ΦΥΣΙΚΗ Διαλέξη:20η-21η

ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ
13&14/11/2019
Ε. Δ. Βαλάκος
Οικολογία της συµπεριφοράς των
Πρωτευόντων

•Ερωτήµατα
•Κοινωνίες πρωτευόντων
•Πρότυπα Διαβίωσης των Πρωτευόντων
•Αναπαραγωγικές στρατηγικές
•Συνεργασία στα Πρωτεύοντα
•Επιθετικότητα στους πρώιµους
ανθρωπογονικούς
•Εξασφαλίζοντας την τροφή
• Πόροι και µετάδοση της γνώσης
•Βιβλιογραφία
 Ερωτήματα
Γιατί είναι τα Πρωτεύοντα κοινωνικά ζώα;
Τι είναι τόσο σηµαντικά όσον αφορά τις κοινωνίες των Πρωτευόντων και την κοινωνική
τους συµπεριφορά;
Πως αναζητούν τα Πρωτεύοντα την τροφή τους;
Πως επικοινωνούν τα Πρωτεύοντα;
Η συμβολή της J. Coodall στην απάντηση των ερωτημάτων για την συμπεριφορά

Οι χιµπατζήδες παρουσιάζονταν ως ιδιαίτερα ευφυείς και υπήρχαν στενοί κοινωνικοί δεσµοί

µεταξύ των µητέρων χιµπατζήδων και των νεογνών τους, καθώς και ανάµεσα στα αδέλφια
Kατέγραψε το πως οι χιµπατζήδες κατασκεύαζαν διαγνωστικά ραβδιά για να συλλέγουν τερµίτες
από τις φωλιές τους και πως τσαλάκωναν φύλλα για να δηµιουργήσουν ένα είδος σφουγγαριού, µε
το οποίο απορροφούσαν το νερό βροχής από τις σχισµές δέντρων και έπειτα το έστυβαν µέσα στο
στόµα τους
Aνακάλυψε ότι οι χιµπατζήδες κυνηγούσαν τακτικά άλλα πρωτεύοντα και ζώα
Ο σκοπός της κατανόησης της κοινωνικότητας στους πιο κοντινούς μας συγγενείς είναι η
επίγνωση των απαρχών της κοινωνικότητας και στους ανθρώπους.
 Κοινωνίες των Πρωτευόντων
Τα πρωτεύοντα εκφράζονται κοινωνικά µέσω ενός εύρους συµπεριφορών
Μερικές από τις πιο έκδηλες συµπεριφορές περιλαµβάνουν το άγγιγµα , τους µορφασµούς, το
ανέβασµα στην πλάτη, το χτύπηµα των χειλιών, τις φωνές, τους χαιρετισµούς και το ξύστρισµα
Πολύ περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο ζώο, τα πρωτεύοντα χρησιµοποιούν τα κοινωνικά τους
σήµατα για να εκφράζουν διαφορετικά είδη σχέσεων (συµµαχίες, περιποίηση, κατευνασµός κ.α)
Πολλές κοινωνίες πρωτευόντων είναι πολύπλοκα οργανωµένες
Τα άτοµα εκπροσωπούν διαφορετικούς συγγενικούς δεσµούς, θέσεις ιεραρχίας, ηλικίες και φύλα,
τα οποία συχνά σχηµατίζουν συµµαχίες
Τα πρωτεύοντα σχηµατίζουν ποικίλες κοινωνικές σχέσεις µακράς διάρκειας
Διαµορφώνουν σχέσεις για άµεσο όφελος (φαγητό, ταίρι)
Καθιερώνουν και διατηρούν µακροπρόθεσµες συµµαχίες
Οι αρσενικοί χιµπατζήδες περιποιούνται ο ένας τον άλλο ή ταξιδεύουν µαζί
Ωστόσο, τα αρσενικά άτοµα που συχνά καταφεύγουν σε αυτές και άλλες συνεργατικές
δραστηριότητες πιθανόν αργότερα να εργαστούν από κοινού για να ανταγωνιστούν, για τροφή ή
σύντροφο, ενάντια σε άλλες οµάδες.
Η Κοινωνική Συµπεριφορά των Πρωτευόντων ενισχύει την Επιβίωση και την
Αναπαραγωγή
Η κοινωνική συµπεριφορά των πρωτευόντων επηρεάζεται από την εξέλιξη.
Οι πρωτευοντολόγοι εξετάζουν τις σχέσεις µεταξύ συγκεκριµένων κοινωνικών
συµπεριφορών και της αναπαραγωγικής ικανότητας
Τέτοιες συµπεριφορές µπορεί να είναι ξεκάθαρα φυσικές ή µπορεί να διδάσκονται
 Κοινωνίες των Πρωτευόντων
Τα αρσενικά και τα θηλυκά άτοµα έχουν εντελώς διαφορετικούς αναπαραγωγικούς ρόλους
και ιστορίες ζωής ως ενήλικες
Συνολικά, τα θηλυκά άτοµα ξοδεύουν µακράν περισσότερη ενέργεια στη δηµιουργία και
τη φροντίδα των µικρών τους σε σχέση µε τα αρσενικά.
Τα µέλη του φύλου που ξοδεύουν τη λιγότερη ενέργεια µε αυτόν τον τρόπο (αρσενικά
άτοµα) ανταγωνίζονται περισσότερο επιθετικά µεταξύ τους για την ερωτική προσέγγιση
των µελών της οµάδας του άλλου φύλου τα οποία ξοδεύουν περισσότερη ενέργεια (θηλυκά
άτοµα).
Ο φυλετικός διµορφισµός αναπτύσσεται σε τέτοιες ανταγωνιστικές κοινωνίες
Το να ανταγωνίζεσαι για τα θηλυκά µε επιτυχία επιβάλλει στα αρσενικά να είναι
µεγαλόσωµα και επιθετικά
Ο φυλετικος διµορφισµός σχετίζεται µε τον τρόπο διαβίωσης

Αν και όλες οι φάσεις ζωής των πρωτευόντων είναι γενικά εκτενέστερες από εκείνες
άλλων ζώων, οι άνθρωποι εµφανίζουν τη µεγαλύτερη διάρκεια ζωής ανάµεσα στα
πρωτεύοντα

Οι άνθρωποι αποτελούν το µοναδικό πρωτεύον που παρουσιάζει «εκρήξεις γεννήσεων»,

δηλαδή µία διακύµανση του αριθµού των γεννήσεων σε έναν πληθυσµό, που µεταβαίνει
από µικρούς αριθµούς σε µεγάλους στο πέρασµα του χρόνου.
 Πρότυπα Διαβίωσης των Πρωτευόντων
Τα πρωτεύοντα είναι κοινωνική οµάδα και οι κοινωνικές οµάδες ελέγχονται από
πολλούς παράγοντες (βιοτικούς-αβιοτικούς)
6 βασικά πρότυπα
Μονήρη: Μοναχικά αρσενικά ενώ τα Θηλυκά µαζί µε
τα µικρα, επικάλυψη ζωτικών χώρων. Ουρακοτάγκοι
και κάποιοι στρεψίρρινοι. Εντονος φυλετικός
διµορφισµός.
Μονογαµία: Αρσενικό -Θηλυκό και το µικρό τους.
Ισχυρός ανταγωνισµός (ενδοφυλετικός) στον ζωτικό
χώρο µεταξύ οικογενειών. Γίββωνες, νυχτοπίθηκοι και
διάφοροι στρεψίρρινοι
Πολυανδρία:΄Ενα Θηλυκό και πολλά ενεργά
αρσενικά τα οποία φροντίζουν τα µικρά. Αντ.
Ταµαρίνοι
Πολυγυνία: Ένα αρσενικό και πολλά θηλυκά.
Επιθετικότητα και βρεφοκτονίες
Πολλά αρσενικά, πολλά θηλυκά: Σχετίζεται µε την
παραπάνω και ο σχηµατισµός εξαρτάται από πολλούς
παράγοντες
Μόνο αρσενικά άτοµα. Σε κάποια είδη, όπως οι
µπαµπουίνους, τα αρσενικά σχηµατίζουν τουλάχιστον
προσωρινές οµάδες
Υπάρχει πλαστικότητα στην επιλογή ανάλογα µε τις συνθήκες
Σε συγγενικά είδη µπορεί να υπάρχουν βασικές διαφορές (κοινός και πυγµαίος
χιµπαντζής)
 Αναπαραγωγικές στρατηγικές
Η πρωταρχική στρατηγική των αρσενικών είναι να ανταγωνίζονται σωµατικά για την
πρόσβαση σε αναπαραγωγικά ώριµα θηλυκά, που έχει ως αποτέλεσµα τον αυξηµένο
βαθµό της φυσικής επιλογής στα αρσενικά άτοµα τόσο για τις µεγάλες σωµατικές
διαστάσεις όσο και τους µεγάλους κυνόδοντες Φυλετική επιλογή
Μία άλλη στρατηγική των αρσενικών είναι η βρεφοκτονία, η θανάτωση ενός θηλάζοντος
νεογνού, κυρίως από ένα ξένο αρσενικό που εκδίωξε το µοναδικό αρσενικό άτοµο από
µια πολυγυνική οµάδα Τερµατισµός γαλουχίας-νέα ωορρηξία- σεξουλικά δεκτικό το θηλυκό
Ενίσχυση της αναπαραγωγικής ικανότητας
Τα θηλυκά ανταγωνίζονται για πόρους που τους δίνουν τη δυνατότητα να φροντίζουν τα
µικρά
Σε αρκετά είδη ο ανταγωνισµός για πόρους συµβαίνει στο πλαίσιο µία σταθερής ιεραρχίας-
κυριαρχίας.
Για τα αρσενικά, το άλφα ή το πιο κυρίαρχο αρσενικό έχει επιτυχώς νικήσει όλα τα υπόλοιπα αρσενικά....
Για τα θηλυκά οι ιεραρχικές κατατάξεις συνήθως µεταβιβάζονται από την µητέρα στις κόρες, µε τις
νεότερες αδερφές να κατατάσσονται συνήθως υψηλότερα από τις γηραιότερες.
Τα θηλυκά ανώτερης θέσης τείνουν να έχουν περισσότερους απογόνους,
Kάποια θηλυκά πρωτεύοντα είναι σχετικά
πιο επιλεκτικά στην επιλογή των αρσενικών
από άλλα, κάνοντας την επιλογή τους στη
άση χαρακτηριστικών, όπως η διάθεση, η
φυσική εµφάνιση και η θέση στην κοινωνική
εραρχία
 Συνεργασία στα Πρωτεύοντα
Τα πρωτεύοντα είναι επίσης ιδιαίτερα συνεργατικά ζώα.
Συνεργατικό κυνήγι και µοιρασµα τροφής στους κοινούς χιµπαντζήδες
Στους πυγµαίους χιµπαντζηδες συνεργάζονται τα θηλυκά
Κάποια πρωτεύοντα εκπέµπουν προειδοποιητικές κραυγές στην κοινωνική τους οµάδα, όταν οι
θηρευτές πλησιάζουν.
Πολλά πρωτεύοντα ακόµη περιποιούνται το ένα το άλλο
Ποια πλεονεκτήµατα δίνει αυτή η συµεπεριφορά;
Ορισµένες συνεργατικές συµπεριφορές είναι αλτρουιστικές
Η περιποίηση, η διανοµή τροφής και η παροχή φροντίδας είναι επίσης αλτρουιστικές
Γιατί οφείλει ένα πρωτεύον να εµπλακεί σε µία αλτρουιστική συµπεριφορά;
Επιλογή συγγενών
Ως Επιλογή των συγγενών (Kin selection) ορίζεται η επιλογή που λειτουργεί µεταξύ στενα
συγγενικών ατόµων Κανόνας του Hamilton
rnb-c>0
r=συντελεστής συγγένειας, n=οφελούµενα άτοµα, b=το όφελος κάθε αποδέκτη,
c= το κόστος του δότη
Η γονική φροντίδα ανήκει στην επιλογή συγγενών
Και η πρωταρχική αιτία της κοινωνικότητας είναι πιθανόν το γεγονός ότι ενώ πολλά πρωτεύοντα
είναι ικανοί θηρευτές, αποτελούν επίσης αντικείµενο θήρευσης από µια ποικιλία αρπακτικών
ζώων
Αλλαγή τρόπου ζωής (νυχτόβια-ηµερόβια) Θήρευση =κινητήρια δύναµη
 Επιθετικότητα στους πρώιμους ανθρωπογονικούς
Το αρχείο των απολιθωµάτων των πρώιµων ανθρωπογονικών δεν επιτρέπει την
τεκµηρίωση ότι θήρευαν κερκοπιθηκούς του γένους Piliocolobus
Τι δείχνει η µελέτη της επιθετικοτητας στους Χιµπατζήδες;
Συνασπισµοί µάχης-εισβολή σε γειτονικές χωροκράτειες- θανάσιµοι τραυµατισµοί αντιπάλων
Αιτία: Η Αύξηση της κυριαρχίας των οµάδων;
Μπορεί να υποτεθεί ότι ο κοινός πρόγονος των χιµπατζήδων και των ανθρώπων ήταν
βίαιος και αυτή η βιαιότητα που φανερώνεται στους άρρενες ανθρώπους σήµερα είναι
µέρος του του τι µας καθορίζει ως είδος;
Η µαρτυρία τραυµατισµών που προέρχονται από τη βία εµφανίζεται σχετικά αργά στην
ανθρώπινη εξέλιξη Αργότερα από το χρονικό ορόσηµο των 500.000 ετών πριν από σήµερα.
Μαζικοί τραυµατισµοι µετά τα 10.000 χρόνια πριν (Σφαγή Kilianstagen)
Είναι αρκετά πιθανό ότι η επιθετική συµπεριφορά που εµφανίζεται µε κάθε τρόπο στα
πρωτεύοντα, συµπεριλαµβάνοντας τους ανθρώπους, µπορεί να έχει προκύψει ανεξάρτητα
σε ποικίλες ταξινοµικές οµάδες.
Ωστόσο, όπως δείχνει το έργο του ανθρωπολόγου Wrangham, το πρότυπο της
επιθετικότητας των χιµπατζήδων είναι παρόµοιο σε ορισµένα καίρια σηµεία µε την
ανθρώπινη επιθετικότητα, υποδηλώνοντας ένα βασικό εξελικτικό πλαίσιο για την
ανθρώπινη συµπεριφορά σήµερα.
 Εξασφαλίζοντας την τροφή
Τα πρωτεύοντα αποκτούν την τροφή τους µέσω µίας ευρείας ποικιλίας τροφοληπτικών
πρακτικών, οι οποίες απαιτούν την αναζήτηση τροφής, τον ακόλουθο χειρισµό και την
επεξεργασία της µε σκοπό την κατανάλωση.
Η αναζήτηση τροφής µπορεί να δεσµεύσει παραπάνω από 50% του χρόνου ενεργοποίησης ενός
πρωτεύοντος Πρόβληµα για τις µητέρες. Γιατί;
Υπολογίζεται ότι στα ενήλικα θηλυκά πρωτεύοντα, οι ενεργειακές απαιτήσεις της µητέρας
είναι από δύο έως πέντε φορές υψηλότερες σε σχέση µε µία µη µητέρα.
Τα θηλυκά µε καλή διατροφή φέρουν µικρά σε µικρότερη ηλικία, έχουν υγιέστερα µικρά,
βιώνουν συντοµότερα διαστήµατα µεταξύ των γεννών και επιβιώνουν για µεγαλύτερο
χρόνο σε σύγκριση µε θηλυκά µε ανεπαρκή διατροφή.
Σηµαντικοί παράγοντες συµβάλλουν στην επιτυχία ενός πρωτεύοντος στη σίτισή του: ποιότητα,
διασπορά και διαθεσιµότητα της τροφής
Η ποιότητα αναφέρεται στις τροφές που προσφέρουν ενέργεια και πρωτεΐνη που είναι άµεσα
εύπεπτη. Σηµαντικές προσαρµογές: Δόντια, πεπτικά συστήµατα
Η διασπορά αναφέρεται στον εντοπισµό της τροφής εντός του τοπίου
Από εξελικτική άποψη, οι συµπεριφορές που ελαχιστοποιούν το κόστος της πρόσληψης τροφής
επιλέγονται Η διαθεσιµότητα τροφής παράγοντας για το µέγεθος της οµάδας
Η τροφική διαθεσιµότητα µπορεί να είναι ιδιαίτερα ρευστή, εξαρτώµενη από την εποχή και τη
βροχόπτωση.
Οι χιµπατζήδες εγκαθιστούν στρατηγικά τις τοποθεσίες που φωλιάζουν, αυξάνοντας την
πιθανότητα να έχουν πρόσβαση σε δέντρα που καρποφορούν τα καλύτερα και πιο ώριµα φρούτα.
Χαρτογράφηση περιοχών-Κατάλληλες βραδινές φωλιές- Πρωινό ξύπνηµα- Γρήγορη µετακίνηση
Χρήση ευφυϊα- µακροχρόνια αποµνηµόνευση περιοχών- ΧΡΗΣΗ ΜΝΗΜΗΣ=ΣΥΜΠΕΡΟΦΟΡΑ
 Πόροι και μετάδοση της γνώσης
Διαφορά στην απόκτηση πόρων ανάµεσα στους Ανθρώπους και τα άλλα Πρωτεύοντα
Έχουν τα Πρωτεύοντα πολιτισµό; 1960- J. Godall
Τα τρία κεντρικά χαρακτηριστικά της χρήσης εργαλείων από τους χιµπατζήδες.
Πρώτον, οι χιµπατζήδες είναι αξιοσηµείωτα ευφυείς και διαθέτουν τις πολύπλοκες γνωστικές
δεξιότητες οι οποίες απαιτούνται για τουλάχιστον κάποιου είδους συµπεριφορών που
χρειάζονται τη µάθηση και την ικανότητα κατανόησης περίπλοκου συµβολισµού.
Νεαροι χιµπατζήδες στο εργαστήριο µαθαίνουν να χρησιµοποιούν απλά εργαλεία και το
µεταδίδουν σε άλλους
Δεύτερον, σε φυσικές συνθήκες όπου οι χιµπατζήδες δεν έχουν εκπαιδευθεί από ανθρώπους,
οι µητέρες έχουν επίσης δείξει στα µικρά τους πως να χρησιµοποιούν εργαλεία
Τα εργαλεία για απόκτηση τροφής, αλλά εχουν καταγρφεί και πετροπόλεµοι, αλλά και δόρατα
Τρίτον, η παραγωγή και χρήση εργαλείων µερικές φορές είναι γεωγραφικά ιδιαίτερα
εντοπισµένες
Ενώ οι χιµπατζήδες δεν εξαρτώνται από τον υλικό πολιτισµό για να επιβιώσουν--εντούτοις
χρησιµοποιούν υλικά πολιτισµικά στοιχεία
Και οι ουρακοτάγκοι χρησιµοποιούν εργαλεία και µπορούν να εκπαιδευτούν
Έχουν καταγραφεί ορισµένοι καπουτσίνοι (Cebus) χρησιµοποιούν λίθινα εργαλεία για να
σκάβουν για τροφή και να διαρρηγνύουν καρπούς.
Η πολυπλοκότητα εδώ είναι ασυγκρίτως υποδιέστερη σε σχέση µε την ανθρώπινη τεχνολογία,
αλλά αυτές οι απλοϊκές συµπεριφορές δείχνουν ότι οι χιµπατζήδες δεν αποτελούν τα µόνα
πρωτεύοντα που αλληλοεπιδρούν µε το περιβάλλον µέσω των εργαλείων που κατασκευάζουν.
 Ηχητική επικοινωνία
Όλα τα πρωτεύοντα επικοινωνούν φωνητικά και µη φωνητικά, όπου αυτές
συµπεριφορές εξυπηρετούν ποικίλες λειτουργίες
Έµφυτες συναισθηµατικές εκράσεις ή πλούσια και πολύπλοκα φωνητικά συστήµατα;
Μπορούµε να πάρουµε εικόνα των πιέσεων που οδήγησαν στην ανθρώπινη γλώσσα;
Καθορισµός του πλαισίου-ποικιλία φωνηµάτων Είναι αρκετό;
Η Χρήση πειραµάτων φωνητικής αναπαραγωγής φέρνει την επανάσταση
Η περίπτωση του Chlorocebus pygerythrus
Αναπαραγωγή φωνής βρέφους- η µητέρα κοιτά προσ το σωστό σηµείο- τράβηξε την
προσοχή των υπολοίπων θηλυκών
Ορισµένες χαµηλόφωνες κλήσεις που παράγονται από τα πρωτεύοντα µεσολαβούν στις
κοινωνικές συναντήσεις εντός µίας οµάδας. Ένταση γρυλίσµατος και κυριαρχία στους
Papio ursinus
Oι πιο δυνατές φωνητικές κλήσεις στο ρεπερτόριο ενός είδους πρωτεύοντος µεταφέρουν
πληροφορίες σε µακρινές αποστάσεις και τυπικά παράγονται κατά τη διάρκεια διάφορων
γεγονότων, όπως η συνάντηση µε θηρευτές, µία επιθετική αντιπαράθεση µε µια άλλη
οµάδα και την αποχώρηση ενός ζώου από την οµάδα του.
Οι χορωδίες των βρυχόµενων πιθήκων Alouatta- Ποσοτικά σήµατα;
Στους µπαµπουίνους Papio ursinus οι αψιµαχίες συνδεύονται από χαρακτηριστικά
καλέσµατα Οι Cercopithecus diana κραυγάζουν ανάλογα µε τον θηρευτή
Στην θέα Χιµαπτζήδων τα έµπειρα µέλη παραµένουν σιωπηρά
Αυτό το εύρηµα υπονοεί έντονα ότι η αντίληψη και η απόκριση σε συγκεκριµένες
εκφωνήσεις διδάσκεται
 Ηχητική επικοινωνία
Όλα τα πρωτεύοντα επικοινωνούν φωνητικά και µη φωνητικά, όπου αυτές
συµπεριφορές εξυπηρετούν ποικίλες λειτουργίες
Έµφυτες συναισθηµατικές εκράσεις ή πλούσια και πολύπλοκα φωνητικά συστήµατα;
Μπορούµε να πάρουµε εικόνα των πιέσεων που οδήγησαν στην ανθρώπινη γλώσσα;
Καθορισµός του πλαισίου-ποικιλία φωνηµάτων Είναι αρκετό;
Η Χρήση πειραµάτων φωνητικής αναπαραγωγής φέρνει την επανάσταση
Η περίπτωση του Chlorocebus pygerythrus
Αναπαραγωγή φωνής βρέφους- η µητέρα κοιτά προσ το σωστό σηµείο- τράβηξε την
προσοχή των υπολοίπων θηλυκών
Ορισµένες χαµηλόφωνες κλήσεις που παράγονται από τα πρωτεύοντα µεσολαβούν στις
κοινωνικές συναντήσεις εντός µίας οµάδας. Ένταση γρυλίσµατος και κυριαρχία στους
Papio ursinus
Oι πιο δυνατές φωνητικές κλήσεις στο ρεπερτόριο ενός είδους πρωτεύοντος µεταφέρουν
πληροφορίες σε µακρινές αποστάσεις και τυπικά παράγονται κατά τη διάρκεια διάφορων
γεγονότων, όπως η συνάντηση µε θηρευτές, µία επιθετική αντιπαράθεση µε µια άλλη
οµάδα και την αποχώρηση ενός ζώου από την οµάδα του.
Οι χορωδίες των βρυχόµενων πιθήκων Alouatta- Ποσοτικά σήµατα;
Στους µπαµπουίνους Papio ursinus οι αψιµαχίες συνδεύονται από χαρακτηριστικά
καλέσµατα Οι Cercopithecus diana κραυγάζουν ανάλογα µε τον θηρευτή
Στην θέα Χιµαπτζήδων τα έµπειρα µέλη παραµένουν σιωπηρά
Αυτό το εύρηµα υπονοεί έντονα ότι η αντίληψη και η απόκριση σε συγκεκριµένες
εκφωνήσεις διδάσκεται
 Εκφωνήσεις των Χιμπατζήδων
Οι χιµπατζήδες µπορούν να επισηµάνουν γεγονότα και αντικείµενα
Αυτοί και πολλά άλλα πρωτεύοντα έχουν επιδείξει εκφωνήσεις που σχετίζονται µε το
φαγητό.
Στο εργαστήριο οι χιµπατζήδες εκφράζουν ένα συγκεκριµένο είδος «τραχέος
γρυλίσµατος» , όταν βλέπουν τροφή-Ποικιλία ανάλογα µε την τροφή-
Νέα δεδοµένα για την επικοινωνία των πρωτευόντων
Στο πεδίο ότι η επικοινωνία των χιµπατζήδων εµπλέκει διαφορετικούς συνδυασµούς
ήχων-γρυλίσµατα, λαχανιάσµατα, σφυρίγµατα, κραυγές, γαβγίσµατα και άλλες
εκφωνήσεις-οι περισσότερες από τις οποίες έχουν νόηµα για το άτοµο που τις παράγει
και το ακροατήριο στο οποίο στοχεύει.
Η κατανόηση της επικοινωνίας των χιµπατζήδων απαιτεί τη γνώση τόσο των
εκφωνήσεων όσο και του πλαισίου τους
Το φυσικό περιβάλλον παρέχει κρίσιµα στοιχεία για το νόηµα των εκφωνήσεων.
Η ανάλυση των ακουστικών ιδιοτήτων των φωνητικών καταγραφών συνιστά ένα
κρίσιµο βήµα στη µετάφραση των εκφωνήσεων των πρωτευόντων
ΟΙ θηλυκοί µπαµπουίνοι παράγουν δύο δυνατές φωνές που µοιάζουν πολύ µεταξύ
τους: µία όταν αντιµετωπίζουν έναν θηρευτή και µία άλλη όταν αποµακρύνονται από
την οµάδα τους.
Οι δύο τύποι κλήσεων διαβαθµίζονται µεταξύ τους κατά µήκος ενός συνεχούς
Τα ενήλικα θηλυκά που άκουγαν του δύο φωνητικούς τύπους κατά τη διάρκεια
πειραµάτων ηχητικών αναπαραγωγών απαντούσαν έντονα αποκλειστικά στα
προειδοποιητικά συνθήµατα
 Νέα δεδομένα
Οι εκφωνήσεις ακολουθούν σαφή πρότυπα, κάποια από τα οποία φέρουν
εντυπωσιακή οµοιότητα µε τα δοµικά στοιχεία της ανθρώπινης γλώσσας.
Οι άνθρωποι αλλάζουν τη δοµή των λέξεων για να αλλάξουν το νόηµα.
Παραθηµατοποίηση στα Πρωτεύοντα!!!!!!!!
Η περίπτωση του είδους Cercopithecus campbelli
Στη θέα λεοπάρδαλης εκπέµπουν ένα µεγαλόφωνο “κρακ”
Αν η προειδοποίηση έρθει από το είδος C. diana τοτε προσθέτουν και ένα “οο”
Η αλλαγή ενός βασικού όρου από αυτά τα πρωτεύοντα µέσω της πρόσθεσης µίας
κατάληξης συνιστά µία πολύ σηµαντική ανακάλυψη,
Αυτός ο παραλληλισµός υποδεικνύει πως πιθανόν ήταν η αρχική µορφή της οµιλίας
των πρώιµων ανθρωπογονικών.
Επινόηση vs προ-προγραµατισµού
Οι πίθηκοι του είδους Chlorocebus pygerythrus είναι ευάλωτοι στη θήρευση από
αρπακτικά πτηνά και γεννώνται µε την ικανότητα να παράγουν φωνές συναγερµού
εξειδικευµένες για συγκεκριµένους θηρευτές

Οι πολύ νεαροί πίθηκοι (< 7 µηνών)θα παράγουν αυτά τα προειδοποιητικά

Αντιδρούν στα προειδοποιητικά συνθήµατα µε την κατάλληλα απόκριση διαφυγής της

θήρευσης, θα κοιτάξει προς το µέρος ενός ενήλικου ατόµου ή θα τρέξει προς τη µητέρα
τους
 Επικοινωνία μέσω χειρονομιών
Οι πίθηκοι χειρονοµούν µε τα χέρια τους, τα άκρα και τα σώµατά τους, και πολλές από
τις συµπεριφορές αυτές διδάσκονται
20 διαφορετικές χειρονοµίες έχουν καταγραφεί στους γίββωνες του είδους Symphalangus
syndactylus
Οι χιµπατζήδες έχει βρεθεί ότι χρησιµοποιούν εκτεταµένα και µε ευελιξία την επικοινωνία µε
χειρονοµίες Πληθυσµιακή διαφοροποίηση

Οι ανώτεροι πίθηκοι-ειδικά οι χιµπατζήδες-είναι τα µη ανθρώπινα πρωτεύοντα µε τον

υψηλότερο βαθµό ευελιξίας και την πιο εκτενή αξιοποίηση ενός υλικού και µη υλικού
πολιτισµού Μαθαίνοντας τα Σινιάλα

Αν και οι ανώτεροι πίθηκοι στερούνται τη φυσική ικανότητα να παράγουν την ανθρώπινη οµιλία,
τα ευρήµατα διάφορων ερευνητικών προγραµµάτων των «γλωσσών πιθήκων» υποδεικνύουν ότι
αυτοί έχουν ορισµένες στοιχειώδεις γνωστικές δεξιότητες που είναι απαραίτητες για να
κατανοήσουν την ανθρώπινη οµιλία

Ουρακοτάγκοι, γορίλες, χιµπατζήδες και µπονόµπο εχουν διδαχθεί να επικοινωνούν µε τους

ανθρώπους µέσω συµβόλων
Αντανάκλαση µίας αρχαίας ιστορίας διαµόρφωσης µίας πρωτότυπης γραµµατικής

Παρά τις κριτικές, τα προγράµµατα της γλώσσας των πιθήκων θα συνεχίσουν να εµπλουτίζουν
τι γνωρίζουµε για τις γνωστικές ικανότητες των στενότερων σύγχρονων συγγενών µας και αυτά
µπορούν να ρίξουν φως στις συµπεριφορές και γλωσσικές δεξιότητες του κοινού µας προγόνου
 Προστασία των Πρωτεύόντων
Το 2009, περισσότερα από το 30% των ειδών πρωτευόντων θεωρούνταν απειλούµενα ή
κινδυνεύοντα. Η αλλοίωση του πλανήτη από τις ανθρώπινες δραστηριότητες έχει φέρει πολλούς
από τους κοντινούς µας εξελικτικά συγγενείς στο χείλος της εξαφάνισης. Προκειµένου να
εξασφαλίσουµε ότι 60 εκατοµµύρια έτη κοινής εξελικτικής ιστορίας δεν θα τελειώσουν στις
µέρες µας, θα πρέπει να σκεφτούµε σοβαρά και υπεύθυνα πως θα ελαττώσουµε και θα
διαχειριστούµε αυτές τις απειλές.
Κατανοώντας τη Συν-προσαρµογή και τη Διατήρηση Ανθρώπινων-Μη Ανθρώπινων
Πρωτευόντων στην Ινδονησία
Εθνοπρωτευοντολογική προσέγγιση-τη µελέτη των αλληλεπιδράσεων ανθρώπου και
πρωτευόντων οικολογικά και πολιτισµικά-µε σκοπό να αναπτύξουν µια περισσότερο ενηµερωµένη
προσέγγιση στη διατήρηση.
Στην Ινδονησία,µία τεράστια ποικιλοµορφία δασικών ενδιαιτηµάτων υποστηρίζει τόσο τους
ανθρώπους όσο και τα πρωτεύοντα. Υλοτοµία:Πηγή Επιβίωσης 4η χώρα σε πληθυσµό
Πέντε οικογένειες- Lorisidae, Tarsiidae,Cercopithecidae, Hylobatidae, και Pongidae-45 είδη
Τα ινδονησιακά νησιά Bali και Sulawesi συνιστούν µία εξαιρετική περίπτωση από την άποψη
των πολύ στενών αλληλεπιδράσεων µεταξύ των ανθρώπων και των πρωτευόντων.
Οι κερκοπίθηκοι του είδους Macaca fascicularis ( Bali macaques) ζουν σχεδόν παντού στο
Bali. Υπερπληθυσµός πιθήκων, ασθένειες αλλά συνεισφορά στον τουρισµός
Στο Sulawesi έντονη υλοτοµία- αλληλεπίδραση πιθήκων -ανθρώπων εντός του δάσους
Λαϊκή παράδοση και πίθηκοι Μ.tonkeana-τοπικός νόµος (adat)
Και στα δύο περιβάλλοντα, τα πρωτεύοντα επιτίθενται τακτικά στις καλλιέργειες
Το αρχείο της αλληλεπίδρασης του ανθρώπου και των πιθήκων στο Bali και το Sulawesi
επιδεικνύει ένα κοινωνικό, πολιτισµικό και οικολογικό πλαίσιο που οφείλεται να κατανοηθεί,
ώστε να αναπτυχθεί µία βέλτιστη πρακτική για τη διατήρηση των πρωτευόντων
Αν και τα πλαίσια είναι διαφορετικά σε όλο τον πλανήτη, η διαµόρφωση των πρακτικών
διατήρησης θα εξυπηρετηθεί καλύτερα µέσω της κατανόησης των κοινωνικών, οικολογικών
και συµπεριφορικών καταστάσεων τόσο των ανθρώπων όσο και των πρωτευόντων.
 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ε.Ο.Wilson 2000.Κοινωνιοβιολογία: Η Νέα Σύνθεση, Σύναλµα

E. Pianka. 2008. Εξελικτική Οικολογία, ΠΕΚ
DM. Rose &L.Mueller 2006. Evolution an
Ernst Mayr 2002. Αυτή είναι η Βιολογία. Κάτοπτρο
Relethford J.2010. Το Ανθρώπινο είδος, Εκδόσεις,Παρισιάνου
Βαλάκος Ε. 1997. Τα Θηλαστικά της Ελλάδας, CD Magenta (www.magenta.gr)
Britich Museum. 1988. Classification
Britich Museum. 2000. Η θέση του ανθρώπου στην εξέλιξη, Εκδ. Αρσενίδης
Kandell E. et al. 1999. Νευροεπιστήµες και συµπεριφορά. Πανεπιστηµιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Larsen C.S. (2017). Essentials of Physical Anthropology: Discovering Our Origins.
(Repcheck J. & P. Lesser, eds.). W.W. Norton & Company.