ICT dhe roli i rrjeteve

sociale, Inovacioni
në Mediat sociale
Leksioni 5
 Hyrje
 Në peizazhin aktual të mediave, media sociale ka marrë shumë rol të spikatur. Ai ka
evoluar në një kanal të rrjedhës së informacionit dhe është zhvilluar në një platformë të re
në internet përmes së cilës njerëzit organizojnë jetën e tyre.
 Që nga zhvillimi i saj në fillim të viteve 2000, media sociale është bërë një mjet i
rëndësishëm për të ndikuar në qëndrimet, besimet dhe sjelljet e njerëzve.

Të dy shtetet dhe grupet terroriste janë duke shfrytëzuar në mënyrë efektive platformat
e mediave sociale dhe duke eksperimentuar me teknikat e angazhimit dhe llojet e
përmbajtjes që arrijnë më së miri qëllimet e tyre politike ose ushtarake.

Hapësirat e tilla online, përmbajnë numër të madh të dhënash për tema të shumta, duke
filluar nga sjelljet e përdoruesve, qëndrimet e tyre për politikat pro mjedisit, e deri te
pikëpamjet dhe parapëlqimet e tyre politike.

Kjo u ofron studiuesve mundësi të madhe për të grumbulluar të dhëna të cilat, në të

kundërtën, do t’u kishin marrë shumë kohë dhe burime. Mirëpo, kjo mundësi shton
përgjegjësinë për të siguruar që mënyra se si këto të dhëna grumbullohen dhe ripërdoren të
bëhet në standardet më të larta të mundshme etike.
 Hyrje
 Njëra nga çështjet më shqetësuese, për sa i përket të dhënave në mediat sociale, është
se deri në çfarë mase këto të dhëna duhet të konsiderohen publike apo private.

Argumenti kryesor është pikëpamja se të gjithë përdoruesit e mediave sociale janë

dakort me rregullat dhe kushtet e caktuara për secilën platformë të mediave sociale, të
cilën ata e përdorin, dhe brenda këtyre rregullave dhe kushteve shpeshherë ka edhe
paragrafë në të cilët tregohet se si mund të arrihen të dhënat nga një person i tretë,
përfshirë këtu edhe studiuesit.
Pa dyshim, nëse përdoruesit janë dakort me rregullat, të dhënat mund të konsiderohen në
sferën publike?

Pyetjet nëse postimet online janë publike apo private vendosen deri në një masë nga vetë
parametrat online, si dhe nga fakti se ekziston një pritje e arsyeshme e privatësisë në emër
të përdoruesit të mediave sociale (Shoqëria Psikologjike Britanike, 2013) - për shembull një
grup në Facebook i mbrojtur me fjalëkalim mund të konsiderohet privat, ndërsa një
diskutim i hapur në Twitter, në të cilin njerëzit mund të postojnë mendimin
 Zhvillimi i internetit dhe i mediave
sociale në Shqipëri
Pas një fillimi të ngadaltë në procesin e adoptimit të teknologjisë së internetit,
Shqipëria ka njohur një rritje mbresëlënëse gjatë dekadës së fundit.
 Privatizimi i operatorit më të rëndësishëm në vend në fushën e telekomunikacioneve
Albtelekom në vitin 2007,

 Si dhe disa politika stimuluese qeveritare, të shoqëruara me një rritje të investimeve të

biznesit privat, ishin faktorët kryesorë që sollën këtë rritje, duke sjellë një progres të
dukshëm në rrugën drejt shndërrimit të shoqërisë në “network society”, një term ky i
përdorur gjerësisht sot nga studiuesit për shoqëritë në epokën e internetit.

 Shpërthimi i vërtetë i internetit në rang global është rrjedhojë e implementimit të projektit

World Wide Web në maj të vitit 1991.

 Vetëm dy vjet pas themelimit të World Wide Web, në Shqipëri do të bëhej prova e parë e
lidhjes me internetin.

 Kjo prove i takon vitit 1993, dhe u ndërmor nga Departamenti i Informatikës i
Universitetit të Tiranës në bashkëpunim me qendrën EARN në Piza të Italisë.
 Zhvillimi i internetit dhe i mediave
sociale në Shqipëri
Në vitin 1995, organizata e njohur ndërkombëtare UNDP investoi për ofrimin
falas të internetit kryesisht për organizatat e shoqërisë civile dhe për disa
institucione shtetërore në kryeqytetin e vendit Tiranë

 Menjëherë pas saj hynë në treg edhe tre ISP të tjera, përkatësisht ADA-Net, AbissNet dhe
ABCom.
 Në vitin 1998 u miratua në Kuvend ligji “Për telekomunikacionet në Republikën e
Shqipërisë”.
 Në të njëjtin vit u themelua Enti Rregullator i Telekomunikacioneve (ERT), që krijoi një
bazë institucionale për zhvillimet në këtë fushë dhe i parapriu privatizimeve strategjike si
dhe dhënies së licencave të reja për internetin, telefoninë fikse dhe asaj celulare.
 Numri i ISP-ve është rritur ndjeshëm, duke shkuar në 116 në vitin 2012. Një ndikim të
konsiderueshëm në përhapjen dhe rritjen e shkallës së penetrimit të internetit broadband
kanë patur edhe kompanitë e telefonisë celulare si Vodafone, AMC dhe Eagle, të cilat pas
vitit 2010 ofruan teknologjinë 3G për shumicën e abonentëve të vet.
 Sipas një raporti të AKEP (Autoriteti i Komunikimeve Elektronike dhe Postare), numri i
përdoruesve të internetit broadband 3G në vitin 2013 arriti në 1 231 259 nga 283 249 që
ishte në vitin 2011.
 Rrjetet sociale

• Mediat shqiptare të lajmit po vlerësojnë gjithnjë e më shumë rolin e

mediave sociale si një kanal i rëndësishëm për rritjen e audiencës,
përmes rritjes së trafikut që vjen nga këto media.

• Gjatë intervistave-pyetësorë me 39 drejtues apo përfaqësues të mediave, organizuar

nga Insituti Shqiptar i Medias, të intervistuarve iu bë edhe pyetja: “Sa ndihmojnë
mediat sociale për të shtuar vizitorët e website-it tuaj”.
• Përgjigjet tregojnë se në shumicën e mediave ndikimi i mediave sociale për rritjen e
audiences është i madh.

• Mediat kryesore shqiptare kanë faqet e tyre institucionale në Facebook dhe në

Twitter, dhe një pjesë kanë faqet e tyre edhe në media të tjera sociale si YouTube,
Google, LinkedIn, Flickr, etj.
• Faqet që krijohen nga mediat e lajmit në këto media sociale, janë një pikëtakim i
këtyre mediave me fansat, ndjekësit apo miqtë (friends) e tyre. Vetë mediat në
websajtin e tyre nuk i kanë mekanizmat që të identifikojnë dhe të grumbullojnë në
një hapësirë të vetme online lexuesit dhe dashamirësit, siç ndodh në rastin e faqes së
tyre në rrjetet sociale.
 Mediat sociale dhe komunikimi politik

Në përpjekje për të modernizuar komunikimin politik, një pjesë e aktorëve

të politikës shqiptare kanë nisur të jenë aktivë në mediat sociale.

Subjektet politike shqiptare po e përdorin webin si një kanal të ri përcjellës të

informacionit dhe të mesazheve, si një mjet për të komunikuar me përkrahësit e tyre, për
të promovuar ide apo projekte të reja, për t’iu përgjigjur akuzave të kundërshtarëve, si
dhe për mobilizim dhe pjesëmarrje në aktivitete apo fushata të ndryshme.

Gjithashtu, interneti, po bën që politika të depërtojë edhe në disa kategori popullsie të

konsideruara si të vështira për t’u arritur, siç janë për shembull, grupmoshat e reja. Në
mënyrë të drejtpërdrejtë apo të tërthortë, mesazhi politik po depërton edhe në rrjetet
kohë interneti po zgjeron përfshirjen në debatin politik edhe të kategorive të tjera të
popullsisë, duke dhënë një ndihmesë në procesin e demokratizimit të politikës. Në raste
fushatash elektorale, partitë politike aktivizojnë edhe kanalet e tyre në YouTube,
Instagram apo Flickr. Por përdorimi i tyre është relativisht i kufizuar.
 Mediat sociale dhe aktivizmi social

Në ndjekje të trendit global të rritjes së kulturës së pjesëmarrjes përmes

internetit, edhe në Shqipëri, komunitetet e aktivistëve online janë rritur
gjatë viteve të fundit dhe po luajnë një rol të rëndësishëm në mobilizimin e
publikut për kauza të rëndësishme sociale. Rast tipik I përmasave që mund
të marrë aktivizmi social është krijimi në rrjetin social Facebook i lëvizjes
“1 milionë shqiptarë kundër shkatërrimit të armëve kimike në Shqipëri” në
nëntor të vitit 2013.

Një lloj jehone në rrjetet sociale kanë patur edhe disa fushata të aktivizmit online në
mbrojtje të mjedisit, siç ishte fushata kundër importit të plehrave nga Italia, si dhe
fushata të tjera në shërbim të kauzave të rëndësishme sociale. Gjithsesi aktivizmi social
në hapësirën kibernetike shqiptare është ende në fazat e para dhe organizimet në të janë
sporadike dhe të përkohshme.
 Problematika etike e mediave online

Disa nga problemet etike më të theksuara me të cilat përballen rrjetet sociale dhe mediat
online në Shqipëri janë ato që lidhen me cenimin e privatësisë dhe të të dhënave
personale, me përdorimim e gjuhës së urrejtjes apo të dhunës verbale, si dhe ndërmarrja
e sulmeve personale apo denigrimi i figurës së tjetrit, shpesh duke përdorur edhe
mundësinë që ofron interneti për të mbetur anonim në komunikimin online. Duhet thënë
se hapësira ku janë më të pranishme dhe në një amplitudë më të lartë këto shkelje të
etikës, është pikërisht hapësira e komenteve në blogje, në websajte apo në rrjetet sociale.
Problem i madh për hapësirën e komenteve mbetet moderimi i përmbajtjes së tyre dhe
filtrimi i mesazheve joetike të shfaqura si në mediat sociale edhe në websajtet e lajmeve.

Në ditët e sotme ekziston një debat lidhur me praktikën e njohur me emrin “News
blogging” (blogim i lajmit). Disa autorë i konsiderojnë komentet që vijnë pas lajmeve si
një formë blogimi. Për shembull, sipas Axel Bruns, “news blogging është praktika e të
komentuarit të një lajmi përmes blogimit – qoftë ky një komentim për një raportim
origjinal apo komentim për lajme që janë raportuar në burime të tjera”. Nëse do ta
konsideronim praktikën e komentimit të lajmeve si një formë blogimi, atëherë mund të
thoshim se ky lloj blogimi është mjaft i përdorur në Shqipëri dhe ekziston e praktikohet
si në mediat sociale ashtu dhe në të gjitha websajtet e lajmeve. Mediat shqiptare online
përdorin disa lloj praktikash lidhur me menaxhimin e komenteve dhe botimin e tyre.
 Trendet më të fundit të mediave sociale

1. Video drejtpërdrejtë (live stream)

2. Chatbots
3. Marketingu ndikues
4. Markat po përfitojnë nga reklamat e paguara
5. Dëgjimi social (Social listening)
6. Markat po përdorin përmbajtjen e gjeneruar nga
përdoruesi
7. Augmented reality
8. Përmbajtja kalimtare (Ephemeral)
9. Rritja e prezencës sociale

Në planin komercial, ju e dini se duhet të mësoni se si t'i shfrytëzoni siç duhet këto
platforma në avantazhin tuaj. Të qenit aktiv në mediat sociale është i nevojshëm, dhe është
absolutisht i domosdoshëm për mbijetesën në tregun konkurues. Por kjo vetëm nuk do t'ju
bëjë automatikisht të suksesshëm. Ju gjithashtu duhet të qëndroni të azhornuar me
tendencat e fundit të marketingut dhe t'i zbatoni ato në biznesin tuaj. Sot, marketingu dhe
media sociale shkojnë paralelisht. Duke analizuar të dhënat nga vitet e kaluara dhe duke
 1. Video drejtpërdrejtë (live stream)

Studimet tregojnë se 80% e audiencës preferojnë të shikojnë video live

nga markat në krahasim me leximin e një blog. Dhe 82% e
konsumatorëve thonë se ata më mirë do të shikonin video live sesa të
lexonin postime në media sociale.

Përmbajtja e videove live bëri një bujë të madhe në vitin 2017. Në fakt,
translemtimi i videove live është bërë aq e popullarizuar sa afërsisht 95% e
drejtuesve të markave thonë se do të jetë një pjesë thelbësore e strategjisë së tyre
të marketingut për vitin 2018, sipas një studimi të fundit.
 2. Chatbots

Chatbots janë duke u integruar në platformat e mediave sociale.

Bizneset janë duke përdorur chatbots për të komunikuar me klientët e
tyre në median sociale. Kjo prirje po rritet me një ritëm të shpejtë.

Në vitin e parë të platformës së re të Facebook Messenger, ne pamë se numri i

chatbotëve e kalonte nga 33,000 në më shumë se 100,000. Mundësitë këtu janë
në dukje të pafundme. Shikoni se si Pizza Hut përdor chatbots për të bërë më të
lehtë për klientët që të porosisin ushqim përmes mediave sociale:
 3. Marketingu ndikues

Influencer marketing nuk është një koncept i ri. Por mënyra se si po përdoret
në kanalet e mediave sociale është duke ndryshuar dhe më konkretisht,
kompanitë kanë filluar të bashkëpunojnë me influencuesit për të rritur
besueshmërinë e tyre. Po çfarë është saktësisht një mikro ndikues?

Studimet tregojnë se mikro ndikuesit kanë shkallë rreth 60% më të larta të

angazhimit krahasuar me ndikuesit e famshëm. Ju gjithashtu mund të prisni që të
shihni 22.2% rritje të mesazheve mesatare javore nga kjo taktikë e marketingut. Një
arsye tjetër pse markat tërhiqen kaq shumë nga mikro influencuesit është sepse ato
janë me kosto efektive krahasuar me shpenzimet e tjera të reklamimit. Ata thjesht u
dërgojnë atyre sende falas për postimet në media sociale. Por mikro ndikuesit mund
të jenë më të kursyeshëm të biznesit dhe të kërkojnë pagë për përpjekjet e tyre.
 4. Markat po përfitojnë nga reklamat e paguara

Në vitin 2018, biznese të ndryshme e dinë se ata duhet të jenë active dhe prezent në
mediat sociale. Ata kanë profile në platforma të shumta dhe i azhornojnë ato çdo
ditë. Ndërsa kjo është padyshim e nevojshme për mbijetesë, nuk është mjaft e
mjaftueshme. Kompanitë që duan të marrin strategjitë e tyre me anë të mediave
sociale në nivelin tjetër, gjithashtu paguajnë për reklama.

Vetëm Facebook ka më shumë se gjashtë milion reklamues në platformën e saj. Kjo

mënyrë e thjeshton vendosjen e reklama për të synuar audiences sipas
demografisë specifike. Në vijim shikoni se sa e thjeshtë është përdorimi i kësaj
mundësie për bizneset që duam të reklamojnë në Facebook:
 5. Dëgjimi social (Social listening)

Platformat sociale po dëgjojnë bisedat tuaja. Pavarësisht nëse doni ta besoni këtë
apo jo, është e vërteta. E di që e keni parë më parë. Ju jeni duke folur për diçka me
miqtë tuaj dhe pastaj shihni një reklamë për të në mediat sociale. Kjo gjë është pak
e bezdisshme por ky është realiteti i botës në të cilën jetojmë tani. Zgjidhjet e
marketingut si Sprout Social ofrojnë mjete sociale për të dëgjuar për të ndihmuar
markat të analizojnë audienca të ndryshme.

Ka shumë mënyra në të cilat bizneset mund të përfitojnë nga dëgjimi social. Kjo ju
jep mundësinë për të parë se çfarë thonë konsumatorët për kompaninë tuaj. Ju
mund t'i përdorni këto të dhëna për të rregulluar strategjinë tuaj të marketingut në
përputhje me rrethanat dhe sigurohuni që po synoni audiencën e duhur.
 6. Markat po përdorin përmbajtjen e gjeneruar nga përdoruesi

Përmbajtja e krijuar nga përdoruesi është në thelb si

reklama falas. Është një nga mënyrat më të mira për të
rritur biznesin tuaj duke bërë sa më pak punë. Bëni
klientët të flasin për kompaninë tuaj. Inkurajoni ata të
përdorin hashtags dhe të postojnë në lidhje me markën
tuaj në platformat sociale. Një nga mënyrat më të
thjeshta për ta arritur këtë është duke postuar
përmbajtjen e përdoruesit në profilin e kompanisë suaj.

Kur një klient poston në lidhje me kompaninë tuaj në profilin e tyre personal, ajo
ekspozon markën tuaj për të gjithë ndjekësit e tyre. Disa nga këta njerëz nuk mund
ta dinë madje se marka juaj ekziston. Plus, njerëzit besojnë në rekomandimet e
miqve dhe familjes së tyre. Kjo është arsyeja pse përdorimi i përmbajtjes së krijuar
nga përdoruesi është një strategji kryesore e gjenerimit. Platformat e mediave
sociale janë kanali perfekt i shpërndarjes për këtë lloj të përmbajtjes.
 7. Augmented reality

Augmented reality merr diçka që është e vërtetë dhe e ndryshon atë duke
përdorur teknologjinë. Një nga shembujt më të mirë të realitetit të shtuar me
sukses të aplikuar në tregun e konsumit ishte me aplikacionin e lojrave Pokemon
Go. Aplikacioni hyri në kamerën e përdoruesit dhe shtoi elemente imagjinar në
ekran. Por tani, kanalet e mediave sociale po zbatojnë realitetin e shtuar edhe në
platformat e tyre. Jam i sigurt që jeni njohur me filtrat e fytyrës së Snapchat.

Facebook ofron këtë teknologji me anë të platformës së efekteve të kamerave të

tyre. Ata po e transformojnë augmented reality në një nivel krejt të ri me këto tipare.
Ata madje ndërtuan një studio të augmented reality për zhvilluesit për të hartuar
animacione unike. Këta filtra i përgjigjen lëvizjes dhe ndërveprimeve në kohë reale,
edhe gjatë transmetimeve të drejtpërdrejta. Këtu është një shembull i asaj se si
duket gjatë një transmetimi në Facebook Live:
 8. Përmbajtja kalimtare (Ephemeral)

Përkufizimi i përmbajtjes kalimtare është diçka që

është jetëshkurtër, që zgjat deri në 24 orë para se të
zhduket përgjithmonë. Sigurisht, po ju referohem
gjërave si Snapchat dhe history në Instagram. Pasi
Snapchat doli me këtë koncept, Instagram shpejt
njohu popullaritetin e tij dhe e zbatoi atë edhe në
platformën e saj. Arsyeja pse përmbajtja jetëshkurtër
është kaq e popullarizuar është sepse njerëzit ndjehen
sikur janë më autentikë krahasuar me një reklamë të
sponsorizuar tradicionale.

Përdoruesit e duan atë dhe shtojnë përmbajtje të tillë në profilet e tyre personale
çdo ditë. Por markat duhet të përfitojnë nga kjo gjithashtu. Për shembull, ju mund të
mos dëshironi të postoni pesë fotografi dhe video në ditë në Instagram. Përdoruesit
që ju ndjekin mund ta perceptojnë këtë si një bezdi. Në fakt, postimi shumë shpesh
në mediat sociale mund të bëjë që njerëzit të zhvendosin profilin tuaj.
 9. Rritja e prezencës sociale

Dhjetë vjet më parë, pronarët e bizneseve të vogla mund të kenë menduar se

ishte e panevojshme të ishin në mediat sociale, por tani ata të gjithë po kuptojnë
se sa e rëndësishme është për të qëndruar konkurrues. Në fakt, 52% e
pronarëve të bizneseve të vogla postojnë në mediat sociale çdo ditë. Ndërsa
Facebook është ende opsioni më i popullarizuar, kanalet e tjera sociale po
shohin një rritje të numrit të përdoruesve të biznesit të vogël.

Me kaq shumë platforma për të

menaxhuar, pronarët e bizneseve po
detyrohen të ndryshojnë mënyrën e
funksionimit të tyre. Ata po punësojnë
menaxherë të marketingut në mediat
sociale dhe përdorin mjete për kursimin e
kohës për të ndihmuar në menaxhimin
dhe planifikimin e postimeve të tyre me
automatizim. Bizneset pa profile aktive të
mediave sociale do të luftojnë për të
mbijetuar
 Referenca/Burime per te lexuar
Raste Studimore

Innovating through social media

https://www.smartinsights.com/social-media-marketing/social-media-
strategy/innovating-through-social-media/
5 Innovations Driving the Future of Social Media
https://channels.theinnovationenterprise.com/articles/5-innovations-driving-the-
future-of-social-media
Social media driven innovations: an exploratory study in China
https://www.cairn.info/revue-journal-of-innovation-economics-2018-3-page-
123.htm#
Innovative social media strategies you can use for e-commerce
https://www.ecommerce-nation.com/innovative-social-media-strategies-you-can-
use-for-e-commerce/
Top 25 Social Media Innovations in August
https://www.trendhunter.com/slideshow/august-2019-social-media
Social Media Trends for 2020
https://www.talkwalker.com/social-media-trends
Top 5 Social Media Predictions for 2019
https://www.emarsys.com/resources/blog/top-5-social-media-predictions-2019/
Faleminderit për vëmendjen 