အခန္း (၄) ျ ဒ္္စ္္ႏစ္ွျ ဒ့္ျဒ စ္းပါင္းမး ္မပါင္းက္္ႏမ - ၂၅

၄.၁။ ျ ဒ္္စ္္ႏစ္ွအက့္္ပါင္္

◆ ျ ဒ္္စ္ပါင္းမးသည္ ထပ္မံၿဖိဳခ၍
ြဲ မရေတ ာ့ပါ၊ မည္သည္ႏွ္ ္ာ့မ့္ေရ မောပါနပါ။
◆ ျ ဒ္္စ္ပါင္းမးကကို အလြန္ဆံိုး့ျသးစသ့္ျသမ အက့္္ပါင္္(အပါင္ႈန္)တစ္မ့ိဳ်ိဳးျ စ္ွသ ျဒ လိုဒ္္မးသသ္။
ဥဒပါင္မ။ ။ ဆကို ီသပါင္္ျ ဒ္္စ္သသ္ ဆကို ီသပါင္္အက့္္ပါင္္ပါင္းမးျ စ္ွ ြ႕ြဲ ္သ္း္မးသသ္။
◆ အက့္္ပါင္္ပါင္းမးကကို ဂရကလူပါင္းက း ီပါင္ကိုက့ျရး့္ီး ဟူ့ျသမအ့ျ့္ြးအ့ျခခဒသမရစ့္္္္ဥးီ က ့္္စ့္ျ မ္ျဒခြဲွသသ္။
သူသသ္ျ ဒ့္္္္ခိုကကို အဒကိုစ္းဒကိုစ္းအ္က့္္္က့္္ ဆက့္္ကိုက္ဒကိုစ္းျ ့္္ဒ က ့္္္ခးကန္ခးကန့္္စ
ြ ္ လံိုး ဒကိုစ္းျ ့္္လကို္လို႔
ပါင္ရ့ျ့္မွသသ္ွအခးကန့္ျရမက္လမလကပါင္္ွပါင္သ္။ ဤကြဲွသကို္လို႔ဒကိုစ္းျ ့္္လကို္လို႔ပါင္ရ့ျ့္မွ့ျသမ အရမကကို အက့္္ပါင္္ဟို
အပါင္သ့္ျဒးခြဲွသသ္။ အက့္္ပါင္္ဆကိုသသ္ပါင္မ ဂရကဘမသမအရ ဒကိုစ္းျ ့္္တပါင္ရ့ျသမ ဟိုအဓကဒၸမသ္ရရကသသ္။

လိုဒ္စန္း (၄.၁) သ့္ ျ ဒ္္စ္ပါင္းမး္ႏစ္ွ သ့္ ပါင္ဟို့့္္ျသမျ ဒ္္စ္ပါင္းမး

သစ္သက့ျသမျ ဒ္္စ္ပါင္းမးကကို္မရစ္းျဒ ္ိုဒ ။
(က) ပါင္သ္သသ့္္ကို္လို႔က သ့္ ျ ဒ္္စ္ျ ္္စဒီးီး၊ ပါင္သ္သသ့္္ကို္လို႔က သ့္ ပါင္ဟို့့္္ျသမျ ဒ္္စ္ျ ္္သနသ္း။
(ခ) ပါင္သ္သကို္လို႔ခြျြဲ ခမးသနသ္း။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) ့ျအမက္ဒ ျ ဒ္္စ္ပါင္းမးပါင္ပါင္သ္သသ့္္ကို္လို႔သသ္သ့္ ျ ဒ္္စ္ျ ္္သနသ္း။ သ့္ ပါင္ဟို့့္္ျသမျ ဒ္္စ္ျ ္္သနသ္း။

့ျစြ (Ag) ကလကိုရစ္း (Cl) ့ျ ကးနီ (Cu)

ဘ႐ိုကိုပါင္စ္း (Br) အလူပါင္ီနီသပါင္္ (Al) ကမဗြန္ (C)

္မပါင္းက္္ႏမ - ၂၆ အခန္း (၃) ျ ဒ္္စ္္ႏစ္ွျ ဒ့္ျဒ စ္းပါင္းမး

၄.၂။ အက့္္ပါင္္္ႏစ္ွ့ျပါင္မ္လက
ီ း္းပါင္းမး

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) သစ္သက့ျသမဓမ့့္္ျစြ႕ပါင္းမးကကို္မရစ္းျဒ ္ိုဒ ။

ျ ဒ္္စ္ အပါင္သ္ အပါင္းက းအ္မး

ကန္္လို႔ (ဆမလ္ မ) အက့္္ပါင္္ ၈ လံိုး့္ြ့ျ
ြဲ ပါင္မ္လီကး္း
ပါင္းမးျ စ္ွ ြ႕ြဲ ္သ္း္မးသသ္

သံ အက့္္ပါင္္ပါင္းမးျ စ္ွ ြ႕ြဲ ္သ္း္မးသသ္

့ျအမက္ဆီဂးစ္ အက့္္ပါင္္ ၂ လံိုး့္ြ့ျ

ြဲ ပါင္မ္လီကး္း
ပါင္းမးျ စ္ွ ြ႕ြဲ ္သ္း္မးသသ္

ကမဗြန္ အက့္္ပါင္္ပါင္းမးျ စ္ွ ြ႕ြဲ ္သ္း္မးသသ္

◆ အက့္္ပါင္္ပါင္းမး့ျဒ စ္း္ဒ္လကိုက့္ျသမအခ ့ျပါင္မ္လက

ီ း္းျ ့္္ျဒခလမသသ္။
◆ ့္္္ခးက ႕့ျသမျ ဒ္္စ္ပါင္းမးသသ္ အက့္္ပါင္္ပါင္းမးျ စ္ွသမ ႕ြြဲ ္သ္း္မးသသ္။ ဥဒပါင္မ။ ။ သ့္ အပါင္းမး္ို
◆ ့္္္ခးက ႕့ျသမျ ဒ္္စ္ပါင္းမးသသ္ ့ျပါင္မ္လီကး္းျ စ္ွ ႕ြြဲ ္သ္း္မးသသ္။ ဥဒပါင္မ။ ။ ဓမ့့္္ျစြ႕အပါင္းမး္ို
◆ ့ျပါင္မ္လီကး္းဒ အက့္္ပါင္္ပါင္းမး ကမး့္ြစ္ ဆြြဲအမးပါင္းမးရကသသ္။
◆ ့ျပါင္မ္လီကး္း့္္္ခို္ႏစ္ွ့္္္ခို ကမး့္ြစ္လသ္း ဆြြဲအမးပါင္းမးရကသသ္။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၂) (က) ့ျဒး္မး့ျသမဒံိုသသ္ သ့္ ဟို့္္ဒ သလမး။
(ခ) ့ျဒး္မး့ျသမဒံိုသသ္ ဒကို့္က္ဆီသပါင္္ျ ဒ္္စ္ျ ္္သသ္။
၎သသ္ပါင္သ္သသ့္္ကို္လို႔ျ စ္ွ ြ႕ြဲ ္သ္း္မးသနသ္း။
(ဂ) ့ျပါင္းခြန္း (၂)(ခ) အ့ျျ ကကိုဒံိုျ စ္ွ့ျ မ္ျဒဒ ။
အခန္း (၄) ျ ဒ္္စ္္ႏစ္ွျ ဒ့္ျဒ စ္းပါင္းမး ္မပါင္းက္္ႏမ - ၂၇

၄.၃။ ျ ဒ္္စ္ကသ
ကို ့ျကက့္ပါင္းမးျ စ္ွ့ျ မ္ျဒသသ္

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) သစ္သကသပါင္းျ ဒ္္စ္ပါင္းမးကကို ္မရစ္းျဒ ္ိုဒ ။

သံ (Fe) အလူပါင္ီနီသပါင္္ (Al) သြဒ္ (Zn)

ကမဗြန္ (C) ဘ႐ိုကိုပါင္စ္း (Br) အကိုစ္အကို စ္း (I)

ဟီလီသပါင္္ (He) ကလကိုရစ္း (Cl) လကိုရစ္း (F)

့ျအမက္ဆီဂးစ္ (O) ဟကိုက္စ က ဂးစ္ (H) ္ႏကိုက္ ့္က ဂးစ္ (N)

့ျ႐ို (Au) ျဒ း (Hg) ့ျ ကးနီ (Cu)

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၂) သစ္သက့ျသမဓမ့့္္ျစြ႕ျ ဒ္္စ္ပါင္းမးကကို သ့ျကက့္ျ စ္ွ့ျ မ္ျဒဒ ။
(၃) သစ္သက့ျသမသ့္ ျ ဒ္္စ္ပါင္းမးကကို သ့ျကက့္ျ စ္ွ့ျ မ္ျဒဒ ။
္မပါင္းက္္ႏမ - ၂၈ အခန္း (၃) ျ ဒ္္စ္္ႏစ္ွျ ဒ့္ျဒ စ္းပါင္းမး

၄.၄။ အလသ္ွပါင္န္္သမး

၁ ၂ ၃-၁၂ ၁၃ ၁၄ ၁၅ ၁၆ ၁၇ ၁၈

ဟကိုက္စ က ဂးစ္ ဟီလီသပါင္္

H He

လီသီသပါင္္ ဘရီလီသပါင္္ ဘကိုရြန္ ကမဗြန္ ္ႏကိုက္ ့္က ဂးစ္ ့ျအမက္ဆီဂးစ္ လကိုရစ္း နီသြန္
Li Be B C N O F Ne

အလူပါင္ီနီ ့ျ မွ့္္ျ မ
ဆကို ီသပါင္္ ပါင္ဂၢနီဆီသပါင္္ ဆီလီကြန္ ဆမလ္ မ ကလကိုရစ္း အမဂြန္
သပါင္္ ရဒ္္္
Na Mg Si S Cl Ar
Al P
ဒကို့္က္ဆီ ကသ္လ္ဆီ
သပါင္္ သပါင္္
K Ca

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) ္သမး၏ပါင္သ္သသ္ွဘက့္္ြစ္ သ့္ ပါင္းမးရကသနသ္း။

◆ ္သမး့္ြစ္ အလးမးလကိုက္ အ့္န္း(၇)့္န္းဒ ရကသသ္။

◆ ္သမး့္ြစ္ ့ျ စ္လကိုက္ ့ျကမ္လံ ( ) အိုဒ္
္ ို (၁၈)အိုဒ္္ိုဒ ရကသသ္။
◆ အိုဒ္္ို စ္ျ ဒ္္စ္ပါင္းမး၏ ဂိုဏ္သ့္ကပါင္းမးဆစ့္္ူ ကသသ္။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၂) ဆကို ီသပါင္္္ႏစ္ွဂိုဏ္သ့္ကဆစ့္္ူ့ျသမျ ဒ္္စ့္္္္ပါင္းက းအပါင္သ္ကကို့ျ မ္ျဒဒ ။
(၃) ့ျအမက္ဒ ျ ဒ္္စ္ပါင္းမး၏သ့ျကက့္ပါင္းမးကကို့ျရးသမးဒ ။
ဒကို့္က္ဆီသပါင္္ီး၊ ဆီလီကန
ြ ္ီး၊ ဆကို ီသပါင္္ီး၊ နီသန
ြ ္ီး၊ ပါင္ဂၢနီဆီသပါင္္
(၄) ့ျအမက္ဒ ျ ဒ္္စ္သ့ျကက့္ပါင္းမး၏အပါင္သ္ပါင္းမးကကို့ျရးသမးဒ ။
He, P, S, Li, B

လိုဒ္စန္း (၄.၄) အလသ္ွပါင္န္္သမးကကို့ျလွလမ က္ကို္လို႔

္မအိုဒ္၏့ျနမက္ဆက့့္္္
ြြဲ စ
ြ ္ဒ စ့္ျသမ အလသ္ွပါင္န္္သမးကကို ကသ္ွဒ ။
အ ြ႕ြဲ လကိုက့္ျဆြး့ျ္ႏြးဒ ။
(က) ျ ဒ္္စ္္ို္ို့ျဒ စ္းပါင္သ္ပါင္းရကသနသ္း။
(ခ) သ့္ ျ ဒ္္စ္္ႏစ္ွသ့္ ပါင္ဟို့့္္ျသမျ ဒ္္စ္ပါင္သ္ပါင္းရကသနသ္း။
(ဂ) သ့္ ျ ဒ္္စ္္ႏစ္ွသ့္ ပါင္ဟို့့္္ျသမျ ဒ္္စ္ဒကိုစ္းျခမး္မး့ျသမ ပါင္းဥ္းကကို့ျ့္ြ႕သလမး။
(ဃ) ဟကိုက္စ က ဂးစ္၏့္သ့္ျနရမ္ူးျခမးခးက္ကကို့ျ့္ြ႕သလမး။
အခန္း (၄) ျ ဒ္္စ္္ႏစ္ွျ ဒ့္ျဒ စ္းပါင္းမး ္မပါင္းက္္ႏမ - ၂၉

၄.၅။ ျ ဒ္စ ႏွ
္ ္ ာ့္ ပ္ေပါ ်ိဳး္

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) ဆကို ီသပါင္္ျ ဒ္္စ္သသ္ သ့္ ျ ့္္ျ ကမစ္း ရစ္းျဒဒ ။
(၂) ကလကိုရစ္းသသ္ အခန္းအဒူခးကန့္္စ
ြ ္ ပါင္သ္သသ္ွအ့ျျခအ့ျနေ့္သ္ရကသနသ္း။
(၃) အကပါင္္သံိုးဆမး ကပါင္္း (ဆကို ီသပါင္္ကလကို႐ိုကို ္)သသ္ ျ ဒ့္ျဒ စ္းျ ္္ဒ သသ္။ အဘသ့္ျ ကမစ္ွနသ္း။ ရစ္းျဒဒ ။
(၄) အကပါင္္သံိုးဆမး ကပါင္္း္ႏစ္ွ ဆကို ီသပါင္္ (သကို္လို႔ပါင္ဟို့္)္ ကလကိုရစ္း့္ကို္လို႔ကကို ္ႏကႈစ္းသဥ္ဒ ။

◆ ျ ဒ္္စ္္ႏ္္ခို သက္လို႔ပါင္
ို ဟို့္္ ္ႏ္္ခို္က္ဒကို့ျသမျ ဒ္္စ္ပါင္းမးကကို ဓမ့္ိုနသ္းျ စ္ွ ့ျဒ စ္း္ဒ္လကိုက္လးစ္ ျ ဒ့္ျဒ စ္းပါင္းမး
ရရကသသ္။
◆ ျ ဒ့္ျဒ စ္းသသ္ပါင္ူလျ ဒ္္စ္ပါင္းမး္ႏစ္ွပါင့္္ူဒ ။ ဆကိုလကိုသသ္ပါင္မ ျ ဒ့္ျဒ စ္းသသ္ဒ္္သ္းအသ္္ျ ္္သသ္။
◆ ပါင္းက း့္ူ့ျသမအက့္္ပါင္္္ႏ္္ခိုကကို ့ျဒ စ္း္ဒ္္မး့ျသမ ့ျပါင္မ္လီကး္းပါင္းမးျ စ္ွ ြ႕ြဲ ္သ္း္မးသသ္ွျ ဒ္သသ္
ျ ဒ္္စ္ျ ္္သသ္။ ဥဒပါင္မ။ ။ ့ျအမက္ဆီဂးစ္ျ ဒ္္စ္

O O O2

◆ ပါင္းက းပါင့္္ူ့ျသမအက့္္ပါင္္ပါင္းမးကကို ့ျဒ စ္း္ဒ္္မး့ျသမ ့ျပါင္မ္လီကး္းပါင္းမးျ စ္ွ ြ႕ြဲ ္သ္း္မးသသ္ွျ ဒ္သသ္

ျ ဒ့္ျဒ စ္းျ ္္သသ္။ ဥဒပါင္မ။ ။ အကပါင္္သံိုးဆမး ကပါင္္း (ဆကို ီသပါင္္ကလကို႐ိုကို ္ျ ဒ့္ျဒ စ္း)

Na Cl NaCl

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၅) ့ျဒး္မး့ျသမ့ျပါင္မ္လီကး္းသသ္ ျ ဒ္္စ့္ျပါင္မ္လီကး္း့ျလမ။ ျ ဒ့္ျဒ စ္း့ျပါင္မ္လီကး္း့ျလမ။
(၆) ့ျဒး္မး့ျသမ့ျပါင္မ္လီကး္းသသ္ ့ျရ၏့ျပါင္မ္လီကး္းျ ္္သသ္။ ့ျရသသ္ျ ဒ္္စ့္ျလမ။ H H

ျ ဒ့္ျဒ စ္း့ျလမ။ O

(၇) ့ျဒး္မး့ျသမ ့ျပါင္မ္လီကး္း့္ြစ္ ဒ စ့္ျသမအက့္္ပါင္္အပါင္သ္ပါင္းမးကကို့ျရးသမးဒ ။

္မပါင္းက္္ႏမ - ၃ အခန္း (၃) ျ ဒ္္စ္္ႏစ္ွျ ဒ့္ျဒ စ္းပါင္းမး

၄.၆။ ျ ဒ့္ျဒ စ္းပါင္းမး ဖစ္ေပေ ခ ်ိဳး္ ႏွ္ ာ့ၿ္ ပိဳ့္ြဲ ခ ်ိဳး္

◆ ဒ္ပါင္ဒံိုသသ္ ပါင္ဂၢနီဆီသပါင္္ျ ဒ္္စ္ကကို ပါင္ီး႐ိုက႕ႈ ျခစ္းျ ္္သသ္။ ပါင္ီး႐ိုကႈ႕ျခစ္းသသ္ ့ျအမက္ဆီဂးစ္္္ႏစ္ွ့ျဒ စ္း္ဒ္ျခစ္း

ျ ္္သသ္။

ပါင္ဂၢနီဆီသပါင္္ + ့ျအမက္ဆီဂးစ္ ပါင္ဂၢနီဆီသပါင့္္ျအမက္ဆကို ္

လိုဒ္စန္း (၄.၆) ပါင္ဂၢနီဆီသပါင္္နန္း ကက းကကို ပါင္ီး႐ိုကႈ႕ျခစ္း

၁ ဘန္ဆစ္ပါင္ီး႐ိုကႈ႕့္ကိုစ္ကကို ပါင္ီးသကိႇ႕လကိုက္ဒ ။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(က) ဤ္ပါင္္းသဒ္ခးက္အ့္ြက္ ပါင္သ္သသ္ွအကမအကြသ္ပါင္းမးလကိုအဒ္သနသ္း။
၂ ပါင္ဂၢနီဆီသပါင္္နန္း ကက းကကို သိႇဒ္ျ စ္ွသိႇဒ္တ ပါင္ီး႐ိုကႈ႕လကိုက္ဒ ။
၃ ပါင္ီး့ျလမစ္လမလးစ္ နန္း ကက းကကိုပါင္ီး့္ကိုစ္အ့ျ း့္ြစ္ ္မးရကဒ ။
ပါင့္္္ခးက္။ ။ ဤ္ပါင္္းသဒ္ခးက္သသ္ ပါင္ီးကကိုအသံိုးျဒ သျ စွ္ အ္ႏ ရမသ္ရကသသ္။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(ခ) ဤ္ပါင္္းသဒ္ခးက့္္ြစ္ ပါင္သ္သသ္ွဒ္္သ္းအသ္္ရရကသနသ္း။
(ဂ) ရရက့ျသမဒ္္သ္းအသ္္သသ္ ျ ဒ္္စ့္ျလမ။ ျ ဒ့္ျဒ စ္း့ျလမ။
(ဃ) ဒ္္သ္းအသ္္အျဒစ္ ပါင္သ္သသ္ွဒ္္သ္း္ြက့္ျဒခလမ့ျသးသနသ္း။

◆ ို့္ကသဒံို့္စ
ြ ္ ဒကို့္က္ဆီသပါင္္္ႏစ္ွ့ျရ့္ကို္လို႔ ့ျဒ စ္း္ဒ္ျခစ္း့္ကို္လို႔ျ ္္သသ္။
◆ ့့္္ကသဒံို့္ြစ္ ဆကို ီသပါင္္ကလကို႐ိုကို ္္ႏစ္ွ့ျရ့ျရမ္မး့ျသမ အရသ္ကကို လးဒ္္္္သစ
ြ း္ ျခစ္းျ ္္သသ္။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) ဒကို့္က္ဆီသပါင္္ကြဲွသကို္လို႔ ့ျရ္ႏစ္ွအလြန့္ျဒ စ္း္ဒ့္ျသမျ ဒ္္စ့္္္္ပါင္းက းအပါင္သ္ကကို့ျ မ္ျဒဒ ။
(၂) ျ ဒ့္ျဒ စ္းပါင္ ပါင္ူလျ ဒ္္စ္ပါင္းမးျဒန္ရ္ႏကိုစ္ဒ သလမး။
(၃) ပါင္ဂၢနီသပါင္္နန္း ကက းကကို ပါင္ီးပါင္႐ိုကႈ႕ခစ္္ႏစ္ွ ပါင္ီး႐ိုကႈ႕စဒီး ဒံိုသဏဏမန္္ႏစ္ွအ့ျရမစ့္္ကို္လို႔ကကို ္ႏကႈစ္းသဥ့္ျ မ္ျဒဒ ။
အခန္း (၄) ျ ဒ္္စ္္ႏစ္ွျ ဒ့္ျဒ စ္းပါင္းမး ္မပါင္းက္္ႏမ - ၃၁

၄.၇။ ျ ဒ့္ျဒ စ္းပါင္းမးကကဒ

ို ို့ျ
ံ သနသ္းျ စ္ွ့ျ မ္ျဒသသ္

N O O C O Cl
H

NO CO2 HCl
့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) အ္က့္ျ မ္ျဒဒ ျ ဒ့္ျဒ စ္းပါင္းမးအနက္ ပါင္သ္သသ္ွျ ဒ့္ျဒ စ္း့္ြစ္ ကမဗြန္ဒ သနသ္း။
(၂) အ္က့္ျ မ္ျဒဒ ျ ဒ့္ျဒ စ္းပါင္းမးအနက္ ပါင္သ္သသ္ွျ ဒ့္ျဒ စ္း့္ြစ္ ့ျအမက္ဆီဂးစ္ဒ သနသ္း။
(၃) ့ျအမက္ဒ ့္ကို္လို႔့္ြစ္ပါင္သ္သသ့္္ကို္လို႔သသ္ ျ ဒ္္စ္ပါင္းမးျ ္္ ကတ ပါင္သ္သသ့္္ကို္လို႔သသ္ျ ဒ့္ျဒ စ္းပါင္းမးျ ္္ ကသနသ္း။
H O2 CO Co NaOH
(၄) ့ျရျ ဒ့္ျဒ စ္း့ျပါင္မ္လီကး္း့္ြစ္ ့ျအမက္ဆီဂးစ့္္္္လံိုး္ႏစ္ွ ဟကိုက္စ က ဂးစ္္ႏ္္လံိုးဒ ရကသသ္။ ဒံိုျ စွ့္ျ မ္ျဒဒ ။
(၅) ့ျဒး္မး့ျသမ္သမး့္ြစ္ ကြက္လဒ္ပါင္းမးကကိုျ သ္ွ္ြက္ဒ ။
ျ ဒ့္ျဒ စ္းဒံို့ျသနသ္း ဒ စ့္ျသမျ ဒ္္စ္ပါင္းမး္ႏစ္ွအရသ္အ့္ြက္
CaO ကသ္လ္ဆီသပါင္္(၁)လံိုးီး၊ ့ျအမက္ဆီဂးစ္(၁)လံိုး
HCl
Na2O
KOH
CH4

◆ ျ ဒ့္ျဒ စ္းဒံို့ျသနသ္းသသ္အလြန္အသံိုး စ္သသ္။

 ပါင္သ္သသ္ွျ ဒ္္စ္ဒ ့ျ ကမစ္းကကို့ျ မ္ျဒသသ္။
 အက့္္ပါင္္ပါင္သ္ပါင္းဒ ့ျ ကမစ္းကကို့ျ မ္ျဒသသ္။ (သ့ျကက့္၏့ျအမက္ဘက္သမဘက္ေ ဂဏန္းအ့ျသး
ျ စ္ွ့ျ မ္ျဒ္မးသသ္ပါင္မ ္ကိုျ ဒ္္စ္၏ အက့္္ပါင္္ပါင္သ္ပါင္းသသ္ အျခမးျ ဒ္္စ္အက့္္ပါင့္္္္္ခိုျ စ္ွ
့ျဒ စ္း္ဒ္္မး့ျ ကမစ္း ့ျ မ္သန္းသသ္။)
◆ ဥဒပါင္မ။ ။ H2O ့္ြစ္ ့ျအမက္ဆီဂးစ္အက့္္ပါင့္္္္္လံိုး္ီကကို ဟကိုက္စ က ဂးစ္အက့္္ပါင္္္ႏ္္လံိုး္ီ
့ျဒ စ္း္ဒ္္မးသသ္။
◆ ဒံို့ျသနသ္း့္ြစ္ NO2 ျ စ္ွအဆံိုး့္ဒ္လးစ္ ္ႏကက
ို ္ ္က က္ပါင္းမးျ ္္ ကသသ္။ ဥဒပါင္မ။ ။ NaNO2
ဆကို ီသပါင္္္ႏကိုက္ ္က က္ီး၊ OH ျ စ္ွအဆံိုး့္ဒ္လးစ္ ဟကက
ို ့ျ
္ ျ မဆကို ပါင္
္ းမးျ ္္ ကသသ္။ ဥဒပါင္မ။ ။ NaOH
ဆကို ီသပါင္္ဟိုကက့္ျျ မဆကို ္ီး၊ CO3 ျ စ္ွအဆံိုး့္ဒ္လးစ္ ကမဗြနန
္ က ပါင္
္ းမးျ ္္ ကသသ္။ ဥဒပါင္မ။ ။ Na2CO3
ဆကို ီသပါင္္ကမဗြန္နက ္။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) ဆကို ီသပါင္္ကမဗြန္နက ့္္စ
ြ ္ ဆကို ီသပါင္္အက့္္ပါင္္ဘသ္္ႏလံိုးက ကမဗြန္နက ့္ျပါင္မ္လီကး္းကကို့ျဒ စ္း္ဒ္္မးသနသ္း။
(၂) CO ကကိုကမဗြန္ပါင္ကို္ႏကို့ျအမက္ဆကို ္ဟို့ျခခသသ္။ အဘသ့္ျ ကမစ္ွကမဗြန့္ျအမက္ဆကို ္ဟိုပါင့္ျခခသနသ္း။
(၃) ဒကို့္က္ဆီသပါင္္ဟကိုက့္ျျ မဆကို ္၏ဒံို့ျသနသ္းကကို့ျရးသမးဒ ။
(၄) CaCl2 ၏အပါင္သ္ကကို့ျရးသမးဒ ။
္မပါင္းက္္ႏမ - ၃၂ အခန္း (၃) ျ ဒ္္စ္္ႏစ္ွျ ဒ့္ျဒ စ္းပါင္းမး

၄.၈။ ျဒန္လန့္ျလွကးစ္ွခန္း

က ့ျအမက့္္စ
ြ ့္ျ မ္ျဒ္မး့ျသမဒံိုပါင္းမးပါင္မ ပါင့္္ူ့ျသမျ ဒ့္္ကို္လို႔့္ြစ္ ဒ စ့္ျသမအက့္္ပါင္္ပါင္းမး၏ ္ီ္ဥ္ဒံိုပါင္းမးျ ္္
ကဒ သသ္။ အ ကိုစ္း့္္္လံိုး္ီးသသ္ အက့္္ပါင့္္္္္လံိုးျ ္္သသ္။

က ခ ဂ ဃ

(က) ပါင္သ္သသ္ွဒံို့္ကို္လို႔သသ္ ျ ဒ္္စ္ပါင္းမးျ ္္ ကသနသ္း။ [၂]

(ခ) ပါင္သ္သသ္ွဒံို့္ကို္လို႔သသ္ ျ ဒ့္ျဒ စ္းပါင္းမးျ ္္ ကသနသ္း။ [၂]

ခ ့ျဒး္မး့ျသမ္သမး့္ြစ္ ့ျ မ္ျဒ္မး့ျသမျ ဒ္ပါင္းမးအ့္ြက္ ျ ဒ္္စ္(သကို္လို႔ပါင္ဟို့္)္ ျ ဒ့္ျဒ စ္းျ ့္္ျ ကမစ္း

အပါင္န္ျခ္္ဒ ။ ဥဒပါင္မ့္္္ခိုျဒ္မးသသ္။ [၅]

ျ ဒ္၏အပါင္သ္္ႏစ္ွဒို့ျ
ံ သနသ္း ျ ဒ္္စ္ ျ ဒ့္ျဒ စ္း
့ျရ (H2O) ✓
ဆမး (NaCl)
ဟကိုက္စ က ဂးစ္ (H2)
ကမဗြန္ (C)
ကန္္လို႔ (S)
ကမဗြန္ပါင္ကို္ႏကို့ျအမက္ဆကို ္ (CO2)

ဂ (က) ဒကို့္က္ဆီသပါင္္္ႏစ္ွကလကိုရစ္း့္ကို္လို႔ဒ ့ျသမ ျ ဒ့္ျဒ စ္း၏ဒံို့ျသနသ္းကကို ့ျရးဒ ။ [၁]

(ခ) ့္ခးက ႕့ျသမျ ဒ္္စ္ပါင္းမးျ ္္ ကသသ္ွ Cl ္ႏစ္ွ Si ့္ကို္လို႔့္ြစ္ အဘသ့္ျ ကမစ္ွ အကၡရမ္ႏ္္လံိုးဒ ့ျနသသ္
ဟိုသစ္္စ္သနသ္း။ [၁]
(ဂ) BaCl2 ့္ြစ္ဒ စ့္ျသမျ ဒ္္စ္အပါင္သ္ပါင္းမးကကို့ျရးဒ ။ ပါင္သ္သသ္ွျ ဒ္္စ့္္္္လံိုးအ့္ြက္ ပါင္သ္သသ္ွ
ျ ဒ္္စ္ပါင္သ္ပါင္း့ျဒ စ္း္ဒ္္မးသနသ္း။ [၁]

ဃ (က) ့ျဒး္မး့ျသမျ ္္္ဥ္သသ္ ပါင္သ္သသ္ွဓမ့္ိုျ ္္္ဥ္ကကို ့ျ မ္ျဒသနသ္း။ [၁]

4Fe + 3O2 --------> 2Fe2O3
(ခ) အ္က္ဒ ျ ္္္ဥ့္္စ
ြ ္ ပါင္သ္သသ္ွရလ ္ပါင္းမးရရကသနသ္း။ [၂]

စ (က) ကလကိုရစ္း၏အသံိုး စ္ဒံို့္္္ခိုကကို့ျ မ္ျဒဒ ။ [၁]

(ခ) HCl ္ႏစ္ွ ၎၏ပါင္ူလျ ဒ္္စ္ပါင္းမးျ ္္ ကသသ္ွ H ္ႏစ္ွCl ပါင္သ္သကို္လို႔ကမြ ျခမးသနသ္း။ [၁]
(ဂ) ျ ဒ္္စ္္ႏစ္ွျ ဒ့္ျဒ စ္း့္က္လို႔က
ို ကို္ႏကႈစ္းသဥ့္ျ မ္ျဒဒ ။ [၃]
အခန္း (၅) အ္မအမဟမရ္ႏစ္ွအ္မ့ျျခ းက္ျခစ္း ္မပါင္းက္္ႏမ - ၃၃

၅.၁။ အ္မအမဟမရပါင္းမး

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) ကၽြ္ႏ္ိုဒ့္္ိုက္လို႔သသ္ အဘသ့္ျ ကမစ္ွအ္မကကို ္မးသံိုး ကသနသ္း။

◆ ကၽြ္ႏ္ိုဒ့္္ကို္လို႔အ္မ့္ြစ္ အမဟမရ(၆)ဒ းဒ ရကသသ္။

 ့ျရသသ္ လူ႕ကကိုသ္ခ္ႏၶမ၏ ၆ % ကကို ြဲြ႕္သ္း္မးသသ္။
 ကမဘိုကဟက
ကို စ္ ့္
က ့္
္ စ
ြ ္ က္ီဓမ့္္(ဂးံ ီး၊့ျျဒမစ္းီး၊ဆန္)္ႏစ္ွ သ ကမးဓမ့္္(အသီးီး၊ခးက ့ျသမအ္မပါင္းမး)
ဒ စ္သသ္။ ကမဘကိုဟိုကက္စ က့္္သသ္ ခ္ႏၶမကကိုသ္အ့္ြက္ ္ြပါင္္းအစ့္ျဒး့ျသမအဓကကအ္မျ ္္သသ္။
 အဆီ္ႏစ္ွဆီ့္ကို္လို႔သသ္လသ္း ္ြပါင္္းအစ္ျ ့္္ျ္သသ္။
 ဒ႐ိုက့္
ို စ္း (အသမးီး၊စ းီး၊ဒြဲအပါင္းက းပါင္းက း)သသ္ ခ္ႏၶမကကိုသ္၏့္သ့္ျဆမက္ဒံို့္ြစ္ အဓကကဒ စ္သသ္။
ဆံဒစ္ီး၊ႂကြက္သမးီး၊ကကိုသ္ခ္ႏၶမအ့္ြက္အ့ျရးဒ ့ျသမဓမ့္ိုဒ္္သ္းပါင္းမးကကို ဒ႐ိုကို့္စ္းျ စ္ွ ြ႕ြဲ ္သ္း
္မးသသ္။
 ဗီ့္မပါင္စ္္ႏစ္ွသ့္ ဓမ့္္ (အသီးအ္ႏံီး၊ဟစ္းသီးဟစ္း႐ိုြက္ီး၊အသသ္းီး၊ ကက္ဥ) ့္ကို္လို႔သသ္ ခ္ႏၶမကကိုသ္
အ့္ြက္အ့ျရးဒ ့ျသမအ္မပါင္းမးျ ္္သသ္။ ဥဒပါင္မ။ ။ ဗီ့္မပါင္စ့္ျအသသ္ အျပါင္စ္အမ႐ိုံိုကကို
့ျကမစ္းပါင္ြန့္ျ္သသ္။ ကသ္လ္ဆီသပါင္္ဓမ့္္သသ္ အ႐ိုကိုးပါင္းမးခကိုစ္ပါင္မ့ျ္သသ္။
 အပါင္းစ္ဓမ့္္ (အ႐ိုြက္) သသ္ ့ျခး းက္လကို္လို႔ပါင္ရ့ျသမအ္မျ ္္သသ္။
အ္မလပါင္္း့ျ ကမစ္းကကိုရစ္းလစ္း့ျဒး၏။
့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၂) သစ္္ႏ္္သက့္ျသမအ္မးအ္မပါင္းမးကကို္မရစ္းျဒ ္ိုစဒီး သစ္း့္ကို္လို႔့္စ
ြ ္ဒ စ့္ျသမအမဟမရပါင္းမးကကို့ျ မ္ျဒဒ ။
(၃) ္ြပါင္္းအစ္ျ ့္္ျ္သမအမဟမရပါင္းမးကကို့ျ မ္ျဒဒ ။
(၄) ကက္ဥ့္ြစ္ဒ စ့္ျသမအမဟမရပါင္းမးကကို့ျ မ္ျဒဒ ။
(၅) ္ႏြမး္ႏကို္လို႔့္စ
ြ ္ဒ စ့္ျသမအမဟမရပါင္းမးကကို့ျ မ္ျဒဒ ။
္မပါင္းက္္ႏမ - ၃၄ အခန္း (၅) အ္မအမဟမရ္ႏစ္ွအ္မ့ျျခ းက္ျခစ္း

၅.၂။ အ္မကကပါင္
ို း့္္ြမ္မးသံိုးဒ

◆ အ္မးအ္မပါင္းမးကကို ပါင္း့္္ြမ္မးသံိုးရဒ ပါင္သ္။

◆ လကိုသသ္္က္ဒကိုတ္မးသံိုးဒ က အ့ျရျဒမး့ျအမက္ီး၊ကကိုသ့္္စ
ြ ္းအဂက ပါင္းမးဒ့္္ဒ့္္လသ့္္ြစ္ အဆီလံိုး
အျ ္္သကို့ျလမစ္္မးဒ လကပါင္္ွပါင္သ္။
◆ လံို့ျလမက္္မြ ္မးသံိုးျခစ္းပါင္ရကဒ က ခးက ႕့္ြဲျွ ခစ္း့ျရမဂ ပါင္းမးျ ့့္္္္္ဒ သသ္။
 အပါင္းစ္ဓမ့္္ခးက ႕့္ြဲွဒ က ပါင္္းခး ဒ္ျခစ္း့ျရမဂ ျ ့့္္္္္သသ္။
 ဒ႐ိုကို့္စ္းခးက ႕့္ြဲွဒ က ကြမသးမ့ျကမ့ျရမဂ ျ ့့္္္္္သသ္။ ့ျရမဂ ရစ္သသ္ ဒကန္ခး ံး့ျနဒ သသ္။
လိုဒ္စန္း (၅.၂) ကးန္းပါင္မ့ျရး္ႏစ္ွသီသ့္္ဒ သလမး။
သစ္သက့ျသမဒိုဂၢက လ္(၃)ဦးကကို ့ျအမက္ဒ ့ျပါင္းခြန္းပါင္းမး့ျပါင္းျပါင္န္းဒ ။
(၁) သစ္ ီ့ျန္လို႔နံနက္္မ္မးစဒီးစဒီလမး။
(၂) ဘမ္မးခြဲွသလြဲ။
(၃) ဆီးခးက ီး၊့ျသြးခးက ့ျရမဂ ရကဒ သလမး။
စဒီး့ျသမ္္အ ြ႕ြဲ လကိုက့္ျအမက္ဒ ့္ကို္လို႔ကကို့္ိုကစ္ဒစ့္ျဆြး့ျ္ႏြးဒ ။
(၁) ဘမအမဟမရ့ျ့္ြဒ သလြဲ။
(၂) ကးန္းပါင္မ့ျရး္ႏစ္ွသီသ့္္ဒ သလမး။ ပါင္း့္ဒ သလမး။
(၃) ဒိုဂၢက လ္၏့ျရမဂ အ့ျျခအ့ျနကကိုလကိုက္တ ပါင္သ္သသ့္္ကို္လို႔ကကို့ျလးမွ္မးသစ္ွသနသ္း။ ဒကို္မးသစ္ွသနသ္း။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) ္ြပါင္္းအစ္ျ ့္္ျ့္ျသမအ္မးအ္မပါင္းမးကကို့ျ မ္ျဒဒ ။
(၂) ့ျရမဂ ကစ္း့ျ း့ျ့္ျသမအ္မးအ္မပါင္းမးကကို့ျ မ္ျဒဒ ။
(၃) ခ္ႏၶမကကိုသ္ ကီး္ြမး့ျ့္ျသမအ္မးအ္မပါင္းမးကကို့ျ မ္ျဒဒ ။
(၄) ့ျန္လို႔္ဥ္ပါင္္မးသံိုးသစ္ွ့ျသမအ္မးအ္မပါင္းမးကကို့ျ မ္ျဒဒ ။
အခန္း (၅) အ္မအမဟမရ္ႏစ္ွအ္မ့ျျခ းက္ျခစ္း ္မပါင္းက္္ႏမ - ၃၅

၅.၃။ အ္မ့္ြစဒ
္ စ့္ျသမအမဟမရပါင္းမးကက့ျ
ို မ့္္္
ို ျ္ ခစ္း

လိုဒ္စန္း (၅.၃-က) က္ီဓမ့္္ဒ သလမး။

္ို့ျ္မစ္းရလြသ္ကူ့ျသမအ္မးအ္မ့္ခးက ႕ကကိုသူ့ျဆမစ္ဒ ။
၁ အ္မးအ္မကကို့ျရ္သ္ွတ ္ို့ျ္မစ္းလကိုက္ဒ ။
၂ အရသ္ကကို္္္္ို့္္လကိုက္ဒ ။
၃ ္ကိုအရသ္္သ
ြဲ ကို္လို႔ အကစ
ို အ
္ ကို စ္း့ျဒးမ္ရသ့္္္္္က္
္ႏ္္္က္ခန္္လို႔္သ္ွဒ ။
ပါင့္္္ခးက္။ ။ က္ီဓမ့္္ဒ လးစ္ နက္ျဒမ့ျရမစ္ျဒသသ္။

လိုဒ္စန္း (၅.၃-ခ) သ ကမးဒ သလမး။

္ို့ျ္မစ္းရလြသ္ကူ့ျသမအ္မးအ္မ့္ခးက ႕ကကိုသူ့ျဆမစ္ဒ ။
၁ အ္မးအ္မကကို့ျရ္သ္ွတ ္ို့ျ္မစ္းလကိုက္ဒ ။
၂ အရသ္ကကို္္္္ို့္္လကိုက္ဒ ။
၃ ္ကိုအရသ္္သ
ြဲ ကို္လို႔ ဘစ္းန ့္္ျဒးမ္ရသ့္္္္္က္
္ႏ္္္က္ခန္္လို႔္သ္ွဒ ။
၄ ့ျရဒူ့္ြစ္ျဒ ့္္လကိုက္ဒ ။
ပါင့္္္ခးက္။ ။ သ ကမးဒ လးစ္ အို့္္နီခြဲ့ျရမစ့္ျ မ္ျဒသသ္။
ဒပါင္မဏအနသ္းအပါင္းမး့ျဒခပါင္ူ့္သ္တ အျဒမ့ျရမစ္ီး၊အ္ကပါင္္း့ျရမစ္ီး၊
အ ့ျရမစ့္္ကို္လို႔ကကိုျဒသသသ္။ (နသ္းရမပါင္ပါင္းမးရမသက္လို႔)ို

လိုဒ္စန္း (၅.၃-ဂ) ဒ႐ိုကို့္စ္းဒ သလမး။

္ို့ျ္မစ္းရလြသ္ကူ့ျသမအ္မးအ္မ့္ခးက ႕ကကိုသူ့ျဆမစ္ဒ ။
၁ အ္မးအ္မကကို့ျရ္သ္ွတ ္ို့ျ္မစ္းလကိုက္ဒ ။
၂ အရသ္ကကို္္္္ို့္္လကိုက္ဒ ။
၃ ္ကိုအရသ္္သ
ြဲ ကို္လို႔ ဘကစ
ို သ
္ ရ
ူ က့္ျဒးမ္ရသ့္္္္္က္္ႏ္္္က္ခန္္လို႔္သ္ွဒ ။
ပါင့္္္ခးက္။ ။ ဒ႐ိုကို့္စ္းဒ လးစ္ ခရပါင္္း့ျရမစ့္ျ မ္ျဒသသ္။

လိုဒ္စန္း (၅.၃-ဃ) အဆီဒ သလမး။

္ို့ျ္မစ္းရလြသ္ကူ့ျသမအ္မးအ္မ့္ခးက ႕ကကိုသူ့ျဆမစ္ဒ ။
၁ အ္မးအ္မကကို္ို့ျ္မစ္းလကိုက္ဒ ။
၂ အရက္ျဒန္အနသ္း္သ္ွတ ခ့ျလမက္လကိုက္ဒ ။
၃ အခးကန္အနသ္းစသ္ ကမ့ျ္မစ္္မးစဒီးလးစ့္ျရ
္သ္ွလကိုက္ဒ ။
ပါင့္္္ခးက္။ ။ အဆီဒ လးစ္အျ ့္ျရမစ့္္ကပါင္္ပါင္းမးကကို့ျ့္ြ႕ရ၏။
္မပါင္းက္္ႏမ - ၃၆ အခန္း (၅) အ္မအမဟမရ္ႏစ္ွအ္မ့ျျခ းက္ျခစ္း

၅.၄။ အ္မ့ျျခလပါင္္း့ျ ကမစ္း

◆ ္မးလကိုက့္ျသမအ္မသသ္ ဒ း္ဒ္ပါင္အ္မ့ျျခလပါင္္း့ျ ကမစ္း့့္္္ျလးမက္္ီးဆစ္းသြမးသသ္။

◆ ္ကိုသကို္လို႔္ီးဆစ္း့ျန္ဥ္ အ္မ့ျျခအဂက ပါင္းမးက အ္မကကိုဒကိုစ္းျ ့္္ီး၊့ျျခ းက္ဒ သသ္။
◆ အ္မကကို ့ျျခ းက္ရမ့္ြစ္
 ဓမ့္ိုနသ္းပါင္ဒ ဘြဲ့ျျခ းက္ျခစ္းကကို ကက့္ျ္ ခစ္းဟို့ျခခသသ္။ ဒ း္ဒ့္္္
ြဲ စ
ြ ္ ကက့္္ းျခစ္းဟို့ျခခ
ဒ သသ္။
 ဓမ့္ိုနသ္းျ စ္ွ့ျျခ းက္ျခစ္းသသ္ အ္မကကိုအလြန့္ျသးစသ့္ျသမ အပါင္ႈန္ပါင္းမးအျ ္္သကို္လို႔့ျျဒမစ္းလြဲ
လကိုက္ဒ သသ္။
◆ ့ျျခ းက္စဒီး့ျသမအပါင္ႈန္ပါင္းမးကကို ္ို့္သ
္ ဒ
ူ သသ္။
◆ ပါင့္ျျခ းက္္ႏကိုစ့္ျသမအ္မပါင္းမးကကို ပါင္္စ္အျ ္္အျဒစ္သ္လို႔္
ကို ြန္္လို႔ဒ္္သသ္။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) လူ္ႏစ္ွသိုန့္္ကို္လို႔၏အ္မ့ျျခလပါင္္း့ျ ကမစ္းပါင္းမးကကို ္ႏကႈစ္းသဥ့္ျ မ္ျဒဒ ။
(၂) လူ္ႏစ္ွ ကက့္္ကို္လို႔၏အ္မ့ျျခလပါင္္း့ျ ကမစ္းပါင္းမးကကို ္ႏကႈစ္းသဥ့္ျ မ္ျဒဒ ။
(၃) လူီး၊သိုန္္ႏစ္ွ ကက့္္ကို္လို႔အနက္ ပါင္သ္သသ္ွသ့္ (၂)ပါင္းက း၏ အ္မ့ျျခလပါင္္း့ျ ကမစ္းပါင္မ ဒကိုတဆစ့္္ူသနသ္း။
အဘသ့္ျ ကမစ္ွဟို္စ္သနသ္း။
(၄) အ္မ့ျျခလပါင္္း့ျ ကမစ္း့္ြစ္ ပါင္ဒ စ့္ျသမအဂက ပါင္းမးကကို့ျ မ္ျဒဒ ။
အခန္း (၅) အ္မအမဟမရ္ႏစ္ွအ္မ့ျျခ းက္ျခစ္း ္မပါင္းက္္ႏမ - ၃၇

၅.၅။ လူ႕အ္မ့ျျခအ ႕ြြဲ အ္သ္းဒ အဂက ပါင္းမး၏လိုဒစ

္ န္းပါင္းမး

လိုဒ္စန္း (၅.၅) လူ၏အ္မ့ျျခအ ႕ြြဲ အ္သ္းဒ အဂက ျဒဒကို့္္မ

အ ြ႕ြဲ လကိုက္ျဒ လိုဒ္ဒ ။
ပါင္ကပါင္က့္ကို္လို႔ ကက က္္ႏ္္သက့္ျသမ (သကို္လို႔ပါင္ဟို့္)္ ဆရမ့ျ႐ိုြး့ျဒး့ျသမ အ္မ့ျျခအ ြ႕ြဲ အ္သ္းဒ အဂက ့္္္ခိုအ့ျ ကမစ္းကကို
အကးသ့္္ခးြဲ႕့ျလွလမရပါင္သ္။
(က) ၎၏့္သ့္ျဆမက္ဒံို
(ခ) ၎၏လိုဒ္စန္း
့ျဆြး့ျ္ႏြး့္ကိုစ္ဒစ္ဒ ။ ဒကို့္္မျဒ လိုဒ္ဒ ။ အ့္န္းသကို္လို႔့္စ္ျဒဒ ။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) ့ျဒး္မး့ျသမ ဓမ့္္ပါင္န္ဒံိုသသ္ အ္မ့ျျခအ ြ႕ြဲ အ္သ္း
ကကိုျဒသ္မးသသ္။ သစ့့္္္္္ႏကိုစ္သပါင္းအသန္း့္ဒ္ဒ ။
(၂) ့္ံ့ျ့္ြးဂလစ္းပါင္သ္ပါင္းရကသနသ္း။
(၃) ္မးလကိုက့္ျသမအ္မျ ့္္သန္းသြမးျခစ္းပါင္ရက့ျသမအဂက
္ႏ္္ပါင္းက းအပါင္သ္ကကို့ျ မ္ျဒဒ ။
(၄) အ္မ့ျျခ းက္ျခစ္းသသ္ ပါင္သ္သသ့္္စ
ြ ့္္္စ္သနသ္း။
(၅) အ္မ္ို့္္သူျခစ္းသသ္ ပါင္သ္သသ့္္စ
ြ ္ျ ့္္ျဒခသနသ္း။
္မပါင္းက္္ႏမ - ၃၈ အခန္း (၅) အ္မအမဟမရ္ႏစ္ွအ္မ့ျျခ းက္ျခစ္း

၅.၆။ သြမး

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) သြမး ကက က္ ူးသလမး။ အဘသ့္ျ ကမစ္ွသြမး ကက က္ရသနသ္း။
(၂) သစ္ွ့္ြစ္သြမးပါင္သ္ပါင္းရကသနသ္း။ သမပါင္န္လူ ကီး့့္္္ျသမက့္္စ
ြ ္ သြမးပါင္သ္ပါင္းရကသနသ္း။

◆ သမပါင္န္လူ ကီး့့္္္ျသမက့္္ြစ္ သြမး္ို္ို့ျဒ စ္း ၃၂ ့ျခးမစ္းရကသသ္။

◆ ့ျရ႕သြမး ၂×၄ ့ျခးမစ္းီး၊္သ
ြ သ
္ မြ း ၂×၂ ့ျခးမစ္းီး၊အပါင္
ံ ့္ကစ
ို ခ
္ စ္သမြ း ၂×၄္ႏစ္ွအသ
ံ မြ း ၂×၆့္က္လို႔ျို ္္ ကသသ္။
◆ သြမးသသ္ အ္မပါင္းမးကကို ကက့္္ း့ျဒးသသ္။ ဆကိုလကိုသသ္ပါင္မ ကီးပါင္မး့ျသမအ္မပါင္းမးကကို ့ျသးစသ့္ျသမ
အ္က့္္အဒကိုစ္းအျ ္္သကို္လို႔ ့ျျဒမစ္းလြဲ့ျဒးသသ္။
လိုဒ္စန္း (၅.၆) သြမး္ႏစ္ွဂက္္္ဒ ့ျသမအခးက ရသ္
ဆရမကသြမး္ႏ့္္ျခးမစ္း့ျဒးလကပါင္္ွပါင္သ္။ သြမး့့္္္ျခးမစ္းကကို ့ျရသန္္လို႔္သ
ြဲ ကို္လို႔ ့္န္းလန္း္ကပါင္္္မးဒ ။
ကးန့့္္္္ျခးမစ္းကကို ဂက္္္ဒ ့ျသမအခးက ရသ္္သ
ြဲ ကို္လို႔ ္ကပါင္္ဒ ။ ၃ ဒ့္္ခန္္လို႔္မးရကဒ ။ အဒ့္္္ဥ့္ျလွလမပါင့္္္သမးဒ ။
့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(က) အဘသ့္ျ ကမစ္ွသြမး္ႏ့္္ျခးမစ္းသံိုးသနသ္း။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၃) သ ်ိဳး့္ို့့္္္္ ္ေသ ္္ည္်ိဳးေ့္ ္်ိဳး၊သ ်ိဳးႏွသတ့္္္ ္ေသ ္္ည္်ိဳးေ့္ ္်ိဳး အဘယ္ေ ့္ ္ာ့ာ သာည္်ိဳးနပါ။
အခန္း (၅) အ္မအမဟမရ္ႏစ္ွအ္မ့ျျခ းက္ျခစ္း ္မပါင္းက္္ႏမ - ၃၉

၅.၇။ ္ီ ဓမ့္္ကဒ
ူ ္္သး္ ပါင္းမး

◆ ္ီ ဓမ့္္ကဒ
ူ ္္သး္ ပါင္းမး (အစ္္စ
ကို း္ ပါင္းမး)သသ္ ဒ႐ိုကို့္စ္းျ စ္ွျဒ လိုဒ္္မး့ျသမ ဓမ့္ိုဒ္္သ္းျ ္္သသ္။
◆ ္ီ ဓမ့္္ကူဒ္္သ္းပါင္းမးသသ္ ဓမ့္္ျဒ ျခစ္းျ ္္္ဥ္ပါင္းမးကကို လးစ္ျပါင္န့္ျ္သသ္။
◆ ္ီ ဓမ့္္ကူဒ္္သ္းပါင္းမးသသ္ ၎့္ကို္လို႔ကကိုသ့္္ကိုစ္ဒ စ္ဒ့္္သက္ျခစ္းပါင္ရကဒ ။ ဓမ့္ိုျဒ ျခစ္းျ ္္္ဥ့္္စ
ြ ္
ခဏ့္မ ့ျျဒမစ္းလြဲစဒီး စဒီးဆံိုးသြမး့ျသမအခ ပါင္ူလအ့္ကိုစ္းျဒန္ျ ္္သမြ းသသ္။
◆ ္ီ ဓမ့္္ကူဒ္္သ္းပါင္းမးသသ္ ဒ္္သ္း့ျ႐ိုြးသသ္ (သ့္္ပါင့္္္္မး့ျသမ ဒ္္သ္းသမ့ျဒ စ္း္ဒ္္ႏကိုစ္သသ္။)ီး၊
့ျနရမ့ျ႐ိုြးသသ္ (ဥဒပါင္မ။ ။ အဆို့့္္္ြစ္ရက့ျသမ္ီ ဓမ့္္ကူဒ္္သ္းပါင္းမးသသ္ ္ႏလံိုး့္ြစ္ပါင္ရကဒ ။)ီး၊
အ့ျျခအ့ျန့ျ႐ိုြးသသ္ (၎့္ကို္လို႔ဒ့္္ န္းကးစ္၏ အဒူခးကန္ီး၊ pH္ႏစ္ွ ့ျဒ စ္း္ဒ္ဒ္္သ္းရကပါင္ႈ္သသ္)။
◆ ့္ခးက ႕္ီ ဓမ့္္ကူဒ္္သ္းပါင္းမးသသ္ ျ ဒ္ပါင္းမးကကိုစ က ခြ့ျ
ြဲ ဒးသသ္။ ့္ခးက ႕ပါင္မပါင္ူ ျ ဒ္ပါင္းမးကကို့ျဒ စ္း္ဒ့္ျဒးသသ္။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) အ္မ့ျျခ းက္ျခစ္း္ႏစ္ွ္ီ ဓမ့္္ကူဒ္္သ္းပါင္းမးပါင္သ္သကို္လို႔သက္ဆကိုစ္သနသ္း။ ရစ္းျဒဒ ။
(၂) ္ီ ဓမ့္္ကူဒ္္သ္းအပါင္းမး္ိုသသ္ pH ၇ ့္ြစ္သမအလိုဒ္သသ္။ အ္မအကပါင့္္
္ စြ ္ pH ၁ ျ ္္သသ္။ ဤအခးက္
ကကို ကသ္ွတအ္မအပါင္းမး္ိုသသ္ အ္မအကပါင့္္္စ
ြ ္ ့ျျခ းက္ျခစ္းရကပါင္ရက့ျဆြး့ျ္ႏြးဒ ။
(၃) လူ႕ကကိုသ္္ြဲရက ္ီ ဓမ့္္ကူဒ္္သ္းပါင္းမးသသ္ ပါင္သ္သသ္ွအဒူခးကန့္္စ
ြ ္ အသစ္ွ့ျ့္မ္ဆံိုးျ ္္သနသ္းနပါ။
(၄) အထ့္္ေဖ ္ ပပါပ တ္ ပိဳ ခ ္်ိဳးႏွ္စ္မ့ိဳ်ိဳးတ ္ မည္သည္တို႔့္ ခ ်ိဳးသာည္်ိဳးနပါ။
္မပါင္းက္္ႏမ - ၄ အခန္း (၅) အ္မအမဟမရ္ႏစ္ွအ္မ့ျျခ းက္ျခစ္း

၅.၈။ အ္မ့ျျခ းက္ျခစ္း္ႏစ္ွ့္္

ို သ
္ ျူ ခစ္း

လိုဒ္စန္း (၅.၈) အပါင္ကိုစ္း့ျလွ္္၏ဓမ့္ိုျဒ ျခစ္းသသ္အဒူခးကန့္ျဒခပါင္ူ့္သ့္ျ ကမစ္း့ျလွလမရ့ျအမစ္

အပါင္ကိုစ္း့ျလွ္္သသ့္္ံ့ျ့္ြး္ြဲ့္စ
ြ ္ဒ ့ျသမ က္ီဓမ့္္ကကို့ျျခ းက့္ျသမ္ီ ဓမ့္္ကူဒ္္သ္းျ ္္သသ္။
အ ြ႕ြဲ လကိုက့္ျဆြး့ျ္ႏြး့္ကိုစ္ဒစ္ဒ ။
၁ က္ီဓမ့့္္ျ ကဒးက္သြမး့ျ ကမစ္းပါင္သ္သကို္လို႔္ပါင္္းသဒ္္ႏကိုစ္သနသ္း။
၂ အဒူခးကန္အပါင္းက းပါင္းက းရက့ျသမ က္ီဓမ့္္ဒ ့ျသမ အရသ္ကကိုပါင္သ္သကို္လို႔ျဒစ္ဆစ္ပါင္သ္နသ္း။
္ပါင္္းသဒ္ခးက္ျဒ လိုဒ္စဒီး ပါင့္္္သမးဒ ။
ရလ ္ကကိုဂရဒ္ျ စ္ွ့္စ္ျဒဒ ။
့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) ေအ ့္္ပါါယ ်ိဳး့္ို ဖည္ာ့စ့္္ပါနပါ။

ေပါ ်ိဳး္ စပ္ပစပည်ိဳး္ ါီဝပ တ့္္ပ

ူ စပည်ိဳး္ ထ့့္္္ာ
ို ပ
္ စပည်ိဳး္
့္စီပ တ္
္ို ္်ိဳးေပာ့စ္
အမို ္ႏွိုအ့္္ စ္
(၂) ့္ ဘိုဟို့္္ၿ တ့္္ိုေ ခဖ့့္္ေသ ါီဝပ တ့္္ူပစပည္်ိဳးအမည့္္ိုေဖ ္ ပပါနပါ။ ့္စီပ တ့္္ိုေ ခဖ့့္္ေသ ါီဝ
ပ တ့္္ူပစပည္်ိဳးအမည့္္ိုေဖ ္ ပပါနပါ။
အခန္း (၅) အ္မအမဟမရ္ႏစ္ွအ္မ့ျျခ းက္ျခစ္း ္မပါင္းက္္ႏမ - ၄၁

၅.၉။ ျဒန္လန့္ျလွကးစ္ွခန္း

က ့ျအမက္ဒ ္သမးသသ္ အ္မ(၁ )ပါင္းက း္ႏစ္ွ၎့္ကို္လို႔့္ြစ္ဒ စ့္ျသမ ကမဘကိုဟကိုက္စ က့္္ဒပါင္မဏကကို ့ျ မ္ျဒသသ္။

အ္မးအ္မ ၁ ဂရပါင့္္္စ
ြ ္ ဒ စ့္ျသမ
အ္မးအ္မ ကမဘကဟ
ို က
ကို စ္ ့္
က ဒ္ ပါင္မဏ
(ဂရပါင္္)
ကက္ဥ
ဒန္းသီး ၉
္ပါင္စ္း ၃
စး
အိုန္းသီး ၄
ဘီ္ကြ့္္ ၆၆
့ျဒ စ္ပါင္ိုန္လို႔္ ၄၅
ဒြဲ ၁၇

(က) ကမဘကိုဟကိုက္စ က့္္အပါင္းမးဆံိုးဒ စ့္ျသမအ္မးအ္မအပါင္သ္ကကို့ျ မ္ျဒဒ ။ [၁]

(ခ) ္ပါင္စ္း့္ြစ္သ ကမးပါင္ဒ ဒ ။ ပါင္သ္သသ္ွကမဘကိုဟကိုက္စ က့္္ဒ သနသ္း။ [၁]
(ဂ) ျပါင္ျပါင္သသ္ ဘီ္ကြ့္္ပါင္ိုန္္လို႔ ၅ ဂရပါင္္္မးလကိုက္လးစ္ ကမဘကိုဟကိုက္စ က့္္ပါင္သ္ပါင္းရသနသ္း။ [၁]
(ဃ) အ္က့္ျ မ္ျဒဒ ကမဘကိုဟကိုက္စ က့္္ပါင္ဒ ့ျသမအ္မးအ္မပါင္းမး၏့္ူသီခးက္(၁)ခးက္ကကို့ျ မ္ျဒဒ ။ [၁]

ခ (က) က္ီဓမ့္္ကကိုပါင္သ္သသ္ွအဂက ့္ြစ့္္္စ့္ျျခ းက္သနသ္း။ [၁]

(ခ) ဒ႐ိုကို့္စ္းကကိုပါင္သ္သသ္ွအဂက ့္ြစ္ ့္္စ့္ျျခ းက္သနသ္း။ [၁]

ဂ ့ျအမစ့္ျအမစ္သသ္အ္မးအ္မ့္္္ခို့္စ
ြ ္ ပါင္သ္သသ့္္ကို္လို႔ဒ စ့္ျ ကမစ္း္ပါင္္းသဒ္လကိုက့္ျသမအခ ့ျအမက္ဒ
အ့ျျ ပါင္းမးရရကသသ္။
ဒ႐ိုကို့္စ္း (+)ီး၊ သ ကမး (-)ီး၊ က္ီဓမ့္္ (+)္ႏစ္ွ အဆီဓမ့္္ (+)
(က) သ ကမးဓမ့္္ကကိုပါင္သ္သကို္လို႔့္္္ျဆး္ႏကိုစ္သနသ္း။ [၁]
(ခ) ဒ႐ိုကို့္စ္းသသ္ ပါင္သ္သသ္ွအ္မးအ္မပါင္းမး့္ြစ္ ဒ စ္သနသ္း။ [၁]

ဃ ျပါင္ျပါင္သသ္ ္ပါင္္းသဒ္ခးက့္္္္ခိုျဒ လိုဒ္သသ္။ သူပါင္သသ္ န္ႁဒြန္္ႏ္္ခို္သ

ြဲ ကို္လို႔ ဆန္္သ္ွလကိုက္ သသ္။
န္ႁဒြန့္္္္ခို္သ
ြဲ ကို္လို႔ အက္ဆ့္္ျဒးမွကကိုအနသ္းစသ္္သ္ွလကိုက္သသ္။
စဒီး့ျနမက္အပါင္ကိုစ္း့ျလွ္္အရသ္ကကို န္ႁဒြန္္ႏ္္ခိုလံိုးသကို္လို႔ ္သ္ွလကိုက္သသ္။
(က) သူပါင္၏္ပါင္္းသဒ္ခးက့္္ြစ္ ပါင္သ္သသ္ကကို သကလကိုတ္ပါင္္းသဒ္သနသ္း။ [၁]
(ခ) သူပါင္္ပါင္္းသဒ္ခးက့္္စ
ြ ္ ပါင္သ္သသ္ွဘက္ေ ဓမ့္္ျဒ ျခစ္းျ ့္္ျဒခပါင္သ္နသ္း။ [၁]
(ဂ) အက္ဆ္္အဘသ့္ျ ကမစ္ွသံိုးသနသ္း။ [၁]
(ဃ) ပါင္သ္သသ္ွသ့္ကျဒ ခးက့္္ကို္လို႔ကကိုလကိုက္နမရပါင္သ္နသ္း။ [၁]
(စ) အပါင္ကိုစ္း့ျလွ္္၏ဓမ့္္ျဒ ဒံိုကကို ဒံို္ႏစ္ွ့္ကြဆြဲျြ ဒဒ ။ [၁]
္မပါင္းက္္ႏမ - ၄၂ အခန္း (၆) အဒူ္ႏစ္ွအဒူကူး့ျျဒမစ္းျခစ္း

၆.၁။ အပူသည္စမ္်ိဳးအ တ
္ စ္မ့ိဳ်ိဳး ဖစ္သည္

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) အပူ့္ိုမည္သို႔ခံစ ်ိဳးရသာည္်ိဳးနပါ။
(၂) အပူ့္ိုမည္သည္တို႔မ္ရရ္သာည္်ိဳးနပါ။ အပူ၏ပ ္ရ ္်ိဳးမ့ ်ိဳး့္ိုေဖ ္ ပပါနပါ။

◆ သ ္ေ ပ်ိဳး္း ်ိဳးဖူ်ိဳး္မ္ာ့မည္နပါ။ ေ ပ်ိဳး္း ်ိဳးၿပီ်ိဳး့္္ ္ပူ္ တတ္သည္နပါ။ တ ခ ်ိဳးေသ အ္ိုပ္္ိုပ္ၿပီ်ိဳး့္္ ္္ည္်ိဳး ပူ္
တတ္ပါသည္နပါ။
◆ အ္ိုပ္္ိုပ္ ခ ္်ိဳးသည္ စမ္်ိဳးအ ့္္ိုအသံို်ိဳး ပိဳသည္နပါ။ စမ္်ိဳးအ ့္္ို့္ိုာ္ ံို်ိဳးေစသည္နပါ။
◆ သို႔ေသ ္စမ္်ိဳးအ ္သည္ ေပ့ ့့္္္ယ္သ ်ိဳး ခ ္်ိဳးမဟိုတ္ပါနပါ။ အပူအ ဖစ္ေ ပ ္်ိဳး္သ
ြဲ ်ိဳး ခ ္်ိဳး ဖစ္သည္နပါ။
◆ အသံို်ိဳး ပိဳ္ို့္္ေသ စမ္်ိဳးအ ့္္ို အ္ိုပ္ဟိုသတ္မ္တ့္္္ ္ ့္ိုာ္ ံို်ိဳးသ ်ိဳးေသ စမ္်ိဳးအ ္သည္ အပူ ဖစ္သည္နပါ။
◆ အပူသည္ဝတိဳတစ္ခိုအတ ္်ိဳးရ္ အမသာ္၏အ္ိုပ္္ိုပ္ောေသ (္သပ္ရ္ ်ိဳးောေသ )ပမ ဏႏွ္ ္ာ့ႏွသာ္်ိဳး့္ိုေခေ ို
ပါသည္နပါ။
◆ အမသာ္မ့ ်ိဳး အေ မ ့္္အမ့ ်ိဳးႏွ္ ္ာ့့္ ္ မာ္စ ္သပ္ရ္ ်ိဳးေ္ေ္၊ ထိုဝတိဳသည္ ပူေ္ေ္ ဖစ္သည္နပါ။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၃) မီ်ိဳးေ္ ့္္ကမ္်ိဳး ခ ္်ိဳးတ ္ အပူသည္ မည္သည္ာ့အသ ္သဏဏ ာ္ ဖ ္ာ့ ထ့္္္ သာည္်ိဳးနပါ။
(၄) ပူေပါ ္်ိဳးထရ
ြဲ ္ေ္တ ္ အမသာ္(၁ဝဝ)ပါသည္ ို့္္ ္
(့္) အမသာ္(၁ဝဝ)စ္ံို်ိဳး၏္သပ္ရ္ ်ိဳးမသေ ့္ ္ာ့ႏွ္ ာ့္ အမသာ္(၅ဝ)ခို၏္သပ္ရ္ ်ိဳးမသေ ့္ ္ာ့တ ္ မည္သည့္္ပို၍
ပူမည္ာည္်ိဳးနပါ။
(ခ) အမသာ္(၅ဝ)ခို ဖည္်ိဳးည ္်ိဳးစ ္သပ္ရ္ ်ိဳးမသေ ့္ ္ာ့ႏွ္ ္ာ့ အမသာ္(၅ဝ)ခို့္ ္ မာ္စ ္သပ္ရ္ ်ိဳးမသေ ့္ ္ာ့တ ္
မည္သည့္္ပို၍ပူမည္ာည္်ိဳးနပါ။
အခန္း (၆) အဒူ္ႏစ္ွအဒူကူး့ျျဒမစ္းျခစ္း ္မပါင္းက္္ႏမ - ၄၃

၆.၂။ အဒူခ့ာ္

◆ အပူခ့ာ့္္ို အပူခ့ာ္တို ္်ိဳး့္ရယ (သို႔မဟိုတ္) သ မမ

ို တ
ီ ဖ ာ့္ တို ္်ိဳးတ သည္နပါ။
◆ အပူခ့ာ္သည္ ပ္တစ္ခိုအတ ္်ိဳးရ္ အမသာ္၏္သပ္ရ္ ်ိဳးႏွသာ္်ိဳး့္ို တို ္်ိဳးတ ခ ္်ိဳး ဖစ္သည္နပါ။
◆ အမသာ္ မာ္ မာ္္သပ္ရ္ ်ိဳးေ္ေ္၊ ပ္မ့ ်ိဳးပ္ ေ္ေ္ ဖစ္သည္နပါ။ ပ္မ့ ်ိဳးပ္ ခ ္်ိဳးေပေမူတည္၍
အပူခ့ာ့္္ိုတို ္်ိဳးတ ့္သည္နပါ။
◆ အာ္ ါ်ိဳး ယ္္္စီ်ိဳးရပ္စ္ေခေ သခ့်ၤ ပည ရ္ ္တစ္္ီ်ိဳးသည္ ပ ါ်ိဳး့္ိုိပာ္ ယ္ေ္်ိဳးထြဲထည္ာ့္ို့္္ၿပီ်ိဳး ပူောေသ
ေရထည္ာ့ထ ်ိဳးေသ ခ့္္သို႔ထည္ာ့္ို့္္သည္နပါ။ ၿပီ်ိဳးော ့္္ ပ ါ်ိဳးသည္ပ္ ၿပီ်ိဳး အမ္တ္တစ္ခိုတ ္ ့့္္္္္
မပေတ ာ့ပါနပါ။ ဤအမ္တ့္္ို ေရ၏ ူမ္တ္ (၁ဝဝ) ီဂရီ ယ္္္စီ်ိဳးရပ္စ္ ဟိုသတ္မ္တ္ခာ့သ
ြဲ ည္နပါ။ ထို႔ော ့္္
ေအ်ိဳးော ေသ ေရထည္ာ့ထ ်ိဳးသည္ာ့ ခ့္္ထသ
ြဲ ို႔တစ္ဖာ္ ထည္ာ့္ို့္္သည္နပါ။ ပ ါ်ိဳးသည့့္္ံိဳ သ ်ိဳးသည္နပါ။
အမ္တ္တစ္ခိုေရ ့္္ေသ ္ ရပ္သ ်ိဳးသည္နပါ။ ထိုအမ္တ့္္ို ေရ၏ခြဲမ္တ္ (ဝ) ီဂရီ ယ္္္စီ်ိဳးရပ္စ္ ဟိုသတ္မ္တ္
ခြဲာ့သည္နပါ။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) ပစပည္်ိဳးတစ္ခိုသည္ ပူသ္ ်ိဳး၊ေအ်ိဳးသ္ ်ိဳး ့္ိုမည္သည္ ဖ ္ာ့ေဖ ္ ပသာည္်ိဳးနပါ။
(၂) သ မိုမီတ သည္ မည္သည္ာ့ာယ မေပေမူတည္၍ ပိဳ္ိုပ္ထ ်ိဳးသာည္်ိဳးနပါ။
(၃) အပူႏွ္ ္ာ့အပူခ့ာ္ မည္သို႔့္ ခ ်ိဳးသာည္်ိဳးနပါ။
္မပါင္းက္္ႏမ - ၄၄ အခန္း (၆) အဒူ္ႏစ္ွအဒူကူး့ျျဒမစ္းျခစ္း

၆.၃။ အပူခ့ာ္တို ်ိဳး္ တ ခ ်ိဳး္

လိုဒ္စန္း (၆.၃) ပူသ္ ်ိဳးနပါ။ ေအ်ိဳးသ္ ်ိဳးနပါ။ အ္ယ္တ့္ူသႏွို ္ပါသ္ ်ိဳးနပါ။

အပူခ့ာ္အမ့ိဳ်ိဳးမ့ိဳ်ိဳးရ္ေသ ေရထည္ာ့ထ ်ိဳးသည္ာ့ဘီ့္ (၃)္ံို်ိဳး့္ို ရ ့္ ပ ္ ္ေပ်ိဳး္မ္ာ့္မည္နပါ။

၁ ပထမဘီ့္ ႏွ္ ္ာ့တတယဘီ့္ ထြဲသို႔ သ ္ာ့့္္္တစ္ဖ့္္စီ့္ို ၿပိဳ ္ထည္ာ့္ို့္္ပါနပါ။ ခဏောပါနပါ။
၂ ၿပီ်ိဳးေသ ့္္္္ႏွ္စ္ဖ့္္စ္ံို်ိဳး့္ို ိုတယဘီ့္ ထြဲသို႔ ထည္ာ့္ို့္္ပါနပါ။ ခဏောပါနပါ။
့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(့္) မည္သညာ့္ခ့့္္္ ပူသာည္်ိဳးနပါ။ ေအ်ိဳးသာည္်ိဳးနပါ။
(ခ) သ ္ာ့ရ္ ္မ့ ်ိဳး့္ို ရ္ ္်ိဳး ပပါနပါ။
၃ သ မိုမီတ ့္ိုအသံို်ိဳး ပိဳ၍ ေရ၏အပူခ့ာ္မ့ ်ိဳး့္ို တို ္်ိဳးတ ပါနပါ။
့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(ဂ) အပူခ့ာ္မ့ ်ိဳး့္ို မ္တ္သ ်ိဳးပါနပါ။
(ဃ) သ ္ာ့ခာ္႔မ္ာ္်ိဳးခ့့္္မ့ ်ိဳးႏွ္ ္ာ့ႏွသ ္်ိဳးယ္္္ပါနပါ။ သံို်ိဳးသပ္ခ့့္္ခ့ပါနပါ။

◆ အပူခ့ာ့္္ို ီဂရီ ယ္္္စီ်ိဳးရပ္စ္ (oC) ဖ ္ာ့ေသ ္္ည္်ိဳးေ့္ ္်ိဳး၊ ီဂရီဖ ရ ္ဟို့္္ (oF) ဖ ္ာ့ေသ ္
္ည္ ေ့္ ္်ိဳး တို ္်ိဳးတ သည္နပါ။
့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) ေပ်ိဳးထ ်ိဳးေသ သ မိုမီတ မ့ ်ိဳး့္ို ဖတ္၍ အပူခ့ာ္မ့ ်ိဳး့္ို (oC) ဖ ္ာ့မ္တ္သ ်ိဳးပါနပါ။

့္ ခ ဂ
(၂) သ မိုမီတ ့္ို မည္သည္ာ့ောရ မ့ ်ိဳးတ ္ သံို်ိဳးသာည္်ိဳးနပါ။
အခန္း (၆) အဒူ္ႏစ္ွအဒူကူး့ျျဒမစ္းျခစ္း ္မပါင္းက္္ႏမ - ၄၅

၆.၄။ အဒူကးူ ့ျျဒမစ္းျခစ္း

◆ အပူသည္ အပူမ့ ်ိဳးရ မ္ အပူာည္်ိဳးရ သ႔့္

ို ူ်ိဳးသည္နပါ။
◆ အပူေ့္္ ့့္္္်ိဳးူ ခ ်ိဳး္ တ ္ အစို ္အခြဲ ့္ ်ိဳးခာ
ံ ယ္္အ
ို ပ္သည္နပါ။ အပူသည္အစို အ
္ ခြဲအမသာ္မ့ ်ိဳးမတ
္ စ္ ာ့စ
္ ီ်ိဳး ်ိဳး္ ၏နပါ။
္ပမ နပါ။ နပါ။ ေ့္ ္ဖီအပူထထ
ြဲ ည္ာ့ထ ်ိဳးေသ ါာ္်ိဳးသည္ အခ့ာ္ခဏ ့္ ေသ အခါ ပူ္ သည္နပါ။
◆ အပူစ်ိဳးီ ့္်ိဳးူ ခ ်ိဳး္ တ ္ အရည္(သ႔မ
ို ဟိုတ္)အေ ့္ ်ိဳးခံာယ္္ိုအပ္သည္နပါ။
္ပမ နပါ။ နပါ။ ေ္ပူမ့ ်ိဳးသည္ ေအ ့္္ဘ့္္(ပူရ )မ္ အေပေဘ့္္(ေအ်ိဳးရ )သ႔ို တ့္္သည္နပါ။
◆ အပူ ဖ ့္ူ်ိဳး ခ ်ိဳး္ တ ္ မည္သည္ာ့ ့္ ်ိဳးခံာယ္မ္မ္ိုပါနပါ။
္ပမ နပါ။ နပါ။ ောမ္အပူေရ ္ ခည္မ့ ်ိဳးသည္ အ ့္ သဟ ္်ိဳး္ ္်ိဳး ပ ့္
္ ို ဖတ္သာ္်ိဳး၍့္မ းေပေေရ ့္္္ ၏နပါ။

လိုဒ္စန္း (၆.၄) အပူေ့္္ ့့္္္ူ်ိဳး ခ ္်ိဳး့္ို ေ္ာ့္ ခ ္်ိဳး

၁ ရ္ည့္္ ်ိဳးေသ သံေခ့ ္်ိဳးတစ္ေခ့ ္်ိဳး့္ိုယူပါနပါ။

၂ သံေခ့ ္်ိဳးေပေတ ္ဖေယ ္်ိဳးစ့္္မ့ ်ိဳး့္ိုသံို်ိဳး၍သံေခ့ ္်ိဳးမ့ ်ိဳး့္ို
ပံိုပါအတို ္်ိဳးစီ္ို့္္ပါနပါ။ တစ္ေခ့ ္်ိဳးႏွ္ ာ့္ တစ္ေခ့ ္်ိဳးအာည္်ိဳး
ယ္စီ့္ ေအ ္ထ ်ိဳးပါနပါ။
၃ ထိုသံေခ့ ္်ိဳး၏တစ္ဖ့့္္္ို အပူေပ်ိဳးပါနပါ။
၄ အခ့ာ္အတာ္အ ့္ ေအ ္ေစ ာ့၍
္ ေ္ာ့္ ပါနပါ။
့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(့္) ဤစမ္်ိဳးသပ္ခ့့္္အတ့္္ မည္သည္ာ့အ့္ အ့္ယ္မ့ ်ိဳး
ဝတ္သ ္ာ့သာည္်ိဳးနပါ။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) အပူသည္သံေခ့ ္်ိဳးတစ္ဖ့္္မ္ ော ့္္တစ္ဖ့္္သို႔ စီ်ိဳး ္်ိဳးပံိုအ ္ာ့ ္ာ့့္ို ရ္ ္်ိဳး ပပါနပါ။
(၂) အဘယ္ေ ့္ ္ာ့ ေ္ပူသည္အေပေသို႔တ့္္ၿပီ်ိဳး ေ္ေအ်ိဳးသည္ေအ ့္္သို႔ ္်ိဳးသာည္်ိဳးနပါ။
္မပါင္းက္္ႏမ - ၄၆ အခန္း (၆) အဒူ္ႏစ္ွအဒူကူး့ျျဒမစ္းျခစ္း

၆.၅။ ပာ္္ာ
္ ေ
္ ္ာ့့့္ ာ့ခ
္ ာ္်ိဳး

့္ ေပ်ိဳးထ ်ိဳးေသ သ မိုမီတ မ့ ်ိဳး့္ိုဖတ္၍ အပူခ့ာ့္္ို (oF) ဖ ္ာ့မ္တ္သ ်ိဳးပါနပါ။ [၁]

့္ ခ ဂ ဃ

ခ ေအ ့္္တ ္ ေရေႏွ်ိဳးအို်ိဳးတည္ောေသ ပံို့္ို ပထ ်ိဳးသည္နပါ။ (ေရ့္ို မ ္ရရာ္ ေရေႏွ်ိဳးအို်ိဳး့္ို ခြဲ ပထ ်ိဳးသည္နပါ။)

(့္) အပူသည္ ေရသို႔မေရ ့္္ခ ္ မည္သည့္္ို ဖတ္ရသာည္်ိဳးနပါ။ မည္သည္ာ့ာည္်ိဳး ဖ ္ာ့ ဖတ္သာည္်ိဳးနပါ။ [၁]
(ခ) ေရေႏွ်ိဳးအို်ိဳးသည္္ည္်ိဳး ပူ္ ပါသည္နပါ။ အဘယ္ေ ့္ ္ာ့ာည္်ိဳးနပါ။ [၁]
(ဂ) အပူစီ်ိဳး့္ူ်ိဳး ခ ္်ိဳးေ ့္ ္ာ့ အပူသည္အို်ိဳးထမ
ြဲ ္ မထ့္္ႏွို ္ပြဲ အို်ိဳးထတ
ြဲ ္သ ့္္ ္ ပ့ံ ႏွ္ံ႔သည္နပါ။ ဤအခ့့္္
၏ေ့္ ္်ိဳး့့္ိဳ်ိဳးတစ္ခ့့့္္္ို ေဖ ္ ပပါနပါ။ [၁]
အခန္း (၇) ့ျကးမက္အပါင္းက းပါင္းက း ္မပါင္းက္္ႏမ - ၄၇

၇.၁။ ့ျကးမက္အပါင္းက းအ္မးပါင္းမး

◆ ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳး့္ို ၎တို႔၏ ဖစ္ေပေ္ ပံိုအရ (၃)မ့ိဳ်ိဳးခြဲ ခ ်ိဳးသည္နပါ။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) ေအ ့္္တ ္ေပ်ိဳးထ ်ိဳးေသ ပံို(၃)ပံိုတ ္ပါေသ ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳး့္ို ႏွသ ္်ိဳးယ္္္ပါနပါ။
(၂) သ ္ မ ္ဖူ်ိဳးေသ ေ့့္ ့္္တစ္ခို၏ ပံိုသဏဏ ာ့္္ို ေဖ ္ ပပါနပါ။ မည္သည္ာ့ောရ တ ္ ေတ ခြဲာ့သာည္်ိဳးနပါ။
(၃) သ ္ မ ္ဖူ်ိဳးေသ ေ့့္ ့္္သည္ ေအ ့္္ပါေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးအာ့္္ မည္သည္ာ့ေ့့္ ့္္ႏွ္ ္ာ့ ္တူသာည္်ိဳးနပါ။

မီ်ိဳးသ ာ့ေ
္ ့့္ ့္္
 ပူ ပ ္်ိဳးၿပီ်ိဳးအရည္ေပ့ ္ောေသ ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးမ္ ဖစ္ေပေ္ သည္နပါ။
 သတိဳတ ္်ိဳးထ့္္မ့ ်ိဳးပါဝ ္သည္နပါ။ (သတိဳတ ္်ိဳးထ့္္၏ပမ ဏသည္
ေ့့္ ့္္တစ္ခိုႏွ္ ္ာ့တစ္ခိုမတူညီပါနပါ။ ပါဝ ္ေသ ပမ ဏအာည္်ိဳးအမ့ ်ိဳး
ေပေမူတည္၍ မီ်ိဳးသ ္ာ့ေ့့္ ့္္(၃)မ့ိဳ်ိဳးရ္သည္နပါ။)
 ေသ်ိဳး ယ္ေသ ပံိုေ ္ခြဲမ့ ်ိဳး ဖ ္ာ့ ပိဳ္ိုပ္ထ ်ိဳးသည္နပါ။ (ပံိုေ ္ခြဲမ့ ်ိဳး
့္ ်ိဳးတ ္ောရ ္တ္ာည္်ိဳးပါ်ိဳးသည္နပါ။)
 ႏွ္မ္်ိဳးဖတ္ေ့့္ ့္္၊ ေ့့္ ့္္ာ့္္ႏွ္ ္ာ့ ေ့့္ ့္္ေခ့

အာည္ထို ေ
္ ့့္ ့္္
 အ္း မ့ ်ိဳးပါရ္တတ္သည္နပါ။
 ေ့့္ ့္္ ဖစ္စပ
ို ပ္ ့္ ်ိဳး္ မ့ ်ိဳးပါတတ္သည္နပါ။
 ေသ်ိဳး ယ္ေသ အေစာ့အ မ
ံ ့ ်ိဳး ဖ ္ာ့ ပိဳ္ပ
ို ္ထ ်ိဳးတတ္သည္နပါ။ (အေစာ့
အ ံမ့ ်ိဳး ့္ ်ိဳးတ ္ ောရ ္တ္မ့ ်ိဳးရ္သ ဖ ္ာ့ အာည္ထို ္ေ့့္ ့္္
မ့ ်ိဳးသည္ အတ ်ိဳး္ ပေယ ်ိဳး္ မရ
သ ္သည္နပါ။)
 ထံို်ိဳးေ့့္ ့္္ႏွ္ ္ာ့ သြဲေ့့္ ့္္

အသ ေ
္ ပ ်ိဳး္ ေ့့္ ့္္
 အပူေ ့္ ္ာ့ေသ ္္ည္်ိဳးေ့္ ္်ိဳး၊ ေရ၏တ့္
ို စ
္ ်ိဳး ခ ်ိဳး္ ေ ့္ ္ာ့ေသ ္
္ည္်ိဳးေ့္ ္်ိဳး၊ အေ ့္ ္်ိဳးတစ္ခိုတစ္ခိုေ ့္ ္ာ့ မီ်ိဳးသ ္ာ့ေ့့္ ့္္ႏွ္ ္ာ့
အာည္ထို ္ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးသည္ ပံိုေ ပ ္်ိဳးသ ်ိဳး့္္ ္ အသ ္ေ ပ ္်ိဳး
ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးရရ္သည္နပါ။
 ေ့့္ ့္္ ို်ိဳးႏွ္ ာ့္ သ္ ္်ိဳးေ့့္ ့္္

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၄) မီ်ိဳးသ ္ာ့ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳး့္ို မည္သည္ာ့ောရ တ ္ ေတ ရမည္ထ ္သာည္်ိဳးနပါ။
(၅) မီ်ိဳးသ ္ာ့ေ့့္ ့္္ႏွ္ ္ာ့ အာည္ထို ္ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳး့္ို ႏွသ ္်ိဳးယ္္္ပါနပါ။
္မပါင္းက္္ႏမ - ၄၈ အခန္း (၇) ေ့့္ ့္္အမ့ိဳ်ိဳးမ့ိဳ်ိဳး

၇.၂။ ပါင္ီးသစ္ွ့ျကးမက္

ႏွ္မ္်ိဳးဖတ္ေ့့္ ့္္ ေ့့္ ့္္ာ့္္ ေ့့္ ့္္ေခ့

◆ မီ်ိဳးသ ္ာ့ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးသည္ ပူ ပ ္်ိဳးၿပီ်ိဳးအရည္ေပ့ ္ောေသ ေ့့္ ့္္ေခေ ေ့့္ ့္္ရည္ပမ
ူ ့ ်ိဳးမ္ ဖစ္ေပေ္
ပါသည္နပါ။
◆ ့္မ းေ မမ့့္္ႏွ္ ပ ္သည္ အစို ္အခြဲ ဖစ္သည္နပါ။ ၎၏ေအ ့္္ဘ့္္ ာ့္္ာေ
ြဲ သ ောရ မ္ မူ အ္ာ္ပူ ပ ္်ိဳး
ပါသည္နပါ။ ထိုောရ တ ္ ေ့့္ ့္္ပူရည္မ့ ်ိဳးရ္သည္နပါ။
◆ ေ့့္ ့္္ပူရည္မ့ ်ိဳးေအ်ိဳးသ ်ိဳးၿပီ်ိဳး အစို ္အခြဲ ဖစ္သ ်ိဳးေသ အခါ မီ်ိဳးသ ္ာ့ေ့့္ ့့္္္ိုရရ္သည္နပါ။
◆ အစို ္အခြဲ ဖစ္သည္ာ့ ့္ ခ့ာ္ မာ္ေ္ေ္၊ ေ့့္ ့္္၏အတ ္်ိဳးရ္ အေစာ့အ ံမ့ ်ိဳးသည္ ေဝ်ိဳး့္ ေ္ေ္
ဖစ္၍ပံိုေ ္ခြဲမရပါနပါ။ ့္ ခ့ာ္ေႏွ္်ိဳးပါ့္ ပံိုေ ္ခြဲရရ္သည္နပါ။
◆ ေ့့္ ့္္ပူရည္မ့ ်ိဳးသည္ ့္မ းေ မမ့့္္ႏွ္ ပ ္ႏွ္ ာ့ာ
္ ီ်ိဳးပါ့္ အစို ္အခြဲ ဖစ္သည္ာ့ ့္ ခ့ာ္ မာ္သည္နပါ။
◆ ထို႔ေ ့္ ္ာ့
 ႏွ္မ္်ိဳးဖတ္ေ့့္ ့္္သည္ ပံိုေ ္ခပ
ြဲ ါသ ဖ ာ့္ တ ္်ိဳးာ့္္တ ္ ဖစ္ေပေသည္နပါ။
 ေ့့္ ့္္ာ့္္သည္ ပံိုေ ခ
္ ြဲမပါပါနပါ။ မ့့္္ႏွ္ ပ ္အာ ်ိဳးတ ္ ဖစ္ေပေသည္နပါ။
 ေ့့္ ့္္ေခ့ ့္ ္ မာ္စ ခြဲသည္နပါ။
◆ ေ့့္ ့္္ပူရည္မ့ ်ိဳးသည္ မ့့္္ႏွ္ ပ ္ေပေသ႔ို ထ့္္္ ေသ အခါ ေခ့ ္ရည္ဟေ
ို ခေၿပီ်ိဳး မီ်ိဳးေတ ္မ့ ်ိဳးမ္ထ့္္ေ္ာ့
ရ္သည္နပါ။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) အဘယ္ေ ့္ ္ာ့ခြဲခ့ာ္ ့္ ့္္ ္ ပံိုေ ္ခြဲာည္်ိဳးရသာည္်ိဳးနပါ။
(၂) အဘယ္ေ ့္ ္ာ့ မ့့္္ႏွ္ ပ ္ႏွ္ ာ့ာ
္ ီ်ိဳးေသ အခါ ခြဲခ့ာ္ မာ္သာည္်ိဳးနပါ။
(၃) ေခ့ ္ရည္မ့ ်ိဳးေအ်ိဳးခသ
ြဲ ်ိဳးအခါ မည္သည့္္ိုရရ္သာည္်ိဳးနပါ။
အခန္း (၇) ့ျကးမက္အပါင္းက းပါင္းက း ္မပါင္းက္္ႏမ - ၄၉

၇.၃။ အနသ္္စ
ကို ့ျ
္ ကးမက္

ထံို်ိဳးေ့့္ ့္္ သြဲေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳး စိုပ္ပ့္ ္်ိဳးပါေသ ထံို်ိဳးေ့့္ ့္္

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) အာည္ထို ္ေ့့္ ့္္ ဖစ္ေပေ္ ပံို့္ိုရ္ ္်ိဳး ပပါနပါ။
(၂) အာည္ထို ္ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးတ ္ အဘယ္ေ ့္ ္ာ့ သတဝါပ့္ ္်ိဳး၊အပ ္ပ့္ ္်ိဳးမ့ ်ိဳး ပါတတ္သာည္်ိဳးနပါ။

◆ အာည္ထို ္သ ်ိဳးေသ အမသ့္္မ့ ်ိဳး၊ေ မမ့ ်ိဳး၊ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးႏွ္ ာ့္ သ့္္ရ္ပ့္ ္်ိဳးမ့ ်ိဳး မ့ ်ိဳး္ ေသ အခါအခ့ ္်ိဳးခ့ ္်ိဳး
ဖသပ္္ ့္သည္နပါ။ ထိုအခါအ္း မ့ ်ိဳးေပေထာ္်ိဳး္ သည္နပါ။
◆ ေအ ့္္အ့့္ ံို်ိဳးအ္း သည္ ေရ္်ိဳးအ့့္ ံို်ိဳး(အ္ီ်ိဳး ံို်ိဳး)အ္း ဖစ္သည္နပါ။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၃) ာ့္္ာေ
ြဲ သ ေ မထြဲမ္ရ္ ေတ ေသ ို ္ႏွိုေ ေ့့္ ့္္ ဖစ္စိုပ္ပ့္ ္်ိဳးႏွ္ ္ာ့ မ့့္္ႏွ္ ပ ္ာ ်ိဳးမ္ရ္ ေတ ထ ်ိဳးေသ
မ ္်ိဳးေ့့္ ့္္ ဖစ္စိုပ္ပ့္ ္်ိဳးႏွ္စ္ခိုတ ္ မည္သည့္္ အသ့္္ပိုႀ့္ီ်ိဳးေသ သတဝါ ဖစ္သာည္်ိဳးနပါ။
္မပါင္းက္္ႏမ - ၅ဝ အခန္း (၇) ေ့့္ ့္္အမ့ိဳ်ိဳးမ့ိဳ်ိဳး

၇.၄။ အသြစ့ျ
္ ျဒမစ္း့ျကးမက္

ေ့့္ ့္္ ို်ိဳး သ္ ္်ိဳးေ့့္ ့္္

သြဲေ့့္ ့္္ သ္ ္်ိဳးေ့့္ ့္္

ထံို်ိဳးေ့့္ ့္္ ေ့့္ ့္္ ို်ိဳး

◆ အသ ္ေ ပ ္်ိဳးေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးသည္ တ ခ ်ိဳးေသ ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးမ္ ဖစ္ေပေ္ သည္နပါ။

◆ ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးသည္ အပူေပ်ိဳး ခ ္်ိဳး၊ ဖအ ်ိဳးေပ်ိဳး ခ ္်ိဳး၊ ပာ္်ိဳးတို့္္ ခ ္်ိဳး ႏွ္ ္ာ့တ ခ ်ိဳးေသ ာည္်ိဳးမ့ ်ိဳးေ ့္ ာ့္ အသ ္
ေပ ္်ိဳးသ ်ိဳးသည္နပါ။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) အာည္ထို ္ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးမ္ အသ ္ေ ပ ္်ိဳးေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးသို႔ ေ ပ ္်ိဳး္ပ
ြဲ ံို့္ိုေ္ာ့္ ၍ ေ ်ိဳးေႏွ်ိဳးတ ္ ပပါနပါ။
အခန္း (၇) ့ျကးမက္အပါင္းက းပါင္းက း ္မပါင္းက္္ႏမ - ၅၁

၇.၅။ ေ့့္ ့္္၏အေစာ့အ မ

ံ ့ ်ိဳး

◆ အေစာ့အ ံမ့ ်ိဳးႀ့္ီ်ိဳးပါ့္ ောရ ္တ္မ့ ်ိဳးစ ရ္သည္နပါ။ ေရသည္စီ်ိဳး ္်ိဳးသ ်ိဳးႏွို ္သည္နပါ။ ထို့္ြဲာ့သို႔ေသ
အေစာ့အ ံမ့ ်ိဳး့္ို အာည္ထို ္ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးတ ္ ေတ ရေ္ာ့ရ္သည္နပါ။
◆ အေစာ့အ ံေသ်ိဳး ယ္ပါ့္ ောရ ္တ္ာည္်ိဳးပါ်ိဳးသည္နပါ။ ေရသည္စီ်ိဳး ္်ိဳးရခ့္္သည္နပါ။ ထို့္ြဲာ့သို႔ေသ
အေစာ့အ ံမ့ ်ိဳး့္ို မီ်ိဳးသ ္ာ့ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးတ ္ ေတ ရေ္ာ့ရ္သည္နပါ။
◆ တခ့ိဳ ေသ အေစာ့အ ံမ့ ်ိဳးသည္ ပံိုေ ္ခြဲမ့ ်ိဳးအသ ္ေ ္တတ္သည္နပါ။ ထိုအခါေ့့္ ့္္သည္
ပိုမို့့္စ့္္စ္သည္နပါ။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) တခ့ိဳ ေသ မီ်ိဳးသ ္ာ့ေ့့္ ့္္တ ္ အေစာ့အ ံမ့ ်ိဳးသည္ ႀ့္ီ်ိဳးမ ်ိဳးသည္နပါ။ မည့္္ြဲာ့သို႔ေသ ္မီ်ိဳးသ ္ာ့ေ့့္ ့္္တ ္
ထို့္ြဲာ့သို႔ေသ အေစာ့အ ံမ့ ်ိဳး့္ို ေတ ရတတ္သာည္်ိဳးနပါ။
(၂) ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးသည္ ၎၏စိုထို ္်ိဳး (ေရပါရ္မသ)့္ို မည္သည္ာ့အတ့္္ေ ့္ ္ာ့ ပို ္ ို ္သာည္်ိဳးနပါ။
(၃) ေ့့္ ့္္အမ့ိဳ်ိဳးအစ ်ိဳးသံို်ိဳးခိုအာ့္္ မည္သည့္္ အမ ေ ့္ ံို်ိဳး ဖစ္သာည္်ိဳးနပါ။ အဘယ္ေ ့္ ္ာ့ာည္်ိဳးနပါ။
(၄) အတ ္်ိဳးပေယ ္်ိဳးမသ့္ို မည္သို႔ာ ်ိဳး္ည္သာည္်ိဳးနပါ။
(၅) အာည္ထို ္ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးတ ္ အဘယ္ေ ့္ ္ာ့အေစာ့အ ံမ့ ်ိဳးႀ့္ီ်ိဳးမ ်ိဳးသာည္်ိဳးနပါ။
္မပါင္းက္္ႏမ - ၅၂ အခန္း (၇) ေ့့္ ့္္အမ့ိဳ်ိဳးမ့ိဳ်ိဳး

၇.၆။ ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးယယ

ို ်ိဳး္ ခ ်ိဳး္

◆ ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးသည္ အၿမြဲပံိုေသမရ္ဘြဲ ယယ

ို ်ိဳး္ ပ့့္္စ်ိဳးီ ပါသည္နပါ။
◆ ယိုယ ္်ိဳး ခ ္်ိဳး ဖ ္ာ့ ေ့့္ ့္္အေဟ ္်ိဳးမ့ ်ိဳးအသစ္္ြဲ ခ ္်ိဳး၊ ပံိုသဏဏ ာ္ႏွ္ ္ာ့ဂိုဏ္သတမ့ ်ိဳးေ ပ ္်ိဳး္ြဲ ခ ္်ိဳး စသည္ာ့
အ့့္ိဳ်ိဳးမ့ ်ိဳးရရ္သည္နပါ။

ေ့့္ ့္္ယယ
ို ်ိဳး္ ာည္်ိဳး္မ္်ိဳးမ့ ်ိဳး အေ ့္ ်ိဳး္ အရ
စူပအေ ခအောမ့ ်ိဳးေ ့္ ာ့ယ
္ ယ
ို ်ိဳး္ ခ ်ိဳး္
 အပူ ဏ္၊မို်ိဳး ဏ္၊ပာ္်ိဳးတို့္္ ခ ္်ိဳးစေသ အေ ခအော
မ့ ်ိဳးသည္ ေ့့္ ့္္၏စိုပ္ပို ္်ိဳး ို ္ရ ေ ပ ္်ိဳး္မ
ြဲ သ့္ို
ဖစ္ေစသည္နပါ။
 ေရသည္ေ့့္ ့္္ထြဲသို႔စီ်ိဳးႏွို ္သည္နပါ။ ေရခြဲသ ်ိဳး့္္ ္
ထိုေ့့္ ့့္္္ိုအတ ္်ိဳးမ္တာ္်ိဳး္ို့္္သည္နပါ။ ထိုအခါ
ေ့့္ ့္္သည့္္အ
ြဲ ့္္သ ်ိဳးသည္နပါ။

ပ တိုအေ ခအောမ့ ်ိဳးေ ့္ ာ့ယ

္ ယ
ို ်ိဳး္ ခ ်ိဳး္
 အ့္္ စ္မ့ ်ိဳး၊ပ တ္ေ မ့ ်ိဳးႏွ္ ္ာ့ ေ့့္ ့္္တို႔
ပ တ္ ပိဳ ခ ္်ိဳး ဖ ္ာ့ ပံိုေ ပ ္်ိဳးႏွို ္သည္နပါ။
 ပ တ္ေ မ့ ်ိဳးေ ့္ ာ့္ ေ့့္ ့္္တ ္ခ့ိဳ ္ာ့ခ့္္မ့ ်ိဳး
ေပေထာ္်ိဳး္ တတ္သည္နပါ။

ါီဝအေ ခအောမ့ ်ိဳးေ ့္ ာ့ယ

္ ယ
ို ်ိဳး္ ခ ်ိဳး္
 သ့္္ရ္မ့ ်ိဳး့္ ေ့့္ ့့္္္ိုထခို့္္ေစတတ္သည္နပါ။
 သတဝါမ့ ်ိဳးသည္ ေ့့္ ့္္တ ္်ိဳးတ ္ ောထို ္ ခ ္်ိဳး၊
ေ့့္ ့္္အထြဲမ္ အပ ္ေပါ့္္ ခ ္်ိဳး စသည္တို႔ ဖစ္
ပါသည္နပါ။

့ျပါင္းခြနး္ ပါင္းမး
(၁) ေ့့္ ့္္ယိုယ ္်ိဳး ခ ္်ိဳးႏွ္ ္ာ့အသ ္ေ ပ ္်ိဳးေ့့္ ့္္တို႔မည္သို႔ ့္္စပ္သာည္်ိဳးနပါ။
(၂) ္ူတို႔ ပိဳ္ိုပ္သည္ာ့ ေ့့္ ့္္ယိုယ ္်ိဳး ခ ္်ိဳးာည္်ိဳး္မ္်ိဳးမ့ ်ိဳး့္ို တ ္ ပပါနပါ။
(၃) ေ့့္ ့္္တ ္်ိဳးေရစီ်ိဳး ခ ္်ိဳးေ ့္ ္ာ့ ေ့့္ ့္္ယိုယ ္်ိဳးပံို့္ို ရ္ ္်ိဳး ပပါနပါ။
အခန္း (၇) ့ျကးမက္အပါင္းက းပါင္းက း ္မပါင္းက္္ႏမ - ၅၃

၇.၇။ ျဒန္လန့္ျလွကးစ္ွခန္း

့္ ေအ ့္္ပါေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳး့္ို အမ့ိဳ်ိဳးအစ ်ိဳးခြဲ ခ ်ိဳးပါနပါ။ [၃]

့္ ခ ဂ

ခ ေပ်ိဳးထ ်ိဳးေသ အခ့့္္အ့္္္မ့ ်ိဳး့္ိုေ္ာ့္ ၿပီ်ိဳး မည္သည္ာ့ေ့့္ ့္္ယိုယ ္်ိဳးာည္်ိဳး ဖစ္ေ ့္ ္်ိဳးေရ်ိဳးပါနပါ။
(့္) ရ သီ္တိုပူ ပ ္်ိဳးေသ ေ ့္ ္ာ့ ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးအရည္ေပ့ ္ ခ ္်ိဳး [၁]
(ခ) ေ့့္ ့့္္္ို့္ ်ိဳး ဖ ္ာ့တ့္္ႀ့္တ္ ခ ္်ိဳး [၁]
(ဂ) ့့္္္္ေ့့္ ့့္္္ို တ္ ခ ္်ိဳး [၁]
(ဃ) ့္ ဗာ္ ို ္ေအ ့္္ ို ္ေ ့္ ္ာ့ အေခါ ္်ိဳးေပါ့္္မ့ ်ိဳးေပေေပါ့္္ ခ ္်ိဳး [၁]
( ) အ့္္ စ္မို်ိဳးေ ့္ ္ာ့ ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳးအရည္ေပ့ ္ ခ ္်ိဳး [၁]

ဂ ေအ ့္္ေဖ ္ ပပါစ ပို ္ထတ

ြဲ ္ ေပ်ိဳးထ ်ိဳးေသ စ့္ ်ိဳး္ံို်ိဳးမ့ ်ိဳး့္ို သ ္ာ့ေ့္ ္စ ဖည္ာ့စ့္္ပါနပါ။ [၅]
အ္း အာည္ထို ္ ခ ္်ိဳး မ ေ ့္
ဖသပ္ အာည္ထို ္ေ့့္ ့္္
ေ့့္ ့္္မ့ ်ိဳး၊ေ မမ့ ်ိဳး၊အမသ့္္မ့ ်ိဳးႏွ္ ာ့္သ့္္ရ္အပို ္်ိဳးအစမ့ ်ိဳးသည္ ေ္ ဖ ္ာ့၊ေရ ဖ ္ာ့ စသည္ာ့အေ ့္ ္်ိဳး
တစ္စံိုစံိုေ ့္ ္ာ့ ပ ္္ယ္ထသ
ြဲ ို႔ေရ ့္္ရ္သည္နပါ။ ဤသည့္္ို ----------------- ဟိုေခေ ိုသည္နပါ။ အခ့ာ္ ့္
ေသ ္ ထိုပစပည္်ိဳးမ့ ်ိဳးသည္ အခ့ ္်ိဳးခ့ ္်ိဳး ---------------- ့္သည္နပါ။ -------------------- မ့ ်ိဳး ဖစ္ ေပေ္
ပါသည္နပါ။ ပထမအ္း ေပေသို႔ ော ့္္ထပ္ အ္း မ့ ်ိဳး ဖစ္ေပေ္ သည္နပါ။ ထိုအ္း မ့ ်ိဳး ---------------------
သ ်ိဳးေသ အခါ ------------------ ဖစ္ေပေ္ သည္နပါ။

ဃ ေအ ့္္ေဖ ္ ပပါပံိုသည္ သြဲေ့့္ ့္္တ ္ပါေသ အေစာ့အ ံ့္ို ပထ ်ိဳးေသ ပံို ဖစ္သည္နပါ။

(့္) သြဲေ့့္ ့္္သည္မည္သည္ာ့ေ့့္ ့္္အမ့ိဳ်ိဳးအစ ်ိဳး ဖစ္သာည္်ိဳးနပါ။ [၁]

(ခ) သြဲေ့့္ ့္္တ ္ ပံိုေ ္ခြဲပါသ္ ်ိဳးနပါ။ [၁]
(ဂ) သြဲေ့့္ ့္္တ ္ အတ ္်ိဳးပေယ ္်ိဳးမသရ္သ္ ်ိဳးနပါ။ [၁]
(ဃ) ေရစီ်ိဳး ္်ိဳးႏွို ္ ခ ္်ိဳးရ္ပါသ္ ်ိဳးနပါ။ [၁]