Prof. Dr. Özcan Kalenderli 19.04.

2020

Yüksek Gerilim Tekniği

3. Ödev
1. Şekil 1’de görülen iki yalıtkan tabakalı bir eş eksenli silindirsel elektrot sisteminde, yarıçaplar
r1 = 0,5 cm, r2 = 2 cm, r3 = 3 cm, yalıtkan tabakaların bağıl dielektrik sabitleri r1 = 1, r2 = 5,
uzunlukları l1 = 70 cm, l2 = 20 cm ve uygulanan gerilim U = 30 kV olduğuna göre
a) Tabakalardaki maksimum alan şiddetlerini hesaplayınız. Sistem düzgün zorlanıyor mu?
b) Sistemin kapasitesini hesaplayınız (0 = 8,854.10-12 F/m)
c) Ed1 = 30 kV/cm ve Ed2 = 100 kV/cm olduğuna göre sistemin delinip delinmeyeceğini
belirleyiniz. Sisteme uygulanabilecek maksimum gerilimi hesaplayınız.
U
r3
r2
1 r1
2
l2
l1
Şekil 1. Soru 1.
2. Yarıçapları eşit silindir-silindir elektrot sisteminde maksimum elektrik alan şiddetinin yaklaşık
hesabından yararlanarak iletken çapı 28 mm olan 154 kV'luk üç fazlı bir enerji iletim hattında,
a) İletkenler arası açıklık 0,5 m olsa kaç kV'ta atlama (delinme) olur?
b) İletkenler arası açıklık 1,5 m olsa maksimum alan şiddeti ne kadar olur?
c) İletkenler arası ortam için Ed,hava = 30 kV/cm alarak iletkenler arası minimum uzaklığı
bulunuz.
3. Dış küre yarıçapı r2 = 25 cm = sabit olan bir eş merkezli küresel elektrot sisteminde aradaki
yalıtkan hava olup, delinme alan şiddeti E d = 30 kV/cm = sabittir. Sistemin delinme bakımından
en uygun olması için iç küre yarıçapını hesaplayınız. Bu durumunda uygulanabilecek maksimum
gerilimi, minimum elektrik alan şiddetini, gerçek elektrot açıklığını, eşdeğer elektrot açıklığını
ve faydalanma faktörünü hesaplayınız.

4.1. Şekil 2'de verilen bölgede V4 = V5 = V6 = V7 = V8 = V9 = 0 9 12

Volt ve V10 = V11 = V12 = 10 kV olduğuna göre 1, 2 ve 3 8

3
11
noktalarındaki potansiyelleri Sonlu Farklar Yöntemi ile
1 2
hesaplayınız. 7 10

4 5 6 x

Şekil 2. Soru 4.1.

4.2. Şekil 3'teki merkezi (0, 50 cm) noktasında bulunan r = 1 cm U

yarıçaplı bir küre elektrodun, iki noktasal yük ile benzetimi
r
yapılmaktadır. q1 yükü (-0,25 cm; 50 cm) noktasına, q2
yükü (0,25 cm; 50 cm) noktasına yerleştirilmiştir. Küre q1 q2
elektroda toprağa göre U = 80 kV uygulandığına göre P (2
cm, 15 cm) noktasındaki potansiyeli ve elektrik alan x P
şiddetini Yük Benzetim Yöntemi ile hesaplayınız.
V= 0 V (0, 0)

Şekil 3. Soru 4.2.

 Teslim tarihi: 14 Mayıs 2020

Not: Ödevinizi bilgisayarda özenle yazarak ve özgün olarak hazırlayınız.

Ödevinize öğrenci numaranız-ygt20od3.doc veya docx veya pdf
(Örneğin 040200100-ygt20od3.doc gibi) adını vererek
kalenderli@itu.edu.tr adresine gönderiniz.