Σύγγραμμα Ισοστ Φορείς - final

Ισοστατικοί φορείς
- Ασκήσεις -
Συγγραφή
Ιωάννης Αβραμίδης
Κωνσταντίνος Μορφίδης
Κριτικός αναγνώστης
Αναξαγόρας Ελένας
Συντελεστές έκδοσης
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Δήμητρα Κατσαρού
ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ: Ελένη Αβραμίδου
Copyright © ΣΕΑΒ, 2015
Το παρόν έργο αδειοδοτείται υπό τους όρους της άδειας Creative Commons Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική
Χρήση - ΄Οχι Παράγωγα Έργα 3.0. Για να δείτε ένα αντίγραφο της άδειας αυτής επισκεφτείτε τον ιστότοπο
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Ηρώων Πολυτεχνείου 9, 15780 Ζωγράφου
www.kallipos.gr
ISBN 978-960-603-026-0
ii
ΙΣΟΣΤΑΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Πίνακας Περιεχομένων
Επεξηγηματικό σημείωμα
Κατάλογος συμβόλων
Βιβλιογραφία
Πρόλογος
Κεφ. 1 Έλεγχος της κινηματικής ευστάθειας και υπολογισμός των αντιδράσεων στήριξης
1.1 Εποπτικός έλεγχος κινηματικής ευστάθειας γραμμικών φορέων στο επίπεδο και στο χώρο (Ομάδα Α)
1.1.1 Επίπεδοι φορείς
1.1.2 Χωρικοί φορείς
1.1.2-1 Στήριξη σωμάτων
1.1.2-2 Στήριξη απλών δοκών στο χώρο
1.1.2-3 Στήριξη πλαισίων στο χώρο
1.2 Υπολογιστικός έλεγχος κινηματικής ευστάθειας και υπολογισμός των αντιδράσεων στήριξης γραμμικών
φορέων στο επίπεδο και στον χώρο με την αρχή της αποδέσμευσης και τις συνθήκες ισορροπίας (Ομάδα Β)
1.3 Έλεγχος της κινηματικής ευστάθειας και διαπίστωση του βαθμού υπερστατικότητας σύνθετων γραμμικών
φορέων με τις μεθόδους της σταδιακής οικoδόμησης και της σταδιακής αποδόμησης (Ομάδα Γ)
1.4 Έλεγχος της κινηματικής ευστάθειας σύνθετων γραμμικών φορέων με τη μέθοδο της εναλλαγής ράβδων
(Ομάδα Δ)
1.5 Έλεγχος της κινηματικής ευστάθειας σύνθετων επίπεδων φορέων με τη βοήθεια του διαγράμματος των
πόλων στροφής και σχεδίαση της κατάστασης δυνατής μετακίνησης μονοκινηματικών φορέων (Ομάδα Ε)
Κεφ. 2 Υπολογισμός εντασιακών μεγεθών
2.1 Υπολογισμός μεμονωμένων εντασιακών μεγεθών (Ομάδα Ζ)
2.1.1 Υπολογισμός με τη μέθοδο των διαχωριστικών τομών και τις συνθήκες ισορροπίας
2.1.2 Υπολογισμός με την αρχή των δυνατών έργων (κινηματική μέθοδος)
2.2 Υπολογισμός διαγραμμάτων φορτίων διατομής επίπεδων φορέων (Ομάδα Η)
2.2.1 Αμφιέρειστες δοκοί (Ομάδα Η1)
2.2.2 Πρόβολοι (Ομάδα Η2)
2.2.3 Μονο- και αμφιπροέχουσες δοκοί (Ομάδα Η3)
2.2.4 Αρθρωτές δοκοί (δοκοί Gerber) (Ομάδα Η4)
2.2.5 Αμφιέρειστα πλαίσια και τόξα (Ομάδα Η5)
2.2.6 Τριαρθρωτοί πλαισιακοί και τοξωτοί φορείς (Ομάδα Η6)
2.2.7 Ενισχυμένες δοκοί (Ομάδα Η7)
2.2.8 Επίπεδα δικτυώματα (Ομάδα Η8)
2.2.9 Σύνθετοι επίπεδοι φορείς (Ομάδα Η9)
2.3 Υπολογισμός διαγραμμάτων φορτίων διατομής χωρικών φορέων (Ομάδα Θ)
2.3.1 Χωρικοί πλαισιακοί φορείς (Χωροπλαίσια) (Ομάδα Θ1)
2.3.2 Επίπεδοι φορείς με εκτός επιπέδου φόρτιση (Ομάδα Θ2)
2.3.3 Χωρικοί δικτυωτοί φορείς (Χωροδικτυώματα) (Ομάδα Θ3)
Κεφ. 3 Υπολογισμός παραμορφωσιακών μεγεθών
3.1 Υπολογισμός μεμονωμένων παραμορφωσιακών μεγεθών (Ομάδα Ι)
3.2 Υπολογισμός ελαστικών γραμμών (Ομάδα Κ)
iii
Κεφ. 4 Υπολογισμός γραμμών επιρροής

4.1 Υπολογισμός γραμμών επιρροής εντασιακών μεγεθών (Ομάδα Λ)
4.2 Υπολογισμός γραμμών επιρροής παραμορφωσιακών μεγεθών (Ομάδα Μ)
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Βοηθητικοί πίνακες

Πίνακας 0 Ολοκληρώματα γινομένου δύο συναρτήσεων
Πίνακας 1 Γεωμετρικά στοιχεία διατομών
A. Κεντροβαρικός άξονας, εμβαδόν και ροπή αδράνειας σε κάμψη
B. Τεκμαρτή επιφάνεια διάτμησης
Γ. Ροπή αδράνειας σε στρέψη
Πίνακας 2 Τιμές υλικών σταθερών
Πίνακας 3α Βασικές σχέσεις για τη μέθοδο των συναρτήσεων ω
Πίνακας 3β Τιμές συναρτήσεων ω
iv
Eπεξηγηματικό σημείωμα
Αρίθμηση ασκήσεων
Οι ασκήσεις είναι ταξινομημένες σε σειρές: Σειρά Α έως Σειρά Μ. Ειδικότερα, οι Σειρές Η και Θ
υποδιαιρούνται λόγω της έκτασής τους σε υποσειρές (Η1 έως Η9 και Θ1 έως Θ3, αντιστοίχως).
Αρίθμηση σελίδων
Οι αρχικές σελίδες του βιβλίου αριθμούνται με λατινικούς αριθμούς i, ii, iii, iv, v, ... .
Οι σελίδες του Παραρτήματος αριθμούνται αυτοτελώς ως Π-1, Π-2, Π-3, Π-4, ... .
Η αρίθμηση των υπόλοιπων σελίδων του βιβλίου δεν είναι συνεχόμενη, αλλά γίνεται αυτοτελώς για κάθε
ομάδα ή υποομάδα ασκήσεων ξεχωριστά, όπου του αριθμού της σελίδας προτάσσεται το γράμμα (Α έως Μ)
που συμβολίζει την ομάδα στην οποία ανήκει η άσκηση ή -αν η ομάδα περιέχει περισσότερες υποομάδες- το
γράμμα της ομάδας ακολουθούμενο από τον αριθμό της υποομάδας. Έτσι, π.χ. οι σελίδες που περιέχουν τις
ασκήσεις της ομάδας Α, η οποία δεν έχει υποομάδες, αριθμούνται ως Α-1, Α-2, Α-3, ... και οι σελίδες που
περιέχουν τις ασκήσεις της υποομάδας Η6 ως Η6-1, Η6-2, Η6-3, ... κτλ.
Αρίθμηση σχημάτων
Τα σχήματα που συνοδεύουν τις εκφωνήσεις και λύσεις των ασκήσεων δεν αριθμούνται λόγω του πάρα πολύ
μεγάλου πλήθους τους, παρουσιάζονται, όμως, πάντοτε στη θέση που αρμόζει μέσα στη ροή του κειμένου.
Χρωματισμός σχημάτων
Με πράσινο χρώμα συμβολίζονται κατά κανόνα τα βελάκια των φορτίων διατομής (εσωτερικά εντασιακά
μεγέθη) στις διάφορες «πραγματικές» καταστάσεις, π.χ. Μ23,0 ή Q34,0 ή ΜΕ,2.
Τα ίδια φορτία συμβολίζονται με κόκκινο χρώμα όταν δρουν στις καταστάσεις δυνατών μετακινήσεων,
όπου προσάγονται ως εξωτερικά φορτία στις αντίστοιχες αρθρώσεις, π.χ. Μ23,0 ή Q34,0 ή ΜΕ,2. Επίσης με
κόκκινο χρώμα συμβολίζονται οι πρόσθετες δεσμικές ράβδοι (δρομικές ή στροφικές) του γεωμετρικού κυρίου
συστήματος (ΓΚΣ) και οι αντιδράσεις Κmn, Km0 που αναπτύσσονται σ' αυτές στις διάφορες καταστάσεις,
καθώς και γενικότερα οι τελικές αντιδράσεις στις στηρίξεις/πακτώσεις του δεδομένου φορέα.
Με ανοικτό μπλε (γαλάζιο) χρώμα σχεδιάζεται η «πραγματική» παραμόρφωση του ΓΚΣ στις διάφορες
καταστάσεις «0» και «ξn=1» καθώς και η τελική ελαστική γραμμή του δεδομένου φορέα.
Τέλος, με σκούρο μπλε χρώμα σχεδιάζονται γενικώς τα διαγράμματα Μ, Q, Ν του εκάστοτε στατικού
φορέα υπό τη δεδομένη φόρτιση, καθώς και η κατάσταση δυνατής μετακίνησης του ΓΚΣ στις διάφορες
νοητές μοναδιαίες καταστάσεις «ξn=1ν».
Σημειώνεται, επίσης, ότι σε όλα τα σχήματα τα μήκη των δομικών στοιχείων δίνονται σε [m].
Μονάδες μέτρησης
Οι μονάδες μέτρησης ακολουθούν το Διεθνές Σύστημα Μονάδων SI (Système International). Στο σύστημα
αυτό μονάδα μήκους είναι το μέτρο (m), μονάδα μάζας είναι το χιλιόγραμμο (kg), μονάδα χρόνου είναι το
δευτερόλεπτο (s) και μονάδα θερμοδυναμικής θερμοκρασίας είναι το Kelvin (K). H μονάδα μέτρησης
δυνάμεων, η οποία μας ενδιαφέρει κυρίως εδώ, είναι το Ν (Newton), που αποτελεί παράγωγη μονάδα και
ορίζεται βάσει του δεύτερου νόμου του Νεύτωνα (F=m·g) ως ίση με τη δύναμη η οποία ενεργώντας επί της
μονάδας μάζας (1kg) της προσδίδει επιτάχυνση ίση προς τη μονάδα της επιτάχυνσης (1m/s2):
1Ν = 1kg · 1m/s2
Συνήθως, χρησιμοποιούμε πολλαπλάσια της μονάδας αυτής, όπως το kN=103N ή το ΜΝ=106N.
Η αντιστοιχία με το χιλιόγραμμο βάρους (kg* ή kp, όπου 1kp = 1kg · g = 1kg · 9.81m/s2) και τον τόνο
βάρους (tβάρους = 103kp) του παλαιότερου μετρικού συστήματος (ΜΤS, με θεμελιώδεις μονάδες το μέτρο m,
τον τόνο βάρους tβάρους και το δευτερόλεπτο s) προκύπτει με την επιτάχυνση βαρύτητας g≈10m/s2 αντί του
9.81m/s2. (Σημ.: H προσέγγιση αυτή αρκεί, συνήθως, για τεχνικές εφαρμογές) ως εξής:
1tβάρους = 1tμάζας· g = 103kg ·10m/s2 = 104 kg·m/s2 = 104 Ν = 10 kN
 1kΝ = 10-1 tβάρους = 10-1·103 kp = 100 kp.
Για τη θερμοκρασία ισχύει: t [ºC] = T [K] - 273.15 [K], όπου t [ºC] η θερμοκρασία σε μονάδες (βαθμούς)
Κελσίου (Celsius) και T [K] η θερμοκρασία σε μονάδες Kelvin.
Σημειώνεται ότι σε όλα τα σχήματα του παρόντος βιβλίου οι αριθμητικές τιμές μηκών δίνονται σε μέτρα.
Συχνά χρησιμοποιούμενες συντμήσεις:
ΑΔΕ Αρχή των Δυνατών Έργων = Αρχή των δυνατών, νοητών μετακινήσεων
ΑΣΔΕ Αρχή των Συμπληρωματικών Δυνατών Έργων = Αρχή των νοητών, βοηθητικών δυνάμεων
v
Κατάλογος συμβόλων
Συστήματα αναφοράς(καρτεσιανά, τρισορθογώνια, δεξιόστροφα)
{x, y, z} τοπικό σύστημα αναφοράς (για κάθε δομικό στοιχείο)
{X, Y, Z} καθολικό σύστημα αναφοράς (για όλο τον φορέα)
Γεωμετρικά δεδομένα διατομής
L μήκος δομικού στοιχείου [m]
Ix, IT, J ροπή αδράνειας σε στρέψη (στρεπτική σταθερά) [m4]
Ιy, Ι ροπή αδράνειας σε κάμψη ως προς τον άξονα y [m4]
Ιz ροπή αδράνειας σε κάμψη ως προς τον άξονα z [m4]
A επιφάνεια διατομής [m2]
ASy τεκμαρτή (ενεργός) επιφάνεια ολίσθησης λόγω Qy [m2], ASy=αSyΑ
ASz τεκμαρτή (ενεργός) επιφάνεια ολίσθησης λόγω Qz [m2] , ASz=αSzΑ
h, d ύψος διατομής [m]
b πλάτος διατομής [m]
Ιδιότητες υλικού
Ε μέτρο ελαστικότητας [kN/m2]
G μέτρο oλίσθησης [kN/m2]
ν λόγος του Poisson [-], E=G/{2(v+1)}
αt συντελεστής θερμικής διαστολής [1/οC]
φερπ συντελεστής ερπυσμού [-]
εξηρ/υγρ μέτρο συστολής/διαστολής ξήρανσης/ύγρανσης [-]
Ιδιότητες διατομών και δομικών στοιχείων
EI δυσκαμψία [kNm2], όπου Ι= Ιy ή Iz
GAS δυστμησία [kN] , όπου AS= ΑSy ή ΑSz
EA δυστένεια [kN]
GIT, GJ δυστρεψία [kNm2]
cN ελαστική σταθερά δρομικού ελατηρίου [kN/m]
cM ελαστική σταθερά στροφικού ελατηρίου [kNm/rad]
Εξωτερικά μεγέθη έντασης (φορτία και αντιδράσεις στήριξης)
Px, H, Ρ, F μοναχική δύναμη κατά x [kN]
Py μοναχική δύναμη κατά y [kN]
Pz, V, P, F μοναχική δύναμη κατά z [kN]
MLx, MLT μοναχική στρεπτική ροπή [kNm]
MLy, ML μοναχική ροπή ως προς τον άξονα y [kNm]
ΜLz μοναχική ροπή ως προς τον άξονα z [kNm]
P διάνυσμα μοναχικών (συγκεντρωμένων) φορτίων (δυνάμεων και ροπών)
qx(x), n(x) κατανεμημένο φορτίο κατά την έννοια του άξονα x [kN/m]
qy(x), κατανεμημένο φορτίο κατά την έννοια του άξονα y [kN/m]
qz(x), q(x), p(x) κατανεμημένο φορτίο κατά την έννοια του άξονα z [kN/m]
mLx(x), mT(x) κατανεμημένη στρεπτική ροπή [kNm/m]
mLy(x), mL(x) κατανεμημένη ρoπή ως προς τον άξονα y [kNm/m]
mLz(x) κατανεμημένη ρoπή ως προς τον άξονα z [kNm/m]
p διάνυσμα κατανεμημένων φορτίων (δυνάμεων και ροπών)
Α αντίδραση (δύναμη) στήριξης
ΜΠ ροπή πάκτωσης
vi
Καταναγκασμοί
t(x) ομοιόμορφη (= σταθερή σε όλη τη διατομή στη θέση x) θερμοκρασιακή φόρτιση [οC]
Δt(x) ανομοιόμορφη (= γραμμικά μεταβαλλόμενη κατά το ύψος της διατομής στη θέση x)
θερμοκρασιακή φόρτιση [οC]
uLm επιβεβλημένη (καταναγκασμένη) μετατόπιση της στήριξης m κατά x [m]
vLm επιβεβλημένη (καταναγκασμένη) μετατόπιση της στήριξης m κατά y [m]
wLm επιβεβλημένη (καταναγκασμένη) μετατόπιση της στήριξης m κατά z [m]
φLim επιβεβλημένη (καταναγκασμένη) στροφή ως προς τον άξονα i (i=x, y, z)
της πάκτωσης m [rad]
ρu αξονικός ρήκτης = -ΔuL [m]
ρw εγκάρσιος ρήκτης = -ΔwL [m]
ρφ στροφικός ρήκτης = -ΔφL [m]
ρθ στρεπτικός ρήκτης = -ΔθL [m]
Εσωτερικά εντασιακά μεγέθη (φορτία διατομής)
Μx, ΜT ροπή στρέψης [kNm]
Μy, Μ ροπή κάμψης ως προς τον άξονα y [kNm]
Μz ροπή κάμψης ως προς τον άξονα z [kNm]
Qy τέμνουσα δύναμη κατά y [kN]
Qz, Q τέμνουσα δύναμη κατά z [kN]
N αξονική δύναμη [kN]
Mik,r ροπή στο σημείο ή στον κόμβο i προς τη διεύθυνση του σημείου ή κόμβου k
{i, k : δείκτες θέσης, r : δείκτης αιτίου}
Μ(x),r διάγραμμα ροπών κάμψης λόγω του αιτίου r
Αντίστοιχοι συμβολισμοί προς τους δύο προηγούμενους ισχύουν και για
τα υπόλοιπα φορτία διατομής.
σ διάνυσμα φορτίων διατομής
Μετακινήσεις
ux, u μετατόπιση κατά x [m]
uy, v μετατόπιση κατά y [m]
u z, w μετατόπιση κατά z [m]
uα , u δ μετατόπιση αριστερής και δεξιάς όχθης μιας αξονικής άρθρωσης (Ν=0)
Δu=uα-uδ χάσμα (της ελαστικής γραμμής) = διαφορά αξονικών μετατοπίσεων
v α, vδ μετατόπιση αριστερής και δεξιάς όχθης μιας διατμητικής άρθρωσης: Qy=0
wα, wδ μετατόπιση αριστερής και δεξιάς όχθης μιας διατμητικής άρθρωσης: Qz=0
Δv=vα-vδ άλμα (της ελαστικής γραμμής) = διαφορά βυθίσεων κατά y
Δw=wα-wδ άλμα (της ελαστικής γραμμής) = διαφορά βυθίσεων κατά z
φx, θ στροφή ως προς τον άξονα x [rad]
φy, φ στροφή ως προς τον άξονα y [rad]
φz στροφή ως προς τον άξονα z [rad]
φα, φδ στροφή αριστερής και δεξιάς όχθης μιας καμπτικής άρθρωσης: My=0
Δφ=φα-φδ γόνατο (στην ελαστική γραμμή) = διαφορά στροφών
Αντίστοιχοι συμβολισμοί προς τους δύο προηγούμενους ισχύουν και
στις περιπτώσεις στρεπτικής (ΜT=0) και καμπτικής άρθρωσης (Μz=0).
φi, φk στροφές των κόμβων i και k ενός δομικού στοιχείου i-k
τi, τk στροφές άκρων δοκού i-k (ως προς τον άξονα y)
ψik στροφή της χορδής της δοκού i-k (ως προς τον άξονα y)
w(x),r ελαστική γραμμή (βύθιση κάθετα στον τοπικό άξονα x) λόγω του αιτίου r
u διάνυσμα μετακινήσεων
vii
Παραμορφώσεις διατομών
ε αξονική παραμόρφωση (μήκυνση, βράχυνση) [-]
εελ, εel ελαστική αξονική παραμόρφωση {=Ν/(ΕΑ)}
εt θερμοκρασιακή αξονική παραμόρφωση {=αt t}
γ z, γ διατμητική παραμόρφωση (ολίσθηση) κατά z [-]
γy διατμητική παραμόρφωση (ολίσθηση) κατά y [-]
ζ στρεπτική παραμόρφωση (συστροφή) [1/m]
κy, κ καμπτική παραμόρφωση (καμπύλωση) ως προς τον άξονα y [1/m]
κz καμπτική παραμόρφωση (καμπύλωση) ως προς τον άξονα z [1/m]
κελ, κel ελαστική καμπύλωση {=Μ/(ΕΙ)}
κt θερμοκρασιακή καμπύλωση {=αt Δt/h}
ε διάνυσμα παραμορφώσεων
Ενεργειακές και εργικές προτάσεις
E γενικό σύμβολο για ένα μέγεθος έντασης ή παραμόρφωσης
Κ γενικό σύμβολο για ένα μέγεθος έντασης (αντίδραση στήριξης, φορτίο διατομής)
δ γενικό σύμβολο για ένα μέγεθος παραμόρφωσης (μετακίνηση, παραμόρφωση)
d σύμβολο (τελεστής) διαφόρισης (παραγώγισης)
δ σύμβολο (τελεστής) μεταβολής
(Δεν πρέπει να συγχέεται με το σύμβολο δ που συμβολίζει, γενικώς,μεγέθη παραμόρφωσης)
Ε v
ο άνω δείκτης «ν» συμβολίζει ότι πρόκειται για δυνατό μέγεθος: Εv=δΕ
π.χ. Fv νοητή (δυνατή) μοναχική δύναμη, δυνατό φορτίο
Μv(x) νοητό (δυνατό, βοηθητικό) διάγραμμα ροπών
wv δυνατή (νοητή) μετατόπιση
φv δυνατή (νοητή) στροφή
W ίδιο έργο (εσωτερικό Wi, εξωτερικό We)
W* ίδιο συμπληρωματικό έργο (εσωτερικό Wi*, εξωτερικό We*)
Wp παθητικό έργο (εσωτερικό Wpi, εξωτερικό Wpe)
Wp* παθητικό συμπληρωματικό έργο (εσωτερικό Wpi*, εξωτερικό Wpe*)
Wv ή δW δυνατό έργο (εσωτερικό Wiv ή δWi, εξωτερικό Wev ή δWe)
W*v ή δW* συμπληρωματικό δυνατό έργο (εσωτ. Wi*v ή δWi*, εξωτ. We*v ή δWe*)
U ενέργεια παραμόρφωσης
Π (Πi, Πe) δυναμικό (εσωτερικό, εξωτερικό)
Π* (Πi*, Πe*) συμπληρωματικό δυναμικό (εσωτερικό, εξωτερικό)
δΠ, δ2Π 1η , 2η μεταβολή του δυναμικού
dΠ, d2Π 1ο , 2ο διαφορικό του δυναμικού
Γραμμές επιρροής
ξ τετμημένη φορτιζόμενου πέλματος
ΡΖ(ξ) κινητή κατακόρυφη δύναμη επί του φορτιζόμενου πέλματος
Κa,ΡΖ(ξ)=1 γραμμή επιρροής του εντασιακού μεγέθους Κa λόγω ΡΖ(ξ)=1
δa,ΡΖ(ξ)=1 γραμμή επιρροής του παραμορφωσιακού μεγέθους δa λόγω ΡΖ(ξ)=1
[απλούστερα: Κa,ξ και δa,ξ]
η(ξ), ηξ το γράμμα η συμβολίζει τις τεταγμένες γραμμών επιρροής
viii
Βιβλιογραφία
Το υλικό του παρόντος ηλεκτρονικού βιβλίου αντλήθηκε κατά κύριο λόγο από το έντυπο σύγγραμμα:
[1] Αβραμίδης, Ι.Ε. και Μορφίδης, Κ.Ε. (2008). Στατική των Κατασκευών, Τόμος Ια: Ισοστατικοί φορείς -
Σύνοψη Θεωρίας και Ασκήσεις. Θεσσαλονίκη: Σοφία.
καθώς επίσης εν μέρει και από το σύγγραμμα:
[2] Αβραμίδης, Ι.Ε. (2014). Στατική των Κατασκευών, Τόμος Ι: Θεμελιώδεις αρχές και ισοστατικοί φορείς.
Θεσσαλονίκη: Αυτοέκδοση.
Για περαιτέρω μελέτη προτείνονται τα ακόλουθα συγγράμματα:
Επιλογή ελληνόφωνης βιβλιογραφίας
Βαλιάσης, Θ. (2013). Στατική των γραμμικών φορέων. Θεσσαλονίκη: Ζήτη.
Κωμοδρόμος, Π. (2009). Ανάλυση Κατασκευών - Σύγχρονες μέθοδοι με χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Λευκωσία: Αυτοέκδοση.
Μητσοπούλου, Ε. (2009). Κλασικές και μητρωικές μέθοδοι ανάλυσης. Θεσσαλονίκη: Σοφία
Νιτσιώτας, Γ. (1980). Στατική των γραμμικών φορέων - Κλασική Στατική. Θεσσαλονίκη: Ζήτη.
Νιτσιώτας, Γ. και Τσαμκιράνη-Γεωργανοπούλου, Α. (1977). Στατική των Κατασκευών - Γενική επισκόπηση

των φορέων και των μεθόδων. Θεσσαλονίκη: Ζήτη.
Σταυρίδης, Λ. (2008). Στατική των δομικών φορέων - Μία βασική προσέγγιση στη φέρουσα συμπεριφορά και το
σχεδιασμό τους. Αθήνα: Κλειδάριθμος.
Επιλογή αγγλόφωνης βιβλιογραφίας
Chajes, A. (1983). Structural Analysis. Englewood Cliffs: Prentice-Hall.

[Καλύπτει με απλό, κατανοητό και σύντομο τρόπο ισοστατικούς και υπερστατικούς φορείς, συμπεριλαμβανομένων και των
μητρωικών μεθόδων]
Ghali, A., Neville, A.M. and Brown, T.G. (2003). Structural Analysis - A Unified Classical and Matrix
Approach. London: Spon Press.
[Αναφέρεται εκτενώς σε μεθόδους επίλυσης υπερστατικών φορέων και καλύπτει πέραν αυτών πολλά άλλα πεδία της
Στατικής και Δυναμικής των Κατασκευών (π.χ., θεωρία 2ης τάξης και ελαστική ευστάθεια, ανάλυση πλακών, μέθοδος των
πεπερασμένων στοιχείων, πλαστική ανάλυση γραμμικών φορέων, θέματα προγραμματισμού κ.ά.)]
Norris, C.W., Wilbur, J.B. and Utku, S. (1991). Elementary Structural Analysis. Kogakusha: McGraw Hill.
[Καλύπτει με πολύ ικανοποιητικό τρόπο όλα τα βασικά αντικείμενα της Στατικής των Κατασκευών]
West, H.H. (1980). Analysis of Structures - An Integration of Classical and Modern Methods. New York:
John Wiley & Sons.
[Παρουσιάζει με αναλυτικό και εύληπτο τρόπο τις κλασικές μεθόδους της Στατικής συνδέοντάς τες εξαρχής με τις
σύγχρονες μητρωικές μεθόδους ανάλυσης]
ix
Επιλογή γερμανόφωνης βιβλιογραφίας
Duddek, H. und Ahrens, H. (1998). Statik der Stabtragwerke. In: Betonkalender (Teil I). Berlin: Ernst &
Sohn.
Hees, G. und Pohlmann, G. (1988). Baustatik. In: Bautechnik IV - Konstruktiver Ingenieurbau (Teil B).
Berlin/Heidelberg/New York: Springer.
[Στις παραπάνω δύο βιβλιογραφικές αναφορές παρουσιάζονται με πλήρη, αλλά σύντομο στη διατύπωση τρόπο οι μέθοδοι
της Κλασικής Στατικής]
Krätzig, W.B., Harte, R., Meskouris, K. und Wittek, U. (1999). Tragwerke 1 - Theorie und Berechnungs-
methoden statisch bestimmter Stabtragwerke. Berlin: Auflage, Springer.
Krätzig, W.B. und Wittek, U. (1998). Tragwerke 2 - Theorie und Berechnungsmethoden statisch
unbestimmter Stabtragwerke. Berlin: Springer.
[Tα παραπάνω δύο γερμανικά συγγράμματα δίνουν μια πλήρη και εις βάθος παρουσίαση των κλασικών μεθόδων της
Στατικής των γραμμικών φορέων, με τρόπο που προβάλλει έντονα τη μεθοδολογική δομή τους και τις σχέσεις τους με τις
σύγχρονες μητρωικές μεθόδους ανάλυσης]
Σχετικά με την ιστορική εξέλιξη της Στατικής
Kurrer, K.E. (2008). The History of the Theory of Structures - From Arch Analysis to Computational
Mechanics. Berlin: Ernst & Sohn.
x
Πρόλογος
Το ηλεκτρονικό αυτό βιβλίο απευθύνεται κυρίως σε προπτυχιακούς φοιτητές σε Τμήματα Πολιτικών
Μηχανικών ΑΕΙ και ΑΤΕΙ, οι οποίοι παρακολουθούν το αντίστοιχο μάθημα, δηλαδή τη ΣΤΑΤΙΚΗ Ι που
αφορά σε ισοστατικούς φορείς. Στο βιβλίο παρουσιάζεται αναλυτικά μία σειρά επιλεγμένων ασκήσεων που
στοχεύουν στην εμπέδωση της κατανόησης των μεθόδων υπολογισμού των στατικών μεγεθών, δηλαδή των
μεγεθών έντασης και παραμόρφωσης, ισοστατικών φορέων. Η χρήση του βιβλίου προϋποθέτει την
προηγούμενη ή παράλληλη ενασχόληση του σπουδαστή με την αντίστοιχη θεωρία.
Το υλικό του βιβλίου αντλήθηκε κατά κύριο λόγο από το έντυπο σύγγραμμα «ΣΤΑΤΙΚΗ ΤΩΝ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ τόμος Ια, Ισοστατικοί φορείς - Σύνοψη Θεωρίας και Ασκήσεις» (Αβραμίδης & Μορφίδης,
2008), καθώς επίσης εν μέρει και από το σύγγραμμα «ΣΤΑΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ, τόμος Ι,
Θεμελιώδεις αρχές και ισοστατικοί φορείς» (Αβραμίδης, 2014).
 Σε τί μας χρειάζεται η Κλασική Στατική σήμερα;
Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής και το σύγχρονο λογισμικό ανάλυσης κατασκευών, που βασίζεται στη
Μητρωική Στατική, έχουν απαλλάξει τον σημερινό πολιτικό μηχανικό από την ανούσια εκτέλεση
αριθμητικών πράξεων, επιτρέποντάς του να επικεντρώνει την προσοχή του σε ουσιαστικότερα θέματα
μελέτης, με στόχο την επίτευξη μιας ασφαλούς και ταυτόχρονα οικονομικής κατασκευής. Για τον λόγο
αυτόν, το κέντρο βάρους των απαιτούμενων από έναν μελετητή γνώσεων έχει φύγει από τη λεπτομερή
εκμάθηση τρόπων και τεχνικών επίλυσης και έχει μετατεθεί - μεταξύ άλλων -
 στην εμπέδωση και συνειδητοποίηση των θεμελιωδών αρχών και των υποκείμενων παραδοχών των
χρησιμοποιούμενων θεωριών και μεθόδων υπολογισμού, και παράλληλα
 στην εξοικείωση με τους τρόπους ελέγχου των αριθμητικών αποτελεσμάτων που προκύπτουν από τη
χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Οι σύγχρονες αυτές απαιτήσεις προδιέγραψαν σε μεγάλο βαθμό τη διαμόρφωση και παρουσίαση του
παρόντος βιβλίου. Σε αντίθεση προς τη Μητρωική Στατική, η οποία εξ αρχής είναι αποκλειστικά
προσανατολισμένη στη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή, στην Κλασική Στατική οι φορείς υπολογίζονται
γενικώς «με το χέρι». Κι αυτό, διότι βασικός σκοπός της δεν είναι αυτοί καθαυτοί οι αριθμητικοί
υπολογισμοί, αλλά η εμπέδωση των θεμελιωδών στατικών αρχών, μεθόδων και παραδοχών μέσα από τη
«χειρωνακτική» επίλυση σχετικά απλών στατικών φορέων, η οποία οδηγεί στην απόκτηση μιας «βιωματικής»
αντίληψης της λειτουργίας του επιλυόμενου φορέα.
 Οι ασκήσεις του παρόντος βιβλίου
Έχοντας ως στόχο τη δυνατότητα συστηματικής και μεθοδικής εξάσκησης του αναγνώστη, οι ασκήσεις είναι
ταξινομημένες σε τέσσερα κεφάλαια και μέσα σε κάθε κεφάλαιο σε δύο ή περισσότερες ομάδες (βλ. πίνακα
περιεχομένων). Κάθε ομάδα ασκήσεων αναφέρεται σε ένα διακριτό τμήμα της θεωρίας που αφορά είτε σε
κάποια μέθοδο υπολογισμού στατικών μεγεθών είτε σε κάποιον τύπο στατικού φορέα.
Οι λύσεις των ασκήσεων παρατίθενται λεπτομερώς και αναλυτικά, ενώ συχνά και σε διάφορα σημεία
γίνονται υπενθυμίσεις θεμελιωδών εννοιών ή επισημάνσεις βασικών παραδοχών, προκειμένου - μέσω της
επανάληψης - να εμπεδωθούν καλύτερα οι μέθοδοι και οι τεχνικές των στατικών υπολογισμών.
Για λόγους απλούστευσης των υπολογισμών και προβολής των ουσιωδών χαρακτηριστικών των
χρησιμοποιούμενων μεθόδων επίλυσης, οι περισσότερες ασκήσεις του παρόντος τόμου αφορούν σε επίπεδους
φορείς, χωρίς αυτό, βέβαια, να περιορίζει τη γενικότητα της χρησιμοποιούμενης διαδικασίας επίλυσης.
Παρουσιάζονται, όμως, και αρκετές ασκήσεις χωρικών φορέων.
Γενικώς, οι ασκήσεις που περιλαμβάνονται στο βιβλίο αυτό είναι εισαγωγικού χαρακτήρα και γι' αυτό
αφορούν σχετικά απλούς φορείς. Εντούτοις, επιλύονται και συνθετότερα συστήματα, χωρίς, όμως, το πλήθος
των απαιτούμενων αριθμητικών πράξεων να ξεπερνά τα ανεκτά όρια μιας επίλυσης «με το χέρι».
 Επισήμανση προς σπουδαστές
Απευθυνόμενοι προς τους νέους σπουδαστές θα θέλαμε να τονίσουμε ότι η Στατική δεν μαθαίνεται με απλή
ανάγνωση της θεωρίας ή των έτοιμων λυμένων ασκήσεων.
Αντίθετα, ο αναγνώστης που θέλει να την κάνει κτήμα του, θα πρέπει να υποβληθεί στον κόπο, αφού
προηγουμένως έχει μελετήσει και κατανοήσει τη σχετική θεωρία, να επιλύσει αυτοδύναμα με χαρτί και μολύβι
ένα αρκετό πλήθος διαφορετικών ασκήσεων. Μόνο η «χειρωνακτική» αυτή επίλυση, που συχνά γίνεται
κοπιώδης και κουραστική, θα τον καταστήσει βαθύτερο γνώστη των στατικών μεθόδων και τεχνικών
επίλυσης, των υποκείμενων παραδοχών και των διαφόρων δυνατοτήτων ελέγχου των αριθμητικών
xi
αποτελεσμάτων, βοηθώντας τον ταυτόχρονα να αποκτήσει σταδιακά το απαραίτητο για τον μηχανικό της
πράξης «στατικό αισθητήριο».
Θεσσαλονίκη, Σεπτέμβριος 2015
Ιωάννης Ε. Αβραμίδης Κώστας Ε. Μορφίδης
xii
ΙΣΟΣΤΑΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ Κεφάλαιο 1
Κεφάλαιο 1
Έλεγχος της κινηματικής ευστάθειας και υπολογισμός των
αντιδράσεων στήριξης
Σύνοψη
Οι ασκήσεις του κεφαλαίου αυτού αφορούν τον έλεγχο της κινηματικής ευστάθειας, δηλαδή της στερεότητας,
γραμμικών φορέων στο επίπεδο και στο χώρο, καθώς επίσης και στις μεθόδους υπολογισμού των αντιδράσεων
στήριξής τους. Οι ασκήσεις είναι ταξινομημένες σε πέντε ομάδες (Α, Β, Γ, Δ και Ε). Η ομάδα Α αναφέρεται στον
εποπτικό έλεγχο της κινηματικής ευστάθειας, η ομάδα Β στον υπολογιστικό της έλεγχο, η ομάδα Γ στον έλεγχο
με τη βοήθεια των μεθόδων της σταδιακής οικοδόμησης (σύνθεσης) και της σταδιακής αποδόμησης του φορέα,
η ομάδα Δ στον έλεγχο με τη μέθοδο της εναλλαγής ράβδων, και, τέλος, η ομάδα Ε στον έλεγχο με τη βοήθεια
του διαγράμματος πόλων στροφής. Επιπλέον, στην ομάδα Β παρουσιάζεται ο τρόπος υπολογισμού των
αντιδράσεων στήριξης επίπεδων και χωρικών φορέων με την αρχή της αποδέσμευσης και τις συνθήκες
ισορροπίας, ενώ στην ομάδα Ε παρουσιάζεται ο τρόπος σχεδίασης της δυνατής μετακίνησης μονοκινηματικών
φορέων. Οι ασκήσεις αυτές στόχο έχουν (α) να αναπτυξουν το αισθητήριο του σπουδαστή όσον αφορά τη
στερεότητα ενός δεδομένου φορέα, (β) να εμβαθύνουν την κατανόηση της συστηματικής εφαρμογής των
συνθηκών ισορροπίας στον υπολογισμό αντιδράσεων στήριξης και (γ) να δημιουργήσουν τις βάσεις για την
εφαρμογή της κινηματικής μεθόδου και της αρχής των δυνατών έργων.
Προαπαιτούμενη γνώση
Απαραίτητες είναι οι βασικές γνώσεις Στατικής, όπως αυτή διδάσκεται στο μέθημα της Τεχνικής Μηχανικής.
Επίσης, απαραίτητη είναι η προηγούμενη μελέτη και κατανόηση της σχετικής με το παρόν κεφάλαιο θεωρίας,
όπως αυτή παρουσιάζεται σε βιβλία Στατικής των Κατασκευών (βλ. π.χ. [1] και [2]).
1-1
1.1 Εποπτικός έλεγχος κινηματικής ευστάθειας γραμμικών φορέων στο επίπεδο

και στον χώρο (Ομάδα Α)

Για τις ακόλουθες περιπτώσεις να ελεγχθεί εποπτικά, αν οι δεσμικές ράβδοι έχουν τοποθετηθεί με τέτοιο
τρόπο, ώστε οι επίπεδοι γραμμικοί φορείς να εδράζονται στερεά ( κινηματικά ευσταθώς) στο επίπεδο Χ-Ζ.
Επίσης, στις περιπτώσεις στερεάς στήριξης να διαπιστωθεί αν η στήριξη είναι ισοστατική ή υπερστατική.
Βαθμοί
ελευθερίας
Π
του φορέα
Α φ Επίπεδος φορέας Η στήριξη α
Σ X, u θεωρούμενου ρ
Y στο επίπεδο ΧΖ του φορέα
ως απολύτως α
Κ Z, w στερεού τ
Η είναι η
u, w, φ ρ
Σ ισοστατική ή ή
Η Συνήθης Στήριξη
σ
Στήριξη με
συμβολισμός χαλαρή υπερστατική; ε
α/α ή ι
δεσμικές ράβδους στήριξης στερεή; ς
-, -, -
A1 ισοστατική
πρόβολος στερεή
-, -, -
στερεή
-, -, -
στερεή
-, -, -
αμφιέρειστη
στερεή
δοκός
-, -, -
στερεή
-, -, φ
A6 (1)
χαλαρή
-, -, -
μονοπροέχουσα
δοκός στερεή
1-2
Βαθμοί
Π
του φορέα
Η είναι η
u, w, φ ρ
Σ ισοστατική ή
Η Στήριξη ή
Συνήθης σ
Στήριξη με
α/α ή ι
δεσμικές ράβδους στήριξης
στερεή; ς
-, -, -
αμφιπροέχουσα
στερεή
δοκός
-, -, φ
A9 (2)
χαλαρή
-, -, -
στερεή
-, -, -
στερεή
Ω
-, -, φ
A12 (3)
χαλαρή
-, -, -
ημιπλαίσιο ισοστατική
A13
στερεή
-, -, -
αμφιέρειστο
A14 δίστυλο ισοστατική
πλαίσιο
στερεή
1-3
Βαθμοί
Π
του φορέα
Η u, w, φ είναι η
Σ ρ
ισοστατική ή ή
χαλαρή υπερστατική; ε
Στήριξη με σ
α/α συμβολισμός
δεσμικές ράβδους ή ι
στήριξης στερεή; ς
-, -, -
αμφιέρειστο στερεή
κλειστό πλαίσιο
-, -, - μία φορά
A16 μονόπακτη (4)
στερεή υπερστατική
δοκός
-, -, - δύο φορές
A17 μονόπακτη (5)
δοκός
-, -, - τρεις φορές
A18 αμφίπακτη (6)
δοκός
A19 (7)
u, -, -
A20 (8)
χαλαρή
A21 (9)
-, -, φ
A22 (10)
χαλαρή
1-4
Βαθμοί
Π
του φορέα
Η είναι η
u, w, φ ρ
Σ ισοστατική ή ή
σ
Στήριξη με
α/α ή ι
δεσμικές ράβδους στήριξης στερεή; ς
Ω -, -, φ
A23
(11)
χαλαρή
-, -, -
μία φορά
A24
υπερστατική
στερεή
Παρατηρήσεις:
1. Οι τρεις δρομικές δεσμικές ράβδοι συντρέχουν (προεκτεινόμενες νοητά) σε ένα σημείο (= αριστερό άκρο
του φορέα) και, συνεπώς, ο φορέας είναι δυνατόν να εμφανίσει απειροστή στροφή ως προς το σημείο
αυτό.
2. Για την παγίωση ενός σημείου στο επίπεδο αρκούν δύο δρομικές δεσμικές ράβδοι. Η τρίτη ράβδος στο
ίδιο σημείο δεν αποκλείει κανέναν επιπλέον βαθμό ελευθερίας και, συνεπώς, ο φορέας είναι δυνατόν να
εμφανίσει πεπερασμένη στροφή ως προς το σημείο αυτό.
3. Οι τρεις δρομικές δεσμικές ράβδοι συντρέχουν (προεκτεινόμενες νοητά) στο σημείο Ω και, συνεπώς, ο
φορέας είναι δυνατόν να εμφανίσει απειροστή στροφή ως προς το σημείο αυτό.
4. Ο φορέας στηρίζεται ήδη στερεά λόγω των τριών δεσμικών ράβδων στο αριστερό του άκρο (βλ. φορέα
Α1). Η τέταρτη δεσμική ράβδος στο δεξιό άκρο του καθιστά τη στήριξη κινηματικά μία φορά
υπερορισμένη και στατικά μία φορά αόριστη (απλά υπερστατική).
5. Η προσθήκη έναντι του φορέα της προηγούμενης περίπτωσης Α16, μίας ακόμη δρομικής δεσμικής
ράβδου στο δεξιό άκρο, καθιστά τη στήριξη του φορέα δύο φορές κινηματικά υπερορισμένη και στατικά
δύο φορές αόριστη (διπλά υπερστατική).
6. Η προσθήκη έναντι του φορέα της προηγούμενης περίπτωσης Α17 μίας στροφικής δεσμικής ράβδου στο
δεξιό άκρο καθιστά τη στήριξη του φορέα τρεις φορές κινηματικά υπερορισμένη και στατικά τρεις φορές
αόριστη (τριπλά υπερστατική).
7. Η προσθήκη έναντι του φορέα της περίπτωσης Α2 μίας ακόμη οριζόντιας δρομικής δεσμικής ράβδου
στο δεξιό άκρο καθιστά τη στήριξη του φορέα κινηματικά μία φορά υπερορισμένη και στατικά μία φορά
αόριστη (απλά υπερστατική).
8. Οι τρεις δρομικές δεσμικές ράβδοι είναι παράλληλες μεταξύ τους και, συνεπώς, ο φορέας είναι δυνατόν
να εμφανίσει πεπερασμένες οριζόντιες μετατοπίσεις.
1-5
9. Η προσθήκη έναντι του φορέα της προηγούμενης περίπτωσης Α20 μίας οριζόντιας δρομικής δεσμικής
ράβδου στο αριστερό άκρο καθιστά τη στήριξη του φορέα στερεή και, μάλιστα, κινηματικά μία φορά
υπερορισμένη και στατικά μία φορά αόριστη (απλά υπερστατική).
10. Ισχύει ό,τι και στην περίπτωση Α12. Οι άξονες των τριών δρομικών δεσμικών ράβδων τέμνονται στο
σημείο Ω και, συνεπώς, ο φορέας είναι δυνατόν να εμφανίσει απειροστή στροφή ως προς το σημείο
αυτό.
11. Οι περισσότερες από την προηγούμενη περίπτωση Α22 δρομικές δεσμικές ράβδοι δεν δεσμεύουν
κανέναν επιπλέον βαθμό ελευθερίας, αφού όλες τους διέρχονται προεκτεινόμενες νοητά από το ίδιο
σημείο Ω. Η στήριξη εξακολουθεί να είναι χαλαρή.
Βιντεοπαρουσιάσεις των ασκήσεων Α6, Α12 και Α20 στο YouTube:
Άσκηση Α6 https://youtu.be/ISpOVlk2Moc
Άσκηση Α12 https://youtu.be/JB2F3-zkMig
Άσκηση Α20 https://youtu.be/x6SvY7J4mvU
1-6
1.1.2-1 Στήριξη σωμάτων

Για τις ακόλουθες περιπτώσεις (Ασκήσεις Α25 έως Α29) να ελεγχθεί εποπτικά αν οι έξι δεσμικές ράβδοι
στήριξης εξασφαλίζουν την κινηματικά ευσταθή (στερεή) στήριξη του απεικονιζόμενου χωρικού φορέα
θεωρούμενου ως στερεό σώμα. Αν όχι, να προταθούν αλλαγές θέσης ή είδους (δρομική↔στροφική) των
δεσμικών ράβδων, έτσι ώστε η στήριξη να καταστεί στερεή.
X
Y Z
Άσκηση Α25
Άσκηση Α26
Άσκηση Α27
Άσκηση Α28
Άσκηση Α29
1-7
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση Α25
X
Y Z Η στήριξη είναι χαλαρή:
Υπάρχουν δύο συνευθειακές δρομικές δεσμικές
ράβδοι (βλ. παράγρ. 1.3(6)) και, επίσης,
περισσότερες των τριών δεσμικές ράβδοι που
διέρχονται από το ίδιο σημείο (βλ. παράγρ. 1.3(2)).
 Δεν δεσμεύεται η στροφή περί τον άξονα Υ.
Αλλαγή θέσης
συνδέσμου
Η στήριξη εξακολουθεί να είναι χαλαρή:
Μία στροφική δεσμική ράβδος είναι κάθετη στο
επίπεδο που σχηματίζουν δύο παράλληλες μεταξύ
τους δρομικές δεσμικές ράβδοι (βλ. παράγρ.
1.3(10)).
 Η στροφή περί τον άξονα Υ παραμένει
ελεύθερη.
συνδέσμου
Στερεή στήριξη.
Βιντεοπαρουσίαση της άσκησης στο YouTube: https://youtu.be/RtMN5Sx4EkU

Σημείωση:
Στα παραπάνω και στα ακόλουθα σχήματα, που αφορούν τη στήριξη ενός σώματος στον τρισδιάστατο χώρο, οι δρομικές
δεσμικές ράβδοι συμβολίζονται με μικρές αμφιαρθρωτές ράβδους μπλε χρώματος ενώ οι στροφικές δεσμικές ράβδοι με
διακεκομμένες μικρές γραμμές κόκκινου χρώματος που καταλήγουν σε μικρό σταυρό.
1-8
Άσκηση Α26
X
Y Z
Η στήριξη είναι χαλαρή:
Περισσότερες από τρεις δρομικές δεσμικές
ράβδοι βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο (βλ. παράγρ.
1.3(4)).
 Δεν δεσμεύεται η στροφή περί τον άξονα Χ.
συνδέσμου
συνδέσμου
1-9
Άσκηση Α27
X
Y Z
Μία στροφική δεσμική ράβδος είναι κάθετη στο
επίπεδο που σχηματίζουν δύο παράλληλες μεταξύ
τους δρομικές δεσμικές ράβδοι (βλ. παράγρ.
1.3(10)).
 Δεν δεσμεύεται η στροφή περί τον άξονα Ζ.
συνδέσμου
Η στήριξη εξακολουθεί να είναι

χαλαρή.
 Η στροφή περί τον άξονα Ζ παραμένει
ελεύθερη.
συνδέσμου
Αλλαγή θέσης και είδους

συνδέσμου
1-10
Άσκηση Α28
X
Y Z Η στήριξη είναι χαλαρή:
Περισσότερες από τρεις δρομικές δεσμικές
ράβδοι είναι παράλληλες μεταξύ τους (βλ.
παράγρ. 1.3(3)).
 Δεν δεσμεύεται η στροφή περί τον άξονα Ζ.
συνδέσμου
συνδέσμου
1-11
Άσκηση Α29
X
Y Z Υπάρχουν περισσότερες από τρεις στροφικές
δεσμικές ράβδοι (βλ. παράγρ. 1.3(7)).
 Δεν δεσμεύεται η μετατόπιση κάθετα στους
άξονες των δύο δρομικών δεσμικών ράβδων.
X
συνδέσμου ∏
και είδους συνδέσμου
∏ ∏
1-12
1.1.2-2 Στήριξη απλών δοκών στον χώρο

Για τις ακόλουθες επτά περιπτώσεις (Ασκήσεις Α30 έως Α36) να ελεγχθεί εποπτικά αν οι έξι δεσμικές ράβδοι
(που εδώ συμβολίζονται με απλουστευμένο τρόπο) έχουν τοποθετηθεί έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η
κινηματικά ευσταθής (στερεή) στήριξη του γραμμικού φορέα στον χώρο.
Α X
Σ Y
Κ Z
Η στήριξη του Παρατη-
Η Χωρικός φορέας με
Σ φορέα είναι ρήσεις
απλουστευμένο συμβολισμό
Η
των δεσμικών ράβδων στήριξης
α/α
A30 Στερεή (1)

(πρόβολος στον χώρο)
1
A31 4 Στερεή (2)
2 3 6 5
Χαλαρή:
1 6 ∆εν δεσμεύεται
A32 (3)
η στροφή περί
2 3 4 5 τον άξονα Χ

4
2 3 5 6

5
2 3 6 4
Χαλαρή:
∆εν δεσμεύεται
A35 1 (6)
5 η στροφή περί
6
2 τον άξονα Z
3 4
6 Χαλαρή:
∆εν δεσμεύεται
A36 1 (7)
4 η στροφή περί
2 5 τον άξονα Y
3
1-13
1. Οι τρεις μη συνευθειακές δρομικές και οι τρεις μη συνευθειακές στροφικές δεσμικές ράβδοι στο
αριστερό άκρο της δοκού δεσμεύουν τους τρεις μεταφορικούς και τους τρεις στροφικούς βαθμούς
ελευθερίας αντίστοιχα, τους οποίους διαθέτει η δοκός ως απολύτως στερεό σώμα στο χώρο. Η στήριξη
αυτή αντιστοιχεί στην πλήρη πάκτωση του αριστερού άκρου της δοκού, η οποία έτσι καθίσταται
πρόβολος στον χώρο.
2. Οι τρεις δρομικές δεσμικές ράβδοι 1, 2 και 3 δεσμεύουν τους τρεις μεταφορικούς βαθμούς ελευθερίας
της δοκού, δηλαδή τις παράλληλες μεταθέσεις κατά Χ, Υ και Ζ. Η στροφική δεσμική ράβδος 4 δεσμεύει
τη στροφή περί τον άξονα Χ. Η δρομική δεσμική ράβδος 5 δεσμεύει (δεδομένης της παγίωσης του
αριστερού άκρου) τη στροφή της δοκού περί τον άξονα Υ. Τέλος, η δρομική δεσμική ράβδος 6 δεσμεύει
τη στροφή της δοκού περί τον άξονα Ζ, δεδομένης της παγίωσης του αριστερού άκρου.
3. Εμπίπτει στις περισσότερες των περιπτώσεων της παραγράφου 1.3 (βλ. π.χ. 1.3(1) και 1.3(6)). Η δεσμική
ράβδος 6 είναι περιττή, αφού η δεσμική ράβδος 1 δεσμεύει τη μετατόπιση κατά Χ ενώ δεν δεσμεύεται η
στροφή περί τον άξονα Χ.
4. Ισχύει ό,τι και για την άσκηση Α31. Το γεγονός ότι ο φορέας δεν είναι μία απλή ευθύγραμμη δοκός δεν
μεταβάλλει τη στερεότητα της στήριξής του.
5. Οι τρεις δρομικές δεσμικές ράβδοι 1, 2 και 3 δεσμεύουν τις παράλληλες μεταθέσεις κατά Χ, Υ και Ζ. Με
δεδομένη την παγίωση του αριστερού άκρου, η δρομική δεσμική ράβδος 4 δεσμεύει τη στροφή του
φορέα περί τον άξονα Υ, η δρομική δεσμική ράβδος 5 δεσμεύει τη στροφή του φορέα περί τον άξονα Χ
και η δρομική δεσμική ράβδος 6 δεσμεύει τη στροφή του φορέα περί τον άξονα Ζ.
6. Η στροφική δεσμική ράβδος 6 είναι κάθετη στο επίπεδο που σχηματίζεται από τις δύο παράλληλες
δρομικές δεσμικές ράβδους 4 και 5 (βλ. παράγρ. 1.3(10)). Η στροφή περί τον άξονα Ζ παραμένει
αδέσμευτη.
7. Τέσσερεις ή περισσότερες δρομικές δεσμικές ράβδοι βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο (βλ. παράγρ. 1.3(4)). Η
στροφή περί τον άξονα Υ παραμένει αδέσμευτη.
1-14
1.1.2-3 Στήριξη πλαισίων στον χώρο

Για τις ακόλουθες τρεις περιπτώσεις πλαισίων (Ασκήσεις Α37, Α38, Α39), που είναι παράλληλα
τοποθετημένα προς το επίπεδο Χ-Ζ και εδράζονται στο στερεό υπόβαθρο μέσω των απεικονιζόμενων
εφεδράνων, ζητούνται:
(1) Να αντικατασταθούν τα εφέδρανα με τις αντίστοιχες δεσμικές ράβδους.
(2) Να ελεγχθεί η κινηματική τους ευστάθεια στον χώρο.
(3) Να ευρεθεί αν η στήριξή τους είναι χαλαρή ή στερεή εντός του επιπέδου Χ-Ζ και, στη δεύτερη περίπτωση,
αν είναι ισοστατική ή υπερστατική.
PZ
PX
PY
Άσκηση A37 X
Y Z
PZ
PX
PY
Άσκηση A38 X
Y Z
PZ
PX
PY
Άσκηση A39 X
Y Z
1-15
ΛΥΣΕΙΣ
Απλοποιημένη συμβολική Απλοποιημένη συμβολική

απεικόνιση στηρίξεων στον χώρο απεικόνιση στηρίξεων στο επίπεδο Χ - Ζ
PZ
PZ
PX PX
PY
X X
Y Z
A37 Z
Στερεή ισοστατική στήριξη

(τρεις άγνωστες αντιδράσεις στηρίξεων)
(έξι άγνωστες αντιδράσεις στηρίξεων)
PZ
PZ
PX PX
PY
X X
A38 Y Z Z

Στερεή, μια φορά υπερστατική στήριξη
(τρεις άγνωστες αντιδράσεις στηρίξεων)
(επτά άγνωστες αντιδράσεις στηρίξεων)
PZ
PZ
PX PX
PY
X X
A39
Y Z Z
Στερεή, μια φορά υπερστατική στήριξη

Στερεή, δυο φορές υπερστατική στήριξη
(τέσσερεις άγνωστες αντιδράσεις στηρίξεων)
(οκτώ άγνωστες αντιδράσεις στηρίξεων)
1-16
Να ελεγχθεί εποπτικά η κινηματική ευστάθεια των ακόλουθων δύο χωροπλαισίων:
X
Y Z
Άσκηση A40
X
Y Z
Άσκηση A41
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση Α40
Θεωρώντας το δεδομένο χωροπλαίσιο ως απολύτως στερεό φορέα διαπιστώνουμε:
 ότι η στερεή στήριξη 1 απαγορεύει τις μετατοπίσεις του κατά Χ, Υ και Ζ,
 ότι, επιπλέον, η απλή (κατά Χ) κύλιση 2 απαγορεύει τη στροφή του ως προς τους άξονες Υ και Ζ, και
 ότι, επιπλέον, η διπλή (κατά Χ και Υ) κύλιση 3 απαγορεύει τη στροφή του ως προς τον άξονα Χ.
Συνεπώς, το δεδομένο χωροπλαίσιο εδράζεται στερεά.
Άσκηση Α41
Θεωρώντας το δεδομένο χωροπλαίσιο ως απολύτως στερεό φορέα διαπιστώνουμε:
 ότι η απλή (κατά Υ) κύλιση 1 απαγορεύει τις μετατοπίσεις του κατά Χ και Ζ,
 ότι, επιπλέον, η απλή (κατά Χ) κύλιση 2 απαγορεύει τη μετατόπισή του κατά Υ και τη στροφή του ως προς τον
άξονα Υ, και
 ότι, επιπλέον, η απλή (κατά Υ) κύλιση 3 απαγορεύει τη στροφή του ως προς τον άξονα Χ καθώς και – σε
συνδυασμό με την κύλιση 1 – τη στροφή του ως προς τον κατακόρυφο άξονα Ζ.
Συνεπώς, το δεδομένο χωροπλαίσιο εδράζεται στερεά.
1-17
1.2 Υπολογιστικός έλεγχος κινηματικής ευστάθειας και υπολογισμός των

αντιδράσεων στήριξης γραμμικών φορέων στο επίπεδο και στο χώρο με την αρχή
της αποδέσμευσης και τις συνθήκες ισορροπίας (Ομάδα Β)

Να υπολογιστούν οι αντιδράσεις στήριξης των παρακάτω ισοστατικά εδραζόμενων επίπεδων γραμμικών
φορέων, με τη βοήθεια της αρχής της αποδέσμευσης του Lagrange και των συνθηκών ισορροπίας. Η
στερεότητα της στήριξης των δεδομένων φορέων να επιβεβαιωθεί με υπολογισμό της ορίζουσας detA του
μητρώου Α των συντελεστών των αγνώστων αντιδράσεων στις συνθήκες ισορροπίας.
q=10kN/m X PZ =10kN
Z
0.5
B1 B2 PX =20kN
1.00 0.5 0.5 0.5 0.5
3.00
q=20kN/m
P1 =30kN
1.0
B3 B4 P2 =10kN
3.00 1.50 2.00 1.00 2.00
q=10kN/m M L=3kNm
q=10kN/m
3.00 3.00
B5 B6
2.00 2.00 1.00 4.00
m L=1kNm/m
P=20kN 2.00
B7
2.00
4.00 1.00
1-18
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση Β1
∆ιάγραμμα ελευθέρου σώματος

q=10kN/m X 10kN/m
Z
1
2 fl AX
M1
AZ
3.00
3.00
q=10kN/m
ή απλούστερα
10kN/m
3.00
fl
AX
(1/2) ∏3m ∏10kN/m=15kN M1
AZ
1.00 2.00 3.00
Εξισώσεις ισορροπίας:
1  FX  0  AX  0
1  1
2  FZ  0    10kN m  3m   A Z  0  A Z   10  3  15kN
2  2
1  1 
3   M1  0     10kN m  3m     3m   M1  0  15  1  M1  0  M1  15kNm
 2   3 
Σημ.: Το αρνητικό πρόσημο της ροπής πάκτωσης Μ1, η οποία εισήχθη στους υπολογισμούς ως δεξιόστροφη, σημαίνει
ότι η πραγματική της φορά είναι αριστερόστροφη.
Μητρωική διατύπωση των εξισώσεων ισορροπίας:
1  1 0 0 AX 0 0
2  0 1 0  AZ  15  0
3  0 0 1 M1 15 0
Έλεγχος : detA  1    1  1  1  0  φορέας στερεός
1-19
Άσκηση Β2

X
PZ =10kN PZ =10kN
Z
AX
PX =20kN
fl PX =20kN
M1
AZ
3.00
3.00
1  FX  0  PX  A X  0  A X  PX  20kN
2  FZ  0  PZ  A Z  0  A Z  PZ  10kN
3   M1  0   3m   PZ  M1  0  3  10  M1  0  M1  30kNm
Σημ.: Το αρνητικό πρόσημο της ροπής πάκτωσης Μ1, η οποία εισήχθη στους υπολογισμούς ως δεξιόστροφη, σημαίνει
ότι η πραγματική της φορά είναι αριστερόστροφη.
1 1 0 0 AX PX 0
2 0 1 0  AZ  PZ  0
3  0 0 1 M1 3  PZ 0
Έλεγχος : detA   1   1  1  1  0  φορέας στερεός
Άσκηση Β3
X
q=20kN/m
q=20kN/m Z
A X1
fl
A Z1 A Z2
3.00 1.50 3.00 1.50
1 F X 0  A X1  0
 1.5 
2  M   0
1  3m  A Z2  1.5m  20 kN m   3m  m   0 
 2 
 3  A Z2  112.5  0  A Z2  37.5kN
 1.5 
3  M   0
2   3m  A Z1  1.5m  20 kN m   m   0 
 2 
 3  A Z1  22.5  0  A Z1  7.5kN
Έλεγχος : F Z  0  1.5m  20 kN m  A Z1  A Z1  30   7.5   37.5  0
1-20
Σημ.: Το αρνητικό πρόσημο της αντίδρασης ΑΖ1, η οποία εισήχθη στους υπολογισμούς με φορά αντίθετη του άξονα Ζ,
δηλαδή προς τα επάνω, σημαίνει ότι η πραγματική της φορά είναι κατά την έννοια του Ζ, δηλαδή προς τα κάτω.
1 1 0 0 A X1 0 0
2 0 3 0  A Z2   112.5  0
3  0 0 3 A Z1 22.5 0
Έλεγχος : detA  3  3  1  9  0  φορέας στερεός
Άσκηση Β4

X
Z 30kN
P1 =30kN P2 =10kN 1.0 fl A X1
10kN A Z4
A Z1
2.00 1.00 2.00
2.00 1.00 2.00
1 F X 0  A X1  0
2 M   0
1  5m  A Z4  2m  30kN  3m  10kN  0 
 5  A Z4  30  0  A Z4  6kN
3 M   0
4   5m  A Z1  3m  30kN  2m  10kN  0 
  5  A Z1  70  0  A Z1  14kN
Έλεγχος : F Z  0  30  10  A Z1  A Z4  30  10  14  6  0
1 1 0 0 A X1 0 0
2 0 5 0  A Z4   30  0
3  0 0 5 A Z1 70 0
Έλεγχος : detA  1  5   5   25  0  φορέας στερεός
1-21
Άσκηση Β5

X
/m
3kNm 3kNm
/m
kN
Z
kN
10
10
A Z3
3.00 fl
cosθ=0.5547
θ sinθ=0.832
A X1
A Z1
2.00 2.00 1.00 2.00 2.00 1.00
fl
3kNm 3kNm
PZ P
A Z3 A Z3
PX
fl
06
1.50
3.6
03
1 .8
A X1 1.00 A X1
A Z1 A Z1
2.00 2.00 2.00 2.00
L 12  2 2  3 2  3.606
Συνισταμένη φορτίου : P  10 kN m   L 12  10 kN m    3.606m   36.06kN
Συνιστώσες : P X  P  sinθ  30kN P Z  P  cosθ  20kN
1  F X  0  P X  A X1  0  A X1  P X  30kN
 2   M  1   0   4m   A Z3  1m    20kN   1.5m    30kN    3kNm   0 
 4  A Z3  68  0  A Z3  17kN
 3   FZ  0  P Z  A Z1  A Z3  0  20  A Z1  17  0  A Z1  3kN
Έλεγχος
M  3
0 
   4m   A Z1   4m  1m    20kN    3m  1.5m    30kN    3kNm    3m   A X1  0
 4  3  3  20  1.5  30  3  3  30  0
Η μητρωική διατύπωση των εξισώσεων ισορροπίας και ο έλεγχος της ορίζουσας detΑ επαφίεται στον
αναγνώστη ως μικρή άσκηση.
1-22
Άσκηση Β6

A X1
X
Z PZ = 3m ∏ 10kN/m=30kN
3.00
fl
1.50
10kN/m A X3
A Z3
4.00
4.00
1 FZ  0  PZ  A Z3  0  A Z3  PZ  30kN
2 M3   0  3m  A X1  4m  30kN  0  3  A X1  120  0  A X1  40kN

3 M1  0  4m  A Z3  3m  A X3  0  4  30  3  A X3  0  A X3  40kN
Έλεγχος : F X  0  A X1  A X3  40  40  0
Σημ.: Εφόσον μας ενδιαφέρουν μόνο οι αντιδράσεις στήριξης, το σημείο εφαρμογής της συνισταμένης ΡΖ μπορεί να
είναι οποιοδήποτε σημείο της δοκού 1-2.
1 1 0 0 A Z3 PZ 0
2 0 3 0  A X1  120  0
3  0 0 3 A X3 120 0
Έλεγχος : detA   1  3   3   9  0  φορέας στερεός
1-23
Άσκηση Β7

m L=1kNm/m X
2 3 Z
P=20kN 2.00
20kN
M 1-2
4
6 fl M4
2.00 2.00 2.00
A X1
1 5
A Z1 A Z5
4.00 1.00 4.00
Ροπή λόγω μεταφοράς φορτίου Ρ : M 4  1m   P  1m    20kN   20kNm

Συνισταμένη φορτίου ροπών : M 1 2  m L   4m   1kNm m    4m   4kNm
Εξισώσεις ισορροπίας :
1 FX  0  A X1  0
 2  M  1   0   4m   A Z5   4m    20kN   M 6  M 1 2  0 
 4  A Z5  80  20  4  0  4  A Z5  96  0  A Z5  24kN
 3  M  5   0    4m   A Z1  M 6  M 1 2  0  4  A Z1  20  4  0  A Z1  4kN
Έλεγχος : F Z
 0  20  A Z1  A Z5  20    4   24  0
1 1 0 0 A X1 0 0
2 0 4 0  A Z5   96  0
3  0 0 4 A Z1  16 0
Έλεγχος : detA  1  4   4   16  0  φορέας στερεός
1-24

Να υπολογιστούν οι αντιδράσεις στήριξης των παρακάτω ισοστατικά εδραζόμενων χωρικών γραμμικών
φορέων, με τη βοήθεια της αρχής της αποδέσμευσης του Lagrange και των συνθηκών ισορροπίας.
X
Y Z 3
2.00
2.00
PZ =50kN
1 2
4.00
‡
3
Β8
PZ =50kN
1 2
Κάτοψη
∏
3
X
Y
2.00
2.00
∏ PZ
≈
∏
1 2
4.00
1-25
3
X
4.00 Y Z
PZ =40kN
5
x x
2 4
x y z y 2.00
z
4.00 y
z 6
1 8.00 2.00
‡
3
4 5
2
Β9 PZ =40kN
6
1
Κάτοψη
3 ∏
X
4.00 Y
4 5
2 x ∏
x
y
y 2.00
x
4.00 PZ =40kN ≈ 6
y
8.00 2.00
1 ∏
1-26
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση Β8
Y Z 2.00
PZ =50kN 2.00
4.00
fl
PZ =50kN
A X1 A Z3
A Y1 A Z1 A Y2 A Z2
1  F X  0  A X1  0
 2  M Z  1   0    4m   A Y2  0  A Y2  0
 3   FY  0   A Y1  A Y2  0  A Y1  0

0
 4  M X  1   0   2m   A Z3  0  A Z3  0
 5  M Y  2   0    4m   A Z1   2m   50kN  0  4  A Z1  100  0  A Z1  25kN
 6   FZ  0   A Z1  A Z2  A Z3  50  0  25  A Z2  0  50  0  A Z2  25kN
1-27
Άσκηση Β9
3 X
Y
4.00 Z
4 5
2
2.00
4.00 6
PZ =40kN
1
8.00 2.00
fl
A X3
A Z3
4.00
PZ =40kN
2.00
A Y4
4.00
A Z4
A Y1 A Z1
8.00 2.00
1   F X  0  A X3  0
 2  M Z  1   0    8m   A X3   8m   A Y4  0  A Y4  0

0
 3   FY  0   A Y1  A Y4  0  A Y1  0
 4  M Y  1   0   8m   A Z4  10m   P Z  0  8  A Z4  10  40  0  A Z4  50kN
5  M X  1   0   8m   A Z3   4m   A Z4   2m   P Z  0  8  A Z3  4  A Z4  2  40  0
 A Z3  15kN
 6   FZ  0   A Z1  A Z3  A Z4  40  0   A Z1    15   50  40  0  A Z1  5kN
1-28
1.3 Έλεγχος της κινηματικής ευστάθειας και διαπίστωση του βαθμού

υπερστατικότητας σύνθετων γραμμικών φορέων με τις μεθόδους της σταδιακής
οικoδόμησης και της σταδιακής αποδόμησης (Ομάδα Γ)

Να προσδιοριστεί ο βαθμός στερεότητας (χαλαρότητας, υπερστατικότητας) των ακόλουθων επίπεδων
γραμμικών φορέων Γ1 έως Γ26, με τις μεθόδους της σταδιακής οικοδόμησης ή/και της σταδιακής
αποδόμησης .
Γ1
Γ2
Γ3
Γ4
Γ5
Γ6
1-29
Γ7
Γ8
∏
∏
Γ9
Γ10 Γ11
Γ12
Γ13
1-30
Γ14
Γ15
Ο δεδομένος φορέας αποτελεί απλοποιημένο προσομοίωμα

Γ16 ενός δομικού υποσυστήματος της απεικονιζόμενης γέφυρας:
1-31
Γ17
Γ18

Γ19 ενός τμήματος της απεικονιζόμενης γέφυρας:
1-32
Γ20
Γ21
Γ22
Γ23
1-33

για την απεικονιζόμενη γέφυρα:
Γ24
ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΜΑ Α: (δικτύωμα)
(με αρθρώσεις σε όλους τους κόμβους)
ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΜΑ Β:
Γ25 (με συνεχές άνω και κάτω πέλμα)
Οι δεδομένοι φορείς αποτελούν εναλλακτικά απλοποιημένα προσομοιώματα

για την απεικονιζόμενη γέφυρα:
1-34
Ο δεδομένος φορέας αποτελεί απλοποιημένο επίπεδο προσομοίωμα

της απεικονιζόμενης γέφυρας:
Γ26
1-35
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση Γ1
Ο δεδομένος φορέας προκύπτει με προσάρτηση της στερεής ισοστατικής αμφιέρειστης δοκού 3''-4 στον
στερεό ισοστατικό φορέα 1-2-3' (βλ. Σχ. 1.1-1(Α)) και, επομένως, είναι στερεός και ισοστατικός (Ν=0).
ισοστατικός (βλ. Σχ. 1.1-1(A))

3'' 4
1
2
3'
ισοστατικός (βλ. Σχ. 1.1-1(Α))
‡
1
2 3
4
N=0 (ισοστατικός)
Άσκηση Γ2
Ο δεδομένος φορέας προκύπτει με προσάρτηση του χαλαρού σχηματισμού 3''-4-5-6 (τρεις αρθρώσεις σε μία
ευθεία) στον δύο φορές υπερστατικό φορέα 1-2-3' (πρόβολος με επιπλέον σταθερή στήριξη στο σημείο 2),
και, επομένως, χαρακτηρίζεται συνολικά ως χαλαρός, αφού ως δομικός φορέας είναι άχρηστος.
3''
χαλαρός (Ν= 1)
3'
υπερστατικός (Ν=2)
στερεό τμήμα χαλαρό τμήμα
1-36
Άσκηση Γ3
Ο δεδομένος φορέας προκύπτει με διαδοχική προσάρτηση στη στερεή ισοστατική αμφιέρειστη δοκό 2''-3-4-5'
των τεσσάρων αμφιέρειστων ισοστατικών τμημάτων 1-2'' (Βήμα Α), 5''-6-7' (Βήμα Β), 7''-8-9' (Βήμα Γ) και
9''-10 (Βήμα Δ). Κατά συνέπεια, ο δεδομένος φορέας είναι στερεός και ισοστατικός (Ν=0).
ισοστατικός
9'' 10
8
7'' 9'
1 ισοστατικός ισοστατικός
6
2' 5'' 7'
3 4
2'' 5'
ισοστατικός ισοστατικός
‡ 9'' 10
Βήμα Α:
8
7'' 9'
6
5'' 7'
1 2 3 4
5'
‡ ισοστατικός
9'' 10
Βήμα B: 8
7'' 9'
1 2 3 4 5 6
7'
Βήμα Γ: ‡ 9''
10
1 2 3 4 5 6 7 8
9'
Βήμα ∆: ‡
1 2 3 4 5 6 7 8 9
10
1-37
Άσκηση Γ4
Ο ελεύθερος (αποσπασμένος από τις στηρίξεις του) φορέας είναι ένας εσωτερικά ισοστατικός δίσκος, αφού
συντίθεται από τον αρχικό τριγωνικό ραβδοδίσκο 1-2-3'-4' με μονοπροέχουσα τη ράβδο 1-2-3', στον οποίο
προσαρτάται το τριαρθρωτό τμήμα 3''-5-6-4'' με μονοπροέχουσα τη ράβδο 3''-5-6. Ο ελεύθερος αυτός φορέας
εδράζεται ισοστατικά στα σημεία 1 και 6 και, επομένως, ο δεδομένος φορέας είναι στερεός και ισοστατικός
(Ν=0).
1 6
2 3' 3'' 5
αρχικός δίσκος τριαρθρωτό τμήμα
4' 4''
‡
ισοστατικός δίσκος
ισοστατική έδραση
‡
1 2 3 5 6
4
Άσκηση Γ5
Ο ελεύθερος (αποσπασμένος από τις στηρίξεις του) φορέας είναι ένας εσωτερικά ισοστατικός δίσκος, αφού
συντίθεται από έναν στερεό αρχικό δίσκο στον οποίο προσαρτώνται διαδοχικά δύο τριαρθρωτά τμήματα. Ο
ελεύθερος αυτός φορέας εδράζεται ισοστατικά και, επομένως, ο δεδομένος φορέας είναι στερεός και
ισοστατικός (Ν=0).
fl
τριαρθρωτό τριαρθρωτό
αρχικός τμήμα
τμήμα
δίσκος
‡
ισοστατική
έδραση
fl
N=0 (ισοστατικός) ισοστατικός
δίσκος
1-38
Άσκηση Γ6
Ο δεδομένος φορέας προκύπτει με διαδοχική προσάρτηση σε έναν στερεό δίσκο (αμφιέρειστη ισοστατική
δοκό) έξι τριαρθρωτών τμημάτων και δύο αμφιέρειστων δοκών, όπως φαίνεται στο ακόλουθο σχήμα. Κατά
συνέπεια, ο δεδομένος φορέας είναι στερεός και ισοστατικός (Ν=0).
αρχικός ισοστατικός δίσκος (Ν 1 =0)
‡
τμήμα τμήμα
(Ν 2 =0)
Προσάρτηση δυο τριαρθρωτών τμημάτων ∆ιατηρείται η ισοστατικότητα
‡
(Ν 3 =0)
τριαρθρωτό ‡ τριαρθρωτό
(Ν 4 =0)
ισοστατικό τμήμα ‡ ισοστατικό τμήμα

(Ν 5 =0)
Προσάρτηση δυο ισοστατικών τμημάτων ∆ιατηρείται η ισοστατικότητα
‡
Βιντεοπαρουσίαση της άσκησης αυτής στο YouTube: https://youtu.be/6_2yVbbR204
1-39
Άσκηση Γ7
Ο δεδομένος φορέας προκύπτει με διαδοχική προσάρτηση σε έναν στερεό δίσκο (κατακόρυφος πρόβολος)
τριών τριαρθρωτών τμημάτων, όπως φαίνεται στο ακόλουθο σχήμα. Κατά συνέπεια, ο δεδομένος φορέας
είναι στερεός και ισοστατικός (Ν=0).
αρχικός ισοστατικός φορέας (Ν 1 =0)

(βλ. Σχ. 1.1-1(A))
ª (Ν 2 =0)
Προσάρτηση τριαρθρωτού τμήματος δεξιά ∆ιατηρείται η ισοστατικότητα
‡
(Ν 3 =0)
Προσάρτηση τριαρθρωτού τμήματος αριστερά ∆ιατηρείται η ισοστατικότητα
Προσάρτηση τριαρθρωτού τμήματος επάνω
∆ιατηρείται η ισοστατικότητα
1-40
Άσκηση Γ8
Ο δεδομένος φορέας συντίθεται από έναν εσωτερικά μία φορά υπερστατικό και, άρα, στερεό δίσκο που
στηρίζεται στο στερεό υπόβαθρο μέσω τριών ράβδων. Οι άξονες των τριών αυτών ράβδων τέμνονται στο ίδιο
σημείο και, συνεπώς, η στήριξη είναι χαλαρή. Επομένως, ο δεδομένος φορέας χαρακτηρίζεται συνολικά ως
χαλαρός, αφού ως δομικός φορέας είναι άχρηστος.
Αρχικός εσωτερικός στερεός δίσκος

(εσωτερικά μια φορά υπερστατικός,
διότι έχει μια άρθρωση λιγότερη
έναντι των εσωτερικά ισοστατικών
τριαρθρωτών σχηματισμών)
‡
Ω
∏
δίσκος
ª
Στήριξη με τρεις ράβδους Χαλαρή
με άξονες που τέμνονται στήριξη
στο ίδιο σημείο (Ν= 1)
(σύγκρ. Άσκηση Α22)
Συνεπώς ο φορέας είναι συνολικά χαλαρός.
Άσκηση Γ9
∏
δίσκος
Στερεή στήριξη (Ν=0)
Ο φορέας αυτός προέκυψε από τον φορέα της προηγούμενης Άσκησης Γ8 αλλάζοντας την κλίση μίας από
τις τρεις ράβδους στήριξης, έτσι ώστε οι άξονες τους να μην τέμνονται στο ίδιο σημείο. Με τον τρόπο
αυτόν η στήριξη του φορέα καθίσταται στερεή. Επομένως, ο δεδομένος φορέας είναι στερεός και
εσωτερικά μία φορά υπερστατικός (Ν=1).
1-41
Άσκηση Γ10
Ο δεδομένος φορέας συντίθεται από έναν αρχικό ισοστατικό και άρα στερεό φορέα 1-2'-3 (βλ. Σχ. 1.1-1(Β)),
στον οποίο προσαρτάται ένα «γενικευμένο» τριαρθρωτό τμήμα αποτελούμενο από τη «γενικευμένη» ράβδο
2''-7, που συνιστά έναν εσωτερικά ισοστατικό δίσκο με αμφιπροέχουσα και τεθλασμένη τη δοκό 6-4-5-7, και
την κανονική ράβδο 7-3. Επομένως, ο δεδομένος φορέας είναι στερεός και ισοστατικός (Ν=0).
2'
3
αρχικός φορέας 1-2'-3
ισοστατικός (Ν1 =0)
1 (βλ. Σχ. 1.1-1(Β))
ισοστατικός δίσκος
Τριαρθρωτό τμήμα 2''-4-5 του φορέα που
5
4 αποτελεί εσωτερικά ισοστατικό δίσκο (Ν δ =0)
6 7 με προεκτάσεις 4-6 και 5-7 της ράβδου 4-5.
2''
Ο τριαρθρωτός αυτός δίσκος μπορεί να νοηθεί ως "γενικευμένη" ράβδος 2''-7 που μαζί
με τη ράβδο 7-3 προσαρτάται στον αρχικό φορέα 1-2'-3.
7
2''
fl
3
Ν=0
(ισοστατικός)
ª 7
δίσκος Α
("γενικευμένη" ράβδος)
2''
2'
Άσκηση Γ11
Ο φορέας αποτελείται
(α) από έναν ορθογωνικό σχηματισμό αμφιαρθρωτά συνδεδεμένων δοκών, ο οποίος εδράζεται μεν
ισοστατικά, αλλά είναι εσωτερικά μία φορά χαλαρός (βλ. Σχ. 1.1-2)
και
(β) από το αμφιαρθρωτό στοιχείο 1-2.
Λόγω του ότι το προστεθέν στοιχείο 1-2 συνδέει δύο σημεία του φορέα, των οποίων η απόσταση δεν
μεταβάλλεται κατά τη δυνατή μετακίνηση του χαλαρού αρχικού σχηματισμού, ο δεδομένος φορέας είναι
χαλαρός (Ν= –1).
1-42
αρχικός φορέας
χαλαρός (Ν 1 = 1)
(βλ. Σχ. 1.1-2)
Ν= 1
(χαλαρός)
Βιντεοπαρουσίαση της άσκησης αυτής στο YouTube: https://youtu.be/Nz1MDR4UBUs
Άσκηση Γ12
Τα τμήματα 3'-2-1-5 και 3''-4-8 αποτελούν ισοστατικούς δίσκους (δίσκος Α και Β):
δίσκος Α δίσκος B
3''
3'
Οι δίσκοι Α και Β συνδέονται μέσω μιας αξονικής άρθρωσης στο σημείο 3 και εδράζονται σταθερά στα
σημεία 1 και 4:
δίσκος B
δίσκος Α
(Ν 1 =0)
Ο παραπάνω σχηματισμός είναι στερεός και ισοστατικός (βλ. Σχ.1.1-1(Β)). Σ’ αυτόν προστίθεται το
ισοστατικό τμήμα 5-6-7-8:
1-43
7
(βλ. Σχ. 1.1-1(Β))
(Ν 2 =0)
8
‡
7
Ν=0 8
Συνεπώς, ο σύνθετος φορέας είναι στερεός και ισοστατικός (Ν=0).
Άσκηση Γ13
Ο δεδομένος φορέας συντίθεται από δυο επάλληλα τριαρθρωτά τμήματα.
Αρχικός φορέας: Τριαρθρωτό πλαίσιο με προεκτάσεις (προβόλους) fl Ν1=0:
Στον παραπάνω αρχικό φορέα προσαρτάται ένα τριαρθρωτό πλαίσιο fl Ν2=0:
fl
Ν=0
Συνεπώς ο δεδομένος φορέας είναι στερεός και ισοστατικός (Ν=0).
1-44
Άσκηση Γ14
Ο δεδομένος φορέας αποτελεί τριαρθρωτό πλαίσιο που σχηματίζεται από δυο εσωτερικά ισοστατικούς
δίσκους Α και Β. Επομένως, είναι στερεός και ισοστατικός (Ν=0).
∆ίσκος Α ∆ίσκος Β
ισοστατικός (Ν Α =0) ισοστατικός (Ν Β =0)
Ν=0
Άσκηση Γ15
Ο δεδομένος φορέας αποτελείται από ένα κεντρικό τριαρθρωτό πλαίσιο, που συνίσταται από τους δυο
επιμέρους εσωτερικά ισοστατικούς δίσκους Α και Β, σε κάθε πλευρά του οποίου προσαρτάται ένα
τριαρθρωτό τμήμα αποτελούμενο από μία αμφιαρθρωτή δοκό (Γ, Γ') και έναν εσωτερικά ισοστατικό δίσκο
(Δ, Δ').
∆ίσκος Α ∆ίσκος B
ισοστατικός (Ν Α =0) ισοστατικός (Ν B =0)
κεντρικό
fl τριαρθρωτό πλαίσιο
ισοστατικό (Ν 1 =0)
‡
∆ίσκος ∆ ∆ίσκος Γ ∆ίσκος Γ' ∆ίσκος ∆'
ισοστατικός ισοστατικός ισοστατικός ισοστατικός
(Ν∆ =0) (Ν Γ =0) (ΝΓ' =0) (Ν ∆'=0)
Ν=0
Συνεπώς, ο δεδομένος σύνθετος φορέας είναι στερεός και ισοστατικός (Ν=0).
1-45
Άσκηση Γ16
Ο δεδομένος φορέας αποτελεί απλοποιημένο προσομοιώμα ενός δομικού υποσυστήματος μιας γέφυρας (Βλ.
εκφώνηση, σελ. Γ-14).
Ο φορέας οικοδομείται σταδιακά ως εξής:
Αρχικός φορέας είναι μια αμφιέρειστη ισοστατική δοκός

(Ν1=0).
‡
Στον αρχικό αυτόν φορέα προσαρτώνται διαδοχικά τα
E τριαρθρωτά τμήματα Α, Β, Γ, Δ και Ε.
Έτσι, ο προκύπτων φορέας εξακολουθεί να είναι στερεός και
ισοστατικός (Ν2=0):
Γ
∆
Β
‡
Σ’ αυτόν προστίθενται τώρα διαδοχικά, προκειμένου να
Z οικοδομηθεί ο δεδομένος φορέας, η ράβδος Ζ, η ράβδος Η, η
H
Ι Κ ράβδος Θ, η ράβδος Ι και η ράβδος Κ, δηλαδή συνολικά πέντε
πρόσθετοι σύνδεσμοι. Αυτό συνεπάγεται ότι ο δεδομένος
ισοστατικά εδραζόμενος φορέας είναι πέντε φορές εσωτερικά
Θ υπερστατικός (Ν=5).
1-46
Άσκηση Γ17
Στο αρχικό ισοστατικό τριαρθρωτό πλαίσιο (Ν1=0) προσαρτώνται οι δίσκοι Α και Α' (Βήμα Α) που
αντιστοιχούν σε έναν πρόσθετο σύνδεσμο ο καθένας (είναι μια φορά υπερστατικοί), οπότε ο έτσι διευρυμένος
φορέας είναι δύο φορές υπερστατικός (Ν2=2).
Οι προσαρτήσεις των ισοστατικών δίσκων Β και Β' (αμφιέρειστες δοκοί) κατά το Βήμα Β δεν αυξάνουν
περαιτέρω την υπερστατικότητα.
Συνεπώς, ο δεδομένος φορέας είναι στερεός και δύο φορές υπερστατικός (Ν=2).
ισοστατικό ισοστατικό
προσάρτημα Β (Ν Β =0) προσάρτημα Β' (ΝΒ'=0)
δίσκος Α (Ν Α =1) δίσκος Α' (ΝΑ' =1)
αρχικό τριαρθρωτό πλαίσιο

(Ν 1 =0)
Βήμα Α: ‡
(Ν 2 =2)
‡
Βήμα Β:
Ν=2
1-47
Άσκηση Γ18
Ο δεδομένος φορέας οικοδομείται σταδιακά ως εξής:
Αρχικός ισοστατικός φορέας (πρόβολος) (Ν1=0).
‡
τριαρθρωτό Βήμα Α
τμήμα Β Στον αρχικό φορέα προσαρτώνται διαδοχικά τα
τριαρθρωτό τριαρθρωτά τμήματα Α και Β τα οποία είναι ισοστατικά.
τμήμα Α fl Διατηρείται η ισοστατικότητα (Ν2=0).
Βήμα Α
ισοστατική ‡ Βήμα Β
αμφιέρειστη δοκός Γ Στον παραπάνω φορέα προσαρτάται η αμφιέρειστη
(ισοστατική) δοκός Γ.
fl Διατηρείται η ισοστατικότητα (Ν3=0).
Βήμα Β
‡
Συνεπώς, ο δεδομένος φορέας είναι στερεός και
ισοστατικός (Ν=0).
1-48
Άσκηση Γ19
Ο δεδομένος φορέας αποτελεί απλοποιημένο προσομοίωμα ενός τμήματος μιας γέφυρας (Βλ. εκφώνηση, σελ.
Γ-15).
Ο φορέας οικοδομείται σταδιακά ως εξής:
3 4
Ο αρχικός φορέας είναι τρεις φορές υπερστατικός (Ν1=3).
1 2
‡
5
Βήμα Α Βήμα Α
Η προσθήκη του τμήματος 3-4-5 αυξάνει την υπερστατικότητα
κατά 2 μονάδες (Ν2=5).
Σημ.: Θα την αύξανε κατά 3, αν αντί της άρθρωσης ο κόμβος 5
3 4
ήταν μονολιθικός.
1 2
‡
5
Βήμα B Βήμα Β
Η προσάρτηση του τριαρθρωτού τμήματος 4-5-6, με προέκταση
της δοκού 4-6 έως το σημείο 8, δεν προσθέτει νέες δεσμεύσεις,
3 4 6 8 άρα, διατηρείται η υπερστατικότητα (Ν3=5).
1 2
‡
5
Βήμα Γ
Βήμα Γ Τέλος, οι δυο ράβδοι 5-7 και 5-8 αντιστοιχούν σε δυο
πρόσθετους εσωτερικούς συνδέσμους που αυξάνουν την
υπερστατικότητα κατά 2 μονάδες. Επομένως, ο δεδομένος
3 4 6 7 8 φορέας είναι επτά φορές υπερστατικός (Ν=7).
1 2
1-49
Άσκηση Γ20
τριαρθρωτό
τμήμα
αρχικός φορέας
(πρόβολος) fl
(Ν 1 =0)
Βήμα Α
‡
Βήμα Γ Βήμα Β
ράβδος
ράβδος
fl
(Ν 3 =1) (Ν 2 =0)
‡
Βήμα ∆
ράβδος
(Ν 4 =2)
Ν=3
1-50
Άσκηση Γ21
Αρχικός φορέας:
Ισοστατικός πρόβολος  Ν1=0
Βήμα Α ‡
ράβδος
ράβδος Βήμα Α
Προσθήκη δύο εσωτερικών ράβδων
 Ν2=2
Βήμα Β ‡
Βήμα Β
Προσθήκη δύο δεσμικών ράβδων στήριξης
 Ν=4
Άσκηση Γ22
(2 ανεξάρτητα τμήματα)
Ισοστατικοί πρόβολοι
 Ν1=0
‡
ράβδος ράβδος
ράβδος Προσθήκη τριών εσωτερικών ράβδων
 Ν=3
1-51
Άσκηση Γ23
Αρχικός φορέας: Αμφιέρειστη

ισοστατική δοκός  Ν1=0
‡
A A'
Προσάρτηση των αμφιέρειστων ισοστατικών τμημάτων Α και Α':
Ο φορέας παραμένει ισοστατικός
 Ν2=0
‡
B B' Προσάρτηση των αμφιέρειστων ισοστατικών τμημάτων Β και Β':
 Ν3=0
‡
Γ Γ'
1 1'
Προσάρτηση των αμφιέρειστων ισοστατικών τμημάτων Γ και Γ':
 Ν4=0
‡
εισαγωγή
άρθρωσης
Τέλος, προκειμένου να πετύχουμε ταύτιση με τον αρχικό φορέα
συνδέουμε τα δύο άκρα 1 και 1' αρθρωτά. Αυτό σημαίνει ότι
προσθέτουμε δύο εσωτερικούς συνδέσμους: έναν για τη μεταφορά
των αξονικών δυνάμεων και έναν για τη μεταφορά των τεμνουσών
δυνάμεων. Άρα: Ν=2
1-52
Άσκηση Γ24
Ο δεδομένος φορέας
αποτελεί απλοποιημένο προσομοίωμα μιας γέφυρας (Βλ. εκφώνηση, σελ. Γ-17), το οποίο συντίθεται από
επιμέρους τριγωνικούς ραβδοδίσκους. Για τον λόγο αυτόν το προσομοίωμα είναι, ως ελεύθερος φορέας,
εσωτερικά ισοστατικό:
‡
‡
.....
εσωτερικά στερεός και ισοστατικός δίσκος
Επειδή και η έδραση του παραπάνω δίσκου είναι ισοστατική, πρόκειται συνολικά για έναν στερεά
εδραζόμενο ισοστατικό φορέα: Ν=0.
1-53
Άσκηση Γ25
Οι δυο δεδομένοι φορείς αποτελούν εναλλακτικά απλοποιημένα προσομοιώματα μιας γέφυρας (Βλ.
εκφώνηση, σελ. Γ-17).
ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΜΑ Α: (δικτύωμα με αρθρώσεις σε όλους τους κόμβους)
Βάσει του ίδιου συλλογισμού, όπως και στην Άσκηση Γ24, ο δεδομένος φορέας είναι στερεός και
ισοστατικός: Ν=0.
ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΜΑ Β: (με συνεχές κάτω και άνω πέλμα)

Αρχικός φορέας: εσωτερικά ισοστατικός
και ισοστατικά εδραζόμενος: Ν1=0
‡
ΒΗΜΑ Α: Προσθήκη άνω πέλματος Ø Ν 2 =1
‡
ΒΗΜΑ Β: ∆ιαδοχική προσθήκη 7 κατακορύφων και 8 διαγωνίων
αμφιαρθρωτών στοιχείων Ø Ν3 = Ν 2 + 7 + 8 =16
Συνεπώς, ο δεδομένος φορέας είναι δεκαέξι φορές εσωτερικά υπερστατικός, αλλά ισοστατικά εδραζόμενος
(Ν=16).
1-54
Άσκηση Γ26
Ο δεδομένος φορέας αποτελεί ένα απλοποιημένο επίπεδο προσομοίωμα μιας γέφυρας (Βλ. εκφώνηση, σελ.
Γ-18) και οικοδομείται σταδιακά ως εξής:
‡
N 1 =3 N 2 =4
N 3 =N 2 + N2 + 0 =8
‡
N 4 = N3 + 1 + 1 =10
N =N 4 + 4 + 4 + 4 + 4 =26
Συνεπώς, ο δεδομένος φορέας είναι εικοσιέξι φορές υπερστατικός (Ν=26).
1-55

Να προσδιοριστεί ο βαθμός στερεότητας (χαλαρότητας, υπερστατικότητας) των ακόλουθων χωρικών
γραμμικών φορέων Γ27 έως Γ34, με τις μεθόδους της σταδιακής οικοδόμησης ή/και της σταδιακής
αποδόμησης.
Γ27
Γ28
Γ29
Γ30
1-56
Γ31
Ο δεδομένος φορέας αποτελεί προσομοίωμα

Γ32
της απεικονιζόμενης κατασκευής:
1-57
Κρεμαστή γέφυρα σε φάση κατασκευής

(προβολοδόμηση)
Γ33
Απλοποιημένο
προσομοίωμα:
Γ34 Κρεμαστή πεζογέφυρα

Απλοποιημένο χωρικό προσομοίωμα:
1-58
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση Γ27
Αρχικός φορέας: Ραβδοτρίποδο

fl στερεός και ισοστατικός
fl Ν1=0
‡
Προσθήκη ενός ακόμη ραβδοτριπόδου
fl Διατηρείται η στερεότητα και η ισοστατικότητα
fl Ν=0
Άσκηση Γ28
Πρόβολος στο χώρο
με προεκτάσεις
fl Ν1=0
‡
Προσθήκη 4 ράβδων (αμφιαρθρωτών με σφαιρικές αρθρώσεις), που
μεταφέρουν αξονικές δυνάμεις. Συνεπώς:
fl Ν=4
1-59
Άσκηση Γ29
7 8
8'
5 6 Αρχικός φορέας: Πρόβολος στον χώρο με προεκτάσεις/διακλαδώσεις

3 4 fl Ν1=0
1
2
‡
8 Η πάκτωση κάθε ελεύθερου άκρου 2, 3 και 4 γίνεται με 6 δεσμικές
7
ράβδους.
Το ίδιο ισχύει και για τη μονολιθική (στερεά) σύνδεση του άκρου 8' στον
5 6 κόμβο 8.
Συνεπώς:
3 4 fl Ν=(3+1).6=24
1 2
Άσκηση Γ30
Y X
7 8 Αρχικός φορέας: Πρόβολος στο χώρο με προεκτάσεις/διακλαδώσεις
Z 8' fl Ν1=0
5 6 Η μονολιθική σύνδεση του άκρου 8' στον κόμβο 8 απαιτεί 6 εσωτερικές

3 δεσμικές ράβδους.
4
Η κατά Χ παγίωση του κόμβου 2 απαιτεί 1 δεσμική ράβδο.
Η κατά Χ και Υ παγίωση του κόμβου 4 απαιτεί 2 δεσμικές ράβδους και η
1 2 σφαιρική στήριξη του κόμβου 3 απαιτεί 3 δεσμικές ράβδους.
Έτσι, προκειμένου να επιτευχθεί ταύτιση με τον δεδομένο φορέα απαιτείται
η προσθήκη στον αρχικό φορέα: Ν = 6+1+2+3 = 12 δεσμικών ράβδων.
Συνεπώς:
fl Ν=12
(αναπτυσσόμενες αντιδράσεις
σε περίπτωση γενικής φόρτισης)
1-60
Άσκηση Γ31
Αρχικός φορέας: Πρόβολος στον χώρο με προεκτάσεις/διακλαδώσεις

7 8
8' fl Ν1=0
5 6
3 4
1 2
Για να επιτευχθεί ταύτιση με τον δεδομένο φορέα, προστίθενται:
‡ 6 δεσμικές ράβδοι στον κόμβο 4
3 δεσμικές ράβδοι στον κόμβο 1
3 δεσμικές ράβδοι στον κόμβο 3
6 δεσμικές ράβδοι στον κόμβο 8'-8
fl Ν2 = 6 + 3 + 3 + 6 = 18
Η προσάρτηση ενός ισοστατικού ραβδοτετραέδρου δεν αυξάνει τον βαθμό

υπερστατικότητας.
‡
Η ταύτιση με τον δεδομένο φορέα απαιτεί, όμως, την προσθήκη μίας ακόμη
ράβδου.
Συνεπώς:
fl Ν = 18 + 1 = 19
1-61
Άσκηση Γ32
15 16 17
12' 13' 14'

14 Αρχικός φορέας: Πρόβολος στο χώρο με προεκτάσεις
12 13
14''
fl Ν1=0
10 11
Η σύνδεση καθενός των έξι κόμβων 2, 3, 4, 5, 6, 7 με το έδαφος και
καθενός των τεσσάρων ζευγών κόμβων 12'-12, 13'-13, 14''-14, 14''-14
8 9 6 μεταξύ τους, απαιτεί 6 δεσμικές ράβδους.
5 7
3 4 Συνεπώς: fl Ν = 10.6 = 60
1
2
Άσκηση Γ33
Χωρίς τις 6 ράβδους ο φορέας αποτελεί έναν πρόβολο στον χώρο
fl Ν1=0
Η προσθήκη των 6 ράβδων δημιουργεί εξαπλή

υπερστατικότητα:
fl Ν=6
Άσκηση Γ34
8 ράβδοι 8 ράβδοι
N = 6 + 8 + 8 + 6 = 28
1-62
1.4 Έλεγχος κινηματικής ευστάθειας σύνθετων γραμμικών φορέων με τη μέθοδο

της εναλλαγής ράβδων (Ομάδα Δ)
Να ελεγχθεί με τη μέθοδο της εναλλαγής δεσμικών ράβδων αν οι ακόλουθοι φορείς Δ1 - Δ9 είναι στερεοί
(κινηματικά ευσταθείς) ή χαλαροί (κινηματικά ασταθείς, κινηματικοί).
∆1 45 o
3.00 2.00 2.00 3.00
Ερώτηση: Μεταβάλλεται η στερεότητα/χαλαρότητα του φορέα,

αν η κλίση της δοκού 1-2 γίνει 90o ;
∆2 45 o
3.00 2.00 2.00 3.00

Ερώτηση: Μεταβάλλεται η στερεότητα/χαλαρότητα του φορέα,
αν η κλίση της δοκού 1-2 γίνει 90o ;
2.00
∆3
3.00 3.00
∆4 2.00
3.00 3.00
1-63
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση Δ1
∆εδομένος φορέας
45o
3.00 2.00 2.00 3.00
Υποκατάστατος φορέας με μοναδιαία φόρτιση:

Υπολογισμός της Q4,B 1
Q 4,B=1 ∫0
M  2 ,δεξιά  0  A Z5  0
B=1
A Z5 ∫0 Διαχωριστική τομή:
Q 4,B=1
A Z5
F Z  0  Q 4,B 1   A Z5  0
Επομένως, ο δεδομένος φορέας είναι στερεός.

Αν η κλίση της δοκού 1-2 γίνει 90ο, ο φορέας εξακολουθεί να είναι στερεός:
Υποκατάστατος φορέας
∆εδομένος φορέας με μοναδιαία φόρτιση
Q 4,B=1 ∫0
B=1
A Z5 ∫0
Πράγματι, ακολουθώντας τα ίδια βήματα, όπως προηγουμένως, προκύπτει ότι Q4,B=10.
Ως μικρή άσκηση ο αναγνώστης ας προσπαθήσει να επιβεβαιώσει τα παραπάνω αποτελέσματα με τη βοήθεια

της μεθόδου σταδιακής οικοδόμησης/αποδόμησης.
1-64
Άσκηση Δ2
∆εδομένος φορέας Υποκατάστατος φορέας με μοναδιαία φόρτιση
A X5
N 4,B=1 ∫0
B=1
A Z5
o
45
A X1
3.00 2.00 2.00 3.00 A Z1
Υπολογισμός της Ν 4,B 1
2
M  2  ,δεξιά
 0   B  2  A Z5  7  0  A Z5 
7
15
M  1
 0   B  5  A Z5  10  A X5  3  0  A X5 
21
A X5
Διαχωριστική τομή: N 4,B=1 F X  0  N4,B 1  A X5  0
A Z5
Επομένως, ο δεδομένος φορέας είναι στερεός.

Αν η κλίση της δοκού 1-2 γίνει 90ο, ο φορέας παύει να είναι στερεός και γίνεται χαλαρός, διότι η τιμή της
Ν4,Β=1 προκύπτει μηδενική:
Υποκατάστατος φορέας
∆εδομένος φορέας με μοναδιαία φόρτιση
2 3 4 5 2 3 4 5 A X5
N 4,B=1 = 0
3.00 X B=1
A Z5
Z
1 A X1
2.00 2.00 3.00 A Z1
Υπολογισμός της Ν 4,B 1
M   2 ,κάτω
0  A x1  0
F  0
X
 A X1  A X5  0  A X5  0
A X5 =0 F X
 0  N 4,B 1  0
Διαχωριστική τομή:
N 4,B=1  χαλαρός
1-65
Άσκηση Δ3
B=1
2.00
N5-3,B=1∫0
3.00 3.00 A Z3 ∫0
Υπολογισμό ς της Ν5 - 3,B 1 (Σημ.: Ν5-6=Ν6-5, Ν6-3=Ν3-6, Ν5-3=Ν3-5, Ν2-3=Ν3-2. Γιατί;)

M    0  A
1 Z3
0
N 5-6 B=1
N 6-3
F  0  N
X 56
B 1
F  0  N
Z 6 3
0
N5-3,B=1 N6-3=0
F Z  0  N5 - 3,B 1  0
N2-3  Ο δεδομένος φορέας είναι στερεός.
A Z3 ∫0
Άσκηση Δ4
4 5 6 4 5 6
2.00
B=1
1 3 1
2 2 N 3
5-3,B=1= 0
3.00 3.00
A Z3 =0
Υπολογισμό ς της Ν5 - 3,B 1 (Σημ.: Ν5-6=Ν6-5, Ν6-3=Ν3-6, Ν5-3=Ν3-5, Ν2-3=Ν3-2. Γιατί;)
M    0  A
1 Z3
0
N 5-6
Διαχωριστική τομή: F  0  N
X 56
0
N 6-3
F  0  N
Z 63
0
N5-3,B=1 N 6-3=0
F Z  0  N5 - 3,B 1  0
N 2-3 B=1  Ο δεδομένος φορέας είναι χαλαρός.
A Z3 =0
Ως μικρή άσκηση ο αναγνώστης ας προσπαθήσει να επιβεβαιώσει τα παραπάνω αποτελέσματα με τη βοήθεια

της μεθόδου σταδιακής οικοδόμησης/αποδόμησης.
1-66
1.5 Έλεγχος της κινηματικής ευστάθειας σύνθετων επίπεδων φορέων με τη

βοήθεια του διαγράμματος των πόλων στροφής και σχεδίαση της κατάστασης
δυνατής μετακίνησης μονοκινηματικών φορέων (Ομάδα Ε)
Να ελεγχθεί με τη βοήθεια του διαγράμματος των πόλων στροφής αν οι ακόλουθοι φορείς Ε1- Ε22 είναι
στερεοί (κινηματικά ευσταθείς) ή χαλαροί (κινηματικά ασταθείς, κινηματικοί). Για όσους από αυτούς είναι
μονοκινηματικοί, να σχεδιαστεί η κατάσταση δυνατής μετακίνησής τους.
Ε1
Ε2
Ε3
Ε4
Ε5
(α)
Ε6
(β)
Ε7
1-67
(α) (β)
Ε8
(α) (β)
Ε9
Ε10
Ε11
Ε12
Ε13
1-68
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση Ε1
Αντίφαση στον πόλο (1)

I fl Ο φορέας είναι στερεός.
¶
(1)
(Βλ. Άσκηση Α3)
(1)
Άσκηση Ε2
(1) Αντίφαση στον πόλο (1)

I
fl Ο φορέας είναι στερεός.

(1)
Άσκηση Ε3
(1)
Διάγραμμα πόλων χωρίς αντίφαση
I fl Ο φορέας είναι χαλαρός (απειροστή χαλαρότητα).
(1)
Άσκηση Ε4
(1)
∏
I fl Ο φορέας είναι χαλαρός (απειροστή χαλαρότητα).
∏ (Βλ. Άσκηση Α12)

∏
(1) (1) (1)
Άσκηση Ε5

(1) I (1,2) II (2)
fl Ο φορέας είναι χαλαρός (απειροστή χαλαρότητα).
1-69
Άσκηση Ε6
(1) I II (2)
(α) Διάγραμμα πόλων χωρίς αντίφαση
¶ fl Ο φορέας είναι χαλαρός (απειροστή χαλαρότητα).
(1,2)
(3,4)
¶
(3,4) (3,4)
(3)
(1,3) ∏ (2,3)
(1) III (2) (1,2) (1,2)
(β)
I II ¶
IV
(1,4) (2,4) (1,2)
(4)
Σειρά προσδιορισμού πόλων: Άμεσα προσδιορίσιμοι πόλοι:
(1), (1,3), (1,4), (2,3), (2,4), (2)

Πόλος 1 2 3 4
ad 7. : 1,3  2,3  1,2 

1 1. 7. 2. 3.   1,2  
1,4  2,4  1,2 
2 6. 4. 5.
ad 8. : 1  1,3  3
3 8. 10. 2  2,3  3

4 9. ad 9. : 1  1,4  4 
2  2,4  4

ad 10. : 1,3  1,4  3,4 

  3,4  
2,4  2,3  3,4 
Διάγραμμα πόλων χωρίς αντίφαση fl Ο φορέας είναι χαλαρός β (απειροστή χαλαρότητα).
Άσκηση Ε7
(1) (1,2) (2) Πόλος 1 2

I II
1 3. 1.
(2)
2 2.
(1) (2)
Διάγραμμα πόλων χωρίς αντίφαση fl Ο φορέας είναι χαλαρός (πεπερασμένη χαλαρότητα).
1-70
Άσκηση Ε8
(α) (1,2)
I II
Αντίφαση σε όλους τους πόλους
(1) (2) fl Ο φορέας είναι στερεός.
(1,2)
(2) (1)
(β) ∏ (2)
(1,2) (2) Πόλος 1 2

∏
1 1. 2.
I 2 3.
II
(1)
Διάγραμμα πόλων χωρίς αντίφαση fl Ο φορέας είναι χαλαρός (πεπερασμένη χαλαρότητα).
Άσκηση Ε9
(α)
¶
(1,2)
Πόλος 1 2
I II
1 1. 3.
2 2.
(1) (2)
(1,2)
Διάγραμμα πόλων χωρίς αντίφαση fl Ο φορέας είναι χαλαρός (απειροστή χαλαρότητα).
¶
(β) (1,2)
I II
(1,2)
(1) (2)
1-71
Άσκηση Ε10
I II
(1,2)
(1,2)
(2) ¶ (1)
Άσκηση Ε11
Άμεσα προσδιορίσιμοι πόλοι:
(1), (1,2), (2,3), (3)
(2) ∏
(1,3) Σειρά προσδιορισμού πόλων:
Πόλος 1 2 3
∏ Βιντεοπαρουσίαση της
1 1. 2. 6.
II (2,3) άσκησης αυτής στο YouTube:
2 5. 3.
(1,2) ∏
III https://youtu.be/8LkCe4530EM
3 4.
I
∏ (1) (1,3) ad 5. : 1  1,2   2
(1,3)
(3) 3  2,3   2
(2) ad 6. : 1  3   1,3 
(2)
1,2  2,3   1,3 
Άσκηση Ε12
(2) ∏ (1), (1,2), (2,3), (3)
(1,3)
Σειρά προσδιορισμού πόλων:
Πόλος 1 2 3
(2,3)
II 1 1. 2. 6.
III 2 5. 3.
I
3 4.
(1)
(1,3)
∏
(3) (1,3) ad 5. : 1  1,2    2 
(2) (1,2)  3    2,3    2 
¶
(2)
ad 6. : 1   3   1,3 
 2,3   1,2   1,3 
1-72
Άσκηση Ε13
∏
(2) (1), (1,2), (2,3), (3)
(2) (1,2) II (2,3) III (3) 1  1,2  2 
B C D
2 επί ευθείας κάθετης   2
I E στην κύλιση C 

(1) Αλλά, λόγω (2,3) – (3)  (2), ο (2)
A (2)
βρίσκεται και επί της ευθείας Β-Ε.
(2) fl Αντίφαση fl Δίσκος ΙΙ αμετακίνητος
fl Δίσκοι Ι και ΙΙΙ αμετακίνητοι
fl Ο φορέας είναι στερεός.
(Σύγκρ. Σειρά Δ, Σχ. 1.1-1)
Βιβλιογραφία κεφαλαίου 1
Προτεινόμενα συγγράμματα για περαιτέρω μελέτη: βλ. Βιβλιογραφία στις αρχικές σελίδες του βιβλίου.
1-73
Κεφάλαιο 2
Υπολογισμός εντασιακών μεγεθών
Σύνοψη
Στο κεφάλαιο αυτό, το οποίο κατέχει κεντρική θέση στο παρόν βιβλίο, παρουσιάζονται οι βασικές μέθοδοι της
Στατικής για τον υπολογισμό των αντιδράσεων στήριξης και των φορτίων διατομής μιας μεγάλης σειράς
διάφορων επίπεδων και χωρικών ισοστατικών φορέων πoυ συναντώνται συχνά στην πράξη του πολιτικού
μηχανικού. Οι φορτίσεις περιλαμβάνουν τόσο εξωτερικά φορτία με συγκεντρωμένες ή/και κατανεμημένες
δυνάμεις, όσο και καταναγκασμούς με ομοιόμορφη/ανομοιόμορφη θερμοκρασιακή φόρτιση και
καταναγκασμένες μετατοπίσεις. Η παράγραφος 2.1 περιέχει τις ασκήσεις της ομάδας Ζ που αφορούν τον
υπολογισμό μεμονωμένων εντασιακών μεγεθών, δηλαδή αφενός αντιδράσεων στήριξης και ροπών πάκτωσης,
και αφετέρου αξονικών δυνάμεων, τεμνουσών δυνάμεων, ροπών κάμψης και ροπών στρέψης σε συγκεκριμένες
διατομές επίπεδων και χωρικών φορέων. Για τον υπολογισμό χρησιμοποιείται τόσο η μέθοδος των
διαχωριστικών τομών σε συνδυασμό με τις συνθήκες ισορροπίας όσο και η κινηματική μέθοδος, η οποία
στηρίζεται στην αρχή των δυνατών έργων (ΑΔΕ). Η παράγραφος 2.2 περιέχει τις ασκήσεις της ομάδας Η που
αφορούν στον υπολογισμό ολόκληρης της εντασιακής κατάστασης, δηλαδή των διαγραμμάτων ροπών,
τεμνουσών και αξονικών δυνάμεων, διαφόρων βασικών τύπων στατικών φορέων στο επιπεδο και στο χώρο.
Επιλύονται αμφιέρειστες δοκοί (Ομάδα Η1), πρόβολοι (Ομάδα Η2), μονο- και αμφιπροέχουσες δοκοί (ομάδα
Η3), αρθρωτές δοκοί (δοκοί Gerber, Ομάδα Η4), αμφιέρειστα πλαίσια και τόξα (Ομάδα Η5), τριαρθρωτά
πλαίσια και τόξα (Ομάδα Η6), ενισχυμένες δοκοί (Ομάδα Η7), επίπεδα δικτυώματα (Ομάδα Η8) και σύνθετοι
επίπεδοι φορείς (Ομάδα Η9). Τέλος, η παράγραφος 2.3 περιέχει τις ασκήσεις της ομάδας Θ που αφορούν τον
υπολογισμό της εντασιακής κατάστασης χωρικών φορέων. Επιλύονται χωρικοί πλαισιακοί φορείς
(Χωροπλαίσια, Ομάδα Θ1), επίπεδοι φορείς με εκτός επιπέδου φόρτιση (Εσχάρες δοκών, Ομάδα Θ2), και
χωρικοί δικτυωτοί φορείς (Χωροδικτυώματα, Ομάδα Θ3).
Απαραίτητες είναι οι βασικές γνώσεις Στατικής, όπως αυτή διδάσκεται στο μέθημα της Τεχνικής Μηχανικής.
Επίσης, απαραίτητη είναι η προηγούμενη μελέτη και κατανόηση της σχετικής με το παρόν κεφάλαιο θεωρίας,
όπως αυτή παρουσιάζεται σε βιβλία Στατικής των Κατασκευών (βλ. π.χ. [1] και [2]), καθώς και των ασκήσεων
του προηγηθέντος κεφαλαίου 1.
2-1
2.1 Υπολογισμός μεμονωμένων εντασιακών μεγεθών (Ομάδα Ζ)

2.1.1 Υπολογισμός με τη μέθοδο των διαχωριστικών τομών και με τις συνθήκες ισορροπίας
Για τους παρακάτω ισοστατικούς φορείς να υπολογιστούν τα ζητούμενα εντασιακά μεγέθη εφαρμόζοντας τη
μέθοδο των διαχωριστικών τομών και με τις συνθήκες ισορροπίας.
X Ζητούνται:
q=20kN/m
Z Α X1 , Α Z1 , Α Z4, Μ 2 , Q 2 , N2
2 3
Z1 1 4
a=1.00 c=3.00 b=2.00

L=6.00
q=10kN/m Ζητούνται:
3 4 Α Z5 , Μ 2 , Q 2 , N2
H/2=2.00
X
Z2 2
Z
H/2=2.00
1 5
L=5.00
Α Z5 , Μ 4 , Q 34 , N23
2 3 4
X
4.00
Z
Z3
1
1.50
5
3.00 2.00
2-2
2 3 4 Μ 2 , Q 23 , N 15
X 4.00
Z
Z4
5
1.50
1
2.00 3.00
4 Ζητούνται:
Α Χ2 , Ν 24 , Ν13
3.00 F=50kN
Z5 2 3 5
4.00 X
Z
3.00 4.00
4.00 Ζητούνται:
Α Z5 , M x1 , M y1 , Μ z1 , N 12
x ∏ 2
1
y z x z
y 3.00
Κυλινδρική
άρθρωση 30kN
Z6
X 3
Y 80kN 2.50
Z
40kN 4
x
2.50
y
z
5
2-3
F4 =100kN
3
4 5 6
1.50
α X
Z
2.00
7.00 7
2
Z7
3.50
3.50 1.75 1.75 3.00

10.00
Ζητείται η τέμνουσα Q α στο σημείο α.
M L4
q=10kN/m 4 1.50
α
3 5 1.00
2 6 1.00
6.50
7
Z8
3.00
1 8 9
4.00 4.00 3.00
Ζητείται: Να προσδιοριστεί η τιμή της ροπής M L4 έτσι ώστε η αναπτυσσόμενη

αξονική δύναμη Ν α = Ν 45,M L4 της δοκού 4-5 να είναι μηδενική.
2-4
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση Z1
 Υπολογισμός των αντιδράσεων ΑΧ1, ΑZ1, AΖ4
Συνισταμένη: R= (q ∏ c) / 2 = 30kN
X
F X 0  A X1  0
 qc   2 
Z (2∏ c)/3 c/3
q=20kN/m
 M   0
1
 A Z4  L  
 2  
  a   c   0
3 
Α Χ1 1 4 q  c  a 2  q  c2
 A Z4  
2 L 6 L
2 3 20  3  1 2  20  32
 A Z4  
26 66
Α Ζ1 Α Ζ4
 A Z4  5  10  15kN
qc
F Z  0   A Z1  A Z4 
2
0
a=1.00 c=3.00 b=2.00  qc 
 A Z1     A Z4  30  15  15kN
L=6.00  2 
 Υπολογισμός των φορτίων διατομής στη διατομή 2: Μ2, Q2, N
Τομή Α (αριστερό τμήμα) Εναλλακτικά: Τομή Β (δεξιό τμήμα)
R=30kN
M2 (2∏ c)/3
q=20kN/m
1 M2 Α Χ1 =0 1 4
N2
Α Χ1=0 2 2
Q2
a Α Ζ1 =15kN c b
Α Ζ1 =15kN Α Ζ4 =15kN
 Υπολογισμός της ροπής Μ2
 M 2, αριστ  0   M 2,δεξ   0   M2  q  c 2  2  c 3   A Z4  c  b   0
 M2  A Z1  a  0   
M2   q  c 2 3  A Z4  c  b 
 M2  A Z1  a  15kNm   
M2   20  32 3  15  3  2  60  75  15kNm
 Υπολογισμός της τέμνουσας Q2
F Z  αριστ 
 0  Q 2  A Z1  0 F Z  δεξ  0   Q 2   q  c 2   A Z4  0
 Q 2  A Z1  15kN  Q 2   q  c 2   A Z4  30  15  15kN
 Υπολογισμός της αξονικής δύναμης Ν2
F X  αριστ 
 0  A X1  N 2  0
F X  δεξ  0  N2  0  N2  0
 N 2   A X1  0
2-5
Άσκηση Z2
 Υπολογισμός της αντίδρασης ΑZ5
q=10kN/m
3 4
H/2=2.00
2
R= q ∏ H
H/2=2.00
1 5
Α Χ1
X Α Ζ1 Α Ζ5
Z
L=5.00
 M   0
1
H q  H2 10  42
 A Z5  L   q  H     0  A Z5   A Z5   A Z5  16kN
2 2 L 25
 Υπολογισμός των φορτίων διατομής στη διατομή 2: Μ2, Q2, N2
q=10kN/m
3 H/4 4
R=q ∏ (H/2) H/2=2.00
Βιντεοπαρουσίαση της άσκησης αυτής στο
2 YouTube:
M2
Q2 https://youtu.be/jOUjmVOIJ8E
N2
X
5
Z
Α Ζ5 =16kN
L=5.00
 Υπολογισμός της ροπής Μ2
 M 2,δεξ 
0
 qH  H  qH  H 
  M2        A Z5  L  0   M2        A Z5  L  0
 2   4  2  4
10  42
 M2  16  5   80  20  M2  60kNm
8
 Υπολογισμός της τέμνουσας Q2

F  X δεξ   0   Q 2  q  H 2  0  Q 2  q  H 2  10  4 2  20kN
 Υπολογισμός της αξονικής δύναμης Ν2

F Z  δεξ   0  N 2  A Z5  0  N 2  A Z5  16kN
(Συνεπώς, η αξονική επιπόνηση του στύλου 1-3 είναι εφελκυστική)
2-6
Άσκηση Z3

R=30 ∏ 5 =150kN (Συνισταμένη)
X q=30kN/m
Z
2 3 4
4.00
5.50
ΙΙ
1
1.50 Ι
5
Α Χ5
Α Ζ5
3.00 2.00
 Διαχωριστική τομή Ι (ολόκληρος ο φορέας):

M  1
 0   R  2.5  A Z5  5  A X5  1.5  0
 A Z5  0.5  R  0.3  A X5  75  0.3  A X5 (*)

Η αντίδραση AZ5 δεν μπορεί να υπολογιστεί άμεσα από μία μόνο συνθήκη ισορροπίας. Γι’ αυτό
χρησιμοποιούμε εδώ και την εσωτερική στατική συνθήκη Μ(3)=0 (καμπτική άρθρωση στο σημείο 3)
 Διαχωριστική τομή ΙΙ (δεξιό τμήμα του φορέα):

M 3,δεξ   0  A Z5  2  A X5  5.5  30  2  2 2  0
  
60
 A X5  2 5.5  A Z5  60 5.5
(**)
Εισάγοντας την (**) στην (*) παίρνουμε:
A Z5  75  0.3  2 5.5  A Z5  0.3  60 5.5  0.891 A Z5  71.727  A Z5  80.50kN

    
0.109 3.273
Από την (**) παίρνουμε:

A X5   2 5.5   80.50   60 5.5   29.273  10.909  18.36kN
2-7
N4 Q4  Υπολογισμός της Μ4
X M4
Z 4 M  4
0
  M 4  A X5  5.5  0
5.50  M 4  5.5  A X5
 5.5  18.36  100.98kN
5
Α X5 =18.36kN
Α Ζ5
q=30kN/m  Υπολογισμός της Q34

N34
Q34 3 4 F Z
0
  Q 34  A Z5  30  2  0
2.00  Q 34   A Z5  60
X  20.50kN
Z
5
Α X5
Α Z5 =80.50kN
Q 23 q=30kN/m  Υπολογισμός της N23
N 23
F X
0
2 3 4
M2
  N 23  A X5  0
 N 23   A X5
X
Z  18.36kN
5
Α X5 =18.36kN
Α Ζ5
2-8
Άσκηση Z4
q=30kN/m
X 2 3 4 23 5
Z cosα    0.958
2  3  2
 1.5 2
5.22
4.00
b d 1.5
sinα   0.287
ΙΙ 5.22
5
1.5
∏ tgα   0.3
N15 1.50 5
1
c
α Α Ζ5 b   4  1.5   c  5.5  2  tgα  4.9m
I
d  4.9  cosα  4.694m
2.00 3.00
 Υπολογισμός της αξονικής δύναμης N15
 4  1.5 2 30  5.5 2
Τομή Ι : M    0
1
 A Z5  5  30 
2
 0  A Z5 
52
 90.75kN
3  A Z5 3  90.75
Τομή II : M  3 ,δεξ 
 0  A Z5  3  N15  d  0  N15 
d

4.694
 58.00kN
 Υπολογισμός της ροπής M2
N23 M2
X 2 3 4
Z Q 23
e  5.5  cosα  5.269m
α
e M  2
0
5.50
  M 2  N15  e  A Z5  5  0
5
∏  M 2  58.00  5.269  90.75  5

N15 =58.00kN
α Α Ζ5 =90.75kN
 M 2  305.602  453.75
5.00
 M 2  148.15kNm
 Υπολογισμός της τέμνουσας Q23
Με βάση το παραπάνω σχήμα, παίρνουμε:
F Z
 0   Q 23  A Z5  N15  sinα  0  Q 23   A Z5  N15  sinα
 Q 23  90.75  58.00  0.287  74.10kN
2-9
Άσκηση Z5
X 4
Z
I
3.00 N24 ∏ F=50kN
Α Χ2 α c 3
2 d II 5
∏
4.00 III
β N13
3.00 4.00
α  45  sinα  0.707  c  3  sinα  3  0.707  2.121m
3 3
sinβ    0.6  d  4  sinβ  4  0.6  2.40m
3 42 2
5
 Υπολογισμός της αντίδρασης ΑΧ2

Τομή Ι : M  1
 0   A X2  4  50   3  4   0  A X2  87.50kN
 Υπολογισμός της αξονικής δύναμης Ν24

200 200
Τομή II :  M 3,δεξ   0  N24  c  50  4  0  N24 
c

2.121
 94.30kN

Τομή III : M 2,δεξ 
 0   N13  d  50  3  4   0
50  7 350
 N13     145.83kN
d 2.4
2-10
Άσκηση Z6
4.00
Σε κάτοψη:
N12
1 ∏ 2 30kN
Μ x1 1
x
Μ x1
y z x z
Μ y1 x
Μ z1 y 3.00 Μz1 y 2 3
Μ y1 2.50
X 30kN
Y Z 40kN
≈
80kN 3 2.50 80kN
Z
≈ X
40kN 4 2.50
x Y II
2.50 Α Ζ5
y 5 ∏
z
5 I II 4.00
Α Ζ5

Τομή Ι : M X  3,αριστ   0   A Z5  5.00  80  2.50  0  A Z5  40kN
 Υπολογισμός της στρεπτικής ροπής Μx1

Τομή II : M X 1
 0   M x1  A Z5  5.00  80  2.50  30  3.00  0
 M x1  40  5.00  80  2.50  30  3.00  90kNm
 Υπολογισμός της καμπτικής ροπής Μy1

Τομή II : M Y 1
 0   M y1  A Z5  4.00  80  4.00  40  3.00  0
 M y1  40  4.00  80  4.00  40  3.00  40kNm
 Υπολογισμός της καμπτικής ροπής Μz1

Τομή II : M Z 1
 0   M z1  40  2.50  30  4.00  0
 M z1  40  2.50  30  4.00  220kNm

Τομή IΙ : F X
 0   N 12  40  0  N 12  40kN
2-11
Άσκηση Z7
7.00
X F4 =100kN
5.25
Z
6 Α Χ6
II
Qα
d
N 57 I
∏
2 7
Α Ζ7
3.50
α=45 o
α=45 o cosα=sinα=0.707
d= 7.0 ∏ sinα=4.949m
Α Ζ1
3.50
Τομή Ι : F X  0   Qα  A X6  N57  cosα  0  Qα   A X6  0.707  N57
Επομένως, για τον υπολογισμό της Qα απαιτούνται οι AX6 και Ν57.

 Η ΑΧ6 προκύπτει από τη συνθήκη ισορροπίας των οριζοντίων δυνάμεων για ολόκληρο το φορέα:
FX  0  A X6  0 (ελλείψει οριζοντίων φορτίων και άλλων οριζοντίων αντιδράσεων στήριξης)
 Η Ν57 προκύπτει από τη συνθήκη ισορροπίας ροπών ως προς την καμπτική άρθρωση 3 για το άνω
τμήμα του φορέα (Τομή ΙΙ):
F4  5.25 F  5.25 100  5.25

 M 3,άνω 
0   N57  d  F4  5.25  0  N57  
d
 4
d

4.949
 106.08kN
Με τις τιμές αυτές των ΑΧ6 και Ν57 παίρνουμε για τη ζητούμενη τέμνουσα: Qα  0  0.707   106.08   75.00kN
Άσκηση Z8
Σκεπτικό επίλυσης: Προσδιορίζεται η τιμή της Να=Ν45 ως συνάρτηση του φορτίου ML4. Στην κατά αυτόν τον
τρόπο προσδιορισθείσα σχέση θέτουμε Να=0 και επιλύουμε ως προς ML4. Η προκύπτουσα τιμή της ML4 είναι
η ζητούμενη.
X Ι M L4
x Μα
Z
1.50 q=10kN/m 4 α
θ Q α N α =Ν 45
3 M26 =0 θ
θ
N 26
2 N
Q 26 =0 26 ∏ cosθ
5.00 R=50kN
4.00
1
Α Ζ1
θ
2-12
Τομή I : F X
0 (x : τοπικός άξονας δοκού 4 - 5)
 N α  N 26  cosθ  Α Z1  sinθ  R  cosθ  0
 N α  Α Z1  sinθ  N 26  cosθ  50  cosθ
1.5 1.5
με sinθ    0.351
4 2  1.5 2 4.272
4 4
και cosθ    0.936
4  1.5
2 2
4.272
 N α  0.351  Α Z1  0.936  N 26  46.8

(*)
Παρατηρούμε ότι η τιμή της Να λόγω ΜL4 δεν μπορεί να προσδιορισθεί άμεσα από μία και μόνο συνθήκη
ισορροπίας αλλά απαιτεί τον προηγούμενο υπολογισμό και άλλων εντασιακών μεγεθών, εδώ των ΑΖ1 και Ν26:
 Υπολογισμός της αντίδρασης ΑΖ1
X M L4
Z q=10kN/m
2.50
4.00 N 26
1.00
R=50kN 7
2.50 3.00
ΙI
8 9
Α Ζ1 4.00 4.00 3.00 Α9

Α Ζ8
50  0.5 
M 7
 0   A Z1  8  R  3  2.5   0  A Z1   3.125kN (**)
8
(Η διεύθυνση της Α9 συμπίπτει για ευνόητους λόγους με τη διεύθυνση του άξονα της ράβδου 7-9)
 Υπολογισμός της Ν26

Τομή II :  M  4,αριστ   0  M L4  R  4  A Z1  4  N 26  2.5  0
M   50  4   3.125  4  M  (***)
N 26    L4           L4   75
 2.5   2.5   2.5   2.5 
Εισάγοντας τις (**) και (***) στην (*) παίρνουμε τη σχέση:

 ML4 
Nα  0.351
  3.125  0.936   
   75   46.8  Nα  1.097  0.374  ML4  70.2  46.8  Nα  0.374  ML4  24.497
 2.5 
1.097
Θέτοντας Να=0 παίρνουμε τη ζητούμενη τιμή της ML4:

Nα  0  0.374  ML4  24.497  ML4  65.5kNm
2-13
2.1.2 Υπολογισμός με την αρχή των δυνατών έργων (κινηματική μέθοδος)
 Για τους ισοστατικούς φορείς των προηγούμενων ασκήσεων Ζ1 και Ζ2 να

Άσκηση Z9  υπολογιστούν τα εκεί ζητούμενα εντασιακά μεγέθη εφαρμόζοντας την αρχή των
 δυνατών έργων. Τα αποτελέσματα να συγκριθούν με τα αντίστοιχα αποτελέσματα
 που είχαν προκύψει εφαρμόζοντας τη μέθοδο των διαχωριστικών τομών και τις
Άσκηση Z10  συνθήκες ισορροπίας.
Άσκηση Z11
Για τον ισοστατικό φορέα της προηγούμενης άσκησης Ζ3 να υπολογιστεί η ροπή Μ4, εφαρμόζοντας την αρχή
των δυνατών έργων.
Άσκηση Z12
Για τον ισοστατικό φορέα της προηγούμενης άσκησης Ζ4 να υπολογιστεί η αξονική δύναμη Ν15,
εφαρμόζοντας την αρχή των δυνατών έργων.
Άσκηση Z13
Για τον ισοστατικό φορέα της προηγούμενης άσκησης Ζ5 να υπολογιστεί η αξονική δύναμη Ν12,
εφαρμόζοντας την αρχή των δυνατών έργων.
Άσκηση Z14
Για τον ισοστατικό φορέα της προηγούμενης άσκησης Ζ6 να υπολογιστεί η ροπή Μy1, εφαρμόζοντας την
αρχή των δυνατών έργων.
Άσκηση Z15
Για τον ισοστατικό φορέα της προηγούμενης άσκησης Ζ7 να υπολογιστεί η τέμνουσα Qα, εφαρμόζοντας την
αρχή των δυνατών έργων.
Άσκηση Z16
Για τον ισοστατικό φορέα της προηγούμενης άσκησης Ζ8 να προσδιοριστεί, εφαρμόζοντας την αρχή των
δυνατών έργων, η τιμή της ροπής ΜL4, έτσι ώστε η αναπτυσσόμενη αξονική δύναμη Ν45,ML4 της δοκού 4-5 να
είναι μηδενική.
2-14
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση Z9 (Ζ1)
 Υπολογισμός της Αx1

R q
(1) Καταλύουμε στο σημείο 1 την Α Χ1 1 4
οριζόντια δεσμική ράβδο, η οποία
2 3
αντιστοιχεί στην αντίδραση ΑΧ1, και
ταυτόχρονα προσάγουμε στις όχθες X
της τομής τα δύο σκέλη της ΑΧ1 με 1.00 3.00 2.00
Z
την επιλεγείσα θετική της φορά. 6.00
¶
(1)
(2) Κατασκευάζουμε το διάγραμμα I

πόλων (Σημ.: Για τον ιδιαίτερα απλό
φορέα μας είναι πρακτικά περιττό).
v R v
1 1
Α Χ1
(3) Επιβάλλουμε στον χαλαρό φορέα
μία οριζόντια δυνατή μετατόπιση
ίση με τη μονάδα 1v.
(4) Καταγράφουμε τα εξωτερικά,

δυνατά έργα που παράγονται από τη
ζητούμενη αντίδραση ΑΧ1 και από
το δεδομένο φορτίο q κατά τη
δυνατή μετατόπιση των σημείων
εφαρμογής τους και θέτουμε το A X1  1v  q  0  0 
άθροισμά τους ίσο με το μηδέν
(Σημ.: Το δυνατό έργο του q ισούται A X1  1v  R  0  0
με το δυνατό έργο της συνισταμένης
του R). Το σκέλος της ΑΧ1, που δρα
στην αριστερή όχθη της τομής -
δύναμης έδρασης- παραμένει
αμετάθετο και, συνεπώς, δεν
παράγει δυνατό έργο.
(5) Επιλύουμε την προκύπτουσα  A X1  0

εξίσωση ως προς τη ζητούμενη
αντίδραση ΑΧ1. (Σύγκρ. Άσκηση Ζ1)
2-15
 Υπολογισμός της ΑΖ1 και ΑΖ4
(1) Καταλύουμε την κατακόρυφη δεσμική ράβδο στο σημείο 1 / 4, η οποία αντιστοιχεί στην αντίδραση ΑΖ1 /
ΑΖ4, και ταυτόχρονα προσάγουμε στην επιρράβδια όχθη της τομής την ΑΖ1 / ΑΖ4 με την επιλεγείσα θετική
της φορά. Το σκέλος της ΑΖ1 / ΑΖ4 που δρα επί του εδάφους μπορεί να αγνοηθεί εξαρχής, αφού για
οποιαδήποτε δυνατή μετακίνηση παραμένει αμετάθετο και, συνεπώς, δεν παράγει έργο.
R q=20kN/m R q=20kN/m
1 4 1 4
2 3 2 3
Α Ζ1 Α Ζ4
X
Z
1.00 3.00 2.00 1.00 3.00 2.00
(2) Κατασκευάζουμε το διάγραμμα πόλων (Σημ.: Για τον ιδιαίτερα απλό φορέα μας είναι πρακτικά περιττό).
(1) (1)
I I
(3) Επιβάλλουμε στον χαλαρό φορέα μία μοναδιαία δυνατή στροφή φν=1ν.
3m 3m
R=30kN q R=30kN q
6m
v
φv =1v φv =1v v
6m
2∏ v
3 v 1+ 3 = 3m
2+ = 3m 3
3 Α Ζ4
Α Ζ1
(4) Καταγράφουμε τα εξωτερικά, δυνατά έργα που παράγονται από τη ζητούμενη αντίδραση ΑΖ1 / ΑΖ4 και
από το δεδομένο φορτίο q κατά τη δυνατή μετατόπιση των σημείων εφαρμογής τους και θέτουμε το
άθροισμά τους ίσο με το μηδέν (Σημ.: Το δυνατό έργο του q ισούται με το δυνατό έργο της συνισταμένης
του R).
 A Z1  6 v  30  3 v  0   A Z1  6  90  0 30  3 v  A Z4  6 v  0  90  A Z4  6  0
(5) Επιλύουμε την προκύπτουσα εξίσωση ως προς τη ζητούμενη αντίδραση ΑΖ1 / ΑΖ4.
 A Z1  15kN  A Z4  15kN
(Σύγκρ. Άσκηση Ζ1) (Σύγκρ. Άσκηση Ζ1)
2-16
 Υπολογισμός της M2
(1) Εισάγουμε μία καμπτική άρθρωση στο X R q=20kN/m

σημείο 2, η οποία αντιστοιχεί στη ροπή Z 1 M2
4
Μ2, και ταυτόχρονα προσάγουμε στην
εισαχθείσα άρθρωση τα δύο σκέλη της 2 3
Μ2 με τη συμβατικά θετική τους φορά. 1.00 3.00 2.00
(1) (1,2) (2)

(2) Κατασκευάζουμε το διάγραμμα πόλων.
I II
(3) Επιβάλλουμε, π.χ. στο σημείο 2 της 3m

μονοκινηματικής δοκού μία μοναδιαία v
1 /1 = 1 v M2 R=30kN
κατακόρυφη δυνατή μετατόπιση w2ν=1ν
και προσδιορίζουμε τη μετατοπισμένη 1v
(1/5)v
κατάσταση στην οποία περιέρχεται
συνολικά ο φορέας. (1/5)v ∏ 3 = (3/5)v
(4) Καταγράφουμε τα εξωτερικά, δυνατά

έργα που παράγονται από τη ζητούμενη 1
v
3
v
 M 2  1v  M 2     30     0
ροπή Μ2 και από το δεδομένο φορτίο q 5 5
κατά τη δυνατή μετακίνηση (στροφή,
μετατόπιση) των σημείων εφαρμογής  1
  M 2   1    18  0
τους και θέτουμε το άθροισμά τους ίσο  5
με το μηδέν (Σημ.: Το δυνατό έργο του
q ισούται με το δυνατό έργο της   1.2  M 2  18  0
συνισταμένης του R).
(5) Επιλύουμε την προκύπτουσα εξίσωση  M 2  18 1.2  15kNm

ως προς το ζητούμενο φορτίο διατομής
(Σύγκρ. Άσκηση Ζ1)
Μ2.
2-17
 Υπολογισμός της Q2
(1) Εισάγουμε μία διατμητική άρθρωση στο X R q=20kN/m

σημείο 2, η οποία αντιστοιχεί στην Z 1 2
4
τέμνουσα Q2, και ταυτόχρονα προσάγουμε
στην εισαχθείσα άρθρωση τα δύο σκέλη 3
Q2
της Q2 με τη συμβατικά θετική τους φορά.
1.00 3.00 2.00
(2) Κατασκευάζουμε το διάγραμμα πόλων. (1) (2) ¶

I II (1,2)
3m
(3) Επιβάλλουμε, π.χ. στο αριστερό τμήμα της Q2
μονοκινηματικής δοκού μία μοναδιαία φαρ
v
=1v R=30kN
1v
δυνατή στροφή φαρν=1ν και
προσδιορίζουμε τη μετατοπισμένη 1v ∏ 3 = 3v
κατάσταση στην οποία περιέρχεται
v
1 ∏5 =5 v φδεξ
v
=1v
συνολικά ο φορέας.
Q2

έργα που παράγονται από τη ζητούμενη
τέμνουσα Q2 και από το δεδομένο φορτίο  Q 2  1v  Q 2  5 v  30  3 v  0
q κατά τη δυνατή μετατόπιση των
  Q2  1  5   90  0
σημείων εφαρμογής τους και θέτουμε το
άθροισμά τους ίσο με το μηδέν (Σημ.: Το   6  Q 2  90  0
δυνατό έργο του q ισούται με το δυνατό
έργο της συνισταμένης του R).
(5) Επιλύουμε την προκύπτουσα εξίσωση ως  Q 2  90 6  15kN

προς το ζητούμενο φορτίο διατομής Q2. (Σύγκρ. Άσκηση Ζ1)
2-18
 Υπολογισμός της N2
(1) Εισάγουμε μία αξονική άρθρωση στο

σημείο 2, η οποία αντιστοιχεί στην X R q=20kN/m
Z 1 2
αξονική δύναμη Ν2, και ταυτόχρονα 4
προσάγουμε στην εισαχθείσα άρθρωση
N2 3
τα δύο σκέλη της Ν2 με τη συμβατικά
1.00 3.00 2.00
θετική τους φορά.
¶ ¶
(1,2) (2)
(1)
(2) Κατασκευάζουμε το διάγραμμα πόλων. I II
(3) Επιβάλλουμε, π.χ. στο χαλαρό δεξιό

R=30kN
τμήμα της δοκού μία οριζόντια
μοναδιαία δυνατή μετατόπιση 1ν και
προσδιορίζουμε τη μετατοπισμένη N2
1v
κατάσταση στην οποία περιέρχεται 1v

αξονική δύναμη Ν2 και από το δεδομένο
φορτίο q κατά τη δυνατή μετατόπιση των
σημείων εφαρμογής τους και θέτουμε το
άθροισμά τους ίσο με το μηδέν (Σημ.: Το  N 2  1v  0
δυνατό έργο του κατακόρυφου φορτίου q
κατά την οριζόντια μετατόπιση του είναι
προφανώς μηδενικό).
(5) Επιλύουμε την προκύπτουσα εξίσωση ως  N2  0

προς το ζητούμενο φορτίο διατομής Ν2. (Σύγκρ. Άσκηση Ζ1)
2-19
 Υπολογισμός της ΑΖ5
(1) Καταλύουμε την κατακόρυφη δεσμική q=10kN/m

ράβδο στο σημείο 5, η οποία αντιστοιχεί 3 4
στην αντίδραση ΑΖ5, και ταυτόχρονα 2.00
προσάγουμε στην επιρράβδια όχθη της R=40kN X
2
τομής την ΑΖ5 με την επιλεγείσα θετική Z
2.00
της φορά. Το σκέλος της ΑΖ5 , που δρα
επί του εδάφους, μπορεί να αγνοηθεί 1 5
εξαρχής, αφού για οποιαδήποτε δυνατή Α Ζ5
μετακίνηση παραμένει αμετάθετο και L=5.00
συνεπώς δεν παράγει έργο.
I
(2) Κατασκευάζουμε το διάγραμμα πόλων

(Σημ.: Για τον ιδιαίτερα απλό αυτόν
φορέα είναι πρακτικά περιττό).
(1)
(3) Επιβάλλουμε στο σημείο 5 του χαλαρού

φορέα μία κατακόρυφη δυνατή R=40kN (2/5)v
μετατόπιση ίση με τη μονάδα 1ν.
(1/5)v
1v
Α Ζ5
(4) Καταγράφουμε τα εξωτερικά, δυνατά 2

v
έργα που παράγονται από τη ζητούμενη R     A Z5  1v  0

5
αντίδραση ΑΖ5 και από το δεδομένο
φορτίο q κατά τη δυνατή μετατόπιση των 2
 40   A Z5  0
σημείων εφαρμογής τους και θέτουμε το 5
άθροισμά τους ίσο με το μηδέν (Σημ.: Το
δυνατό έργο του q ισούται με το δυνατό  16  A Z5  0
έργο της συνισταμένης του R).
(5) Επιλύουμε την προκύπτουσα εξίσωση ως  A Z5  16kN

προς τη ζητούμενη αντίδραση ΑΖ5. (Σύγκρ. Άσκηση Ζ2)
2-20
(1) Εισάγουμε μία καμπτική άρθρωση στο q=10kN/m

σημείο 2, η οποία αντιστοιχεί στη ροπή
2.00
Μ2, και ταυτόχρονα προσάγουμε στην
εισαχθείσα άρθρωση τα δύο σκέλη της
Μ2 με τη συμβατικά θετική τους φορά. M2 2.00
L=5.00
II
Παρατηρούμε ότι ο κύριος πόλος (2) (1,2)
βρίσκεται στο άπειρο και, συνεπώς, ο
I
δίσκος ΙΙ δεν έχει δυνατότητα
περιστροφής, δηλαδή μπορεί να υποστεί (1)
μόνο παράλληλη μετάθεση.
(2) (2)
¶
(3) Επιβάλλουμε, π.χ. στο σημείο 2 του

1v
μονοκινηματικού πλαισίου μία R 1 =20kN
μοναδιαία οριζόντια δυνατή μετατόπιση
M2
u2ν=1v και προσδιορίζουμε τη
μετατοπισμένη κατάσταση στην οποία R 2 =20kN (1/2)v
περιέρχεται συνολικά ο φορέας. φv =1v /2

έργα που παράγονται από τη ζητούμενη v
ροπή Μ2 και από το δεδομένο φορτίο q 1
R 1  1v  R 2     M 2  φ v  0
κατά τη δυνατή μετακίνηση (στροφή, 2
μετατόπιση) των σημείων εφαρμογής v v
τους και θέτουμε το άθροισμά τους ίσο με  1 1
 20  1v  20     M 2     0
το μηδέν (Σημ.: Το δυνατό έργο ενός 2 2
συνεχούς φορτίου ισούται με το δυνατό
1
έργο της συνισταμένης του R).  30   M2  0
2
(5) Επιλύουμε την προκύπτουσα εξίσωση ως  M 2  60 kNm

προς το ζητούμενο φορτίο διατομής Μ2. (Σύγκρ. Άσκηση Ζ2)
2-21
 Υπολογισμός της Q2
(1) Εισάγουμε μία διατμητική άρθρωση στο q=10kN/m

σημείο 2, η οποία αντιστοιχεί στην
τέμνουσα Q2, και ταυτόχρονα 2.00
προσάγουμε στην εισαχθείσα άρθρωση
τα δύο σκέλη της Q2 με τη συμβατικά Q2
2.00
θετική τους φορά.
L=5.00
II
Παρατηρούμε ότι (α) εμφανίζεται
αντίφαση ως προς τον κύριο πόλο (1)
και, συνεπώς, ο δίσκος Ι παραμένει I
αμετακίνητος και (β) ότι ο δίσκος ΙΙ
μπορεί να υποστεί μόνο παράλληλη (1)
μετάθεση κατά την οριζόντια διεύθυνση. (1,2) (1) (2)
¶ ¶ ¶
(3) Επιβάλλουμε, π.χ. στο οριζοντίως

χαλαρό τμήμα 2-3-4-5 του πλαισίου μία 1v
R 1 =20kN
μοναδιαία οριζόντια δυνατή μετατόπιση
1ν και προσδιορίζουμε τη Q2
μετατοπισμένη κατάσταση στην οποία R 2 =20kN
περιέρχεται συνολικά ο φορέας.
(4) Καταγράφουμε τα (εξωτερικά) δυνατά

τέμνουσα Q2 και από το δεδομένο φορτίο
q κατά τη δυνατή μετατόπιση των
σημείων εφαρμογής τους και θέτουμε το R 1  1v  Q 2  1v  0
άθροισμά τους ίσο με το μηδέν (Σημ.: Το
 20  1v  Q 2  1v  0
δυνατό έργο ενός συνεχούς φορτίου
ισούται με το δυνατό έργο της
 20  Q 2  0
συνισταμένης του R. Το κάτω σκέλος
της Q2 και η R2 δεν παράγουν έργο,
αφού δεν μετατοπίζεται ο δίσκος Ι).
(5) Επιλύουμε την προκύπτουσα εξίσωση ως  Q 2  20kN

προς το ζητούμενο φορτίο διατομής Q2. (Σύγκρ. Άσκηση Ζ2)
2-22
(1) Εισάγουμε μία αξονική άρθρωση στο q=10kN/m

σημείο 2, η οποία αντιστοιχεί στην αξονική 3 4
2.00
δύναμη Ν2, και ταυτόχρονα προσάγουμε N2
στην εισαχθείσα άρθρωση τα δύο σκέλη της R=40kN 2 X
Ν2 με τη συμβατικά θετική τους φορά. Z
2.00
1 5
L=5.00
II
(2) Κατασκευάζουμε το διάγραμμα πόλων. (1,2)
Παρατηρούμε ότι οι δύο δίσκοι Ι και ΙΙ ¶
μπορούν να περιστραφούν περί τα σημεία 1
I
και 5 αντιστοίχως, παραμένοντας, όμως, (1) (2)
παράλληλοι μεταξύ τους. 1 5
(2)
(2)
H ∏ φv
φIv = φIIv = φv
(3) Επιβάλλουμε, π.χ. στο τμήμα 1-2 του
χαλαρού πλαισίου μία δυνατή στροφή φv
και προσδιορίζουμε με απλούς
Α ∏φv
γεωμετρικούς συλλογισμούς τη γ
μετατοπισμένη κατάσταση στην οποία ∆u v
N2 φv
περιέρχεται συνολικά ο φορέας. φv H=4m
R
φv
H/2 φv
γ
A =L /
co sγ
L=5.00
L
∆uv   A  φ v   cosγ   φ  cosγ  L  φ  5  φ
v v v
cosγ
(4) Καταγράφουμε τα εξωτερικά, δυνατά έργα

που παράγονται από τη ζητούμενη αξονική H v 4
N2  ∆uv  R φ  0  N2  5  φv  40   φv  0
δύναμη Ν2 και από το δεδομένο φορτίο q 2 2
κατά τη δυνατή μετατόπιση των σημείων  4 
  N2  5  40    φv  0   5  N2  80  0
εφαρμογής τους και θέτουμε το άθροισμά  2  0
τους ίσο με το μηδέν (Σημ.: Το δυνατό έργο
του q ισούται με το δυνατό έργο της
συνισταμένης του R).
(5) Επιλύουμε την προκύπτουσα εξίσωση ως 80 (Σύγκρ. Άσκηση Ζ2)

 N2   16kN
προς το ζητούμενο φορτίο διατομής Ν2. 5
Παρατήρηση:
Διαπιστώνουμε ότι ο προσδιορισμός- η σχεδίαση της κατάστασης δυνατής μετακίνησης του φορέα δεν είναι τετριμμένος
αλλά απαιτεί μία σειρά από απλούς γεωμετρικούς συλλογισμούς. Εφόσον η μετατοπισμένη κατάσταση σχεδιαστεί υπό
κλίμακα, το μέγεθος των δυνατών μετακινήσεων που χρειαζόμαστε για τον υπολογισμό των δυνατών έργων. Στο
παραπάνω παράδειγμά μας η τιμή της Δuv προκύπτει και γραφικά, π.χ. με μέτρηση της απόστασης δύο σημείων.
2-23

(1) Εισάγουμε μία καμπτική άρθρωση στο σημείο 4, η οποία αντιστοιχεί στη ροπή Μ4, και ταυτόχρονα
προσάγουμε στην εισαχθείσα άρθρωση τα δύο σκέλη της Μ4 με τη συμβατικά θετική τους φορά.
R1 R2
q=30kN/m R 1  30  3  90kN
4
R 2  30  2  60kN
2 3 M4
R  R 1  R 2  150kN
4.00
1
1.50
5
3.00 2.00
(2) Κατασκευάζουμε το διάγραμμα πόλων. Η θέση του κύριου πόλου (2) προκύπτει με απλούς γεωμετρικούς
συλλογισμούς.
∏ (2)
θ a=2.00/tgθ
=8/3m
(1,2)
(2,3)
II
θ III
tgθ=3/4
(1)
(2) (3)
(2)
(3) Επιβάλλουμε, π.χ. στο σημείο 4 του μονοκινηματικού πλαισίου μία μοναδιαία οριζόντια δυνατή
μετατόπιση u 4ν=1ν και προσδιορίζουμε με απλούς γεωμετρικούς συλλογισμούς τη μετατοπισμένη
κατάσταση στην οποία περιέρχεται συνολικά ο φορέας.
∏ v
1v 3
φ v φ IIv    
II φIIv 8 3   8 
R1 R2 1v 1v
∏ ∏ φ IIIv 
5.5
M4
1 6 3
w3v w 3v  φ IIv  2.00   2 
8 3  8 4
φIv
φIv
φIIIv
2-24
(4) Καταγράφουμε τα εξωτερικά, δυνατά έργα που παράγονται από τη ζητούμενη ροπή Μ4 και από το
δεδομένο φορτίο q κατά τη δυνατή μετακίνηση (στροφή, μετατόπιση) των σημείων εφαρμογής τους και
θέτουμε το άθροισμά τους ίσο με το μηδέν (Σημ.: Το δυνατό έργο ενός συνεχούς φορτίου ισούται με το
δυνατό έργο της συνισταμένης του R).
   
R 1  w 3v 2  R 2  w 3v 2  M 4  φ IIv  M 4  φ IIIv  0


R w 3v 2 
 150  1 2    3 4   M 4 3 8  1 5.50   0  56.25  0.557  M 4  0
v v

(5) Επιλύουμε την προκύπτουσα εξίσωση ως προς το ζητούμενο φορτίο διατομής Μ4.
 M 4   56.25 0.557  100.99kN m
(Σύγκρ. Άσκηση Ζ3: M4=-100.98kNm)
Η προκύπτουσα διαφορά στο δεύτερο ψηφίο μετά το κόμμα οφείλεται στις αριθμητικές στρογγυλοποιήσεις. Είναι σαφές
ότι, εφόσον στις διάφορες ενδιάμεσες αριθμητικές πράξεις στρογγυλοποιούμε πάντα στο δεύτερο ψηφίο μετά το κόμμα,
τα τελικά αποτελέσματα είναι ακριβή μέχρι το πρώτο ψηφίο μετά το κόμμα. Έτσι, αν επιθυμούμε ακρίβεια των τελικών
αποτελεσμάτων στο δεύτερο ψηφίο μετά το κόμμα, όπως π.χ. συνήθως απαιτείται σε κατασκευές από οπλισμένο
σκυρόδεμα, θα πρέπει κατά τους υπολογισμούς μας να λαμβάνουμε υπόψη τρία ψηφία μετά το κόμμα. Κατ' αναλογία, αν
επιθυμούμε ακρίβεια των τελικών αποτελεσμάτων στο τρίτο ψηφίο μετά το κόμμα, όπως π.χ. συνήθως απαιτείται σε
μεταλλικές κατασκευές, θα πρέπει κατά τους υπολογισμούς μας να λαμβάνουμε υπόψη τέσσερα ψηφία μετά το κόμμα.

(1) Τέμνουμε (καταλύουμε) τη ράβδο 1-5, στην οποία αναπτύσσεται η ζητούμενη αξονική δύναμη Ν15, και
ταυτόχρονα προσάγουμε στις δύο όχθες της τομής τα δύο σκέλη της Ν15 με τη συμβατικά θετική τους
φορά.
q=30kN/m
2 3 4
X 4.00
R=30 ∏ 5.50=165kN
Z
5
5.50/2
N15 1.50
1
2.00 3.00
(2) Κατασκευάζουμε το διάγραμμα πόλων. Η θέση του κύριου πόλου (2) προκύπτει με απλούς γεωμετρικούς
συλλογισμούς.
2-25
∏
(2)
5.50
tgθ   2.75
2.00
a  5.00  tgθ  13.75m

a
b  3 2  a  5.50   8.779m
2
(1,2)
c  2 2  5.50 2  5.852m
I IΙ
c
(2)
θ
(2)
(1)
(3) Επιβάλλουμε, π.χ. στο σημείο 5 του χαλαρού πλαισίου μία μοναδιαία δυνατή οριζόντια μετατόπιση 1v και
προσδιορίζουμε με απλούς γεωμετρικούς συλλογισμούς τη μετατοπισμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται
∏ (2)
5
cosα   0.958
5  1.5 2
2
v 5v  u 5v  cosα  0.958  u 5v
φIIv u 5v
φIIv φ IIv 
a  1.50 
v 3v  b  φ IIv
v 3v
uv2 φ Iv 
c
v3v u 2v  5.50  φ Iv
φIv
R  v v   5.50 
 u 2v  5.50   3    
 c   c   b  φ II
v
φ v
I  
uv5 =1v
5.50/2
 5.50  b  v
N15  u 2v     u 5  0.674  u 5
v
α  c  a  1.50  
v5v
(4) Καταγράφουμε τα εξωτερικά, δυνατά έργα που παράγονται από τη ζητούμενη αξονική δύναμη Ν15 και από
το δεδομένο φορτίο q κατά τη δυνατή μετατόπιση των σημείων εφαρμογής τους και θέτουμε το άθροισμά
τους ίσο με το μηδέν (Σημ.: Το δυνατό έργο του q ισούται με το δυνατό έργο της συνισταμένης του R).
2-26
 
R  u 2v 2  N15  v 5v  0 R  165kN 
 165  0.674 2   u 5v  N15  0.958  u 5v  0  55.61  0.958  N15   u 5v  0
0
(5) Επιλύουμε την προκύπτουσα εξίσωση ως προς το ζητούμενο φορτίο διατομής Ν15.
 N15  55.61 0.958  58.04kN (Σύγκρ. Άσκηση Ζ4: N15 = 58.00kN)
Διαπιστώνουμε ότι ο προσδιορισμός- η σχεδίαση της κατάστασης δυνατής μετακίνησης του φορέα δεν είναι τετριμμένος
αλλά απαιτεί ορισμένους γεωμετρικούς συλλογισμούς. Εφόσον η μετατοπισμένη κατάσταση σχεδιαστεί υπό κλίμακα, το
μέγεθος των δυνατών μετακινήσεων που χρειαζόμαστε για τον υπολογισμό των δυνατών έργων. Στο παραπάνω
παράδειγμά μας η τιμή της u2v προκύπτει και γραφικά, π.χ. με μέτρηση της απόστασης δύο σημείων.
Όσον αφορά την προκύπτουσα διαφορά στο δεύτερο σημείο μετά το κόμμα της Ν15, αυτή οφείλεται στις ενδιάμεσες
αριθμητικές στρογγυλοποιήσεις (Βλ. σχετική παρατήρηση στο τέλος της προηγούμενης Άσκηση Ζ11).
2-27

(1) Τέμνουμε (καταλύουμε) τη ράβδο 1-2, στην
οποία αναπτύσσεται η ζητούμενη αξονική
δύναμη Ν12, και ταυτόχρονα προσάγουμε στις 3.00 F=50kN
δύο όχθες της τομής τα δύο σκέλη της Ν12 με τη
συμβατικά θετική τους φορά.
4.00 N12
3.00 4.00
(2) Κατασκευάζουμε το διάγραμμα πόλων. Η θέση

του κύριου πόλου (2) προκύπτει στον κόμβο 3 (2)
του δικτυώματος. II
(2)
(1,2)
(2)
(1)
(3) Επιβάλλουμε, π.χ. στο σημείο 5 του χαλαρού

πλαισίου μία μοναδιαία δυνατή κατακόρυφη
μετατόπιση 1v και προσδιορίζουμε τη F=50kN
μετατοπισμένη κατάσταση στην οποία
περιέρχεται συνολικά ο φορέας. Αυτή συνίσταται
σε μία στροφή του δίσκου ΙΙ περί τον κύριο πόλο φv =1v /4 1v
φv =1v /4
του (κόμβος 3).
3 ∏ φv
N12
(4) Καταγράφουμε τα εξωτερικά, δυνατά έργα που

 N 12  3  
φ v  50  1v  0
παράγονται από τη ζητούμενη αξονική δύναμη v

3
Ν12 και από το δεδομένο φορτίο F κατά τη   N 12     50  1v  0
δυνατή μετατόπιση των σημείων εφαρμογής τους 4
και θέτουμε το άθροισμά τους ίσο με το μηδέν.   0.75  N 12  50  0
(5) Επιλύουμε την προκύπτουσα εξίσωση ως προς το  N 12  66.67kN

ζητούμενο φορτίο διατομής Ν12.
Άσκηση:
Η ευρεθείσα τιμή της Ν12 να επαληθευθεί με κατάλληλη διαχωριστική τομή και εφαρμογή των συνθηκών ισορροπίας
(βλ. Άσκηση Ζ5).
2-28

 Υπολογισμός της My1
(1) Εισάγουμε στο σημείο 1 μία κυλινδρική 4.00

άρθρωση (= καμπτική άρθρωση ως προς
1 2
τον τοπικό άξονα y της δοκού 1-2), η x
Μ y1 z
οποία αντιστοιχεί στη ροπή Μy1, και y
ταυτόχρονα προσάγουμε στην 3.00

εισαχθείσα άρθρωση το επιρράβδιο 30kN
σκέλος της Μy1 με τη συμβατικά θετική
του φορά. Το επικόμβιο σκέλος μπορεί
80kN 3
να αγνοηθεί εξαρχής, αφού δρα επί του 2.50
αμετακίνητου εδάφους και, συνεπώς, δεν 40kN
παράγει δυνατό έργο. 4
x
y
2.50
z
5
(2) Η κατασκευή του διαγράμματος πόλων

είναι πρακτικά περιττή λόγω της
απλότητας του χωρικού μας φορέα. Είναι
σαφές ότι το τμήμα 1-2-3 στρέφεται περί
τον άξονα της κυλινδρικής άρθρωσης v 1
v
φv =1 /4
που εισάγαμε στο σημείο 1 και ότι το
τμήμα 3-4-5 στρέφεται περί τον v
καθολικό άξονα Χ στο σημείο 5 φv =1 /4
(σφαιρική άρθρωση).
v
1
(3) Επιβάλλουμε, π.χ. στο σημείο 2 του (1/2) v
μονοκινηματικού πλαισίου μία 4' 4
μοναδιαία κατακόρυφη δυνατή (3/4)v
μετατόπιση w2ν=1v και προσδιορίζουμε
με απλούς γεωμετρικούς συλλογισμούς
τη μετατοπισμένη κατάσταση στην οποία (3/4) v
περιέρχεται συνολικά ο φορέας.

έργα που παράγονται από τη ζητούμενη v v v
ροπή Μy1 και από τα δεδομένα μοναχικά  1  1 3
M y1     80     40     0
φορτία στο σημείο 4 κατά τη δυνατή 4 2 4
μετακίνηση (στροφή, μετατόπιση) των
1
σημείων εφαρμογής τους και θέτουμε το   M y1  40  30  0
άθροισμά τους ίσο με το μηδέν. 4
(5) Επιλύουμε την προκύπτουσα εξίσωση ως  M y1  10  4  40kNm

προς το ζητούμενο φορτίο διατομής Μy1. (Σύγκρ. Άσκηση Ζ6)
2-29

 Υπολογισμός της Qα
(1) Καταλύουμε τον εσωτερικό σύνδεσμο στο σημείο α, ο οποίος μεταφέρει τη ζητούμενη τέμνουσα Qα,
δηλαδή εισάγουμε στο σημείο α μία διατμητική άρθρωση. Ο αρχικά ισοστατικός φορέας μετατρέπεται,
έτσι, σε μία μονοκινηματική αλυσίδα, η οποία συντίθεται από τέσσερις στερεούς δίσκους Ι, ΙΙ, ΙΙΙ και ΙV.
Ταυτόχρονα, για να διατηρηθεί η αρχική εντασιακή κατάσταση του δεδομένου φορέα, προσάγουμε στην
εισαχθείσα άρθρωση τα δύο σκέλη της Qα με τη συμβατικά θετική τους φορά.
F4 =100kN
3 III
4 5 6
1.50 II
α Qα
2.00 IV
2 7 X
Z
3.50
I
1
3.50 1.75 1.75 3.00
(2) Κατασκευάζουμε το διάγραμμα πόλων (βλ. ακόλουθο σχήμα).

(1,2)
(2)
¶ (2,3)
8 III (3,4)
3 ∏
(2,4) 5
II (4) 6
IV
(1,4)
2
I 7
(1)
¶
1 (1,3)

(1) Ø  λόγω των δύο οριζόντιων κυλίσεων στα σημεία 1 και 7. Συνεπώς ο δίσκος Ι μπορεί να εκτελέσει μόνο
παράλληλη μετάθεση οριζοντίως.
(1,2) Ø  λόγω της διατμητικής άρθρωσης στο σημείο α.
(2,3) στο σημείο 3 λόγω της σύνδεσης των δίσκων ΙΙ και ΙΙΙ μέσω καμπτικής άρθρωσης στο σημείο αυτό.
(3,4) στο σημείο 5 (αιτιολογία ανάλογη του (2,3)).
(1,4) στο σημείο 7 (αιτιολογία ανάλογη του (2,3)).
Προσδιορισμός υπόλοιπων πόλων:
1   1,2    2    2  στο   Συνεπώς ο δίσκος ΙΙ μπορεί να εκτελέσει
μόνο παράλληλη μετάθεση.
2-30
1,4    3,4   1,3  

  1,3  στο σημείο 1
 2,3   1,2   1,3  
1,3   1  3  
   3  στο σημείο 3
 3  επί ευθείας κάθετης στην κύλιση 6 
(2,3) και (3) συμπίπτουν fl (2) στο ίδιο σημείο με τον (3), δηλαδή στο σημείο 3
Όμως, ο (2) είχε βρεθεί στο . Συνεπώς, ο δίσκος ΙΙ παραμένει ακίνητος.
 2,3    3,4 
  2,4  
   2,4  στο σημείο 8
1,4   1,2    2,4  
1,4   1   4  
 3    3,4    4  
(3) Επιβάλλουμε στον χαλαρό φορέα ένα δυνατό άλμα Δwαv στη διατμητική άρθρωση α και με τη βοήθεια
των ήδη γνωστών πόλων στροφής προσδιορίζουμε τη μετατοπισμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται
συνολικά ο φορέας. Στο παράδειγμά μας, το άλμα Δwαv δημιουργείται επιβάλλοντας στον κόμβο 1 του
φορέα μια μοναδιαία δυνατή οριζόντια μετατόπιση 1v προς τα αριστερά.
Με τη βοήθεια των πόλων στροφής προσδιορίζεται η μετατοπισμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται ο
χαλαρός φορέας, π.χ. εύκολα επαληθεύει ο αναγνώστης ότι η βύθιση του κόμβου 5 είναι ίση με 1v, όπως
επίσης ότι η βύθιση w4 του σημείου εφαρμογής του φορτίου F είναι ίση με 0.75v.
L 35
L 34
F4 =100kN
6
3 8 φIVv 4 5
45 o
1v
φIVv w4v
Qα
1v
v
1
w v4 1v L 34 5.25
2 7   w v4    0.75 v
1 v L 34 L 35 L 35 7
o
45
1
1v
(4) Καταγράφουμε τα εξωτερικά, δυνατά έργα που παράγονται από τη ζητούμενη τέμνουσα Qα και από το
δεδομένο εξωτερικό φορτίο F4=100kN κατά τη δυνατή μετατόπιση των σημείων εφαρμογής τους και
θέτουμε το άθροισμά τους ίσο με το μηδέν:
 Q α  ∆w αv  F4  w v4  0   Q α  100  0.75  0

1v
(5) Επιλύουμε την προκύπτουσα εξίσωση ως προς το ζητούμενο φορτίο διατομής Qα. Η ευρεθείσα τιμή της Qα
ταυτίζεται με την τιμή που υπολογίστηκε με τη μέθοδο των διαχωριστικών τομών και τις συνθήκες
ισορροπίας.
 Q α  75kN (Σύγκρ. Άσκηση Ζ7)
2-31

(1) Καταλύουμε τον εσωτερικό σύνδεσμο στο σημείο α, ο οποίος μεταφέρει την αξονική δύναμη Να, δηλαδή
εισάγουμε στο σημείο α μία αξονική άρθρωση. Ο αρχικά ισοστατικός φορέας μετατρέπεται έτσι σε μία
μονοκινηματική αλυσίδα, η οποία συντίθεται από πέντε στερεούς δίσκους Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV και V (βλ.
ακόλουθο σχήμα). Ταυτόχρονα, για να διατηρηθεί η αρχική εντασιακή κατάσταση του δεδομένου φορέα,
προσάγουμε στην εισαχθείσα άρθρωση τα δύο σκέλη της Να με τη συμβατικά θετική τους φορά.
M L4
II Ν α
1.50
q=10kN/m α
1.00
IV 1.00
7
R=50kN
V
I X III
3.00
Z
8 9
4.00 4.00 3.00
(2) Κατασκευάζουμε το διάγραμμα πόλων (βλ. ακόλουθο σχήμα).

∏
(2)
¶
(1,2)
(2,3)
¶
∏ (4)
(1) (3,4)
∏
(1,4) (1,3) (3,5)
(5)
(3)
7
X
Z
8 9 (5)
Άμεσα προσδιορίσιμοι πόλοι: (1,4), (1,2), (2,3), (3,4) (3,5), (5)

Προσδιορισμός υπόλοιπων πόλων:
 3,5    5   3  
 3  επί ευθείας κάθετης στην κύλιση 8 
 3    3,5    5  
 3  και  3,5  συμπίπτουν 
fl Αντίφαση, διότι ο (5) είχε βρεθεί στο σημείο 9 fl O δίσκος V είναι αμετακίνητος.
1,4    3,4   1,3  

  1,3 
 2,3   1,2   1,3  
2-32
1,3    3   1  
  1 
1  επί ευθείας κάθετης στην κύλιση 1 
1  1,2    2  
  2 
 3    2,3    2  
1  1,4    4  
   4  στο 
 3    3,4    4  
fl Ο δίσκος ΙV μπορεί να εκτελέσει μόνο παράλληλες μεταθέσεις.
(3) Επιβάλλουμε στον χαλαρό φορέα ένα δυνατό χάσμα Δuαv στην αξονική άρθρωση α και με τη βοήθεια των
ήδη γνωστών πόλων στροφής προσδιορίζουμε την μετατοπισμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται
συνολικά ο φορέας. Στο παράδειγμά μας το άλμα Δuαv δημιουργείται επιβάλλοντας στον κόμβο 1 του
φορέα μια δυνατή οριζόντια μετατόπιση προς τα δεξιά. Με τη βοήθεια των πόλων στροφής προσδιορίζεται
η μετατοπισμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται ο χαλαρός φορέας (βλ. και παρακάτω).
.0m
dº7 ∏
(2)
φIIv
ML4
φIIv
∆wv
4
∆u v
∏ α
φIv
Nα
(1) ∏
φIv
R=50kN
cº4.6m
uvR αμετακίνητος
1cm
8 9
1m
(4) Καταγράφουμε τα εξωτερικά, δυνατά έργα που παράγονται από τη ζητούμενη αξονική δύναμη Να και από
όλα τα εξωτερικά φορτία (εδώ: q=10kN/m και ML4) κατά τη δυνατή μετακίνηση (μετατόπιση, στροφή)
των σημείων εφαρμογής τους και θέτουμε το άθροισμά τους ίσο με το μηδέν:
 N α  ∆u αv  R  u Rv  M L4  ∆φ v4  0
(5) Η ζητούμενη τιμή της ML4 προκύπτει θέτοντας Να=0 στην παραπάνω εξίσωση:
R  u Rv
R  u Rv  ML4  ∆φ v4  0  ML4  
∆φ v4
Οι δυνατές μετακινήσεις u Rv και Δφ4v, λόγω της επιβληθείσας οριζόντιας μετατόπισης στον κόμβο 1,
υπολογίζονται εύκολα από τη γεωμετρία του φορέα στην κατάστασης δυνατής μετακίνησης. Εφόσον οι
δυνατές μετατοπίσεις σχεδιαστούν υπό την ίδια κλίμακα όπως και ο φορέας, τα απαιτούμενα γεωμετρικά
2-33
μεγέθη μπορούν να ληφθούν γραφικά, δηλαδή να μετρηθούν στο χαρτί. Στο παραπάνω σχήμα, η δυνατή
μετατόπιση του κόμβου 1 θεωρήθηκε ίση με 1m και σχεδιάστηκε ως 1cm (κλίμακα 1:100). Σημειώνεται ότι
πρόκειται για νοητές καταστάσεις, στις οποίες ισχύουν και εφαρμόζονται οι γεωμετρικοί κανόνες που διέπουν
τις απειροστές μετακινήσεις. Προκύπτουν έτσι τα εξής μεγέθη:
1  10 2 m
Στροφή δίσκου Ι: φ Iv   0.217  10  2
4.6m
Μετατόπιση σημείου εφαρμογής συνισταμένης R:

u Rv  φ Iv   4.6  2.5   0.456  10 2 m
Μετατόπιση σημείου 4:
∆w v4  L 34  φIv   4 2  1.5 2  0.217 10
 
2
 0.927  10 2 m
∆w v4 0.927  10 2 m
Στροφή δίσκου ΙΙ: φ IIv    0.132  10  2
d 7.0m
 ∆φ v4  φ Iv  φ IIv  0.217  0.132   10 2  0.349  10 2
50kN  0.456  10 2
 M L4    65.34kNm
0.349  10  2
Η τιμή αυτή της ΜL4 ταυτίζεται πρακτικά με την τιμή της ΜL4 = -65.5kNm που υπολογίστηκε πιο πάνω με τις
συνθήκες ισορροπίας.
  65.5  65.34  
Απόκλιση:    100%  0.24%  3%
 65.5 
2-34
2.2 Υπολογισμός διαγραμμάτων φορτίων διατομής επίπεδων φορέων (Ομάδα Η)

2.2.1 Αμφιέρειστες δοκοί (Ομάδα Η1)
Για τις παρακάτω αμφιέρειστες δοκούς ευθύγραμμης και τεθλασμένης γεωμετρίας να υπολογιστούν και να
σχεδιαστούν τα διαγράμματα των φορτίων διατομής Μ(x), Q(x), N(x). Στις περιπτώσεις αλλαγής προσήμου
της τέμνουσας Q(x) να προσδιοριστεί η θέση x0 διέλευσης του διαγράμματός της διά του μηδενός και να
υπολογιστεί η τιμή της μέγιστης ροπής maxM.
2-35
P
4 P=150kN
2.00
P
3
0.25
H1/3 2.00 6.00
P
2
2.00
X
Z
1
X 2
3.00 Z
P=60kN
3
H1/4
3.00
1
6.00 3.00
3 4
X
Z
1.00
P1 =30kN P2 =10kN
1
2
2.00 1.00 2.00
H1/5
2-36
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση H1/1
X
Z R= 30 ∏ 2.50/2=37.50kN
q=30kN/m
A X1 1 4
2 3
2∏
A Z1 2.5 A Z4
3
3.50 2.50 2.00
8.00
Α. Υπολογισμός αντιδράσεων στήριξης (Σύγκρ. Άσκηση Ζ1)

F X
0  A X1  0
 2 
M    0
1
 A Z4  8.00  37.50   3.50   2.50   0  A Z4  24.22kN
 3 
F Z
0   A Z1  37.50  24.22  0  A Z1  13.28kN
Β. Υπολογισμός των Ν(x), Q(x), M(x) σε χαρακτηριστικά σημεία με αντίστοιχες νοητές κυκλικές
διαχωριστικές τομές
• Λόγω ΑΧ1=0 και της έλλειψης αξονικών φορτίων, η αξονική δύναμη Ν(x) είναι μηδενική καθόλο το
μήκος της δοκού, δηλαδή για όλα τα x.
 Σημείο 1: M1 F  0 X
 N1  0
0
N1
M   0 1
 M1  0
Q1
A Z1=13.28kN
F  0 Z
  13.28  Q 1  0
 Q 1  13.28kN
 Σημείο 2: M2
0
N2 F  0 X
 N2  0
Q2 M    0 2
  13.28  3.50  M 2  0  M 2  46.48kNm
A Z1 =13.28kN
3.50 F  0 Z
  13.28  Q 2  0  Q 2  13.28kN
 Σημείο 3: M3 F  0 X  N3  0
N3  M   0 3
 24.22  2.00  M3  0  M3  48.44kNm
Q3 F  0 Z  24.22  Q3  0  Q3  24.22kN
A Z4 =24.22kN
2.00
 Σημείο M4 F  0 X
 N4  0
4: N4
Q4 M    0 4
 M4  0
A Z4=24.22kN F  0 Z
  24.22  Q 4  0
 Q 4  24.22kN
2-37
Γ. Σχεδίαση των διαγραμμάτων Q(x), M(x) [βλ. παρακάτω σχήμα]

• Στο αφόρτιστο τμήμα 1-2 η τέμνουσα παραμένει σταθερή (Q1=Q2=13.28kN) και η ροπή μεταβάλλεται
γραμμικά (από M1=0 σε M2=46.48kNm).
• Παρομοίως στο αφόρτιστο τμήμα 3-4:
Η τέμνουσα παραμένει σταθερή (Q3 = Q4 = -24.22kN) και η ροπή μεταβάλλεται γραμμικά (από M3 =
48.44kNm σε M4 = 0).
• Στην περιοχή 2-3 του φορτίου q(x) το διάγραμμα τεμνουσών είναι μια παραβολή 2ου βαθμού που στρέφει
τα κοίλα προς τα κάτω.
Αιτιολογία:
Το δεδομένο φορτίο q(x) μεταβάλλεται γραμμικά-τριγωνικά και μάλιστα αυξάνει με αυξανόμενο x. Συνεπώς, λόγω
της γνωστής μας διαφορικής εξίσωσης ισορροπίας Q΄(x) = –q(x), ισχύουν τα εξής:
(α) Η τέμνουσα Q(x), ως ολοκλήρωμα της γραμμικής συνάρτησης –q(x), μεταβάλλεται παραβολοειδώς,
και
(β) η κλίση της εφαπτομένης στο διάγραμμα Q(x,) η οποία εκφράζεται από την πρώτη παράγωγο –q(x) της Q(x),
αυξάνει (κατ’ απόλυτο τιμή) με αυξανόμενο x, δηλ. στρέφει τα κοίλα προς τα κάτω.
• Το πρόσημο της τέμνουσας αλλάζει στο διάστημα μεταξύ των σημείων 2 και 3. Συνεπώς, μεταξύ των δύο
αυτών σημείων εμφανίζεται η μέγιστη ροπή κάμψης maxM.
• Στο σημείο 2 η καμπύλη της τέμνουσας έχει οριζόντια εφαπτομένη, όχι γόνατο, διότι η πρώτη παράγωγος
της είναι ίση με το μηδέν: Q΄(x=3.50) = – q(x=3.50) = 0. Αντίθετα, στο σημείο 3 η καμπύλη της
τέμνουσας έχει γόνατο, διότι η πρώτη της παράγωγος, δηλαδή το φορτίο q(x), έχει άλμα q=30kN/m.
όχι γόνατο
Q(x) [kN] 13.28
+ 3
1 4
2
3.50 + x 0 = 4.99
-
-24.22
M(x) [kNm] 1 2 A 3 4
48.44
46.48
+
κλείουσα
όχι γόνατο όχι γόνατο
maxM=59.65 οριζ. εφαπτομένη
• Υπολογισμός της maxM:

Έστω ότι η τέμνουσα μηδενίζεται στο σημείο Α που βρίσκεται σε απόσταση x0 από την αρχή (σημείο 2)
του τριγωνικού φορτίου q(x). Τέμνουμε τη δοκό στο σημείο Α και καταστρώνουμε τις συνθήκες
ισορροπίας για το αριστερό ή το δεξιό τμήμα της 1-Α (ή Α-4):
X q ∏ x0 30 ∏
R'= 12 ∏ x 0 ∏ x 0 /2 = 6 ∏ x 20 = x 0 = 12 ∏ x 0
Z 2.50 2.50
0 1
maxM
2 A
x 0 /3 Q A =0
A Z1 =13.28kN
3.50 x0
2-38
F Z
0   A Z1  R   0   13.28  6  x 02  0  x 0  1.49m
x0
M A
 0  maxM  R    A Z1  3.50  x 0   0
3
1.49
 maxM  6  1.49   13.28  3.50  1.49 
2

3
 6.62  66.27  59.65kNm
Έλεγχος με τους τύπους του Πίνακα 1.2-1 (κάτω) του [1]:

2  Qi  α q  x 30
x0  , maxM  M i  Q i  x 0 
q 6α
Με Qi = Q2 = 13.28kN, Mi = M2 = 46.48kNm, α = 2.50m και q = 30kN/m παίρνουμε πράγματι:
2  13.28  2.50
x0   1.49m
30
και
30  1.49 3
maxM  46.48  13.28  1.49 
6  2.50
 46.48  19.79  6.62
 59.65kNm 
Δ. Υπολογισμός της ακριβούς καμπύλης των διαγραμμάτων Q(x), M(x) στο τμήμα 2-3
Χρησιμοποιούμε την ίδια διαχωριστική τομή που χρησιμοποιήσαμε για τον υπολογισμό της maxM, αλλά
τώρα για την τυχούσα θέση x μεταξύ των σημείων 2 και 3:
R'= 6 ∏ x 2
X
Z 0 1
M(x)
2 x/3
x Q(x)
A Z1=13.28kN x
3.50 x = x - 3.50
F Z
 0   13.28  6  x 2  Q  x   0  Q  x   13.28  6  x 2
ή Q  x   13.28  6   x  3.50   Q  x   60.22  42  x  6  x 2

2
M  x   0  M  x   13.28   3.5  x   6  x 2  x 30
 M  x   46.48  13.28  x  2  x 3
ή M  x   13.28  x  6   x  3.50 
3
3
 M  x   85.75  60.22  x  21  x 2  2  x 3
Για το σημείο μηδενισμού της τέμνουσας παίρνουμε, όπως και πριν Q=0 και λύνουμε ως προς x  x 0 :
Q  x 0   13.28  6  x 02  0  x 0  1.49m
Για τη μέγιστη ροπή maxM προκύπτει:

maxM  M  x 0   13.28   x 0  3.5   2  x 30
 13.28  1.49  3.50   2  1.49 3  59.65kNm
2-39
Άσκηση H1/2
2.00 R2 R 1 = 20 ∏ 8.00 = 160kN

q 2 =10kN/m
R 2 = 10 ∏ 4.00 = 40kN
X
R1
Z
q 1 =20kN/m
A X1
1 3
2
A Z1 A Z3
4.00 4.00
8.00
Α. Υπολογισμός αντιδράσεων στήριξης

F X
0  A X1  0
M  1
 0  A Z3  8.00  160  4.00  40  2.00  0  A Z3  90kN
F Z
0   A Z1  40  160  A Z3  0  A Z1  110kN
μήκος της δοκού: Ν(x)=0 για όλα τα x (Σύγκρ. Άσκηση Η1/1).
• Οι ροπές στα σημεία 1 και 3 είναι προφανώς μηδενικές λόγω των εκεί αφόρτιστων αρθρώσεων
(Σημ.: Δεν υπάρχουν εξωτερικές ροπές-φορτία): Μ1=Μ3=0.
M1=0
 Σημείο 1: 0 1
N1=0 F Z
 0   110  Q 1  0
Q1
 Q 1  110kN
A Z1=110kN
 Σημείο 2: R = 30 ∏ 4.00 = 120kN
q 1+ q 2 =30kN/m
0 M2
1
2 N 2 =0
Q2
A Z1 =110kN 2.00
4.00
M  2
 0   110  4.00  120  2.00  M 2  0  M 2  200kNm
F Z
0   110  30  4.00  Q 2  0  Q 2  10kN
 Σημείο 3: M 3 =0
N3= 0 F Z
 0   90  Q 3  0
Q3
 Q 3  90kN
A Z3 =90kN
2-40
Γ. Σχεδίαση των διαγραμμάτων Q(x), M(x) [βλ. παρακάτω σχήμα]

• Λόγω των ομοιόμορφων σταθερών φορτίων q1+q2 στο τμήμα 1-2 και q1 στο τμήμα 2-3, η τέμνουσα Q(x)
μεταβάλλεται γραμμικά και η ροπή παραβολοειδώς (παραβολή 2ου βαθμού) σε όλο το μήκος της δοκού.
• Το πρόσημο της τέμνουσας αλλάζει στο διάστημα μεταξύ των σημείων 1 και 2. Συνεπώς, κάπου μεταξύ
των δυο αυτών σημείων η τέμνουσα μηδενίζεται και εκεί ακριβώς εμφανίζεται η μέγιστη ροπή maxM.
• Υπολογισμός της maxM:
Έστω ότι η τέμνουσα μηδενίζεται στο σημείο Α που βρίσκεται σε απόσταση x0 από το σημείο 1.
Τέμνουμε τη δοκό στο σημείο Α και καταστρώνουμε τις συνθήκες ισορροπίας για το αριστερό ή το δεξιό
τμήμα της 1-Α (ή Α-3):
R'= 30 ∏ x 0
X
q1+ q 2 =30kN/m
Z
0
1 maxM
A
QA =0
A Z1 =110kN
x0
F Z
0   A Z1  R   0   110  30  x 0  0  x 0  110 30  3.67m
x0
M  A
 0  maxM  30  x 0 
2
 A Z1  x 0  0
 maxM  110  3.67  15  3.67 2  201.67kNm
Έλεγχος (βλ. [2], Πίνακα 6.5.2-1):

Qi q  x 02
x0  , maxM  M i  Q i  x 0 
q 2
Με Qi=Q1=110kN, q=q1+q2=30kN/m και Μi=Μ1=0 παίρνουμε πράγματι:
110
x0   3.67m
30
30  3.67 2
maxM  0  110  3.67   201.67kNm 
2
110
Q(x) [kN]
+
-10
γόνατο -
x 0 = 3.67 -90
M(x) [kNm] A
200
+
maxM=201.67
οριζ. εφαπτομένη
2-41
Δ. Υπολογισμός της ακριβούς καμπύλης των διαγραμμάτων Q(x), M(x)

Τμήμα 1-2: X
q 1+ q 2 =30kN/m
Z
0
1 M(x)
A Z1 =110kN x
M x
 
 0  M x   A Z1  x  q1  q 2   x 2 2  M x   110  x  15  x 2
Για την τέμνουσα παίρνουμε με παραγώγιση της ροπής:

 Q  x   M  x  110  2  15  x  110  30  x
Σημείο μηδενισμού τέμνουσας: Θέτουμε Q=0 και λύνουμε ως προς x=x0:

Q  x 0   110  30  x 0  0  x 0  110 30  3.67m
Τμήμα 2-3: X
Z q 1 =20kN/m
M(x) 3
L-x A Z3=90kN
M  x   0  M  x   A Z3   L  x   q 1   L  x  2 
2 , για 4  x  8

 M  x   90   8  x   20   8  x 
2
2 
 M  x   80  70  x  10  x 2
Για την τέμνουσα ισχύει: Q  x   M   x   70  20  x, για 4  x  8
2-42
Άσκηση H1/3
X P=150kN P=150kN
A X1 1 4
0.25
Z
2α 2 2δ 3α 3 3δ P=150kN
A Z1 A Z4
2.00 2.00 2.00
6.00

Σημείωση/υπενθύμιση:
Οι συμβατικά θετικές φορές των αντιδράσεων στήριξης ορίζονται γενικώς ως αντίθετες προς τις θετικές φορές των
αξόνων αναφοράς Χ, Υ, Ζ (βλ. προηγούμενες ασκήσεις Η1/1, Η1/2 και επόμενη Άσκηση Η1/4). Συχνά, όμως, ιδίως σε
υπολογισμούς με το χέρι, βολεύει να εισάγονται οι αντιδράσεις στήριξης ως θετικές κατά την έννοια των αξόνων
αναφοράς. Αυτό γίνεται στην παρούσα άσκηση για την αντίδραση ΑΧ1. Αν για μία οποιαδήποτε αντίδραση Α,
ανεξάρτητα από την καθορισθείσα συμβατική θετική της φορά, προκύψει από τους υπολογισμούς, που θα
ακολουθήσουν, θετική τιμή, τότε η πραγματική φορά της αντίδρασης αυτής συμπίπτει με τη συμβατική φορά της.
Αντίθετα, αν από τους υπολογισμούς προκύψει αρνητική τιμή για την Α, τότε η πραγματική φορά της Α είναι αντίθετη
προς τη συμβατική φορά της που χρησιμοποιήθηκε στους υπολογισμούς.
Για τις αντιδράσεις στήριξης του δεδομένου φορέα παίρνουμε:
F  0
X
 A X1  P  P  P  0  A X1  3  P  450kN
M    0
1
 A Z4  6.00  P  0.25  P  0.25  0  A Z4  12.5kN
F  0
Z
 A Z1  A Z4  0  A Z1  12.5kN
Β. Υπολογισμός των Ν(x), Q(x), M(x) σε χαρακτηριστικά σημεία με αντίστοιχες νοητές κυκλικές διαχωριστικές
τομές
Προκαταρκτικές παρατηρήσεις:
(1) Στα σημεία 2 και 3 η αξονική δύναμη εμφανίζει θετικό άλμα ίσο με Ρ και η ροπή αρνητικό άλμα ίσο με 0.25Ρ.
(2) Στα αφόρτιστα τμήματα 1-2α, 2δ-3α και 3δ-4 η αξονική δύναμη Ν(x) και η τέμνουσα Q(x) είναι σταθερές, η δε
ροπή Μ(x) μεταβάλλεται γραμμικά.
(3) Ειδικότερα, ελλείψει εγκάρσιας φόρτισης, η τέμνουσα Q(x) είναι σταθερή σε όλο το μήκος της δοκού.
Ακολουθεί η κατάστρωση των συνθηκών ισορροπίας για επιλεγμένα τμήματα της δοκού:
 Σημείο 1: M1 F  0
X  N1  450kN
A X1=450kN
N1  M   0
1
 M1  0
Q1 F  0
Z   A Z1  Q1  0
A Z1=12.5kN  Q1  12.50kN
 Σημείο 2α: 2α M2α F X

0  N 2α  450kN
450kN
Q2α
N2α
M 2α 
 0  M 2α  12.5  2.00
12.5kN  M 2α  25.00kNm
2.00
F Z
0  Q 2α  12.50kN
2-43
 Σημείο 2δ: P=150kN M 2δ F X

 0  N 2δ  450  150  0
450kN 0.25 N2δ  N 2δ  300kN

2δ
Q2δ
12.5kN
FZ
 0  Q 2δ  12.50kN
2.00
M  2δ 
 0  M 2δ  12.5  2.00  150  0.25  0
 M 2δ  12.5kNm
 Σημείο 3α: M 2δ 2δ 3α M 3α F X
 0  N 3α  N 2δ  300kN
N 2δ N 3α
Q 2δ Q 3α F Z
 0  Q 3α  Q 2δ  12.50kN
2.00
M  3α 
 0  M 3α  M 2δ  Q 2δ  2.00
 M 3α  12.50  12.50  2.00  12.50kNm
 Σημείο 3δ: Q
M 3α 3α P Q3δ F X
 0  N 3δ  N 3α  150
N3δ 0.25
N3α
M 3δ  N 3δ  150kN
3α 3δ
F Z
 0  Q 3δ  Q 3α  12.50kN
M  3
 0  M 3δ  M 3α  P  0.25
 M 3δ  12.50  37.5  25.00kNm
M4
 Σημείο 4:
P=150kN F X
0  N 4  150kN
N4
Q4 F Z
0  Q 4   A Z4  12.50kN
A Z4=-12.50kN
M  4
 0  M4  0
Λαμβάνοντας υπόψη
• ότι ελλείψει εγκάρσιου φορτίου η τέμνουσα είναι σταθερή σε όλο το μήκος της δοκού,
• ότι στα σημεία 2 και 3 η αξονική δύναμη εμφανίζει θετικό άλμα ίσο με Ρ και η ροπή κάμψης
αρνητικό άλμα ίσο με 0.25•Ρ και
• ότι στα αφόρτιστα τμήματα 1-2α, 2δ-3α, και 3δ-4 η αξονική δύναμη Ν(x) είναι σταθερή, η δε
ροπή Μ(x) μεταβάλλεται γραμμικά εφόσον η τέμνουσα είναι σταθερή,
μπορούμε να σχεδιάσουμε τα διαγράμματα των φορτίων διατομής.
2-44
Γ. Σχεδίαση διαγραμμάτων
N(x) [kN]
-
-
- -150
-300
-450
12.50 12.50
+ + +
Q(x) [kN]
-25.0
-12.50
-
-
M(x) [kNm]
+
+
12.50
25.0
Παρατηρήση:
Η κλίση της εφαπτομένης, σε οποιοδήποτε σημείο του διαγράμματος των ροπών κάμψης, ισούται με την τέμνουσα στο
σημείο αυτό. Στη περίπτωσή μας, η τέμνουσα είναι σταθερή και ίση σε όλα τα σημεία του φορέα. Συνεπώς, οι γραμμικές
συναρτήσεις που συνθέτουν το διάγραμμα ροπών έχουν όλες την ίδια κλίση παντού, δηλαδή οι γραμμές του
διαγράμματος ροπών είναι παράλληλες μεταξύ τους.
Άσκηση H1/4
∏
3.00
P=60kN
F  0   A
X X1
 60  0  A X1  60kN
M    0  A
1 Z3
 9.00  60  3.00  0  A Z3  20kN A Z3 3.00
F  0   A
Z Z1
 A Z3  0  A Z1  20kN A X1
A Z1
6.00 3.00
Β. Υπολογισμός των Ν(x), Q(x), M(x) σε χαρακτηριστικά σημεία με αντίστοιχες νοητές κυκλικές διαχωριστικές
τομές
• Οι ροπές στα σημεία 1 και 3 είναι μηδενικές λόγω των αρθρώσεων: Μ1=Μ3=0. Επίσης Μ21=Μ23=Μ2,
αφού ο κόμβος 2 δεν φορτίζεται με εξωτερική ροπή.
• Ροπή κάμψης στο σημείο 2:
2-45
M2 M  2
0
 M 2  60  6.00    20   6.00  0
6.00  M 2  240kNm
60kN
-20kN 6.00
Έλεγχος: M  2
0
M2
  M 2  60  3.00  20  3.00  0
3.00
 M 2  180  60  240kNm 
P=60kN
3.00 20kN
Με δεδομένες τις τιμές των ροπών στα σημεία 1, 2 και 3, το διάγραμμα ροπών προκύπτει
συνδέοντας τις τεταγμένες Μ1=0, Μ2=240kNm και Μ3=0 γραμμικά (βλ. παράγραφο Γ), αφού τα
στοιχεία 1-2 και 2-3 είναι αφόρτιστα.
• Λόγω Q(x)=M΄(x), η τέμνουσα εκφράζει την εφαπτομένη της γωνίας κλίσης της Μ(x), όπου x ο
τοπικός άξονας του κάθε στοιχείου. Λόγω της γραμμικής μεταβολής της Μ(x), η γωνία κλίσης της,
δηλαδή η τέμνουσα, είναι σταθερή για κάθε στοιχείο. Έχουμε:
M 2  M1 240  0
Στοιχείο 1 - 2 : Q 12    28.28kN
L 12 62  62
M3  M2 0  240
Στοιχείο 2 - 3 : Q 23    56.57kN
L 23 32  32
Έλεγχος της Q12 (ισορροπία δυνάμεων κατά τον τοπικό άξονα z στον κόμβο 1):
N12 F z
 0  Q 12  A X1  sin45 o  A Z1  cos45 o  0
A X1 =60kN Q12
45o  Q 12   A X1  A Z1    2 2 
 
x
A Z1 =-20kN  Q 12   60  20   2 2  28.28kN 
z
• Από την ισορροπία των δυνάμεων κατά τον τοπικό άξονα x στον κόμβο 1 (βλ. παραπάνω σχήμα)
παίρνουμε:
F x
 0  N 12  A X1  cos45 o  A Z1  sin45 o  0
 N 12   A X1  A Z1    
2 2   60    20     
2 2  56.57kN
Έλεγχος (ισορροπία του κόμβου 2):

Όπως η τέμνουσα, έτσι και η αξονική δύναμη, διατηρείται σταθερή μεταξύ των σημείων 1 και 2,
αφού το στοιχείο 1-2 είναι αφόρτιστο. Επομένως, Q21=Q12 και Ν21=Ν12.
2-46
x
F x
 0   N 21  Q 23  0
z
∏
Q 21
 N 21   Q 23  56.57kN 
N 21 N 23
Q 23
Από την ισορροπία κατά τον τοπικό άξονα z παίρνουμε:
F z
 0  N 23  Q 21  Q 12  28.28kN
Έλεγχος (ισορροπία του κόμβου 3): Επαφίεται ως απλή άσκηση στον αναγνώστη.
M(x) [kNm] 240

+
240
+
Q(x) [kN]
-
+
28.28 -56.57
N(x) [kN]
+
28.28
+
56.57
2-47
Άσκηση H1/5
1.0
1.00 tgα   1.0
P1 =30kN 1.0
A Χ1 α P2 =10kN A Z4
 α  45 
A Z1 1
 sinα  cosα 
2.00 1.00 2.00 2

F  0
X
 A X1  0 


M    0
1
 A Z4  6kN  βλ. Άσκηση Β4

M    0
4
 A Z1  14kN 
 Σημείο 2α: x F  0  N
x 21
0
z
0
M 21
F  0  Q
z 21
 14kN
Ν 21
2α
Q 21 M    0  M
2α 21
 14  2.00
14kN
 M 21  28kNm
2.00
 Σημείο 2δ: M 23 α=45 ο

P1 =30kN Ν 23
0
Q 23
2δ
x
14kN
z
2.00
F  0  N
x 23
 30  sin45 o  14  sin45 o  0  N 23  11.31kN
F  0  Q
z 23
 30  cos45 o  14  cos45 o  0  Q 23  11.31kN
M    0  M
2δ 23
 14  2.00  0  M 23  28kNm
 Σημείο 3δ:
M 34
Q 34
3δ F  0  N
x 34
0
Ν 34
x
F  0  Q
z 34
 6kN
z 6kN M    0  M
3δ 34
 6  2.00
2.00
 M 34  12kNm
2-48
Αφού μεταξύ των κόμβων δεν δρούν εξωτερικά φορτία, τα διαγράμματα των φορτίων διατομής Μ(x),
Q(x), N(x) προκύπτουν με γραμμική σύνδεση των υπολογισθεισών τεταγμένων τους στους κόμβους 1, 2, 3
και 4.
3 4
M(x) [kNm]
+
1 2
12
+
28 28
Q(x) [kN] 3 4
14 -
-6
+
-
1
2 -11.31
11.31
0 4
N(x) [kN]
3
+
1 0
2
Έλεγχος (ισορροπία του κόμβου 3):
Q32 3
Q34 M34 M  3
 M 34  M 32  12  12  0 
Ν34
P2 =10kN
F X
  N 32  cos45 o  Q 32  sin45 o  N 34
Ν32 M32
 11.31 1  
2    11.31  1 2 0  
α=45ο
F Z
 N 32  sin45 o  Q 32  cos45 o  Q 34  P2
 11.31 1   
2    11.31  1 
2    6   10
 15.99  6  10  0 
2-49
2.2.2 Πρόβολοι (Ομάδα Η2)
Για τους παρακάτω φορείς-προβόλους ευθύγραμμης, τεθλασμένης και καμπύλης γεωμετρίας, να

υπολογιστούν και να σχεδιαστούν τα διαγράμματα των φορτίων διατομής Μ(x), Q(x), N(x).
q=10kN/m
X
Z
2
1
3.00
(βλ. Άσκηση Β1)
Ως πρόβολος θα μπορούσε να προσομοιωθεί απλουστευτικά και το

απεικονιζόμενο τμήμα μιας οδογέφυρας στη φάση κατασκευής
(προβολοδόμηση).
H2/1
PZ =10kN
X
0.50
Z
H2/2 2 PX =20kN
1
1.00 0.50 0.50 0.50 0.50
(βλ. Άσκηση Β2)
2-50
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση H2/1
q=10kN/m
ΜΠ1
A X1
A Z1
3.00
Α. Υπολογισμός αντιδράσεων στήριξης (Σύγκρ. Άσκηση B1)

F X
0  A X1  0
1
F Z
0   A Z1 
2
 10  3.00  0  A Z1  15kN
1  1 
M  1
 0  M Π1    10  3.00     3.00   0  M Π1  15kNm
2  3 
 Σημείο 1: 15kNm M1 F X
0  N 1  A X1  0
0 N1
Q1
M    0
1
 M 1   M Π1  15kNm
15kN
F Z
0  Q 1  A Z1  15kN
 Σημείο 2: Ν2=0, Q2=0, M2=0

(Ελεύθερο άκρο χωρίς συγκεντρωμένα φορτία)
μήκος της δοκού, δηλαδή για όλα τα x).
• Λόγω του τριγωνικού φορτίου q(x), το διάγραμμα της τέμνουσας Q(x)=-∫q(x) dx είναι μία
παραβολή 2ου βαθμού που στρέφει τα κοίλα προς τα άνω.
• Λόγω της παραβολικής (2ου βαθμού) μορφής του διαγράμματος τεμνουσών, το διάγραμμα της ροπής
M(x)= ∫Q(x) dx είναι μια καμπύλη 3ου βαθμού.
Γ. Υπολογισμός της ακριβούς καμπύλης των διαγραμμάτων Q(x), M(x)

Θεωρούμε μια διαχωριστική τομή σε τυχούσα θέση Α μεταξύ των σημείων 1 και 2 και καταστρώνουμε
τις συνθήκες ισορροπίας για το δεξιό ή για το αριστερό τμήμα του φορέα. Π.χ. οι συνθήκες ισορροπίας
για το δεξιό τμήμα Α-2 μας δίνουν:
q∏x 10 ∏
= x 5∏ 2
3.00 3 R= x 5 5
3
M(x) F Z
0   Qx   x2 0  Qx    x2
3 3
X
5  1  5
Z
Q(x)
A 2
M  x   0   M  x     x 2     x   0  M x     x 3
  
x/3 3  3  9
x=3 - x x
2-51
Δ. Σχεδίαση διαγραμμάτων
καμπύλη
-15 3 ου βαθμού
M(x) [kNm]
-
1 2
Οριζόντια εφαπτομένη
λόγω Q 2 = Q(x=3) = 0
καμπύλη
15 2 ου βαθμού
Q(x) [kN]
+
1 2
Οριζόντια εφαπτομένη
λόγω q(x=3) = 0
0
N(x) [kN] 1 2
Άσκηση H2/2
PZ =10kN
∏ ∏
0.50
A X1 45 o 45 o
ΜΠ1 A PX=20kN
A Z1
1.00 0.50 0.50 0.50 0.50
Α. Υπολογισμός αντιδράσεων στήριξης (Σύγκρ. Άσκηση B2)

 Λόγω της δράσης του οριζόντιου φορτίου Ρx
F X
0   A X1  PX  0  A X1   PX  20kN
F Z
0  A Z1  0
M   0  M
1 Π1
0
 Λόγω της δράσης του κατακόρυφου φορτίου ΡZ

F X
0  A X1  0
F Z
0   A Z1  PZ  0  A Z1  PZ  10kN
M   0
1
 MΠ1  PZ  3.00  0  M Π1  30kNm
Σημ.: Χάριν μεγαλύτερης ακρίβειας των αποτελεσμάτων οι παρακάτω υπολογισμοί γίνονται με 3 ψηφία μετά το
κόμμα.
Με γνωστές ήδη τις αντιδράσεις στήριξης, ξεκινάμε με τομή στο σημείο 1 και προχωρούμε
2-52
συστηματικά προς τα δεξιά.
 Σημείο 1:
(α) Λόγω PX F X
0  N1  A X1  20kN
M1
0
N1
M    0  M
1 1
0
-20kN
0 Q1 F Z
0  Q1  0
(β) Λόγω PZ F 0  N1  0
X
M1
30kNm M    01
 M1  MΠ1  0  M1  30kNm
0 N1
10kN Q1 F Z
0  Q 1  A Z1  0  Q 1  10kN
 Σημείο Αα (σε απειροστή απόσταση αριστερά του σημείου Α):
(α) Λόγω PX
0
1 MAα NAα
F X
0  N Aα  A X1  20kN
-20kN Aα Q M  Aα 
 0  M Aα  0
0 Aα
1.00 F Z
0  Q Aα  0
(β) Λόγω PZ 30kNm 1 MAα F X

0  N Aα  0
NAα
0
Aα Q
M Aα 
 0  M Aα  M Π1  A Z1  1.00  0
10kN Aα
 M Aα  30  10  20kNm
1.00
F Z
0  Q Aα  A Z1  10kN
 Σημείο Αδ (σε απειροστή απόσταση δεξιά του σημείου Α):
Q δεξ. δεξ. N Aδεξ.

αρ.
A N Aδεξ. αρ.
MA
MA MA
NA
αρ.
o
MA
δεξ. fl NA
αρ.
o
Q δεξ.
A
αρ.
A 45 αρ.
A 45
QA QA
(α) Λόγω PX
F X

 0  Ν Aδ  cos45 o  Q Aδ  sin45 o  Ν Aα  0


 Ν Aδ  Q Aδ  20  2 2  28.284kN 


  Ν Aδ  Q Aδ  14.142kN
 Z
F  0   Ν Aδ
 sin45 o
 Q Aδ
 cos45 o
 Q Aα
 0 


 Ν Aδ  Q Aδ 
M  A   0  M Aδ  M Aα  0
2-53
(β) Λόγω PZ
F X

 0  Ν Aδ  cos45 o  Q Aδ  sin45 o  Ν Aα  0


 Ν Aδ   Q Aδ 
  Ν Aδ   Q Aδ  7.071kN
 Z
F  0   Ν Aδ
 sin45 o
 Q Aδ
 cos45 o
 Q Aα
 0 


  Ν Aδ  Q Aδ  10  2 2  14.142kN   
M  A   0  M Aδ  M Aα  20kNm
 Σημείο 2:
(α) Λόγω PX
F  0   Ν 2  cos45 o  Q 2  sin45 o  PX  0 
X

  Ν 2  Q 2  28.284kN  Q  14.142kN
 2
M2 
N2
PX =20kN FZ  0   Ν 2  sin45 o  Q 2  cos45o  0  N 2  14.142kN

Q2 
 Ν2  Q 2 
M  2
 0  M2  0
(β) Λόγω PZ
F X

 0   Ν 2  cos45 o  Q 2  sin45 o  0

 Ν2  Q 2  Ν  7.071kN
M2  2
N2 PZ =10kN 
 FZ  0   Ν 2  sin45  Q 2  cos45  PZ  0  Q 2  7.071kN
o o
Q2

 Ν 2  Q 2  10  2 2  14.142kN  
M  2
 0  M2  0
 Τα M(x), Q(x) και N(x) στα υπόλοιπα χαρακτηριστικά σημεία του φορέα υπολογίζονται κατά τον
ίδιο τρόπο με αυτόν που παρουσιάστηκε πιο πάνω. Ο υπολογισμός τους επαφίεται ως απλή
εξάσκηση στον αναγνώστη.
 Ο υπολογισμός των φορτίων διατομής θα μπορούσε να γίνει και χωρίς προηγούμενο υπολογισμό
των αντιδράσεων στήριξης, ξεκινώντας με θεώρηση της ισορροπίας του ελεύθερου άκρου 2 και
προχωρώντας στη συνέχεια προς τα αριστερά μέχρι και την πάκτωση 1.
 Γενική παρατήρηση σχετικά με τα διαγράμματα M(x), Q(x) και N(x):

Εφόσον η φόρτιση του φορέα συνίσταται αποκλειστικά από τα δύο συγκεντρωμένα φορτία στο
ελεύθερο άκρο 2, τα δομικά στοιχεία του φορέα είναι όλα αφόρτιστα μεταξύ των κόμβων τους.
Κατά συνέπεια, η τέμνουσα και η αξονική δύναμη είναι σταθερές σε κάθε στοιχείο ενώ η ροπή
τους μεταβάλλεται γραμμικά.
2-54
-10 -10
-
0 PX =20kN
-30
M(x) [kNm]
-15
-5
- -20
-
PZ =10kN
-20 - -10
-10
14.142 14.142
+
0
-
PX =20kN
-14.142 -14.142
Q(x) [kN]
7.071 7.071
10
+
+
PZ =10kN
-
PX =20kN
-
-14.142 -14.142 -14.142
-20
N(x) [kN]
7.071 7.071
+
0
-
PZ =10kN
-7.071 -7.071
2-55
2.2.3 Μονο- και αμφιπροέχουσες δοκοί (Ομάδα Η3)

Για τις παρακάτω μονο- και αμφιπροέχουσες δοκούς ευθύγραμμης και τεθλασμένης γεωμετρίας, να
υπολογιστούν και να σχεδιαστούν τα διαγράμματα των φορτίων διατομής Μ(x), Q(x), N(x). Στις περιπτώσεις
αλλαγής προσήμου της τέμνουσας Q(x), να προσδιοριστεί η θέση x0 διέλευσης του διαγράμματός της δια του
μηδενός και να υπολογιστεί η τιμή της μέγιστης ροπής maxM.
X q=20kN/m
Z 1 3
H3/1
2
3.00 1.50 (βλ. Άσκηση Β3)
q=10kN/m 2 ML=3kNm
X
4
Z
3
3.00
H3/2
1
2.00 2.00 1.00 (βλ. Άσκηση Β5)
X
Z PZ3=25kN q 2=15kN/m
q 1 =10kN/m q 3=8kN/m
H3/3
1 5
2 3
1.50 4
2.00 6.00 1.50
3 4
X στάθμη ύδατος
Z
4.00
h
H3/4
1 2
6.00
Να υπολογιστεί η στάθμη του ύδατος h έτσι ώστε
minM = maxM στο τμήμα 1-2.
2-56
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση H3/1
Α. Υπολογισμός αντιδράσεων στήριξης (Σύγκρ. Άσκηση Β3) q=20kN/m

A Χ1
F X
0  A X1  0
 1.50 
M   0 
1
A Z2  3.00  20  1.50   3.00 
 2 
  0  A Z2  37.5 A Z1
A Z2
F Z
0  20  1.50  A Z1  A Z2  0  A Z1  7.5 3.00 1.50
Β. Υπολογισμός των M(x), Q(x), N(x) σε χαρακτηριστικά σημεία με αντίστοιχες νοητές κυκλικές
• Ροπές κάμψης Μ(x)
Για ευνόητους λόγους οι ροπές στα σημεία 1 και 3 είναι μηδενικές. Επίσης, ισχύει προφανώς: ,
Μ21=Μ23=Μ2.
 Σημείο 2: q=20kN/m
M 2
0
M2
  M 2  20  1.50  1.50 2   0
 M 2  22.5kNm
1.50
 Με βάση τα παραπάνω προκύπτει κατ’ αρχάς η κλείουσα του διαγράμματος Μ(x) που συνδέει
ευθύγραμμα τις τεταγμένες Μ1=0, Μ2=-22.5kNm και Μ3=0 των σημείων 1, 2 και 3 αντίστοιχα
(βλ. διάγραμμα Μ(x) παρακάτω).
 Στο αφόρτιστο τμήμα 1-2 το διάγραμμα M(x) είναι γραμμικό και, συνεπώς, ταυτίζεται με την
κλείουσα.
 Στο φορτισμένο τμήμα 2-3 το διάγραμμα Μ(x) είναι παραβολικό (παραβολή 2ου βαθμού) και
προκύπτει με «κρέμασμα» (επαλληλία, πρόσθεση) του διαγράμματος Μομολ(x) μιας ομόλογης
δοκού, δηλαδή μιας αμφιέρειστης δοκού μήκους 1.50m με εγκάρσιο φορτίο q=20kN/m. Στο
μέσον Α του τμήματος 2-3 η τελική ροπή θα είναι:
 
M A  M 2 2   20  1.50 2 8  11.25  5.625  5.625kNm
• Τέμνουσες δυνάμεις Q(x)

 Από την συνθήκη ισορροπίας ΣFX=0 στον κόμβο 1 προκύπτει άμεσα: Q1  A Z1  7.5kN.
 Η ίδια τιμή προκύπτει και για την Q21, όπως άμεσα συνάγεται από την ισορροπία ΣFX=0 για το
αφόρτιστο τμήμα 1-2:
0 1
Q 21
2 F Z
 0  Q 21  A Z1  0
-7.50
 Q 21  7.5kN
3.00
 Επομένως, η τέμνουσα είναι σταθερή και ίση με -7.5kN σε όλο το τμήμα 1-2. Το συμπέρασμα αυ-
τό προκύπτει άμεσα και από το γεγονός ότι η ροπή στο τμήμα 1-2 μεταβάλλεται γραμμικά και, κα-
τά συνέπεια, η τέμνουσα Q(x)=M΄(x), ως πρώτη παράγωγος της ροπής, είναι σταθερή και ίση με:
M 2  M1  22.5  0
Q 12    7.50kN
L 12 3.00
2-57
 Η τέμνουσα Q23 δεξιά του κόμβου 2 προκύπτει από τη συνθήκη ισορροπίας ΣFZ=0 για το τμήμα 2-3:
q=20kN/m
Q 23 F Z
 0   Q 23  20  1.50  0  Q 23  30kN
1.50
 Η τέμνουσα στο άκρο του προβόλου είναι, προφανώς, μηδενική: Q3=0.

 Το φορτίο του τμήματος 2-3 είναι σταθερό και, συνεπώς, η τέμνουσα, ως ολοκλήρωμα του
(αρνητικού) φορτίου (Q΄(x)=-q(x)), μεταβάλλεται στο τμήμα αυτό γραμμικά από Q23=30kN σε
Q3=0. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει άμεσα και από το γεγονός ότι η ροπή στο τμήμα 2-3
μεταβάλλεται παραβολικά (παραβολή 2ου βαθμού) και κατά συνέπεια η τέμνουσα Q(x)=M΄(x), ως
πρώτη παράγωγος της ροπής, μεταβάλλεται γραμμικά.
 Στο σημείο 2 η ροπή εμφανίζει γόνατο και, συνεπώς, η τέμνουσα εμφανίζει άλμα. Το άλμα αυτό
πρέπει να ισούται με το μέγεθος της αντίδρασης ΑZ2. Πράγματι, καταστρώνοντας την συνθήκη
ισορροπίας ΣFX=0 στον κόμβο 2 παίρνουμε:
2
Q 21 Q 23
F Z
 0   Q 21  A Z2  Q 23     7.5   37.5  30.0  0
A Z2
• Αξονικές δυνάμεις Ν(x)

Όπως εύκολα αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης, από τη συνθήκη ισορροπίας ΣFX=0 για οποιοδήποτε
τμήμα του δεδομένου φορέα προκύπτει N(x)=0, δηλαδή σε όλα τα σημεία x του φορέα η αξονική
δύναμη είναι ίση με το μηδέν.
-22.5 κλείουσα
M(x) [kNm]
5.625
-
-5.625
1
2 Α 3
1.50/2 οριζόντια
εφαπτομένη
30
Q(x) [kN]
+
1 3
-
-7.5 2
0 0
N(x) [kN] 1 3
2-58
Άσκηση H3/2
q=10kN/m M L=3kNm L12  2.002  3.002  3.606m

2.00
cosθ   0.555
3.606
06
3.00
3.6
A Z3 sinθ   0.832
3.606
3.00
θ
Σημ.: Xάριν μεγαλύτερης ακρίβειας των αποτελεσμάτων οι

A Χ1 υπολογισμοί γίνονται με τρία ψηφία μετά το κόμμα.
A Z1
2.00 2.00 1.00
Α. Υπολογισμός αντιδράσεων στήριξης (Σύγκρ. Άσκηση Β5)
F X
0   A X1  10  3.606  sinθ  0  A X1  30kN
 3.606 2 
M    0 
1
A Z3  4.00  10     3  0  A Z3  17kN

 2 
F Z
0  10  3.606  cosθ  A Z1  A Z3  0  A Z1  3kN
 Στο σημείο 1 ισχύει λόγω της αφόρτισης άρθρωσης Μ1=0.
 Ροπή στο σημείο 3: Μ34=Μ32=Μ3.
M3 ML
M  3
 0  M 3  ML  0  M 3  3kNm
1.00
 Ροπή στο σημείο 2: Αποσπώντας το τμήμα 2-3-4 και καταστρώνοντας τη συνθήκη ισορροπίας
Σ Μ(2)=0 παίρνουμε:
M2 M L=3kNm
M 2
0
  M 2  3  17  2.00  0
17kN
 M 2  31kNm
2.00 1.00
 Ροπή στο σημείο 4:

M  4
 0  M 4  M L  0  M 4  3kNm
M4 ML
Ø0
 Με βάση τα παραπάνω προκύπτει, κατ’ αρχάς, η κλείουσα του διαγράμματος Μ(x) που συνδέει
ευθύγραμμα τις τεταγμένες Μ1=0, Μ2=31kNm, Μ3= -3kNm και Μ4= -3kNm των σημείων 1, 2, 3
και 4 αντίστοιχα (βλ. διάγραμμα Μ(x) παρακάτω).
 Στα αφόρτιστα τμήματα 2-3 και 3-4 το διάγραμμα M(x) είναι γραμμικό και, συνεπώς, ταυτίζεται
με την κλείουσα.
 Στο φορτισμένο τμήμα 1-2 το διάγραμμα Μ(x) είναι παραβολικό (παραβολή 2ου βαθμού) και
προκύπτει με «κρέμασμα» (επαλληλία, πρόσθεση) του διαγράμματος Μομολ(x) μιας ομόλογης
2-59
δοκού, δηλαδή μίας αμφιέρειστης δοκού μήκους 3.606m με εγκάρσιο φορτίο q=10kN/m στην
κλείουσα. Στο μέσον Α του τμήματος 1-2 η τελική ροπή θα είναι:
 
M A  M 2 2   10  3.606 2 8  15.5  16.25  31.75kNm
 Η μέγιστη ροπή maxM και το σημείο στο οποίο αναπτύσσεται θα υπολογιστούν πιο κάτω με την
βοήθεια των τεμνουσών δυνάμεων.
• Τέμνουσες και αξονικές δυνάμεις
 Σημείο 1: F x
 0  N1  3

  sinθ  30  cosθ  0
   
2.496 16.641
N1
Q1  N 1  14.145kN
θ θ
F  0  Q1  3  cosθ  30  sinθ  0
x
30kN z     

1.664 24.961
z
θ
3kN  Q 1  26.626kN
 Σημείο 2 του τμήματος 1-2: Αποσπάται το τμήμα 2-3-4 και καταστρώνονται γι’ αυτό οι συνθήκες
ισορροπίας δυνάμεων κατά την έννοια των τοπικών αξόνων x και z:
M L=3kNm F x
 0   N 21  17  sinθ  0
Q 21
 N 21  14.145kN
θ
F
x
N21 17kN z
 0   Q 21  17  cosθ  0
θ
z
 Q 21  9.430kN
 Στο φορτιζόμενο τμήμα 1-2 η ροπή μεταβάλλεται παραβολικά και συνεπώς η τέμνουσα
Q(x)=M΄(x), ως πρώτη παράγωγος της ροπής, μεταβάλλεται γραμμικά από Q1=26.626kN σε Q21=-
9.430kN.
 Η τέμνουσα αλλάζει πρόσημο μεταξύ των σημείων 1 και 2. Το σημείο μηδενισμού Β υπολογίζεται
από τη γεωμετρία:
2 -9.430
-
Β x0 3.606
0
x

26.626 26.626  9.430
06
3.6
 x 0  2.663m
+
26.626
1
Λόγω M΄(x)=Q(x), στο σημείο μηδενισμού της τέμνουσας εμφανίζεται η μέγιστη ροπή maxM. Η
τιμή της προκύπτει από την ισορροπία ροπών για το τμήμα 1-Β:
Q B =0
maxM M  2
0 
x0
B
 maxM  3  x 0  cosθ 
θ x 0 ∏ sinθ
x0
10kN/m  30  x 0  sinθ  10  x 0 
2
30kN
 maxM  35.446kNm
3kN x ∏ cosθ
0
2-60
 Στο αφόρτιστο τμήμα 2-3, όπου η ροπή μεταβάλλεται γραμμικά, η τέμνουσα Q(x)=M΄(x) είναι
σταθερή και ίση με:
M3  M2  3  31
Q 23    17kN
L 23 2.00
δηλαδή είναι κατ΄ απόλυτη τιμή ίση, ως όφειλε, με την αντίδραση ΑΖ3.
 Στο αφόρτιστο τμήμα 3-4, όπου η ροπή είναι σταθερή, η τέμνουσα Q(x)=M΄(x) είναι μηδενική.
 Στο αφόρτιστο αξονικά τμήμα 1-2 η αξονική δύναμη είναι σταθερή και ίση με Ν1=Ν21=14.145kN.
 Στα τμήματα 2-3 και 3-4 η αξονική δύναμη είναι μηδενική, όπως εύκολα μπορεί να επαληθεύσει ο
αναγνώστης διενεργώντας διαχωριστικές τομές και καταστρώνοντας τη συνθήκη ισορροπίας
ΣFΧ=0.
2 31 -3
M(x) [kNm] - 4
+
3
.5
3
15
3.6 2.66
/2
+
06
maxM=35.446
1
10 ∏ 3.606 2 / 8
κλείουσα =16.25
Q(x) [kN] 2 -9.430 3 0

4
-
-
63
-17
2.6
26.626
1
2 0 3 0
N(x) [kN] 4
+
14.145 1
Έλεγχος: Ισορροπία κόμβου 2

Q 23=-17 F  N 23  14.145  cosθ    9.43   sinθ  0 
X
   
Q21=-9.430 N 23 =0 0 7.846  7.846
θ
X F Z
 Q 23  14.145
     
sinθ  9.43   cosθ  0


N 21=14.145 Z 11.769
17  5.231
2-61
Άσκηση H3/3
PZ3=25kN q 2=15kN/m
q 1 =10kN/m q 3=8kN/m
A X2
A Z2 A Z4
1.50
2.00 6.00 1.50
F X
0  A X2  0
2 6  1.5 
M  2
 0  A Z4  6  10  2   15  6 
 25  1.5  8  1.5   6    0
2 2  2 
 A Z4  6  368.5  0  A
Z4
 61.42kN
F Z
0   A Z2  A Z4  10  2  15  6  8  1.5  25  0
  A Z2  A Z4  147  0  A Z2   A Z4  147  A Z2  85.58kN
μήκος της δοκού, δηλαδή για όλα τα x.
 Σημείο 1 και σημείο 5: Στα ελεύθερα άκρα 1 και 5 ισχύει, προφανώς, Μ1=0 και Μ5=0, αφού στα
σημεία αυτά δεν ενεργούν εξωτερικές ροπές.
 Σημείο 2:
q 1 =10kN/m
M  2
0
M2  M 2  10  2.00   2.00 2   0
 M 2  20.0kNm
2.00
 Σημείο 4:
q 3=8kN/m
M  4  0
M4  M 4  8  1.50  1.50 2   0
 M 4  9.0kNm
1.50
 Σημείο 3:
q 2=15kN/m PZ3=25kN
q 1 =10kN/m
Αποσπάται το τμήμα 1-3 (τομή αριστερά του σημείου 3 και σε
M3 απειροστή απόσταση από αυτό) και καταστρώνεται η συνθήκη
1 2 3
0 ισορροπίας των ροπών ως προς το σημείο 3:
85.58kN
2.00 1.50
2-62
M  3  0
 M 3  15  1.50  1.50 2   10  2.00   2.00 2  1.50   85.58  1.50  0
 M 3  16.88  50  128.38  0  M 3  61.50kNm
 Με βάση τα παραπάνω, προκύπτει η κλείουσα του διαγράμματος Μ(x) που συνδέει ευθύγραμμα
τις τεταγμένες Μ1=0, Μ2= -20.0kNm, Μ3=61.50kNm, Μ4= -9.0kNm και Μ5=0 των σημείων 1, 2,
3, 4 και 5 αντίστοιχα (βλ. διάγραμμα Μ(x) παρακάτω).
 Στο φορτισμένο τμήμα 1-2 το διάγραμμα Μ(x) είναι παραβολικό (2ου βαθμού παραβολή) και
προκύπτει με «κρέμασμα» (επαλληλία, πρόσθεση) στην κλείουσα του διαγράμματος Μομολ(x) μιας
ομόλογης δοκού (δηλ. μίας αμφιέρειστης δοκού μήκους 2.00m με εγκάρσιο φορτίο q=10kN/m).
Στο μέσον του τμήματος 1-2 η τελική ροπή θα είναι:
M2 10  2.00 2
M   10.0  5.0  5.0kNm
2 8
 Με ανάλογο σκεπτικό υπολογίζεται το διάγραμμα Μ(x) για τα φορτισμένα με ομοιόμορφο φορτίο
τμήματα 2-3, 3-4 και 4-5. Η ροπή στο μέσον του κάθε τμήματος θα είναι αντίστοιχα (βλ.
διάγραμμα Μ(x) παρακάτω):
M2  M3 15  1.50 2  20  61.5 15  1.50 2
Τμήμα 2  3 : M      24.97kNm
2 8 2 8
M3  M4 15  4.50 2 61.5  9 15  4.50 2
Τμήμα 3  4 : M      64.22kNm
2 8 2 8
M4 8  1.50 2 9 8  1.50 2
Τμήμα 4  5 : M      2.25kNm
2 8 2 8
 Η μέγιστη ροπή maxM αναπτύσσεται στο τμήμα 3-4, διότι στο τμήμα αυτό, όπως θα δούμε
αμέσως παρακάτω, η τέμνουσα διέρχεται δια του μηδενός.
• Τέμνουσες δυνάμεις Q(x)

 Σημείο 1 και σημείο 5: Στα ελεύθερα άκρα 1 και 5 ισχύει προφανώς Q1=0 και Q5=0, αφού στα
σημεία αυτά δεν ενεργούν εξωτερικές κατακόρυφες δυνάμεις.
 Σημείο 2 του τμήματος 1-2: Αποσπάται το τμήμα 1-2 (τομή στο σημείο 2α, δηλαδή αριστερά
της στήριξης 2 και σε απειροστή απόσταση από αυτήν) και
καταστρώνεται για το τμήμα αυτό η συνθήκη ισορροπίας
δυνάμεων ΣFZ=0:
q 1 =10kN/m F Z
 0  Q 21  10  2.00  0
Q 21
 Q 21  20kN
2.00
 Σημείο 2 του τμήματος 2-3: 2

Q 21 =-20kN Q 23
85.58kN
F Z  0  Q23  Q21  85.58  0  Q23   20   85.58  Q23  65.58kN
 Σημείο 3: Στο σημείο 3, λόγω της ύπαρξης του συγκεντρωμένου φορτίου PZ3 , το διάγραμμα των
τεμνουσών δυνάμεων κάνει άλμα ίσο με την τιμή του φορτίου (PZ3=25kN). Κατ’
αρχάς, υπολογίζεται η τιμή της τέμνουσας Q3α=Q32 αριστερά του σημείου 3 από τη
συνθήκη ισορροπίας δυνάμεων ΣFZ=0 για το αποσπώμενο τμήμα 2-3:
2-63
q 2=15kN/m
F Z
 0  Q 3α  15  1.50  65.58  0
Q 23 =65.58kN Q 3α
2 3  Q 3α  43.08kN
1.50
Και, έπειτα, υπολογίζεται η τιμή της τέμνουσας Q3δ=Q34 δεξιά του σημείου 3 από τη
συνθήκη ισορροπίας δυνάμεων ΣFZ=0 για τον αποσπώμενο κόμβο 3:
PZ3=25kN F Z
 0  Q 3δ  Q 3α  25  0
Q 3α =43.08kN Q 3δ
 Q 3δ  43.08  25  18.08kN
3
 Σημείο 4 του τμήματος 3-4:

Αποσπάται το τμήμα 3-4 (τομή στο σημείο 3δ, δηλαδή δεξιά της στήριξης 3 και σε απειροστή απόσταση
από αυτήν) και καταστρώνεται για το τμήμα αυτό η συνθήκη ισορροπίας δυνάμεων ΣFZ=0:
q 2=15kN/m
Q 3δ =18.08kN Q 43
3 4
4.50
F Z  0  Q 43  Q 3δ  15  4.50  0  Q 43  Q 3δ  67.50  49.42kN
 Σημείο 4 του τμήματος 4-5: 4

Q43 =-49.42kN Q45
61.42kN
F Z
 0  Q 45  Q 43  61.42  0
 Q 45    49.42   61.42  Q 45  12kN
 Στο φορτιζόμενο τμήμα 3-4 η ροπή μεταβάλλεται παραβολικά και, συνεπώς, η τέμνουσα Q(x)=M΄(x)
μεταβάλλεται γραμμικά από Q3δ=18.08kN σε Q43= -49.42kN.
 Διαπιστώνουμε ότι η τέμνουσα αλλάζει πρόσημο μεταξύ των σημείων 3 και 4. Το σημείο Α
μηδενισμού της υπολογίζεται από τη γεωμετρία:
18.08kN
+ 4
A x0 4.50
3 
-
18.08 18.08  49.42
x0
-49.42kN  x 0  1.206m
4.50
Λόγω M΄(x)=Q(x), στο σημείο μηδενισμού της τέμνουσας (σημείο Α) εμφανίζεται η μέγιστη ροπή
maxM. Η τιμή της προκύπτει από την ισορροπία ροπών για το τμήμα 3-Α:
q 2=15kN/m M  3
0
M3 =61.50kNm maxM
 maxM  15  x 0  x 0 2   61.50
Q 3δ =18.08kN 3 A Q =0
A  maxM  72.4kNm
1.206
2-64
M(x) [kNm]
10 ∏ 2.00 2 / 8 =5 -20
-9 8 ∏ 1.50 2 / 8 =2.25
- 3 1.206 maxM=72.4
-
1 2 4 5
15 ∏ 1.50 2 / 8 +
=4.22
15 ∏ 4.50 2 / 8
61.5 =38.0
1.50 γόνατο οριζόντια εφαπτομένη
Q(x) [kN]
65.58
43.08
+ 25
18.08
12
2 + A +
1 - 3 1.206 5
4
-20
-
-49.42
N(x) [kN]
0 0 0
1 3 5
2 4
2-65
Άσκηση H3/4
00
1.
3 4 3 4
στάθμη ύδατος X
Z
4.00
h h q1 =10 ∏ h
1 2
A
A X1 q 2=10 ∏ h q 2=10 ∏ h
1 2 A Z1 A Z2
6.00 6.00
Η φόρτιση του φορέα, λόγω του ύδατος, αντιστοιχεί με τα φορτία της υδροστατική πίεσης που δίνονται στο
δεξιό παραπάνω σχήμα. Ζητούμενη είναι εκείνη η τιμή h της στάθμης του ύδατος, για την οποία οι τιμές
της μέγιστης και της ελάχιστης ροπής στο τμήμα 1-2 συμπίπτουν κατ’ απόλυτη τιμή. Προς τούτο
υπολογίζονται πρώτα η maxM και η minM στο τμήμα 1-2 ως συναρτήσεις του h και στη συνέχεια τίθεται
|maxM|=|minM|. Η επίλυση της εξίσωσης αυτής ως προς h μας δίνει τη ζητούμενη τιμή.

Σημ.: Η γνώση των αντιδράσεων στήριξης δεν απαιτείται για την εύρεση του ζητούμενου h. Οι αντιδράσεις
υπολογίζονται εδώ μόνο χάριν πληρότητας.
1 1
F X
 0   A X1 
2
 q2 h 
2
 q 2  h  0  A X1  0
6.00 1  h 1  h
M  1
 0  A Z2  6.00   q 1  L 12     q 2  h      q 2  h    0
2 2  3 2  3
5 h3 5 h3
 A Z2  6.00  180  h    0  A Z2   30  h kN
3 3
F Z
 0   A Z1  A Z2   q 1  L 12   0   A Z1   30  h    q 1  L 12   0
  A Z1   30  h    60  h   0  A Z1   30  h kN
Β. Υπολογισμός των minM και maxM

 Ροπές στα σημεία 1 και 2
Παρατηρούμε ότι λόγω της συμμετρίας του φορέα και της φόρτισης, οι ροπές Μ1 και Μ2 πρέπει να είναι
ίσες. Επίσης, λόγω του δεδομένου καθορισμού της ίνας αναφοράς και της φοράς του οριζόντιου
τριγωνικού φορτίου q2, οι δύο αυτές ροπές θα είναι αρνητικές. Αναλυτικότερα έχουμε:
 Σημείο 1 (Υπολογισμός της ελάχιστης ροπής minΜ=M1)
3
X
 M   0
1
Z
h 1  h
 M1  R 2   0  M1    q2  h    0
h 3  2  3
R2 1  h
h/3  M1    10  h   h    0
q 2=10 h ∏ 2  3
1 M1 5 3
 M1    h kNm
0 3
30 ∏ h
2-66
 Σημείο 2
X
4  M   0
2
Z h 1  h
 M2  R2   0  M2    q2  h    0
3 2  3
h 1  h 5
R2  M2    10  h   h      h3 kNm
 2  3 3
h/3
q 2=10 ∏ h
M2 2
30 ∏ h
Βλέπουμε ότι πράγματι ισχύει Μ1=Μ2 και ότι οι ροπές αυτές είναι αρνητικές.
 Ροπή στο μέσο του ανοίγματος 1-2 (Υπολογισμός της μέγιστης ροπής maxΜ=MΑ)
Παρατηρούμε ότι εάν το τμήμα 1-2 ήταν αφόρτιστο, η ροπή Μ(x) θα ήταν σ’ αυτό σταθερή και ίση με
την Μ1 (= Μ2). Λόγω όμως του ομοιόμορφου φορτίου q, η ροπή στο τμήμα 1-2 μεταβάλλεται
παραβολικά και παίρνει τη μέγιστη τιμή της στο μέσο του ανοίγματος (σημείο Α):
q 1  6.00 2 5 10  h  6.00 2  5 
maxM  M A  M 1    h3    45  h   h 3  kNm
8 3 8  3 
Στο ίδιο αποτέλεσμα καταλήγουμε καταστρώνοντας τη συνθήκη ισορροπίας ροπών ως προς το σημείο
Α για το αριστερό ή για το δεξιό τμήμα του φορέα, κάνοντας, όμως, τώρα χρήση της υπολογισθείσας
τιμής της αντίδρασης ΑZ1:
3 M  A  0
h
 M A  R 1  1.50  R 2    30  h   3.00  0
1.50 3
h R2 R1 h
q1 =10 ∏ h  M A   30  h   1.50  5  h 2      90  h   0
h/3 3
MA 5 h3
1
q 2=10 h ∏ A  M A   45  h     90  h   0
0 3
30 ∏ h  5 h3 
3.00  M A   45  h   kNm

 3 
Γ. Υπολογισμός της ζητούμενης στάθμης h

Δεδομένου ότι ζητείται το ύψος h της στάθμης του ύδατος, έτσι ώστε στο τμήμα 1-2 να ισχύει
|maxM|=|minM|, θέτουμε |ΜΑ|=|Μ1| και επιλύουμε ως προς το ζητούμενο h:
M A  M1
5 h3 5 h3 5 h3 5 h3 5 h3 5 h3

 45  h      α  45  h   ή  β  45  h  
3 3 3 3 3 3
10  h 3 10  h 2
α   45  h   45 
3 3
45  3 135
 h2   h2   h   13.5  h  3.67m
10 10
β   h  0  τετριμμένη λύση 
2-67
2.2.4 Αρθρωτές δοκοί (δοκοί Gerber) (Ομάδα Η4)
Για την απεικονιζόμενη αρθρωτή δοκό να υπολογιστούν και να σχεδιαστούν τα

διαγράμματα των φορτίων διατομής Μ(x), Q(x), N(x) με:
α) τη μέθοδο των πρόσθετων συνθηκών ισορροπίας,
β) τη μέθοδο των αντιδράσεων στήριξης στις αρθρώσεις και
γ) τη μέθοδο της προσαρμοζόμενης κλείουσας.
Στις περιπτώσεις αλλαγής προσήμου της τέμνουσας Q(x) να προσδιοριστεί η
θέση x 0 όπου αυτή μηδενίζεται και να υπολογιστεί η τιμή της μέγιστης ροπής
maxM.
H4/1 X
Z q =5kN/m
PZ2=20kN
PX3=10kN PX5=15kN
2 G1 5
1
3 4
2.00 2.00 1.50 3.50 1.50
4.00 5.00 1.50
Για κάθε μία από τις σημειούμενες φορτίσεις της παρακάτω αρθρωτής δοκού
να υπολογιστούν ξεχωριστά τα διαγράμματα ροπών κάμψης Μ(x) με τη
μέθοδο των πρόσθετων συνθηκών ισορροπίας. Επίσης, να σχεδιαστεί
ποιοτικά η αντίστοιχη παραμόρφωση (ελαστική γραμμή) του φορέα με βάση
τη σχέση κ(x)=Μ(x)/ΕΙ, όπου κ(x) η καμπυλότητα και ΕΙ η δυσκαμψία της
δοκού (σταθερή σε όλο το μήκος της).
H4/2
X
Z
PZ =20kN PZ =20kN PZ =20kN

M L=10kNm M L=10kNm M L=10kNm
1 3 6 7 10
2 4 5 8 9
2.0
4.0 6.0 4.0 4.0
1.0 1.0 1.0 1.0 1.0
2-68
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση H4/1
Α. Επίλυση με τη μέθοδο των πρόσθετων συνθηκών ισορροπίας
X
Z q =5kN/m
PZ2 =20kN
A X1 PX3=10kN PX5=15kN
1 2 3 G1 4 5
A Z1
A Z3 A Z4
2.00 2.00 1.50 3.50 1.50
Πλήθος φατνωμάτων: m=2

Πλήθος στηρίξεων: m+1=3
Πλήθος αγνώστων αντιδράσεων στήριξης: r=m+2=4
Πλήθος καθολικών συνθηκών ισορροπίας: 3
Απαιτούμενο πλήθος πρόσθετων συνθηκών ισορροπίας: r-3=1
Διαθέσιμες πρόσθετες συνθήκες ισορροπίας (πρόσθετες αρθρώσεις): 1
fl Φορέας ισοστατικός
 Υπολογισμός των αντιδράσεων στήριξης

 Πρόσθετη συνθήκη ισορροπίας:
(1) M  G1,δεξ   0  A Z4  3.50   5  5.00    5.00 2   0  A Z4  17.86kN
 Καθολικές συνθήκες ισορροπίας:
(2) F X
 0   A X1  10  15  0  A X1  25kN
 5.00 
(3) M  1
 0   20  2.00  A Z3  4.00  5  5.00   4.00  1.50 
2


 
 A Z4   4.00  5.00   0
Με γνωστή την ΑΖ4 (βλ. (1))  A Z3  19.82kN
(4) F Z
 0   A Z1  A Z3  A Z4  20  5  5.00  0
Με γνωστές τις ΑΖ4 και ΑΖ3 (βλ. (1) και (3) αντίστοιχα)  A Z1  7.32kN
Σημ.: Με τις επιλεγείσες συνθήκες ισορροπίας και την κατάστρωσή τους με την παραπάνω σειρά, αποφεύχθηκε η
αναγκαιότητα επίλυσης συστήματος εξισώσεων. Κάθε μία συνθήκη ισορροπίας μας έδινε την τιμή μιας άγνωστης
αντίδρασης, λαμβάνοντας βέβαια υπόψη τις τιμές των προηγουμένως υπολογισθεισών αντιδράσεων.
 Σχεδίαση διαγραμμάτων
Για τη σχεδίαση του διαγράμματος Μ(x) υπολογίζονται οι τιμές της ροπής στα σημεία 2, 3 και 4
καταστρώνοντας τη συνθήκη ισορροπίας ροπών σε κατάλληλα διαχωρισμένα τμήματα του φορέα ως
εξής:
2-69
Τμήμα 1-2: M  2, αριστ   0  M 2  A Z1  2.00  0

25kN M2
M 2  14.64kNm
1 2
7.32kN
2.00
Τμήμα 1-3: PZ2=20kN M3 M  3, αριστ  0

25kN
1 2 3  M 3  A Z1  4.00  20  2.00  0
7.32kN  M 3  10.72kNm
2.00 2.00
Τμήμα 4-5: q =5kN/m

M  4,δεξ  0
PX5=15kN
M4   M 4  5  1.50  1.50 2  0
4 5
1.50  M 4  5.63kNm
Λόγω QG1-4>0 (βλ. επόμενο σχήμα) και Q4-G1<0, η μέγιστη ροπή κάμψης εμφανίζεται στο τμήμα G1-4
και υπολογίζεται ως εξής:
q =5kN/m
M  4  0
3.50 2
Q G1 Q 4G1   Q G1  3.50  5     5.63   0
2
( M G1 0) G1 4 M
4
 Q G1  7.14kN
3.50
F Z
0
x0
-5.63   Q G1  5  x 0  0
-
( M G1 0 )
+
5 ∏ 3.50 2 / 8 Q G1 7.14
maxM=5.10  x0    1.43m
=7.66 5 5
q =5kN/m M  A  0
maxM
7.14kN Q A =0 1.43 2
A  maxM  5   7.14  1.43  0
2
x0
 maxM  5.10kNm
- Το διάγραμμα ροπών είναι προφανώς γραμμικό στο τμήμα 1-2-3-G1 και δίνεται στο παρακάτω
σχήμα.
- Στο ίδιο σχήμα δίνεται και το διάγραμμα τεμνουσών δυνάμεων Q(x), το οποίο υπολογίζεται κατά τα
γνωστά, και μάλιστα πολύ γρήγορα κάνοντας χρήση της διαφορικής σχέσης Q(x)=M΄(x).
- Τέλος, το διάγραμμα αξονικών δυνάμεων Ν(x) υπολογίζεται εύκολα βάσει της συνθήκης ισορροπίας
ΣFΧ=0. Είναι προφανές ότι στο τμήμα 1 έως 3 του φορέα η αξονική δύναμη είναι σταθερή και ίση με
ΑX1. Λόγω του μοναχικού αξονικού φορτίου ΡΧ3=10kN, η αξονική δύναμη στο τμήμα 3 έως 5 του
2-70
φορέα μειώνεται κατά 10kN, είναι δηλαδή ίση με AX1-10=25-10=15kN. Η τιμή αυτή συμπίπτει,
προφανώς, με την τιμή του μοναχικού αξονικού φορτίου ΡΧ5=15kN.
Διαγράμματα Μ(x), Q(x), N(x):
M(x) [kNm] -10.72
-5.63
- 1.41
2 G1 -
+ 5
1 + 5.10 7.66
3 4
14.64
Q(x) [kN]
7.32 7.14 7.5

+ 20 + 17.86 +
2 19.82 3 G1 - 4 5
1
-
-10.36
-12.68
N(x) [kN]
25 10 15
+
+
2 G1 5
1
3 4
Β. Επίλυση με τη μέθοδο των αντιδράσεων στήριξης στις αρθρώσεις
Λειτουργικό σκαρίφημα:
q =5kN/m
PX5=15kN
A G1X
X G1 5
4
Z
A G1Z A Z4
PZ2 =20kN
A X1 PX3=10kN
A G1X
1 2 3 G1
A Z1
A Z3
2.00 2.00 1.50 3.50 1.50
∆ίσκος Ι ∆ίσκος ΙΙ
Οι υπολογισμοί ξεκινούν από το ανώτατο λειτουργικό επίπεδο (εδώ: δίσκος ΙΙ) και προχωρούν προς το
κατώτατο (εδώ: δίσκος Ι).
2-71
∆ίσκος II
F X
0   A G1X  15  0  A G1X  15kN
 3.50  1.50  2
M  G1 
 0  A Z4  3.50  5 
2
 0  A Z4  17.86kN
F Z
0  5   3.50  1.50   A G1Z  A Z4  0  A G1Z  7.14kN
∆ίσκος I
F X
0   A X1  10  A G1X  0  A X1  25kN
M  1
 0   20  2.00  A Z3  4.00  A G1Z   4.00  1.50   0  A Z3  19.82kN
F Z
0   A Z1  20  A G1Z  A Z3  0  A Z1  7.32kN
Διαπιστώνουμε ότι τα αποτελέσματα για τις αντιδράσεις AX1, AZ1, AZ3, AZ4 ταυτίζονται με τα
αποτελέσματα της προηγούμενης επίλυσης με τη μέθοδο των πρόσθετων συνθηκών ισορροπίας. Κατά
συνέπεια, θα υπάρχει ταύτιση και των διαγραμμάτων M(x), Q(x), N(x), τα οποία εδώ μπορούμε να
υπολογίσουμε ξεχωριστά για το δίσκο Ι και τον δίσκο ΙΙ, αφού είναι γνωστές οι αντιδράσεις AG1X, AG1Z
στην άρθρωση G1.
Γ. Επίλυση με τη μέθοδο της προσαρμοζόμενης κλείουσας

Για κάθε τμήμα της αρθρωτής δοκού μεταξύ δύο διαδοχικών στηρίξεών της (τμήμα 1-3 και τμήμα 3-4)
υπολογίζουμε και σχεδιάζουμε τα διαγράμματα ροπών των αντίστοιχων ομόλογων αμφιέρειστων δοκών
(Σημ.: Το τμήμα 4-5 αποκόπτεται και η καμπτική του επιρροή επί της λοιπής δοκού υποκαθίσταται από το
φορτίο ΜL4=(5·1.50)·(1.50/2)=5.63kNm).
X
Z q =5kN/m
PZ2 =20kN
PX3=10kN PX5=15kN
1
2 3 G1 4 5
2.00 2.00 1.50 3.50 1.50
Ομόλογες δοκοί:
q =5kN/m
PZ4 =5 ∏ 1.50 =7.50kN
PZ2 =20kN
PX3=10kN PX5=15kN
1
2 3 Μ L4 =5.63kNm
4
A Z1,ομόλ1 A Z3,ομόλ2
2.00 2.00
Ομόλογη 1 Ομόλογη 2
M(x), ομόλ [kNm]

-5.63
∏ -
+
+
5 ∏ 3.50 2 / 8
M G1,ομόλ =7.50
=7.66
M 2,ομόλ =20
2-72
Ομόλογη δοκός 1
M  3   0   A Z1,ομόλ1  4.00  P Z2  2.00  0  A Z1,ομόλ1  10kN
M  2
 0   A Z1,ομόλ1  2.00  M 2,ομόλ.  0  M 2,ομόλ.  20kNm
Ομόλογη δοκός 2
5  3.50 2
M  4  0   A Z3,ομόλ2  5.00  M L4 
2
 0  A Z3,ομόλ2  5kN
M  G1 
 0   A Z3,ομόλ2  1.50  M G1,ομόλ. 0  M G1,ομόλ.  7.5kNm
Παρατηρούμε ότι η τεταγμένη MG1,ομολ του διαγράμματος ροπών της ομόλογης δοκού 2 στη θέση της
άρθρωσης G1 της δεδομένης αρθρωτής δοκού δεν είναι μηδενική, όπως πρέπει να είναι στο τελικό διάγραμμα
ροπών της αρθρωτής δοκού αλλά έχει την πεπερασμένη τιμή 7.50kNm. Προκειμένου η τεταγμένη αυτή να
μηδενιστεί, χαράσσουμε την κλείουσα ως εξής (βλ. παρακάτω σχήμα):
 Εφόσον η πρώτη (και μοναδική) άρθρωση G1 βρίσκεται μεταξύ των στηρίξεων 3 και 4, δηλαδή στο
δεξιό φάτνωμα της αρθρωτής δοκού, ξεκινάμε από το δεξιό της άκρο 4 και ενώνουμε ευθύγραμμα την
τεταγμένη Μ4=0 με την τεταγμένη ΜG1,ομολ, συνεχίζοντας την ευθεία μέχρι τη στήριξη 3.
Προσδιορίζουμε, έτσι, με γεωμετρικό τρόπο την τεταγμένη Μ3, που είναι η τελική ροπή στη στήριξη 3.
Σημείωση: Για τον γεωμετρικό προσδιορισμό της Μ3, η τεταγμένη στο σημείο 4 θεωρείται μηδενική και
όχι ίση με ΜL4=, διότι η ύπαρξη του φορτίου ΜL4 έχει ληφθεί υπόψη στον υπολογισμό της ΜG1,ομολ. Ο
αναγνώστης μπορεί να καταλάβει καλύτερα το σημείο αυτό, αν υπολογίσει την Μ3 ανεξάρτητα για κάθε
ένα από τα δύο φορτία q και ΜL4, και κατόπιν αθροίσει τα αποτελέσματα.
M(x), ομόλ [kNm]
2 3 G1 -5.63
1 ∏ +
-
4
+
∏
M3 M G1,ομόλ =7.50
M 2,ομόλ =20
M3 MG1,ομόλ. 5.00 5.00

Υπολογισμός της Μ3  γεωμετρικά  :   M3   MG1,ομόλ.  M3   7.50  10.71kNm
5.00 3.50 3.50 3.50
Σημείωση: Η μικρή διαφορά έναντι της τιμής |Μ3|=10.72kNm που υπολογίστηκε προηγουμένως (βλ.
υποπαραγράφους Α και Β), οφείλεται στις αριθμητικές στρογγυλοποιήσεις στο δεύτερο ψηφίο μετά το κόμμα.
Έτσι, π.χ. η ροπή ΜL4 δεν είναι ακριβώς ίση με 5.63kNm, αλλά με q·(1.50)2/2=5.625kNm.
 Στη συνέχεια, ενώνουμε ευθύγραμμα την τεταγμένη Μ3 με την τεταγμένη Μ1 του επόμενου προς τα
αριστερά και τελευταίου σημείου στήριξης 1, ολοκληρώνοντας, έτσι, κατ’ αρχάς τη σχεδίαση της μη
προσαρμοσμένης ακόμη κλείουσας.
 Τέλος, επανασχεδιάζουμε το διάγραμμα ροπών τοποθετώντας τον άξονα τετμημένων έτσι ώστε η
τεταγμένη MG1,ομολ να μηδενίζεται, δηλαδή MG1,ομολ =0. Με αυτήν την προσαρμογή παίρνουμε το τελικό
διάγραμμα ροπών της αρθρωτής δοκού:
M(x) [kNm] -10.72
7.50
-5.63
-
2 -
G1
+ Το διάγραμμα Q(x) προκύπτει από το
1 +
3 7.66 4 διάγραμμα Μ(x) κατά τα γνωστά.
5.10
20
14.64
2.00 2.00
2-73
Άσκηση H4/2
Επίλυση με τη μέθοδο των πρόσθετων συνθηκών ισορροπίας

X
Z
PZ =20kN PZ =20kN PZ =20kN
M L =10kNm M L =10kNm
M L =10kNm
1 2 3 A X4 5 6 7 8 9 10
4
A Z2 A Z4 A Z5 A Z8 A Z9
2.0
1.0 1.0 1.0 1.0 1.0
4.0 6.0 4.0 4.0
Πλήθος φατνωμάτων: m=4

Πλήθος στηρίξεων: m+1 = 5
Πλήθος αγνώστων αντιδράσεων στήριξης: r = m+2=6
Πλήθος καθολικών συνθηκών ισορροπίας: 3
Απαιτούμενο πλήθος πρόσθετων συνθηκών ισορροπίας: r-3 = 3
Διαθέσιμες πρόσθετες συνθήκες ισορροπίας (πρόσθετες αρθρώσεις): 3
fl Φορέας ισοστατικός
Φόρτιση 1.
PZ =20kN X
Z
1 2 3 A X4 5 6 7 8 9 10
4
1.0 1.0 1.0 1.0 1.0
4.0 6.0 4.0 4.0
 Πρόσθετες συνθήκες ισορροπίας

(1) M  7,δεξ   0  A Z8  1.00  A Z9  5.00  0  A Z8  5  A Z9
(2) M  6,δεξ   0  A Z8  5.00  A Z9  9.00  0  A Z8    9 5   A Z9
Από τις (1) και (2) προκύπτουν: A Z8  0 και A Z9  0
(3) M  3, αριστ   0   A Z2  4.00  20  5.00  0  A Z2  25kN
 Καθολικές συνθήκες ισορροπίας

(4) F  0  A  0
X X4
(5) M    0   A
4 Z2
 5.00  20  6.00  A Z5  6.00  0
  25  5.00  120  A Z5  6.00  0
  5  A Z5  6.00  0  A Z5  0.83kN
(6) F Z
 0   A Z2  A Z4  A Z5  20  0
  25  A Z4  0.83  20  0  A Z4  5.83kN
2-74
 Σχεδίαση διαγράμματος Μ(x)

Για τη σχεδίαση του διαγράμματος Μ(x), υπολογίζονται οι τιμές της ροπής στα σημεία 2, 4 και 5
καταστρώνοντας τη συνθήκη ισορροπίας ροπών σε κατάλληλα διαχωρισμένα τμήματα του φορέα:
Τμήμα 1-2: PZ M2
1 2
1 M  2,αριστ 
 0  M 2  20  1  0  M 2  20kNm
Τμήμα 1-4: PZ =20kN

3 M  4,αριστ 
0
M4
1 2  M 4  25  5.00  20  6.00  0
4
25kN  M 4  5kNm
1 4.0 1
Τμήμα 5-6: M5
5 6
M  5,δεξ   0  M5  0
1
-20 M(x) [kNm]

-
5 0 0 0 0
3 + 6 7
1 10
2 4 5 8 9
 Ποιοτική σχεδίαση της παραμόρφωσης - ελαστικής γραμμής του φορέα
γόνατο ευθεία γόνατο
ευθεία
Λόγω της σχέσης ροπής-καμπυλότητας (κ=Μ/ΕΙ), στις περιοχές αρνητικών/θετικών ροπών η καμπυλότητα
είναι αρνητική/θετική ενώ όπου η ροπή είναι μηδενική, η ελαστική γραμμή είναι ευθύγραμμη με μηδενική
καμπυλότητα. Εφόσον η ίνα αναφοράς έχει τοποθετηθεί στην κάτω παρειά της δοκού, αρνητική/θετική
καμπυλότητα σημαίνει ότι η ελαστική γραμμή στρέφει τα κοίλα προς τα κάτω/άνω.
Φόρτιση 2.
X PZ =20kN
Z
1 2 3 A X4 5 6 7 8 9 10
4
2.0
1.0 1.0 1.0 1.0 1.0
4.0 6.0 4.0 4.0

(1) M  3,αριστ   0  A Z2  0
(2) M  7,δεξ   0  A Z8  1.00  A Z9  5.00  0  A Z8  5  A Z9
2-75
(3) M  6,δεξ   0  A Z8  5.00  A Z9  9.00  20  2.00  0  A Z8  8   9 5   A Z9
Από τις (2) και (3) προκύπτουν: A Z8  12.5kN και A Z9  2.5kN

(4) F X
 0  A X4  0
(5) M  4   0  A Z5  6.00  A Z8  12.00  A Z9  16.00  20  9.00  0
 A Z5  6.00  12.5  12.00    2.5   16.00  180  0
 A Z5  6.00  150  40  180  0  A Z5  11.667kN
(6) F Z
 0   A Z4  A Z5  A Z8  A Z9  20  0
  A Z4  11.667  12.5    2.5   20  0  A Z4  1.667kN

Στα σημεία 1, 2, 3, 4, 6 και 7 οι ροπές είναι μηδενικές για προφανείς λόγους. Το ίδιο ισχύει και για τα
σημεία 9 και 10. Για τα σημεία 5 και 8 οι τιμές της ροπής υπολογίζονται καταστρώνοντας τη συνθήκη
ισορροπίας ροπών σε κατάλληλα διαχωρισμένα τμήματα του φορέα:
Τμήμα 3-5: Q 3 =0
M5 M  5,αριστ 
0
4
3
0 5  M 5    1.667   6.00  0
-1.667kN  M 5  10kNm
1 6.0
M8
Τμήμα 8-10:
8 9
M  8,δεξ  0
10
  M 8    2.5   4.00  0
-2.5kN
4.0 1  M 8  10kNm
Απομένει ο υπολογισμός της ροπής στο σημείο εφαρμογής της εξωτερικής δύναμης PZ. Το τμήμα 6-7
είναι μια αμφιέρειστη δοκός, η οποία φορτίζεται με το εξωτερικό φορτίο PZ=20kN. Όπως εύκολα
μπορεί να επαληθευτεί από τον αναγνώστη, η ροπή στο σημείο εφαρμογής της εξωτερικής δύναμης,
είναι ίση με Μ=ΡΖ·L67/4=20kNm.
M(x) [kNm] -10 -10
- -
6
1 3 7 10
+
2 4 5 8 9
20
 Ποιοτική σχεδίαση της παραμόρφωσης (ελαστικής γραμμής) του φορέα

ευθεία ευθεία
γόνατο
γόνατο
2-76
Στις περιοχές 1-2-3-4 και 9-10 η ροπή είναι μηδενική και, συνεπώς, λόγω κ=Μ/ΕΙ, η δοκός δεν
καμπυλώνεται, αλλά παραμένει ευθύγραμμη.
Στις περιοχές 4-5-6 και 7-8-9 η ροπή είναι αρνητική και, συνεπώς, η δοκός καμπυλώνεται αρνητικά,
δηλαδή στρέφει τα κοίλα προς τα κάτω, δεδομένου ότι η ίνα αναφοράς έχει τοποθετηθεί στην κάτω
παρειά της δοκού.
Στην περιοχή 6-7 η ροπή είναι θετική και, συνεπώς, η δοκός καμπυλώνεται θετικά, δηλαδή στρέφει τα
κοίλα προς τα επάνω.
Σημειώνεται, επίσης, ότι η γραμμική μεταβολή της ροπής Μ και, συνεπώς, της καμπύλωσης κ σημαίνει
ότι η ελαστική γραμμή w(x) θα είναι παραβολή 3ου βαθμού, αφού ισχύει η σχέση κ(x)=-[w(x)]".
Φόρτιση 3.
X PZ =20kN
Z
1 2 3 A X4 5 6 7 8 9 10
4
1.0 1.0 1.0 1.0 1.0
4.0 6.0 4.0 4.0

(1) M  3,αριστ   0  A Z2  0
(2) M  6,αριστ 
 0   A Z5  1.00  A Z4  7.00  0  A Z5  7  A Z4
(3) M  7,αριστ   0   A Z5  5.00  A Z4  11.00  0  A Z5   11 5   A Z4

(4) F X
 0  A X4  0
(5) M  9
 0   A Z8  4.00  20  1.00  0  A Z8   5kN
(6) F Z
 0   A Z8  A Z9  20  0  A Z9  25kN

Στα σημεία 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 και 10 οι ροπές είναι μηδενικές για προφανείς λόγους. Στο σημείο 9, η
ροπή μπορεί να υπολογιστεί πολύ εύκολα και είναι:
Μ9 = -20·1.00 = -20kNm
M(x) [kNm] -20
1 3 6 7 10
2 4 5 8 9
2-77
ευθεία
γόνατο
Φόρτιση 4.
X
M L =10kNm
Z
1 2 3 A X4 5 6 7 8 9 10
4
1.0 1.0 1.0 1.0 1.0
4.0 6.0 4.0 4.0

(1) M  7,δεξ   0  A Z8  1.00  A Z9  5.00  0  A Z8  5  A Z9
(2) M  6,δεξ   0  A Z8  5.00  A Z9  9.00  0  A Z8    9 5   A Z9
(3) M  3,αριστ   0   A Z2  4.00  10  0  A Z2  2.5kN

(4) F X
 0  A X4  0
(5) M  4   0   A Z2  5.00  10  10  A Z5  6.00  0
  2.5  5.00  A Z5  6.00  0  A Z5  2.083kN
(6) F Z
 0   A Z2  A Z4  A Z5  0
  2.5  A Z4  2.083  0  A Z4  4.583kN

Στα σημεία 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9 και 10 οι ροπές είναι μηδενικές για προφανείς λόγους. Στην άρθρωση του
σημείου 3 η ροπή είναι ίση με Μ3=10kNm, λόγω του γεγονότος ότι εκεί δρα η εξωτερική διπλή ροπή
ML=10kNm. Το μοναδικό σημείο στο οποίο θα πρέπει να υπολογιστεί η ροπή είναι το σημείο 4:
Τμήμα 1-4: M L =10kNm M4

M  4,αριστ  0
1 2 3  M 4  2.5  5.00  10  10  0
4
2.5kN  M 4  12.5kNm
1 4.0 1
2-78
M(x) [kNm]
3 4
1 6 7 10
2 + 5 8 9
10
12.5

γόνατο
ευθεία γόνατο
ευθεία
Στις περιοχές 1-2 και 5-6-7-8-9-10 η ροπή είναι μηδενική και, συνεπώς, λόγω κ=Μ/ΕΙ, η δοκός δεν
καμπυλώνεται, αλλά παραμένει ευθύγραμμη.
Στην περιοχή 2-3-4-5 η ροπή είναι θετική και, συνεπώς, η δοκός καμπυλώνεται θετικά, δηλαδή στρέφει τα
κοίλα προς τα επάνω, δεδομένου ότι η ίνα αναφοράς έχει τοποθετηθεί στην κάτω παρειά της δοκού.
Φόρτιση 5.
X
M L =10kNm
Z
1 2 3 A X4 5 6 7 8 9 10
4
1.0 1.0 1.0 1.0 1.0
4.0 6.0 4.0 4.0

(1) M  3,αριστ   0  A Z2  0
(2) M  7,δεξ   0  A Z8  1.00  A Z9  5.00  0  A Z8  5  A Z9
(3) M  6,δεξ   0  A Z8  5.00  A Z9  9.00  10  0  A Z8  2   9 5   A Z9
Από τις (2) και (3) προκύπτουν: A Z8  3.125kN και A Z9  0.625kN

(4) F X
 0  A X4  0
(5) M  4
 0  A Z5  6.00  A Z8  12.00  A Z9  16.00  10  10  0
 A Z5  6.00  3.125  12.00    0.625   16.00  0
 A Z5  6.00  37.5  10  0  A Z5  4.583kN
(6) F Z
 0   A Z4  A Z5  A Z8  A Z9  0
  A Z4    4.583   3.125    0.625   0  A Z4  2.083kN

Στα σημεία 1, 2, 3, 4, 7, 9 και 10 οι ροπές είναι μηδενικές για προφανείς λόγους. Στην άρθρωση του
2-79
σημείου 6 η ροπή είναι ίση με Μ6=10kNm, λόγω του γεγονότος ότι εκεί δρα η εξωτερική διπλή ροπή
ML=10kNm. Τα σημεία στα οποία θα πρέπει να υπολογιστεί η ροπή είναι τα σημεία 5 και 8:
Τμήμα 8-10: M8
M  8,δεξ  0
8 9 10
  M 8    0.625   4.00  0
-0.625kN
4.0 1  M 8  2.5kNm
Τμήμα 3-5: Q 3 =0 M  5,αριστ 

0
4 M5
3
0 5  M 5   2.083   6.00  0
2.083  M 5  12.5kNm
6.0
M(x) [kNm]
-2.5
4 5 6 -
1 3 7 10
2 8 9
+
10
12.5
 Ποιοτική σχεδίαση της παραμόρφωσης του φορέα

γόνατο
γόνατο
ευθεία
ευθεία
γόνατο
Φόρτιση 6.
X
Z M L =10kNm
1 2 3 A X4 5 6 7 8 9 10
4
2.0
1.0 1.0 1.0 1.0 1.0
4.0 6.0 4.0 4.0

(1) M  3,αριστ   0  A Z2  0
(2) M  6,αριστ 
 0   A Z5  1.00  A Z4  7.00  0  A Z5  7  A Z4
(3) M  7,αριστ   0   A Z5  5.00  A Z4  11.00  10  0  A Z5  2  11 5   A Z4
Από τις (2) και (3) προκύπτουν: A Z4  0.417kN και A Z5  2.917kN
2-80

(4) F X
 0  A X4  0
(5) M  9
 0   A Z8  4.00  A Z5  10.00  A Z4  16.00  10  0
  A Z8  4.00  2.917  10.00    0.417   16.00  10  0
  A Z8  4.00  29.17  6.672  10  0  A Z8  3.125kN
(6) F Z
 0   A Z4  A Z5  A Z8  A Z9  0
    0.417   2.917    3.13   A Z9  0  A Z9  0.625kN

Στα σημεία 1, 2, 3, 4, 6, 7, 9 και 10 οι ροπές είναι μηδενικές για προφανείς λόγους. Τα σημεία στα
οποία θα πρέπει να υπολογιστεί η ροπή είναι τα σημεία 5 και 8:
Τμήμα 3-5: Q 3 =0
M  M  5,αριστ   0
4 5
3
0 5  M 5    0.417   6.00  0
-0.417  M 5  2.5kNm
6.0
Τμήμα 8-10: M8
M  8,δεξ  0
8 9 10
  M 8  0.625  4.00  0
0.625kN
 M 8  2.5kNm
4.0 1
Απομένει ο υπολογισμός της ροπής στο σημείο εφαρμογής της εξωτερικής ροπής ΜL. Το τμήμα 6-7
είναι μια αμφιέρειστη δοκός, η οποία φορτίζεται από τη ροπή ΜL=10kNm. Είναι γνωστό ότι στο σημείο
εφαρμογής μιας ροπής το διάγραμμα ροπών κάνει «άλμα» ίσο με την τιμή της ροπής αυτής. Ωστόσο, θα
πρέπει να υπολογιστεί η ροπή είτε δεξιά είτε αριστερά του σημείου εφαρμογής της εξωτερικής ροπής.
Όπως εύκολα μπορεί να επαληθευτεί από τον αναγνώστη ως μία μικρή άσκηση, η ροπή δεξιά του
σημείου εφαρμογής της εξωτερικής ροπής, είναι ίση με -5kNm.
M(x) [kNm] -5
-2.5
- 6 - 8
1 3 +
7 + 10
2 4 5 9
2.5
5
 Ποιοτική σχεδίαση της παραμόρφωσης του φορέα

γόνατο ευθεία
ευθεία
γόνατο
γόνατο
Στις περιοχές 1-2-3-4 και 9-10 η ροπή είναι μηδενική και, συνεπώς, λόγω κ=Μ/ΕΙ, η δοκός δεν
καμπυλώνεται αλλά παραμένει ευθύγραμμη. Στις περιοχές 4-5-6 και στο δεξιό μισό της δοκού 6-7 η ροπή
είναι αρνητική και, συνεπώς, η δοκός καμπυλώνεται αρνητικά, δηλαδή στρέφει τα κοίλα προς τα κάτω,
δεδομένου ότι η ίνα αναφοράς έχει τοποθετηθεί στην κάτω παρειά της δοκού.
Στο αριστερό μισό της δοκού 6-7 και στην περιοχή 7-8-9 η ροπή είναι θετική και, συνεπώς, η δοκός
καμπυλώνεται θετικά, δηλαδή στρέφει τα κοίλα προς τα επάνω.
2-81
2.2.5 Αμφιέρειστα πλαίσια και τόξα (Ομάδα Η5)

Για τους παρακάτω αμφιέρειστους πλαισιακούς και τοξωτούς φορείς, να υπολογιστούν και να σχεδιαστούν τα
διαγράμματα των φορτίων διατομής Μ(x), Q(x), N(x). Με βάση την αποκτηθείσα από τις προηγούμενες
ασκήσεις πείρα, να γίνει προσπάθεια περιορισμού του πλήθους των διαχωριστικών τομών προς υπολογισμό
των φορτίων διατομής, κάνοντας – μεταξύ άλλων – χρήση συλλογισμών που βασίζονται στις διαφορικές
εξισώσεις ισορροπίας.
P
2 3 Ζητούνται:
A
∏ M(x), Q(x), N(x) λόγω Ρ
συναρτήσει των διαστάσεων L και H.
H5/1 X H
∏ Σκαρίφημα (ποιοτικά)
Z
της παραμορφωμένης κατάστασης
1 4 του φορτιζόμενου πλαισίου.
L/2 L/2
H/2 ∏ M(x), Q(x), N(x) λόγω ML
συναρτήσει των διαστάσεων L και H.
H5/2 X B
ML ∏ Σκαρίφημα (ποιοτικά)
Z
H/2 της παραμορφωμένης κατάστασης
1 4 του φορτιζόμενου πλαισίου.
2-82
Ζητούνται:
P
∏ M(x), Q(x), N(x) λόγω Ρ και ΜL.
2 3
A ∏ Σύγκριση των αποτελεσμάτων
H/2 με τα αποτελέσματα των
H5/3 προηγουμένων ασκήσεων Η5/1
X B
ML
Z και Η5/2.
H/2
P=30kN ML =20kNm
1 4
H=5.0m L=4.0m
L/2 L/2
p
2 3
Ζητούνται:
∏ M(x), Q(x), N(x) λόγω του
X H
ομοιόμορφου φορτίου p
Z
συναρτήσει των διαστάσεων L, H.
1 4 ∏ Σκαρίφημα (ποιοτικά)
της παραμορφωμένης
L
κατάστασης του
H5/4
(βλ. Άσκηση Ζ2) φορτιζόμενου πλαισίου.
∏ Πως μεταβάλλονται ποιοτικά
p τα διαγράμματα M(x), Q(x), N(x),
2 3 αν αντί του ομοιόμορφου φορτίου
p ο στύλος φορτίζεται με ένα
X H τριγωνικό φορτίο που αυξάνεται
Z γραμμικά καθ' ύψος από 0 στον
κόμβο 1 σε p στον κόμβο 2;
1 4
2-83
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση H5/1
P
2 3
A
X H
Z
A X1
1 4
A Z1
L/2 L/2 A Z4

F  0X
 A X1  0
M    01
 A Z4  L  P   L 2   0  A Z4  P 2
F  0Z
 P  A Z1  A Z4  0  A Z1  P 2
Β. Υπολογισμός των M(x), Q(x), N(x)

 Στύλοι:
 Λόγω της οριζόντιας κύλισης στον κόμβο 4, η τέμνουσα καθ’ όλο το ύψος του οριζοντίως
αφόρτιστου στύλου 3-4 είναι μηδενική. Η μηδενική τέμνουσα συνεπάγεται σταθερή ροπή στο
στύλο, η οποία λόγω της άρθρωσης στο κάτω άκρο του είναι καθ’ όλο το ύψος του μηδενική.
 Λόγω ΑX1=0, η τέμνουσα καθ’ όλο το ύψος του οριζοντίως αφόρτιστου στύλου 1-2 είναι επίσης
μηδενική. Για τις ροπές του στύλου 1-2 ισχύει ό,τι και για το στύλο 3-4.
 Οι αξονικές δυνάμεις των δύο στύλων είναι σταθερές καθ’ όλο το ύψος τους, αφού οι στύλοι δεν
φέρουν αξονικά φορτία μεταξύ των άκρων τους. Οι τιμές των αξονικών αυτών δυνάμεων
πρόκυπτουν από τις ακόλουθες διαχωριστικές τομές:
N12 N43
0
1 F Z
0 4 F Z
0
 N 12   P 2  N 43   P 2
A Z1 =P/2 A Z4 =P/2
 Ζύγωμα:
 Εφόσον οι ροπές των στύλων 1-2 και 3-4 είναι μηδενικές, το ζύγωμα συμπεριφέρεται ως
αμφιαρθρωτή δοκός που φορτίζεται με ένα συγκεντρωμένο φορτίο P στο μέσον της. Επομένως, ο
υπολογισμός της M(x) και της Q(x) γίνεται κατά τα γνωστά από την απλή αμφιέρειστη δοκό: Στο
μέσο του ζυγώματος (σημείο Α) η ροπή είναι ίση με ΜΑ=PL/4 ενώ η τέμνουσα εμφανίζει άλμα ίσο
με Ρ. Αριστερά του σημείου Α η τέμνουσα είναι σταθερή και ίση με ΜΑ/(L/2)=Ρ/2 και δεξιά του
σημείου Α, επίσης, σταθερή και ίση με -ΜΑ/(L/2)=-Ρ/2.
 Η αξονική δύναμη του ζυγώματος είναι καθ’ όλο το μήκος του μηδενική, όπως εύκολα προκύπτει
από την ακόλουθη διαχωριστική τομή:
2-84
x
3
N(x)
F X
 0  N x   0
X H για οποιαδήποτ ε τιμή του x
Z
Γ. Σχεδίαση διαγραμμάτων M(x), Q(x), N(x)

A + P/2 A
2 3 2 3 2 3
A -
+
-P/2
PL/4
-
1 4 1 4 1 -P/2 -P/2 4
M(x) [kNm] Q(x) [kN] N(x) [kN]
Δ. Σχεδίαση (ποιοτικά) της παραμορφωμένης κατάστασης

 Οι δύο στύλοι έχουν μηδενικές ροπές κάμψης και, συνεπώς, λόγω κ(x)=Μ(x)/ΕΙ, δεν καμπυλώνονται,
αλλά παραμένουν ευθύγραμμοι.
 Στο ζύγωμα η ροπή είναι θετική και συνεπάγεται θετική καμπύλωση, δηλαδή η ελαστική γραμμή
στρέφει τα κοίλα προς τα επάνω, δεδομένου ότι η ίνα αναφοράς έχει τοποθετηθεί στην κάτω παρειά
του ζυγώματος. Η γραμμική μεταβολή της ροπής Μ και, συνεπώς, της καμπύλωσης κ στο ζύγωμα
σημαίνει ότι η ελαστική γραμμή w(x) θα είναι παραβολή 3ου βαθμού, δεδομένου ότι ισχύει η σχέση
κ(x) = -[w(x)]".
 Σημειώνεται, επίσης, ότι, λόγω της συμμετρίας του διαγράμματος των ροπών κάμψης ως προς
κατακόρυφο άξονα που διέρχεται από το μέσο του ζυγώματος, η καμπύλωση του ζυγώματος και κατ’
επέκταση η ελαστική του γραμμή θα είναι συμμετρικές.
 Τέλος, επισημαίνεται, αν και αυτονόητο, ότι οι ορθές γωνίες μεταξύ ζυγώματος και στύλων στους
κόμβους 2 και 3 παραμένουν ορθές και στην παραμορφωμένη κατάσταση του πλαισίου.
α α
∏
παραβολή
ευθεία ευθεία
3ου βαθμού
2-85
Άσκηση H5/2
2 3
H/2
X B
ML
Z
H/2
A X1
1 4
A Z1
L A Z4

F X
0  A X1  0
M  1
 0   M L  A Z4  L  0  A Z4  M L L
F Z
0   A Z1  A Z4  0  A Z1   M L L

 Στύλοι:
στύλο, η οποία – λόγω της άρθρωσης στο κάτω άκρο του 4 – είναι μηδενική στο τμήμα 4-Β ενώ
στο τμήμα Β-3 είναι ίση και αντίθετη προς την εξωτερική ροπή ΜL, δηλαδή ίση με –ΜL. Ο
αναγνώστης καλείται να επαληθεύσει τα παραπάνω με δύο κατάλληλες διαχωριστικές τομές και
εφαρμογή των συνθηκών ισορροπίας ροπών.
 Λόγω ΑΧ1=0, η τέμνουσα καθ’ όλο το ύψος του οριζοντίως αφόρτιστου στύλου 1-2 είναι, επίσης,
μηδενική. Η μηδενική τέμνουσα συνεπάγεται σταθερή ροπή στον στύλο 1-2, η οποία λόγω της
άρθρωσης στο ένα άκρο του είναι καθ’ όλο το ύψος του μηδενική.
 Οι αξονικές δυνάμεις στους στύλους είναι ίσες και αντίθετες προς τις αντίστοιχες κατακόρυφες
αντιδράσεις ΑΖ1 και ΑΖ4 και παραμένουν σταθερές καθ’ όλο το ύψος των στύλων. Ο αναγνώστης
καλείται να τεκμηριώσει τα παραπάνω με κατάλληλες διαχωριστικές τομές και εφαρμογή των
κατάλληλων συνθηκών ισορροπίας.
 Ζύγωμα:
 Η ροπή στην κορυφή του στύλου 1-2 και, συνεπώς, και στο αριστερό άκρο του ζυγώματος 2-3
είναι μηδενική, δηλαδή Μ2=0.
 Η ροπή στην κορυφή του στύλου 3-4 και, συνεπώς, και στο δεξιό άκρο του ζυγώματος 2-3 είναι
ίση με –ΜL, δηλαδή Μ3=–ΜL.
 Εφόσον το ζύγωμα είναι αφόρτιστο, η διαδρομή της ροπής του είναι γραμμική και, συνεπώς, η
διαδρομή της τέμνουσας του είναι σταθερή και ίση με –ΜL/L. Το παραπάνω συμπέρασμα να
τεκμηριωθεί από τον αναγνώστη με τη βοήθεια κατάλληλης διαχωριστικής τομής.
 Η αξονική δύναμη του ζυγώματος είναι καθ’ όλο το μήκος του μηδενική, όπως εύκολα προκύπτει
από την εξής διαχωριστική τομή:
2-86
x
3
N(x)
F X
 0  N x   0
X B H για οποιαδήποτε τιμή του x
Z ML
- -M L 2 3 M L /L
2 3
3 - 2
-M L /L
-
B B + B
-
1 4 1 4 1 -ML /L 4

 Οι ροπές κάμψης στον αριστερό στύλο 1-2 και στο κάτω μισό Β-4 του δεξιού στύλου είναι μηδενικές
και συνεπώς, λόγω κ(x)=Μ(x)/ΕΙ, τα τμήματα αυτά του πλαισίου δεν καμπυλώνονται αλλά
παραμένουν ευθύγραμμα.
 Στο ζύγωμα 2-3 η ροπή είναι αρνητική και συνεπάγεται αρνητική καμπύλωση, δηλαδή η ελαστική
γραμμή στρέφει τα κοίλα προς τα κάτω, δεδομένου ότι η ίνα αναφοράς έχει τοποθετηθεί στην κάτω
παρειά του ζυγώματος.
 Λόγω της σχέσης κ(x)=-[w(x)]" που συνδέει την καμπύλωση κ με τη βύθιση w, η γραμμική
μεταβολή της ροπής Μ και, συνεπώς, της καμπύλωσης κ στο ζύγωμα 2-3 σημαίνει ότι η ελαστική
γραμμή w(x) του ζυγώματος θα είναι παραβολή 3ου βαθμού.
 Επίσης, η σταθερή ροπή Μ και, συνεπώς, η σταθερή καμπύλωση κ στο επάνω μισό 3-Β του δεξιού
στύλου σημαίνει ότι η ελαστική γραμμή w(x) του τμήματος αυτού θα είναι παραβολή 2ου βαθμού και
συγκεκριμένα τόξο κύκλου (Σημ.: Είναι γνωστό ότι η καμπύλωση του κύκλου είναι σταθερή).
 Σημειώνεται, τέλος, αν και αυτονόητο, ότι οι ορθές γωνίες μεταξύ ζυγώματος και στύλων στους
παραβολή
3ου βαθμού
α α
∏ ∏
καμπύλο τμήμα
B
(τόξο κύκλου)
ευθεία
ευθεία
2-87
Άσκηση H5/3
P
2 3
A
H/2
P=30kN ML =20kNm
X B
ML H=5.0m L=4.0m
Z H/2
A X1
1 4
A Z1
L/2 L/2 A Z4

F X
0  A X1  0
M  1
 0  A Z4  4.00  20  30  2.00  0  A Z4  20kN
F Z
0   A Z1  A Z4  30  0  A Z1  10kN

 Στύλοι:
στύλο, η οποία – λόγω της άρθρωσης στο κάτω άκρο του 4 – είναι μηδενική στο τμήμα 4-Β ενώ
στο τμήμα Β-3 είναι ίση και αντίθετη προς την εξωτερική ροπή ΜL, δηλαδή ίση με -ΜL. Ο
αναγνώστης καλείται να επαληθεύσει τα παραπάνω με δύο κατάλληλες διαχωριστικές τομές και
εφαρμογή των συνθηκών ισορροπίας ροπών.
 Λόγω ΑΧ1=0, η τέμνουσα καθ’ όλο το ύψος του οριζοντίως αφόρτιστου στύλου 1-2 είναι, επίσης,
μηδενική. Η μηδενική τέμνουσα συνεπάγεται σταθερή ροπή στον στύλο 1-2, η οποία λόγω της
άρθρωσης στο ένα άκρο του είναι καθ’ όλο το ύψος του μηδενική.
 Ζύγωμα:
 Η ροπή στην κορυφή του στύλου 1-2 και συνεπώς και στο αριστερό άκρο του ζυγώματος 2-3 είναι
μηδενική, δηλαδή Μ2=0.
 Η ροπή στην κορυφή του στύλου 3-4 και συνεπώς και στο δεξιό άκρο του ζυγώματος 2-3 είναι ίση
με -ΜL, δηλαδή Μ3 = -ΜL.
 Η ροπή στο σημείο Α, όπου δρα το φορτίο P, μπορεί να υπολογιστεί, π.χ. με τη βοήθεια της
ακόλουθης διαχωριστικής τομής:
2-88
2 MA
A
X M  A  0 
Z
M A  10  2.00  0  M A  20kNm
0
1
10kN 2.00
 Η ροπή στα αφόρτιστα τμήματα του ζυγώματος 2-Α και Α-3 μεταβάλλεται γραμμικά. Ο
αναγνώστης καλείται να τεκμηριώσει για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό.
 Η τέμνουσα, ως πρώτη παράγωγος της γραμμικώς μεταβαλλόμενης ροπής, είναι σταθερή με τιμές:
 20  0  2.00  10kN στο αριστερό τμήμα 2-Α και
  20  20  2.00  20kN στο δεξιό τμήμα Α-3 του ζυγώματος.
 Η αξονική δύναμη του ζυγώματος είναι καθ’ όλο το μήκος του μηδενική, όπως ακριβώς και στην
Άσκηση Η5/2.

10
A -
-20 A 3 2 A 3
+
2
+ 3 2 -
-
20 -20
B B B
-
1 4 1 4 1 -10 -20 4
Δ. Σύγκριση με τα αποτελέσματα των Ασκήσεων Η5/1 και Η5/2

Η φόρτιση του πλαισίου της παρούσας Άσκησης Η5/3 συντίθεται από τις επί μέρους φορτίσεις των
πλαισίων των Ασκήσεων Η5/1 και Η5/2. Συνεπώς, λόγω της ισχύος της αρχής της επαλληλίας, τα
αποτελέσματα της παρούσας Άσκησης προκύπτουν με αλγεβρική άθροιση των αποτελεσμάτων των
Ασκήσεων Η5/1 και Η5/2, εάν σ’ αυτά εισαχθούν οι τιμές των εδώ δεδομένων:
L=4.00m, Η=5.00m, P=30kN και ML=20kNm.
Αποτελέσματα Άσκησης Η5/1:

A + P/2 A
2 3 2 3 2 3
A -
+
-P/2
PL/4
-
1 4 1 4 1 -P/2 -P/2 4
2-89
Αποτελέσματα Άσκησης Η5/2:
- -M L 2 3 M L /L
2 3
3 - 2
-M L /L
-
B B + B
-
1 4 1 4 1 -ML /L 4
Ως μικρή άσκηση, ο αναγνώστης καλείται να επαληθεύσει αριθμητικά τον παραπάνω ισχυρισμό.
Άσκηση H5/4
p
2 3
X H
Z
1 4
A X1
A Z1
L A Z4

F X
0   A X1  p  H  0  A X1  p  H
M  1
 0  A Z4  L  p  H   H 2   0  A Z4  p  H 2   2 L  
F Z
0   A Z1  A Z4  0  A Z1   p  H 2   2 L 

 Στύλοι:
στύλο, η οποία λόγω της άρθρωσης στο κάτω άκρο του είναι καθ’ όλο το ύψος του μηδενική.
 Στον στύλο 1-2, που φορτίζεται με το ομοιόμορφο (σταθερό) φορτίο p, η τέμνουσα, ως
ολοκλήρωμα του φορτίου, μεταβάλλεται γραμμικά από p·H στον κόμβο 1 σε 0 στον κόμβο 2,
όπως εύκολα προκύπτει με τη βοήθεια της ακόλουθης διαχωριστικής τομής:
F  0   A X1  p  x  Q  x   0
Q(x) X
p
X  Q  x   A X1  p  x  p   H  x 
x
Z 1 Για x  0 : Q  0   p  H
A X1 =p H
Για x  H : Q  H   0
∏
2-90
 Η ροπή στο στύλο 1-2, ως ολοκλήρωμα της γραμμικά μεταβαλλόμενης και μειούμενης καθ’ ύψος
τέμνουσας, μεταβάλλεται ως παραβολή 2ου βαθμού, με μειούμενη καθ’ ύψος κλίση της
εφαπτομένης της, η οποία στρέφει τα κοίλα προς τα αριστερά, αντίθετα προς το φορτίο p. Λόγω
του μηδενισμού της τέμνουσας στην κορυφή 2 του στύλου 1-2, το διάγραμμα ροπών έχει στο
σημείο αυτό οριζόντια εφαπτομένη και ισχύει M2=maxM (Υπενθύμιση από τα Μαθηματικά: Η
κλίση της εφαπτομένης σε ένα σημείο x0 μιας συνάρτησης f(x) είναι μηδενική, δηλαδή η
εφαπτομένη είναι παράλληλη προς τον άξονα x, αν η πρώτη παράγωγος f΄(x) της συνάρτησης έχει
μηδενική τιμή στο σημείο x0, αν δηλαδή f΄(x0)=0).
 Ζύγωμα:
2
 Στο αφόρτιστο ζύγωμα 2-3 οι ροπές μεταβάλλονται γραμμικά από Μ2=p•H /2 σε Μ3=0.
 Η τέμνουσα είναι, ως πρώτη παράγωγος της ροπής, σταθερή και ίση με:
0  p  H2 2  
L   p H2  2 L 

 Τέλος, η αξονική δύναμη του ζυγώματος είναι καθ’ όλο το μήκος μηδενική, όπως εύκολα
προκύπτει από την συνθήκη ισορροπίας ΣFX=0 σε κατάλληλη διαχωριστική τομή, π.χ. βλ. Άσκηση
Η5/1.

2
pH /2 2 3
2
pH /2L
2 3 3
- 2
2 +
pH /2 2
- pH /2L
+ οριζόντια +
-
+
παραβολή 2
1 4 1 4 1 - pH /2L 4
2 ου βαθμού pH

α α
∏
παραβολή
3ου βαθμού
ευθεία
παραβολή
4ου βαθμού
 Οι ροπές κάμψης στον δεξιό στύλο 3-4 είναι μηδενικές και, συνεπώς, λόγω κ(x)=Μ(x)/ΕΙ, ο στύλος
δεν καμπυλώνονται, αλλά παραμένει ευθύγραμμος.
 Στο ζύγωμα 2-3 η ροπή είναι θετική και συνεπάγεται θετική καμπύλωση, δηλαδή η ελαστική γραμμή
στρέφει τα κοίλα προς τα επάνω, δεδομένου ότι η ίνα αναφοράς έχει τοποθετηθεί στην κάτω παρειά
του ζυγώματος.
 Λόγω της σχέσης κ(x)=-[w(x)]" που συνδέει την καμπύλωση κ με τη βύθιση w, η γραμμική
2-91
μεταβολή της ροπής Μ και, συνεπώς, της καμπύλωσης κ στο ζύγωμα 2-3 σημαίνει ότι η ελαστική
γραμμή w(x) του ζυγώματος είναι παραβολή 3ου βαθμού.
 Επίσης, δεδομένου ότι η ροπή Μ και, συνεπώς, και η καμπύλωση κ στον αριστερό στύλο 1-2
μεταβάλλεται ως παραβολή 2ου βαθμού σημαίνει ότι η ελαστική γραμμή w(x) του στύλου αυτού θα
είναι παραβολή 4ου βαθμού.
 Σημειώνεται τέλος, αν και αυτονόητο, ότι οι ορθές γωνίες μεταξύ ζυγώματος και στύλων στους
Ε. Σχεδίαση διαγραμμάτων M(x), Q(x), N(x) λόγω τριγωνικού οριζόντιου φορτίου
2
pH /3 2 3
2
pH /3L
2 3 3
+ - 2
2
- pH /3L
+ οριζόντια
+
-
παραβολή
2 ου βαθμού
παραβολή + 2
1 4 1 4 1 - pH /3L 4
3 ου βαθμού
pH/2
Παρατηρούμε ότι η μόνη ποιοτική αλλαγή στην μορφή των διαγραμμάτων παρουσιάζεται στα διαγράμματα
ροπής και τέμνουσας του αριστερού στύλου 1-2. Ο αναγνώστης καλείται να εξηγήσει τη διαφοροποίηση
αυτή και να επαληθεύσει τις αριθμητικές τιμές που δίνονται στα παραπάνω διαγράμματα.
2-92
2.2.6 Τριαρθρωτοί πλαισιακοί και τοξωτοί φορείς (Ομάδα Η6)

Για τους παρακάτω τριαρθρωτούς πλαισιακούς και τοξωτούς φορείς Η6/1 έως Η6/9 να υπολογιστούν και να
σχεδιαστούν τα διαγράμματα των φορτίων Μ(x), Q(x), N(x). Με βάση την αποκτηθείσα από τις
προηγούμενες ασκήσεις πείρα, να γίνει προσπάθεια περιορισμού του πλήθους των διαχωριστικών τομών που
απαιτούνται για τον υπολογισμό των φορτίων διατομής, κάνοντας – μεταξύ άλλων – χρήση συλλογισμών που
βασίζονται στις διαφορικές εξισώσεις ισορροπίας.
p
Ζητούνται:
2 3
X H
H6/1 συναρτήσει των διαστάσεων L, H.
Z
∏ Τα ίδια φορτία διατομής με
1 4 χρήση της ομόλογης δοκού
για το εγκάρσιο φορτίο p.
L
p
Ζητούνται:
2 3
H X
H6/2 συναρτήσει των διαστάσεων L, H.
Z
∏ Τα ίδια φορτία διατομής με
1 4 χρήση της ομόλογης δοκού
για το εγκάρσιο φορτίο p.
L
PA =40kN
A
∏ M(x), Q(x), N(x) λόγω PA =40kN
xA
με χρήση της ομόλογης δοκού.
H6/3 4.00
X
Z
1 4
3.50
2-93
p=30kN/m
2 3 4 Ζητούνται:
∏ M(x), Q(x), N(x)
λόγω p=30kN/m.
4.00
X
∏ Η θέση και το
H6/4 Z
μέγεθος της
μέγιστης ροπής
1
στο ζύγωμα 2-3.
1.50
5
3.00 2.00
(βλ. Άσκηση Ζ3)
p=30kN/m
2 3 4 Ζητούνται:
∏ M(x), Q(x), N(x)
λόγω p=30kN/m.
4.00
X
∏ Η θέση και το
Z
H6/5 μέγεθος της
μέγιστης ροπής
5
στον στύλο 1-2.
1.50
1 ελκυστήρας
2.00 3.00
2-94
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση H6/1
p
2 3
X H
Z
1 4
A X1 A X4
A Z1 L A Z4

H  p H2 
M  4   0   A Z1  L  p  H 
2
 0  A Z1   
 2L 

 
H
M  3,αριστ. 
 0   A X1  H  A Z1 L p H
2
 0  A X1  p  H
M  3,δεξ. 
0   A X4  H  0  A X4  0
Έλεγχος : F X
 p  H  A X1  A X4  p  H  p  H  0  0 
H  p  H2 
M  1   0   p  H  2
 A Z4  L  0  A Z4  
 2L


 
 p H2   p H2 
  A Z1  A Z4    
 2L

  2L
  0


   

Δεδομένου ότι ο φορέας αποτελείται από ευθύγραμμα δομικά στοιχεία, αρκεί ο προσδιορισμός των
φορτίων διατομής στα άκρα των στοιχείων αυτών, δηλαδή στους κόμβους του φορέα (κομβικά φορτία
διατομής). Η μεταβολή των φορτίων διατομής μεταξύ των κόμβων, δηλαδή η μορφή των διαγραμμάτων
Μ(x), Q(x), N(x), προκύπτει, εν συνεχεία, κατά τα γνωστά με βάση τις διαφορικές εξισώσεις
ισορροπίας της ευθύγραμμης δοκού.
Ακολούθως, διατυπώνονται οι συνθήκες ισορροπίας από τις οποίες προκύπτουν τα κομβικά φορτία
διατομής των δομικών στοιχείων και σχολιάζεται με συντομία η μορφή των διαγραμμάτων Μ(x), Q(x),
N(x).
 Στύλος 1-2:
 Κόμβος 1
M1 N 12 F X
0  Q 12  A X1  p  H
Q 12
 p  H2 
A X1= pH
1 F Z
0  N 12   A Z1  
 2L


 
M 
2
A Z1 =- pH /2L 2
 0  M1  0
 Κόμβος 2
2-95
M 21 N 21
Q 21
p 2
F X
0  Q 21  A X1  p  H  0
H  p H2 
X F Z
0  N 21   A Z1   

Z  2L 
H p H2
1 M  2
 0  M 21  A X1  H  p  H 
2

2
A X1= pH
2
A Z1 =- pH /2L
Στον στύλο 1-2 η τέμνουσα μεταβάλλεται γραμμικά, ως ολοκλήρωμα του σταθερού φορτίου, Q' = -p,
από Q12=p·H σε Q21=0, ενώ η ροπή μεταβάλλεται ως παραβολή 2ου βαθμού, ως πρώτο ολοκλήρωμα
της γραμμικά μεταβαλλόμενης τέμνουσας Q=Μ' από Μ1=0 σε Μ21=p·H2/2.
Στον κόμβο 2 το διάγραμμα ροπών έχει οριζόντια εφαπτομένη, δηλαδή παράλληλη προς τον
τοπικό άξονα x του στύλου 1-2, αφού στο σημείο αυτό η πρώτη παράγωγος της ροπής, δηλαδή η
τέμνουσα Q21, είναι μηδενική, και στρέφει τα κοίλα προς τα αριστερά, δηλαδή ενάντια στο φορτίο p.
Ο αναγνώστης καλείται να τεκμηριώσει το τελευταίο αυτό συμπέρασμα.
Η αξονική δύναμη του στύλου 1-2 παραμένει καθ’ όλο το ύψος του σταθερή, αφού στον στύλο
δεν υπάρχει εξωτερικό αξονικό φορτίο.
 Ζύγωμα 2-3:
 Κόμβος 2
F X
0  N 23  Q 21  0
M 23 Q 23
2  p H2 
M 21
N 23 F Z
0  Q 23   N 21   
 2L


 
Q 21
N 21 p H2 p  H2
M  2
 0  M 23  M 21 
2
ή M2 
2
 Κόμβος 3 (άρθρωση)
M 23 = M 2 M 32 = M 3 =0
Q 23 N 32
N 23 2 3
Q 32
L
F X
 0  N 32  N 23  0
 p H2 
F Z
 0  Q 32  Q 23   
 2L


 
p  H2  p  H2 
Έλεγχος : M  3
 0  M 3  M 2  Q 23  L 
2
 
 2L
 L  0


 
Στο εγκαρσίως και αξονικώς αφόρτιστο ζύγωμα 2-3 η ροπή μεταβάλλεται γραμμικά από Μ2=p·H2/2
σε Μ3=0 ενώ η τέμνουσα και η αξονική δύναμη είναι σταθερές.
Q 32
3
F X
 0  Q 34   N 32  0
N 32
 p  H2 
Q 34 F Z
 0  N 34  Q 32    

N 34  2L 
2-96
 Κόμβος 4
N 34
Q 34
3 M3= 0
F X
 0  Q 43  Q 34  0
H
 p  H2 
F Z
 0  N 43  N 34    

 2L 
4 M 4 =0
Q 43
N 43
Ο στύλος 3-4 είναι μία εγκαρσίως και αξονικώς αφόρτιστη αμφιαρθρωτή δοκός, η οποία ως εκ
τούτου εμφανίζει μηδενική ροπή και τέμνουσα, και σταθερή αξονική δύναμη.
 Έλεγχος ισορροπίας κόμβου 4:

Τα φορτία διατομής Ν43 και Q43 στον πόδα του στύλου 3-4 υπολογίστηκαν χωρίς να γίνει χρήση των
ήδη γνωστών αντιδράσεων στήριξης AX4 και AZ4. Επομένως, ο έλεγχος ισορροπίας του κόμβου 4
συνιστά έναν έλεγχο για την ορθότητα των παραπάνω υπολογισμών:
 Κόμβος 4
N 43 F X
 Q 43  A X4  0  0  0 
Q 43
 p H2   p  H2 
A X4= 0
4
 Z
F   N 43
 A Z4
  
 2L

  2L
0


   
2
A Z4 = pH /2L
Ο ισορροπιακός έλεγχος ικανοποιείται.

2
pH /2 2 3 2
pH /2L
2 3 3
- 2
2 +
pH /2 2
- pH /2L
+ οριζόντια +
-
+
παραβολή 2
1 4 1 4 1 - pH /2L 4
2 ου βαθμού pH
Τα παραπάνω διαγράμματα των φορτίων διατομής του δεδομένου τριαρθρωτού πλαισίου ταυτίζονται απόλυτα με τα
αντίστοιχα διαγράμματα του αμφιέρειστου πλαισίου της Άσκησης Η5/4. Ο αναγνώστης καλείται να δώσει μία
εξήγηση για το γεγονός αυτό.
Δ. Επίλυση του φορέα με χρήση της ομόλογης δοκού

(α) Το δεδομένο πλαίσιο επισάττεται («σαμαρώνεται») με μία αμφιέρειστη δοκό («ομόλογη δοκό»), η
οποία φέρει το φορτίο p και εδράζεται επί του πλαισίου στους κόμβους 1 και 2. Η φόρτιση του
πλαισίου συνίσταται τώρα πλέον στις δύο δυνάμεις έδρασης Α και Β της ομόλογης δοκού, οι οποίες
υπολογίζονται ιδιαίτερα εύκολα, όπως εύκολα υπολογίζονται και τα φορτία διατομής της Mομολ(x),
Qομολ(x), Nομολ(x).
2-97
- pH /2 p
B = pH/2 2 3
-
0 + X H
2 Z
pH /8
+ A = pH/2
1 4
pH /2
A X1 A X4
N ομολ (x) Q ομολ (x) Μ ομολ (x) A Z1 L A Z4
(β) Το δεδομένο πλαίσιο επιλύεται με φορτία τις δυνάμεις έδρασης Α και Β της ομόλογης δοκού και
προσδιορίζονται τα φορτία διατομής του Mσαγμ(x), Qσαγμ(x), Nσαγμ(x). Η επίλυση αυτή γίνεται κατά
τα γνωστά με τη βοήθεια κατάλληλων διαχωριστικών τομών, όπως ακριβώς στην προηγούμενη
υποπαράγραφο Β, και μας δίνει τα εξής διαγράμματα φορτίων διατομής:
2
pH /2 2 3 2
pH /2L
2 3 3
2 - 2
pH /2 + 2
- pH /2L
+ + +
-
2
1 4 1 4 1 - pH /2L 4
pH/2
M σαγμ (x) [kNm] Q σαγμ (x) [kN] N σαγμ (x) [kN]
Η επίλυση του επισαγματωμένου φορέα είναι γενικώς απλούστερη από την επίλυση του αρχικώς
δεδομένου φορέα υπό τη δεδομένη φόρτιση. Βέβαια, για το παράδειγμα μας, που είναι ένα απλό
πλαίσιο με απλή φόρτιση, η επιτυγχανόμενη απλούστευση των υπολογισμών δεν είναι ιδιαίτερα
σημαντική. Έτσι, π.χ. για τον υπολογισμό της Μ2 έχουμε:
στον αρχικό φορέα: στον επισαγματωμένο φορέα:

M2 M2
p 2 2
X H X H
Z Z
1 1
A X1= pH A = pH/2 A X1= pH
M  2
0 M  2
0
 M 2  A X1  H   p  H    H 2   p  H 2 2  M 2  A X1  H   p  H 2   H  p  H 2 2
Διαπιστώνουμε ότι η διαφορά στο «υπολογιστικό κόστος» είναι πρακτικά ανύπαρκτη. Εντούτοις, σε
συνθετότερους φορείς με πολυπλοκότερες φορτίσεις μπορεί να επιτευχθεί σημαντική οικονομία
υπολογισμών κάνοντας χρήση της ομόλογης δοκού.
(γ) Τα τελικά φορτία διατομής του δεδομένου πλαισίου υπό τη δεδομένη φόρτιση p προκύπτουν με
επαλληλία των φορτίων διατομής, δηλαδή με αλγεβρική άθροιση, Mσαγμ(x), Qσαγμ(x), Nσαγμ(x) του
επισαγματωμένου φορέα και των αντίστοιχων φορτίων διατομής Mομολ(x), Qομολ(x), Nομολ(x) της
ομόλογης δοκού:
2-98
M  x   M σαγμ  x   M ομολ  x 
Q  x   Q σαγμ  x   Q ομολ  x 
N  x   N σαγμ  x   N ομολ  x 
Στην περίπτωση μας η επαλληλία περιορίζεται στον στύλο 1-2:
Μσαγμ(x) + Μομολ (x) = Μ(x)

2 2
2 pH /2 2 2 pH /2
+
οριζόντια
+
2 2
pH /4 + + pH /8 = 2
pH /8
2
pH /4
2
1 1 1 3pH /8
Q σαγμ(x) + Q ομολ (x) = Q(x)

2 2 - pH /2 2
-
+ + =
+
1 + 1 1
pH /2 pH /2 pH
Για το αφόρτιστο ζύγωμα 2-3 και τον αφόρτιστο δεξιό στύλο 3-4 τα τελικά φορτία διατομής
συμπίπτουν με φορτία διατομής του επισαγματωμένου φορέα.
Τονίζεται ότι είναι αδιάφορο για τα αποτελέσματα της επίλυσης το αν η σταθερή έδραση της
ομόλογης δοκού ληφθεί στον κόμβο 1 ή στον κόμβο 2, αφού αυτό δεν μεταβάλλει τις αντιδράσεις
στήριξης Α και Β. Επίσης, υπενθυμίζεται ότι η θέση της σταθερής έδρασης της ομόλογης δοκού
είναι αδιάφορη για τα τελικά αποτελέσματα, ακόμη και στην περίπτωση που η ομόλογη δοκός
φορτίζεται με αξονικά φορτία (βλ. Άσκηση Η6/3).
2-99
Άσκηση H6/2
p
2 3
H X
Z
1 4
A X1 A X4
A Z1 L A Z4

H  p H2 
M  4
0   A Z1  L  p  H 
2
 0  A Z1  
 2L


 
p H
 0   A X1  H  A Z1 L  0  A
X1

2
H p H
M  3,δεξ. 
0   A X4  H  p  H 
2
 0  A X4  
2
 p H   p H 
  A X1  A X4  p  H      
 
2   2 
 p H  0
 

H  p H2 
M  1
 0  p H
2
 A Z4  L  0  A Z4   
 2L


 
 p  H2   p H2 
  A Z1  A Z4   
 2L
 
  2L
  0


   

Ακολούθως, διατυπώνονται οι συνθήκες ισορροπίας από τις οποίες προκύπτουν τα κομβικά φορτία
διατομής των δομικών στοιχείων και σχολιάζεται με συντομία η μορφή των διαγραμμάτων Μ(x), Q(x),
N(x).
 Κόμβος 1
p H
F X
0  Q 12  A X1  
2
M1 N 12
Q 12  p H2 
1 F Z
0  N 12   A Z1    

A X1=- pH /2  2L 
M 
2
A Z1 = pH /2L  0  M1  0
1
2-100
 Κόμβος 2
M 21 N 21
Q 21
2 pH
F X
0  Q 21  A X1  
2
X  p  H2 
H
Z  FZ  0  N 21   A Z1   
 2L


 
p  H2
A X1 =- pH /2 1 M  2
 0  M 21  A X1  H  
2
2
A Z1 = pH /2L
 Ζύγωμα 2-3:
 Κόμβος 2
p H
F X
0  N 23  Q 21  
2
M 23 Q 23
2  p  H2 
N 23
M 21 F Z
0  Q 23   N 21  
 2L


Q 21  
N 21
p H2 p  H2
M  1
 0  M 23  M 21  
2
ή M2  
2
pH
Q 23
M 23 = M 2 M 32 = M 3 =0
N 32
F X
 0  N 32  N 23  
2
N 23 2 3  p H2 
L
Q 32 F Z
 0  Q 32  Q 23   

 2L 
p  H2  p  H2 
Έλεγχος : M  3   0  M 3  M 2  Q 23  L   2

 2L
 L  0


 
p H
Q 32
3
F X
 0  Q 34   N 32 
2
N 32
 p H2 
Q 34
N 34
F Z
 0  N 34  Q 32   

 2L 
 Κόμβος 4
N 34
Q 34
M 3 =0 p
3
p H
F X
 0  Q 43  Q 34  p  H  
2
A H
2
p H
H/2 F Z
 0  N 43  N 34 
2L
4
M4 = 0
Q 43 N 43
Ο στύλος 3-4 έχει μηδενικές ροπές στα άκρα του και φορτίζεται με ομοιόμορφο φορτίο p. Συνεπώς,
η ροπή στο μέσον του είναι: M A  p  H 2 8 .
2-101
 Έλεγχος ισορροπίας κόμβου 4

Τα φορτία διατομής Ν43 και Q43 στον πόδα του στύλου 3-4 υπολογίσθηκαν χωρίς να γίνει χρήση των
ήδη γνωστών αντιδράσεων στήριξης AX4 και AZ4. Επομένως, η ισορροπία του κόμβου 4 συνιστά
έναν έλεγχο για την ορθότητα των παραπάνω υπολογισμών.
 Κόμβος 4
pH  pH 
N43 F X
 Q 43  A X4  
2
   0

2 

Q43 
A X4=- pH /2 4  p H2   p  H2 
F Z
  N 43  A Z4   
 2L
 
  2L
0


2
   
A Z4 =- pH /2L
Ο ισορροπιακός έλεγχος ικανοποιείται.
2 2
- pH /2 pH /2L
-
+
3 2 pH/2
+
2 3
-
2
+ pH /8
-
1 4 1 - pH/2 - pH/2 4
M(x) [kNm] Q(x) [kN]
3
2 -
- pH/2
+
-
2 2
1 - pH /2L 4 pH /2L
N(x) [kN]
Δ. Επίλυση του φορέα με χρήση της ομόλογης δοκού
(α) Το δεδομένο πλαίσιο επισάττεται με την ομόλογη δοκό:
p pH /2 +
2 3 B = pH/2
H X + 0
Z
2
pH /8
A = pH/2
-
1 4
- pH /2
A X1=-pH /2 A X4 =- pH/2
L Μ ομολ (x) Q ομολ (x) N ομολ (x)
2 2
A Z1 = pH /2L A Z4 =- pH /2L
2-102
(β) Το δεδομένο πλαίσιο επιλύεται με φορτία τις δυνάμεις έδρασης Α και Β της ομόλογης δοκού, που
είναι ίσες και αντίθετες προς τις αντιδράσεις στήριξης,:
2
2
- pH /2 pH /2L
-
+ 3
2 2 -
2 3 3
-
- pH/2
-
-
2
pH /2L
2
1 4 1 - pH/2 4 1 - pH /2L 4
M σαγμ (x) [kNm] Q σαγμ (x) [kN] N σαγμ (x) [kN]
(γ) Τα τελικά φορτία διατομής προκύπτουν με επαλληλία, δηλαδή αλγεβρική άθροιση, των παραπάνω:
M  x   M σαγμ  x   M ομολ  x 
Q  x   Q σαγμ  x   Q ομολ  x 
N  x   N σαγμ  x   N ομολ  x 
2 2
- pH /2 pH /2L
-
3 + pH/2 2 3
2
+
-
2 3
-
- pH/2
2
+ pH /8 +
-
-
2
pH /2L
2
- pH/2 - pH/2 - pH /2L
-
1 4 1 4 1 4
Για τον αφόρτιστο αριστερό στύλο 1-2 και για το αφόρτιστο ζύγωμα 2-3, τα τελικά φορτία διατομής
συμπίπτουν με τα φορτία διατομής του επισαγματωμένου φορέα. Τονίζεται ότι είναι αδιάφορο για τα
αποτελέσματα της επίλυσης το αν η σταθερή έδραση της ομόλογης δοκού ληφθεί στον κόμβο 3 ή
στον κόμβο 4, αφού αυτό δεν μεταβάλλει τις αντιδράσεις στήριξης Β και Α. Επίσης, υπενθυμίζεται
ότι η θέση της σταθερής έδρασης της ομόλογης δοκού είναι αδιάφορη για τα τελικά αποτελέσματα
ακόμη και στην περίπτωση που η ομόλογη δοκός φορτίζεται με αξονικά φορτία (Βλ. Άσκηση Η6/3).
2-103
Άσκηση H6/3
PA =40kN
2 3
A
X 4.00
Z
1 4
A X1 A X4
A Z1 3.50 A Z4
(α) Ως πρώτο βήμα γίνεται επίσαξη του δεδομένου πλαισίου με μια ομόλογη δοκό που φορτίζεται με το
δεδομένο αξονικό φορτίο ΡΑ. Προκειμένου να καταδειχθεί ότι η θέση της σταθερής στήριξης της
ομόλογης, αμφιέρειστης, ισοστατικής δοκού δεν επηρεάζει τα τελικά αποτελέσματα, εξετάζονται δύο
περιπτώσεις: Ι : σταθερή έδραση της ομόλογης δοκού στον κόμβο 3.
ΙΙ : σταθερή έδραση της ομόλογης δοκού στον κόμβο 2.
Για τις δύο αυτές περιπτώσεις υπολογίζονται τα φορτία διατομής της ομόλογης δοκού υπό το φορτίο ΡΑ
(βλ. παρακάτω σχήματα).
Είναι προφανές ότι οι αξονικές δυνάμεις ΝΙομολ(x) και ΝΙΙομολ(x) της ομόλογης δοκού είναι διαφορετικές
στις δύο περιπτώσεις, ενώ βέβαια ροπές και τέμνουσες είναι μηδενικές ελλείψει εγκάρσιου φορτίου,
δηλαδή Mομολ(x)=Qομολ(x)=0.
(β) Κατόπιν, για τις δύο περιπτώσεις επίσαξης Ι και ΙΙ επιλύεται το δεδομένο πλαίσιο με φορτία τις
αντίστοιχες δυνάμεις έδρασης της ομόλογης δοκού, δηλαδή αρνητικές αντιδράσεις στήριξης (βλ.
παρακάτω σχήματα).
Οι ροπές και οι τέμνουσες προκύπτουν, προφανώς, ίδιες και στις δύο περιπτώσεις Mσαγμ(x)= MΙσαγμ(x)=
MΙΙσαγμ(x) και Qσαγμ(x)= QΙσαγμ(x)= QΙΙσαγμ(x). Ο αναγνώστης καλείται να το τεκμηριώσει αυτό με απλούς
υπολογισμούς ενώ, βέβαια, οι αξονικές δυνάμεις ΝΙσαγμ(x), ΝΙΙσαγμ(x) διαφοροποιούνται.
(γ) Τέλος, τα τελικά φορτία διατομής προκύπτουν με επαλληλία, δηλαδή αλγεβρική άθροιση, των φορτίων
διατομής της ομόλογης δοκού και του επισαγματωμένου πλαισίου.
(I) Σταθερή στήριξη της ομόλογης δοκού στον κόμβο 3 του επισαγματωμένου πλαισίου:
PA =40kN N Iομολ (x)
A PA =40kN - MIομολ (x) =0

-40kN
Q Iομολ (x) =0
0 0
40kN +
3
2 3 PA =40kN 2
4.00 X N Iσαγμ (x)

+
-
1 4 A X4 =0 1 4
45.71kN -45.71kN
A X1 = 40kN 40 ∏ 4.00
3.50 A Z4 =
3.50
A Z1 =- A Z4
= 45.71kN
2-104
(I) Σταθερή στήριξη της ομόλογης δοκού στον κόμβο 2 του επισαγματωμένου πλαισίου:
PA =40kN PA =40kN + 40kN N IIομολ (x)

MIIομολ (x) =0
A
Q IIομολ (x) =0
0 0
0
3
PA =40kN 2 3 2
+
N IIσαγμ (x)
-
1 4 A X4 =0 1 4
45.71kN -45.71kN
A X1 = 40kN 40 ∏ 4.00
A Z4 =
3.50
A Z1 =- A Z4
= 45.71kN
Η επαλληλία δίνει και στις δύο περιπτώσεις Ι και ΙΙ τα ίδια αποτελέσματα για την τελική αξονική
δύναμη:
N  x   N Iσαγμ  x   N Iομολ  x   NIIσαγμ  x   N IIομολ  x 
Σύμφωνα με τα παραπάνω, οι τελικές ροπές και τέμνουσες του δεδομένου πλαισίου υπό τη
συγκεκριμένη φόρτιση είναι αυτές του επισαγματωμένου φορέα ενώ οι προκύπτουσες από την επαλληλία
τελικές αξονικές δυνάμεις προκύπτουν ίδιες και για τις δύο περιπτώσεις έδρασης της ομόλογης δοκού (Ι
και ΙΙ):
M  x   M σαγμ  x   M ομολ  x   M σαγμ  x 

Q  x   Q σαγμ  x   Q ομολ  x   Q σαγμ  x 
N  x   N Iσαγμ  x   N Iομολ  x   N IIσαγμ  x   N IIομολ  x 
Τελικά διαγράμματα φορτίων διατομής:

xA
A 160 2 A 3 45.71 + 40
2 3 3
- 2 A
+ -45.71
60 + 0 +
-
1 4 1 4 1 -45.71 4
40
Τέλος, παρατηρούμε ότι η θέση xΑ του σημείου Α, όπου ενεργεί το παράλληλο με το ζύγωμα φορτίο ΡΑ,
αφήνει ανεπηρέαστες τις ροπές και τις τέμνουσες δυνάμεις του πλαισίου.
2-105
Άσκηση H6/4
p=30kN/m
2 3 4
4.00
X
Z
1
A X1
1.50
A Z1
A X5
3.00 2.00 A Z5
Α. Υπολογισμός αντιδράσεων στήριξης (βλ. Άσκηση Ζ3)

Ο υπολογισμός των αντιδράσεων στήριξης AX5, AZ5 στον κόμβο 5 γίνεται όπως περιγράφηκε στην
Άσκηση Ζ3:
A X5  18.36kN, A Z5  80.50kN
Για τις αντιδράσεις στον κόμβο 1 παίρνουμε:

F X
 0  A X1   A X5  18.36kN
F Z
 0  A Z1  30  5.00  A Z5  69.50kN

Μ(x), Q(x), N(x), προκύπτει εν συνεχεία κατά τα γνωστά με βάση τις διαφορικές εξισώσεις ισορροπίας
της ευθύγραμμης δοκού.
Διαχωριστικές τομές για τον υπολογισμό των μεγεθών Μ4, Q34 και Ν23 παρουσιάστηκαν αναλυτικά
στην Άσκηση Ζ3. Με κατάλληλες διαχωριστικές τομές και εφαρμογή των συνθηκών ισορροπίας
μπορούν να υπολογιστούν και τα υπόλοιπα φορτία διατομής σε όλα τα χαρακτηριστικά σημεία, δηλαδή
στους κόμβους, του πλαισίου χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία.
Ακολούθως, περιγράφεται μια πρακτικά ενδιαφέρουσα πορεία υπολογισμού των φορτίων διατομής
που κάνει χρήση ομόλογων δοκών. Ως πρώτο βήμα επισάττεται το δεδομένο τριαρθρωτό πλαίσιο με
δύο ομόλογες δοκούς που φέρουν το ομοιόμορφο φορτίο p=30kN/m (βλ. ακόλουθο σχήμα).
Τα φορτία διατομής των αμφιέρειστων ομόλογων δοκών υπολογίζονται ιδιαιτέρως εύκολα και δεν
χρειάζεται να μας απασχολήσουν περαιτέρω. Περιοριζόμαστε, λοιπόν, ακολούθως στον υπολογισμό
των φορτίων διατομής του επισαγματωμένου πλαισίου και ξεκινάμε με την παρατήρηση ότι τα φορτία
45kN στον κόμβο 2 και 30kN στον κόμβο 4 προκαλούν απλά και μόνον αξονικές δυνάμεις Ν12=-45kN
και Ν45=-30kN αντίστοιχα ενώ ροπές και τέμνουσες προκαλεί μόνο το φορτίο 75kN στον κόμβο 3.
Αδιαφορούμε, λοιπόν, περαιτέρω για τα δύο πρώτα φορτία και προχωρούμε στον υπολογισμό των
αντιδράσεων στήριξης λόγω του φορτίου 75kN στον κόμβο 3.
2-106
3.00
p=30kN/m
45kN 45kN
2.00
p=30kN/m
30kN 30kN
45kN 45kN 30kN 30kN 45kN 75kN 30kN
2 3 4 2 3 4
X
4.00 fl
Z
1 1
1.50
3.00 2.00
Η επόμενη παρατήρησή μας είναι ότι οι διευθύνσεις των συνισταμένων αντιδράσεων Α1 στον κόμβο
1 και Α5 στον κόμβο 5 οφείλουν να συμπίπτουν με τις διευθύνσεις των ευθειών 1-3 και 3-5 αντίστοιχα,
διότι μόνον τότε ικανοποιούνται οι συνθήκες ισορροπίας ροπών του αριστερού (1-2-3) και του δεξιού
(3-4-5) τμήματος του πλαισίου ως προς την άρθρωση 3:
∆ίσκος Ι 75kN ∆ίσκος ΙΙ
2 4
3
4.00
X 5' ∏
∏ ∏ ∏ 1' M  3  ,δίσκ. I
0
Z
1 e 5 º 4.2m M  3  ,δίσκ. II
0
A1 e1 =4.9m 1.50
3.00 2.00 A5
Με αυτό το δεδομένο οι αντιδράσεις στήριξης Α1, Α5 υπολογίζονται από τις εξής συνθήκες ισορροπίας:
150
M  5
 0  75  2.00  A 1  e 1  0  A 1 
e1
225
M  1
 0   75  3.00  A 5  e 5  0  A 5 
e5
2-107
Έχοντας σχεδιάσει το πλαίσιό μας υπό κλίμακα προσδιορίζουμε τις τιμές e1 και e5 γεωμετρικά,
δηλαδή μετρώντας τις αποστάσεις 5-5' και 1-1' αντιστοίχως (βλ. προηγούμενο σχήμα). Με e1=4.9m και
e5º4.2m παίρνουμε:
150
A1   30.61kN
e1
225
A5   53.57kN
e5
Με παρόμοιο τρόπο υπολογίζουμε τις ροπές στους κόμβους 2 και 4, έχοντας προσδιορίσει
προηγουμένως γεωμετρικά τις αποστάσεις e2 και e4:
75kN
3
2 4
e2 e4
4' ∏
∏
∏ ∏
2'
4.00
X
Z e2 = 2.4m
e 4 º 1.9m
1
1.50
A 1 =30.61kN
5
3.00 2.00 A 5 =53.57kN
M2 M3
2 4
e2 4' e4
∏
∏
∏ ∏ 2'
4.00 4.00
1
1.50
A 1 =30.61kN
5
A 5 =53.57kN
M  1
0
 M2  A 1  e 2  0 M  3
0
 M2   A 1  e 2  M3  A 5  e 4  0
 M 2  30.61  2.4  73.46kNm  M3   A 5  e 4
 M 2  53.57  1.9  101.78kNm
Από τις παραπάνω ροπές Μσαγμ(x) του επισαγματωμένου πλαισίου, οι οποίες ελλείψει εγκάρσιου
φορτίου μεταξύ των κόμβων μεταβάλλονται γραμμικά, προκύπτουν άμεσα (με βάση τη σχέση Q=M') οι
τέμνουσες Qσαγμ(x):
2-108
-101.78-0
0-(-73.46) =
= 24.49 2.00
-73.46 -101.78 3.00
- - =-50.89
+ 4
2
2 3 4 3 -
-
-
4.00
fl
-
+
dM -73.46-0
Q= =
dx 4.00
1 1 =-18.37
1.50
0-(-101.78)
M σαγμ (x) [kNm] = 18.50
5.5
3.00 2.00 Q σαγμ (x) [kN]
Στο διάγραμμα τεμνουσών το άλμα στο σημείο 3 δεν ισούται ακριβώς, ως όφειλε, με το μέγεθος του ενεργούντος
εκεί συγκεντρωμένου φορτίου των 75kN. Παρομοίως, οι τέμνουσες στους δύο στύλους δεν είναι ίσες, ως όφειλαν
να είναι για λόγους ισορροπίας κατά Χ. Οι μικρές αυτές αποκλίσεις οφείλονται, προφανώς, στον προσεγγιστικό
γεωμετρικό προσδιορισμό των μοχλοβραχιόνων e2 και e4 που χρησιμοποιήθηκαν παραπάνω.
Για τους δύο αφόρτιστους στύλους ισχύει: M(x)=Mσαγμ(x), Q(x)= Qσαγμ(x). Για το φορτιζόμενο ζύγωμα
τα τελικά φορτία διατομής προκύπτουν κατόπιν επαλληλίας κατά τα γνωστά: M(x)=Mσαγμ(x)+Mομολ(x),
Q(x)=Qσαγμ(x)+Qομολ(x). Ειδικότερα, επειδή η Mομολ(x) είναι το γνωστό παραβολικό διάγραμμα ροπών
της αμφιέρειστης δοκού υπό ομοιόμορφο φορτίο p, το τελικό διάγραμμα Μ(x) προκύπτει με «κρέμασμα»
της παραβολής pL2/8 στο διάγραμμα Μσαγμ(x), όπως φαίνεται στο παρακάτω αριστερό σχήμα.
Παρομοίως, το τελικό διάγραμμα Q(x) προκύπτει αθροίζοντας στο διάγραμμα Qσαγμ(x) το γνωστό
γραμμικά μεταβαλλόμενο διάγραμμα τεμνουσών της αμφιέρειστης δοκού υπό ομοιόμορφο φορτίο p (βλ.
παρακάτω δεξιό σχήμα).
30 ∏ 3.00 2/ 8 30 ∏ 2.00 2 / 8 -101.78

= 33.75 = 15.0
30 ∏ 2.0
= 30
-73.46 2
- - + -30
-45 +
30 ∏ 3.0 -
33.75 15.0 -
= 45
2
M (x) = M σαγμ(x) + M ομολ (x) [kNm] Q ομολ (x) [kN]
Ως μικρή άσκηση, ο αναγνώστης καλείται να επαληθεύσει ότι η μέγιστη ροπή στο ζύγωμα είναι
maxM=6.70kNm και εμφανίζεται σε απόσταση x0=2.31m από τον κόμβο 2.
2-109
30∏ 5.00 2/8

24.49 +45
= 93.75
= 69.49
-50.89 +30
-73.46 -101.78 =- 20.89
- 3 - + 3 4
2
2 4
24.49-45 -
-
-
=- 20.51
93.75
-50.89-30
-
=- 80.89
+
1 1 -18.37
18.50
5 5
M(x) [kNm] Q (x) [kN]
Οι τελικές αξονικές δυνάμεις, οι οποίες ελλείψει αξονικών φορτίων μεταξύ των κόμβων είναι σταθερές
σε κάθε δομικό στοιχείο, προκύπτουν από την ισορροπία δυνάμεων στους κόμβους 2 και 4 (Σημ.: Για τις
παρατηρούμενες αριθμητικές αποκλίσεις βλ. παρατήρηση στην προηγούμενη σελίδα):
2 N 23 F X
 0  N 23  Q 21  N 23  18.37kN
Q 23
Q 21 F Z
 0  N 21   Q 23  N 21  69.49kN
N 21
N 43 4 F X
 0  N 43   Q 45  N 43  18.50kN  18.37kN
Q 43
Q 45 F Z
 0  N 45  Q 43  N 45  80.89kN
N 45
3
2 4
-
-18.37
-
1
-69.49
5
N (x) [kN] -80.89
2-110
Άσκηση H6/5
p=30kN/m 2 4
3
4.00
X
Z
5
1.50
1 ελκυστήρας
A Z5
A X1
A Z1 2.00 3.00
Α. Υπολογισμός αντιδράσεων στήριξης (βλ. Άσκηση Ζ4)

F X
0   A X1  30   4.00  1.50   0  A X1  165kN
M  1
 0  A Z5   3.00  2.00   30  5.50   5.50 2   0  A Z5  90.75kN
M  5
 0   A Z1   3.00  2.00   A X1  1.50  30  5.50   5.50 2  1.50   0
 A Z1  90.75kN
  A Z1  A Z5     90.75   90.75  0 

Η αξονική δύναμη στο στοιχείο 1-5 υπολογίζεται με κατάλληλη κυκλική διαχωριστική τομή, όπως
παρουσιάστηκε στην Άσκηση Ζ4. Παίρνουμε:
N 15  58kN
Στην ίδια Άσκηση Ζ4 παρουσιάστηκαν, επίσης, διαχωριστικές τομές για τον υπολογισμό των
μεγεθών Μ2 και Q23. Με περαιτέρω κατάλληλες διαχωριστικές τομές και εφαρμογή των συνθηκών
ισορροπίας μπορούν να υπολογιστούν και τα υπόλοιπα φορτία διατομής σε όλα τα χαρακτηριστικά
σημεία του φορέα, δηλαδή στους κόμβους, χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, όπως στις προηγούμενες
ασκήσεις.
Ακολούθως, παρατίθενται τα διαγράμματα Μ(x), Q(x), N(x) του φορέα, τα οποία καλείται ο
αναγνώστης να ελέγξει με τρεις διαφορετικούς ελέγχους ισορροπίας σε ισάριθμες κυκλικές
διαχωριστικές τομές της επιλογής του. Ένας τέτοιος ισορροπιακός έλεγχος διενεργείται στην ακόλουθη
υποπαράγραφο Γ.
2-111
-222.2
-
148.15 3 -55.6 3 4
2 2
+ 4 -
1.85
-
-74.1
148.15
+
maxM= +
199.7
30∏ 5.50 2/ 8 55.6
= 113.44 5
0 + 1 0 5
1
109.44
M(x) [kNm] Q(x) [kN]
2 3 4
-
-55.6
-74.1
-
58.0
+
74.1
1 N(x) [kN]
Μέγιστη ροπή στο στοιχείο 1-2 (Σημ.: Χρησιμοποιείται το διάγραμμα Q(x)):

x0 55.60
  x 0  1.85m
Q 21 5.50 55.60  109.44
M2
p p  x 02
x0 maxM  M 2  Q 21  x 0  
2
maxM  148.15    55.6   1.85  51.34  199.7kNm
Γ. Έλεγχος
Προς μερικό έλεγχο των παραπάνω αποτελεσμάτων αποσπάται το αριστερό τμήμα του δεδομένου φορέα
με μία κυκλική διαχωριστική τομή, που διέρχεται από την άρθρωση 3 και τέμνει τον ελκυστήρα 1-5, και
καταστρώνονται γι’ αυτό οι τρεις συνθήκες ισορροπίας. Εφόσον οι συνθήκες ισορροπίας
ικανοποιούνται, οι προηγουμένως υπολογισθείσες τιμές των φορτίων διατομής και των αντιδράσεων
στήριξης, που υπεισέρχονται σ’ αυτές, μπορούν να θεωρηθούν ως ορθές.
2-112
2.00
p=30kN/m 3 N 24 =- 55.6kN
2 F X
 30  5.50  A X1  N 24  N 15  cosα
Q 32 =- 74.1kN
 165
     55.60   58
 165   0.958

0 55.564
4.00 X
cosα=0.958   0.036  0 
Z
sinα=0.287
(βλ. Άσκηση Ζ4) F Z
  A Z1  Q 32  N 15  sinα
1.50
N 15 =58kN     90.75     74.10   58  0.287
1
α
 90.75  74.10  16.65  0 
A X1 = 165kN
A Z1 =- 90.75kN
 5.50 2 
M  1
  30     N 24  5.50  Q 32  2.00   453.75  305.8  148.2

 2 
 0.25  0 
Σημείωση:
Διαπιστώνουμε ότι οι συνθήκες ισορροπίας ικανοποιούνται. Οι παρατηρούμενες μικρές αποκλίσεις από το μηδέν
οφείλονται στις αριθμητικές στρογγυλοποιήσεις που έγιναν κατά την πορεία των υπολογισμών. Οι αποκλίσεις
αυτές τείνουν στο μηδέν με αυξανόμενο πλήθος σημαντικών ψηφίων που λαμβάνονται υπόψη στις αριθμητικές
πράξεις.
2-113
2.2.7 Ενισχυμένες δοκοί (Ομάδα Η7)
α) Για την απεικονιζόμενη ενισχυμένη δοκό:

q=30kN/m X
Z
3
1 5
2 4
1.80
6
3.00 4.00 4.00 3.00
να υπολογιστούν και να σχεδιαστούν τα διαγράμματα των φορτίων

διατομής M(x), Q(x), N(x).
β) Οι προκύπτουσες μέγιστες/ελάχιστες τιμές της ροπής κάμψης και των

αξονικών δυνάμεων των ράβδων να συγκριθούν με τις αντίστοιχες τιμές
των ακόλουθων τριών φορέων:
β1) Αμφιέρειστη δοκός ίσου μήκους:
q=30kN/m X
Z
H7/1
2 3 4
1 5
β2) Ενισχυμένη δοκός ίσου μήκους αλλά με αγκύρωση των ράβδων της
αλυσίδας στους ακραίους κόμβους
q=30kN/m X
Z 5
3
1 1.80
6
β3) Ενισχυμένη δοκός ίσου μήκους με δύο κάθετες ράβδους και

αγκύρωση των λοξών ράβδων της αλυσίδας στους ακραίους κόμβους.
q=30kN/m X
Z 5
2 3 4
1 1.80
6 7
3.00 4.00 4.00 3.00
2-114
Οι φορείς της Άσκησης Η7/1 αποτελούν απλοποιημένα προσομοιώματα ενισχυμένων δοκών όπως αυτές
που φαίνονται στις παρακάτω φωτογραφίες.
2-115
Για την απεικονιζόμενη ενισχυμένη δοκό:
7 8
q=30kN/m X
Z 1.80
3
1 2 4 5
1.80
διέλευση ράβδου
χωρίς επαφή με δοκό
6
3.00 4.00 4.00 3.00
να υπολογιστούν και να σχεδιαστούν τα διαγράμματα των φορτίων διατομής

M(x), N(x) και να γίνει σύγκριση των μέγιστων/ελάχιστων αναπτυσσόμενων
ροπών κάμψης και αξονικών δυνάμεων ράβδων με τις αντίστοιχες τιμές των
φορέων (α) και (β3) της Άσκησης Η7/1.
Ο παραπάνω φορέας αποτελεί υπεραπλουστευμένο προσομοίωμα
H7/2 κρεμαστής γέφυρας του τύπου της παρακάτω φωτογραφίας.
2-116
Για την απεικονιζόμενη κρεμαστή γέφυρα:
9 10
X
q=30kN/m Z
7 8 2.00
6 1.00
1.00
11 2 3 4 12
1 5
4.00 3.00 4.00 4.00 3.00 4.00
να υπολογιστούν και να σχεδιαστούν τα διαγράμματα των φορτίων διατομής

M(x), N(x) και να γίνει σύγκριση των μέγιστων/ελάχιστων αναπτυσσόμενων
ροπών κάμψης και αξονικών δυνάμεων ράβδων με τις αντίστοιχες τιμές των
φορέων (α) και (β3) της Άσκησης Η7/1.
Ο παραπάνω φορέας αποτελεί απλοποιημένο προσομοίωμα κρεμαστής

γέφυρας με αγκύρωση στο στερεό έδαφος, όπως π.χ. η απεικονιζόμενη
H7/3
παλαιά γέφυρα (Little Salmon river bridge, USA)
2-117
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση H7/1
(α) Αρχική ενισχυμένη δοκός

3.50
R=210kN q=30kN/m X
Z
A X1
1 θ 3 θ 5
2 α 4
A Z1 1.80
∏
A Z5
II
I N 26 N 64
6
3.00 4.00 4.00 3.00
R  30  7.0  210kN
tgθ  1.80 4.00  0.45  θ  24.23 o  sinθ  0.410 cosθ  0.912
α  1.8  cosθ  1.641m
Α. Υπολογισμός αντιδράσεων στήριξης και αξονικών δυνάμεων ράβδων

F X
 0  A X1  0
M  5
 0   A Z1  14.00  R  10.50  0  A Z1  157.50kN
M  1
 0  A Z5  14.00  R  3.50  0  A Z5  52.5kN
  A Z1  R  A Z5  157.5  210  52.5  0 
Τομή Ι : M  3,αριστ. 
 0   A Z1  7.00  R  3.50  N 26  1.641  0
 N 26  223.90kN
Τομή ΙI : M  3,δεξ   0  A Z5  7.00  N 64  1.641  0  N 64  223.90kN
Παρά την ασύμμετρη φόρτιση, οι αξονικές δυνάμεις του συρμού ράβδων προκύπτουν συμμετρικές, αφού όπως
γνωρίζουμε (Αβραμίδης 2014, παράγρ. 7.6.3-Α) η οριζόντια έλξη Η στις ράβδους της αλυσίδας 2-6-4 είναι
σταθερή. Η=223.90•cosθ=204.20kN.
 Κόμβος 6:
N 63 (=Ν 36 ) F Z
0 
  N 63  N 62  N 64   sinθ  0
θ θ
N 62 = 223.90kN N 64 = 223.90kN
 N 63  183.75kN
6
Ακραίες τιμές: maxN=223.90kN, minN=-183.75kN
Β. Υπολογισμός φορτίων διατομής M(x), Q(x), N(x) της δοκού 1-3-5

Για τον υπολογισμό των φορτίων διατομής της δοκού 1-3-5 αποσπάται από αυτήν η ενισχυτική
κατασκευή με τη βοήθεια κατάλληλης διαχωριστικής τομής και η επιρροή της επί της δοκού
2-118
αντικαθίσταται από τις δυνάμεις σύνδεσης - έδρασης των ράβδων:
q=30kN/m X
3 Z
A X1
1 θ N 36 θ 5
2 4
A Z1
A Z5
N 62 N 64
6
‡
q=30kN/m
3 θ 4
1 2 5
N 26 = 223.90kN N 46 = 223.90kN
A Z1 =157.50kN N 36 = - 183.75kN A Z5 = 52.50kN
3.00 4.00 4.00 3.00
Υπενθύμιση: Για μια ράβδο k-m, χωρίς αξονικά φορτία μεταξύ των κόμβων της, ισχύει πάντοτε
Nkm=Nmk.
Ο υπολογισμός των φορτίων διατομής της παραπάνω δοκού γίνεται κατά τα γνωστά:
 Ροπές κάμψης
Στα τμήματα 1-2 και 2-3 η ροπή μεταβάλλεται ως παραβολή 2ου βαθμού ενώ στα αφόρτιστα τμήματα
3-4 και 4-5 μεταβάλλεται γραμμικά.
 0  M 2  A Z1  3.00  q  3.00 2 2   0
 M 2  157.5  3.00  30  3.00 2 2   337.50kNm
M  4,δεξ   0  M 4  A Z5  3.00  52.50  3.00  157.50kNm
 Τέμνουσες δυνάμεις
Στα τμήματα 1-2 και 2-3 η τέμνουσα μεταβάλλεται γραμμικά, ενώ στα αφόρτιστα τμήματα 3-4 και 4-
5 είναι σταθερή.
 Τμήμα 1-2:
M 2  M1 q  L 12 337.50  0 30  3.00
Q 12      157.50kN
L 12 2 3.00 2
M 2  M1 q  L 12 337.50  0 30  3.00
Q 21      67.50kN
L 12 2 3.00 2
 Τμήμα 2-3:
M3  M2 q  L 23 0  337.50 30  4.00
Q 23       24.38kN
L 23 2 4.00 2
M3  M2 q  L 23 0  337.50 30  4.00
Q 32       144.38kN
L 23 2 4.00 2
2-119
 Τμήμα 3-4:
M4  M3 157.50  0
Q 34    39.38kN
L 34 4.00
 Τμήμα 4-5:
M5 M4 0  157.50
Q 45     52.50kN
L 45 3.00
 Αξονικές δυνάμεις
Ελλείψει αξονικών φορτίων μεταξύ των κόμβων 1, 2, 3, 4 και 5 η αξονική δύναμη σε κάθε ένα από
τα τμήματα 1-2, 2-3, 3-4 και 4-5 είναι σταθερή.
Στα δύο ακραία τμήματα 1-2 και 4-5 οι αξονικές δυνάμεις είναι μηδενικές λόγω ΑΧ1=0 και κύλισης
στον κόμβο 5 αντίστοιχα.
Στα δύο μεσαία τμήματα 2-3 και 3-4 οι αξονικές δυνάμεις είναι αρνητικές και κατ’ απόλυτη τιμή
ίσες με την οριζόντια έλξη Η, δηλαδή με την οριζόντια συνιστώσα των ράβδων 2-6 και 6-4 του
συρμού 2-4-6 της ενισχυτικής κατασκευής: Η=Ν26·cosθ=204.20kN.
Γ. Σχεδίαση διαγραμμάτων M(x), Q(x), N(x) της δοκού
M(x) [kNm]
maxM=337.50 3
2 4
1 5
+
+
157.50
30 ∏ 3.00 2 /8 30 ∏ 4.00 2 / 8
=33.75 =60.0
γόνατο
Q(x) [kN]
157.50
67.50
+ 39.38
2 3 + 4
1 5
-24.38 -
-
-52.50
-144.38
N(x) [kN]
0 2 3 4 0
1 5
- -
-204.20 -204.20
+223.90 +223.90
6 -183.75
2-120
Παρατηρούμε (βλ. γόνατα στο διάγραμμα ροπών κάμψης και άλματα στο διάγραμμα τεμνουσών
δυνάμεων) ότι η κατακόρυφη και οι δύο λοξές ράβδοι του υποστηρικτικού συστήματος ράβδων
λειτουργούν ως οιονεί στηρίξεις, μέσω των οποίων επιτυγχάνεται συνολικά ευμενέστερη κατανομή των
ροπών κάμψης έναντι, π.χ. μιας απλής αμφιέρειστης δοκού (βλ. επόμενη περίπτωση (β1)). Το γεγονός αυτό
θα γίνει αμεσότερα αντιληπτό στις ασκήσεις που ακολουθούν.
(β) Σύγκριση των max|M| και max|Ν| με τα αντίστοιχα μεγέθη τρίων άλλων αμφιέρειστων φορέων
ίσου μήκους
(β1) Αμφιέρειστη δοκός ίσου μήκους
q=30kN/m X
Z
A X1
1 2 3 4 5
A Z1
A Z5
3.00 4.00 4.00 3.00
 Υπολογισμός αντιδράσεων στήριξης

F X
0  A X1  0 
 Παραμένουν ίδιες με εκείνες της αρχικής ενισχυμένης δοκού (α), αφού

M  5
 0  A Z1  157.50kN  η εξωτερική στήριξη δεν μεταβλήθηκε (αμφιέρειστη δοκός).

M  1
 0  A Z5  52.5kN 
Σημείο εμφάνισης της maxM  Σημείο μηδενισμού της Q
q=30kN/m F Z
 0  30  x 0  157.50  0
1 maxM  x 0  5.25m
A Z1 =157.50kN
Q=0 M  1

 0  maxM  30  x 02 2  0 
x0  maxM  413.44kNm
maxM  413.44kNm  337.50kNm
Διάγραμμα Μ(x):
M(x) [kNm]
maxM=413.44
2 3 4
1 5
+ +
2
30 ∏ 7.00 / 8
=183.75 M 3 = A Z5 ∏ 7.00 = 367.50
3.50
x 0 = 5.25
7.00 7.00
Διαπιστώνουμε ότι η μέγιστη ροπή της απλής αμφιέρειστης δοκού είναι πολύ μεγαλύτερη από τη
μέγιστη ροπή της αρχικής ενισχυμένης δοκού (α).
2-121
(β2) Ενισχυμένη δοκός ίσου μήκους αλλά με αγγύρωση των ράβδων της αλυσίδας στους ακραίους
κόμβους
q=30kN/m
5
1
θ 3 θ
A X1 α
A Z1 A Z5 1.80
X ∏ I
N 65
Z 6
7.00 7.00
tgθ  1.80 7.00  0.257  θ  14.42o  sinθ  0.249 cosθ  0.9685, α  1.8  cosθ  1.743m

F X
0  A X1  0 

 Παραμένουν ίδιες με εκείνες της αρχικής ενισχυμένης δοκού (α),
M  5
 0  A Z1  157.50kN 
αφού η εξωτερική στήριξη δεν μεταβλήθηκε (αμφιέρειστη δοκός).

M  1
 0  A Z5  52.5kN 
 Αξονικές δυνάμεις ράβδων

Τομή I:  M3,δεξ   0  A Z5  7.00  N65  α  0  N65  A Z5  7.00 1.743  N65  210.84kN
Λόγω της συμμετρίας του ενισχυτικού συστήματος ράβδων έχουμε: Ν16=Ν65=210.84kN.

 Κόμβος 6:
N 63 (=Ν 36 ) F Z
 0   N 63  N 61  N 65   sinθ  0
θ θ  N 63  105.0kN
N 61 = N 16 N 65 = N 56
6
Ακραίες τιμές και σύγκριση με τις αντίστοιχες τιμές της ενισχυμένης δοκού (α):
maxN=210.84kN < 223.90kN [λοξές ράβδοι του συρμού ανάρτησης 1-6-5]
|minN|=|-105.0| kN < |-183.75| kN [ράβδος σύνδεσης 3-6]
Διαπιστώνουμε ότι οι εφελκυστικές αξονικές δυνάμεις στον συρμό ανάρτησης της δοκού με
αγκύρωση των ράβδων στους ακραίους κόμβους είναι μικρότερες από εκείνες της αρχικής
ενισχυμένης δοκού (α) με αυτοαγκύρωση. Επίσης, μικρότερη κατ’ απόλυτη τιμή είναι η θλιπτική
αξονική δύναμη στη ράβδο σύνδεσης 3-6.
Ροπές κάμψης αναπτύσσονται, προφανώς, μόνο στο αμφιαρθρωτό τμήμα 1-3. Για τη μέγιστη ροπή
παίρνουμε:
q  L213 30  7.00 2
maxM    183.75kNm  337.50kNm
2 2
Διάγραμμα Μ(x):
M(x) [kNm]
maxM=183.75 3
2 4
1 5
3.50
7.00 7.00
2-122
Διαπιστώνουμε ότι η μέγιστη ροπή της ενισχυμένης δοκού με αγκύρωση της αλυσίδας στους ακραίους
κόμβους είναι σημαντικά μικρότερη από τη μέγιστη ροπή της αρχικής ενισχυμένης δοκού (α) με
αυτοαγκύρωση.
(β3) Ενισχυμένη δοκός ίσου μήκους με δύο κάθετες ράβδους και αγκύρωση των λοξών ράβδων της
αλυσίδας στους ακραίους κόμβους
q=30kN/m X
Z 5
1
2 3 4
A X1 =0 1.80
6 7
A Z1 = 157.50kN A Z5 = 52.50kN
3.00 4.00 4.00 3.00
 Αξονικές δυνάμεις
Η ενισχυμένη αυτή δοκός έχει επιλυθεί στον τόμο θεωρίας (βλ. Αβραμίδης 2014, παράγρ. 7.6.3). Από
την επίλυση είχαν προκύψει για τις αξονικές δυνάμεις του ενισχυτικού συστήματος ράβδων οι
παρακάτω ακραίες τιμές, οι οποίες συγκρίνονται με τις αντίστοιχες ακραίες τιμές της ενισχυμένης
δοκού (α):
maxN=238.10kN > 223.90kN [ράβδοι του συρμού ανάρτησης]
|minN|=|-122.38| kN < |-183.75| kN [ράβδοι σύνδεσης κάθετες στη δοκό]
Διαπιστώνουμε ότι η μέγιστη εφελκυστική δύναμη στις ράβδους του συρμού ανάρτησης 1-6-7-5 της
δοκού με αγκύρωση των ράβδων στους ακραίους κόμβους είναι λίγο μεγαλύτερη από τη μέγιστη
εφελκυστική δύναμη στις λοξές ράβδους 2-6 και 6-4 της αρχικής ενισχυμένης δοκού (α) με
αυτοαγκύρωση, ενώ η κατ’ απόλυτη μέγιστη τιμή θλιπτική δύναμη των δύο ράβδων σύνδεσης είναι
κατά πολύ μικρότερη της θλιπτικής δύναμης της μοναδικής ράβδου σύνδεσης στην ενισχυμένη δοκό
(α).
Από την επίλυση είχε προκύψει το ακόλουθο διάγραμμα M(x):
M(x) [kNm] -210
maxM=45.94 -
maxM=20.42 -30
1 5
2 3 4
Όπως διαπιστώσαμε για την αρχική δοκό (α) με αυτοαγκύρωση (βλ. γόνατα στο διάγραμμα ροπών
κάμψης), έτσι και εδώ, οι δύο κατακόρυφες ράβδοι του υποστηρικτικού συστήματος ράβδων
λειτουργούν ως οιονεί στηρίξεις, μέσω των οποίων επιτυγχάνεται ευμενέστερη κατανομή των ροπών
έναντι, π.χ. της απλής αμφιέρειστης δοκού (β1).
Για τη δεδομένη φόρτιση έχουμε δραστική μείωση της μέγιστης τιμής της ροπής στο αριστερά της
άρθρωσης τμήμα 1-3 της δοκού σε σχέση με την ενισχυμένη δοκό με αυτοαγκύρωση (45.94kNm έναντι
337.50kNm), ενώ στο δεξιά της άρθρωσης τμήμα 3-5 η ροπή εμφανίζεται κατ’ απόλυτη τιμή αυξημένη
(210kNm έναντι 157.50kNm). Για άλλες φορτίσεις, π.χ. για ομοιόμορφο φορτίο σε όλο το μήκος της
δοκού 1-3-5, οι ροπές κάμψης μειώνονται και για το δεξιό τμήμα. Ο ενεργός αναγνώστης καλείται να
τεκμηριώσει τον ισχυρισμό αυτόν με σύντομους υπολογισμούς.
2-123
Άσκηση H7/2
3.50 10.50
I 7 R=210kN 8 X
ψ Z
∏ q=30kN/m
1.80
b 3
1 2 α 4 5
A X1
A Z5 1.80
∏
A Z1 N 76 II
θ
6
3.00 4.00 4.00 3.00
tgθ  1.80  1.80  4.00  0.90  θ  41.99o  sinθ  0.669 cosθ  0.743  α  1.8  cosθ  1.338m
tgψ  1.80 3.00  0.60  ψ  30.964 o
 sinψ  0.5145 cosψ  0.8575  b  1.8  cosψ  1.543m
F X
0  A X1  0 

 (Σύγκρ. Άσκηση Η7/1)
 M  5   0   A Z1  14.00  R  10.50  0  A Z1  157.50kN 


 FZ  0  R  A Z1  A Z5  0  A Z5  52.50kN 
Έλεγχος : M  1
 A Z5  14.00  R  3.50  0 
Β. Υπολογισμός δυνάμεων ράβδων
Τομή Ι:  M 3,αρι στ. 

0   A Z1  7.00  R  3.50  N76  α  0
 N76 
157.50  7.00  210  3.50   N76  274.66kN
1.338
 Κόμβος 6:
N 67 = N 76
N 63
N 68 = N 86 F X
 0  N 68  N 67  274.66kN
θ θ F Z
 0  N 63  2  N 67  sinθ
6  N 63  2  274.66  0.669  367.50kN
 Κόμβος 7:
7 F X
 0  N 76  cosθ  N 71  cosψ  0
ψ θ  N 71  N 76   cosθ cosψ   238.0kN
N 71 = N 17 F Z
 0  N 72   N 71  sinψ  N 76  sinθ
N 67 = N 76
N 72 = N 27  N 72  238  0.5145  274.66  0.669
 N 72  306.2kN
Όπως γνωριζουμε (Αβραμίδης 2104, παράγρ. 7.6.3-Α), παρά την ασυμμετρία του εξωτερικού
φορτίου οι αξονικές δυνάμεις ενός συμμετρικού ενισχυτικού συστήματος ράβδων είναι συμμετρικές.
Συνεπώς ισχύουν οι σχέσεις:
N 68  N 67 , N 85  N 71 , N 48  N 27
Όσον αφορά στη σύγκριση των ακραίων τιμών των αξονικών δυνάμεων των ράβδων του ενισχυτικού
συστήματος έχουμε:
2-124
> 223.90kN [φορέας (α) Άσκησης Η7/1]

maxN=274.66kN
> 238.10kN [φορέας (β3) Άσκησης Η7/1]
> |-183.75| kN [φορέας (α) Άσκησης Η7/1]
|minN|=|-367.50|kN
> |-122.38| kN [φορέας (β3) Άσκησης Η7/1]
Διαπιστώνουμε ότι τόσο η μέγιστη εφελκυστική αξονική δύναμη στον συρμό ράβδων όσο και η κατ’
απόλυτη τιμή μέγιστη θλιπτική δύναμη στις κάθετες στη δοκό ράβδους σύνδεσης είναι μεγαλύτερες
από τις αντίστοιχες δυνάμεις της ενισχυμένης δοκού (α) της Άσκησης Η7/1. Η ίδια διαπίστωση ισχύει
και για τις αξονικές δυνάμεις maxN και |minN| της ενισχυμένης δοκού (β3) της Άσκησης Η7/1.
Γ. Υπολογισμός ροπών κάμψης
Για τον υπολογισμό των ροπών κάμψης της δοκού 1-2-3-4-5 αποσπάται από αυτήν το ενισχυτικό
σύστημα ράβδων με τη βοήθεια κατάλληλης διαχωριστικής τομής (βλ. τομή ΙΙ) και η επιρροή του επί
της δοκού αντικαθίσταται από τις δυνάμεις σύνδεσης - έδρασης των ράβδων:
X
N 17 = 238kN b N 27 = - 306.2kN Z N 48 = - 306.2kN ∏
N 58 = 238kN
q=30kN/m b
1 5
ψ 2 3 4 ψ
A X1 =0 N 36 = - 367.50kN
A Z1 =157.50kN A Z5 = 52.50kN
3.00 4.00 4.00 3.00
Προσοχή:
Οι αξονικές δυνάμεις Ν67 και Ν68 των λοξών ράβδων 6-7 και 6-8 δεν ενεργούν επί της δοκού και συνεπώς δεν
εμφανίζονται στην παραπάνω τομή.
Για τις ροπές παίρνουμε κατά τα γνωστά:
 M 2,αριστ.
 0  M2  A Z1  3.00  q   3.002 2   N17  b  0
 M2  157.5  3.00  30   3.002 2   238.0  1.543  M2  704.73kNm
Η τιμή αυτή είναι η maxM στο τμήμα 1-2-3, αφού μεταξύ των σημείων 1 και 2 αφενός, και 2 και 3
αφετέρου δεν διέρχεται η τέμνουσα από το μηδέν. Η τεκμηρίωση του ισχυρισμού αυτού επαφίεται ως
άσκηση στον αναγνώστη.
Στο τμήμα 3-4-5 οι ροπές κάμψης μεταβάλλονται γραμμικά. Για τη μέγιστη τιμή στο τμήμα αυτό
παίρνουμε:
 M 4,δεξ 
 0  M4  A Z5  3.00  N58  b  0
 M4  52.5  3.00  238.0  1.543  M4  524.73kNm
Διάγραμμα M(x):
M(x) [kNm]
2 3 4
1 5
+ +
33.75 60
524.73
704.73 γόνατο
Διαπιστώνουμε ότι οι μέγιστες ροπές κάμψης της δοκού 1-2-3-4-5 είναι σημαντικά μεγαλύτερες από
εκείνες των φορέων (α) και (β3) της Άσκησης Η7/1.
2-125
Άσκηση H7/3
3.50 10.50
I X
9 10
θ1 θ 2 R=210kN Z θ2 θ1
q=30kN/m 2.00
θ3 θ3
7 6 8 1.00
11
θ1 H θ1 1.00
1 5
2 3 4 12
A 11 A X1 A 12
H A Z1 A Z5 H
H
H H
4.00 3.00 4.00 4.00 3.00 4.00
14.00
tgθ 1  4.00 4.00  1.00  θ 1  45 o  sinθ 1  0.707, cosθ 1  0.707

tgθ 2  2.00 3.00  0.667  θ 2  33.69 o  sinθ 2  0.5547, cosθ 2  0.832
tgθ 3  1.00 4.00  0.25  θ 3  14.036 o  sinθ 3  0.2425, cosθ 3  0.97
Α. Υπολογισμός αντιδράσεων στήριξης και αξονικών δυνάμεων ράβδων

Από τη θεωρία γνωρίζουμε (βλ. Αβραμίδης 2014, παράγρ. 7.6) ότι, όταν οι συνδετήριες ράβδοι του
ενισχυτικού συστήματος ράβδων είναι όλες κατακόρυφες και όταν τα εξωτερικά φορτία δρούν
αποκλειστικά επί της δοκού, τότε η οριζόντια συνιστώσα Η όλων των αξονικών δυνάμεων των ράβδων
του συρμού ανάρτησης έχει την ίδια σταθερή τιμή Η (εδώ των ράβδων 11-9, 9-7, 7-6, 6-8, 8-10 και 10-
12). Επίσης, γνωρίζουμε ότι εφόσον το ενισχυτικό σύστημα ράβδων είναι συμμετρικό, οι αξονικές
δυνάμεις των ράβδων του ενισχυτικού συστήματος θα είναι συμμετρικές ακόμη και αν το εξωτερικό
φορτίο είναι ασύμμετρο. Συνεπώς, οι αντιδράσεις Α11 και Α12 στα σημεία 11 και 12 έχουν ίση και
αντίθετη οριζόντια συνιστώσα Η. Επίσης, λόγω θ=45ο, και η κατακόρυφη συνιστώσα τους θα πρέπει να
είναι ίση με Η.
Με αυτά τα δεδομένα παίρνουμε κατ’ αρχάς από τη συνθήκη ισορροπίας κατά Χ:
F X
 0   H  A X1  H  0  A X1  0
Η ισορροπία ροπών ως προς τον κόμβο 5 για ολόκληρο τον φορέα μας δίνει:
M  5   0  H   4.00  14.00   A Z1  14.00  R  10.50  H  4.00  0
 14  H  14  A Z1  2205  0 (1)
M   0  H   4.0  7.0   A Z1  7.0  R  3.5  H  1.0  0

Τομή Ι: 3, αριστ. 
 10  H  7  A Z1  735  0 (2)
Από τις εξισώσεις (1) και (2) παίρνουμε: Η=122.5kN, ΑΖ1=280kN.
Η ισορροπία ροπών ως προς τον κόμβο 1 για ολόκληρο τον φορέα μας δίνει:
M  1
 0  H  4.00  A Z5  14.00  R  3.50  H  14.00  4.00   0
 A Z5   R  3.50  14  H  14   210  3.50  14  122.5  14  175kN
 H  A Z1  R  A Z5  H  122.5  280  210  175  122.5  0 
 Κόμβος 9: 9
θ1 θ2
H H {βλ. [2], βασικές εξισώσεις του συρμού ράβδων (7.6.2-3), (7.6.2-4)}
N 97
N 9-11 N 91
2-126
N 9 11  H cosθ 1  122.5 0.707  173.27kN

N 97  H cosθ 2  122.5 0.832  147.24kN
F Z

 0  N 91   N 9 11  sinθ 1  N 97  sinθ 2    H  tgθ 1  tg   θ 2 
 N 91  122.5  1  0.667   204.16kN
 Κόμβος 7: N 79 = N 97
θ2 7 θ3 N 76  H cosθ 3 
N7
 122.5 0.97  126.29kN
N 72
F Z
 0  N 72  N 79  sinθ 2  N 76  sinθ 3   H    tgθ 2  tgθ 3 
 N 72  122.5    0.6667  0.25   51.04kN
 Κόμβος 6: N 67 N 68
6
H H
θ3 θ3
N 63
Λόγω συμμετρίας του ενισχυτικού συστήματος ράβδων ισχύει: Ν68=Ν67

F Z
 0  N 63   H    tgθ 3  tgθ 3   122.5    0.25  0.25   61.25kN
Διάγραμμα Ν(x):
N(x) [kN] 9 10
+147.24 συμμ.
+173.27 7 8
+126.29
-204.16 6
+51.04
+61.25
1 5
11 2 3 4 12
280kN 175kN
Συγκρίσεις ακραίων τιμών:

< 223.90 kN φορέας (α) Άσκησης Η7/1
maxN=173.27kN
< 238.10 kN φορέας (β3) Άσκησης Η7/1
> |-183.75kN| φορέας (α) Άσκησης Η7/1

|minN|=|-204.16|kN
> |-122.38kN| φορέας (β3) Άσκησης Η7/1
Διαπιστώνουμε ότι οι αξονικές δυνάμεις στις λοξές ράβδους του συρμού ανάρτησης είναι όλες
εφελκυστικές και ότι η μέγιστη εφελκυστική δύναμη είναι αρκετά μικρότερη από την maxN στις
ράβδους του συρμού των ενισχυμένων δοκών (α) και (β3) της Άσκησης Η7/1.
Παράλληλα διαπιστώνουμε ότι η κατ’ απόλυτη τιμή μέγιστη θλιπτική αξονική δύναμη αναπτύσσεται
στους δύο «πυλώνες» 1-9 και 5-10, και ότι είναι αρκετά μεγαλύτερη από την |minN| στις κάθετες στη
δοκό ράβδους σύνδεσης των ενισχυμένων δοκών (α) και (β3) της Άσκησης Η7/1.
Β. Υπολογισμός ροπών κάμψης της δοκού 1-3-5

Για τον υπολογισμό των ροπών κάμψης της δοκού 1-3-5 αποσπάται από αυτήν το ενισχυτικό σύστημα
ράβδων με τη βοήθεια κατάλληλης διαχωριστικής τομής και η επιρροή του επί της δοκού
αντικαθίσταται από τις δυνάμεις σύνδεσης-έδρασης των ράβδων:
2-127
9 10
7 q=30kN/m 8
6
1 5
11 2 3 4 12
‡
N 19 N 27 N 36 N 48 N 5-10
q
1 5
2 3 4
A X1
A Z1 A Z5
3.00 4.00 4.00 3.00
Για τις ροπές παίρνουμε κατά τα γνωστά:

 M 2,αριστ.
 0  M2  A Z1  3.00  q   3.002 2   N19  3.00  0
 M2  280.0  3.00  30   3.00 2 2   204.16  3.00  M2  92.52kNm
M  4,δεξ   0  M 4  A Z5  3.00  N 5 -10  3.00  0
 M 4  175.0  3.00  204.16  3.00  M 4  87.48kNm
Διάγραμμα M(x):
M(x) [kNm]
-87.48
maxM a =95.86 maxM b =115.27
-
1 a 2 b 3 5
4
+
30 ∏ 3.00 2 / 8
=33.75 30 ∏ 4.00 2 / 8
M 2 =92.52 =60.0
2.53
4.23
N 19  A Z1  204.16  280.0
xa    2.528  2.53m
q 30
q  x a2 30  2.528 2
maxM a    95.86kNm
2 2
N 19  A Z1  N 27  204.16  280.0  51.04

xb    4.23m
q 30
q  x b2 30  4.23 2
maxM b   N 27  3.00   51.04  3.00  115.27kNm
2 2
Διαπιστώνουμε ότι η μέγιστη αναπτυσόμενη ροπή κάμψης (115.27kNm) είναι σημαντικά μικρότερη
τόσο από τη μέγιστη ροπή κάμψης 337.50kNm στη δοκό του φορέα (α) της Άσκησης Η7/1 όσο και από
την κατ’ απόλυτη τιμή μέγιστη ροπή κάμψης |-210| kNm στη δοκό του φορέα (β3) της Άσκησης Η7/1.
2-128
2.2.8 Επίπεδα δικτυώματα (Ομάδα Η8)
Για το απλό τριγωνικό συμμετρικό δικτύωμα του παρακάτω σχήματος (που

αποτελεί απλοποιημένο προσομοίωμα ενός μικρού τμήματος του
απεικονιζόμενου στη φωτογραφία πραγματικού συστήματος δικτυωμάτων)
να υπολογιστούν οι αξονικές δυνάμεις των ράβδων
α) με τη μέθοδο των (αποκλειστικά) κομβικών διαχωριστικών τομών,
β) με τη μέθοδο τομών Ritter και
γ) με τη βοήθεια των τύπων της ομόλογης δοκού.
Χάριν απλούστευσης της διαδικασίας, να υπολογιστούν σε κάθε περίπτωση
πρώτα οι τρεις αντιδράσεις στήριξης και να προσδιοριστούν οι τυχόν άτονες
ράβδοι.
H8/1
30kN 30kN 30kN 30kN 30kN
O1 4 O2 6 O3 8 O4
2 10
D1 D2 D3 D4
X V1 V2 V3 V4 V5 2.00
Z
U1 U2 U3 U4
1 9
3 5 7
2.00 2.00 2.00 2.00
2-129
Για το απεικονιζόμενο απλό τριγωνικό δικτύωμα να υπολογιστούν οι

αξονικές δυνάμεις των ράβδων
α) με τη μέθοδο των (αποκλειστικά) κομβικών διαχωριστικών τομών και
β) με τη μέθοδο Ritter . και
Χάριν απλούστευσης της διαδικασίας, να υπολογιστούν σε κάθε περίπτωση
πρώτα οι τρεις αντιδράσεις στήριξης.
3
2.00
H8/2 2
5
4
PZ5 =100kN
4.00 X
Z
2.00 4.00
Για το απεικονιζόμενο απλό τριγωνικό δικτύωμα μορφής Κ να υπολογιστούν

οι αξονικές δυνάμεις των ράβδων με τον προσφορότερο τρόπο, αλλά χωρίς
προηγούμενο υπολογισμό των αντιδράσεων στήριξης. Στη συνέχεια να
υπολογιστούν οι αντιδράσεις στήριξης με τη βοήθεια των συνθηκών
ισορροπίας στους κόμβους των στηρίξεων και να ελεγχθεί η ορθότητά τους με
τις συνθήκες ισορροπίας για ολόκληρο τον φορέα.
40kN 7
6 S4 8 S5
H8/3
V2 D2 D4 V4 4.00
X
Z
20kN 4
3 S2 S3
5
V1 D1 D3 V3 4.00
S1
1 2
4.00 4.00
2-130
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση H8/1
30kN 30kN 30kN 30kN

30kN
O1 4 O2 6 O3 8 O4
2 10
D1 D2 D3 D4
X 0 V1 V2 V3 V4 0 V5 2.00
Z
U1 U2 U3 U4
1 9
0 3 5 7 0
A X3
A Z3 άξ. συμμ. A Z7
2.00 2.00 2.00 2.00
Η στερεότητα του δικτυώματος αποδεικνύεται εύκολα (βλ. π.χ. Άσκηση Γ24)

F X
 0  A X3  0
Λόγω συμμετρίας φορέα και φόρτισης ισχύει : A Z3  A Z7  A Z
F Z
 0   2  A Z  5  30  0  A Z  75kN
 Άτονες ράβδοι: Εύκολα διαπιστώνουμε (βλ. Αβραμίδης/Μορφίδης 2008, παράγρ. 9.1.3-Γ) ότι οι ράβδοι
1-2, 1-3 και 7-9, 9-10 είναι άτονες. Αυτό προκύπτει άλλωστε άμεσα από τις συνθήκες ισορροπίας
δυνάμεων στους κόμβους 1 και 9 αντιστοίχως. Οι άτονες ράβδοι σημειώνονται στο παραπάνω σχήμα με
ένα μηδενικό: V1=0, U1=0, V5=0, U4=0.
(α) Υπολογισμός των αξονικών δυνάμεων των ράβδων με τη μέθοδο των αποκλειστικά κομβικών
διαχωριστικών τομών
 Κόμβος 2:
30kN 45
o
F Z
 0  D 1  cos45 o  30  0
2
O1  D 1   30 0.707  42.43kN
V1 = 0
D1 F X
 0  O 1  D 1  cos45 o  0  O 1  30kN
 Κόμβος 3:
D1 =- 42.43kN V2 F X
 0   D1  cos45o  U2  0
o
45
U2  U2    42.43  0.707 30kN
U1 = 0 3
75kN F Z
 0   75  V2  D1  cos45o  0
 V2  75    42.43  0.707 45kN

 Κόμβος 4:
30kN
45
o
F Z
 0  D 2  cos45 o  V 2  30  0
O1 = 30kN 4 O2  D 2     45  30  0.707  21.21kN
V2 =- 45kN D2
F X
 0   O 1  O 2  D 2  cos45 o  0
 O 2  30  21.21  0.707  15kN
2-131
 Κόμβος 6:
30kN
6 F Z 0  V3  30  0  V3  30kN
O3 F X 0  O2  O3  0  O2  O3 (συμμετρία!)
O2 = 15kN
V3
 Περαιτέρω, λόγω της συμμετρίας ισχύουν οι σχέσεις:

V4  V2 V5  V1 D3  D 2 D 4  D1
O3  O2 O 4  O1 U3  U 2 U 4  U1
 Διάγραμμα αξονικών δυνάμεων

N [kN]
+30 +15 +15 +30
43
1
-4
21
.2
-30
2.
2.
.2
0 0
-45
21
-45
-4
43
0 0
0 -30 -30
άξ. συμμ.
75 75
(β) Υπολογισμός των αξονικών δυνάμεων των ράβδων με τη μέθοδο Ritter
 Κυκλική διαχωριστική τομή Ι για τον υπολογισμό των Ο1, D1

I
4
2
O1
e
∏
2.00
D1
o
45
U1=0
1
3
ο
2.00 e = 2.00 ∏ cos45 = 2.00 ∏ 0.707 = 1.414m
M  3   0  30  2.00  O 1  2.00  0  O 1  30kN
M  4   0  30  2.00  D 1  e  0  D 1   30  2.00 1.414  42.43kN
 Κυκλική διαχωριστική τομή ΙI για τον υπολογισμό των Ο2, U2, D2

II
4
O2 6
∏ 2.00
o
45 e D2
3 U2 5
ο
75kN e = 2.00 ∏ cos45 = 2.00 ∏ 0.707 = 1.414m
2.00 2.00
2-132
M  5   0   O 2  2.00  30  2.00  30  4.00  75  2.00  0  O 2  15kN
M  4   0  U 2  2.00  30  2.00  0  U 2  30kN
Επειδή οι άξονες των ράβδων Ο2 και U2 είναι παράλληλοι, δηλαδή δεν τέμνονται, δεν υπάρχει ένα
σημείο ως προς το οποίο από τις τρεις δυνάμεις ράβδων O2, U2, D2 μόνο η D2 να έχει ροπή. Δηλαδή,
λόγω της παραλληλότητας των πελμάτων του δικτυώματος, δεν μπορεί να καταστρωθεί μία
ασύζευκτη εξίσωση ισορροπίας που να περιέχει ως άγνωστη μόνον την D2. Με ήδη γνωστή, όμως,
την O2 ισχύει:
M  3   0  30  2.00  O 2  2.00  D 2  e  0
 D 2   30  2.00  O 2  2.00  e  21.21kN
 Κυκλική διαχωριστική τομή ΙΙΙ για τον υπολογισμό της V2

III
4
2
O1
V2
1
3 U 2 =- 30kN
75kN
2.00
M  2   0  V 2  2.00  75  2.00  U 2  2.00  0
 V 2    75  2.00  U 2  2.00  2.00  45kN
Παρατήρηση: Και πάλι, λόγω της παραλληλότητας των Ο1 και U2, η συνθήκη ισορροπίας για τον
προσδιορισμό της V2 περιέχει μία ακόμη δύναμη ράβδου: την (ήδη γνωστή) U2.
 Κυκλική διαχωριστική τομή ΙV για τον υπολογισμό της V3

IV
4
O3
V3
2.00
D2
3 U 2 =- 30kN
75kN
2.00 2.00
M  4   0  30  2.00  30  2.00  U 2  2.00  V 3  2.00  0
 V 3  U 2   30kN
Ισχύει ανάλογη παρατήρηση, όπως και στην προηγούμενη τομή ΙΙΙ.

► Τα παραπάνω αποτελέσματα ταυτίζονται με εκείνα της μεθόδου των κομβικών διαχωριστικών
τομών (βλ. υποπαράγραφο (α) πιο πάνω).
► Οι υπόλοιπες αξονικές δυνάμεις ράβδων προκύπτουν άμεσα βάσει της συμμετρίας (βλ. σχέσεις
στο τέλος της υποπαραγραφο (α)).
2-133
(γ) Υπολογισμός των αξονικών δυνάμεων των ράβδων με τη βοήθεια των τύπων της ομόλογης δοκού
30kN 30kN 30kN 30kN
30kN
O1 4 O2 6 8
2 10
D1 D2
0 V1 V2 V3 h=2.00
U1 U2
1 9
0 3 5 7
75kN άξ. συμμ. 75kN
2.00 2.00 2.00 2.00
Ομόλογη δοκός (βλ. [1], παράγρ. 7.7.4-Α1, Παράτηρηση 2):
1,2 3,4 5,6 7,8 9,10
75kN 75kN
2.00 2.00 2.00 2.00
M 3 =- 60kNm M 7 =- 60kNm
∆ιάγραμμα M(x)
- -
ομόλογης δοκού
M 5 =- 30kNm
15kN 30kN
∆ιάγραμμα Q(x) +
+
ομόλογης δοκού -
-30kN -15kN
Εφαρμογή τύπων
- Άνω πέλμα:
O1   M3 h    60  2.00  30kN O 2   M5 h    30  2.00  15kN
- Κάτω πέλμα:
U 2   M 3 h    60  2.00   30kN
► Οι παραπάνω τιμές ταυτίζονται με τις αντίστοιχες των προηγουμένων δύο μεθόδων ( βλ.
υποπαράγραφο (α) και (β) πιο πάνω).
► Με γνωστές τις Ο1, Ο2, U2 υπολογίζουμε τις αξονικές δυνάμεις D1, D2, V2, V3 από κατάλληλες
συνθήκες ισορροπίας κόμβων κατά τα γνωστά:
Κόμβος 2 : F X
 0  D1
Κόμβος 4 : F X
 0  D2
F Z
 0  V2
Κόμβος 6 : F Z
 0  V3
Η αναλυτική κατάστρωση των παραπάνω συνθηκών ισορροπίας και η εκτέλεση των αριθμητικών
πράξεων επαφίενται στον αναγνώστη ως μικρή άσκηση.
2-134
Άσκηση H8/2
3 α  63.435o
4.00 
tgα   2  cosα  0.4472
2.00 sinα  0.8944
2.00 
2 β γ
5 β  45o
A X2 4 2.00 
tgβ   1  cosβ  0.7071
2.00 sinβ  0.7071
PZ5 =100kN 
α γ  26.565o
4.00
2.00 
X tgγ   0.5  cosγ  0.8944
4.00 sinγ  0.4472
Z 
1
A X1
A Z1
2.00 4.00
Η στερεότητα του δικτυώματος αποδεικνύεται εύκολα (βλ. Άσκηση Ζ5).
M  1
 0  A X2  4.00  P Z5  6.00  0  A X2  150kN
F X
0   A X2  A X1  0  A X1  150kN
F Z
0   A Z1  P Z5  0  A Z1  100kN
(α) Υπολογισμός των αξονικών δυνάμεων των ράβδων με τη μέθοδο των αποκλειστικά κομβικών
διαχωριστικών τομών
 Κόμβος 1:
S 12
S 14
F X
 0  150  S 14  cosα  0  S 14  335.42kN
1
α F Z
 0   100  S 12  S 14  sinα  0
150kN  S 12  200kN
100kN
 Κόμβος 2:
S 23 F Z
 0  S 12  S 23  sinβ  0  S 23  282.88kN
2 β
S 24
F X
 0   150  S 24  S 23  cosβ  0
150kN
 S 24  50kN
S12 = 200kN
 Κόμβος 3:
3 F X
 0   S 23  cosβ  S 35  cosγ  0
β
γ  S 35  223.61kN
S 35
S 34
S23 = 282.88kN F Z
 0  S 23  sinβ  S 34  S 35  sinγ  0
 S 34  300kN
2-135
 Κόμβος 4:
S 34 =- 300kN F X
 0   S 24  S 14  cosα  S 45  0
4  S 45  200kN
S 24 =- 50kN α S 45
 S 14  sinα  S 34 
S 14 =-335.42kN
   335.42   0.8944    300   0 
 Κόμβος 5:
S 35 = 223.61kN Έλεγχος : F X
  S 45  S 35  cosγ 
γ
5     200   223.61  0.8944  0 
S 45 =- 200kN
PZ5 =100kN
 100  S 35  sinγ 
 100  223.61  0.4472  0 

N [kN] 3
+2
23
8
.8
.61
82
-300
+2
2
5
150 -50 4 -200
100
2
+200
5.4
-33
150 1
100
(β) Υπολογισμός των αξονικών δυνάμεων των ράβδων με τη μέθοδο Ritter
- Κυκλική διαχωριστική τομή Ι για τον υπολογισμό των S12, S14 (βλ. παρακάτω σχήμα)
M  4   0  150  4.00  S 12  2.00  100  2.00  0
 S 12  150  4.00  100  2.00  2.00  200kN
M  2   0  S 14  e  150  4.00  0
 S 14   150  4.00  1.789  335.4kN
Τα ίδια αποτελέσματα παίρνουμε καταστρώνοντας τις δύο συνθήκες ροπών για το άνω τμήμα
(κυκλική/κλειστή διαχωριστική τομή Ι΄):
2-136
M  4   0  S 12  2.00  100  4.00  0
 S 12  100  4.00 2.00  200kN
M  2   0   S 14  e  100  6.00  0
 S 14   100  6.00  1.789  335.4kN
3
I΄
2.00
2
5
150kN α 4
e
S 12 ∏
S 14 100kN
4.00
X
I Z
α e = 2.00 ∏ sinα = 1.789m

1
150kN
100kN 2.00 4.00
- Κυκλική διαχωριστική τομή ΙΙ για τον υπολογισμό των S23, S24
∏
A
β ο
90 - α
X δ
2
c
b
c
Z
3
a
S23 IΙ
1
c
∏
e
2 β
5
150kN S 24 4
100kN
S 14
4.00
β = 45 fl cosβ = sinβ = 0.707
ο
e = 2.00 ∏ sinβ = 1.414m

tgα = 4/2 = 2 fl α = 63.43 ο
α
1 δ = 90ο - β - ( 90ο - α ) = α - β = 18.435 ο
150kN
100kN 2.00 4.00
[Α = σημείο τομής των αξόνων των ράβδων 2-3 και 1-4]
M  4   0  S 23  e  100  4.00  0  S 23  400 1.414  282.88kN
M  A   0   S 24  a  100  b  0  S 24  100   b a 
2-137
Υπολογισμός των αποστάσεων a και b:

c1  2.00  cosβ  2.00  0.707  1.414m
c2  e tgδ  1.414 tg18.435  1.414 0.333  4.242m
c  c1  c 2  1.414  4.242  5.66m
a  c  sinβ  5.66  0.707  4.00m
b  6.00  c  cosβ  6.00  5.66  0.707  2.00m
Συνεπώς: S 24   100  (2.00 / 4.00)   50kN
Οι παραπάνω υπολογισμοί των διαφόρων αποστάσεων και μοχλοβραχιόνων, δηλαδή ο προσδιορισμός του
σημείου τομής Α των δύο δυνάμεων S23 και S14, θα μπορούσαν να αποφευχθούν αν, αντί να υπολογίσουμε την
S24 κατά Ritter από τη συνθήκη ισορροπίας ροπών ΣΜ(Α)=0, την υπολογίζαμε με τη βοήθεια της συνθήκης
ισορροπίας δυνάμεων κατά Χ στον κόμβο 2:
S 23 F X
 0   150  S 24  S 23  cosβ  0
2 β  S 24  150  S 23  cosβ
150kN S 24
 S 24  150  282.88  0.707  50kN
S12 = 200kN
Η S23 έχει ήδη υπολογιστεί και, συνεπώς, η παραπάνω εξίσωση μας δίνει τη ζητούμενη S24. Απλώς,
στην περίπτωση αυτή δεν υλοποιείται η πλήρης αποσύζευξη, η οποία είναι το ζητούμενο στη μέθοδο
Ritter, αφού ο υπολογισμός της S24 απαιτεί τον προηγούμενο υπολογισμό της S23.
- Κυκλική διαχωριστική τομή ΙΙΙ για τον υπολογισμό των S34, S45
3
III
S 23 S 34
2.00
2
5
150kN 4 S 45
100kN
4.00
X
Z
1
150kN
100kN 2.00 4.00
M  2   0   S 34  2.00  100  6.00  0
 S 34   100  6.00  2.00  300kN
M  3   0   S 45  2.00  100  4.00  0
 S 45   100  4.00  2.00  200kN
2-138
- Κυκλική διαχωριστική τομή ΙV για τον υπολογισμό της S35

3
α ∏
IV
2.00 e S35
2 γ
5
150kN 4 S45
100kN
X
4.00
Z
e = 2.00 ∏ sinα = 1.789m M  4   0  S 35  e  100  4.00  0
1  S 35  100  4.00  1.789  223.6kN

150kN
100kN 2.00 4.00
1. Τα παραπάνω αποτελέσματα ταυτίζονται με εκείνα της μεθόδου των κομβικών διαχωριστικών τομών.
2. Οι παραπάνω διαχωριστικές τομές Ritter επιλέχθηκαν έτσι ώστε κάθε συνθήκη ισορροπίας ροπών σε κάθε
διαχωριστική τομή να αποτελεί μία εξίσωση για μία μόνο αξονική δύναμη ράβδου. Συνεπώς, η σειρά με την οποία
θεωρήσαμε τις τομές Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV είναι αδιάφορη.
Άσκηση H8/3
Κατ’ αναλογία προς το παράδειγμα του σχήματος 7.7.4-6 του τόμου θεωρίας (Αβραμίδης 2014),
καταστρώνουμε κατάλληλες συνθήκες ισορροπίας για τις ακόλουθες κυκλικές διαχωριστικές τομές Ι έως
VIII:
I III II
40kN 7
6 S4 8 S5
IV
V2 D2 D4 V4 4.00
X
V
Z
20kN 4
3 S2 S3
5
VI
V1 D1 D3 V3 4.00
VII
S1
1 2
VIII
4.00 4.00
 Τομή Ι:
40kN 6
F X
 0  S 4  40kN
S4
F Z
 0  V 2  0   ράβδος 3 - 6 άτονη 
V2
2-139
 Τομή ΙΙ:
7  0  S 5  0   ράβδος 8 - 7 άτονη 
F X
S5
F Z
 0  V 4  0   ράβδος 4 - 7 άτονη 
V4
Το γεγονός ότι οι ράβδοι V2, V4 και S5 είναι άτονες προκύπτει άμεσα και βάσει των κανόνων που
δόθηκαν στην παράγραφο 9.1.3-Γ/4 του [1].
 Τομή ΙΙΙ:
8
S4 o
S5 F Z
 0  D 2  cos45 o  D 4  cos45 o  0
45
D2 D4  D 2  D 4  
 Τομή ΙV:
45
o
8 45
o
40kN 7
6
V2 D2 D4 V4
F X
 0  40  D 2  cos45 o  D 4  cos45 o  0
 D 2  D 4   40 0.707    
Σύγκριση των (*) και (**) δίνει:
 D 4  D 4  56.58  D 4   56.58 2
 D 4  28.29kN
Συνεπώς  βλ.     : D 2  28.29kN
 Τομή V:
40kN 7
6 8
4.00
20kN 4
3 S2 S3
V1 V3
4.00 4.00
M  3   0   V 3  8.00  40  4.00  0  V 3  20kN
M  4   0  V 1  8.00  40  4.00  0  V 1  20kN
2-140
 Τομή VΙ:
5 F Z
 0  D 1  cos45 o  D 3  cos45 o  0
S2 S3
45
o
 D1  D 3  
D1 D3
 Τομή VII:
40kN 7
6 8
o o
45 45
20kN 4
3 5
V1 D1 D3 V3
F X
 0  40  20  D 1  cos45 o  D 3  cos45 o  0
 D 1  D 3   60 0.707    
Σύγκριση των (•) και (••) δίνει:
 D 3  D 3  84.87  D 3   84.87 2
 D 3  42.43kN
Συνεπώς  βλ.     : D 1  42.43kN
 Τομή VΙΙI:
V3
D3
45
o
F X
 0   S 1  D 3  cos45 o  0
S1 2  S 1   D 3  cos45 o  30kN
A Z2
N [kN] 40 -40 0
7
6 8
-2
29
8.
8.
29
0 0
+2
20 -40 +20
4
3 5
-4
43
2.
+20
2.
43
-20
+4
+30
1 2
A X1
A Z1 A Z2
2-141

 Κόμβος 1:
V1 = 20kN D 1 = 42.43kN F X
 0   A X1  30  42.43  cos45 o  0
45
o
S 1 = 30kN  A X1  30  42.43  0.707  60kN
A X1
1
F Z
 0   A Z1  20  42.43  0.707  0
A Z1
 A Z1  50kN
 Κόμβος 2:
V3 =- 20kN
D 3 =- 42.43kN 45
o
F Z
 0   A Z2    20     42.43   cos45 o  0
S1 = 30kN 2  A Z2  50kN
A Z2
 Έλεγχος ορθότητας αντιδράσεων στήριξης

Οι αντιδράσεις στήριξης προσδιορίστηκαν πιο πάνω με τη βοήθεια των προηγουμένως υπολογισθεισών
αξονικών δυνάμεων των ράβδων. Κατά συνέπεια, η ορθότητα των παραπάνω τιμών των αντιδράσεων
στήριξης μπορεί να ελεγχθεί καταστρώνοντας τις συνθήκες ισορροπίας για ολόκληρο τον φορέα, αφού
σ’ αυτές δεν υπεισέρχονται οι εσωτερικές αξονικές δυνάμεις ράβδων αλλά μόνο τα εξωτερικά φορτία
και, βέβαια, οι ζητούμενες αντιδράσεις στήριξης.
7
40kN 6 8
4.00
4
20kN 3 5
X 4.00
Z
1 2
60kN
-50kN 50kN
4.00 4.00
F X
 40  20  60  0 
F Z
  50  50  0 
M  2
  40  8.00  20  4.00    50   8.00  320  80  400  0 
2-142
2.2.9 Σύνθετοι επίπεδοι φορείς (Ομάδα Η9)

Για τους παρακάτω σύνθετους φορείς να υπολογιστούν, με τη βοήθεια κατάλληλων διαχωριστικών τομών,
και να σχεδιαστούν τα διαγράμματα των φορτίων Μ(x), Q(x), N(x). Ως πρόσθετη άσκηση, ο αναγνώστης
καλείται να εντοπίσει διαχωριστικές τομές θα μπορούσαν να είχαν εξοικονομηθεί κάνοντας χρήση
συλλογισμών που βασίζονται στις διαφορικές εξισώσεις ισορροπίας.
F4 =100kN
3
4 5 6
1.50
α X
Z
2.00
7.00 7
H9/1 2
3.50
3.50 1.75 1.75 3.00

10.00
M L4
q=10kN/m 4 1.50
α
3 5 1.00
2 6 1.00
6.50
7
H9/2
X
Z 3.00
1 8 9
4.00 4.00 3.00

M L4 = - 65.5kNm (βλ. Άσκηση Ζ8)
2-143
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση H9/1
F4 =100kN
3
4 5 6 A X6
1.50
α X
Z
2.00
7.00 7
2
A Z7
3.50
o
α=45
1
A Z1 3.50 1.75 1.75 3.00

10.00

F X
0  A X6  0
M  1
 0  A Z7  3.50  F4  5.25  0  A Z7  150kN
F Z
0   A Z1  A Z7  F4  0  A Z1  50kN

Τα δομικά στοιχεία 1-7, 2-7 και 7-5 είναι αμφιαρθρωτά και αφόρτιστα, και, συνεπώς, επιπονούνται
μόνο αξονικά, δηλαδή λειτουργούν ως ράβδοι δικτυώματος. Οι αξονικές τους δυνάμεις υπολογίζονται
με κατάλληλες κυκλικές διαχωριστικές τομές ως εξής:
 Ράβδος 7-5:
Η αξονική δύναμη Ν75=-106.08kN υπολογίστηκε ήδη στην Άσκηση Ζ7 όπου και παραπέμπεται ο
αναγνώστης. (Σημείωση: Η αξονική δύναμη μπορεί να συμβολιστεί και ως Ν57, δηλαδή η ακολουθία
των δύο αριθμών κόμβων είναι αδιάφορη στην προκειμένη περίπτωση, αφού η ράβδος δεν φέρει
μεταξύ των άκρων της αξονικά φορτία και, συνεπώς, η αξονική δύναμη παραμένει σταθερή σε όλο
το μήκος της).
3.50
M  5
0
  N 27  3.50  A Z7  3.50  0
N 27
7  N 27  150kN
N 17
A Z7 = 150kN
3.50
2-144
N 75 =-106.08kN
2
7 M  2
0
d
N 17 A Z7 = 150kN  A Z7  3.50  N 75  N 17  d  0
∏
cosα=sinα=0.707
 N 17  106.08kN
d=3.50 ∏ sinα
ο
α=45
3.50
 Ισορροπιακός έλεγχος κόμβου 7:

F X
  N 27  N 17  cosα  Ν 75  cosα
N 75 =-106.08kN     150   106.08  0.707    106.08   0.707
N 27 =-150kN  150  75  75  0 
7
α
F Z
  A Z7  N 17  sinα  Ν 75  sinα
N 17 = 106.08kN A Z7 = 150kN  150  106.08  0.707    106.08   0.707
 150  75  75  0 
 Δοκός 3-4-5-6:
Τομή ΙΙ
Τομή ΙΙΙ
Τομή Ι
M3 =0 F4 =100kN
Q 35
N 35 4 α 6 A X6 =0
3 5
X α=45
ο
Z N 75 =-106.08kN
cosα=sinα=0.707
3.50 1.75 1.75 3.00
Τομή Ι: F  0  N
X 56
0
F  0  Q
Z 56
0
M    0  M
5 5
0
Τομή ΙΙ: F  0  N
X 45
  N 57  cosα  75kN
F  0  Q
Z 45
 N 57  sinα  75kN
M    0  M
4 4
  N 57  sinα  1.75  131.25kNm
Τομή ΙΙΙ: F X
 0  N 35   N 57  cosα  75kN
F Z
 0  Q 35  F4  N 57  sinα  25kN
M 3  0  άρθρωση 
2-145
 Δοκός 1-2-3:
N 34 = 75kN Με γνωστά ήδη τα απεικονιζόμενα εντασιακά μεγέθη στην
3 παραπλεύρως διαχωριστική τομή, ο υπολογισμός των M(x), Q(x),
1.50 Q34 = 25kN
N(x) της δοκού είναι απλός. Για χαρακτηριστικά της σημεία
α
παίρνουμε:
2.00 M 2   N 35  3.50  262.50kNm
N 27 =-150kN
Q 23  N 35  75kN  * 
2
Q 21  N 35  N 27  75kN
3.50 N 17 = 106.08kN N 23   Q 35  25kN
N 12   Q 35  25kN
1  *  Σύγκρ. με την τιμή της Q α που υπολογίστη κε
A Z1 =- 50kN στην Άσκηση Z7.
 Ισορροπιακός έλεγχος κόμβου 1:

N 12 =- 25kN F X
 Q 12  N 17  cosα
Q12 =-75kN
N 17 = 106.08kN  75  106.08  0.707  0 
1 α=45
ο
F Z
  N 12  N 17  sinα  A Z1
A Z1 = - 50kN     25   106.08  0.707    50   0 
0
+
α 131.25
0
0
7
-
-262.50 0
M(x) [kNm]
25
+ 0
-
α -75
+
0
0
7
75
0
-
-75 Q(x) [kN]
2-146
75
+
5 0
3
-25 4
106.08
-
7
-
2
-
+
-106.08
-150
1 N(x) [kN]
Άσκηση H9/2
M L4 = - 65.5kNm
4 1.50
q=10kN/m α
3 5 1.00
2 6 1.00
6.50
R=50kN 7
X
Z 3.00
α=45
ο 9
1 8
A X9
A Z1 A Z8 A Z9
4.00 4.00 3.00 A9

M  7   0  R   3.00  2.50   A Z1  8.00  0  A Z1  3.125kN  βλ. Άσκηση Ζ8 
M  9   0   A Z1  11.00  A Z8  3.00  R  2.50  0  A Z8  53.125kN
F Z
 0   A Z1  A Z8  A Z9  0  A Z9  50kN
 A 9  50 sin45 o  70.72kN
 A X9  A 9  cos45 o  50kN
 10  5.00  A X9  50  50  0 

Τα δομικά στοιχεία 2-6 και 7-9 είναι αμφιαρθρωτά και αφόρτιστα, και, συνεπώς, επιπονούνται μόνο
αξονικά, δηλαδή λειτουργούν ως ράβδοι δικτυώματος.
Η αξονική δύναμη Ν79 της ράβδου 7-9 είναι, προφανώς, ίση με Ν79 = -Α9 = -70.72kN.
Η αξονική δύναμη N26 της ράβδου 2-6 προκύπτει με τη βοήθεια της κυκλικής διαχωριστικής τομής ΙΙ
2-147
της Άσκησης Ζ8:

M  4, αριστ   0  M L4  R  4.00  A Z1  4.00  N 26  2.50  0
 N 26  65.50 2.50   50  4.00  2.50   3.125  4  2.50
 N 26  48.80kN
Παρατήρηση: Το αρνητικό πρόσημο σημαίνει ότι υπό τη δεδομένη φόρτιση η ράβδος 2-6 δεν λειτουργεί ως
εφελκυόμενος ελκυστήρας, αλλά καταπονείται θλιπτικά.
Με γνωστές τις αντιδράσεις στηρίξεων και τις αξονικές δυνάμεις των άβδων 2-6 και 7-9, ο υπολογισμός
των φορτίων διατομής σε όλα τα χαρακτηριστικά σημεία του φορέα γίνεται κατά τα γνωστά με
εφαρμογή των συνθηκών ισορροπίας σε κόμβους ή τμήματα του φορέα που αποσπώνται από αυτόν με
κατάλληλες κυκλικές διαχωριστικές τομές, όπως π.χ. αυτές που σημειώνονται στα ακόλουθα σχήματα:
M L4 =- 65.5kNm cosθ=0.936
sinθ=0.351
4 (βλ. Άσκηση Ζ8)
q=10kN/m θ θ 1.50
3 N 26 =-48.80kN 5 1.00
2 6 1.00
7
R Ι X
Z 3.00
ΙΙ
α=45
ο 9
1 8
A X9
A Z8 A Z9
A Z1 =3.125kN 4.00 4.00 3.00
 Τομή Ι:
F X
0  Q 21  q  4.00  0  Q 21  40kN
F Z
0   N 21  A Z1  0  N 21  3.125kN
M  2   0  M 2  q   4.00  4.00  2  0  M 2  80kNm
 Κόμβος 2:
N 23
Q23 F X
 0  Q 23  Q 21  N 26
M2
N 26 =-48.80kN
2  Q 23  40    48.80   8.80kN
M2
Q21 =-40kN F Z
 0  N 23  N 21  3.125kN
N 21 =-3.125kN
 Τομή ΙΙ:
F X
0  Q 32  q  5.00  N 26  0
 Q 32  10  5.00    48.8   1.20kN
F  0Z
  N 32  A Z1  0  N 32  3.125kN
M    03
 M 3  q   5.00  5.00  2  N 26  1.00  0
 M 3  125    48.8   1.00  76.20kNm
2-148
 Κόμβος 3:
F x
0  x : τοπικός άξονας δοκού 3 - 4 
x  N 34  Q 32  cosθ  N 32  sinθ  0
Q 34
θ
z
N 34  N 34  1.20  0.936  3.125  0.351  2.22kN
3
M3
M3 F z
0  z : τοπικός άξονας δοκού 3 - 4 
Q32 =-1.20kN
N 32 =-3.125kN  Q 34  Q 32  sinθ  N 32  cosθ  0
 Q 34  1.20  0.351  3.125  0.936  2.50kN
 Ισορροπιακός έλεγχος δοκού 3-4:

M L4 =- 65.5kNm
x 4
M 3 =-76.20kNm
z M  4   M L4  M 3  Q 34  L 34
θ
L 34   65.50    76.20   2.50  4.28  0 
3
Q 34 =2.50kN
L 34 = 4.00/cosθ = 4.28m
M L4 =- 65.5kNm
4 1.50
q=10kN/m α
3 5 1.00
6
2 V 1.00
6.50
ΙV 7
N 79 =-70.72kN
X ΙΙI
Z 3.00
9
1 8 ο
α=45
A X9 =50kN
A Z1
4.00 4.00 3.00 A 9 =70.72kN
A Z8 =-53.125kN A Z9 =50kN
 Τομή ΙΙΙ:
F X
0  Q 78  0
F Z
0   N 78  A Z8  0  N 78  53.125kN
M  7   0  M7  0
 Κόμβος 7:
N 76
Q 76
F X
 0  Q 76  N 79  cosα  0
 Q 76     70.72   0.707  50kN

7
N 79 =-70.72kN
Q 78 =0
ο
F Z
 0   N 76  N 78  N 79  sinα  0
α=45
N 78 =53.125kN  N 76  53.125  70.72  0.707  3.125kN
2-149
 Τομή ΙV:
F X
 0  Q 67  N 79  cosα  0
 Q 67     70.72   0.707  50kN
F Z
 0   N 67  A Z8  N 79  sinα  0
 N 67     53.125     70.72   0.707  3.125kN
 Τομή V:
M  6   0   M 6  A X9  4.00  A Z9  3.00  0
 M 6  50  4.00  50  3.00  50kNm
 Κόμβος 6:
N 65
Q 65
M6
F X
 0  Q 65  N 62  Q 67  0
N 62 =-48.80kN
6  Q 65  48.8  50  1.20kN
M6
Q 67 =50kN
N 67 =3.125kN
F Z
 0   N 65  N 67  0  N 67  3.125kN
 Δοκός 5-6:
F X
0  Q 56  Q 65  1.20kN
Q 56 N 56
5 M5 F Z
0  N 56  N 65  3.125kN
1.00
6 M 6 =- 50kNm M  5   0  M 5  M 6  Q 65  1.00
Q 65 =1.20kN
N 65 =3.125kN   50  1.20  1.00   51.20 kNm
 Κόμβος 5:
M5 x F x
0  x : τοπικός άξονας δοκού 4 - 5 
θ N 54 z
Q54 5   N 54  Q 56  cosθ  N 56  sinθ  0
M5  N 54  1.20  0.936  3.125  0.351  0.03kN  0
Q 56 =1.20kN
N56 =3.125kN
F z
0  z : τοπικός άξονας δοκού 4 - 5 
  Q 54  Q 56  sinθ  N 56  cosθ  0
 Q 54  1.20  0.351  3.125  0.936  3.35kN
Σύμφωνα με την Άσκηση Ζ8 η αξονική δύναμη Ν45=Ν54 της δοκού 4-5 πρέπει να προκύψει μηδενική. Η μικρή
απόκλιση οφείλεται σε στρογγυλοποιήσεις κατά τους αριθμητικούς υπολογισμούς.
 Ισορροπιακός έλεγχος δοκού 4-5:

M L4 =- 65.5kNm
4
x M  4    M L4  M 5  Q 54  L 45
z
M 5 =- 51.2kNm
θ    65.50     51.20   3.35  4.28
L4 5
5
  65.5  51.2  14.34  0.04  0 
Q 54 =3.35kN
L 45 = 4.00/cosθ = 4.28m
2-150
Σημείωση:
Η μικρή απόκλιση οφείλεται στις στρογγυλοποιήσεις κατά τους αριθμητικούς υπολογισμούς.
-65.50
- -
-76.20 4
-51.20
1.25 3 5
0
-
-
-80 -50
2 6
-
7
παραβολή
2ου βαθμού
20 0 0
9
1 M(x) [kNm] 8
+2.50 +3.35
4 +
3 -1.20 +1.20
5
8.80 + 0
50
2 -40 6 +
-
0 0
9
1 8
Q(x) [kN]
4 0
3 -2.22 +3.125
5
2 6
-
-48.8 7 53.125
-70.72 +
-3.125 9
1 8
-
N(x) [kN]
2-151
2.3 Υπολογισμός διαγραμμάτων φορτίων διατομής χωρικών φορέων (Ομάδα Θ)

2.3.1 Χωρικοί πλαισιακοί φορείς (Χωροπλαίσια) (Ομάδα Θ1)
Για τους παρακάτω χωρικούς πλαισιακούς φορείς να υπολογιστούν και να σχεδιαστούν τα διαγράμματα των
ζητούμενων φορτίων διατομής με τη μέθοδο των επιλεγμένων διαχωριστικών τομών.
Για τον απεικονιζόμενο φορέα ζητούνται:

N(x), Q y (x), Q z (x),
Mx (x), M y (x), Mz (x) 25kN
20kN
q=10kN/m 4
x
y
2.00
2 ∏
z
x 3
y z
Θ1/1 15kN
4.00
x
y
z
1
X
Y
Z
3.00
Για τον απεικονιζόμενο φορέα ζητούνται:

N(x), Q y (x), Q z (x),
Mx (x), M y (x), Mz (x)
(βλ. Άσκηση Ζ6) 4.00
x ∏ 2
1
y z x z
y 3.00
Θ1/2 Κυλινδρική
άρθρωση 30kN
X
80kN 3 2.50
Y Z
40kN 4
x
2.50
y
z
5
2-152
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση Θ1/1
25kN 25kN
20kN 20kN
q=10kN/m 4 q=10kN/m 4
x x
y
2.00 y
2.00
2 ∏
z 2 ∏
z
x 3 x 3
y z y z
15kN 15kN
4.00 4.00
x
x
y y
z
z
1 1 X
X
Y Α Χ1 ΜΠΧ1
Y Α Υ1
Z Z Α Ζ1
3.00 3.00
Μ ΠΥ1
ΜΠΖ1
Ο δεδομένος χωρικός φορέας καταχρηστικά μόνο μπορεί να χαρακτηριστεί ως πλαισιακός, αφού δεν είναι
παρά ένας πρόβολος τεθλασμένης γεωμετρίας στον χώρο. Οι έξι αντιδράσεις στήριξης που αναπτύσσονται
στην πάκτωση 1 υπολογίζονται άμεσα καταστρώνοντας τις αντίστοιχες έξι συνθήκες ισορροπίας για
ολόκληρο τον φορέα, αλλά, όπως θα δούμε παρακάτω, η γνώση τους δεν απαιτείται οπωσδήποτε για τον
υπολογισμό των ζητούμενων φορτίων διατομής του δεδομένου φορέα. Αυτά είναι δυνατόν να υπολογιστούν
άμεσα με τη γνωστή μας μέθοδο των επιλεγμένων κυκλικών διαχωριστικών τομών, ξεκινώντας από το
ελεύθερο άκρο 4 του φορέα και προχωρώντας προς την πάκτωση 1. Οι τομές πρέπει να διέρχονται από όλα
εκείνα τα διακεκριμένα σημεία του φορέα, π.χ. σημεία αλλαγής της διεύθυνσης του άξονα x ή σημεία όπου
ενεργούν μοναχικά φορτία, στα οποία μας ενδιαφέρουν οι τιμές των φορτίων διατομής. Στα σημεία αυτά
καταλύεται η συνέχεια του εκάστοτε στοιχείου και στις δύο όχθες της τομής προσάγονται τα φορτία διατομής
με τη συμβατικά θετική τους φορά, βάσει του καθορισθέντος τοπικού συστήματος αναφοράς του υπόψη
στοιχείου. Ακολούθως, καταστρώνονται κατάλληλες συνθήκες ισορροπίας για τον διαχωρισθέντα κόμβο ή
για το διαχωρισθέν τμήμα του φορέα, από τις οποίες προκύπτουν τα ζητούμενα φορτία διατομής. Αυτό που
κατά κανόνα επιδιώκουμε, χωρίς όμως να είναι πάντα εφικτό, είναι ο υπολογισμός ενός ζητούμενου φορτίου
διατομής από μία και μόνο εξίσωση ισορροπίας. Για τον δεδομένο φορέα αυτό είναι, πράγματι, δυνατό.
Εφιστάται η προσοχή του αναγνώστη στο γεγονός ότι οι γωνίες αλλαγής διεύθυνσης του άξονα του φορέα
στους κόμβους 2 και 3 είναι ορθές (δηλαδή 90ο) και στο ότι ο προσανατολισμός των τοπικών συστημάτων
αναφοράς x-y-z των τριών στοιχείων 1-2, 2-3 και 3-4 έχει καθοριστεί με τον συγκεκριμένο τρόπο που
φαίνεται στην εκφώνηση.
Α. Υπολογισμός αντιδράσεων στήριξης (βλ. παραπάνω σχήμα, δεξιά)

Για τον υπολογισμό των έξι αντιδράσεων στήριξης καταστρώνονται οι έξι συνθήκες ισορροπίας για
ολόκληρο τον φορέα ως προς τους καθολικούς άξονες αναφοράς X, Y, Z (τρεις συνθήκες ισορροπίας
δυνάμεων και τρεις συνθήκες ισορροπίας ροπών ως προς το σημείο 1):
2-153
F X
 0   A X1  20  0  A X1  20kN
F Y
 0   A Y1  15  0  A Y1  15kN
F Z
 0   A Z1  10  3.00  25  0  A Z1  55kN
M X 1
 0   M ΠX1  15  4.00  25  2.00  0  M ΠX1  110kNm
M Y 1
 0   M ΠY1  10  3.0  3.0 2   25  3.0  20  4.0  0  M ΠY1  200kNm
M Z 1
 0   M ΠZ1  15  3.0  20  2.0  0  M ΠZ1  5kNm
Β. Υπολογισμός των φορτίων διατομής

(Ροπές κάμψης Μy(x) και Μz(x), ροπή στρέψης Μx(x)=ΜΤ(x), τέμνουσες δυνάμεις Qy(x) και Qz(x), και
αξονική δύναμη Ν(x) για κάθε δομικό στοιχείο)
 Στοιχείο 3-4
Δεξιό άκρο του στοιχείου 3-4 (κόμβος 4):
Κατ' αρχάς είναι σαφές ότι στο ελεύθερο άκρο, δηλαδή στον κόμβο 4, όλα τα φορτία διατομής είναι
μηδενικά, εκτός από τις δύο τέμνουσες που αντιστοιχούν στα ενεργούντα εκεί φορτία:
25kN F y
 0  Q y4  20kN
20kN
Q y4 4 F  0  Q z4  25kN
=0 z
x
Q z4 Από τις υπόλοιπες τέσσερεις συνθήκες ισορροπίας παίρνουμε
y άμεσα: Μx4=My4=Mz4=N4=0
z
Αριστερό άκρο του στοιχείου 3-4 (κόμβος 3):

Για τον υπολογισμό των φορτίων διατομής στο αριστερό άκρο του στοιχείου 3-4, δηλαδή στον κόμβο 3,
αποσπούμε το στοιχείο 3-4 από τον φορέα με μια κυκλική διαχωριστική τομή, προσάγουμε στη δεξιά
όχθη της τομής, δηλαδή στο αριστερό άκρο του στοιχείου 3-4, τα φορτία διατομής με τη συμβατικά
θετική φορά τους και καταστρώνουμε τις έξι συνθήκες ισορροπίας ως προς τους τοπικούς άξονες
αναφοράς x, y, z του στοιχείου 3-4.
F x
 0  N 34  0
25kN
4
20kN F y
 0  Q y34  20kN
x
2.00
F z
 0  Q z34  25kN
My34 Q y34 3 y
z M x 3 
 0  M x34  0
N34 Q z34
M y 3 
 0   M y34  25  2.0  0
Mx34 Mz34  M y34  50kNm
M z3
 0   M z34  20  2.0  0
 M z34  40kNm
Για τα διαγράμματα των φορτίων διατομής ισχύουν οι γνωστοί από τους επίπεδους φορείς κανόνες.
Ειδικότερα, εφόσον μεταξύ των κόμβων 3 και 4 δεν ενεργούν εξωτερικά φορτία, τα διαγράμματα του
στοιχείου 3-4 προκύπτουν με ευθύγραμμη σύνδεση των τεταγμένων τους στους κόμβους 3 και 4.
Για να βρούμε τα φορτία διατομής στο δεξιό άκρο του στοιχείου 2-3 αποσπούμε τον κόμβο 3 από τον
φορέα με μια κυκλική διαχωριστική τομή, προσάγουμε στις δύο όχθες της τομής, δηλαδή αριστερά και
2-154
δεξιά του κόμβου 3, τα φορτία διατομής με τη συμβατικά θετική φορά τους και καταστρώνουμε τις έξι
συνθήκες ισορροπίας για τον κόμβο αυτόν ως προς τους τοπικούς άξονες αναφοράς x, y, z του στοιχείου
2-3:
x
y
F
x
 0   N 32  Q y34  0  N 32  Q y34  20kN
=0
Mx34 z F
y
 0   Q y32  15  N 34  0  Q y32  15  N 34  15kN
N 34 F
z
 0   Q z32  Q z34  0  Q z32  Q z34  25kN
x Mx32 N 32 3
Q y34 My34
Q y32 Q z34 M x3
 0   M x32  M y34  0  M x32  M y34  50kNm
y z
Q z32
15kN Mz34 M y3
 0   M y32  M x34  0  M y32  M x34  0
My32
Mz32 M z3 
 0   M z32  M z34  0  M z32  M z34  40kNm
Παρατήρηση 1:
Οι τοπικοί άξονες z και των δύο στοιχείων 2-3 και 3-4 συμπίπτουν, δηλαδή έχουν την ίδια διεύθυνση και
την ίδια θετική φορά. Γι’ αυτό τα φορτία διατομής που αναφέρονται στον άξονα αυτόν είναι ίσα, κατά
τιμή και πρόσημο, εκατέρωθεν του κόμβου 3: Qz32=Qz34, Mz32=Mz34.
Αντίθετα, οι τοπικοί άξονες x και y των δύο στοιχείων 2-3 και 3-4, βρίσκονται μεν στο ίδιο επίπεδο,
αλλά είναι στραμμένοι ο ένας ως προς τον άλλο κατά 90ο. Λόγω αυτού του γεγονότος, κατά τη μετάβαση
από το δεξιό άκρο του στοιχείου 2-3, σημείο αριστερά του κόμβου 3, στο αριστερό άκρο του στοιχείου
3-4, σημείο δεξιά του κόμβου 3:
 η αξονική δύναμη Ν32 «μετατρέπεται» σε τέμνουσα δύναμη Qy34,
 η τέμνουσα δύναμη Qy32 «μετατρέπεται» σε αξονική δύναμη Ν34,λαμβάνοντας υπόψη και το
επικόμβιο φορτίο,
 η ροπή κάμψης Μy32 «μετατρέπεται» σε ροπή στρέψης Mx34 και
 η ροπή στρέψης Μx32 «μετατρέπεται» σε ροπή κάμψης Μy34.
Παρατήρηση 2:
Εναλλακτικά, τα φορτία διατομής στο δεξιό άκρο του στοιχείου 2-3 μπορούν να υπολογιστούν και με τη
βοήθεια της ακόλουθης τομής, αντί της κομβικής τομής που χρησιμοποιήθηκε παραπάνω:
25kN
20kN
4
2.00
x Mx32 N32 3
z Q y32
y
15kN
Q z32
My32
Mz32
Επαφίεται στον αναγνώστη να ελέγξει αν η εφαρμογή των συνθηκών ισορροπίας στο παραπάνω
διαχωρισθέν τμήμα του φορέα θα δώσει τα ίδια αποτελέσματα για τα ζητούμενα φορτία διατομής.
Κατ’ αναλογία προς τη διαδικασία που ακολουθήσαμε για το στοιχείο 3-4, ο υπολογισμός των φορτίων
διατομής στο αριστερό άκρο του στοιχείου 2-3, δηλαδή στον κόμβο 2, γίνεται αποσπώντας το στοιχείο 2-
3 από το φορέα με μια κυκλική διαχωριστική τομή, προσάγοντας στη δεξιά όχθη της τομής, δηλαδή στο
αριστερό άκρο του στοιχείου 2-3, τα φορτία διατομής με τη συμβατικά θετική τους φορά και
καταστρώνοντας τις έξι συνθήκες ισορροπίας ως προς τους τοπικούς άξονες αναφοράς x, y και z του
στοιχείου 2-3:
2-155
Fx
 0  N 23  N 32  20kN
q=10kN/m
Mx23 N 23 N 32 Mx32
Fy
 0  Q y23  Q y32  15kN
Q y23 2 x 3 Fz
 0  Q z23  Q z32  10  3.00  55kN
y z
Q z32
Q z23
Q y32
M x 2
 0  M x23  M x32  50kNm
My23 My32
Mz23 Mz32
M y 2

 0  M y23  M y32  10  3.0 2  2
3.00
 Q z32  3.0  120kNm
M z2
 0  M z23  M z32  Q y32  3.0
 40    15   3.0  5kNm
Τα διαγράμματα των φορτίων διατομής προκύπτουν με ευθύγραμμη σύνδεση των τεταγμένων τους στα
σημεία 2 και 3, εκτός από το διάγραμμα My(x), το οποίο προκύπτει με «κρέμασμα» στην ευθύγραμμη
κλείουσα της παραβολής q·L2/8 κατά τα γνωστά από τους επίπεδους φορείς.
Παρατήρηση 3 (σύγκρ. Παρατήρηση 2 πιο πάνω):

Εναλλακτικά, τα φορτία διατομής στο αριστερό άκρο του στοιχείου 2-3 μπορούν να υπολογιστούν και με
τη βοήθεια της ακόλουθης τομής, αντί της τομής που χρησιμοποιήθηκε παραπάνω:
25kN
20kN
3.00 4
q=10kN/m x
y
2.00
Mx23 N 23
z
x 3
Q y23 2
y z
15kN
Q z23
M y23
Mz23
Επαφίεται στον αναγνώστη να ελέγξει αν η εφαρμογή των συνθηκών ισορροπίας στο παραπάνω
Για να βρούμε τα φορτία διατομής στο δεξιό άκρο του στοιχείου 1-2 αποσπούμε τον κόμβο 2 από τον
φορέα με μια κυκλική διαχωριστική τομή, προσάγουμε στις δύο όχθες της τομής τα φορτία διατομής με
τη συμβατικά θετική φορά τους, δηλαδή κάτω και δεξιά του κόμβου 2, και καταστρώνουμε τις έξι
συνθήκες ισορροπίας για τον κόμβο αυτόν ως προς τους τοπικούς άξονες αναφοράς x, y, z του στοιχείου
1-2:
M y23 Fx
 0   N 21  Q z23  0  N 21   Q z23  55kN
Q y23
2
x Fy
 0   Q y21  Q y23  0  Q y21  Q y23  15kN
∏
N 23 M x23 y z
M z21 Q z21 Q z23
Fz
 0   Q z21  N 23  0  Q z21  20kN
Q y21 N 21 M x2
 0   M x21  M z23  0  M x21   M z23  5kNm
M z23
M x21
M y2
 0   M y21  M y23  0  M y21  M y23  120kNm
M y21
M z2
 0   M z21  M x23  0  M z21  M x23  50kNm
x
y
z
2-156
Παρατήρηση 4 (Σύγκρ. προηγούμενες παρατηρήσεις):

Εναλλακτικά, τα φορτία διατομής στο δεξιό άκρο του στοιχείου 1-2 μπορούν να υπολογιστούν και με τη
βοήθεια της ακόλουθης τομής:
25kN
20kN
q=10kN/m 4
2.00
2 ∏
Mz21 Q z21 3
Q y21 15kN
N 21
My21 Mx21
x
y
z
Επαφίεται στον αναγνώστη να ελέγξει, αν η εφαρμογή των συνθηκών ισορροπίας στο παραπάνω

Τα φορτία διατομής στο αριστερό άκρο του στοιχείου 1-2 μπορούν να υπολογιστούν - όπως και στα
προηγούμενα δύο στοιχεία - αποσπώντας το στοιχείο 1-2 από τον φορέα με μια κυκλική διαχωριστική
τομή και καταστρώνοντας γι’ αυτό τις συνθήκες ισορροπίας ως προς τους τοπικούς άξονες αναφοράς
του. Εφόσον, όμως, έχουμε ήδη υπολογίσει τις έξι αντιδράσεις στήριξης στην πάκτωση 1, μπορούμε,
αντί της θεώρησης της ισορροπίας του στοιχείου 1-2, να θεωρήσουμε την ισορροπία του κόμβου 1
(Υπενθύμιση: Οι αντιδράσεις στήριξης αναφέρονται στους καθολικούς άξονες Χ, Υ, Ζ):
x
y F  0  N 1   A Z1  55kN
z
Mx1
F y
 0  Q y1  A Y1  15kN
N1
1 Mz1 F z
 0  Q z1  A X1  20kN
Q y1 Q z1
M x 1
 0  M x1   M ΠΖ1  5kNm
My1 Α Χ1 Μ ΠΧ1
Α Υ1
Α Ζ1 M y 1
 0  M y1  M ΠY1  200kNm
Μ ΠΥ1 Μ ΠΖ1 M z 1

 0  M z1  M ΠX1  110kNm
Επαφίεται στον αναγνώστη να ελέγξει αν διαχωρίζοντας με μια κυκλική τομή το στοιχείο 1-2 και
εφαρμόζοντας σ’ αυτό τις συνθήκες ισορροπίας παίρνουμε τα ίδια αποτελέσματα.
Εφόσον μεταξύ των κόμβων 1 και 2 δεν ενεργούν εξωτερικά φορτία, τα διαγράμματα των φορτίων
διατομής του στοιχείου 1-2 προκύπτουν με ευθύγραμμη σύνδεση των τεταγμένων τους στα σημεία 1 και 2.
Ακολούθως, δίνονται για ολόκληρο τον φορέα τα διαγράμματα των έξι φορτίων διατομής.
2-157
Γ. Σχεδίαση των διαγραμμάτων των φορτίων διατομής

25
20
55
+
20 0 x
4 4 4
+
+
y
2
+
z
2
x -
z
3 -15 3 2 3
y
x
z -
+
-
y
1 1 1
-55 -15 20
N(x) [kN] Q y (x) [kN] Q z (x) [kN]
10 ∏ 3 2 / 8 =11.25
-120
-50 4 -50 4 4
0 -
- -120 -5
-
+
2 + 40
3 2 3 -50 2 3
40
-
1 +5 1 1
-200
-110
M T (x) = M x (x) [kNm] M y (x) [kNm] M z (x) [kNm]
Διαγράμματα αξονικών δυνάμεων Ν, τεμνουσών δυνάμεων Qy και Qz, ροπών στρέψης ΜΤ, και ροπών κάμψης My, Mz.
Να προσεχθεί το επίπεδο σχεδίασης των διαγραμμάτων Qy(x), Qz(x), Μy(x) και Μz(x).
(Σημ.: Για λόγους ευκρίνειας του διαγράμματος, η Μz(x) του στοιχείου 1-2 σχεδιάστηκε προς την αντίθετη πλευρά.)
2-158
Άσκηση Θ1/2 (βλ. Άσκηση Ζ6)

4.00
x ∏ 2 Μ ΠΧ1 Α Χ1
1 ∏ 2
y z x z x
Α Υ1 1
y z
4.00 y 3.00 x z
Α Ζ1
Κυλινδρική y 3.00
30kN Μ ΠΥ1
άρθρωση
Μ ΠΖ1 30kN
X
80kN 3 2.50 X
Y Z
80kN 3 2.50
Y Z
40kN 4
x 40kN 4
2.50
y x
2.50
z y
5 z
5
Α Ζ5
Ο δεδομένος φορέας μάς είναι γνωστός από την Άσκηση Ζ6, όπου υπολογίστηκαν μεμονωμένα εντασιακά
μεγέθη του. Εδώ θα γίνει η πλήρης επίλυσή του και θα σχεδιαστούν τα διαγράμματα όλων των φορτίων
διατομής.
Στην πάκτωση 1 αναπτύσσονται έξι αντιδράσεις στήριξης, ενώ μία ακόμη κατακόρυφη αντίδραση ΑΖ5
αναπτύσσεται στη στήριξη 5, η οποία είναι μια σφαιρική άρθρωση με δυνατότητα κύλισης κατά τις δύο
οριζόντιες διευθύνσεις. Για τον υπολογισμό των ζητούμενων φορτίων διατομής, απαιτείται μόνον ο
υπολογισμός της ΑΖ5 ενώ δεν απαιτείται η γνώση των υπόλοιπων έξι αντιδράσεων στήριξης. Παρ' όλα αυτά
υπολογίζονται και αυτές χάριν πληρότητας.
Εφιστάται η προσοχή του αναγνώστη στα εξής: (α) Οι γωνίες αλλαγής διεύθυνσης του άξονα του φορέα
στους κόμβους 2 και 3 είναι ορθές, δηλαδή 90ο, (β) ο προσανατολισμός των τοπικών συστημάτων αναφοράς
x-y-z των τριών στοιχείων 1-2, 3-2 και 5-3 έχει καθοριστεί με τον συγκεκριμένο τρόπο που φαίνεται στην
εκφώνηση και (γ) η εσωτερική κυλινδρική άρθρωση στο δεξιό άκρο του στοιχείου 5-3 σημαίνει ότι η
καμπτική ροπή Μy35 του στοιχείου αυτού είναι μηδενική.
Για τον υπολογισμό των φορτίων διατομής ακολουθείται η γνωστή μας μέθοδος των επιλεγμένων
κυκλικών διαχωριστικών τομών. Οι τομές πρέπει να διέρχονται από όλα εκείνα τα διακεκριμένα σημεία του
φορέα, π.χ. σημεία αλλαγής της διεύθυνσης του άξονα x ή σημεία όπου ενεργούν μοναχικά φορτία, στα οποία
μας ενδιαφέρουν οι τιμές των φορτίων διατομής. Στα σημεία αυτά καταλύεται η συνέχεια του εκάστοτε
στοιχείου και στις δύο όχθες της τομής προσάγονται τα φορτία διατομής με τη συμβατικά θετική τους φορά,
βάσει του καθορισθέντος τοπικού συστήματος αναφοράς του υπόψη στοιχείου. Ακολούθως, καταστρώνονται
κατάλληλες συνθήκες ισορροπίας για τον διαχωρισθέντα κόμβο ή για το διαχωρισθέν τμήμα του φορέα, από
τις οποίες προκύπτουν τα ζητούμενα φορτία διατομής. Αυτό που κατά κανόνα επιδιώκουμε, χωρίς να είναι
πάντα εφικτό, είναι ο υπολογισμός ενός ζητούμενου φορτίου διατομής από μία και μόνο εξίσωση ισορροπίας.
Για τον δεδομένο φορέα αυτό είναι, πράγματι, δυνατό.
Α. Υπολογισμός αντιδράσεων στήριξης (βλ. παραπάνω σχήμα, δεξιά)

Όπως σημειώθηκε πιο πάνω, λόγω της κυλινδρικής άρθρωσης στο δεξιό άκρο του στοιχείου 5-3 η ροπή
κάμψης My στο σημείο αυτό είναι μηδενική:
Μy35=0 (όπου y ο τοπικός άξονας του στοιχείου 5-3)
Συνεπώς, αποσπώντας με μια κυκλική διαχωριστική τομή το στοιχείο 5-3 από τον υπόλοιπο φορέα και
καταστρώνοντας γι’ αυτό την συνθήκη ισορροπίας ροπών στο σημείο 3 ως προς τον άξονα y
παίρνουμε:
M y 3   0   A Z5  5.00  80  2.50  0  A Z5  40kN
Με γνωστή την αντίδραση AZ5 μπορούν να υπολογιστούν τα φορτία διατομής του στοιχείου 5-3 και,
στη συνέχεια, τα φορτία διατομής των στοιχείων 3-2 και 1-2, χωρίς να απαιτείται ο προηγούμενος
2-159
υπολογισμός των αντιδράσεων στήριξης στην πάκτωση 1. Εντούτοις, χάριν πληρότητας, υπολογίζονται
και αυτές. Προς τούτο καταστρώνονται οι έξι συνθήκες ισορροπίας για ολόκληρο τον φορέα ως προς
τους καθολικούς άξονες αναφοράς X, Y, Z:
F X
 0   A X1  40  0  A X1  40kN
F Y
 0   A Y1  30  0  A Y1  30kN
F Z
 0   A Z1  A Z5  80  0  A Z1  40kN
M X 1
 0   M ΠX1  A Z5  5.0  80  2.5  30  3.0  0  M ΠX1  90kNm
M Y 1
 0   M ΠY1  A Z5  4.0  80  4.0  40  3.0  0  M ΠY1  40kNm
M Z 1
 0   M ΠZ1  40  2.5  30  4.0  0  M ΠZ1  220kNm
Β. Υπολογισμός των φορτίων διατομής

(Ροπές κάμψης Μy(x) και Μz(x), ροπή στρέψης Μx(x)=ΜΤ(x), τέμνουσες δυνάμεις Qy(x), Qz(x) και αξονική
δύναμη Ν(x) για κάθε δομικό στοιχείο)
Είναι σαφές ότι στο αριστερό άκρο του στοιχείου 5-3, δηλαδή στον κόμβο 5, όλα τα φορτία διατομής
είναι μηδενικά, εκτός από την τέμνουσα δύναμη που αντιστοιχεί στην κατακόρυφη δεσμική ράβδο
στήριξης του κόμβου 5:
x
y F z
 0  Q z5  A Z5  40kN
z
5 Από τις υπόλοιπες πέντε συνθήκες ισορροπίας παίρνουμε άμεσα:
Q z5
Μx5 = My5 = Mz5 = Qy5 = N5 = 0
Α Ζ5
Σημείο 4΄ (αριστερά του σημείου εφαρμογής των μοναχικών φορτίων):
Mx45 F x
 0  N 45  0
4'
N 45 F y
 0  Q y45  0
Q y45 My45
2.50 x Q z45 F z
 0  Q z45  A Z5  40kN
y Mz45
5 z M x4
 0  M x45  0
M y4
 0  M y45  A Z5  2.5  100kNm
Α Ζ5
M z4
 0  M z45  0
Σημείο 4΄΄ (δεξιά του σημείου εφαρμογής των μοναχικών φορτίων):
80kN
M x43
F x
 0  N 43  0
4''
40kN
N 43
F y
 0  40  Q y43  0  Q y43  40kN
Q y43 M y43
2.50 Q z43
x
F z
 0  Q z43  80  A Z5  0  Q z43  40kN
y M z43
5 z M x4
 0  M x43  0
M y4
 0  M y43  A Z5  2.5  100kNm
Α Ζ5
M z4
 0  M z43  0
2-160

Για τον υπολογισμό των φορτίων διατομής στο δεξιό άκρο του στοιχείου 5-3, δηλαδή στον κόμβο 3,
αποσπούμε το στοιχείο 5-3 από τον φορέα με μια κυκλική διαχωριστική τομή, προσάγουμε στην
αριστερή όχθη της τομής, δηλαδή στο δεξιό άκρο του στοιχείου 5-3, τα φορτία διατομής με τη
συμβατικά θετική τους φορά και καταστρώνουμε τις έξι συνθήκες ισορροπίας ως προς τους τοπικούς
άξονες αναφοράς x, y και z του στοιχείου 5-3. Λόγω της κυλινδρικής άρθρωσης στο δεξιό άκρο του
στοιχείου 5-3, η ροπή κάμψης Μy35 είναι εξ ορισμού μηδενική:
M x35 F  0  N  0
x 35
3
N 35
M y35 =0 (εξ ορισμού)  F  0  Q  40  0
y y35  Q y35  40kN
80kN Q y35  F  0  Q  80  A
z z35 Z5  0  Q z35  40kN
2.50 Q z35 Μ    0  Μ  0
x 3 x35
4 Mz35 Μ    0
y 3
40kN
2.50 x  Η συνθήκη αυτή χρησιμοποιήθηκε ήδη για τον
y υπολογισμό της A Z5
5 z
 Μz3  0  Μz35  40  2.50  0  Μz35  100kNm
Α Ζ5
Επιλέγεται η θεώρηση της ισορροπίας στο ακόλουθο τμήμα του φορέα:
x z
y
Οι συνθήκες ισορροπίας καταστρώνονται ως προς τους τοπικούς
Mx32 M z32
άξονες αναφοράς του στοιχείου 3-2:
N 32
My32 Q y32 Q z32 F x
 0  N 32  A Z5  80  0
30kN  N 32  40kN
80kN
2.50 3 F y
 0  Q y32  40  0
 Q y32  40kN
40kN 4
2.50 x
y F z
 0  Q z32  30  0
z
5  Q z32  30kN
Α Ζ5
M x3
 0  M x32  40  2.50  0  M x32  100kNm
M y3
 0  M y32  A Z5  5.0  80  2.5  0  M y32  0
M z3
 0  M z32  0
2-161

Επιλέγεται η θεώρηση της ισορροπίας στο ακόλουθο τμήμα του φορέα:
x z
y F x
 0  N 23  A Z5  80  0
Mx23 Mz23  N 23  40kN

N23
My23 Qy23 Q z23 F y
 0  Q y23  40  0
2  Q y23  40kN
3.00 F z
 0  Q z23  30  0
30kN  Q z23  30kN
80kN M x2
 0  M x23  40  2.50  0
2.50 3
 M x23  100kNm
2.50
40kN
x
4
M y2
 0  M y23  A Z5  5.0  80  2.5 
y
z  30  3.0  0  M y23  90kNm
5
M z2
 0  M z23  40  3.0  0
Α Ζ5
 M z23  120kNm
Επιλέγεται η θεώρηση της ισορροπίας στο ακόλουθο τμήμα του φορέα (Υπενθύμιση: οι αντιδράσεις
στήριξης έχουν ήδη υπολογιστεί):
4.00
Μ ΠΧ1 Α Χ1 1 2
x M y21 N 21 M x21
Α Υ1 y z Q z21
Α Ζ1
Q y21 M z21
Μ ΠΥ1
Μ ΠΖ1
Οι συνθήκες ισορροπίας καταστρώνονται ως προς τους τοπικούς άξονες αναφοράς x, y, z του στοιχείου
1-2, οι οποίοι συμπίπτουν με τους καθολικούς άξονες αναφοράς Χ, Υ, Z:
F x
 0  N 21  A X1  40kN
F y
 0  Q y21  A Y1  30kN
F z
 0  Q z21  A Z1  40kN
M x2
 0  M x21  M ΠX1  90kNm
M y2
 0  M y21  M ΠY1  A Z1  4.0  0  M y21  40  40  4.0  120kNm
M z2
 0  M z21  M ΠZ1  A Y1  4.0  0  M z21  220    30   4.0  100kNm
2-162

Επιλέγεται η θεώρηση της ισορροπίας στο ακόλουθο τμήμα του φορέα (κομβική τομή στον κόμβο 1):
F x
 0  N 12  A X1  40kN
M y12 F y
 0  Q y12  A Y1  30kN
Μ ΠΧ1 Α Χ1 1 Q y12
N 12 M x12
x F z
 0  Q z12  A Z1  40kN
Α Υ1 y z
Α Ζ1 Q z12
Μ ΠΥ1 M z12
M x 1
 0  M x12  M ΠΧ1  90kNm
Μ ΠΖ1 M y 1
 0  M y12  M ΠY1  40kNm
M z 1
 0  M z12  M ΠZ1  220kNm
Γ. Σχεδίαση των διαγραμμάτων των φορτίων διατομής

Για τη σχεδίαση των διαγραμμάτων των φορτίων διατομής ισχύουν οι γνωστοί από τους επίπεδους φορείς
κανόνες. Ειδικότερα, αν μεταξύ δύο σημείων ενός ευθύγραμμου τμήματος δοκού δεν ενεργούν εξωτερικά
φορτία, τα διαγράμματα αυτού του τμήματος προκύπτουν με ευθύγραμμη σύνδεση των τεταγμένων τους
στα σημεία αυτά. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, παίρνουμε τα εξής τελικά διαγράμματα:
40 40
+ 2 -40 -30
1 +
x -
1 z 1 2
y x z -30
+ y
-
-
40 3 3 3
- 4
0 4 -40
-
4 -40
x +
y 40
z
5 5 Q y (x) [kN] 5
N(x) [kN] Q z (x) [kN]
-220
120
-100
-
1 1 +
2 2 120
+ 1 2 +
-40 -90
-
90 (ανάποδα
-
για λόγους
3 ευκρίνειας) 3 3 100
-100
+
X
0 Y Z 4 4
4
+
100
5 5 5
2-163
Να προσεχθεί το επίπεδο σχεδίασης των διαγραμμάτων Qy(x), Qz(x), Μy(x) και Μz(x).
Mx (x) Για οποιοδήποτε σημείο x του στοιχείου 2-5 ισχύουν:

My (x)
Mz (x) x M xx   0  M x  x     125   0
q Z =10kN/m x
z  M x  x   125kNm
y
0
2 M yx   0  M y  x   75  x  10  x   x 2   0
75kN -50kN  M y  x   75  x  5  x 2
-125kN M zx   0  Mz x   0
250
5 Για x=0 (κόμβος 2): Μy(0) = 0
Για x=2.5m (μέσον): Μy(2.5)=75·2.5-5·2.52=156.25kNm

My (x) [kNm]
31.25 Για x=5.0m (κόμβος 5): Μy(5.0) = 250kNm
(Σημ.: H My(x) σχεδιάζεται στο τοπικό επίπεδο x-z)
2
x
Για οποιοδήποτε σημείο x του στοιχείου 5-4 ισχύουν:
5 M y (x) 5.0 - x
∏
M xx  0
M x (x) z
x 4  M x  x   25  5.0  10  5.0   5.0 2   0
y
M z (x)
 Mx x   0
5.00
x M yx  0
z
y  M y  x   10  5.0   5.0  x  
 25   5.0  x   0
0
1
 M y  x   25   x  5 
25kN 0
M zx   0  Mz x   0
-125 q Z =10kN/m
(Σημ.: H My(x) σχεδιάζεται στο τοπικό επίπεδο x-z αλλά ανάποδα)
-
M y (x) [kNm]
2-164
6
5.0 - x
z
x Για οποιοδήποτε σημείο x του στοιχείου 5-6 ισχύουν:
x Mz (x) y
5.00 M xx   0  Mx x   0
Mx (x) My (x)
5
∏
M yx   0  My x   0
M zx   0  M z  x   50   5.0  x   0
0  M z  x   50   x  5 
3
50kN
(Σημ.: H Mz(x) σχεδιάζεται στο τοπικό επίπεδο x-y)
-250
-
Mz(x) [kNm]
Γ. Συνολική απεικόνιση των αντιδράσεων στήριξης και των διαγραμμάτων των ροπών κάμψης και στρέψης
[Να προσεχθεί το επίπεδο σχεδίασης των διαγραμμάτων Μy(x) και Μz(x)]
6
Z
5.00
X z x 5.00
Y y x
5 z
z y
10kN/m
x
y 4
x 0
z
5.00
y 3
x
50kN z
0 y
5.00
2
75kN -50kN
0
1
-125kNm
25kN 0
5.00
10kN/m
2-165
6
M T (x) = M x (x) [kNm] 0
5 0
0
125
4
0
+ 3
50kN
0
2
0
75kN -50kN 0 1
-125kNm 0
25kN
6
M y (x) [kNm] 0
5 250 0
-125 -
+ 4
156.25 0
31.25
3
50kN +31.25
0
2
75kN -50kN 0 1
-125kNm 0
25kN
-250 6
-
M z (x) [kNm]
5 0
0
4
0
0
3
50kN
0
0
2
75kN -50kN
0 1
-125kNm 0
25kN
Διαγράμματα ροπών κάμψης Μy, Mz, και στρέψης ΜΤ.
2-166
2.3.2 Επίπεδοι φορείς με εκτός επιπέδου φόρτιση (Ομάδα Θ2)

Για τους παρακάτω επίπεδους πλαισιακούς φορείς (Θ2/1, Θ2/2, Θ2/3: χωρίς εσωτερικές αρθρώσεις και Θ2/4,
Θ2/5, Θ2/6: με εσωτερικές αρθρώσεις), που φορτίζονται κάθετα στο επίπεδό τους, να υπολογιστούν και να
σχεδιαστούν τα διαγράμματα των ζητούμενων φορτίων διατομής με τη μέθοδο των επιλεγμένων
διαχωριστικών τομών.
Για τον απεικονιζόμενο φορέα ζητούνται

οι ροπές κάμψης My (x) και
οι ροπές στρέψης Mx (x).
4.00
4 5
x ∏ x
2
y z y 2.00
x z
4.00 y
z
PZ =40kN 6
1 8.00 2.00
Θ2/1
Κάτοψη:
3 ∏
4.00 X
Y
4 5
2 x ∏
x
y
y 2.00
x
4.00 PZ =40kN ≈ 6
y
1 ∏
8.00 2.00
2-167
Για τον απεικονιζόμενο φορέα ζητούνται

οι ροπές κάμψης M y (x),
οι ροπές στρέψης M x (x) και
οι τέμνουσες δυνάμεις Q z (x).
4
3.00
X
x 5
Y z
y
x
Z 4.00 y
z
y
6
x
2.00 α z
MLy(6)=216.3kNm
2
Θ2/2 3.00
3.00
α=56.31o
1 sinα=0.8321
cosα=0.5547
tanα=1.5
L 2-6 =3/sinα=3.605m
Κάτοψη
∏ 1 2 3 ∏
α x
4
y
x y
X y 3.00
x
Y
M LΧ(6)
6 ∏ 5
α
M Ly(6) M LΥ(6)
3.00 2.00 4.00 3.00
2-168
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση Θ2/1
Οι αντιδράσεις στήριξης του δεδομένου φορέα έχουν υπολογιστεί στην Άσκηση Β9:
3 Α X3 = 0
4.00 Α Ζ3 =-15kN
4 40kN 5
x ∏ x
2 Α Y4 = 0
y z y 2.00
x z
4.00 y Α Ζ4 = 50kN
z 6
1 8.00 2.00
Α Y1 = 0 Α Ζ1 = 5kN
Για τον υπολογισμό των ζητούμενων φορτίων διατομής εξετάζονται διαδοχικά κατάλληλα διαχωρισμένα
τμήματα του φορέα, για τα οποία καταστρώνονται οι συνθήκες ισορροπίας ροπών ως προς τους τοπικούς
άξονες y και x.
 Κόμβος 6: Προφανώς, αφού στον ακραίο κόμβο 6 δεν ενεργούν εξωτερικές ροπές, ισχύει:
My6 = Mx6 = 0
 Κόμβος 5:
M x56
5 M y56
40kN x
2.00
M y 5 
 0  M y56  40  2.0  0  M y56  80kNm
y
6 z M x 5 
 0  M x56  0
 Κόμβος 5:
M y54
x M x54 5
y z
40kN 2.00 M y 5 
 0  M y54  0
6 M x 5 
 0   M x54  40  2.0  0  M x54  80kNm
 Κόμβος 4:
My45 2.00
Mx45 x
4 y z
5 M y4
 0   M y45  40  2.0  0  M y45  80kNm
40kN 2.00
6
M x4
 0   M x45  40  2.0  0  M x45  80kNm
2-169
 Κόμβος 4: Προφανώς, αφού στο σημείο 4 δεν ενεργούν εξωτερικές ροπές,
ισχύει: My42 = My45 = -80kNm
Mx42 = Μx45 = 80kNm
 Κόμβος 2:
Mx24 My24 4 40kN 5

x
∏
2 Α Y4 = 0
y z 2.00
Α Ζ4 = 50kN
6
8.00 2.00
M y2
 0   M y24  40  10.0  A Z4  8.0  0  M y24  0
M x2
 0   M x24  40  2.0  0  M x24  80kNm
 Κόμβος 3: Προφανώς, αφού στον ακραίο κόμβο 3 δεν ενεργούν εξωτερικές
Ροπές, ισχύει: My3 = Mx3 = 0
 Κόμβος 2:
Α X3 = 0
3
4.00 Α Ζ3 =-15kN M y 2 
 0   M y23  A Z3  4.0  0
x
y  M y23  60kNm
2 z
M y23 M x 2 
 0  M x23  0
M x23
 Κόμβος 1: Προφανώς, ισχύει: My1 = Mx1 = 0
 Κόμβος 2:
M x21
2
M y21
4.00 M y2
 0  M y21  A Z1  4.0  0
x
y  M y21  20kNm
z
1
M x2
 0  M x21  0
Α Y1 = 0 Α Ζ1 = 5kN
 Έλεγχος (Ισορροπία κόμβου 2):
Y
X Mx23 = 0
My23 =- 60kNm
M X
 M y23  M x24  M y21
Z 2    60   80  20  0 
Mx24 = 80kNm
My21 = 20kNm
My24 = 0 M Y
  M x23  M x21  M y24
Mx21 = 0
 000 0 
2-170
 Διάγραμμα ροπών κάμψης και στρέψης
M y [kNm]
3
-80 -80
x
y
-60
z
-
-
2 ∏ 5
x
4
+
20
-
z x
y y
x z
y 6
z
1
M T = M x [kNm]
3
0
80
+
2 ∏ 5
4 0
0
6
Σημείωση:
Τα διαγράμματα των φορτίων διατομής σχεδιάζονται είτε στο αξονομετρικό σχήμα του φορέα, όπως παραπάνω, είτε -
χάριν απλούστευσης - στην κάτοψη του φορέα, όπως θα γίνει στις επόμενες ασκήσεις.
Άσκηση Θ2/2
Οι αντιδράσεις στήριξης του δεδομένου φορέα έχουν υπολογιστεί στην Άσκηση Β10:
4 Α Y4 = 0
Α Ζ4 =- 35kN
3.00
X
x 5
Y 3 z
y
Z
x Α Ζ5 = 60kN
4.00 y
z
6
y MLy(6)=216.3kNm
x
2.00 α z
2 α=56.31o
3.00 sinα=0.8321
3.00
Α Y1 = 0 cosα=0.5547
1 tanα=1.5
Α X1 = 0 Α Ζ1 =- 25kN L 2-6 =3/sinα=3.605m
2-171
Για τον υπολογισμό των ζητούμενων φορτίων διατομής εξετάζονται διαδοχικά κατάλληλα διαχωρισμένα
τμήματα του φορέα, για τα οποία καταστρώνονται οι συνθήκες ισορροπίας ροπών ως προς τους τοπικούς
άξονες y και x. Στους ακραίους κόμβους 1, 4, 5 και 6 ο υπολογισμός των φορτίων διατομής είναι
στοιχειώδης και επαφίεται στον αναγνώστη. Ακολούθως, γίνεται θεώρηση των υπόλοιπων
χαρακτηριστικών διατομών του φορέα.
 Στοιχείο 2-6: Κόμβος 2

6
y M y2
 0  M y26  216.3  0
My26 x M Ly(6)=216.3kNm
2 z  M y26  216.3kNm
Mx26 Q z26 M x2

 0  M x26  0
F z
0  Q z26  0
Mx35 3 5 M y3
 0   M y35  60  3.00  0
x
My35 Q z35 z  M y35  180kNm
y
Α Ζ5 = 60kN
M x3
 0  M x35  0
3.00
F z
0   Q z35  60  0  Q z35  60kN

M x21
2 M y2
 0  M y21    25   3.00  0
M y21
Q z21  M y21  75kNm
3.00
Α Y1 = 0 M x2
 0  M x21  0
1 F z
0  Q z21    25   0
Α X1 = 0 Α Ζ1 =- 25kN  Q z21  25kN
 Τμήμα 2-3-4-5: Κόμβος 2

4
Α Y4 = 0
3.00
Α Ζ4 =- 35kN
5
3
Α Ζ5 = 60kN
x
6.00
y
z
2 M y23
M x23
Q z23
M y2
 0   M y23  60  6.0    35   9.0  0  M y23  45kNm
M x2
 0   M x23  60  3.0  0  M x23  180kNm
Fz
0   Q z23  60    35   0  Q z23  25kN
2-172
 Τμήμα 3-4-5: Κόμβος 3
M y 3 
 0   M y32    35   3.00  0
4
Α Y4 = 0  M y32  105kNm
3.00 Α Ζ4 =- 35kN
3
M x 3 
 0   M x32  60  3.00  0
5
M x32 M y32  M x32  180kNm
Q z32
x Α Ζ5 = 60kN F z
0   Q z32  60    35   0
3.00
y
z  Q z32  25kN

4
Α Y4 = 0 M y3
 0   M y34    35   3.00  0
3.00 x
Α Ζ4 =- 35kN  M y34  105kNm
y
3 z
M y34
M x3
 0  M x34  0
M x34 Q z34
F z
0   Q z34    35   0  Q z34  35kN
 Διαγράμματα φορτίων διατομής
M y [kNm]
-105
-75
1 2 -
-
+ x
45 180 + 3 4
y
x y
y x
-
6 5
-216.3
M T = M x [kNm] -180
-
1 0 2 0
3 4
0
0
6 5
Q z [kN]
1 2 35
+
- -
3 4
-25 -25
-
6 -60 5
2-173
2.3.3 Χωρικοί δικτυωτοί φορείς (Χωροδικτυώματα) (Ομάδα Θ3)

Για τους παρακάτω χωρικούς δικτυωτούς φορείς να υπολογιστούν οι αξονικές δυνάμεις ράβδων με τη μέθοδο
των επιλεγμένων διαχωριστικών τομών.
Για το απλό χωροδικτύωμα του παρακάτω σχήματος ζητούνται:

(α) Να τεκμηριωθεί η στερεότητα και η ισοστατικότητά του.
(β) Να υπολογιστούν οι αξονικές δυνάμεις των ράβδων
(β1) με τη μέθοδο των (αποκλειστικώς) κομβικών τομών και
(β2) με τη μέθοδο τομών Ritter.
7
P7 =30kN X
Y Z 6
5.00
4
6
4
1
3
5.00 2 10/ 2
5/ 2 1 3
5/ 2 5
2 10/ 2
Θ3/1
5/ 2 5.00
5
10/ 2
Κάτοψη 5/ 2 5.00 6
(επίπεδο Χ-Υ)
1 6 10/ 2
1
5/ 2 3
45o 4 45o
P7 =30kN X
45o 7 45 o
3
5/ 2
2
2 10/ 2
5
Y
5
10/ 2
2-174
Για το απλό χωροδικτύωμα του παρακάτω σχήματος ζητούνται:

(α) Να τεκμηριωθεί η στερεότητα και η ισοστατικότητά του.
(β) Να υπολογιστούν οι έξι αντιδράσεις στήριξης.
(γ) Να υπολογιστούν οι αξονικές δυνάμεις των ράβδων με τη μέθοδο των
(αποκλειστικώς) κομβικών τομών (δηλ. με τις συνθήκες ισορροπίας στους
κόμβους).
Εφιστάται η προσοχή του αναγνώστη στον καθορισθέντα στο σχήμα
προσανατολισμό των καθολικών αξόνων αναφοράς: Ο συνήθως
κατακόρυφος άξονας Ζ έχει οριστεί εδώ ως οριζόντιος για λόγους εξοικείωσης
με διαφορετικού προσανατολισμού χωρικά συστήματα αναφοράς.
1
Y
X
30kN
Z
3 4 5kN
6
2
Θ3/2
5 7
Κάτοψη 3 6
1.25 1 4 5kN
≈ 7
30kN
1.25
2 5
1.50 2.50 2.50
4.00
Όψη 1
30kN
2.00
3.00
≈
4
5kN 1.00
7
2, 3 5, 6
2-175
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση Θ3/1
7
P7 =30kN X PX7 =30kN
Y Z 6 P7 =30kN Ø PY7 =0
5.00 PZ7 =0
4
6
h 2 = 10.00 4 α6
1
3
h 1 = 5.00 2 10/ 2
α1
5/ 2 1 3
α3
∏
α2 4' 5 α 1 = α 2 = α 3 = α 4 = α 5 = α 6 = 45
o
5/ 2
10/ 2 Μήκη ράβδων:
2 α5
a= 5/ 2 L1 = L 2 = L 3 = 5 ∏ 2
c= 5.00 a c L 4 = 5.00
d= 10/ 2 d 5 L 5 = L 6 = 10 ∏ 2
5/ 2 5.00 6
Κάτοψη
(επίπεδο Χ-Υ)
1 6 10/ 2
1
5/ 2 4'
3
45o 4 45o
P7 =30kN X
45o 7 45o 3
5/ 2
2
2 10/ 2
5
Y
5
10/ 2
(α) Τεκμηρίωση της στερεότητας και ισοστατικότητας

Το δεδομένο χωροδικτύωμα αποτελείται από δύο συνδεδεμένα μεταξύ τους ραβδοτρίποδα, το ραβδοτρίποδο
1-2-3-4 και το ραβδοτρίποδο 4-5-6-7, και, συνεπώς, συνιστά ένα απλό χωροδικτύωμα που είναι στερεό και
ισοστατικό. Με δεδομένη τη στερεότητα του φορέα, η ισοστατικότητά του προκύπτει και από την εφαρμογή
του κριτηρίου απαρίθμησης. Πράγματι, με
το πλήθος των δεσμικών ράβδων στήριξης Α=3·5=15,
το πλήθος των ράβδων του δικτυώματος S=6 και
το πλήθος των κόμβων του δικτυώματος K=7
παίρνουμε: N  A  S  3  K  15  6  3  7  0,
που σημαίνει μηδενικό βαθμό στατικής αοριστίας, δηλαδή ισοστατικότητα.
(β1) Υπολογισμός με τη μέθοδο των αποκλειστικώς κομβικών τομών

Όπως γνωρίζουμε, ο υπολογισμός ενός απλού χωροδικτυώματος μπορεί να γίνει καταστρώνοντας και
επιλύοντας τις τρεις συνθήκες ισορροπίας σε κάθε κόμβο μιας κατάλληλα επιλεγόμενης ακολουθίας κόμβων. Η
διαδοχική σειρά με την οποία καταστρώνεται η ισορροπία κόμβων επιλέγεται έτσι ώστε κάθε φορά οι
διαθέσιμες τρεις εξισώσεις ισορροπίας να μην περιέχουν περισσότερες από τρεις άγνωστες δυνάμεις. Στην
περίπτωσή μας, οι ζητούμενες αξονικές δυνάμεις προκύπτουν με απόσπαση από τον φορέα πρώτα του
κόμβου 7 και κατόπιν του κόμβου 4, με κατάστρωση για κάθε έναν από αυτούς των τριών συνθηκών
ισορροπίας δυνάμεων και με επίλυση του προκύπτοντος συστήματος των τριών ανεξάρτητων γραμμικών
εξισώσεων (βλ. [1], παράγρ. 1.2.2-B, εξ. (1.2-9)).
2-176
Ραβδοτρίποδο 4-5-6-7 / Ισορροπία κόμβου 7

Οι ζητούμενες αξονικές δυνάμεις S4, S5 και S6 των ράβδων 4, 5 και 6 προκύπτουν από τις εξισώσεις
ισορροπίας του κόμβου 7. Τοποθετώντας την αρχή του συστήματος αναφοράς Χ-Υ-Ζ στον κόμβο 7 (βλ.
παραπάνω σχήμα) και κατ' αναλογία των σχέσεων (1.2-9) που δίνονται στο [1], οι εξισώσεις αυτές γράφονται
ως εξής:
X4 X5 X6 
S4   S5  S6    P X7 
L4 L5 L6 

Y4 Y5 Y6 
S4   S5  S6    P Y7  (*)
L4 L5 L6 

Z4 Z5 Z6 
S4   S5  S6    PZ7 
L4 L5 L6 
Το φορτίο Ρ7 είναι παράλληλο προς τον άξονα Χ, όποτε οι τρεις συνιστώσες του είναι:
P X7  P 7  30kN P Y7  0 P Z7  0
Με την αρχή του συστήματος αναφοράς Χ-Υ-Ζ στον κόμβο 7, παίρνουμε για τις συντεταγμένες των
κόμβων 4, 5 και 6 τις τιμές:
X4  0 X 5  10 2 X 6  10 2
Y4  0 Y 5  10 2 Y 6  10 2
Z 4  5.00 Z 5  10 Z 6  10
και - σύμφωνα με τις σχέσεις (1.2-8) της παραγράφου 1.2.2-Β του [1] - για τα μήκη των ράβδων 4, 5 και 6 τις
τιμές:
L 4  0 2  0 2  5 2  5.00m
L5  10 2   10
2
2  2
 10 2  10  2m
L6 L5  λόγω συμμετρίας 
Εισάγοντας τις παραπάνω αριθμητικές τιμές των φορτίων, των συντεταγμένων και των μηκών των ράβδων
στις εξισώσεις ισορροπίας (*) παίρνουμε το εξής σύστημα γραμμικών εξισώσεων:
0.5  S 5  0.5  S 6  30
0.5  S 5  0.5  S 6  0
S4  1  2  S  1

5

2 S6  0
Η επίλυσή του μας δίνει τις ζητούμενες αξονικές δυνάμεις ράβδων:

S 4  60 2 kN, S 5  30kN, S 6  30kN
Είναι προφανές ότι η παραπάνω διαδικασία υπολογισμού των αξονικών δυνάμεων των ράβδων του
ραβδοτριπόδου 4-5-6-7 αντιστοιχεί στην ανάλυση του εξωτερικού φορτίου P7 , που ενεργεί στον κόμβο 7
κατά τις διευθύνσεις των τριών ράβδων 4, 5 και 6. Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται, ακολούθως, για το
ραβδοτρίποδο 1-2-3-4.
Ραβδοτρίποδο 1-2-3-4 / Ισορροπία κόμβου 4

Οι ζητούμενες αξονικές δυνάμεις S1, S2 και S3 των ράβδων 1, 2 και 3 προκύπτουν από τις εξισώσεις
ισορροπίας του κόμβου 4. Τοποθετώντας, τώρα, την αρχή του συστήματος αναφοράς Χ-Υ-Ζ στον κόμβο 4
και κατ' αναλογία των σχέσεων (1-9) που δόθηκαν στην παράγραφο 1.2.2-Β του [1], οι εξισώσεις αυτές
γράφονται ως εξής:
2-177
X1 X2 X3 
S1   S2   S3    P X4 
L1 L2 L3 

Y1 Y2 Y3 
S1  S2   S3    P Y4  (**)
L1 L2 L3 

Z1 Z2 Z3
S1  S2   S3    PZ4 
L1 L2 L3 

Ως φορτίο Ρ4 του κόμβου 4 θα πρέπει βέβαια να θεωρηθεί η ήδη υπολογισθείσα αξονική δύναμη S4 της
ράβδου 4, όποτε οι τρεις συνιστώσες του είναι:
P X4  0 P Y4  0 P Z4   S 4   60 2 kN
Το αρνητικό πρόσημο οφείλεται στο γεγονός ότι η συμβατικά θετική φορά της ΡZ4 είναι αυτή του άξονα Ζ,
δηλαδή «προς τα κάτω» ενώ η συμβατικά θετική φορά της S4 είναι «προς τα επάνω», όπως φαίνεται στο
παρακάτω διάγραμμα του ελεύθερου κόμβου 4:
S 4 = 60/ 2
4
S2 S3
S1
2 ∏ 3
∏ ∏ 1
Με την αρχή του συστήματος αναφοράς Χ-Υ-Ζ στον κόμβο 4 παίρνουμε για τις συντεταγμένες των
κόμβων 1, 2 και 3 τις τιμές:
X1  5 2 X 2  5 2 X 3  5.00
Y1   5 2 Y2  5 2 Y3  0
Z 1  5.00 Z 2  5.00 Z 3  5.00
και - σύμφωνα με τις σχέσεις (1.2-8) της παραγράφου 1.2.2-Β του [1] - για τα μήκη των ράβδων 1, 2 και 3 τις
τιμές:
L1   5 2    5
2
2  2
  5   5  2m
2
L 2  L1  λόγω συμμετρίας 
L 3  5 2  0 2  5 2  5  2m
Εισάγοντας τις παραπάνω αριθμητικές τιμές των φορτίων, των συντεταγμένων και των μηκών των ράβδων
στις εξισώσεις ισορροπίας (**), παίρνουμε το εξής σύστημα γραμμικών εξισώσεων:
 0.5  S 1  0.5  S 2  1  2 S

3
0
 0.5  S 1  0.5  S 2  0
1 2  S  1

1
2  S  1

2
2 S

3
 60 2
Η επίλυσή του μας δίνει τις ζητούμενες αξονικές δυνάμεις ράβδων:

S 1  60 2  2   17.57kN
S 2  S 1  17.57kN

S 3  60 1  2  24.85kN 
Είναι προφανές ότι η παραπάνω διαδικασία υπολογισμού των αξονικών δυνάμεων των ράβδων του
ραβδοτριπόδου 1-2-3-4 αντιστοιχεί στην ανάλυση της αξονικής δύναμης S4 που ενεργεί στον κόμβο 4 κατά
τις διευθύνσεις των τριών ράβδων 1, 2 και 3.
2-178
(β2) Υπολογισμός με τη μέθοδο των τομών Ritter

Με τη μέθοδο των τομών Ritter επιδιώκεται η ελαχιστοποίηση του υπολογιστικού φόρτου με «έξυπνη»
επιλογή των διαχωριστικών τομών, έτσι ώστε οι προκύπτουσες εξισώσεις ισορροπίας να αποσυζευχθούν στον
μέγιστο δυνατό βαθμό. Αυτό επιτυγχάνεται, γενικά, με τη χρησιμοποίηση συνθηκών ισορροπίας ροπών αντί
των συνθηκών ισορροπίας δυνάμεων. Στην περίπτωση μάλιστα των απλών δικτυωμάτων, όπως είναι το
δεδομένο χωροδικτύωμα, η χρησιμοποίηση αποκλειστικά συνθηκών ισορροπίας ροπών μπορεί να οδηγήσει -
όπως γνωρίζουμε, στην πλήρη αποσύζευξη των εξισώσεων ισορροπίας. Προς τούτο επιλέγεται κάθε φορά μία
τέτοια διαχωριστική τομή και μία συνθήκη ισορροπίας ροπών ως προς έναν τέτοιο άξονα ώστε στην εξίσωση
ισορροπίας να υπεισέρχεται μία μόνο άγνωστη αξονική δύναμη ράβδου. Για τον υπολογισμό των ζητούμενων
αξονικών δυνάμεων των ράβδων του δεδομένου χωροδικτυώματος αρκούν - δεδομένων των συμμετρικών
χαρακτηριστικών του - οι ακόλουθες τέσσερις διαχωριστικές τομές με τις αντίστοιχες εξισώσεις ισορροπίας
ροπών (Σημ.: Στο ακόλουθο σχήμα οι τομές δίνονται στο επίπεδο Χ-Ζ. Για καλύτερη όμως κατανόηση των
συνθηκών ισορροπίας που καταστρώνονται στη συνέχεια, βλ. και το αξονομετρικό σχήμα το φορέα):
Όψη
P7 =30kN
(επίπεδο Χ-Ζ) 7 X
Z II
5.00 S4
S5, S6
h 2 =10.00 4
∏
I
a= 5/ 2 h 1 = 5.00 α IV S3
in α5
∏s
c= 5.00 c) III
( a+ α3 3
d= 10/ 2 ∏
1, 2 4' 5,6
o
α 3 = α 5 = 45 a c
d
 Τομή I
M  56 
 0   P7  h 2  S 4  d  0  S 4  P7  h 2 d  S 4  30  2  42.43kN
 Τομή II  βλ. και αξονομετρική απεικόνιση του φορέα 
M  4 6 

 0  P7  cos45 o   h2  S5  h 2  cosα 5   0  S 5  30kN
 Λόγω συμμετρίας : S6  S5
 Τομή III
M  1 2 
 0  S4 a S3   a  c   sinα 3   0  S 3  60 1  2  24.85kN  
 Τομή IV
M  4  1 
 0  S2   h 1  cosα 2    S 3  cosα 3   cos45 o   h 1  0
 S2  S3 2  17.57kN
 Λόγω συμμετρίας : S1  S 2
 Έλεγχος : F Z
 S 1  S 2  S 3  S 5  S 6   sin45 o 
 17.57  17.57  24.85    30     30    sin45 o  0.01  0 

(Σημ.: Η αμελητέα απόκλιση οφείλεται στις προηγούμενες αριθμητικές στρογγυλοποιήσεις στο δεύτερο δεκαδικό
ψηφίο).
2-179
Σύγκριση των παραπάνω αποτελεσμάτων με εκείνα της μεθόδου των αποκλειστικά κομβικών διαχωριστικών
τομών δείχνει, ως όφειλε, απόλυτη ταύτιση.
(γ) Διάγραμμα αξονικών δυνάμεων

Στο ακόλουθο διάγραμμα οι εφελκυστικές αξονικές δυνάμεις S των ράβδων συμβολίζονται με μπλε χρώμα
και οι θλιπτικές με κόκκινο χρώμα. Υπενθυμίζεται ότι ενώ σε πλαισιακούς φορείς οι αξονικές δυνάμεις
συμβολίζονται κατά κανόνα με το γράμμα Ν, σε δικτυώματα χρησιμοποιείται πολύ συχνά το γράμμα S.
S [kN] 7
30kN
42.43 -30
6
4
17.57
24.85
17.57 1 3
-30
2
Ως μικρή άσκηση ο αναγνώστης καλείται να σχεδιάσει ποιοτικά την παραμορφωμένη κατάσταση στην οποία
μεταπίπτει ο φορέας λόγω του δεδομένου φορτίου.
2-180
Άσκηση Θ3/2
A Z1 A X1
Y 1
Χ
30kN
Ζ A Z3
3 4
5kN
A Z2 Y
X 6
2 A Y3
Z
A Y2
5 7
Κάτοψη A Z3 ≈ A Y3 6
3 A X1
1.25
4 5kN
≈ 7
X A Z1 30kN
1.25 1
2 Z
A Z2 ≈ A Y2 5
1.50 2.50 2.50
4.00
A X1 ∏
Όψη 1
A Z1
30kN
2.00
3.00
Y ≈4
A Z2 Z 5kN 1.00
7
A Z3 2, 3 5, 6
A Y2 , A Y3
(α) Τεκμηρίωση της στερεότητας και ισοστατικότητας

Το δεδομένο χωροδικτύωμα μπορεί να συντεθεί ως εξής: Ξεκινώντας από το ραβδοτετράεδρο 4-5-6-7, το
οποίο ως ελεύθερο σώμα αποτελεί, όπως γνωρίζουμε, έναν εσωτερικά στερεό και ισοστατικό φορέα, δηλαδή
δικτυωτό σώμα, συνδέουμε σ' αυτό τον κόμβο 1 με τις τρεις μη συνευθειακές και μη συνεπίπεδες ράβδους 4-
1, 5-1 και 6-1. Το προκύπτον μόρφωμα είναι, συνεπώς, ένα ισοστατικό δικτυωτό σώμα. Ακολουθώντας την
ίδια λογική της «ισοστατικής επέκτασης», συνδέουμε σ' αυτό τον κόμβο 2 με τις τρεις μη συνευθειακές και
μη συνεπίπεδες ράβδους 1-2, 5-2 και 6-2, παίρνοντας έτσι και πάλι ένα ισοστατικό δικτυωτό σώμα. Σ' αυτό
συνδέουμε, τέλος, τον κόμβο 3 με τις τρεις μη συνευθειακές και μη συνεπίπεδες ράβδους 1-3, 2-3 και 6-3,
οπότε προκύπτει ο δεδομένος φορέας ως εσωτερικά ισοστατικό ελεύθερο δικτυωτό σώμα.
Η στήριξη του ελεύθερου αυτού φορέα στο στερεό υπόβαθρο γίνεται μέσω έξι δρομικών δεσμικών
ράβδων, ανά δύο στους κόμβους 1, 2 και 3. Εύκολα αναγνωρίζει ο αναγνώστης ότι ο προσανατολισμός των
έξι δεσμικών ράβδων στήριξης είναι τέτοιος, ώστε να αποκλείονται τόσο οι τρεις μετατοπίσεις του δικτυωτού
σώματος κατά τη διεύθυνση των αξόνων Χ, Υ και Ζ, όσο και οι τρεις στροφές περί τους άξονες αυτούς.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, το δεδομένο χωροδικτύωμα συνιστά ένα απλό χωροδικτύωμα που είναι στερεό
και ισοστατικό. Με δεδομένη τη στερεότητα του χωροδικτυώματος, η ισοστατικότητά του προκύπτει και από
την εφαρμογή του κριτηρίου απαρίθμησης. Πράγματι με
το πλήθος των δεσμικών ράβδων στήριξης Α=6,
το πλήθος των ράβδων του δικτυώματος S=15 και
το πλήθος των κόμβων του δικτυώματος K=7
παίρνουμε: N  A  S  3  K  6  15  3  7  0,
που σημαίνει μηδενικό βαθμό στατικής αοριστίας, δηλαδή ισοστατικότητα.
2-181
(β) Υπολογισμός των αντιδράσεων στήριξης

Το δεδομένο χωροδικτύωμα εδράζεται ισοστατικά με έξι δρομικές δεσμικές ράβδους. Συνεπώς, οι έξι
αντιδράσεις στήριξης μπορούν να υπολογιστούν με τη βοήθεια έξι ανεξάρτητων χωρικών συνθηκών
ισορροπίας για ολόκληρο τον φορέα. Επιλέγοντας με «έξυπνο» τρόπο τις συνθήκες ισορροπίας, παίρνουμε
πλήρως αποσυζευγμένες εξισώσεις, δηλαδή από κάθε εξίσωση προκύπτει άμεσα μία άγνωστη αντίδραση
στήριξης, όπως φαίνεται στους ακόλουθους υπολογισμούς. Σημειώνεται ότι στα παραπάνω σχήματα οι
αντιδράσεις στήριξης έχουν εισαχθεί με συμβατικά θετικές φορές που είναι αντίθετες προς τη θετική
διεύθυνση των καθολικών αξόνων αναφοράς.
 Ισορροπία δυνάμεων κατά X :
F X
 0   A X1  5  0  A X1  5kN
 Ισορροπία ροπών ως προς τον άξονα 2 - 3 :
M  23 
 0   A Z1  3.0  30  4.0  0  A Z1  40kN
 Ισορροπία ροπών ως προς τον άξονα Y στον κόμβο 3 :
M Y3
 0   A Z2  2.5  5  4.0  A Z1  1.25  A X1  1.5  0  A Z2  15kN
 Ισορροπία ροπών ως προς τον άξονα Y στον κόμβο 2 :
M Y2
 0  A Z3  2.5  5  4.0  A Z1  1.25  A X1  1.5  0  A Z3  25kN
M  25 
 0   A Y3  2.5  5  1.0  30  1.25  A X1  3.0  0  A Y3  11kN
M  36   0  A Y2  2.5  5  1.0  30  1.25  A X1  3.0  0  A Y2  19kN
(γ) Υπολογισμός των αξονικών δυνάμεων των ράβδων

Κατ’ αρχάς ελέγχουμε τον φορέα προκειμένου να διαπιστώσουμε την ύπαρξη τυχόν άτονων ράβδων.
Παρατηρούμε ότι οι τρεις μη συνεπίπεδες ράβδοι 4-7, 5-7 και 6-7 συναρθρώνονται στον κόμβο 7, ο οποίος
είναι αφόρτιστος. Συνεπώς, οι τρεις αυτές ράβδοι είναι άτονες (βλ. [1], παράγρ. 1.2.2-Α(α)). Επίσης,
παρατηρούμε ότι από τις τρεις ράβδους 4-1, 4-5 και 4-6 που συναρθρώνονται στον κόμβο 4 (Σημ.: Η ράβδος
4-7 που αναγνωρίστηκε ως άτονη μπορεί να αγνοηθεί) οι δύο (4-5 και 4-6) βρίσκονται μέσα στο επίπεδο Χ-
Υ, στο οποίο βρίσκονται και τα δύο μοναχικά φορτία που ενεργούν στον κόμβο 4. Συνεπώς, η ράβδος 4-1,
που δεν βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο Χ-Υ είναι άτονη (βλ. [1], παράγρ. 1.2.2-Α(δ)).
Οι αξονικές δυνάμεις των υπολοίπων ράβδων υπολογίζονται με τη βοήθεια των τριών εξισώσεων
ισορροπίας δυνάμεων στον χώρο (βλ. [1], εξ. (1.2-6)), ξεκινώντας από τον κόμβο 3, στον οποίο συντρέχουν
τρεις ράβδοι, και συνεχίζοντας με τρόπο τέτοιο, ώστε σε κάθε επόμενο κόμβο να μην υπάρχουν περισσότερες
από τρεις άγνωστες δυνάμεις. Τα γεωμετρικά στοιχεία που απαιτούνται είναι τα μήκη των ράβδων και τα
συνημίτονα διεύθυνσής τους. Τα γεωμετρικά αυτά χαρακτηριστικά υπολογίζονται εύκολα χρησιμοποιώντας
τις σχέσεις (1.2-7) έως (1.2-9), όπου το σύστημα αναφοράς Χ-Υ-Ζ τοποθετείται κάθε φορά στον κόμβο για
τον οποίο καταστρώνονται οι συνθήκες ισορροπίας.
 Ισορροπία στον κόμβο 3
Στον κόμβο 3 συντρέχουν οι τρεις άγνωστες αξονικές δυνάμεις S32, S36 και S31 των ράβδων 3-2, 3-6 και 3-1
αντίστοιχα. Ο κόμβος «φορτίζεται» με τις γνωστές ήδη αντιδράσεις στήριξης AY3 και AZ3. Τοποθετώντας το
σύστημα αναφοράς X-Y-Z στον κόμβο 3, παίρνουμε τις συνθήκες ισορροπίας:
X2 X6 X1
F X
 0  S 32 
L 32
 S 36 
L 36
 S 31 
L 31
  P X3
Y2 Y6 Y1
F Y
 0  S 32 
L 32
 S 36 
L 36
 S 31 
L 31
  P Y3
Z2 Z6 Z1
F Z
 0  S 32 
L 32
 S 36 
L 36
 S 31 
L 31
  PZ3
2-182
Mε τις συντεταγμένες των κόμβων 2, 6 και 1:

X 2  2.50 X6  0 X 1  1.25
Y2  0 Y6  0 Y1  3.0
Z2  0 Z 6  4.00 Z 1  1.50
παίρνουμε τα μήκη των ράβδων:

L 32    2.5  2  0 2  0 2  2.5m
L 36  0 2  0 2  4.0 2  4.0m
L 31    1.25  2  3.0 2  1.5 2  3.58m

και με τα φορτία:
P X3  0 P Y3   A Y3  11kN P Z3   A Z3  25kN
οι παραπάνω εξισώσεις ισορροπίας παίρνουν τη μορφή:

2.50 1.25 
S32   S36  0  S31  0 
2.50 3.58 S32 0.349  S31 0

3.0 
S32  0  S36  0  S31   11   0.838  S31  11
3.58  S36 0.419  S31  25
4.0 1.50 
S32  0  S36   S31   25 
4.0 3.58 
Η επίλυση των εξισώσεων αυτών μας δίνει:

S 31  13.13kN S 32  4.58kN S 36  19.50kN

Στον κόμβο 2 συντρέχουν οι τρεις άγνωστες αξονικές δυνάμεις S25, S26 και S21 των ράβδων 2-5, 2-6 και 2-1
αντίστοιχα. Ο κόμβος «φορτίζεται» με τις γνωστές ήδη αντιδράσεις στήριξης AY2 και AZ2 καθώς και με την,
επίσης, γνωστή αξονική δύναμη S23=S32 της ράβδου 2-3. Τοποθετώντας το σύστημα αναφοράς X-Y-Z στον
κόμβο 2 παίρνουμε τις συνθήκες ισορροπίας:
X5 X6 X1
F X
 0  S 25 
L 25
 S 26 
L 26
 S 21 
L 21
  P X2
Y5 Y6 Y1
F Y
 0  S 25 
L 25
 S 26 
L 26
 S 21 
L 21
  P Y2
Z5 Z6 Z1
F Z
 0  S 25 
L 25
 S 26 
L 26
 S 21 
L 21
  P Z2

X5  0 X 6  2.50 X 1  1.25
Y5  0 Y6  0 Y1  3.0
Z 5  4.00 Z 6  4.00 Z 1  1.50

L 25  0 2  0 2  4.0 2  4.0m
L 26  2.50 2  0 2  4.0 2  22.25  4.72m
L 21  1.25 2  3.0 2  1.5 2  12.813  3.58m
2-183
P X2  S 23  4.58kN P Y2   A Y2  19kN P Z2   A Z2  15kN

2.50 
1.25
S 25  0  S 26   S 21  4.58 
 0.530  S 26  0.349  S 21  4.58
4.72 3.58


3.0 
S 25 0S
26
0S
21
  19   0.838  S 21  19
3.58 

4.0 4.0 1.50
S 25   S 26   S 21   15  S 25  0.847  S 26  0.419  S 21  15
4.0 4.72 3.58 

S 21  22.67kN S 26  6.26kN S 25  10.82kN

Στον φορτιζόμενο με τα εξωτερικά φορτία κόμβο 4 συντρέχουν οι τρεις άγνωστες αξονικές δυνάμεις S41,
S45 και S46 των ράβδων 4-1, 4-5 και 4-6 αντίστοιχα. Υπενθυμίζεται ότι η ράβδος 4-7 αναγνωρίστηκε ήδη ως
άτονη. Τοποθετώντας το σύστημα αναφοράς X-Y-Z στον κόμβο 4 παίρνουμε τις συνθήκες ισορροπίας:
X1 X5 X6
F X
 0  S 41 
L 41
 S 45 
L 45
 S 46 
L 46
  P X4
Y1 Y5 Y6
F Y
 0  S 41 
L 41
 S 45 
L 45
 S 46 
L 46
  P Y4
Z1 Z5 Z6
F Z
 0  S 41 
L 41
 S 45 
L 45
 S 46 
L 46
  P Z4

X1  0 X 5  1.25 X 6  1.25
Y1  2.00 Y 5  1.00 Y 6  1.00
Z 1  2.50 Z5  0 Z6  0
L 41  0 2  2.0 2    2.5   10.25  3.20m

2
L 45    1.25  2    1.0  2 02  2.563  1.60m
L 46  1.25 2    1.0   0 2  1.60m  L 45  λόγω συμμετρίας 

2
P X4  5kN P Y4  30kN P Z4  0

 1.25  1.25
S 41  0  S 45   S 46  5   0.781  S 45  0.781  S 46  5
1.6 1.6 

2.0 1 1 
S 41   S 45   S 46   30   0.625  S 41  0.625  S 45  0.625  S 46  30
3.2 1.6 1.6 

 2.5 
S 41   S 45  0  S 46  0  0  0.781  S 41 0
3.2 
2-184
S41  0 (Το γεγονός ότι η ράβδος 4-1 είναι άτονη διαπιστώθηκε ήδη στην αρχή της επίλυσης)
S45  20.80kN, S46  27.21kN

Στον κόμβο 5 συναρθρώνονται η άτονη ράβδος 5-7, οι ράβδοι 5-2 και 5-4, των οποίων οι αξονικές δυνάμεις
S52=S25, S54=S45 έχουν ήδη υπολογιστεί, και οι ράβδοι 5-1 και 5-6 με άγνωστες, ακόμη, αξονικές δυνάμεις.
Θεωρώντας, εκτός των S51 και S56, ως άγνωστη την S54 και ως φορτίο του κόμβου 5 την γνωστή S52 και
εφαρμόζοντας την ίδια διαδικασία υπολογισμού, όπως και για τους προηγούμενους κόμβους, παίρνουμε:
S51  17.74kN, S56  10.83kN
S54  20.80kN (Επαλήθευση προηγούμενου υπολογισμού)
Οι αριθμητικές πράξεις για την εύρεση των παραπάνω αποτελεσμάτων επαφίενται στον αναγνώστη.
Στον κόμβο 6 συναρθρώνονται η άτονη ράβδος 6-7, οι ράβδοι 6-5, 6-4, 6-3 και 6-2, των οποίων οι αξονικές
δυνάμεις S56=S65, S64=S46, S63=S36 και S62=S26 έχουν ήδη υπολογιστεί, και η ράβδος 6-1 με άγνωστη ακόμη
αξονική δύναμη. Θεωρώντας, εκτός της S61, ως άγνωστες τις S65 και S62, και ως φορτία του κόμβου 6 τις
γνωστές S64 και S63 και εφαρμόζοντας την ίδια διαδικασία υπολογισμού, όπως και για τους προηγούμενους
κόμβους, παίρνουμε:
S61  23.26kN
S65  10.83kN, S62  6.26kN (Επαλήθευση προηγούμενων υπολογισμών)
(δ) Διάγραμμα αξονικών δυνάμεων

Στο ακόλουθο διάγραμμα οι εφελκυστικές αξονικές δυνάμεις S των ράβδων συμβολίζονται με μπλε χρώμα
και οι θλιπτικές με κόκκινο χρώμα. Υπενθυμίζεται ότι ενώ σε πλαισιακούς φορείς οι αξονικές δυνάμεις
συμβολίζονται κατά κανόνα με το γράμμα Ν, σε δικτυώματα χρησιμοποιείται πολύ συχνά το γράμμα S. Στο
σχήμα δίνονται, επίσης, εκτός από τα φορτία, οι αντιδράσεις των στηρίξεων με την πραγματική τους φορά.
S [kN] 5
1
40
Y
Χ 23.26
-22.67
-13.13 0 30kN
Ζ 25 3 4 5kN
-19.50
-27.21
4.58 6.26 6
15
2 17.74 -20.8 0
10.83 0
11
-10.82
19 5 0
7
Ως μικρή άσκηση ο αναγνώστης καλείται να σχεδιάσει ποιοτικά την παραμορφωμένη κατάσταση στην οποία
μεταπίπτει ο φορέας λόγω του δεδομένου φορτίου.
Από την προηγηθείσα επίλυση του χωροδικτυώματος έγινε φανερό ότι σε φορείς με μεγάλο πλήθος ράβδων η
«χειροκίνητη» επίλυση είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα και επίπονη. Για τον λόγο αυτό είναι και ιδιαίτερα «επιρρεπής» σε
αριθμητικά λάθη. Επίσης, όμως, διαφάνηκε ότι η κατάστρωση των συνθηκών ισορροπίας στους κόμβους του φορέα και
η ακόλουθη επίλυση του προκύπτοντος γραμμικού συστήματος εξισώσεων αποτελεί μια εύκολα τυποποιήσιμη
διαδικασία, η οποία ως εκ τούτου μπορεί να κωδικοποιηθεί και να προγραμματιστεί σε ηλεκτρονικό υπολογιστή χωρίς
ιδιαίτερη δυσκολία.
2-185
2-186
Κεφάλαιο 3
Υπολογισμός παραμορφωσιακών μεγεθών
Σύνοψη
Οι ασκήσεις του κεφαλαίου αυτού αφορούν τις μεθόδους υπολογισμού (α) μεμονωμένων μεγεθών
παραμόρφωσης (Ομάδα Ι), δηλαδή μετατοπίσεων και στροφών σε συγκεκριμένα σημεία του εκάστοτε φορέα και
(β) ελαστικών γραμμών (Ομάδα Κ), δηλαδή της παραμορφωμένης κατάστασης ολόκληρου του φορέα. Ως
παραδείγματα χρησιμοποιούνται διάφοροι επίπεδοι και χωρικοί φορείς (δοκός, ημιπλαίσιο, πλαίσιο, δικτύωμα)
με ακλόνητες ή ελαστικές στηρίξεις/πακτώσεις και με φορτίσεις που περιλαμβάνουν τόσο εξωτερικά φορτία
(συγκεντρωμένες ή/και κατανεμημένες δυνάμεις) όσο και καταναγκασμούς (ομοιόμορφη/ανομοιόμορφη
θερμοκρασιακή φόρτιση και καταναγκασμένες βυθίσεις). Για τον υπολογισμό μεμονωμένων παραμορφωσιακών
μεγεθών εφαρμόζεται η μέθοδος των βοηθητικών μοναδιαίων δυνάμεων, δηλαδή η αρχή των συμπληρωματικών
δυνατών έργων (ΑΣΔΕ), ενώ για τον υπολογισμό των ελαστικών γραμμών εφαρμόζεται η μέθοδος των
συναρτήσεων ω σε συνδυασμό με την ΑΣΔΕ.
Απαραίτητη είναι η προηγούμενη μελέτη και κατανόηση της σχετικής με το παρόν κεφάλαιο θεωρίας, όπως αυτή
παρουσιάζεται σε βιβλία Στατικής των Κατασκευών (βλ. π.χ. [1] και [2]). Οπωσδήποτε απαιτείται η κατανόηση
των μεθόδων υπολογισμού μεγεθών έντασης, η εφαρμογή των οποίων παρουσιάστηκε στις ασκήσεις των
προηγηθέντων κεφαλαίων.
3-1
3.1 Υπολογισμός μεμονωμένων παραμορφωσιακών μεγεθών (Ομάδα Ι)

Για τους παρακάτω ισοστατικούς φορείς να υπολογιστούν τα ζητούμενα παραμορφωσιακά μεγέθη
εφαρμόζοντας τη μέθοδο των συμπληρωματικών δυνατών έργων.
Για το απεικονιζόμενο αμφιέρειστο ημιπλαίσιο ζητούνται οι μετακινήσεις u 2 ,

w 2 και φ2 του κόμβου 2 για τις εξής περιπτώσεις:
Α. Για τη γενική περίπτωση (ΕΙ=πεπερ., GA S =πεπερ., ΕΑ=πεπερ.):
Ø Λόγω q και n.
Β. Υπό τις παραδοχές της ατμησίας (GA S Ø) και της
ατένειας (ΕAØ):
Ø Β1) Λόγω q και n (Να γίνει σύγκριση με τη γενική περίπτωση).
Ø Β2) Λόγω q και n, αν η στήριξη 1 είναι κατακορύφως
ενδόσιμη ελαστικά.
Ø Β3) Λόγω ομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης t σε ολόκληρο
το φορέα.
Ø Β4) Λόγω ανομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης ∆t σε ολόκληρο
το φορέα.
Ø Β5) Λόγω της καταναγκασμένης βύθισης w 3L της στήριξης 3.
I1
Για τις περιπτώσεις των καταγκασμών t, ∆t και w3L να σχεδιαστεί (ποιοτικά) η
παραμορφωμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται ο φορέας.
Y,φ
X,u q =10kN/m
Z,w 3
2
t = 20 o C w3L EI = 1.5 ∏ 10 5 kNm 2

∆t = 40 o C 4.00 GA S = 2.0 ∏ 10 6 kN
h = 0.60m EA = 5.0 ∏ 10 6 kN
w3L = 3cm
α t = 10 -5 [ 1/ o C]
n =5kN/m 1
6.00
c N = 10 4 kN/m
3-2
Για την απεικονιζόμενη αρθρωτή δοκό ζητούνται η μετακίνηση w G1 και

η διαφορά στροφών ∆φG1 στην άρθρωση G1 για τις εξής περιπτώσεις:
Α. Για τη γενική περίπτωση (ΕΙ=πεπερ., GA S =πεπερ., ΕΑ=πεπερ.):
Ø Λόγω των δεδομένων εξωτερικών φορτίων.
Β. Υπό τις παραδοχές της ατμησίας (GA S Ø) και της
ατένειας (ΕAØ):
Ø Β1) Λόγω των δεδομένων εξωτερικών φορτίων
(Να γίνει σύγκριση με τη γενική περίπτωση).
Ø Β2) Λόγω των εξωτερικών φορτίων, αν η στήριξη 1 είναι κατακορύφως
ενδόσιμη ελαστικά.
Ø Β3) Λόγω ομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης t σε όλο το μήκος
της δοκού.
Ø Β4) Λόγω ανομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης ∆t σε όλο το
μήκος της δοκού.
Ø Β5) Λόγω της καταναγκασμένης βύθισης w3L της στήριξης 3.
Για τις περιπτώσεις των καταγκασμών t, ∆t και w3L να σχεδιαστεί (ποιοτικά) η
παραμορφωμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται ο φορέας.
I2
Y,φ
X,u
q =5kN/m
Z,w
PZ2 =20kN PX3 =10kN PX5 =15kN
1
2 3 G1 5
w3L 4
4
t = 20 o C
c N = 10 kN/m
∆t = 40 o C
2.00 2.00 1.50 3.50 1.50 w3L= 3cm
4.00 5.00 1.50
EIa = 1.5 ∏ 10 5 kNm 2 EIb = 0.8 ∏ 10 5 kNm 2

GA Sa = 2 ∏ 10 6 kN GA Sb = 1 ∏ 10 6 kN
EA a = 5 ∏ 10 6 kN EA b = 3 ∏ 10 6 kN
h a = 0.60m h b = 0.50m
α ta = 10 -5 [ 1/ oC] α tb = 10 -5 [1/ oC]
a b
3-3
Για το απεικονιζόμενο άτμητο και ατενές τριαρθρωτό πλαίσιο να υπολογιστεί

η μεταβολή ∆u ab της οριζόντιας απόστασης των σημείων a και b:
Ø λόγω του φορτίου p,
Ø λόγω της ομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης t 24 στο ζύγωμα,
Ø λόγω της ανομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης ∆t 24 στο ζύγωμα,
Ø λόγω της καταναγκασμένης βύθισης w 5L της στήριξης 5.
Για τις περιπτώσεις των καταγκασμών t 24 , ∆t 24 και w5L να σχεδιαστεί
(ποιοτικά) η παραμορφωμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται το πλαίσιο.
p=30kN/m t 24 = 20 o C
I3 ∆t 24 = 40 o C
1.00 2 3 4
a b Στύλοι:
Y,φ EI Σ = 1.5 ∏ 10 5 kNm 2
4.00
3.00 X,u
Ζύγωμα:
Z,w
EI Ζ = 1.2 ∏ 10 5 kNm 2
1 h Ζ = 0.60m
3.00 2.00 1.50 GA S Ø¶
5 EA Ø¶
α t = 10 -5 [ 1/ o C]
w5L = 3cm
Για το απεικονιζόμενο απλό τριγωνικό δικτύωμα ζητούνται η βύθιση w5 και

η στροφή χορδής ψ45:
Ø λόγω του φορτίου PZ5 ,
Ø λόγω της ομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης t σε όλες τις ράβδους.
2.00
2
I4 5
4
PZ5 =100kN
Y,φ
4.00 X,u
t = 30 o C
Z,w
EA = 10 6 kN
1 α t = 10 -5 [1/ o C]
2.00 4.00
3-4
Για τον απεικονιζόμενο ισοστατικό, άτμητο και ατενή χωρικό φορέα υπό τα
δεδομένα φορτία να υπολογιστούν η μετατόπιση w2 του κόμβου 2,
η στροφή φX2 του κόμβου 2 και η στροφή χορδής ψX23 (στο επίπεδο Y-Z) του
τμήματος 2-3.
4.00
x ∏ 2
1
y z x z
y 3.00
I5 Κυλινδρική
άρθρωση 30kN EI y = EI z = 2 ∏ 10 5 kNm 2
X,u,φX GA S Ø¶
Y,v,φΥ Z,w,φΖ 3 EA Ø¶
80kN 2.50
GIT = 3 ∏ 10 4 kNm 2
40kN 4
x
y
2.50
z
5
Για το απεικονιζόμενο ισοστατικό, άτμητο και ατενές ημιπλαίσιο με ελαστική

πάκτωση στον κόμβο 1 να υπολογιστεί η βύθιση w 2 της άρθρωσης 2 λόγω
του δεδομένου οριζόντιου φορτίου.
cM 2
1 3
EI = 3.6 ∏ 10 4 kNm 2
2.00
I6 GA S Ø¶
Υ,φ EA Ø¶
PX4 =60kN 4
X,u
c M = 3 ∏ 10 4 kNm/rad
Z,w 2.00
3.00 3.00
3-5
ΛΥΣΕΙΣ
Άσκηση Ι1
Για τον υπολογισμό των ζητούμενων μετακινήσεων εφαρμόζεται η αρχή των συμπληρωματικών δυνατών
έργων (ΑΣΔΕ, βλ. π.χ. [2], παράγρ. 3.6.5 και 9.4).
(1) Υπολογισμός των αντιδράσεων στήριξης και των φορτίων διατομής του φορέα υπό τη δεδομένη φόρτιση
Οι αντιδράσεις στήριξης και τα φορτία διατομής λόγω q και n έχουν ήδη υπολογιστεί στην Άσκηση
Η1/6 και δίνονται στο παρακάτω σχήμα:
q
n 2 3
3
2
+
A Z3 =30kN
X
Z 4.00 0 maxM=45 παραβολή
q =10kN/m 2 ου βαθμού
n=5kN/m M(x) [kNm]
A X1 =0
1
1
6.00
A Z1 =50kN
30
+ 2 0 3
2 3
- -30
-30
0 - N(x) [kN]
Q(x) [kN]
1 1 -50
Αντιδράσεις στήριξης και φορτία διατομής λόγω q και n
(2) Υπολογισμός των αντιδράσεων στήριξης και των φορτίων διατομής του φορέα υπό την κατάλληλη
μοναδιαία δυνατή φόρτιση
Ι. Μοναδιαίο δυνατό φορτίο ΡΧ2=1v για τον υπολογισμό της u2
Οι αντιδράσεις στήριξης και τα φορτία διατομής λόγω PX2=1v δίνονται στο ακόλουθο σχήμα:
PX2 =1v 4v 2/3 v 0
+ -
4v -2/3v
2/3 v + +
v
1 v
M (x) [m] v
Q (x) [-] N v (x) [-]
v
1
-2/3v
Αντιδράσεις στήριξης και φορτία διατομής λόγω PX2=1v
ΙΙ. Μοναδιαίο δυνατό φορτίο ΡZ2=1v για τον υπολογισμό της w2

Οι αντιδράσεις στήριξης και τα φορτία διατομής λόγω PZ2=1v δίνονται στο ακόλουθο σχήμα:
3-6
PZ2 =1v
0 0 0
0 0 0
-
0 v
M (x) [m] Qv (x) [-] N v (x) [-]
-1v
1v
Αντιδράσεις στήριξης και φορτία διατομής λόγω PΖ2=1v
ΙΙΙ. Μοναδιαίο δυνατό φορτίο ML2=1v για τον υπολογισμό της φ2

Οι αντιδράσεις στήριξης και τα φορτία διατομής λόγω ΜL2=1v , δίνονται στο ακόλουθο σχήμα:
M L2 =1v -1v -
+
1/6v 0
-1/6v 0 0
-
0 v
M (x) [-] Qv (x) [1/m] Nv (x) [1/m]
-1/6 v
1/6v
Αντιδράσεις στήριξης και φορτία διατομής λόγω ΜL2=1v
Ο υπολογισμός των αντιδράσεων στήριξης και των φορτίων διατομής για τις τρεις παραπάνω δυνατές
φορτίσεις έγινε, κατά τα γνωστά, με τη βοήθεια των συνθηκών ισορροπίας και τη μέθοδο των κυκλικών
διαχωριστικών τομών.
(3) Άθροιση όλων των παραγόμενων συμπληρωματικών δυνατών έργων, εξίσωσή τους με το μηδέν και
επίλυση ως προς τη ζητούμενη μετακίνηση
Ι. Υπολογισμός της u2
Α. Γενική περίπτωση (πεπερ. ΕΙ, GAS, ΕΑ)
► Λόγω q και n:
Χρησιμοποιώντας τα παραπάνω διαγράμματα των φορτίων διατομής λόγω q και n ,αφενός και
λόγω PX2=1v αφετέρου, παίρνουμε βάσει της ΑΣΔΕ ( [2], εξ. (9.4.4-4)) και με τη βοήθεια του
Πίνακα 0 του Παραρτήματος:
4v +
1 2 3  1
 M )dx  (M  M)dx  
u 2     (M v u2 =

v ∏
 1.5 ∏ 10 5
EI  1   +
0 2
 45
 6.00
 +

 -
1 2 3  1 -2/3v

  (Q  Q )dx  (Q  Q)dx   
  
v v ∏
2 ∏ 10 6 -30
GA S  1 
 +
0 2  30 -

 6.00
 +

 2/3v -30
1 2 v 3  
  
  (N  N)dx  ( N  N )dx   1
v
   ∏ + 4.00
EA  1  
-
2 0   5 10 6
∏
-50
3-7
1 1  1 1 1 2 
 
  6.0  4  45    0   
  4.0     30  50  
1.5  10 5
3  2  10 6 5  10 6
2 3 
 2.4  10  3 0 
  0.02133  10  3 
3
 2.379  10 m
● Η πραγματική και δυνατή ολοκλήρωση αφορά μόνο στα δομικά στοιχεία για τα οποία το
εκάστοτε φορτίο διατομής είναι μη μηδενικό για αμφότερες τις θεωρούμενες φορτίσεις.
● Οι αντιδράσεις στήριξης δεν υπεισέρχονται στον υπολογισμό της u2, διότι οι στηρίξεις είναι
ακλόνητες.
● Στη συγκεκριμένη περίπτωση η συνεισφορά των διατμητικών παραμορφώσεων είναι μηδενική.
● Η συνεισφορά των αξονικών παραμορφώσεων είναι μικρή σε σχέση με εκείνη των καμπτικών
παραμορφώσεων.
Β. Άτμητος και ατενής φορέας (ΕΙ=πεπερ., GASØ, ΕΑØ)
► Β1) Λόγω q και n:
Στην περίπτωση του άτμητου και ατενούς φορέα μηδενίζονται όλες οι τυχόν συνεισφορές από
διατμητικές και αξονικές παραμορφώσεις, δηλαδή τα δυνατά έργα τεμνουσών και αξονικών
δυνάμεων είναι εξ ορισμού μηδενικά. Συνεπώς, σύμφωνα με τους παραπάνω υπολογισμούς
παίρνουμε:
u2=2.4•10-3m
Η τιμή αυτή είναι κατά [(2.4-2.379)/2.379] •100%=0.9% μεγαλύτερη έναντι της τιμής της u2 στην
γενική περίπτωση πεπερασμένων ελαστικών ιδιοτήτων.
► Β2) Λόγω q και n, αν η στήριξη 1 είναι κατακορύφως ενδόσιμη ελαστικά:

Στην περίπτωση αυτή παράγεται πρόσθετο συμπληρωματικό δυνατό έργο από τη δυνατή αντίδραση
στήριξης ΑΖ1v=-(2/3)v στην κατακόρυφη πραγματική μετατόπιση:

w Z1  A Z1 c N  50kN 10 4 kN m  5  10 3 m . 
Σύμφωνα με την ΑΣΔΕ ( [2], εξ. (9.4.4-4)) παίρνουμε:
u 2  2.4  10 3  A vZ1   A Z1 c N   2.4  10 3    2/3 
v
 50 10 4 
 2.4  10 3  3.33  10  3  9.33  10  4 m
● Η ενδοσιμότητα της στήριξης 1 επηρεάζει στη συγκεκριμένη περίπτωση σημαντικά την τιμή της
οριζόντιας μετατόπισης, έχουμε δηλαδή αλλαγή προσήμου.
v
● Στην έκφραση των συμπληρωματικών δυνατών έργων χρησιμοποιήθηκε ο όρος ΑΖ1 •( ΑΖ1/cN)
v
αντί του όρου ΝΕΖ1 •( ΝΕΖ1/cN), αφού λόγω ΝΕΖ=-ΑΖ μας δίνει ακριβώς την ίδια τιμή.
► Β3) Λόγω ομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης t:

Στην περίπτωση αυτή συμπληρωματικό δυνατό έργο παράγει η δυνατή αξονική δύναμη Νv(x) επί
των πραγματικών αξονικών παραμορφώσεων εt(x)=αt•t=10-5•20oC. Σύμφωνα με την ΑΣΔΕ ( [2], εξ.
(9.4.4-4)) και με τη βοήθεια του Πίνακα 0 του Παραρτήματος παίρνουμε:
2/3v
2 3
u 2   [N v  x   α t  t]dx   [ N v  x   α t  t]dx  + + 4.00

 

1 2 0
10 -5 ∏ 20
2
 4.00   10 5  20  0.53  10 3 m
3
3-8
Λόγω της ομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης t – όπως και λόγω οποιουδήποτε άλλου
καταναγκασμού – ο ισοστατικός φορέας παραμένει άτονος. Συνεπώς, εκτός από τις αξονικές
παραμορφώσεις (εδώ επιμηκύνσεις λόγω t > 0oC) τα δομικά στοιχεία δεν εμφανίζουν άλλες
παραμορφώσεις και η παραμορφωμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται ο φορέας έχει την εξής
μορφή:
u2 φ2
u3 > u2
w2
∏
Βιντεοπαρουσίαση αυτής της
2
∏
άσκησης στο YouTube:
3
https://youtu.be/6hb2dg_lFMk
Παραμορφωμένη κατάσταση λόγω t
Ο αναγνώστης καλείται να απαντήσει στις εξής απλές ερωτήσεις:

 Γιατί ο κόμβος 2 μετατοπίζεται προς τα επάνω;
 Γιατί η μετατόπιση u3 είναι μεγαλύτερη από την u2;
 Γιατί ο κόμβος 2 εμφανίζει αρνητική (δεξιόστροφη) στροφή;
► Β4) Λόγω ανομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης Δt:

Στην περίπτωση αυτή συμπληρωματικό δυνατό έργο παράγει η δυνατή ροπή κάμψης Μv(x) επί των
πραγματικών καμπυλοτήτων
κt(x)=αt•(Δt/h)=10-5•(40/0.6)=66.67•10-5
Σύμφωνα με την ΑΣΔΕ ( [2], εξ. (9.4.4-4)) και με τη βοήθεια του Πίνακα 0 του Παραρτήματος
παίρνουμε:
2
 α  ∆t  3
 α  ∆t 
u 2    M v  x   t  dx    M v  x   t  dx
1
 h  2
 h 
4v
+
4v +
= + 4.00 + +
66.67 ∏ 10 -5
66.67 ∏10 -5 6.00
1 1
  4.00  4  66.67  10 5   6.00  4  66.67  10 5  13.33  10 3 m
2 2
Λόγω της ανομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης Δt – όπως και λόγω οποιουδήποτε άλλου
καταναγκασμού – ο ισοστατικός φορέας παραμένει άτονος. Συνεπώς, εκτός από τις θετικές
καμπυλότητες ( λόγω Δt > 0oC) τα δομικά στοιχεία δεν εμφανίζουν άλλες παραμορφώσεις και η
παραμορφωμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται ο φορέας έχει την εξής μορφή:
3-9
u2 u3 = u2
φ2
w2 =0
∏ ∏
2 Βιντεοπαρουσίαση αυτής της άσκησης
3 στο YouTube:
https://youtu.be/BW_Ev0WaiG0
Παραμορφωμένη κατάσταση λόγω Δt

 Γιατί ο κόμβος 2 δεν μετατοπίζεται κατακορύφως;
 Γιατί η οριζόντια μετατόπιση u2 είναι ίση με την u3;
 Γιατί ο κόμβος 2 εμφανίζει αρνητική δεξιόστροφη στροφή;
► Β5) Λόγω της καταναγκασμένης βύθισης w3L της στήριξης 3:

Στην περίπτωση αυτή συμπληρωματικό δυνατό έργο παράγει η δυνατή αντίδραση στήριξης ΑZ3v επί
της πραγματικής καταναγκασμένης βύθισης w3L=3cm. Σύμφωνα με την ΑΣΔΕ ([2], εξ. (9.4.4-4))
παίρνουμε:
v
2
u 2  A vZ3  w 3L     0.03  0.02m  20mm
3
Λόγω της καταναγκασμένης βύθισης w3L – όπως και λόγω οποιουδήποτε άλλου καταναγκασμού –
ο ισοστατικός φορέας παραμένει άτονος. Συνεπώς, τα δομικά του στοιχεία παραμένουν παντελώς
απαραμόρφωτα και η παραμορφωμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται ο φορέας έχει την εξής
μορφή:
φ2 u 3 =u 2
u2
w2 =0 3
∏ ∏
2 w3L =3cm
1
Παραμορφωμένη κατάσταση λόγω w3L

 Γιατί ο κόμβος 2 εμφανίζει αρνητική (δεξιόστροφη) στροφή;
ΙΙ. Υπολογισμός της w2

Χρησιμοποιώντας τα γνωστά διαγράμματα των φορτίων διατομής λόγω q και n, και λόγω PZ2=1v
παίρνουμε βάσει της ΑΣΔΕ ( [2], εξ. (9.4.4-4)) και με τη βοήθεια του Πίνακα 0 του Παραρτήματος:
3-10
1 2 v 3  1 2 3 
 ( Q v  Q )dx  ( Q v  Q)dx  
w2   
  ( M  M )dx  ( M  M)dx  
     
v

 
EI  1  0  0

 GA S 
2 0  1 0 0 2 0 
1 2 3  1 2 v
   (N v  N)dx   ( N v  N )dx  


 (N  N)dx 
  
EA  1 2 0
 EA 1

-1v -30
1 1 
= ∏ 4.00  0.2  10 - 6    4.00    1    30  50   
-
5 ∏ 10 6 2 
-50
 3.2  10 5 m
Η βύθιση w2 του κόμβου 2 επηρεάζεται αποκλειστικά από την δυστένεια ΕΑ.

Στην περίπτωση αυτή ισχύει σύμφωνα με την προηγούμενη παρατήρηση:
w2=0

Στην περίπτωση αυτή πρέπει να ληφθεί υπόψη το πρόσθετο συμπληρωματικό δυνατό έργο που
παράγεται από τη δυνατή αντίδραση ΑZ1v στην κατακόρυφη πραγματική μετατόπιση:

w Z1  A Z1 c N  50kN 10 4 kN m  5  10 3 m . 
Συνεπώς, έχουμε:
w 2  0  A vZ1   A Z1 c N   1v  50 
10 4  5  10 3 m

-1v
2 3
w 2   [N v  x   α t  t]dx   [ N v  x   α t  t]dx  + 4.00 =
-

 

1 2 0
10 -5 ∏ 20
 4.00    1  10 5  20  0.8  10 3 m
Παραμορφωμένη κατάσταση: βλ. προηγηθέν σχήμα.

2  3 
 α  ∆t   v α  ∆t 
w 2   M v x  t  dx    M x  t  dx  0
    h     h 
1 0  2 0 
Παρατηρούμε ότι η ανομοιόμορφη θερμοκρασιακή φόρτιση Δt δεν επηρεάζει την βύθιση του
κόμβου 2: w2=0.

w 2  A vZ3  w 3L  0  0.03  0
3-11
ΙΙΙ. Υπολογισμός της φ2

Χρησιμοποιώντας τα παραπάνω διαγράμματα των φορτίων διατομής λόγω q και n (Σχ. 1) και λόγω
ΜL2=1v (Σχ. 4) παίρνουμε βάσει της ΑΣΔΕ ( [2], εξ. (9.4.4-4)) και με τη βοήθεια του Πίνακα 0 του
Παραρτήματος:
-1v -
1 2 3  1
φ 2    (M  M )dx  (M  M)dx  
φ2=

v v ∏
1.5 ∏ 10 5

 
EI  1  0  0 2  45
+
 6.00
 +

 +
   1/6 v
1 2 3
 1
 
  
 Q )dx  (Q 
∏
v v
 (Q  Q)dx
2 ∏ 10 6 + -30
GA S   

1 0 0 2  30 -
 6.00

 +
 -1/6 v -30

1 2 v 3  
1
   
  (N  N)dx  ( N  N)dx  
v
∏ 4.00
-
-
EA  1   5 ∏ 10 6
2  0  
-50
1  1  1 1 1  1
v

 
   6    1  45    0      4        30  50  
1.5  10 5
 3  2  10 6 5  10 6
 2  6 
  0.6  10 3 0 
 5.333  10 6 
3
 0.59466 10 rad

Μηδενίζοντας στον προηγούμενο υπολογισμό της φ2 τη συνεισφορά των αξονικών
παραμορφώσεων παίρνουμε (Σημ.: Η συνεισφορά των διατμητικών παραμορφώσεων ήταν ούτως ή
άλλως μηδενική):
φ2=-0.6•10-3rad
Στην περίπτωση αυτή πρέπει να ληφθεί υπόψη το πρόσθετο συμπληρωματικό δυνατό έργο που
παράγεται από τη δυνατή αντίδραση ΑZ1ν=(1/6)ν στην κατακόρυφη πραγματική μετατόπιση:

w Z1  A Z1 c N  50kN 10 4 kN m  5  10 3 m . 
Συνεπώς, έχουμε:
φ 2   0.6  10 -3  A vZ1   A Z1 c N   0.6  10 -3  1 6 
v
 50 10   2.33 10
4

4
rad

-1/6 v
2 3
φ 2   [N v  x   α t  t]dx   [ N v  x   α t  t]dx  + 4.00 =
-

 

1 2 0
10 -5 ∏ 20
3-12
 1
 4.00      10  5  20  0.133  10  3 rad
 6

2 
 α  ∆t  3
 v α t  ∆t 
φ 2    M v  x   t  dx    M  x    dx
1

  
h   h 
 0  2
-1v -
1
6.00    1
v
= +    66.67  10 5  2  10 3 rad
2
66.67 ∏10 -5
6.00

v
 1
φ 2  A vZ3  w 3L      0.03  5  10 - 3 rad
 6
Παραμορφωμένη κατάσταση: προηγηθέν σχήμα.
3-13
Άσκηση Ι2
Έχουν ήδη υπολογιστεί στην Άσκηση Η4/1 και παρουσιάζονται στο παρακάτω σχήμα:
X q =5kN/m
Z PZ2 =20kN
A X1= 25kN PX3=10kN PX5=15kN
1 2 3 G1 4 5
A Z1 = 7.32kN
A Z3 = 19.82kN A Z4 = 17.86kN
2.00 2.00 1.50 3.50 1.50

4.00 5.00 1.50
-10.72
M(x) [kNm] -5.63

- 1.41
2 G1 -
+ 5
1 + 5.10 7.66
3 4
14.64
7.32 7.14 7.5

Q(x) [kN] + 20 + 17.86 +
2 19.82 3 G1 - 4 5
1
-
-10.36
-12.68
25
10 15
+
N(x) [kN]
+
2 G1 5
1
3 4
Αντιδράσεις στήριξης και φορτία διατομής λόγω των δεδομένων εξωτερικών φορτίων
Ι. Μοναδιαίο δυνατό φορτίο ΡZG1=1v για τον υπολογισμό της wG1
3-14
PZG1=1v
0
2 3 G1 4 5
1
-0.375 v v 0
1.375
-1.5 v
-0.75v
v
M (x) [m] -
0 0
v
+ 1
v
Q (x) [-]
-
v
-0.375
0 0
N v (x) [-]
Αντιδράσεις στήριξης και φορτία διατομής λόγω PZG1=1v
ΙΙ. Μοναδιαία δυνατή φόρτιση ΔMLG1=1v για τον υπολογισμό της ΔφG1
0 ∆MLG1 =1v
2 3 G1 4 5
1 v
0.357 v v
-0.643 0.286
0
v v
M (x) [-] + 1
v
1.429
v
0.357
+
Qv (x) [1/m] -
-0.286 v
0 0
N v (x) [1/m]
Αντιδράσεις στήριξης και φορτία διατομής λόγω ΔMLG1=1v
Ο υπολογισμός των αντιδράσεων στήριξης και των φορτίων διατομής για τις δύο παραπάνω δυνατές
φορτίσεις γίνεται, κατά τα γνωστά, με τη βοήθεια των συνθηκών ισορροπίας και τη μέθοδο των
κυκλικών διαχωριστικών τομών.
Ι. Υπολογισμός της wG1
► Λόγω Ρ και q:
Χρησιμοποιώντας τα παραπάνω διαγράμματα των φορτίων διατομής λόγω Ρ και q (Σχ. 1) και λόγω
PZG1=1v (Σχ. 2) παίρνουμε βάσει της ΑΣΔΕ ( [2], εξ. (9.4.4-4)) και με τη βοήθεια του Πίνακα 0 του
M Q N
w G1   M v  dx   Q v  dx   N v

 dx
EI GA S 0
EA
Παρατηρούμε κατ’ αρχάς ότι η αξονική δύναμη Νv(x) είναι παντού μηδενική. Αυτό σημαίνει ότι οι
3-15
αξονικές παραμορφώσεις της δοκού δεν επηρεάζουν την τιμή της ζητούμενης μετατόπισης wG1.
Επίσης, παρατηρούμε ότι οι ροπές Mv(x) και οι τέμνουσες Qv(x) είναι μηδενικές στο τμήμα G1-5
της δοκού. Αυτό σημαίνει ότι οι παραμορφώσεις του τμήματος G1-4-5 της δοκού δεν επηρεάζουν
καθόλου την τιμή της wG1. Σύμφωνα με τα παραπάνω, η ολοκλήρωση αφορά μόνο ροπές και
τέμνουσες των τμημάτων 1-3 και 3-G1:
G1 G1
1 1
w G1   M 
M dx   Q 
v v
    Q dx
EI a 1
GA Sa 1
-1.5v -1.5v - v
1
- -0.375 v +
-
1 1 7.32
= ∏ 20 -10.72 + + ∏
+ + 7.14
EI a - -10.72 GA Sa
- +
+ - -12.68
14.64 1.50
2.00 2.00 1.50 2.00 2.00
-1.5v -1.5v -1.5v

- - -
1
= ∏
-10.72 + 20 + +
EI a -10.72
- +
-
4.00 2.00 2.00 1.50
- 1v
- v
-0.375 +
-0.375 v
1
+ ∏ 7.32 + - + 7.14
GA Sa +
-12.68 +
2.00 2.00 1.50
 
1 1 1 1 
    4.0    1.5    10.72   4.0    1.5  1 0.5  20   1.5    1.5    10.72 
1.5  10  
5
3 6   3  
      
 21.44 30 8.04 
 
1  2.0   0.375   7.32  2.0   0.375    12.68  1.5 1  7.14 
 
2.0 10 6       
 5.49 9.51 10.71 
 0.52 14.73
   0.35 105  0.736 105  0.39 105 m
1.5 105 2.0 106
● Η βύθιση wG1 είναι πρακτικά μηδενική: wG1=0.39•10-5m=0.0039mm.
-5
● Η συνεισφορά των διατμητικών παραμορφώσεων (0.736•10 ) είναι της ίδιας τάξης μεγέθους με
-5
τη συνεισφορά των καμπτικών παραμορφώσεων (–0.35•10 ).
● Οι αντιδράσεις στήριξης δεν υπεισέρχονται στον υπολογισμό της wG1, διότι οι στηρίξεις είναι
ακλόνητες.

► Β1) Λόγω Ρ και q:
3-16

παίρνουμε:
wG1=-0.35•10-5m
Παρατηρούμε ότι υπό τη δεδομένη φόρτιση η άρθρωση G1 μετατοπίζεται προς τα επάνω.
► Β2) Λόγω P και q, αν η στήριξη 1 είναι κατακορύφως ενδόσιμη ελαστικά:
στήριξης ΑΖ1v=-0.375v στην κατακόρυφη πραγματική μετατόπιση:
 
w Z1  A Z1 c N  7.32kN 10 4 kN m  7.32  10 4 m .
Βάσει της ΑΣΔΕ ( [2], εξ. (9.4.4-4)) παίρνουμε:

w G1   0.35  10 5  A vZ1   A Z1 c N   0.35  10 5    0.375 
v
 7.32  10 -4 
  0.035  10  4  2.745  10  4  2.78  10  4 m
Παρατηρούμε ότι η ελαστική έδραση του κόμβου 1 οδηγεί υπό τη δεδομένη φόρτιση σε περαιτέρω
ανύψωση (κατά 2.78•10-4-0.35•10-5=2.745•10-4m) της άρθρωσης G1. Η περαιτέρω αυτή μετατόπιση
είναι κατά μία τάξη μεγέθους μεγαλύτερη από την ανύψωση λόγω κάμψης της δοκού (0.35•10-5m).
Τέλος, επισημαίνεται ότι στην έκφραση των συμπληρωματικών δυνατών έργων χρησιμοποιήθηκε ο
όρος ΑΖ1v•(ΑΖ1/cN) αντί του όρου ΝΕΖ1v•(ΝΕΖ1/cN), αφού λόγω ΝΕΖ=-ΑΖ μας δίνει ακριβώς την ίδια
τιμή.

Στην περίπτωση αυτή συμπληρωματικό δυνατό έργο παράγει η δυνατή αξονική δύναμη Νv(x) επί
των πραγματικών αξονικών παραμορφώσεων ε,t(x)=αt•t=10-5•20οC. Επειδή, όμως, η Νv(x) είναι
μηδενική σε όλον το φορέα παίρνουμε:
wG1=0
δηλαδή η αυξομείωση της θερμοκρασίας t δεν προκαλεί κατακόρυφη μετατόπιση στο σημείο G1,
ούτε σε κανένα άλλο σημείο της αρθρωτής δοκού.
Λόγω της ομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης t – όπως και λόγω οποιουδήποτε άλλου
καταναγκασμού – η ισοστατική αρθρωτή δοκός παραμένει άτονη. Συνεπώς, εκτός από τις αξονικές
παραμορφώσεις - επιμηκύνσεις λόγω t>0oC, τα διάφορα τμήματα της δεν εμφανίζουν άλλες
παραμορφώσεις και η παραμορφωμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται η δοκός είναι η εξής:
1 2 G1 4
3 5
u G1 = α t ∏ t ∏ L 1-G1 u 5 = α t ∏ t ∏ L 1-5
= 10 -5 ∏ 20 ∏ 5.5 = 10 -5 ∏ 20 ∏ 10.5
= 1.1mm = 2.1mm
Παραμορφωμένη κατάσταση λόγω t

Στην περίπτωση αυτή συμπληρωματικό δυνατό έργο παράγει η δυνατή ροπή κάμψης Μv(x) επί των
πραγματικών καμπυλοτήτων
κta(x)=αt•(Δt/ha)=10-5•(40/0.6)=66.67•10-5 στο τμήμα 1-G1 και
κtb(x)=αt• (Δt/hb)=10-5•(40/0.5)=80•10-5 στο τμήμα G1-5.
Επειδή, όμως, η Μv(x) είναι μηδενική στο τμήμα G1-5 ( Σχ. 2), περιοριζόμαστε στο τμήμα 1-G1
και με τη βοήθεια του Πίνακα 0 του Παραρτήματος παίρνουμε:
G1
α  ∆t  3
α  ∆t  G1 
α  ∆t 
w G1    M v  x   t dx    M v  x   t dx    M v  x   t dx
 h a   h a   h a 
1 1 3 
3-17
- -1.5v -1.5v -
= + + +
-5
66.67 ∏ 10 66.67 ∏ 10 -5
4.00 1.5
1 1
  4.00    1.5   66.67  10  5   1.50    1.5   66.67  10  5 
2 2
 2.00  10  3  7.50  10  4  2.75  10  3  2.75mm
Λόγω της ανομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης Δt – όπως και λόγω οποιουδήποτε άλλου
καταναγκασμού – ο ισοστατικός φορέας παραμένει άτονος. Συνεπώς, εκτός από τις θετικές
καμπυλότητες, λόγω Δt>0oC, τα δομικά στοιχεία δεν εμφανίζουν άλλες παραμορφώσεις και η
παραμορφωμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται ο φορέας έχει την εξής μορφή:
∆φG1>0
wG1=-2.75mm w5<0
1 3 4
G1 5
Παραμορφωμένη κατάσταση λόγω Δt
Μικρή άσκηση: (α) Εξηγήστε με εποπτικό τρόπο, γιατί το σημείο G1 μετατοπίζεται προς τα πάνω,
και (β) τεκμηριώστε υπολογιστικά ότι το σημείο 5 μετατοπίζεται επίσης προς τα επάνω.
της πραγματικής καταναγκασμένης βύθισης w3L=3cm. Βάσει της ΑΣΔΕ ([2], εξ. (9.4.4-4))
παίρνουμε:
w G1  A vZ3  w 3L  1.375 v  0.03  0.041m  41mm
Λόγω της καταναγκασμένης βύθισης w3L – όπως και λόγω οποιουδήποτε άλλου καταναγκασμού –
ο ισοστατικός φορέας παραμένει άτονος. Συνεπώς, τα δομικά του στοιχεία παραμένουν παντελώς
μορφή:
1 wL3 = 3cm 3 G1 4 w5
5
∆φG1<0
Ερώτηση: Σε ποια παραδοχή οφείλεται το γεγονός ότι ο κόμβος 5, καθώς και όλοι οι άλλοι κόμβοι
της δοκού, εμφανίζουν μηδενική οριζόντια μετατόπιση;
ΙΙ. Υπολογισμός της διαφοράς στροφών ΔφG1 στην άρθρωση G1

► Λόγω Ρ και q:
Χρησιμοποιώντας τα διαγράμματα των φορτίων διατομής λόγω των δεδομένων εξωτερικών
φορτίων (Σχ. 1) και λόγω MLG1=1v (Σχ. 3) παίρνουμε βάσει της ΑΣΔΕ ( [2], εξ. (9.4.4-4)) και με τη
βοήθεια του Πίνακα 0 του Παραρτήματος:
3-18
M Q N
∆φ G1   M v  dx   Q v  dx   N v

 dx
EI GA S 0
EA
Παρατηρούμε κατ’ αρχάς ότι η αξονική δύναμη Νv(x) είναι παντού μηδενική. Αυτό σημαίνει ότι οι
αξονικές παραμορφώσεις της δοκού δεν επηρεάζουν την τιμή της ζητούμενης διαφοράς στροφών
ΔφG1. Επίσης, παρατηρούμε ότι οι ροπές Mv(x) και οι τέμνουσες Qv(x) είναι μηδενικές στο τμήμα
4-5 της δοκού. Αυτό σημαίνει ότι οι παραμορφώσεις του τμήματος 4-5 της δοκού δεν επηρεάζουν
καθόλου την τιμή της ΔφG1. Σύμφωνα με τα παραπάνω, η ολοκλήρωση αφορά μόνο ροπές και
τέμνουσες των τμημάτων 1-3, 3-G1 και G1-4:
1 3 G1  4
 M v  M dx  M v  M dx   1
   
∆φ G1 
   M 
v
   M dx
EI a  EI
1 3  b G1
1 3 G1  4
 Q v  Q dx  Q v  Q dx   1
   
    Q 
v
   Q dx
GA Sa   GA
1 3  Sb G1
v
+ 1.429
v 1v +
1.429 v
+ 1
1 1 7.66 -5.63
= ∏ 20 -10.72 + + ∏
EI a - -10.72 EI b -
+
+ -
14.64 3.50
1.50
2.00 2.00
0.357v
+ - -
-0.286v -0.286v
1 + 7.32 1
+ ∏ + 7.14 + ∏ + -10.36
GA Sa GA Sb
- + 7.14 -
-12.68
1.50 3.50
2.00 2.00

1  1 3   4.0  1.429    10.72   1 6   4.0  1.429  20  1  0.5 
 
1.5  10 5    
 20.425  28.58

 1 6   1.50    10.72    2  1.429  1 
 
10.34 
 
1  1 6   3.50  1    5.63   1 3   3.50  1  7.66 
 
0.8  10 5    
 3.284 8.937 
 
1  2  0.357  7.32  2  0.357    12.68   1.5    0.286   7.14 
 
2  10 6     
 5.226 9.053 3.063 
 
1  3.5    0.286   7.14  1 2   3.5    0.286     7.14  10.36  
 
1  10 6    
 7.147 8.759 
1 1 1 1

5
   2.1844   5
 5.653 
6
   6.89    1.612
1.5  10 0.8  10 2  10 1  10 6
5 5 5
 5.61
   0.1833
 10
   5.426  10 rad
10
από κάμψη από διάτμηση
3-19
-5
● Η συνεισφορά των διατμητικών παραμορφώσεων (-0.1833•10 rad) είναι κατ’ απόλυτη τιμή πολύ
-5
μικρότερη των καμπτικών παραμορφώσεων (5.61•10 rad).

► Β1) Λόγω των δεδομένων εξωτερικών φορτίων:
παίρνουμε:
ΔφG1=5.61•10-5 rad
Παρατηρούμε ότι η διαφορά στροφών ΔφG1 είναι θετική και, συνεπώς, το γόνατο που σχηματίζει
στο σημείο της άρθρωσης G1 η ελαστική γραμμή δείχνει προς τα επάνω.
► Β2) Λόγω των δεδομένων εξωτερικών φορτίων, αν η στήριξη 1 είναι κατακορύφως ενδόσιμη
ελαστικά:
στήριξης ΑΖ1v=0.357v στην κατακόρυφη πραγματική μετατόπιση:
w Z1  A Z1 c N  7.32kN 10 4 kN m   7.32  10 4 m

∆φ G1  5.61 10 5  A vZ1   A Z1 c N   5.61 10 5  0.357 v  7.32 10 4 
 5.61 10 5  26.132  10 5  31.74  10 5 rad
Παρατηρούμε ότι η ελαστική στήριξη του κόμβου 1 οδηγεί υπό τη δεδομένη φόρτιση σε αύξηση
κατά (26.132•10-5 rad) της ΔφG1, η οποία μάλιστα είναι πολλαπλάσια της αρχικής τιμής (5.61•10-5
rad) της ΔφG1. Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι στην έκφραση των συμπληρωματικών δυνατών έργων
χρησιμοποιήθηκε ο όρος ΑΖ1v•( ΑΖ1/cN) αντί του όρου ΝΕΖ1v•( ΝΕΖ1/cN), αφού λόγω ΝΕΖ=-ΑΖ μας
δίνει ακριβώς το ίδιο αποτέλεσμα.

∆φ G1   [ N v  x   α t  t]dx  0

 

0
Δηλαδή η αυξομείωση της θερμοκρασίας t, δεν προκαλεί διαφορά στροφών στο σημείο G1, όπως
άλλωστε δεν προκαλεί στροφές και κατακόρυφες μετατοπίσεις σε κανένα άλλο σημείο της
αρθρωτής δοκού.

3
α  ∆t  G1
α  ∆t  4
α  ∆t 
∆φ G1    M v  x   t dx    M v  x   t dx    M v  x   t dx
 ha    ha    h b 
1 3 G1
+
1.429 v + 1v 1v +
v
1.429
= + + + +
+
-5
66.67 ∏10 -5 66.67 ∏10 80 ∏10 -5
4.00 1.50 3.50
3-20
1 1
  4.00  1.429  66.67  10  5   1.50  1.429  1  66.67  10  5
2 2
1
  3.50  1  80  10  5
2
 1.905  10  3  1.215  10  3  1.40  10  3  4.52  10  3 rad

∆φ G1  A vZ3  w 3L  0.643  0.03  19.29  10 3 rad
3-21
Άσκηση Ι3
Έχουν ήδη υπολογιστεί στην Άσκηση Η6/4. Εφόσον ο φορέας είναι άτμητος και ατενής, οι μόνες μη
μηδενικές ελαστικές παραμορφώσεις είναι οι καμπτικές. Συνεπώς, αρκεί για τον υπολογισμό
οποιουδήποτε μεγέθους μετακίνησης λόγω p, η γνώση των ροπών κάμψης Μ(x) και των αντιστοίχων
καμπυλοτήτων κ(x)=Μ(x)/EI(x).
p=30kN/m
1.00 2 3 4
a b
4.00
X
3.00
Z
1
A X1 =-18.36kN 1.50
A Z1 =69.50kN
A X5 =18.36kN
3.00 2.00 A Z5 =80.50kN
-73.46 93.75 -101.78

- 3 -
2 4
-
Ma =-55.1 a b Mb =-83.27
93.75
M(x) [kNm]
Αντιδράσεις στήριξης και ροπές κάμψης του δεδομένου άτμητου και ατενούς φορέα
Μοναδιαία δυνατή φόρτιση ΡΧa=–ΡΧb =1v για τον υπολογισμό της Δuab
3-22
2 3 4 -0.184v - 0.122v
1.00 0.612v
PXb =1v
PXa =1v a b + +
X 4.00 0.918v
3.00
Z
1 M v (x) [m]
0.2041v 1.50
0.0612 v 5 0.2041v
3.00 2.00 -0.0612v
Αντιδράσεις στήριξης και ροπές κάμψης λόγω ΡΧa= –ΡΧb =1v

Ο υπολογισμός των αντιδράσεων στήριξης και των ροπών κάμψης γίνεται, κατά τα γνωστά, με τη
βοήθεια των συνθηκών ισορροπίας και τη μέθοδο των κυκλικών διαχωριστικών τομών.
Υπολογισμός της Δuab
► Λόγω του φορτίου p:
Χρησιμοποιώντας τα παραπάνω διαγράμματα των φορτίων διατομής λόγω p (Σχ. 1) και λόγω ΡΧa = –
ΡΧb =1v (Σχ. 2), παίρνουμε βάσει της ΑΣΔΕ ( [2], εξ. (9.4.4-4)) και με τη βοήθεια του Πίνακα 0 του
1 2 5  4
 M v  Mdx  M v  Mdx   1
∆u ab    M
v
   Mdx
EI Σ   EI
1 4  Z 2
0.122v -101.78
-0.184 v
-73.46 1.00
-
1.00 0.612v -83.27

+
-
v
1 + 0.918
= ∏ +
1.5 ∏ 10 5 3.00 -55.1 4.50
-0.184v -
+ 0.122v
1
+ ∏
1.2 ∏ 10 5 -101.78
-73.46 93.75
- -
5.00
3-23
1
  1 3   3.0  0.612    55.1  1 6   1.0   2  0.612    55.1
1.5  10 5
 0.612    73.46     55.1    0.184   2    73.46     0.184  
 1 3   4.5  0.918    83.27   1 6   1.0   2  0.918    83.27   0.122    83.27 
 2  0.122    101.78   0.918    101.78  
1
  1 3   5.0  93.75    0.184  0.122   1 6   5.0  0.122    73.46 
1.2  10 5
   101.78     0.184   2    0.184     73.46   2  0.122    101.78  
1
    33.7212  12.53804  114.663  46.885 
1.5  10 5
1
    9.6875  9.9703   1.385  10 3  2.35  10 6
1.2  10 5
  1.38  10 3 m
Το αρνητικό πρόσημο σημαίνει ότι η οριζόντια απόσταση των σημείων a και b αυξάνεται υπό την
επήρεια του φορτίου p. Πως εξηγείται αυτό εποπτικά;
Σημειώνεται ότι οι αντιδράσεις στήριξης δεν υπεισέρχονται στον υπολογισμό του Δuab, διότι οι
στηρίξεις είναι ακλόνητες και, συνεπώς, ο υπολογισμός της Δuab δεν προϋποθέτει τη γνώση τους.
► Λόγω ομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης t24:
Στην περίπτωση αυτή συμπληρωματικό δυνατό έργο παράγει η δυνατή αξονική δύναμη Ν24v(x), που
αναπτύσσεται στο ζύγωμα 2-4 λόγω της δυνατής φόρτισης ΡΧa=-ΡΧb=1v, επί των πραγματικών
αξονικών παραμορφώσεων εt(x)=αt•t=10-5•20oC του ζυγώματος. Η Ν24v(x) είναι, προφανώς, σταθερή
σε όλο το μήκος του ζυγώματος και υπολογίζεται εύκολα από την εξής κυκλική διαχωριστική τομή:
2 Nv24
1.00 PXa=1v
a
F X
 0  N 24
v
 A vX1  P Xa
X
3.00
Z  0.2041  1
  0.796
1
0.2041v
0.0612v

4

∆u ab   N v  x   α t  t dx  N 24

v

 α  t L
t 24
2
σταθερές
 0.796  10  5  20  5.0  0.796  10 3 m  0.8mm
Το αρνητικό πρόσημο σημαίνει ότι η θερμοκρασιακή φόρτιση t24 προκαλεί αύξηση της οριζόντιας
απόστασης των σημείων a και b. Πως εξηγείται αυτό εποπτικά;
3-24
Λόγω της ομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης t24 – όπως και λόγω οποιουδήποτε άλλου
καταναγκασμού – ο ισοστατικός φορέας παραμένει άτονος. Συνεπώς, εκτός από την αξονική
παραμόρφωση – επιμήκυνση, λόγω t > 0oC του ζυγώματος 2-4, τα δομικά στοιχεία του φορέα δεν
εμφανίζουν άλλες παραμορφώσεις και η παραμορφωμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται ο
φορέας είναι η εξής:
L 24 + α t ∏ t ∏ L 24
w2 =0 ∏ ∏ ∏ ∏ w4 =0
2 3 4
5
Παραμορφωμένη κατάσταση λόγω t24

 Βάσει ποιών παραδοχών προκύπτουν μηδενικές κατακόρυφες μετατοπίσεις w2=0, w4=0 των
κόμβων 2 και 4;
 Πώς εξηγείται εποπτικά το γεγονός ότι το σημείο 3 μετατοπίζεται προς τα επάνω;
► Λόγω ανομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης Δt24:

Στην περίπτωση αυτή συμπληρωματικό δυνατό έργο παράγει η δυνατή ροπή κάμψης Μv(x) που
αναπτύσσεται στο ζύγωμα 2-4 λόγω της δυνατής φόρτισης ΡΧa=-ΡΧb=1v επί των πραγματικών
καμπυλοτήτων
κt(x)=αt•(Δt/hZ)=10-5•(40/0.6)=66.67•10-5
Βάσει της ΑΣΔΕ ( [2], εξ. (9.4.4-4)) και με τη βοήθεια του Πίνακα 0 του Παραρτήματος παίρνουμε:
-0.184v -
+ 0.122v
4
α  ∆t 
∆u ab    M v  x   t dx = 66.67 ∏ 10 -5
 h Z 
2
+
5.00
1
  5.00  66.67  10 5    0.184  0.122   10.33  10 5 m
2
Λόγω της ανομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης Δt24 – όπως και λόγω οποιουδήποτε άλλου
καταναγκασμού – το ισοστατικό τριαρθρωτό πλαίσιο παραμένει άτονο. Συνεπώς, εκτός από τις
θετικές καμπυλότητες λόγω Δt > 0oC, τα δομικά στοιχεία δεν εμφανίζουν άλλες παραμορφώσεις και
η παραμορφωμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται ο φορέας είναι η εξής:
3-25
u3 = u2
u2 u4 = u2
2 ∏ ∏ ∏ ∏
3 4
Παραμορφωμένη κατάσταση λόγω Δt24
Μικρή άσκηση:
 Πώς εξηγείται εποπτικά το γεγονός ότι το σημείο 3 μετατοπίζεται προς τα επάνω, και ότι το
ζύγωμα μετατοπίζεται προς τα δεξιά;
► Λόγω της καταναγκασμένης βύθισης w5L της στήριξης 5:

της πραγματικής καταναγκασμένης βύθισης w5L=3cm. Βάσει της ΑΣΔΕ (βλ. π.χ. [2], εξ. (9.4.4-4))
παίρνουμε:
∆u ab  A vZ5  w 5L    0.0612 
v
 0.03  0.00184m  1.84mm
Λόγω της καταναγκασμένης βύθισης w5L – όπως και λόγω οποιουδήποτε άλλου καταναγκασμού – ο
ισοστατικός φορέας παραμένει άτονος. Συνεπώς, τα δομικά του στοιχεία παραμένουν παντελώς
μορφή:
u2 u3 = u2 u 4 =u 2
3
2 ∏ ∏ ∏
4 3cm
∆φ3
∏
w5L = 3cm

 Η διαφορά στροφών Δφ3 είναι μηδενική ή όχι;
3-26
Άσκηση Ι4
Έχουν ήδη υπολογιστεί στην Άσκηση Η8/2 και παρουσιάζονται στο παρακάτω σχήμα:
3
+2
8
23.
.8
61
-300
82
2.00
+2
2 β γ 5
4 -50 -200
A X2 =150kN
PZ5 =100kN
+200
2
α
5.4
4.00 X
-33
Z N [kN]
EA = 10 6 kN
1
A X1 =150kN
A Z1 =100kN 2.00 4.00
Αντιδράσεις στήριξης και αξονικές δυνάμεις του δεδομένου δικτυωτού φορέα
Ι. Μοναδιαίο δυνατό φορτίο ΡZ5=1v για τον υπολογισμό της w5
+2
.24
3
.8
-3.0
+2
1.50v
-0.5 -2.0
PZ5 =1v
+2.0
35
X
-3.
Z Nv (x) [-]
1.50v
1.0v
Αντιδράσεις στήριξης και αξονικές δυνάμεις λόγω PZ5=1v
ΙΙ. Μοναδιαία δυνατή φόρτιση ΡZ4=–ΡZ5=1v για τον υπολογισμό της ψ45
-2.
24
3
+3.0
.8
-2
-1.0 v
PZ4 =1v +1.0 +2.0
PZ5 =1v
-2.0
.24
X
+2
Z N v (x) [-]
-1.0 v
Αντιδράσεις στήριξης και αξονικές δυνάμεις λόγω PZ4=–PZ5=1v
3-27
Ο υπολογισμός των αντιδράσεων στήριξης και των αξονικών δυνάμεων των ράβδων για τις δύο
παραπάνω δυνατές φορτίσεις γίνεται, κατά τα γνωστά, με τη βοήθεια των συνθηκών ισορροπίας και τη
μέθοδο των κυκλικών διαχωριστικών τομών.
Ι. Υπολογισμός της w5
► Λόγω PZ5=100kN:
Χρησιμοποιώντας τα παραπάνω διαγράμματα των αξονικών δυνάμεων, λόγω P Z5=100kN (Σχ. 1) και
λόγω PZ5=1v (Σχ. 2), παίρνουμε βάσει του πίνακα 1.3-3 (τελευταία στήλη) του [1]:
 N 
w 5   N ikv  ik  L ik 
 EA ik 
 
όπου το άθροισμα εκτείνεται σε όλες τις ράβδους i-k του δικτυωτού φορέα. Λόγω ΕΑik=ΕΑ=106kN
έχουμε:
1  2.0 4.0
w5   2  200  4.0  2.83  282.88 
  2.24  223.61  
EA  cosβ cosγ
   0.50     50   2.0    3     300   2.0    2     200   4.0
2.0  1
   3.35     335.42    6  1600  2264.64  2240.1  50 
cosα  10
 1800  1600  5025.3   14.58  10  3 m  14.58mm
Παρατηρούμε ότι, όπως διαισθητικά αναμέναμε, ο κόμβος 5 μετατοπίζεται προς τα κάτω.

Σημειώνεται ότι οι αντιδράσεις στήριξης δεν υπεισέρχονται στον υπολογισμό της w5, διότι οι
στηρίξεις είναι ακλόνητες και, συνεπώς, ο υπολογισμός της w5 δεν προϋποθέτει τη γνώση τους.
► Λόγω ομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης t:
Βάσει του πίνακα 1.3-3 (τελευταία στήλη) του [1] έχουμε:

w 5   N ikv  α t  t ik  L ik 
όπου και πάλι το άθροισμα εκτείνεται σε όλες τις ράβδους i-k του δικτυωτού φορέα. Λόγω
tik=t=30oC παίρνουμε:
 2.0 4.0
w 5  α t  t   2  4.0  2.83   2.24     0.50   2.0 
 cosβ cosγ
2.0 
   3   2.0    2   4.0    3.35   
cosα 
 10 - 5  30   8  8  10  1  6  8  15   1.2  10 3 m  1.20mm
Παρατηρούμε ότι η θετική θερμοκρασιακή φόρτιση t συνεπάγεται ανύψωση του κόμβου 5 κατά
1.20mm.
ΙΙ. Υπολογισμός της ψ45
► Λόγω PZ5=100kN:
Χρησιμοποιώντας τα παραπάνω διαγράμματα των αξονικών δυνάμεων, λόγω PZ5=100kN (Σχ. 1) και
λόγω PZ4=–PZ5=1v (Σχ. 3), παίρνουμε βάσει του πίνακα 1.3-3 (τελευταία στήλη):
1  N ik 
ψ 45 
L 45
  N v
ik

EA ik
 L ik 

 
3-28
όπου το άθροισμα εκτείνεται σε όλες τις ράβδους i-k του δικτυωτού φορέα:
1  2.0 4.0
ψ 45     2   200  4.0    2.83   282.9 
    2.24   223.61
L 45  EA  cosβ cosγ
2.0 
 1   50   2.0  3    300   2.0  2    200   4.0  2.24    335.42   
cosα 
1 1
     1600  2264.64  2240.1 100  1800  1600  3360.2 
4.0 10 6
 3.24  10 3 rad
Το αρνητικό πρόσημο της ψ45 σημαίνει ότι η ράβδος 4-5 στρέφεται κατά την έννοια των δεικτών του
ρολογιού. Γιατί;
► Λόγω ομοιόμορφης θερμοκρασιακής φόρτισης t:

1 αt  t
ψ 45 
L 45
  N v
ik
 
α t  t ik  L ik 
L 45
  N v
ik
 L ik 
αt  t  2.0 4.0
     2   4.0    2.83      2.24    1 2.0 
L 45  cosβ cosγ
2.0 
 3  2.0  2  4.0  2.24  
cosα 
10  5  30
    8  8  10  2  6  8  10   0
4.0
Παρατηρούμε ότι η θετική θερμοκρασιακή φόρτιση t δεν προκαλεί στροφή της ράβδου 4-5.
3-29
Άσκηση Ι5
4.00
x ∏ 2
1
y z x z
y 3.00
X,φX
30kN
Y,φΥ Z,φΖ
80kN 3 2.50
40kN 4
x
y
2.50
z
5
Δεδομένος φορέας και φόρτιση
Οι αντιδράσεις στήριξης και τα φορτία διατομής έχουν ήδη υπολογιστεί στην Άσκηση Θ1/2 και
παρουσιάζονται στο παρακάτω σχήμα:
-220
120
-100
-
1 1 +
2 2 120
+ 1 2 +
-40 -90
-
90 (ανάποδα
-
για λόγους
3 ευκρίνειας) 3 3 100
-100
+
X
0 Y Z 4 4
4
+
100
5 5 5
Ροπές στρέψης ΜΤ και κάμψης Μy, Mz του δεδομένου άτμητου και ατενούς χωρικού φορέα
Εφόσον ο φορέας είναι άτμητος και ατενής, οι μόνες μη μηδενικές ελαστικές παραμορφώσεις είναι οι
καμπτικές και οι στρεπτικές. Συνεπώς, αρκεί για τον υπολογισμό οποιουδήποτε μεγέθους μετακίνησης,
λόγω της δεδομένης φόρτισης, η γνώση των ροπών κάμψης Μy(x), Mz(x) και στρέψης Μx(x)=MΤ(x), καθώς
βέβαια και των αντιστοίχων καμπυλοτήτων κy(x)=Μy(x)/EIy(x), κz(x)=Μz(x)/EIz(x) και συστροφών ζ(x)=
ΜT(x)/GIT(x).
Σημείωση: Επειδή όλες οι στηρίξεις είναι ακλόνητες και μη ελαστικά ενδόσιμες, οι αντιδράσεις στήριξης δεν
υπεισέρχονται στον υπολογισμό των συμπληρωματικών δυνατών έργων και, συνεπώς, η γνώση τους δεν είναι
απαραίτητη για τον υπολογισμό των ζητούμενων μεγεθών μετακίνησης.
Για τον λόγο που αναφέρθηκε πιο πάνω, οι αντιδράσεις στήριξης δεν χρειάζεται να υπολογιστούν.
3-30
Ι. Μοναδιαίο δυνατό φορτίο ΡZ2=1v για τον υπολογισμό της wΖ2
-4v PZ2 =1v

-
2
1
0
X
Y Z 3
4
0
5
Mvy (x) [m]
Ροπές κάμψης και στρέψης λόγω PZ2=1v
Όλες οι υπόλοιπες ροπές κάμψης Μzv(x) και στρέψης ΜΤv(x) είναι μηδενικές.
ΙΙ. Μοναδιαίο δυνατό φορτίο ΜXL2=1v για τον υπολογισμό της φX2
1 2
+
M XL2 =1v
1v
0
X
Y Z 3
4
0
5
M vT (x) = M vx (x) [-]
Ροπές κάμψης και στρέψης λόγω MXL2=1v
Οι ροπές κάμψης Μyv(x), Μzv(x) είναι μηδενικές.
ΙIΙ. Μοναδιαία δυνατή φόρτιση για τον υπολογισμό της ψX23

PY2 =1v 1 2 1 2
0
1 2
+
-3v
-
v
0
X
PY3 =1 3v
Y Z 3 3 3
4 4 4
0 0
5 5 5
M vT (x) = M vx (x) [m] M vy (x) [m]
Ροπές κάμψης και στρέψης λόγω ΡΥ2=-ΡΥ3=1v
Οι ροπές κάμψης Μzv(x) είναι μηδενικές.
3-31
Ι. Υπολογισμός της wΖ2
Χρησιμοποιώντας τα προηγηθέντα διαγράμματα ροπών κάμψης και στρέψης λόγω της δεδομένης
φόρτισης και λόγω PZ2=1v , παίρνουμε βάσει της ΑΣΔΕ (βλ. [2], εξ. (9.4.4-4)) και με τη βοήθεια του
Πίνακα 0 του Παραρτήματος:
-4v -
 M 
2
1 1 ∏ -40 -
w Z2  
v
y
 M y dx 
EI y 2 ∏10 5 +
1 120
4.00
1 1 
 4.00    4    2    40   120    0.533  10
3
   0.533mm
2  10 5  6 
ΙΙ. Υπολογισμός της φΧ2

Χρησιμοποιώντας προηγηθέντα διαγράμματα ροπών κάμψης και στρέψης λόγω της δεδομένης
φόρτισης και λόγω MXL2=1v, παίρνουμε:
1 2 + 1v
φ X2   M M T dx  
v

T
 1 ∏
GI T 1 3 ∏10 4 + 90
4.00
 1 3  10 -4  4.00  1 90  12  10 3 rad
ΙΙΙ. Υπολογισμός της ψΧ23

Χρησιμοποιώντας προηγηθέντα διαγράμματα ροπών κάμψης και στρέψης λόγω της δεδομένης
φόρτισης και λόγω ΡΥ2=-ΡΥ3=1v παίρνουμε:
 1 
 M 
2 3
1 1
ψ X23    M M T dx  M y dx 
v v
    
T y
L 23  GI T EI y 
 1 2 
+ 3v -3v -90
-
1 1 ∏ 1 ∏
-
= ∏ + 3.00
3.0 3 ∏10 4 + 90 2 ∏10 5
4.00
1  1 1 1 
     4.0  3  90   
  3.0    3     90   
3.0  3  10 4 2  10 5
3 
1
  0.036  0.00135   0.01245 rad
3.0
3-32
Άσκηση Ι6
Eδώ αρκεί ο υπολογισμός της ροπής ελαστικής πάκτωσης ΜΕ1 στο σημείο 1 και του διαγράμματος
ροπών κάμψης Μ(x). Γιατί;
ME1 =-120kNm
-120
- 120
3
1 2 +
2.00
120
PX4 =60kN 4
X 2.00 M(x) [kNm]
Z
5
3.00 3.00 A Z5 =-40kN
Ροπές κάμψης και ροπή ελαστικής πάκτωσης λόγω της δεδομένης φόρτισης
Μοναδιαίο δυνατό φορτίο ΡZ2=1v για τον υπολογισμό της w2
MvE1 =-3v
PZ2 =1v -3v

- 0
3
1 2
2.00
4 0
X 2.00 Mv (x) [m]
Z
5
3.00 3.00 0
Ροπές κάμψης και ροπή ελαστικής πάκτωσης λόγω του δυνατού φορτίου ΡΖ2=1v
Βάσει της ΑΣΔΕ ( [2], εξ. (9.4.4-4)) και με τη βοήθεια του Πίνακα 0 του Παραρτήματος παίρνουμε:
1 M E1
w2   M 
M dx  M E1
v v
  
EI cM
-3v -
=
1 ∏
3.6 ∏10 4 -120 -
 3v    120 

3  10 4
3.00
10 4  1 
  3.00    3     120    120  10  0.01  0.012  0.022m
4
 
3.6  3 
3-33
3.2 Υπολογισμός ελαστικών γραμμών (Ομάδα Κ)

Για τους παρακάτω ισοστατικούς φορείς, να υπολογιστούν οι ζητούμενες ελαστικές γραμμές εφαρμόζοντας
τη μέθοδο των συναρτήσεων ω σε συνδυασμό με την αρχή των συμπληρωματικών δυνατών έργων (ΑΣΔΕ).
Ζητείται η ελαστική γραμμή w(x) της δοκού 2-3.

Ερώτηση: Πώς μεταβάλλεται η w(x), αν η στήριξη 1 θεωρηθεί κατακορύφως
ενδόσιμη ελαστικά;
q =10kN/m
n =5kN/m
2
X,u 3
K1
Z,w
4.00
EI = 1.5 ∏ 10 5 kNm 2
GA S Ø¶
1 EA Ø¶
6.00
c N = 10 4 kN/m
Ζητείται η ελαστική γραμμή w(x) του τμήματος 1-3 της αρθρωτής δοκού.
X,u
Z,w q=5kN/m
PZ2 =20kN PX3 =10kN PX5 =15kN
K2
2 3 G1 5
1
4 EI = 1.5 ∏ 10 5 kNm 2
2.00 2.00 1.50 3.50 1.50 GA S Ø¶
EA Ø¶
4.00 5.00 1.50
3-34
Ζητείται η ελαστική γραμμή w(x) του ζυγώματος 2-3-4.
p=30kN/m
1.00 2 3 4
Στύλοι:
EIΣ = 1.5 ∏ 10 5 kNm 2
K3 4.00
X,u Ζύγωμα:
3.00
Z,w EI Ζ = 1.2 ∏ 10 5 kNm 2
1 GA S Ø¶
1.50 EA Ø¶
3.00 2.00
5
Ζητείται η ελαστική γραμμή w(x) του ζυγώματος 5-4-3.
4.00
x ∏ 2
1
y z x z
y 3.00
Κυλινδρική
άρθρωση 30kN EI y = EI z = 2 ∏ 10 5 kNm 2
K4 X,u GA S Ø¶
Y,v Z,w EA Ø¶
80kN 3 2.50
GIT = 3 ∏ 10 4 kNm 2
40kN 4
x,u
2.50
y,v
z,w
5
Η απεικονιζόμενη μονοπροέχουσα χαλύβδινη δοκός IPB280 φορτίζεται με

Ρ=100kN στο άκρο 3. Να υπολογιστεί η ελαστική γραμμή w(x) αγνοώντας τις
διατμητικές παραμορφώσεις.
K5 X,u
Z,w IPB280
P =100kN EI = σταθ.
St37
GA S Ø¶
3 EA Ø¶
1 2
7.00 2.00
3-35
Για τον ελαστικά πακτωμένο στο αριστερό άκρο 1 και ελαστικά εδραζόμενο
στο σημείο 3 φορέα του σχήματος (χαλύβδινη δοκός IPB280, St37) να
υπολογιστεί η ελαστική γραμμή w(x) αγνοώντας τις διατμητικές
παραμορφώσεις.
X,u
Z,w IPB280
cM P =100kN
St37
K6
2 3 4
1
cN
4.00 4.00 4.00

12.00
EI = σταθ. c N = 10 4 kN/m
GA S Ø¶ c M = 10 4 kNm/rad
EA Ø¶
3-36
ΛΥΣΕΙΣ
Πριν την παρουσίαση των λύσεων, παρατίθενται χάριν διευκόλυνσης του σπουδαστή τα επί μέρους βήματα
που περιλαμβάνει ο υπολογισμός ελαστικών γραμμών με τη βοήθεια των συναρτήσεων ω και της αρχής των
συμπληρωματικών έργων (ΑΣΔΕ):
(1) Προσδιορίζεται το διάγραμμα των ροπών κάμψης Μ(x) του φορέα υπό τη δεδομένη φόρτιση (φορτία
και καταναγκασμοί). Σε ισοστατικούς φορείς οι ροπές, λόγω καταναγκασμών, είναι βέβαια μηδενικές.
(2) Υποδιαιρείται ο φορέας σε ένα πλήθος κατάλληλα επιλεγμένων στοιχείων α-β, β-γ, γ-δ, … , τα οποία
πρέπει
- να είναι ευθύγραμμα,
- να έχει καθένα τους σταθερή δυσκαμψία ΕΙ και
- το διάγραμμα ροπών τους Μ(x) να μπορεί να συντεθεί από τους βασικούς τύπους διαγραμμάτων που
περιλαμβάνονται σε διαθέσιμους πίνακες (βλ. Παράρτημα, Πίν. 3α).
Αυτό σημαίνει ότι οι κόμβοι α, β, γ, δ, … που προσδιορίζουν αρχή και τέλος κάθε στοιχείου πρέπει να
επιλέγονται με τρόπο τέτοιο, ώστε η μεταξύ αυτών καμπτική παραμόρφωση της δοκού να μπορεί να
ταυτιστεί με την ελαστική γραμμή μιας αμφιέρειστης δοκού (α-β, β-γ, γ-δ, ...) που φέρει τα ίδια φορτία.
(3) Υπολογισμός των βυθίσεων wα, wβ, wγ, wδ, ... των κόμβων α, β, γ, δ, … κάθετα στον άξονα x, δηλαδή
κατά την έννοια της ζητούμενης ελαστικής γραμμής w(x), εφόσον αυτές είναι διάφορες του μηδενός.
(4) Προσδιορισμός της κλείουσας της ελαστικής γραμμής, η οποία προκύπτει ως η γραμμή που συνδέει
ευθύγραμμα τους μετατοπισμένους κόμβους, δηλαδή ως η πολυγωνική γραμμή wκλ(x) με τεταγμένες τις
μετατοπίσεις wα, wβ, wγ, wδ στις θέσεις των κόμβων α, β, γ, δ, ... .
(5) Κάθε ένα από τα δομικά στοιχεία α-β, β-γ, γ-δ, … θεωρείται ως αμφιέρειστη δοκός, της οποίας η
ελαστική γραμμή wαμφ(x) υπολογίζεται κάνοντας χρήση των αριθμητικών πινάκων των συναρτήσεων ω
(βλ. Πίνακες 3α και 3β του Παραρτήματος).
(6) Επαλληλία, δηλαδή αλγεβρική πρόσθεση, των τιμών των βυθίσεων που υπολογίστηκαν στα
προηγούμενα βήματα 4 και 5. Με διαφορετική διατύπωση: Οι ελαστικές γραμμές των αμφιερείστων
δοκών α-β, β-γ, γ-δ, ... του βήματος (5) «κρεμιούνται» στην κλείουσα της ελαστικής γραμμής, συνθέτο-
ντας έτσι τη ζητούμενη τελική ελαστική γραμμή του ισοστατικού φορέα w(x)= wκλ(x)+wαμφ(x).
Σημείωση 1: Γωνίες στροφής
Ο πίνακας 3α του Παραρτήματος περιέχει - εκτός από τις συναρτήσεις ω - και τύπους για τον υπολογισμό των γωνιών
στροφής τα=-φαμφ-αριστ και τβ=φαμφ-δεξ που αναπτύσσονται στα άκρα μιας αμφιέρειστης δοκού α-β. Αυτό μας δίνει τη
δυνατότητα να υπολογίσουμε τις στροφές φα, φβ των σημείων α, β, γ, δ, … ή να ελέγξουμε τις τιμές γωνιών στροφής που
υπολογίστηκαν προηγουμένως με άλλον τρόπο. Βέβαια, εκτός από τις στροφές τα και τβ λόγω της ελαστικής
παραμόρφωσης του τμήματος α-β, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και η στροφή ψ=ψαβ=(wα-wβ)/L της χορδής του. Έτσι, οι
τελικές (συνολικές) στροφές φα, φβ στα άκρα ενός ευθύγραμμου τμήματος υπολογίζονται από τους τύπους:
φ α  ψ  τ α , φβ  ψ  τ β
Σημείωση 2: Χωρικοί φορείς

Επειδή χωρικά δομικά στοιχεία που είναι ευθύγραμμα και έχουν σταθερή δυσκαμψία περιγράφονται σε κάθε επίπεδο
κάμψης (x-y ή x-z) από διαφορικές εξισώσεις, που είναι ακριβώς ανάλογες με τις διαφορικές εξισώσεις των αντίστοιχων
επίπεδων γραμμικών στοιχείων, οι συναρτήσεις ω μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τον υπολογισμό ελαστικών
γραμμών χωρικών γραμμικών φορέων ξεχωριστά για κάθε ένα από τα δύο επίπεδα x-y και x-z.
3-37
Άσκηση Κ1
Ακολουθούνται τα βήματα υπολογισμού που περιγράφηκαν στην αρχή της παραγράφου 3.2.
(1) Υπολογισμός του διαγράμματος ροπών κάμψης Μ(x)
Το διάγραμμα ροπών κάμψης του δεδομένου φορέα έχει υπολογιστεί στην Άσκηση Η1/6 και
παρουσιάζονται στο παρακάτω σχήμα:
2
+ 3
0 maxM=45 παραβολή
2 ου βαθμού
M(x) [kNm]
1 X,u
Z,w
A Z1 =50kN
Αντιδράσεις στήριξης και ροπές κάμψης του δεδομένου φορέα
Παρατηρούμε ότι το διάγραμμα ροπών στη δοκό 2-3, που μας ενδιαφέρει εδώ, ταυτίζεται με το
διάγραμμα ροπών μιας αμφιέρειστης δοκού υπό το ίδιο φορτίο. Σημειώνεται, επίσης, ότι οι ροπές Μ(x)
του ισοστατικού φορέα δεν επηρεάζονται από την ενδεχόμενη ενδοσιμότητα της στήριξης 1.
(2)+(3)+(4) Υπολογισμός των βυθίσεων στα χαρακτηριστικά σημεία και προσδιορισμός της κλείουσας
Στην περίπτωσή μας έχουμε ένα μόνο στοιχείο, δηλαδή την ευθύγραμμη δοκό 2-3 σταθερής
δυσκαμψίας, και δύο χαρακτηριστικά σημεία: τους κόμβους 2 και 3. Ο κόμβος 3 είναι
ακλόνητα εδραζόμενος και, συνεπώς, w3=0. Ο κόμβος 2 έχει στην εξεταζόμενη περίπτωση του
ατενούς φορέα (ΕΑØ) επίσης μηδενική κατακόρυφη μετατόπιση: w2=w1=0 (βλ. Άσκηση Ι1).
Έτσι, η κλείουσα της ελαστικής γραμμής έχει μηδενικές τεταγμένες, δηλαδή ταυτίζεται με τον
απαραμόρφωτο άξονα x της δοκού 2-3.
(5)+(6) Υπολογισμός των ελαστικών γραμμών των επιμέρους τμημάτων θεωρούμενων ως αμφιέρειστωn και
επαλληλία
Για το ένα και μοναδικό τμήμα 2-3 του φορέα μας παίρνουμε για την ελαστική γραμμή w(x) βάσει
του Πίνακα 3α (σειρά 6) του Παραρτήματος:
2 3 1 M  L2
w ξ     ω P
+ EI 3
παραβολή 1 45  6 2
maxM=45    ω P
2 ου βαθμού 1.5  10 5 3
L = L 23 = 6.00
x  3.6  10  3  ω P m 
ξ=x/L
όπου : ω P  ξ  2  ξ 3  ξ 4
Με τη βοήθεια του Πίνακα 3β, ο οποίος περιέχει τις αριθμητικές τιμές της συνάρτησης ω P ,
υπολογίζουμε τις βυθίσεις w σε επαρκώς πυκνά σημεία της δοκού, π.χ. στα δέκατα σημεία της:
3-38
x [m] ξ [΄]=x/6.00 ω΄΄P w(ξ)=3.6ω΄΄P [mm]
Κόμβος 2: 0 0 0 0.00
0.6 0.1 0.0981 0.35
1.2 0.2 0.1856 0.67
1.8 0.3 0.2541 0.91
2.4 0.4 0.2976 1.07
3.0 0.5 0.3125 1.13
3.6 0.6 0.2976 1.07
4.2 0.7 0.2541 0.91
4.8 0.8 0.1856 0.67
5.4 0.9 0.0981 0.35
Κόμβος 3: 6 1 0 0.00
x,ξ άξονας
συμμετρίας κλείουσα
0.00 0.00
0.35 0.35
w(ξ) [mm] 0.67 0.91 1.07 0.91 0.67
0.6 ∏ 10 -3
1.07 0.6 ∏ 10-3
1.13
Όπως γνωρίζουμε από τη θεωρία (βλ. π.χ. [2], παράγρ. 9.5.5), ο Πίνακας 3α μας δίνει τη
δυνατότητα να υπολογίσουμε και τις γωνίες στροφής φαρ και φδεξ στα άκρα του εκάστοτε
θεωρούμενου αμφιέρειστου τμήματος i-k. Για την περίπτωση μας έχουμε:
1 ML 1 45  6
φ 2  ψ 23  τ i  0      0.6  10 3 rad
5
EI 3 1.5  10 3
Σημ.: Το αρνητικό πρόσημο σημαίνει ότι ο κόμβος 2 στρέφεται κατά την έννοια των δεικτών του ρολογιού.
Διαπιστώνουμε ότι η τιμή αυτή συμπίπτει πράγματι με την τιμή της στροφής φ2 που υπολογίσαμε
στην Άσκηση Ι1, για τον άτμητο και ατενή φορέα. Επίσης, λόγω της συμμετρίας της ελαστικής
γραμμής ισχύει φ3=-φ2 , με πρόσημο βάσει συστήματος αναφοράς. Τέλος, σημειώνεται ότι αν η
στήριξη 1 θεωρηθεί κατακορύφως ενδόσιμη ελαστικά, οι μεν ροπές Μ(x) του τμήματος 2-3
παραμένουν αμετάβλητες, αφού οι ελαστικές ιδιότητες δεν επηρεάζουν τα εντασιακά μεγέθη
ισοστατικών φορέων, η δε κατακόρυφη μετατόπιση του κόμβου 2 παύει να είναι μηδενική και
παίρνει την τιμή (βλ. Άσκηση Ι1):
w 2  A Z1 c N  5  10 3 m
Συνεπώς, η κλείουσα της ελαστικής γραμμής δεν έχει πλέον μηδενικές τεταγμένες, αλλά τη μορφή
που φαίνεται στο παρακάτω σχήμα:
3-39
x,ξ 0.00
0.50
βυθίσεις
1.00=(5/6) ∏ 1.2
κλείουσας 1.50
wκλ (ξ) 2.00
[mm] 2.50 κλείουσα
3.00
3.50
4.00
4.50
5.00
Κλείουσα της ελαστικής γραμμής
Η τελική ελαστική γραμμή προκύπτει με επαλληλία, δηλαδή αλγεβρική άθροιση, των βυθίσεων
λόγω κλείουσας w και έχει την ακόλουθη μορφή:
x,ξ 0.00
0.50
1.00
1.50 0.35
τελική 2.00 0.85
2.50 0.67
ελαστική 3.00
3.50 0.91 1.67
γραμμή 4.00
4.50 1.07
w (ξ) 2.41
1.13
[mm] 3.07
1.07
0.91 3.63 κλείουσα
0.35 0.67 4.07
4.41
4.67
5.00 4.85 φαρ>0
Ελαστική γραμμή
Στην περίπτωση αυτή η στροφή στο αριστερό άκρο ισούται με:

w2 w3 5  10 3
φ αρ  ψ 23  τ i  τi   0.6  10 3  0.233  10 3 rad
L 23 6.00
δηλαδή ο κόμβος 2 στρέφεται ενάντια στη φορά των δεικτών του ρολογιού.
3-40
Άσκηση Κ2
Το διάγραμμα ροπών κάμψης του δεδομένου φορέα έχει ήδη υπολογιστεί στην Άσκηση Η4/1 και
παρουσιάζεται στο παρακάτω σχήμα:
M(x) [kNm] -10.72
X,u -5.63
- 1.41
Z,w 2 G1 -
+ 5
1 + 5.10 7.66
3 4
14.64
Ροπές κάμψης του δεδομένου φορέα
Εδώ ενδιαφέρει μόνο το τμήμα 1-2-3 του διαγράμματος M(x), αφού για το τμήμα αυτό ζητείται η
ελαστική γραμμή.
Το τμήμα 1-2-3 θεωρείται για τις ανάγκες του υπολογισμού της ελαστικής του γραμμής ως ένα
στοιχείο, διότι όχι μόνο είναι ευθύγραμμο και σταθερής δυσκαμψίας ΕΙ αλλά το διάγραμμα
ροπών του μπορεί να συντεθεί από τους βασικούς τύπους διαγραμμάτων που περιλαμβάνονται
στον πίνακα 3α του Παραρτήματος ως εξής:
-10.72 Ma =-10.72
-
-
= +
+ 4.00 +
Mb =20.0
14.64 (14.64+10.72/2)
2.00 2.00
2.00 2.00
Δεδομένου ότι τα σημεία 1 και 3 εδράζονται ακλόνητα, και συνεπώς w1=w3=0, η κλείουσα της
ελαστικής γραμμής έχει μηδενικές τεταγμένες, δηλαδή ταυτίζεται με τον απαραμόρφωτο
άξονα της δοκού 1-3.
(5)+(6) Υπολογισμός των ελαστικών γραμμών των επιμέρους τμημάτων θεωρούμενων ως αμφιέρειστων και
επαλληλία
Για το ένα και μοναδικό τμήμα 1-3 του φορέα μας, παίρνουμε για την ελαστική γραμμή w(x)
βάσει του Πίνακα 3α (σειρές 2 και 5) του Παραρτήματος:
3-41
1 M  L2
a) M = Ma =-10.72 w a ξ     ωD
EI 6
1   10.72   4 2
-    ωD
1.5  10 5 6
L=4.00  19.06  10  5  ω D m 
x
ξ=x/L όπου : ω D  ξ  ξ 3
b)
1 M  L2
+ w b ξ     ω∆
EI 12
1 20  4 2
M = Mb =20.0    ω∆
1.5  10 5 12
 17.78  10  5  ω ∆ m 
2.00 2.00
L=4.00 όπου : ω ∆  3  ξ  4  ξ 3
x
ξ=x/L
και w ξ   w a ξ   w b ξ 
συνολικά:  19.06  10  5  ω D  17.78  10  5  ω ∆
Με τη βοήθεια του Πίνακα 3β του Παραρτήματος, ο οποίος περιέχει τις αριθμητικές τιμές των
συναρτήσεων ωD και ωΔ, υπολογίζουμε τις βυθίσεις w σε επαρκώς πυκνά σημεία της δοκού, π.χ.
στα δέκατα σημεία της:
x ξ= w=wa+wb
ωD ω∆ wa=-19.06•10-5ωD wb=17.78•10-5ω∆
[m] x/4.0 [mm]
Κόμβος 1: 0 0 0 0 0 0 0.000
0.4 0.1 0.099 0.296 -0.0000189 0.0000526 0.034
0.8 0.2 0.192 0.568 -0.0000366 0.0001010 0.064
1.2 0.3 0.273 0.792 -0.0000520 0.0001408 0.089
1.6 0.4 0.336 0.944 -0.0000640 0.0001678 0.104
Κόμβος 2: 2 0.5 0.375 1 -0.0000715 0.0001778 0.106
2.4 0.6 0.384 0.944 -0.0000732 0.0001678 0.095
2.8 0.7 0.357 0.792 -0.0000680 0.0001408 0.073
3.2 0.8 0.288 0.568 -0.0000549 0.0001010 0.046
3.6 0.9 0.171 0.296 -0.0000326 0.0000526 0.020
Κόμβος 3: 4 1 0 0 0 0 0.000
x,ξ
8.57 ∏ 10 -5 κλείουσα 3.81∏ 10 -5
0.00 0.00
0.020
0.034
γραμμή 0.064 0.073
0.089 0.095
w (ξ) [mm] 0.104 0.106
Όπως γνωρίζουμε από τη θεωρία (βλ. π.χ. [2], παράγρ. 9.5.5), ο Πίνακας 3α μας δίνει τη δυνατότητα
να υπολογίσουμε και τις γωνίες στροφής φαρ και φδεξ στα άκρα του εκάστοτε θεωρούμενου
3-42
αμφιέρειστου τμήματος i-k. Για την περίπτωσή μας, όπου η κλείουσα είναι μηδενική (ψ13=0)
παίρνουμε (βλ. σειρές 2 και 5 του Πίνακα 3α):
1 ML
Κόμβος a  φ 1a  ψ 13  τ ia   τ ia   
EI 6
1:
1   10.72   4.0
   4.76  10  5 rad
5
1.5  10 6
1 ML
b  φ 1b  ψ 13  τ ib   τ ib   
EI 4
1 20  4.0
   13.33  10  5 rad
1.5  10 5 4
και συνολικά: φ 1  4.76  10 5  13.33  10 5  8.57  10 5 rad

1 ML 
Κόμβος a  φ 3a  ψ 13  τ ka  τ ka   9.52  10 5 

EI 3  5
3:   φ 3  3.81 10 rad
1 ML 
b  φ 3b  ψ 13  τ kb  τ kb    13.33  10 5 
EI 4 
3-43
Άσκηση Κ3
Το διάγραμμα ροπών κάμψης του δεδομένου φορέα έχει ήδη υπολογιστεί στην Άσκηση Η6/4:
-73.46 93.75 -101.78

- 3 -
2 4
-
-
93.75
X,u
1 Z,w
M(x) [kNm] 5
Αντιδράσεις στήριξης και ροπές κάμψης του δεδομένου φορέα
Εδώ ενδιαφέρει μόνο το τμήμα 2-3-4 του διαγράμματος M(x), αφού για το τμήμα αυτό ζητείται η
ελαστική γραμμή.
Το τμήμα 2-3-4 θεωρείται για τις ανάγκες του υπολογισμού της ελαστικής του γραμμής ως ένα
στοιχείο, διότι όχι μόνο είναι ευθύγραμμο και σταθερής δυσκαμψίας ΕΙ αλλά το διάγραμμα
ροπών του μπορεί να συντεθεί από τους βασικούς τύπους διαγραμμάτων που περιλαμβάνονται
στον πίνακα 3α του Παραρτήματος ως εξής:
-101.78 Mb =-101.78-(-73.46)
-73.46
=-28.32
93.75 -
- - Mc =93.75
= + +
2.50 2.50 Ma =-73.46 +
5.00 -
Λόγω της παραδοχής της ατένειας, οι βυθίσεις των άκρων του στοιχείου 2-4 είναι μηδενικές:
w2=w4=0 και συνεπώς η κλείουσα της ελαστικής γραμμής έχει μηδενικές τεταγμένες, δηλαδή
ταυτίζεται με τον απαραμόρφωτο άξονα της δοκού 2-4.
(5)+(6) Υπολογισμός των ελαστικών γραμμών των επιμέρους τμημάτων θεωρούμενων ως αμφιέρειστων και
επαλληλία
Για το ένα και μοναδικό τμήμα 2-4 του φορέα μας, παίρνουμε για την ΕΙ-πλάσια ελαστική γραμμή
w(x) βάσει του Πίνακα 3α (σειρές 1, 2 και 6) του Παραρτήματος:
a) M= Ma =-73.46
- M  L2
EI  w a  ξ    ω R  918.25  ω R
2
L = 5.00
x όπου : ω R  ξ  ξ 2
ξ=x/L
3-44
b) M= Mb =-28.32
M  L2
- EI  w b  ξ    ω D  118.0  ω D
6
L = 5.00
x όπου : ω D  ξ  ξ 3
ξ=x/L
c) x
ξ=x/L M= Mc =93.75 M  L2
EI  w c  ξ    ω P  781.25  ω P
3
+
όπου : ω P  ξ  2  ξ 3  ξ 4
L = 5.00
και EI  w  ξ   EI   w a  ξ   w b  ξ   w c  ξ  
συνολικά:
 918.25  ω R  118.0  ω D  781.25  ω P
Με τη βοήθεια του Πίνακα 3β του Παραρτήματος, ο οποίος περιέχει τις αριθμητικές τιμές των
συναρτήσεων ωR, ωD και ω P , υπολογίζουμε τις βυθίσεις w σε επαρκώς πυκνά σημεία της δοκού,
π.χ. στα δέκατα σημεία της, και σχεδιάζουμε την ελαστική γραμμή:
x ξ= EIw(ξ)=-918.25ωR-
ωR ωD ω΄΄P
[m] x/5.0 -118ωD+781.25ω΄΄P
Κόμβος 2: 0 0 0.00 0.00 0.00 0.000
0.5 0.1 0.09 0.099 0.0981 -17.684
1 0.2 0.16 0.192 0.1856 -24.576
1.5 0.3 0.21 0.273 0.2541 -26.531
2 0.4 0.24 0.336 0.2976 -27.528
2.5 0.5 0.25 0.375 0.3125 -29.672
3 0.6 0.24 0.384 0.2976 -33.192
3.5 0.7 0.21 0.357 0.2541 -36.443
4 0.8 0.16 0.288 0.1856 -35.904
4.5 0.9 0.09 0.171 0.0981 -26.180
Κόμβος 4: 5 1 0.00 0.00 0.00 0.000
-0.304 -0.300
-0.277
-0.229 -0.247
-0.205 -0.221 -0.218
-0.147
0.00
x,ξ κλείουσα 0.00
ελαστική
γραμμή
w(ξ) [mm]
Όπως άμεσα γίνεται αντιληπτό, η παραπάνω ελαστική γραμμή δεν μπορεί παρά να είναι
λανθασμένη, διότι το κατακόρυφο συνεχές φορτίο p, το οποίο φορτίζει το ζύγωμα του πλαισίου
κατά την έννοια του άξονα Ζ, δεν είναι δυνατόν να προκαλεί αντίθετες, αρνητικές μετατοπίσεις.
Μια προσεκτική ματιά στη διαδικασία υπολογισμού που ακολουθήθηκε, αποκαλύπτει ότι το λάθος
3-45
οφείλεται στη θεώρηση ολόκληρου του ζυγώματος 2-3-4 ως ενός ενιαίου στοιχείου, παρά το
γεγονός ότι στο σημείο 2 παρεμβάλλεται μία άρθρωση. Προκειμένου να υπολογιστεί σωστά η
ζητούμενη ελαστική γραμμή του ζυγώματος 2-3-4, θα πρέπει: (α) να χωριστεί το ζύγωμα στα δύο
επί μέρους τμήματα 2-3 και 3-4, (β) να υπολογιστεί η βύθιση του σημείου 3 προκειμένου να
προσδιοριστούν οι κλείουσες των τμημάτων αυτών, (γ) για κάθε ένα από τμήματα 2-3 και 3-4 να
γίνει ο υπολογισμός της ελαστικής τους γραμμής θεωρώντας τα ως αμφιέρειστα και, τέλος, (δ) να
«κρεμαστούν» οι δύο επί μέρους ελαστικές γραμμές στην υπολογισθείσα κλείουσα.
 Για τις κλείουσες των τμημάτων 2-3 και 3-4 παίρνουμε:
0.00 x,ξ 0.00
0.545
0.817
βυθίσεις 1.09
κλείουσας 1.635 1.635
w κλ (ξ) 2.18
2.452
[mm] 2.725
3.27
Κλείουσα της ελαστικής γραμμής
 Τμήμα 2-3:
Για το τμήμα 2-3 του φορέα μας το διάγραμμα ροπών του μπορεί να συντεθεί από τους βασικούς
τύπους διαγραμμάτων που περιλαμβάνονται στον Πίνακα 3α του Παραρτήματος ως εξής:
-73.46 (30 ∏ 3.002 ) /8 -73.46

= 33.75
-
- 3.00
= +
+
3.00 3.00
33.75
Έτσι, βάσει του Πίνακα 3α του Παραρτήματος παίρνουμε:

a) -73.46
1 M  L2
w a ξ     ω D  0.9182  ω D mm 
- EI 6
όπου : ω D  2  ξ  3  ξ 2  ξ 3
L=3.00
x 1 ML
τ ia    6.122  10  4 , τ ka  3.061  10  4
ξ=x/L EI 3
1 M  L2
b) x w b ξ     ω P  0.8437  ω P mm 
ξ=x/L EI 3
L=3.00
όπου : ω P  ξ  2  ξ 3  ξ 4
+
1 ML
33.75 τ ib  τ kb    2.8125  10  4
EI 3
και συνολικά: w  ξ   w a  ξ   w b  ξ   0.9182  ω D  0.8437  ω P
3-46
 Τμήμα 3-4:
Για το τμήμα 3-4 του φορέα μας το διάγραμμα ροπών του μπορεί να συντεθεί από τους βασικούς
τύπους διαγραμμάτων που περιλαμβάνονται στον Πίνακα 3α του Παραρτήματος ως εξής:
-101.78 -101.78
2
( 30 ∏ 2.00 ) /8
= 15
2.00
- -
15
= + +
2.00 2.00
Έτσι, βάσει του Πίνακα 3α του Παραρτήματος παίρνουμε:

a) -101.78
1 M  L2
w a ξ     ω D  0.565  ω D mm 
EI 6
- όπου : ω D  ξ  ξ 3
1 ML
2.00 τ ia    2.827  10  4 , τ ka  5.654  10  4
x EI 6
ξ=x/L
1 M  L2
b) w b ξ     ω P  0.1667  ω P mm 
15 EI 3
+
2.00 όπου : ω P  ξ  2  ξ 3  ξ 4

x
ξ=x/L 1 ML
τ ib  τ kb    8.333  10  5
EI 3
και συνολικά: w  ξ   w a  ξ   w b  ξ   0.565  ω D  0.1667  ω P
Με τη βοήθεια του Πίνακα 3β, ο οποίος περιέχει τις αριθμητικές τιμές των συναρτήσεων ωD, ω D
και ω P , υπολογίζουμε τις βυθίσεις w σε επαρκώς πυκνά σημεία της δοκού, π.χ. στα έκτα σημεία
του τμήματος 2-3 και στα τέταρτα σημεία του τμήματος 3-4:
x [m] ξ=x/3.0 ω΄D ω΄΄P w(ξ)=-0.9182ω΄D+0.8437ω΄΄P

Κόμβος 2: 0 0 0.00 0.00 0.0000
0.5 0.167 0.25 0.1582 -0.1004
1 0.333 0.37 0.2716 -0.1109
1.5 0.5 0.38 0.3125 -0.0807
2 0.667 0.30 0.2716 -0.0429
2.5 0.833 0.16 0.1582 -0.0153
Άρθρωση 3: 3 1 0.00 0 0.0000
x [m] ξ=x/2.0 ωD ω΄΄P w(ξ)=-0.565ωD+0.1667ω΄΄P

Άρθρωση 3: 0 0 0.000 0.00 0.0000
0.5 0.25 0.234 0.223 -0.0954
1 0.5 0.375 0.313 -0.1600
1.5 0.75 0.328 0.223 -0.1484
Κόμβος 4: 2 1 0.000 0 0.0000
3-47
Η τελική ελαστική γραμμή προκύπτει με επαλληλία, δηλαδή αλγεβρική άθροιση, των βυθίσεων
λόγω κλείουσας w:
-3 -3
0.00 x,ξ 0.759 ∏ 10 3 1.15 ∏ 10 0.00
2 4
0.44
0.67
γραμμή 1.55 1.48
w(ξ) 2.14
2.71 2.36
[mm]
-3
1.83 ∏ 10
-3 1.115 ∏ 10
3.27
w2 w3 0  3.27  10 3
φ 2  ψ 23   τ ia  τ ib     τ ia  τ ib    0.331 10 3
L 23 3
  0.759  10 3 rad
w3 w4 3.27  10 3  0
φ 3αρ.  ψ 34   τ ia  τ ib     τ ia  τ ib      0.2  10 3 
L 34 2
 1.83  10 3 rad
w2 w3
φ δεξ.
3
 ψ 23   τ ka  τ kb   
  τ ka  τ kb   1.09  10 3   0.025  10 3 
L 23
  1.115  10 3 rad
w3 w4
φ 4  ψ 34   τ ka  τ kb   
  τ ka  τ kb   1.64  10  3   0.48  10  3 
L 34
 1.15  10  3 rad
3-48
Άσκηση Κ4
Το διάγραμμα ροπών κάμψης My(x) ως προς τους τοπικούς άξονες y των στοιχείων του φορέα έχει ήδη
υπολογιστεί στην Άσκηση Θ1/2. Εδώ ζητείται μόνο η ελαστική γραμμή w(x) του στοιχείου 5-3, του
οποίου το διάγραμμα ροπών κάμψης δίνεται στο ακόλουθο σχήμα:
2.50
4 x,u
y,v M y (x) [kNm]
2.50 + z,w
100
5
Ροπές κάμψης του στοιχείου 5-3 του δεδομένου φορέα
(2) Υποδιαίρεση του φορέα σε κατάλληλα επιλεγμένα τμήματα

Το στοιχείο 5-3 θεωρείται για τις ανάγκες υπολογισμού της ελαστικής γραμμής ως ένα τμήμα, διότι όχι
μόνο είναι ευθύγραμμο και σταθερής δυσκαμψίας ΕΙ αλλά η μορφή του διαγράμματος ροπών του
περιλαμβάνεται στον Πίνακα 3α του Παραρτήματος (βλ. σειρά 5).
(3) Υπολογισμός των βυθίσεων των χαρακτηριστικών σημείων

Η στήριξη του κόμβου 5, κατά την έννοια του άξονα Ζ, είναι ακλόνητη και, συνεπώς, w5=0. Αντίθετα,
ο κόμβος 3 έχει μία μη μηδενική βύθιση η οποία πρέπει να υπολογιστεί: Η τιμή της είναι λόγω ατένειας
του φορέα, ίση με εκείνη του κόμβου 2:
w Z3  w Z2  0.533  10 3 m  0.533mm
η οποία έχει ήδη υπολογιστεί στην Άσκηση Ι5:
(4) Προσδιορισμός της κλείουσας της ελαστικής γραμμής

Σύμφωνα με την παραπάνω υποπαράγραφο (3) παίρνουμε:
y κλείουσα
x
z,w -0.533
x,ξ -0.133 -0.4
-0.266
wκλ (ξ)
1.25 1.25 1.25 1.25
[mm]
Κλείουσα στης ελαστικής γραμμής
3-49
(5) Υπολογισμός της ελαστικής γραμμής του τμήματος 5-3 θεωρούμενου ως αμφιέρειστου
1 M  L2 1 100  52
+
w ξ     ω∆ 
5
  ω∆
EI 12 2  10 12
 1.042  ω ∆ mm
M =100
1 ML 1 100  5
2.50 2.50 τi  τ k 
    0.625  10 3 rad
EI 4 2  105 4
L=5.00
όπου : ω∆  3  ξ  4  ξ 3
x
ξ=x/L
Με τη βοήθεια του Πίνακα 3β, ο οποίος περιέχει τις αριθμητικές τιμές της συναρτήσεως ωΔ,
υπολογίζουμε τις βυθίσεις σε επαρκώς πυκνά σημεία του τμήματος 5-3, π.χ. στα τέταρτα σημεία του:
βλ. παρακάτω πίνακα, στήλη (4).
(6) Υπολογισμός βυθίσεων
w(ξ) [mm]
x [m] ξ=x/5.0 ω∆ 1.042ω∆ wκλ(x)
(4)+(5)
(1) (2) (3) (4) (5) (6)
Κόμβος 5: 0 0 0 0 0 0.000
1.25 0.25 0.6875 0.7164 -0.133 0.583
Κόμβος 4: 2.5 0.5 1 1.0420 -0.266 0.776
3.75 0.75 0.6875 0.7164 -0.4 0.316
Κόμβος 3: 5 1 0 0 -0.533 -0.533
κλείουσα
0.7316 ∏ 10 -3
x,ξ -0.533
0.00
0.316
w(ξ) 0.583
0.776 y
[mm] x
-3
0.5184 ∏ 10 z,w
φ 5  ψ 53  τ i 
w5 w3
τi 

0   0.533  10 3   0.625 10

3
 0.5184  10 3 rad
L 53 5
(Σημ.: Το αρνητικό πρόσημο αναφέρεται στο σύστημα αναφοράς x-y-z)
φ 3  ψ 53  τ k  1.066  10 4  0.625  10 3  0.7316  10 3 rad
Σημ.: Η στροφή φ3 είναι η στροφή του άκρου 3 της δοκού 5-4-3, δηλαδή η στροφή του ακραίου σημείου της
ακριβώς πριν την κυλινδρική άρθρωση.
3-50
Άσκηση Κ5
Ακολουθούνται τα βήματα υπολογισμού που περιγράφηκαν στην αρχή της

παραγράφου 3.2.
Το διάγραμμα ροπών κάμψης M(x) προκύπτει εύκολα, κατά τα γνωστά, και
δίνεται στο παρακάτω σχήμα:
M (x) [kNm] -200
3
1 2
7.00 2.00
Ροπές κάμψης λόγω του δεδομένου φορτίου

Εδώ έχουμε τα δύο ευθύγραμμα και σταθερής δυσκαμψίας ΕΙ τμήματα 1-2 και 2-
3, για κάθε ένα από τα οποία η μορφή του διαγράμματος των ροπών
περιλαμβάνεται στον Πίνακα 3α του Παραρτήματος (σειρές 2 και 3 αντίστοιχα).

Λόγω των ακλόνητων στηρίξεων ισχύει: w1=w2=0. Αντίθετα, η w3 είναι μη
μηδενική και πρέπει να υπολογιστεί. Με το βοηθητικό μοναδιαίο φορτίο PZ3=1v:
v
X PZ3 =1
Z
3
1 2
7.00 2.00
v
-2
M v (x) [m]
-
Ροπές κάμψης λόγω ΡΖ3=1ν
και αγνοώντας τις διατμητικές παραμορφώσεις, παίρνουμε εφαρμόζοντας την

ΑΣΔΕ:
1 1 1  1200
w3   M 
M dx     7.00  2.00     2     200   
v
  
EI EI  3  EI
Υπολογισμός της δυσκαμψίας ΕΙ της χαλύβδινης δοκού IPB280:

Από πίνακες: Ροπή αδράνειας Ιy=19270cm4
Μέτρο ελαστικότητας χάλυβα: Ε=210•103ΜΝ/m2
=> EI=40467kNm2
1200 1200
Συνεπώς: w3    0.0297m  29.7mm
EI 40467
3-51

Σύμφωνα με την παραπάνω υποπαράγραφο (3) έχουμε:
x,ξ
κλείουσα
0.00
0.00
7.425
βυθίσεις
14.85
κλείουσας
wκλ (ξ) 22.275
[mm] w 3 =29.7
7.00 2.00
0.5 0.5 0.5 0.5
(5) Υπολογισμός των ελαστικών γραμμών των επί μέρους τμημάτων θεωρούμενων ως αμφιέρειστων και
επαλληλία
M=-200
L=7.00
x
ξ=x/L
1 M  L2 1   200   7.00 2
w ξ     ωD    ω D  40.36  ω D mm 
EI 6 40467 6
M=-200
1 M  L2
- w ξ     ωD
EI 6

1

 200   2.002  ω
L=2.0 40467 6
D
x  3.29  ωD mm
ξ=x/L
Με τη βοήθεια του Πίνακα 3β, που περιέχει τις αριθμητικές τιμές των συναρτήσεων ω D και ω D
υπολογίζουμε τις βυθίσεις σε επαρκώς πυκνά σημεία των δύο τμημάτων, εδώ: στα δέκατα σημεία του
τμήματος 1-2 και στα τέταρτα σημεία του τμήματος 2-3 (βλ. παρακάτω πίνακα, στήλες 5 και 6).
3-52
x [m] ξ=x/L ωD ω΄D -40.36ωD -3.29ω΄D wκλ(x) [mm] w(ξ) [mm]
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)

Κόμβος 1: 0 0 0 0 0 0.00
0.7 0.1 0.099 -3.996 0 -4.00
1.4 0.2 0.192 -7.749 0 -7.75
2.1 0.3 0.273 -11.018 0 -11.02
Τμήμα 1-2
2.8 0.4 0.336 -13.561 0 -13.56

3.5 0.5 0.375 -15.135 0 -15.14
4.2 0.6 0.384 -15.498 0 -15.50
4.9 0.7 0.357 -14.409 0 -14.41
5.6 0.8 0.288 -11.624 0 -11.62
6.3 0.9 0.171 -6.902 0 -6.90
Κόμβος 2: 7 1 0 0 0 0.00
0 0 0 0 0.00 0.00
Τμήμα 2-3
0.5 0.25 0.328 -1.081 7.425 6.34

1 0.5 0.375 -1.236 14.850 13.61
1.5 0.75 0.234 -0.772 22.275 21.50
Κόμβος 3: 2 1 0 0 29.700 29.70
x,ξ
13.6 15.14 15.5 14.41 11.6
7.75 11.0 6.90
4.0
0.00 0.00
0.00577 κλείουσα
0.01153 6.34
γραμμή 21.5 29.7
w (ξ)
0.0165
[mm]
Γωνίες στροφής στους κόμβους 1, 2, 3 (βλ. Πίνακα 3α Παραρτήματος):

1 ML 1   200   7.00
φ 1  ψ 12  τ i   τ i       0.00577 rad
EI 6 40467 6
1 ML 1   200   7.00

φ 2  ψ 12  τ k  τ k      0.01153 rad
EI 3 40467 3
ή
w2 w3 1 ML  29.7  10  3   200   2.00
φ 2  ψ 23  τ i       0.01153 rad
L 23 EI 3 2.00 40467  3
w2 w3 1 ML  29.7  10  3   200   2.00
φ 3  ψ 23  τ k       0.0165 rad
L 23 EI 6 2.00 40467  6
Βιντεοπαρουσίαση της άσκησης αυτής στο YouTube:
https://youtu.be/6rMj9d-n1z4
3-53
Άσκηση Κ6
Το διάγραμμα ροπών κάμψης M(x) προκύπτει εύκολα κατά τα γνωστά:
M (x) [kNm] -400
cM -
1
2 3 4
+
400 cN

Εδώ έχουμε τα τρία τμήματα 1-2, 2-3 και 3-4 που καθένα τους είναι όχι μόνο ευθύγραμμο και σταθερής
δυσκαμψίας ΕΙ=40467kNm2 (χαλύβδινη δοκός IPB280). Αλλά, επιπλέον, η μορφή του διαγράμματος
ροπών του περιλαμβάνεται στον Πίνακα 3α του Παραρτήματος (σειρές 3, 2 και 3 αντίστοιχα).
Λόγω της ακλόνητης στήριξης στο σημείο 1, ισχύει w1=0. Αντίθετα, οι βυθίσεις w2, w3 και w4 είναι μη
μηδενικές και πρέπει να υπολογιστούν. Ο υπολογισμός μπορεί να γίνει με εφαρμογή της ΑΣΔΕ όπως
παρουσιάστηκε αναλυτικά στην σειρά Ασκήσεων Ι. Έτσι προκύπτουν οι εξής τιμές : η επαλήθευση
τους επαφίεται στον αναγνώστη ως εξάσκηση:
w 2  21.27cm w 3  2.00cm w 4  35.82cm

Σύμφωνα με την παραπάνω υποπαράγραφο (3) έχουμε:
21.27
15.95 15.45 4.00
10.63 9.63 1.0 1.0 1.0 1.0
5.32 3.82
0.00 3 4
1 2 2.00
x,ξ
βυθίσεις 10.45
κλείουσας
18.91
wκλ(ξ) 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0
[cm] 4.00 4.00 27.36
35.82
(5) Υπολογισμός των ελαστικών γραμμών των επί μέρους τμημάτων θεωρούμενων ως αμφιέρειστων
Διαγράμματα ροπών κάμψης Μ [kNm]
Τμήμα 1-2 Τμήμα 2-3 Τμήμα 3-4
M=-400 M=-400
x, ξ=x/L
- -
4.00
+ 4.00 4.00
x, ξ=x/L x, ξ=x/L
M =400
3-54
Για τα αντίστοιχα τμήματα της ελαστικής γραμμής παίρνουμε:
1 M  L2 1 M  L2 1 M  L2
w ξ     ωD w ξ     ωD w ξ     ωD
EI 6 EI 6 EI 6
 2.64  ωD cm  2.64  ωD cm  2.64  ωD cm
Με τη βοήθεια του Πίνακα 3β, που περιέχει τις αριθμητικές τιμές των συναρτήσεων ω D και ω D
υπολογίζουμε τις βυθίσεις σε επαρκώς πυκνά σημεία των τριών τμημάτων, εδώ: στα τέταρτα σημεία
τους (βλ. παρακάτω πίνακα, στήλες 5, 6, 7).
x [m] ξ=x/L ωD ω΄D 2.64ω΄D -2.64ωD -2.64ω΄D wκλ(x) [cm] w(ξ) [cm]
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9)

0.0 0 0 0 0.00 0.00
Τμήμα 1-2
1.0 0.25 0.328 0.866 -5.32 -4.45

2.0 0.5 0.375 0.990 -10.63 -9.64
3.0 0.75 0.234 0.619 -15.95 -15.33
4.0 1 0 0 -21.27 -21.27
0.0 0 0 0 -21.27 -21.27
Τμήμα 2-3
1.0 0.25 0.234 -0.619 -15.45 -16.07

2.0 0.5 0.375 -0.990 -9.63 -10.62
3.0 0.75 0.328 -0.866 -3.82 -4.69
4.0 1 0 0 2.00 2.00
0 0 0 0 2.00 2.00
Τμήμα 3-4
1 0.25 0.328 -0.866 10.450 9.58

2 0.5 0.375 -0.990 18.910 17.92
3 0.75 0.234 -0.619 27.360 26.74
4 1 0 0 35.820 35.82
0.06 21.27 0.0516
15.33 16.07
9.64 10.62
4.45 4.69 0.0713
0.00 3 4
1 0.04 2 2.00
x,ξ
γραμμή
17.92
w (ξ)
[cm] 26.74
35.82
0.0911
3-55
Γωνίες στροφής στους κόμβους 1, 2, 3, 4 (βλ. Πίνακα 3α Παραρτήματος):
w1  w2 1 ML 21.27  10 2 400  4.00

φ 1  ψ 12  τ i       0.04 rad
L 12 EI 3 4.00 40467  3
w1  w2 1 ML 21.27  10  2 400  4.00

φ αρ
2
 ψ 12  τ k       0.06 rad
L 12 EI 6 4.00 40467  6
w2 w3 1 ML  23.27  10  2   400   4.00

φ δεξ
2
 ψ 23  τ i       0.0516 rad
L 23 EI 6 4.00 40467  6
w2 w3 1 ML  23.27  10  2   400   4.00

φ3  ψ 23  τ k       0.0713 rad
L 23 EI 3 4.00 40467  3
w3 w4 1 ML  33.82  10  2   400   4.00

φ4  ψ 34  τ k       0.0911rad
L 34 EI 6 4.00 40467  6
3-56
Κεφάλαιο 4
Υπολογισμός γραμμών επιρροής
Σύνοψη
Οι ασκήσεις του κεφαλαίου αυτού αφορούν τις μεθόδους υπολογισμού (α) γραμμών επιρροής μεγεθών έντασης,
(Ομάδα Λ) και (β) γραμμών επιρροής μεγεθών παραμόρφωσης (Ομάδα Λ). Ως παραδείγματα χρησιμοποιούνται
διάφοροι επίπεδοι και χωρικοί φορείς (δοκός, ημιπλαίσιο, πλαίσιο, δικτύωμα) με ακλόνητες ή ελαστικές
στηρίξεις/πακτώσεις. Για τον υπολογισμό των γραμμών επιρροής εντασιακών μεγεθών χρησιμοποιείται η
κινηματική μέθοδος, η οποία βασίζεται στην πρόταση αμοιβαιότητας των Krohn-Land ενώ για τον υπολογισμό
γραμμών επιρροής παραμορφωσιακών μεγεθών εφαρμόζεται η πρόταση των Maxwell-Mohr..
Απαραίτητη είναι η προηγούμενη μελέτη και κατανόηση της σχετικής με το παρόν κεφάλαιο θεωρίας, όπως αυτή
παρουσιάζεται σε βιβλία Στατικής των Κατασκευών (βλ. π.χ. [1] και [2]). Οπωσδήποτε απαιτείται η κατανόηση
των μεθόδων υπολογισμού μεγεθών έντασης και παραμόρφωσης, η εφαρμογή των οποίων παρουσιάστηκε στις
ασκήσεις των προηγηθέντων κεφαλαίων.
4-1
4.1 Υπολογισμός γραμμών επιρροής εντασιακών μεγεθών (Ομάδα Λ)

Για τους παρακάτω ισοστατικούς φορείς να υπολογιστούν και να σχεδιαστούν οι ζητούμενες γραμμές
επιρροής εφαρμόζοντας την κινηματική μέθοδο (πρόταση Krohn-Land).
Για τον παρακάτω αμφιέρειστο φορέα (βλ. Άσκηση Η1/6) ζητούνται οι ΓΕ:
(α) Μ 2,ξ για κίνηση του κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου ΡΖ(ξ)=1 στο
ζύγωμα 2-3 και
(β) Μ 2,ξ για κίνηση του οριζόντιου μοναδιαίου φορτίου ΡX(ξ)=1 στον στύλο 1-2.
ξ PZ (ξ)=1
X, u
Λ1 Z, w 2
3
PX (ξ)=1 4.00
ξ
1
6.00
Για την παρακάτω αρθρωτή δοκό (βλ.Άσκηση Η4/1) ζητούνται οι ΓΕ:

(α) Μ 2,ξ ,
(β) Μ 3,ξ ,
(γ) Q 3'',ξ και
(δ) A Z3,ξ για κίνηση του κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου ΡZ (ξ)=1 μεταξύ των
σημείων 1 και 5. Επίσης,
(ε) να υπολογιστούν με αποτίμηση των κατάλληλων ΓΕ οι τιμές των μεγεθών
Μ2 , Μ 3 , Q 3'' και Α Ζ3 λόγω των φορτίων της Άσκησης Η4/1.
Λ2
X, u
Z, w
ξ PZ (ξ)=1
2 3' 3'' G1 5
1
3 4
2.00 2.00 1.50 3.50 1.50
4.00 5.00 1.50
4-2
Για το παρακάτω αμφιέρειστο πλαίσιο (βλ. Άσκηση Ζ2) ζητούνται οι ΓΕ:

(α) Α Ζ5,ξ ,
(β) Μ 2,ξ ,
(γ) Q 2,ξ και
(δ) Ν 2,ξ για κίνηση του οριζόντιου μοναδιαίου φορτίου ΡX(ξ)=1 στον
στύλο 1-2-3. Επίσης,
(ε) να υπολογιστούν με αποτίμηση των παραπάνω ΓΕ οι τιμές των
μεγεθών Α Ζ5 , Μ 2 , Q 2 και Ν 2 λόγω του φορτίου q Χ =10kN/m της
Άσκησης Ζ2.
Λ3
X, u 3 4
PX (ξ)=1
Z, w 2.00
2.00
ξ
1 5
5.00
Για το παρακάτω τριαρθρωτό πλαίσιο (βλ. Άσκηση Ζ3) ζητείται:

(α) η ΓΕ Μ 4,ξ για κίνηση του κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου ΡΖ(ξ)=1
στο ζύγωμα 2-3-4. Επίσης,
(β) να υπολογιστεί με αποτίμηση της παραπάνω ΓΕ η τιμή της Μ 4 λόγω
του φορτίου q Ζ =30kN/m της Άσκησης Ζ3.
ξ PZ (ξ)=1
X, u 2 3 4
Λ4 Z, w
4.00
1
1.50
5
3.00 2.00
4-3
Για τον παρακάτω ισοστατικό φορέα (βλ. Άσκηση Η9/5) ζητείται:

(α) η ΓΕ Νκαλ,ξ του καλωδίου 2-5-4 για κίνηση του κατακόρυφου
μοναδιαίου φορτίου ΡΖ (ξ)=1 επί του καταστρώματος 1-2-3-4. Επίσης,
(β) να υπολογιστεί με αποτίμηση της παραπάνω ΓΕ η τιμή της Ν καλ λόγω
του φορτίου q Ζ =20kN/m της Άσκησης Η9/5.
X, u 5
καλώδιο ∏
Z, w καλώδιο
Λ5 (τένοντας)
3.00
ξ PZ (ξ)=1
1 2 3 4 1.50
6 1.50
7
4.00 4.00 4.00 2.00
Για τον παρακάτω δικτυωτό ισοστατικό φορέα (βλ. Άσκηση Ζ5) ζητείται:
(α) η ΓΕ Ν12,ξ της ράβδου 1-2 για κίνηση του κατακόρυφου μοναδιαίου
φορτίου ΡΖ (ξ)=1 επί των στοιχείων 2-3 και 3-5. Επίσης,
(β) να υπολογιστεί με αποτίμηση της παραπάνω ΓΕ η τιμή της Ν 12 λόγω
του συγκεντρωμένου φορτίου FΖ5 =50kN της Άσκησης Ζ5.
ξ
3.00
Λ6
PZ (ξ)=1
2 3 5
4.00 X, u
Z, w
1
3.00 4.00
4-4
Για τον παρακάτω δικτυωτό ισοστατικό φορέα (βλ. Άσκηση Η8/1) ζητείται:
(α) η ΓΕ D 2,ξ της ράβδου D 2 για κίνηση του κατακόρυφου μοναδιαίου
φορτίου ΡΖ (ξ)=1 επί του άνω πέλματος 2-4-6-8-10. Επίσης,
(β) να υπολογιστεί με αποτίμηση της παραπάνω ΓΕ η τιμή της D 2 λόγω
των πέντε συγκεντρωμένων φορτίων της Άσκησης Η8/1.
X, u PZ (ξ)=1
Z, w
Λ7 ξ
4 6 8
2 10
D2
2.00
1 9
3 5 7
2.00 2.00 2.00 2.00
Για τον παρακάτω χωρικό ισοστατικό φορέα (βλ. Άσκηση Ζ6) ζητείται
(α) η ΓΕ Μ y1,ξ για κίνηση του κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου ΡΖ(ξ)=1 επί
της δοκού 5-4-3 καθώς και
(β) η ΓΕ Μ y1,ξ για κίνηση του οριζόντιου μοναδιαίου φορτίου ΡΧ(ξ)=1 επί της
δοκού 5-4-3. Επίσης,
(γ) να υπολογιστεί με αποτίμηση των παραπάνω ΓΕ η τιμή της Μ y1 λόγω των
συγκεντρωμένων φορτίων FΧ4=40kN και FΖ4=80kN της Άσκησης Ζ6.
4.00
x ∏ 2
Λ8 1
y z x z
X y 3.00
Y Z
3 2.50
PZ (ξ)=1
4
x
PX (ξ)=1 y
2.50
ξ
z
5
4-5
ΛΥΣΕΙΣ
που περιλαμβάνει ο υπολογισμός γραμμών επιρροής (ΓΕ) εντασιακών μεγεθών με τη βοήθεια της
κινηματικής μεθόδου, δηλαδή με τη βοήθεια της πρότασης Krohn-Land. Η περιγραφή των βημάτων
συνοδεύεται από το παράδειγμα υπολογισμού της ΓΕ Μi,ξ=Μi,Ρz(ξ)=1, μιας μονοπροέχουσας δοκού που
παρουσιάζεται σε ξεχωριστό πίνακα με τα αντίστοιχα σχήματα.
Βήματα υπολογισμού ΓΕ εντασιακών μεγεθών με την κινηματική μέθοδο (βλ. [2], παράγρ. 10.4.2]:
(1) (i) Με μία νοητή τομή καταλύουμε/ τέμνουμε τη δεσμική ράβδο - σύνδεσμο στο σημείο a που μεταβιβάζει
το εντασιακό μέγεθος Εa του οποίου τη ΓΕ Εa,P(ξ)=1 θέλουμε να υπολογίσουμε, δηλαδή εισάγουμε στο
σημείο a μία εργικώς αντίστοιχη άρθρωση.
Π.χ., αν ζητούμενη είναι η ΓΕ Mi,Ρz(ξ) της ροπής Mi, εισάγουμε στο σημείο i μία καμπτική άρθρωση (βλ.
παρακάτω πίνακα) και αν ζητούμενη είναι η ΓΕ Qi,Ρz(ξ) της τέμνουσας Qi, εισάγουμε στο σημείο i μία
διατμητική άρθρωση.
(ii) Η κατάλυση μίας εσωτερικής ή εξωτερικής δεσμικής ράβδου μετατρέπει τον αρχικώς ισοστατικό
φορέα σε μία χαλαρή μονοκινηματική αλυσίδα - μηχανισμό. Για να διατηρηθεί η αρχική ισορροπούσα
εντασιακή κατάσταση που επικρατούσε στον δεδομένο ισοστατικό φορέα λόγω του φορτίου P(ξ)=1
στην τυχούσα θέση ξ, προσάγουμε στις δύο όχθες της καταλυθείσας δεσμικής ράβδου τα δύο σκέλη του
εντασιακού ζεύγους που δρούσε σ' αυτήν πριν την κατάλυσή της, με την εξ ορισμού συμβατικά θετική
τους φορά. Εφόσον καταλύεται εσωτερικός σύνδεσμος, το αντίστοιχο εργικά ανταποκρινόμενο φορτίο
διατομής εισάγεται ως ζεύγος δυνάμεων ή ροπών στις δύο όχθες της τομής. Εφόσον καταλύεται
εξωτερικός σύνδεσμος, αρκεί η προσαγωγή της αντίδρασης στήριξης στην όχθη που πρόσκειται στον
φορέα. Στην άλλη όχθη της τομής δρα η δύναμη έδρασης, η οποία μπορεί να αγνοηθεί αφού δρα επί του
αμετακίνητου εδάφους και δεν παράγει δυνατό έργο κατά τη δυνατή μετακίνηση του φορέα.
Π.χ., αν ζητούμενη είναι η ΓΕ Mi,Ρz(ξ), προσάγουμε στην εισαχθείσα στο σημείο i καμπτική άρθρωση τη
ροπή Mi,Ρz(ξ) (βλ. παρακάτω πίνακα) και αν ζητούμενη είναι η ΓΕ Qi,Ρz(ξ), προσάγουμε στην εισαχθείσα
στο σημείο i διατμητική άρθρωση την τέμνουσα Qi,Ρz(ξ).
(2) Παρά τη διατήρηση της προϋπάρχουσας ισορροπίας, η κατάλυση ενός συνδέσμου έχει μετατρέψει τον
αρχικώς ισοστατικό φορέα σε μονοκινηματική αλυσίδα. Η δυνατότητα μετακίνησης του χαλαρού πλέον
φορέα περιγράφεται με τη βοήθεια του διαγράμματος των πόλων στροφής (βλ. π.χ. [2], παράγρ. 5.3.3).
Προκειμένου τώρα να εφαρμόσουμε την ΑΔΕ
(i) υποβάλλουμε τον μονοκινηματικό φορέα σε μία δυνατή μετακίνηση τέτοια, ώστε στην εισαχθείσα
άρθρωση να αναπτυχθεί μία μοναδιαία αρνητική διαφορά μετακινήσεων και
(ii) με τη βοήθεια του διαγράμματος των πόλων στροφής προσδιορίζουμε τη μετατοπισμένη παραμορ-
φωμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται το φορτιζόμενο με P(ξ)=1 πέλμα του φορέα.
Π.χ., αν ζητούμενη είναι η ΓΕ Mi,Ρz(ξ), επιβάλλουμε στην εισαχθείσα στο σημείο i καμπτική άρθρωση το
μοναδιαίο αρνητικό γόνατο Δφiν=- (βλ. παρακάτω πίνακα) και αν ζητούμενη είναι η ΓΕ Qi,Ρz(ξ),
επιβάλλουμε στην εισαχθείσα στο σημείο i διατμητική άρθρωση το μοναδιαίο αρνητικό άλμα Δwiν=-1.
(3) Κατά τη δυνατή μετακίνηση του μονοκινηματικού φορέα τα πραγματικά εντασιακά μεγέθη του φορέα
παράγουν δυνατό έργο Wv. Εφόσον οι δυνατές παραμορφώσεις είναι μηδενικές, δυνατό έργο παράγεται
μόνο από τα εξωτερικά εντασιακά μεγέθη (Wv=Wev), δηλαδή
(i) από το κινητό φορτίο P(ξ)=1, το οποίο παράγει δυνατό έργο επί των εργικώς ανταποκρινόμενων
μετακινήσεων των σημείων εφαρμογής του, π.χ., αν το Ρ(ξ) είναι μία δύναμη Ρz(ξ), παράγει έργο επί
των βυθίσεων w(ξ), και αν το Ρ(ξ) είναι μία ροπή ΜL(ξ), παράγει έργο επί των στροφών φ(ξ) του
φορτιζόμενου πέλματος και
(ii) από το ζητούμενο εντασιακό μέγεθος Εa,P(ξ)=1, το οποίο παράγει δυνατό έργο επί της επιβληθείσας
στην άρθρωση, στην οποία αυτό ενεργεί, μοναδιαίας αρνητικής διαφοράς μετακινήσεων, π.χ., επί του
μοναδιαίου αρνητικού γονάτου Δφiv=-1, αν Εa=Mi, ή επί του μοναδιαίου αρνητικού άλματος Δwiν=-1,
αν Εa=Qi.
Σύμφωνα με την ΑΔΕ, καταγράφουμε όλα τα παραχθέντα κατά την επιβληθείσα δυνατή μετακίνηση
εξωτερικά δυνατά έργα, θέτουμε το άθροισμά τους ίσο με το μηδέν και επιλύουμε την προκύπτουσα
εξίσωση ως προς το ζητούμενο εντασιακό μέγεθος.
Π.χ., αν ζητούμενη είναι η ΓΕ Mi,Ρz(ξ) όπως στο παράδειγμα του παρακάτω πίνακα, έχουμε:
4-6
Wev  Pz ξ   w v ξ   Mi,Pz ξ   ∆φ iv  0
και συνεπώς:
 
Mi,Pz ξ    w v ξ  ∆φiv  Pz ξ 
Πίνακας: Υπολογισμός της ΓΕ της ροπής κάμψης μιας δοκού με την κινηματική μέθοδο (πρόταση Krohn-Land)
ξ PZ (ξ) = Pξ = 1
x ξ'
Δεδομένος φορέας και φόρτιση ξ i
1
3
ξi ξ'i
L=6.00
(1) Καταλύουμε τη δεσμική ράβδο που μεταβιβάζει τη
ροπή κάμψης Μi, δηλαδή εισάγουμε στο σημείο i X
μία καμπτική άρθρωση. Z
Προς διατήρηση της ισορροπίας προσάγουμε στην Pξ = 1
εισαχθείσα άρθρωση τα δύο σκέλη της ζητούμενης
ΓΕ Μi,ξ=Μi,Ρz(ξ)=1 με τη συμβατικά θετική τους φορά. ξ Mi,ξ
(2) Κατασκευάζουμε το διάγραμμα πόλων του μονο-

κινηματικού φορέα (Σημ.: Για τον ιδιαίτερα απλό
φορέα του παραδείγματός μας το βήμα αυτό είναι (1) (1,2) (2)
πρακτικά περιττό) και, στη συνέχεια, I II
(i) τον υποβάλλουμε σε μία δυνατή μετακίνηση,
έτσι ώστε στο σημείο i να εμφανιστεί μοναδιαίο
αρνητικό γόνατο Δφiν=-1 και ξ Pξ = 1
(ii) προσδιορίζουμε τη μετατοπισμένη κατάσταση φδεξ

v
στην οποία περιέρχεται το φορτιζόμενο πέλμα. φαρ

v wξv wiv
φαρ
v
φδεξ
v
∆ φiv =-1
Mi,ξ
w iv wv
φαρ
v
 , φδεξ
v
 i
ξi ξ'i
 1 1  L 
∆φiv  φαρ
v
 φδεξ
v
 w iv        w iv   
 ξ i ξ'i   ξ i  ξ'i 
ξ  ξ'
∆φiv  1  w iv  i i
L
(3) Σύμφωνα με την πρόταση Krοhn-Land, η κατά την
Mi,ξ [m]
έννοια του κινητού φορτίου Ρξ γραμμή βυθίσεων -
ν
w (ξ),Δφi=-1 = wνξ,i = wνξ +
του φορτιζόμενου πέλματος ταυτίζεται με τη ζητού- ξ η i = ξ i∏ ξ'i /L
μενη ΓΕ: ξi ξ'i
Μi,Ρz(ξ)=1 = wνξ= ηξ.
4-7
Η παραπάνω σχέση αποτελεί έναν γενικό τύπο για την ΓΕ Mi,Ρz(ξ). Θέτοντας το κινητό φορτίο ίσο με την
αδιάστατη μονάδα, δηλαδή Ρz(ξ)=1[-], και την επιβληθείσα νοητή μετακίνηση ίση με την αρνητική μονάδα,
δηλαδή Δφiv=-1, παίρνουμε για τη ζητούμενη ΓΕ:
Mi,Pz ξ   w v ξ , ∆φi  -1 (*)
ή με συνοπτικότερο συμβολισμό των δεικτών:
Μi,ξ  w ξ,v i kNm/kN (**)
όπου wvξ,i
η κατά την έννοια και διεύθυνση του κινητού φορτίου δυνατή, νοητή γραμμή βυθίσεων (ελαστική
γραμμή) του φορέα, λόγω της επιβεβλημένης αρνητικής μοναδιαίας μετακίνησης Δφiv=-1. Οι τεταγμένες της
ΓΕ είναι:
ηξ  η ξ  w v ξ , ∆φi  -1
όπου το πεδίο μεταβολής της τετμημένης ξ περιλαμβάνει όλο το μήκος του φορτιζόμενου πέλματος.
Με βάση όλα τα παραπάνω μπορούμε να πούμε συνοπτικά ότι οι ΓΕ εντασιακών μεγεθών είναι ελαστικές
γραμμές, οι οποίες, για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, αποτελούνται από ευθύγραμμα τμήματα.
Ακριβέστερο είναι, βέβαια, να λέμε ότι πρόκειται για δυνατές, νοητές, ελαστικές γραμμές, δηλαδή για
ελαστικές γραμμές λόγω δυνατών αρνητικών μοναδιαίων μετακινήσεων, αφού η περιγραφείσα κινηματική
μέθοδος υπολογισμού ΓΕ βασίζεται στην ΑΔΕ. Εντούτοις, η παράλειψη της θεωρητικά ορθότερης αυτής
διατύπωσης δεν έχει καμία περαιτέρω συνέπεια όσον αφορά τον αριθμητικό υπολογισμό των ΓΕ. Εξάλλου, το
αποτέλεσμα στο οποίο καταλήξαμε, μπορεί να θεωρηθεί ότι απορρέει από την 3η πρόταση αμοιβαιότητας των
Krohn-Land, όπου οι μετακινήσεις δεν είναι δυνατές, αλλά πραγματικές. Γι’ αυτό και κατά κανόνα
παραλείπουμε τον άνω δείκτη ν που συμβολίζει τον νοητό χαρακτήρα των σχετικών μεγεθών. Η πρόταση
Krohn-Land ως θεωρητική βάση για τον υπολογισμό ΓΕ εντασιακών μεγεθών, μπορεί να διατυπωθεί ως εξής:
Η ΓΕ Εa,Ρ(ξ)=1 ενός εντασιακού μεγέθους Εa λόγω ενός κινητού φορτίου Ρ(ξ)=1 συμπίπτει/
ταυτίζεται με τη γραμμή μετακινήσεων - ελαστική γραμμή του φορτιζόμενου πέλματος, κατά
την έννοια και διεύθυνση του φορτίου Ρ, που προκύπτει, εάν στη θέση αναφοράς a καταλυθεί ο
σύνδεσμος που μεταβιβάζει το μέγεθος Εa , δηλαδή εισαχθεί αντίστοιχη άρθρωση και επιβληθεί
η εργικά ανταποκρινόμενη προς το μέγεθος Εa αρνητική μοναδιαία μετακίνηση δa=-1.
Ακολούθως, παρουσιάζεται ένας πρακτικός τρόπος προσδιορισμού ΓΕ εντασιακών μεγεθών με την

πρόταση Krohn-Land:
Χρησιμοποιώντας τους γενικότερους συμβολισμούς Κa,ξ=Μa,ξ και δξ,a=wξ,a (για θετικά μοναδιαία αίτια), η
εξίσωση (**) της προηγούμενης παραγράφου γράφεται ως εξής: με αρνητικό πρόσημο λόγω του αρνητικού
μοναδιαίου αιτίου:
Κ a,ξ   δ ξ,a
ή παραλείποντας το κόμμα:
Κ aξ   δ ξa
οπότε γίνεται και οπτικά σαφές ότι εκφράζει την 3η πρόταση αμοιβαιότητας Κmn=-δnm κατά Krohn-Land.
Προσοχή στο αρνητικό πρόσημο!
Παρατηρώντας προσεκτικότερα την εξίσωση (*) διαπιστώνουμε ότι αυτή εκφράζει τον εξής
«μετασχηματισμό» (παραλείπεται ο άνω δείκτης ν):
Ma,Pz ξ1  w ξ  ,∆φa 1
Δηλαδή, ο δεύτερος δείκτης (δείκτης αιτίου) Ρz(ξ)=1 «μετατρέπεται» με εργική αντιστοίχιση στο τελικώς
ζητούμενο μέγεθος w(ξ): Στην κάθετη στον άξονα ξ δύναμη Ρz αντιστοιχεί εργικά η κάθετη στον άξονα ξ
μετατόπιση w. Παρομοίως, το αρχικώς ζητούμενο μέγεθος Ma «μετατρέπεται»με εργική αντιστοίχιση στο
αίτιο Δφa=-1, που προκαλεί το τελικώς ζητούμενο μέγεθος w(ξ): Στη ροπή Μa αντιστοιχεί εργικά το γόνατο
Δφa, το οποίο βέβαια εδώ θέτουμε ίσο με -1.
4-8
Ο «μετασχηματισμός» αυτός, ο οποίος εκφράζει με πρακτικό τρόπο την πρόταση Krohn-Land Κmn=-δnm,
εφαρμόζεται γενικά. Έτσι, π.χ. για τις ΓΕ της τέμνουσας και της αξονικής δύναμης στο σημείο a παίρνουμε
αντίστοιχα:
Qa,Pz ξ1  w ξ  ,∆wa 1
Na,Pz ξ1  w ξ  ,∆ua 1
Με ανάλογο τρόπο προκύπτουν οι ΓΕ των αντιδράσεων στήριξης και των ροπών πάκτωσης. Εφόσον οι
αντιδράσεις αυτές εισαχθούν - ως συνήθως - αντίθετα προς τη φορά των αξόνων αναφοράς x-z, οι εργικά
ανταποκρινόμενες μετακινήσεις, των οποίων η συμβατικά θετική φορά συμπίπτει με τη φορά των αξόνων x-z,
επιβάλλονται με θετική μοναδιαία τιμή. Έτσι, π.χ. για την κατακόρυφη αντίδραση σε μια στήριξη b και για τη
ροπή πάκτωσης σε μια πάκτωση c παίρνουμε αντίστοιχα:
A Zb,Pz ξ1  w ξ  ,wb 1
M Πc,Pz ξ  1  w ξ  ,φ c 1
Επίσης, είναι σαφές ότι αν ζητείται η ΓΕ ενός μεγέθους έντασης, π.χ. της ροπής Ma, λόγω μιας κινητής
μοναδιαίας ροπής ΜL (ξ)=1, o δεύτερος αυτός δείκτης αιτίου «μετατρέπεται» με εργική αντιστοίχιση στο
τελικώς ζητούμενο μέγεθος φ(ξ):
M a,M  ξ 1  φ  ξ , ∆φ  1
L a
Δηλαδή, ζητούμενη είναι τώρα όχι η γραμμή μετατοπίσεων κατά z (ελαστική γραμμή) w(ξ), αλλά το
διάγραμμα των στροφών φ(ξ) του φορτιζόμενου πέλματος, δηλαδή η αρνητική πρώτη παράγωγος της
ελαστικής γραμμής (φ=-w').
Για μια διεξοδικότερη παρουσίαση της κινηματικής των μεθόδων υπολογισμού γραμμών επιρροής
εντασιακών μεγεθών, ο σπουδαστής θα πρέπει να ανατρέξει στη σχετική βιβλιογραφία (βλ. π.χ. [2], κεφ. 10).
4-9
Άσκηση Λ1
α) ΓΕ της ροπής Μ2 λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ) στο ζύγωμα 2-3
Σύμφωνα με την πρόταση Krohn-Land, ισχύει ο μετασχηματισμός:
M 2,P  ξ 1  w  ξ , ∆φ  1
Z 2
Δηλαδή η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή του ζυγώματος 2-3 λόγω του αρνητικού
μοναδιαίου καταναγκασμού Δφ2=-1 στο σημείο 2. Η ελαστική αυτή γραμμή υπολογίζεται ακολουθώντας τα
τρία βήματα που περιγράφηκαν στην αρχή της παραγράφου 4.1 (Σημ.: Χάριν απλούστευσης παραλείπεται ο
άνω δείκτης ν στις δυνατές μετακινήσεις):
(1) Καταλύουμε τη δεσμική ράβδο που μεταβιβάζει τη ροπή ξ PZ (ξ)=1

2
κάμψης Μ2, δηλαδή εισάγουμε στο σημείο 2 μία
καμπτική άρθρωση. Μ2,ξ 3
[Προς διατήρηση της ισορροπίας προσάγουμε στην 4.00
εισαχθείσα άρθρωση τα δύο σκέλη της ζητούμενης ροπής
Μ2,ξ=Μ2,Ρz(ξ)=1 με τη συμβατικά θετική τους φορά]
1
6.00
(2) (i) Yπoβάλλουμε τον μονοκινηματικό φορέα σε μία ξ

u2 Pξ =1 u2
δυνατή μετακίνηση, έτσι ώστε στο σημείο 2 να εμφανιστεί
μοναδιαίο αρνητικό γόνατο Δφ2=-1 φ2δεξ =0
Μ2,ξ
και φ2αρ=-u 2 /4.00
(ii) προσδιορίζουμε τη μετατοπισμένη κατάσταση στην ∆φ2 = φ2αρ - φ2δεξ =-1

οποία περιέρχεται το φορτιζόμενο πέλμα, δηλαδή το
ζύγωμα 2-3. fl φ2αρ =-1 fl u2 =4.00
Το ζύγωμα μετατοπίζεται
(3) Η κατά την έννοια του κινητού φορτίου Ρξ ελαστική παράλληλα: wξ,2 =0.
γραμμή w(ξ),Δφ2=-1=wξ,2=wξ του φορτιζόμενου πέλματος Μ2,ξ [m]
2-3, ταυτίζεται με τη ζητούμενη ΓΕ. Στην περίπτωσή μας η ξ =0
έχουμε wξ=0 και, συνεπώς, η ΓΕ είναι μηδενική: 2 3
ξ
Μ2,Ρz(ξ)=1=0. 6.00
Μηδενική ΓΕ Μ2,Ρz(ξ)=1 σημαίνει ότι κατακόρυφα φορτία ΡΖ επί του ζυγώματος 2-3 δεν προκαλούν ροπή
κάμψης στο σημείο 2.
β) ΓΕ της ροπής Μ2 λόγω οριζόντιου μοναδιαίου φορτίου PΧ(ξ) στον στύλο 1-2
M 2,P  ξ 1  u  ξ , ∆φ  1
X 2
4-10
δηλαδή η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή του στύλου 1-2, λόγω του αρνητικού μοναδιαίου
καταναγκασμού Δφ2=-1 στο σημείο 2. Η ελαστική αυτή γραμμή υπολογίζεται ακολουθώντας τα τρία βήματα
που περιγράφηκαν στην αρχή της παραγράφου 4.1 (Τα βήματα 1 και 2 είναι ακριβώς ίδια όπως
προηγουμένως για τη ΓΕ Μ2,Ρz(ξ)=1):
(1) Καταλύουμε τη δεσμική ράβδο που μεταβιβάζει τη ροπή 2

κάμψης Μ2, δηλαδή εισάγουμε στο σημείο 2 μία
Μ2,ξ 3
καμπτική άρθρωση.
[Προς διατήρηση της ισορροπίας προσάγουμε στην PX (ξ)=1 4.00
εισαχθείσα άρθρωση τα δύο σκέλη της ζητούμενης ροπής
Μ2,ξ=Μ2,Ρx(ξ)=1 με τη συμβατικά θετική τους φορά] ξ
1
6.00
(2) (i) Υποβάλλουμε τον μονοκινηματικό φορέα σε μία u2 u2

δυνατή μετακίνηση, έτσι ώστε στο σημείο 2 να
εμφανιστεί μοναδιαίο αρνητικό γόνατο Δφ2=-1 φ2δεξ =0
Μ2,ξ
Pξ =1 φ2αρ=-u 2 /4.00
και
(ii) προσδιορίζουμε τη μετατοπισμένη κατάσταση στην ξ uξ,2 ∆φ2 = φ2αρ - φ2δεξ =-1
οποία περιέρχεται το φορτιζόμενο πέλμα, δηλαδή ο στύλος
1-2. fl φ2αρ =-1 fl u 2 =4.00
(3) Η κατά την έννοια του κινητού φορτίου Ρξ ελαστική Μ2,ξ [m] 2 η 2= 4.0
γραμμή u(ξ),Δφ2=-1=uξ,2=uξ του φορτιζόμενου πέλματος 1-2 +
ταυτίζεται με τη ζητούμενη ΓΕ: Μ2,Ρz(ξ)=1=uξ.
4.00
4∏
ξ ηξ = ξ= ξ
4
1 η 1= 0
4-11
Άσκηση Λ2
α) ΓΕ της ροπής Μ2 λόγω μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ)
M 2,P  ξ 1  w  ξ , ∆φ  1
Z 2
Δηλαδή η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή της αρθρωτής δοκού 1-5 λόγω του αρνητικού
μοναδιαίου καταναγκασμού Δφ2=-1 στο σημείο 2. Η ελαστική αυτή γραμμή υπολογίζεται ακολουθώντας τα
(1) Καταλύουμε τη δεσμική ράβδο που μεταβιβάζει τη ροπή κάμψης Μ2, δηλαδή εισάγουμε στο σημείο 2
μία καμπτική άρθρωση.
[Προς διατήρηση της ισορροπίας προσάγουμε στην εισαχθείσα άρθρωση τα δύο σκέλη της ζητούμε-
νης ροπής Μ2,ξ = Μ2,Ρz(ξ)=1 με τη συμβατικά θετική τους φορά]
ξ Μ2,ξ PZ (ξ)=1
G1
2.00 2.00 1.50 3.50 1.50
(2) (i) Υποβάλλουμε τον μονοκινηματικό φορέα σε μία δυνατή μετακίνηση, έτσι ώστε στο σημείο 2 να
εμφανιστεί μοναδιαίο αρνητικό γόνατο Δφ2= -1 και
(ii) προσδιορίζουμε τη μετατοπισμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται το φορτιζόμενο πέλμα 1-5.
Pξ =1 0.75/3.50=0.214
1/2
1/2
0.214 ∏ 1.50
wG1 =-0.75 =0.321
w2 =1 ∆φ2=-1
Μ2,ξ ∆φ2=-1 fl w2 , wG1, w5
(3) Η μετατόπιση του φορτιζόμενου πέλματος 1-5 κατά τη διεύθυνση του κινητού φορτίου, δηλαδή η
ελαστική γραμμή w(ξ),Δφ2=-1 = wξ,2 = wξ, ταυτίζεται με τη ζητούμενη ΓΕ: Μ2,Ρz(ξ)=1 = wξ.
Μ 2,ξ [m]
ξ - η 4=0
η 1=0 η 3=0 +
+ η G1=-0.75 η 5=0.321
η 2=1
β) ΓΕ της ροπής Μ3 λόγω μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ)

M 3,P  ξ 1  w  ξ , ∆φ  1
Z 3
Δηλαδή η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή της αρθρωτής δοκού 1-5 λόγω του αρνητικού
μοναδιαίου καταναγκασμού Δφ3 = -1 στο σημείο 3. Η ελαστική αυτή γραμμή υπολογίζεται ακολουθώντας τα
4-12
(1) Καταλύουμε τη δεσμική ράβδο που μεταβιβάζει τη ροπή κάμψης Μ3, δηλαδή εισάγουμε στο σημείο 3
μία καμπτική άρθρωση.
[Προς διατήρηση της ισορροπίας προσάγουμε στην εισαχθείσα άρθρωση τα δύο σκέλη της ζητούμενης
ροπής Μ3,ξ=Μ3,Ρz(ξ)=1 με τη συμβατικά θετική τους φορά]
ξ Μ3,ξ PZ (ξ)=1
2 G1 5
1 3 4
2.00 2.00 1.50 3.50 1.50
εμφανιστεί μοναδιαίο αρνητικό γόνατο Δφ3=-1 και
φ3=-1
Pξ =1 Μ3,ξ 1.50/3.50=0.429
2
1.50 /3.50
wG1 =-1.50 =0.643
∆φ3=-1 fl wG1, w5
ελαστική γραμμή w(ξ),Δφ3=-1=wξ,3=wξ, ταυτίζεται με τη ζητούμενη ΓΕ: Μ3,Ρz(ξ)=1=wξ.
Μ 3,ξ [m]
ξ η 4=0
-
η 1=0 η 2=0 η 3=0 +
η G1=-1.50 η 5=0.643
γ) ΓΕ της τέμνουσας Q3'' λόγω μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ)

Q 3'',P  ξ 1  w  ξ , ∆w  1
Z 3''
Δηλαδή η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή της αρθρωτής δοκού 1-5, λόγω του αρνητικού
μοναδιαίου άλματος Δw3''=-1 που επιβάλλεται στο αριστερό άκρο του τμήματος 3-G1, δηλαδή στο σημείο 3δεξ
ή 3'' , σε απειροστή απόσταση δεξιά από τη στήριξη 3. Η ελαστική αυτή γραμμή υπολογίζεται ακολουθώντας
τα τρία βήματα που περιγράφηκαν στην αρχή της παραγράφου 4.1 (Σημ.: Χάριν απλούστευσης παραλείπεται
ο άνω δείκτης ν στις δυνατές μετακινήσεις):
(1) Καταλύουμε τη δεσμική ράβδο που μεταβιβάζει την τέμνουσα Q3’’, δηλαδή εισάγουμε στο σημείο 3'' μία
διατμητική άρθρωση.
[Προς διατήρηση της ισορροπίας προσάγουμε στην εισαχθείσα άρθρωση τα δύο σκέλη της ζητούμενης
τέμνουσας Q3,ξ=Q3,Ρz(ξ)=1 με τη συμβατικά θετική τους φορά]
4-13
Q 3'',ξ
ξ PZ (ξ)=1
2 G1 5
1 3 4
2.00 2.00 1.50 3.50 1.50
(2) (i) Yπoβάλλουμε τον μονοκινηματικό φορέα σε μία δυνατή μετακίνηση, έτσι ώστε στο σημείο 3'' να
εμφανιστεί μοναδιαίο αρνητικό άλμα Δw3'' = -1 και
Pξ =1 1/3.50
(1/3.50 ) ∏1.50
=0.429
w G1 =1
∆w3'' =-1
∆w3'' =w3αρ - w3δεξ =-1
ελαστική γραμμή w(ξ),Δw3'' =-1=wξ, 3'' =wξ, ταυτίζεται με τη ζητούμενη ΓΕ: Q3'',Ρz(ξ)=1=wξ.
Q 3'',ξ [-]
ξ η 3'=0 η 4=0
- η 5=-0.429
η1=0 η 2=0
+ +
η 3''=1 η G1=1
δ) ΓΕ της αντίδρασης ΑΖ3 της στήριξης 3 λόγω μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ)

A Z3,P  ξ 1  w  ξ , w 1
Z 3
Δηλαδή η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή της αρθρωτής δοκού 1-5, λόγω της μοναδιαίας
βύθισης w3=1 που επιβάλλεται στη στήριξη 3. Η ελαστική αυτή γραμμή υπολογίζεται ακολουθώντας τα τρία
βήματα που περιγράφηκαν στην αρχή της παραγράφου 4.1 (Σημ.: Χάριν απλούστευσης παραλείπεται ο άνω
δείκτης ν στις δυνατές μετακινήσεις):
(1) Καταλύουμε τη δεσμική ράβδο που αντιστοιχεί στην αντίδραση στήριξης ΑΖ3.
[Προς διατήρηση της ισορροπίας προσάγουμε στη θέση της καταλυθείσας δεσμικής ράβδου στήριξης
τη ζητούμενη αντίδραση AΖ3,ξ=AΖ3,Ρz(ξ)=1 με τη συμβατικά θετική της φορά, δηλαδή αντίθετα προς τον
άξονα αναφοράς Ζ]
ξ PZ (ξ)=1
2 3 G1 5
1 A Z3,ξ 4
2.00 2.00 1.50 3.50 1.50
εμφανιστεί μοναδιαία θετική βύθιση w3=1
(Υπενθύμιση: Βύθιση και αντίδραση στήριξης ορίζονται με αντίθετο τρόπο ως συμβατικά θετικές)
και
4-14
=(0.25/3.50 ) ∏ 5.50
Pξ =1 =0.393
1/4=0.25
0.393 ∏ 1.50
=0.589
w3 =1 fl wG1, w5 w3 =1 wG1=0.25 ∏ 5.50

=1.375
ελαστική γραμμή w(ξ),w3=1=wξ,3=wξ, ταυτίζεται με τη ζητούμενη ΓΕ: AZ3,Ρz(ξ)=1=wξ.
A Z3,ξ [-] ξ η 4=0

- η 5=-0.589
η1=0
η 2=0.5 +
η 3=1
η G1=1.375
ε) Υπολογισμός των Μ2, Μ3, Q3’’ και ΑΖ3 λόγω των φορτίων της Άσκησης Η4/1 με αποτίμηση των παραπάνω ΓΕ
Τα ζητούμενα εντασιακά μεγέθη δεν επηρεάζονται από τα αξονικά φορτία ΡΧ3 και ΡΧ5 (βλ. Άσκηση Η4/1). Οι
τιμές τους, λόγω του συγκεντρωμένου εγκάρσιου φορτίου ΡΖ2=20kN και του ομοιόμορφα κατανεμημένου στο
τμήμα G1-5 εγκάρσιου φορτίου q=5kN/m, προκύπτουν ως άθροισμα δύο γινομένων εφαρμόζοντας τους
ακόλουθους τύπους (βλ. π.χ. [2], παράγρ. 10.7):
5 
E a  E a,PZ2  E a,q  PZ2  η 2  q   η  ξ  dξ
 G1 
όπου η2 η τεταγμένη της εκάστοτε ΓΕ στο σημείο 2 και η (ξ) η συνάρτηση που περιγράφει την εκάστοτε ΓΕ
στο τμήμα G1-5 της αρθρωτής δοκού. Παίρνουμε έτσι:

3.50 1.50
M 2  20kN  1m  5 kN m  -
+
η G1=-0.75m η 5=0.321m
1
 20  5     0.75  3.50  0.321 1.50   14.64kNm
2
3.50 1.50
M 3  20kN  0m  5 kN m 
 -
η G1=-1.50m
η 5=0.643m
+
1
05    1.50  3.50  0.643  1.50   10.71kNm
2
3.50 1.50

-
Q 3''  20kN  0m  5 kN m  + η 5=-0.429
η G1=1.0
1
05  1 3.50    0.429   1.50   7.14kN
2
3.50 1.50
-

η 5=-0.589
A Z3  20kN  0.5m  5 kN m  +
η G1=1.375
1
 10  5   1.375  3.50    0.581  1.50   19.85kN
2
Οι τιμές αυτές πρακτικά συμπίπτουν με τις αντίστοιχες τιμές που υπολογίστηκαν στην Άσκηση Η4/1 (Σημ.:
Οι παρατηρούμενες αποκλίσεις είναι αμελητέες και οφείλονται σε στρογγυλοποιήσεις κατά τις ενδιάμεσες
αριθμητικές πράξεις).
4-15
Άσκηση Λ3
α) ΓΕ της αντίδρασης ΑΖ5 της στήριξης 5 λόγω οριζόντιου μοναδιαίου φορτίου PΧ(ξ)
A Z5,P  ξ 1  u  ξ , w 1
X 5
Δηλαδή η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή του φορτιζόμενου πέλματος, δηλαδή του στύλου
1-2-3, λόγω της μοναδιαίας βύθισης w5=1 που επιβάλλεται στη στήριξη 5. Η ελαστική αυτή γραμμή
υπολογίζεται ακολουθώντας τα τρία βήματα που περιγράφηκαν στην αρχή της παραγράφου 4.1 (Σημ.: Χάριν
απλούστευσης παραλείπεται ο άνω δείκτης ν στις δυνατές μετακινήσεις):
(1) Καταλύουμε την κατακόρυφη δεσμική ράβδο στο

3 I 4
σημείο 5 που αντιστοιχεί στην αντίδραση 2.00
στήριξης ΑΖ5.
PX (ξ)=1 2
(Σημ.: Χάριν απλούστευσης παραλείπεται στο
σχήμα η αντίδραση AΖ5,ξ=AΖ5,Ρx(ξ)=1 στη θέση της 2.00
ξ
καταλυθείσας δεσμικής ράβδου) (1) 5
1
5.00
(2) (i) Υποβάλλουμε τον μονοκινηματικό φορέα σε
μία δυνατή μετακίνηση, έτσι ώστε στο σημείο 5 4/5 4/5
να εμφανιστεί μοναδιαία θετική βύθιση w5=1.
(Υπενθύμιση: Βύθιση και αντίδραση στήριξης 2.00
ορίζονται με αντίθετο τρόπο ως συμβατικά 2/5
θετικές)
2.00
και 1/5
(ii) προσδιορίζουμε τη μετατοπισμένη κατάσταση

στην οποία περιέρχεται το φορτιζόμενο πέλμα 1-2- w5 =1
3.
A Z5,ξ [-] 3 η 3 = 4/5

(3) Η μετατόπιση του φορτιζόμενου πέλματος 1-2-3 +
κατά τη διεύθυνση του κινητού φορτίου, δηλαδή 2.00
η ελαστική γραμμή u(ξ),w5=1=uξ,5=uξ, ταυτίζεται 2 η 2 = 2/5
με τη ζητούμενη ΓΕ: AZ5,Ρx(ξ)=1=uξ. 1∏
2.00
ξ ηξ= ξ = 0.2 ∏ ξ
5
(Προσοχή: Το u συμβολίζει εδώ τη μετατόπιση
1 η1 = 0
κατά την έννοια του καθολικού άξονα Χ)
4-16
β) ΓΕ της ροπής Μ2 λόγω οριζόντιου μοναδιαίου φορτίου PΧ(ξ)

M 2,P  ξ 1  u  ξ , ∆φ  1
X 2
1-2-3, λόγω του αρνητικού μοναδιαίου καταναγκασμού Δφ2=-1 στο σημείο 2. Η ελαστική αυτή γραμμή
υπολογίζεται ακολουθώντας τα τρία βήματα που περιγράφηκαν στην αρχή της παραγράφου 4.1 (Σημ.: Χάριν
απλούστευσης παραλείπεται ο άνω δείκτης ν στις δυνατές μετακινήσεις):
(1) Καταλύουμε τη δεσμική ράβδο που μεταβιβάζει

3 II 4
τη ροπή κάμψης Μ2, δηλαδή εισάγουμε στο
σημείο 2 μία καμπτική άρθρωση. 2
(Σημ.: Χάριν απλούστευσης παραλείπεται στο PX (ξ)=1 (1,2)
σχήμα η ροπή Μ2,ξ = Μ2,Ρx(ξ)=1 στη θέση της I
ξ
καταλυθείσας δεσμικής ράβδου)
(1) 5
1
(2) (2)
¶
(2) (i) Υποβάλλουμε τον μονοκινηματικό φορέα σε 2 2

μία δυνατή μετακίνηση, έτσι ώστε στο σημείο 2
να εμφανιστεί μοναδιαίο αρνητικό γόνατο Δφ2=-1
και 2

στην οποία περιέρχεται το φορτιζόμενο πέλμα 1-2- ∆φ2 =-1
3.
(3) Η μετατόπιση του φορτιζόμενου πέλματος 1-2-3 M2,ξ [m] 3 η 3= 2

κατά τη διεύθυνση του κινητού φορτίου, δηλαδή 2.00 +
η ελαστική γραμμή u(ξ),Δφ2=-1=uξ,2=uξ, ταυτίζεται
2 η 2= 2
με τη ζητούμενη ΓΕ: Μ2,Ρx(ξ)=1=uξ.
2.00
(Προσοχή: Το u συμβολίζει εδώ τη μετατόπιση ξ
κατά την έννοια του καθολικού άξονα Χ) 1 η1= 0
4-17
γ) ΓΕ της τέμνουσας Q2 λόγω οριζόντιου μοναδιαίου φορτίου PΧ(ξ)

Q 2,P  ξ 1  u  ξ , ∆w  1
X 2
1-2-3, λόγω του αρνητικού μοναδιαίου άλματος Δw2=-1, κατά την έννοια του τοπικού άξονα αναφοράς z του
στύλου, που επιβάλλεται στο σημείο 2. Η ελαστική αυτή γραμμή υπολογίζεται ακολουθώντας τα τρία βήματα
που περιγράφηκαν στην αρχή της παραγράφου 4.1 (Σημ.: Χάριν απλούστευσης παραλείπεται ο άνω δείκτης ν
στις δυνατές μετακινήσεις):

PX (ξ)=1 II
την τέμνουσα Q2, δηλαδή εισάγουμε στο σημείο 2
μία διατμητική άρθρωση.
(Σημ.: Χάριν απλούστευσης παραλείπεται στο ξ
σχήμα η τέμνουσα Q2,ξ =Q2,Ρx(ξ)=1 στη θέση της I
καταλυθείσας δεσμικής ράβδου) (1)
(1,2) (1) (2)

¶ ¶ ¶
μία δυνατή μετακίνηση, έτσι ώστε στο σημείο 2 1 1
να εμφανιστεί μοναδιαίο αρνητικό άλμα Δw2=-1
(Δw κατά την έννοια του τοπικού άξονα z του
στύλου)
και
(ii) προσδιορίζουμε τη μετατοπισμένη κατάσταση ∆w2 =-1
στην οποία περιέρχεται το φορτιζόμενο πέλμα 1-2-
3.
(3) Η μετατόπιση του φορτιζόμενου πέλματος 1-2-3 Q 2,ξ [-] 3 η 3 =1

κατά τη διεύθυνση του κινητού φορτίου, δηλαδή 2.00 +
η ελαστική γραμμή u(ξ),Δw2=-1=uξ,2=uξ, ταυτίζεται
2 η 2= 1
με τη ζητούμενη ΓΕ: Q2,Ρx(ξ)=1=uξ.
2.00 0
(Προσοχή: Το u συμβολίζει εδώ τη μετατόπιση ξ
κατά την έννοια του καθολικού άξονα Χ) 1 η1=0
4-18
δ) ΓΕ της αξονικής δύναμης Ν2 λόγω οριζόντιου μοναδιαίου φορτίου PΧ(ξ)

N 2,P  ξ 1  u  ξ , ∆u  1
X 2
1-2-3, λόγω του αρνητικού μοναδιαίου χάσματος Δu2=-1, κατά την έννοια του τοπικού άξονα αναφοράς x του
στύλου, που επιβάλλεται στο σημείο 2. Η ελαστική αυτή γραμμή υπολογίζεται ακολουθώντας τα τρία βήματα

II
την αξονική δύναμη Ν2, δηλαδή εισάγουμε στο
σημείο 2 μία αξονική άρθρωση. (1,2)
¶
(Σημ.: Χάριν απλούστευσης παραλείπονται στο PX (ξ)=1
I
σχήμα τόσο το κινητό φορτίο ΡΧ(ξ)=1 όσο και η
αξονική δύναμη Ν2,ξ =Ν2,Ρx(ξ)=1 στη θέση της ξ (1) (2)
καταλυθείσας δεσμικής ράβδου) (2)
(2)

μία δυνατή μετακίνηση, έτσι ώστε στο σημείο 2 να 4/5
εμφανιστεί μοναδιαίο αρνητικό χάσμα Δu2=-1 (Δu
κατά την έννοια του τοπικού άξονα x του στύλου) 2.00
2/5 ∆u 2 =-1
και
(ii) προσδιορίζουμε τη μετατοπισμένη κατάσταση 2.00 1/5
στην οποία περιέρχεται το φορτιζόμενο πέλμα 1-2-
3.
(3) Η μετατόπιση του φορτιζόμενου πέλματος 1-2-3 N2,ξ [-] 3 η 3 = 4/5

+
κατά τη διεύθυνση του κινητού φορτίου, δηλαδή 2.00
η ελαστική γραμμή u(ξ),Δu2=-1=uξ,2=uξ, ταυτίζεται
με τη ζητούμενη ΓΕ: N2,Ρx(ξ)=1=uξ. 2 η 2 = 2/5
1
(Προσοχή: Το u συμβολίζει εδώ τη μετατόπιση 2.00
ξ η ξ = ∏ ξ = 0.2 ∏ ξ
5
κατά την έννοια του καθολικού άξονα Χ) 1 η1 = 0
4-19
ε) Υπολογισμός των ΑΖ5, Μ2, Q2 και Ν2 λόγω του φορτίου qΧ=10kN/m της Ασκησης Ζ2 με αποτίμηση των
παραπάνω ΓΕ
Τα ζητούμενα εντασιακά μεγέθη προκύπτουν με εφαρμογή του τύπου (βλ. π.χ. [2], παράγρ. 10.7):
3 
Ea  qX 
 η  ξ  dξ
1
όπου η(ξ) η συνάρτηση που περιγράφει την εκάστοτε ΓΕ στο τμήμα 1-2-3 του φορέα. Παίρνουμε έτσι:

+ 4/5
1 4 
A Z5  10 kN m  4.00  10     4.00   16kN
2 5 
2m

2.00 +
 1 
M 2  10 kN m  2m  10   2  2.00   2  2.00   60kNm
2.00  2 

2.00 +
Q 2  10 kN m  1  10  1 2.00   20kN
2.00 0

+ 4/5
1 4 
N 2  10 kN m  4.00  10     4.00   16kN
2 5 
4-20
Άσκηση Λ4
α) ΓΕ της ροπής Μ4 λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ)
M 4,P  ξ 1  w  ξ , ∆φ  1
Z 4
Δηλαδή η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή του φορτιζόμενου πέλματος, δηλαδή του
ζυγώματος 2-3-4, λόγω του αρνητικού μοναδιαίου καταναγκασμού Δφ4=-1 στο σημείο 4. Η ελαστική αυτή
γραμμή υπολογίζεται ακολουθώντας τα τρία βήματα που περιγράφηκαν στην αρχή της παραγράφου 4.1
(Σημ.: Χάριν απλούστευσης παραλείπεται ο άνω δείκτης ν στις δυνατές μετακινήσεις):
∏
(2)
(1) Καταλύουμε τη δεσμική ράβδο που μεταβιβάζει PZ (ξ)=1
τη ροπή κάμψης Μ4, (βλ. Άσκηση Ζ11, Υπολογι- 8/3m
ξ (1,2)
σμός της Μ4), δηλαδή εισάγουμε στο σημείο 4 μία II (2,3)
καμπτική άρθρωση. 2 3 4
(Σημ.: Χάριν απλούστευσης παραλείπεται στο 4.00 I

σχήμα η ροπή Μ4,ξ=Μ4,Ρz(ξ)=1 στη θέση της III
καταλυθείσας δεσμικής ράβδου.) (1) 1
1.50
(2) 5 (3)
3.00 2.00 (2)

μία δυνατή μετακίνηση, έτσι ώστε στο σημείο 4 να φ4αρ
εμφανιστεί μοναδιαίο αρνητικό γόνατο Δφ4=-1
και w3=1.35
φ4δεξ
στην οποία περιέρχεται το φορτιζόμενο πέλμα 2-3- ∆φ4 =-1
4. Με τα γεωμετρικά στοιχεία που βρέθηκαν στην fl w3 =1.35
Άσκηση Ζ11 προκύπτει για Δφ4 = -1 η
βύθιση w3=1.35m.
(3) Η μετατόπιση του φορτιζόμενου πέλματος 2-3-4 ξ 3

κατά τη διεύθυνση του κινητού φορτίου, δηλαδή 2 4
η ελαστική γραμμή w(ξ),Δφ4=-1 = wξ,4 = wξ, +
Μ4,ξ [m] η 3 =1.35
ταυτίζεται με τη ζητούμενη ΓΕ: Μ4,Ρz(ξ)=1 = wξ.
3.00 2.00
β) Υπολογισμός της Μ4 λόγω του φορτίου qZ=30kN/m της Άσκησης Ζ3 με αποτίμηση της παραπάνω ΓΕ
Το ζητούμενο εντασιακό μεγέθος προκύπτει με εφαρμογή του τύπου (βλ. π.χ. [2], παράγρ. 10.7):
4
Ea  qZ 
 η  ξ  dξ
2
όπου η(ξ) η συνάρτηση που περιγράφει την εκάστοτε ΓΕ στο τμήμα 2-3-4 του φορέα. Παίρνουμε έτσι:
4-21

3.00 2.00
1 
M 4  30 kN m  +  30    1.35  5.00   101.25kNm
η 3=1.35m 2 
Η τιμή αυτή πρακτικά συμπίπτει με την τιμή που υπολογίστηκε στις Ασκήσεις Ζ3 και Ζ11 (Σημ.: Η
παρατηρούμενη απόκλιση [(101,25-100.98)/101.25]=0.27% είναι αμελητέα και οφείλεται σε στρογγυλο-
ποιήσεις κατά τις ενδιάμεσες αριθμητικές πράξεις).
4-22
Άσκηση Λ5
α) ΓΕ της αξονικής δύναμης Νκαλ του καλωδίου λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ) επί του
καταστρώματος 1-2-3-4
N a,P  ξ 1  w  ξ , ∆u  1
Z a
Δηλαδή η ζητούμενη ΓΕ της Νκαλ=Νa ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή του φορτιζόμενου πέλματος 1-2-3-4
λόγω του αρνητικού μοναδιαίου χάσματος Δua=-1 που επιβάλλεται σε τυχαίο σημείο a του καλωδίου 2-5-4
κατά την έννοια του τοπικού άξονα αναφοράς x. Η ελαστική αυτή γραμμή υπολογίζεται ακολουθώντας τα
(1) Καταλύουμε τη δεσμική ράβδο που μεταβιβάζει την αξονική δύναμη Νκαλ, δηλαδή εισάγουμε σε τυχόν
σημείο a του καλωδίου μία αξονική άρθρωση. Πρακτικά: καταλύουμε τη συνέχεια του καλωδίου.
5 ∏ στερεό
PZ (ξ)=1 Nκαλ,ξ
a 3.00 tgα=1.5/2=0.75
ξ α (1)
fl α=36.87°
1 2 3 4 1.50 cosα=0.80
α
sinα=0.60
1.50
4.00 4.00 4.00 2.00
(2) (i) Υποβάλλουμε τον μονοκινηματικό φορέα σε μία δυνατή μετακίνηση, έτσι ώστε στο σημείο a να
εμφανιστεί μοναδιαίο αρνητικό χάσμα Δua=-1 (Δu κατά την έννοια του τοπικού άξονα x τoυ
καλωδίου) και
(ii) προσδιορίζουμε τη μετατοπισμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται το φορτιζόμενο πέλμα 1-2-3-
4.
∏
∆u a
a sinα= w
2
2 N καλ,ξ fl w 2 =1/0.6=1.67
1 α 3 4
w2 fl w 1 =2 ∏ w 2 =3.33
w1 α
∆u a =-1
(3) Η μετατόπιση του φορτιζόμενου πέλματος 1-2-3-4 κατά τη διεύθυνση του κινητού φορτίου, δηλαδή η
ελαστική γραμμή w(ξ),Δua=-1=wξ,a=wξ, ταυτίζεται με τη ζητούμενη ΓΕ: Nκαλ,Ρz(ξ)=1 = wξ.
4-23
Νκαλ,ξ [-]
ξ
2 3 4
1
0 η 4 =0
+
η1=3.33
η 2 =1.67
4.00 4.00 4.00
β) Υπολογισμός της Νκαλ λόγω του ομοιόμορφου φορτίου qZ=20kN/m της Άσκησης H9/5 με αποτίμηση της
2
N καλ  q Z 
 η  ξ  dξ
1
όπου η(ξ) η συνάρτηση που περιγράφει την ΓΕ στο τμήμα 1-2-3-4 του φορέα. Παίρνουμε έτσι:
4.00

1 
N καλ  20 kN m  +  20    1.67  3.33   4.00   200kN
1.67 2 
3.33
Βιντεοπαρουσίαση της άσκησης αυτής στο YouTube:
https://youtu.be/Gott0bqNtpo
4-24
Άσκηση Λ6
α) ΓΕ της αξονικής δύναμης Ν12 λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ) επί των στοιχείων 2-3 και 3-5
N 12,P  ξ 1  w  ξ , ∆u  1
Z 12
Δηλαδή η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή του φορτιζόμενου πέλματος 2-3-5, λόγω του
αρνητικού μοναδιαίου χάσματος Δu12=-1 που επιβάλλεται σε τυχαίο σημείο της ράβδου 1-2 κατά την έννοια
του τοπικού της άξονα αναφοράς x. Η ελαστική αυτή γραμμή υπολογίζεται ακολουθώντας τα τρία βήματα
βλ. Άσκηση Ζ13 (Υπολογισμός της Ν12)
(1) Καταλύουμε τη δεσμική ράβδο 4

που μεταβιβάζει την αξονική (2)
PZ (ξ)=1
δύναμη Ν12, δηλαδή εισάγουμε σε 3.00 II
τυχόν σημείο a της ράβδου 1-2 μία ξ
3 (2)
αξονική άρθρωση (πρακτικά:
καταλύουμε τη συνέχεια της 2 (1,2) 5
ράβδου 1-2). (2)
4.00 a N12 I
(1) 1
3.00 4.00
(2) (i) Υποβάλλουμε τον
μονοκινηματικό φορέα σε μία
δυνατή μετακίνηση, έτσι ώστε
μεταξύ των κόμβων 1 και 2 να
εμφανιστεί μοναδιαίο αρνητικό 1
χάσμα Δu12=-1 (Δu κατά την έννοια 4/3
του τοπικού άξονα x της ράβδου 1- ∆u12
2).
N12
∆u12 =-1
και
(ii) προσδιορίζουμε τη
μετατοπισμένη κατάσταση στην
οποία περιέρχεται το φορτιζόμενο
πέλμα 2-3-5. Με τα γεωμετρικά
στοιχεία που βρέθηκαν στην
Άσκηση Ζ13 προκύπτει για Δu12=-
1 η βύθιση w5=4/3.
(3) Η μετατόπιση του φορτιζόμενου Ν12,ξ [-]

πέλματος 2-3-5 κατά τη διεύθυνση - η 5=4/3
του κινητού φορτίου, δηλαδή η η 2=-1
+
ελαστική γραμμή w(ξ),Δu12=-1= ξ
wξ,12=wξ, ταυτίζεται με τη
3.00 4.00
ζητούμενη ΓΕ: N12,Ρz(ξ)=1 = wξ.
4-25
β) Υπολογισμός της Ν12 λόγω του συγκεντρωμένου φορτίου FZ5=50kN της Άσκησης Ζ5 με αποτίμηση της
N 12  F Z5  η 5
όπου η5 η τεταγμένη της ΓΕ στο σημείο 5 του φορέα. Παίρνουμε έτσι:

4
N 12  50kN   66.67kN
3
Η τιμή αυτή συμπίπτει με την τιμή που υπολογίστηκε στην Άσκηση Ζ13.
4-26
Άσκηση Λ7
α) ΓΕ της ράβδου D2 λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ) επί του άνω πέλματος 2-4-6-8-10
N 45,P  ξ 1  w  ξ , ∆u  1
Z 45
Δηλαδή η ζητούμενη ΓΕ D2,ξ=Ν45,ξ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή του φορτιζόμενου πέλματος 2-4-6-8-
10, λόγω του αρνητικού μοναδιαίου χάσματος Δu45=-1 που επιβάλλεται σε τυχαίο σημείο της ράβδου 4-5
κατά την έννοια του τοπικού της άξονα αναφοράς x. Η ελαστική αυτή γραμμή υπολογίζεται ακολουθώντας τα
(1) Καταλύουμε τη δεσμική ράβδο που μεταβιβάζει την αξονική δύναμη D2, δηλαδή εισάγουμε σε τυχόν
σημείο a της ράβδου 4-5 μία αξονική άρθρωση. Πρακτικά: καταλύουμε τη συνέχεια της ράβδου 4-5.
[Προς διατήρηση της ισορροπίας προσάγουμε στη θέση κατάλυσης της συνέχειας τα δύο σκέλη της
ζητούμενης αξονικής δύναμης D2,ξ=D2,Ρz(ξ)=1 με τη συμβατικά θετική τους φορά]
PZ (ξ)=1
ξ
4 6 8
2 10
2.00
D2,ξ
1 9
3 45
o
5 7
2.00 2.00 2.00 2.00
(2) (i) Υποβάλλουμε τον μονοκινηματικό φορέα σε μία δυνατή μετακίνηση, έτσι ώστε μεταξύ των κόμβων 4
και 5 να εμφανιστεί μοναδιαίο αρνητικό χάσμα Δu45=-1 , Δu κατά την έννοια του τοπικού άξονα x της
ράβδου 4-5 και
(ii) προσδιορίζουμε τη μετατοπισμένη κατάσταση στην οποία περιέρχεται το φορτιζόμενο πέλμα 2-4-6-
8-10 κάνοντας χρήση του διαγράμματος των πόλων στροφής κατά τα γνωστά από τη Σειρά
Ασκήσεων Ε. Με τα γεωμετρικά στοιχεία που δίνονται στο ακόλουθο σχήμα προκύπτουν για Δu4=-
1 οι μετατοπίσεις:
w1  w 6 1 2 , w 4  w 8  0, και w 10  1 2.
(3) ∏
2.00 u 4 =1v
1v
I 6 (3,4) IV 1v
1v 2 4 (1,3) III
∏ 10
w2 =1v φΙII 8
2.00
φΙV
(1),(2) (4)
II
φΙ φΙI
2.00 2.00 2.00 2.00
4-27
Επιβάλλοντας u4=1v παίρνουμε: w2=1, w4=0, w6=1, w8=0, w10=-1

φ I  1 2.00  φ III   φ I , φ IV  φ I  ∆u 45   2
Συνεπώς, για να πάρουμε Δu45=-1 πρέπει να επιβάλλουμε:

u 4  1v 2  w 2  1v 2  w 6  1v 2 , w 10  1v 2
(3) Η μετατόπιση του φορτιζόμενου πέλματος 2-4-6-8-10 κατά τη διεύθυνση του κινητού φορτίου, δηλαδή η
ελαστική γραμμή w(ξ),Δu45=-1 = wξ,45 = wξ, ταυτίζεται με τη ζητούμενη ΓΕ: D2,Ρz(ξ)=1 = wξ.
D 2,ξ [-]
η 4 =0 - η10=-1/ 2
+ + η 8 =0
η 2=1/ 2
ξ η 6=1/ 2
2.00 2.00 2.00 2.00
β) Υπολογισμός της D2 λόγω των πέντε συγκεντρωμένων φορτίων της Άσκησης Η8/1 με αποτίμηση της
D 2  PZi  η ξi  PZ2  η 2  PZ4  η 4  PZ6  η 6  PZ8  η 8  PZ10  η 10
i
όπου ηξi η τεταγμένη της ΓΕ στο εκάστοτε σημείο i του φορέα. Παίρνουμε έτσι:
 1 1 1  30
D 2  30   η 2  η 4  η 6  η 8  η 10   30   0 0    21.21kN
 2 2 2 2
Η τιμή αυτή συμπίπτει με την τιμή που υπολογίστηκε στην Άσκηση Η8/1.
4-28
Άσκηση Λ8
α) ΓΕ της ροπής Μy1 λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ) επί της δοκού 5-4-3
M y1,P  ξ 1  w  ξ , ∆φ  1
Z y1
Δηλαδή η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή w(ξ) του φορτιζόμενου πέλματος, δηλαδή της
δοκού 5-4-3, κατά την έννοια το καθολικού άξονα Ζ λόγω του αρνητικού μοναδιαίου καταναγκασμού Δφy1=-
1 στο σημείο 1. Η ελαστική αυτή γραμμή υπολογίζεται ακολουθώντας τα τρία βήματα που περιγράφηκαν
στην αρχή της παραγράφου 4.1 (Σημ.: Χάριν απλούστευσης παραλείπεται ο άνω δείκτης ν στις δυνατές
μετακινήσεις):
βλ. Άσκηση Ζ14 (Υπολογισμός της Μy1)
(1) Καταλύουμε τη δεσμική ράβδο που
μεταβιβάζει τη ροπή κάμψης Μy1,
δηλαδή εισάγουμε στο σημείο 1 μία v
4
καμπτική άρθρωση, κυλινδρική v
∆φy1=-1
άρθρωση με άξονα παράλληλο προς Μ y1,ξ
τον τοπικό άξονα y, ο οποίος
συμπίπτει εδώ με τον καθολικό X,u
άξονα Υ. Y Z,w 4v
3
(2) (i) Υποβάλλουμε τον v
PZ (ξ)=1 3
μονοκινηματικό φορέα σε μία
4 2
v
δυνατή μετακίνηση, έτσι ώστε στο PX (ξ)=1
σημείο 1 να εμφανιστεί μοναδιαίο ξ X, ξ Z
αρνητικό γόνατο Δφy1=-1 w3 =-4v
και 5 w4 =-2v
u 3 = u 4 = u 5 =3 v
(ii) προσδιορίζουμε τη v
3
μετατοπισμένη κατάσταση στην
οποία περιέρχεται το φορτιζόμενο
η Z3 =-4
πέλμα 5-4-3 (βλ. Άσκηση Ζ14). Με M y1,ξ Z [m]
τα γεωμετρικά στοιχεία του
-
3
παραπλεύρως σχήματος η Z4 =-2 2.50
προκύπτουν για Δφy1=-1 οι βυθίσεις
w3=-4m και w4=-2m. 4
ξ Z 2.50
(3) Η μετατόπιση του φορτιζόμενου
η Z5 =0
πέλματος 5-4-3 κατά τη διεύθυνση 5
Ζ του κινητού φορτίου, δηλαδή η
ελαστική γραμμή w(ξ),Δφy1= -1 =
wξ,1=wξ, ταυτίζεται με τη
ζητούμενη ΓΕ: Μy1,Ρz(ξ)=1=wξ.
β) ΓΕ της ροπής Μy1 λόγω οριζόντιου μοναδιαίου φορτίου PΧ(ξ) επί της δοκού 5-4-3
M y1,P  ξ 1  u  ξ , ∆φ  1
X y1
4-29
Δηλαδή η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή u(ξ) του φορτιζόμενου πέλματος, δηλαδή της
δοκού 5-4-3, κατά την έννοια το καθολικού άξονα Χ, λόγω του αρνητικού μοναδιαίου καταναγκασμού
Δφy1=-1 στο σημείο 1. Η ελαστική αυτή γραμμή υπολογίζεται ακολουθώντας τα τρία βήματα που
περιγράφηκαν στην αρχή της παραγράφου 4.1 (Σημ.: Χάριν απλούστευσης παραλείπεται ο άνω δείκτης ν
(1) Όπως για την ΓΕ Μy1 λόγω ΡΖ(ξ).
(2) Όπως για την ΓΕ Μy1 λόγω ΡΖ(ξ).
Με τα γεωμετρικά στοιχεία του M y1,ξ X [m]
η X3=3
παραπάνω σχήματος προκύπτουν 3
για Δφy1=-1 οι οριζόντιες κατά Χ
η X4=3 2.50
μετατοπίσεις u3= u4= u5=3m.
4
(3) Η μετατόπιση του φορτιζόμενου
πέλματος 5-4-3 κατά τη ξX 2.50
διεύθυνση Χ του κινητού 5
φορτίου, δηλαδή η ελαστική η X5=3
γραμμή u(ξ),Δφy1=-1=uξ,1=uξ,
ταυτίζεται με τη ζητούμενη ΓΕ:
Μy1,Ρx(ξ)=1 = wξ.
γ) Υπολογισμός της Μy1 λόγω των συγκεντρωμένων φορτίων FΧ4=40kN και FΖ4=80kN της Άσκησης Ζ6 με
αποτίμηση των παραπάνω ΓΕ
M y1  FZ4  η Z4  FX4  η X4
όπου ηZ4 και ηX4 οι τεταγμένες των ΓΕ Μy1,Ρz(ξ)=1 και Μy1,Ρx(ξ)=1, αντιστοίχως. Παίρνουμε έτσι:
M y1  80kN    2m   40kN  3m  40kNm
Η τιμή αυτή συμπίπτει με την τιμή που υπολογίστηκε στις Ασκήσεις Ζ6 και Ζ14.
4-30
4.2 Υπολογισμός γραμμών επιρροής παραμορφωσιακών μεγεθών (Ομάδα Μ)

Για τους παρακάτω ισοστατικούς φορείς να υπολογιστούν οι ζητούμενες γραμμές επιρροής εφαρμόζοντας την
πρόταση Maxwell-Mohr.
Για την παρακάτω μονοπροέχουσα δοκό ζητούνται οι ΓΕ

(α) w3,PZ (ξ)=1 και
(β) φ3,P για κίνηση του κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου ΡZ (ξ)=1 σε όλο
Z (ξ)=1
το μήκος της δοκού, καθώς επίσης και οι ΓΕ

(γ) w3,ML (ξ)=1 και
(δ) φ3,M για κίνηση της μοναδιαίας ροπής Μ L(ξ)=1 επίσης σε όλο το
L (ξ)=1
μήκος της δοκού.

M1
X
Z ξ PZ (ξ)=1 M L (ξ)=1 IPB280
EI = σταθ.
St37
GA S Ø¶
3 EA Ø¶
1 2
7.00 2.00
Για την παρακάτω αρθρωτή δοκό ζητούνται οι ΓΕ

(α) w4,PZ (ξ)=1 και
(β) φ4,P ,
Z (ξ)=1
δηλαδή οι ΓΕ της βύθισης και της στροφής στο σημείο 4 για κίνηση του
κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου PZ (ξ)=1 σε όλο το μήκος της δοκού.
ξ
X
Z PZ (ξ)=1 IPB280
cM St37
M2
2 3 4
1
cN
4.00 4.00 4.00
12.00
EI = σταθ. c N = 10 4 kN/m
GA S Ø¶ c M = 10 4 kNm/rad
EA Ø¶
4-31
Για την παρακάτω αρθρωτή δοκό ζητούνται οι ΓΕ

(α) wG1,PZ (ξ)=1 της βύθισης και
(β) ∆φG1,P (ξ)=1
του γόνατου (=διαφοράς στροφών) στην άρθρωση G1 για
Z
κίνηση του κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου ΡΖ (ξ)=1 σε όλο το μήκος της

δοκού.
Y,φ
X,u
Z,w ξ PZ (ξ)=1
1
M3 2 3 G1 5
4
2.00 2.00 1.50 3.50 1.50
4.00 5.00 1.50
EIa = 1.5 ∏ 10 5 kNm 2 EIb = 0.8 ∏ 10 5 kNm 2

GA Sa = 2 ∏ 10 6 kN GA Sb = 1 ∏ 10 6 kN
EA a = 5 ∏ 10 6 kN EA b = 3 ∏ 10 6 kN
a b
Για το παρακάτω τριαρθρωτό πλαίσιο ζητείται η ΓΕ ∆u ab,PZ (ξ)=1 , της

μεταβολής της οριζόντιας απόστασης των σημείων a και b για κίνηση του
κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου ΡΖ (ξ)=1 στο ζύγωμα 2-3-4.
ξ PZ (ξ)=1
1.00 2 3 4
Στύλοι:
a b
M4 EI Σ = 1.5 ∏ 10 5 kNm 2
Y,φ 4.00
3.00 X,u Ζύγωμα:
Z,w EI Ζ = 1.2 ∏ 10 5 kNm 2
1 GA S Ø¶
3.00 2.00 1.50 EA Ø¶
5
4-32
Για τον παρακάτω ισοστατικό δικτυωτό φορέα ζητούνται οι ΓΕ

(α) w5,PZ (ξ)=1 της βύθισης στον κόμβο 5 και
(β) ψ45,P της στροφής χορδής της ράβδου 4-5 για κίνηση του
Z (ξ)=1
κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου ΡΖ (ξ)=1 μεταξύ των κόμβων 2-4-5.
3
ξ
2.00 PZ (ξ)=1
M5 5
2 4
Y,φ
X,u
4.00
Z,w
EA = 10 6 kN
1
2.00 4.00
Για τον παρακάτω ισοστατικό χωρικό φορέα ζητούνται οι ΓΕ

(α) w2,PZ (ξ)=1 της βύθισης του κόμβου 2,
(β) φX2,P (ξ)=1
της στροφής περί τον καθολικό άξονα Χ του κόμβου 2 και
Z
(γ) ψX23,P (ξ)=1

της στροφής χορδής της ράβδου 2-3 ως προς τον
Z
καθολικό άξονα Χ για κίνηση του κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου

ΡΖ (ξ)=1 μεταξύ των κόμβων 5-4-3.
4.00
x ∏ 2
1
M6 y z x z
y 3.00
X,u
Y,v Z,w
3 2.50
PZ (ξ)=1
EI y = EI z = 2 ∏ 10 5 kNm 2
4
x GA S Ø¶
y
2.50
ξ EA Ø¶
z
5 GIT = 3 ∏ 10 4 kNm 2
4-33
ΛΥΣΕΙΣ
που περιλαμβάνει ο υπολογισμός γραμμών επιρροής (ΓΕ) παραμορφωσιακών μεγεθών με τη βοήθεια της
πρότασης Maxwell-Mohr. Η περιγραφή των βημάτων συνοδεύεται από το παράδειγμα υπολογισμού της ΓΕ
φa,ξ = φa,Ρz(ξ)=1 της στροφής στο αριστερό άκρο a μιας αμφιέρειστης δοκού.
Βήματα υπολογισμού ΓΕ παραμορφωσιακών μεγεθών με την πρόταση Maxwell-Mohr:
Η πρόταση Maxwell-Mohr διατυπώνεται για τους σκοπούς μας ως εξής:
Η ΓΕ Εa,Ρ(ξ)=1 ενός παραμορφωσιακού μεγέθους Εa στη θέση a λόγω ενός κινητού φορτίου Ρ(ξ)=1
συμπίπτει/ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή του φορτιζόμενου πέλματος, κατά τη διεύθυνση
του φορτίου Ρ, η οποία προκύπτει, εάν στη θέση αναφοράς a επιβληθεί το εργικά
ανταποκρινόμενο προς το μέγεθος Εa μοναδιαίο φορτίο Fa=1.
Υπενθυμίζεται ότι η πρόταση Maxwell-Mohr προκύπτει από το θεώρημα του Betti που εκφράζει τις
συμμετρικές ιδιότητες του πραγματικού έργου παραμόρφωσης ενός φορέα. Η πρόταση, όμως, αυτή μπορεί να
αποδειχθεί και με τη βοήθεια της αρχής των δυνατών συμπληρωματικών έργων (ΑΣΔΕ), η οποία αναφέρεται
όχι στο πραγματικό έργο παραμόρφωσης, αλλά στο συμπληρωματικό δυνατό έργο που παράγεται από δυνατά
φορτία επί των πραγματικών μετακινήσεων ενός φορέα.
Έστω, λοιπόν, ότι ζητούμενη είναι η ΓΕ φa,ξ = φa,ΡΖ(ξ) της στροφής φa στον κόμβο 1 (σημείο a, θέση ξ=0) μιας
αμφιέρειστης δοκού, λόγω ενός κατακόρυφου μοναδιαίου κινητού φορτίου Ρξ=ΡΖ(ξ)=1, όπως φαίνεται στο
παρακάτω σχήμα.
ξ
x PZ (ξ) = Pξ = 1
φa,ξ
X a EI = σταθ.
Z,w ξ EA Ø ¶
1 2 GA S Ø ¶
ξ: Σημείο φόρτισης (τρέχουσα θέση)
a: Σημείο αναφοράς
Παράδειγμα υπολογισμού ΓΕ της στροφής στον κόμβο 1
Για τον υπολογισμό της ζητούμενης ΓΕ με την πρόταση Maxwell-Mohr θεωρούμε δύο καταστάσεις:
(α) την πραγματική κατάσταση έντασης και παραμόρφωσης, που οφείλεται στο πραγματικό, μοναδιαίο
κινητό φορτίο Ρξ=1 στην τρέχουσα θέση ξ, και
(β) τη νοητή, δυνατή κατάσταση έντασης και παραμόρφωσης, που οφείλεται στο εργικώς ανταποκρι-
νόμενο προς το ζητούμενο μέγεθος φa,ξ δυνατό φορτίο ΜLav=1v.
X
Z,w Pξ = 1 v
ΜLa =1
v
(α1) a (β1) a
ξ ξ
1 2 1 2
ξ
M, a(x)
M, ξ (x) -1 -
(α2) a (β2) a
+
w, ξ (x) w,va(x) wξ,a

v
= δ ξa
φa,ξ =δ aξ
-
(α3) a (β3) a
+
Υπολογισμός της ΓΕ της στροφής στον κόμβο 1 με την πρόταση Maxwell-Mohr
4-34
Στο παραπάνω σχήμα απεικονίζονται οι πραγματικές ροπές κάμψης Μ(x),ξ και η πραγματική ελαστική
γραμμή w(x),ξ λόγω του κινητού φορτίου Ρξ=1 στην τυχούσα θέση ξ. Στο δεξιό τμήμα του σχήματος
απεικονίζονται οι νοητές ροπές κάμψης Μv,a(x) και η νοητή ελαστική γραμμή wv,a(x) λόγω του δυνατού
φορτίου ΜvLa=1v στη σταθερή θέση αναφοράς a (σχήματα (β1), (β2), (β3)). Οι πραγματικές και νοητές ροπές
κάμψης της δοκού (σχήματα (α2) και (β2) αντίστοιχα) υπολογίστηκαν με τις γνωστές μεθόδους υπολογισμού
ισοστατικών φορέων ενώ οι αντίστοιχες ελαστικές γραμμές υπολογίστηκαν με τη βοήθεια των συναρτήσεων
ω (βλ. ασκήσεις ομάδας Κ στην παράγραφο 3.2).
Η γωνία στροφής φa,ξ στο σημείο a της πραγματικής ελαστικής γραμμής που φαίνεται στο σχήμα (α3) είναι
εξ ορισμού η τεταγμένη ηξ της ζητούμενης ΓΕ στο σημείο ξ του φορτιζόμενου πέλματος. Για τον υπολογισμό
της γωνίας αυτής χρησιμοποιούμε την ΑΣΔΕ: Ο φορέας φορτίζεται με τη νοητή μοναδιαία ροπή ΜvLa=1v και
τα συμπληρωματικά δυνατά έργα που παράγει η προκαλούμενη νοητή εντασιακή κατάσταση επί της
πραγματικής παραμορφωσιακής κατάστασης καταγράφονται και τίθενται ίσα με το μηδέν:
M, ξ  x 
W ev  M La
v
φ
a,ξ
, W iv    M, av  x   dx
EI
M, ξ  x 
W v  W ev  W i v  0  M La
v
φ
a,ξ
  M, av  x   dx (*)
EI
Με ανάλογο τρόπο υπολογίζουμε τη βύθιση wvξ,a στο σημείο ξ της νοητής ελαστικής γραμμής (Σχ.11.3-
2(β3)). Σύμφωνα με την ΑΣΔΕ ο φορέας θα πρέπει, τώρα, να φορτιστεί με μία νοητή μοναδιαία δύναμη Ρξ=1v
στο σημείο ξ. Η νοητή αυτή φόρτιση συμπίπτει, όμως, αριθμητικά με την πραγματική μας φόρτιση Ρξ=1, η
οποία, κατά συνέπεια, μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντ' αυτής. Καταγράφοντας τα συμπληρωματικά δυνατά
έργα, που παράγει η πραγματική εντασιακή κατάσταση λόγω Ρξ=1 επί της νοητής παραμορφωσιακής
κατάστασης λόγω ΜvLa=1v και θέτοντάς τα ίσα με το μηδέν (W*v=We*v+ Wi*v=0), παίρνουμε:
M, av  x 
W ev  P ξ  w ξ,v a , W iv    M, ξ  x   dx
EI
M, av  x 
W v  W e v  W i v  0  P ξ  w ξ,v a   M, ξ  x   dx (**)
EI
Συγκρίνοντας τις δεξιές πλευρές των εξισώσεων (*) και (**) διαπιστώνουμε ότι είναι ίσες. Συνεπώς, ίσες
είναι και οι αριστερές τους πλευρές, οπότε ισχύει:
 φ a, ξ  Pξ  w ξ, a
v v
MLa
και για τη ζητούμενη ΓΕ παίρνουμε:


φ a, ξ  Pξ  w ξ,v a MLa
v

Η παραπάνω σχέση αποτελεί έναν γενικό τύπο για τη ζητούμενη ΓΕ φa,ξ. Θέτοντας το κινητό φορτίο Ρξ ίσο
με την αδιάστατη μονάδα, δηλαδή Ρξ=1[-], και τη νοητή ροπή, επίσης, ίση με μονάδα, δηλαδή ΜvLa=1ν,
παίρνουμε για τη ΓΕ:
φ a,ξ  w ξ,v a (***)
ή με αναλυτικότερο συμβολισμό των δεικτών:

φ a,P Z  ξ  1  w v  ξ , M
La  1
rad kN  (****)
όπου η wvξ,a=wv(ξ),MLa=1 η δυνατή, νοητή, ελαστική γραμμή του φορτιζόμενου πέλματος, η οποία
αναπτύσσεται στον ισοστατικό φορέα λόγω της επιβεβλημένης μοναδιαίας ροπής ΜvLa=1v. Οι τεταγμένες της
ΓΕ είναι:
η ξ  w v  ξ , M La  1
όπου το πεδίο μεταβολής της τετμημένης ξ περιλαμβάνει όλο το μήκος του φορτιζόμενου πέλματος.
Με βάση όλα τα παραπάνω, μπορούμε να πούμε συνοπτικά ότι οι ΓΕ παραμορφωσιακών μεγεθών είναι
ελαστικές γραμμές, οι οποίες γενικώς είναι καμπυλόγραμμες.
4-35
Ακριβέστερο είναι, βέβαια, να λέμε ότι πρόκειται για δυνατές, νοητές, ελαστικές γραμμές, δηλαδή για
ελαστικές γραμμές λόγω δυνατών μοναδιαίων φορτίων, αφού η περιγραφείσα μέθοδος υπολογισμού ΓΕ
βασίζεται στην ΑΣΔΕ. Εντούτοις, η παράλειψη της θεωρητικά ορθότερης αυτής διατύπωσης δεν έχει καμία
περαιτέρω συνέπεια όσον αφορά τον αριθμητικό υπολογισμό των ΓΕ. Εξάλλου, το αποτέλεσμα στο οποίο
καταλήξαμε μπορεί να θεωρηθεί ότι απορρέει από την 1η πρόταση αμοιβαιότητας των Maxwell-Mohr, όπου
οι μετακινήσεις δεν είναι δυνατές, αλλά πραγματικές. Γι' αυτό και κατά κανόνα παραλείπουμε τον άνω δείκτη
ν που συμβολίζει τον νοητό χαρακτήρα των σχετικών μεγεθών.
Ακολούθως, παρουσιάζεται ένας πρακτικός τρόπος προσδιορισμού ΓΕ παραμορφωσιακών μεγεθών με την

πρόταση Maxwell-Mohr:
Χρησιμοποιώντας τους γενικότερους συμβολισμούς δa,ξ=φa,ξ και δξ,a=wξ,a και παραλείποντας χάριν
απλούστευσης τους άνω δείκτες ν, η εξ. (***) γράφεται υπό τη μορφή
δ a,ξ  δ ξ,a
ή παραλείποντας το κόμμα
δaξ  δξa
οπότε γίνεται και οπτικά σαφές ότι εκφράζει τη γνωστή πρώτη πρόταση αμοιβαιότητας δmn=δnm των Maxwell-
Mohr.
Παρατηρώντας προσεκτικότερα την εξίσωση (****) διαπιστώνουμε ότι αυτή εκφράζει τον εξής
«μετασχηματισμό» (παραλείπεται ο άνω δείκτης ν):
φ a,P  ξ 1  w  ξ , M 1
Z La
Δηλαδή, ο δεύτερος δείκτης, ο δείκτης αιτίου, ΡΖ(ξ)=1 «μετατρέπεται» με εργική αντιστοίχιση στο τελικώς
ζητούμενο μέγεθος w(ξ): Στην κάθετη επί τον άξονα ξ δύναμη ΡΖ αντιστοιχεί εργικά η κάθετη προς τον άξονα
ξ μετατόπιση w. Παρομοίως, το αρχικώς ζητούμενο μέγεθος φa «μετατρέπεται» με εργική αντιστοίχιση στο
αίτιο ΜLa=1 που προκαλεί το τελικώς ζητούμενο μέγεθος w(ξ): Στη στροφή φa αντιστοιχεί εργικά η ροπή
ΜLa, την οποία βέβαια εδώ θέτουμε ίση με 1.
Ο «μετασχηματισμός» αυτός, που τον συναντήσαμε και κατά τον υπολογισμό ΓΕ εντασιακών μεγεθών με
την πρόταση Krohn-Land (βλ. παράγρ. 4.1), εκφράζει με πρακτικό τρόπο την πρόταση Maxwell-Mohr
(δmn=δnm) και εφαρμόζεται γενικά. Έτσι, π.χ. για τις ΓΕ των μετατοπίσεων wa και ua σε ένα oποιοδήποτε
σημείο a λόγω ενός κινητού φορτίου ΡΖ(ξ)=1, παίρνουμε αντίστοιχα:
w a,P  ξ 1  w  ξ , P 1 u a,P  ξ 1  w  ξ , P 1
Z Za Z Xa
και
Για μια διεξοδικότερη παρουσίαση των μεθόδων υπολογισμού γραμμών επιρροής παραμορφωσιακών
μεγεθών ο σπουδαστής θα πρέπει να ανατρέξει στη σχετική βιβλιογραφία (βλ. π.χ. [2], κεφ. 11).
4-36
Άσκηση M1
α) ΓΕ της βύθισης w3 λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ)
Σύμφωνα με την πρόταση Maxwell-Mohr, ισχύει ο μετασχηματισμός:
w 3,P  ξ 1  w  ξ , P 1
Z Z3
Δηλαδή η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή w(ξ) της δοκού λόγω ενός κατακόρυφου
μοναδιαίου φορτίου ΡΖ3=1 στο σημείο 3:
X
IPB280
Z PZ3 =1 EI = σταθ.
St37
GA S Ø¶
3 EA Ø¶
1 2
7.00 2.00
Η ελαστική γραμμή w(ξ) της δοκού για φόρτιση ΡΖ3=100kN έχει υπολογιστεί στην Άσκηση Κ5. Συνεπώς, η
εδώ ζητούμενη ΓΕ προκύπτει με διαίρεση της εκεί υπολογισθείσας ελαστικής γραμμής διά 100kN:
w3,PZ (ξ)=1 (ξ) [10 -2 ∏ mm/kN]
x,ξ 15.14 15.50 14.41

11.00 13.60 11.60
7.75 6.90
4.00 - 0.00 3
0.00
1 2
6.34 +
29.70
X 13.60
Z 21.50
β) ΓΕ της στροφής φ3 λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ)

φ 3,P  ξ 1  w  ξ , M 1
Z L3
Δηλαδή, η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή w(ξ) της δοκού λόγω μιας μοναδιαίας
εξωτερικής ροπής ΜL3=1 στο σημείο 3:
X
IPB280 ML3 =1
Z EI = σταθ.
St37
GA S Ø¶
3 EA Ø¶
1 2
7.00 2.00
Η ελαστική γραμμή w(ξ) της δοκού για την παραπάνω φόρτιση υπολογίζεται κατά τα γνωστά (βλ. Ασκήσεις
Ομάδας Κ). Για τη ζητούμενη ΓΕ παίρνουμε:
4-37
φ3,P (ξ) [10 -5 ∏ rad/kN] 16.47

Z (ξ)=1
X 11.43
Z 7.00
x,ξ
3.19 -
2
0.00
1 2.00 0.00 3
3.88 5.51
+ 3.45
6.78 7.57 7.75 7.20 5.81
γ) ΓΕ της βύθισης w3 λόγω μοναδιαίας ροπής ΜL(ξ)

w 3,M  ξ 1  φ  ξ , P 1
L Z3
Δηλαδή, η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή φ(ξ) των στροφών της δοκού λόγω ενός
κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου ΡΖ3=1 στο σημείο 3 (βλ. παραπάνω υποπαράγραφο α). Η ελαστική αυτή
γραμμή αποτελεί την αρνητική πρώτη παράγωγο της αντίστοιχης ελαστικής γραμμής w(ξ) λόγω ΡΖ3=1, η
οποία υπολογίστηκε προηγουμένως (Υπενθύμιση: φ(x)=-w'(x)). Η φ(ξ),ΡΖ3=1 μπορεί όμως να υπολογιστεί και
ανεξάρτητα βάσει του Πίνακα 3α του Παραρτήματος, στον οποίο περιέχονται όχι μόνο οι συναρτήσεις ω,
αλλά και οι συναρτήσεις ω'. Για τη ζητούμενη ΓΕ παίρνουμε:
w 3,ML (ξ)=1 (ξ) [10 -2 ∏ mm/kNm]
5.59 5.07 4.21

3.00 1.44
5.77 + 2 3
1 0.46
2.71
x,ξ 5.30 - 16.47
X 8.24
11.50
Z 13.70
15.20 16.20
δ) ΓΕ της στροφής φ3 λόγω μοναδιαίας ροπής ΜL(ξ)

φ 3,M  ξ 1  φ  ξ , M 1
L L3
Δηλαδή, η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή φ(ξ) των στροφών της δοκού λόγω μιας
μοναδιαίας εξωτερικής ροπής ΜL3=1 στο σημείο 3 (βλ. παραπάνω υποπαράγραφο β). Η ελαστική αυτή
γραμμή αποτελεί την αρνητική πρώτη παράγωγο της αντίστοιχης ελαστικής γραμμής w(ξ) λόγω ΜL3=1, η
οποία υπολογίστηκε προηγουμένως (Υπενθύμιση: φ(x)=-w'(x)). Η φ(ξ),ΜL3=1 μπορεί, όμως, να υπολογιστεί και
ανεξάρτητα βάσει του Πίνακα 3α του Παραρτήματος, στον οποίο περιέχονται όχι μόνο οι συναρτήσεις ω,
αλλά και οι συναρτήσεις ω'. Για τη ζητούμενη ΓΕ παίρνουμε:
φ3,M (ξ) [10 -5 ∏ rad/kNm]
L (ξ)=1
X
Z 8.20 9.47
x,ξ
4.12 5.80 7.00
1 0.23 1.35
2.65 + 10.71
2.88 - 2 3
2.80 2.54 2.10 1.50 0.72
Βιντεοπαρουσίαση της άσκησης αυτής στο YouTube: https://youtu.be/Ym13k5TsOv8
4-38
Άσκηση M2
α) ΓΕ της βύθισης w4 λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ)
w 4,P  ξ 1  w  ξ , P 1
Z Z4
Δηλαδή η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή w(ξ) της δοκού λόγω ενός κατακόρυφου
μοναδιαίου φορτίου ΡΖ4=1 στο σημείο 4:
X
Z,w IPB280 PZ4 =1
cM St37 EI = σταθ.
GA S Ø¶
2 3 4
1 EA Ø¶
cN
c N =10 4 kN/m
4.00 4.00 4.00 c M = 10 4 kNm/rad
12.00
Η ελαστική γραμμή w(ξ) της δοκού για φόρτιση ΡΖ4=100kN έχει υπολογιστεί στην Άσκηση Κ6. Συνεπώς, η
εδώ ζητούμενη ΓΕ προκύπτει με διαίρεση της εκεί υπολογισθείσας ελαστικής γραμμής διά 100kN:
w4,PZ (ξ)=1 (ξ) [10-2 ∏ cm/kN]
21.27
15.33 16.07
9.64 10.62
4.45 - 4.69
0.00 3 4
1 2 2.00
x,ξ +
9.58
X
17.92
Z
26.74
35.82
β) ΓΕ της στροφής φ4 λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ)

φ 4,P  ξ 1  w  ξ , M 1
Z L4
Δηλαδή, η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή w(ξ) της δοκού λόγω μιας μοναδιαίας
εξωτερικής ροπής ΜL4=1 στο σημείο 4:
X
IPB280
Z,w cM St37 ML4 =1
2 3 4
1
cN
4.00 4.00 4.00
12.00
4-39
φ4,PZ (ξ)=1 (ξ) [10-4 ∏ rad/kN] 9.11
X 6.53
Z 4.19
2.09 -
x,ξ 2 0.25
0.00
1 1.11 3 4
+ 1.36
2.41 2.78
3.83 4.08
5.32
4-40
Άσκηση Μ3
α) ΓΕ της βύθισης wG1 λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ)

w G1,P  ξ 1  w  ξ , P 1
Z ZG1
Δηλαδή, η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή w(ξ) της δοκού λόγω ενός κατακόρυφου
μοναδιαίου φορτίου ΡZG1=1 στο σημείο G1:
Y,φ PZG1 =1
X,u
Z,w
2 G1 5
1
3 4
2.00 2.00 1.50 3.50 1.50
4.00 5.00 1.50
5 5
EIa = 1.5 10 kNm
∏ 2
EIb = 0.8 10 kNm 2
∏
GA Sa = 2 ∏ 10 6 kN GA Sb = 1 ∏ 10 6 kN
EA a = 5 ∏ 10 6 kN EA b = 3 ∏ 10 6 kN
a b
Η ελαστική γραμμή w(ξ) της δοκού για την παραπάνω φόρτιση υπολογίζεται, κατά τα γνωστά (βλ. Ασκήσεις
wG1,PZ (ξ)=1 (ξ) [10 -3 ∏ mm/kN]
12.2
10.2
8.6 10 8.7
6.2 5.5
3.3 - G1 -
0.00 0.00 0.00
1 2 3 4 5
x,ξ +
X 12.9
Z Ευθεία
28.5
Μικρή άσκηση κρίσης: Χωρίς υπολογισμούς να τεκμηριωθεί το γεγονός ότι η ΓΕ στο τμήμα G1-4-5 είναι
ευθεία γραμμή.
β) ΓΕ της διαφοράς στροφών ΔφG1 λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ)

Σύμφωνα με την πρόταση Maxwell-Mohr ισχύει ο μετασχηματισμός:
∆φ G1,P  ξ 1  w  ξ , ∆M 1
Z LG1
δηλαδή, η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή w(ξ) της δοκού λόγω ενός ζεύγους εξωτερικών
ροπών ΔΜLG1=1 στην άρθρωση G1, δηλαδή, MLG1αριστ=1 και MLG1δεξ=-1:
4-41
Y,φ ∆ΜLG1 =1
X,u
Z,w
2 5
1 G1
3 4
2.00 2.00 1.50 3.50 1.50
4.00 5.00 1.50
29.2
X
∆φG1,P (ξ) [10-6 ∏ rad/kN]
Z (ξ)=1 16.0 Z
12.3
- 7.7
x,ξ 3.1
2 0.0 0.9 0.0 5
0.0 +
1 3 G1 4 1.0 2.0
3.1 + 5.2
5.9
8.2 9.5 9.7 8.3
4-42
Άσκηση M4
ΓΕ της μεταβολής Δuab της οριζόντιας απόστασης των σημείων a και b λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου
PΖ(ξ)
∆u ab,P  ξ 1  w  ξ , P 1 & P  1
Z Xa Xb
Δηλαδή, η ζητούμενη ΓΕ της Δuab=ua-ub ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή w(ξ) της δοκού λόγω
ταυτόχρονης δράσης των δύο οριζόντιων φορτίων ΡXa=1 και ΡXb=-1 στα σημεία a και b αντίστοιχα:
1.00 2 3 4
Στύλοι:
a b
1 1 EI Σ = 1.5 ∏ 10 5 kNm 2
4.00
3.00 Y,φ Ζύγωμα:
X,u EI Ζ = 1.2 ∏ 10 5 kNm 2
Z,w
1 GA S Ø¶
3.00 2.00 1.50 EA Ø¶
5
∆uab,PZ (ξ)=1 (ξ) [10 -3 ∏ mm/kN]
17.80
15.20 X
12.54 13.20 Z
9.76
x,ξ 8.64
6.78 -
3.55 4.22
0.00 0.00
2 3 4
4-43
Άσκηση M5
α) ΓΕ της βύθισης w5 λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ) μεταξύ των σημείων 2 και 5
w 5,P  ξ 1  w  ξ , P 1
Z Z5
Δηλαδή η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή w(ξ) του φορτιζόμενου πέλματος 2-4-5 λόγω
ενός κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου ΡZ5=1 στο σημείο 5:
3
2.00
5
2 4 PZ5=1
Y,φ
X,u
4.00
Z,w
EA = 10 6 kN
1
2.00 4.00
Η ελαστική γραμμή w(ξ) του τμήματος 2-4-5 για την παραπάνω φόρτιση υπολογίζεται κατά τα γνωστά (βλ.
Ασκήσεις Ομάδας Κ). Για τη ζητούμενη ΓΕ παίρνουμε:
-2
w5,PZ (ξ)=1 (ξ) [10 ∏ mm/kN]
-0.80 4 5
2
1.63
Ευθεία +
x,ξ
X Ευθεία
Z
14.60
Μικρή άσκηση κρίσης: Χωρίς υπολογισμούς να τεκμηριωθεί το γεγονός ότι η ζητούμενη ΓΕ αποτελείται από
δύο ευθύγραμμα τμήματα.
β) ΓΕ της μεταβολής ψ45 της στροφής της χορδής της ράβδου 4-5 λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ)
μεταξύ των σημείων 2 και 5
∆ψ 45,P  ξ 1  w  ξ ,
Z PZ4 1 4 & PZ5  1 4
Δηλαδή, η ζητούμενη ΓΕ της ψ45=(w4-w5)/L45=(w4-w5)/4 ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή w(ξ) του
φορτιζόμενου πέλματος 2-4-5 λόγω ταυτόχρονης δράσης των δύο κατακόρυφων φορτίων στα σημεία 4 και 5,
ΡΖ4=1/4 και ΡΖ5=-1/4 αντίστοιχα:
4-44
2.00
4
5
2 PZ4=1/4 PZ5=1/4
4.00 Y,φ
X,u
Z,w
EA = 10 6 kN
1
2.00 4.00
Η ελαστική γραμμή w(ξ) του τμήματος 2-4-5 για την παραπάνω φόρτιση υπολογίζεται κατά τα γνωστά (βλ.
Ασκήσεις Ομάδας Κ). Για τη ζητούμενη ΓΕ παίρνουμε:
∆ψ45,P (ξ) [10 -6 ∏ rad/kN]
Z (ξ)=1
Ευθεία
X
Z 32.38
x,ξ -
2.54
2
2.00
4 5
Ευθεία
Μικρή άσκηση κρίσης: Χωρίς υπολογισμούς να τεκμηριωθεί το γεγονός ότι η ζητούμενη ΓΕ αποτελείται από
δύο ευθύγραμμα τμήματα.
4-45
Άσκηση M6
α) ΓΕ της βύθισης w2 του κόμβου 2 λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου PΖ(ξ) στη δοκό 5-4-3
w 2,P  ξ 1  w  ξ , P 1
Z Z2
Δηλαδή, η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή w(ξ) της δοκού 5-4-3 λόγω ενός κατακόρυφου
μοναδιαίου φορτίου ΡZ2=1 στο σημείο 2:
4.00
PZ2 =1
x ∏
2
1
y z
x z
3.00
X,u y
Y,v Z,w
3 2.50
EI y = EI z = 2 ∏ 10 5 kNm 2
4
x GA S Ø¶
2.50
y EA Ø¶
z
5 GIT = 3 ∏ 10 4 kNm 2
w2,PZ (ξ)=1 (ξ) [10 -2 ∏ mm/kN]
x,ξ
4 3
0.00
5
+ 10.67
x 5.33
z
Ευθεία
Μικρή άσκηση κρίσης: Χωρίς υπολογισμούς να τεκμηριωθεί το γεγονός ότι η ζητούμενη ΓΕ είναι ευθεία
γραμμή.
β) ΓΕ της στροφής φΧ2 του κόμβου 2 ως προς τον καθολικό άξονα Χ λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου φορτίου
PΖ(ξ) στη δοκό 5-4-3
φ X2,P  ξ 1  w  ξ , M 1
Z LX2
Δηλαδή, η ζητούμενη ΓΕ ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή w(ξ) της δοκού 5-4-3 λόγω μιας μοναδιαίας
εξωτερικής ροπής ΜLΧ2=1 στο σημείο 2:
4-46
4.00
2 MLX2 =1
∏
x
1
y z
x z
3.00
X,u y
Y,v Z,w
3 2.50
4
x 2.50
y
z
5
φΧ2,P (ξ) [ rad/kN]
Z
(ξ)=1 x
x,ξ z
0.00 0.00
5 4 3
Μικρή άσκηση κρίσης: Η ΓΕ έχει μηδενικές τεταγμένες. Γιατί;
γ) ΓΕ της στροφής χορδής ψΧ23, της δοκού 2-3 ως προς τον καθολικό άξονα Χ λόγω κατακόρυφου μοναδιαίου
φορτίου PΖ(ξ) στη δοκό 5-4-3
ψ X23,P  ξ 1  w  ξ ,
Z PY2 1 3 & PY3  1 3
Δηλαδή, η ζητούμενη ΓΕ της ψΧ23=(v2-v3)/L23=(v2-v3)/3 ταυτίζεται με την ελαστική γραμμή w(ξ) της δοκού 5-
4-3 λόγω ταυτόχρονης δράσης των δύο οριζόντιων φορτίων ΡΥ2=1/3 και ΡΥ3=-1/3 στα σημεία 2 και 3
αντίστοιχα:
4.00
PΥ2=1/3
x ∏
2
1
y z x z
y 3.00
X,u PΥ3=1/3
Y,v Z,w
3 2.50
4
x
2.50
y
z
5
4-47
∆ψ Χ23,P (ξ) [ rad/kN]

Z
(ξ)=1 x
x,ξ z
0.00 0.00
5 4 3
Μικρή άσκηση κρίσης: Η ΓΕ έχει μηδενικές τεταγμένες. Γιατί;
4-48
ΙΣΟΣΤΑΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ Παράρτημα
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Βοηθητικοί πίνακες
Πίνακας 0 Ολοκληρώματα γινομένου δύο συναρτήσεων ∫f(x)·g(x) dx
Πίνακας 1 Γεωμετρικά στοιχεία διατομών

A. Κεντροβαρικός άξονας, εμβαδόν και ροπή αδράνειας σε κάμψη
B. Τεκμαρτή επιφάνεια διάτμησης
Γ. Ροπή αδράνειας σε στρέψη
Πίνακας 2 Τιμές υλικών σταθερών
Πίνακας 3α Βασικές σχέσεις για τη μέθοδο των συναρτήσεων ω
Πίνακας 3β Τιμές συναρτήσεων ω
Π-1
Πίνακας 0. Ολοκληρώματα γινομένου δύο συναρτήσεων  f  x  g  x  dx

0

Π-2
Πίνακας 1 Γεωμετρικά στοιχεία διατομών - A. Θέση κεντροβαρικού άξονα e, εμβαδόν Α και ροπή αδράνειας σε κάμψη Ι=Ιy.
Π-3
y ∏ x Ακριβής τιμή a s
Προσεγγιστική τιμή a *s
z  v  λόγος του Poisson 
h 10 1  v  5
as  a s   0.833
b 12  11ν 6
10 1  v 1  3m 
2
Λεπτότοιχη διατομή
as 
t1
12  72m  150m 2
 
 90m 3  v 11  66m  135m 2  90m 3  10n 2   3  v m  3m 
2
H όπου : m   Bt 1  Ht  nB H

t t1 t
20 1  v 
B
Για τετραγωνική διατομή με m  n  1: a s 
48  39 v
Λεπτότοιχη διατομή A κορμού Ht
10 1  v 1  3m  a s 
2

t1
as  A Ht  2  B  t  t 1
t
H 12  72m  150m 2
 90m 3
  v 11  66m  135m 2
 90m 3
  30n m  m   5 vn 8m  9m 
2 2 2 2
 0.38  0.50  Κανονικά προφίλ
t1 όπου : m   2Bt 1  Ht  nB H  0.23  0.30  Πλατύπελμα
B προφίλ
Λεπτότοιχη διατομή
10 1  v 1  4m 
2
as  A κορμού Ht
t
H 12  96m  276m 2
   
 192m 3  v 11  88m  248m 2  216m 3  30n 2 m  m 2  10 vn 2 4m  5m 2  m 3    a s 
A

Ht   B  t  t 1
t1
όπου : m   Bt 1   Ht  n  B H
B
6 1  v  6
as  a s   0.875
7  6ν 7
d
6 1  v  1  m 2  2
as  όπου : m  d D
d  7  6 ν  1  m 2 2  10  12 v m 2
t 2 1  v  1
D Λεπτότοιχος δακτύλιος: a s  a s   0.50
4  3ν 2
Πίνακας 1 Γεωμετρικά στοιχεία διατομών - B. Τεκμαρτή επιφάνεια διάτμησης Αs=as•Α.

[Πηγή: Cowper, G.R., “The Shear Coefficients in Timoshenko’s Beam Theory”, Trans. ASME, J. of Appl. Mechanics, June 1966, 335-340.]
Π-7
y ∏x
z ΙT =Ι x
1  b  b4 
hb 3   0.21   1     hb 3 μ
 3  4 
h  h   12h 
h/b 1.0 1.5 2.0 3.0 4.0 6.0 8.0 10.0 ¶

b μ 0.140 0.196 0.229 0.263 0.281 0.299 0.307 0.313 0.333
u2
 
b  u 1u 2  2  
 t 1 u 12 t 2 u 22 
u1 h H 4   2 
t2 t1   u i t i    u 1 t 2  u 2 t 1 
 i 
1
hb 3
  a  b  d 3  γb 4 
3
με γ σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα:
γ για h/b=
d/b a/b
1.0 1.5 2.0 >4.0
0.2 1.0 0.193 0.206 0.209 0.210
a >1.5 0.190 0.204 0.207 0.207
0.4 1.0 0.193 0.206 0.209 0.210
1.5 0.180 0.191 0.193 0.194
d >2.0 0.178 0.189 0.192 0.192
h
0.7 1.0 0.193 0.206 0.209 0.210
1.5 0.160 0.154 0.153 0.153
b 2.0 0.150 0.139 0.136 0.135
3.0 0.145 0.132 0.129 0.128
>5.0 0.144 0.131 0.128 0.127
1.0 1.0 0.206 0.209 0.210
1.5 0.136 0.121 0.117
2.0 0.081 0.075 0.070
3.0 0.070 0.043 0.036
5.0 0.063 0.035 0.027
>10.0 0.063 0.034 0.027
 π  4
 d
 
 32 
d
π πr 4 με a  d D
D 4
d 4
  1  a  4
32 2
dm
t t π
Για λεπτότοιχο δακτύλιο:  1  a  1  d m3 t
D dm 4
Πίνακας 1 Γεωμετρικά στοιχεία διατομών - Γ. Ροπή αδράνειας σε στρέψη ΙΤ=Ιx.
Π-8
Πυκνότητα Μέτρο Μέτρο Λόγος ΣυντελεστήςΣ υ ν τ ε λ ε σ τ ή ς

ρ [t/m3] ελαστικότητας διάτμησης Poisson θερμικής
Υλικό
Ε [GPa] G [GPa] [-] διαστολής ερπυσμού ξήρανσης
2 -5 o .10-5
=[kN/mm ] αt [10 / C]
Σκυρόδεμα
άοπλο 2.3÷2.4 26÷37 11÷16 (για ν=0.2) 0.0÷0.2 1.0÷1.2 1.0÷5.0 (+10)÷(-55)
οπλισμένο 2.4÷2.5
Χάλυβας 7.85 200÷210 77÷81 0.3 1.1÷1.2 – –
Χυτοσίδηρος 7.1÷7.3 90÷120 35÷40 0.2÷0.3 0.9÷1.1 – –
παράλληλα στις ίνες: παράλληλα στις ίνες: παράλληλα στις ίνες: 100÷400
7÷13 0.5÷1.0 0.3÷0.5 ανά 1% μεταβολής
Ξύλο 0.48÷0.62 – –
κάθετα στις ίνες: κάθετα στις ίνες: της υγρασίας του
0.3÷3.0 2.2÷2.8 ξύλου
Γυαλί 2.2÷2.6 40÷100 16÷40 0.19÷0.28 0.3÷1.0 – –
Τοιχοποιΐα
1.8 1.5÷10 – – 0.6 0.75 ±10
(οπτόπλινθοι)
Αλουμίνιο
καθαρό 2.7 72 – 0.34 2.4 – –
κράμα αλουμινίου 2.7÷2.8 65÷74 0.33 2.3
Ελαστικό (καουτσούκ) 0.95÷1.4 0.0005÷0.005 0.0002÷0.001 0.45÷0.50 120÷210 – –
Οι τιμές του Πίνακα 2 ισχύουν για συνήθεις θερμοκρασίες περί τους 20οC και δίνουν την τάξη μεγέθους στην οποία κυμαίνονται οι αντίστοιχες ιδιότητες. Οι τιμές με τις οποίες γίνονται στατικοί
υπολογισμοί στην κατασκευαστική πράξη διαφοροποιούνται από περίπτωση σε περίπτωση, λαμβάνονται δε από τους εκάστοτε ισχύοντες δομικούς κανονισμούς και από τα πληροφοριακά τεχνικά
έντυπα του παραγωγού κάθε χρησιμοποιούμενου υλικού.
Πίνακας 2. Ιδιότητες δομικών υλικών.
Π-9
i k
∏ ∏
w τi τk x x΄ dw dw L x
ξ , ξ΄   1 ξ , w΄    φ , A   wdx , A x   wdx , EI  σταθερό
∏ x,ξ x΄,ξ΄ ∏ L L dx L  dξ 0 0
L
Ροπές κάμψης EI ∏ w EI ∏ τi EI ∏ τk EI ∏ w΄ max(EI ∏ w) για ξ= EI ∏ Α EI ∏ Α x
2 3 3
ML ML ML ML 2 ML ML
∏ ωR
2 3
1. M M ∏ (1 - 2ξ) 0.1250 ∏ ML 0.5000 ∏ (3ξ - 2ξ )
2 2 2 2 12 12
2 3 3
ML ML ML ML 2 ML ML
2. M ∏ ωD ∏ ωΜ 0.0642 ∏ ML 0.5775 ∏ ωφ
6 6 3 6 24 12
2 3 3
ML ML ML ML 2 ML ML
3. M ∏ ω΄D ∏ ω΄Μ 0.0642 ∏ ML 0.4225 ∏ (1 - 2ω΄φ )
6 3 6 6 24 24
M ML2 ML (1) ML
3 3
ML ML ML 0.2113
4. ∏ ω΄΄
D
2
∏ (-1 + 6ξ - 6ξ ) + 0.0160 ∏ ML2 ∏ (-ξ + 2ξ - ξ )
2 3 4
-M 6 6 6 6 0.7887 192 12
2 3 3
ML ML ML ML 2 5ML ML (2)
∏ ω∆
2 2 4
5. M ∏ (3 - 12ξ ) 0.0833 ∏ ML 0.5000 ∏ (3ξ - 2ξ )
12 4 4 12 96 24
2 3 3
M ML ML ML ML 2 3 2 ML ML 2 4 5
6. ∏ ω΄΄
P ∏ (1 - 6ξ + 4ξ ) 0.1042 ∏ ML 0.5000 ∏ (5ξ - 5ξ + 2ξ )
A (3) 3 3 3 3 15 30
2 3 3
ML ML ML ML 3 2 ML ML 2 5
7. A (3) M ∏ ωP ∏ (1 - 4ξ ) 0.0394 ∏ ML 0.6300 ∏ (5ξ - 2ξ )
12 12 4 12 40 120
A ML2 ML ML ML ML
3
ML
3
2 3 2 2 3 4 5
8. M (3) ∏ ω΄P ∏ (3 - 12ξ +12ξ - 4ξ ) 0.0394 ∏ ML 0.3700 ∏ (15ξ - 20ξ + 10ξ - 2ξ )
12 4 12 12 40 120
M ML2 ML ML 2 ML
3
ML
3
∏ ωτ
2 3 4
9. 0 ∏ (2ξ - 3ξ ) 0.0370 ∏ ML 0.6667 ∏ (4ξ - 3ξ )
-M/2 4 4 4 48 48
2 3 3
+M ML ML ML 2 2 ML ML 2 3 4
10. ∏ ω΄τ 0 ∏ (1 - 4ξ + 3ξ ) 0.0370 ∏ ML 0.3333 ∏ (6ξ - 8ξ + 3ξ )
-M/2 4 4 4 48 48
Συναρτήσεις: ω R  ξ  ξ 2 ω D   ξ  3  ξ 2  2  ξ 3 ω P  3  ξ  6  ξ 2  4  ξ 3  ξ 4 ω τ  ξ  2  ξ 2  ξ 3 ωM  3  ξ 2 1
ωD  ξ  ξ 3 ω∆  3ξ 4ξ3 ω P  ξ  2  ξ 3  ξ 4 ω φ  ξ 2  0.5  ξ 4 ω M  2  6  ξ  3  ξ 2
ω D  2  ξ  3  ξ 2  ξ 3 ω P  ξ  ξ 4 ωτ  ξ 2 ξ 3 
ω φ  0.5  1  4  ξ 2  4  ξ 3  ξ 4 
ου
(1) Εμβαδόν από ξ=0 έως ξ=0.50 (2) έως ξ=0.50 (3) Παραβολή 2 βαθμού με οριζόντια εφαπτομένη στο σημείο Α
Πίνακας 3α. Βασικές σχέσεις για τη μέθοδο των συναρτήσεων ω.
Π-10
ξ ωR ωD ω΄D ω΄΄D ω∆ ωΡ ω΄Ρ ω΄΄Ρ ωτ ω΄τ ξ΄

0,00 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 1,00
0,05 0,0475 0,0499 0,0926 -0,04275 0,1495 0,0500 0,1355 0,0498 0,0024 0,0451 0,95
0,10 0,0900 0,0990 0,1710 -0,07200 0,2960 0,0999 0,2439 0,0981 0,0090 0,0810 0,90
0,15 0,1275 0,1466 0,2359 -0,08925 0,4365 0,1495 0,3280 0,1438 0,0191 0,1084 0,85
0,20 0,1600 0,1920 0,2880 -0,09600 0,5680 0,1984 0,3904 0,1856 0,0320 0,1280 0,80
0,25 0,1875 0,2344 0,3281 -0,09375 0,6875 0,2461 0,4336 0,2227 0,0469 0,1406 0,75
0,30 0,2100 0,2730 0,3570 -0,08400 0,7920 0,2919 0,4599 0,2541 0,0630 0,1470 0,70
0,35 0,2275 0,3071 0,3754 -0,06825 0,8785 0,3350 0,4715 0,2793 0,0796 0,1479 0,65
0,40 0,2400 0,3360 0,3840 -0,04800 0,9440 0,3744 0,4704 0,2976 0,0960 0,1440 0,60
0,45 0,2475 0,3589 0,3836 -0,02475 0,9855 0,4090 0,4585 0,3088 0,1114 0,1361 0,55
0,50 0,2500 0,3750 0,3750 0,00000 1,0000 0,4375 0,4375 0,3125 0,1250 0,1250 0,50
0,55 0,2475 0,3836 0,3589 0,02475 0,9855 0,4585 0,4090 0,3088 0,1361 0,1114 0,45
0,60 0,2400 0,3840 0,3360 0,04800 0,9440 0,4704 0,3744 0,2976 0,1440 0,0960 0,40
0,65 0,2275 0,3754 0,3071 0,06825 0,8785 0,4715 0,3350 0,2793 0,1479 0,0796 0,35
0,70 0,2100 0,3570 0,2730 0,08400 0,7920 0,4599 0,2919 0,2541 0,1470 0,0630 0,30
0,75 0,1875 0,3281 0,2344 0,09375 0,6875 0,4336 0,2461 0,2227 0,1406 0,0469 0,25
0,80 0,1600 0,2880 0,1920 0,09600 0,5680 0,3904 0,1984 0,1856 0,1280 0,0320 0,20
0,85 0,1275 0,2359 0,1466 0,08925 0,4365 0,3280 0,1495 0,1438 0,1084 0,0191 0,15
0,90 0,0900 0,1710 0,0990 0,07200 0,2960 0,2439 0,0999 0,0981 0,0810 0,0090 0,10
0,95 0,0475 0,0926 0,0499 0,04275 0,1495 0,1355 0,0500 0,0498 0,0451 0,0024 0,05
1,00 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,00
Πίνακας 3β. Τιμές των συναρτήσεων ω.
Π-11
Συγγραφείς του παρόντος συγγράμματος:
Ιωάννης Αβραμίδης, Δρ. Πολ. Μηχ., Καθηγητής ΑΠΘ
Εργαστήριο Στατικής και Δυναμικής των Κατασκευών
Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Πολυτεχνική Σχολή
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
54124 Θεσσαλονίκη
Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: mailto:avram@civil.auth.gr
Προσωπική ιστοσελίδα: http://users.auth.gr/avram
Κωνσταντίνος Μορφιδης, Δρ. Πολ. Μηχ.
Ερευνητής ΟΑΣΠ-ΙΤΣΑΚ
(Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας - Ινστιτούτο Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών
Κατασκευών)
Αγ. Γεωργίου 5, Πατριαρχικά Πυλαίας
55535 Θεσσαλονίκη
Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: mailto:kmorfidis@itsak.gr
Π-12
Σύντομη περιγραφή των βασικών βιβλιογραφικών πηγών του παρόντος συγγράμματος
[1] Αβραμίδης, Ι.Ε. & Μορφίδης, Κ.Ε. (2008). Στατική των Κατασκευών, Τόμος Ια: Ισοστατικοί
φορείς - Σύνοψη θεωρίας και ασκήσεις. Θεσσαλονίκη: Σοφία.
Στόχος του τόμου Ια είναι η εμπέδωση - μέσω αριθμητικών παραδειγμάτων - των θεμελιωδών αρχών της Κλασικής
Στατικής των Κατασκευών, που αναπτύχθηκαν διεξοδικά στον τόμο Ι του συγγράμματος. Προς τούτο επιλύεται
λεπτομερώς και με όλες τις απαραίτητες επεξηγήσεις μία μεγάλη σειρά χαρακτηριστικών προβλημάτων διαφόρων τύπων
ισοστατικών φορέων. Τα εξεταζόμενα προβλήματα καλύπτουν ένα ευρύ γνωστικό πεδίο που ξεκινάει από τις μεθόδους
διαπίστωσης της κινηματικής ευστάθειας ενός δεδομένου φορέα, περιλαμβάνει τις μεθόδους υπολογισμού εντασιακών
και παραμορφωσιακών μεγεθών λόγω εξωτερικών φορτίων ή καταναγκασμών και φθάνει μέχρι τις μεθόδους
υπολογισμού γραμμών επιρροής.
Έχοντας ως κύρια επιδίωξη τη βαθύτερη κατανόηση του ουσιαστικού σκεπτικού των θεμελιωδών μεθόδων της Στατικής
των Κατασκευών, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση αφενός στην κατανόηση των βασικών παραδοχών των εφαρμοζόμενων
μεθόδων επίλυσης και αφετέρου στην εξοικείωση με τις Αρχές των Δυνατών Έργων και των Συμπληρωματικών
Δυνατών Έργων, οι οποίες αποτελούν τη βάση των σύγχρονων υπολογιστικών μεθόδων που εφαρμοζονται στην πράξη.
----------------
[2] Αβραμίδης, Ι.Ε. (2014). Στατική των Κατασκευών, Τόμος Ι : Θεμελιώδεις αρχές και ισοστατικοί
φορείς. Θεσσαλονίκη: Αυτοέκδοση.
Στο βιβλίο αυτό αναπτύσσονται συστηματικά οι θεμελιώδεις αρχές της Στατικής των Κατασκευών και παρουσιάζεται με
όλες τις απαραίτητες επεξηγήσεις η εφαρμογή τους για τον υπολογισμό ισοστατικών φορέων. Πιο συγκεκριμένα, μετά
από μια συνοπτική ανασκόπηση της ιστορικής εξέλιξης της Στατικής, επεξηγούνται, αρχικά, οι βασικές παραδοχές και
εξιδανικεύσεις, που οδηγούν στα γραμμικά προσομοιώματα (στατικά μοντέλα) των πραγματικών κατασκευών. Χάριν
καλύτερης κατανόησης του σημαντικού για τη δομική πράξη προβλήματος της προσομοίωσης, γίνεται εκτεταμένη
χρήση φωτογραφιών, με στόχο να δημιουργηθεί στον αναγνώστη, ήδη από τα πρώτα του βήματα στη Στατική των
Κατασκευών, ένα σωστό αισθητήριο για τον τρόπο «σύλληψης» της πραγματικής μηχανικής συμπεριφοράς μιας
κατασκευής, μέσω απλοποιημένων γραμμικών προσομοιωμάτων.
Κατόπιν, παρουσιάζονται οι θεμελιώδεις αρχές της Στατικής των Γραμμικών Φορέων, που αποτελούν τη βάση για την
ανάπτυξη των μεθόδων επίλυσης, δηλαδή προσδιορισμού των μεγεθών έντασης και παραμόρφωσης, όχι μόνο
ισοστατικών, αλλά και υπερστατικών φορέων. Προς περαιτέρω εμπέδωση των μεθόδων επίλυσης, ακολουθεί η
εφαρμογή τους σε μία σειρά χαρακτηριστικών τύπων, συχνά συναντώμενων στη δομική πράξη ισοστατικών φορέων.
Και εδώ, οι διάφορες εφαρμογές συνοδεύονται από αρκετές φωτογραφίες, έτσι ώστε να αρχίσει να αναπτύσσεται στον
αναγνώστη μια σωστή αίσθηση εγγύτητας των επιλυόμενων στατικών φορέων προς τις πραγματικές κατασκευές που
αυτοί προσομοιώνουν.
Η ανάπτυξη της ύλης γίνεται με τρόπο που αναδεικνύει με σαφήνεια την ενότητα και εσωτερική συνοχή της Στατικής
των Κατασκευών, η οποία αποτελεί ένα συνεκτικό θεωρητικό οικοδόμημα, αξιωματικά θεμελιωμένο, με αλληλουχία
μεθόδων και διαδικασιών. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται προς τούτο, στην παρουσίαση και χρήση των εργικών προτάσεων
(αρχές των δυνατών και των συμπληρωματικών δυνατών έργων), η κατανόηση των οποίων είναι ιδιαίτερα χρήσιμη, όχι
μόνο μέσα στο πλαίσιο της Κλασικής Στατικής, αλλά και για την, εν συνεχεία, μετάβαση στις σύγχρονες μητρωικές
μεθόδους, που εφαρμόζονται στη σημερινή δομική πράξη.
----------------

Σύγγραμμα Ισοστ Φορείς - final

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Σύγγραμμα Ισοστ Φορείς - final

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ισοστατικοί φορείς

Copyright © ΣΕΑΒ, 2015

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ

Κεφ. 4 Υπολογισμός γραμμών επιρροής

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Βοηθητικοί πίνακες

καθώς επίσης εν μέρει και από το σύγγραμμα:

Για περαιτέρω μελέτη προτείνονται τα ακόλουθα συγγράμματα:

Επιλογή ελληνόφωνης βιβλιογραφίας

Βαλιάσης, Θ. (2013). Στατική των γραμμικών φορέων. Θεσσαλονίκη: Ζήτη.

Κωμοδρόμος, Π. (2009). Ανάλυση Κατασκευών - Σύγχρονες μέθοδοι με χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Μητσοπούλου, Ε. (2009). Κλασικές και μητρωικές μέθοδοι ανάλυσης. Θεσσαλονίκη: Σοφία

Νιτσιώτας, Γ. και Τσαμκιράνη-Γεωργανοπούλου, Α. (1977). Στατική των Κατασκευών - Γενική επισκόπηση

Επιλογή αγγλόφωνης βιβλιογραφίας

Chajes, A. (1983). Structural Analysis. Englewood Cliffs: Prentice-Hall.

Επιλογή γερμανόφωνης βιβλιογραφίας

Σχετικά με την ιστορική εξέλιξη της Στατικής

Θεσσαλονίκη, Σεπτέμβριος 2015

Ιωάννης Ε. Αβραμίδης Κώστας Ε. Μορφίδης

1.1 Εποπτικός έλεγχος κινηματικής ευστάθειας γραμμικών φορέων στο επίπεδο

1.1.1 Επίπεδοι φορείς

Βιντεοπαρουσιάσεις των ασκήσεων Α6, Α12 και Α20 στο YouTube:

Άσκηση Α12 https://youtu.be/JB2F3-zkMig

Άσκηση Α20 https://youtu.be/x6SvY7J4mvU

1.1.2 Χωρικοί φορείς

1.1.2-1 Στήριξη σωμάτων

Βιντεοπαρουσίαση της άσκησης στο YouTube: https://youtu.be/RtMN5Sx4EkU

Η στήριξη εξακολουθεί να είναι

Αλλαγή θέσης και είδους

1.1.2-2 Στήριξη απλών δοκών στον χώρο

A30 Στερεή (1)

A33 1 Στερεή (4)

A34 1 Στερεή (5)

1.1.2-3 Στήριξη πλαισίων στον χώρο

Απλοποιημένη συμβολική Απλοποιημένη συμβολική

Στερεή ισοστατική στήριξη

Στερεή ισοστατική στήριξη

Στερεή, μια φορά υπερστατική στήριξη

Να ελεγχθεί εποπτικά η κινηματική ευστάθεια των ακόλουθων δύο χωροπλαισίων:

1.2 Υπολογιστικός έλεγχος κινηματικής ευστάθειας και υπολογισμός των

1.2.1 Επίπεδοι φορείς

3.00 1.50 2.00 1.00 2.00

2.00 2.00 1.00 4.00

∆ιάγραμμα ελευθέρου σώματος

1.00 2.00 3.00

Μητρωική διατύπωση των εξισώσεων ισορροπίας:

Έλεγχος : detA  1    1  1  1  0  φορέας στερεός

∆ιάγραμμα ελευθέρου σώματος

3   M1  0   3m   PZ  M1  0  3  10  M1  0  M1  30kNm

Μητρωική διατύπωση των εξισώσεων ισορροπίας:

Έλεγχος : detA   1   1  1  1  0  φορέας στερεός

Έλεγχος : F Z  0  1.5m  20 kN m  A Z1  A Z1  30   7.5   37.5  0

Μητρωική διατύπωση των εξισώσεων ισορροπίας:

Έλεγχος : detA  3  3  1  9  0  φορέας στερεός

∆ιάγραμμα ελευθέρου σώματος

Μητρωική διατύπωση των εξισώσεων ισορροπίας:

Έλεγχος : detA  1  5   5   25  0  φορέας στερεός

∆ιάγραμμα ελευθέρου σώματος

∆ιάγραμμα ελευθέρου σώματος

1 FZ  0  PZ  A Z3  0  A Z3  PZ  30kN

2 M3   0  3m  A X1  4m  30kN  0  3  A X1  120  0  A X1  40kN

Μητρωική διατύπωση των εξισώσεων ισορροπίας:

Έλεγχος : detA   1  3   3   9  0  φορέας στερεός

∆ιάγραμμα ελευθέρου σώματος