ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ

“Για ένα πουκάμισο αδειανό ,για μιαν Ελένη"1

Ήταν Νοέμβριος του 2005 και βρισκόμουν στο ΄Αμστερνταμ για τουρισμό. Σε απάντηση
νεαρής ολλανδέζας από ποια χώρα ερχόμουν, εκείνη μου απάντησε σε ένα κωμικό και λίγο
περιπαιχτικό τόνο: you greeks! You won Eurovision Context ,Euro 2004 in Portugal and you
had the olympics in Athens last summer .What else? A greek Pope? Η αλήθεια είναι ότι
σάστισα λίγο για το πόσο ενημερωμένη ήταν και δεν ήξερα τι να απαντήσω. Η μικρή
ολλανδέζα με έκανε να νιώθω περήφανη αλλά και λίγο προβληματισμένη για την εικόνα που
είχε η Ευρώπη για εμάς. Μήπως ήταν αλήθεια λοιπόν αυτό που ακούμε συνέχεια και
απεχθάνομαι να επαναλάβω -ότι δήθεν μας ζηλεύουν και θέλουν να μας κάνουν
εργασιομανείς και ακοινώνητους σαν και αυτούς;
Παρακολουθώντας την τελετή λήξης πάλι μετά από τόσα χρόνια σκέφτομαι πάλι εκείνη
την φράση της και το πως η Ελλάδα είχε καταφέρει να βρεθεί στο επίκεντρο της
δημοσιότητας για ένα περίπου χρόνο .Φυσικά και το είχαμε καταλάβει όλοι τότε και
φουσκώναμε και λίγο από εθνική περηφάνεια .Λίγα χρόνια αργότερα το σκηνικό θα άλλαζε
ριζικά. Οι συζητήσεις για το εθνικό χρέος, η ένταξη στον μηχανισμό οικονομικής ενίσχυσης
του ΔΝΤ ,η ανεργία, η συμπίεση έως και εξαφάνιση της μεσαίας τάξης θα μας έκανε να
ξεχάσουμε τις λαμπρές εκείνες ημέρες μιας εικονικής πραγματικότητας που θέλαμε όλοι
τόσο πολύ να πιστέψουμε. Η αλήθεια είναι ότι παρακολουθώντας ξανά την τελετή λήξης δεν
ένιωσα αυτό που μου είχε προξενήσει την πρώτη φορά που την παρακολούθησα, από την
τηλεόραση. Ένα ανακάτωμα στο στομάχι ,σαν να έτρωγα ένα βαρύ και αχώνευτο
φαγητό.Αυτή την φορά μου προκάλεσε κυρίως θλίψη. Όλα μαζί σε ένα συνονθύλευμα από
μουσικές παραδόσεις ,εικόνες και κουλτούρες. Το στάδιο κάποιες φορές σου έδινε την
εντύπωση πίστας με τους χιλιοειδωμένους καλλιτέχνες και άλλοτε μουσικό ρεβεγιόν της
Πρωτοχρονιάς που προβάλλεται σε ιδιωτικό κανάλι. Η εκλεπτυσμένη τελετή έναρξης ίσως
να ήταν αυτό που θα θέλαμε να είμαστε αλλά η τελετή λήξης ήταν σίγουρα αυτό που
είμαστε.Βεγγαλικά, μπαλόνια,δυνατές μουσικές και φώτα. Από την μια η αναφορά στην
παράδοσή μας με τους κρητικούς και ποντιακούς χορούς και από την άλλη η νεοελληνική
πραγματικότητα με τα ντάτσουν,τα τσιφτετέλια ,τα πλαστικά σωσίβια και τις καρέκλες στις
παραλίες.Όλα επιδερμικά και αμήχανα καθώς η Ελλάδα τότε είχε και αυτά αλλά είχε και
τόσα άλλα. Οι νεόπλουτοι νεοέλληνες που άλλαζαν κάθε τέσσερα χρόνια τα αυτοκίνητά τους
και δανείζονταν τεράστια ποσά για να αγοράσουν το σπίτι που προβαλλόταν μέσα από το
μηχανισμό της τηλεοπτικής διαφήμισης δεν προβλήθηκαν στην τελετή εκείνη. Ούτε εκείνοι
που ζούσαν κάτω από το όριο της φτώχιας και η διασκέδασή τους ήταν οι καθημερινές
σαπουνόπερες της τηλεόρασης .Δεν είδαμε ούτε και εκείνους που δούλευαν σκληρά και
αμείβονταν ισχνά .Αυτούς που δεν διασκεδάζουν χορεύοντας στα τραπέζια με τσιφτετέλια
επίσης δεν τους είδαμε. Είδαμε κυρίως ένα show, μια τηλεοπτική πραγματικότητα που είχε
δομηθεί από την έναρξη της ιδιωτικής τηλεόρασης και μετά μέσω των δυτικών προτύπων,
του καταναλωτισμού και της ψεύτικης ευδαιμονίας που δημιουργήθηκε λόγω του
τηλεοπτικού κυρίως μάρκετινγκ.

1 Γ.Σεφέρης, «Κύπρον, ου μ’ εθέσπισεν…» (1955)