အလယ္တန္းဆင့္

အေထြေထြသိပၸံ
ေက ်ာင္းသ်ားကိိုင္စ်ာအိုပ္

၂
 အလယ္တန္းဆင့္

အေထြေထြသိပၸံ
ေက ်ာင္းသ်ားကိိုင္စ်ာအိုပ္

၂
 အမ်ာစ်ာ

ဤစ်ာအိုပ္သည္ အေထြေထြသိပၸံ (အလယ္တန္းအဆင့္) ၏ ပထမဆံိုးႏစ္ (သတၱမတန္း) အတြက္ ျဖစ္သည္။

ဤစ်ာအိုပ္ကိို သင္ယူေလ့လ်ာၿပးေသ်ာအခါ သိပဆ

ၸံ ိိုင္ရ်ာကၽြမ္းက င္မႈမ ်ားကိို သိရိန်ားလည္ၿပး သိပၸံဆိိုင္ရ်ာ
သေဘ်ာတရ်ားမ ်ားကိိုပါ သိရိနည္းလည္လ်ာမည္။

သိပၸံဆိိုသည္မ်ာအဘယ္နည္း
သိပၸံသည္ ကၽြႏ္ိုပ္တိို႔၏ေန႔စဥ္ဘဝတြင္ အၿမဲထိေတြ႕ အသံိုးျပဳေနေသ်ာ ပည်ာရပ္တစ္ခိုျဖစ္္သည္။

သိပၸံကိိုအဓိကအ်ားျဖင့္ နယ္ပယ္ႀကး ၃ ခိုခြျဲ ခ်ား ေလ့လ်ာၾကသည္။ ဤစ်ာအိုပ္ကိို ထိိုနယ္ပယ္အတိိုင္း စိုစည္း

ဖြ႕ဲ စည္းထ်ားသည္။

ဇဝေဗဒ – သက္ရိတိို႔ကိို ေလ့လ်ာေသ်ာပည်ာ

ဓ်ာတိုေဗဒ – အရ်ာဝတဳတိ႔၏
ို ဖြ႕ဲ စည္းပံို၊ ေျပ်ာင္းလဲပံိုတိို႔ကိို ေလ့လ်ာေသ်ာပည်ာ

႐ူပေဗဒ – သဘ်ာဝနိယ်ာမမ ်ားႏင့္ စြမ္းအင္တိို႔ကိို ေလ့လ်ာေသ်ာပည်ာ

ဘ်ာသ်ာရပ္ခြမ
ဲ ်ားကိို သးသန္႔စေလ့လ်ာၾကေသ်ာ္လည္း တစ္ခိုႏင့္တစ္ခိုၾက်ား ဆက္စပ္မႈမ ်ား ရိၾကပါသည္။
ဤစ်ာအိုပ္ကိို ေလ့လ်ာရင္း အေၾက်ာင္းအရ်ာမ ်ား ဆက္စပ္ေနသည္ကိို ေတြ႕ရိပါလိမ့္မည္။

သိပၸံကိိုမည္သ႔ေ
ိို လ့လ်ာသနည္း
ဤစ်ာအိုပ္ကိို အသံိုးျပဳစဥ္ သိပၸံပည်ာရင္မ ်ားကဲ့သိို႔ စဥ္းစ်ားေတြးေတ်ာမႈမ ်ား ျပဳလိုပ္ရပါလိမ့္မည္။

သိပၸံပည်ာရင္မ ်ားက အေၾက်ာင္းအရ်ာတစ္ခိုကိို သိရိလိိုေသ်ာအခါ (သိို႔မဟိုတ)္ ေလ့လ်ာသည့္အခါ

(၁) သိလိိုေသ်ာအေၾက်ာင္းအရ်ာကိို ေမးခြနး္ မ ်ားအျဖစ္ထတ
ို ္ေဖ်ာ္ေၾကည်ာသည္။
(၂) ထိိုေမးခြန္းမ ်ားအတြက္ ခန္႔မန္းအေျဖမ ်ားထိုတ္ႏိုတ္ၾကသည္။
(၃) ယင္းအေျဖမ ်ားကိိုစစ္ေဆးရန္ စမ္းသပ္ခ က္မ ်ားျပဳလိုပ္ၾကသည္။
(၄) စမ္းသပ္ခ က္မရလဒ္မ ်ားကိို မတ္သ်ားၿပး သင့္ေလ ်ာ္ေသ်ာပံိုစံျဖင့္ ေဖ်ာ္ျပၾကသည္။
(၅) ရလဒ္မ ်ားကိိုၾကည့္၍ ေက်ာက္ႏိုတခ
္ က္ခ သည္။

သင္ကိိုယ္တိိုင္လည္း ေမးခြန္းမ ်ားေမးျခင္း၊ ကိိုယ္ပိိုင္စမ္းသပ္ခ က္မ ်ား ျပဳလိုပ္ရန္ျပင္ဆင္ျခင္း၊ ရလဒ္မ ်ားကိို

မတ္တမ္းတင္ျခင္း စသည္တိို႔ကိို ျပဳလိုပ္ရပါမည္။

ဤသိို႔ျပဳလိုပ္ႏိိုင္ရန္ သင္ခန္းစ်ာတိိုင္းနးပါးတြင္ လိုပ္ငန္းမ ်ားပါရိပါသည္။ တစ္ခ ိဳ႕လိုပ္ငန္းမ ်ားက ေဆြးေႏြးခ က္

ပံိုစံမ ်ားျဖစ္သည္။ ၎တိ႔က
ို ိိုျပဳလိုပ္ျခင္းက သင္၏ေတြးေခၚမႈစြမ္းရည္ကိို တိိုးတက္ေစပါမည္။

စ်ာအိုပ္ကိိုအသံိုးျပဳျခင္း
သင္ခန္းစ်ာတစ္ခိုစကိို စ်ာမ က္ႏ်ာတစ္မ က္ႏ်ာစ်ာ ဖြ႕ဲ စည္းထ်ားသည္။ (တခ ိဳ႕သင္ခန္းစ်ာမလြဲ၍)

သင္ခန္းစ်ာတစ္ခိုစတြင္ မိမိ၏သိမႈစြမ္းရည္ကိို စစ္ေဆးဖိို႔အတြက္ ေမးခြန္းတိိုမ ်ားပါရိသည္။

အခန္းတစ္ခန္းၿပးတိိုင္းတြင္ ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ပါရိပါသည္။

ဤစ်ာအိုပ္၏အဓိကရည္ရယ
ြ ္ခ က္မ်ာ သိပၸံဆိိုင္ရ်ာသေဘ်ာတရ်ားမ ်ားကိို သိရိန်ားလည္ၿပး ျပန္လည္အသံိုးခ
တတ္ရန္ျဖစ္ပါသည္။

တခ ိဳ႕ေမးခြန္းတိိုမ ်ား၏နံပါတ္စဥ္ကိို အဝါေရ်ာင္ေန်ာက္ခံျခယ္ထ်ားသည္။

ထိိုကဲ့သိို႔ ေမးခြန္းမ ိဳးသည္ မိမိ၏သိၿပးသ်ား ပည်ာမ ်ားကိို အသံိုးျပဳ၍ ေျဖဆိိုရမည့္ ေမးခြန္းျဖစ္သည္။

ဤစ်ာအိုပ္၏အသံိုးျပဳမႈကိို အေထ်ာက္အကူျဖစ္ေစရန္ ေလ့က င့္ခန္းစ်ာအိုပ္ ကိလ

ို ည္း အသံိုးျပဳႏိိုင္သည္။
 မ်ာတိက်ာ

ဇဝေဗဒ ဓ်ာတိုေဗဒ

အခန္း (၁) အပင္၏ခႏၶ်ာကိယ

ို ္လိုပ္ငန္းစဥ္မ ်ား အခန္း (၆) ျဒပ္ဝတဳ၏သဘ်ာဝ
၁.၁ အရြက္၏တည္ေဆ်ာက္ပံို ၁ ၆.၁ အမႈန္နိယ်ာမ ၃၃
၁.၂ အလင္းမအစ်ာဖြ႕ဲ စည္းျခင္း ၂ ၆.၂ ပ ံ႕ေရ်ာျခင္း ၃၄
၁.၃ အလင္းမအစ်ာဖြ႕ဲ စည္းျခင္းဆိိုင္ရ်ာ ၆.၃ ပ ံ႕ေရ်ာျခင္းပါေသ်ာ စမ္းသပ္ခ က္မ ်ား ၃၅
စမ္းသပ္ခ က္ ၃ ၆.၄ အေငြ႕ဖိအ်ား ၃၆
၁.၄ အျမစ္ ၄
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၃၇
၁.၅ ပင္စည္ ၅
၁.၆ ေရႏင့္တင
ြ ္းထြက္တိို႔ကိိုသယ္ပိို႔ျခင္း ၆ အခန္း (၇) ျဒပ္စင္ႏင့္ျဒပ္ေပါင္း
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၇ ၇.၁ အက္တမ္ ၃၈
၇.၂ ျဒပ္စင္ႏင့္ဓ်ာတိုသေကၤတ ၃၉
အခန္း (၂) သတၱဝါ၏အ်ာဟ်ာရရိပိုံ ၇.၃ အလည့္မန္ဇယ်ား ၄ဝ
၂.၁ အစ်ာအ်ာဟ်ာရမ ်ား ၈ ၇.၄ ျဒပ္ေပါင္း ၄၁
၂.၂ မ တစြ်ာစ်ားသံိုးျခင္း ၉ ၇.၅ ပံိုေသနည္း ၄၂
၂.၃ အစ်ာေျချခင္းႏင့္ စိုတ္ယူျခင္း ၁ဝ ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၄၃
၂.၄ လူ၏အစ်ာေျခအဖြ႕ဲ အစည္း ၁၁
၂.၅ သြ်ား ၁၂ အခန္း (၈) ျဒပ္ေႏ်ာႏင့္ေပ ်ာ္ရည္
၂.၆ ဇဝဓ်ာတ္ကူပစၥည္းမ ်ား ၁၃ ၈.၁ ျဒပ္ေႏ်ာလ်ား၊ ျဒပ္ေပါင္းလ်ား ၄၄

ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၁၄ ၈.၂ ပတ္ဝန္းက င္ရိျဒပ္ေပါင္းမ ်ား ၄၅

၈.၃ ေပ ်ာ္ရည္ ၄၆
အခန္း (၃) ေသြးလည္ပတ္ျခင္း ၈.၄ ေပ ်ာ္ဝင္သတၱိ ၄၇
၃.၁ လူ၏ေသြးလည္ပတ္ျခင္းအဖြဲ႕အစည္း ၁၅ ၈.၅ ေပ ်ာ္ဝင္သတၱိပါေသ်ာ စမ္းသပ္ခ က္မ ်ား ၄၈
၃.၂ ႏလံိုး ၁၆ ၈.၆ ျဒပ္ေႏ်ာမ ်ားကိို ခြထ
ဲ ိုတ္ျခင္း ၄၉
၃.၃ ေသြး ၁၇ ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၅၁
၃.၄ ေသြးေၾက်ာ ၁၈
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၁၉ အခန္း (၉) အရ်ာဝတဳမ ်ား၏ ေျပ်ာင္းလဲျခင္း
၉.၁ ႐ိုပ္ေျပ်ာင္းလဲျခင္းႏင့္ဓ်ာတ္ေျပ်ာင္းလဲျခင္း ၅၂
အခန္း (၄) စြမး္ အင္ဖဲြ႕ျခင္း ၉.၂ မးေလ်ာင္ျခင္း ၅၃
၄.၁ လူ၏အသက္ရွဴျခင္းအဖြ႕ဲ အစည္း ၂ဝ ၉.၃ အက္စစ္ႏင့္ဓ်ာတ္ျပဳျခင္းမ ်ား ၅၄
၄.၂ ဓ်ာတ္ေငြ႕ဖလယ္ျခင္း ၂၁ ၉.၄ ဓ်ာတ္ျပဳျခင္းမ်ာဘ်ာေတြျဖစ္သလဲ ၅၅
၄.၃ အစ်ာမစြမ္းအင္ရရိျခင္း ၂၂ ၉.၅ ဓ်ာတ္ျပဳျခင္းျဖစ္မျဖစ္မည္သိို႔သိႏိိုင္သနည္း ၅၆
၄.၄ ခႏၶ်ာကိိုယ္ႀကံ့ခိိုင္ေအ်ာင္ေနထိိုင္ျခင္း ၂၃
၉.၆ သံေခ းတက္ျခင္း ၅၇
၄.၅ ေဆးလိပ္ေသ်ာက္ျခင္း ၂၄ ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၅၈
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၂၅

အခန္း (၅) မ ိဳးပြ်ားျခင္း

၅.၁ မ ိဳးပြ်ားဆဲလ္မ ်ား ၂၆
၅.၂ လူ၏မ ိဳးပြ်ားျခင္းအဖြဲ႕အစည္း ၂၇
၅.၃ သ်ားဥဆဲလ္ ဘ်ာဆက္ျဖစ္မလဲ ၂၈
၅.၄ သေႏၶသ်ားမ ကေလးအျဖစ္သိို႔ ၂၉
၅.၆ ႀကးထြ်ားျခင္းႏင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးျခင္း ၃ဝ
၅.၇ ေနထိိုင္ဓေလ့ႏင့္ က န္းမ်ာေရး ၃၁
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၃၂
 ရူပေဗဒ ေန်ာက္ဆက္တြဲ

အခန္း (၁ဝ) ေရြ႕လ ်ားျခင္း အတိိုင္းအတ်ာႏင့္ကိရိယ်ာမ ်ား ၈၃

၁ဝ.၁ ဘယ္ေလ်ာက္ျမန္ျမန္၊ဘယ္ေလ်ာက္ ရလဒ္မ ်ားကိိုေဖ်ာ္ျပျခင္း ၈၅
ေႏးေႏး ၅၉
၁ဝ.၂ ႏႈန္းဆိိုင္ရ်ာတြက္ခ က္မႈမ ်ား ၆ဝ ခက္ဆစ္အဖြင့္အမ ်ား ၈၆
၁ဝ.၃ အကြ်ာအေဝးႏင့္အခ ိန္ျပဂရပ္ ၆၁
၁ဝ.၄ ေရြ႕လ ်ားမႈအဆင္ပိုံစံ ၆၂
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၆၃

အခန္း (၁၁) အသံ

၁၁.၁ တိုန္ခါမႈေၾက်ာင့္အသံထြက္ေပၚသည္ ၆၄
၁၁.၂ တိုန္ခါမႈအနည္းအမ ်ား ၆၅
၁၁.၃ အသံပ ံ႕ႏံ႔ပံို ၆၆
၁၁.၄ အသံလိႈင္းကိိုျမင္ျခင္း ၆၇
၁၁.၅ အသံကိိုၾက်ားရပံို ၆၈
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၆၉

အခန္း (၁၂) အလင္း

၁၂.၁ အလင္း၏ပင္ရင္းမ ်ား ၇ဝ
၁၂.၂ အရ်ာဝတဳ၏မ က္ႏ်ာျပင္ေပၚ အလင္း
က ေရ်ာက္ေသ်ာ္ ၇၁
၁၂.၃ အလင္းျပန္ျခင္းႏင္ပိုရ
ံ ိပ္ျဖစ္ေပၚျခင္း ၇၂
၁၂.၄ အလင္းယိိုင္ျခင္း ၇၃
၁၂.၅ အျဖွဴေရ်ာင္အလင္းတန္းႏင့္
ေရ်ာင္စဥ္ျဖ်ာျခင္း ၇၄
၁၂.၆ အေရ်ာင္ကိိုျမင္ျခင္း ၇၅
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၇၆

အခန္း (၁၃) သံလိိုက္

၁၃.၁ သံလိိုက္ႏင့္သံလိိုက္ပစၥည္း ၇၇
၁၃.၂ သံလိိုက္အ်ားႏင့္သံလိိုက္ဝင္႐ိိုးစြန္း ၇၈
၁၃.၃ သံလိိုက္စက္ကင
ြ ္း ၇၉
၁၃.၄ လ ပ္စစ္သံလိိုက္ ၈ဝ
၁၃.၅ ပိိုမိိုအ်ားေက်ာင္းေသ်ာလ ပ္စစ္သံလိိုက္ ၈၁
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၈၂
၁ အခန္း (၁) အပင္၏ခႏၶာကိုယ္လိုပ္ငန္းစဥ္ ္ား

၁.၁ အရြက၏
္ တည္ေဆာက္ပိုံ
အရြက္သည္အပင္၏ အစာထိုတ္လိုပ္ေသာ အစတ္အပိုင္းျဖစ္သည္။

အရြက္၏အစတ္အပိုငး္ ္ား
ရြကေ
္ ၾကာ ္ားသည္ အရြက္ဆဲလ္ ္ားဆသို႔ အရြက္ထတ
ဲ င
ြ ္ ကလို႐ိုိုဖးလ္
ေရကိုသယ္ေဆာင္ေပးသည္။ အရြက္ကို ပါရရသျဖင့္ အရြက္ ္ားသည္
အေထာက္အပံ့ လည္းေပးသည္။ အစ ္းေရာင္ရရသည္။

ရြကည
္ ာႇ သည္
အရြက္ကိုပင္စည္ႏရင့္
ဆက္ေပးသည္။
ရြကျ္ ပားသည္ အ ္ားအားျဖင့္
ပါးလႊာသျဖင့္ အလင္းေကာင္းစြာ
ေဖာက္ဝင္ႏိုင္သည္။

ကလို႐ိုိုဖးလ္
အပင္အ ္ားစိုသည္ အစ း္ ေရာင္ရရသည္။ ေရာင္ျခယ္ပစၥည္း ကလ႐ို
ို ဖို းလ္ ပါရရေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ကလို႐ိုိုဖးလ္သည္ ေန၏စြ ္းအင္ကို စိုတ္ယူသည္။ ဤစြ ္းအင္ျဖင့္ အပင္သည္အစာခ္က္လိုပ္သည္။

ေ းခြနး္ ္ား

၁ အျ စ္တို႔သည္ ္ားေသာအားျဖင့္ အစ ္းေရာင္ ရရပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။ ရရင္းျပပါ။

အရြက္၏အတြင္းပိုငး္
ေအာက္ပါပံိုသည္အရြက္ကို အလ္ားလိုက္ျဖတ္၍ ျဖတ္ထားေသာေနရာကို ၾကည့္လရ္င္ျ င္ရပံိုျဖစ္သည္။

ဖေယာင္းလႊာသည္ ေရဓာတ္ဆံိုး႐ိုံႈး ႈ အထက္အေပၚယံလာႊ သည္ အတြင္း

ေလ္ာ့နည္းေစျခင္းျဖင့္ အရြက္အား ထဲရရဆဲလ္ ္ားကို ကာကြယ္ေပးသည္။
ေျခာက္ေသြ႔ျခင္း ရ တင
ို ပ
္ ိုစ
ံ ဆ
ံ လ
ဲ ္ ္ားတြင္
ကာကြယ္ေပးသည္ အစာခ္က္လိုပ္ ႈ
အ ္ားဆံိုး ျဖစ္သည္။

ပြေယာင္းဆဲလ္ ္ားၾကား၌

ရြကေ
္ ၾကာသည္ ေလခိုေပါက္ ္ားစြာရရသည္။

အစာႏရင့ေ
္ ရကို ၎တို႔တြင္အစာခ္က္လိုပ္ ႈ

သယ္ေဆာင္သည္။ အနည္းငယ္ျဖစ္ေပၚသည္။
အရြကေ
္ ပါက္သည္ အေပါက္ျဖစ္ၿပး ကာဗြန္္ိုင္
ေအာက္အေပၚယံလာႊ သည္ အတြင္း
ေအာက္ဆို္္ႏရင့္ ေအာက္ဆဂ္င္တို႔ အဝင္
ထဲရရဆဲလ္ ္ားကို ကာကြယ္ေပးသည္။
အထြက္ျပဳလိုပ္သည္။

လိုပ္ငန္း (၁.၁) အေပၚလား။ ေအာက္လား။

၁ အရြက္တစ္ရက
ြ ္ကိုယူ၍ ေရေႏြးထည့္ထားေသာဇလံိုထဲသို႔ ထည့္ပါ။
၂ ထြက္လာေသာ ေလပူေပါင္း ္ားကို ေသခ္ာစြာၾကည့္႐ိုႈပါ။
၃ ည္သည့္ ္က္ႏရာျပင္ ပို ို ္ားျပားသနည္း။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။ ရရင္းျပပါ။

အဓကအခ္က္ ္ား
အရြက္သည္အပင္၏ အစာထိုတ္လိုပ္ေသာ အစတ္အပို္င္းျဖစ္သည္။
အရြက္တင
ြ ္ကလို႐ိုိုဖးလ္ပါသျဖင့္ အစ ္းေရာင္ရရသည္။ ၎ကေန၏စြ ္းအင္ကို စိုတ္ယူသည္။
အရြက္၏ေအာက္ဘက္တြင္ ကာဗြန္္ိုင္ေအာက္ဆို္ႏ
္ ရင့္ ေအာက္ဆဂ္င္ဝင္ထက
ြ ္ရန္ ရြက္ေပါက္ရရသည္။
အခန္း (၁) အပင္၏ခႏၶာကိုယ္လိုပ္ငန္းစဥ္ ္ား ၂

၁.၂ အလင္း အစာဖြ

ရ ႕ဲ စည္းျခင္း
ေ းခြနး္ ္ား
၁ နာ ည္ကိုၾကည့္ျခင္းျဖင့္ အလင္း ရအစာဖြ႕ဲ စည္းျခင္းျပဳလိုပ္ရန္ လိုအပ္အရာတစ္ခိုကိုေဖာ္ျပပါ။

အလင္း ရအစာဖြ႕ဲ စည္းျခင္းအတြက္ ကာဗြန္္ိုင္

ေအာက္ဆို္္၊ ေရ ႏရင့္ အလင္းစြ ္းအင္ တို႔
လိုအပ္ပါသည္။
ကာဗြန္္ိုင္ေအာက္ဆို္္ကို ေလထိုထဲ ရရရရသည္။
ေရကိုေျ ဆလႊာထဲ ရ ရရရသည္။
ေနေရာင္ျခည္
အလင္း ရအစာဖြ႕ဲ စည္းျခင္း ရ ရရရေသာအစာကို
အရြက္ထတ
ဲ င
ြ ္ သိုေလရာင္သည္။
ယင္းအစာသည္ အပင္၏ဇဝျ္ပ္ ျဖစ္ေပၚသည္။
(ဆိုလိုသည္ ရာ ေအာ္ဂဲနစ္ပစၥည္းျဖစ္သည္။)
ကာဗြန္္ိုင္ ဤျဖစ္စဥ္တင
ြ ္ အစာအျပင္ ေအာက္ဆဂ္င္ကို
ေအာက္ဆို္္ လည္းထိုတ္ေပးသည္။

အလင္း ရအစာဖြ႕ဲ စည္းျခင္းဆိုသည္ ရာ ေလထဲ ရ

ေရ
ကာဗြန္္ိုင္ေအာက္ဆို္္ႏရင့္ ေျ ထဲ ရ ေရတို႔ကို
ေန၏စြ ္းအင္အသံိုးျပဳ၍ေပါင္းစပ္ၿပး အစာဖြ႕ဲ စည္း
ျခင္းျဖစ္သည္။

လိုပ္ငန္း (၁.၂) အပင္ႏရင့္အလင္း

၁ ္ဳးတူရယ
ြ ္တူ အိုးစိုက္အပင္ ႏရစ္ပင္ကို ယူေဆာင္ပါ။
၂ အပင္တစ္ပင္စ၏ ပံိုသဏၭာန္၊ အရြယ္အစားႏရင့္ အေရာင္ တို႔ကို ရတ္သားပါ။
၃ အိုးတစ္ခိုကို အလင္းရေသာေနရာတြင္ ထားရရပါ။ ေနာက္တစ္ခိုကို ကတ္ထူစကၠဴဖာႏရင့္ ဖံိုးအိုပ္ပါ။
၄ ႏရစ္ပင္စလံိုးကို ေရပံို ရန္ေလာင္းပါ။
၅ တစ္ပတ္အၾကာတြင္ အပင္တစ္ပင္စ၏ ပံိုသဏၭာန္၊ အရြယ္အစားႏရင့္ အေရာင္ တို႔ကို ရတ္သားပါ။

အလင္းရရ အလင္း ရရ

ေ းခြနး္ ္ား

(၁) ည္သို႔ကာြ ျခားသနည္း။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။

(၂) ည္သည့္အေျခအေန ္ားကို ကန္းေသထားရရရ ည္နည္း။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။

ေ းခြနး္ ္ား

၂ လိုပ္ငန္း ၁.၂ တြင္ အေ ရာင္ထရ

ဲ ရအပင္၏ ကလို႐ိုိုဖးလ္ ္ား ည္သို႔ျဖစ္ကိုန္သည္ဟို ထင္သနည္း။

အဓကအခ္က္ ္ား
အရြက္သည္ အလင္း ရအစာဖြ႕ဲ စည္းျခင္းျဖင့္ ကို္ယ္တိုင္အစာခ္က္လိုပ္သည္။
အလင္း ရအစာဖြ႕ဲ စည္းျခင္းအတြက္ ေလထဲ က
ရ ာဗြန္္ိုင္ေအာက္ဆို္္၊ ေျ ထဲ ရေရႏရင့္ အလင္းစြ ္းအင္တို႔
လိုအပ္ပါသည္။
၃ အခန္း (၁) အပင္၏ခႏၶာကိုယ္လိုပ္ငန္းစဥ္ ္ား

၁.၃ အလင္း အစာဖြ

ရ ႕ဲ စည္းျခင္းဆင
ို ရ
္ ာ စ း္ သပ္ခ္က္
အပင္တင
ြ ္အလင္း အစာဖြ
ရ ႕ဲ စည္းျခင္း လိုပ္ လိုပ္ ည္သို႔သႏိုင္သနည္း။ အ႐ိုိုးရရင္းဆံိုးတစ္နည္း ရာ ေအာက္ဆဂ္င္
ထြက္ ထြက္ ၾကည့္ျခင္းျဖစ္သည္။ အပင္ကိုေရေအာက္တြင္ ထားရရျခင္းသည္ ထြက္ရရေသာ ေအာက္ဆဂ္င္ကို
ပူေပါင္း ္ားအျဖစ္ ေတြ႕ျ င္ရသည္။

လိုပ္ငန္း (၁.၃-က) ေအာက္ဆဂ္င္ထြက္ ထြက္

ပံိုတင
ြ ္ျပထားသည့္အတိုင္း ကရယာ ္ားကိုတပ္ဆင္ပါ။
ဓာတ္ေငြ႕
ေနေရာင္ရေသာေနရာတြင္ ထားရရၿပး ပူေပါင္း ္ားထြက္
စ ္းသပ္ႁပြန္
ထြက္ကို ၾကည့္႐ိုႈပါ။
ဇလံို
ဓာတ္ေငြ႕တစ္ဝက္ခန္႔ စိုေဆာင္းၿပးေသာအခါ ၎သည္
ေအာက္ဆဂ္င္ဟိုတ္ ဟိုတ္ ေအာက္ပါအတိုင္းစစ္ေဆးပါ။ ေရ

၁ ဇလံိုထဲလက္ထည့္ၿပး ႁပြန္၏အဝကိုလက္ ျဖင့္ပတ္ပါ။ ကေတာ့

၂ ေဇာက္ထိုးအတိုင္း ပတ္ထားလ္က္ ယူထိုတ္ပါ။
ေရေနအပင္
၃ လက္ ကိုဖယ္ၿပး ေရ ္ားျဖည္းညင္းစြာ ထြက္ပါေစ။
၄ ႀကဳတင္ၿပး းညႇ ္းထားေသာ ဖေယာင္းတိုင္ကိုျပင္ပါ။
အတံိုး
၅ ေရကိုန္လရ္င္ းခိုးအေပၚ ႁပြန္အဝကို ထားရရပါ။
ေရ စိုေစရန္သတထားပါ။ ေအာက္ဆဂ္င္ဟိုတ္လရ္င္ းေတာက္လာပါလ ့္ ည္။

ေ းခြနး္ ္ား

(၁) အဘယ္ေၾကာင့္ ေရေနအပင္အသံိုးျပဳသနည္း။

(၂) အဘယ္ေၾကာင့္ ေနေရာင္ရေသာေနရာတြင္ ထားရရသနည္း။

လိုပ္ငန္း (၁.၃-ခ) အလင္း ရအစာဖြ႕ဲ စည္းႏႈန္းကို စ ္းသပ္ေလ့လာျခင္း

ေအာက္ပါေ းခြန္းကိုေျဖဆိုရန္ စ ္းသပ္ခ္က္တစ္ခိုကို ျပင္ဆင္ၿပးျပဳလိုပ္ရ ည္ျဖစ္သည္။

အလင္းျပင္းအားႏရင့္ အလင္း ရအစာဖြ႕ဲ ႏႈန္း ဆက္စပ္ ႈရရသလား။

ဆက္စပ္ ႈရရခဲ့လရ္င္ အလင္းျပင္းအားကို အေျပာင္းအလဲဲျပဳလိုပ္ပါက အလင္း ရအစာဖြ႕ဲ စည္းႏႈန္းလည္း

ေျပာင္းလဲပါလ ့္ ည္။

၁ စ ္းသပ္ခ္က္ကိုျပင္ဆင္ပါ။
လိုပ္ငန္း ၁.၃-က အတိုင္းျပဳလိုပ္ႏိုင္သည္။ စိုေဆာင္း
ေသာဓာတ္ေငြ႕ေကာ္လအ
ံ ျ င့္ကို တိုင္းတာႏိုင္သည္။
ပို ိုလယ
ြ ္ကူေသာနည္း ရာ ထြက္ေပၚေသာပူေပါင္း
ပ ာဏကို ေရတြက္ျခင္းျဖစ္သည္။
အလင္းျပင္းအားကို လက္ႏိုပ္ဓာတ္္ းအသံိုးျပဳ၍
အေျပာင္းအလဲျပဳလိုပ္ႏိုငသ
္ ည္။
ကန္းေသ၊ကန္းရရင္ ္ားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားပါ။
ပို ိုတက္ေစရန္ အႀက ္ႀက ္ျပဳလိုပ္ၿပး ပ္ ္း ရ္ယူူပါ။
၂ ရလ္္ကိုခန္႔ ရန္းပါ။ အေၾကာင္းျပခ္က္ေပးပါ။
၃ စ ္းသပ္ခ္က္ ျပဳလိုပ္ ဆရာႏရင့္တိုင္ပင္ပါ။
၄ ရလ္္ ္ားကို ရတ္သားၿပး ရရင္းလင္းစြာ ေဖာ္ျပပါ။
၅ ေကာက္ႏိုတ္ခ္က္ခ္ပါ။ ခန္႔ ရန္းခ္က္ႏရင့္ ရလ္္ကိုႏႈင္းယရဥ္ပါ။

အဓကအခ္က္ ္ား
အလင္း ရအစာဖြ႕ဲ စည္းျခင္းျဖစ္ ျဖစ္ကို ေအာက္ဆဂ္င္ထြက္ ထြက္ျဖင့္ စစ္ေဆးႏိုင္သည္။
အလင္း ရအစာဖြ႕ဲ စည္းျခင္းလ္င္ျ န္စြာျဖစ္ေလေလ ေအာက္ဆဂ္င္ ္ားစြာထြက္ေလေလျဖစ္သည္။
အခန္း (၁) အပင္၏ခႏၶာကိုယ္လိုပ္ငန္းစဥ္ ္ား ၄

၁.၄ အျ စ္
အျ စ္သည္ ေျ ထဲတင
ြ ္ ရရေသာအပိုင္းျဖစ္သည္။

အျ စ္၏လိုပ္ငန္း ္ား
အျ စ္သည္ ေျ ထဲ ရ ေရႏရင့္တင
ြ ္းထြက္ ္ားကို စိုတ္ယူေပး
ပါသည္။ အျ စ္၏အျ စ္ေ ႊးဆဲလ္ ္ားက စိုတ္ယူေပးသည္။
အျ စ္သည္ အပင္ကို ေျ ထဲတင
ြ ္ ခိုင္ၿ ဲစြာ ကိုတ္တြယ္ေပး
ပါသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ေလ္ဏ္၊ ိုး္ဏ္ ေၾကာင့္ အပင္သည္
ယိုင္ လဲေအာင္ ထန္းေပးပါသည္။
တခ္ဳ႕အျ စ္ ္ားသည္ အစားအစာ ္ားကို သိုေလရာင္သည္။

ေရႏရင့္တြင္းထြကတ
္ ႔က
ို စ
ို ိုတ္ယူျခင္း
ေျ ႈန္ ္ားအၾကားတြင္ ေရ ္ားရရေနတတ္သည္။
တြင္းထြက္ ္ားသည္ ေရတြင္ေပ္ာ္ဝင္ေနသည္။
အျ စ္ေ ႊးဆဲလ္၏ ရရည္လ္ားေသာ ဆို္္တိုပလာဇံက
ေျ ႈန္အၾကားတြင္ ထိုးဝင္ၿပးေရႏရင့္ တြင္းထြက္တက
ို႔ ို
စိုတ္ယူသည္။

အျ စ္တို႔သည္လည္း အရြက္ ္ားကဲ့သို႔

စိုစြတ္ေသာ
အေရးပါလရသည္။
ေျ ႈန္ ္ား

အျ စ္ေ ႊး
ဆဲလ္

အျ စ္ထရ
ဲ ရဆဲလ္ ္ား

ေ းခြနး္ ္ား
၁ အျ စ္တင
ြ ္ ည္သည္က ေရစိုတ္ယူေပးသနည္း။
၂ အျ စ္သည္ အလင္း ရအစာဖြ႕ဲ စည္းျခင္းတြင္ ည္သို႔
ပါဝင္ကူသနည္း။

လိုပ္ငန္း (၁.၄) စားလို႔ရေသာ အျ စ္ ္ား

တခ္ဳ႕အပင္ ္ားသည္ အျ စ္တင
ြ ္ အစာသိုေလရာင္တတ္သည္။

ကၽြႏ္ိုပ္တို႔သည္ အျ စ္ကိုစားသံိုးျခင္းျဖင့္ ယင္းသိုေလရာင္စာကို

ရရရသည္။

ကၽြနို္ပ္တို႔စားသံိုးေသာ အျ စ္ႏရစ္ ္ဳးကိုေရြးခ္ယ္ပါ။ ၎အပင္၏

သြင္ျပင္ကိုဆသ
ြဲ ားပါ။ ထိုအျ စ္ ္ားကို ည္သို႔စားသံိုးေၾကာင္း စားသံိုးဖြယ္ျဖစ္ေသာ ေရေသာက္ျ စ္ ္ား
ေဖာ္ျပပါ။

အဓကအခ္က္ ္ား
အျ စ္၏လိုပ္ငန္း ္ား ရာ ေရစိုတ္ယူျခင္း၊ ကိုပ္တြယ္ျခင္း ႏရင့္ အစာသိုေလရာင္ျခင္း တို႔ျဖစ္ၾကသည္။
တခ္ဳ႕အျ စ္ ္ားသည္ ဆိုးသြ ္းေသာအေျခအေန ္ားတြင္ ရရင္သန္ျခင္းျဖင့္ အပင္ကိုတည္တံ့ေစသည္။
အျ စ္ႏရစ္ ္ဳးရရသည္။ ေရေသာက္ျ စ္ႏရင့္ ူျခားျ စ္ တို႔ျဖစ္ၾကသည္။
တခ္ဳ႕အျ စ္ ္ား၏ သိုေလရာင္စာ ္ားကို တရစာၦန္ႏရင့္ လူသား ္ားက စားသံိုးၾကပါသည္။
၅ အခန္း (၁) အပင္၏ခႏၶာကိုယ္လိုပ္ငန္းစဥ္ ္ား

၁.၅ ပင္စည္
ပင္စည္သည္အပင္တစ္ပင္လံိုးကို ေျ ေပၚတြင္ေထာက္ပံ့ေပးသည္။

ပင္စည္၏အထူအပါးႏရင့္ ေပါက္ေရာက္ ႈေပၚ ူတည္၍ အ ္ဳးအစား အ ္ဳး ္ဳးကြဲျပားသည္။

ပင္စည္သည္ အရြယ္အစား၊ ပံိုသဏၭာန္ ႏရင့္အထူအပါး အ ္ဳး ္ဳးရရပါသည္။

ကိုကဳလ္ပင္၊ ေညာင္ပင္၊ အိုန္းပင္ ကဲ့သို႔အပင္ ္ား၏ ပင္စည္ ္ားသည္ သစ္သားပါရရသည္။ ႀကး ားၿပး
ရရည္လ္ားသည္။ ၎တို႔ကို သစ္ပင္ ဟိုေခၚပါသည္။ အပင္ကိုခိုင္ခံေသာ အေထာက္အပံေပးသည္။
စေတာ္ဘယ္ရပင္၊ ဖ႐ိုံိုပင္၊ စပ္စ္ပင္ ကဲ့သို႔အပင္ ္ား၏ ပင္စည္ ္ားသည္ ေသးသြယ္ၿပး သစ္သား ပါရရပါ။
၎တို႔ကို ပင္ေပ္ာ့ ဟိုေခၚပါသည္။
ခ္င္း၊ အားလူး စေသာအပင္ ္ားတြင္ ပင္စည္သည္ေျ ေအာက္ထဲ၌ တည္ရရၿပး အစာသိုေလရာင္သည္။
၎တို႔ကို ေျ ေအာက္ပင္စည္ ဟိုေခၚသည္။
ပင္စည္သည္ အပင္၏အစတ္အပိုင္း ္ားကို ဆက္သြယ္ေပးသည္။

လိုပ္ငန္း (၁.၅) ေက္းဇူးတင္ပါသည္ တို႔ပင္စည္

တခ္ဳ႕ပင္စည္ ္ားကို လူသား ္ား၏ အက္ဳးအတြက္ အသံိုးျပဳၾကပါသည္။ ပင္စည္၏ စးပြားျဖစ္အေရးပါပံိုကို
ေလ့လာၾကရေအာင္။

အိုပ္စို ၃ စိုဖြ႕ဲ ၿပး ေအာက္ပါအေၾကာင္းအရာ ္ားကို ရရာေဖြၿပး ေလ့လာပါ။

အိုပစ
္ ို က ေဆးဖက္ဝင္ ပင္စည္ ္ား
အိုပစ
္ ို ခ ေဆာက္ေရးတြင္ အသံိုးျပဳေသာပင္စည္ ္ား
အိုပစ
္ ို ဂ စားသံိုးဖြယ္ျဖစ္ေသာ ပင္စည္ ္ား

တစ္ခိုစအတြက္ ေအာက္ပါအခ္က္အလက္ ္ားကို ထည့္သင

ြ ္းစဥ္းစားပါ။
ည္သည့္အပင္အ ္ဳးအစားျဖစ္သနည္း
ယင္းအပင္ ရ ည္သည့္ထက
ြ ္ကိုန္ ရရရသနည္း (ဥပ ာ ကၽြန္းပင္ ရ ကၽြန္းသစ္ ရရရသည္)
ည္သို႔အသံိုးဝင္ပါသနည္း
စးပြားျဖစ္အသံိုးခ္သည့္အခါ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေနာက္ဆက္တဆ
ြဲ ိုးက္ဳး ္ား ႏရင့္ေလရ္ာ့ခ္ႏိုင္ပိုံ

ပိုစတာတစ္ခိုျပဳလိုပ္ၿပး တစ္တန္းလံိုးသို႔ ေဆြးေႏြးတင္ျပပါ။

ေ းခြနး္ ္ား
၁ ပင္စည္၏ အဓကလိုပ္ငန္း ၃ ရပ္ကေ
ို ဖာ္ျပပါ။

အဓကအခ္က္ ္ား
ပင္စည္သည္အပင္တစ္ပင္လံိုးကို ေျ ေပၚတြင္ေထာက္ပံ့ေပးသည္။
ပင္စည္သည္ အပင္၏အစတ္အပိုင္း ္ားကို ဆက္သြယ္ေပးသည္။
ေျ ေအာက္ပင္စည္သည္ အစာသိုေလရာင္သည္။
အခန္း (၁) အပင္၏ခႏၶာကိုယ္လိုပ္ငန္းစဥ္ ္ား ၆

၁.၆ ေရႏရင့တ
္ င
ြ း္ ထြက္ တက
႔ို သ
ို ယ္ပ႔ျို ခင္း
အျ စ္သည္ ေရႏရင့္တင
ြ ္းထြက္တို႔ကို စိုတ္ယူသည္။ ထို႔ေနာက္တျခားအစတ္အပိုင္းသို႔ ည္သို႔ေရာက္ရရသနည္း။

လိုပ္ငန္း (၁.၆-က) ေရကိုသယ္သူသယ္သလဲ

၁ အရြက္ပါေသာ တ႐ိုိုတ္နံနံတစ္ပင္ကို ယူေဆာင္ပါ။
၂ ဘကာခြက္ထသ
ဲ ို႔ ေရထည့္ၿပး အစာဆိုးေဆးကို
အနည္းငယ္ထည့္ပါ။ အပင္ကို ခြက္ထတ
ဲ င
ြ ္
ေထာင္ တ္စာြ ထားရရပါ။
၃ အပင္အတြင္း ဆိုးေဆး၏စးဆင္း ႈကို ၾကည့္႐ိုႈပါ။
(တစ္ခါတရံလ္င္ျ န္စြာ စးဆင္းႏိုင္သျဖင့္ ေသခ္ာ
အျ စ္ထရ
ဲ ရ ေရေၾကာ၏
ၾကည့္႐ိုႈရန္လိုအပ္သည္။)
တည္ေနရာ
၄ အပင္၏ထပ္သို႔ ဆိုးေဆး ္ားေရာက္ေသာအခါ
အပင္ကိုယူထိုတ္ၿပး ေရျဖင့္ေဆးေၾကာပါ။
၅ အပင္၏အ႐ိုိုးကို ေသခ္ာစြာ ထက္ဝက္လရးျဖတ္ပါ။
လက္ကိုင္ ရန္ေျပာင္းျဖင့္ ျဖတ္ပိုင္းအဝကို ၾကည့္ပါ။
ေတြ႕ရရခ္က္ကို ပံိုျဖင့္ဆဲြသားေဖာ္ျပပါ။

ပင္စည္ထရ
ဲ ရ ေရေၾကာ၏
တည္ေနရာ

အရြက္ထရ
ဲ ရ ေရေၾကာ၏
တည္ေနရာ

လိုပ္ငန္း ၁.၆ ကိုျပဳလိုပ္ၿပးေနာက္ ဆိုးေဆးသည္အပင္၏ ေနရာတိုင္းကို ေရာက္ရရေၾကာင္း ေတြ႕ရ ည္။

ဆိုးေဆးသည္ ေရေၾကာထဲတင
ြ ္သာ ရရေနပါသည္။
ေရေၾကာ ္ားသည္ အပင္၏ခႏၶာကိုယ္တစ္ေလရ္ာက္ တိုးလ္ဳေပါက္ပိုက္က့သ
ဲ ို႔ ႁပြန္ ္ား ျဖစ္ၾကသည္။
၎တို႔သည္ ေသးငယ္သည္။ ပံိုတင
ြ ္ေရေၾကာ၏ တည္ေနရာ ္ားကို နက္ျပာေရာင္ျဖင့္ ျပထားသည္။
၎တို႔၏နံရံသည္ ာေၾကာၿပးထူထပ္သည္။ သစ္သားသည္ေရေၾကာ ္ားပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္
ေရေၾကာသည္ ေရႏရင့္တင
ြ ္းထြက္တို႔ကို သယ္ပို႔ေပးသည့္အျပင္ အပင္ကိုလည္းအေထာက္အပံေပးသည္။

လိုပ္ငန္း (၁.၆-ခ) ေရသယ္ပို႔ျခင္းကို အပူခ္န္က ည္သို႔သက္ေရာက္သနည္း

ဤလိုပ္ငန္း၏ေခါင္းစဥ္ရရ ေ းခြန္းကိုေျဖဆိုရန္ စ ္းသပ္ခ္က္တစ္ခို ျပင္ဆင္ၿပးျပဳလိုပ္ရ ည္။
ေအာက္ပါတို႔ကို ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ပါ။
၁ ည္သည္တို႔ကို ကန္းေသထား ည္နည္း။ ည္သည္တို႔ကို ေျပာင္းလဲ ည္နည္း။
၂ ည္သည္ကိုတိုင္းတာ ည္နည္း။ ည္သ႔တ
ို ိုင္းတာ ည္နည္း။ ည္သည့္အခ္န္တင
ြ ္တိုင္းတာ ည္နည္း။
၃ ရလ္္ ္ားကို ည္သို႔ ရတ္သား ည္နည္း။ ဂရပ္ျဖင့္ေဖာ္ျပႏိုင္သလား။
ျပင္ဆင္ခ္က္ကိုဆရာအားျပသပါ။ စ ္းသပ္ခ္က္ထ ္းေဆာင္ၿပး ေတြ႕ရရခ္က္ကိုသံိုးသပ္ပါ။

အဓကအခ္က္ ္ား
ေရေၾကာသည္ ရရည္လ္ားၿပး တိုးလ္ဳေပါက္ျဖစ္ေသာ ႁပြန္ျဖစ္သည္။
ေရေၾကာသည္ ေရႏရင့္တင
ြ ္းထြက္ကို သယ္ပို႔သည္။
သစ္သားသည္ ေရေၾကာျဖင့္ျပဳလိုပ္ထားသည္။
၇ အခန္း (၁) အပင္၏ခႏၶာကိုယ္လိုပ္ငန္းစဥ္ ္ား

အခန္း (၁) ျပန္လန

ရ ေ
္ လ့က္င့္ခန္း
၁ ေအာက္ပါစာရင္း ရစကားလံိုး ္ားကို ေပးထားေသာစာေၾကာင္း ္ားႏရင့္ သင့္ေလ္ာ္စာယရဥ္တပ
ြဲ ါ။
စကားလံိုး ္ားကို ထပ္ခါထပ္ခါသံိုးျခင္း၊ တစ္ခါ ရ္ သံိုးျခင္း ျပဳလိုပ္ေကာင္းျပဳလိုပ္ရ ည္။ [၅]

ကလိုို႐ိုဖ
ို းလ္ ေလ ကာဗြန္
္ င
ို ေ
္ အာက္ဆ္
ို ္ တင
ို ပ
္ ိုစ
ံ ဆ
ံ လ
ဲ ္ အေပၚယံလာႊ
အေၾကာ ရြကေ
္ ပါက္ ေအာက္ဆဂ္င္ ေျ ဆလႊာ ကလ႐ို
ို ပို လပ္စ္

(၁) အလင္း ရအစာဖြ႕ဲ စည္းျခင္းတြင္ အသံိုးျပဳေသာဓာတ္ေငြ႕

(၂) အလင္း ရအစာဖြ႕ဲ စည္းျခင္း ရ ရရရေသာဓာတ္ေငြ႕
(၃) အပင္သည္ေရကို ဤေနရာ ရရရရသည္
(၄) ေနေရာင္ျခည္ ရစြ ္းအင္ကို စိုတ္ယူေပးေသာ အစ ္းေရာင္ျခည္ပစၥည္း
(၅) အရြက္အတြင္း အလင္း ရအစာဖြ႕ဲ စည္းျခင္း အ ္ားဆံိုးျဖစ္ေသာေနရာ

၂ ပံိုတင
ြ ္အရြက္ႏရစ္ရြက္၏ အေပၚ ္က္ႏရာျပင္တို႔ကို ျပထားသည္။
အရြက္ႏရစ္ရြက္သည္ ျပင္ပတြင္ဤအရြယ္အတိုင္း ျဖစ္ၾကသည္။

ဇယားတစ္ခိုဆဲြသားၿပး ၎တို႔၏ တူညေသာ အခ္က္ ၅ ခ္က္ကိုေရးသားပါ။ [၅]

၃ ခင္ဆန္းသည္ ေရညႇပင္ႏရစ္ပင္၏ အလင္း ရအစာဖြ႕ဲ စည္းႏႈန္းကို ႏႈင္းယရဥ္ရန္ စ ္းသပ္ခ္က္ျပဳလိုပ္ခဲ့သည္။

သူ ၏တပ္ဆင္ပံိုကို ေအာက္တြင္ျပထားသည္။

ခ္င္တယ
ြ ္ဖန္တိုင္
ဘကာ

ေရ

ကေတာ့

ေရညႇပင္

(၁) သူ ၏စ ္းသပ္ခ္က္တြင္ ေျပာင္းလဲရ ည့္အခ္က္ကို ေဖာ္ျပပါ။ [၁]

(၂) သူ ၏စ ္းသပ္ခ္က္တြင္ ကန္းေသထားရရ ည့္ အခ္က္ ၃ ခ္က္ကိုေဖာ္ျပပါ။ [၃]
(၃) စ ္းသပ္ခ္က္တြင္ ည္သည္ကိုတိုင္းတာရ ည္နည္း။ [၁]
အခန္း (၂) သတၱဝါ၏အာဟာရရရရပံို ၈

၂.၁ အစာအာဟာရ ္ား

ကၽြႏ္ိုပ္တို႔သည္ အစားအစာကို ေန႔စဥ္စားသံိုးၾကသည္။

ပ႐ိုိုတင္း၊ ကာဘဟ
ို က
ို ္ၿ္တ္ႏရင့္ အဆ
၎တို႔ကိုခႏၶာကိုယ္အတြက္ အ ္ားဆံိုးလိုအပ္သည္။
ပ႐ိုတ
ို င္းကို ဆဲလ္အသစ္တည္ေဆာက္ျခင္းတြင္ လိုအပ္သည္။
ပ႐ိုိုတင္းပါေသာအစားအစာ ္ား
တခ္ဳ႕သည္ ဓာတိုျဖစ္စဥ္ ္ားတြင္ ပါဝင္သည္။ ဥပ ာ ဇဝဓာတ္ကူ
ပစၥည္း (စာ ္က္ႏရာ ၁၃) ႏရင့္ပဋပကၡပစၥည္း (စာ ္က္ႏရာ ၁၇)
ကာဘဟ
ို က္
ို ၿ္တ္သည္ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ စြ ္းအင္ေပးသည္။
သၾကားႏရင့္ ကဆဓာတ္တ႔သ
ို ည္ ကာဘိုဟိုက္ၿ္တ္ႏရစ္ ္ဳးျဖစ္သည္။
အဆသည္ စြ ္းအင္ေပးသည္။ အဆကိုအေရျပားေအာက္တြင္
သိုေလရာင္ႏိုင္သည္။ ခႏၶာကိုယ္ကိုေႏြးေစသည္။
ကဆဓာတ္ပါေသာအစားအစာ ္ား
ဗတာ င္ႏရင့္ သတၱဳဓာတ္
၎တို႔ကိုခႏၶာကိုယ္အတြက္ အနည္းငယ္သာလိုအပ္သည္။
အသးအႏရံႏရင့္ ဟင္းသးဟင္းရြက္တို႔တင
ြ ္ ေပါ ္ားသည္။
၎တို႔သည္စြ ္းအင္ထိုတ္ ေပးပါ။
ဗတာ င္ႏရင့္သတၱဳဓာတ္တခ္ဳ႕ကို စာ ္က္ႏရာ ၉ တြင္ျပထားသည္။

အ ရ္င္ဓာတ္ႏရင့္ ေရ
အ ရ္င္ဓာတ္သည္ အစာေျခလ ္းေၾကာင္းတြင္ အစားအစာကို အဆပါေသာအစားအစာ ္ား
ပံို ရန္ေရြ႕လ္ားေစသည္။
ကၽြႏ္ိုပ္တို႔၏ခႏၶာကိုယ္ ၆ဝ ရ ၇ဝ% သည္ေရျဖစ္သည္။

ေ းခြနး္ ္ား
၁ အစားအစာႏရင့္ အာဟာရ ည္သို႔ ကြာျခားသနည္း။
၂ အာဟာရ ၇ ္ဳး၏အ ည္ ္ားကို ေရးသားပါ။
၃ ခႏၶာကိုယ္စြ ္းအင္ျဖစ္ေစေသာ အာဟာရ ၂ ္ဳးကိုေဖာ္ျပပါ။
အ ရ္င္ဓာတ္ပါေသာအစားအစာ ္ား
လိုပ္ငန္း (၂.၁) ကာဘိုဟိုက္ၿ္တ္ပါသလား
ကာဘိုဟိုက္ၿ္တ္ႏရစ္ ္ဳးရရသည္။ အစားအစာ ္ားတြင္ ၎တို႔ပါရရ ရရကို စစ္ေဆးႏိုင္သည္။

ကဆဓာတ္ပါသလား
၁ အစားအစာ အပိုင္းအစေပၚသို႔ အိုင္အို္င္းအရည္
အနည္းငယ္ကို အစက္ခ္ထည့္ပါ။
၂ နက္ျပာေရာင္ေျပာင္းလရ္င္ ကဆဓာတ္ပါရရသည္။

သၾကားပါသလား
၁ အစားအစာကို ႀကတ္ေထာင္းၿပး အပူေပးႁပြန္ထဲထည့္ပါ။
ေရအနည္းငယ္ထည့္ၿပး ေ ႊေႏရာက္ပါ။
သၾကား အနည္း ္ားစြာ
၂ ဘင္းနစ္္စ္ေပ္ာ္ရည္ အနည္းငယ္ထည့္ပါ။
ပါရရ ငယ္ပါရရ ပါရရ
၃ ဖန္ႁပြန္ကို 80oC တြင္ေရပူတိုက္ပါ။
၄ ညာဘက္တင
ြ ္ျပထားသည့္အတိုင္း အေရာင္ေျပာင္းလဲ ႈကိုၾကည့္႐ိုႈပါ။

ရလ္္ ္ားကိုဇယားျဖင့္ ရတ္သားပါ။

အဓကအခ္က္ ္ား
ကၽြႏ္ိုပ္တို႔သည္ အာဟာရ ၇ ္ဳးလိုအပ္သည္။ ပ႐ိုိုတင္း၊ ကာဘိုဟိုက္ၿ္တ္၊ အဆ၊ ဗတာ င္၊ သတၱဳ၊
အ ရ္င္ႏရင့ေ
္ ရ တို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။
၉ အခန္း (၂) သတၱဝါ၏အာဟာရရရရပံို

၂.၂ ္ရ တစြာစားသံိုးျခင္း
ကၽြႏို္ပ္တို႔သည္ အာဟာရႏရင့္စြ ္းအင္ ရရရဖ႔အ
ို တြက္ အစာစားၾကသည္။

သစ္သးဝလရံႏရင့္ ဟင္းသးဟင္းရြက္
ဂ္ံဳ၊ေျပာင္း၊ဆန္တို႔တင
ြ ္ ကဆဓာတ္ႏရင့္
ပ႐ိုိုတင္အနည္းငယ္ ပါရရသည္။ တို႔တြင္ အ ရ္င္ဓာတ္ႏရင့္ ဗတာ င္
တို႔ ္ားစြာပါဝင္သည္။

ႏို႔ႏရင့္ႏို႔ထက
ြ ္ပစၥည္း ္ားတြင္
အဆႏရင့္ ပ႐ိုိုတင္း ္ားစြာ
ပါရရသည္။ ခ္ဳေသာစားဖြယ္တို႔တင
ြ ္ အသား၊ငါး၊ပဲ စသည္တို႔တြင္ ပ႐ိုိုတင္း
သၾကား ္ားစြာပါရရသည္။ ေပါ ္ားစြာပါရရသည္။

ကၽြႏို္ပ္တို႔စားသံိုးေသာ အစားအစာသည္ အာဟာရ ္ဳးစံိုႏရင့္ လံိုေလာက္ေသာစြ ္းအင္ ေပးစြ ္းႏိုင္ရ ည္။

ဤသည္ကို ္ရ တေသာအစားအစာ ဟိုေခၚပါသည္။
အစားအစာတြင္ အာဟာရသည္ လံိုေလာက္သည္ထက္ ေလ္ာ့နည္းေနလရ္င္ ထိုလူသည္ က္န္း ာ
ျဖစ္တတ္သည္။ ဤသည္ကို ခ္ဳ႕တဲျ့ ခင္း ဟိုေခၚပါသည္။
တခ္ဳ႕အာဟာရကို အ ္ားအျပားစားသံိုးျခင္းအား ေရရာင္ရရားရ ည္။ သၾကားဓာတ္လြန္စာြ စားသံိုးလရ္င္
သြားပိုးစားျခင္းျဖစ္တတ္သည္။ အဆ ္ားစြာစားသံိုးလရ္င္ အဝလြန္ျခင္းျဖစ္တတ္ၿပး အဝလြန္ျခင္းသည္
အဆစ္ ္ားထခိုိုက္ေစျခင္း၊ ႏရလံိုးေသြးေၾကာက္ဥ္းျခင္းႏရင့္ ဆးခ္ဳေရာဂါတို႔ကို ျဖစ္ေစဖို႔အားေပးသည္။

အာဟာရ ဥပ ာ ပင္ရင္း လိုပင

္ န္း ခ္ဳ႕တဲျ့ ခင္း
ဗတာ င္ ဗတာ င္ စ ခ္ဥ္ေသာအသး အနာက္က္ျခင္း၊ သြားဖံိုးေယာင္ျခင္း၊
အေရျပားျပဳျပင္ျခင္း အနာ က္က္ျခင္း
ဗတာ င္ ္ ႏို႔ႏရင့္ႏို႔ထက
ြ ္ကိုန္ အ႐ိုိုးဖြ႕ဲ စည္းျခင္း အ႐ိုိုးပြျခင္းေရာဂါ
သတၱဳဓာတ္ ကယ္လ္ဆယ ္ ႏို႔ႏရင့္ႏို႔ထက
ြ ္ကိုန္ အ႐ိုိုးဖြ႕ဲ စည္းျခင္း အ႐ိုိုး ခိုင္ျခင္း
သံ အနေရာင္အသား၊ ေဟ ိုဂလိုဘင္တင
ြ ္ ေသြးအားနည္းေရာဂါ
အစ ္းေရာင္အရြက္ ပါဝင္သည္ (ေအာက္ဆဂ္င္ ဝျခင္း)

ေ းခြနး္ ္ား
၁ ေပးထားေသာစာေၾကာင္း၏ ဆိုလိုရင္း ္ားကိုေဖာ္ျပပါ။
(၁) အ ရ္င္ဓာတ္ႏရင့္ ဗတာ င္တို႔ကို ္ားစြာစားသံိုးရ ည္။
(၂) ဤအာဟာရတို႔ကိုေကာင္းစြာ ရရရလရ္င္ ဆဲလ္အသစ္ တည္ေဆာက္ပါ၊ ျပဳျပင္ႏိုင္ပါ။
(၃) ဤအာဟာရတို႔ကို ္ားစြာစားသံိုးလရ္င္ ႏရလံိုးေသြးေၾကာက္ဥ္းျခင္းျဖစ္ဖို႔ အခြင့္ပို ္ားသည္။
၂ ႏို႔ႏရင့္ႏို႔ထက
ြ ္ကိုန္ ္ား ရ ရရရသည့္အာဟာရ ္ားကို ေဖာ္ျပပါ။

အဓကအခ္က္ ္ား
ရ္တေသာအစားအစာသည္ အာဟာရ ္ဳးစံိုႏရင့္ လံိုေလာက္ေသာစြ ္းအင္ ေပးစြ ္းႏိုင္သည္။
အာဟာရတစ္ ္ဳးကို လံိုေလာက္စာြ ရရရလရ္င္ ခ္ဳ႕တဲ့ျခင္းျဖစ္တတ္သည္။
အခန္း (၂) သတၱဝါ၏အာဟာရရရရပံို ၁ဝ

၂.၃ အစာေျချခင္းႏရင့္ စိုတယ

္ ျူ ခင္း
ကၽြႏ္ိုပ္တို႔စားသံိုးေသာအစာ ္ား ရ အာဟာရ ္ားကိုခႏၶာကိုယ္အတြက္ အသံိုးျပဳရန္ ည္သို႔ရယူသနည္း။

အစာေျခလ ္းေၾကာင္း
အစာေျခလ ္းေၾကာင္းဆိုသည္ ရာ ပါးစပ္ ရစ၍စအိုတြင္ဆံိုးေသာ ရရည္လ္ားေသာႁပြန္ျဖစ္သည္။
အစာေျခလ ္းေၾကာင္းတြင္ အစားအစာ ္ားကေ
ို ျခဖ္က္ၿပး ရရရေသာအစတ္အပင
ို ္း ္ားကို စိုတယ
္ သ
ူ ည္။

၂။ လ ္းေၾကာင္းတစ္ေလရ္ာက္တြင္ ေျခဖ္က္ခံရၿပး
ေသးငယ္ေသာ အစာအစတ္အပိုင္း ္ားက နံရံကို
ျဖတ္၍ ခႏၶာကိုယ္ထဲသို႔ဝင္သည္။ စိုတ္ယူျခင္းဟို
ေခၚသည္။

၁။ အစားအစာကို
ပါးစပ္ျဖင့္စားသည္။
အစာေျခလ ္းေၾကာင္း
၃။ စိုတ္ႏိုင္ေသာအရာ ္ား ရာ
၏အစျဖစ္သည္။
စင္အျဖစ္ စအို ရထက
ြ ္သည္။

အစာေျခလ ္းေၾကာင္းတြင္ ျဖစ္ပ္က္ေသာျဖစ္စဥ္ ္ား

အစာေျခဖ္က္ျခင္း
ပ႐ိုိုတင္း၊ကဆဓာတ္ႏရင့္ အဆတို႔သည္ ႀကး ားေသာ ေ ာ္လက္ၠဴး ္ားျဖစ္ၾကသည္။ ၎တို႔သည္အစာေျခ
လ ္းေၾကာင္း၏နံရံကို ျဖတ္ႏိုင္ပါ။
ႀကး ားေသာေ ာ္လက္ၠဴး ္ားကို ခႏၶာကိုယ္ဆလ
ဲ ္က အသံိုးျပဳႏိုင္ေသာ စိုတ္ယူႏိုင္ေသာ ေသးငယ္ေသာ
ေ ာ္လက္ၠဴးအျဖစ္သို႔ ေျပာင္းလဲျခင္းကို ေျခဖ္က္ျခင္း ဟိုေခၚပါသည္။

ကဆဓာတ္ေ ာ္လက္ၠဴးတစ္ခို သၾကားေ ာ္လက္ၠဴး ္ား ေ းခြနး္ ္ား

၁ အစာကိုအဘယ္ေၾကာင့္
ေျခဖ္က္ရသနည္း။
ႀကး ားေသာေ ာ္လက္ၠဴးကိုေျခဖ္က္ပံို

လိုပ္ငန္း (၂.၃) စိုတ္ယူျခင္း ပံိုစံတူျပဳလိုပ္ျခင္း

၁ ပံိုပါအတိုင္း ျပင္ဆင္ပါ။ ဗစၥကင္းအတ္သည္ အစာေျခလ ္းေၾကာင္း
နံရံႏရင့္ပိုစ
ံ ံတူသည္။ အလြန္ေသးငယ္ေသာ အေပါက္ ္ားပါရရသည္။
ဗစၥကင္းအတ္
၂ အတ္ထဲကို အေရာပစၥည္း ထည့္ၿပးခ္ည္ေႏရာင္ၿပးပါက အတ္ကို
ေရျဖင့္ေဆးေၾကာၿပး ရ ေရဇလံိုထသ
ဲ ို႔ထည့္ပါ။
၃ ၂ဝ နစ္ခန္႔ထားရရၿပး ဇလံိုထဲ ရေရကို စိုတ္တံျဖင့္စိုတ္ယူၿပး ေရ

ကဆဓာတ္ႏရင့္ သၾကားဓာတ္တို႔ရရ ရရ စ ္းသပ္ပါ။

ေ းခြနး္ ္ား ဂြ ္းျဖင့္ခ္ည္သည္ ထံိုး၍ခ္ည္သည္

(၁) အတ္ကိုအဘယ္ေၾကာင့္ ေသခ္ာစြာခ္ည္ေႏရာင္ရ ည္နည္း။ ကဆဓာတ္၊ ေရ

(၂) အတ္ကိုအဘယ္ေၾကာင့္ ေရေဆးၿပး ရဇလံိုထဲထည့္သနည္း။ ႏရင့သ
္ ၾကားအေရာ
(၃) ည္သည္ကအတ္ကို ျဖတ္သန္းႏိုင္သနည္း။ ရရင္းျပပါ။
(၄) ဤအာဟာရတို႔တြင္ ည္သည္ကိုသာ ေျခဖ္က္ဖို႔လိုသနည္း။

အဓကအခ္က္ ္ား
အစာတြင္ပါေသာ ႀကး ားေသာေ ာ္လက္ၠဴးကို ေသးငယ္ေသာေ ာ္လက္ၠဴးျဖစ္ေအာင္ ေျခဖ္က္ရသည္။
ေသးငယ္ေသာအာဟာရေ ာ္လက္ၠဴးကိုသာ အစာေျခလ ္းေၾကာင္းနံရံက စိုတ္ယူႏိုင္သည္။
၁၁ အခန္း (၂) သတၱဝါ၏အာဟာရရရရပံို

၂.၄ လူ၏အစာေျခအဖြ႕ဲ အစည္း

အစာေျခအဖြ႕ဲ အစည္းတြင္ အစာေျခလ ္းေၾကာင္းအျပင္ တံေတြးဂလင္း၊ အသည္းႏရင့္ ိုန္႔ခ္ဳအတ္ တို႔ပါဝင္သည္။

ပါးစပ္ ။ ။ သြားသည္အစာကို
ႀကတ္ဝါးသည္။ လရ္ာသည္အစာ
ကိုလံိုးနယ္သည္။ တံေတြးသည္

ပါးစပ္ ကဆဓာတ္ကို စတင္ေျခဖ္က္၏။

အစာေရၿ ဳ ။ ။ အစာသည္
တံေတြးဂလင္း ေအာက္သို႔ဆင္းသည္။
အစာအ ္ ။ ။ ဟိုက္ၿ္ဳကလိုရစ္
အက္စစ္သည္ ပိုး ႊား ္ားကို
အစာေရၿ ဳ ေသေစသည္။ ပ႐ိုိုတင္းကို
အသည္း စတင္ေျခဖ္က္သည္။
အူသ ္ ။ ။ ိုန္႔ခ္ဳအတ္ အ
ရ ရည္
အစာအ ္ ္ားသည္ အူသ ္တြင္ေရာက္ရရၿပး

သည္းေျခအတ္ ကဆဓာတ္၊ ပ႐ိုိုတင္းႏရင့္အဆ

တို႔ကိုေျခဖ္က္သည္။ ရရရေသာ
ိုန္႔ခ္ဳအတ္
အရာ ္ားကို အူသ ္နံရံသည္
အူ ႀကး စိုတ္ယူသည္။ ေရ၊ ဗတာ င္ႏရင့္
သတၱဳတို႔ကို ေျခဖ္က္ရန္ လိုဘဲ
အူသ ္ တစ္ခါတည္း စိုတ္ယူခံရသည္။
အူ ႀကး ။ ။ ေျခဖ္က္ႏိုင္ေသာ
စိုတ္ယူႏိုင္ေသာ အရာ ္ားသည္
ဤေနရာကိုေရာက္ရရသည္။
အူအတက္ ေရအနည္းငယ္စိုတ္ယူသည္။
လက္က္န္ ရာ စင္ျဖစ္သည္။
စအို

အသည္း ။ ။ သည္းေျခရည္ ထိုတ္လိုပ္သည္။ သည္းေျခအတ္

တြင္သိုေလရာင္သည္။ သည္းေျခရည္ သည္အူသ ္သို႔ဆင္းၿပး
အဆေျခဖ္က္ျခင္းတြင္ ပါဝင္သည္။
န
ို ႔ခ
္ ္ဳအတ္ ။ ။ ပ႐ိုိုတင္း၊ ကဆ ဓာတ္ႏရင့္ အဆကိုေျခဖ္က္ေသာ
အရည္ ္ားကို ထိုတ္လိုတ္သည္။ ၎တို႔ကို အူသ ္သို႔ပို႔သည္။

ေ းခြနး္ ္ား

၁ အစာကိုၿ ဳခ္ၿပးေသာအခါ အစာေျခလ ္းေၾကာင္းတစ္ေလရ္ာက္

စးဆင္းသည္။ ပါးစပ္ ရစအအ
ို ထ အစာျဖတ္သန္းသြားေသာ
အစတ္အပိုင္း ္ားကို အစဥ္လိုက္ေရးသားပါ။ အစာေျခလ ္းေၾကာင္းဓာတ္ ရန္ပံို
၂ အစာ ျဖတ္သန္းသြားေသာ အဂၤ ါ ၃ ခိုအ ည္ကိုေဖာ္ျပပါ။
၃ ဓာတ္ ရန္ပံိုတင
ြ ္ ေတြ႕ရေသာအဂၤ ါ ္ား အ ည္ကိုေဖာ္ျပပါ။

အဓကအခ္က္ ္ား
အစာေျခလ ္းေၾကာင္းဆိုသည္ ရာ ပါးစပ္ ရစ၍ စအိုတင
ြ ္ဆံိုးေသာ ရရည္လ္ားေသာႁပြန္ျဖစ္သည္။
အစာေျခလ ္းေၾကာင္းတြင္ ပါးစပ္၊ အစာေရၿ ဳ၊ အစာအ ္၊ အူသ ္၊ အူ ႀကးႏရင့္ စအိုတို႔ပါရရသည္။
အစာေျခအဖြ႕ဲ အစည္းတြင္ အစာေျခလ ္းေၾကာင္း အျပင္ တံေတြးဂလင္း၊ အသည္းႏရင့္ ိုန္႔ခ္ဳအတ္
တို႔ပါရရသည္။
အခန္း (၂) သတၱဝါ၏အာဟာရရရရပံို ၁၂

၂.၅ သြား
သြားသည္အစာကို ႀကတ္ဝါးေပးသည္။ ကၽြႏ္ိုပ္တို႔၏ပါးစပ္ထတ
ဲ င
ြ ္ သြားအ ္ဳး ္ဳးရရသည္။

ေႂကြဖိုးံ - ကယ္လ္
ဆယ ္ပါၿပး
ခိုင္ ာသည္။
ေရရ႕သြား စြယသ
္ ာြ း
ေႂကြ ေႂကြခံ - သက္ရရ
ေပါက္တူးပံို ခၽြန္ထက္သည္
ဆဲလ္ျဖင့္ဖ႕ြဲ စည္း
ထားသည္ အစာကိုအပိုင္း လူတြင္ေရရ႕သြား
ပိုင္းကိုက္ရန္ အတိုင္းအလိုပ္
သြားဖံိုး
လိုပ္သည္
အူတိုင္

အ ရ္င္ - သြားကို
အျ စ္
ေ း႐ိုိုးထဲတြင္ ၿ ဲၿ ံ
အံေရရ႕သြား အံသာြ း (အံဆိုးံ )
စြာတြယ္ေပးသည္
အခ္ဳင့္ပါသည္ အံေရရ႕သြားထက္
ေ း႐ိုိုး
အစာကိုေၾက ြ ပိုႀကးသည္
ေသြးေၾကာႏရင့္ ေအာင္ႀကတ္ရန္ အစာကိုေၾက ြ
အာ႐ိုံိုေၾကာ
ေအာင္ႀကတ္ရန္
ေရရ႕သြားကို ေ္ါင္လိုက္ထက္ဝက္ပိုင္းလရ္င္ ျ င္ရ ည့္ပံို

ေ းခြနး္ ္ား
၁ စြယ္သာြ းသည္ ေခြး ္ားတြင္ ပို ိုႀကး ားသည္။ ည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္နည္း။
၂ ေရရ႕သြား၏တည္ေဆာက္ပံိုက ၎၏လိုပ္ငန္းအတြက္ ည္သို႔အထူးျပဳထားသနည္း။

သြားကို ာေၾကာေသာေႂကြဖံိုးျဖင့္ ဖံိုးအိုပ္ထားသည္ဆိုေသာ္လည္း ေႂကြဖံိုးကိုအက္စစ္ကပ္က္စးေစသည္။

ထို႔ေၾကာင့္အက္စစ္ပါေသာအခ္ဳရည္ကို အၿ ဲေသာက္သံိုးျခင္းသည္ သြားတြင္အေပါက္ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။
စားၿပးစားႂကြင္း ္ား ပါးစပ္တင
ြ ္က္န္ရစ္ခဲ့လရ္င္ ဘက္တးရးယား ္ားက ၎တို႔ကိုစားသံိုးရာ ရ ထြက္ရရေသာ
အက္စစ္ေၾကာင့္လည္း သြားကိုပ္က္စးေစသည္။ ဤသည္ကို သြားပးို စား သည္ဟိုေခၚသည္။

ေ းခြနး္ ္ား
၃ သြားပိုးစားျခင္း ရ ည္သို႔ကာကြယ္ႏိုင္သနည္း။

လိုပ္ငန္း (၂.၅) အျ ႇဳပ္ထအခ္ဳရည္သည္ သြားကို ည္သို႔ျဖစ္ေစသနည္း

ဤလိုပ္ငန္းျပဳလိုပ္ရန္ သြားႏရစ္ေခ္ာင္းလိုအပ္ ည္။
၁ သြားကိုပံိုတြင္ျပထားသည့္အတိုင္း ခ္ည္ႀကဳးျဖင့္ခြက္ထတ
ဲ င
ြ ္
တြဲေလ္ာင္းထားပါ။
၂ ခြက္တစ္ခက
ြ ္တြင္ေရထည့္ၿပး ေနာက္တစ္ခြက္တင
ြ ္အျ ႇဳပ္ထ
အခ္ဳရည္တစ္ ္ဳးကိုထည့္ပါ။
၃ တစ္ပတ္ခန္႔ထားရရၿပး ေတြ႕ရရခ္က္ကိုေဖာ္ျပပါ။ သံိုးသပ္ပါ။

အဓကအခ္က္ ္ား
သြားသည္အစာကို ႀကတ္ဝါးေပးသည္။
လူတြင္သြားအ ္ဳးအစားေလး ္ဳးရရသည္။ ေရရ႕သြား၊ စြယ္သာြ း၊ အံေရရ႕သြားႏရင့္ အံသာြ းတို႔ျဖစ္ၾကသည္။
သြားကိုကယ္လ္ဆယ ္ျဖင့္ ျပဳလိုပ္ေသာေႂကြဖံိုးျဖင့္ ဖံိုးအိုပ္ထားၿပး အတြင္းထဲတင
ြ ္ သက္ရရဆဲလ္ျဖင့္
ျပဳလိုပ္ေသာေႂကြခံႏရင့္ အူတိုင္တို႔ျဖင့္ ဖြ႕ဲ စည္းထားသည္။
ေႂကြဖံိုးကိုအက္စစ္က ပ္က္စးေစသည္။
၁၃ အခန္း (၂) သတၱဝါ၏အာဟာရရရရပံို

၂.၆ ဇဝဓာတ္ကပ
ူ စၥညး္ ္ား
အစားအစာတြင္ပါရရေသာ ႀကး ားေသာေ ာ္လက္ၠဴး ္ားကို စိုတ္ယူႏိုင္ေသာေသးငယ္ေသာ ေ ာ္လက္ၠဴး ္ားအျဖစ္
ေျပာင္းလဲဖို႔လိုအပ္ပါသည္။ သြားသည္အစားအစာကို ေသးငယ္ေအာင္ျပဳလိုပ္ေပးေသာ္လည္း ေ ာ္လက္ၠဴး ္ားကို
ေျပာင္းလဲေစပါ။
ဇဝဓာတ္ကူပစၥည္းသည္ ရရရေသာသၾကားေ ာ္လ
ကဆဓာတ္ေ ာ္လက္ၠဴး၏ ကဆဓာတ္ေ ာ္လက္ၠဴး က္ၠဴးသည္အခ္ဳင့္ ရထြက္
ကဆဓာတ္ေ ာ္လက္ၠဴးက
တစ္စတ္တစ္ပိုင္း ကိုကပ
ြဲ ္က္သြားေအာင္ သြားသည္
အခ္ဳင့္ထဲသို႔ ဝင္ဆံ့သည္
ျပဳလိုပ္သည္

ဇဝဓာတ္ကူပစၥည္း ရာ
ဇဝဓာတ္ကူပစၥည္း အခ္ဳင့္
ေျပာင္းလဲလ္က္
ရရသည္

ဇဝဓာတ္ကူပစၥည္းက ကဆဓာတ္ေ ာ္လက္ၠဴးကို ည္သို႔ေျခဖ္က္ေၾကာင္းျပပံို

အစာေျခဖ္က္ျခင္းတြင္ ပစၥည္းတစ္ ္ဳးသည္
ပစၥည္းအသစ္အျဖစ္သို႔ ေျပာင္းလဲသည္။
အစာေျခရည္ထဲတင
ြ ္ ဇဝဓာတ္ကပ
ူ စၥညး္
ဟိုေခၚေသာ ဓာတိုပစၥည္း ္ားပါရရသည္။
၎တို႔သည္ အစာေျခဖ္က္ျခင္းတြင္ ပါဝင္
ကူညသည္။ ၎တို႔ကိုယ္တိုင္ ေျပာင္းလဲ
ျခင္း ရရပါ။
ဇဝဓာတ္ကူပစၥည္း ္ားသည္ တက္သည္။
ဆိုလိုသည္ ရာ ကဆဓာတ္အတြက္ တစ္ ္ဳး၊
ပ႐ိုိုတင္းအတြက္ တစ္ ္ဳး၊ အဆအတြက္
တစ္ ္ဳးျဖစ္သည္။
ေ းခြနး္ ္ား
၁ သြားသည္အစားအစာကို အပိုင္းပိုင္းျဖစ္
ေအာင္ျပဳလိုပ္ေပးသည္။ ဤသို႔ျဖစ္ျခင္း
သည္ ဇဝဓာတ္ကူပစၥည္း၏ အစာေျခဖ္က္
ျခင္းအား ည္သို႔ကူညသနည္း။
၂ ပ႐ိုိုတင္းကို အ ိုင္ႏိုအက္စစ္ ဟိုေခၚေသာ
ေသးငယ္ေသာ ေ ာ္လက္ၠဴး ္ားစြာျဖင့္
အတန္းလိုက္ ဖြ႕ဲ စည္းသည္။ ပ႐ိုိုတင္းကို
ေျခဖ္က္ပံိုကို ပံိုျဖင့္ဆဲြသားပါ။
လိုပ္ငန္း (၂.၆) ကဆဓာတ္ကို ေျခဖ္က္ျခင္း
ကဆဓာတ္ကို ေျခဖ္က္ေသာ ဇဝဓာတ္ကူပစၥည္း
အ ည္ ရာ အ ိုင္းေလ့စ္ျဖစ္သည္။
၁ ဖန္ႁပြန္ႏရစ္ေခ္ာင္းကို A ႏရင့္ B ဟို ရတ္သားပါ။
၂ ဖန္ႁပြန္တစ္ခိုကို ကဆရည္ 5 cm3 ထည့္ပါ။
၃ ႁပြန္ A ထဲသ႔ို အ ိုင္းေလ့စ္ 5 cm3 ထည့္ပါ။
ႁပြန္ B ထဲသ႔ို ေရ 5 cm3 ထည့္ပါ။
ႏရစ္ခိုစလံိုးကို ေႏြးေသာေနရာတြင္ နစ္ ၂ဝ
ခန္႔ထားရရပါ။
၄ စိုတ္တံျဖင့္ ႁပြန္ A ထဲ ရအရည္ အနည္းငယ္ကို
ခ္ဳင့္ခြက္ပါေသာ အျဖၠဴေရာင္ ဗန္းအျပားတြင္
ထည့္ပါ။ အိုင္အို္င္းအနည္းငယ္ထည့္ပါ။
ေတြ႕ရရ ခ္က္ကို ရတ္သားပါ။
၅ ႁပြန္ B ကို အဆင့္ ၄ အတင
ို ္း စ ္းသပ္ပါ။
၆ စိုတ္တံျဖင့္ ႁပြန္ A ထဲ ရအရည္ အနည္းငယ္ကို
အပူေပးႁပြန္ထဲထည့္ပါ။ ဘင္းနစ္္စ္ေပ္ာ္ရည္
အနည္းငယ္ထည့္ပါ။ 80oC တြင္ ၃ နစ္ခန္႔
ေရပူတိုက္ပါ။ ေတြ႕ရရခ္က္ကို ရတ္သားပါ။
၇ ႁပြန္ B ကို အဆင့္ ၆ အတင
ို ္း စ ္းသပ္ပါ။
၈ ရလ္္ ္ားအတြက္ အေၾကာင္းျပခ္က္ေပးပါ။

အဓကအခ္က္ ္ား
အစာေျခဖ္က္ျခင္းတြင္ ႀကး ားေသာေ ာ္လ
က္ၠဴူး ္ားကို ေသးငယ္ေသာေ ာ္လက္ၠဴး
အသစ္ ္ားအျဖစ္သို႔ ေျပာင္းလဲသည္။
ဇဝဓာတ္ကူပစၥည္း ္ားသည္ အစာေျခဖ္က္
ျခင္းတြင္ကူညသည္။ ကိုယ္တိုင္ေျပာင္းလဲ
ျခင္း ရရပါ။ ကဆရည္ ႏရင့္ ကဆရည္ႏရင့္
အ ိုင္းေလ့စ္အေရာ ေရအေရာ
ဇဝဓာတ္ကူပစၥည္း ္ားသည္ တက္သည္။
အခန္း (၂) သတၱဝါ၏အာဟာရရရရပံို ၁၄

အခန္း (၂) ျပန္လန

ရ ေ
္ လ့က္င့္ခန္း
၁ ေအာက္ပါဇယားသည္ အစားအစာ ၁ဝ ္ဳးတြင္ ပါဝင္ေသာ ကာဘိုဟိုက္ၿ္တ္ပ ာဏကို ျပသသည္။

အစားအစာ ၁ဝဝ ဂရ တ
္ င
ြ ္
အစားအစာ ပါဝင္ေသာ
(၁) ကာဘိုဟိုက္ၿ္တ္အ ္ားဆံိုးပါေသာ
ကာဘဟ
ို က
ို ၿ္ ္တ္ပ ာဏ/ g
အစားအစာအ ည္ကို ေဖာ္ျပပါ။ [၁]
ပန္းသး 9
(၂) ဘစကြပ္ ၅ဝ ဂရ ္ စားသံိုးလရ္င္
ငရက္ေပ္ာသး 20 ကာဘိုဟိုက္ၿ္တ္ ဂရ ္ ည္ ရ္ရရရ
ပဲႀကး 17 ည္နည္း။ [၁]
ဘစကြပ္ 66 (၃) ထ င္းတြင္သၾကား ပါရရပါ။ ည္သည့္
ေပါင္ ိုန႔္ 45 ကာဘိုဟိုက္ၿ္တ္အ ္ဳးအစား ပါရရပါ
ၾကက္ကင္ 0 သနည္း။ [၁]
အိုန္းသး 4 (၄) ကာဘိုဟိုက္ၿ္တ္ ပါေသာ အစားအစာ
ၾကက္ဥ 0 ေလး ္ဳး အ ည္ ္ားကိုေရးပါ။ [၁]

ငါး 0 (၅) ဤေလး ္ဳးတြင္ ည္သည့္အာဟာရ

ပါရရတတ္သနည္း။ [၁]
ဆတ္သား 0
ထ င္း 30

၂ ေအာက္ေဖာ္ျပပါပံိုသည္ လူ႕အစာေျခအဖြ႕ဲ အစည္း၏ တစ္စတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္သည္။

(၁) အညႊန္း A ႏရင့္ D အ ည္ကိုေရးပါ။ [၂]

A
E (၂) ပ႐ိုိုတင္းေျခဖ္က္ျခင္းျဖစ္ေပၚေသာအဂၤ ါ
B ႏရစ္ ္ဳး၏အညႊန္းအကၡရာကိုေရးပါ။ [၂]
(၃) အစာစိုတ္ယူျခင္းျဖစ္ေပၚေသာအဂၤ ါ၏
D အညႊန္းအကၡရာကိုေရးပါ။ [၁]
C
(၄) အညႊန္း B ၏လိုပ္ငန္းကိုေရးပါ။ [၂]

၃ ေအာင္လရသည္အ ိုင္းေလ့စ္ေပၚ အပူ၏သက္ေရာက္ ႈကို စ ္းသပ္

ေလ့လာခဲ့သည္။
အပူေပးႁပြန္ P ႏရင့္ Q ထဲသို႔ အ ိုင္းေလ့စ္ေပ္ာ္ရည္ကို ထည့္သည္။
ႁပြန္ P ကိုအပူေပးသည္။ ႁပြန္ Q ကိုအပူ ေပးပါ။
ႁပြန္ P ကိုအခန္းအပူခ္န္တင
ြ ္ ေခတၱထားရရသည္။
အပူေပးၿပးေသာ အပူ ေပးေသာ
ႁပြန္တစ္ခိုစထဲသို႔ ကဆဓာတ္ေပ္ာ္ရည္ကို ထည့္သည္။
အ ိုင္းေလ့စ္ႏရင့္ အ ိုင္းေလ့စ္ႏရင့္
၁ဝ နစ္ၾကာေသာအခါ ႁပြန္တစ္ခိုစတြင္ သၾကားရရ ရရ စစ္ေဆးသည္။ ကဆဓာတ္ ကဆဓာတ္
ႁပြန္ Q တြင္သၾကားရရၿပး ႁပြန္ P တြင္သၾကား ရရေၾကာင္း ေတြ႕ရရသည္။
(၁) ဤစ ္းသပ္ခ္က္တြင္ ေအာင္လရသည္ ည္သည့္အရာကို ေျပာင္းလဲခဲ့သနည္း။ [၁]
(၂) သူ ေျပာင္းလဲဘဲ ကန္းေသထားရရေသာအရာ ၂ ခိုကိုေဖာ္ျပပါ။ [၂]
(၃) ေအာင္လရသည္ ေအာက္ပါအတိုင္း ေကာက္ႏိုတ္ခ္က္ခ္ခဲ့သည္။
“အပူသည္အ ိုင္းေလ့စ္ကိုပ္က္စးေစသည္။”
သူ၏ေကာက္ႏိုတ္ခ္က္ကို ရလ္္သည္ ည္သို႔ေထာက္ခံေၾကာင္း ရရင္းျပပါ။ [၃]

၄ ေအာက္ပါစာေၾကာင္း ္ား ရ အ ရန္စာေၾကာင္း ႏရစေ

္ ၾကာင္းကိုေရြးပါ။ [၂]
သြားသည္ႀကး ားေသာအစားအစာကို ေသးငယ္ေသာအစာအျဖစ္ ေျပာင္းလဲေစသည္။
သြားသည္ႀကး ားေသာအာဟာရကို ေသးငယ္ေသာအာဟာရအျဖစ္ ေျပာင္းလဲေစသည္။
ဇဝဓာတ္ကူပစၥည္းသည္ ႀကး ားေသာအစားအစာကို ေသးငယ္ေသာအစာအျဖစ္ ေျပာင္းလဲေစသည္။
ဇဝဓာတ္ကူပစၥည္းသည္ ႀကး ားေသာအာဟာရကို ေသးငယ္ေသာအာဟာရအျဖစ္ ေျပာင္းလဲေစသည္။
၁၅ အခန္း (၃) ေသြးလည္ပတ္ျခင္း

၃.၁ လူ၏ေသြးလည္ပတ္ျခင္းအဖြ႕ဲ အစည္း

ေ းေစ့ေအာက္ လည္ပင္းတြင္ လက္ႏရစ္ေခ္ာင္းကိုတင္ၾကည့္ပါ။ ေသြးခိုန္ျခင္းကို ခံစားရသလား။
ေသြးလည္ပတ္ျခင္းအဖြဲ႕အစည္း၏ဖြဲ႕စည္းပံို

ဥးေခါင္းႏရင့္ဥးေႏရာက္

အဆိုတ္သို႔ ေသြးလႊတ္ေၾကာ

ခႏၶာကိုယ္ ရ ေသြးျပန္ေၾကာ
အဆိုတ္
အဆိုတ္ ရ ေသြးျပန္ေၾကာ

ႏရလံိုး ခႏၶာကိုယ္သို႔ ေသြးလႊတ္ေၾကာ

အစာေျခအဖြ႕ဲ အစည္း

ႂကြက္သား

တျခားအဂၤ ါ

ႏရလံိုးတစ္ခါညစ္တိုင္း ေသြးခိုန္ျခင္းကိုတစ္ခါ စ ္း လ ့္ ည္။ ႏရလံိုးသည္ဘဝတစ္ေလရ္ာက္ ညစ္လိုက္

နားလိုက္ ျပဳလိုပ္သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ေသြးကို ခႏၶာကိုယ္အႏရရံ႔ တြန္းပို႔ေနပါသည္။
ေသြးသည္ေသြးေၾကာဟိုေခၚေသာ ႁပြန္ ္ားထဲတင
ြ ္စးဆင္းပါသည္။

ေသြးလည္ပတ္ျခင္းအဖြဲ႕အစည္း၏လိုပ္ငန္း
ေသြးလည္ပတ္ျခင္းအဖြ႕ဲ အစည္း၏ အဓကလိုပ္ငန္း ရာ ေအာက္ဆဂ္င္ကိုခႏၶာကိုယ္အႏရံ႔ သယ္ပို႔သည္။
ေသြးသည္အဆိုတ္ကိုျဖတ္သန္းစဥ္ အဆိုတ္ထရ
ဲ ရေလ ရ ေအာက္ဆဂ္င္သည္ ေသြးထဲသို႔စ ့္ဝင္ပါသည္။
ေအာက္ဆဂ္င္ ္ားစြာပါေသာေသြးသည္ အနေရာင္ေတာက္ေတာက္ျဖစ္သည္။ ဤသည္ကို ေသြးသန္႔ဟို
ေခၚပါသည္။ ေသြးသန္႔ကိုႏရလံိုးက ခႏၶာကိုယ္အႏရံ႔ တြန္းပို႔ပါသည္။
ခႏၶာကိုယ္ဆလ
ဲ ္သို႔ေရာက္ခ္န္တင
ြ ္ ေသြးထဲ ရေအာက္ဆဂ္င္သည္ ထြက္သြားၿပးဆဲလ္ထဲသို႔စ ့္ဝင္ပါသည္။
ေအာက္ဆဂ္င္နည္းပါေသာေသြးသည္ ခရ ္းနေရာင္ျဖစ္သည္။ ဤသည္ကို ေသြးညစ္ဟိုေခၚသည္။
ေသြးညစ္ကိုခႏၶာကိုယ္ဆလ
ဲ ္ ္ား ရ ႏရလံိုးသို႔ျပန္လည္သယ္ေဆာင္သည္။

ေ းခြနး္ ္ား
ပံိုကိုၾကည့္၍ေျဖဆိုပါ။
၁ ေသြးလႊတ္ေၾကာသည္ ေသြးကို ႏရလံိုးဆသို႔ သို႔ ဟိုတ္ ႏရလံိုး ရအေဝးသို႔ သယ္ေဆာင္သလား။
၂ ေသြးျပန္ေၾကာသည္ ေသြးကို ည္သည့္ဥးတည္ဘက္ျဖင့္ သယ္ေဆာင္သနည္း။
၃ ႏရလံိုး၏ ည္သည့္ဘက္ျခ ္းတြင္ ေသြးသန္႔ရရသနည္း။ ( ရတ္ခ္က္။ ။ ပံိုသည္သင့္အား ္က္ႏရာ ူသည္။)
၄ ပံိုတင
ြ ္ႏရလံိုး၏ အျခ ္းႏရစ္ျခ ္းသည္ တိုက႐ို
္ ိုက္ဆက္သယ
ြ ္ျခင္း ရရေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။ ေသြးသည္
ႏရလံိုး၏ညာဘက္ျခ ္း ရ ဘယ္ဘက္ျခ ္းသို႔ ေရာက္ရရပံိုကိုေဖာ္ျပပါ။

အဓကအခ္က္ ္ား
ေသြးလည္ပတ္ျခင္းအဖြ႕ဲ အစည္းတြင္ ႏရလံိုး၊ေသြးေၾကာႏရင့္ ေသြးတို႔ပါဝင္သည္။
ႏရလံိုး၏ညစ္ျခင္းေၾကာင့္ ေသြးေၾကာထဲတင
ြ ္ ေသြးသည္စးဆင္းသည္။
ေသြးသည္ေသြးလႊတ္ေၾကာျဖင့္ ႏရလံိုး ရခႏၶာကို္ယ္သို႔၊ ေသြးျပန္ေၾကာျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္ ရႏရလံိုးသို႔ စးဆင္း၏။
ေသြးသည္အဆိုတ္တင
ြ ္ ေအာက္ဆဂ္င္ကိုယူၿပး ခႏၶာကိုယ္ဆလ
ဲ ္တြင္ ေအာက္ဆဂ္င္ကို ေပးသည္။
 အခန္း (၃) ေသြးလည္ပတ္ျခင္း ၁၆

၃.၂ ႏရလိုးံ
ႏရလံိုးသည္ ရင္ဘတ္၏ အလယ္ဘယ္ဘက္ နံ႐ိုိုး ္ားေအာက္တြင္ တည္ရရသည္။

ႏရလိုးံ ၏တည္ေဆာက္ပံို
အဆိုတ္သို႔ ႏရလံိုးသည္ႂကြက္သားျဖင့္
ခႏၶာကိုယ္သို႔
ေသြးလႊတ္ေၾကာ
ေသြးလႊတ္ေၾကာ ျပဳလိုပ္ထားသည္။
ခႏၶာကိုယ္ ရ
ေသြးျပန္ေၾကာ အဆိုတ္ ရ ေ းခြနး္ ္ား
အထက္အခန္း ေသြးျပန္ေၾကာ
၁ ႏရလံိုးတြင္အခန္း ၄ ခန္းရရသည္။

အဆို႔ရရင္
(၁) အဆိုတ္ ရေသြးဝင္ေသာ
အဆို႔ရရင္ (၂) ခႏၶာကိုယ္ ရေသြးဝင္ေသာ
ေအာက္အခန္း (၃) အဆိုတ္သို႔ေသြးပို႔ေသာ
(၄) ခႏၶာကိုယ္သို႔ေသြးပို႔ေသာ
ေသြးညစ္ (၅) ေသြးညစ္ပါရရေသာ
ညာဘက္ျခ ္း ဘယ္ဘက္ျခ ္း ေသြးသန္႔ (၆) ေသြးသန္႔ပါရရေသာ
အခန္း ္ားကိုေဖာ္ျပပါ။

ႏရလိုးံ ၏အလိုပလ
္ ိုပ္ပိုံ
ႏရလံိုးတစ္ခါခိုန္ခ္န္ ေအာက္ပါတို႔ျဖစ္ေပၚသည္။
ညစ္ျခင္း နားျခင္း
ႏရလံိုးႂကြက္သားက္ံဳ႕ၿပး ေသြးကိုေသြးလႊတ္
ေၾကာထဲသို႔တန
ြ ္းထိုတ္သည္။
ႏရလံိုးႂကြက္သားနားၿပး ေသြးျပန္ေၾကာထဲရရ
အဆို႔ရရင္ အဆို႔ရရင္
ပတ္သည္ ပြင့သ
္ ည္
ေသြးသည္ႏရလံိုးထဲဝင္သည္။
ေသြးကိုညစ္ထိုတ္ၿပးခ္န္ ေနာက္ျပန္ စးဆင္းဖို႔
အဆို႔ရရင္ ္ားက ထန္းသ ္းေပးသည္။

လိုပ္ငန္း (၃.၂) ေလ့က္င့္ခန္းျပဳလိုပ္ျခင္းသည္ ေသြးခိုန္ႏႈန္းကို ည္သို႔ျဖစ္ေစသနည္း

ႏရလံိုးတစ္ခါညစ္တိုင္း ေသြးသည္ေသြးလႊတ္ေၾကာထဲသို႔ အရရန္အဟိုန္ျဖင့္ တိုးဝင္
စးဆင္သည္။ အေရျပားႏရင့္နးစပ္ေသာ ေသြးလႊတ္ေၾကာေပၚသို႔ လက္ျဖင့္ခံစား
ၾကည့္လရ္င္ ေသြးလႊတ္ေၾကာေဖာင္းလာသည္ကို ခံစားရပါသည္။ ပံိုတင
ြ ္ႏရစ္ေနရာ
ျပထားသည္။ ၎ကို ေသြးခိုနျ္ ခင္းဟိုေခၚသည္။ တစ္ နစ္အတြင္း ခံစားရေသာ
ေသြးခိုန္ျခင္းပ ာဏ ရာ ေသြးခိုန္ႏႈန္းျဖစ္သည္။

၁ ရတ္သားရန္ဇယားကို ႀကဳတင္ျပင္ဆင္ထားပါ။
၂ သူငယ္ခ္င္းတစ္ေယာက္အား လံိုးဝၿင ္သက္စာြ ၂ နစ္ခန္႔ ထိုင္၍နားေစၿပး
သူ၏ေသြးခိုန္ႏႈန္းကို တိုင္းတာပါ။
၃ သူ႕ကို ၂ နစ္ခန္႔ ေလ့က္င့္ခန္းျပဳလိုပ္ေစပါ။ ျပဳလိုပရ
္ ည့္ ေလ့က္င့္ခန္းကို ဆရာကေျပာလ ့္ ည္။
၄ ေလ့က္င့္ခန္းျပဳလိုပ္ၿပးသည္ႏရင့္ သူ၏ေသြးခိုန္ႏႈန္းကို ျပန္လည္တိုင္းတာပါ။
၅ ႏရစ္ နစ္ျခားတစ္ခါတိုင္းတာပါ။ ဆယ္ နစ္ထတိုင္းတာပါ။
၆ ရလ္္ကိုေဖာ္ျပရန္ ဂရပ္ဆဲသ
ြ ားပါ။
၇ ရလ္္ ္ား ရ ေကာက္ႏိုတ္ခ္က္ခ္ေပးပါ။

အဓကအခ္က္ ္ား
ႏရလံိုးသည္ခႏၶာကိုယ္အႏရံ႔ ေသြးကိုတြန္းပို႔ေပးရန္ ညစ္လိုက္နားလိုက္ ျပဳလိုပ္ေသာ ႂကြက္သားျဖင့္
ဖြ႕ဲ စည္းေသာ အဂၤ ါျဖစ္သည္။
ေသြးကိုတစ္ဘက္တည္း စးဆင္းႏိုင္ရန္ ႏရလံိုးတြင္အဆို႔ရရင္ ္ား ပါရရသည္။
၁၇ အခန္း (၃) ေသြးလည္ပတ္ျခင္း

၃.၃ ေသြး
ေသြးသည္အနေရာင္အရည္ဟို ည္သူ ဆိုသၾကၿပးျဖစ္ပါလ ့္ ည္။

အဏိုၾကည့္ကရယာေအာက္တြင္ ၾကည့္ပါက
ေသြးနဆဲလ္
ေသြး၏အရည္အပိုင္း (ေသြးရည္ၾကည္) သည္
အဝါႏိုေရာင္ျဖစ္သည္။
ေသြးျဖၠဴဆဲလ္ ေသြးကိုနေစသည္ ရာ ထိုအရည္တင
ြ ္ ေ ္ာေန
ေသာဆဲလ္ ္ားေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ေသြးဆဲလ္ ႊား ေ းခြနး္ ္ား

ေသြးရည္ၾကည္ ၁ ပံိုကိုၾကည့္ပါ။
(၁) ေသြးျဖၠဴဆဲလ္တစ္လံိုးအတြက္
ေသြးရည္ၾကည္
ေသြးနဆဲလ္ ည္ ရ္ခန္႔ရရသနည္း။
ေသြး၏အရည္အပိုင္းျဖစ္သည္။
(၂) ေသြးနဆဲလ္ႏရင့္ ေသြးျဖၠဴဆဲလ္တို႔
အ ္ားစို ရာေရျဖစ္သည္။ ပစၥည္း ္ဳးစံိုေပ္ာ္ဝင္ေနသည္။
ကြာျခားပံို ၂ ခ္က္ကိုေရးသားပါ။
ဥပ ာ အူ ရစိုတ္ယူေသာ သၾကား ္ား
ယင္းပစၥည္း ္ားကို သယ္ပို႔ေပးသည္။

ေသြးနဆဲလ္
အေရအတြက္အ ္ားဆံိုး ေသြးဆဲလ္ျဖစ္သည္။ အဆိုတ္
အနေရာင္ျခယ္ပစၥည္း ေဟ က
ို လဘ
ို င္ ပါရရသည္။
အဆိုတ္သို႔သြားေသာေသြးသည္ ေအာက္ဆဂ္င္ကို အဆိုတ္တင
ြ ္ေအာက္ဆဂ္င္ကိုယူသည္။
ယူၿပး ေဟ ိုဂလိုဘင္ႏရင့္ ေပါင္းစပ္သည္။
တစ္ရရၠဴးသို႔သြားေသာေသြးသည္ ေအာက္ဆဂ္င္ကို
ေပးၿပး ေဟ ိုဂလိုဘင္ျပန္ရသည္။
တစ္ရရၠဴး
ေသြးျဖၠဴဆဲလ္
တစ္ရရၠဴးတြင္ေအာက္ဆဂ္င္ကိုေပးသည္။
ဘက္တးရးယား ေသြးျဖၠဴဆဲလ္
ေသြးနဆဲလ္ထက္ပို ိုႀကး ားသည္။
ျပင္ပ ရဝင္ေရာက္ေသာ ပိုး ႊား ္ားႏရင့္ ပစၥည္း ္ား၏
ရန္ ရကာကြယ္ေပးသည္။
တခ္ဳ႕သည္ဘက္တးရးယား ္ားကို ဆဲလ္ထဲသို႔
ဖ ္းသြင္းၿပး ဇဝဓာတ္ကူပစၥည္းျဖင့္ ေျခဖ္က္သည္။
တခ္ဳ႕သည္ ပဋပကၡပစၥညး္ ္ား ထိုတ္လႊတ္သည္။
၎တို႔သည္ ပိုး ႊားတြင္ တြယ္ကပ္ၿပး ေသေစသည္။
ေသြးဆဲလ္ ႊား
ေသးငယ္ေသာ ဆဲလ္အစအန ္ား ျဖစ္ၾကသည္။
ေသြးေၾကာေပါက္ၿပဲေသာေနရာတြင္ စိုပံို၍အေပါက္ကိုပတ္စို႔ျခင္းျဖင့္ ဖာေထးသည္။
ေ းခြနး္ ္ား
၂ ေသြးတြင္ပါဝင္ေသာ အစတ္အပိုင္းတစ္ခိုစ၏ ပံိုပန္းသြင္ျပင္ႏရင့္ လိုပ္ငန္း ္ားကို ဇယားျဖင့္ေဖာ္ျပပါ။

အဓကအခ္က္ ္ား
ေသြးကိုေသြးရည္ၾကည္ႏရင့္ ေသြးဆဲလ္ ္ားျဖင့္ ဖြ႕ဲ စည္းထားသည္။
ေသြးနဆဲလ္သည္ ေအာက္ဆဂ္င္ကို သယ္ပို႔သည္။
ေသြးျဖၠဴဆဲလ္သည္ ျပင္ပ ရဝင္ေရာက္ေသာ ပိုး ႊား ္ားရန္ ရ ကာကြယ္ေပးသည္။
ေသြးဆဲလ္ ႊားသည္ ေသြးေၾကာအေပါက္ကို ဖာေထးသည္။
ေသြးရည္ၾကည္သည္ ေပ္ာ္ဝင္ေနေသာပစၥည္း ္ဳးစံိုကို သယ္ပို႔သည္။
အခန္း (၃) ေသြးလည္ပတ္ျခင္း ၁၈

၃.၄ ေသြးေၾကာ
ေသြးလႊတ္ေၾကာ
ေသြးေၾကာ ရ္င္ ေသြးျပန္ေၾကာ
ေသြးသည္ ေသြးေၾကာထဲတင
ြ ္ စးဆင္းပါသည္။

ေသြးေၾကာ ၃ ္ဳးရရသည္။
ေသြးလႊတေ
္ ၾကာ ေသြးကႏ
ို ရလံိုး ရသယ္ပို႔သည္။
ေသြးျပန္ေၾကာ ေသြးကိုႏရလံိုးသို႔သယ္ပို႔သည္။
ေသြးေၾကာ ္ရ င္ ေသြးလႊတ္ေၾကာႏရင့္ ေသြးျပန္ေၾကာ
တို႔ကိုဆက္သြယ္သည္။ တစ္ရရၠဴးထဲတင
ြ ္ရရသည္။ ေသြးေၾကာအၾကားေသြး၏စးဆင္းပံို
ေ းခြနး္ ္ား

၁ “ေသြြးလႊတ္ေၾကာသည္ ေသြးသန္႔ကို သယ္ပို႔ၿပး

ေသြးျပန္ေၾကာသည္ ေသြးညစ္ကို သယ္ပို႔သည္”
ဟူေသာစာေၾကာင္း ရန္ကန္ပါသလား။ ရရင္းျပပါ။

ေသြးလႊတ္ေၾကာ
နံရံထူထပ္ၿပး ႐ိုိုန္းျပန္သတၱရရသည္။
ႏရလံိုး ရအရရန္ႏရင့ထ
္ က
ြ ္လာေသာေသြးေၾကာင့္ နံရံသည္
ေသြးလႊတ္ေၾကာ၏ ျဖတ္ပိုင္းပံို
ေဖာင္းကားလာသည္။ ႏရလံိုးကနားေသာအခါ ႐ိုိုန္းျပန္
သတၱေၾကာင့္ ျပန္လည္ပတ္္သြားၿပး ေသြးကိုအေရရ႕သို႔
တြန္းပို႔သည္။ ဤသည္ကိုေသြးခိုန္ျခင္းအျဖစ္ သရသည္။

ေသြးေၾကာ ရ္င္
ဆဲလ္တစ္လံိုးစာ ထူေသာနံရံရရသည္။ ေသြးေၾကာ ရ္င္၏ ျဖတ္ပိုင္းပံို
ေသြးထဲရရေအာက္ဆဂ္င္ႏရင့္ သၾကား ္ားသည္ ၎၏နံရံကို
အလြယ္တကူျဖတ္သန္းၿပး တစ္ရရၠဴးထဲသို႔ဝင္ေရာက္သည္။

ေသြးျပန္ေၾကာ
ေသြးလႊတ္ေၾကာႏရင့္ရြယ္တူနးပါးျဖစ္သည္။
နံရံသည္ပိုပါးေသာ္လည္း လႈဏ္ေခါင္းသည္ပိုက္ယ္သည္။
ေသြးျပန္ေၾကာသို႔ေရာက္ေသာေသြး ရာ အရရန္နည္းပါးသည္။
ေသြးျပန္ေၾကာတြင္ အဆို႔ရရင္ ္ားသည္ ဆက္ၾကားပိုင္းတြင္
ရရၾကသည္။ ေသြး၏စးဆင္း ႈကို ထန္းခ္ဳပ္ေပးသည္။ ေသြးျပန္ေၾကာ၏ ျဖတ္ပိုင္းပံို

လိုပ္ငန္း (၃.၄) ေသြးလည္ပတ္ျခင္းအဖြ႕ဲ အစည္း ပံိုစံတူျပဳလိုပ္ျခင္း

လူ၏ေသြးလည္ပတ္ျခင္းအဖြ႕ဲ အစည္းကို ျပသရန္ပံိုစံတူတစ္ခိုတည္ေဆာက္ပါ။
ေအာက္ပါတို႔ကို ေဖာ္ျပရ ည္။
ႏရလံိုး - အခန္းေလးခန္း၊ အျခ ္းႏရစ္ျခ ္းကို ဆက္ေစရပါ၊
ႏရလံိုးထဲသို႔ ဝင္ေသာေသြးေၾကာ ္ား၊ ႏရလံိုးထဲ ရ ထြက္ေသာေသြးေၾကာ ္ား
ေသြးသန္႔ႏရင့္ ေသြးညစ္ကို အေရာင္ပါေသာ အရည္ျဖင့္ေဖာ္ျပႏိုင္သည္

ေ းခြနး္ ္ား
၂ ေသြးေၾကာ ၃ ္ဳး၏ တည္ေဆာက္ပံိုႏရင့္ လိုပ္ငန္းတို႔ကို ဇယားျဖင့္ ႏႈင္းယရဥ္ေဖာ္ျပပါ။
၃ ေသြးခိုန္ျခင္းကိုအဘယ္ေၾကာင့္ ေသြးလႊတ္ေၾကာတြင္ခံစားရၿပး ေသြးျပန္ေၾကာတြင္ ခံစားရသနည္း။

အဓကအခ္က္ ္ား
ေသြးလႊတ္ေၾကာတြင္ နံရံထူထပ္ၿပး ႐ိုိုန္းျပန္ႏိုင္သည္။ ေသြးေၾကာ ရ္င္တြင္ နံရံအလြန္ပါးသည္။
ေသြးျပန္ေၾကာတြင္ နံရံသည္ ေသြးလႊတ္ေၾကာထက္ ပါးၿပး အဆို႔ရရင္ ္ားပါရရသည္။
ေသြးလႊတ္ေၾကာသည္ ေသြးကိုႏရလံိုး ရသယ္ပို႔သည္။ ေသြးျပန္ေၾကာသည္ ေသြးကိုႏရလံိုးသို႔သယ္ပို႔သည္။
ေသြးႏရင့္တစ္ရရၠဴးအၾကား ေသြးေၾကာ ရ္င္တြင္ ပစၥည္း ္ားအလဲအလရယ္ ျပဳလိုပ္သည္။
၁၉ အခန္း (၃) ေသြးလည္ပတ္ျခင္း

အခန္း (၃) ျပန္လန

ရ ေ
္ လ့က္င့္ခန္း
၁ ပံိုသည္ေသြးလည္ပတ္ျခင္း အဖြ႕ဲ အစည္းကိုျပသည္။

ဥးေႏရာက္

D A

ႏရလံိုးဘယ္ ႏရလံိုးညာ
ဘက္ျခ ္း ဘက္ျခ ္း
B
အစာေျခ
အဖြ႕ဲ အစည္း

ႂကြက္သား

တျခားအဂၤ ါ C

(၁) ေသြးလႊတ္ေၾကာကို ရည္ညႊန္းေသာ အကၡရာ ၃ ခိုကိုေရးပါ။ [၁]

(၂) ေသြးေၾကာ ရ္င္ကို ရည္ညႊန္းေသာ အကၡရာ ၁ ခိုကိုေရးပါ။ [၁]
(၃) ေသြးျပန္ေၾကာကို ရည္ညႊန္းေသာ အကၡရာ ၂ ခိုကိုေရးပါ။ [၁]
(၄) ေသြးညစ္ကိုသယ္ေသာ ေသြးေၾကာကို ရည္ညႊန္းေသာ အကၡရာ ၃ခိုကိုေရးပါ။ [၁]
(၅) ေသြးညစ္ကိုသယ္ေသာ ေသြးလႊတ္ေၾကာကို ရည္ညႊန္းေသာ အကၡရာ ၁ခိုကိုေရးပါ။ [၁]

၂ ျ ေရႊရည္သည္ ေလ့က္င့္ခန္းလိုပ္ျခင္းသည္ လူ၏ႏရလံိုးခိုန္ႏႈန္းေပၚ ည္သို႔သက္ေရာက္ေၾကာင္း စ ္းသပ္

ခ္က္ျပဳလိုပ္ခ့ဲသည္။ ဝင္းဝင္းႏရင့္ သရတို႔သည္ အားကစားဝါသနာပါသူ ္ား ျဖစ္ၾကသည္။ ဂ္ၠဴလႏရင့္ ရရာကး
တို႔သည္ စာဖတ္ဝါသနာပါသူ ္ား ျဖစ္ၾကသည္။ သူ သည္ သူငယ္ခ္င္း ၄ ေယာက္အား နားေနေစၿပး
ေသြးခိုန္ႏႈန္းကိုတိုင္းတာခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ေလ့က္င့္ခန္းလိုပ္ေစခဲ့ၿပး ေသြးခိုန္ႏႈန္းကိုတိုင္းတာခဲ့သည္။
ေသြးခိုန္ႏႈန္းကို တစ္ နစ္အတြင္း ခိုန္သည့္ႀက ္ေရ (bpm) ျဖင့္တိုင္းတာသည္။

ရလ္္ ရာ ဝင္းဝင္း ၆၂၊ ၁ဝ၂။ သရ ၇၂၊ ၁ဝ၅။ ဂ္ၠဴလ ၇ဝ၊ ၁၁ဝ။ ရရာကး ၇၄၊ ၁၂ဝ ျဖစ္သည္။

(၁) ရလ္္ ္ားကို ဇယားျဖင့္ျပသပါ။ [၄]

(၂) ရလ္္ ္ားကို ေဖာ္ျပရန္ ဂရပ္တစ္ခို ဆြဲသားပါ။ [၅]
(၃) ရလ္္ ္ား ရ ေကာက္ႏိုတ္ခ္က္ ၁ ခ္က္ကို ေရးသားပါ။ [၁]

၃ ပံိုတင
ြ ္ေသြးနဆဲလ္ႏရင့္ ေသြးျဖၠဴဆဲလ္တို႔ကို ျပထားသည္။

(၁) ပံို ္ားကိုကူးဆြဲၿပး တစ္ခိုစတြင္ ဆို္္တိုပလာဇံႏရင့္ ဆဲလ္အေျ ႇးပါးတို႔ကို အညႊန္းတပ္ပါ။ [၂]

(၂) ေသြးနဆဲလ္၏ တျခားဆဲလ္ႏရင့္ ကြာျခားသည့္ အခ္က္ ၁ ခ္က္ ကိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]
(၃) ေသြးနဆဲလ္၏ လိုပ္ငန္းကို ေဖာ္ျပပါ။ [၁]
(၄) ေသြးနဆဲလ္၏တည္ေဆာက္ပံိုက ၎၏လိုပ္ငန္းအတြက္ ည္သို႔ထူးကဲေျပာင္းလဲသနည္း။ [၂]
(၅) ေသြးျဖၠဴဆဲလ္၏ လိုပ္ငန္း ္ားကို ေဖာ္ျပပါ။ [၂]
အခန္း (၄) စြ ္းအင္ဖ႕ြဲ ျခင္း ၂ဝ

၄.၁ လူ၏အသက္ရၠဴရ ျခင္းအဖြ႕ဲ အစည္း

ကၽြႏ္ိုပ္တို႔အသက္ရရင္သန္ရန္ ေအာက္ဆဂ္င္လို္အပ္ပါသည္။
ေအာက္ဆဂ္င္ကို ဆဲလ္ ္ားက စြ း္ အင္ဖ႕ြဲ ျခင္းအတြက္ လိုအပ္သည္။ ကာဗြန္္ိုင္ေအာက္ဆို္္သည္
စြန္႔ပစ္ပစၥည္းအျဖစ္ ထြက္ရရသည္။
ေအာက္ဆဂ္င္ကို ေလထိုထဲ ရရရရသည္။ ေလထိုထဲတင
ြ ္ ေအာက္ဆဂ္င္
၂ဝ% ပါရရၿပး ကာဗြန္္ိုင္ေအာက္ဆို္္ ဝ.ဝ၄ % ပါရရသည္။
အသက္ရရၠဴသြင္းေသာအခါ ေလသည္ႏရာေခါင္း ရေလႁပြန္ထသ
ဲ ို႔
ေရာက္ရရၿပး ေလႁပြန္ခြႏ
ဲ ရစ္ခိုအျဖစ္ ခြထ
ဲ က
ြ ္ကာအဆိုတ္တစ္ခိုစ
ေရာက္ရရသည္။ အသက္ရရၠဴထိုတ္ေသာအခါ ေလသည္ေျပာင္းျပန္
အတိုင္းျပန္ထြက္သည္။
အဆိုတ္ထတ
ဲ င
ြ ္ ေအာက္ဆဂ္င္သည္
ေသြးထဲသို႔ဝင္ေရာက္ၿပး ကာဗြန္္ိုင္ အသံအိုး
ေအာက္ဆို္္သည္ ေသြးထဲ ရထက
ြ ္
ေလႁပြန္
သြားသည္။ ဤသည္ကို ဓာတ္ေငြ႕
ဖလရယျ္ ခင္း ဟိုေခၚသည္။
ေလႁပြန္ခြဲ

အဆိုတ္

နံ႐ိုိုးၾကားႂကြက္သား ္ား

ရင္ဝ ္းျခားႂကြက္သား
ေလအတ္ ္ား
ေ းခြနး္ ္ား
၁ အသက္ရရၠဴျခင္းအဖြ႕ဲ အစည္း၏ လိုပ္ငန္းကိုေဖာ္ျပပါ။

လိုပ္ငန္း (၄.၁) သင့္အဆိုတ္ဘယ္ေလာက္ေကာင္းသလဲ

၁ ၃ လတာဝင္ခန္႔ေသာ ေရသန္႔ဘူးႀကးတစ္လံိုး ယူေဆာင္ပါ။
ေရဘူးတြင္စေကး အ ရတ္အသား ္ား ေရးသား ရတ္သား ည္။
အိုပ္စိုအတြင္း ည္သို႔ ရတ္သား ည္ကို ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ပါ။
အ ရတ္အသားသည္ ေရဘူး၏ထပ္ဆံိုးထ ေရာက္ရရရ ည္။
၂ ေရဘူးကို ေရအျပည့္ျဖည့္ပါ။ အဖံိုးပတ္လိုက္ပါ။
၃ ဇလံိုႀကးတစ္ခိုတြင္ ေရကိုသံိုးပံိုႏရစ္ပံိုခန္႔ ျဖည့္စြက္ပါ။
ေရဘူးကိုေျပာင္းျပန္ထားၿပး ဇလံိုထဲသို႔ထည့္ပါ။ အဖံိုးကို
ေသခ္ာစြာဖြင့လ
္ ိုက္ပါ။ ေရဘူးထဲရရေရ ္ား အျပင္လံိုးဝ
ထြက္ရပါ။ ထြက္ခ့လ
ဲ ရ္င္ အစ ရျပန္လိုပ္ပါ။
၄ ပိုက္ေပ္ာ့ကို ေရဘူးအဝထဲသို႔ ထည့္လိုက္ပါ။ အသက္ျပင္း
ျပင္းရရၠဴသြင္းၿပး ပိုက္ထဲသို႔ တတ္ႏိုင္သ ရ္ ရရၠဴထိုတ္လိုက္ပါ။
သင္ရရၠဴထိုတ္ေသာေလက ဘူးထဲရရေရကိုတန
ြ ္းခ္လ ့္ ည္။
၅ ေရဘူး၏စေကးကိုသံိုး၍ သင့္ရရၠဴထိုတ္ေသာေလထိုထည္ကိုဖတ္ပါ။
၆ ျဖစ္ႏိုင္လရ္င္ ၃ ႀက ္ခန္႔ျပဳလိုပ္ၿပး ပ္ ္း ရ္ေလထိုထည္ကိုတြက္ပါ။

အဓကအခ္က္ ္ား
အသက္ရရၠဴျခင္းအဖြ႕ဲ အစည္းတြင္ ေလႁပြန္၊ ေလႁပြန္ခြ၊ဲ အဆိုတ္၊ နံ႐ိုိုးၾကားႂကြက္သား ္ားႏရင့္ ရင္ဝ ္းျခား
ႂကြက္သားတို႔ပါရရသည္။
၂၁ အခန္း (၄) စြ ္းအင္ဖြ႕ဲ ျခင္း

၄.၂ ဓာတ္ေငြ႕ဖလရယျ္ ခင္း

အဆိုတ္ကိုအဏိုၾကည့္ကရယာျဖင့္ၾကည့္လရ္င္ ေအာက္လက္ဝဲဘက္ပံိုအတိုင္း ေလခိုေပါက္ ္ားစြာရရေသာ အခန္း
ငယ္ေလး ္ားကိုေတြ႕ရသည္။ ႏရလံိုး ရေသြး ႏရလံိုးသို႔ေသြး

ေသြးေၾကာ ရ္င္
၏ နံရံ
ေလအတ္၏
နံရံ
ေအာက္ဆဂ္င္
ေသြးရည္
စ ့ဝ
္ င္သည္
ၾကည္

ေသြးနဆဲလ္ ကာဗြန္္ိုင္
ေအာက္ဆို္္
ေလအတ္ထဲရရ
စ ့ထ
္ ြက္သည္
ေလခိုေပါက္

ထိုအခန္းငယ္ ္ားကို ေလအတ္ ္ားဟိုေခၚသည္။ ၎တို႔ထဲတြင္ ေလရရသည္။

ေလအတ္တစ္ခိုႏရင့္ တစ္ခိုအၾကားတြင္ ေသြးေၾကာ ရ္င္ ္ားရရသည္။ အထက္လက္ယာဘက္ပံိုသည္
ေလအတ္တစ္ခိုႏရင့္ ၎ကိုဝန္းရံထားေသာ ေသြးေၾကာ ရ္င္ကိုျပထားသည္။
ေအာက္ဆဂ္င္ႏရင့္ ကာဗြန္္ိုင္ေအာက္ဆို္္တ႔သ
ို ည္ ပ္ံ႕ေရာျခင္းနည္းျဖင့္ စ ့္ဝင္စ ့္ထက
ြ ္ျပဳလိုပ္သည္။
ေ းခြနး္ ္ား
၁ အဆိုတ္သို႔ဝင္လာေသာ ေသြးေၾကာအႀကး၏ အ ည္ကိုေဖာ္ျပပါ။
၂ အထက္လက္ယာပံိုကိုၾကည့္ပါ။
(၁) ႏရလံိုး ရအဆိုတ္သို႔လာေသာေသြးတြင္ ည္သည့္ဓာတ္ေငြ႕ ္ားၿပး ည္သည္ကနည္းသနည္း။
(၂) ေလအတ္ထရ
ဲ ရေလထဲတြင္ ည္သည့္ဓာတ္ေငြ႕ ္ားၿပး ည္သည္ကနည္းသနည္း။
(၃) ေအာက္ဆဂ္င္သည္ ေလအတ္ ရေသြးထဲသို႔ ပ္ံ႕ေရာသည္။ အ ႈန္နယာ အရ ရရင္းျပပါ။
(၄) အ ႈန္နယာ အရ ကာဗြန္
္ ိုင္ေအာက္ဆို္္၏ ပ္ံ႕ေရာျခင္းကိုရရင္းပါ။
(၅) ေလအတ္ႏရင့္ေသြးေၾကာ ရ္င္၏ နံရံသည္ပါးလႊာသည္။ ဤအခ္က္သည္ ဓာတ္ေငြ႕ဖလရယ္ျခင္းကို
ည္သို႔အကူအညေပးသည္ဟို ထင္ပါသနည္း။

လိုပ္ငန္း (၄.၂) ေလအတ္ေတြက ဘာေၾကာင့္အလြန္ ေသးငယ္ရသလဲ

၁ 10 mm အခ္င္းရရေသာ အေပါက္ေဖာက္တံျဖင့္ အေပါက္ ၈ ေပါက္ကို
ေက္ာက္ေက္ာပါခြက္တင
ြ ္ ညညညာညာေဖာက္ပါ။
၂ 5 mm အခ္င္းရရေသာ အေပါက္ေဖာက္တံျဖင့္ အေပါက္ ၃၂ ေပါက္ကို
ေနာက္တစ္ခြက္တင
ြ ္ေဖာက္ပါ။
၃ အေရာင္ဆိုးေဆးကို ႏရစ္ခြက္စလံိုး၏ အေပါက္အားလံိုးထဲသို႔ အစက္ခ္
ထည့္ပါ။
၄ ၅ နစ္ႏရင့္ ၉ဝ နစ္အၾကာတြင္ ျပန္လည္ၾကည့္ရႈပါ။

ေ းခြနး္ ္ား

(၁) ေတြ႕ရရခ္က္ကိုေဖာ္ျပပါ။
(၂) အေပါက္ ္ားက ေလအတ္ကိုလည္းေကာင္း ဆိုးေဆးက ေအာက္ဆဂ္င္ကိုလညး္ေကာင္း ကို္ယ္စား
ျပဳသည္။ ေတြ႕ရရခ္က္အရ ေအာက္ဆဂ္င္၏ ပ္ံ႕ေရာျခင္း ္ားကို ရရင္းျပပါ။

အဓကအခ္က္ ္ား
ဓာတ္ေငြ႕ဖလရယ္ျခင္းဆိုသည္ ရာ ေလအတ္ႏရင့္ ေသြးေၾကာ ရ္င္အၾကား ေအာက္ဆဂ္င္ဝင္ျခင္းႏရင့္
ကာဗြန္္ိုင္ေအာက္ဆို္္ထက
ြ ္ျခင္း ျဖစ္သည္။
အခန္း (၄) စြ ္းအင္ဖ႕ြဲ ျခင္း ၂၂

၄.၃ အစာ စ
ရ ြ း္ အင္ရရရျခင္း
သက္ရရတို႔အသက္ရရင္သန္ရန္ စြ ္းအင္လိုအပ္သည္။

စြ ္းအင္ကိုအာဟာရ အထူးသျဖင့္ သၾကား ရရရရသည္။

ေအာက္ဆဂ္င္
သၾကားတြင္ဓာတိုသိုေလရာင္စြ ္းအင္ရရသည္။
သၾကား
ဆဲလ္ထဲတြင္သၾကားကို ေအာက္ဆဂ္င္ျဖင့္ေပါင္းစပ္ၿပး
ယင္းစြ ္းအင္ကိုထြက္ရရေစသည္။
ထိုအခါစြ ္းအင္ကိုဆဲလ္ကအသံိုးျပဳႏိုင္သည္။
စြ ္းအင္ထက
ြ ္ရရ
ေလထဲ ရေအာက္ဆဂ္င္ကိုအသံိုးျပဳသျဖင့္ ဤျဖစ္စဥ္ကို
ေလရရစြ း္ အင္ဖ႕ြဲ ျခင္း ဟိုေခၚသည္။

ကာဗြန္္ိုင္ ေလရရစြ ္းအင္ဖြ႕ဲ ျခင္းဆိုသည္ ရာ သက္ရရဆဲလ္တြင္ သၾကားကို

ေရ ေအာက္ဆို္္ ေအာက္ဆဂ္င္ႏရင့္ေပါင္းစပ္ၿပး သၾကားထဲရရစြ ္းအင္ကိုထြက္ရရျခင္း
ျဖစ္ပါသည္။

ေ းခြနး္ ္ား
၁ ေလရရစြ ္းအင္တည္ျခင္း ရ ထြက္ရရေသာစြန္႔ပစ္ပစၥည္း ၂ ္ဳးအ ည္ကိုေရးပါ။
၂ အစာေျခအဖြ႕ဲ အစည္း၊ ေသြးလည္ပတ္ျခင္းအဖြ႕ဲ စည္းႏရင့္ အသက္ရရၠဴျခင္းအဖြ႕ဲ အစည္းတို႔အားလံိုးသည္
ႂကြက္သားဆဲလ္ထဲတင
ြ ္ စြ ္းအင္ရရရေအာင္ ည္သ႔အ
ို တူတကြထ ္းေဆာင္သနည္း။ ရရင္းျပပါ။
၃ အသက္ရရၠဴျခင္းႏရင့္ စြ ္းအင္ဖြ႕ဲ ျခင္း ည္သို႔ကာြ ျခားသနည္း။ ည္သည္ကိုသက္ရရတိုင္းျပဳလိုပ္သနည္း။
၄ စြ ္းအင္ဖြ႕ဲ ျခင္း ရ ထြက္ရရေသာစြ ္းအင္ အားလံိုးကိုဆလ
ဲ ္က အသံိုးျပဳႏိုင္သလား။ ရရင္းျပပါ။

လိုပ္ငန္း (၄.၃) အေစ့ ္ားတြင္ စြ ္းအင္ဖြ႕ဲ ျခင္း

စြ ္းအင္ဖြ႕ဲ ျခင္းသည္ အပင္ ္ားတြင္လည္းျဖစ္ေပၚသည္။ အေစ့ပင္ေပါက္ခ္န္တင
ြ ္ စြ ္းအင္တည္ျခင္း
လ္င္ျ န္စြာျဖစ္ေပၚသည္။ ပဲေစ့ ္ားကိုေရတြင္ စ ္ျခင္းျဖင့္ အေညႇာင့္ထက
ြ ္ေအာင္ ျပဳလိုပ္ႏိုင္သည္။

၁ ပံိုတင
ြ ္ျပထားသည့္အတိုင္း ကရယာ ္ားကိုတပ္ဆင္ပါ။
၂ ခြက္တစ္ခိုစ၏ အပူခ္န္ကိုဖတ္႐ိုႈၿပး သာ ို တာ
ဇယားျဖင့္ ရတ္သားပါ။
၃ အပူခ္န္ကိုအခ္န္ ရန္ ရန္ျခားၿပး ဖတ္႐ိုႈ ရတ္သားပါ။
ဝါဂြ ္း
၄ ရလ္္အတြက္ဂရပ္တစ္ခိုဆသ
ြဲ ားပါ။ အခ္န္ကို x-ဝင္႐ိုိုး၌
ထားရရၿပး အပူခ္န္ကို y-ဝင္႐ိုိုးတြင္ ထားရရပါ။ အပူကာပစၥည္း

ေ းခြနး္ ္ား

(၁) စ ္းသပ္ခ္က္တြင္ကန္းရရင္ကိုေဖာ္ျပပါ။
(၂) စ ္းသပ္ခ္က္တြင္ကန္းေသ ၂ ခိုကိုေဖာ္ျပပါ။ ္ိုခၽြန္ခြက္
(၃) ည္သည့္အရာကို တိုင္းတာခဲ့သနည္း။
(၄) ရလ္္အတြက္ ရရင္းလင္းခ္က္တစ္ခိုေပးပါ။ ေသၿပးအေစ့ အေစ့ပင္ေပါက္

အဓကအခ္က္ ္ား
ဆဲလ္သည္အသက္ရရင္ရန္ စြ ္းအင္လိုအပ္သည္။
စြ ္းအင္ကိုအာဟာရ အထူးသျဖင့္ သၾကား ရရရရသည္။
ေလပါေသာစြ ္းအင္ဖ႕ြဲ ျခင္းတြင္ သၾကားႏရင့္ေအာက္ဆဂ္င္ေပါင္းစပ္ၿပး စြ ္းအင္ထက
ြ ္ရရသည္။
ကာဗြန္္ိုင္ေအာက္ဆို္္ႏရင့္ ေရတို႔သည္စြန္႔ပစ္ပစၥည္းအျဖစ္ ထြက္ရရသည္။
၂၃ အခန္း (၄) စြ ္းအင္ဖြ႕ဲ ျခင္း

၄.၄ ခႏၶာကယ
ို ႀ္ ကံခ
့ င
ို ေ
္ အာင္ေနထင
ို ျ္ ခင္း
သင္စက္ဘးစးႏိုင္သလား၊ ဘတ္စ္ကားေနာက္ အေျပးလိုက္ႏိုင္သလား။
အားကစားသ ား ္ားသည္ ျပင္းထန္းေသာေလ့က္င့္ခန္း ္ားကို ၾကာရရည္စြာျပဳလိုပ္ႏိုင္ၾကသည္။

ႏရလံိုးသည္လ္င္ျ န္စြာညစ္ျခင္းျဖင့္ ေအာက္ဆဂ္င္သည္

ေသြးကိုေျခေထာက္သို႔ပို႔သည္။ အဆိုတ္ထရ
ဲ ရေလထဲ ရ
ေသြးထဲသို႔ စ ့္ဝင္သည္။
သၾကားႏရင့္ ေအာက္ဆဂ္င္ပါေသာ အသက္႐ိုရၠဴျခင္းႂကြက္သား ္ား
ေသြးသည္ေျခေထာက္ႂကြက္သား လ္င္ျ န္စြာအလိုပ္လိုပ္သျဖင့္
သို႔လ္င္ျ န္စြာေရာက္ရရသည္။ အဆိုတ္ထသ
ဲ ို႔ေအာက္ဆဂ္င္
ႂကြက္သားသည္ သၾကားႏရင့္ ပို ိုဝင္ေရာက္သည္။
ေအာက္ဆဂ္င္ေပါင္းစပ္ျခင္း ရ
စြ ္းအင္ရရရသည္။
ေဟာ္ကသ ားသည္ ကစားႏိုင္ရန္ ၎၏ႂကြက္သားသည္ စြ ္းအင္ ္ားစြာလအ
ို ပ္သည္။

ေလ့က္င့္ခန္းျပဳလိုပ္ဖို႔ ႂကြက္သား ္ားသည္ စြ ္းအင္လိုအပ္ပါသည္။ စြ ္းအင္ဖ႕ြဲ ျခင္း ရရရရသည္။

ေလ့က္င့္ခန္းပို ိုျပင္းထန္ေလေလ စြ ္းအင္ ္ားစြာလိုအပ္ေလေလျဖစ္သည္။ ထိုအခါစြ ္းအင္ဖ႕ြဲ ျခင္းတြင္
လိုအပ္ေသာ သၾကားႏရင့္ေအာက္ဆဂ္င္ ္ားစြာလိုအပ္ေလေလျဖစ္သည္။
ေအာက္ဆဂ္င္ပို ိုရရရရန္ သင္၏အသက္႐ိုရၠဴျခင္းႂကြက္သား ္ား ပို ိုအလိုပ္လိုပ္ၾကသည္။ တစ္ နစ္အတြင္း
အသက္႐ိုရၠဴသည့္ပ ာဏ ္ားျပားလာသည္။ ႂကြက္သားဆသို႔ သၾကားႏရင့္ေအာက္ဆဂ္င္ လ္င္ျ န္စြာ
ေရာက္ရရေစရန္ ႏရလံိုးသည္လ္င္ျ န္စြာ အလိုပ္လိုပ္သည္။

လိုပ္ငန္း (၄.၄) ေလ့က္င့္ခန္းျပဳလိုပ္ျခင္းသည္ အသက္႐ိုရၠဴႏႈန္းကို ည္သို႔ျဖစ္ေစသနည္း။

ဤေ းခြန္းကိုေျဖဆိုရန္အတြက္ စ ္းသပ္ခ္က္တစ္ခိုကို ျပင္ဆင္ၿပးျပဳလိုပ္ပါ။
စာ ္က္ႏရာ ၁၆ ရ လိုပ္ငန္း (၃.၂) ကဲ့သို႔ ျပဳလိုပ္ႏိုင္သည္။
စ ္းသပ္ခ္က္ ျပဳလိုပ္ ျပင္ဆင္ခ္က္ကိုဆရာအားျပသပါ။

ေလ့က္င့္ခန္းပံို ရန္ျပဳလိုပ္ျခင္းျဖင့္ ကၽြႏ္ိုပ္တို႔၏ႂကြက္သား ္ားႏရင့္ ႏရလံိုးတို႔ကိုသန္ ာေစသည္။ ဤသို႔ျဖင့္

ကၽြႏ္ိုပ္တို႔သည္ႀကံ့ခိုင္လာ ည္။
ကၽြႏ္ိုပ္တို႔စားသံိုးေသာ အစားအစာ ္ားကလည္း ခႏၶာကိုယ္ႀကံ့ခိုင္ ႈေပၚ သက္ေရာက္ ႈရရသည္။
အစာအလြန္အကၽြံစားျခင္းႏရင့္ အဝလြန္ျခင္းသည္ ႀကံ့ခိုင္ေစပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္
ခႏၶာကိုယ္၏ပိုလရ္ံေသာျ္ပ္ထိုအတြက္ စြ ္းအင္ပို ိုလိုအပ္သည္။
ခႏၶာကိုယ္၏လိုအပ္ေသာပစၥည္း ္ားကို သယ္ပို႔ရန္ႏရလံိုးကပို ိုအလိုပ္လိုပ္ရသည္။
အဆ ္ားသည္ေသြးေၾကာအတြင္းတြင္ စိုပံိုၿပးေသြးေၾကာကိုက္ဥ္းေစႏိုင္သည္။

ေ းခြနး္ ္ား
၁ အထက္ေဖာ္ျပပါ ျ ားေခါင္းအခ္က္ ္ားသည္ ေလ့က္င့္ခန္းျပဳလိုပ္ရန္ ခက္ခေ
ဲ စေၾကာင္းရရင္းျပပါ။
၂ အားကစားသ ား ္ား၏ ပံို ရန္အစားအစာတြင္ အဘယ္ေၾကာင့္
(၁) ပ႐ိုိုတင္း ္ားစြာပါဝင္သနည္း။
(၂) အားကစားၿပဳင္ပြဲ စတင္ တြင္ ကာဘိုဟိုက္ၿ္တ္ ္ားစြာပါဝင္သနည္း။
၃ ေလ့က္င့္ခန္းျပဳလိုပ္ေသာအခါ ႏရလံိုးႏရင့္အဆိုတ္တို႔သည္ အဘယ္ေၾကာင့္ပို ိုအလိုပ္လိုပ္သနည္း။

အဓကအခ္က္ ္ား
ခႏၶာကို္ယ္ႀကံ့ခိုင္ျခင္းဆိုသည္ ရာ ေလ့က္င့္ခန္းငယ္ကို ေ ာပန္းလြယ္ဘဲ ျပဳလိုပ္ႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။
ေလ့က္င့္ခန္းျပဳလိုပ္ေသာအခါ သၾကားႏရင့္ေအာက္ဆဂ္င္တို႔ကို ႂကြက္သား ္ားသည္ လ္င္ျ န္စြာ
လိုအပ္ပါသည္။ ႀကံ့ခိုင္သူ၏ႏရလံိုးႏရင့္ အဆိုတ္တို႔သည္ ၎တို႔ကို လ္င္ျ န္စြာ ရရရေစပါသည္။
ပံို ရန္ေလ့က္င့္ခန္းလိုပ္ျခင္းႏရင့္ က္န္း ာေသာအစားအစာတို႔သည္ သင့္အားႀကံ့ခိုင္ေစသည္။
အခန္း (၄) စြ ္းအင္ဖ႕ြဲ ျခင္း ၂၄

၄.၅ ေဆးလပ္ေသာက္ျခင္း
ကိုယ္ကို ႀကံ့ခိုင္ေအာင္ ျပဳလိုပ္ႏိုင္ေသာ အလြယ္ကူဆံိုးနည္း ရာ ေဆးလပ္ေသာက္ျခင္းျဖစ္သည္။

WHO ၏စာရင္းအရ တစ္ႏရစ္အတြင္း ခန္႔ ရန္းေျခ

ေဆးလပ္ေသာက္ျခင္းေၾကာင့္ ေစာေသဆံိုးသူဥးေရ ရာ ၄.၂ သန္းရရသည္။
ေဆးလပ္ပံို ရန္ေသာက္သူ၏ ၅ဝ% ေသဆံိုးၾကသည္။
ေဆးလပ္ေၾကာင့္ေသဆံိုးသူသည္ HIV/AIDS ၊ ူးယစ္ေဆးႏရင့္ ယာဥ္အႏၱရာယ္ ္ားေၾကာင့္ ေသဆံိုးသူ
ေပါင္းစပ္ဥးေရထက္ ပို ို ္ားျပားသည္။

ေဆးလပ္ကိုတိုက္႐ိုိုက္ ေသာက္ဘဲ တစ္ပါးသူ၏ေဆးလပ္ေငြ႕ကို ႐ိုရၠဴရရင္းသည္လည္း အႏၱရာယ္ရရပါသည္။

ဤနည္းသည္ ေဆးလပ္ေသာက္ေသာ ဘရရသည့္ ကေလး ္ားတြင္ ပို ိုေတြ႕ရတတ္ပါသည္။

နကတ
ို င္းသည္စတ္ဆသ
ြဲ ည္
ကာဗြန္ ႏ
ို ို္ေအာက္ဆ္
ို သ
္ ည္ေသြး၏
ကတၱရာသည္ အဆိုတက
္ င္ဆာႏရင့္
ေအာက္ဆဂ္င္သယ္ေဆာင္ ႈစြ ္းရည္
တျခားကင္ဆာ ္ား ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။
ကိုနည္းပါးေစသည္။

ကတၱရာသည္ကင္ဆာျဖစ္ေစသည္။
ကာဗြန္ ႏ
ို ို္ေအာက္ဆို္သ
္ ည္
နကတ
ို င္းသည္စတ္ဆသ
ြဲ ည္။ ေသြးတြင္းေအာက္ဆဂ္င္ကို
ေလ္ာ့နည္းေစသည္။

နကတ
ို င္းသည္ႏရလိုးံ ကို
အ န
ႈ အ
္ ာႊ း ္ား (ပယိုပ၊္ ခ္ပ္ခိုး၊ ယ ္းစ ္း
အလိုပ္လပ
ို ္ဖ႔ခ
ို က္ခဲေစ
စသည္) သည္ေလအတ္နံရက
ံ ိုဖ္က္စးသည္။ အ ႈနအ
္ ႊား ္ားသည္ေလအတ္ကို
သည္။
ပ္က္စးေစသည္။

ေဆးလပ္ထတ
ဲ င
ြ ္ပါဝင္ေသာပစၥည္း ္ား ေဆးလပ္၏ခႏၶာကိုယ္ေပၚ သက္ေရာက္ ႈ

ေ းခြနး္ ္ား
၁ ေဆးလပ္ေသာက္သူသည္ အဘယ္ေၾကာင့္
ေဆးလပ္ျဖတ္ရန္ ခက္ခဲသနည္း။
၂ တခ္ဳ႕သူ ္ားသည္ ကတၱရာနည္းေသာေဆးလပ္
ေသာက္ၾကသည္။ ဤအႀကံသည္ေကာင္းသလား
ဆိုးသလား။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။
၃ ေဆးလပ္ ေသာက္သူ၏အဆိုတ္ႏရင့္ ေဆးလပ္
ေသာက္သူ၏အဆိုတ္ တို႔ကိုႏႈင္းယရဥ္ပါ။
ေဆးလပ္ ေသာက္သူအဆိုတ္ (လက္ဝပ
ဲ ံို)၊ ေဆးလပ္
၄ အားကစားသ ား ္ားသည္ ေဆးလပ္ေသာက္
ေသာက္သူအဆိုတ္ (လက္ယာပံို)၊ ႏရစ္ပံိုစလံိုးသည္
ေလ့ ရရပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။
တူညေသာခ္ဲ႕အားျဖင့္ ၾကည့္ထားေသာပံိုျဖစ္သည္။

အဓကအခ္က္ ္ား
ေဆးလပ္ေသာက္ျခင္းသည္ က္န္း ာေရးကိုထခိုက္ေစသည္။
ေဆးလပ္တင
ြ ္ပါဝင္ေသာ နကိုတင္းသည္ စတ္ဆေ
ြဲ စသျဖင့္ ေဆးလပ္ျဖတ္ရန္ ခက္ခသ
ဲ ည္။
ေဆးလပ္ေသာက္ျခင္းေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ေအာက္ဆဂ္င္ရရရ ႈ နည္းပါးေစသည္။
ေဆးလပ္ေသာက္ျခင္းျဖင့္ ႏရလံိုးႏရင့္အဆိုတ္ေရာဂါ ္ား ျဖစ္ႏိုင္ေခ္ပို ္ားသည္။
၂၅ အခန္း (၄) စြ ္းအင္ဖြ႕ဲ ျခင္း

အခန္း (၄) ျပန္လန

ရ ေ
္ လ့က္င့္ခန္း
၁ စြ ္းအင္ဖြ႕ဲ ျခင္းသည္ ဆဲလ္အတြင္းတြင္ျဖစ္ေသာ ဓာတိုျဖစ္စဥ္တစ္ခို ျဖစ္ပါသည္။
(၁) ေအာက္ပါစာည ရ္ျခင္းကို ကူးေရးၿပးျဖည့္စြက္ပါ။ [၂]
သၾကား + ………………………………… ………………………………… + ေရ
(၂) ဤျဖစ္စဥ္ကို ေလပါေသာစြ ္းအင္ဖ႕ြဲ ျခင္း ဟိုေခၚသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ေလပါေသာ ဟို
သံိုးႏႈန္းသနည္း။ [၂]
၂ ေအာက္ေဖာ္ျပပါပံိုသည္ ေလအတ္ႏရင့္ေသြးေၾကာ ရ္င္ကိုျပသည္။

(၁) ပံိုကိုကူးဆြဲၿပး ေလအတ္ႏရင့္ေသြးေၾကာ ရ္င္တို႔ကို အညႊန္းတပ္ပါ။ [၂]

(၂) ေသြးနဆဲလ္ႏရစ္လံိုးကို ရန္ကန္ေသာေနရာတြင္ ထည့္သြင္းဆြသ
ဲ ားပါ။ [၁]
(၃) ေအာက္ဆဂ္င္၏ပ္ံ႕ေရာျခင္းကို ျပေသာျ ားကိုထည့္သြင္းဆြသ
ဲ ားၿပး O ဟိုအညႊန္းတပ္ပါ။ [၁]
(၄) ကာဗြန္္ိုင္ေအာက္ဆို္္၏ပ္ံ႕ေရာျခင္းကို ျပေသာျ ားကိုဆဲသ
ြ ားၿပး C ဟိုအညႊနး္ တပ္ပါ။ [၁]
(၅) အဆိုတ္ ရထက
ြ ္ၿပးေသြးသည္ ေသြးေၾကာ ရ္င္ ရတျခားေသြးေၾကာသို႔ ေရာက္ရရၿပးႏရလံိုးသို႔
ဝင္ေရာက္ပါသည္။ ထိုေသြးေၾကာႏရင့္ ဝင္ေရာက္သည့္ႏရလံိုးအခန္း၏ အ ည္တို႔ကိုေရးပါ။ [၂]
၃ အ ္ လသည္ ေလာက္ (ယင္၏သားေလာင္း) ႏရင့္ သစ္စားပိုး တို႔၏ စြ ္းအင္ဖြ႕ဲ ႏႈန္းကို ႏႈ္င္းယရဥ္ရန္
စ ္းသပ္ခ္က္တစ္ခိုကို ေအာက္ပါအတိုင္းျပဳလိုပ္ခဲ့သည္။
ထံိုးရည္သည္အၾကည္ေရာင္ရရသည္။ ကာဗြန္္ိုင္ေအာက္ဆို္္ႏရင့္ေတြ႕လရ္င္ ႏို႔ႏရစ္ေရာင္ေျပာင္းသည္။

အစြပ္

စ ္းသပ္ဖန္ႁပြန္
ဇကာခင္း သစ္စားပိုး
ေလာက္အရရင္ အရရင္

ထံိုးရည္

A B C D

(၁) အ ္ လသည္ အဘယ္ေၾကာင့္ စ ္းသပ္ဖန္ႁပြန္ ၂ ေခ္ာင္းအစား ၄ ေခ္ာင္းသံိုးခဲ့သနည္း။ [၂]

(၂) သူ ၏စ ္းသပ္ခ္က္တြင္ ကန္းေသထားရရရ ည့္ အရာ ၃ ခိုကေ
ို ဖာ္ျပပါ။ [၃]
(၃) ထံိုးရည္အေရာင္ေျပာင္းရန္ ၾကာေသာအခ္န္ကို ရတ္သားခဲ့သည္။ ေအာက္တင
ြ ္ျပထားသည္။
A ၆ နစ္
B ၆ နစ္ခြဲ
C ၈ နစ္ခြဲ
D ၉ နစ္
သူ ၏ရလ္္ ္ားအတြက္ ဇယားတစ္ခိုဆဲြသားပါ။ [၄]
(၄) သူ ၏ရလ္္ ္ား ရ ည္သည့္ေကာက္ႏိုတ္ခ္က္ ေပးႏိုင္သနည္း။ [၁]
အခန္း (၅) ္ဳးပြားျခင္း ၂၆

၅.၁ ္ဳးပြားဆဲလ္ ္ား

ကၽြႏ္ိုပ္တို႔၏ဘဝသည္ ဆဲလ္တစ္လံိုးျဖင့္သာ စတင္ခဲ့ပါသည္။ ယင္းဆဲလ္တစ္လံိုးသည္ ထူးျခားေသာဆဲလ္ႏရစ္လံိုး
ေပါင္းစပ္ရာ ရျဖစ္ေပၚလာသည္။ ၎တို႔ ရာ သိုတပ
္ းို ဆဲလ္ ႏရင့္ သားဥဆဲလ္ တ႔ျို ဖစ္ၾကသည္။

္ဳးပြားဆဲလ္

ဆဲလ္အေျ ႇးပါး ႏ္ၠဴးကလယ

သိုေလရာင္စာ (ခ႐ိုို ိုဇိုန္း ၂၃ ခိုပါရရ)
္ားပါရရေသာ ကူးခတ္ႏိုင္ေသာအၿ ႇး
ဆို္္တိုပလာဇံ

နည္းပါးေသာ
ႏ္ၠဴးကလယ ဆဲလ္အေျ ႇးပါး
ဆို္္တိုပလာဇံ
(ခ႐ိုို ိုဇိုန္း ၂၃ ခိုပါရရ)
လူို၏သိုတ္ပိုးဆဲလ္
လူ၏သားဥဆဲလ္
ကၽြႏ္ိုပ္တို႔ခႏၶာကိုယ္တင
ြ ္ ဆဲလ္သန္းေပါင္း ္ားစြာရရၿပး ဆဲလ္အားလံိုး၏ႏ္ၠဴးကလယထဲတင
ြ ္ ခ႐ိုို ိုဇိုန္းဟို
ေခၚေသာဗဇအ ရ္င္အေရအတြက္ ၄၆ ခိုပါရရသည္။ (ခ႐ိုို ိုဇိုန္းဆိုသည္ ရာ ဆဲလ္၏႐ိုိုပ္တည္ေဆာက္ပံိုကို
ဆံိုးျဖတ္ေသာအရာ ္ားျဖစ္ၾကသည္။ သူတို႔အေၾကာင္းကို နဝ တန္းတြင္ ေလ့လာၾက ည္။)
သိုတ္ပိုးဆဲလ္ႏရင့္ သားဥဆဲလ္တို႔၏ ႏ္ၠဴးကလယထဲတင
ြ ္ ခ႐ိုို ိုဇိုန္းအေရအတြက္ ၂၃ ခိုသာပါရရသည္။
သိုတ္ပိုးဆဲလ္ႏရင့္ သားဥဆဲလ္တို႔သည္ ္ဳးပြားျခင္းတြင္ပါဝင္သည္။ ၎တို႔ကို ္ဳးပြားဆဲလ္ (ဂ ) ဟို
ေခၚသည္။ သိုတ္ပိုးဆဲလ္သည္ အဖို ္ဳးပြားဆဲလ္ျဖစ္ၿပး သားဥဆဲလ္သည္ အ ္ဳးပြားဆဲလ္ျဖစ္သည္။
သားဥဆဲလ္သည္ သိုတ္ပိုးဆဲလ္ထက္ အဆ တန္ ပို၍ႀကး ားသည္။ ၎တို႔၏တည္ေဆာက္ပံိုကို
အထက္ပါပံိုတင
ြ ္ျပထားသည္။
ေ းခြနး္ ္ား
၁ သားဥဆဲလ္၏ တျခားသာ န္လူဆဲလ္ႏရင့္ ကြာျခားေသာအခ္က္ ၃ ခ္က္ကိုေဖာ္ျပပါ။
၂ သိုတ္ပိုးဆဲလ္၏ တျခားသာ န္လူဆဲလ္ႏရင့္ ကြာျခားေသာအခ္က္ ၃ ခ္က္ကိုေဖာ္ျပပါ။

သေႏၶေအာင္ျခင္း
သိုတ္ပိုးဆဲလ္တစ္လံိုးႏရင့္ သားဥ
ဆဲလ္တစ္လံိုးတို႔ ေတြ႕ဆံိုၾကလရ္င္
၎တို႔ႏ္ၠဴးကလယ ေပါင္းစပ္သည္။
အသစ္ျဖစ္ေသာဆဲလ္ကို သေႏၶသား
ေလာင္း ဟိုေခၚသည္။

ေ းခြနး္ ္ား
၃ သေႏၶသားေလာင္းတြင္ ခ႐ိုို ိုဇိုန္း
သိုတ္ပိုးဆဲလ္၏ေခါင္းသည္ ္ဳးပြားဆဲလ္ႏရစ္ခို၏ႏ္ၠဴးကလယ အေရအတြက္ ည္ ရ္ရရ ည္နည္း။
သားဥဆဲလ္ထသ
ဲ ို႔ ဝင္ေရာက္သည္။ တို႔ေပါင္းစပ္ၾကသည္။

အဓကအခ္က္ ္ား
သိုတ္ပိုးဆဲလ္ (အဖို ္ဳးပြားဆဲလ္) သည္ေသးငယ္ၿပး ရရည္လ္ားၿပး ကူးခတ္ႏိုင္ေသာ အျ ႇးရရသည္။
သားဥဆဲလ္ (အ ္ဳးပြားဆဲလ္) သည္ႀကး ားၿပး ဆို္္တိုပလာဇံတြင္ သိုေလရာင္စာ ္ား ပါရရသည္။
္ဳးပြားဆဲလ္ရရ ခ႐ိုို ိုဇိုန္းအေရအတြက္သည္ တျခားဆဲလ္ ္ားရရ အေရအတြက္၏ တစ္ဝက္သာျဖစ္သည္။
သေႏၶေအာင္ျခင္းတြင္ သိုတ္ပိုးဆဲလ္ႏ္ၠဴးကလယႏရင့္ သားဥဆဲလ္ႏ္ၠဴးကလယတို႔ ေပါင္းစပ္ၾကသည္။
ျဖစ္ေပၚေသာဆဲလ္အသစ္သည္ သေႏၶသားေလာင္းျဖစ္သည္။
၂၇ အခန္း (၅) ္ဳးပြားျခင္း

၅.၂ လူ၏ ္ဳးပြားျခင္းအဖြ႕ဲ အစည္း

အဖို ္ဳးပြားျခင္းအဖြ႕ဲ အစည္း
သိုတ္ရည္ထိုတ္ဂလင္း ပေရာစတတ္ဂလင္း
သိုတ္ပိုးဆဲလ္ ္ားကို ေဝရးေစ့တင
ြ ္ ထိုတ္
လိုပ္သည္။
ၿပးေသာ္ သိုတပ
္ ႔ႁို ပြန္ တစ္ေလရ္ာက္
ဆးလင္ႁပြန္ သို႔သယ္ပို႔သည္။
သိုတရ
္ ည္ထတ
ို ဂ
္ လင္းႏရင့္ ပေရာစတတ္
ဂလင္းတ႔သ
ို ည္ သိုတ္ပိုးဆဲလ္ ္ား
သိုတ္ပို႔ႁပြန္ ကူးခတ္ရန္ သၾကားေပ္ာ္ရည္ကို ထိုတ္
လိုပ္ေပးသည္။ အာဟာရလည္း ျဖစ္
ေစသည္။

ေဝရးေစ့

ဆးလႊတ္ႁပြန္ (ဆးလင္ႁပြန္) လင္တံ

အ ္ဳးပြားျခင္းအဖြ႕ဲ အစည္း
သားဥဆဲလ္ကို သားဥအ တ
္ င
ြ ္
ထိုတ္လိုပ္သည္။
ဥပို႔ႁပြန္
အရြယ္ေရာက္အ ္ဳးသ းတြင္
သားဥဆဲလ္တစ္လံိုးကို တစ္လ
တစ္ႀက ္ထိုတ္လႊတ္သည္။
သားဥအ ္ ၿပးေသာ္ဥပ႔ႁို ပြန္သ႔ေ
ို ရာက္သည္။
သားအ ္ သားအ ္နံရံ ဤေနရာ၌ သေႏၶေအာင္ျခင္း
ျဖစ္ပြားသည္။

ေ ြးလ ္းေၾကာင္း သေႏၶသားေလာင္း သားအ သ

္ ႔ို
ဆက္လက္သယ္ေဆာင္သည္။
ဤေနရာတြင္ ကေလးအျဖစ္သို႔
ဖြံ႕ၿဖဳးသည္။

ေ းခြနး္ ္ား
၁ ေအာက္ပါလိုပ္ငန္း ္ားကို ထ ္းေဆာင္ေသာ အဖို ္ဳးပြားအဂၤ ါ အ ည္ ္ားကိုေရးပါ။
(၁) သိုတ္ပိုးဆဲလ္ ္ားကို ထိုတ္လိုပ္ျခင္း
(၂) သိုတ္ပိုးဆဲလ္ ္ားကို အာဟာရျဖစ္ေစရန္ သၾကားရည္ထိုတ္ေပးျခင္း
၂ ေအာက္ပါလိုပ္ငန္း ္ားကို ထ ္းေဆာင္ေသာ အ ္ဳးပြားအဂၤ ါ အ ည္ ္ားကိုေရးပါ။
(၁) သားဥဆဲလ္ကို ထိုတ္လိုပ္ျခင္း
(၂) သေႏၶသားသည္ ကေလးအျဖစ္သို႔ ဖြံ႕ၿဖဳးေသာအေနရာ

အဓကအခ္က္ ္ား
သိုတ္ပိုးဆဲလ္ ္ားကို ေဝရးေစ့တင
ြ ္ထိုတ္လိုပ္သည္။ ၎တို႔ကို သိုတ္ပို႔ႁပြန္တစ္ေလရ္ာက္ သယ္ပို႔ၿပး
ဆးပို႔ႁပြန္သို႔ သယ္ေဆာင္သည္။ ပေရာစတတ္ဂလင္းသည္ ၎ဖို႔အာဟာရႏရင့္ ကူးခတ္ႏိုင္ရန္
သၾကားေပ္ာ္ရည္ ထိုတ္ေပးသည္။
သားဥဆဲလ္ကို တစ္လလရ္င္တစ္ႀက ္ သားဥအ ္ ရထိုတ္လႊတ္သည္။ သားဥႁပြန္တစ္ေလရ္ာက္ သယ္ပို႔ၿပး
သိုတ္ပိုးဆဲလ္ႏရင့္ေတြ႕လရ္င္ ဤေနရာတြင္သေႏၶေအာင္သည္။ သေႏၶသားဆဲလ္သည္ သားအ ္ထတ
ဲ င
ြ ္
ကေလးအျဖစ္သို႔ ဖြံ႕ၿဖဳးသည္။
အခန္း (၅) ္ဳးပြားျခင္း ၂၈

၅.၃ သားဥဆဲလ္ ဘာဆက္ျဖစ္ လဲ

သေႏၶေအာင္ၿပးလရ္င္
၃။ သေႏၶသားေလာင္းသည္ ္ားစြာပြားၿပး ဆဲလ္ ္ားစြာပါေသာ
သေႏၶသားျဖစ္ေပၚသည္။
၂။ ဥပ႔ႁို ပြန္တင
ြ ္
သေႏၶေအာင္ျခင္း
ျဖစ္ပြားသည္။
၄။ သေႏၶသားသည္
သေႏၶသားေလာင္း
သားအ ္သို႔ေရာက္ရရ
ရရရသည္။
ၿပးသားအ ္နံရံထသ
ဲ ို႔
နစ္ျ ဳပ္သည္။ ကေလး
၁။ သားဥဆဲလ္သည္
အျဖစ္သို႔ဆက္လက္
သားဥအ ္ ရထက
ြ ္သည္။
ဖြံ႕ၿဖဳးသည္။

သေႏၶသားေလာင္းစတင္ျဖစ္ေပၚခ္န္ကို သေႏၶတည္ျခင္းဟိုေခၚသည္။
သေႏၶသားေလာင္းသည္ သေႏၶသားျဖစ္ဖို႔ ရက္အနည္းငယ္ၾကာသည္။
သေႏၶသား သားအ ္နံရံထဲ နစ္ျ ဳပ္ၿပးသည္ႏရင့္ ထိုအ ္ဳးသ းသည္
ကယ
ို ဝ
္ န္ရသည္
ရ ။
သေႏၶသားသည္ ကေလးျဖစ္ဖို႔ လူတြင္ကိုးလခန္႔ ၾကာသည္။

သေႏၶေအာင္ျခင္း ျဖစ္ခ့လ
ဲ ရ္င္
၁ ၃
သားဥအ ္တင
ြ ္သားဥဆဲလ္ သားဥဆဲလ္သေႏၶ ေအာင္
ျဖစ္ေပၚသည္။ လရ္င္သားအ ္သို႔ေရာက္ရရ
သားအ ္နံရံစတင္ထူထပ္ ၿပးေသဆံိုးသည္။
လာသည္။

၂ ၄
သားဥဆဲလ္ထက
ြ ္ရရသည္။ သားအ ္နံရံလည္းပ္က္စး
သားအ ္နံရံသည္ထူထပ္၍ ၿပးေ ြးလ ္းေၾကာင္း ရ
ေသြးအေထာက္အပံ့ ္ားစြာ ထြက္ရရသည္။
ရရရသည္။

တစ္လလရ္င္တစ္ႀက ္ သားဥအ ္ ရသားဥဆဲလ္တစ္လံိုး ထြက္ရရသည္။ ၎သားဥဆဲလ္ သေႏၶေအာင္ခဲ့သည္

ရရေသာ္သေႏၶသားကို လက္ခံရန္ သားအ ္နံရံသည္ ထူထပ္ေျပာင္းလဲရပါသည္။
သို႔ေသာ္သားဥဆဲလ္ အ ္ားစို ရာ သေႏၶ ေအာင္ဘဲ သားအ ္သို႔ေရာက္ရရၿပး ေသဆံိုးၾကသည္။ ထိုအခါ
ထူထပ္ေသာသားအ ္နံရံသည္ အလို ရရသျဖင့္ ပ္က္စးၿပး ေ ြးလ ္းေၾကာင္း ရထက
ြ ္ရရသည္။ ဤသည္ကို
ရာသလာျခင္းဟိုေခၚသည္။ တစ္လလရ္င္တစ္ႀက ္ျဖစ္ၿပး ငါးရက္ခန္႔ၾကာသည္။

ေ းခြနး္ ္ား
၁ သားဥအ ္တင
ြ ္သားဥဆဲလ္ျဖစ္ေပၚသည္ႏရင့္ သားအ ္နံရံသည္အဘယ္ေၾကာင့္ ထူထပ္လာသနည္း။

အဓကအခ္က္ ္ား
သားဥဆဲလ္ သေႏၶေအာင္ခဲ့လရ္င္ သေႏၶသားေလာင္းသည္ ္ားစြာပြားၿပး သေႏၶသားျဖစ္ေပၚသည္။
သေႏၶသားသည္ သားအ ္သို႔ေရာက္ရရၿပး ကေလးအျဖစ္သို႔ ဖြံ႕ၿဖဳးေျပာင္းလဲသည္။
သားဥဆဲလ္ သေႏၶ ေအာင္ခဲ့လရ္င္ ၎ဟာေသဆံိုးသည္။ ထူထပ္ေသာသားအ ္နံရံသည္ လိုအပ္
ေတာ့သျဖင့္ပ္က္စးၿပး ေ ြးလ ္းေၾကာင္း ရထက
ြ ္ရရသည္။ ရာသလာျခင္းဟိုေခၚသည္။
၂၉ အခန္း (၅) ္ဳးပြားျခင္း

၅.၄ သေႏၶသား ရ ကေလးအျဖစ္သ႔ို

သေႏၶသားသည္ သားအ ္ထတ
ဲ င
ြ ္ ကိုးလခန္႔ တည္ရရသည္။ ခင္ခႏၶာကိုယ္၏ အကာအကြယ္ျဖင့္ ေနထိုင္သည္။

အခ္င္းႏရင့္ေရ ႊာအတ္
သားအ ္နံရံထန
ဲ စ္ျ ဳပ္ခ္န္ သေႏၶသားသည္ သားဥဆဲလ္
သေႏၶသား
အရြယ္သာရရသည္။ သို႔ေသာ္ဆလ
ဲ ္ ္ားစြာပါရရသည္။
သေႏၶသားေလာင္း၏ဆဲလ္ ဆဲလ္ကျြဲ ခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ခ္ပ္ႀကဳး သားဥဆဲလ္ကေပးေသာ သိုေလရာင္စာျဖင့္ ျပဳလိုပ္သည္။
သေႏၶသားႀကးထြားႏိုင္ရန္ လိုအပ္ေသာအာဟာရ ္ားႏရင့္
ေအာက္ဆဂ္င္တို႔ကို ခင္၏ေသြး ရေထာက္ပံ့ေပးရန္
အခ္င္း
အထူးျပဳလိုပ္ေသာအဂၤ ါ ေပၚေပါက္လာသည္။ ၎ကို
အခ္င္းဟိုေခၚသည္။
သားအ ္ သေႏၶသားသည္ အခ္င္းအား ခ္ပ္ႀကဳးျဖင့္ဆက္တြယ္သည္။
သေႏၶသားကို သားအ ္ထဲတင
ြ ္ လြတ္လပ္စြာ ႀကးထြားရန္
ေရ ႊာအတ္ အရည္ပါေသာအတ္ျဖင့္ ဝန္းရံထားသည္။ ၎ကို ေရ ာႊ
အတ္ဟိုေခၚသည္။ သေႏၶသားကို ထခိုက္ျခင္း ရလည္း
ေရ ႊာရည္
ကာကြယ္ေပးသည္။

ေ းခြနး္ ္ား
၁ သေႏၶသားသည္ လိုအပ္ေသာ အာဟာရ ္ားကို ည္သို႔
သားအ ္အတြင္း ဖြံ႕ၿဖဳးေနေသာ သေႏၶသား
ရရရေၾကာင္း ရရင္းျပပါ။

ကေလးအျဖစ္ေျပာင္းလဲျခင္း

၆ ပတ္ ၈ ပတ္ ၁၁ ပတ္

သေႏၶတည္ၿပး ၆ ပတ္ခန္႔တင
ြ ္ သေႏၶသားဟာ 4 mm ခန္႔ရရည္လ္ားသည္။ အဂၤ ါ ္ားစတင္ ဖြံ႕ၿဖဳးသည္။
၈ ပတ္ခန္႔တင
ြ ္ သေႏၶသားဟာ 13 mm ခန္႔ရရည္လ္ားသည္။ စတင္လႈပ္ရရားသည္။
၁၁ ပတ္ခန္႔တင
ြ ္ အဂၤ ါ ္ားစံိုလင္စာြ ဖြံ႕ၿဖဳးၿပးျဖစ္သည္။ ကေလးျဖစ္ၿပ။ 50 mm ခန္႔ရရည္လ္ားသည္။
၃၈ သို႔ ဟိုတ္ ၃၉ ပတ္ခန္႔တင
ြ ္ ကေလးသည္ ေကာင္းစြာဖြံ႕ၿဖဳးၿပးျဖစ္၍ ေ ြးဖြားရန္အဆင္သင့္ျဖစ္သည္။

ေ ြးဖြားျခင္း
ေ ြးဖြား ရက္အနည္းငယ္တြင္ ကေလး၏ေခါင္းသည္ ေအာက္ဘက္သို႔ ေနရာေရႊ႕သည္။
သားအ ္၏ကိုယ္ထည္ရရ ႂကြက္သား ္ား က္ံဳ႕ေသာအခါ သားအ ္၏အဝသည္ က္ယ္လာၿပး ကေလးကို
သားအ ္သည္ တြန္းခ္သည္။ အေစာပိုင္းတြင္ ျဖည္းညင္းစြာညစ္ၿပး ေနာက္ပိုငး္ တြင္ ျပင္းထန္လာသည္။

ေ းခြနး္ ္ား
၂ သေႏၶေအာင္ၿပး ည္ ရ္အၾကာတြင္ ကေလးအ ္ားစို ရာ ေ ြးဖြားၾကသနည္း။

အဓကအခ္က္ ္ား
အခ္င္းသည္ သေႏၶသားလိုအပ္ေသာပစၥည္း ္ားကို ခင္၏ေသြးထဲ ရ ေထာက္ပံ့ေပးသည္။
ေရ ႊာအတ္သည္ သေႏၶသားကို အေထာက္အကန္ႏရင့္အကာအကြယ္ေပးေသာ အရည္ပါေသာအတ္ျဖစ္၏။
၁၁ ပတ္ခန္႔တင
ြ ္ သေႏၶသားဟာ ေကာင္းစြာဖြံ႕ၿဖဳးၿပး ကေလးဟိုေခၚႏိုင္ၿပ။
ေ ြးဖြားခ္န္၌ သားအ ္ႂကြက္သား ္ားက္ံဳ႕ျခင္းျဖင့္ ကေလးကိုေ းြ လ ္းေၾကာင္းတစ္ေလရ္ာက္ တြန္းခ္သည္။
အခန္း (၅) ္ဳးပြားျခင္း ၃ဝ

၅.၅ ႀကးထြားျခင္းႏရင့္ ဖြ႕ံ ၿဖဳးျခင္း

ႀကးထြားျခင္း
သေႏၶေအာင္ၿပးသည္ႏရင့္ သေႏၶသားေလာင္းသည္ ဆဲလ္တစ္လံိုး ရ ႏရစ္လံိုးစသည္ျဖင့္ ပြား ္ားသည္။
ဆဲလ္ကျြဲ ခင္းသည္ သေႏၶသားေလာင္း ရ သေႏၶသား၊ သေႏၶသား ရ ကေလး ႀကးထြားခ္န္တင
ြ ္ျဖစ္သည္။
ႀကးထြားျခင္းသည္ ကေလးဘဝ ရ လူႀကးဘဝအထ ျဖစ္ေပၚသည္။ တစ္ခ္န္ခ္န္တင
ြ ္ ရပ္တန္႔သည္။

ဖြံ႕ၿဖဳးျခင္း
သေႏၶသားေလာင္း ရ လူႀကးအျဖစ္ႀကးထြားခ္န္တြင္ ဖြံ႕ၿဖဳးျခင္းလည္းတစ္ၿပဳင္နက္ျဖစ္ေပၚသည္။
သေႏၶသားႀကးထြားခ္န္တင
ြ ္ ႏရလံိုး၊ ဥးေႏရာက္၊ အဆိုတ္ စသည္တို႔ ျဖည္းညင္းစြာ ေပၚေပါက္လာသည္။
ကေလးေ ြးဖြားၿပးခ္န္တင
ြ ္ အဂၤ ါ ္ားစံိုလင္စာြ ရရၾကသည္။ သို႔ေသာ္ဖြံ႕ၿဖဳးျခင္း ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚသည္။
ဥပ ာ။ ။ ႂကြက္သား ္ားဖြံ႔ၿဖဳးၿပး ကေလးသည္ ေလးဘက္ေထာက္ေလရ္ာက္ျခင္း ျပဳလိုပ္လာႏိုင္သည္။
လူတစ္ဥးႏရင့္တစ္ဥး ဖြံ႕ၿဖဳးျခင္းသည္ အနည္းႏရင့္အ ္ား တူညၾကပါ။ ေအာက္ပါဇယားသည္ လူတိုင္း
ျဖတ္သန္းရသည့္ အဓကဖြံ႕ၿဖဳးအဆင့္ ္ားကိုျပသည္။ ဘာကိုသတထား သနည္း။

ေ ြးကင္းစ ကေလးငယ္ ကေလး လူငယ္ လူႀကး

ႏရစ္ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

ေ းခြနး္ ္ား
၁ သင့္ခႏၶာကိုယ္တင
ြ ္ ဆဲလ္သန္းေပါင္းစြာရရသည္။ ည္သည္ ရျဖစ္ေပၚလာနည္း။ ည္သို႔ျဖစ္ေပၚသနည္း။

လူငယ္
ေယာက္္ားတြင္ ၁၂ ႏရစ္၊ ၁၃ ႏရစ္ခန္႔၊ န္းခေလးတြင္ ၁ဝ ႏရစ္၊ ၁၁ ႏရစ္ခန္႔တင
ြ ္ ႀကး ားေသာေျပာင္းလဲျခင္း
ျဖစ္ေပၚသည္။ ႀကးထြား ႈ႐ိုိုတ္တရက္လ္င္ျ န္လာသည္။ လင္အဂၤ ါ ္ားႏရင့္ ဥးေႏရာက္တို႔၏ ဖြံ႕ၿဖဳး ႈလည္း
အေျပာင္းလဲႀကးေျပာင္းလဲသည္။ ဤသည္ကို အရြယေ
္ ရာက္ျခင္း (ပ္ဳေပၚေပါက္ျခင္း) ဟိုေခၚသည္။
လင္အဂၤ ါ ္ားေျပာင္းလဲျခင္း
န္းခေလးတြင္ ရာသလာျခင္းစတင္ျဖစ္သည္။ ္ဳးပြားအဂၤါ ရထိုတ္ေသာ ေဟာ္ ိုန္း ္ားေၾကာင့္ ရင္သား
ႀကးျခင္း၊ တင္ပါးကားျခင္း စသည္တို႔ျဖစ္ေပၚသည္။
ေယာက္္ားေလးတြင္ သိုတ္ပိုးဆဲလ္ ္ားစတင္ထိုတ္သည္။ ္ဳးပြားအဂၤါ ရထိုတ္ေသာ ေဟာ္ ိုန္း ္ားေၾကာင့္
အသံေအာျခင္း၊ ပခံိုးက္ယ္ျခင္း၊ ္က္ႏရာႏရင့္တျခားေနရာ ္ားတြင္ အေ ႊး ္ားထြက္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ေပၚသည္။
ဥးေႏရာက္ေျပာင္းလဲျခင္း
ဥးေႏရာက္သည္ႀကးထြားျခင္း ရရဘဲ ကေလးဘဝတိုန္းက အေတြးအေတာ ္ား ေျပာင္းလဲကိုန္သည္။
ဆံိုးျဖတ္ခ္က္ခ္ႏိုင္လာသည္။ တစ္ခိုခို ျပဳလိုပ္ ဆင္ျခင္စဥ္းစားတတ္လာသည္။
ခံစားခ္က္ ္ားျပင္းထန္လာသည္။ စတ္ပူတတ္လာသည္။ ေ တၱာထားတတ္လာသည္။
သူငယ္ခ္င္းသို႔ ဟိုတ္တစ္ပါးသူ၏ ေပၚလက္ခံ ႈကို လိုလ္ားလာတတ္သည္။ စံျပပိုဂဳလ္ျဖစ္လိုသည္။
ဥပ ာ႐ိုိုပ္ရရင္သ႐ိုိုပ္ေဆာင္ျဖစ္လိုျခင္း။ စတ္တိုင္း က္ျဖစ္လရ္င္ စတ္ဖစး ႈ ္ားတတ္သည္။

အဓကအခ္က္ ္ား
ဆဲလ္အေရအတြက္ ္ားျခင္းကို ႀကးထြားျခင္းဟိုေခၚသည္။
လူရယ
ြ ္ဆိုသည္ ရာ ကေလးဘဝ ရ လူႀကးဘဝသို႔ ကူးေျပာင္းေသာ ကာလျဖစ္သည္။ လင္အဂၤါ ္ားႏရင့္
ဥးေႏရာက္တို႔တင
ြ ္ အေျပာင္းအလဲႀကးေျပာင္းလဲသည္။
၃၁ အခန္း (၅) ္ဳးပြားျခင္း

၅.၆ ေနထင
ို ဓ
္ ေလ့ႏရင့္ က္န္း ာေရး
လူသားတိုင္းတြင္ ကြာျခားခ္က္ ္ားရရၾကသည္။
ကြာျခားခ္က္တခ္ဳ႕ ရာ ္ဳး႐ိုးို ဗဇေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ကၽြႏ္ိုပ္တို႔စားသံိုးေသာအစားအစာႏရင့္ ေလ့က္င့္ခန္းျပဳလိုပ္ျခင္းတို႔ကလည္း သက္ေရာက္ ႈရရသည္။

ေ းခြနး္ ္ား
၁ ႏရစ္ႏရစ္သားကေလးငယ္ တစ္ဥး၏အစားအစာတြင္
ပ႐ိုိုတင္း ္ားစြာပါၿပး ေနာက္တစ္ဥးတြင္ အနည္းငယ္
ပါရရလရ္င္ ည္သို႔ကာြ ျခား ည္နည္း။ (အခန္း ၂)
၂ ေဆးလပ္ေသာက္သူႏရင့္ ေသာက္သူတို႔ ေတာင္
တက္လရ္င္ ည္သို႔ကာြ ျခား ည္နည္း။ (အခန္း ၄)
၃ အစားလြန္စြာစားသူႏရင့္ ရ္တစြာစားသူတို႔ အားကစား
ျပဳလိုပ္လရ္င္ ည္သို႔ကာြ ျခား ည္နည္း။ (အခန္း ၄) ေကာ္ဖေစ့တင
ြ ္ ကဖင္း ေဆးရြက္ႀကး၏ အရြက္သည္
ပါရရသည္။ နကတ
ို င္းထိုတ္လပ
ို ္သည္။
ေဆးဝါး
ကၽြႏ္ိုပ္တို႔၏ခႏၶာကိုယ္ အလိုပ္လိုပ္ပံိုအား သက္ေရာက္ ႈေပးေသာ အရာကိုေဆးဝါးဟိုေခၚသည္။
တခ္ဳ႕ေဆးဝါး ္ားသည္ အသံိုးဝင္သည္။ (သတၱ တန္းတြင္ သခဲ့ေသာ ပဋဇဝေဆး)
တခ္ဳ႕သည္က္န္း ာေရးအတြက္ ေကာင္းက္ဳး ေပးပါ။ ပ ာဏအေတာ္အတန္ သံိုးစြဲလရ္င္လည္းဆိုးက္ဳး
ေပးပါ။ ဥပ ာ ေကာ္ဖႏရင့္လက္ဖက္တို႔တြင္ ပါဝင္ေသာကဖင္းသည္ ႏိုးၾကားတက္ႂကြေနေစသည္။
ဆိုးက္ဳးေပးေသာ ေဆးဝါး ္ားလည္းရရသည္။ ဥပ ာ နကတ
ို င္း။ ေဆးရြက္ႀကးကို စတင္ရရာေဖြေတြ႕ရရခ္န္၌
နကိုတင္းက က္န္း ာေရးကို ထခိုက္ေစသည္ကို သရရခဲ့ၾကပါ။ ယခိုအခါ သိုေသတန ္ား ျပဳလိုပ္ျခင္းျဖင့္
၎၏ခႏၶာကို္ယ္ေပၚ သက္ေရာက္ ႈ ္ားကို ပို ိုရရာေဖြသရရလာၾကသည္။
ေဆးလပ္ေသာက္အ ္ဳးသား ္ားတြင္ သိုတ္ပိုးဆဲလ္အေရအတြက္ကို ေလ္ာ့နည္းေစသည္။
နကိုတင္းသည္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ခင္ေသြး ရ ကေလးဆသို႔ ေရာက္ရရၿပး ေ ြးအေလးခ္န္ေလ္ာ့
နည္းေစတတ္သည္။ ဆိုလိုသည္ ရာ ေ ြးကင္းစကေလးသည္ သာ န္ထက္ေသးေနတတ္သည္။
နကိုတင္းႏရင့္ထေတြ႕သည့္ ခင္ဝ ္းထဲရရကေလးသည္ ႀကးထားစဥ္ဆးခ္ဳေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ေခ္
ပို ္ားသည္။ ေဆးလပ္ေသာက္သူ ခင္၏ ႏို႔ ရတစ္ဆင့္လည္း ကေလးကိုထေတြ႕ေစႏိုင္သည္။
နကိုတင္းသည္ ကေလး၏ဥးေႏရာက္ ဖြံ႕ၿဖဳးကိုေႏရာင့္ေႏရးေစသည္။

ေ းခြနး္ ္ား
၄ ေပးထားေသာဗားဂရပ္ကိုၾကည့္ပါ။
(၁) ေဆးလပ္ ေသာက္သူ ခင္ ရ
ေ ြးဖြားေသာကေလး ည္ ရ္
ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေ ြးအေလးခ္န္ ေ ြးအေလးခ္န္နည္း၍
ေ ြးဖြားေသာကေလး
နည္းသနည္း။
အေရအတြက္/
(၂) ေဆးလပ္ ေသာက္သူ ခင္ ရ
ေယာက္
ေ ြးဖြားေသာကေလး ည္ ရ္
ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေ ြးအေလးခ္န္
ဝ <၁၅ ၁၅
ပံို န
ရ ျ္ ဖစ္သနည္း။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ တစ္ေန႔သံိုးစြေ
ဲ သာ
ေဆးလပ္ပ ာဏ/လပ္

အဓကအခ္က္ ္ား
အစားအစာ၊ ႀကံ့ခိုင္ ႈ၊ ေဆးဝါးႏရင့္ ေရာဂါတို႔သည္ လူတစ္ဥး၏ဖြံ႕ၿဖဳး ႈကို သက္ေရာက္ ႈရရၾကသည္။
နကိုတင္းသည္ အႏၱရာယ္ေပးေဆးဝါး တစ္ ္ဳးျဖစ္သည္။ သေႏၶတည္ျခင္း၊ ႀကးထြားျခင္း၊ ဖြံ႕ၿဖဳးျခင္းႏရင့္
က္န္း ာေရးတို႔ေပၚ ဆိုးက္ဳးသက္ေရာက္သည္။
အခန္း (၅) ္ဳးပြားျခင္း ၃၂

အခန္း (၅) ျပန္လန

ရ ေ
္ လ့က္င့္ခန္း
၁ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ္န္ ကေလး၏ႀကးထြား ႈကို အသံလန
ြ ္လႈင္း (USG) ျဖင့္ ၾကည့္႐ိုႈႏိုင္သည္။
ပံိုသည္သေႏၶေအာင္ၿပး ၁၂ ပတ္အၾကာ ကေလး၏အသံလြန္လႈင္း ဖတ္႐ိုႈဓာတ္ပံိုျဖစ္သည္။

(၁) ကေလးသည္ အရည္ထတ

ဲ င
ြ ္ ေ ္ာေန
ပါသည္။ ပံိုတင
ြ ္အ ည္းေရာင္အျဖစ္
ျ င္ရသည္။ ဤအရည္၏အ ည္ကို
ေဖာ္ျပပါ။ [၁]
(၂) ဤအရည္၏လိုိုပ္ငန္းကိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]
(၃) ကေလးႏရင့္ ခင္အၾကားတြင္ အာဟာရ
ႏရင့္ေအာက္ဆဂ္င္ကို အလရအ
ဲ လည္ျပဳ
လိုပ္ေသာအဂၤါအ ည္ကိုေရးပါ။ [၁]
(၄) ကေလးသည္ေကာင္းစြာ ဖြံ႕ၿဖဳးၿပးပါက
ေ ြးဖြားရန္အသင့္ျဖစ္သည္။ ကေလး
ေ ြးဖြားျခင္းအေၾကာင္းေရးပါ။ [၃]

၂ ေအာက္တင
ြ ္ န္းခေလး၏ အသက္အလိုက္ ပ္ ္း ရ္ျ္ပ္ထိုကို ျပထားသည္။
ပ္ ္း ရ္ျ္ပ္ထို/kg

အသက္/ႏရစ္

(၁) ၂ ႏရစ္အရြယ္တင
ြ ္ ပ္ ္း ရ္ျ္ပ္ထို ည္ ရ္ ရရသနည္း။ [၁]
(၂) အသက္ ည္ ရ္ၾကားတြင္ ႀကးထြားႏႈန္းလ္င္ျ န္သနည္း။ [၁]
(၃) ဂရပ္သည္အသက္ ၂ဝ အထက္ န္းခေလး ္ား ႀကးထြား ႈရပ္သန္႔သည္ဟို ျပသပါသလား။
သင့္အေျဖအတြက္ အေၾကာင္းျပခ္က္ေပးပါ။ [၁]
၃ သိုေသတနျပဳလိုပ္သိုတို႔သည္ ႂကြက္အထး ၄ဝ ေကာင္ကို အိုပ္စို ၃ စိုခြျဲ ခားၿပး နကိုတင္း ္ားကို ေအာက္ပါ
အတိုင္းေန႔စဥ္ ရက္ ၃ဝ ခန္႔ေပးခဲ့သည္။ ၿပးေနာက္ပိုံ ရန္ေသာ သိုတ္ပိုးဆဲလ္ပ ာဏကို ရတ္သားခဲ့သည္။

နကတ
ို င္းပ ာဏ 0 အနည္းငယ္ အ ္ားအျပား
ပံို န
ရ ေ
္ သာသိုတပ
္ းို ဆဲလရ
္ ာခင
ို ႏ
္ ႈနး္ 6.87 19.88 32.89

(၁) ရလ္္ ္ားအတြက္ ဂရပ္တစ္ခိုဆဲြသားပါ။ [၄]

(၂) ရလ္္ ္ားကိုၾကည့္၍ ေကာက္ႏိုတ္ခ္က္တစ္ခို ေရးသားပါ။ [၁]
(၃) သိုေသတနျပဳလိုပ္သူတို႔သည္ အဘယ္ေၾကာင့္တစ္အိုပ္စိုကို ဘာ ရ္ ေပးဘဲထားသနည္း။ [၁]
(၄) သိုေသတနျပဳလိုပ္သူတို႔ စ ္းသပ္ခ္က္တြင္ ထားရရခဲ့ေသာ ကန္းေသ ၂ ခိုကိုေဖာ္ျပပါ။ [၂]
၃၃ အခန္း (၆) ျဒပ္ဝတၳဳ၏သဘာဝ

၆.၁ အမႈနန
္ ယ
ိ ာမ
သတၱမတန္းတြင္ ျဒပ္ဝတၳဳမ ားကိို အမႈန္မ ားျဖင့္ ဖြ႕ြဲ စည္းထားေၾကာင္း သင္ယူခြဲ့ၿပးျဖစ္သည္။

အစိင
ို အ
္ ခြဲ အရည္ အေငြ႕

အမႈန္မ ားသည္ အမႈန္မ ားတစ္ခို အမႈန္မ ားတစ္ခို်ားႏင့္

တစ္ခို်ားႏင့္တစ္ခို ်ားႏင့္တစ္ခိုလြတ္ တစ္ခိုေဝးလံစြာ
နးကပ္လ က္ရိ၏။ လပ္စြာတည္ရိ၏။ တည္ရိ၏။ ေနရာ
တိက ေသာအစ တိက ေသာအစ လြတ္မ ားစြာရိသည္။
အစဥ္ရိသည္။ အစဥ္မရိပါ။

အမႈန္မ ားအၾကားတြင္ ဆြြဲငင္အားရိသည္။ အစိိုင္အခြဲတြင္အမ ားဆံိုးျဖစ္ၿပး အေငြ႕တြင္အနည္းဆံိုးျဖစ္သည္။

အမႈန္မ ားေရြ႕လ ား်ားႏိိုင္ရန္ စြမ္းအင္လိိုအပ္သည္။ စြမ္းအင္မ ားစြာရေလေလ ပိို၍ေရြ႕လ ားေလေလျဖစ္သည္။
အစိိုင္အခြဲတြင္ေရြ႕လ ားမႈသည္ ကန္႔သတ္မႈရိၿပး အေငြ႕တြင္ေရြ႕လ ားမႈသည္ လြတ္လပ္သည္။

႐ိုပ္အေျခအေနေျပာင္းလြဲျခင္း
ျဒပ္ဝတၳဳသည္ ႐ိုပ္အေျခအေန ၃ မ ိၳဳးျဖင့္တည္ရိ်ားႏိိုငသ
္ ည္။
႐ိုပ္အေျခအေနတစ္ခိုမ ေနာက္တစ္ခိုသိို႔ေျပာင္းလြဲ်ားႏိိုင္သည္။
ဥပမာ အစိိုင္အခြဲကိိုအပူေပးေသာအခါ အမႈန္မ ားလ င္ျမန္စြာ လႈပ္ရားၾကၿပး ၎တိို႔ၾကားရိဆြဲြငင္အားမ ား
ပ က္ေတာက္ကိုန္ၿပး အရည္အျဖစ္သိို႔ေျပာင္းလြဲသာြ းသည္။

ေမးခြနး္ မ ား

၁ အစိိုင္အခြဲကိိုအပူေပးေသာအခါ အဘယ္ေၾကာင့္ပြလာသနည္း။ ရင္းျပပါ။

၂ သာမိိုမတာအတြင္းရိ ျပဒါးအရည္သည္ မည္သိို႔ေျပာင္းသည့္အတြက္ေၾကာင့္ သာမိိုမတာတြင္ အသံိုးျပၳဳ
်ားႏိိုင္သနည္း။ ရင္းျပပါ။
၃ အစိိုင္အခြဲတြင္ အဘယ္ေၾကာင့္ တိက ေသာ ပံိုသဏၭာန္ရိသနည္း။
၄ အရည္်ားႏင့္အစိိုင္အခြဲတိို႔ကိို အဘယ္ေၾကာင့္ ဖိသပ္၍မရသနည္း။
၅ အရည္်ားႏင့္အေငြ႕တိို႔ အဘယ္ေၾကာင့္ စးဆင္း်ားႏိိုင္မႈရိသနည္း။
၆ အစိိုင္အခြဲမ အရည္သ႔ိို ေျပာင္းလြဲျခင္းကိို အမႈန္နိယာမျဖင့္ ရင္းျပပါ။
၇ အရည္မ အေငြ႕သိို႔ ေျပာင္းလြဲျခင္းကိို အမႈန္နိယာမျဖင့္ ရင္းျပပါ။
၈ အရည္မ အစိိုင္အခြဲသ႔ိို ေျပာင္းလြဲျခင္းကိို အမႈန္နိယာျဖင့္ ရင္းျပပါ။
၉ ေအာက္ေဖာ္ျပပါပံိုသည္ ႐ိုပ္အေျခအေနေျပာင္းလြဲျခင္းကိိုျပသည္။ ျမားေပၚတြင္ျပေသာ ေျပာင္းလြဲျခင္း၏
အမည္မ ားကိိုေဖာ္ျပပါ။

A B

D C

အဓိကအခ က္မ ား
ျဒပ္ဝတၳဳအားလံိုးကိို အမႈန္မ ားျဖင့္ဖြ႕ြဲ စည္းသည္။
အမႈန္နိယာမကိို အသံိုးျပၳဳ၍ ျဒပ္ဝတၳဳ၏ ဂိုဏ္သတၱိမ ားကိို ရင္းျပ်ားႏိိုင္သည္။
အမႈန္နိယာမကိို အသံိုးျပၳဳ၍ ျဒပ္ဝတၳဳ၏ ေျပာင္းလြဲျခင္းမ ားကိို ရင္းျပ်ားႏိိုင္သည္။
အခန္း (၆) ျဒပ္ဝတၳဳ၏သဘာဝ ၃၄

၆.၂ ပ ႕ံ ေရာျခင္း
ဆိိုးေဆးတစ္စက္ကိို ေရထြဲသိို႔အစက္ခ လိိုက္ေသာအခါ ဆိိုးေဆးတျဖည္းျဖည္း ပ ံ႕သြားသည္ကိိုျမင္ရလိမ့္မည္။

ဆိိုးေဆးထြဲရိအမႈန္မ ားသည္ လြတ္လပ္စြာ

ေရြ႕လ ား်ားႏိိုင္သည္။
အမႈန္မ ား၏ ေရြ႕လ ားမႈေၾကာင့္ တစ္ခို်ားႏင့္
မထည့္မ ထည့္ၿပးခ ိန္ ၁ နာရၾကာ ၅ နာရၾကာ တစ္ခိုဝင္တိိုက္မိသည္။
ဤသိ႔ျို ဖင့္အေဝးသိို႔ ေရာက္ရိၾကသည္။
တစ္ခ ိန္ခ ိန္တင
ြ ္ အမႈန္မ ားဟာ ေနရာအ်ားႏံ႔
ညညညာညာ တည္ရိၾကသည္။
ဤသိို႔က ပန္းေရြ႕လ ားမႈကိို ပ ႕ံ ေရာျခင္းဟို
ေခၚသည္။

ေရအမႈန္

ဆိိုးေဆးအမႈန္

အမႈန္မ ား၏ က ပန္းေရြ႕လ ားမႈေၾကာင့္ ပ ံ႕ေရာျခင္းျဖစ္ေပၚသည္။

ေမးခြနး္ မ ား

၁ ဆိုိးေဆးကိိုေရေ်ားႏြးတြင္အစက္ခ ပါက ၎ပ ံ႕ေရာသည့္်ားႏႈန္း ဘ႐ိိုမင္း

မည္သိို႔ျဖစ္မည္နည္း။ အေၾကာင္းျပခ က္ေပးပါ။
၂ အေငြ႕၏ပ ံ႕ေရာျခင္းသည္ အရည္ထက္ပိို၍လ င္ျမန္သည္။
အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။ ဘ႐ိိုမင္းအေငြ႕၏ပ ံ႕ေရာျခင္း

လိုပ္ငန္း (၆.၁) ပ ံ႕ေရာျခင္းကိို ျမင္ေတြ႕ျခင္း

၁ အေရာင္ေဖာ္ေဆးထည့္ထားေသာ ေက ာက္ေက ာပါေသာပန္းကန္ျပားကိိုယူပါ။
၂ အလယ္တင
ြ ္ အေပါက္ေဖာက္တံျဖင့္ အေပါက္တစ္ေပါက္ေဖာက္ပါ။
၃ အေပါက္ထြဲသိို႔ ဆိိုဒယမ္ဟိိုက္ေျဒာက္ဆိိုဒ္ ေပ ာ္ရည္ကိို စိုတ္တံျဖင့္အစက္ခ ပါ။

ေမးခြနး္ မ ား
(၁) အေရာင္ေဖာ္ေဆးကိို မည္သည့္အတြက္ အေပါက္ေဖာက္တံ
အသံိုးျပၳဳသနည္း။
(၂) ေက ာက္ေက ာအေရာင္က မည္သည္ကိို
ပန္းကန္ျပား အေရာင္ေဖာ္ေဆး
ေဖာ္ျပသနည္း။
(၃) ေတြ႕ရိခ က္ကိို ပံိုဆြဲြ၍မတ္သားပါ။ ထည့္ထားေသာ
(၄) ေတြ႕ရိခ က္ကိို အမႈန္၏သေဘာျဖင့္ ေက ာက္ေက ာ
ရင္းလင္းပါ။

အဓိကအခ က္မ ား
ပ ံ႕ေရာျခင္းသည္ အမႈန္မ ား၏ က ပန္းေရြ႕လ ားမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚသည္။
ပ ံ႕ေရာျခင္းသည္ အေငြ႕တြင္ အရည္ထက္ ပိို၍လ င္ျမန္စြာ ျဖစ္ေပၚသည္။
၃၅ အခန္း (၆) ျဒပ္ဝတၳဳ၏သဘာဝ

၆.၃ ပ ႕ံ ေရာျခင္းပါေသာ စမ္းသပ္ခ က္မ ား

ပ ံ႕ေရာျခင္းကိို ေျပာင္းလြဲေစေသာ အရာမ ားစြာရိသည္။
လက္ဖက္ရည္ေဖ ာ္သည့္အခါ လက္ဖက္ရက
ြ ္ပါေသာ ခြက္ထသ
ြဲ ိို႔
ေရပူကိိုထည့္ပါသည္။ လက္ဖက္ရည္ျပင္းျပင္း ေသာက္လိိုလ င္
လက္ဖက္ရက
ြ ္ ပိိုထည့္်ားႏိိုင္သည္။ လက္ဖက္ရက
ြ ္ကိို ေရပူတြင္
အခ ိန္ၾကာျမင့္စြာ ထားရိ်ားႏိိုင္သည္။ ေမႊျခင္းျပၳဳလိုပ္်ားႏိိုင္သည္။
အခ ိၳဳရည္အ်ားႏစ္ထသ
ြဲ ိို႔ ဘံိုပိိုင္မေရထည့္လ င္ အ်ားႏစ္်ားႏင့္ေရတိို႔
လ င္ျမန္စြာေရာေ်ားႏာကိုန္သည္။ ေရဘူးျဖင့္ထည့္လ င္ ပ ံ႕ေရာျခင္း
ေ်ားႏးေကြးသည္။

လိုပ္ငန္း (၆.၃-က) ပ ံ႕ေရာျခင္းကိို ျမန္ေစေ်ားႏးေစေသာ အရာမ ား

၁ အိုပ္စိုဖြ႕ြဲ ၍ ပ ံ႕ေရာျခင္းကိို ေျပာင္းလြဲေစ်ားႏိိုင္ေသာ အရာမ ားကိို စဥ္းစားၿပး စာရင္းျပၳဳစိုပါ။
ဥပမာ အမႈန္ အရြယ္အစား၊ ျဒပ္ထို၊ ႐ိုပ္အေျခအေန၊ အပူခ ိန္
၂ ယင္းအရာမ ား၏ ပ ံ႕ေရာျခင္းကိို မည္သိို႔ေျပာင္းလြဲေစပံိုကိို ႀကိၳဳတင္ခန္႔မန္းခ က္မ ား ျပၳဳလိုပ္ပါ။
ဥပမာ အပူခ ိန္မ ားလ င္ ပ ႕ံ ေရာျခင္းလ င္ျမန္မည္ ဟိုထင္သည္။
၃ ယင္းခန္႔မန္းခ က္မ ားအတြက္ အေၾကာင္းျပခ က္မ ားကိို ေဆြးေ်ားႏြးရင္းလင္းပါ။
ဥပမာ အပူခ ိန္မ ားလ င္ ပ ႕ံ ေရာျခင္းလ င္ျမန္ရျခင္းမာ အမႈန္မ ားလ င္ျမန္စြာ လႈပ္ရား၍ျဖစ္သည္။
၄ သင့္ခန္႔မန္းခ က္မ ားကိို စမ္းသပ္ဖိို႔ျပင္ဆင္မႈမ ား ျပၳဳလိုပ္ပါ။

လိုပ္ငန္း (၆.၃-ခ) အပူခ ိန္သည္ ပ ံ႕ေရာျခင္း်ားႏႈန္းကိို မည္သိို႔ေျပာင္းလြဲေစသနည္း။

ဤစမ္းသပ္ခ က္အတြက္ ေရ်ားႏင့္ဆိိုးေဆးတိို႔ကိို
အသံိုးျပၳဳမည္။ ဆိိုးေဆး၏ေရတြင္ ပ ံ႕ေရာရန္
ၾကာခ ိန္ကိို မတ္သားမည္။ အပူခ ိန္မတူေသာ
ေရတိို႔တြင္ျပၳဳလိုပ္မည္။

၁ စမ္းသပ္ခ က္အတြက္ ႀကိၳဳတင္ခန္႔မန္းခ က္

ျပၳဳလိုပ္ပါ။ အေၾကာင္းျပခ က္ေပးပါ။
၂ လိိုအပ္ေသာ ကိရိယာမ ားကိို ေျပာပါ။
၃ အပူခ ိန္ကိို မည္သိို႔သတ္မတ္မည္နည္း။
၄ အပူခ ိန္တစ္ခို်ားႏင့္ တစ္ခို မည္မ ကြာျခားမႈ
ရိေစမည္နည္း။
၅ မည္သည္တိို႔ကိို ကိန္းေသထားရိမည္နည္း။
၆ စမ္းသပ္ခ က္အား မ တမႈရိရန္ မည္သိို႔ျပၳဳလိုပ္မည္နည္း။
၇ စမ္းသပ္ခ က္ရလဒ္မ ားအား စိတ္ခ ယံိုၾကည္မႈရိေစရန္ မည္သိို႔ျပၳဳလိုပ္မည္နည္း။ (စိတ္ခ ယံိုၾကည္မႈရိျခင္း
သည္ စမ္းသပ္ခ က္ကိို အႀကိမ္မည္မ ျပၳဳလိုပ္သည္ျဖစ္ေစ ရလဒ္သည္အၿမြဲတေစ တူညသည္။)
၈ ရလဒ္မ ားကိို မတ္သားရန္ ဇယားတစ္ခို ဆြြဲသားပါ။
၉ ရလဒ္မ ားကိို ဂရပ္ျဖင့္ ေဖာ္ျပ်ားႏိိုင္လ င္ ေဖာ္ျပပါ။
ျပင္ဆင္မႈမ ားျပၳဳလိုပ္ၿပး ဆရာကစစ္ေဆးၿပးလ င္ စမ္းသပ္ခ က္ကိို ထမ္းေဆာင္်ားႏိိုင္ၿပ။

ေမးခြနး္ မ ား
(၁) ရလဒ္မည္သိို႔ ထြက္ရိသနည္း။
(၂) ေကာက္်ားႏိုတ္ခ က္ခ ေပးပါ။
(၃) သင့္ခန္႔မန္းခ က္်ားႏင့္ တူညပါသလား။
(၄) ရလဒ္မ ားကိို ရင္းျပပါ။

အဓိကအခ က္မ ား
ပ ံ႕ေရာျခင္း်ားႏႈန္းကိို အပူခ ိန္၊ အမႈန္ပမာဏ်ားႏင့္ အရြယ္အစားတိို႔က ေျပာင္းလြဲေစပါသည္။
အခန္း (၆) ျဒပ္ဝတၳဳ၏သဘာဝ ၃၆

၆.၄ အေငြ႕ဖိအား
အေငြ႕တြင္ အခြဲ်ားႏင့္အရည္တိို႔်ားႏင့္ မတူညေသာ ဂိုဏ္သတၱိတစ္ခိုရိသည္။ ၎မာအေငြ႕အမႈန္မ ားသည္ ေနရာအ်ားႏံ႔
အၿမြဲတေစေရြ႕လ ားေနျခင္းျဖစ္သည္။
အေငြ႕အမႈန္မ ားသည္ တစ္ခို်ားႏင့္တစ္ခို ေဝးလံစြာ
ရိၾကၿပး လြတ္လပ္စြာ ေရြ႕လ ားၾကသည္။
အေငြ႕ကိိုခက
ြ ္ထြဲတြင္ထားရိလ င္ အမႈန္မ ားသည္
ခြက္၏နံရံကိို ဝင္တက
ိို ္ၾကသည္။
ဝင္တိိုက္ေသာအခါ နံရံေပၚသိို႔ အားအနည္းငယ္
သက္ေရာက္သည္။
အမႈန္မ ားစြာ၏ အားမ ားကိို ေပါင္းစပ္ၿပး ၎ကိို
အေငြ႕ဖိအား ဟိုေခၚသည္။

ထိုထည္နည္းလ င္ ဖိအားမ ားသည္

အေငြ႕ကိိုဖိသိပ္လိိုက္လ င္ မည္သိို႔ျဖစ္မည္နည္း။
အေငြ႕အတြက္ ေနရာနည္းသြားသည္။ (ထိုထည္
ေလ ာ့သြားသည္။)
အမႈန္ပမာဏသည္ နဂိိုအတိိုင္းျဖစ္ေသာ္လည္း
နံရံကိိုဝင္တိိုက္သည့္ အႀကိမ္ပိို၍မ ားလာသည္။
ထိိုအခါ အေငြ႕ဖိအား တိိုးလာသည္။
ထိုထည္နည္းလ င္ အေငြ႕ဖိအားမ ားသည္

အမႈန္ပမာဏမ ားလ င္ ဖိအားမ ားသည္

ထိုထည္မေျပာင္းဘြဲ အမႈန္ပမာဏမ ားလာလ င္ နံရံဝင္တိိုက္သည့္
အမႈန္ပိိုမ ားလာသျဖင့္ အေငြ႕ဖိအား တိိုးလာလိမ့္မည္။

အပူခ ိန္မ ားလ င္ ဖိအားမ ားသည္

အပူခ ိန္မ ားလ င္ စြမ္းအင္ပိိုရသျဖင့္ လ င္ျမန္စြာေရြ႕လ ားသည္။
နံရံကိိုမၾကာခဏဝင္တိိုက္၍ အေငြ႕ဖိအားတိိုးလာလိမ့္မည္။

ေလထိုဖိအား
ကမာၻေပၚရိ သင္အပါဝအဝင္ အရာဝတၳဳမ ားကိို ေလထိုရိ
အမႈန္မ ားက ဖိအားသက္ေရာက္သည္။
ပလပ္စတစ္ျဖင့္ ျပၳဳလိုပ္ထားေသာ ေရဘူးထြဲမေလမ ားကိို
စိုတ္ထိုတ္လိိုက္လ င္ျဖစ္ေပၚပံိုကိို ယာဘက္တြင္ျပသည္။ ဘူးထြဲရိေလမ ားကိို စိုတ္ထိုတ္သည္။
ေမးခြနး္ မ ား
၁ ေလထိုဖိအား ဆိိုသည္မာ အဘယ္နည္း။
၂ ဟင္းခ က္ရန္သံိုးေသာ ဓာတ္ေငြ႕ဘူးမ ားကိို ဝယ္်ားႏိိုင္သည္။
ဓာတ္ေငြ႕ကိို ေနရာက ဥ္းက ဥ္းထြဲ ဖိသပ္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။
(၁) ဘူးသည္အဘယ္ေၾကာင့္ မာေၾကာေၾကာင္းရင္းပါ။
(၂) ဘူးသည္အဘယ္ေၾကာင့္ ေလးလံေၾကာင္းရင္းပါ။

အဓိကအခ က္မ ား
အေငြ႕အမႈန္မ ားသည္ အၿမြဲေရြ႕လ ား၍ ထည့္ထားေသာခြက္၏
နံရံကိိုဝင္တိိုက္ၾကၿပး အေငြ႕ဖိအားသက္ေရာက္သည္။
ျပင္ပရိေလဖိအားသည္ အတြင္းထက္
အေငြ႕ဖိအားသည္ ခြက္၏ထိုထည္၊ အပူခ ိန္်ားႏင့္ အေငြ႕ပမာဏ
ပိိုမ ားသျဖင့္ ဘူးက ံၳဳ႕သြားသည္။
တိို႔ေပၚမူတည္၍ေျပာင္းလြဲသည္။
၃၇ အခန္း (၆) ျဒပ္ဝတၳဳ၏သဘာဝ

အခန္း (၆) ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း

၁ ဟိိုက္ၿဒိၳဳကလိိုရစ္အက္စစ္သည္ ဓာတ္ေငြ႕တစ္မ ိၳဳးထိုတ္လႊတ္သည္။ အမိိုးနးယားေပ ာ္ရည္သည္လည္း
ဓာတ္ေငြ႕တစ္မ ိၳဳးထိုတ္လႊတ္သည္။ ယင္းဓာတ္ေငြ႕်ားႏစ္မ ိၳဳး ေတြ႕စံိုေသာအခါ ဓာတ္ျပၳဳၾကၿပး အမိိုနယမ္
ကလိို႐ိိုဒ္ အခြဲရရိသည္။

ဟိိုက္ၿဒိၳဳကလိိုရစ္အက္စစ္ စြတ္ထားေသာဂြမ္းဖတ္ကိို ဖန္ပိိုက္၏တစ္ဖက္တြင္ထားရိသည္။

အမိိုးနယားေပ ာ္ရည္ စြတ္ထားေသာဂြမ္းဖတ္ကိို ဖန္ပိိုက္၏ေနာက္တစ္ဖက္တြင္ထားရိသည္။
ပံိုတင
ြ ္ျဖစ္စဥ္ကိိုျပထားသည္။

ဟိိုက္ၿဒိၳဳကလိိုရစ္အက္စစ္ ဓာတ္ေငြ႕်ားႏစ္ခိုေတြ႕စံိုျခင္းမရရိေသာ အမိိုးနယားေပ ာ္ရည္

စြတ္ထားေသာဂြမ္းဖတ္ အျဖဴေရာင္အမိိုနယမ္ကလိို႐ိိုဒ္အခြဲ စြတ္ထားေသာဂြမ္းဖတ္

(၁) ဓာတ္ေငြ႕တိို႔သည္ မည္သည့္ျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ ဖန္ပိိုက္တစ္ေလ ာက္ ျဖတ္သန္းသနည္း။ [၁]

(၂) အထက္ပါျဖစ္စဥ္၏ ျဖစ္ေပၚပံိုကိိုရင္းျပပါ။ [၂]
(၃) ဟိိုက္ၿဒိၳဳကလိိုရစ္အက္စစ္၏ျဒပ္ထိုသည္ အမိိုးနးယားေပ ာ္ရည္ထက္ ပိို၍မ ားသည္။ အျဖဴေရာင္
အခြဲေၾကာင္းသည္ အဘယ္ေၾကာင့္ ဟိိုက္ၿဒိၳဳကလိိုရစ္အက္စစ္ အနားတြင္ထက
ြ ္ေပၚသနည္း။ [၂]

၂ ျဖဴစင္သန္႔က ပ ံ႕ေရာျခင္း်ားႏင့္ ပတ္သက္ေသာ စမ္းသပ္ခ က္တစ္ခို ျပၳဳလိုပ္သည္။ စမ္းသပ္ခ က္အတြက္

ေရ်ားႏင့္ဆိိုးေဆးတိို႔ကိို အသံိုးျပၳဳသည္။ ေရ၏ထိုထည္သည္ ဆိိုးေဆး၏ပ ံ႕ေရာျခင္းေပၚ မည္သိို႔သက္
ေရာက္ပံိုကိို သိလိိုျခင္းျဖစ္သည္။ သူမ၏ခန္႔မန္းခ က္မာ ေရ၏ထိုထည္မ ားေလေလ ဆိိုးေဆးအကိုန္
ပ ံ႕ေရာရန္ ၾကာေလေလ ျဖစ္သည္။
(၁) စမ္းသပ္ခ က္တြင္ မည္သည့္အရာမ ားကိို ေျပာင္းလြဲမည္နည္း။ [၁]
(၂) မည္သည့္အရာကိို တိိုင္းတာမည္နည္း။ [၁]
(၃) မည္သည့္အရာ ၂ ခိုကိို ကိန္းေသထားရိရမည္နည္း။ [၂]
(၄) သူမ၏ရလဒ္မ ားကိို စိတ္ခ ရေအာင္ မည္သိို႔ျပၳဳလိုပ္သင့္သနည္း။ [၁]
(၅) သူမ၏ရလဒ္မ ားကိို မတ္သားရန္ ဇယားတစ္ခိုဆြဲြသားပါ။ [၃]
(၆) သူမ၏ခန္႔မန္းခ က္သာ မန္ကန္ခြဲ့လ င္ ရရိမည့္ဂရပ္ကိို အၾကမ္းဆြြဲသားပါ။ ဝင္႐ိိုးမ ားကိို
အညႊန္းတပ္ဆင္ပါ။ [၂]

၃ ပံိုသည္ေလထည့္ထားေသာ ပူေပါင္းတစ္လံိုးကိိုျပသည္။

(၁) ပူေပါင္းထြဲရိေလမ ားက ဖိအားမည္သိို႔သက္ေရာက္ပံိုကိို ရင္းလင္းတင္ျပပါ။ [၂]

(၂) ပူေပါင္းကိိုပူေ်ားႏြးေသာ ေနရာတြင္ထားရိျခင္းျဖင့္ ၎ထြဲရိေလကိို အပူေပးပါသည္။
ဤသိို႔ျပၳဳလိုပ္ျခင္းေၾကာင့္ ေလ၏အေျပာင္းအလြဲ ၂ မ ၳဳိ းကိိုေဖာ္ျပပါ။ [၂]
(၃) ဤသိို႔ျပၳဳလိုပ္ျခင္းေၾကာင့္ ပူေပါင္း၏အေျပာင္းအလြဲ ၁ ခ က္ကိိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]
အခန္း (၇) ျဒပ္စင္်ားႏင့္ ျဒပ္ေပါင္း ၃၈

၇.၁ အက္တမ္
ျဒပ္ဝတၳဳတိို႔ကိို အလြန္ေသးငယ္ေသာ အမႈန္မ ားျဖင့္ဖ႕ြြဲ စည္းသည္။

အက္တမ္ဆသ
ိို ည္မာ
လြန္ခြဲ့ေသာ်ားႏစ္ေပါင္း ၂ဝဝဝ ေက ာ္ခန္႔တင
ြ ္ ဂရိေတြးေခၚ
ပညာရင္ ဒမိိုကေရးတးစ္က ေအာက္ပါအတိိုင္း အဆိိုျပၳဳ
ခြဲ့ပါသည္။ အရာဝတၳဳကိို အဆက္မျပတ္ အပိိုင္းပိိုင္းစိတ္
ပါက တစ္ခ ိန္ေရာက္လ င္ ထပ္မံမပိိုင္းျပတ္်ားႏိိုင္ေလာက္
ေအာင္ေသးငယ္ေသာ အရာက န္ရိလိမ့္မည္။ အထူးျပၳဳလိုပ္ထားေသာ အဏိုၾကည့္ကိရိယာ
သူကထိအ
ို ရာကိို အက္တမ္ဟိုအမည္ေပးခြဲ့ပါသည္။ ျဖင့္ျမင္ရေသာ ကာဗြန္အက္တမ္မ ားျဖစ္သည္။
အဓိပၸာယ္မာ ထပ္မံမပိိုင္းျဖတ္်ားႏိုိင္ေသာ ျဖစ္သည္။ အလံိုးတစ္လံိုးသည္ ကာဗြန္အက္တမ္တစ္လံိုး
ျဖစ္သည္။ ပံိုသည္အဆမ ားစြာခ ြဲ႕ထားသည္။

အက္တမ္အမ ိၳဳးမ ိၳဳး

အက္တမ္အမ ိၳဳးအစားမ ားစြာရိသည္။
သဘာဝတြင္ အက္တမ္ ၉၄ မ ိၳဳး ရိၿပး
ဓာတ္ခခ
ြြဲ န္းတြင္ ၂၄ မ ိၳဳးတထြင္ထား၏။
အက္တမ္အမ ိၳဳးအစား တစ္မ ိၳဳးတည္း
ဤေရာမေငြဒဂၤ ါးမ ားသည္ ေရႊစစ္စစ္ျဖင့္ျပၳဳလိုပ္ထားၾကသည္။ ပါဝင္ေသာအရာကိို ျဒပ္စင္ဟိုေခၚသည္။
၎တိို႔ထြဲရိ ေရႊအက္တမ္မ ားသည္ ပံိုတင
ြ ္ျပထားသည့္အတိိုင္း ဥပမာ ေရႊ်ားႏင့္ကာဗြန္
တည္ရိပါလိမ့္မည္။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ျဒပ္စင္ဆိိုသည္မာအဘယ္နည္း။
၂ သဘာဝတြင္အက္တမ္ ၉၄ မ ိၳဳးရိလ င္ သဘာဝတြင္ျဒပ္စင္ နယြန္အက္တမ္မ ား
အေရအတြက္မည္မ ရိမည္နည္း။

အက္တမ္မ ားေပါင္းစပ္ေသာ္
တခ ိၳဳ႕အရာမ ားသည္ အက္တမ္တစ္လံိုးခ င္းစျဖင့္ ဖြ႕ြဲ စည္းထား
ေအာက္ဆဂ င္ေမာ္လက ဴးမ ား
ၾကသည္။ ဥပမာ ေရႊ၊ ကာဗြန္၊ နယြန္ဓာတ္ေငြ႕။
တခ ိၳဳ႕အရာမ ားတြင္ အက္တမ္မ ားသည္ ်ားႏစ္လံိုး်ားႏင့္အထက္
ေပါင္းစပ္၍ ေမာ္လက ဴးမ ားအျဖစ္ ဖြ႕ြဲ စည္းတည္ရိသည္။
ဥပမာ ေအာက္ဆဂ င္ဓာတ္ေငြ႕သည္ ေအာက္ဆဂ င္အက္တမ္
်ားႏစ္လံိုးေပါင္းထားေသာ ေအာက္ဆဂ င္ေမာ္လက ဴးတိို႔ျဖင့္
ကန္႔ေမာ္လက ဴးတစ္လံိုးတြင္
ဖြ႕ြဲ စည္းထားသည္။
ကန္႔အက္တမ္ ၈ လံိုးပါရိသည္။
ေမးခြနး္ မ ား
၃ ျဒပ္စင္မ ားကိို ေမာ္လက ဴးျဖင့္ ဖြ႕ြဲ စည္း်ားႏိိုင္သလား။ ရင္းျပပါ။

လိုပ္ငန္း (၇.၁) ေအာက္ဆဂ င္ ေမာ္လက ဴး သ႐ိုပ္ျပ

ေက ာင္းသားတစ္ဥးသည္ ေအာက္ဆဂ င္အက္တမ္တစ္ခိုဟိုယူဆပါ။ (၁) ေအာက္ဆဂ င္ေမာ္လက ဴးအျဖစ္
အခ င္းခ င္းစစဥ္ပါ။ (၂) အခန္းအပူခ ိန္တင
ြ ္ အေငြ႕အျဖစ္တည္ရိပံိုကိို (၃) အပူခ န
ိ ္က လာၿပး အရည္အျဖစ္
ေျပာင္းလြဲသာြ းပံိုကိို (၄) အပူခ ိန္ထပ္မံက လာၿပး အစိိုင္အခြဲအျဖစ္ ေျပာင္းလြဲသာြ းပံိုကိို သ႐ိုပ္ျပပါ။ ပံိုဆြဲြပါ။

အဓိကအခ က္မ ား
အရာအားလံိုးကိို အလြန္ေသးငယ္ေသာ အက္တမ္မ ားျဖင့္ ဖြ႕ြဲ စည္းထားသည္။
ျဒပ္စင္မ ားကိို အက္တမ္အမ ိၳဳးအစား တစ္မ ိၳဳးျဖင့္ ဖြ႕ြဲ စည္းသည္။
အက္တမ္မ ားေပါင္းစပ္ၿပး ေမာ္လက ဴးဖြ႕ြဲ စည္းသည္။
၃၉ အခန္း (၇) ျဒပ္စင္်ားႏင့္ ျဒပ္ေပါင္း

၇.၂ ျဒပ္စင္်ားႏင့္ ဓာတိုသကၤတ

ျဒပ္စင္အမ ိၳဳးေပါင္း ၁ဝဝ ေက ာ္ရိပါသည္။ ဓာတိုေဗဒပညာရင္မ ားက ေခၚဆိိုရလြယ္ကူေစရန္ အတိိုအသံိုးအ်ားႏႈန္း
မ ားကိိုသံိုးၾကသည္။ ျဒပ္စင္တစ္မ ိၳဳးစတြင္ သေကၤတကိိုယ္စရိၾကသည္။

ဆိိုဒယမ္ Na (sodium)
အိိုင္အိိုဒင္း I (iodine) ယခင္လက္တင္နာမည္
ဘ႐ိိုမင္း Br (bromine)
natrium ျဖစ္သည္။
ဆလကြန္ Si ဒန္ Al
ကလိိုရင္း Cl (chlorine)
သံ Fe

ကယ္ဆယမ္ Ca သေကၤတ၏ အစအကၡရာသည္ အၿမြဲတေစ

အႀကးအကၡရာ ျဖစ္ရမည္။
တျခား
ေမးခြနး္ မ ား

၁ ကလိိုရင္းကိို အဘယ္ေၾကာင့္ C ဟို

မသတ္မတ္ဘြဲ Cl ဟိုအဘယ္ေၾကာင့္
ေအာက္ဆဂ င္ O
သတ္မတ္သည္ထင္သနည္း။
၂ ကမာၻ႔အေပၚယံလႊာတြင္ ေတြ႕ရအမ ားဆံိုး

ကမာၻ႕အေပၚယံလႊာ ေတြ႕ရမ ားေသာ ျဒပ္စင္မ ားျပ သတၱၳဳျဒပ္စင္ အမည္ကိိုေဖာ္ျပပါ။

စက္ဝိိုင္းကားခ က္ပံို ၃ ကမာၻ႔အေပၚယံလႊာတြင္ ေတြ႕ရအမ ားဆံိုး

မသတၱၳဳျဒပ္စင္ အမည္ကိိုေဖာ္ျပပါ။
ဟိုိက္ၿဒိၳဳဂ င္ H ေအာက္ဆဂ င္ O ၁၈ဝဝ ခို်ားႏစ္ မတိိုင္ခင္ထိ ေရကိိုျဒပ္္စင္ဟို
ထင္ခ့ၾြဲ ကသည္။
ဓာတ္ခြဲ ထိိုခို်ားႏစ္ေနာက္ပိိုင္းမ သိပၸံပညာရင္တိို႔သည္
ေရကိို လ ပ္စစ္သင
ြ ္းရာ ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္်ားႏင့္
ေရ ေအာက္ဆဂ င္ဓာတ္ေငြ႕်ားႏစ္မ ိၳဳးထြက္ရိသည္။

လိုပ္ငန္း (၇.၂) ျဒပ္စင္အေၾကာင္းတင္ျပျခင္း

ျဒပ္စင္ တစ္ခို ကိိုေရြးပါ။
ေမးခြနး္ မ ား
ထိိုျဒပ္စင္်ားႏင့္ ပတ္သက္ေသာ အခ က္အလက္
၄ ေရကိိုအဘယ္ေၾကာင့္ ျဒပ္စင္ဟိုထင္ခ့ၾြဲ ကသနည္း။ မ ားကိို စူးစမ္းရာေဖြပါ။
၅ ေရသည္ျဒပ္စင္မဟိုတ္ေၾကာင္း အထက္ေဖာ္ျပပါ ျဒပ္စင္၏ရာေဖြေတြ႕ရိခ ိန္၊ ေတြ႕ရိသူ
စမ္းသပ္ခ က္က မည္သိို႔သက္ေသျပသနည္း။ မည္သိို႔ေတြ႕ရိခြဲ့ပံို
၆ (၁) ေလထိုတင
ြ ္ပါဝင္ေသာ ဓာတ္ေငြ႕ ၂ မ ၳဳိ းကိိုေျပာပါ။ ျဒပ္စင္သေကၤတ်ားႏင့္ အေၾကာင္းအရင္း
(၂) ေလထိုသည္ျဒပ္စင္ဟိုတ္ပါသလား။ ေတြ႕ရိရသည့္ေနရာ
အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။ အသံိုးဝင္မႈရိမရိ၊ မည္သိို႔အသံိုးဝင္ပံို

အဓိကအခ က္မ ား
ျဒပ္စင္မ ားတြင္ ကိိုယ္ပိိုင္သေကၤတမ ား ရိၾကသည္။
အခန္း (၇) ျဒပ္စင္်ားႏင့္ ျဒပ္ေပါင္း ၄ဝ

၇.၃ အလည့္မန္ဇယား
သိပၸံပညာရင္မ ားက ျဒပ္စင္တိို႔ကိို လြယ္ကူအသံိုးဝင္ေသာ စစဥ္သည့္နည္းလမ္းကိို ဖန္တးခြဲ့သည္။ ဤသည္ကိို
အလည့္မန္ဇယား ဟိုေခၚသည္။

အလည့္မန္ဇယားတြင္ ျဒပ္စင္အားလံိုးကိိုျပသထားၿပး ႐ႈပ္ေထြးလသျဖင့္ ဤစာမ က္်ားႏာတြင္ ပထမျဒပ္စင္ ၂ဝ ခို

ကိိုသာျပထားသည္။

H He
ဟိို္က္ၿဒိၳဳဂ င္ ဟလယမ္
သတၱၳဳ မသတၱၳဳ

Li Be B C N O F Ne
လသယမ္ ဘရလယမ္ ဘိိုရြန္ ကာဗြန္ ်ားႏိိုက္ႀတိၳဳဂ င္ ေအာက္ဆဂ င္ ဖ႐ူရင္း နယြန္

Na Mg Al Si P S Cl Ar
ဆိိုဒယမ္ မဂၢနဆယမ္ အလူမနယမ္ ဆလကြန္ ေဖာ့စေဖာရပ္စ္ ဆာလ္ဖာ ကလိိုရင္း အာဂြန္

K Ca
ပိိုတက္ဆယမ္ ကယ္ဆယမ္

အလ ားလိိုက္အစအစဥ္ကိို အတန္းဟိုေခၚသည္။ ေဒါင္လိိုက္အစအစဥ္ကိို အိုပစ

္ ဟ
ို ိုေခၚသည္။
ျဒပ္စင္မ ားကိိုဘယ္မညာ အက္တမ္၏ ျဒပ္ထို နည္းရာမမ ားရာသိ႔ို အလ ားလိိုက္စစဥ္ထားသည္။
ဂိုဏ္သတၱိဆင္တူေသာ ျဒပ္စင္မ ားကိိုနးကပ္စြာ စစဥ္ထားသည္။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ေပးထားေသာျဒပ္စင္မ ား၏ အမည္မ ားကိိုေဖာ္ျပပါ။
Mg, Al, Li, Be, N
၂ ေပးထားေသာျဒပ္စင္မ ား၏ သေကၤတမ ားကိိုေဖာ္ျပပါ။

ဘိရ
ို န
ြ ၊္ ဖ႐ူရင္း၊ ပိတ
ို က္ဆယမ္၊ ေဖာ့စေဖာရပ္စ၊္ နယြန္

၃ အက္တမ္ျဒပ္ထို အနည္းဆံိုး ျဒပ္စင္၏အမည္ကိို ေဖာ္ျပပါ။

၄ မဂၢနဆယမ္်ားႏင့္ အတန္းခ င္းတူေသာ ျဒပ္စင္ ၃ ခို အမည္ကိိုေဖာ္ျပပါ။
၅ ဟလယမ္်ားႏင့္ အိုပ္စိုခ င္းတူေသာ ျဒပ္စင္ ၃ ခို အမည္ကိိုေဖာ္ျပပါ။
၆ သတၱၳဳျဒပ္စင္မ ားကိို ဇယား၏မည္သည့္ဘက္ျခမ္းတြင္ စစဥ္ထားသနည္း။

သတၱၳဳ်ားႏင့္ မသတၱၳဳ တိို႔၏ဂိုဏ္သတၱိမ ားကိို ျပန္လည္စဥ္းစားၿပး ေအာက္ပါေမးခြန္းမ ားကိို ေျဖဆိိုပါ။

၇ ပထမအိုပ္စိုရိျဒပ္စင္မ ား၏ တစ္ခို်ားႏင့္တစ္ခို မည္သိို႔တူညပံိုကိို ေဖာ္ျပပါ။
၈ ေနာက္ဆံိုးအိုပ္စိုရိျဒပ္စင္မ ား၏ တစ္ခို်ားႏင့္တစ္ခို မည္သိို႔တူညပံိုကိို ေဖာ္ျပပါ။
၉ ေအာက္ပါဓာတ္ပံိုမ ားသည္ ျဒပ္စင္ ၅ မ ိၳဳးကိိုျပသည္။ မည္သည္တိို႔က သတၱၳဳျဖစ္ၿပး မည္သည္တိို႔က
မသတၱၳဳမ ား ျဖစ္ေၾကာင္း ခြျြဲ ခားၿပး အေၾကာင္းျပခ က္ေပးပါ။

အဓိကအခ က္မ ား
ျဒပ္စင္မ ားကိို အလည့္မန္ဇယားတြင္ စစဥ္ထားသည္။
ျဒပ္စင္မ ားကိို အက္တမ္၏ျဒပ္ထို နည္းရာမမ ားရာသိ႔ို ဘယ္မညာ စစဥ္ထားသည္။
အလ ားလိိုက္ကိို အတန္းဟိုေခၚၿပး ေဒါင္လိိုက္ကိို အိုပ္စိုဟိုေခၚသည္။
သတၱၳဳျဒပ္စင္မ ားကိို ဘယ္ဘက္တင
ြ ္၊ မသတၱၳဳျဒပ္စင္မ ားကိို ညာဘက္တင
ြ ္ စစဥ္ထားသည္။
၄၁ အခန္း (၇) ျဒပ္စင္်ားႏင့္ ျဒပ္ေပါင္း

၇.၄ ျဒပ္ေပါင္း
အရာဝတၳဳမ ားကိို မ ိၳဳးမတူေသာ အက္တမ္တိို႔ျဖင့္ ဖြ႕ြဲ စည္း်ားႏိိုင္သည္။ ၎ကိျို ဒပ္ေပါင္း ဟိုေခၚသည္။

အက္တမ္်ားႏစ္ခိုေပါင္းစပ္ျခင္းကိို ဓာတိုစည္းေ်ားႏာင္ျခင္း ဟိုေခၚသည္။ ဥပမာ ဆိိုဒယမ္အက္တမ္မ ား်ားႏင့္ ကလိိုရင္း

အက္တမ္မ ား စည္းေ်ားႏာင္ၾကၿပး ဆိိုဒယမ္ကလိို႐ိိုဒ္ ျဒပ္ေပါင္းရရိသည္။

ျဒပ္ေပါင္း၏ဂိုဏ္သတၱမ
ိ ား
ျဒပ္ေပါင္းသည္ ၎ကိိုဖြြဲ႕စည္းေသာ ျဒပ္စင္မ ား်ားႏင့္ လံိုးဝကြာျခားသည္။
ပံိုတင
ြ ္ဆိိုဒယမ္ (သတၱၳဳ) ်ားႏင့္ ကလိိုရင္း (ဓာတ္ေငြ႕) တိို႔ေပါင္းစပ္ၿပး ဆိိုဒယမ္ကလိို႐ိိုဒ္ (အိမ္သံိုးဆား)
ရရိသည္။ အိမ္သံိုးဆားကိို စားသံိုး၍ရေသာ္လည္း ဆိိုဒယမ္်ားႏင့္ ကလိိုရင္းတိို႔ကိို လံိုးဝမစားသံိုးရပါ။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ဆိိုဒယမ္ကလိို႐ိိုဒ္၏ ဆိိုဒယမ္်ားႏင့္ကာြ ျခားပံို ၂ ခ က္ကိိုေဖာ္ျပပါ။ ကလိိုရင္း်ားႏင့္ကာြ ျခားပံို ၂ခ က္ကိိုေဖာ္ျပပါ။

ျဒပ္ေပါင္းအမည္ေပးျခင္း
ျဒပ္ေပါင္းကိိုဓာတိုအမည္မ ား ေပးထားၾကသည္။ ၎တိို႔က ဖြ႕ြဲ စည္းေသာ ျဒပ္စင္မ ားကိို ေဖာ္ျပသည္။
သတိထားရမည့္အခ က္မ ားမာ
ျဒပ္ေပါင္းတြင္ သတၱၳဳပါရိလ င္ သတၱၳဳအမည္ ဥးစြာေရးသားသည္။
ျဒပ္စင္်ားႏစ္ခိုေပါင္းစပ္၍ ရရိေသာျဒပ္ေပါင္းသည္ -ိဒ
ို ္ ်ားႏင့္ အဆံိုးသတ္ေလ့ရိသည္။ ဥပမာ ဆိိုဒယမ္်ားႏင့္
ကလိိုရင္းေပါင္းစပ္လ င္ ဆိိုဒယမ္ကလိို႐ိိုဒ္ ရရိသည္။
ေမးခြနး္ မ ား
၂ ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္ဆာလ္ဖိိုဒ္တင
ြ ္ ပါဝင္ေသာျဒပ္စင္ အမည္မ ားကိိုေရးပါ။
၃ မဂၢနဆယမ္ေအာက္ဆိိုဒ္တင
ြ ္ ပါဝင္ေသာျဒပ္စင္ အမည္မ ားကိိုေရးပါ။

တစ္ခါတရံတင
ြ ္ ျဒပ္စင္်ားႏစ္မ ိၳဳးအျပင္ ေအာက္ဆဂ င္သည္ တတိယျဒပ္စင္အျဖစ္ပါရိလ င္ -ိတ္ အျဖစ္
အဆံိုးသတ္ေလ့ရိသည္။ ဥပမာ ကယ္ဆယမ္၊ ဆာလ္ဖာ်ားႏင့္ ေအာက္ဆဂ င္ ပါေသာျဒပ္ေပါင္းသည္
ကယ္ဆယမ္ဆာလ္ဖိတျ္ ဖစ္သည္။
ေမးခြနး္ မ ား
၄ ကယ္ဆယမ္်ားႏိိုက္ႀတိၳဳတ္တြင္ ပါဝင္ေသာျဒပ္စင္ အမည္မ ားကိိုေရးပါ။
၅ ဆိိုဒယမ္ကာဗြန္နိတ္တြင္ ပါဝင္ေသာျဒပ္စင္ အမည္မ ားကိိုေရးပါ။

တစ္ခါတရံတင
ြ ္ ပါဝင္ေသာ ျဒပ္စင္အေရအတြက္ကိိုျပသည္။ ဥပမာ ကာဗြန္ဒင
ိို ္ေအာက္ဆိိုဒ္တင
ြ ္ ကာဗြန္
တစ္လံိုး်ားႏင့္ ေအာက္ဆဂ င္်ားႏစ္လံိုးပါဝင္ေၾကာင္း (ဒိိုင္=်ားႏစ္)၊ ကာဗြန္မိို်ားႏိုိေအာက္ဆိိုဒ္တင
ြ ္ ကာဗြန္တစ္လံိုး
်ားႏင့္ေအာက္ဆဂ င္တစ္လံိုးပါဝင္ေၾကာင္း (မိို်ားႏိို=တစ္) သိရပါသည္။
ေမးခြနး္ မ ား
၆ ဆလကြန္ဒိိုင္ေအာက္ဆိိုဒ္တင
ြ ္ ပါဝင္ေသာျဒပ္စင္ အမည္်ားႏင့္အေရအတြက္ တိို႔ကိိုေရးပါ။
၇ ဒိိုင္ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္ဆာလ္ဖိိုဒတ
္ င
ြ ္ ပါဝင္ေသာျဒပ္စင္ အမည္်ားႏင့္အေရအတြက္ တိုိ႔ကိိုေရးပါ။

အဓိကအခ က္မ ား
ျဒပ္စင္်ားႏစ္မ ိၳဳး်ားႏင့္အထက္ ေပါင္းစပ္ဖြြဲ႕စည္းလ င္ ျဒပ္ေပါင္းရရိသည္။
ျဒပ္ေပါင္းသည္ ၎ကိိုဖြြဲ႕စည္းေသာ ျဒပ္စင္မ ား်ားႏင့္ ဂိုဏ္သတၱိကာြ ျခားသည္။
အခန္း (၇) ျဒပ္စင္်ားႏင့္ ျဒပ္ေပါင္း ၄၂

၇.၅ ပံိုေသနည္း
အမႈန္ဖြ႕ြဲ စည္းပံိုကိိုၾကည့္၍ ပါဝင္ေသာအက္တမ္ အမ ိၳဳးအစား်ားႏင့္ အေရအတြက္တိုိ႔ကိို သိရိရန္လယ
ြ ္ကူသည္။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ေအာက္ပါတိို႔မမည္သည္တိို႔သည္ ျဒပ္ေပါင္းမ ားျဖစ္ၾကသနည္း။ အေၾကာင္းျပခ က္ေပးပါ။

ကာဗြန္ဒိိုင္ေအာက္ ေရေမာ္လက ဴး ေအာက္ဆဂ င္

ဆိိုဒ္ေမာ္လက ဴး H2O ေမာ္လက ဴး O2 မသိန္းေမာ္လက ဴး
CO2 CH4

ပံေ
ို သနည္းအသံိုးျပၳဳျခင္း
ေအာက္ပါဇယားတြင္ ျဒပ္ေပါင္း ၅ မ ိၳဳး၏ ဓာတိုအမည္်ားႏင့္ ပံိုေသနည္းမ ားကိို ျပထားသည္။

ျဒပ္ေပါင္းဓာတိုအမည္ ပံိုေသနည္း ေမာ္လက ဴးတစ္လိုးံ တြင္ ပါဝင္ေသာအက္တမ္်ားႏင့္ အေရအတြက္

ဆိိုဒယမ္ကလိို႐ိိုဒ္
ကယ္ဆယမ္ေအာက္ဆိုိဒ္ CaO
ကာဗြန္ဒိိုင္ေအာက္ဆိိုဒ္
ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္ဆာလ္ဖိိုဒ္
ကယ္ဆယမ္ကာဗြန္နိတ္
NaCl ဆိိုဒယမ္အက္တမ္တစ္လံိုး၊ ကလိိုရင္းအက္တမ္တစ္လံိုး
ကယ္ဆယမ္အက္တမ္တစ္လံိုး၊ ေအာက္ဆဂ င္အက္တမ္တစ္လံိုး
CO2 ကာဗြန္အက္တမ္တစ္လံိုး၊ ေအာက္ဆဂ င္အက္တမ္်ားႏစ္လံိုး
H2S ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္အက္တမ္်ားႏစ္လံိုး၊ ဆာလ္ဖာအက္တမ္တစ္လံိုး
CaCO3 ကယ္ဆယမ္အက္တမ္တစ္လံိုး၊ ကာဗြန္အက္တမ္တစ္လံိုး၊
ေအာက္ဆဂ င္အက္တမ္သံိုးလံိုး

သေကၤတမ ားကိို မေရာေထြးေစရန္ သတိျပၳဳပါ။ ဥပမာ C သည္ ကာဗြန္၊ Ca သည္ကယ္ဆယမ္ ျဖစ္သည္။

သေကၤတေဘးေအာက္တြင္ ေရးသားေသာဂဏန္း ေသးေသးေလးသည္ ယင္းျဒပ္ေပါင္းကိိုဖြဲြ႕စည္းေသာ
ေမာ္လက ဴးအနက္ ေမာ္လက ဴးတစ္လံိုးတြင္ပါဝင္ေသာ ျဒပ္စင္အေရအတြက္ကိိုေဖာ္ညႊန္းသည္။ ျဒပ္စင္
တစ္လံိုးသာပါရိလ င္ မည္သည့္ဂဏန္းမမေရးပါ။
ဟိုိကေ
္ ျဒာက္ဆဒ
ိို မ
္ ားျဖစ္ၾကသည့္ ဆိိုဒယမ္ဟိိုက္ေျဒာက္ဆိိုဒ္်ားႏင့္ ပိိုတက္ဆယမ္ဟိိုက္ေျဒာက္ဆိိုဒ္မ ား၏
ပံိုေသနည္းမ ားမာ NaOH ်ားႏင့္ KOH တိို႔ျဖစ္ၾကသည္။

ေမးခြနး္ မ ား

၂ ေအာက္ပါတိို႔မမည္သည္တ႔သ
ိို ည္ ျဒပ္စင္ သိို႔မဟိုတ္ ျဒပ္ေပါင္းျဖစ္ၾကသနည္း။ အေၾကာင္းျပခ က္ေပးပါ။
K O2 NaI Al Ca CO Br2
၃ ဆာလ္ဖာဒိိုင္ေအာက္ဆိိုဒ၏
္ ပံိုေသနည္းမာ SO2 ျဖစ္သည္။
(၁) ျဒပ္စင္ဘယ္်ားႏမ ိၳဳးပါဝင္သနည္း။
(၂) ဆာလ္ဖာအက္တမ္တစ္လံိုးစကိို ေအာက္ဆဂ င္အက္တမ္ ဘယ္်ားႏလံိုးစစည္းေ်ားႏာင္ထားသနည္း။
၄ ျဒပ္ေပါင္း CO ကိို အဘယ္ေၾကာင့္ကာဗြန္ေအာက္ဆိိုဒ္ဟို ႐ိိုးရင္းစြာမေခၚသနည္း။
၅ ေပးထားေသာပံိုေသနည္းမ ားအတြက္ သင့္ေလ ာ္ေသာဓာတိုအမည္မ ားကိို ေဖာ္ျပပါ။
MgO KCl CaCl2 NO2 NaCO3 MgSO4
၆ ဟိိုက္ေျဒာက္ဆိုိဒ္အားလံိုးတြင္ ပါဝင္ေသာျဒပ္စင္ ၂ မ ၳဳိ းအမည္ကိိုေဖာ္ျပပါ။
၇ ျဒပ္ေပါင္း LiOH
(၁) တြင္ျဒပ္စင္မည္မ ပါဝင္သနည္း။
(၂) ၏ဓာတိုအမည္ကိိုေဖာ္ျပပါ။

အဓိကအခ က္မ ား
ပံိုေသနည္းသည္ ပါဝင္ေသာျဒပ္စင္်ားႏင့္ အေရအတြက္တိို႔ကိို ေဖာ္ျပသည္။
၄၃ အခန္း (၇) ျဒပ္စင္်ားႏင့္ ျဒပ္ေပါင္း

အခန္း (၇) ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း

၁ (၁) ေပးထားေသာျဒပ္စင္မ ား၏ သေကၤတမ ားကိိုေရးသားပါ။ [၅]

မဂၢနဆယမ္ ဟိက
ို ၿ္ ဒိၳဳဂ င္ ေအာက္ဆဂ င္ ဘိရ
ို န
ြ ္ ပိတ
ို က္ဆယမ္

(၂) ေပးထားေသာသေကၤတမ ား၏ အမည္မ ားကိိုေရးသားပါ။ [၅]

Ca N Cl Si C
(၃) သေကၤတအသံိုးျပၳဳရျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ က္ကိိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]
(၄) တခ ိၳဳ႕သေကၤတမ ားတြင္ အဘယ္ေၾကာင့္ အကၡရာ်ားႏစ္လံိုး ပါရိသနည္း။ [၁]

၂ (၁) ပိိုတက္ဆယမ္်ားႏင့္ ကလိိုရင္းေပါင္းစပ္ရရိေသာ ျဒပ္ေပါင္း၏အမည္ကိိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]

(၂) အလူမနယမ္ဆာလ္ဖိတ္တင
ြ ္ ပါဝင္ေသာျဒပ္စင္အမည္မ ားကိိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]
(၃) ကယ္လ္ဆယမ္၊ကာဗြန္်ားႏင့္ေအာက္ဆဂ င္ တိို႔ပါဝင္ေသာျဒပ္ေပါင္း အမည္ကိိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]
(၄) ကယ္လ္ဆယမ္၊ေအာက္ဆဂ င္်ားႏင့္ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္ တိို႔ပါဝင္ေသာျဒပ္ေပါင္း အမည္ကိိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]

၃ ေအာက္တင
ြ ္အရာဝတၳဳ ၄ မ ိၳဳး၏ပံိုေသနည္းမ ားကိို ေပးထားသည္။
MgSO4 H2O N2 O2
(၁) အထက္ပါအရာဝတၳဳတိို႔အနက္ ၃ မ ိၳဳးတြင္ ပါဝင္ေသာ ျဒပ္စင္အမည္ကိို ေဖာ္ျပပါ။ [၁]
(၂) အထက္ပါအရာဝတၳဳတိို႔အနက္ သတၱၳဳျဒပ္စင္အမည္ကိို ေဖာ္ျပပါ။ [၁]
(၃) ်ားႏိိုက္ႀတိၳဳဂ င္်ားႏင့္ ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္တိို႔၏ သေကၤတမ ားကိုိ ေရးသားပါ။ [၁]
(၄) H2O တစ္လံိုးတြင္ပါဝင္ေသာ အက္တမ္အမ ိၳဳးအစား်ားႏင့္ အေရအတြက္တိို႔ကိို ေရးသားပါ။ [၂]

၄ ေပးထားေသာအရာဝတၳဳမ ားသည္ ျဒပ္စင္ျဖစ္်ားႏိိုင္သည္။ ျဒပ္ေပါင္းျဖစ္်ားႏိိုင္သည္။

ဇယားကိိုကူးဆြၿြဲ ပး အရာဝတၳဳတစ္ခိုစအတြက္ အကြက္တစ္ကက
ြ ္ကိို မန္ကန္စြာအမန္ျခစ္ေရးပါ။ [၅]

အမည္်ားႏင့္ပေ
ိုံ သနည္း ျဒပ္စင္ ျဒပ္ေပါင္း
ေရ H2O
ဆာလ္ဖာဒိိုင္ေအာက္ဆိိုဒ္ SO2
ေအာက္ဆဂ င္ O2
အသိန္း C2H6
ဆိိုဒယမ္ Na

၅ ေအာက္တင
ြ ္အရာဝတၳဳ ၄ မ ိၳဳးတြင္ ပါဝင္ေသာအက္တမ္ အစအစဥ္မ ားကိိုျပထားသည္။ အလံိုးတစ္လံိုးသည္
အက္တမ္တစ္လံိုးကိို ကိိုယ္စားျပၳဳသည္။

မည္သည္ကျဒပ္စင္ျဖစ္ၿပး မည္သည္ကျဒပ္ေပါင္းျဖစ္ေၾကာင္း အိုပ္စိုခြျြဲ ခားပါ။ [၄]

၆ ေပးထားေသာကြက္လပ္မ ားတြင္ သင့္ေလ ာ္ေသာစကားလံိုးမ ားကိို ျဖည့္စြက္ေရးသားပါ။

(၁) အက္တမ္အမ ိၳဳးအစား …………… မ ိၳဳးတည္းျဖင့္ဖြ႕ြဲ စည္းလ င္ ၎ကိိုျဒပ္စင္ဟိုေခၚသည္။ [၁]
(၂) အရာဝတၳဳအားလံိုးကိို ဖြ႕ြဲ စည္းထားေသာ အေသးငယ္ဆံိုးအရာမာ …………… ျဖစ္သည္။ [၁]
(၃) အက္တမ္မ ား အခ င္းခ င္း စည္းေ်ားႏာင္လ င္ …………… ျဖစ္ေပၚသည္။ [၁]
(၄) အလည့္မန္ဇယား၏ ေကာ္လံမ ားကိို …………… ဟိုေခၚသည္။ [၁]
(၅) ျဒပ္ေပါင္းတြင္ ျဒပ္စင္အမ ိၳဳးအစား အနည္းဆံိုး …………… မ ိၳဳးျဖင့္ဖြ႕ြဲ စည္း်ားႏိိုင္သည္။ [၁]
အခန္း (၈) ျဒပ္ေ်ားႏာ်ားႏင့္ ေပ ာ္ရည္ ၄၄

၈.၁ ျဒပ္ေ်ားႏာလား၊ ျဒပ္ေပါင္းလား

ျဒပ္ေပါင္းသည္၎အား ေပါင္းစပ္ဖြ႕ြဲ စည္းေသာ ျဒပ္စင္မ ား၏
ဂိုဏ္သတၱိ်ားႏင့္ ကြာျခားသည္။

ပံိုတင
ြ ္သံမႈန္မ ား်ားႏင့္ ကန္(႔ ဆာလ္ဖာ)မႈန္႔မ ားကိိုျပထားသည္။

သံသည္သတၱၳဳျဒပ္စင္ျဖစ္ၿပး ကန္႔သည္မသတၱၳဳျဒပ္စင္ျဖစ္၏။ သံမႈန္သံစမ ား ကန္႔မႈန္႔

လိုပ္ငန္း (၈.၁-က) သံ်ားႏင့္ကန္႔တိို႔ကိို အတူတကြအပူေပးျခင္း

၁ အပူေပးႁပြန္ထြဲသိို႔ သံမႈန္်ားႏင့္ကန္႔မႈန္႔ အနည္းငယ္တိို႔ကိိုထည့္ပါ။
၂ ပံိုပါအတိိုင္း အပူေပးပါ။ ေတာက္ပလာလ င္ အပူေပးျခင္းရပ္ပါ။
၃ ႁပြန္ကိိုေအးေအာင္ထားပါ။

ေမးခြနး္ မ ား
(၁) (က) သံ၏ဂိုဏ္သတၱိ ်ားႏင့္သင
ြ ္ျပင္တိို႔ကိိုေဖာ္ျပပါ။
(ခ) ကန္႔၏ဂိုဏ္သတၱိ ်ားႏင့္သင
ြ ္ျပင္တိို႔ကိိုေဖာ္ျပပါ။
(၂) ရရိေသာပစၥည္း၏ သြင္ျပင္တိို႔ကိို ေဖာ္ျပပါ။
(၃) သံသည္သံလိိုက္ဂိုဏ္ရိသည္။ ရရိေသာပစၥည္းအား သံလိိုက္
ျဖင့္စမ္းစစ္ၾကည့္ပါ။ ေတြ႕ရိခ က္ကိိုေဖာ္ျပပါ။
(၄) ရရိေသာပစၥည္းသည္ ျဒပ္ေပါင္းဟိုတ္ပါသလား။

လိုပ္ငန္း (၈.၁-ခ) သံ်ားႏင့္ကန္႔တိို႔ကိို အပူမေပးလ င္

၁ စမ္းသပ္ႁပြန္ထြဲသိို႔ သံမႈန္်ားႏင့္ကန္႔မႈန္႔ အနည္းငယ္တိို႔ကိိုထည့္ပါ။
၂ ႁပြန္ကိိုအနည္းငယ္ ခေလာက္ပါ။

ေမးခြနး္ မ ား
(၁) ရရိေသာပစၥည္း၏ သြင္ျပင္တိို႔ကိို ေဖာ္ျပပါ။
(၂) ရရိေသာပစၥည္းအား သံလိိုက္ျဖင့္စမ္းစစ္ၾကည့္ပါ။ ေတြ႕ရိခ က္ကိိုေဖာ္ျပပါ။
(၃) ရရိေသာပစၥည္းသည္ ျဒပ္ေပါင္းဟိုတ္ပါသလား။
(၄) လိုိုပ္ငန္း ၈.၁-က မ ပစၥည္း်ားႏင့္ မည္သိို႔ကာြ ျခားသနည္း။

ျဒပ္ေ်ားႏာဆိိုသည္မာ
သံ်ားႏင့္ကန္႔တိို႔ကိို အတူတကြထားလ င္ ျဒပ္စင္်ားႏစ္မ ိၳဳးပါေသာ ျဒပ္ေ်ားႏာရသည္။
ျဒပ္ေပါင္းကြဲ့သိို႔ မူလဂိုဏ္သတၱိ ေပ ာက္ဆံိုးသြားျခင္းမရိပါ။ ကာဗြန္ဒိိုင္ေအာက္ဆိိုဒ္
ယာဘက္တြင္ ေလထိုတင
ြ ္ပါဝင္ေသာ ဓာတ္ေငြ႕မ ားကိျို ပထားသည္။

ေမးခြနး္ မ ား
်ားႏိိုက္ႀတိၳဳဂ င္
ယာဘက္ပံိုကိိုၾကည့္၍ေျဖဆိိုပါ။
၁ ပံိုတင
ြ ္ျပထားေသာ ဓာတ္ေငြ႕မ ား၏ ပံိုေသနည္းမ ားကိို ေရးသားပါ။
၂ မည္သည္တိို႔သည္ ျဒပ္စင္မ ားျဖစ္ၾကသနည္း။ အေၾကာင္းျပခ က္ေပးပါ။
ေအာက္ဆဂ င္
၃ မည္သည္တိို႔သည္ ျဒပ္ေပါင္းမ ားျဖစ္ၾကသနည္း။ အေၾကာင္းျပခ က္ေပးပါ။
၄ ေလထိုသည္ျဒပ္ေ်ားႏာျဖစ္ၿပး ျဒပ္ေပါင္းမဟိုတ္ေၾကာင္း ရင္းျပပါ။
၅ ျဒပ္ေ်ားႏာကိိုျဒပ္စင္ သိို႔မဟိုတ္ ျဒပ္ေပါင္း မည္သည္တိို႔ျဖင့္ ဖြ႕ြဲ စည္း်ားႏိိုင္သနည္း။
ေရ

အဓိကအခ က္မ ား
ျဒပ္စင္ သိို႔မဟိုတ္ ျဒပ္ေပါင္း သိို႔မဟိုတ္ ်ားႏစ္မ ိၳဳးစလံိုး ေရာစပ္ၿပး ျဒပ္ေ်ားႏာရရိသည္။
ျဒပ္ေ်ားႏာတြင္ ပစၥည္းမ ား ေပါင္းစပ္ျခင္းမရိပါ။ ပါဝင္ပစၥည္းမ ား၏ ဂိုဏ္သတၱိ မေပ ာက္ဆံိုးပါ။
၄၅ အခန္း (၈) ျဒပ္ေ်ားႏာ်ားႏင့္ ေပ ာ္ရည္

၈.၂ ပတ္ဝန္းက င္ရိ ျဒပ္ေ်ားႏာမ ား

သိပၸံတြင္သးသန္႔တည္ရိေသာအရာကိို သန္႔စင္သည္ဟိုသတ္မတ္သည္။ ျဒပ္ေ်ားႏာသည္ မသန္႔စင္ပါ။ ျဒပ္စင္၊
ျဒပ္ေပါင္း သိို႔မဟိုတ္ ်ားႏစ္မ ိၳဳးစလံိုး ပါရိ်ားႏိိုင္သည္။ အစိို္ငအ
္ ခြဲ၊ အရည္၊ အေငြ႕ အမ ိၳဳးမ ိၳဳး ပါရိ်ားႏိိုင္သည္။

ေလထိုသည္ဓာတ္ေငြ႕ အမ ိၳဳးမ ိၳဳးပါေသာ ျဒပ္ေ်ားႏာျဖစ္သည္။

ေလထိုသည္ဓာတ္ေငြ႕အမ ိၳဳးမ ိၳဳးေရာစပ္
ထားေသာျဒပ္ေ်ားႏာျဖစ္သည္။ ပံိုထတ
ြဲ င
ြ ္
ဓာတ္ေငြ႕ဘယ္်ားႏမ ိၳဳးေတြ႕ရသနည္း။
သတၱၳဳစပ္သည္ သတၱၳဳအခ င္းခ င္း သိို႔မဟိုတ္ သတၱၳဳ်ားႏင့္ တျခား
ျဒပ္စင္ (မ ားေသာအားျဖင့္ကာဗြန္) တိို႔ကိို အရည္က ိၳဳၿပး ေရာစပ္
ထားေသာ ျဒပ္ေ်ားႏာျဖစ္သည္။
ဥပမာ ေၾကးညိၳဳသည္ ေၾကးန်ားႏင့္သံတိို႔ကိိုေရာစပ္၍ ရရိသည္။
သံမဏိသည္ သံ်ားႏင့္ကာဗြန္တိို႔ကိိုေရာစပ္၍ ရရိသည္။
ဓာတ္ဆားရည္သည္ ေရ်ားႏင့္သတၱၳဳဓာတ္မ ိၳဳးစံို ေရာစပ္ရရိေသာ
ျဒပ္ေ်ားႏာျဖစ္သည္။ ဤကြဲ့သိို႔ျဒပ္ေ်ားႏာကိို ေပ ာ္ရည္ဟေ
ို ခၚသည္။
ေပ ာ္ရည္အေၾကာင္း စာမ က္်ားႏာ ၄၆-၄၈ တြင္ ရင္းျပထားသည္။
အထက္ေဖာ္ျပပါျဒပ္ေ်ားႏာအားလံိုးတြင္ ပါဝင္ေသာပစၥည္းမ ားကိို
မ က္လံိုးျဖင့္ခြျြဲ ခားမျမင္ရပါ။ ၎တိို႔မာ တစ္သားတည္းက ေသာ
ျဒပ္ေ်ားႏာမ ားျဖစ္ၾကသည္။ သြဲ်ားႏင့္ေရအေရာ၊ ဆန္်ားႏင့္ပြဲေစ့အေရာ
စသည္တိို႔မာ တစ္သားတည္းမက ပါ။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ေလထိုတင
ြ ္မည္သည့္ဓာတ္ေငြ႕ အမ ားဆံိုးပါဝင္သနည္း။
၂ ေၾကးနဥးထိုပ္ထက္ ေၾကးညိၳဳဥးထိုပ္က ပိို၍အသံိုးဝင္သည္။ ရင္းျပပါ။

လိုပ္ငန္း (၈.၂-က) ပတ္ဝန္းက င္ရိ ျဒပ္ေ်ားႏာမ ား

၁ သင့္ပတ္ဝန္းက င္ရိ ျဒပ္ေ်ားႏာမ ားကိို ရာေဖြပါ။
၂ ေအာက္ပါဇယားအတိိုင္း မတ္သားပါ။

ျဒပ္ေ်ားႏာ ပါဝင္ပစၥညး္ အမ ၳဳိ းအစား

ဟမ္ဘာဂါ အသား၊ အရြက္၊ ေပါင္မိုန္႔ တစ္သားတည္းမက
လိေမၼာ္ရည္ လိေမၼာ္သး၊ ေရ၊ သၾကား တစ္သားတည္းက

လိုပ္ငန္း (၈.၂-ခ) ေရသန္႔ဟိုတ္မဟိုတ္

၁ ေပးထားေသာ အရည္ကိိုအပူေပးခြက္ထသ
ြဲ ိို႔ ထည့္ၿပးအပူေပးပါ။
သတိျပၳဳရန္။ ။ မ က္လံိုးအကာအကြယ္ ဝတ္ဆင္ပါ။ အပူေပးလ င္
အရည္မ ား ပက္စင္်ားႏိိုင္သျဖင့္ သတိထားပါ။
၂ အရည္အေတာ္အသင့္ ကိုန္ခန္းသြားေသာ္ သိို႔မဟိုတ္ အရည္မ ား
ပက္စင္လာေသာ္ အပူေပးျခင္းရပ္ပါ။ ခြက္ကိိုဖယ္ရားပါ။
သတိျပၳဳရန္။ ။ ခြက္သည္ပူသျဖင့္ မးညႇပ္သံိုး၍ဖယ္ရားပါ။
၃ လက္က န္ေရမ ား ကိုန္ခန္းသည္အထိထားရိပါ။

ေမးခြနး္ မ ား
(၁) ခြက္ထတ
ြဲ င
ြ ္ က န္ရိေသာ ပစၥည္းမ ားရိသလား။
(၂) ေပးထားေသာအရည္သည္ ေရသန္႔ေလာ။ ျဒပ္ေ်ားႏာေလာ။ ရင္းပါ။

အဓိကအခ က္မ ား
ေလထို၊ သတၱၳဳစပ္၊ ဓာတ္ဆားရည္ တိို႔သည္ တစ္သားတည္းက ေသာျဒပ္ေ်ားႏာမ ား ျဖစ္ၾကသည္။
တစ္သားတည္းက ေသာျဒပ္ေ်ားႏာတြင္ ပါဝင္ေသာပစၥည္းမ ားကိို မ က္လံိုးျဖင့္ခြျြဲ ခားမျမင္ရပါ။
အခန္း (၈) ျဒပ္ေ်ားႏာ်ားႏင့္ ေပ ာ္ရည္ ၄၆

၈.၃ ေပ ာ္ရည္
သၾကားသိို႔မဟိုတ္ဆားကိို ေရတြင္ထည့္ေမႊလိိုက္လ င္ ေပ ာက္သြားသေယာင္ျဖစ္သည္။ သၾကား်ားႏင့္ဆားတိို႔သည္
ေရတြင္ေပ ာ္ဝင္သာြ းသည္။ ရရိေသာပစၥည္းကိိုေပ ာ္ရည္ဟိုေခၚသည္။ ေပ ာ္ရည္သည္ ျဒပ္ေ်ားႏာျဖစ္သည္။

သၾကားသည္ ေပ ာ္ဝင္ ေရသည္ေဖ ာ္ရည္ျဖစ္သည္။ သၾကား်ားႏင့္ေရျဒပ္ေ်ားႏာသည္

ပစၥညး္ ျဖစ္သည္။ ေပ ာ္ရည္ျဖစ္သည္။

သၾကား၏ေရတြင္ေပ ာ္ဝင္ပံိုကိို ေအာက္ပါပံိုအတိိုင္းရင္းျပ်ားႏိိုင္သည္။

သၾကားခြဲကိိုျမင္ရသည္။ ေရေမာ္လက ဴးမ ားက သၾကားေမာ္လက ဴးအားလံိုး ကြြဲကြာ

ေမာ္လက ဴးမ ားပူးကူးေန သၾကားေမာ္လက ဴးကိို သြားသည္။ ေမာ္လက ဴးသည္အလြန္
ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ဝင္တိိုက္ၿပး ခြခ
ြဲ ြာေစသည္။ ေသး၍ မျမင္ရေတာ့ပါ။

ေပ ာ္ဝင္ပစၥည္းသည္ မေပ ာက္ဆံိုးသြားပါ။

မ က္လံိုးျဖင့္ မျမင္ရေတာ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ေပ ာ္ရည္အားလံိုးသည္ အလင္းေပါက္သည္။
တစ္နည္းအားျဖင့္ ၾကည္လင္သည္။

ေၾကးနဆာလ္ဖိတ္သည္ ၾကည္လင္ေသာ
အျပာေရာင္ ေပ ာ္ရည္ျဖစ္သည္။

်ားႏြား်ားႏိို႔သည္မၾကည္လင္သျဖင့္ ေပ ာ္ရည္မဟိုတ္ပါ။

လိုပ္ငန္း (၈.၃) ေပ ာ္ဝင္ပစၥည္း ဘယ္ေရာက္သြားသလြဲ

၁ ဖန္ခြက္ျပားကိိုခ ိန္ခြင္စက္တြင္တင္ပါ။ ခ ိန္ခြင္စက္ကိို သိုညမတ္သိို႔ ခ ိန္ညိႇပါ။ ဆားအနည္းငယ္ထည့္ပါ။
၎သည္ေပ ာ္ဝင္ပစၥည္းျဖစ္သည္။ ဆား၏ျဒပ္ထိုကိိုမတ္သားပါ။
၂ ၿပးေသာ္ဘကာကိိုခ ိန္ခြင္စက္တင
ြ ္တင္ပါ။ ခ ိန္ခြင္စက္ကိို သိုညမတ္သိုိ႔ ခ ိန္ညႇိပါ။ ေရအနည္းငယ္ထည့္ပါ။
၎သည္ေဖ ာ္ရည္ျဖစ္သည္။ ေရ၏ျဒပ္ထိုကိိုမတ္သားပါ။
၃ ဆားကိိုေရထြဲ ထည့္လိိုက္ပါ။ ေပ ာ္ရည္၏ျဒပ္ထိုကိိုမတ္သားပါ။
ေတြ႕ရိခ က္တိို႔ကိို တင္ျပပါ။ ေကာက္်ားႏိုတ္ခ က္ခ ပါ။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ဆား်ားႏင့္ေရျဒပ္ေ်ားႏာတြင္ မည္သည္က ေပ ာ္ဝင္ပစၥည္း၊ မည္သည္က ေဖ ာ္ရည္ျဖစ္သနည္း။
၂ ဆား 9g ်ားႏင့္ ေရ 50g တိို႔ ေရာစပ္ေသာေပ ာ္ရည္၏ ျဒပ္ထိုမည္မ ရိမည္နည္း။ အေျဖရရိပိုက
ံ ိိုရင္းျပပါ။
၃ အစိမ္းေရာင္အမႈန႔မ
္ ားကိို ေရထြဲသိို႔ထည့္၍ေဖ ာ္လိိုက္သည္။ ေရတြင္အနယ္အဖတ္မ ားကိိုျမင္ရသည္။
ေပ ာ္ရည္ ရရိပါသလား။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။

အဓိကအခ က္မ ား
ေပ ာ္ဝင္ပစၥည္းသည္ ေဖ ာ္ရည္ထြဲတင
ြ ္ေပ ာ္ဝင္ၿပး ၾကည္လင္ေသာေပ ာ္ရည္ရရသ
ိ ည္။
ေပ ာ္ရည္ျဖစ္ေပၚရာတြင္ မည္သည့္အရာမ ေပ ာက္ဆံိုးသြားျခင္းမရိပါ။
၄၇ အခန္း (၈) ျဒပ္ေ်ားႏာ်ားႏင့္ ေပ ာ္ရည္

၈.၄ ေပ ာ္ဝင္သတၱိ
ဆား၊သၾကားကြဲ့သိို႔ပစၥည္းမ ားသည္ ေရတြင္ေပ ာ္ဝင္သည္။ သံ၊ ေျမျဖဴကြဲ့သိို႔ပစၥည္းမ ားသည္ ေရတြင္မေပ ာ္ဝင္ပါ။

ေပ ာ္ရည္ျပင္းတြင္ ေပ ာ္ဝင္ပစၥည္းပမာဏသည္ ေပ ာ္ရည္ေပ ာ့ထက္

ပိို၍မ ားစြာပါရိသည္။
သၾကား
ေပ ာ္ဝင္ပစၥည္းကိို ေဖ ာ္ရည္ထြဲသိို႔ ဆက္တိိုက္ထည့္၍ ေဖ ာ္လ င္
ေမာ္လက ဴး
တစ္ခ ိန္ေရာက္ေသာ္ ဆက္မေပ ာ္ေတာ့ပါ။ ရရိေသာေပ ာ္ရည္ကိို
ျပည့္ဝေပ ာ္ရည္ ဟိုေခၚသည္။ ေရ

တခ ိၳဳ႕ပစၥည္းသည္ တျခားပစၥည္းထက္ ေရတြင္ပိို၍ေပ ာ္ဝင္သည္။ ေမာ္လက ဴး

ေရ 100 g တြင္ ဆိိုဒယမ္ကလိို႐ိိုဒ္ အမ ားအျပားေပ ာ္ဝင္်ားႏိိုင္ၿပး

ခြဲကလိို႐ိိုဒ္ အနည္းငယ္သာေပ ာ္ဝင္်ားႏိိုင္သည္။ ဆိိုဒယမ္ကလိို႐ိိုဒ္၏ သၾကားေပ ာ္ရည္ျပင္းတြင္သၾကား
ေပ ာ္ဝင္သတၱသ
ိ ည္ ခြဲကလိို႐ိိုဒ္ထက္ ပိိုမ ားသည္ဟိုဆိိုသည္။ ပမာဏမ ားစြာပါရိသည္။
ေပ ာ္ဝင္သတၱိကသ
ိို ိဖိို႔ အခန္းအပူခ ိန္ရိ ေရ 100 g တြင္ ပစၥည္း၏
ေပ ာ္ဝင္ေသာ ပမာဏကိတ
ို ိိုင္းတာသည္။

ိ ္ 20oC ရိ
ေပ ာ္ဝင္သတၱ/ိ g (အပူခ န
ေပ ာ္ဝင္ပစၥညး္
ေရ 100 g တြငေ
္ ဖ ာ္သည္)
ဆိိုဒယမ္ကလိို႐ိိုဒ္ 36
ေၾကးနဆာလ္ဖိတ္ 32
ပိိုတက္ဆယမ္ကလိိုရိတ္ 7 သၾကားေပ ာ္ရည္ေပ ာ့တင
ြ သ
္ ၾကား
ခြဲကလိို႐ိိုဒ္ 1 ပမာဏနည္းပါးစြာပါရိသည္။

လိုပ္ငန္း (၈.၄) ေပ ာ္ဝင္ပစၥည္း ဘယ္ေရာက္သြားသလြဲ

ဤစမ္းသပ္ခ က္တြင္ ပစၥည္းအမ ိၳဳးမ ိၳဳး၏ အခန္းအပူခ ိန္ရိေရတြင္ ေပ ာ္ဝင္မႈတိို႔ကိို စမ္းစစ္်ားႏိႈင္းယဥ္မည္။
၁ စမ္းသပ္ႁပြန္မ ားထြဲသိို႔ ထိုထည္တူေသာ ေရတိို႔ကိိုထည့္ပါ။
၂ ပထမႁပြန္ထသ
ြဲ ိို႔ ပစၥည္းတစ္မ ိၳဳးကိို ကေလာ္ဇြန္းျဖင့္ တစ္ဇန
ြ ္းစ
ျပည့္ဝသည္ထိ ခတ္ထည့္ၿပး ဇြန္းပမာဏကိို မတ္သားပါ။
၃ တျခားပစၥည္းကိိုလည္း ဤအတိိုင္းျပၳဳလိုပ္ပါ။
၄ ရလဒ္မ ားကိို ဇယားျဖင့္မတ္သားပါ။
၅ ေတြ႕ရခ က္မ ားကိို ေဖာ္ျပပါ။ သံိုးသပ္ပါ။
၆ စမ္းသပ္ခ က္ကိို ပိိုမိိုတိက မႈရိေစရန္ မည္သိို႔ျပၳဳျပင္်ားႏိိုင္သနည္း။

ပစၥည္းအမ ားစိုသည္ ေရေအးထက္ ေရပူတြင္ ပိို၍ေပ ာ္ဝင္သည္။ 100 g ေရတြင္ 20oC ၌ သၾကား 204 g
ေပ ာ္ဝင္်ားႏိိုင္ၿပး 80oC ၌ သၾကား 362 g ေပ ာ္ဝင္်ားႏိိုင္သည္။
တခ ိၳဳ႕ပစၥည္းမ ားသည္ ေရတြင္မေပ ာ္ဝင္ပါ။ တျခားေဖ ာ္ရည္ ဥပမာ အရက္ျပန္ တြင္ေပ ာ္ဝင္သည္။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ေပးထားေသာေဝါဟာရမ ား၏ အဓိပၸာယ္တိို႔ကိိုရင္းျပပါ။

ျပည့္ဝေပ ာ္ရည္ ေပ ာ္ဝင္သတၱိ ေပ ာ္ရည္ျပင္း

၂ 20oC ရိေရ 200 g တြင္ ပိိုတက္ဆယမ္ကလိို႐ိိုဒ္ မည္မ ေပ ာ္ဝင္မည္နည္း။

၃ 20oC ရိေရ 250 g တြင္ သၾကားမည္မ ေပ ာ္ဝင္မည္နည္း။
၄ 20oC ရိေရ 250 g ကိို 80oC သိို႔အပူေပးလိိုက္လ င္ သၾကားမည္မ ပိို၍ေပ ာ္ဝင္သနည္း။

အဓိကအခ က္မ ား
ေပ ာ္ဝင္သတၱိသည္ အခန္းအပူခ ိန္ရိ ေရ 100 g တြင္ ပစၥည္း၏ေပ ာ္ဝင္ေသာ ပမာဏျဖစ္သည္။
ေပ ာ္ဝင္ပစၥည္းသည္ ေဖ ာ္ရည္တြင္ထပ္မံ မေပ ာ္ဝင္်ားႏိိုင္ေတာ့လ င္ ျပည့္ဝေပ ာ္ရည္ရရိသည္။
ေပ ာ္ဝင္သတၱိသည္ အပူခ ိန္ေပၚမူတည္၍ ေျပာင္းလြဲသည္။
အခန္း (၈) ျဒပ္ေ်ားႏာ်ားႏင့္ ေပ ာ္ရည္ ၄၈

၈.၅ ေပ ာ္ဝင္သတၱပ
ိ ါေသာ စမ္းသပ္ခ က္မ ား
ေပ ာ္ဝင္သတၱိကိို အပူခ ိန္ကေျပာင္းလြဲေစသည္။
ေက ာင္းသားမ ားက အပူခ ိန္သည္ ဆား၏ေရတြင္ ေပ ာ္ဝင္်ားႏိိုင္မႈကိို မည္သိို႔သက္ေရာက္ပံိုကိို စမ္းသပ္ၾကမည္။

စမ္းသပ္ခ က္တစ္ခိုျပင္ဆင္ျခင္း
စမ္းသပ္ခ က္တြင္ရလဒ္ကိို ေျပာင္းလြဲေစ်ားႏိိုင္ေသာအရာမ ားကိို ကိနး္ ရင္မ ားဟိုေခၚသည္။

ေမးခြနး္ မ ား

၁ ဆား၏ေရတြင္ ေပ ာ္ဝင္်ားႏိိုင္မႈကိို ေျပာင္းလြဲေစ်ားႏိိုင္ေသာ အရာမ ားကိိုေဖာ္ျပပါ။

လိုပ္ငန္း (၈.၅-က) စမ္းသပ္ခ က္ျပင္ဆင္ျခင္း

အပူခ ိန္ကိိုေျပာင္းလြဲလ င္ ဆား၏ေရတြင္ေပ ာ္ဝင္ေသာ ပမာဏမည္သိို႔ေျပာင္းလြဲေၾကာင္း စမ္းသပ္ၾကမည္။

အိုပ္စိုအတြင္း စမ္းသပ္ခ က္အား မည္သိို႔ျပၳဳလိုပ္မည္ကိို ေဆြးေ်ားႏြးတိိုင္ပင္ပါ။

အပူခ ိန္ကိိုမည္သိို႔ ေျပာင္းလြဲမည္နည္း။ စမ္းသပ္ေနစဥ္ မည္သိို႔ထိန္းထားမည္နည္း။
မည္သည့္အပူခ ိန္မ ား အသံိုးျပၳဳမည္နည္း။ မည္မ အကြာ အသံိုးျပၳဳမည္နည္း။
မည္သည္တိို႔ကိို မေျပာင္းလြဲဘြဲ ထားရိမည္နည္း။

စမ္းသပ္ခ က္ျပင္ဆင္ၿပးလ င္ ဆရာအားျပသပါ။

စမ္းသပ္ခ က္ကထ
ိို မ္းေဆာင္ျခင္း
ေက ာင္းသားမ ားသည္ ေရ 50 cm3 တြင္ ေပ ာ္ဝင္ေသာဆားကိို
ဇြန္းအေရအတြက္ျဖင့္ မတ္သားမည္။ အပူခ ိန္ကိို 20oC မ 80oC
ထိ ေျပာင္းလြဲမည္။
ေက ာင္းသားမ ားက အပူခ ိန္ကိိုေျပာင္းလြဲမည္ျဖစ္သည္။
ဤသည္ကမ
ိို မခိက
ို န
ိ း္ ရင္ဟိုေခၚသည္။
ထိုထည္ကိိုမေျပာင္းလြဲပါ။ ဤသည္ကိိုကန
ိ း္ ေသဟိုေခၚသည္။
သိို႔မသာစမ္းသပ္ခ က္သည္ မ တမည္ျဖစ္သည္။
ဆားဇြန္းအေရအတြက္ကိို တိိုင္းတာမည္ျဖစ္သည္။ ၎သည္
ေရအပူခ ိန္ေပၚမူတည္၍ ေျပာင္းလြဲမည္ျဖစ္သည္။ ဤသည္ကိို
မခိက
ို န
ိ း္ ရင္ဟိုေခၚသည္။

ရလဒ္အတြက္ ဂရပ္ဆသ
ြြဲ ားျခင္း
မမခိိုကိန္းရင္ကိို x-ဝင္႐ိိုးတြင္ ထားရိသည္။
မခိိုကိန္းရင္ကိို y-ဝင္႐ိိုးတြင္ ထားရိသည္။

လိုပ္ငန္း (၈.၅-ခ) စမ္းသပ္ခ က္ကိိုထမ္းေဆာင္ျခင္း

၁ ျပင္ဆင္ထားေသာ စမ္းသပ္ခ က္ကိို ထမ္းေဆာင္ပါ။
၂ သင့္ေလ ာ္ေသာဇယားျဖင့္ ရလဒ္မ ားကိိုမတ္သားပါ။
၃ ရလဒ္မ ားအတြက္ ဂရပ္တစ္ခိုဆြဲြသားပါ။
၄ ေတြ႕ရိခ က္မ ားကိိုရင္းျပပါ။

ေမးခြနး္ မ ား

၂ အထက္ပါစမ္းသပ္ခ က္တြင္ တျခားကိန္းေသတစ္ခိုကိို စဥ္းစားေဖာ္ျပပါ။

(အရိပ္အႁမြက္ ။ ။ ကေလာ္ဇန
ြ ္း)

အဓိကအခ က္မ ား
သင္ကေျပာင္းလြဲေသာအရာကိို မမခိိုကိန္းရင္ဟိုေခၚသည္။
သင္တိိုင္းတာေသာအရာကိို မခိိုကိန္းရင္ဟိုေခၚသည္။ မမခိိုကိန္းရင္ေပၚမူတည္၍ ေျပာင္းလြဲသည္။
စမ္းသပ္ခ က္မ တမႈရိေစရန္ မေျပာင္းလြဲဘထ
ြဲ ားရိေသာအရာကိို ကိန္းေသဟိုေခၚသည္။
၄၉ အခန္း (၈) ျဒပ္ေ်ားႏာ်ားႏင့္ ေပ ာ္ရည္

၈.၆ ျဒပ္ေ်ားႏာမ ားကိို ခြထ

ြဲ တ
ို ျ္ ခင္း
သဘာဝတြင္အရာအမ ားစိုသည္ ျဒပ္ေ်ားႏာအျဖစ္တည္ရိၾကသည္။ ၎ထြဲရိပစၥည္းမ ားကိိုရရိရန္ ခြထ
ြဲ ိုတ္ယူရသည္။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ေရ႕စာမ က္်ားႏာမ ားတြင္ ျဒပ္ေ်ားႏာတြင္ပါဝင္ေသာ ပစၥည္းမ ားကိို ခြထ
ြဲ ိုတ္ယူသည့္နည္း ၂ နည္းကိိုေတြ႕ခြဲ့ၿပး
ျဖစ္သည္။ ျပန္လည္စဥ္းစားပါ။ (မမတ္မိလ င္ စာမ က္်ားႏာ ၄၄ ်ားႏင့္ ၄၅ ကိိုျပန္ၾကည့္ပါ။)
၂ ျဒပ္ေ်ားႏာမ ားမပစၥည္းမ ားကိို အဘယ္ေၾကာင့္ခထ
ြြဲ ိုတ္ယူ်ားႏိိုင္သနည္း။

အစိို္င္အခြဲ်ားႏင့္အစိိုင္အခြဲျဒပ္ေ်ားႏာ
စာမ က္်ားႏာ ၄၄ တြင္ သံမႈန္မ ား်ားႏင့္ ကန္႔မႈန္႔မ ားကိို ခြက္ထြဲသိို႔ထည့္လ င္ ျဒပ္ေ်ားႏာ
ရရိသည္။ သံမႈန္မ ားကိို သံလိိုက္အသံိုးျပၳဳ၍ ျဒပ္ေ်ားႏာထြဲမ ခြထ
ြဲ ိုတ္ယူ်ားႏိိုင္သည္။
ဆန္်ားႏင့္ပြဲေစ့မ ားကိို ခြက္ထသ
ြဲ ိို႔ထည့္လ င္ ၎တိို႔ကိို သးျခားျမင္ရသည္။

ေမးခြနး္ မ ား

၃ ဆန္်ားႏင့္ပြဲေစ့တိို႔ကိို မည္သိို႔ခြထ
ြဲ ိုတ္ယူ်ားႏိိုင္သနည္း။

အစိိုင္အခြဲ်ားႏင့္အရည္ျဒပ္ေ်ားႏာ
သြဲ်ားႏင့္ေရျဒပ္ေ်ားႏာတြင္ သြဲသည္ေရတြင္ မေပ ာ္ဝင္သျဖင့္ ၿငိမ္ေအာင္ထားလ င္
အနည္က လိမ့္မည္။ သြဲကိိုေရထြဲမ စစ္ယ်ားႏ
ူ ိိုင္သည္။
ေၾကးနဆာလ္ဖိတ္ေပ ာ္ရည္ထြဲမ ေၾကးနဆာလ္ဖိတ္ ပံိုေဆာင္ခြဲမ ား ျပန္လည္
ရရိေစရန္ အရည္မ ားကိုနခ
္ န္းေအာင္ ေစာင့္ယူ်ားႏိိုင္သည္။ အရည္ခန္းျခင္းကိို
လ င္ျမန္ေစဖိို႔ အပူေပးျခင္း ျပၳဳလိုပ္်ားႏိို္င္သည္။ အရည္အားလံိုး ကိုန္ခန္းသြားလ င္
ပံိုေဆာင္ခြဲမ ား က န္ရိသည္။ (လက္ဝြဲဘက္ပ)ံို

ေမးခြနး္ မ ား
၄ အပူေပးျခင္းက အရည္ခန္းျခင္းကိို မည္သိို႔လ င္ျမန္ေစသနည္း။

အရည္်ားႏင့္အရည္ျဒပ္ေ်ားႏာ
အေရာင္ဆိိုးေဆး်ားႏင့္ေရျဒပ္ေ်ားႏာကိို အေအးခံကရ
ိ ယ
ိ ာပါရိေသာ အထူးကိရိယာတစ္မ ိၳဳးျဖင့္ ခြထ
ြဲ ိုတ္်ားႏိိုင္သည္။

ေရထြက္သည္
ေအးသျဖင့္ ေရေငြ႕မ ား
100oC
ေငြ႕ရည္ဖြ႕ြဲ သည္။

အနေရာင္ေပ ာ္ရည္ထြဲမ
ေရသည္အေငြ႕ျပန္သည္။ အေအးခံကိရိယာ
ေရ်ားႏင့္အနေရာင္
ဆိိုးေဆး ေပ ာ္ရည္ ေရေအးဝင္သည္
အပူ ေရသန္႔

ေမးခြနး္ မ ား
၅ အထက္ပါပံိုကိိုၾကည့္၍ ေျဖဆိိုပါ။
(၁) ေရသည္အဘယ္ေၾကာင့္ အေငြ႕ျပန္သနည္း။
(၂) ေရေငြ႕သည္အဘယ္ေၾကာင့္ ေငြ႕ရည္ဖြ႕ြဲ သနည္း။
(၃) အပူခ ိန္ကိို 100oC တြင္ အဘယ္ေၾကာင့္ထားရိသနည္း။
၆ ေရနံဆ်ားႏင့္ေရျဒပ္ေ်ားႏာကိို မည္သိို႔ခြထ
ြဲ ိုတ္်ားႏိိုင္ပံိုကိို ရင္းျပပါ။
အခန္း (၈) ျဒပ္ေ်ားႏာ်ားႏင့္ ေပ ာ္ရည္ ၅ဝ

လိုပ္ငန္း (၈.၆) စစ္ယူျခင္း

သြဲ်ားႏင့္ေရျဒပ္ေ်ားႏာကိို ေပးထားပါသည္။
၁ ေပးထားေသာ ေရစစ္စကဴကိို ကေတာ့ထထ
ြဲ ည့္ပါ။။
၂ ျဒပ္ေ်ားႏာကိိုကေတာ့ထြဲသိို႔ ေလာင္းထည့္ပါ။
အရည္မ ားအျပင္သ႔ိို မစင္ေအာင္သတိထား၍
ျဖည္းညင္းစြာထည့္ပါ။ စကဴသည္ၿပြဲလြယ္သျဖင့္ ေရစစ္စကဴ
အထူးဂ႐ိုစိိုက္ဖိို႔လိိုအပ္သည္။
၃ အရည္အားလံိုးစစ္က ၿပးလ င္ စကဴကိိုထိုတ္၍
ေျခာက္ေသြ႕ေအာင္ ျဖန္႔လ က္ထားရိပါ။ သြဲ်ားႏင့္ေရ ကေတာ့

ေမးခြနး္ မ ား ျဒပ္ေ်ားႏာ

(၁) စကဴတြင္အဘယ္ေၾကာင့္ သြဲတင္က န္ခြဲ့သနည္း။ ဒိုခၽြန္ခြက္

(၂) ေက ာင္းသားတစ္ဥးသည္ စစ္က ရန္ေစာင့္ခ ိန္
ၾကာသျဖင့္ ခြဲတံျဖင့္ကေတာ့ထြဲတြင္ ေမႊလိိုက္ စစ္က ရည္
ပါသည္။ ဤလိုပ္ရပ္မေကာင္းေၾကာင္း ရင္းျပပါ။

ေမးခြနး္ မ ား

၆ သြဲ်ားႏင့္ဆားျဒပ္ေ်ားႏာကိို မည္သိို႔ခြထ
ြဲ ိုတ္်ားႏိိုင္သနည္း။

တျခားအသံိုးျပၳဳမ ားေသာနည္းလမ္းမ ား
ခ႐ိိုမတိိုဂရပ္ဖ
တခ ိၳဳ႕ဆိိုးေဆးမ ားသည္ အေရာင္
တစ္မ ိၳဳးတည္းဟို ထင္ရေသာ္လည္း
အေရာင္မ ားစြာ ေပါင္းစပ္ထားသည္။
အထူးစကဴတစ္မ ိၳဳးကိို အသံိုးျပၳဳသည္။
ဆိိုးေဆးထြဲရိ အေရာင္တခ ိၳဳ႕သည္
ေရတြင္ေပ ာ္ဝင္သျဖင့္ ေရျဖတ္သန္း
ေသာအခါ ေရ်ားႏင့္အတူပါရသ
ိ ာြ းသည္။
အေရာင္အမ ိၳဳးမ ိၳဳးက အကြာအမ ိၳဳးမ ိၳဳး
စကဴေပၚတြင္ အမည္းေရာင္မင္ တစ္စက္ကိိုတိို႔ထားသည္။ စကဴ၏
လိိုက္ပါသြားၾကသည္။
အစြန္းတစ္ဖက္ကိို ေရ်ားႏင့္ထိလိိုက္သည္။ ေရသည္တျဖည္းျဖည္း
ရရိေသာစကဴကိို ခ႐ိမ
ို တိဂ
ို ရမ္ ဟို
အထက္သိို႔တက္သည္။ မင္ထရ
ြဲ ိအေရာင္မ ား ခြထ
ြဲ က
ြ ္သြားသည္။
ေခၚသည္။

စင္ထရျဖဴေဂးရင္း
ေသြးထြဲမေသြးရည္ၾကည္ကိို ရရိယူရန္ ဤနည္းကိို
အသံိုးျပၳဳသည္။
ေသြးကိိုႁပြန္တြင္ထည့္ၿပး ႁပြန္ကိိုစက္ထြဲတြင္ အရိန္
မ ားစြာျဖင့္ လည့္ပတ္သည္။
ပိို၍ေလးလံေသာ ေသြးဆြဲလ္မ ားက ႁပြန္၏ေအာက္သိို႔
စိုပံိုၾကၿပး ေသြးရည္ၾကည္ကအထက္တြင္စိုစည္းသည္။

အဓိကအခ က္မ ား
ျဒပ္ေ်ားႏာထြဲတင
ြ ္ပါဝင္ေသာ ပစၥည္းမ ား၏ဂိုဏ္သတၱိကိို အသံိုးျပၳဳ၍ ခြထ
ြဲ ိုတ္ယူသည့္ နည္းလမ္းအမ ိၳဳးမ ိၳဳး
ရိပါသည္။
၅၁ အခန္း (၈) ျဒပ္ေ်ားႏာ်ားႏင့္ ေပ ာ္ရည္

အခန္း (၈) ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း

၁ ေအာက္ပါပံိုမ ားသည္ ပစၥည္း ၄ မ ိၳဳး၏ အမႈန္တည္ေဆာက္ပံိုကိို ျပထားျခင္းျဖစ္သည္။

မည္သည့္အကၡရာသည္ ေအာက္ပါတိို႔ကိို ေဖာ္ျပသနည္း။

(၁) ျဒပ္ေပါင္းေမာ္လက ဴး [၁]
(၂) ျဒပ္စင္ေမာ္လက ဴး [၁]
(၃) ျဒပ္စင္အက္တမ္ [၁]
(၄) ျဒပ္ေ်ားႏာ [၁]

၂ ေအာက္ေဖာ္ျပပါဇယားတြင္ ပစၥည္း ၄ မ ိၳဳး၏ အေရာင္်ားႏင့္ ေရတြင္ေပ ာ္ဝင္သတၱိ တိို႔ကိိုျပထားသည္။

အမည္ အေရာင္ ေပ ာ္ဝင္သတၱိ

ဆိိုဒယမ္ကလိို႐ိိုဒ္ အျဖဴ ေပ ာ္ဝင္
သြပ္ကာဗြန္နိတ္ အျဖဴ မေပ ာ္ဝင္
သံဆာလ္ဖိတ္ အစိမ္း ေပ ာ္ဝင္
ေၾကးနကာဗြန္နိတ္ အစိမ္း မေပ ာ္ဝင္

ဘကာခြက္တစ္ခိုစတြင္ထည့္ရိၿပး ေရအလံိုအေလာက္ျဖင့္ ေဖ ာ္လိိုက္ပါသည္။ ၿပးလ င္တစ္ခိုစကိို

ေရစစ္စကဴျဖင့္ စစ္ယူလိိုက္ပါသည္။
(၁) ျဒပ္ေ်ားႏာတစ္ခိုသည္ စကဴတြင္အျဖဴေရာင္ အနည္တင္က န္သည္။ ၎၏အမည္ကိိုေရးပါ။ [၁]
(၂) ထိိုျဒပ္ေ်ားႏာမ စစ္က ရည္၏အေရာင္ကိိုေရးပါ။ [၁]
(၃) သံဆာလ္ဖိတ္်ားႏင့္ ေၾကးနကာဗြန္နိတ္အေရာမ သံဆာလ္ဖိတ္ပံိုေဆာင္ခြဲမ ား မည္သိို႔ရရိ်ားႏိိုင္ပိုက
ံ ိို
ရင္းလင္းတင္ျပပါ။ [၃]

၃ ေအဘရာဟင္်ားႏင့္ ဂ မနာတိို႔သည္ ေၾကးနဆာလ္ဖိတ္၏ အပူခ ိန္အမ ိၳဳးမ ိၳဳးရိ ေရတြင္ေပ ာ္ဝင္်ားႏိိုင္ေသာ

ပမာဏကိို စမ္းသပ္ေလ့လာခြဲ့သည္။ ေၾကးနဆာလ္ဖိတ္ကိို ဆက္လက္မေပ ာ္ဝင္်ားႏိိုင္ေတာ့သည္ထိ
ေရတြင္ထည့္၍ေဖ ာ္ခြဲ့သည္။ ထည့္ရိခြဲ့ေသာ ေၾကးနဆာလ္ဖိတ္၏ ျဒပ္ထိုကိိုတိိုင္းတာခြဲ့သည္။
ရလဒ္မာေအာက္ပါအတိိုငး္ ျဖစ္သည္။

ိ /္ oC
ေရ၏အပူခ န 20 30 40 50 60 70 80

ေၾကးနဆာလ္ဖတ
ိ ၏
္ ျဒပ္ထ/ို g 22 24 28 32 30 46 58

(၁) အပူခ ိန္တစ္ခို်ားႏင့္တစ္ခို မည္မ အကြာအသံိုးျပၳဳခြဲ့သနည္း။ [၁]

(၂) မမခိိုကိန္းရင္မာ အဘယ္နည္း။ [၁]
(၃) မခိိုကိန္းရင္မာ အဘယ္နည္း။ [၁]
(၄) မည္သည္တိို႔ကိို ကိန္းေသထားရိရမည္နည္း။ [၁]
(၅) ရလဒ္အတြက္ ဂရပ္တစ္ခိုဆြဲြသားပါ။ [၅]
(၆) ရလဒ္မ ားမ မည္သည့္ေကာက္်ားႏိုတ္ခ က္ ေပး်ားႏိိုင္သနည္း။ [၁]
အခန္း (၉) အရာဝတၳဳမ ား၏ ေျပာင္းလြဲျခင္း ၅၂

၉.၁ ႐ိုပေ
္ ျပာင္းလြဲျခင္း်ားႏင့္ ဓာတ္ေျပာင္းလြဲျခင္း
ေရခြဲမႈန႔အ
္ ရည္ေပ ာ္ျခင္း၊ စကဴၿပြဲျခင္း စသည္တိို႔တြင္ အရာဝတၳဳမ ား ေျပာင္းလြဲၾကသည္။

႐ိုပ္ေျပာင္းလြဲျခင္း
ေရခြဲကိိုအပူေပးလ င္ ေရအျဖစ္ေျပာင္းသည္။
ဤသိို႔ေသာေျပာင္းလြဲျခင္းသည္ ႐ိုပေ
္ ျပာင္း
လြဲျခင္းျဖစ္သည္။
ေရကိိုျပန္အေအးခံလ င္ ေရခြဲျပန္လည္
ရရိသည္။ ႐ိုပ္မတူေသာ္လည္း ပစၥည္းခ င္း
အတူတူပင္ျဖစ္သည္။
႐ိုပ္ေျပာင္းလြဲျခင္းတြင္ ပစၥည္းသစ္မရရိပါ။

ဓာတ္ေျပာင္းလြဲျခင္း
ဓာတ္ေျပာင္းလြဲျခင္းတြင္ ပစၥည္းသစ္ရရိသည္။
စာမ က္်ားႏာ ၄၄ တြင္ သံ်ားႏင့္ဆာလ္ဖာ တိို႔ကိို
အပူေပးေသာအခါ သံဆာလ္ဖိိုဒ္ (ပစၥည္းသစ္) ရရိသည္။
သံ်ားႏင့္ဆာလ္ဖာတိို႔သည္ ဓာတ္ျပၳဳသာြ းၾကၿပး အက္တမ္မ ား စည္းေ်ားႏာင္သာြ းၾကသည္။
ဤသည္ကိို ဓာတ္ျပၳဳျခင္း ဟိုေခၚသည္။ ဓာတ္ျပၳဳျခင္းကိုိ ေအာက္ပါအတိိုင္း ေဖာ္ျပ်ားႏိိုင္သည္။

သံ ဆာလ္ဖာ သံဆာလ္ဖိိုဒ္

ဓာတ္ျပၳဳျခင္းသည္ ေနရာတိိုင္းတြင္ ျဖစ္ေပၚသည္။ ကားစက္်ားႏိႈးျခင္း၊ ဟင္းခ က္ျခင္း တိို႔အျပင္ သက္ရိ၏

ခ်ားႏၶာကိိုယ္ထတ
ြဲ င
ြ ္လည္း ျဖစ္ေပၚပါသည္။ သင္ေျပာ်ားႏိိုင္ပါသလား။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ဖန္ခြက္တစ္ခက
ြ ္ ျပၳဳတ္က ကြြဲသြားသည္။ မည္သည့္ေျပာင္းလြဲျခင္းျဖစ္သနည္း။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။
၂ ေအာက္ပါပံိုတစ္ပံိုစသည္ မည္သည့္ေျပာင္းလြဲျခင္းကိို ေဖာ္ျပသနည္း။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။

(၁) ေပါင္မိုန႔မ
္ းကင္ျခင္း (၂) ေခ ာကလတ္အရည္ေပ ာ္ျခင္း (၃) မး႐ဴးမးပန္းေပါက္ျခင္း

(၄) ေရခြဲအရည္ေပ ာ္ျခင္း (၅) မးေသြးမးေလာင္ျခင္း (၆) ေၾကးနအမိးို စိမ္းသြားျခင္း

၃ သံ်ားႏင့္ဆာလ္ဖာတိို႔၏ ဓာတ္ျပၳဳျခင္းတြင္ ဓာတ္ျပၳဳျခင္းအစရိ ပစၥည္းမ ား်ားႏင့္ အဆံိုးရိပစၥည္းမ ား မည္သိို႔

ကြာျခားေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါ။

အဓိကအခ က္မ ား
႐ိုပ္ေျပာင္းလြဲျခင္းတြင္ ပစၥည္းသစ္မရရိပါ။ မူလပစၥည္းျပန္လည္ရရိ်ားႏိိုင္သည္။
ဓာတ္ေျပာင္းလြဲျခင္းတြင္ ပစၥည္းသစ္ရရိသည္။ မူလပစၥည္းျပန္လည္မရရိ်ားႏိိုင္ပါ။
၅၃ အခန္း (၉) အရာဝတၳဳမ ား၏ ေျပာင္းလြဲျခင္း

၉.၂ မးေလာင္ျခင္း
မးေလာင္ျခင္းသည္ ဓာတ္ျပၳဳျခင္းတစ္မ ိၳဳးျဖစ္သည္။

အရာဝတၳဳတစ္ခို မးေလာင္ေသာအခါ
ေလထြဲရိေအာက္ဆဂ င္်ားႏင့္ ေပါင္းစပ္ၿပး
ေအာက္ဆိိုဒ္ရရိသည္။
ရရိေသာေအာက္ဆိိုဒ္သည္ ျပာျဖစ္သည္။

လိုပ္ငန္း (၉.၂) မဂၢနဆယမ္နန္းႀကိၳဳး မးေလာင္ျခင္း

၁ မး႐ိႈ႕ကိရိယာကိိုျပင္ဆင္ပါ။
၂ မဂၢနဆယမ္နန္းႀကိၳဳးကိို မးညႇပ္ျဖင့္ကိိုင္ပါ။
၃ လက္တစ္တန္းစာထားၿပး နန္းႀကိၳဳးကိိုမး႐ႈိ႕ပါ။
မးေသြးမးေလာင္ေသာအခါ ျပာမႈန္႔မ ားက န္ရစ္ခြဲ့သည္။
၄ မးစတင္ေလာင္ကၽြမ္းေသာအခါ နန္းႀကိၳဳးအား
မးရိႈ႕ျခင္းကိရိယာမ ဖယ္ရားလိက
ို ္ပါ။
သတိျပၳဳရန္ ။ ။ မဂၢနဆယမ္နန္းႀကိၳဳးသည္ အလြန္
ေတာက္ပစြာ ေလာင္ကၽြမ္းသျဖင့္
သင့္မ က္လံိုးအား ထိခိိုက္်ားႏိိုင္သည္။

ေမးခြနး္ မ ား
(၁) မဂၢနဆယမ္နန္းႀကိၳဳး မည္သိို႔ျဖစ္သာြ းသနည္း။
(၂) မည္သည့္ပစၥည္းရရိသနည္း။
(၃) မည္သည့္လံိုျခံၳဳမႈမ ား လိိုအပ္သနည္း။

ဓာတ္ျပၳဳျခင္းကိို ေအာက္ပါအတိိုင္း စာညမ ျခင္းျဖင့္ ေဖာ္ျပ်ားႏိိုင္သည္။

ျမားသည္ဓာတ္ျပၳဳျခင္းကိို ရည္ညႊန္းသည္။ လက္ဝြဲလက္ရိပစၥည္းမ ားသည္
ဓာတ္ျပၳဳပစၥညး္ မ ားျဖစ္ၿပး လက္ယာဘက္ရိပစၥည္းမ ားသည္ ထြကက
္ န
ို မ
္ ား
ျဖစ္ၾကပါသည္။

မဂၢနဆယမ္ ေအာက္ဆဂ င္ မဂၢနဆယမ္ေအာက္ဆိိုဒ္

ေမးခြနး္ မ ား
၁ သံ်ားႏင့္ဆာလ္ဖာတိို႔ ဓာတ္ျပၳဳျခင္းတြင္ ဓာတ္ျပၳဳပစၥည္း်ားႏင့္ ထြက္ကိုန္ အမည္မ ားကိို ေဖာ္ျပပါ။
၂ ေအာက္ပါဇယားသည္ မဂၢနဆယမ္နန္းႀကိၳဳး မးေလာင္ျခင္းျဖစ္စဥ္၏ ဓာတ္ျပၳဳပစၥည္း်ားႏင့္ ထြက္ကိုန္တိို႔၏
ဂိုဏ္သတၱိမ ားကိိုျပသည္။
ဓာတ္ျပၳဳပစၥည္းမ ား်ားႏင့္ ထြက္ကိုန္မ ားကိို ်ားႏိႈင္းယဥ္ေဖာ္ျပပါ။

မဂၢနဆယမ္ ေအာက္ဆဂ င္ မဂၢနဆယမ္ေအာက္ဆဒ

ိို ္
ျဒပ္စင္လား။ ျဒပ္ေပါင္းလား ျဒပ္စင္ ျဒပ္စင္ ျဒပ္ေပါင္း
အခန္းအပူခ န
ိ ရ
္ ိ ႐ိုပအ
္ ေျခအေန အစိိုင္အခြဲ အေငြ႕ အစိိုင္အခြဲ
ပံိုပန္းသြငျ္ ပင္ ေငြေရာင္၊ ေပ ာ့ အေရာင္မြဲ့ အျဖဴ၊ အမႈန္႔
အရည္ေပ ာ္မတ္ 651oC -214oC 2800oC

၃ သံကိိုမး႐ိႈ႕လ င္ မည္သည့္ျဒပ္ေပါင္း ရရိမည္နည္း။

အဓိကအခ က္မ ား
အရာဝတၳဳမးေလာင္ကၽြမ္းေသာအခါ ေလထြဲရိေအာက္ဆဂ င္်ားႏင့္ေပါင္းစပ္ၿပး ေအာက္ဆိိုဒ္ရရိသည္။
ဓာတ္ျပၳဳျခင္းကိို စာညမ ျခင္းျဖင့္ ေဖာ္ျပ်ားႏိိုင္သည္။
ဓာတ္ျပၳဳျခင္း၏အစရိပစၥည္းမ ားကိို ဓာတ္ျပၳဳပစၥည္း၊ အဆံိုးရိပစၥည္းမ ားကိို ထြက္ကိုန္ဟိုေခၚပါသည္။
အခန္း (၉) အရာဝတၳဳမ ား၏ ေျပာင္းလြဲျခင္း ၅၄

၉.၃ အက္စစ္်ားႏင့္ဓာတ္ျပၳဳျခင္းမ ား
ဤသင္ခန္းစာတြင္ အက္စစ္်ားႏင့္ဓာတ္ျပၳဳပံိုတိို႔ကိို ေလ့လာၾကမည္။

သတၱၳဳ်ားႏင့္အက္စစ္ ဓာတ္ျပၳဳျခင္း
မဂၢနဆယမ္်ားႏင့္ ဟိိုက္ၿဒိၳဳကလိိုရစ္အက္စစ္တိို႔ ေပါင္းစပ္ေသာအခါ ပလံိုစေသာ
ပူေပါင္းမ ားထြက္ရိသည္။ ၎တိို႔သည္ ဟိုိက္ၿဒိၳဳဂ င္ဓာတ္ေငြ႕ျဖစ္သည္။

မဂၢနဆယမ္ + ဟိိုက္ၿဒိၳဳကလိိုရစ္အက္စစ္ မဂၢနဆယမ္ကလိို႐ိိုဒ္ + ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ဤညမ ျခင္း၏ ဓာတ္ျပၳဳပစၥည္း်ားႏင့္ ထြက္ကိုန္တိို႔ကိို ေဖာ္ျပပါ။

တျခားသတၱၳဳ်ားႏင့္အက္စစ္တိို႔လည္း ဤနည္းအတိိုင္းဓာတ္ျပၳဳၾကသည္။ မဂၢနဆယမ္်ားႏင့္အက္စစ္

သြပ္ + ဆာလ္ျဖဴရစ္အက္စစ္ သြပ္ဆာလ္ဖိတ္ + ဟိုိက္ၿဒိၳဳဂ င္

ဟိုိက္ၿဒိၳဳဂ င္မန္းဘယ္လိိုသိ်ားႏိိုင္သလြဲ
ဓာတ္ျပၳဳျခင္းျဖစ္စဥ္တင
ြ ္ ပူေပါင္းမ ားထြက္ေပၚလ င္ ဓာတ္ေငြ႕ထြက္ရိ
ေၾကာင္းသိရသည္။ သိို႔ေသာ္မည္သည့္ ဓာတ္ေငြ႕ဟိုမသိ်ားႏိိုင္ပါ။

ဟိိုက္ၿဒိၳဳ ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္ဓာတ္ေငြ႕ကိို ပံိုပါအတိိုင္းစမ္းသပ္်ားႏိိုင္သည္။

ကလိိုရစ္ ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္သည္ မးေလာင္ေသာအခါ ေပါက္အသံျမည္သည္။

အက္စစ္ ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္သည္ ေလထက္ေပါ့ေသာေၾကာင့္ ႁပြန္၏အဝကိိုလက္မျဖင့္

ဥးစြာပိတ္ထားရပါမည္။
မဂၢနဆယမ္
ကာဗြန္နိတ္်ားႏင့္အက္စစ္ ဓာတ္ျပၳဳျခင္း
ေပါက္သံ
ကယ္ဆယမ္ကာဗြန္နိတ္
(ထံိုးေက ာက္) ်ားႏင့္
ဟိိုက္ၿဒိၳဳကလိိုရစ္အက္္စစ္
ထင္းေခ ာင္း
ဓာတ္ျပၳဳျခင္းကိို
သတၱမတန္းတြင္
ေတြ႕ခြဲ့ၿပးျဖစ္သည္။ ထံိုးေက ာက္
်ားႏင့္အက္စစ္

ကယ္ဆယမ္ကာဗြန္နိတ္ + ဟိိုက္ၿဒိၳဳကလိိုရစ္အက္စစ္ ကယ္ဆယမ္ကလိို႐ိိုဒ္ + ေရ + ကာဗြန္ဒိိုင္ေအာက္ဆိိုဒ္

ကာဗြန္ဒိိုင္ေအာက္ဆဒ
ိို ္မန္းဘယ္လသ
ိို ိ်ားႏိိုင္သလြဲ
ကာဗြန္ဒိိုင္ေအာက္ဆိိုဒ္သည္ မးညႇိထားေသာထင္းေခ ာင္းကိို
မးညိမ္းေစသည္။
ကာဗြန္ဒိိုင္ေအာက္ဆိိုဒ္သည္ ထံိုးရည္ၾကည္ကိို အျဖဴေရာင္
ေနာက္သြားေစသည္။

ေမးခြနး္ မ ား ထံိုးရည္

၂ မဂၢနဆယမ္ကာဗြန္နိတ္်ားႏင့္ ဟိိုက္ၿဒိၳဳကလိိုရစ္အက္စစ္တိို႔
ဓာတ္ျပၳဳပက
ံို ိို စာညမ ျခင္းျဖင့္ ေဖာ္ျပပါ။

အဓိကအခ က္မ ား
သတၱၳဳ်ားႏင့္အက္စစ္ ဓာတ္ျပၳဳေသာအခါ ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္ဓာတ္ေငြ႕ ထြက္ေပၚသည္။
ကာဗြန္နိတ္်ားႏင့္အက္စစ္ ဓာတ္ျပၳဳေသာအခါ ကာဗြန္ဒင
ိို ္ေအာက္ဆိိုဒ္ဓာတ္ေငြ႕ ထြက္ေပၚသည္။
၅၅ အခန္း (၉) အရာဝတၳဳမ ား၏ ေျပာင္းလြဲျခင္း

၉.၄ ဓာတ္ျပၳဳျခင္းမာဘာေတြျဖစ္သလြဲ
ဓာတ္ျပၳဳျခင္းျဖစ္စဥ္တင
ြ ္ အက္တမ္မ ားသည္ အစအစဥ္အထားအသိို ေျပာင္းလြဲၾကၿပး ဖြ႕ြဲ စည္းပံိုအသစ္ရရိသည္။

သံ ဆာလ္ဖာ သံဆာလ္ဖိိုဒ္

ေမးခြနး္ မ ား
၁ အစာေျခအဖြ႕ြဲ အစည္းတြင္ ပ႐ိိုတင္းမ ားကိို အမိိုင္်ားႏိိုအက္စစ္မ ားအျဖစ္ ၿဖိၳဳခြၾြဲ ကသည္။ (စာမ က္်ားႏာ ၁၃)
(၁) ပစၥည္းသစ္ရရိပါသလား။
(၂) ဓာတ္ျပၳဳျခင္းျဖစ္ေပၚသလား။
၂ စြမ္းအင္ဖြ႕ြဲ ျခင္းသည္ ဓာတ္ျပၳဳျခင္းတစ္မ ိၳဳးျဖစ္သည္။ (စာမ က္်ားႏာ ၂၂)
(၁) ဓာတ္ျပၳဳပစၥည္းမ ားကိို ေဖာ္ျပပါ။
(၂) ထြက္ကိုန္မ ားကိို ေဖာ္ျပပါ။
၃ အပင္တင
ြ ္သာျဖစ္ေပၚၿပး သတၱဝါတြင္မျဖစ္ေပၚေသာ ဓာတ္ျပၳဳျခင္းတစ္မ ိၳဳး၏ အမည္ကိိုေဖာ္ျပပါ။

ေရ ေအာက္ဆဂ င္ ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္

စာမ က္်ားႏာ ၄၉ တြင္ ေရကိိုလ ပ္စစ္သင

ြ ္းေသာအခါ ေရေမာ္လက ဴးရိ ေအာက္ဆဂ င္အက္တမ္မ ား်ားႏင့္
ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္အက္တမ္မ ား ကြြဲထြက္သာြ းၾကၿပး ေအာက္ဆဂ င္ဓာတ္ေငြ႕်ားႏင့္ ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္ဓာတ္ေငြ႕အျဖစ္
ထြက္ရိၾကပါသည္။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ေရကိိုေအာက္ဆဂ င္်ားႏင့္ ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္အျဖစ္သိို႔ ၿဖိၳဳခြျြဲ ခင္းျဖစ္စဥ္တင
ြ ္
(၁) ျဖစ္စဥ္၏အစ၌ မည္သည့္အက္တမ္မ ား ရိသနည္း။
(၂) ျဖစ္စဥ္၏အစ၌ ယင္းအက္တမ္တစ္မ ိၳဳးစ၏ အေရအတြက္မည္မ စ ရိသနည္း။
(၃) ျဖစ္စဥ္၏အဆံိုး၌ မည္သည့္အက္တမ္မ ား ရိသနည္း။
(၄) ျဖစ္စဥ္၏အဆံိုး၌ ယင္းအက္တမ္တစ္မ ိၳဳးစ၏ အေရအတြက္မည္မ စ ရိသနည္း။

ဓာတ္ျပၳဳျခင္းအစတြင္ရိေသာ အက္တမ္အေရအတြက္်ားႏင့္
အဆံိုးတြင္ရိေသာ အက္တမ္အေရအတြက္တိို႔ တူညသည္။
အက္တမ္မ ားတြင္ျဒပ္ထိုရိၾကသည္။ ဓာတ္ျပၳဳျခင္းတြင္ ဟိိုက္ၿဒိၳဳကလိို

အက္တမ္မ ား အသစ္ျဖစ္ျခင္း သိို႔မဟိုတ္ ဆံိုး႐ံႈးျခင္း ရစ္အက္စစ္

မရိလ င္ ျဒပ္ထိုလည္း မေျပာင္းလြဲပါ။ ကယ္ဆယမ္

ထိို႔ေၾကာင့္ဓာတ္ျပၳဳျခင္းအစရိ ဓာတ္ျပၳဳပစၥည္းမ ား၏ ကာဗြန္နိတ္
စိုစိုေပါင္းျဒပ္ထို်ားႏင့္ အဆံိုးရိထြက္ကိုန္မ ား၏ စိုစိုေပါင္း
ျဒပ္ထိုတိို႔တူညၾကပါသည္။ ဤသည္ကိို ျဒပ္ထတ
ို ည္ၿမြဲျခင္း
ဟိုေခၚသည္။

ေမးခြနး္ မ ား

၂ ကယ္ဆယမ္ကာဗြန္နိတ္ 37g ်ားႏင့္ ဟိိုက္ၿဒိၳဳကလိိုရစ္အက္စစ္ 150g တိို႔ဓာတ္ျပၳဳေသာအခါ ရရိမည့္

ထြက္ကိုန္၏ စိုစိုေပါင္းျဒပ္ထို မည္မ ရိမည္နည္း။

အဓိကအခ က္မ ား
ဓာတ္ျပၳဳျခင္းတြင္ အက္တမ္မ ား အသစ္ျဖစ္ေပၚျခင္း သိမ
ို႔ ဟိုတ္ ဆံိုး႐ံႈးျခင္းတိို႔ မျဖစ္ပါ။
ဓာတ္ျပၳဳပစၥည္း၏ စိုစိုေပါင္းျဒပ္ထို်ားႏင့္ ထြက္ကိုန္၏ စိုစိုေပါင္းျဒပ္ထိုတ႔ိို တူညၾကသည္။
အခန္း (၉) အရာဝတၳဳမ ား၏ ေျပာင္းလြဲျခင္း ၅၆

၉.၅ ဓာတ္ျပၳဳျခင္းျဖစ္မျဖစ္ မည္သ႔သ

ိို ်ားႏ
ိ ိိုငသ
္ နည္း
ဓာတ္ျပၳဳျခင္းတြင္ပစၥည္းသစ္ရရိသည္။ ဤသိို႔ျဖစ္ေပၚေၾကာင္း မည္သိို႔သိ်ားႏိိုင္သနည္း။ ဓာတ္ျပၳဳျခင္းျဖစ္ခြဲ့ေၾကာင္း
သိေစ်ားႏိိုင္ေသာ လကၡဏာရပ္ တခ ိၳဳ႕ကိိုေအာက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

(၁) အေရာင္ေျပာင္းလြဲျခင္း
ေၾကးနေအာက္ဆိိုဒ္ + ဆာလ္ျဖဴရစ္အက္စစ္ ေၾကးနဆာလ္ဖိတ္ + ေရ
(အနက္ေရာင္) (အျပာေရာင္)

(၂) ဓာတ္ေငြ႕ထြက္ေပၚျခင္း
မဂၢနဆယမ္်ားႏင့္ ဟိုိက္ၿဒိၳဳကလိို
မဂၢနဆယမ္်ားႏင့္ ဟိိုက္ၿဒိၳဳကလိိုရစ္အက္စစ္တိို႔ ဓာတ္ျပၳဳေသာအခါ ဟိုိက္ၿဒိၳဳဂ င္
ရစ္အက္စစ္တိို႔ ဓာတ္ျပၳဳပံို
ဓာတ္ေငြ႕ပူေပါင္းမ ား ပလံိုစ၍ထြက္ေပၚသည္။

မဂၢနဆယမ္ + ဟိုိက္ၿဒိၳဳကလိိုရစ္အက္စစ္ မဂၢနဆယမ္ကလိို႐ိုိဒ္ + ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္

(၃) အပူထက
ြ ္ေပၚျခင္း
ပိိုတက္ဆယမ္်ားႏင့္ ေရဓာတ္ျပၳဳေသာအခါ ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္ဓာတ္ေငြ႕ ထြက္ေပၚသည္။ ဤျဖစ္စဥ္တင
ြ ္ အပူမ ားစြာ
ထြက္ရိသျဖင့္ ဓာတ္ေငြ႕မာပူျပင္းသည္။

ပိိုတက္ဆယမ္ + ေရ ပိိုတက္ဆယမ္ဟိိုက္ေျဒာက္ဆိိုဒ္ + ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္

(၄) အလင္းထြက္ေပၚျခင္း
လိုပ္ငန္း ၉.၃ တြင္ မဂၢနဆယမ္ကိို မး႐ိႈ႕ေသာအခါ လြန္စြာ
ေတာက္ပေၾကာင္း ေတြ႕ရိခြဲ့ၿပ။

မဂၢနဆယမ္ + ေအာက္ဆဂ င္ မဂၢနဆယမ္ေအာက္ဆိိုဒ္

(၅) pH ေျပာင္းလြဲျခင္း
ပိိုတက္ဆယမ္်ားႏင့္ ေရတိို႔ဓာတ္ျပၳဳပံို
ပိိုတက္ဆယမ္ကိို ကမာၻလံိုးဆိိုင္ရာ အေရာင္ေဖာ္ေဆးထည့္
ထားသည့္ေရထြဲသိို႔ ထည့္လိိုက္ေသာအခါ အစိမ္းေရာင္မ ခရမ္းေရာင္ ေျပာင္းလြဲသာြ းသည္။ ရရိေသာေပ ာ္ရည္မာ
အယ္ကာလဂိုဏ္ရိေၾကာင္း ျပသျခင္းျဖစ္သည္။

(၆) အနည္အေနာက္ထြက္ေပၚျခင္း
ေငြ်ားႏိိုက္ႀတိတ္်ားႏင့္ ကယ္ဆယမ္ကလိို႐ိိုဒ္တိို႔ကိို ေရာစပ္ေသာအခါ ေရတြင္မေပ ာ္ဝင္ေသာ
ေငြကလိို႐ိိုဒ္အခြဲမ ား ရရသ
ိ ည္။ ယင္းအခြဲမ ားသည္ အနည္မ ားျဖစ္ၾကၿပး ဤျဖစ္စဥ္ကိို
အနည္ထင
ိို ျ္ ခင္းဟိုေခၚသည္။

ေငြ်ားႏိိုက္ႀတိတ္ + ကယ္ဆယမ္ကလိို႐ိိုဒ္ ေငြကလိို႐ိိုဒ္ + ကယ္ဆယမ္်ားႏိိုတ္ႀတိတ္

လိုပ္ငန္း (၉.၅) ဓာတ္ျပၳဳျခင္းျဖစ္မျဖစ္

ေပးထားေသာ စမ္းသပ္ခ က္မ ားကိို လမ္းညႊန္ခ က္အတိိုင္း ျပၳဳလိုပ္ၿပး ေတြ႕ရိခ က္
တိို႔ကိိုမတ္တမ္းတင္ပါ။ အ်ားႏၱရာယ္ကင္းရန္ သတိျပၳဳရန္အခ က္မ ားကိို ဂ႐ိုစိိုက္ပါ။
ေငြ်ားႏိိုက္ႀတိတ္်ားႏင့္
ၿပးေနာက္တစ္ခိုစအတြင္ ဓာတ္ျပၳဳျခင္းျဖစ္မျဖစ္ အေၾကာင္းျပခ က္ျဖင့္ ဆံိုးျဖတ္ပါ။
ကယ္ဆယမ္ကလိို႐ိိုဒ္
ေမးခြနး္ မ ား တိို႔ဓာတ္ျပၳဳပံို
၁ ပိိုတက္ဆယမ္ကိို အဘယ္ေၾကာင့္ အယ္ကာလသတၱၳဳဟို ေခၚသနည္း။
၂ ကာဗြန္်ားႏင့္ေအာက္ဆဂ င္တိို႔ ဓာတ္ျပၳဳပံိုကိို စာညမ ျခင္းျဖင့္ ေဖာ္ျပပါ။

အဓိကအခ က္မ ား
ဓာတ္ျပၳဳျခင္းျဖစ္မျဖစ္ကိို အေရာင္ေျပာင္းလြဲျခင္း၊ pH ေျပာင္းလြဲျခင္း၊ ဓာတ္ေငြ႕၊ အပူ၊ အလင္း်ားႏင့္ အနည္
ထြက္ရိျခင္းတိို႔ ရိမရိေလ့လာျခင္းျဖင့္ သိရိ်ားႏိိုင္ပါသည္။
၅၇ အခန္း (၉) အရာဝတၳဳမ ား၏ ေျပာင္းလြဲျခင္း

၉.၆ သံေခ းတက္ျခင္း

တခ ိၳဳ႕ဓာတ္ျပၳဳျခင္းမ ားသည္ အသံိုးဝင္ေသာ္လည္း အသံိုးမဝင္ေသာ ဓာတ္ျပၳဳျခင္းမ ားလည္း ရိပါသည္။ အေကာင္း
ဆံိုးဥပမာတစ္ခိုမာ သံေခ းတက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

သံေခ းဆိိုသည္မာ
သံကိိုစိိုစြတ္ေသာေလထြဲတင
ြ ္ အခ ိန္အတန္ထားရိလ င္ သံ်ားႏင့္ေလထြဲရိ
အရာမ ား ဓာတ္ျပၳဳသြားၾကၿပး နညိၳဳေရာင္အခြဲ (သံေခ း) ျဖစ္ေပၚသည္။

သံ်ားႏင့္ေလထြဲရေ
ိ အာက္ဆဂ င္တိို႔ ဓာတ္ျပၳဳ၍ သံေအာက္ဆိိုဒ္ရရိသည္။
၎သည္သံေခ းျဖစ္သည္။

ရရိေသာသံေခ းသည္ မူလသံ်ားႏင့္ဂိုဏ္သတၱိမတူညပါ။ ခိိုင္မာေသာသံျဖင့္

ျပၳဳလိုပ္ထားေသာပစၥည္းမာ သံေခ းတက္ေသာအခါ ၿပိၳဳပ က္စးလြယ္သည္။

ဘာေၾကာင့္သံေခ းတက္သနည္း
သံေခ းတက္ေစရန္ အဓိကအေျခအေန ၂ မ ိၳဳး (ေလ်ားႏင့္ေရ) လိိုအပ္သည္။ ေအာက္ပါအတိင
ို ္း စမ္းသပ္်ားႏိိုင္သည္။

ရက္သတၱပတ္ အနည္းငယ္
ၾကာျမင့္ေသာအခါ ေတြ႕ရပံို

ႁပြန္(၁) ႁပြန္(၂) ႁပြန္(၃) ႁပြန္(၁) ႁပြန္(၂) ႁပြန္(၃)

ႁပြန္(၄) ႁပြန္(၄)
ႁပြန္ တပ္ဆင္မမ
ႈ ား ပါဝင္ပစၥညး္ ရလဒ္
၁ ဘာမမတပ္ဆင္ထားပါ စိိုစြတ္ေသာေလ သံေခ းတက္သည္
၂ ေရထည့္ထားသည္ ေလ ်ားႏင့္ ေရ သံေခ းမ ားစြာရိသည္
ကယ္ဆယမ္ကလိို႐ိိုဒ္ ထည့္ထားသည္ ေျခာက္ေသြ႕ေသာေလ သံေခ းမတက္ပါ
၃ (ေလထြဲရိေရကိိုစိုတ္ရန္)၊
အဖံိုးတပ္ဆင္ထားသည္
ျပၳဳတ္ၿပးေသာေရတြင္ သံေခ ာင္းကိိုနစ္ၿပး ျပၳဳတ္ၿပးေသာေရ ်ားႏင့္ သံေခ းအနည္းငယ္ရိသည္
၄ ေလမဝင္ရန္ ေရနံစအလႊာ ဖံိုးထားသည္၊ ေရနံဆ
အဖံိုးတပ္ ဆင္ထားသည္

ေမးခြနး္ မ ား
၁ မည္သည့္ဖန္ႁပြန္တင
ြ ္ သံေခ းတက္မႈ အျမန္ဆံိုးျဖစ္မည္နည္း။
၂ စမ္းသပ္ခ က္တြင္ မ ိၳဳးတူသံေခ ာင္း အဘယ္ေၾကာင့္အသံိုးျပၳဳသနည္း။
၃ ဖန္ႁပြန(္ ၃)တြင္ ေလကိိုမည္သိို႔ ေျခာက္ေတြ႕ေစသနည္း။
၄ ဖန္ႁပြန(္ ၄)တြင္ သံေခ ာင္းကိို မည္သည့္အေျခအေနမ ကာကြယ္
ထားသနည္း။ မည္သိို႔ကာကြယ္သနည္း။

သံေခ းတက္ျခင္းမ မည္သ႔က

ိို ာကြယ္်ားႏိိုင္သနည္း
သံကိိုေဆးသိုတ္ျခင္းျဖင့္ ေအာက္ဆဂ င္ ထိေတြ႕မႈကိို ဖယ္ရား်ားႏိိုင္၏။
သံကသ
ိို ပ
ြ ရ
္ ည္စမ
ိ ျ္ ခင္းျပၳဳလိုပ္်ားႏိိုင္သည္။ သံမ က္်ားႏာျပင္ေပၚကိို သြပ္
အလႊာျဖင့္ဖံိုးအိုပ္ျခင္းျဖင့္ ေအာက္ဆဂ င္ ထိေတြ႕မႈကိို ဖယ္ရား်ားႏိိုင္၏။

အဓိကအခ က္မ ား
သံ်ားႏင့္စိိုစြတ္ေသာေလထြဲရိ ေအာက္ဆဂ င္တိို႔ဓာတ္ျပၳဳၿပး သံေခ းျဖစ္ေပၚသည္။
အခန္း (၉) အရာဝတၳဳမ ား၏ ေျပာင္းလြဲျခင္း ၅၈

အခန္း (၉) ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း

၁ ေအာက္ပါျဖစ္စဥ္မ ားကိို ႐ိုပ္ေျပာင္းလြဲျခင္း သိို႔မဟိုတ္ ဓာတ္ေျပာင္းလြဲျခင္း ဆံိုးျဖတ္ေပးပါ။ [၅]
(၁) သစ္သားမး႐ိႈ႕ျခင္း
(၂) ေထာပတ္အရည္ေပ ာ္ျခင္း
(၃) ၾကက္ဥေၾကာ္ျခင္း
(၄) ဖန္ကိိုအပူေပးၿပး ပံိုသြင္းျခင္း
(၅) ကိတ္မိုန႔ဖ
္ ိုတ္ျခင္း

၂ မဂၢနဆယမ္နန္းႀကိၳဳး မးေလာင္ပံိုကိိုျပထားသည္။

(၁) မးေလာင္ခ ိန္ ေလထြဲရိမည္သည့္ျဒပ္စင္်ားႏင့္ ဓာတ္ျပၳဳသနည္း။ [၁]

(၂) ရရိေသာျဒပ္ေပါင္းအမည္ကိိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]
(၃) ဤဓာတ္ျပၳဳျခင္းအတြက္ စာညမ ျခင္းေရးသားပါ။ [၁]

၃ ေအာက္ပါပံိုသည္ သြပ္ (သတၱၳဳ) ်ားႏင့္ ဆာလ္ျဖဴရစ္အက္စစ္တိို႔ ဓာတ္ျပၳဳပံိုကိိုျပသည္။

ဆာလ္ျဖဴရစ္အက္စစ္

သြပ္

(၁) ဤဓာတ္ျပၳဳျခင္းတြင္ ထြက္ရိေသာ ဓာတ္ေငြ႕၏ အမည္ကိိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]

(၂) ဤဓာတ္ေငြ႕ကိို မည္သိို႔စစ္ေဆး်ားႏိိုင္သနည္း။ [၁]
(၃) ဤဓာတ္ျပၳဳျခင္းမ ရရေ
ိ သာထြက္ကိုန္ အမည္မ ားကိိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]
(၄) အက္စစ္အားလံိုး ဓာတ္ျပၳဳၿပးခ ိန္ကိို မည္သိို႔သိ်ားႏိိုင္သနည္း။ [၁]
(၅) ဤျဖစ္စဥ္အတြက္ စာညမ ျခင္းေရးသားပါ။ [၁]

၄ (၁) သံေခ း၏ဓာတိုအမည္ကိို ေဖာ္ျပပါ။ [၁]

(၂) သံေခ းတက္ျခင္းကိို ကာကြယ္်ားႏိို္င္ေသာ နည္းလမ္း ၁ နည္းကိိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]

၅ ေအာက္ပါညမ ျခင္းမ ား၏ ကြက္လပ္မ ားကိိုျဖည့္စြက္ပါ။

(၁) ဆိဒ
ို ယမ္ + ေရ …………… + ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္ [၁]
(၂) ကယ္ဆယမ္ကာဗြန္နတ
ိ ္ + ဆာျဖဴရစ္အက္စစ္ …………… + …………… + ေရ [၂]
(၃) ဆာလ္ဖာ + …………… ဆာလ္ဖာဒိိုင္ေအာက္ဆိိုဒ္ [၁]
(၄) ေၾကးန + …………… ေၾကးနကလိို႐ိိုဒ္ + ဟိိုက္ၿဒိၳဳဂ င္ [၁]
၅၉ အခန္း (၁ဝ) ေရြ႕လ းျခင္း

၁ဝ.၁ ဘယ္ေလ က္ျမန္ျမန္၊ ဘယ္ေလ က္ေႏွးေႏွး

ပံုတင
ြ ္အေဝးေျပးလမ္းမေပၚ၌ က းမ းေရြ႕လ းသြ းလ ေနပံုကု ေတြ႕ရပါသည္။
တခ ်ိဳ႕က းမ းသည္ တျခ းက းမ းထက္ ပု၍လ င္ျမန္္ြ ေရြ႕လ းၾကသည္။
၎တု႔တြင္ မတူညီေသ ႏႈနး္ မ းရွၾကသည္။

ႏႈန္းဆသ
ု ည္မွ
ႏႈန္းဆုသည္မွ အရ ဝတ်ိဳတ္္ခု မည္မွ လ င္လ င္ျမန္ျမန္ ေရြ႕လ းေၾက င္း
ေဖ ္ျပေသ အတုင္းအတ ျဖ္္သည္။
ဥပမ ။ ။ က းတ္္္ီးသည္ တ္္န ရီ ၆ဝ ကီလုမီတ (60 km/h)
ႏႈန္းျဖင့္ လမ္းေပၚတြင္ ေရြ႕လ းသည္။
ဤဥပမ တြင္ ႏႈန္း၏ယူန္္မွ တ္္န ရီ - ကီလုမီတ (km/h) ျဖ္္သည္။ အေဝးေျပးလမ္းမ
သပၸံသံုး ႏႈန္း၏ယူန္္မွ တ္္္ကၠန္႔ - မီတ (m/s) ျဖ္္သည္။

ေမးခြနး္ မ း

၁ က းမ းသည္ လမ္းတြင္ျပထ းေသ သတ္မွတ္ထ းသည့္ႏႈန္းမ းကု

လုက္န ရပါမည္။ ပံုတင
ြ ္က းသြ းႏႈန္းျပ ဆုင္းဘုတ္တ္္ခုကု ျပသည္။
သတ္မွတ္ႏႈန္းမွ 130 km/h ျဖ္္သည္။
(၁) မုးရ သီတြင္ သတ္မွတ္ႏႈန္း မည္မွ ျဖ္္သနည္း။
(၂) အဘယ္ေၾက င့္ မုးရ သီတြင္ က းမ းသည္ ျဖည္းညင္း္ြ
ေမ င္းနင္သင့္ေၾက င့္ ရွင္းျပပါ။

ႏႈန္းကုမည္သ႔တ
ု ုင္းတ သနည္း သတ္မွတ္ႏႈန္းျပဆုင္းဘုတ္

ႏႈန္း၏ယူန္္ကုၾကည့္ျခင္းျဖင့္ တုင္းတ ရန္ မည္သည္တု႔ လုပ

ု င
္ န္း ၁ဝ.၁ ျမန္ျမန္ေျပး
လုအပ္ေၾက င္း သရပါသည္။
ဤလုပ္ငန္းတြင္ ေက င္းသ းတ္္ဦး၏
တ္္္ကၠန္႔တုင္း ေရြ႕လ းေသ မီတ အကြ အေဝးကု
ပ မ္းမွ ႏႈန္းကု တြက္ခ က္ၾကမည္။
တုင္းတ ရမည္ျဖ္္သည္။
ထုေက င္းသ းက အမွတ္ႏွ္္မွတ္ၾက း
အကြ အေဝး
ႏႈန္း = အလ င္ျမန္ဆံုးေျပးၾကရမည္ျဖ္္သည္။
ၾက ခ န္
သင့္တ ဝန္သည္ ပ မ္းမွ ႏႈန္းကု တြက္ခ က္
အထက္ပါညီမွ ျခင္းသည္ ပ မ္းမွ ႏႈနး္ ကုတြက္ခ က္သည့္
ႏုင္ရန္ တုင္းတ မႈမ း ျပ်ိဳလုပ္ရမည္။
ပံုေသနည္းျဖ္္သည္။ အဘယ္ေၾက င့္ဆုေသ ္ ႏႈန္းသည္
တ္္ခ န္ႏွင့္တ္္ခ န္ မတူညီေသ ေၾက င့္ျဖ္္သည္။ အကြ အေဝးကု ေပႀက်ိဳး
ၾက ခ န္ကု အခ န္မွတ္န ရီ
ဥပမ အေျပးသမ းသည္ 200 m အေျပးကု 25 s အၾက
တု႔ျဖင့္တုင္းတ ႏုင္သည္။
ေျပးခ့သည္။ သူ၏ပ မ္းမွ ႏႈန္းကုတြက္ခ က္ပါ။
အကြ အေဝး 200 m တျခ းအရ မ း၏ ပ မ္းမွ ႏႈန္းမ းကုလည္း
ႏႈန္း = = = 8 m/s တြက္ခ က္ရန္ ေဆြးေႏြးတုင္ပင္ၾကပါ။
ၾက ခ န္ 25 s

ေမးခြနး္ မ း
၂ က းတ္္္ီးသည္ 5 s အတြင္း 100 m အကြ သြ းခ့လွ င္ ၎၏ပ မ္းမွ ႏႈန္း မည္မွ ရွသနည္း။
၃ က းအနီသည္ 20 s အတြင္း 400 m၊ က းအျပ သည္ 30 s 660 m သြ းခ့ၾကသည္။ မည္သည့္က း
ပု၍လ င္ျမန္္ြ ေမ င္းနင္းခ့သနည္း။

အဓကအခ က္မ း
အရ ဝတ်ိဳမည္မွ လ င္လ င္ျမန္ျမန္ ေရြ႕လ းသည္ကု ႏႈန္းျဖင့္ေဖ ္ျပသည္။
အကွာအဝ ေး
ႏႈန္း =
ကကွာခ ျိန ်
အခန္း (၁ဝ) ေရြ႕လ းျခင္း ၆ဝ

၁ဝ.၂ ႏႈနး္ ဆင
ု ရ
္ တြကခ
္ က္မမ
ႈ း
ဥပမ (၁) ႏွင္းကြင္းျပင္ယ ဥ္ေမ င္းၿပ်ိဳင္ပြသည္ ႏုင္ငံအမ း္ုတင
ြ ္
ဆင္ႏတတ္
ႊ ေသ အ းက္ းတ္္မ ်ိဳးျဖ္္သည္။
8 km လမ္းေၾက င္းကု ေမ င္းႏွင္ရန္ 5 min ၾက သည္။

မွတ္ခ က္ ။ ။ ႏႈန္း၏ယူန္္သည္ m/s ျဖ္္သည္။

အကြ အေဝး = 8 km = 8000 m

ၾက ခ န္ = 5 min = 300 s
အကြ အေဝး 8000 m
ႏႈန္း = = = 26.7 m/s
ၾက ခ န္ 300 s

ေမးခြနး္ မ း
၁ အုလံပ္္က္ းသမတ္္ဦးသည္ 14 min အတြင္း 5 km ေျပးခ့သည္။ သူမ၏ပ မ္းမွ ႏႈန္းကုတြက္ပါ။

ျမန္ျမန္သြ းေလ ေဝးေဝးေရ က္ေလျဖ္္သည္။

အကြ အေဝးကု ႏႈန္းညီမွ ျခင္းမွ တြက္ထုတႏ
္ ုင္သည္။

အကြ အေဝး = ႏႈန္း × ၾက ခ န္

ဥပမ (၂) ဘတ္္္က းတ္္္ီးသည္ 25 m/s ႏႈန္းျဖင့္ ေမ င္းႏွင္းသည္။

တ္္မန္္တင
ြ ္ အကြ အေဝး မည္မွ သြ းခ့သနည္း။

အကြ အေဝး = ႏႈန္း × ၾက ခ န္

= 25 m/s × 60 s
= 1500 m (1.5 km)

ေမးခြနး္ မ း
၂ ငွက္တ္္ေက င္သည္ 30 m/s ႏႈန္းျဖင့္ ပ ံသန္းသည္။ 25 min တြင္ အကြ အေဝး မည္မွ ရွမည္နည္း။

ျမန္ျမန္သြ းေလ ၾက ခ န္နည္းေလျဖ္္သည္။

ၾက ခ န္ကုလည္း ႏႈန္းညီမွ ျခင္းမွ တြက္ထုတႏ
္ ုင္သည္။

ၾက ခ န္ = ႏႈန္း × အကြ အေဝး

ဥပမ (၃) ေလယ ဥ္တ္္္ီးသည္ 250 m/s ႏႈန္းျဖင့္ ပ ံသန္း

သည္။ ေလယ ဥ္ကင
ြ ္းတ္္ခုႏွင့္ ေန က္တ္္ခု
အၾက း 750 km ကြ ေဝးလွ င္ ပ ံသန္းရန္ မည္မွ
ၾက မည္နည္း။

ၾက ခ န္ = ႏႈန္း × အကြ အေဝး

= 250 m/s × 750 000 m
= 1500 m (1.5 km)

ေမးခြနး္ မ း
၃ ကုန္တင္သေဘ ာၤသည္ 12 m/s ႏႈန္းျဖင့္ ေမ င္းႏွင္းသည္။ 600 km အကြ ကု ေမ င္းႏွင္းရန္ အခ န္
မည္မွ ၾက မည္နည္း။

အဓကအခ က္မ း
ပု္ ၦတက
ြ ္သည့္အခါ ယူန္္တူမတူ သတထ းရပါမည္။
အကြ အေဝး = ႏႈန္း × ၾက ခ န္
ၾက ခ န္ = ႏႈန္း × အကြ အေဝး
၆၁ အခန္း (၁ဝ) ေရြ႕လ းျခင္း

၁ဝ.၃ အကြ အေဝးႏွင့အ

္ ခ န္ျပဂရပ္
အရ ဝတ်ိဳတု႔ေရြ႕လ းျခင္းရွမရွကု အကြ အေဝးႏွင့္အခ န္ျပဂရပ္ျဖင့္ ျပသႏုင္ပါသည္။ အကြ အေဝးကု y-ဝင္႐ိုးုး၌
လည္းေက င္း အခ န္ကု x-ဝင္႐ိုးုး၌လည္းေက င္း ထ းရွသည္။
တ္္္ကၠန္႔ၾက ၿပီးေသ ္

အကြ အေဝး/ m
ေမးခြနး္ မ း
၁ ကုန္တင္က းႏွင့္ က းတု႔သည္ ဓ တ္တုင္ကု
တ္္ခ န္တည္းတြင္ ျဖတ္သန္းသည္။ တ္္္ကၠန္႔ၾက ၿပီး
ေရ က္ရွေသ အကြ အေဝးတု႔ကု ျပထ းသည္။
(၁) က း၏အကြ အေဝးႏွင့္အခ န္ျပဂရပ္ကု
ဂရပ္္ ရြက္တင
ြ ္ ကူးဆြပါ။ ထုဂရပ္ေပၚတြင္
ကုန္တင္က းအတြက္ အကြ အေဝးႏွင့္ အခ န္ /s
ၾက ခ န္ျပဂရပ္ကု ေရးဆြပါ။ က းသည္ ၁ ္ကၠန္႔တုင္း ၁၅ မီတ ေမ င္းႏွင္
(၂) ကုန္တင္က းသည္ ၅ဝ မီတ ေရ က္ရွရန္ ေၾက င္းကု ဤဂရပ္က ေဖ ္ျပသည္။
မည္မွ ၾက ေၾက င္း ဂရပ္မေ
ွ ဖ ္ထုတ္ပါ။

ေအ က္ပါဂရပ္သည္ အေျပးသမ းတ္္ဦး၏ ေရြ႕လ းမႈကုျပေသ ဂရပ္ျဖ္္သည္။

အကြ အေဝး/ m

အခ န္ /s
၁ဝ ္ကၠန႔အ
္ ၾက တြင္ အကြ အေဝးမည္မွ ျဖ္္မည္နည္း။ ဂရပ္တင
ြ ္ 10 s ေနရ ကု ရွ ပါ။ ထုေနရ မွ
ဂရပ္မ ဥ္းႏွင့္ ထသည္အထ ေဒါင္လုက္မ ဥ္းဆြပါ။ အကြ အေဝးျပဝင္႐ိုးုးေပၚသု႔ ေရျပင္ညီမ ဥ္းဆြပါ။
အေျဖမွ 80 m ျဖ္္သည္။
၁ဝဝ မီတ ေျပးရန္ မည္မွ ၾက မည္နည္း။ ဂရပ္တြင္ 100 m ေနရ ကုရွ ပါ။ ဂရပ္မ ဥ္းႏွင့္ ထသည္အထ
ေရျပင္ညီမ ဥ္းဆြပါ။ အခ န္ျပဝင္႐ိုးုးေပၚသု႔ ေဒါင္လုက္မ ဥ္းဆြပါ။ အေျဖမွ 12.5 s ျဖ္္သည္။

လုပ္ငန္း (၁ဝ.၃) အကြ အေဝးႏွင့္အခ န္ျပဂရပ္ ဆြသ းျခင္း

ေပးထ းေသ ဇယ းမွ အကြ အေဝးႏွင့္အခ န္တ႔က
ု ု အသံုးျပ်ိဳ၍ အကြ အေဝးႏွင့္ၾက ခ န္ျပဂရပ္တ္္ခုကု
ဂရပ္္ ရြက္ေပၚတြင္ ဆြသ းပါ။

အကြ အေဝး/m 0 50 150 200 250 300

အခ န္/s 0 500 900 900 1000 2000

ဂရပ္မ ဥ္းမည္သ႔ု ေတြ႕ရသနည္း။

အဓကအခ က္မ း
အကြ အေဝးႏွင့္အခ န္ျပဂရပ္မွ အကြ အေဝးႏွင့္ၾက ခ န္တု႔ကု ေဖ ္ထုတ္ႏုင္သည္။
အခန္း (၁ဝ) ေရြ႕လ းျခင္း ၆၂

၁ဝ.၄ ေရြ႕လ းမႈအဆင္ပု္

ံ ံ
ဓ တ္ပံုတင
ြ ္ မီးရထ းေရြ႕လ းေနပံုကု ေတြ႕ရပါသည္။
မီးရထ းသည္ ဝါးေနသည္။ ျမက္ခင္းသည္ မဝါးေနသျဖင့္
ၿငမ္ေနသည္ဟု သရပါသည္။ ဝါးေနရျခင္းမွ ဓ တ္ပံု႐ိုးုက္ရန္
တ္္္ကၠန္႔မွ ၾက ျမင့္ၿပီး ထုအခ န္တင
ြ ္ရထ းသည္ ေနရ
ေျပ င္းသြ းေသ ေၾက င့္ျဖ္္ပါသည္။

ပံုမွန္ႏႈန္းႏွင့္ ႏႈန္းေျပ င္းလျခင္း

ပံုတင
ြ ္ဇီးကြကတ
္ ္္ေက င္၏ေရြ႕လ းပံုကုျပသသည္။
ဇီးကြက္သည္ပံုမွန္ႏႈန္းျဖင့္ ပ ံသန္းေနေၾက င္းေတြ႕ရ
ပါသည္။ ဓ တ္ပံုတ္္ခုႏွင့္တ္္ခုၾက း ကြ ျခ းခ န္မွ
ညီညီမွ မွ ျဖ္္သည္။

ေန က္တ္္ပံုတင
ြ ္ ေဘ လံုးတ္္လုးံ ၏ေရြ႕လ းပံုကုျပသည္။ ေဘ လံုးသည္ေလွ ေ္ င္းတ္္ေလွ က္
လမ့္က ္ဥ္ ပု၍လ င္ျမန္လ ေၾက င္း ေတြ႕ရပါသည္။ ဓ တ္ပံုတင
ြ ္ ေဘ လံုးတ္္ခုႏွင့္တ္္ခုၾက း အကြ သည္
ပု၍ေဝးကြ လ သည္။ ေဘ လံုး၏ႏႈန္းေျပ င္းလသြ းသည္။
တ္္ခုႏွင့္တ္္ခုေနရ ညီမွ လွ င္ ပံုမွန္ႏႈန္းဟု၊ ေနရ က လ လွ င္ ေျပ င္းလႏႈန္းဟု ေဖ ္ျပသည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ ေဘ လံုးေရြ႕လ း္ဥ္ ေႏွးလ ပံုကု ဓ တ္ပံုျဖင့္ ျမင္ရမည္ဆုလွ င္ မည္သု႔ေတြ႕ရပါမည္နည္း။ ပံုၾကမ္း
ေရးဆြေဖ ္ျပပါ။

ဂရပ္ျဖင့္ အဆင္ေဖ ္ျပျခင္း

အရ ဝတ်ိဳတ္္ခုသည္ ပံုမွန္ႏႈန္းျဖင့္ေရြ႕လ းေနလွ င္ ဂရပ္ A တြင္က့သ႔ု တေ္ င္းတက္ေသ မ ဥ္းေျဖ င့္
ရရွသည္။ ဆုလုသည္မွ အကြ အေဝး (ခရီး) ႏွင့္အခ န္တု႔သည္ တူညီ္ြ ေျပ င္းလသည္။
ဂရပ္ B တြင္ က းႏွ္္္ီး၏ ဂရပ္မ းကု ျပထ းပါသည္။ က းအနီသည္ က းအျပ ထက္ ပု၍လ င္ျမန္သည္။
၎၏ဂရပ္သည္ ပုမုမတ္ေဆ က္သည္။ ဆုလုသည္မွ တ္္္ကၠန္႔တုင္း ခရီးသည္ ပု၍တုေတ င္းသည္။
ဂရပ္ C တြင္ အရ ဝတ်ိဳ၏ႏႈန္းသည္ တုးမ းလ သည္။ ဂရပ္သည္ ေကြး၍ေထ င္တက္သည္။

က းအနီ

ခရီး ခရီး ခရီး

က းအျပ

အခ န္ အခ န္ အခ န္

ေမးခြနး္ မ း

၂ က းသည္ ၂ ကီလုမီတ ခရီးကု ပံုမွန္ႏႈန္းျဖင့္ သြ းေရ က္ၿပီး တျဖည္းျဖည္းေႏွးလ သည္။

အကြ အေဝးႏွင့္အခ န္ျပဂရပ္ ပံုၾကမ္းကုဆြသ းေဖ ္ျပပါ။

အဓကအခ က္မ း
အကြ အေဝးႏွင့္အခ န္ျပဂရပ္ျဖင့္ အရ ဝတ်ိဳ၏ေရြ႕လ းမႈ အဆင္ပံု္ံတု႔ကု မွတ္သ းႏုင္သည္။
၆၃ အခန္း (၁ဝ) ေရြ႕လ းျခင္း

အခန္း (၁ဝ) ျပန္လန

ွ ေ
္ လ့က င့္ခန္း
၁ (၁) က းအနီသည္ တ္္န ရီအတြင္း ၁၂ဝ ကီလုမီတ ခရီးသြ းရွၿပီး က းအျပ သည္ ၁၃ဝ ကီလုမီတ
ခရီးသြ းရွသည္။ မည္သည့္က းသည္ ပု၍လ င္ျမန္သနည္း။ [၁]
(၂) ္ုျမတ္က ၄ဝဝ မီတ ခရီးကု ၄၅ ္ကၠန္႔ျဖင့္ ေျပးႏုင္ၿပီး ျမရတီက ၄၈ ္ကၠန္႔ျဖင့္ ေျပးႏုင္သည္။
မည္သူက ပု၍လ င္ျမန္္ြ ေျပးခသ
့ နည္း။ [၁]
(၃) ဘတ္္္က းတ္္္ီးသည္ ၁ဝဝ ကီလုမီတ ခရီးကု ၂.၅ န ရီျဖင့္ ေမ င္းႏွင္ခ့သည္။
၎၏ပ မ္းမွ ႏႈန္းကု တြက္ခ က္ပါ။ ယူန္္ကု km/h ျဖင့္ျပပါ။ [၁]

၂ ရထ းတ္္္ီး၏ ပ မ္းမွ ႏႈန္းမွ 150 km/h ျဖ္္သည္။

(၁) ၂.၄ န ရီအတြင္း ခရီးမည္မွ သြ းခ့သနည္း။ သင့္တြက္ခ က္မႈကုျပပါ။ [၂]
(၂) ၅၂၅ ကီလုမီတ ခရီးသြ းမည္ဆုပါက မည္မွ ၾက မည္နည္း။ သင့္တက
ြ ္ခ က္မႈကုျပပါ။ [၂]

၃ ေအ က္တင
ြ ္ ဂရပ္ ၃ မ ်ိဳးကု ျပထ းသည္။

ခရီး ခရီး ခရီး

အခ န္ အခ န္ အခ န္

(၁) က းတ္္္ီးသည္ ပံုမွန္ႏႈန္းျဖင့္ သြ းေနေၾက င္း ေဖ ္ျပေသ ဂရပ္ကုေရြးပါ။ [၁]

(၂) က းတ္္္ီး၏ ႏႈန္းသည္ တုးမ းလ ေၾက င္း ေဖ ္ျပေသ ဂရပ္ကုေရြးပါ။ [၁]
(၃) ဂရပ္ကုကူးဆြၿပီး ပု၍လ င္ျမန္္ြ သြ းေနေသ က းေန က္တ္္္ီး၏ဂရပ္ကု ထပ္မေ
ံ ရးဆြပါ။ [၁]
(၄) ေအ က္ေဖ ္ျပပါဂရပ္၏ အဓပၸ ယ္ကုရွင္းျပပါ။ [၁]

က းအနီ

ခရီး

က းအျပ

အခ န္

၄ ေပးထ းေသ ဂရပ္သည္ ရထ းတ္္္ီး၏ခရီးကု ျပေသ ဂရပ္ျဖ္္သည္။

အကြ အေဝး/ m

အခ န္/s
(၁) ၅ဝ ္ကၠန္႔တြင္ ခရီးမည္မွ ေရ က္ရွသနည္း။ [၁]
(၂) ၁ ကီလုမီတ ခရီးသြ းရန္ မည္မွ ၾက သနည္း။ [၁]
(၃) ရထ း၏ပ မ္းမွ ႏႈန္းကု တြက္ခ က္ပါ။ [၂]
အခန္း (၁၁) အသံ ၆၄

၁၁.၁ တုနခ
္ ါမႈေၾက င့္ အသံထက
ြ ေ
္ ပၚသည္
အသံထြက္ေပၚေသ ပ္ၥည္းကု အသံ၏ပင္ရင္း ဟုေခၚသည္။

လုပ္ငန္း (၁ဝ.၁-က) အသံျပ်ိဳလုပ္ၾက္ု႔

ေအ က္ပါလုပ္ငန္းမ းကု ထမ္းေဆ င္ၾကည့္ပါ။
ေပတံကု္ းပြေပၚတင္ၿပီး အသံျမည္ေအ င္ ျပ်ိဳလုပ္ပါ။ (အထက္လက္ဝပံ)ု
သ းေရကြင္းျဖင့္ အသံျမည္ေအ င္ ျပ်ိဳလုပ္ပါ။ (အထက္အလယ္ပံု)
ဒယ္အုးမ က္ႏွ ျပင္ကု ႐ိုးုက္ခတ္ၿပီး အသံျမည္ေအ င္ ျပ်ိဳလုပ္ပါ။ (အထက္လက္ယ ပံု)

ေမးခြနး္ မ း
(၁) ေပတံႏွင့္သ းေရကြင္းတု႔၊ ဒယ္အုးမ က္ႏွ ျပင္တု႔ မည္သု႔ျဖ္္ကုန္သနည္း။
(၂) အသံမျမည္ေတ ့သည့္အခါ ထုအရ ဝတ်ိဳမ း ဤက့သု႔ဆက္လက္ ျဖ္္ေနေသးသလ း။
(၃) ထုအရ ဝတ်ိဳမ းမွ အသံပ ံ႕ႏွံ႔ပံုကု ရွင္းလင္းတင္ျပပါ။ (လုအပ္လွ င္ ္ မ က္ႏွ ၃၇ ကု
ျပန္ၾကည့္ႏုင္သည္။)

လုပ္ငန္း (၁ဝ.၁-ခ) အသံႏွင့္တုန္ခါမႈ ဘယ္လုဆက္္ပ္သလ

အုပ္္ုတင
ြ ္ေဆြးေႏြးပါ။ ထု႔ေန က္္မ္းသပ္မည့္ပံု္ံကု ဆရ ႏွင့္တုင္ပင္ပါ။ ္မ္းသပ္ခ က္ျပ်ိဳလုပ္ပါ။
ေက က္ႏုတ္ခ က္ခ ပါ။
္မ္းသပ္ခ က္ကု မွ တမႈရွေအ င္ မည္သု႔ျပ်ိဳလုပ္မည္နည္း။
ပုမုေက င္းမြန္ေသ ္မ္းသပ္ခ က္ျဖ္္ေအ င္ မည္သု႔ျပ်ိဳလုပ္ႏုင္သနည္း။
တုန္ခါမႈအနည္းအမ းေပၚမူတည္၍ အသံမည္သု႔ကြ ျခ းသည္ကု ္မ္းသပ္ပါ။

အသံ၏ဂုဏသ
္ တ
အသံကု က ယ္ေလ င္ေအ င္ သု႔မဟုတ္ တုးတတ္ေအ င္ ျပ်ိဳလုပ္
ႏုင္သည္။ အသံ၏က ယ္ေလ င္မႈ ဟုေခၚသည္။
တုန္ခါမႈႀကီးမ းလွ င္ (အရမ္းတုန္ခါလွ င္) အသံက ယ္ေလ င္ၿပီး
တုန္ခါမႈေသးငယ္လွ င္ အသံတုးပါသည္။
အသံ၏ေတးသြ းကု ျမင့္ေအ င္ သု႔မဟုတ္ နမ့္ေအ င္ ျပ်ိဳလုပ္ႏုင္
ပါသည္။ အသံ၏သံေပါက္ ဟုေခၚသည္။
တုန္ခါမႈျမန္လွ င္ အသံျမင့္ၿပီး ေႏွးလွ င္ အသံနမ့္သည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ သင္သေသ တူရယ ငါးမ ်ိဳးအမည္မ းကု ေဖ ္ျပပါ။ အသံလႊတ္္က္၏ မ က္ႏွ ျပင္
၂ ဂီတသမ းတီးခတ္ေသ အသံကု ခန္းမတ္္ခုလံုးၾက းရပါသည္။ တုန္ခါေနသည္ကု မ က္ႏွ ျပင္
အသံ၏မည္သည့္ဂုဏ္သတကု ေျပ င္းလထ းသနည္း။ ေပၚရွတုန္ခါေနေသ ေဘ လံုး
၃ အသံလႊတ္္က္မွ တုးေသ အသံထြက္ေပၚလွ င္ မ က္ႏွ ျပင္ေပၚရွ မ းေၾက င့္ သရပါသည္။
ေဘ လံုးမ းက မည္သု႔တုန္ခါမည္နည္း။

အဓကအခ က္
တုန္ခါမႈအနည္းအမ းေပၚမူတည္၍ အသံ၏က ယ္ေလ င္မႈႏွင့္ သံေပါက္ ကြ ျခ းႏုင္သည္။
အရမ္းတုန္ခါေလ အသံက ယ္ေလျဖ္္ၿပီး ႀကမ္မ း္ြ တုန္ခါေလ အသံျမင့္ေလ ျဖ္္သည္။
၆၅ အခန္း (၁၁) အသံ

၁၁.၂ တုနခ
္ ါမႈ အနည္းအမ း
ဂီတ ႀက်ိဳးကုတီးဆြလွ င္ ႀက်ိဳးတုန္ခါသြ းသည္ကု ျမင္ရပါသည္။ တုန္ခါမႈသည္ အလြန္လ င္ျမန္သည္။

လႊက ယ္

တုန္ခါမႈတ္္ႀကမ္တင
ြ ္ အရ ဝတ်ိဳသည္မူလတည္ေနရ မွ
မီတ တံ၏ အထက္ေအ က္ လႈပ္ရွ းမႈသည္ ၎၏
အထက္သု႔၊ ေအ က္သု႔ ၿပီးေန က္ မူလတည္ေနရ သု႔
တုန္ခါမႈပင္ ျဖ္္သည္။
လႈပ္ရွ းပါသည္။

လႊက ယ္
ပံုတင
ြ ္ျပထ းသည့္အတုင္း မီတ တံကုတီးဆြျခင္းျဖင့္ တုန္ခါမႈကုေလ့လ ႏုင္ပါသည္။
မီတ တံ၏မူလတည္ေနရ မွ အေဝးဆံုးသြ းႏုင္ေသ အကြ အေဝးကု လႊက ယ္ဟုေခၚသည္။

ႀကမ္ႏႈန္း
တ္္္ကၠန္႔အတြင္း တုန္ခါမႈ အေရအတြက္ကု ႀကမ္ႏႈနး္ ဟုေခၚသည္။
တ္္္ကၠန္႔အတြင္း အႀကမ္ ၂ဝ တုန္ခါလွ င္ ႀကမ္ႏႈန္းမွ ၂ဝ Hz ျဖ္္သည္။ (Hz = Hertz)

၁ Hz = တ္္္ကၠန္႔အတြင္း ၁ ႀကမ္တုန္ခါမႈ

တ္္္ကၠန္႔အတြင္း ႀကမ္ေရကုတုင္းတ ရန္ ခက္ခလွပါသည္။ ထု႔ေၾက င့္တုန္ခါမႈ အေရအတြက္ကု အေျမ က္

အမ းကုတုင္းတ ရပါသည္။ ဥပမ အႀကမ္ ၅ဝ တုန္ခါရန္ ၁ဝ ္ကၠန္႔ၾက လွ င္ ႀကမ္ႏႈန္းမွ ၅ Hz ျဖ္္သည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ ဂီတ ႀက်ိဳးသည္ တ္္္ကၠန္႔ကု အႀကမ္ ၂၅ဝ တုန္ခါလွ င္ ႀကမ္ႏႈန္းမည္မွ ရွသနည္း။
၂ ဗံုမ က္ႏွ ျပင္သည္ ႀကမ္ႏႈန္း 100 Hz ျဖင့္တုန္ခါလွ င္ တ္္္ကၠန္႔ကု အႀကမ္မည္မွ တုန္ခါသနည္း။
၃ ငွက္တ္္ေက င္သည္ ၂ဝ ္ကၠန္႔အတြင္း အေတ င္ပံကု အႀကမ္ ၅ဝ ခါလွ င္ ႀကမ္ႏႈန္းမည္မွ ရွသနည္း။

လုပ္ငန္း (၁ဝ.၂) ႀကမ္ႏႈန္းဆုင္ရ ္မ္းသပ္ခ က္မ း

ဤလုပ္ငန္းတြင္ ခ န္တီး၏ တုန္ခါမႈကု အသံုးျပ်ိဳ၍ ္မ္းသပ္ခ က္မ း ျပ်ိဳလုပ္
ရမည္ျဖ္္သည္။ ႀကမ္ႏႈန္းကု မည္သု႔တုင္းတ မွတ္သ းမည္ကု အုပ္္ုအတြင္း
ေဆြးေႏြးတုင္ပင္ပါ။ ၿပီးေသ ္ေအ က္ပါ ေမးခြန္းမ းမွ တ္္ခုကုေရြးခ ယ္ၿပီး
္မ္းသပ္ခ က္တ္္ခု ျပင္ဆင္ေရးသ းပါ။ ဆရ ႏွင့္တုင္ပင္ပါ။

ခ န္သီး၏ႀက်ိဳးအတုအရွည္ႏွင့္ ႀကမ္ႏႈန္းမည္သု႔ဆက္္ပ္သနည္း။
ခ န္သီး၏ျဒပ္ထုႏွင့္ ႀကမ္ႏႈန္းမည္သု႔ဆက္္ပ္သနည္း။
ခ န္သီး၏လႊက ယ္ႏွင့္ ႀကမ္ႏႈန္းမည္သု႔ဆက္္ပ္သနည္း။

သင့္ကုယ္ပုင္္မ္း္္္လုေသ ေမးခြန္းမ းကုလည္း ေဖ ္ထုတ္ႏုင္ပါသည္။

သင့္ေမးခြန္းအတြက္ ခန္႔မွန္းခ က္ေပးၿပီး အေၾက င္းျပခ က္ေပးပါ။
ဓ တ္ခြခန္းသံုးခ န္တီး

အဓကအခ က္
မူလတည္ေနရ မွ အေဝးဆံုးသြ းႏုင္ေသ အကြ အေဝးကု တုန္ခါမႈ၏လႊက ယ္ဟုေခၚသည္။
တ္္္ကၠန္႔အတြင္း တုန္ခါမႈ အေရအတြက္ကု ႀကမ္ႏႈန္းဟုေခၚသည္။
ႀကမ္ႏႈန္းကု hertz (Hz) ျဖင့္ တုင္းတ ေဖ ္ျပသည္။
အခန္း (၁၁) အသံ ၆၆

၁၁.၃ အသံပ ႕ံ ႏွံ႔ပုံ

ဂီတ သံကု ၾက းရျခင္းမွ အသံသည္ ဂီတ မွ ပ ံ႕ႏွံ႔ေသ ေၾက င့္ျဖ္္သည္။

ထုအခ က္ဟ အသံသည္ ေလတြင္ပ ံ႕ႏွံ႔ႏုင္ေၾက င္း

ေဖ ္ျပပါသည္။
အသံသည္ အ္ုင္အခႏွင့္ အရည္တု႔တြင္လည္း
ပ ံ႕ႏွံ႔ႏုင္ပါသည္။

ေမးခြနး္ မ း

၁ အသံသည္ေရ(အရည္)တြင္ ပ ံ႕ႏွံ႔ႏုင္ေၾက င္းကု

မည္သု႔ျပသႏုင္သနည္း။

လက္ယ ပံုတြင္ အသံသည္ ေလဟ နယ္ (ေလမရွ)

တြင္ အသံပ ံ႕ႏွံ႔ႏုင္ျခင္းရွမရွကု ္ူး္မ္းေလ့လ ေသ
္မ္းသပ္ခ က္ျဖ္္သည္။
ဗူးထမွေလမ းကု ္ုတ္ထုတ္ထ းသည္။ ဗူးထတြင္
ေခါင္းေလ င္းျမည္ေနသည္။ မန္းကေလးတ္္ဦးက
အျပင္မွေန၍ ေခါင္းေလ င္ျမည္ေနသည္ကု ျမင္ရပါ
ေသ ္လည္း မၾက းရပါ။
ထု႔ေၾက င့္အသံပ ံ႕ႏွံ႔ရန္ အ္ုင္အခ၊အရည္၊အေငြ႕
ၾက းခံနယ္တ္္ခုခုလုအပ္သည္။

အသံလႊတ္္က္မွ အသံထြက္ေပၚေသ အခါ

၎၏မ က္ႏွ ျပင္တုန္ခါသည္။
၎၏အနီးအန းရွ ေလအမႈန္မ းကု တုန္ခါ
ေ္ပါသည္။ တ္္ဖန္ ၎ႏွင့္ကပ္လ က္ ေလ
အမႈန္မ းကု တုန္ခါေ္ပါသည္။
ထုနည္းျဖင့္ တုန္ခါမႈကု တ္္ေနရ မွ ေန က္
တ္္ေနရ သု႔ လက္ဆင့္ကမ္းသြ းသည္။
အသံသည္လင
ႈ း္ ပံု္ံျဖင့္ ပ ံ႕ႏွ႔ံသည္ဟုဆုသည္။

ေမးခြနး္ မ း

၂ ကၽြႏ္ုပ္တု႔သည္ အဘယ္ေၾက င့္ ေနကုျမင္ရေသ ္လည္း မၾက းရသနည္း။

၃ အသံကုၾက းရေသ အခါ ေလအမႈန္မ းသည္ အသံလႊတ္္က္မွ သင့္န းဆီသု႔ ေရြ႕လ းျခင္းရွပါသလ း။

လုပ္ငန္း (၁ဝ.၃) အသံသည္ လႈင္းပံု္ံ ပ ံ႕ႏွံ႔သည္

ေအ က္ပါလုပ္ငန္းမ းကု အုပ္္ုအတြင္း ထမ္းေဆ င္ပါ။

အသံလႊတ္္က္ေရွ႕တြင္ ဖေယ င္းတုင္မီး၏ လႈပ္ရွ းမႈကု ၾကည့္႐ိုးႈပါ။

သံပတ္ကုအသံုးျပ်ိဳ၍ တုန္ခါမႈ၏ေရြ႕လ းမႈကု သ႐ိုးုပ္ျပပါ။
အသံလႈင္းသည္ မ ေၾက ေသ မ က္ႏွ ျပင္၌ ျပန္ကန္ျခင္းရွမရွ္္္ပါ။
အသံသင့္ဆီေရ က္ရွရန္ ၾက ေသ အခ န္ကု တုင္းတ မွတ္သ းပါ။

တ္္ခု္ီအတြက္ ေတြ႕ရွခ က္တ္္ခ က္ကု ေရးသ းပါ။

၎တု႔အတြက္ ရွင္းလင္းခ က္တ္္ခ က္ ေရးသ းပါ။

အဓကအခ က္
အသံပ ံ႕ႏွံ႔ရန္ၾက းခံနယ္လုအပ္သည္။ ေလဟ နယ္တြင္မပ ံ႕ႏွံ႔ႏုင္ပါ။
အရ ဝတ်ိဳ၏အမႈန္မ း အခ င္းခ င္းတုန္ခါတြန္းကန္ရ မွ အသံပ ံ႕ႏွံ႔သည္။ အသံလႈင္းျဖ္္ေပၚသည္။
၆၇ အခန္း (၁၁) အသံ

၁၁.၄ အသံလင
ႈ း္ ကျု မင္ျခင္း
အသံလႈ္င္းသည္ ၾက းခံနယ္တြင္ ျဖတ္သန္းသြ းေသ တုန္ခါမႈပင္ျဖ္္သည္။ ကၽြႏ္ုပ္တု႔မ က္လံုးျဖင့္ မျမင္ရပါ။

အသံဖမ္း္က္ သု႔မဟုတ္ မုက္က႐ိုးုဖုန္းသည္ အသံလႈင္းကုဖမ္းယူၿပီး လွ ပ္္္္အသြင္သု႔ ေျပ င္းလေပးသည္။

အသံဖမ္း္က္ကု လင
ႈ း္ ျပကရယ သု႔မဟုတ္ ေအ ္္လ
ီ ္
ု ကုပ္ ျဖင့္ ခ တ္တြယ္ေသ အခါ အသံလႈ္င္းမ းကု
႐ိုးုပ္ျမင္ၾက းခ ပ္ေပၚတြင္ မ ဥ္းအတြန္႔မ းအျဖ္္ ေတြ႕ရပါသည္။

ေမးခြနး္ မ း

၁ အသံဖမ္း္က္ကု မည္သူတု႔က အသံုးျပ်ိဳၾကသနည္း။ မည္သည္အတြက္ အသံုးျပ်ိဳၾကသနည္း။

အသံလႈင္းႏွင့္ အသံ၏ဂုဏ္သတမ း
ေအ က္တင
ြ ္အသံ၏က ယ္ေလ င္မႈ ေျပ င္းလေသ အခါ ေတြ႕ရေသ မ ဥ္းအတြန္႔ အေျခအေနမ းကု ျပထ းသည္။

တတ္ဆတ္မႈ တုးေသ အသံ က ယ္ေလ င္ေသ အသံ

တတ္ဆတ္ခ န္ (အသံကင္းမ့ခ န္) တြင္ မ ဥ္းေျဖ င့္အျဖ္္ ေတြ႕ရသည္။ တုန္ခါမႈမရွဟု ေဖ ္ျပသည္။

တုးေသ အသံတြင္ မ ဥ္းအတြန္႔ အတက္အက နည္းပါးသည္။ လႊက ယ္နည္းသည္ဟု သရသည္။
က ယ္ေသ အသံတြင္ မ ဥ္းအတြန္႔ အတက္အက မ းျပ းသည္။ လႊက ယ္မ းသည္ဟု သရသည္။

ေအ က္တင
ြ ္အသံ၏သံေပါက္ ေျပ င္းလေသ အခါ ေတြ႕ရေသ မ ဥ္းအတြန္႔ အေျခအေနမ းကု ျပထ းသည္။

ျမင့္ေသ အသံတြင္ မ ဥ္းအတြန္႔မ းသည္ နီးကပ္္ြ

ရွၾကသည္။ ထုအသံသည္ ႀကမ္ႏႈန္းမ းသည္။
နမ့္ေသ အသံတြင္ မ ဥ္းအတြန္႔မ းသည္ ေဝးလ ံ္ြ
ရွၾကသည္။ ထုအသံသည္ ႀကမ္ႏႈန္းနည္းသည္။

ေမးခြနး္ မ း

ျမင့္ေသ အသံ နမ့္ေသ အသံ ၂ လႊက ယ္က မည္သည္ကု ေဖ ္ျပေၾက င္း ေရးဆြပါ။

လုပ္ငန္း (၁ဝ.၄) အသံလႈင္းကု ၾကည့္႐ိုးႈေလ့လ ျခင္း

လႈင္းျပကရယ ႏွင့္ အသံဖမ္း္က္တု႔ကု တပ္ၿပီးလ က္ေပးထ းသည္။

အသံကုအမ ်ိဳးမ ်ိဳးေျပ င္းလၿပီး ထြက္ေပၚေသ မ ဥ္းအတြန္႔မ းကု ၾကည့္႐ိုးႈေလ့လ ၿပီး ပံုျဖင့္ေရးဆြမွတ္သ းပါ။

္မ္းသပ္ခ က္မျပ်ိဳလုပ္မီ ၾက းရမည့္အသံႏွင့္ ေတြ႕ရမည့္မ ဥ္းအတြန႔္ တု႔ကု ႀက်ိဳတင္ခန္႔မွန္း မွတ္တမ္းတင္ပါ။

အဓကအခ က္
အသံလႈင္းမ းကု လႈင္းျပကရယ တြင္ မ ဥ္းအတြန္႔မ းအျဖ္္ ေတြ႕ျမင္ရပါသည္။
လႈင္း၏လႊက ယ္မ းလွ င္ အသံသည္က ယ္ၿပီး လႊက ယ္နည္းလွ င္ အသံသည္တုးသည္။
လႈင္း၏ႀကမ္ႏႈန္းမ းလွ င္ အသံသည္ျမင့္ၿပီး ႀကမ္ႏႈန္းနည္းလွ င္ အသံသည္နမ့္သည္။
အခန္း (၁၁) အသံ ၆၈

၁၁.၅ အသံကၾု က းရပံု

အသံကုကၽြႏ္ုပ္တု႔န းျဖင့္ၾက းရပါသည္။

အသံကုမည္သ႔ၾု က းရသနည္း
တုန္ခါမႈမ းသည္ န းႁပြနတ
္ ္္ေလွ က္
ပ ံ႕ႏွံ႔ေရြ႕လ းသည္။
ေသးငယ္ေသ အ႐ိုးုးသံုးခု တုန္ခါေနေသ ေလသည္ န း္ည္ကု
ခ႐ိုးုပတ္ေခြ တုန္ခါေ္ပါသည္။

န း္ည္ အ ႐ိုးံုေၾက ထုအခါေသးငယ္ေသ အ႐ိုးုးမ းကု

တုန္ခါေ္ပါသည္။
တ္္ဖန္၎တု႔က ခ႐ိုးုပတ္ေခြကု တုန္ခါ
ေ္ပါသည္။
ခ႐ိုးုပတ္ေခြထရွ အရည္မ းတုန္ခါသျဖင့္
န းႁပြန္
အ ႐ိုးံုေၾက ကု ႏႈးဆြပါသည္။
ဤသတင္းကု အ ႐ိုးံုေၾက မွဦးေႏွ က္
ဆီသု႔ပု႔ေဆ င္သည္။

အသံၾက းႏုင္ေသ အရည္အခ င္း

လူအမ း္ုသည္ အသံ၏ႀကမ္ႏႈန္း ၂ဝ Hz မွ ၂ဝ,ဝဝဝ Hz ထၾက းႏုင္ပါသည္။ အသက္ႀကီးျပင္းေသ အခါ
အသံၾက းႏုင္ေသ ္ြမ္းရည္ က ဆင္းလ ပါသည္။ (Hz အေၾက င္း ္ မ က္ႏွ ၆၇ တြင္ ေဖ ္ျပထ းသည္။)
၂ဝ Hz ေအ က္ႏွင့္ ၂ဝ,ဝဝဝ Hz အထက္ အသံမ းကု လူမ းမၾက းရပါ။ ၎တု႔ကု အသံလန
ြ လ
္ င
ႈ း္
သမ
ု႔ ဟုတ္ အ ထရ ေဆ င္း မ းဟုေခၚပါသည္။
တရ္ ၦန္တခ ်ိဳ႕တု႔သည္ အသံလြန္လႈင္းမ းကု ၾက းရပါသည္။ လင္းႏု႔တု႔သည္ အသံလြန္လႈ္င္းမ းကု
ထုတ္လႊတ္ၿပီး မ က္ႏွ ျပင္မွ ျပန္ကန္ေသ အသံမ းကု န းေထ င္ျခင္းျဖင့္ သြ းလ ၾကပါသည္။

ဆူညသ
ံ ံမ း
ကၽြႏ္ုပ္တု႔မလုလ းေသ အသံမ းကု ဆူညသ
ံ မ
ံ းဟုေခၚပါသည္။
က ယ္ေလ င္ေသ အသံမ းကု ၾက ရွည္္ြ ၾက းေနရ ပါက န းကုထခုက္ေ္ႏုင္ပါသည္။ န းၾကပ္တပ္၍
သီခ င္းကုက ယ္ေလ င္္ြ န းေထ င္ျခင္းသည္ အႏရ ယ္ရွပါသည္။
ဆူညံေသ ေနရ မ းတြင္ အလုပ္လုပ္ရေသ သူမ းအတြက္ န းအက အကြယ္ ဝတ္ဆင္ရန္္ည္းကမ္းမ း
သတ္မွတ္ထ းၾကပါသည္။

ေမးခြနး္ မ း

၁ မည္သည့္အလုပ္မ းသည္ ဆူညံသံမ းႏွင့္ ထေတြ႕ေနရပါသနည္း။

အဓကအခ က္
ကၽြႏ္ုပ္တု႔၏န းသည္ အသံလႈင္းကု အ ႐ိုးံုခံ္ းမႈအျဖ္္ ေျပ င္းလၿပီး ဦးေႏွ က္သု႔ ပု႔ေဆ င္သည္။
လူတု႔သည္ ၂ဝ Hz မွ ၂ဝ ဝဝဝ Hz အတြင္း အသံမ းကု ၾက းရပါသည္။
က ယ္ေလ င္ေသ အသံမ းက န းကုထခုက္ေ္ႏုင္သည္။
၆၉ အခန္း (၁၁) အသံ

အခန္း (၁၁) ျပန္လန

ွ ေ
္ လ့က င့္ခန္း
၁ ေအ က္ပါတု႔ကု မွန္လွ င္ (မွန္)၊ မွ းလွ င္ (မွ း) ဆံုးျဖတ္ေပးပါ။
(၁) အရ ဝတ်ိဳတုန္ခါေသ အခါ အသံထြက္ေပၚသည္။ [၁]
(၂) အသံကုေလက ပင္ရင္းမွန းသု႔ သယ္ေဆ င္သည္။ [၁]
(၃) အသံသည္ ေလအမႈန္မ းကု လက္ဆင့္ကမ္း တုန္ခါေ္ျခင္းျဖင့္ ပ ံ႕ႏွံ႔သည္။ [၁]
(၄) အသံ၏ႀကမ္ႏႈန္းဆုသည္မွ တ္္္ကၠန္႔အတြင္း တုန္ခါမႈအေရအတြက္ျဖ္္သည္။ [၁]
(၅) ႀကမ္ႏႈန္းမ းေသ အသံသည္ ႀကမ္ႏႈန္းနည္းေသ အသံထက္ ပု၍က ယ္ေလ င္သည္။ [၁]
(၆) အသံ၏လႊက ယ္ဆုသည္မွ အျမင့္ဆံုးႏွင့္အနမ့္ဆံုးအမွတ္ၾက း အကြ အေဝးျဖ္္သည္။ [၁]
(၇) အသံသည္ အ္ုင္အခ၊ အရည္ႏွင့္ အေငြ႕ အ းလံုးတြင္ ပ ံ႕ႏွံ႔ႏုင္သည္။ [၁]
(၈) အသံသည္ ေလဟ နယ္တင
ြ ္ ပ ံ႕ႏွံ႔ႏုင္သည္။ [၁]
(၉) ကၽြႏ္ုပ္တု႔န းထသု႔ ဝင္လ ေသ အသံလႈင္းသည္ ခ႐ိုးုပတ္ေခြကု ဦး္ြ ထေတြ႕သည္။ [၁]
(၁ဝ) အလြန္က ယ္ေလ င္ေသ အသံမ းကု အသံလြန္လႈင္းမ းဟုေခၚသည္။ [၁]

၂ (၁) အသံလႊတ္္က္ A က တ္္္ကၠန္႔ကု အႀကမ္ ၂ဝဝ တုန္ခါၿပီး အသံလႊတ္္က္ B က တ္္္ကၠန႔က

္ ု
အႀကမ္ ၄ဝဝ တုန္ခါပါသည္။
(က) အသံလႊတ္္က္ A မွ ထြက္ေပၚေသ အသံ၏ ႀကမ္ႏႈန္းမည္မွ ရွသနည္း။ [၂]
(ခ) အသံလႊတ္္က္ B မွ ထြက္ေပၚေသ အသံ၏ ႀကမ္ႏႈန္းမည္မွ ရွသနည္း။ [၂]
(ဂ) မည္သည့္အသံလႊတ္္က္မွ သံေပါက္နမ့္ေသ အသံ ထြက္ေပၚသနည္း။ [၁]
(၂) ေပတံတ္္ေခ င္းသည္ ၂ဝ ္ကၠန္႔အတြင္း အႀကမ္ ၇ဝ တုန္ခါသည္။
၎၏ႀကမ္ႏႈန္းမည္မွ ရွသနည္း။ [၃]

၃ ပံုတင
ြ ္အသံလႈင္းတ္္ခုကု ေဖ ္ျပေသ မ ဥ္းအတြန႔ပ
္ ံုကု ျပထ းသည္။

(၁) ပံုကုကူးဆြၿပီး လႊက ယ္ကု အညႊန္းတပ္ဆင္ပါ။ [၁]

(၂) လႊက ယ္တူညီၿပီး ႀကမ္ႏႈန္းမ းေသ အသံလႈင္းကုျပေသ မ ဥ္းအတြန္႔ကု သင့္ပုံတင
ြ ္ဆြသ းပါ။ [၂]

၄ ပံုတင
ြ ္ေျပ င္းလေနေသ အသံလႈင္းကုေဖ ္ျပေသ မ ဥ္းအတြန္႔ပံုကုျပထ းသည္။

(၁) ႀကမ္ႏႈန္းသည္ မေျပ င္းလဘရွသလ း။ တုးမ းလ သလ း။ နည္းပါးလ သလ း။ [၁]

(၂) လႊက ယ္သည္ မေျပ င္းလဘရွသလ း။ တုးမ းလ သလ း။ နည္းပါးလ သလ း။ [၁]
(၃) အသံ၏သံေပါက္ႏွင့္ က ယ္ေလ င္မႈ မည္သု႔ေျပ င္းလလ သည္ကု ရွင္းျပပါ။ [၂]
အခန္း (၁၂) အလင္း ၇ဝ

၁၂.၁ အလင္း၏ပင္ရင္းမ း
အလင္းေၾက င့္ ကၽြႏု္ပ္တု႔ အရ ဝတ်ိဳမ းကု ျမင္ေတြ႕ရပါသည္။
အလင္းထြက္ေပၚေသ ပ္ၥည္မ းကု အလင္း၏ပင္ရင္းမ း ဟုေခၚပါသည္။

မီးသီးသည္ အလင္းပင္ရင္းတ္္ခု ေနမွအလင္းတန္းမ း ေျဖ င့္တန္း္ြ ကုလ းထုင္သည္ တ္္ဆင့္ခံ

ျဖ္္သည္ ထြက္ေပၚလ ပံု အလင္းလႊတ္ပ္ၥည္းျဖ္္သည္။
၎ကုျမင္ရဖု႔ အလင္းပင္ရင္း
အလင္းသည္ ေျဖ င့္သန္း္ြ သြ းသည္
တ္္ခုလုအပ္သည္။
အထက္အလယ္ပံုတင
ြ ္ ေနမွအလင္းတန္းမ း ျဖ ထြက္ေနသည္ကု
ေတြ႕ျမင္ရပါသည္။
ဤသု႔ျဖင့္ အလင္းသည္ ေျဖ င့္တန္း္ြ သြ းေၾက င္း သရပါသည္။

လုပ္ငန္း (၁၂.၁) အလင္းသည္ ေျဖ င့္တန္း္ြ သြ းသည္

ပံုတင
ြ ္ျပထ းသည့္အတုင္း အေပါက္ပါေသ က းခ ပ္မ း
မ က္လံုး ဖေယ င္းတုင္မီး
အေပါက္ပါေသ ကတ္ထူ
္ကၠၠဴက းခ ပ္ ၃ ခုလုပ္ပါ။
ႀက်ိဳး
ႀက်ိဳးတ္္ေခ င္းကု တင္း၍
ေျဖ င့္ေနေအ င္ ဆြပါ။

ဤနည္းျဖင့္ က းခ ပ္ ၃ ခုတ္္တန္း က ေရ က္ပါလမ့္မည္။ အေပါက္မွ ဖေယ င္းတုင္မီးကု လွန္းၾကည့္ပါ။

က းတ္္ခ ပ္တ္္ခုကု ေရႊ႕လုက္ပါက မည္သု႔ျဖ္္သြ းမည္ကု ခန္႔မွန္းၾကည့္ပါ။ ဘယ္တ္္ခုေရႊ႕မလ ဆုတ

အေရးပါသလ း။ သင့္ခန္႔မွန္းခ က္တု႔ကု ္မ္း္္္ၾကည့္ပါ။

ကုယ္ပုင္အလင္းလႊတႏ
္ ွင့္ တ္္ဆင့္ခံအလင္းလႊတ္
အလင္းပင္ရင္းမ းကု ကယ
ု ပ
္ င
ု အ
္ လင္းလႊတပ
္ ္ၥည္းမ း ဟုေခၚသည္။
အလင္းပင္ရင္းမဟုတ္ေသ ပ္ၥည္းမ းကု တ္္ဆင့္ခအ
ံ လင္းလႊတပ
္ ္ၥည္းမ း ဟုေခၚသည္။
တ္္ဆင့္ခံအလင္းလႊတ္ပ္ၥည္းမ းကု ျမင္ရျခင္းမွ အလင္းပင္ရင္းမွ လ ေသ အလင္းသည္ ၎၏
မ က္ႏွ ျပင္ေပၚက ေရ က္ၿပီး ျပန္ကန္ထြက္ျခင္းေၾက င့္ ျဖ္္ပါသည္။ (အထက္လက္ယ ပံု) ဤသည္ကု
အလင္းျပန္ျခင္း ဟုေခၚသည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ အလင္းပင္ရင္း ၄ မ ်ိဳးကုေဖ ္ျပပါ။
၂ ည ဘက္တင
ြ ္ ေပးထ းေသ ပံုကုကူးဆြၿပီး မည္သည္က
ကုယ္ပုင္အလင္းလႊတ္ပ္ၥည္း၊ မည္သည္က တ္္ဆင့္ခံ
အလင္းလႊတ္ပ္ၥည္း ျဖ္္ေၾက င္းအညႊန္းတပ္ပါ။
ယင္းပ္ၥည္းအ း ျမင္ရပံုကု အလင္းတန္းထည့္၍ ဆြပါ။

အဓကအခ က္
အလင္းသည္ ေျဖ င့္တန္း္ြ သြ းသည္။
ကုယ္ပုင္အလင္းလႊတ္ပ္ၥည္းမ းမွ အလင္းပင္ရင္းမ းျဖ္္ၾကသည္။
တ္္ဆင့္ခံအလင္းလႊတ္ပ္ၥည္းမ းကု အလင္းျပန္ျခင္းေၾက င့္ ျမင္ရပါသည္။
၇၁ အခန္း (၁၂) အလင္း

၁၂.၂ အရ ဝတ်ိဳ၏မ က္ႏွ ျပင္ေပၚ အလင္းက ေရ က္ေသ ္

အရ ဝတ်ိဳ၏မ က္ႏွ ျပင္ေပၚသု႔ အလင္းက ေရ က္ေသ အခါ အရ ဝတ်ိဳအမ ်ိဳးအ္ းေပၚမူတည္၍ အဓက ၃ မ ်ိဳး
ျဖ္္ေပၚႏုင္သည္။

အလင္းျပန္ျခင္း အလင္းျဖတ္ျခင္း အလင္း္ုတ္ျခင္း

အနက္ေရ င္ပလပ္္တ္္ျပ းသည္ အလင္းပတ္ၿပီး

အလင္း္ုတ္ယူသည္။

ဖန္သ းျပင္သည္ ၾကည္လင္ၿပီး

အလင္းထုးေဖ က္ႏုင္သည္။

သတ်ိဳသည္ ေတ က္ပၿပီး
အလင္းျပန္သည္။

အလင္းျပန္ျခင္း
အလင္းသည္မ က္ႏွ ျပင္ေပၚသု႔ က ေရ က္ၿပီးျပန္ကန္ထက
ြ ္ႏုင္သည္။ (ေရွ႕္ မ က္ႏွ တြင္ ေတြ႕ခ့ၿပီး။)
ဤသည္ကုအလင္းျပန္ျခင္းဟုေခၚသည္။
တခ ်ိဳ႕ေသ အရ ဝတ်ိဳမ းျဖ္္သည့္ ၾကည့္မွန္၊ သတ်ိဳ တု႔၏မ က္ႏွ ျပင္မ းသည္ အလြန္ေခ မႊတ္သည္။
ဤက့သု႔မ က္ႏွ ျပင္မ းတြင္ ပံုရပ္ကုပင္ျမင္ရတတ္သည္။

အလင္းျဖတ္ျခင္း
အလင္းသည္အရ ဝတ်ိဳကု ျဖတ္သန္းေဖ က္ထြက္သြ းႏုင္သည္။ ဤသည္ကအ
ု လင္းျဖတ္ျခင္းဟုေခၚသည္။
ထုက့သု႔အရ ဝတ်ိဳမ းသည္ ၾကည္လင္သည္။ အလင္းေပါက္ဝတ်ိဳမ းျဖ္္ၾကသည္။

အလင္း္ုတ္ျခင္း
အလင္းကုအရ ဝတ်ိဳက ္ုတ္ယူႏုင္သည္။ အရ ဝတ်ိဳသည္ ပူေႏြးလ တတ္သည္။
ထုက့သု႔အရ ဝတ်ိဳမ းသည္ အလင္းပတ္ဝတ်ိဳမ းျဖ္္ၾကသည္။
အလင္းပတ္ဝတ်ိဳတ္္ခုက အလင္းသြ းရ လမ္းတြင္ ရွေနလွ င္အရပ္ျဖ္္ေပၚသည္။

ေမးခြနး္ မ း

၁ ခတံသည္ အရပ္ျဖ္္ေပၚေ္သည္။ ခတံသည္ အလင္းေပါက္ဝတ်ိဳ သု႔မဟုတ္ အလင္းပတ္ဝတ်ိဳ မည္သည့္

အမ ်ိဳးအ္ း ျဖ္္သနည္း။
၂ ေတ က္ပေသ ဝတ်ိဳမ းသည္ အရပ္ျဖ္္ေပၚေ္ပါသလ း။ သင့္အေျဖအတြက္ အေၾက င္းျပခ က္ေပးပါ။

လုပ္ငန္း (၁၂.၂) အလင္းပတ္လ း။ အလင္းေပါက္လ း။

သင့္ပတ္ဝန္းက င္ရွ အရ ဝတ်ိဳပ္ၥည္းမ းကု လက္ႏုပ္ဓ တ္မီးျဖင့္ ထုးၾကည့္ၿပီး အလင္းပတ္ဝတ်ိဳ၊ အလင္းေပါက္
ဝတ်ိဳမ း အျဖ္္ အုပ္္ုခြျခ းပါ။ ေတြ႕ရွခ က္မ းကု ပံုျဖင့္ဆြသ းေဖ ္ျပပါ။

အဓကအခ က္
အရ ဝတ်ိဳ၏မ က္ႏွ ျပင္ေပၚ အလင္းက ေရ က္ေသ အခါ အလင္းျပန္ျခင္း၊ အလင္းျဖန္ျခင္းႏွင့္
အလင္း္ုတ္ျခင္းတု႔ ျဖ္္ေပၚႏုင္သည္။
အခန္း (၁၂) အလင္း ၇၂

၁၂.၃ အလင္းျပန္ျခင္း ႏွင့ပ

္ ုရ
ံ ပ္ျဖ္္ေပၚျခင္း
ၾကည့္မွန္တင
ြ ္ သင့္ပံုရပ္ကု ေတြ႕ျမင္ရပါသည္။ ္ကၠၠဴတြင္ သင့္ပံုရပ္ကု မေတြ႕ျမင္ရပါ။

္ကၠၠဴ၏မ က္ႏွ ျပင္သည္ ၾကမ္းတမ္းသည္။ ၾကည့္မွန္၏မ က္ႏွ ျပင္သည္ ေခ မႊတ္သည္။

အလင္းသည္မညီမည ျပန္ကန္ထြက္သည္။ အလင္းသည္ညီညီည ည ျပန္ကန္ထြက္သည္။

အလင္းျပန္ျခင္းနယ မ
ေၾကးမံုတ္္ခုေပၚ အလင္းက ေရ က္လွ င္ အလင္းျပန္ျခင္းနယ မ အတုင္း ေၾကးမံု
အလင္းတန္းမ း ျပန္ကန္ထြက္သည္။ (ယ ပံ)ု ႐ိုးုက္လင္းတန္း
႐ိုးုက္ေထ င့္
ေၾကးမံု၏အလင္းျပန္ေသ ေက ဘက္ကုချခယ္၍ျပသသည္။
မ က္ႏွ ျပင္ေပၚက ေရ က္အလင္းတန္းကု ႐ိုးက
ု လ
္ င္းတန္းဟုေခၚသည္။
မ က္ႏွ ျပင္မွျပန္ကန္ေသ အလင္းတန္းကု ျပန္လင္းတန္းဟုေခၚသည္။ မတ္မ ဥ္းတန္း

ျပန္လင္းတန္း၏လမ္းေၾက င္းကု သရွရန္ ေၾကးမံုမ က္ႏွ ျပင္ေပၚမွ

၉ဝo ရွေသ မတ္မ ဥ္းတန္း ကုဆြသ းရသည္။
ျပန္ေထ င့္
အလင္းျပန္ျခင္းနယ မအရ ႐ိုးုက္ေထ င့္ႏွင့္ျပန္ေထ င့္တု႔ တူညီသည္။
(မွတ္ခ က္။ ယင္းေထ င့္မ းကု မတ္မ ဥ္းတန္းမွ တုင္းတ ရသည္။) ျပန္လင္းတန္း

ေမးခြနး္ မ း
၁ ၿငမ္ေနေသ ေရတြင္ သင့္ပံုရပ္ကုေတြ႕ရသည္။ မ က္ႏွ ျပင္မည္သု႔ျဖ္္သနည္း။
၂ ေန႔္ဥ္ဘဝတြင္ ေၾကးမံု၏အသံုးဝင္ပံုမ းကု သင္သသမွ ေဖ ္ျပပါ။
၃ ေၾကးမံုေပၚသု႔ အလင္းတန္းတ္္ခုသည္ ႐ိုးုက္ေထ င့္ ၆ဝo ျဖင့္က ေရ က္လွ င္ ႐ိုးုက္ေထ င့္မည္မွ ရွမည္နည္း။
ပံုျဖင့္ဆြသ းေဖ ္ျပပါ။ အညႊန္းတပ္ဆင္ပါ။

လုပ္ငန္း (၁၂.၃) အလင္းျပန္ျခင္းနယ မ မွန္ကန္ပါသလ း

၁ ပံုတင
ြ ္ျပထ းသည့္အတုင္း ကရယ မ းကုတပ္ဆင္ပါ။

အလင္းလႊတ္ပံုး ္ ရြက္ ပက္ၾက း ေၾကးမံု

အလင္းတန္း

၂ အလင္းတန္းကုဆြသ းရန္ ္ ရြက္၊ခတံႏွင့္ေပတံတု႔ကု အသံုးျပ်ိဳပါ။

၃ အလင္းတန္းကုေၾကးမံုေပၚသု႔ ေထ င့္တ္္ခုျဖင့္က ေရ က္ပါေ္။ ျပန္လင္းတန္းကု ၾကည့္႐ိုးႈေလ့လ ပါ။
၄ ႐ိုးုက္လင္းတန္းေပၚတြင္ အမွတ္ႏွ္္မွတ္၊ ျပန္လင္းတန္းေပၚတြင္ အမွတ္ႏွ္္မွတ္ မွတ္သ းပါ။
၅ ္ ရြက္ကုဖယ္ယူပါ။ အမွတ္တု႔ကုျဖတ္လ က္ ေပတံသံုး၍႐ိုးုက္လင္းတန္းႏွင့္ ျပန္လင္းတန္းတု႔ကု ဆြသ းပါ။
၆ ကြန္ပါကုသံုး၍ မတ္မ ဥ္းတန္းကု ဆြသ းပါ။ ႐ိုးုက္ေထ င့္ႏွင့္ျပန္ေထ င့္တု႔ကု တုင္းတ ပါ။ တူညီပါသလ း။
၇ ဤအဆင့္မ းအတုင္း တျခ းေထ င့္မ းျဖင့္ က ေရ က္ေသ အလင္းတန္းမ းကု ဆြသ းပါ။

အဓကအခ က္
ေခ မြတ္ေသ မ က္ႏွ ျပင္တင
ြ ္ အလင္းတန္းမ းသည္ ညီည ္ြ ျပန္ကန္ထြက္သျဖင့္ ပံုရပ္ျဖ္္ေပၚသည္။
အလင္းျပန္ျခင္းနယ မအရ ႐ိုးုက္ေထ င့္ႏွင့္ျပန္ေထ င့္တု႔ တူညီၾကသည္။
၇၃ အခန္း (၁၂) အလင္း

၁၂.၄ အလင္းယင
ု ျ္ ခင္း
ခတံတ္္ေခ င္းကု ေရထည့္ထ းေသ ဘီက ခြက္တင
ြ ္ထ းရွလွ င္ က ်ိဳးေနသည္ဟုျမင္ရသည္။

မတ္မ ဥ္းတန္း

ေလ

ခတံက ်ိဳးေနသည္ဟုျမင္ရသည္။ ဖန္တံုးထသု႔ဝင္ခ န္ႏွင့္ ဖန္တံုးထမွ အေႂကြေ့္ ေရ

ခတံ၏ေအ က္ပုင္းကု ေရထမွ ထြက္ခ န္တြင္ အလင္းတန္းသည္ အလင္းမွေရထမွ ထြက္ေသ အခါ
ျမင္ရသည္။ ယုင္သြ းသည္။ ယုင္သြ းသည္။

ေရႏွင့္ဖန္က့သု႔ဝတ်ိဳမ းသည္ အလင္းေပါက္ဝတ်ိဳမ းျဖ္္ၾကၿပီး အလင္းတန္းျဖတ္သန္းသြ းႏုင္သည္။

ၾကည္လင္ေသ ဝတ်ိဳကု အလင္းတန္းကျဖတ္သန္းေသ အခါ ၎၏ဦးတည္ဘက္ ေျပ င္းလတတ္သည္။
ဤသည္ကအ
ု လင္းယင
ု ျ္ ခင္းဟုေခၚသည္။
အလင္းယုင္ျခင္းကု န းလည္ရန္ မတ္မ ဥ္းတန္းကု ဆြသ းရပါသည္။
တတယပံုတြင္ အလင္းတန္းသည္ ေရမွထြက္သည့္အခါ မတ္မ ဥ္းတန္းမွ ခြ ၍ယုင္ပါသည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ အလင္းတန္းက ဖန္တံုးကု ႐ိုးုက္သည့္အခါ
မည္သည့္ေနရ တြင္ ္တင္ယုင္သနည္း။
၂ အလင္းတန္းက ဖန္တံုးထသု႔ဝင္သည့္အခါ
မည္သည့္ဘက္သု႔ ယုင္သနည္း။
၃ အလင္းယုင္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ယ ပံုတြင္
အေႂကြေ့္အ း ျမင္ရပံုကု ရွင္းျပပါ။

လုပ္ငန္း (၁၂.၄) ယုင္လင္းတန္းမ း

ပံုတင
ြ ္အလင္းတန္းက ဖန္တံုးတ္္ခုကု
ျဖတ္သန္းေသ အခါ မည္သု႔ယုင္ပံုကု
ျပထ းသည္။
ဖန္တံုး
ဤပံုမ းမွန္မမွန္္္္ေဆးၾကည့္ပါ။

မတ္မ ဥ္းတန္းအတုင္း အလင္းဝင္လွ င္

အလင္းယုင္ျခင္းမရွပါ။ ဟုတ္ပါသလ း။

႐ိုးုက္ေထ င့္ႀကီးေလေလ ယုင္ေထ င့္

ႀကီးေလေလျဖ္္သည္။ ဟုတ္ပါသလ း။

(မွတ္ခ က္။ ယင္းေထ င့္မ းကု မတ္

မ ဥ္းတန္းမွ တုင္းတ ရပါသည္။)

အဓကအခ က္
အလင္းတန္းသည္ ေလမွတျခ းဝတ်ိဳထသု႔ ျဖတ္သန္းလွ င္ မတ္မ ဥ္းတန္းႏွင့္ကပ္လ က္ယုင္သည္။
အလင္းတန္းသည္ ၾကည္လင္ေသ ဝတ်ိဳမွေလသု႔ ျဖတ္သန္းလွ င္ မတ္မ ဥ္းတန္းမွခြ ၍ယုင္သည္။
အခန္း (၁၂) အလင္း ၇၄

၁၂.၅ အျဖၠဴေရ င္အလင္းတန္း ႏွင့ေ

္ ရ င္္ဥ္ျဖ ျခင္း
တ္္ခါတရံမုးရြ ခ န္ ေနပူေသ အခါ ေက င္းကင္ထတြင္ အေရ င္္ံုသက္တန္႔ကု ေတြ႕ျမင္ရသည္။

ေရ င္္ဥ္ျဖ ျခင္း
အလင္းတန္းတ္္ခု သံုးေျမႇ င့္ဖန္တုးံ ကု ျဖတ္သန္းသြ းၿပီး
ျပန္ထက
ြ ္လ ေသ အခါ သက္တန္႔က့သု႔ အေရ င္မ းကု
ေတြ႕ျမင္ရပါသည္။
အျဖၠဴေရ င္အလင္းတန္းသည္ ဖန္တံုးကုျဖတ္သန္းခ န္တင
ြ ္
ယုင္ေ္ င္းၿပီး ျပန္ထက
ြ ္ခ န္တြင္လည္း ယုင္ေ္ င္းသည္။
ထုအခါအျဖၠဴေရ င္အလင္းတန္းသည္ အေရ င္္ံုေရ င္္ဥ္
အျဖ္္သု႔ကြထြက္သြ းသည္။ ဤသည္ကု ေရ င္္ဥ္ျဖ ျခင္း
ဟုေခၚသည္။
ေရ င္္ဥ္ရွ အေရ င္မ းကု ေအ က္ပါအတုင္း အ္ဥ္လုက္
ေတြ႕ရသည္။

အနီ၊ လေမၼ ္၊ အဝါ၊ အ္မ္း၊ အျပ ၊ မနယ္၊ ခရမ္း

လုပ္ငန္း (၁၂.၅) ္ သင္ခန္းထမွ သက္တန္႔ျပ်ိဳလုပ္ရေအ င္

၁ သံုးေျမႇ င့္ဖန္တုံးကု ္ ရြက္အျဖၠဴေပၚတြင္
တင္ၿပီး ခတံျဖင့္အန းတပ္ကု ဆြသ းပါ။
၂ အလင္းလႊတ္ပ္ၥည္းကု ဖန္တံုးရွရ ဘက္သု႔ သံုးေျမႇ င့္ဖန္တံုး
အလင္းလႊတ္ပါေ္။
၃ ေရ င္္ဥ္ကုေသခ ္ြ ေတြ႕ျမင္ရသည္ထ
အလင္းလႊတ္ပ္ၥည္း တည္ေနရ ကုခ န္ညပါ။
ႇ
၄ ္ ရြက္ေပၚတြင္ အျဖၠဴေရ င္အလင္းတန္းအ း
အမွတ္ႏွ္္မွတ္ခ မွတ္ပါ။ ေရ င္္ဥ္၏အနီႏွင့္
ခတံ
ခရမ္းေရ င္အတြက္ အမွတ္မ းခ မွတ္ပါ။
အရ
၅ ္ ရြက္ကုဖယ္လုက္ၿပီး ပံုကုျပည့္္ံုေအ င္
ဆြသ းပါ။

ေမးခြနး္ မ း
၁ သံုးေျမႇ င့္ဖန္တံုးကု ျဖတ္သန္းၿပီးခ န္တြင္ မည္သည့္
အေရ င္သည္ ယုင္ေ္ င္းမႈအမ းဆံုးျဖ္္သနည္း။
မည္သည့္အေရ င္သည္ အနည္းဆံုးယုင္သနည္း။
၂ သက္တန္႔သည္ ေနေရ င္ျခည္၏ အလင္းျဖ ျခင္း
ေရ င္္ဥ္ခုန္္ခုရွေသ ္လည္း တ္္ခုႏွင့္တ္္ခု
ေၾက င့္ျဖ္္ေပၚသည္။ မည္သည့္အလင္းေပါက္
အၾက းတြင္ တ္္သတ္မွတ္ခြျခ းမႈမရွပါ။
ပ္ၥည္းကု ေနေရ င္ျခည္က ျဖတ္သန္းခ့သနည္း။
ေရ င္္ဥ္ျဖ ျခင္း အေၾက င္းအရင္း
အျဖၠဴေရ င္အလင္းတန္းသည္ ေရ င္္ဥ္ခုန္္မ ်ိဳးျဖင့္ဖြ႕္ည္းထ းသည္။
ေရ င္္ဥ္ျဖ ျခင္း အလင္းယုင္ျခင္းေၾက င့္ ျဖ္္ေပၚသည္။
အျဖၠဴေရ င္အလင္းထရွ တခ ်ိဳ႕အေရ င္သည္ တျခ းအေရ င္ထက္ ပု၍အလင္းယုင္သည္။

အဓကအခ က္
အျဖၠဴေရ င္အလင္းတန္းသည္ ေရ င္္ဥ္ခုန္္မ ်ိဳးျဖင့္ဖြ႕္ည္းထ းသည္။
သံုးေျမႇ င့္ဖန္တံုးကု အလင္းတန္းျဖတ္ေသ အခါ ကြထြက္ၾကသည္။ ေရ င္္ဥ္ျဖ ျခင္းဟုေခၚသည္။
အလင္းျဖ ျခင္းျဖ္္ေပၚရျခင္းမွ အလင္းတခ ်ိဳ႕က တျခ းဟ ထက္ ပု၍အလင္းယုင္ေသ ေၾက င့္ျဖ္္သည္။
၇၅ အခန္း (၁၂) အလင္း

၁၂.၆ အေရ င္ကျု မင္ျခင္း

ျပဇ တ္႐ိုးံုမ းတြင္ အေရ င္္ံုမီးေခ င္းျဖင့္ လွပေသ ျမင္ကင
ြ ္းမ း ဖန္တီးၾကသည္။ ဤသု႔ျပ်ိဳလုပ္ရန္ အျဖၠဴေရ င္
အလင္းတန္းေရွ႕တြင္ ္္္ထုတ္ပ္ၥည္း (္္္အ္) ကုထ းရွသည္။

္္္အ္သည္ ပလပ္္တ္္ သု႔မဟုတ္ ဖန္ျဖင့္ျပ်ိဳလုပ္ထ းၿပီး အျဖၠဴေရ င္အလင္းတန္းမွ အေရ င္တခ ်ိဳ႕ကု
ျဖတ္သန္းခြင့ေ
္ ပးၿပီး က န္အေရ င္မ းကု ္ုတ္ယူသည္။ (ေအ က္ပါပံုကုေလ့လ ပါ။)

အျပ ေရ င္္္္အ္ အ္မ္းေရ င္္္္အ္ အနီေရ င္္္္အ္

အျဖၠဴေရ င္အလင္းတန္း

အနီလင္းတန္း
အလင္း္ုတယ
္ ူ
အလင္း္ုတယ
္ ူ အဓကထြက္ရွ
အ္မ္းလင္းတန္း
အဓကထြက္ရွ အလင္း္ုတယ
္ ူ
အျပ လင္းတန္း
အဓကထြက္ရွ
အလင္း္ုတယ
္ ူ

ေမးခြနး္ မ း
၁ အျပ ေရ င္္္္အ္သည္ မည္သည့္အေရ င္မ းကု ျဖတ္သန္းေ္ၿပီး မည္သည္တု႔ကု ္ုတ္ယူသနည္း။
၂ အ္မ္းေရ င္္္္အ္ေရွ႕တြင္ အျပ ေရ င္္္္အ္ကုထ းရွလွ င္ မည္သည့္အေရ င္မ း ထြက္ရွမည္နည္း။
၃ မည္သည့္္္္အ္ႏွ္္ခုကု အတူတကြထ းရွလွ င္ အေရ င္အ းလံုးကု ္ုတ္ယူမည္နည္း။

အလင္းႏွင့္အေရ င္
အျဖၠဴေရ င္ အျဖၠဴေရ င္
အလင္းတန္း အလင္းတန္း

ျမက္ခင္းကုအ္မ္းေရ င္ အျဖ္္ျမင္ရျခင္းမွ ျမက္ခင္းသည္ ေနေရ င္ျခည္မွ အ္မ္းေရ င္အလင္းတန္းကု

ျပန္ကန္ၿပီး က န္အလင္းတန္းမ းကု ္ုတ္ယူေသ ေၾက င့္ျဖ္္သည္။
ျပန္ကန္ထြက္ေသ အလင္းတန္းက သင့္မ က္လံုးထသု႔ေရ က္သည္။

ေမးခြနး္ မ း အျဖၠဴေရ င္

၄ ပံုတင
ြ ္္ ပု႔ပံုးကု အနီေရ င္ေဆးသုတ္ထ းသည္။ ေနေရ င္ေအ က္တြင္ အလင္းတြင္

အဘယ္ေၾက င့္ အနီေရ င္အျဖ္္ ေတြ႕ရေၾက င္းရွင္းျပပါ။

၅ အနက္ေရ င္ပ္ၥည္းသည္ မည္သည့္အေရ င္မ းကု ျပန္ကန္သနည္း။
အနီေရ င္ အ္မ္းေရ င္
အလင္းတြင္ အလင္းတြင္
လုပ္ငန္း (၁၂.၆) အေရ င္မတူပါ
အုပ္္ုထတြင္ ယ ပံုကုေလ့လ ၿပီး အဘယ္ေၾက င့္ ဤသု႔မတူညီ္ြ ေတြ႕ရ
ေၾက င္းေဆြးေႏြးတုင္ပင္ပါ။

အဝါေရ င္၊ အျပ ေရ င္ ္သည့္တျခ း အလင္းေအ က္တြင္လည္း ေတြ႕ရ

မည့္ပံုမ းကု ေဆြးေႏြးတုင္ပင္ပါ။ ေတြ႕ရွခ က္ကု ပံုျဖင့္ေရးဆြမွတ္သ းပါ။

အလင္းမရွသည့္ေနရ တြင္ ေတြ႕ရပံုကုလည္း ခန္႔မွန္းၿပီးမွတ္သ းပါ။

အဓကအခ က္
အေရ င္္္္အ္မ းသည္ တခ ်ိဳ႕အေရ င္မ းကု ျဖတ္သန္းေ္ၿပီး က န္အေရ င္မ းကု ္ုတ္ယူသည္။
အရ ဝတ်ိဳကု အေရ င္မ ်ိဳး္ံုျဖင့္ ေတြ႕ျမင္ရျခင္းမွ ၎တု႔သည္ အေရ င္တခ ်ိဳ႕ကု ျပန္ကန္ၿပီး က န္အေရ င္
မ းကု ္ုတ္ယူေသ ေၾက င့္ ျဖ္္ပါသည္။
အခန္း (၁၂) အလင္း ၇၆

အခန္း (၁၂) ျပန္လန

ွ ေ
္ လ့က င့္ခန္း
၁ ေအ က္ပါ္ ေၾက င္းမ းတြင္ ေပးထ းေသ ္ ရင္းမွ ေဝါဟ ရမ းျဖင့္ ကြက္လပ္မ းကုျဖည့္္ြက္ပါ။
္က းလံုးအပုတ္္လုံးပါရွသည္။

အလင္းပတ္ ကယ
ု ပ
္ င
ု အ
္ လႊတ္ တ္္ဆင့္ခအ
ံ လင္းလႊတ္ပံုရပ္ အရပ္ အလင္းေပါက္

(၁) ေၾကးမံုတြင္ကၽြႏ္ုပ္တု႔၏ ………………… ကုျမင္ရသည္။ [၁]

(၂) သ္္သ း၊ သံ ္သည္တု႔သည္ ………………… ပ္ၥည္းမ းျဖ္္ၾကသည္။ [၁]
(၃) အလင္းအ းျဖတ္သန္းခြင့္ေပးေသ ပ္ၥည္းကု ………………… ပ္ၥည္းဟုေခၚသည္။ [၁]
(၄) ေန၊ ဖေယ င္းတုင္ ္သည္တု႔သည္ ………………… ပ္ၥည္းမ းျဖ္္ၾကသည္။ [၁]
(၅) အလင္းမက ေရ က္ေသ ေနရ ကု ………………… ဟုေခၚသည္။ [၁]

၂ ေက င္းသ းတ္္ဦးသည္ ေၾကးမံုတြင္အလင္းျပန္ပံုကုျပသရန္ ေအ က္ပါအတုင္း ဆြသ းေဖ ္ျပသည္။

ပံုကုကူးဆြပါ။
(၁) သင့္ပံုတြင္ျပန္လင္းတန္းကု ထည့္သြင္းဆြသ းၿပီး ႐ိုးုက္လင္းတန္း၊ ျပန္လင္းတန္းႏွင့္ ေၾကးမံုတု႔ကု
အညႊန္းတပ္ဆင္ပါ။ [၁]
(၂) မတ္မ ဥ္းတန္းတ္္ခုဆြသ းၿပီး အညႊန္းတပ္ဆင္ပါ။ [၁]
(၃) ႐ိုးုက္ေထ င့္ႏွင့္ျပန္္ေထ င့္တု႔ကု I ႏွင့္ R ဟု အညႊန္းတပ္ပါ။ [၂]
(၄) ႐ိုးုက္ေထ င့္၏တန္ဖုးကုတြက္ခ က္ပါ။ [၁]
(၅) ျပန္ေထ င့္၏တန္ဖုးကု အလင္းျပန္ျခင္းနယ မအရ ေဖ ္ထုတ္ပါ။ [၁]

၃ အလင္းသည္ ေလထမွဖန္ထသု႔ ျဖတ္သန္းပံုကု ေအ က္တင

ြ ္ျပထ းသည္။

(၁) အလင္းယုင္ျခင္းဆုသည္မွ အဘယ္နည္း။ [၁]

(၂) အလင္းတန္းသည္ မတ္မ ဥ္းတန္းႏွင့္ ဆက္လ ဥ္း၍ မည္သု႔တမ္းေ္ င္းသြ းသနည္း။ [၁]
(၃) အလင္းတန္းသည္ ေလမွဖန္ထသု႔ မတမ္းေ္ င္းဘ မည္သု႔ျဖတ္ႏုင္သနည္း။ ဆြသ းပါ။ [၁]
(၄) ဖန္မွေလသု႔ အလင္းတန္း ျဖတ္သန္းပံုကု ဆြသ းပါ။ [၁]

၄ အျဖၠဴေရ င္အလင္းတန္းသည္ သံုးေျမႇ င့္ဖန္တံုးကုျဖတ္သန္းေသ အခါ ေရ င္္ဥ္ခုန္္ခုအျဖ္္ ကြထြက္သည္။

(၁) မည္သည့္အေရ င္သည္ အမ းဆံုးတမ္းေ္ င္းသနည္း။ [၁]
(၂) အဝါေရ င္ႏွင့္အျပ ေရ င္ၾက းတြင္ မည္သည့္အေရ င္ရွသနည္း။ [၁]
(၃) အျပ ေရ င္အ႐ိုးုပ္က းေပၚသု႔ အျပ ေရ င္ႏွင့္အနီေရ င္ အလင္းတန္းမ းက ေရ က္လွ င္ မည္သု႔
ေတြ႕ရမည္နည္း။ သင့္အေျဖအတြက္ ရွင္းလင္းခ က္ေပးပါ။ [၂]
၇၇ အခန္း (၁၃) သံလုက္

၁၃.၁ သံလက
ု ႏ
္ ွင့္ သံလက
ု ပ
္ ္ၥညး္
သင္သံလုက္ႏွင့္ က္ းဖူးပါလမ့္မည္။ သံလုက္သည္ အေရးပါသည္။

သံလုက္ေခ င္း ျမင္ခြ ပံုသံလုက္ သဘ ဝသံလုက္

ထ ဝရသံလက
ု သ
္ ည္ သံလုက္ဂုဏ္သတ အၿမပုင္ဆုင္ေသ အရ ဝတ်ိဳကု ဆုလုပါသည္။
ထ ဝရသံလုက္ကု ပံုသဏၭ န္အမ ်ိဳးမ ်ိဳးႏွင့္ ေတြ႕ရပါသည္။ (အထက္ပံုမ း)
သဘ ဝမွရရွေသ သံလုက္သည္ မဂၢနက္တုက္ဟုေခၚေသ ပ္ၥည္းျဖ္္ပါသည္။

လုပ္ငန္း (၁၃.၁-က) သံလုက္ပ္ၥည္းႏွင့္ သံလုက္မဟုတ္ေသ ပ္ၥည္း

သံလုက္ကဆြငင္ႏုင္ေသ ပ္ၥည္းမ းကု သံလက
ု ပ
္ ္ၥညး္ ဟုေခၚသည္။ သံလုက္ပ္ၥည္းဟုဆုလွ င္
သတ်ိဳပ္ၥည္းမ းကု ျမင္ေယ င္တတ္ၾကသည္။ သတ်ိဳပ္ၥည္းအ းလံုးကု သံလုက္ဆြငင္ပါသလ း။
ထ ဝရသံလုက္ေခ င္းတ္္ခုျဖင့္ ္္္ေဆးၾကည့္ၿပီး အုပ္္ုခြျခ းပါ။

လုပ္ငန္း (၁၃.၁-ခ) သံလုက္အခ င္းခ င္း ဆြငင္အ းတူသလ း။

တခ ်ိဳ႕ထ ဝရသံလုက္မ းက တျခ းထ ဝရသံလုက္မ းထက္ ဆြငင္အ းပု၍ေက င္းမြန္သည္။

ထ ဝရသံလုက္ ၃ ခု ကုယူ၍ ႏႈင္းယွဥ္ၾကည့္ပါ။ မည္သု႔္မ္းသပ္မည္ကု ေဆြးေႏြးတုင္ပင္ၿပီး မည္သည္က

အ းအေပ ့ဆုးံ ၊ မည္သည္က အ းေက င္းဆံုး ျဖ္္ေၾက င္းေဖ ္ျပပါ။

သံလုက္ပ္ၥည္း တခ ်ိဳ႕အမည္မ းမွ

သံ၊သံမဏ၊နီကယ္၊ကုေဘ ့ႏွင့္ သံလုက္္က္
နီယုဒီမီယမ္ တု႔ျဖ္္ၾကသည္။
ဒန္ႏွင့္တင္း က့သု႔သတ်ိဳမ းသည္ သံမဏဗူး
သံလုက္ပ္ၥည္း မဟုတ္ၾကပါ။
ည ဘက္တင
ြ ္ သံမဏဗူးမ းကု
ဒန္ဗူးမ းမွ ခြထုတ္ရ တြင္ သံလုက္ ဗူးမ း ဒန္ဗူး
အသံုးျပ်ိဳပံုကု ျပထ းပါသည္။

ေမးခြနး္ မ း

၁ သံလုက္၏အသံုးဝင္ပံု တခ ်ိဳ႕ကုေဖ ္ျပပါ။

၂ သံလုက္ဂုဏ္သတရွေသ သတ်ိဳ ေလးမ ်ိဳး အမည္မ းကု ေဖ ္ျပပါ။
၃ သံလုက္ဂုဏ္သတမရွေသ သတ်ိဳ ႏွ္မ
္ ်ိဳး အမည္မ းကု ေဖ ္ျပပါ။
၄ သံုး္ြၿပီးအေအးဗူး၊ ဆီသြပ္ဗူးမ းကု ျပန္လည္လည္ပတ္သံုး္ြသင့္သည္။ ္က္႐ိုးံုသု႔ေရ က္ရွလ ေသ
ဗူးခြံမ းမွ သံမဏဗူးႏွင့္ ဒန္ဗူးတု႔ကု မည္သု႔သီးသန္႔္ီ ခြထုတ္ေၾက င္းတင္ျပပါ။

အဓကအခ က္
သံလုက္ဂုဏ္သတ အၿမပုင္ဆုင္ေသ သံလုက္ကု ထ ဝရသံလုက္ ဟုေခၚသည္။
ထ ဝရသံလုက္က ဆြငင္ႏုင္ေသ ပ္ၥည္းမ းကု သံလုက္ပ္ၥည္း ဟုေခၚသည္။
သံ၊သံမဏ၊နီကယ္၊ကုေဘ ့ႏွင့္ နီယုဒီမီယမ္ တု႔သည္ သံလုက္ပ္ၥည္းမ း ျဖ္္ၾကသည္။
ဒန္ႏွင့္တင္း တု႔သည္ သံလုက္ပ္ၥည္းမ း မဟုတ္ပါ။
အခန္း (၁၃) သံလုက္ ၇၈

၁၃.၂ သံလက
ု အ
္ းႏွင့္ သံလက
ု ဝ
္ င္႐ိုးးု ္ြနး္
သံလုက္က သံလုက္ပ္ၥည္းမ းကု ဆြငင္ျခင္းဟ သံလက
ု အ
္ းေၾက င့္ျဖ္္သည္။

္တီးတံုး

ေျမ က္

သံလုက္ေခ င္း၏အ္ြန္းႏွင့္ ပု၍နီး္ပ္လွ င္ အ းသက္ေရ က္ေၾက င္း ပုမုသသ ပါသည္။

သံလုက္၏အ္ြန္းမ းကု သံလက
ု ဝ
္ င္႐ိုးးု ္ြနး္ မ း ဟုေခၚပါသည္။
သံမဏတံုးတ္္တံုးကု တြေလ င္းခ ထ းပါက အ္ြန္းတ္္ဖက္သည္ ကမ ၻ၏ေျမ က္ဝင္႐ိုးုး္ြန္းသု႔ အၿမ
လွည့္ေနပါသည္။ ေျမ က္ဘက္သု႔ လွည့္ေနေသ သံလုက္၏အ္ြန္းသည္ ေျမ က္ဝင္႐ိုးးု ္ြနး္ (N) ျဖ္္ၿပီး
ေတ င္ဘက္သု႔ လွည့္ေနေသ အ္ြန္းသည္ ေတ င္ဝင္႐ိုးးု ္ြနး္ (S) ျဖ္္သည္။
မ ်ိဳးတူဝင္႐ိုးုး္ြန္းမ း (Nႏွင့္N၊ Sႏွင့္S) တြန္းကန္ၾကၿပီး မ ်ိဳးကြဝင္႐ိုးုး္ြန္းမ း (Nႏွင့S
္ ) ဆြငင္ၾကသည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ ဒုတယပံုရွ သံလုက္မ းအနက္ မည္သည့္တက
ု႔ တြန္းကန္ေနၿပီး မည္သည္တု႔က ဆြငင္ေနသနည္း။
၂ ေအ က္ပါကြက္လပ္မ းတြင္ “တြန္းကန္သည္”၊ “ဆြငင္သည္” တက
ု႔ ုမွန္ကန္္ြ ျဖည့္ပါ။
(၁) ေျမ က္ဝင္႐ိုးုး္ြန္းႏွင့္ ေျမ က္ဝင္႐ိုးုး္ြန္း ေတြ႕လွ င္ သံလုက္ႏွ္္ခု …………………………။
(၂) ေျမ က္ဝင္႐ိုးုး္ြန္းႏွင့္ ေတ င္ဝင္႐ိုးုး္ြန္း ေတြ႕လွ င္ သံလုက္ႏွ္္ခု …………………………။
(၃) ေတ င္ဝင္႐ိုးုး္ြန္းႏွင့္ ေတ င္ဝင္႐ိုးုး္ြန္း ေတြ႕လွ င္ သံလုက္ႏွ္္ခု …………………………။

လုပ္ငန္း (၁၃.၂-က) ဘယ္အ္ြန္းက ဘယ္ဝင္႐ိုးုး္ြန္းလ

သံလုက္ေခ င္းတ္္ခုကုယူပါ။ ္ ရြက္ျဖင့္ရ္္ပတ္ၿပီး ထုတ္ပုးပါ။ တျခ းအုပ္္ုကုေပး၍ ယင္းအုပ္္ုမွ္ ရြက္
ပတ္ထ းေသ သံလုက္ေခ င္းကုယူပါ။ မည္သည့္အ္ြန္းက မည္သည့္ဝင္႐ိုးုး္ြန္းျဖ္္သည္ကု ္မ္းသပ္ၿပီး
္ ရြက္ေပၚတြင္ သေကာၤတမွတ္သ းပါ။ သင့္အေျဖမွန္မမွန္ ္ ရြက္ကုျပန္ျဖည္ၾကည့္ပါ။

လုပ္ငန္း (၁၃.၂-ခ) သံလုက္တ္္ခုျပ်ိဳလုပ္ရေအ င္

၁ သံလုက္မဟုတ္ေသ သံေခ င္းတ္္ေခ င္းကု ္ းပြေပၚတြင္ တင္ထ းပါ။
၂ သံလုက္ေခ င္း၏ ဝင္႐ိုးုး္ြန္းတ္္ဖက္တည္းျဖင့္
သံေခ င္းကု အႀကမ္ႀကမ္ပြတ္ျခ္္ပါ။
မွတ္ခ က္။ ။ ျခ္္သည့္လ းရ တူပါေ္။

ေမးခြနး္ မ း
ပြတ္ျခ္္ျခင္း
(က) သံလုက္ျဖ္္မျဖ္္ မည္သု႔္္္ေဆးႏုင္
သနည္း။
သံေခ င္း ေတ င္ဝင္႐ိုးုးျဖ္္မည့္အ္ြန္း
(ခ) ထုသံေခ င္းပံုကု ဆြသ း၍ ဝင္႐ိုးုး္ြန္းမ း
ထည့္သြင္းေဖ ္ျပပါ။

အဓကအခ က္
သံလုက္တ္္ခုတင
ြ ္ ေျမ က္ဝင္႐ိုးုး္ြန္း (N) ႏွင့္ ေတ င္ဝင္႐ိုးုး္ြန္း (S) ဟူ၍ရွပါသည္။
မ ်ိဳးတူဝင္႐ိုးုး္ြန္းမ း တြန္းကန္ၾကၿပီး မ ်ိဳးမတူဝင္႐ိုးုး္ြန္းမ း ဆြငင္ၾကသည္။
သံလုက္မဟုတ္ေသ သံေခ င္းကု သံလုက္ဝင္႐ိုးုး္ြန္းတ္္ဖက္ျဖင့္ ပြတ္ျခ္္ျဖင္းျဖင့္ သံလုက္ျဖ္္ေအ င္
ျပ်ိဳလုပ္ႏု္င္သည္။
၇၉ အခန္း (၁၃) သံလုက္

၁၃.၃ သံလက
ု ္
္ က္ကင
ြ း္
သံလုက္သည္ အ းသက္ေရ က္ရန္ အရ ဝတ်ိဳကု ထ္ရ မလုပါ။ သံလုက္ပတ္ပတ္လည္တင
ြ ္ သံလက
ု ္
္ က္ကင
ြ း္
ရွေန၍ ္က္ကြင္းထသု႔ အရ ဝတ်ိဳေရ က္ရွလွ င္ အ းတက္ေရ က္ပါသည္။

သံလက
ု ္္က္ကြငး္ ၏ပံုသဏၭ န္
သံလုက္္က္ကင
ြ ္းကု မျမင္ရပါ။
သံလုက္္က္ကင
ြ ္းကု ္က္ကင
ြ ္း
မ ဥ္းမ းျဖင့္ဆြသ းေဖ ္ျပသည္။
ျမ းသည္အၿမတေ္ ေျမ က္မွ
ေတ င္သု႔ဦးတည္သည္။
မ ဥ္းမ းနီးကပ္ေသ ေနရ တြင္
အ းအမ းဆံုးျဖ္္သည္။

သံလုက္
အမ္ေျမႇ င္
ငယ္မ း ေမးခြနး္ မ း
၁ သံလုက္္က္ကင
ြ ္းမ ဥ္းျပပံုတင
ြ ္ သံလုက္္က္ကင
ြ ္း၏
အ းအေက င္းဆံုး ေနရ မ းကုေဖ ္ျပပါ။
၂ သံလုက္္က္ကင
ြ ္းျပဓ တ္ပံုႏွင့္ မ ဥ္းျပပံုတု႔ကု ႏႈင္းယွဥ္ပါ။

လုပ္ငန္း (၁၃.၃) သံလုက္္က္ကင

ြ ္း၏ ပံုသဏၭ န္ကုေလ့လ ျခင္း
၁ သံလုက္ေခ င္းတ္္ခုကု ္ ရြက္ေအ က္တင
ြ ္ထ းရွပါ။ ္ ရြက္ကု ျပန္႔ေနပါေ္။ ္ ရြက္အေပၚသု႔ သံမႈန္
သံမ္မ းကု ျဖန္႔က လုက္ပါ။ သတျပ်ိဳရန္။ ။ မ က္လုးံ ထမဝင္မေ္ရန္။ ေတြ႕ရွပံုကု ဆြသ းပါ။
၂ သံလုက္ေခ င္းတ္္ခု၏ အ္ြန္းတ္္ဘက္မွေန က္တ္္ဘက္သု႔ သံလုက္အမ္ေျမႇ င္ငယ္မ းျဖင့္ သံလုက္
္က္ကြင္းမ ဥ္းမ းကု ရွ ေဖြေ့လလ ႏုင္သည္။ (တတယပံ)ု
၃ သံလုက္ေခ င္းႏွ္္ေခ င္းကု အခ င္းခ င္းဆြငင္သည့္ အေနအထ းတြင္ထ းရွပါ။
၎တု႔အၾက းတြင္ သံလုက္္က္ကင
ြ ္း မည္သည့္ပံုသဏၭ န္ ရွေၾက င္းကု ္မ္းသပ္ေလ့လ ပါ။
၄ အဆင့္ ၃ အတင
ု ္း အခ င္းခ င္းတြန္းကန္သည့္ အေနအထ းျဖင့္ ္မ္းသပ္ေလ့လ ပါ။

ကကမ ၻေျမႀကီး၏ သံလုက္္က္ကြင္း

ပထဝီေျမ က္ဝင္႐ိုးုး္ြန္း ကၽြႏ္ုပ္တု႔သည္ သံလက
ု အ
္ မ္ေျမႇ င္ကု အသံုးျပ်ိဳ၍
သံလုက္
သံလုက္ တည္ေနရ မ းကု ရွ ေဖြၾကပါသည္။
ေျမ က္ဝင္
အမ္ေျမႇ င္ သံလုက္အမ္ေျမႇ င္ထရွ အပ္ေခ င္းသည္ အၿမတေ္
႐ိုးုး္ြန္း
ေျမ က္ႏွင့္ေတ င္ကု ေဖ ္ျပပါသည္။
ဤသု႔ျဖ္္ရျခင္းမွ ကမ ၻေျမႀကီးတြင္ သံလုက္္က္ကြင္း
ရွေနျခင္းေၾက င့္ျဖ္္သည္။

ေမးခြနး္ မ း
၃ ပံုတင
ြ ္ကမ ၻေျမႀကီးထရွ ္တ္ကူးယဥ္သံလုက္တင
ြ ္
ေတ င္ဝင္႐ိုးုး္ြန္းသည္ အဘယ္ေၾက င့္ ေျမ က္
ဘက္သု႔လွည့္ေနသည္ဟု ထင္ပါသနည္း။ ရွင္းျပပါ။

အဓကအခ က္
သံလုက္ပ္ၥည္းမ းေပၚ အ းသက္ေရ က္ေသ သံလုက္၏ပတ္ပတ္လည္တြင္ သံလုက္္က္ကင
ြ ္းရွသည္။
သံလုက္္က္ကင
ြ ္းမ ဥ္းမ းသည္ ္က္ကြင္း၏ဦးတည္ဘက္ႏွင့္အ းတု႔ကု ျပသသည္။
ကမ ၻေျမႀကီးသည္ ကုယ္ပုင္သံလုက္္က္ကင
ြ ္းတ္္ခု ပုင္ဆုင္သည္။
အခန္း (၁၃) သံလုက္ ၈ဝ

၁၃.၄ လွ ပ္္္္သလ
ံ က
ု ္
ဒုတယသံလုက္အမ ်ိဳးအ္ းမွ လွ ပ္္္္သလ
ံ က
ု ္ ျဖ္္သည္။ လွ ပ္္္္သံလုက္တြင္ ထ ဝရသံလုက္က့သု႔ သံလုက္
ဂုဏ္သတအၿမမရွပါ။ လုအပ္သလု အေျပ င္းအလျပ်ိဳလုပ္ႏုင္သည္။

လွ ပ္္္္သံလုက္တြင္ လွ ပ္္္္ကုအသံုးျပ်ိဳၿပီး လုအပ္သလု အပတ္၊အဖြင့္ျပ်ိဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ သံလုက္ဂုဏ္သတ

ထ းရွမရွျပ်ိဳလုပ္ႏုင္သည္။

လုပ္ငန္း (၁၃.၄-က) လွ ပ္္္္သံလုက္တ္္ခုျပ်ိဳလုပ္ရေအ င္

၁ ဝုင္ယ ႀက်ိဳးတ္္ေခ င္းကု ခတံကုအသံုးျပ်ိဳ၍ ရ္္ေခြပါ။
လွ ပ္္ီး
ၿပီးလွ င္ခတံကုဖယ္ထုတ္ပါ။
၂ ဓ တ္ခ သု႔မဟုတ္ ဗု႔အ းနည္းလွ ပ္္္္ပင္ရင္းတ္္ခႏ
ု ွင့္
ဝုင္ယ ႀက်ိဳးတု႔ကု ဆက္သြယ္ပါ။
၃ သံလုက္အမ္ေျမႇ င္ကု ႀက်ိဳးေခြအနီးသု႔ယူေဆ င္ပါ။ လွ ပ္္္္ပင္ရင္း လွ ပ္္္္သံလုက္
သံလုက္္က္ကင
ြ ္းကု ရွ ေတြ႕ပါသလ း။ ဓ တ္ခ (ဓ တ္ခ)
သု႔မဟုတ္ လွ ပ္္္္ပင္ရင္းႏွင့္ မဆက္သယ
ြ ္ေတ ့လွ င္
မည္သု႔ျဖ္္သြ းသနည္း။
၄ ဓ တ္ခ သု႔မဟုတ္ လွ ပ္္္္ပင္ရင္းကု ေျပ င္းျပန္
အေနအထ းထ းရွၿပီး ထပ္မံ္မ္းသပ္ၾကည့္ပါ။

ေမးခြနး္ မ း
၁ လွ ပ္္္္သံလုက္ႏွင့္ ထ ဝရသံလုက္တု႔၏ ကြ ျခ းခ က္ ၂ ခ က္ကုေဖ ္ျပပါ။
၂ လွ ပ္္္္သံလုက္ကု မည္သု႔အပတ္၊အဖြင့္ ျပ်ိဳလုပ္ႏုင္သနည္း။
၃ ပံုတင
ြ ္က းအေဟ င္းမ းကု သယ္ယူပု႔ေဆ င္ရန္ ကရန္းက း၏ထပ္တြင္
လွ ပ္္္္သံလုက္ကု တပ္ဆင္ထ းသည္။ အဘယ္ေၾက င့္လွ ပ္္္္သံလုက္
အသံုးျပ်ိဳေၾက င္းရွင္းျပပါ။

လွ ပ္္္္သံလုက္တ္္ခုကု ပုမုအ းေက င္းေ္ရန္ ႀက်ိဳးေခြ၏ အလယ္တင

ြ ္
အူတင
ု တ
္ ္္ခု ထည့္သင
ြ ္းႏုင္သည္။ အူတုင္ကု သံျဖင့္ျပ်ိဳလုပ္ထ းသည္။
သံသည္သံလုက္ပ္ၥည္းျဖ္္ၿပီး ႀက်ိဳးေခြထသ႔လ
ု ွ ပ္္ီးျဖတ္သန္းေသ ္ သံလုက္
သတရွသြ းၿပီး လွ ပ္္္္သံလုက္၏္က္ကြင္းကု ပုမုအ းေက င္းေ္သည္။

ေမးခြနး္ မ း
၃ အူတုင္ကုသံျဖင့္ျပ်ိဳလုပ္ၿပီး သ္္သ းျဖင့္မျပ်ိဳလုပ္ရျခင္းကု သင္မည္သု႔ထင္သနည္း။ ရွင္းျပပါ။

လုပ္ငန္း (၁၃.၄-ခ) လွ ပ္္္္သံလုက္ျဖင့္ ္မ္းသပ္ခ က္ျပ်ိဳလုပ္ျခင္း

၁ လုပ္ငန္း ၁၃.၄-က တြင္ ျပ်ိဳလုပ္ခ့ေသ လွ ပ္္္္သံလုက္ျဖင့္ ္ကၠၠဴညႇပ္ကလ္္ကု မ,ႏုင္ျခင္းရွမရွ္္္ေဆးပါ။
၂ လွ ပ္္ီးမရွေတ ့လွ င္ မည္သု႔ျဖ္္သြ းသနည္း။
၃ သံအူတုင္ထည့္ၿပီး ္မ္းသပ္ၾကည့္ပါ။

အဓကအခ က္
လွ ပ္္္္သံလုက္ကု ဝုင္ယ ႀက်ိဳးေခြျဖင့္ ျပ်ိဳလုပ္ထ းၿပီး လွ ပ္္ီးျဖတ္သန္းႏုင္သည္။
လွ ပ္္္္သံလုက္တြင္ သံအူတုင္ထည့္ျခင္းျဖင့္ ပုမုအ းေက င္းေအ င္ ျပ်ိဳလပ
ု ္ႏုင္ပါသည္။
၈၁ အခန္း (၁၃) သံလုက္

၁၃.၅ ပမ
ု အ
ု းေက င္းေသ လွ ပ္္္္သလ
ံ က
ု ္
လွ ပ္္္္သံလုက္မ းကု သက္ဆုင္ရ လုပ္ငန္းတြင္ အသံုးျပ်ိဳႏုင္ရန္ သင့္ေလ ္ေသ အ းမ း ရွရပါလမ့္မည္။

လွ ပ္္္္သံလုက္ကု ပုမုအ းေက င္းေအ င္ ျပ်ိဳလုပ္ႏုင္သည့္နည္းလမ္း တ္္နည္းကုေဖ ္ျပခ့ၿပီ။

ႀက်ိဳးေခြ၏အလယ္တြင္ သံအူတုင္တ္္ခုထည့္ျခင္းျဖ္္သည္။
ႀက်ိဳးေခြ၏အရ္္ကု ပုမုမ းျပ းေအ င္ လုပ္ေဆ င္ျခင္းျဖင့္လည္း ျပ်ိဳလုပ္ႏုင္သည္။ ဝုင္ယ ႀက်ိဳးပုမုရွည္သျဖင့္
လွ ပ္္ီးျဖတ္သန္းမႈ ပုမုၾက ျမင့္သည္။
လွ ပ္္ီးပမ ဏပုမုႀကီးမ းေအ င္ လုပ္ေဆ င္ျခင္းျဖင့္လည္း ျပ်ိဳလုပ္ႏုင္သည္။ ဓ တ္ခႏွ္္လံုးကု တ္္ဖက္
တည္း္ီ တ္္ဆက္တည္း ဆက္သယ
ြ ္ၿပီး အသံုးျပ်ိဳႏုင္သည္။ လွ ပ္္ီးပမ ဏကု အမ္မတ
ီ ေခၚ လွ ပ္္းီ တင
ု း္
ကရယ ျဖင့္ တုင္းတ ႏုင္သည္။ လွ ပ္္ီး၏ယူန္္မွ အမ္ပီယ (A) ျဖ္္သည္။

အရ္္ပုမ းေသ
ႀက်ိဳးေခြ၏လွ ပ္္္္
သံလုက္အ း
ပုမုႀကီးမ းသည္။

ဓ တ္ခႏွ္္လံုးႏွင့္ ဆက္သြယ္ထ းေသ ႀက်ိဳးေခြ၏

လွ ပ္္္္သံလုက္အ း ပုမုႀကီးမ းသည္။

လုပ္ငန္း (၁၃.၅) ပုမုအ းေက င္းေသ လွ ပ္္္္သံလုက္တ္္ခု ျပ်ိဳလုပ္ျခင္း

လုပ္ငန္း ၁၃.၄-ခ တြင္ လွ ပ္္္္သံလုက္၏အ းကု ္ကၠၠဴညႇပ္ကလ္္ျဖင့္ ္မ္းသပ္ႏုင္ပံုကု ေတြ႕ခ့ၿပီးျဖ္္သည္။

ဤလုပ္ငန္းတြင္ လွ ပ္္္္သံလုက္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသ အေၾက င္းအရ မ း မွန္မမွန္ကု္္္ေဆးဖု႔ မွ တေသ

္မ္းသပ္ခ က္မ း ျပ်ိဳလုပ္ရမည္ျဖ္္သည္။

ႀက်ိဳးေခြအရ္္ပုမ းလွ င္ လွ ပ္္္္သံလုက္အ းပုေက င္းသည္။

လွ ပ္္ီးပမ ဏပုမ းလွ င္ လွ ပ္္္္သံလုက္အ းပုေက င္းသည္။

အဖြ႕လုက္ေဆြးေႏြးပါ။ ္မ္းသပ္ခ က္မျပ်ိဳလုပ္မီ ဆရ ႏွင့္တုင္ပင္ပါ။

ေမးခြနး္ မ း

၁ ေမႏၵီက လွ ပ္္္္သံလုက္ႏွ္္ခု တည္ေဆ က္ခ့သည္။ ပထမတ္္ခုကု ၁ဝ ရ္္ႏွင့္ ေန က္တ္္ခုကု ၂ဝ ရ္္ျဖင့္

ျပ်ိဳလုပ္ခ့သည္။ ပထမတ္္ခုတင
ြ ္ ဓ တ္ခတ္္လံုးႏွင့္ ဒုတယတ္္ခုတြင္ ႏွ္္လံုးအသံုးျပ်ိဳခ့သည္။

ဒုတယလွ ပ္္္္သံလုက္က ပုမုအ းေက င္းေၾက င္း သူမ ေတြ႕ခ့သည္။ သူမ၏ေက က္ႏုတ္ခ က္မွ
“အရ္္ပုမ းျခင္း ႏွင့္ လွ ပ္္ီးအ းပုမ းျခင္းက လွ ပ္္္္သံလုက္ကု ပုမုအ း ေက င္းေ္သည္” ျဖ္္သည္။
(၁) သူမ၏ေက က္ႏုတ္ခ က္ မွန္ကန္သည္ဟု ေသခ ္ြ မေျပ ႏုင္ေၾက င္း ရွင္းလင္းပါ။
(၂) ္မ္းသပ္ခ က္ကု ပုမုေက င္းမြန္ေ္ရန္ မည္သ႔ျု ပ်ိဳျပင္ႏုင္သနည္း။ ေဖ ္ျပပါ။

အဓကအခ က္
ႀက်ိဳးေခြအရ္္ႏွင့္ လွ ပ္္ီးပမ ဏတု႔ပုမ းလွ င္ လွ ပ္္္္သံလုက္ အ းပုေက င္းေအ င္ ျပ်ိဳလုပ္ႏုင္သည္။
အခန္း (၁၃) သံလုက္ ၈၂

အခန္း (၁၃) ျပန္လန

ွ ေ
္ လ့က င့္ခန္း
၁ ပံုတင
ြ ္ကပ္လ က္ထ းရွေသ သံလုက္အတြသံုးတြ A, B ႏွင့္ C တ႔က
ု ုျပသထ းသည္။

(၁) ပံုမ းကုကူးဆြၿပီး သံလုက္အ းမ းကု ထည့္သြင္းေဖ ္ျပပါ။ [၃]

(၂) မည္သည္တု႔က ဆြငင္ၾကၿပီး မည္သည္တု႔က တြန္းကန္ၾကေၾက င္း ေရးသ းပါ။ [၃]

၂ ေအ က္တင
ြ ္လွ ပ္္ီး ၁ A ္ီးဝင္ေနေသ လွ ပ္္္္သံလုက္သံုးခု A, B ႏွင့္ C တ႔က
ု ု ျပသထ းသည္။

သံအူတုင္

(၁) သံလုက္ B သည္ A ထက္ ပု၍အ းေက င္းေၾက င္း ရွင္းျပပါ။ [၁]
(၂) သံလုက္ C သည္ A ထက္ ပု၍အ းေက င္းေၾက င္း ရွင္းျပပါ။ [၁]

၃ ေအ င္ခုင္သန္႔သည္ သံလု္က္္က္ကြင္းက သံထည္ကုျဖတ္သန္းႏုင္ျခင္း ရွမရွကု္မ္းသပ္ခ့သည္။

(၁) ပံု A တြင္ ေအ င္ခင

ု ္သန္႔၏ ေတြ႕ရွခ က္ကု ေရးသ းေဖ ္ျပပါ။ [၁]
(၂) ပံု B တြင္ ေအ င္ခုင္သန္႔၏ ေတြ႕ရွခ က္ကု ေရးသ းေဖ ္ျပပါ။ [၂]
(၃) ဤ္မ္းသပ္ခ က္မွ ေအ င္ခုင္သန္႔သည္ မည္သည့္ေက က္ႏုတ္ခ က္ ခ မွတ္ႏုင္သနည္း။
္ တ္္ေၾက င္းေရးသ းေဖ ္ျပပါ။ [၂]
(၄) သံလုက္္က္ကင
ြ ္းက ္ကၠၠဴထည္ကု ျဖတ္သန္းႏုင္ျခင္းရွမရွကု ္မ္းသပ္ရန္ ဤ္မ္းသပ္ခ က္အ း
မည္သု႔ျပ်ိဳျပင္ေျပ င္းလႏုင္သနည္း။ [၁]
၈၃ ေန က္ဆက္တြ

အတင
ု း္ အတ ႏွင့္ ကရယ မ း
မွန္ကန္တက မႈရွျခင္း
သပၸံေလ့လ ရ တြင္ အတုင္းအတ မ းကု ျပ်ိဳလုပ္ၾကရပါသည္။
အတုင္းအတ မ းကု ကရယ မ းအသံုးျပ်ိဳ၍ ျပ်ိဳလုပ္ၾကပါသည္။
ဤသု႔ျပ်ိဳလုပ္သည့္အခါ တတ္ႏုင္သမွ မွနက
္ န္တက ဖ႔လ
ု ုအပ္သည္။
ထုမွသ ္တ္ခ ယံုၾကည္ရၿပီး မွန္ကန္ေသ ေက က္ႏုတ္ခ က္ကု ခ မွတ္ႏုင္မည္ျဖ္္သည္။

ကရယ ေရြးခ ယ္မႈ

အသံုးျပ်ိဳမည့္ကရယ
အတု္င္းအတ မ းအ း မွန္ကန္တက မႈရွေ္ဖု႔ အသံုးျပ်ိဳမည့္ကရယ မွန္ကန္ဖု႔လုအပ္သည္။

ဥပမ (၁) ေရ၏ထုထည္ ၅ဝ cm3 ကု တုင္းတ လုသည္။ ထုအခါ ၅ဝ cc ျခင္တယ

ြ ္ဖန္တုင္ အသံုးျပ်ိဳျခင္းထက္
၁ဝဝ cc ျခင္တယ
ြ ္ဖန္တု္င္ အသံုးျပ်ိဳျခင္းက ပု၍မွန္ကန္ တက မႈေပးလမ့္မည္။ ထုနည္းတူ ၁ဝဝဝ cc
ျခင္တယ
ြ ္ဖန္တုင္ အသံုးျပ်ိဳျခင္းသည္ ၁ဝဝ cc ျခင္တြယ္ဖန္တုင္ အသံုးျပ်ိဳျခင္းက့သု႔ မွန္ကန္တက မႈ
မေပးႏုင္ပါ။ အဘယ္ေၾက င့္ဆုေသ ္ ၅ဝ သည္ ၁ဝဝဝ ၏ အ္တ္အနည္းငယ္သ ရွေသ ေၾက င့္
ျဖ္္ပါသည္။

ဥပမ (၂) အ႐ိုးုပ္က းတ္္ခု၏ ၁ မီတ အကြ ကု သြ းရန္ၾက ခ န္ကု တုင္းတ လုသည္။ အခ န္ကုတုင္းတ ရန္
တုင္ကပ္န ရီ အသံုးျပ်ိဳျခင္းသည္ လြန္္ြ ညံ့ဖ င္းေသ ဆံုးျဖတ္ခ က္ျဖ္္သည္။ အခ န္မွတ္ကရယ ကု
အသံုးျပ်ိဳႏုင္သည္။ သု႔ေသ ္ကရယ ၏ခလုတ္ကု ္မွတ္ႏွင့္ဆံုးမွတ္တု႔တင
ြ ္ ႏွပ္ရမည့္အခ န္ေၾက င့္
အနည္းငယ္လြမွ းမႈွရွႏုင္သည္။ အထူးသျဖင့္ အကြ အေဝးတုေတ င္းၿပီး အလြန္လ င္ျမန္ေသ
အရ ၏ၾက ခ န္ကု တုင္းတ ရ တြင္ ေတြ႕ရတတ္သည္။ ထုအခါေအ က္ပါအတုင္း အလင္းျဖတ္
မွတ္တမ္းတင္ ကရယ ကု အသံုးျပ်ိဳႏုင္သည္။ ၎သည္္ကၠန္႔၏တ္္္တ္တ္္ပုင္းထပင္ အခ န္ကု
ေဖ ္ျပႏုင္သည္။

အလင္းျဖတ္ အခ န္မွတ္
ေ္ င့္တုင္ ကရယ

ကရယ အသံုးျပ်ိဳပံု
ကရယ ကုအသံုးျပ်ိဳသည့္အခါတြင္လည္း ေသခ ၍မွန္ကန္ေသ နည္းလမ္းမ းျဖင့္ အသံုးျပ်ိဳရပါမည္။

ေအ က္ပါဥပမ မ းကုေလ့လ ၿပီး မွန္ကန္မႈရွလ ေအ င္ မည္သု႔ေျပ င္းလတုင္းတ သင့္ပံုကု ရွင္းလင္းတင္ျပပါ။

ဥပမ (၁)
ေန က္ဆက္တြ ၈၄

ဥပမ (၂)

လျခမ္းပံု
အခ ်ိဳင့္

ဥပမ (၃)

ဥပမ မွ းယြငး္ မႈျဖ္္ေ္ေသ အခ က္ မည္သ႔ျု ပ်ိဳျပင္ႏုငပ

္ ုံ
(၁) အရြက္၏အ္ြန္းတ္္ဖက္သည္ ေပတံ၏သုည အ္ြန္းမ းကုတတ္ႏုင္သမွ ေပတံ၏အမွတ္မ း
အမွတ္ႏွင့္ တ္္တန္းက ေနသည္ဟု ထင္ရေသ ္ ႏွင့္အနီးကပ္ဆံုးတြင္ ထ းရွၿပီးတုင္းတ ရမည္။
လည္း အနည္းငယ္လြေနသည္။

(၂) ေဘးမွေ္ င္း၍ၾကည့္သည့္အခါ အရည္၏မ က္ႏွ အရည္မ က္ႏွ ျပင္ႏွင့္ သင့္မ က္လံုးတု႔ကု
ျပင္သည္ 48 အမွတ္ႏွင့္ တန္းေနသည္ဟု ေရျပင္ညီအတုင္း ထ းရွၿပီးဖတ္႐ိုးႈရမည္။
ထင္ရပါသည္။ (အေျဖမွန္သည္ 45 ျဖ္္သည္)

(၃) အရ ဝတ်ိဳ၏ျဒပ္ထုကု မတုင္းတ မီ ေပါင္ခ န္္က္ ေပါင္ခ န္္က္အ း မူရင္းမွတ္ (သုညမွတ)္ သု႔
သည္ သုညအမွတ္တြင္ ရွမေနပါ။ ေျပ င္းညႇၿပီးမွသ ဆက္လက္အသံုးျပ်ိဳရမည္။

တက မွနက
္ န္မႈရွျခင္း
အတုင္းအတ မ းအ း မွန္ကန္တက မႈရွေ္ရန္ အသံုးျပ်ိဳမည့္ကရယ ႏွင့္ မည္သု႔အသံုးျပ်ိဳပံုတု႔ကု ေသခ
္ဥ္း္ းဆင္ျခင္ရပါမည္။
အတုင္းအတ တ္္ခုကု ထပ္ခါခါတုင္းတ ၿပီး ပ မ္းမွ ရွ ေဖြျခင္းျဖင့္ ပုမုမွန္ကန္တက ေသ ရလဒ္မ းကု
ရရွႏုင္ပါသည္။
၈၅ ေန က္ဆက္တြ

ရလဒ္မ းကု ေဖ ္ျပျခင္း

မူျခ းရလဒ္
ဝါဝါခင္သည္ အလင္းမွီအ္ ဖြ႕္ည္းႏႈန္းေပၚ အလင္းျပင္းအ း၏ သက္ေရ က္မႈကု ္မ္းသပ္ေလ့လ ခ့သည္။
အပင္ကုမီးအမ္မွ အကြ အေဝးအမ ်ိဳးမ ်ိဳးတြင္ ထ းရွၿပီး တ္္မန္္အတြင္း ထြက္ရွေသ ေလပူေပါင္းမ းကု
ေရတြက္ခ့သည္။
ရလဒ္မ းကု ေအ က္ပါအတုင္းမွတ္သ းခ့သည္။

တ္္မန္္အတြငး္ ေလပူေပါင္း အေရအတြက္

မီးအမ္မအ
ွ ကြ / cm
ပထမအႀကမ္ ဒုတယအႀကမ္ တတယအႀကမ္ ပ မ္းမွ
၂ဝ ၂၈ ၂၉ ၂၇
၄ဝ ၁၉ ၃၃ ၁၈
၆ဝ ၁၂ ၁၄ ၁၃
၈ဝ ၈ ၁ဝ ၁ဝ

သူမ၏ရလဒ္မ းအနက္ တ္္ခုသည္တျခ းရလဒ္မ းႏွင့္ ကြ ျခ းေနသည္ကုေတြ႔ပါသလ း။

ဤသု႔ေသ တျခ းရလဒ္မ းႏွင့္ အဆင္ပံု္ံ မကုက္ညီေသ ရလဒ္မ ်ိဳးကု မူျခ းရလဒ္ဟုေခၚသည္။
ထုအခါအေက င္းဆံုးမွ သင့္္မ္းသပ္ခ က္တင
ြ ္ ျပန္လည္တုင္းတ ျခင္းျဖ္္သည္။
ျပန္လည္မတုင္းတ ႏုင္လွ င္ ဤရလဒ္ကုလ ္္လ ၠဴရႈရပါမည္။ ထု႔ေၾက င့္ပ မ္းမွ တြက္သည့္အခါ ဤရလဒ္ကု
ထည့္သြင္းတြက္ခ က္ရန္ မလုအပ္ပါ။

ၾက ျဖၠဴသည္ ၅ဝဝ cm3 ထုထည္ရွေသ ေရထတြင္ ေရခတံုးတ္္တံုးကထ

ု ည့္၍ လံုးဝအရည္ေပ ္သြ းသည္ထ
ေမႊခ့သည္။ ေရ၏အပူခ န္ကု မွတ္သ းၿပီး ေရခေန က္တ္္တံုးထည့္၍ ဆက္လက္ျပ်ိဳလုပ္ခ့သည္။

အပူခ န္/o
C

ေရခတံုးအေရအတြက္

မူျခ းရလဒ္ကု ဂရပ္တြင္ပု၍ ျမင္သ ္ြ ေတြ႕ရပါသည္။ မ ဥ္းဆက္ဆြသည့္အခါ ထည့္သြင္းဆြသ းရန္ မလုပါ။

အပူခ န္/o
C

မူျခ းအမွတ္ကုထည့္သြင္း
ဆြသ းရန္မလုအပ္ပါ။
ခက္ဆ္္အဖြင့မ
္ း ၈၆

ခက္ဆ္္အဖြင့မ
္ း
ကလ႐ိုး
ု ဖီ ု းလ္ အပင္ဆလ္တြင္ပါရွေသ ရြကျ္ ပ း အရြက္၏အက ယ္ျပန္႔
အလင္း္ြမ္းအင္ကု ဆံုးအပုင္း
္ုတ္ယူေသ အ္မ္းေရ င္
ျခယ္ပ္ၥည္း
ရြကည
္ ႇ အရြက္ႏွင့္ပင္္ည္ကု ဆက္ ဖေယ င္းလႊ အရြက္မ က္ႏွ ျပင္ကုဖံုးအုပ္
ေသ ႐ိုးုးတံ ထ းေသ ေရ္ုခံအလႊ
အေပၚယံလႊ အရြက္မ က္ႏွ ျပင္ကုဖံုးအုပ္ ရြကေ
္ ပါက္ အရြက္၏အေပၚယံလႊ ရွ
ထ းေသ တ္္႐ိုးွၠဴးအလႊ ဓ တ္ေငြ႕ အဝင္အထြက္
ျပ်ိဳလုပ္ေသ အေပါက္
အလင္းမွအ
ီ ္ ေနေရ င္ျခည္၏္ြမ္းအင္ျဖင့္ ဇီဝျဒပ္ သက္ရွမွထုတ္လုပ္ေသ
ဖြ႕္ည္းျခင္း က ဗြန္ဒုင္ေအ င္ဆုဒႏ
္ ွင့္ေရ အရ မ း
တု႔ကုေပါင္း္ပ္ၿပီး သၾက း
ထုတ္လုပ္ျခင္း
သ္္ပင္ သ္္သ းပါ၍မ ေၾက ေသ ပင္ေပ ့ သ္္သ းမပါ၍ေပ ့ေပ င္း
ပင္္ည္ရွေသ အပင္ ေသ ပင္္ည္ရွေသ အပင္
ေျမေအ င္ပင္္ည္ အ္ သုေလွ င္ေသ အ ဟ ရ သက္ရွခႏၶ ကုယ္အတြက္
ေျမေအ က္ထရွပင္္ည္ လုအပ္ေသ အရ
ပ႐ိုးုတင္း ခႏၶ ကုယ္ႀကီးထြ းဖြံ႕ၿဖ်ိဳးဖု႔ က ဘဟ
ု က
ု ၿ္ ဒတ္ ခႏၶ ကုယ္အတြက္္မ
ြ ္းအင္
လုအပ္ေသ အ ဟ ရ ေပးေသ အ ဟ ရ
ဗီတ မင္ အသက္ရွင္ရန္အနည္းငယ္ အမွ င္ဓ တ္ အ္ ေျခလမ္းေၾက င္းထတြင္
သ လုအပ္ေသ အ ဟ ရ အ္ ၏လႈပ္ရွ းမႈကုပံုမွန္ျဖ္္
ေ္ေသ အ ဟ ရ
အ႐ိုးးု ပြျခင္း ဗီတ မင္-ဒီ ခ ်ိဳ႕တ့လွ င္ျဖ္္ ဘင္းန္္ဒ္္ေပ ္ရည္ အျပ ေရ င္အရည္၊သၾက း
တတ္ေသ ေရ ဂါတ္္မ ်ိဳး ႏွင့္ဓ တ္ျပ်ိဳလွ င္ အုတ္နီခ
ေရ င္ေျပ င္းသည္
အ္ ေျခဖ က္ျခင္း ႀကီးမ းေသ အ္ းအ္ ကု အ္ ္ုတယ
္ ျူ ခင္း ေျခဖ က္ၿပီးေသးငယ္ေသ
ေသြးထသု႔္ုတ္ယူႏုင္ေသ အ္ ေမ ္လီက ၠဴးမ းကု
ေသးငယ္ေသ ပံု္ံမ းသု႔ ေသြးထသု႔ယူသင
ြ ္းျခင္း
ေျပ င္းလျခင္း
သည္းေျခရည္ အသည္းမွထုတ္လုပ္ၿပီး မ္င္ အ္ ေျခအဖြ႕အ္ည္းမွ
သည္းေျခအတ္တြင္ မ္ုတ္ယူႏုင္ေသ အူမႀကီးသု႔
သုေလွ င္ေသ ေရ က္ရွလ ေသ အႂကြင္း
အဆီေျခဖ က္ျခင္းတြင္ အက န္မ း
အေရးပါေသ အရည္
ႀကတ္ဝါးျခင္း သြ း၏ႀကီးမ းေသ အ္ း ေႂကြဖုးံ သြ း၏အျပင္ဆံုး မ ေၾက
အ္ မ းကုအပုင္းပုင္း ေသ အလႊ
ျဖတ္ေတ က္ျခင္း
ေႂကြခံ ေႂကြဖံုးေအ က္ရွသြ း၏ ဇီဝဓ တ္ကပ
ူ ္ၥညး္ ဓ တ္ျပ်ိဳျခင္းကုလ င္ျမန္ေ္
သက္ရွအ္တ္အပုင္း ေသ ဓ တုပ္ၥည္းမ း
အမင
ု း္ ေလ့္္ က္ီဓ တ္ကုေျခဖ က္ေသ ေသြးေၾက ေသြးကုသယ္ပု႔ေသ ႁပြန္
ဇီဝဓ တ္ကူပ္ၥည္း
ေသြးသန္႔ ေအ က္ဆီဂ င္မ း္ြ ပါရွ၍ ေသြးည္္ ေအ က္ဆီဂ င္အနည္းငယ္
အနီေရ င္ေသြး ပါရွ၍ခရမ္းျပ ေရ င္ေသြး
၈၇ ခက္ဆ္္အဖြင့မ
္ း

ေသြးခုနျ္ ခင္း ႏွလံုး၏ည္္ျခင္းန းျခင္း ေဟမက

ု လဘ
ု င္ ေအ က္ဆီဂ င္ကုသယ္ပု႔
ေၾက င့္ေသြးလႊတ္ေၾက တြင္ ေသ ေသြးနီဆလ္ထရွ
ခံ္ းရေသ ၎၏ေဖ င္း အနီေရ င္ျခယ္ပ္ၥည္း
ျခင္းပန္ျခင္း
ေသြးရည္ၾကည္ ေသြး၏အရည္အပုင္း ပဋပကၡပ္ၥညး္ ေသြးျဖၠဴဆလ္တခ ်ိဳ႕က
ထုတ္လုပ္ေသ ပုးမႊ းမ း
အ းတုက္ခုက္ေသ
ဓ တုပ္ၥည္း
႐ိုးုနး္ ျပန္သတ အ းသက္ေရ က္လွ င္ အဆ႔ရ
ု င
ွ ္ အရည္ကုတ္္ဖက္တည္း
ပံုေျပ င္းသြ းၿပီး အ းမရွ ္ီးဆင္းေ္ရန္ ထန္းခ ်ိဳပ္ေသ
ေတ ့လွ င္ မူလပံုျပန္လည္ အ္တ္အပုင္း
ရရွႏုင္ေသ သတ
္ြမး္ အင္ဖ႕ျခင္
ြ း ဆလ္အတြင္းျဖ္္ေပၚေသ ဓ တ္ေငြ႕ဖလွယျ္ ခင္း ေအ က္ဆီဂ င္ႏွင့္က ဗြန္ဒင
ု ္
သၾက းတြင္သုေလွ င္ ေအ က္ဆုဒ္တု႔၏ေလအတ္
ထ းေသ ္ြမ္းအင္ကု ႏွင့္ေသြးအၾက းအဝင္အထြက္
ဆလ္အသံုးျပ်ိဳရန္ထုတ္ ျပ်ိဳလုပ္ျခင္း
လႊတ္ျခင္း
ေလရွ္ြမး္ အင္ဖ႕ျခင္
ြ း သၾက းမွ္ြမ္းအင္ထုတ္ အသက္႐ိုးၠဴွ ျခင္း ရင္ပတ္ႂကြက္သ းႏွင့္ရင္ဝမ္း
လႊတ္ရ တြင္ ေအ က္ဆီ ျခ းႂကြက္သ းမ း၏လုပ္ငန္း
ဂ င္ႏွင့္ေပါင္း္ပ္ျခင္း ေၾက င့္ေလဝင္ေလထြက္ျပ်ိဳ
လုပ္ျခင္း
နီကတ
ု င္း ေဆးလပ္တင
ြ ္ပါရွေသ ကတရ ေဆးလပ္တင
ြ ္ပါရွေသ
္တ္ကုဆြလမ္းေ္ေသ ဆလ္ကုပ က္္ီးေ္ေသ
ဓ တုပ္ၥည္း ဓ တုပ္ၥည္း
သုတပ
္ းု ဆလ္ အဖုမ ်ိဳးပြ းဆလ္ သ းဥဆလ္ အမမ ်ိဳးပြ းဆလ္
ဂမ မ ်ိဳးပြ းဆလ္ ခ႐ိုးမ
ု ဇ
ု န
ု း္ မ ်ိဳး႐ိုးုးဗီဇသယ္ေဆ င္ထ း
ေသ ဆလ္၏ႏ ၠဴးကလယ
ထရွအရ
သေႏၶေအ င္ျခင္း အဖုမ ်ိဳးပြ းဆလ္ႏွင့္ သေႏၶသ းေလ င္း သေႏၶေအ င္ၿပီးရရွလ ေသ
အမမ ်ိဳးပြ းဆလ္တု႔ ဆလ္တ္္လံုး
ေပါင္း္ပ္ျခင္း
သေႏၶသ း သေႏၶသ းမွျဖ္္ေပၚလ ေသ သေႏၶတည္ျခင္း သေႏၶသ း၏သ းအမ္နံရံထ
ဆလ္အ္ုအေဝး သု႔အေျခခ ျခင္း
ကယ
ု ဝ
္ န္ရျခင္
ွ း သေႏၶေအ င္ၿပီးအခ န္ ရ သီလ ျခင္း တ္္လလွ င္တ္္ႀကမ္ျဖ္္ေသ
ေမြးလမ္းေၾက င္းမွသ းအမ္
အပ က္အ္ီးမ းႏွင့္ေသြးမ း
က ဆင္းျခင္း
သ းဥေႂကြျခင္း တ္္လလွ င္တ္္ႀကမ္သ း ႀကီးထြ းျခင္း ဆလ္ပမ ဏမ းလ ျခင္း
အမ္မွသ းဥဆလ္ကုထုတ္ ေၾက င့္ခႏၶ ကုယ္အရြယ္
လႊတ္ျခင္း အ္ းႀကီးမ းျခင္း
ဖြ႕ံ ၿဖ်ိဳးျခင္း ခႏၶ ကုယ္အ္တ္အပုင္းမ း ဆလ္ကျခင္
ြ း ဆလ္တ္္လံုးမွဆလ္အသ္္
အေျပ င္းအလျဖ္္ျခင္း အျဖ္္သု႔ကြထြက္ျခင္း
လူငယ္ ကေလးႏွင့္လူႀကီးအရြယ္ အရြယေ
္ ရ က္ျခင္း ကေလးမွလူႀကီးအျဖ္္သု႔
ၾက းက လ ကူး္ပ္ခ န္အေျပ င္းအလမ း
ျဖ္္ေပၚျခင္း
ခက္ဆ္္အဖြင့မ
္ း ၈၈

မ ်ိဳး႐ိုးးု ဗီဇ သက္ရွ၏သြင္ျပင္လကၡဏ ေဆးဝါး ခႏၶ ကုယ္၏လုပ္ငန္းကုသက္

မ းကုသတ္မွတ္ေသ အရ ေရ က္ေသ ပ္ၥည္း
ပ ႕ံ ေရ ျခင္း အမႈန္မ း၏က ပန္းေရြ႕လ းမႈ ေလထုဖအ း ေလထုထရွအမႈန္မ း၏ေရြ႕
လ းမႈေၾက င့္သက္ေရ က္
ေသ ္ု္ုေပါင္းအ း
အက္တမ္ ျဒပ္အ းလံုးကုဖြ႕္ည္းထ း ျဒပ္္င္ အက္တမ္တ္္မ ်ိဳးတည္းျဖင့္
ေသ အလြန္ေသးငယ္ေသ ဖြ႕္ည္းထ းေသ ျဒပ္
အမႈန္
ေမ ္လက
ီ ၠဴး အက္တမ္အ္ုအေဝး အလွည္မ
့ န
ွ ဇ
္ ယ း ျဒပ္္င္မ းကု္န္္တက ္ီ္ဥ္
ေဖ ္ျပထ းေသ ဇယ း
အတန္း အလွည့္မွန္ဇယ းရွ အုပ္
္ ု အလွည့္မွန္ဇယ းရွေဒါင္လုက္
အလ းလုက္အ္ီအ္ဥ္ ေက ္လံအ္ီအ္ဥ္
ျဒပ္ေပါင္း ႏွ္္မ ်ိဳးႏွင့္ႏွ္္မ ်ိဳးထက္ ဓ တု္ည္းေႏွ င္ျခင္း ေမ ္လီက ၠဴးအတြင္း အက္
ျဒပ္္င္မ းေပါင္း္ပ္၍ တမ္မ းအၾက းရွ ဆြငင္အ း
ရရွေသ ျဒပ္ ျဖ္္ေပၚျခင္း
ဓ တုပုေ
ံ သနည္း ျဒပ္ေပါင္းမ းကုေဖ ္ျပရန္ ျဒပ္ေႏွ အမ ်ိဳးမ ်ိဳးေသ အရ မ းကု
သေကာၤတမ းျဖင့္္န္္တက ဓ တုနည္းအရေပါင္း္ပ္ျခင္း
ေဖ ္ျပေသ အေရးအသ း မရွဘအတူတကြထ းရွျခင္းမွ
ရရွေသ ျဒပ္
တ္္သ းတည္းက ျဒပ္ေႏွ ထရွပါဝင္ပ္ၥည္းမ း ေပ ္ဝင္ျခင္း အမႈန္မ းသည္ အရည္တ္္ခု
ေသ ျဒပ္ေႏွ ကုမ က္လံုးျဖင့္ခြျခ းမျမင္ႏုင္ ထတြင္ပ ံ႕ေရ သြ းျခင္း
ရေသ ျဒပ္ေႏွ
ေပ ္ရည္ ေပ ္ဝင္ပ္ၥည္းမ းက ေဖ ္ ျပည့္ဝေပ ္ရည္ ေပ ္ဝင္ပ္ၥည္းအ းလံုးေပ ္
ရည္တြင္ေပ ္ဝင္သြ းၿပီးရရွ ဝင္သြ းၿပီးရရွေသ ေပ ္ရည္
ေသ ၾကည္လင္ေသ ျဒပ္
ေႏွ တ္္မ ်ိဳး
ေပ ္ရည္ျပင္း ေပ ္ဝင္ပ္ၥည္းပမ ဏမ း္ြ ေပ ္ရည္ေပ ့ ေပ ္ဝင္ပ္ၥည္းအနည္းငယ္
ေပ ္ဝင္ေနေသ ေပ ္ရည္ ေပ ္ဝင္ေနေသ ေပ ္ရည္
မွခ
ီ က
ု န္းရွင္ တျခ းအရ တ္္ခုေပၚလုက္ မမွခ
ီ က
ု န္းရွင္ ္မ္းသပ္ခ က္တြင္မမက
ေျပ င္းလေသ အရ ၊ ေျပ င္းလလုက္ေသ အရ
တုင္းတ မည့္အရ
ကန္းေသ ္မ္းသပ္ခ က္တြင္မေျပ င္း အေအးခံကရယ ေရခုးေရေငြ႕မ းကႁပြန္တ္္
လဘထ းရွမည့္အရ ေလွ က္ျဖတ္သန္းၿပီးအရည္
အျဖ္္သု႔ေျပ င္းလေပးေသ
ကရယ
ဓ တ္ျပ်ိဳပ္ၥညး္ ဓ တ္ျပ်ိဳျခင္းကု္တင္ေ္ ထြကက
္ န
ု ္ ဓ တ္ျပ်ိဳျခင္းမွရရွေသ ပ္ၥည္း
ေသ ပ္ၥည္း
ျဒပ္ထတ
ု ည္ၿမျခင္း ဓ တ္ျပ်ိဳပ္ၥည္းမ း၏ျဒပ္ထု အနည္ထင
ု ျ္ ခင္း ဓ တ္ျပ်ိဳျခင္းေၾက င့္အရည္
ႏွင့္ထက
ြ ္ကုန္မ း၏ျဒပ္ထု တြင္မေပ ္ဝင္ေသ ပ္ၥည္းမ း
အၿမတူညီျခင္း ရရွျခင္း
သံေခ းတက္ျခင္း သံႏွင့္ေအ က္ဆီဂ င္ေပါင္း သြပရ
္ ည္္မ္ျခင္း သံ၏မ က္ႏွ ျပင္ကုသြပ္ျဖင့္
္ပ္ၿပီးသံေအ က္ဆုဒ္ရရွ ဖံုးအုပ္ျခင္း
ေသ ဓ တ္ျပ်ိဳျခင္း
ႏႈနး္ အရ ဝတ်ိဳ၏မည္မွ လ င္ တုနခ
္ ါျခင္း အေရွ႕အေန က္ေရြ႕လ းမႈ
ျမန္္ြ ေရြ႕လ းပံုကုျပ
ေသ အတုင္းအတ
၈၉ ခက္ဆ္္အဖြင့မ
္ း

ေလဟ နယ္ ေလမရွေသ ဗလ နယ္ လင

ႈ း္ ျပကရယ အသံလႈင္းကုက းခ ပ္ေပၚ
တြင္မ ဥ္းအတြန္႔အျဖ္္ျပေသ
ကရယ
အသံဖမ္းကရယ အသံလႈင္းကုလွ ပ္္္္ အသံလန
ြ လ
္ င
ႈ း္ လူ၏န းျဖင့္မၾက းႏုင္ေသ
အျဖ္္သု႔ေျပ င္းလေသ ႀကမ္ႏႈန္းအလြန္မ းေသ အသံ
ကရယ
ဆူညသ
ံ ံ မလုလ းေသ အသံ ကယ
ု ပ
္ င
ု အ
္ လင္း ကုယ္တုင္အလင္း္ြမ္းအင္
လႊတပ
္ ္ၥညး္ ထုတ္လႊတ္ေသ ပ္ၥည္း
(ဥပမ ေန၊ မီး)
တ္္ဆင့္ခအ
ံ လင္း အလင္းပင္ရင္းရွမွ အလင္းျပန္ျခင္း အလင္းတန္းတ္္ခုက မ က္ႏွ
လႊတပ
္ ္ၥညး္ ျမင္ရေသ ပ္ၥည္း ျပင္ေပၚက ေရ က္ေသ ္
ျပန္ကန္ထြက္ျခင္း
အရပ္ အလင္းသြ းရ လမ္းေၾက င္း ပံုရပ္ ေၾကးမံုတြင္ျမင္ရေသ ပံု
တြင္အရ ဝတ်ိဳတ္္ခုပတ္ရပ္
ေနျခင္းေၾက င့္ျဖ္္ေပၚလ
ေသ အလင္းမရွသည့္နယ္
အလင္းေပါက္ပ္ၥညး္ အလင္းကုျဖတ္သန္းခြင့္ေပး အလင္းပတ္ပ္ၥညး္ အလင္းကုျဖတ္သန္းခြင့္
ေသ ပ္ၥည္း၊ ၾကည္လင္ မေပးေသ ပ္ၥည္း
ေသ ပ္ၥည္း
႐ိုးက
ု လ
္ င္းတန္း အရ ဝတ်ိဳမ က္ႏွ ျပင္ေပၚ ျပန္လင္းတန္း အရ ဝတ်ိဳမ က္ႏွ ျပင္မွျပန္
က ေရ က္ေသ အလင္းတန္း ထြက္လ ေသ အလင္းတန္း
မတ္မ ဥ္းတန္း အလင္းတန္းတ္္ခု အရ အလင္းယင
ု ျ္ ခင္း ၾက းနယ္တ္္ခုမွေန က္တ္္ခု
ဝတ်ိဳမ က္ႏွ ျပင္ေပၚသု႔ အလင္းတန္းျဖတ္သန္း္ဥ္
က ေရ က္သည့္ အမွတ္မွ ဦးတည္ဘက္ေျပ င္းလျခင္း
၉ဝo ရွေသ ဆြသ းမ ဥ္း
ေရ င္္ဥ္ အလင္းကုဖြ႕္ည္းေသ ေရ င္္ဥ္ျဖ ျခင္း အျဖၠဴေရ င္အလင္းတန္းမွ
အေရ င္္ုအ
ံ ္ီအ္ဥ္ ေရ င္္ဥ္ထြက္ေပၚျခင္း
သံလက
ု ္ သံကုဆြငင္ႏုင္ေသ ပ္ၥည္း သံလက
ု ပ
္ ္ၥညး္ သံလုက္ကဆြငင္ႏုင္ေသ
ပ္ၥည္း
သံလက
ု ဝ
္ င္႐ိုးးု သံလုက္၏ထပ္အ္ြန္း သံလက
ု အ
္ း သံလုက္မွသက္ေရ က္
ဆြငင္ျခင္း၊ တြန္းကန္ျခင္း
သံလက
ု ္
္ က္ကင
ြ း္ သံလုက္အ းသက္ေရ က္ သံလက
ု ္
္ က္ကင
ြ း္ မ ဥ္း သံလုက္္က္ကင
ြ ္း၏အ းႏွင့္
ေသ သံလုက္၏ဝန္းက င္ ဦးတည္ဘက္ကုျပေသ မ ဥ္း
လွ ပ္္္္သလ
ံ က
ု ္ လွ ပ္္ီးျဖတ္ေလွ က္လွ င္ လွ ပ္္းီ ဝုင္ယ ႀက်ိဳးအတြင္း္ီးဆင္း
သံလုက္ေခ င္းက့သု႔ ေနေသ လွ ပ္္္္
ျပ်ိဳမူေသ ဝုင္ယ ႀက်ိဳးအေခြ
အူတင
ု ္ လွ ပ္္္္သံလုက္၏အလယ္ လွ ပ္္းီ တင
ု း္ ကရယ လွ ပ္္ီးပမ ဏကုတုင္း
တြင္ပုမုအ းေက င္းေ္ရန္ တ ေသ ကရယ
ထည့္ထ းတတ္ေသ သံ