ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Γ΄ 1

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΡΥΘΜΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ

1. Η θέση ενός κινητού που κινείται πάνω σε άξονα x΄x δίνεται από τη σχέση
x(t)=t3-3t2-9t+1, t  0(x σε m, t σε s). Να βρεθεί:
α. Η ταχύτητα τη χρονική στιγμή t1=2.
β. Η επιτάχυνση τη χρονική στιγμή t2=3.
γ. Το χρονικό διάστημα στο οποίο η ταχύτητα είναι αρνητική.

Aπ: α. υ(2)=-9m/s β. α(3)=12m/s2 γ. 0  t<3

2. Έστω f(t) η ποσότητα ενός αντιβιοτικού που έχει απορροφηθεί από το ανθρώπινο
σώμα κατά τη χρονική στιγμή t, (t σε s) με t  0, και η f: [0, +  )  IR είναι μια
πραγματική συνάρτηση, με τύπο:
t
f( t )=1-2  499 .
Να βρεθεί η χρονική στιγμή κατά την οποία ο ρυθμός απορρόφησης του αντιβιοτικού
από το ανθρώπινο σώμα είναι ίσος με το 1/16 του ρυθμού απορρόφησης κατά τη
χρονική στιγμή t0=0.

Απ: t0= x 02 =19962s

m2
3. H επιφάνεια ενός κύβου αυξάνεται με ρυθμό 30 .Nα βρείτε τον ρυθμό
min
αύξησης του όγκου V του κύβου τη χρονική στιγμή t0, κατά την οποία η
διαγώνιος δ μιας έδρας του είναι ίση με 6 3 m.

m3
Απ: V΄(t0)=45
min

4. Η μια πλευρά ορθογωνίου παραλληλόγραμμου αυξάνει με ρυθμό 4cm/s, ενώ η

άλλη έχει σταθερό μήκος 30 cm. Να βρεθεί ο ρυθμός μεταβολής της διαγωνίου
του ορθογωνίου παραλληλόγραμμου ως προς τον χρόνο, τη χρονική στιγμή t0,
κατά την οποία η πλευρά που αυξάνεται είναι ίση με 40cm.

Απ: 3,2cm/s

5. Ένας κορμός δέντρου είναι ακουμπισμένος σε τοίχο και το κάτω άκρο αρχίζει να
γλιστράει με ρυθμό x΄(t)=0,1m/s. Να βρεθεί ο ρυθμός με τον οποίο κατεβαίνει το
άνω άκρο του, τη χρονική στιγμή στην οποία η απόσταση του κάτω άκρου από
τον τοίχο είναι ίση με 3m. Δίνεται ότι το μήκος του είναι 5m.

Απ: y΄(t0)=-0,075m/s.
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Γ΄ 2
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

6. To σημείο Μ(x, y) ανήκει στην παραβολή με τύπο f(x)=x2-2x και το σημείο

Κ(α, 0), με α>0, α  ΙR, είναι σταθερό. Να βρεθεί ο ρυθμός μεταβολής της
απόστασης του Μ από το Κ τη στιγμή που ισχύει x=1.Για ποιες τιμές του α ο
ρυθμός μεταβολής στο x=1 είναι αρνητικός;

Απ: α>1

7. Έστω Ε(x), με x>0, το εμβαδόν του τριγώνου ΑΒΓ του παρακάτω σχήματος με
κορυφές Α(x, 0), B(0, lnx), Γ(0, 0).Αν το x αυξάνεται με ρυθμό 4m/s, να βρεθεί ο
ρυθμός μεταβολής του Ε(x) όταν x=4m.

Απ: E΄(4)=(1/2+ln2)m2/s

8. Δίνεται η συνάρτηση f(x)=lnx, x>0, και το σημείο Α(eα(t), 0), το οποίο κινείται με
σταθερή ταχύτητα υ=2m/s.
α. Να βρεθεί η εξίσωση της εφαπτομένης της C, στο σημείο Β με τετμημένη x=eα.
β. Να βρεθεί ο ρυθμός μεταβολής του εμβαδού που σχηματίζει η παρακάτω
εφαπτομένη με τους άξονες τη χρονική στιγμή που ισχύει ότι α=2.

Απ: α. y=1/eαx+α-1 β. Ε΄(t0)=4-1=3m2/s.

9. H θέση ενός κινητού πάνω σ΄ έναν άξονα κάθε χρονική στιγμή t δίνεται από τον
τύπο x(t)=t3-2t2+7t-3 με t  [0, 8] t, σε s.
i. Να βρεθεί η αρχική ταχύτητα του κινητού.
ii. Ποια χρονική στιγμή η ταχύτητα είναι 6 μονάδες ανά s;

Aπ: i. 7 m/s ii. t1=1/3s t2=1 s

10. Η θέση ενός κινητού πάνω σ΄ έναν άξονα σε κάθε χρονική στιγμή t, σε s, δίνεται
από τον τύπο: x(t)=t3-3t3+12t+4, t  0, ενώ το x(t) είναι σε m.
i. Ποια είναι η αρχική ταχύτητα του κινητού;
ii. Σε ποια χρονική στιγμή έχουμε διπλάσια επιτάχυνση κατ΄ απόλυτη τιμή
από την αρχική επιτάχυνση;
Απ: i. 12 m/s ii. t=3 s

11. Μια σκάλα μήκους 26 m στηρίζεται σ΄ έναν κάθετο τοίχο. Το κάτω άκρο της
σκάλας κάποιος το τραβάει με ρυθμό 4m/s.Πόσο γρήγορα γλιστράει στον τοίχο το
πάνω μέρος της σκάλας όταν τα πόδια της απέχουν από τον τοίχο 10 cm;

Aπ: i. -5/3m/s
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Γ΄ 3
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
12. Mια σφαιρική μπάλα χάνει αέρα. Η ακτίνα της μπάλας δίνεται από τον τύπο
r(t)=5-t2, r σε m και t σε s. Να βρείτε τον ρυθμό μεταβολής του όγκου της μπάλας
τη χρονική στιγμή t=2s.
Απ: 16 π m3/s

13. H ποσότητα ενός ζιζανιοκτόνου που απορροφάται από ένα ζιζάνιο τη χρονική
t
στιγμή t δίνεται από τον τύπο: Π(t)= 7 . 3  50 , t  0. Να βρείτε τη χρονική στιγμή
t0 κατά την οποία ο ρυθμός απορρόφησης από το ζιζάνιο είναι ίσος με το 1/729
του ρυθμού απορρόφησης κατά τη χρονική στιγμή t=0.

Απ: t0=300 χρον. μονάδες

14. Το εμβαδόν του δακτυλίου που περικλείεται ανάμεσα σε δύο ομόκεντρους

κύκλους είναι σταθερό και ίσο με 10π cm2. Ο ρυθμός μεταβολής του εμβαδού του
μεγαλύτερου κύκλου είναι 5m2/s. Να βρεθεί ο ρυθμός μεταβολής του μήκους του
μικρού κύκλου τη χρονική στιγμή t0 που το εμβαδόν του είναι 30π cm2.

30
Aπ: m/s
6

15. Αν Κ(x) το κόστος παραγωγής και Π(x) η τιμή πώλησης x μονάδων προϊόντος με
τύπους:
K(x)=-2/3x3+25x2-300x+500 και Π(x)=300-300x, να βρεθεί ο ρυθμός μεταβολής
του κέρδους. Πότε ο ρυθμός μεταβολής γίνεται θετικός;

Aπ: P΄(x)=2x2-50x+600, x  [0+ +  )

16.
Σημείο Α κινείται στην καμπύλη y=x2+1 ξεκινώντας από το σημείο (0, 1) έτσι,
ώστε η προβολή του Β να κινείται στον άξονα x΄x με ταχύτητα 2m/s.
i. Να βρεθεί ο ρυθμός μεταβολής του εμβαδού Ε(t) του τριγώνου ΟΑΒ,
όπου Ο η αρχή των αξόνων.
ii. Ποιος είναι ο ρυθμός μεταβολής του εμβαδού Ε(t) τη χρονική στιγμή κατά
την οποία η προβολή Β του Α απέχει από το Ο απόσταση 10m;

Απ: i. E΄(t)=3x2(t)+1 ii. E΄(t0)=301m2/s

17.
Δύο σωματίδια Α, Β κινούνται στον θετικό ημιάξονα Οx έτσι, ώστε οι τετμημένες
τους να είναι σε κάθε χρονική στιγμή t, t  0, ίσες με: xA(t)=100+5t, xB(t)=1/2t2
Να προσδιοριστούν οι ταχύτητες τους κατά τη στιγμή της σύγκρουσης τους. (Τα
μήκη σε cm, ο χρόνος σε s.)

Απ: υΑ=υΑ(20)=5 cm/s, υΒ=υΒ=(20) cm/s

18.
Υλικό σημείο κινείται στον κύκλο με εξίσωση : x2+y2=16.
i Να βρεθεί ο ρυθμός μεταβολής της απόστασης του.
ii. Να βρεθεί ο ρυθμός μεταβολής της τεταγμένης του υλικού σημείου που
κινείται στην παραπάνω κυκλική τροχιά τη χρονική στιγμή t0, κατά την οποία
διέρχεται από το σημείο Α(2, yA), yA>0 και έχει ρυθμό μεταβολής της τετμημένης
του ίσιο με -2 3 .
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Γ΄ 4
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
x (t ).x΄ (t )  y (t ). y΄ (t )
Απ: i. ii. y΄Α(t0)=2 m/s
4

19.
Οι διαστάσεις ενός ορθογωνίου παραλληλόγραμμου αυξάνουν με τον χρόνο με
ρυθμό 3cm/s και 2cm/s αντίστοιχα. Να βρείτε τον ρυθμό μεταβολής το εμβαδόν Ε
του ορθογωνίου κατά τη χρονική στιγμή t0 που έχει διαστάσεις x(t0)=30 cm και
y(t0)=40 cm

Απ: 180 cm2/s