Ứng dụng mạng cảm biến không dây trong giám sát

chất lượng không khí

Nguyễn Thái Hợp
Lớp TĐH 02, Viện Điện, Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
Email: hop.nt173923@sis.hust.edu.vn

Tóm tắt: và hít thở được, theo dõi các thông số này là điều
rất quan trọng. Một số thông số không khí có
Quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa
nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe con người và các
nhanh chóng gây ra sự suy giảm liên tục trong các
hoạt động của con người có thể được tìm thấy
thông số chất lượng môi trường. Ngày nay, thế
trong Bảng 1. Có hai cách giám sát được sử dụng
giới đang phải đối mặt với một thách thức như sự
phổ biến hiện nay. Một là giám sát thủ công bằng
nóng lên toàn cầu xảy ra khi carbon dioxide
cách sử dụng dụng cụ cầm tay, có một số bất cập
(CO2) và các nhà kính khác khí tích tụ trong khí
là người lao động có khối lượng công việc lớn và
quyển và hấp thụ ánh sáng mặt trời và phát xạ mặt
hiệu quả thấp. Một cách nữa là sử dụng các thiết
trời đã bật ra khỏi bề mặt trái đất. Tác động của
bị truyền dẫn dây đa điểm để giám sát thì rất phức
nó là mực nước biển dâng, thay đổi các mô hình
tạp trong việc bố trí dây cáp và chi phí của các
theo mùa, nhiệt độ tăng, hạn hán thường xuyên
thiết bị quá cao.
hơn và lượng mưa cực đoan. Tác động nghiêm
trọng của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe con Mạng cảm biến không dây (WSN) là một hệ
người và môi trường đòi hỏi sự nhận thức và hiểu thống bao gồm một lượng lớn các nút cảm biến,
biết của toàn thế giới. Các phép đo thông thường đã được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực ứng
là phương pháp tốn kém và bị hạn chế về mặt dụng như nhà thông minh, giao thông thông
không gian. Vì thế, giám sát ô nhiễm không khí minh, giám sát môi trường. WSN cung cấp một
trở thành một nhiệm vụ đầy thách thức. Bài báo giải pháp thay thế nổi bật để giải quyết những các
này đề xuất Hệ thống mạng cảm biến không dây vấn đề trong giám sát chất lượng không khí
(WSN) với các cảm biến chi phí thấp, cho phép truyền thống.
thu thập thông tin chất ô nhiễm không khí trong
Trong báo cáo này, hệ thống giám sát chất
thời gian thực từ các địa điểm khác nhau.
lượng không khí sử dụng WSN, bao gồm các nút
1. Giới thiệu chung cảm biến tĩnh, gateway, nút di động và trung tâm
giám sát. Hơn nữa, để đảm bảo độ tin cậy của giao
Là một trong những vấn đề lớn nhất đối với
tiếp và độ chính xác của vị trí, hệ thống liên lạc
sự phát triển kinh tế nhanh chóng của các thành
di động toàn cầu (GSM) và hệ thống định vị toàn
phố lớn, ô nhiễm không khí đang ảnh hưởng
cầu (GPS) được tích hợp vào hệ thống. Ngoài ra,
nghiêm trọng đến sức khỏe của mọi người, điều
phương pháp giám sát là được cải thiện bằng cách
này đã nhận được nhiều sự quan tâm của cả chính
kết hợp Mạng cảm biến không dây tĩnh (SWSN)
phủ và xã hội. Vì thực tế là ô nhiễm không khí rất
và Mạng cảm biến không dây di động (MWSN),
khó ngăn chặn, đặc biệt là đối với những người
trong đó nút di động thu thập thông tin dọc theo
làm việc ngoài trời, dân số mắc bệnh đường hô
một tuyến đường cụ thể, giải quyết vấn đề của
hấp tăng nhanh trong thời gian gần đây nhiều
một số cảm biến có thể bị hỏng.
năm. Có rất nhiều yếu tố về chất lượng không khí,
bao gồm hạt vật lý, hóa học, sinh học, phóng xạ
 Thông số Ảnh hưởng
Nhiệt độ Giảm hiệu quả công việc và cảm nhận khó chịu trong ngày lạnh và nóng
Độ ẩm Suy nhược và chán ăn trong điều kiện độ ẩm khắc nghiệt. Gây khô da, cảm cúm và
rát cổ họng khi ẩm thấp.
Các hạt mịn Yếu tố nguy cơ cao về tim và phổi bệnh tật và gây ra thiệt hại cho hệ hô hấp.
(PM2.5)
Carbon Đau đầu, ù tai, suy nhược và tức ngực.
Dioxide(C02)
Ozone(O3) Gây đau ngực, ho và khó thở.
Bảng 1: Các thông số không khí và ảnh hưởng đến súc khoẻ và hoạt dộng của con người

Hệ thống giám sát chất lượng không khí dựa Ưu điểm:

trên WSN được chia thành hai loại. Một là hệ
thống Static Wireless Sensor Network (SWSN),
trong đó các cảm biến được gắn trên những nơi
như mái nhà, đèn đường, tường,…
Ưu điểm:
1. Đủ năng lượng (Các nút cảm biến được trang
bị pin với công suất lớn và chạy bằng đường
dây.)
2. Không có GPS hoặc thiết bị định vị khác (Vị
trí của các nút cảm biến có thể được tìm thấy bằng
bản đồ vệ tinh.)
3. Kết nối mạng đáng tin cậy (Cấu trúc liên kết
của WSN được cố định.)
Nhược điểm:
1. Cài đặt các thiết bị nút cảm biến phải cẩn thận
(Điều này phụ thuộc vào vị trí của các chất ô
nhiễm không khí.)
2. Nhiều thiết bị nút cảm biến hơn (Mỗi nút chỉ
có thể giám sát không khí chất lượng của khu vực
nhất định.)
3. Bảo trì khó khăn
Một mạng khác là hệ thống Mobile Wireless
Sensor Network (MWSN), trong đó các nút cảm
biến được lắp trên xe buýt, xe taxi hoặc xe đạp và
giám sát chất lượng không khí trong khi di
chuyển.
1. Đủ năng lượng (Các nút cảm biến có nguồn
điện từ pin của xe.)
2. Tính linh hoạt cao của các nút cảm biến (Xe
chở các nút cảm biến đến nhiều tuyến đường và
nút có thể giám sát chất lượng không khí của
nhiều khu vực hơn. Các cấu trúc liên kết của
WSN có thể thay đổi.)
3. Tiện ích của việc bảo trì (Các nút cảm biến có
thể được mang theo bằng xe đến địa điểm cụ thể
và được bảo dưỡng bởi các chuyên gia)
Nhược điểm:
1. Sao chép dữ liệu (Các tuyến đường của các
phương tiện được thực hiện các nút cảm biến
được xác định trước. Khi tắc đường xảy ra, cảm
biến các nút sẽ lấy mẫu lặp lại.)
2. Chi phí phương tiện cao (Xe cần thiết bị đặc
biệt.)
Trong báo cáo này, hệ thống SWSN và hệ
thống MWSN được kết hợp một cách hợp lý. Ưu
điểm của chúng được tạn dụng trong khi nhược
điểm được cải thiện. Để bảo trì thuận tiện hơn và
tính di động cao, số lượng các nút cố định giảm
đến một mức độ nhất định. Khi một số các nút cố
định bị lỗi, dữ liệu giám sát có thể được thực hiện
bằng thiết bị nút di động, cải thiện kết nối mạng.
 Hình 1: Cấu trúc hệ thống giám sát chất lượng không khí
2. Cấu trúc hệ thống liệu, có thể nhận dữ liệu thông qua mạng GSM và
lưu trữ chúng trong cơ sở dữ liệu.
Như thể hiện trong Hình 1, hệ thống bao gồm
hai phần chính, bao gồm đơn vị thu thập dữ liệu 3. Cấu trúc phần cứng
và trung tâm giám sát. Bộ phận thu thập dữ liệu
Toàn bộ cấu trúc phần cứng bao gồm ba loại
chịu trách nhiệm thu thập các chỉ số chất lượng
nút: Nút cảm biến, nút gateway và nút di động.
không khí bao gồm nhiệt độ, độ ẩm, CO2, PM2.5
Mỗi nút thông qua mô-đun thiết kế và cấu trúc
và O3. Dưới cùng bên trái của thiết bị này là bốn
phần cứng của nó được chỉ ra trong Hình 2. Các
khu vực giám sát và trên cùng bên trái là bản đồ
môđun trong khung màu đỏ bao gồm nút cảm
phác thảo việc triển khai các nút trong khu vực
biến và màu xanh lam là gateway. Đối với các
giám sát 1. Do phạm vi liên lạc hạn chế, hệ thống
gateway và nút di động, chúng cần nhiều năng
được chia thành các cụm như hiển thị ở bên phải
lượng do xử lý lượng lớn dữ liệu. Để tăng cường
của hình 1. Trong một cụm, mỗi nút cảm biến
sự ổn định của hệ thống hoạt động ngoài trời, các
giám sát chất lượng không khí của môi trường
mô-đun cung cấp năng lượng mặt trời sẽ được
xung quanh và nút di động giám sát chất lượng
thêm vào để sử dụng.
không khí xung quanh con đường. Các trung tâm
giám sát hoạt động như một trung tâm lưu trữ dữ
 Hình 2: Cấu trúc của các node
3.1 Bộ vi xử lý không dây Cả hai cảm biến DHT11 và MQ-131 đều hoạt
động đơn giản và tín hiệu đầu ra của chúng có thể
Bộ vi xử lý không dây của mọi nút là ALPHA
được truyền trực tiếp đến bộ vi xử lý thông qua
128RFA1-U, và các đặc điểm của nó được thể
các cổng số I / O.
hiện trong Bảng 2. Được trang bị FLASH và
SRAM lớn, bộ vi xử lý có thể chạy các chương
trình lớn. Nó có rất nhiều cổng I / O để nhiều cảm
biến chất lượng không khí và mô-đun chức năng
có thể truy cập. Nó hỗ trợ bất kỳ giao thức nào
dựa trên 802.15.4, chẳng hạn như 6LowPAN,
Zigbee, RF4CE và mức tiêu thụ điện năng của nó
thấp hơn nhiều so với 802.11

Number Characteristic
1 128KB FLASH and 16KB SRAM
2 IEEE 802.15.4 Controller
3 well-organized network
4 Low power consumption
Bảng 2: Đặc tính của ALPHA 128RFA1-U
3.2 Cảm biến
Các nút cảm biến và nút di động được trang
bị nhiều loại cảm biến, chịu trách nhiệm chính để
giám sát nhiệt độ, độ ẩm, CO2, PM2.5, O3 và các
thông số khác như trong Bảng 3.
Bảng 3: Các thông số của các cảm biến
Hình 3: Các module cảm biến được dùng
MG811 là một cảm biến điện phân rắn. Tín
hiệu đầu ra của nó là tín hiệu tương tự 30 ~ 50mV,
nghĩa là tín hiệu đầu ra cần được khuếch đại và
chuyển đổi ADC. Và trở kháng đầu ra tín hiệu của
nó rất cao, vì vậy tín hiệu đầu ra không thể đo trực
tiếp nên cần mạch chuyển đổi trở kháng, tức là bộ
OPAMP có trở kháng đầu vào cao CA3140 làm
giảm trở kháng đầu ra của cảm biến xuống mức
đo chung có sơ đồ như hình 4. Để giảm ảnh hưởng
của nhiệt độ không khí xung quanh lên cảm biến
và có thể nhận được dữ liệu chính xác, mạch bù
nhiệt độ được thiết kế như hình 4, trong đó điện
trở bù nhiệt độ là RT.

Hình 4: Mạch đo khí CO2
DSM501A là một cảm biến bụi , như trong
hình 5, có một lò sưởi bên trong nó làm nóng
không khí bên trong để không khí bên ngoài có
thể được hít vào. Sau khi tín hiệu gốc được
khuếch đại bởi mạch OPAMP, DSM501A xuất ra
hai sóng PWM thông qua Vout1 và Vout2. Các
số lượng hạt bụi được tính theo chu kỳ của mức
thấp của sóng PWM. Vout1 là chân đầu ra có thể
điều chỉnh. Để điều chỉnh độ nhạy của Vout1,
chúng ta có thể thêm một điện trở có thể điều
chỉnh giữa Control1 và GND, và mối quan hệ
giữa giá trị điện trở và độ nhạy được thể hiện
trong Bảng 4. Vout2 là chân ra chung và độ nhạy
đáp ứng là 1μm (đường kính của hạt bụi).
Hình 5: Sơ đồ nguyên lý của DSM501A
Bảng 4: Giá trị điện trở và độ nhạy Vout1
3.3 Các module
Các gateway và nút di động được trang bị
mô-đun GSM được sử dụng để giao tiếp không
dây giữa nút và trung tâm giám sát. Ngoài ra, nút
di động được trang bị một mô-đun GPS khác
được sử dụng để lấy thông tin vị trí trong thời gian
thực, chọn mô-đun GPS / GPRS / GSM được phát
triển bởi DFRobot. Bởi vì cả GSM và GPS đều
được điều khiển bởi Lệnh AT, Mô-đun GSM
được mô tả dưới đây.
Dữ liệu được thu thập bởi các nút được
truyền đến mạng GSM thông qua mô-đun GSM.
Mô-đun GSM của trung tâm giám sát nhận dữ
liệu. Dữ liệu được truyền dưới dạng tin nhắn
ngắn, có độ dài giới hạn trong 140 ký tự. Khi
chiều dài khung vượt quá một số byte nhất định,
dữ liệu phải được chia thành 120 byte trên mỗi
khung truyền. Cấu trúc khung sau được thiết kế,
như hình trong Hình 6.
 Hình 6: Khung truyền data của GSM
3.4 Module năng lượng mặt trời tiếp cung cấp điện cho ALPHA 128RFA1-U hoạt
động.
Các gateway nhận dữ liệu của các nút cảm
biến trong thời gian thực và truyền dữ liệu đến
mạng GSM. Nút di động được trang bị nhiều loại
cảm biến và mô-đun chức năng. Mức tiêu thụ điện
năng của các gateway và nút di động là lớn, để
làm việc bình thường ở ngoài trời trong thời gian
dài thời gian, hai nút này được trang bị mô-đun
cung cấp năng lượng mặt trời. Mô-đun cung cấp
năng lượng mặt trời có chức năng sạc thực tế và
xả cùng một lúc. Như thể hiện trong Hình 7, để
tăng công suất sạc, chọn kích thước tấm pin mặt
trời 220x180x9mm có công suất 5V / 5W. Nó
được trang bị cổng USB và phù hợp với tất cả các
Hình 7: Module cung cấp nguồn từ năng lượng
thiết bị sạc (5V / 1A). Mô-đun sạc và xả của pin
mặt trời
lithium được kết nối với bảng điều khiển năng
lượng mặt trời thông qua Micro-USB. Điện áp sạc
của pin lithium thông qua mạch bảo vệ sạc
3.7V/2000 mAh. Khi pin xả điện, nó có thể trực 4. Quá trình truyền dữ liệu
 Hình 8: Sơ đồ khối truyền dữ liệu
5. Kết luận
Mạng cảm biến không dây ngày càng phỏ
biến và được áp dụng trong nhiều lĩnh vực. Việc
áp dụng chúng giúp cho quá trình giám sát chất
lượng không khí dễ dàng và hiệu quả. Trong báo
cáo này, đóng góp chính là đề xuất hệ thống giám
sát dựa trên WNS , khắc phục những thiếu sót của
hệ thống giám sát truyền thống. Nó có thể hoàn
thành việc thu thập dữ liệu tự động, truyền không
6. References
[1]. Wei Ying Yi, Kin Ming Lo, Terrence Mak, et al, A
Survey of Wireless Sensor Network Based Air Pollution
Monitoring Systems [J]. Sensors, 2015
[2]. Pottie G J, Kaiser W J. Wireless integrated network
sensors [J]. Wireless Integrated Network Sensors Next
Generation, 1999,
[3]. Vendula Hejlová, Vít Voženílek, Wireless Sensor
Network Components for Air Pollution Monitoring in the
Urban Environment: Criteria and Analysis for Their
Selection[J]. Wireless Sensor Network, 2013
[4]. Devendra S, Verma K, Barhai P K. Design and
Development of WINGSNET (Wireless Intelligent GPS-
Based Sensor Network) System for Monitoring Air
Pollution and Radiation Based on WiFi & WiMAX
dây, hiển thị thời gian thực và tự cung cấp năng
lượng. Có thể xem dữ liệu của vị trí giám sát cụ
thể trong thời gian thực trên PC và thiết bị di động
thông minh bằng mô-đun GPS và mô-đun GSM.
Nút di động là được thêm vào như một bổ sung
và hiệu chuẩn cho hệ thống. Hệ thống có thể đáp
ứng nhu cầu của giám sát chất lượng không khí,
nhưng cũng có thể được áp dụng cho các lĩnh vực
khác của kiểm soát môi trường. Nó có một ứng
dụng đầy hứa hẹn trong tương lai.
Communication Network[C]IEEE, International
Conference on Mobile Ad Hoc and Sensor Systems.
IEEE
[5]. Kadri A, Yaacoub E, Mushtaha M, et al. Wireless
sensor network for real-time air pollution
monitoring[C].International Conference on
Communications, Signal Processing, and Their
Applications. 2013
[6]. Yadong GONG,Li YAN.A Novel Distributed
Environmental Monitoring System[J].Journal of
Computational Information Systems6:4(2010)
[7]. Jen-Hao Liu, Yu-Fan Chen. Developed Urban Air
Quality Monitoring System Based on Wireless Sensor
Networks [J].2011 Fifth International Conference on
Sensing Technology, Nov. 28 2011-Dec
[8]. Shen S, Hu J, Zou Z, et al. A Distributed Wireless
Sensor Network for Online Water Quality Monitoring
[M].Advances in Wireless Sensor Networks. 2015.

[9]. Chung W Y, Chen C L, Chen J B. Design and

Implementationof Low Power Wireless Sensor System for
Water Quality
Monitoring System [J]. Journal of Sensors, 2015,
2015(1870).