Τα φυσικά μεγέθη και οι μονάδες τους

Τα θεμελιώδη μεγέθη
Ποια μεγέθη ονομάζονται θεμελιώδη;

 Είναι τα μεγέθη που δεν ορίζονται με βάση κάποια άλλα μεγέθη.

 Τα θεμελιώδη μεγέθη στη Μηχανική είναι:

 Το μήκος

 Ο χρόνος

 Η μάζα

Πουλιάσης Αντώνης -Φυσικός - M.Sc.

Μήκος (l ή L)
 Το μήκος έχει σαν μονάδα μέτρησης το μέτρο. Το όνομά του
προέρχεται από την ελληνική λέξη μετρώ και παριστάνεται με το
γράμμα m.

 Υπάρχουν μεγαλύτερες (πολλαπλάσια) μονάδες από το μέτρο όπως:

 Το 1km που ισούται με 1000m
 το 1Mm (μέγα-μέτρο) που ισούται με 1.000.000m

 Υπάρχουν και μικρότερες (υποπολλαπλάσια) μονάδες από το μέτρο

όπως:
 Το 1 εκατοστόμετρο ή 1 εκατοστό (1cm) που ισούται με 0,01m
 Το 1 χιλιοστόμετρο ή 1 χιλιοστό (1mm) που ισούται με 0,001m

Πουλιάσης Αντώνης -Φυσικός - M.Sc.

 Χρόνος (t ή T)
 Ο χρόνος έχει σαν μονάδα μέτρησης το δευτερόλεπτο και παριστάνεται
με το γράμμα s.

1 ημερονύκτιο = 24 ώρες (h) = 1440 min = 86400 s

1 ώρα (h) = 60 λεπτά (min)
1 λεπτό (min) = 60 δευτερόλεπτα (s)

Πουλιάσης Αντώνης -Φυσικός - M.Sc.

Μάζα (m ή M)
 Μάζα είναι η ποσότητα της ύλης που περιέχεται σε ένα σώμα.

 Η μάζα συνδέεται με το πόσο δύσκολα ή εύκολα μπορούμε να

μεταβάλλουμε την ταχύτητα ενός σώματος (ποιο σωστά θα λέγαμε
ότι είναι ένα μέτρο της αδράνειας κάθε σώματος)

 Η μονάδα μέτρησης της μάζας είναι το κιλό (ή χιλιόγραμμο) και

συμβολίζεται με το (kg).

 Για να μετρήσουμε την μάζα ενός σώματος χρησιμοποιούμε ζυγαριές.

Πουλιάσης Αντώνης -Φυσικός - M.Sc.

Παράγωγα μεγέθη
Ποια μεγέθη ονομάζονται παράγωγα;

 Είναι τα μεγέθη που μπορούν να οριστούν με την βοήθεια μαθηματικών

σχέσεων από τα θεμελιώδη.

 Τέτοια μεγέθη είναι για παράδειγμα:

 Η ταχύτητα (υ) γιατί μπορεί να οριστεί με τη βοήθεια του μήκους (L) και
του χρόνου (t) – λέμε η ταχύτητα του αμαξιού είναι 2m/s (αν σας φαίνεται
μικρό νούμερο να ξέρετε ότι είναι το ίδιο με το να πούμε ότι η ταχύτητα του
αμαξιού είναι 72km/h)
 Η πυκνότητα (ρ) γιατί μπορεί να οριστεί με βάση τη μάζα και τον όγκο, ο
οποίος με την σειρά του μπορεί να οριστεί με βάση το μήκος.
 Το εμβαδό (Ε) και ο όγκος (V) γιατί μπορούν να οριστούν με τη βοήθεια
του μήκους (L)

Πουλιάσης Αντώνης -Φυσικός - M.Sc.

Εμβαδό (Α)
 Μονάδα μέτρησης είναι το τετραγωνικό μέτρο και παριστάνεται με το
γράμμα m2.

 Υπάρχουν μεγαλύτερες (πολλαπλάσια) μονάδες όπως:

 Το 1στρέμμα που ισούται με 1000m2.
 το 1km2 που ισούται με 1.000.000m2

Στη συνέχεια δίνονται μερικά γεωμετρικά σχήματα και οι τύποι

υπολογισμού του εμβαδού της επιφάνειάς τους.

Πουλιάσης Αντώνης -Φυσικός - M.Sc.

 Τύποι για τον υπολογισμό εμβαδού
κάποιων γεωμετρικών σχημάτων
Κύκλος
Τετράγωνο α α Ε=α 2

Ορθογώνιο
παραλληλόγραμμο α Ε = (α) x (β)
Ε = π.R2
β

Τρίγωνο υ Ε = (β x υ) /2

Πουλιάσης Αντώνης -Φυσικός - M.Sc.

Όγκος (V)
 Μονάδα μέτρησης είναι το κυβικό μέτρο και παριστάνεται με το
γράμμα m3.

 Υπάρχουν και άλλες μονάδες όπως:

 Το 1λίτρο (L) = 0,001m3.
 το 1cm3 = 0,001L = 1mL

Στη συνέχεια δίνονται μερικά γεωμετρικά σχήματα και οι τύποι

υπολογισμού του όγκου τους.

Πουλιάσης Αντώνης -Φυσικός - M.Sc.

 Τύποι για τον υπολογισμό όγκου
κάποιων γεωμετρικών σχημάτων
Σφαίρα
Ε = L3 – όπου (L) είναι η πλευρά
Κύβος του κύβου
V = 4.π.r3 /3
όπου r η ακτίνα
της σφαίρας
Ε = π.r2 .h – όπου r = η ακτίνα
Κύλινδρος της βάσης του κυλίνδρου και h
το ύψος του
Πυραμίδα
V = (w.h.l)/3
όπου h το ύψος
Ε = (π.r2 .h) /3 – όπου r = η της πυραμίδας, l η
Κώνος ακτίνα της βάσης του κώνου και πλευρά της βάσης
h το ύψος του και w η πλάγια
πλευρά

Πουλιάσης Αντώνης -Φυσικός - M.Sc.

 Πυκνότητα (ρ)
 Κάθε υλικό χαρακτηρίζεται από μια πυκνότητα η οποία ορίζεται, ως το
πηλίκο της μάζας ενός σώματος προς τον όγκο του.
μάζα σώματος m
ρ= =
όγκος σώματος V
 Μονάδα μέτρησης είναι το kg/m3, όμως πολλές φορές χρησιμοποιούμε
σαν μονάδα το kg/m3.

 Η πυκνότητα είναι μέγεθος που χαρακτηρίζει το υλικό από το

οποίο είναι κατασκευασμένο ένα σώμα και όχι το σώμα. Όλα τα
σώματα από το ίδιο υλικό έχουν ίδια πυκνότητα.

Πουλιάσης Αντώνης -Φυσικός - M.Sc.