y'lk|b} uO{ a}s + /sf] Joj;fodf kg]{ b]lvG5 .
clws t/nft b]vf kb}{ uO{/x]sf] 5 . lwtf]kqsf] bf]>f]
ahf/df nufgLstf{x?sf] cfsif{0f k9\b} uO/x]sf] b]lvG5 . ;fy}, sf]/f]gf dxfdf/Lsf] sf/0f ljZj >dahf/ ;d]t
kmn:j?k k|yflds lgisfzgdf cfj]bg ug]{ nufgLstf{ k|efljt ePsf] x'bF f cfufdL lbgdf /]ld6]G; afkt k|fKt
lbg k|lt lbg a9\b} uO{/x]sf] b]lvG5 . :yfgLo lgsfosf] ug]{ /sddf x|f; cfO{ To;sf] gsf/fTds c;/ ;du|
u7g ;u} a}s + tyf ljQLo ;+:yfx?n] cfÇgf] zfvf lj:tf/ b]zsf] cy{tGqdf kg]{ cfsng ul/Psf] 5 .
nfO{ lta|tf lbb} uPsf] kfOPsf] 5 . h;n] ubf{ pQm If]qdf
a;f]jf; ug]{ :yfgLo afl;Gbfx?nfO{ ljQLo sf/f]jf/ ug{ #= rfn' cfly{s jif{sf nIox? M
;xh x'gs ' f] ;fy} ljQLo ;+:yfx/sf] sf/f]jf/df lj:tf/ Rffn' cfly{s jif{sf] nflu Soflk6nn] d'Votof b]xfo
df ;d]t dxTjk"0f{ e'ldsf k|bfg ul//x]sf] 5 . b]zsf] adf]lhdsf] nIox? lgwf{/0f u/]sf] 5 M
clws+fz e'efudf a}s + tyf ljQLo ;+:yfsf] kx'r F
lj:tf/ ePsf] 5 . ;fy}, clws+fz afl0fHo a}s + x?n] !_ lxtu|fxL vftf vf]Ng] sfo{nfO{ yk tLa|tf lbg]] .
186
@_ z]o/ /lhi6«f/sf] ;]jf k|bfg ug]{ sDkgLx?df ;+VofTds (= ;dLIff cjlwdf sDkgL / o;sf ;xfos sDkgL;+usf]
/ u'0ffTds j[l4 ug]{ . sf/f]af/ / To;df ePsf] dxTjk"0f{ x]/km]/ M
#_ ;fj{hlgs lgisfzg ;DaGwL sfo{x? yk k|efjsf/L o; sDkgLn] dr]G{ 6 a}s + /sf] ?kdf nufgL Joj:yfkg,
agfO{ u'0f:t/Lo ;]jf k|bfg ug]{ . lgIf]k ;b:o, Do'rcn km08, ;+:yfut k/fdz{bftf, laqmL
$_ nufgL Joj:yfkgdf yk u|fxsx?sf] vf]hL ul/ /sd k|aGw tyf z]o/ /lhi6«f/sf] sfd ub}{ cfO/x]sf] 5 .
tyf u|fxsx?sf] ;+Vofdf lbgfg'lbg tLa| j[l4 ug]{ . sDkgLsf] s'g} klg ;xfos sDkgL 5}g / sDkgLsf]
%_ Joj;flos k/fdz{bftfsf] pTs[i6 ;]jf k|bfg ug]{ . k|aGwkq / lgodfjnLdf tf]ss ] f p2]Zo adf]lhdsf
^_ gofF aGbd'vL ;fd"lxs nufgL sf]if ;~rfngsf] lgldQ sfdx? ub}{} cfO/x]sf] 5 / ;dLIff jif{df sDkgLsf] d'Vo
;j{hlgs lgisfzgsf] nflu g]kfn lwtf]kq af]8d{ f btf{ sf/f]jf/x?sf] k|sl[ tdf s'g} kl/jt{g ePsf] 5}g .
u/fpg] .
&_ u|fxsd'vL gofF gofF Joj;flos of]hgfx? th'd{ f u/L !)= ljut cfly{s jif{df sDkgLsf cfwf/e"t z]o/wgLx?n]
sfo{Gjogdf Nofpg] tyf >f]t ;fwgsf] clwstd sDkgLnfO{ pknAw u/fPsf] hfgsf/L M
pkof]u ug]{ sfo{nfO{ yk Jofks / k|efjsf/L agfpg] . s]xL gePsf] .
*_ lb3{sfnLg /0fgLltdf lglb{i6 u/]sf nIox? xfl;n ug]{ .
(_ sDkgLsf] a|f08nfO{ ahf/df k|efjsf/L 9+un] ;bf k|:t't !!= ljut cfly{s jif{df sDkgLsf ;+rfns tyf
ul//fVg] . kbflwsf/Lx?n] lnPsf] z]o/sf] :jfldTjsf] ljj/0f /
!)_ l8lh6n k|ljlwx?df hf]8 lbO{ Soflk6nsf] ahf/ k|aw{g sDkgLsf] z]o/ sf/f]af/df lghx? ;+nUg /x]sf] eP ;f]
ug]{ . ;DaGwdf lghx?af6 sDkgLn] k|fKt u/]sf] hfgsf/L M
s]xL gePsf] .
pNn]lvt nIox? k|flKt ;+u} xfdL o; If]qdf cu|0fL
e'ldsf v]Nb} u|fxssf] /f]hfO{df klxnf] dr]G{ 6 a}s
+ / x'gd] f !@= sDkgL;Fu ;DalGwt ;Demf}tfx?df s'g} ;+rfns tyf
k'0f{ ljZj:t /x]sf 5f}+ . lghsf cfkmGtsf] JolQmut :jfy{;DaGwL hfgsf/L
xfn ;Dd o; k|sf/sf] s'g} ;Demf}tf gePsf]n] To;
$= ;+rfns ;ldltdf ePsf] x]/km]/ / ;f]sf] sf/0f M ;DaGwdf s'g} v'nf;f ug'k{ g]{ gb]lvPsf] .
;dLIffcjlwdf s'g} klg ;+rfns kl/jt{g gePsf] .
!#= k'gM vl/b ul/Psf] z]o/x?sf] ljj/0f M
%= n]vfk/LIf0f k|ltj]bgdf s'g} s}lkmot pNn]v ePsf] eP ;dLIff cjlwdf z]o/sf] k'g M vl/b gePsf] .
;f] pk/ ;+rfns ;ldltsf] k|ltlqmof M
lgoldt sf/f]af/df b]lvPsf ;fwf/0f lsl;dsf s}lkmot !$= cfGtl/s lgoGq0f Joj:yf eP jf gePsf] / ePsf]
afx]s n]vfk/LIf0f k|ltj]bgdf c? s}lkmot pNn]v ePsf] eP ;f]sf] ljj/0f M
5}g . sDkgLn] cfGtl/s lgoGq0f Joj:yf sfod ug{sf nflu
vl/b ;ldlt, dfgj ;+zfwg ljsf; ;ldlt, cfGtl/s
^= nfefFz afF8kmfF8 ug{ l;kmfl/; ul/Psf] /sd M n]vfk/LIf0f ;ldlt / hf]lvd Joj:yfkg ;ldlt u7g
;+rfns ;ldltsf] j}7sn] cfly{s jif{ @)&^÷&& sf] ul/Psf] 5 . oL ;ldltx?sf] a}7s lgoldt ?kdf a:g]
gfkmfaf6 !* k|ltzt -s/ ;lxt_ sf] b/n] x'g cfpg] ub{5 / ;do ;dodf oL ;ldltx?n] Joj:yfkg tyf
?=#,^),)),)))÷– -cIf]/k] L tLg s/f]8 ;f7L nfv dfq_ ;+rfns ;ldltnfO{ cfjZos ;Nnfx / ;'emfj lbg] ub{5 .
gub nfef+z ljt/0f ug]{ lg0f{o u/]sf] 5 . ;+rfns ;ldltn] sDkgLsf] k|efjsf/L Joj:yfkgsf] nflu
sDkgLsf] ljQLo k|zf;g\ gLlt, @)&# tyf dfgj
&= z]o/ hkmt ePsf] eP hkmt ePsf] z]o/ ;+Vof M ;+zfwg gLlt @)&# nfO{ cg'df]bg ul/ sfo{Gojgdf
;dLIff jif{df s'g} klg z]o/ hkmt ul/Psf] 5}g . cfO;s]sf] 5 . cfGtl/s lgoGq0f k|0ffnLnfO{ k|efjsf/L
u/fpgsf] nflu o; sDkgLn] ljleGg gLlt, lgb]z{ g tyf
*= ljut cfly{s jif{df sDkgL / o;sf] ;xfos sDkgLsf] k|lqmofx? th'd{ f u/L cjnDjg u/]sf] 5 .
sf/f]af/sf] k|ult / ;f] cfly{s jif{sf] cGTodf /x]sf]
l:yltsf] k'g/fjnf]sg M !%= ljut cfly{s jif{sf] s'n Joj:yfkg vr{sf] ljj/0f M
o; sDkgLsf] s'g} klg ;xfos sDkgL gePsf] . ;dLIff cjlwdf ePsf] hDd vr{sf] ljj/0f
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 187
vr{ lzif{s vr{ /sd -?_ !(= z]o/wgLx?n] a'lemlng afFsL /x]sf] nfefFz /sd M
sd{rf/L vr{ @,*%,#!,)&*÷– nfefFz ljt/0f ug{ afFsL g/x]sf] .
;~rfng vr{ @,$!,(*,)@%÷–
hDdf vr{ %,@&,@(,!)@÷– @)= ;DklQ k|flKt jf laqmL ljj/0f M
s]xL gePsf] .
!^= n]vfk/LIf0f ;ldltsf ;b:ox?sf] gfdfjnL lghx?n] @!= ;+:yfks sDkgL;Fusf] sf/f]af/ ljj/0f M
k|fKt u/]sf] kfl/>lds, eQf tyf ;'ljwf, ; f] ; ldltn]
u/]sf sfdsf/afxLsf] ljj/0f / ;f] ;ldltn] s'g} • sDkgLn] Pg cfO{ ;L Plzof a}+s lnld6]8df Pg cfO{
;'emfj lbPsf] eP ;f]sf] ljj/0f M ;L Plzof Soflk6nsf] gfddf /x]sf] ljleGg a}+s
n]vfk/LIf0f ;ldltsf ;b:ox?sf] gfdfjnL M vftf af6 cf=j= @)&^÷&& df ?=@,%&,$%,%$%=)#
Jofh cfDbfgL k|fKt u/]sf] 5 .
qm+=;+= Gffd s}lkmot
• sDkgLn] Pg cfO{ ;L Plzof a}+s ln= sf] z]o/
! >L /ljg ;fksf]6f :jtGq ;+rfns– Pg cfO{
;L Plzof Soflk6n ln= /lhi6«f/sf] ?kdf sfd ub}+ cfO/x]sf] 5 h'gsf] ;]jf
@ >L /fh' clwsf/L k|dv
' –cfGtl/s n]vfk/LIfs Pg cfO{ z'Ns jflif{s ? *,@%,)))÷– /x]sf] 5 .
;L Plzof a}s + lnld6]8 • sDkgLn] a}+s;Fu u/]sf] ;D´f}tf adf]lhd sfo{ut /
# >L u0f]z k|;fb kf08] k|dv' –n]vf, Pg cfO{ ;L Plzof k|fljlws ;xof]u jfkt Pg cfO{ ;L Plzof a}+s
Soflk6n ln=
lnld6]8nfO{ ? $,&^,!*$÷– sd{rf/L vr{ jfkt
e'QmfgL u/]sf] 5 .
;dLIff cjlwdf rf/ k6s n]vfk/LIf0f ;ldltsf] a}+7s
a;]sf] / :jtGq ;+rfnsnfO{ ?=@),)))÷– eQf tyf • sDkgLn] a}+s;Fu cfiff9 d;fGt, @)&& df
;'ljwf k|bfg ?kdf k|bfg ul/Psf] . ?=%%@,^*@=@^ k|fKt ug{ afFsL /x]sf] 5 .
k|dv
'
k|dv
' ;~rfng÷nufgL k|dv
' –dr]G{ 6
ljj/0f sfo{sf/L clws[t tyf a}l+ s·
clws[t sDkgL ;lrj
sd{rf/L ;+Vof ! ! !
kfl/>lds, eQf tyf #@,%),))) !%,#^,(&^ *,*%,(@)
;'ljwfsf] /sd -?_ -!@ dlxgf_ -!@ dlxgf_ -!@ Dlxgf_
188
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 189
190
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 191
u0f]z k|zfb kf08] dlgif l3ld/] /d]Gb| /fodfemL ljzfn l;Ub]n o;} ldltsf] xfd|f] ;+nUg
k|d'v ljQ ljefu k|d'v ;~rfng clws[t k|d'v sfo{sf/L clws[t cWoIf k|ltj]bg cg';f/
l;= P= ldng a:g]t
;'dg 8+uf]n /lag ;fksf]6f ladn nD;fn lbg]z ef/L ;fem]bf/
;~rfns ;~rfns ;~rfns ;~rfns b]j P;f]l;P6\;
rf6{8{ PsfpG6]G6\;
ldltM @)&& ;fpg @^
:yfgM sf7df8f}+
192
u0f]z k|zfb kf08] dlgif l3ld/] /d]Gb| /fodfemL ljzfn l;Ub]n o;} ldltsf] xfd|f] ;+nUg
k|d'v ljQ ljefu k|d'v ;~rfng clws[t k|d'v sfo{sf/L clws[t cWoIf k|ltj]bg cg';f/
l;= P= ldng a:g]t
;'dg 8+uf]n /lag ;fksf]6f ladn nD;fn lbg]z ef/L ;fem]bf/
;~rfns ;~rfns ;~rfns ;~rfns b]j P;f]l;P6\;
rf6{8{ PsfpG6]G6\;
ldltM @)&& ;fpg @^
:yfgM sf7df8f}+
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 193
u0f]z k|zfb kf08] dlgif l3ld/] /d]Gb| /fodfemL ljzfn l;Ub]n o;} ldltsf] xfd|f] ;+nUg
k|d'v ljQ ljefu k|d'v ;~rfng clws[t k|d'v sfo{sf/L clws[t cWoIf k|ltj]bg cg';f/
l;= P= ldng a:g]t
;'dg 8+uf]n /lag ;fksf]6f ladn nD;fn lbg]z ef/L ;fem]bf/
;~rfns ;~rfns ;~rfns ;~rfns b]j P;f]l;P6\;
rf6{8{ PsfpG6]G6\;
ldltM @)&& ;fpg @^
:yfgM sf7df8f}+
194
ljj/0f z]o/ k'FhL ;l~rt sdfO{ j}wflgs hu]8f ;fdflhs pQ/ hDdf
sf]if bfloTj hu]8f sf]if
cf=j= @)&$÷&% sf] clGtd df}Hbft 200,000,000 15,921,150 – – 215,921,150
z]o/ kF"hL Hff/L – – – – –
jif{sf] nflu d'gfkmf – 21,388,701 – – 21,388,701
s/ kl5sf] cGo lj:t[t cfo / Joo – – – – –
;fdfGo hu]8f sf]ifdf :tfGt/0f – – – – –
nfef+z e'QmfgL – -14,736,840_ – – -14,736,840_
cf=j= @)&%÷&^ sf] clGtd df}Hbft 200,000,000 22,573,011 – – 222,573,011
z]o/ k'F+hL Hff/L – – – – –
jif{sf] nflu d'gfkmf – 42,939,318 – – 42,939,318
s/ kl5sf] cGo lj:t[t cfo / Joo – – – – –
j}wflgs hu]8f sf]ifdf :tfGt/0f – -4,293,932_ 4,293,932 – –
;fdflhs pQ/bfloTj hu]8f sf]ifdf :tfGt/0f – -429,393_ – 429,393 –
;fdflhs pQ/bfloTj hu]8f sf]ifaf6 :tfGt/0f – 16,173 – -16,173_ –
;l~rt sdfO{df :tfGt/0f
nfef+; e'QmfgL – -22,000,000_ – – -22,000,000_
cf=j= @)&^÷&& sf] clGtd df}Hbft 200,000,000 38,805,177 4,293,932 413,220 243,512,329
u0f]z k|zfb kf08] dlgif l3ld/] /d]Gb| /fodfemL ljzfn l;Ub]n o;} ldltsf] xfd|f] ;+nUg
k|d'v ljQ ljefu k|d'v ;~rfng clws[t k|d'v sfo{sf/L clws[t cWoIf k|ltj]bg cg';f/
l;= P= ldng a:g]t
;'dg 8+uf]n /lag ;fksf]6f ladn nD;fn lbg]z ef/L ;fem]bf/
;~rfns ;~rfns ;~rfns ;~rfns b]j P;f]l;P6\;
rf6{8{ PsfpG6]G6\;
ldltM @)&& ;fpg @^
:yfgM sf7df8f}+
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 195
;xfos sDkgL
Pg cfO{ ;L Plzof n3'ljQ ljQLo
;+:yf lnld6]8sf] jflif{s ljj/0f
196
n]vfk/LIf0f gul/Psf]
$=! b]lv $=!# ;Dd cg";'rLx? jf;nftsf cleGg c+u x"g\ .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 197
n]vfk/LIf0f gul/Psf]
$=!$ b]lv $=@@ cg";'rLx? gfkmf gf]S;fg lx;fjsf cleGg c+u x"g\ .
198
n]vfk/LIf0f gul/Psf]
Pg cfO{ ;L Plzof n3'ljQ ljQLo ;+:yf lnld6]8
O{lSj6Ldf ePsf] kl/jt{g ;DjlGw ljj/0f
cf=j= @)&^÷)&&
ljj/0f Z]fo/ k"+hL ;l~rt gf=gf]= ;fwf/0f k"+hLut z]o/ ;6xL 36a9 :yug s/ cGo hu]8f sf]if s"n /sd
hu]8f sf]if hu]8f sf]if lk|ldod sf]if hu]8f
z'? df}Hbft 1,004,500,000=00 80,457,057=34 22,061,820=09 – 2,206,182=01 1,109,225,059=44
:yug s/ –
;+:yfut ;fdflhs pQ/bfloTj sf]ifaf6 lkmtf{ 4,985=00 -4,985=00_ –
;dfof]lht z'? df}Hbft –
;dfof]hg
g –
s_ z]o/ k'FhLdf a[[l4 475,500,000=00 475,500,000=00
v_ of] jif{sf] gfkmf 205,642,204=46 205,642,204=46
u_ ;fwf/0f hu]8f sf]if -41,128,440=89_ 41,128,440=89 –
3_ gub nfef+z –
ª_ k|:tfljt af]g; z]o/ –
r_ u|fxs ;+/If0f sf]if -2,056,422=04_ 2,056,422=04 –
5_ ;+:yfut ;fdflhs pQ/bfloTj sf]if -2,056,422=04_ 2,056,422=04 –
h_ :yug s/ hu]8f – – –
em_ nufgL ;dfof]hg sf]if –
clGtd df}Hbft 1,480,000,000=00 240,862,961=82 63,190,260=98 – – – – 6,314,041=10 1,790,367,263=90
n]vfk/LIf0f gul/Psf]
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&&
199
200
n]vfk/LIf0f gul/Psf]
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 201
;xfos sDkgL
Pg cfO{ ;L Plzof ;]So'l/l6h\ lnld6]8sf]
jflif{s ljj/0f
202
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 203
204
;'/]z nD;fn ;Gtf]if co{fn /f]zg cfrfo{ o;} ldltsf] xfd|f] ;+nUg
;~rfns ;~rfns cWoIf k|ltj]bg cg';f/
;+uLt 9sfn, l; P
ldlt M @)&&÷)$÷@^ ;fem]bf/
:yfg M sf7df8f}+ P; Pd l; P;f]l;P6\;
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 205
;'/]z nD;fn ;Gtf]if co{fn /f]zg cfrfo{ o;} ldltsf] xfd|f] ;+nUg
;~rfns ;~rfns cWoIf k|ltj]bg cg';f/
;+uLt 9sfn, l; P
ldlt M @)&&÷)$÷@^ ;fem]bf/
:yfg M sf7df8f}+ P; Pd l; P;f]l;P6\;
206
;'/]z nD;fn ;Gtf]if co{fn /f]zg cfrfo{ o;} ldltsf] xfd|f] ;+nUg
;~rfns ;~rfns cWoIf k|ltj]bg cg';f/
;+uLt 9sfn, l; P
ldlt M @)&&÷)$÷@^ ;fem]bf/
:yfg M sf7df8f}+ P; Pd l; P;f]l;P6\;
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 207
;'/]z nD;fn ;Gtf]if co{fn /f]zg cfrfo{ o;} ldltsf] xfd|f] ;+nUg
;~rfns ;~rfns cWoIf k|ltj]bg cg';f/
;+uLt 9sfn, l; P
ldlt M @)&&÷)$÷@^ ;fem]bf/
:yfg M sf7df8f}+ P; Pd l; P;f]l;P6\;
208
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 209
cfly{s jif{ @)&^÷&& sf] a}+ssf] jflif{s x/ lx;fj :jLs[ltsf] qmddf g]kfn /fi6« a}+saf6
lbOPsf] lgb]{zg pk/ Joj:yfkgsf] hjfkm M
!= n]vfk/LIfsn] n]vfk/LIf0f k|ltj]]bgdf cf}+NofPsf s}lkmotx? k|fyldstfk"j{s ;'wf/sf qmddf /x]sf] tyf o:tf s}lkmotx?
bf]xl/g glbg] Joj:yf ldnfpg] hfgsf/L u/fpFb5f}+ .
@= g]kfn /fi6« a}+saf6 hf/L ul/Psf] lgb]{zg g+= !) sf] a'Fbf g+ & adf]lhd tf]lsPsf] l;df leq g/x]sf ;+:yfks z]o/wgLx?sf]
af]g; z]o/ tyf gub nfef+z ljt/0f /f]Ssf /flvg] Joxf]/f hfgsf/L u/fpFb5f}+ .
#= a}+s tyf ljQLo ;+:yf ;DaGwL P]g @)&# sf] bkmf !! sf] pkbkmf # adf]lhd r'Qmf k"FhLsf] b'O{ k|ltzteGbf a9L z]o/
wf/0f u/]sf ;+:yfksx?n] cfÇgf] z]o/ laqmL jf lwtf]aGws /fVbf /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lng'kg]{ Joj:yf /x]sf]df To:tf]
:jLs[lt glnO{ z]o/ lwtf]aGws /fvL cGo a}+s tyf ljQLo ;+:yfaf6 shf{ pkof]u u/]sf ;+:yfks z]o/wgLx? /x]df tL
;+:yfks z]o/wgLx?nfO{ ;f]sf] :jLs[lt glnP;Dd jf z]o/ lwtf]aGws /fvL pkof]u u/]sf] shf{ k"0f{ ?kdf r'Qmf u/L z]o/
km's'jf gu/];Dd ;+:yfks z]o/wgLx?sf] af]g; z]o/ tyf gub nfef+z ljt/0f /f]Ssf /flvg] Joxf]/f hfgsf/L u/fpFb5f}+ .
210
-@_
a}s + sf] tTsfn hf/L k"hF L -@_
a}s + sf] tTsfn hf/L k"hF L a}s
+ n] af]g; z]o/ hf/L ug{
?= (,&!,&^,%!,%^*÷– -cIf/]kL gf} ca{ ?= !!,%^,$),)%,#^^ ÷– -cIf/]kL P3f/ nfu]sf] x'bF f ;f]xL cg'?k tTsfn
PsxQ/ s/f]8 5}xQ/ nfv PsfpGg xhf/ ca{ 5kGg s/f]8 rfln; nfv kfFr xhf/ hf/L k"hF L j[l4 ug'k{ g]{ ePsf]n] .
kfFr ;o c7;¶L ?k}ofF dfq_ x'g5] . pQm tLg ;o 5};¶L ?k}ofF dfq_ x'g5] . pQm
k"hF LnfO{ ?= !))÷– b/sf] gf} s/f]8 PsxQ/ k"hF LnfO{ ?= !))÷– b/sf] P3f/ s/f]8
nfv 5xQ/ xhf/ kfFr ;o kGw| yfg lsQf 5kGg nfv rfln; xhf/ lqkGg yfg lsQf
;fwf/0f z]o/df ljefhg ul/Psf] 5 . ;fwf/0f z]o/df ljefhg ul/Psf] 5 .
-#_
a}s + sf] tTsfn r'Qmf k"hF L -#_
a}s + sf] tTsfn r'Qmf k"hF L a}s
+ n] af]g; z]o/ hf/L ug{
?= (,&!,&^,%!,%^*÷– -cIf/]kL gf} ca{ ?= !!,%^,$),)%,#^^ ÷– -cIf/]kL P3f/ nfu]sf] x'bF f ;f]xL cg'?k tTsfn
PsxQ/ s/f]8 5}xQ/ nfv PsfpGg xhf/ ca{ 5kGg s/f]8 rfln; nfv kfFr xhf/ r'Qmf k"hF L j[l4 ug'k{ g]{ ePsf]n] .
kfFr ;o c7;¶L ?k}ofF dfq_ x'g5] . pQm tLg ;o 5};¶L ?k}ofF dfq_ x'g5] . pQm
k"hF LnfO{ ?= !))÷– b/sf] gf} s/f]8 PsxQ/ k"hF LnfO{ ?= !))÷– b/sf] P3f/ s/f]8
nfv 5}xQ/ xhf/ kfFr ;o kGw| yfg lsQf 5kGg nfv rfln; xhf/ lqkGg yfg lsQf
;fwf/0f z]o/df ljefhg ul/Psf] 5 . ;fwf/0f z]o/df ljefhg ul/Psf] 5 .
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 213
-#_ lgod !# df pNn]v eP adf]lhd ;+rfns -@_ lgod !# df pNn]v eP adf]lhd ;+rfns
x'g lng' kg]{ Go'gtd z]o/ lnPsf] x'g' kg]5{ . x'g lng' kg]{ Go'gtd z]o/ lnPsf] x'g' kg]5{ .
nufgLstf{ ;DaGw
u'gf;f] ;Daf]wg ldltsf] @! lbg cl3 k|sfzg ug{' kg{] x'G5 . pQm
a}+ssf] @@cf}F jflif{s ;fwf/0f ;ef @)&^=)^=!)df cfdL{ ;'rfgfdf ;fwf/0f ;efsf] ldlt, :yn, ;dosf ;fy}
clkm;;{ Sna, eb|sfnL, sf7df8f}+df ;DkGg ePsf] lyof] . 5nkmnsf] laifo;'rL lj:t[t ljj/0f klg k|sfzg ug{'
5nkmn ;qdf z]o/wgL dxfg'efjx?n] /fVg' ePsf] a}+ssf] kg{] x'G5 .
ljQLo tyf ;~rfng k|bz{g ;DalGwt u'gf;f] tyf lh1f;fsf] @= a}+sn] jflif{s ljQLo ljj/0f, n]vfk/LIfs k|ltj]bg,
k|d'v sfo{sf/L clws[t /f]zg s'df/ Gof}kfg]n] ;Gtf]ifhgs ;+rfns k|ltj]bg cfÇgf nuflgstf{sf] kx'rdf /fVg' kg{]
?kdf ;Daf]wg ug{' ePsf] lyof] . x'G5 . pQm ljj/0f / k|ltj]bgx? nufgLstf{nfO{ ;lhn}
pknAw u/fpg' kg{] x'G5 .
u'gf;f] btf{ ;+oGq
!= nufgLstf{n] a}+ssf] j]a;fO{6 df uP/ cfÇgf] u'gf;f] btf{ #= jflif{s ;fwf/0f ;ef ;DalGwt ;'rfgf a}+ssf] j]a;fO{6df
ug{ ;Sg' x'G5 . klg pknAw ug{' kg{] x'G5 .
@= a}+ssf] x6 nfO{g gDa/ !^^))!&&&&! df ;Dks{ u/L $= jflif{s ;fwf/0f ;ef ;DalGwt ;'rgfdf ;ef ;DalGwt
u'gf;f] btf{ ug{ ;Sg' x'G5 . hfgsf/L / lgb{]lzsfx? ;dfj]z x'g'sf ;fy} dtbfg
k|s[ofsf] hfgsf/L pknAw u/fpg' kg{] x'G5 . :jod\
nuflgstf{n] btf{ u/fpg' ePsf] u'gf;f]x? a}+sn] lg/Gt/ pkl:yt x'g g;Sg] z]o/wgLn] k|f]S;L lgo'lQm ug{ ;Sg'
cg'udg ;dod} ;Daf]wg ub{} cfPsf] 5 . x'g]5 .
nuflgstf{sf] ;'rgfsf] clwsf/
!= jflif{s ;fwf/0f ;ef ;DalGwt hfgsf/L ;fwf/0f ;ef
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 215
zfvf ;~hfn
-k|ltj]bg tof/ x'Fbf ;Dd_
zfvf ;~hfn
-k|ltj]bg tof/ x'Fbf ;Dd_
>L Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= sf] ldlt @)&&÷)*÷@! df x'g] @#cf}+ jflif{s ;fwf/0f ;efdf pkl:ylt x'g hf/L ul/Psf]
k|j]z kq .
b|i6Ao M
;efsIfdf k|j]z ug{ of] k|j]z kq clgjfo{ ?kdf lnO{ cfpg x'g cg'/f]w 5 .
cGoyf ;efsIfdf k|j]z ug{ kfO{g] 5}g . lbk]g sfsL{
sDkgL ;lrj
k|f]S;L kmf/fd
>L ;+rfns ;ldlt
Pg cfO{ ;L Plzof a}+s ln=
sf7df8f}+, g]kfn .
ljifo M k|ltlglw lgo'Qm u/]sf] jf/] .
dxfzo,
========================lhNnf ============================ d=g=kf=÷p=d=g=kf=÷g=kf=÷uf=kf= j8f g+= ======== a:g] d÷xfdL ========
===================================================================== n] To; sDkgLsf] z]o/wgLsf] x}l;otn] ldlt @)&& d+l;/ @! ut],
cfO{taf/sf lbg x'g] t]O{;f}+ jflif{s ;fwf/0f ;efdf d÷xfdL :jo+ pkl:ylt eO{ 5nkmn tyf lg0f{odf ;xefuL x'g g;Sg] ePsfn]
pQm ;efdf d]/f]÷xfd|f] tkm{af6 efu lng tyf dtbfg ug{sf nflu ===================== lhNnf ======================
d=g=kf=÷p=d=g=kf=÷g=kf=÷uf=kf= j8f g+= ========a:g] >L ====================================================================== nfO{
d]/f]÷xfd|f] k|ltlglw lgo'Qm u/L k7fPsf] 5'÷k7fPsf 5f}+ .
l6kf]6
220
l6kf]6
Pg cfO{ ;L Plzof a+}s ln= jflif{s k|ltj]bg @)&^÷&& 221
222