30/11/20

KOJ

Buddyzm (2)

Budda i jego droga do oświecenia

 Życie ascety (29-35) – pobieranie nauk od joginów (nauka medytacji podstawowej i
pogłębionej; wejście na drogę ascezy (podejście elastyczne i pragmatyczne);
medytacja prowadzi ostatecznie do oświecenia:

Siddharta Budda (Przebudzony)

 Nauczanie przez kolejnych 45 lat aż do śmierci

 Pierwsze nauki wygłoszone do 5 towarzyszy – w Parku Jelenim (Sarnath k. Waranasi)
– mowa o Czterech Szlachetnych Prawdach (tzw. Pierwszy Obrót Koła Dharmy)

Cztery szlachetne prawdy

4.droga prowadząca do 1. istnienie cierpienia
zniszczenia cierpienia

Magga Dukkha

Samudaya Nirodha
2. powstawanie 3. zniszczenie cierpienia
cierpienia

Z koncepcją 4 prawd wiąże się koncepcja Skaz (także Splamień) (= substancja uczynku
wikłająca istoty w coraz nowe wcielenia)

Co to są skazy:
- jak powstają;
- jak zniweczyć
- Jaką drogą

Skazy – cechy
  Żądza – unicestwiana w drodze duchowego ćwiczenia świadomości
 Bytowanie (koło ponownych narodzin)
 Niewiedza (nieznajomość 4 świętych prawd)
 Potem dodane jeszcze: błędny pogląd religijny

Cechy znikają dzięki ścieżce wyzwolenia = pewność, że cierpienie jest przezwyciężone a koło
życia zniszczone -> mnich staje się świętym!

Ścieżka wyzwolenia
1. na początku ścieżki wyzwolenia pojawia się poczucie udręki i przygnębienia (powstałe
pod wpływem życia świeckiego) a także tęsknota za wolnością;
2. Potem rodzi się zdolność wejrzenia pod pełną rozkoszy lub cierpienia powierzchnię
życia, w głębsze rejony.
3. Opis w Kazaniu o ścieżce wyzwolenia

Sposoby działania przynoszące wyzwolenie:

 W przypadku mnichów zalecenia wywodziły się z 4 dyrektyw życia zakonnego (ubiór,
strawa, lekarstwo i życie pod drzewem)
 Ascetyczne założenie oczyszczające (ćwiczenia fizyczne)
ALE: żaden z tych środków umartwienia się nie stał się podstawą medytacji BO:
asceza buddyjska ma naturę DUCHOWĄ!

Ośmiostopniowa ścieżka

Moralność Medytacja
Mądrość
c) słowo f) dążenie
a) pogląd
d) czyn g) skupienie
b) postanowienie
e) żywioł h) medytacja

Techniki medytacji
 Ćwiczenie oddechowe
 U buddystów mają na celu uświadomienie procesu oddychania a nie jego
powstrzymanie (inaczej niż jogini!)
 Oddychanie jest przeniesione do sfery świadomości (bo normalnie oddychamy
nieświadomie)
 Ciało się uspokaja, ćwiczenie oddechowe prowadzone aż do osiągniecia poznania
wyzwalającego
 Pod postacią wdechu i wydechu przechodzi się przez wszystkie stopnie aż do wglądu
w nietrwałość (a dzięki temu zniszczeniu w koło żywotów i do wyzwolenia)
 Funkcja ćwiczenia oddechowego: poprzez świadome wykonywanie oddechu ma
doprowadzić do uświadomienia i opanowania ciała (a dalej do uzmysłowienia sobie
także innych funkcji ciała) – różne stany rozpadu po śmierci mają ułatwić odcięcie się
uczuciowe (=pozbycie się uczuć)
 Rozmyślanie nad ciałem ulegającym rozpadowi zamyka medytacje ciała – teraz
analiza uczucia i umysłu
  Dochodzi do obiektywizacji poznania, które potem przechodzi w kontemplacje
danych (5 przeszkód u początku medytacji: żądza, złośliwość i gniew, gnuśność i
słabość, wzburzenie i niegrzeczność, powątpiewanie)
 Nie są to już stany ciała, uczucia czy umysłu: rozpatruje się je w oderwaniu! Jako
obiektywnie dane elementy
 Stopniowo przezwycięża się wszystkie poszczególne przeszkody (m.in. 5 kategorii
indywidualności [ciało, świadomość, postrzeganie, dyspozycje i świadomość]
 Medytujący UŚWIADAMIAJĄ sobie jak dochodzi do połączenia świata doczesnego z
przedmiotami przez użycie zmysłów – poznają drogi prowadzące do odcięcia się od
tego przywiązania i tego, jak nie dopuścić do ich ponownego powstania (przywiązania
do doczesności)
 Dochodzi do wywołania 7 członów oświecenia (baczność, wgląd w przedmioty,
energia, radość, uspokojenie, skupienie i obojętność) i ich rozwinięcia
 Ostatnim przedmiotem czystej kontemplacji są 4 święte prawdy.

Szereg medytacyjny – miał prowadzić świadomość do coraz większego stopnia abstrakcji i

jej eliminacji.

 Miał prowadzić świadomość do coraz większego stopnia abstrakcji i jej eliminacji

 W przekazie buddyjskim szereg medytacyjny wiąże się ze sferami buddyjskimi stąd
„duch” medytującego może dotrzeć do innych światów

4 STOPNIE ZATOPIENIA W MEDYTACJI

1. Medytujący przenika swoje ciało uczuciem pełnym radości i rozkoszy.
2. Nasyca on swoje ciało uczuciem pełnym radości i rozkoszy.
3. Nasyca on swoje ciało rozkoszą wolną od radości.
4. Trwa pod postacią kogoś, kto siedzi ubrany od stóp do głów. (Wtedy po osiągnięciu
tego stopnia, jego umysł kieruje go na poznanie poprzednich egzystencji. + osiąganie
stanów nadludzkich)

Etapy – sfery „osiągania” nirwany

ani-postrzegania-
nieskończoności nieskończoności
nicości ani-
przestrzeni świadomości
niepostrzegania
Jeżeli medytujący przejdzie ten szereg (4 sfery) osiągnie stan określany ZNIWECZENIE
POSTRZEGANIA I ODCZUCIA. Sfery prowadziły do ostatecznej eliminacji świadomości.

Nirwana
 W buddyzmie różne znaczenia nirwany!
 Ogólnie: wyzwolenie się z uwikłania w koło życia (samsara) pod warunkiem
spełnienie pozostałych wymogów (przełamanie i wyzwolenie się z cierpienia;
 usunięcie niewiedzy; przełamanie karmy itp.) – temu pomaga m.in. ośmiostopniowa
ścieżka i szereg medytacyjny
 Jest to stan przełamania (przełamanie na dobre) – osiągnięcie szczęścia, wyrwanie się
z koła życia, nie powracamy do niego.
 Każda z prawd wiąże się z poprzedzająca i następującą
 By osiągnąć nirwanę i wyrwać się z samsary, należy kroczyć drogą oświecenia (->
ośmiostopniowa ścieżka – działanie poprawne/słuszne/właściwe), zdając sobie
sprawę ze splamień i (skaz) i niewiedzy

Samsara
 Koncepcja samsary odwołuje się do koncepcji koła żywotów (reinkarnacji, odrodzenia
na różnych poziomach zależnie od zgromadzonej karmy (-> skazy)
 Traktowane także jako PROCES istnienia
 Odrodzenie – świadomość („dusza”) wciela się w kolejną formę istnienia zależnie od
posiadanej karmy (kluczowa substancja czynu)

ŚWIATY
*bogowie i półbogowie to ranga – zmienna!

*bogowie (devy)
*półbogowie
(asura)

ludzie (manusya)
sfera amorficznazwierzęta (tiryak)
(nadziemna)
sfera ziemska
duchy złe, upiory
(preta)
sfera podziemna
piekło (naraka)

Czyn determinuje miejsce następnych narodzin jednostki. Koło życia – można odkupić swoje
grzechy. Można dzięki dobrym uczynkom uzyskać miejsce w niebie, ale suma dobrych
uczynków kiedyś się kończy i trzeba odrodzić się na nowo w innym miejsce, NAWET kara w
piekle nie jest wieczna.

KARMA 업
 Różne pojmowania tego pojęcia – różne koncepcje!
 W buddyzmie wiąże się z pojęciem zamierzonego działania (określona wola!)
 Złe podstawy (pragnienie/chciwość; gniew; niewiedza) dają złą (szkodliwą) karmę
  Zależenie od koncepcji (szkoły) buddyzmu karmę się dziedziczy na dalsze wcielenia
lub można ją zmienić w trakcie danego wcielenia

korzystne
szkodliwe

Warunki śladu karmicznego

świadomość zamiar wykonanie satysfakcje

Główne zasady pierwotnego buddyzmu

- nie zabijać niczego
- nie brać niczego co nie zostało ofiarowane/dane
- pozostawać w celibacie
- nie kłamać
- nie przyjmować używek ani alkoholu
- nie jadać poza porami posiłków
- nie używać ozdób
- nie czerpać przyjemności z tańca, pokazów ani śpiewów
- nie szukać wygód
- nie gromadzić środków/majątku

MINI QUIZ
Buddyzm – ODŁAMY
Podłoże kanoniczne – T(R)IPITAKA
Kosz reguł zakonnych
Objaśnienia reguł
zakonnych
Rozdziały
Potrójna ścieżka
Etyka
Zasady i praktyki
prowadzące do jak
największych korzyści i
najmniejszych szkód
(=zasady buddyzmu)
3 trzony buddyzmu
Budda
Stan buddy, osiągany przez
każdego kto będzie w
stanie rozwinąć się
Najważniejsze okresy w rozwoju buddyzmu
Ok. V wiek p.n.e.
Ok. IV w. p.n.e – I w. n.e.
I wiek n.e.
Ok. VII – VIII w n.e.
Kosz tekstów doktryny Kosz Scholastyki (katechizm
wiary)
Zbiór kazań długich
Zbiór kazań średnich
Zbiór uporządkowanych
grupami, zbiór
uszeregowany oraz zbiór
rozmaitości [różni autorzy i
różnej treści]
07/12/20
medytacja mądrość
Dążenie do doskonałości Uzyskanie znajomości
prawdziwej natury
rzeczywistości (=życie jest
bolesne, nic nie jest trwałe,
nie ma nic stałego)
Dharma Sangha
PRAWDA = nauki Wspólnota duchowa =
buddyjskie, praktyka -> wszyscy buddyści
zmiana podejścia do
świadomości
Czasy buddy Sjakjamuniego – tzw.
prabuddyzm
Okres szkół hinajany i soborów (różna
interpretacja nauk Buddy -> 18 szkół)
Wykształcenie się MAHAJANY (dwie główne
szkoły: Drogi Środkowej i szkoły Jogi/uczące
poznania)
Wykształcenie się buddyzmu tybetańskiego
(Wadźrajana)
Odłamy Buddyzmu
Therawada – nauka
Starszych w zakonie
(hinajana = mały wóz)
Najstarsze wyznanie
Skupia się na ścieżce
wyzwolenia (=cel:
osiągniecie nirwany i
wyrwanie z koła wcieleń)
Cierpienie jest prawdziwe –
podanie metod zwalczania
cierpienia. Nie ma
filozofowania.
Cel osiąga się przez
przystąpienie do wspólnoty
jako mnich.
Skupia się na ścieżce
wyzwolenia (=cel:
osiągniecie nirwany i
wyrwanie z koła wcieleń)
IDEAŁ: mnich, który osiągnął
wyzwolenie samodzielnie i
własnymi siłami
Mahajana (wielki wóz)
Późniejsze wyznanie
Wspólnota działa dla dobra
wszystkich istot – to jest cel
nirwany
Wspólnota to nie tylko
wspólnota klasztorna!
Wyznawcy osiągając
oświecenie osiągają je by
pomóc innym
Nirwanę może osiągnąć
każdy
Szkoły: zen (son) ->
medytacja znosi
dualistyczne ujęcie świata
- madhjamika
- jogacara
BODHISATTWA = „buddyjski Oświecenie to
mesjasz miłosierdzia” –
pomaga czynnie i ofiarowuje esencja jest pierwotna i
przyjęcie na siebie cierpienia niedualistyczna
by pomóc innym istotom
Wadźrajana
Wywodzi się z Mahajany –
buddyzm tybetański,
lamanizm, tantryczny
(elementy ezoteryki, praca z
ciałem i umysłem dąży do
opanowania i transformacji
energii)
Elementy mahajany i
hinajany jako spuścizna
tradycji
Medytacja jest związana z
określonym bóstwem i
powoduje powstanie relacji
zobowiązaniowej
Tantry wadźrajany –
założenie o obecności
pierwotnej
Mantry chronią umysł i są
wyrazem kosmicznej mocy a
MUDRY to gesty rytualne
Mandale pomagają w
medytacji
fundamentalna jedność –
Bardzo krótko o bóstwach buddyjskich
 W pierwszej kolejności – przejęcie panteonu bóstw hinduskich i indyjskich
 Tendencje asymilacyjne lokalnych istot świętych (nepalskich, koreańskich, chińskich,
sintoistycznych itp.)
 Kategorie istot „świętych” wiążą się z kategoriami samsary oraz religiami wiodącymi

BODHISATTWOWIE 보살 – istoty dążące do stanu buddy

4 najpopularniejsze postacie:
1. Awalokiteśwara – istota współczucia
2. Ksitigarbha – przewodnik po świecie cierpienia istot pragnących przełamać
koło życia
3. Samantabhadra – istota dobroci, właściwych czynów
4. Manjushri – istota mądrości
14/12/20
Buddyzm (4) – Korea

 Goguryeo – 372 r. mnich Shundao 순도 przybywa do królestwa razem z orszakiem

dyplomatycznym;
 Baekje – buddyzm przybywa dzięki Marantarze (mnich indyjski) w 384r.
 Shilla – V wiek – buddyzm przybywa dzięki mnichowi Ado (ale jest przyjęty raczej
wrogo); dopiero w 527 roku staje się religią państwową w Shilli;
 V-VI w. – powstaje szkoła nirwany 열반종 – mnich 선덕 z Goguryeo, mnich 원측
tłumaczy sutry;
 VII wiek – rozpoczyna się proces podboju państw przez Sillę i zjednoczenie ziem
koreańskich (do ok. X wieku); buddyzm się umacnia i rozwija, powstają kolejne szkoły
buddyzmu seon.
 935 – Goryeo – tzw. Złoty wiek buddyzmu, rozkwit sztuki, wsparcie rządu, rozwój
państwa;
 1251 rok – powstaje kolejne (2) „wydanie” Tripitaki (Haeinsa) – 합천 해인사
대장경판 , 팔만대장경; 고려대장경
 1392 – powstanie Joseon; okres panowania dynastii Yi to odejście od Buddyzmu w
kierunku konfucjanizmu i neokonfucjanizmu;
 XVI w. – inwazja japońska doprowadza do olbrzymich zniszczeń i pożarów świątyń na
praktycznie całym półwyspie;
 XIX – XX wiek – próby zmian strukturalnych; próby przywrócenia znaczenia
buddyzmowi seon; okupacja japońska wpływa na konsolidację dominujących szkół
koreańskich w jedną (대한불교조계종); próby oczyszczenia buddyzmu koreańskiego
z wpływów japońskich; elastyczne podejście do wymogów globalizacji;