အလယ္တန္းဆင့္

အေထြေထြသိပၸံ
ေက ်ာင္းသ်ားကိိုင္စ်ာအိုပ္

၁
 အလယ္တန္းဆင့္

အေထြေထြသိပၸံ
ေက ်ာင္းသ်ားကိိုင္စ်ာအိုပ္

၁
 အမ်ာစ်ာ

ဤစ်ာအိုပ္သည္ အေထြေထြသိပၸံ (အလယ္တန္းအဆင့္) ၏ ပထမဆံိုးႏစ္ (သတၱမတန္း) အတြက္ ျဖစ္သည္။

ဤစ်ာအိုပ္ကိို သင္ယူေလ့လ်ာၿပးေသ်ာအခါ သိပဆ

ၸံ ိိုင္ရ်ာကၽြမ္းက င္မႈမ ်ားကိို သိရိန်ားလည္ၿပး သိပၸံဆိိုင္ရ်ာ
သေဘ်ာတရ်ားမ ်ားကိိုပါ သိရိနည္းလည္လ်ာမည္။

သိပၸံဆိိုသည္မ်ာအဘယ္နည္း
သိပၸံသည္ ကၽြႏ္ိုပ္တိို႔၏ေန႔စဥ္ဘဝတြင္ အၿမဲထိေတြ႕ အသံိုးျပဳေနေသ်ာ ပည်ာရပ္တစ္ခိုျဖစ္္သည္။

သိပၸံကိိုအဓိကအ်ားျဖင့္ နယ္ပယ္ႀကး ၃ ခိုခြျဲ ခ်ား ေလ့လ်ာၾကသည္။ ဤစ်ာအိုပ္ကိို ထိိုနယ္ပယ္အတိိုင္း စိုစည္း

ဖြ႕ဲ စည္းထ်ားသည္။

ဇဝေဗဒ – သက္ရိတိို႔ကိို ေလ့လ်ာေသ်ာပည်ာ

ဓ်ာတိုေဗဒ – အရ်ာဝတဳတိ႔၏
ို ဖြ႕ဲ စည္းပံို၊ ေျပ်ာင္းလဲပံိုတိို႔ကိို ေလ့လ်ာေသ်ာပည်ာ

႐ူပေဗဒ – သဘ်ာဝနိယ်ာမမ ်ားႏင့္ စြမ္းအင္တိို႔ကိို ေလ့လ်ာေသ်ာပည်ာ

ဘ်ာသ်ာရပ္ခြမ
ဲ ်ားကိို သးသန္႔စေလ့လ်ာၾကေသ်ာ္လည္း တစ္ခိုႏင့္တစ္ခိုၾက်ား ဆက္စပ္မႈမ ်ား ရိၾကပါသည္။
ဤစ်ာအိုပ္ကိို ေလ့လ်ာရင္း အေၾက်ာင္းအရ်ာမ ်ား ဆက္စပ္ေနသည္ကိို ေတြ႕ရိပါလိမ့္မည္။

သိပၸံကိိုမည္သ႔ေ
ိို လ့လ်ာသနည္း
ဤစ်ာအိုပ္ကိို အသံိုးျပဳစဥ္ သိပၸံပည်ာရင္မ ်ားကဲ့သိို႔ စဥ္းစ်ားေတြးေတ်ာမႈမ ်ား ျပဳလိုပ္ရပါလိမ့္မည္။

သိပၸံပည်ာရင္မ ်ားက အေၾက်ာင္းအရ်ာတစ္ခိုကိို သိရိလိိုေသ်ာအခါ (သိို႔မဟိုတ)္ ေလ့လ်ာသည့္အခါ

(၁) သိလိိုေသ်ာအေၾက်ာင္းအရ်ာကိို ေမးခြနး္ မ ်ားအျဖစ္ထတ
ို ္ေဖ်ာ္ေၾကည်ာသည္။
(၂) ထိိုေမးခြန္းမ ်ားအတြက္ ခန္႔မန္းအေျဖမ ်ားထိုတ္ႏိုတ္ၾကသည္။
(၃) ယင္းအေျဖမ ်ားကိိုစစ္ေဆးရန္ စမ္းသပ္ခ က္မ ်ားျပဳလိုပ္ၾကသည္။
(၄) စမ္းသပ္ခ က္မရလဒ္မ ်ားကိို မတ္သ်ားၿပး သင့္ေလ ်ာ္ေသ်ာပံိုစံျဖင့္ ေဖ်ာ္ျပၾကသည္။
(၅) ရလဒ္မ ်ားကိိုၾကည့္၍ ေက်ာက္ႏိုတခ
္ က္ခ သည္။

သင္ကိိုယ္တိိုင္လည္း ေမးခြန္းမ ်ားေမးျခင္း၊ ကိိုယ္ပိိုင္စမ္းသပ္ခ က္မ ်ား ျပဳလိုပ္ရန္ျပင္ဆင္ျခင္း၊ ရလဒ္မ ်ားကိို

မတ္တမ္းတင္ျခင္း စသည္တိို႔ကိို ျပဳလိုပ္ရပါမည္။

ဤသိို႔ျပဳလိုပ္ႏိိုင္ရန္ သင္ခန္းစ်ာတိိုင္းနးပါးတြင္ လိုပ္ငန္းမ ်ားပါရိပါသည္။ တစ္ခ ိဳ႕လိုပ္ငန္းမ ်ားက ေဆြးေႏြးခ က္

ပံိုစံမ ်ားျဖစ္သည္။ ၎တိ႔က
ို ိိုျပဳလိုပ္ျခင္းက သင္၏ေတြးေခၚမႈစြမ္းရည္ကိို တိိုးတက္ေစပါမည္။

စ်ာအိုပ္ကိိုအသံိုးျပဳျခင္း
သင္ခန္းစ်ာတစ္ခိုစကိို စ်ာမ က္ႏ်ာတစ္မ က္ႏ်ာစ်ာ ဖြ႕ဲ စည္းထ်ားသည္။ (တခ ိဳ႕သင္ခန္းစ်ာမလြဲ၍)

သင္ခန္းစ်ာတစ္ခိုစတြင္ မိမိ၏သိမႈစြမ္းရည္ကိို စစ္ေဆးဖိို႔အတြက္ ေမးခြန္းတိိုမ ်ားပါရိသည္။

အခန္းတစ္ခန္းၿပးတိိုင္းတြင္ ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ပါရိပါသည္။

ဤစ်ာအိုပ္၏အဓိကရည္ရယ
ြ ္ခ က္မ်ာ သိပၸံဆိိုင္ရ်ာသေဘ်ာတရ်ားမ ်ားကိို သိရိန်ားလည္ၿပး ျပန္လည္အသံိုးခ
တတ္ရန္ျဖစ္ပါသည္။

တခ ိဳ႕ေမးခြန္းတိိုမ ်ား၏နံပါတ္စဥ္ကိို အဝါေရ်ာင္ေန်ာက္ခံျခယ္ထ်ားသည္။

ထိိုကဲ့သိို႔ ေမးခြန္းမ ိဳးသည္ မိမိ၏သိၿပးသ်ား ပည်ာမ ်ားကိို အသံိုးျပဳ၍ ေျဖဆိိုရမည့္ ေမးခြန္းျဖစ္သည္။

ဤစ်ာအိုပ္၏အသံိုးျပဳမႈကိို အေထ်ာက္အကူျဖစ္ေစရန္ ေလ့က င့္ခန္းစ်ာအိုပ္ ကိလ

ို ည္း အသံိုးျပဳႏိိုင္သည္။
 မ်ာတိက်ာ

ဇဝေဗဒ ဓ်ာတိုေဗဒ
အခန္း (၁) သက္ရိႏင့္ဆဲလ္ အခန္း (၅) ျဒပ္ဝတဳ
၁.၁ သက္ရိတ၏
ိို႔ ဝိေသသလကၡဏ်ာမ ်ား ၁ ၅.၁ ျဒပ္ဝတဳ၏ဂိုဏ္သတၱိ ၃၂
၁.၂ အပင္ဆလ
ဲ ္ ၂ ၅.၂ ျဒပ္ဝတဳမ ်ားကိို အမႈန္မ ်ားျဖင့္
၁.၃ သတၱဝါဆဲလ္ ၃ ဖြ႕ဲ စည္းထ်ားသည္ ၃၃
၁.၄ အဏိုစိတ္သက္ရိ ၄ ၅.၃ ႐ိုပ္အေျခအေနေျပ်ာင္းလဲျခင္း ၃၄
၁.၅ ပိုပ္သိိုးေဆြးျမည့္ျခင္း ၅ ၅.၄ ႐ိုပ္အေျခအေနေျပ်ာင္းလဲျခင္းကိို
၁.၆ အဏိုိုစိတ္သက္ရိႏင့္ အစ်ားအစ်ာ ၆ ရင္းလင္းျခင္း ၃၅
၁.၇ အဏိုစိတ္သက္ရိႏင့္ ေရ်ာဂါ ၇ ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၃၆
၁.၈ ဆဲလ္၊ တစ္ရ္းႏင့္ အဂၤ ါ ၈
အခန္း (၆) အရ်ာဝတဳ၏ ဂိုဏသ
္ တၱိမ ်ား
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၉
၆.၁ သတၱဳပစၥည္းမ ်ား ၃၇
အခန္း (၂) မ ိဳးကြျဲ ပ်ားျခင္းႏင့္ မ ိဳးခြဲျခ်ားျခင္း ၆.၂ သတၱဳမဟိုတ္ေသ်ာပစၥည္းမ ်ား ၃၈
၂.၁ မ ိဳးစိတ္ ၁ဝ ၆.၃ သတၱဳႏင့္သတၱဳမဟိုတ္ေသ်ာပစၥည္းမ ်ား
၂.၂ မ ိဳးကြဲျပ်ားျခင္း ၁၁ ႏိႈင္းယဥ္ျခင္း ၃၉
၂.၃ အပင္အမ ိဳးအစ်ားခြျဲ ခ်ားျခင္း ၁၂ ၆.၄ လူလိုပ္ပစၥည္းတခ ိဳ႕ႏင့္ ၎တိို႔၏
၂.၄ ေက ်ာ႐ိိုးရိသတၱဝါ အမ ိဳးအစ်ားခဲျြ ခ်ားျခင္း ၁၃ အသံိုးဝင္မႈမ ်ား ၄ဝ
၂.၅ ေက ်ာ႐ိိုးမဲ့သတၱဝါ အမ ိဳးအစ်ားခြျဲ ခ်ားျခင္း ၁၄ ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၄၁
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၁၅
အခန္း (၇) အက္စစ္ႏင့္အယ္က်ာလ
အခန္း (၃) အပင္ႏင့္လူ၏ခႏၶ်ာကိိုယ္ ၇.၁ ပတ္ဝန္းက င္ရိအက္စစ္ႏင့္အယ္က်ာလမ ်ား ၄၂
၃.၁ အပင္၏ခႏၶ်ာကိိုယ္ အစိတ္အပိိုင္းမ ်ား ၁၆ ၇.၂ အက္စစ္လ်ား၊ အယ္က်ာလလ်ား ၄၃
၃.၂ လူ၏ခႏၶ်ာကိယ
ို ္ ၁၈ ၇.၃ pH တန္ဖိိုး ၄၅
၃.၃ အ႐ိိုးျငမ္းအဖြ႕ဲ အစည္း ၂ဝ ၇.၄ ဓ်ာတ္ျပယ္ျခင္းျဖစ္စဥ္ ၄၆
၃.၄ အဆစ္မ ်ား ၂၁ ၇.၅ ဓ်ာတ္ျပယ္ျခင္းျဖစ္စဥ္၏ လက္ေတြ႕
၃.၅ ႂကြက္သ်ား ၂၃ အသံိုးဝင္မႈမ ်ား ၄၇
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၂၄ ၇.၆ အက္စစ္ႏင့္အယ္က်ာလပါေသ်ာ
စမ္းသပ္ခ က္မ ်ား ၄၈
အခန္း (၄) သက္ရိႏင့္ ၎တိ႔၏
ို ပတ္ဝန္းက င္
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၅ဝ
၄.၁ လိိုက္ေလ ်ာညေထြမႈျပဳျခင္း ၂၅
၄.၂ အစ်ာကြင္းဆက္ ၂၆ အခန္း (၈) ကမ်ာၻေျမႀကး
၄.၃ လူသ်ားႏင့္ အစ်ာကြင္းဆက္ ၂၇ ၈.၁ ေျမသ်ား ၅၁
၄.၄ ပတ္ဝန္းက င္ညစ္ညမ္းျခင္း ၂၈ ၈.၂ တြင္းထြက္ႏင့္ ေက ်ာက္မ ်ား ၅၂
၄.၅ အိိုဇိုန္းလႊ်ာပ က္စးျခင္း ၂၉ ၈.၃ မးသင့္ေက ်ာက္ ၅၃
၄.၆ ပတ္ဝန္းက င္ထိန္းသိမ္းေစ်ာင့္ေရ်ာက္ျခင္း ၃ဝ ၈.၄ အနည္က ေက ်ာက္ ၅၄
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၃၁ ၈.၅ အသြင္ေျပ်ာင္းေက ်ာက္ ၅၅
၈.၆ ေက ်ာက္ေၾကမြျခင္း ၅၆
၈.၇ တိိုက္စ်ားျခင္းႏင့္ သယ္ပိို႔ျခင္း ၅၇
၈.၈ ေက ်ာက္ျဖစ္႐ိုပ္ႂကြင္းမ ်ား ၅၈
၈.၉ ကမ်ာၻေျမႀကး၏ တည္ေဆ်ာက္ပံို ၅၉
၈.၁ဝ ကမ်ာၻေျမႀကး၏ သက္တန္း ၆ဝ
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၆၁
႐ူပေဗဒ ေန်ာက္ဆက္တြဲ
အခန္း (၉) အ်ားႏင့္ေရြ႕လ ်ားမႈ ဓ်ာတ္ခခ
ြဲ န္းသံိုးကိရိယ်ာမ ်ား ၈၇
၉.၁ အ်ားကိိုမျမင္ရပါ ၆၂ အတိိုင္းအတ်ာႏင့္ယူနစ္မ ်ား ၈၈
၉.၂ အ်ားကိိုတိိုင္းတ်ာျခင္း ၆၃ ရလဒ္ကိိုဇယ်ားျဖင့္မတ္သ်ားျခင္း ၉ဝ
၉.၃ ျဒပ္ဆဲြအ်ားႏင့္ အေလးခ ိန္ ၆၄ ဗ်ားဂရပ္ေရးဆြဲျခင္း ၉၁
၉.၄ ပြန္းအ်ား ၆၅ မ ဥ္းဂရပ္ေရးဆြဲျခင္း ၉၂
၉.၅ ေလ၏ခိုခံအ်ား ၆၆
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၆၇ ခက္ဆစ္အဖြင့္အမ ်ား ၉၃

အခန္း (၁ဝ) စြမး္ အင္အမ ိဳးမ ိဳး

၁ဝ.၁ စြမ္းအင္အသံိုးျပဳျခင္း ၆၈
၁ဝ.၂ ဓ်ာတိုသိိုေလ်ာင္စြမ္းအင္ ၆၉
၁ဝ.၃ အပူသိိုေလ်ာင္စြမ္းအင္ ၇ဝ
၁ဝ.၄ တည္ၿငိမ္စြမ္းအင္ ၇၁
၁ဝ.၅ အေ႐ြ႕စြမ္းအင္ ၇၂
၁ဝ.၆ စြမ္းအင္သယ္ေဆ်ာင္ျခင္း ၇၃
၁ဝ.၇ စြမ္းအင္အသြင္ေျပ်ာင္းျခင္း ၇၄
၁ဝ.၈ စြမ္းအင္ရင္းျမစ္မ ်ား ၇၅
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၇၆

အခန္း (၁၁) ကမ်ာၻ႕အျပင္သ႔ိို

၁၁.၁ ေန႔ႏင့္ည ၇၇
၁၁.၂ ၾကယ္ကိိုျမင္ျခင္း ၇၈
၁၁.၃ လကိိုျမင္ျခင္း ၇၉
၁၁.၄ ၿဂိဳလ္ကိိုျမင္ျခင္း ၈ဝ
၁၁.၅ ေနအဖြ႕ဲ အစည္း ၈၁
၁၁.၆ နကၡတၱေဗဒအျမင္ကိို ေျပ်ာင္းလဲေစေသ်ာ
ရ်ာေဖြေတြ႕ရိမႈမ ်ား ၈၃
၁၁.၇ စၾကဝဠ်ာႏင့္ပတ္သက္ေသ်ာ ေတြ႕ရိ
န်ားလည္မႈမ ်ား ၈၄
၁၁.၈ အ်ာက်ာသထဲသိို႔ လူသြ်ားခရးစဥ္မ ်ား ၈၅
ျပန္လန္ေလ့က င့္ခန္း ၈၆
၁ အခန္း (၁) သက္ ္ရွိႏ္င့္ဆလ
ဲ ္

၁.၁ သက္ တ
္ရ ႔၏
ရို ဝရေသသလကၡဏာမ ား
အ ာတစ္ခိုကရို သက္ ္ရ၊သက္မ့ဲ မည္သရို႔ဆံိုးျဖတ္သနည္း။ သက္ ္ရဟိုသတ္မ္တ္ န္ ဝရေသသလကၡဏာ (၇) ပ္ ္ရ၏။

ႀကးထြားျခင္း လႈပ္ ာ္ းျခင္း တံို႔ျပန္ျခင္း

သက္ ္ရတရိုင္းႀကးထြား ခွိႏၶာကရိုယ္အစရတ္အပရိုင္းမ ားကရို ပတ္ဝန္းက င္ ္ရ ေျပာင္းလဲမႈတရို႔ကရို
ဖြံ႕ၿဖရ်ိဳးမႈ ္ရသည္။ လႈပ္ ္ားွိႏရိုင္သည္။ တံို႔ျပန္ွိႏရိုင္သည္။

အညစ္အေၾကးစြန႔ျ္ ခင္း မ ်ိဳရ းပြားျခင္း အာဟာ ျပ်ိဳျခင္း စြမး္ အင္ထတ

ို ျ္ ခင္း
ခွိႏၶာကရိုယ္မ္ မလရိုေသာ သက္ ္ရအသစ္ အပင္သည္ကရိုယ္တရိုင္အစာခ က္ စြမ္းအင္ ္ရဖ႔ရို ဆဲလ္ထဲ၌
ပစၥည္းမ ားကရို စြန္႔ပစ္ျခင္း (ငယ္သား) လိုပ္သည္။ တရ စာၦန္တရို႔သည္ အစာကရိုၿဖရ်ိဳခြသ
ဲ ည္။
(ဥပမာ ကာဗြန္ ရိုင္ ျပ်ိဳလိုပ္ွိႏရိုင္သည္။ အပင္ွိႏ္င့တ
္ ျခားတရ စာၦန္တရို႔ကရို
ေအာက္ဆရို ္) စားသံိုးသည္။

လိုပ္ငန္း (၁.၁) သက္ ္ရ၊ သက္မဲ့ွိႏ္င့္ အသက္မ ္ရ

သင့္ေက ာင္းပတ္ဝန္းက င္တင
ြ ္ ေတြ႕ျမင္ ေသာအ ာမ ားအား လတ္တေလာအသက္ ္ရလ က္ ္ရသည္၊ ယခို
ေသၿပးျဖစ္သည္၊ တစ္ခါမ္ အသက္ ္ရမခဲ့ပါ ဟူ၍ခြျဲ ခားေဖာ္ျပပါ။ ေကာ္လံ ၃ ခိုဆဲြ၍ေဖာ္ျပပါ။ အခို ၂၀ ခန္႔ ာ္ ပါ။

ေမးခြနး္ မ ား

၁ သက္ ္ရတရိုင္းသည္ ဝရေသသလကၡဏာ (၇) ပ္စလံိုးကရို အခ ရန္တင

ိုရ ္း ျပသ
မည္မဟိုတ္ပါ။
(၁) လတ္တေလာ သင္သည္ မည္သည့္လကၡဏာမ ား ျပသေနသနည္း။
(၂) ဝဲဘက္ပန္းပြင့သ
္ ည္ မည္သည့္လကၡဏာမ ား ျပသေနသနည္း။

၂ တခ ရ်ိဳ႕ကားမ ားသည္ အလင္းကရိုသရေသာ ကရ ရယာပါ ္ရသည္။ ေမ္ာင္ေသာ

အခါ အလရိုလရိုမးပြင့္ေစသည္။ ကား ပ္သည့္အခါ အကူအညေပးသည္။
ေလာင္စာမ္စြမ္းအင္ ္ရသည္။ ေ ြ႕လ ားွိႏရို္င္သည္။

အဓရကအခ က္မ ား
သက္ ္ရအားလံိုးတြင္ ဝရေသသလကၡဏာ ခိုွိႏ္စ္ ပ္ ္ရသည္။ ႀကးထြားျခင္း၊ လႈပ္ ္ားျခင္း၊ တိုံ႔ျပန္ျခင္း၊
အညစ္အေၾကးစြန႔ျ္ ခင္း၊ မ ရ်ိဳးပြားျခင္း၊ အာဟာ ျပ်ိဳျခင္း ွိႏ္င့္စြမ္းအင္ထိုတ္လိုပ္ျခင္း တိုရ႔ျဖစ္ၾကသည္။
အခန္း (၁) သက္ ္ရွိႏ္င့္ဆလ
ဲ ္ ၂

၁.၂ အပင္ဆလ
ဲ ္
သက္ ္ရအားလံိုးကရို ဆဲလျ္ ဖင့္ဖြ႕ဲ စည္းထားသည္။
ဆဲလ္သည္သာမန္မ က္လံိုးျဖင့္ မျမင္ ေလာက္ေအာင္
အလြန္ေသးငယ္သည္။ အဏိုၾကည့္ကရ ယ
ရ ာအသံိုးျပ်ိဳ၍
ၾကည့္ ႈ ပါသည္။

ဆဲလ္နံ ံ ဆဲလ္အေျမႇးပါး လိုပ္ငန္း (၁.၂) အပင္ဆဲလ္ကရို ေလ့လာၾကစရို႔

၁ ၾကက္သြန္န အစရတ္တစ္စရတ္ကရိုယူပါ။ 1 cm × 1 cm
ွိႏ ဴးကလရယ
စတို န္းကရို ျဖတ္ထိုတ္ပါ။
၂ သန္႔ ္င္းေသာစလရို ္ဖန္ျပားေပၚသရို႔ ေ တစ္စက္ခ ပါ။
၃ ၾကက္သြန္နအစရတ္၏ အတြင္းဘက္မ္ ပါးလႊာေသာ
အလႊာတစ္လႊာကရို ညႇပ္ျဖင့္ေသခ ာစြာ ခြာယူပါ။
ဆရို ္တရိုပလာဇံ
၄ ထရိုအလႊာကရို ေ စက္ေပၚသရို႔ ဖရခ လရိုက္ပါ။ တတ္ွိႏရိုင္သမ္
ျပားေနေအာင္ ျပ်ိဳလိုပ္ပါ။
ကလရို႐ရိုပလပ္စ္
၅ စလရို ္ဖံိုးကရိုျဖည္းညင္းစြာ တင္လရိုက္ပါ။ ေလမဝင္ေအာင္
သတရထားပါ။ (သတရျပ်ိဳ န္။ စလရို ဖ
္ ိုးံ သည္ က ်ိဳရ းလြယ၍
္

ဆဲလ္ ည္ကက
ြ ္ အထူးဂ႐ိုျပ်ိဳ န္)
၆ အလင္းသံိုးအဏိုၾကည့္ကရ ရယာတြင္ အလင္း ္ရပါေစ။
မ္န္ဘလူးေခ ာင္းကရို အနရမ့္ဆံိုးခ ႕ဲ အားျဖစ္ပါေစ။ ျပင္ဆင္
ထားေသာစလရို ္ျပားကရို စင္ေပၚသရို႔တင္လရိုက္ပါ။
၇ ေဘးမ္ေန၍ အၾကမ္းခ ရန္ခလိုတ္ျဖင့္ စင္ကရိုအထက္သရို႔
အဆံိုးထရတင္လရိုက္ပါ။ မ္န္ဘလူးမထရေအာင္ ဂ႐ိုျပ်ိဳပါ။
၈ မ က္ၾကည့္မ္န္မ္ၾကည့္၍ အၾကမ္းခ ရန္ခလိုတ္ျဖင့္ စင္ကရို

အပင္ဆဲလ၏
္ တည္ေဆာက္ပိုံ ျဖည္းညင္းစြာ ပံို ရပ္ေပၚသည္ထရ ေအာက္သရို႔ခ ပါ။
၉ သင္ေတြ႕ ္ရသည့္ပံိုကရို ေ းဆြဲမ္တ္သားပါ။
အပင္ဆလ
ဲ ္သည္ မ ားေသာအားျဖင့္
တရ စာၦန္ထက္ ပရိုမရိုႀကးမားသည္။
အပင္ဆလ
ဲ ္တရိုင္း ဆဲလန
္ ံ ပ
ံ ါ ္ရသည္။ ဆဲလ္ကရိုမာေၾကာေသာ အေထာက္အပံ့ေပးသသည္။
ဆဲလ္တရိုင္း ဆဲလအ
္ ေျမႇးပါး ပရိုင္ဆရိုင္ၾကသည္။ ဆဲလ္နံ ံထက္ ပရိုမရိုေပ ာ့ေပ ာင္းၿပး ဆဲလ္အတြင္း အျပင္
ပစၥည္းမ ား၏ အဝင္အထြက္ကရို ထရန္းခ ်ိဳပ္ေပးသည္။
ဆဲလ္အားလံိုးတြင္ ဆရို တ
္ ပ
ရို လာဇံ ပါ ္ရသည္။ ဆဲလ္၏ဓာတိုျဖစ္စဥ္မ ား ျဖစ္ပြားေသာေန ာ ျဖစ္သည္။
ွိႏ ဴးကလရယထဲတင
ြ ္ ခ႐ရမ
ို ဇ
ရို န
ို း္ ေခၚ ဗဇပစၥည္းပါ ္ရသည္။ ဆဲလ္၏လိုပ္ငန္းအားလံိုးကရို ထရန္းခ ်ိဳပ္သည္။
အပင္ဆလ
ဲ ္မ ားတြင္ ႀကးမားေသာ ဆဲလ္ ည္ကက
ြ ပ
္ ါ ္ရသည္။ ၎ထဲတင
ြ ္သၾကားေပ ာ္ ည္ပါ ္ရသည္။
ေနေ ာင္ွိႏ္င့္ထရစပ္ေနေသာ အပင္အမ ားစိုသည္ ကလရ႐
ို ရပ
ို လပ္စမ
္ ား ပရိုင္ဆရင
ို ္ၾကသည္။ ၎သည္အပင္၏
အစာခ က္လိုပ္ေသာ ေန ာျဖစ္ပါသည္။ ကလရို႐ိုရပလပ္စ္ပါေသာ အပင္မ ားသည္ အစရမ္းေ ာင္ ္ရၾကသည္။
အဘယ္ေၾကာင့္ဆရို္ေသာ္ အစရမ္းေ ာင္ျခယ္ပစၥည္း ကလရ႐
ို ရဖ
ို းလ္ပါဝင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ဆဲလ္နံ ံွိႏ္င့္ ဆဲလ္အေျမႇးပါး တရို႔၏ ကြာျခားခ က္ ေလးခ က္ကရိုေဖာ္ျပပါ။
၂ အပင္ဆလ
ဲ ္၏ဓာတ္ပံိုမ္ အစရမ္းေ ာင္အလံိုးမ ားမ္ာ မည္သည့္အ ာမ ားျဖစ္သနည္း။ အဘယ္ေၾကာင့္
အစရမ္းေ ာင္ ္ရသနည္း။

အဓရကအခ က္မ ား
သက္ ္ရအားလံိုးကရို ဆဲလ္ျဖင့္ဖြ႕ဲ စည္းထားသည္။
အပင္ဆလ
ဲ ္တြင္ ွိႏ ဴးကလရယ၊ ဆရို ္တရိုပလာဇံ၊ ဆဲလ္အေျမႇးပါး၊ ဆဲလ္နံ ံွိႏ္င့္ ဆဲလ္ ည္ကက
ြ ္တရို႔ ပါ ္ရသည္။
ေနေ ာင္ွိႏ္င့္ထရေတြ႕မႈ ္ရေသာ အပင္ဆလ
ဲ ္မ ားတြင္ အစရမ္းေ ာင္ကလရို႐ရိုပလပ္စ္ ပါ ္ရသည္။
၃ အခန္း (၁) သက္ ္ရွိႏ္င့္ဆလ
ဲ ္

၁.၃ သတၱဝါဆဲလ္
လူအပါအဝင္ တရ စာၦန္မ ားသည္လည္း ဆဲလ္မ ားျဖင့္ဖြ႕ဲ စည္းထားသည္။

ဆဲလ္အေျမႇးပါး

ွိႏ ဴးကလရယ ဆဲလ္ ည္ကက

ြ ္ငယ္
ဆရို ္တရိုပလာဇံ

လိုပ္ငန္း (၁.၃) သတၱဝါဆဲလ္ကရို ေလ့လာၾကစရို႔

သတၱဝါ၏ေလႁပြန္ကဲ့သရို႔ အစရတ္အပရိုင္း၏အတြင္းသားနံ ံမ္ သတၱဝါဆဲလ္ကရိုေလ့လာ မည္ျဖစ္သည္။
၁ ေလ့လာမည့္သတၱဝါဆဲလ္ကရို ေပးထားေသာသက္ ္ရအစရတ္အပရိုင္းမ္ ယူၿပးစလရို ္ျပားေပၚသိုတ္ပါ။
၂ စိုတ္တံျဖင့္ မသရိုင္လင္းအျပာေ ာင္ ည္ကရို စလရို ္ေပၚ ္ရဆဲလ္ေပၚသရို႔ အစက္ခ ပါ။ ဆဲလ္ကရိုပရို၍ျမင္သာ
ေစ န္အတြက္ျဖစ္သည္။
၃ လိုပ္ငန္း (၁.၂) တြင္ေဖာ္ျပထားသည့္ အဆင့္ ၆ မ္ ၉ အတရိုင္းထမ္းေဆာင္ပါ။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ေအာက္ပါအခ က္အလက္မ ားွိႏ္င့္ ကရိုက္ညေသာ သတၱဝါဆဲလ္အစရတ္အပရိုင္း အမည္ကရိုေဖာ္ျပပါ။
(၁) ဆဲလ္၏လိုပ္ငန္းအားလံိုးကရို ထရန္းခ ်ိဳပ္သည္။
(၂) ဆဲလ္အတြင္းအျပင္ ပစၥည္းမ ား၏ အဝင္အထြက္ကရို ထရန္းခ ်ိဳပ္သည္။
(၃) ဆဲလ္အတြင္း ဓာတိုျဖစ္စဥ္မ ား ျဖစ္ေပၚေသာေန ာ
၂ အပင္ဆလ
ဲ ္တြင္ ေတြ႕ ၿပး တရ စာၦန္ဆလ
ဲ ္တြင္ မေတြ႕ ေသာ အစရတ္အပရိုင္းမ ားကရို ေဖာ္ျပပါ။
၃ ဓာတ္ပံိုသည္ လူသား၏ ပါးေစာင္တင
ြ ္း ္ရဆလ
ဲ ္ကရို ေဆးဆရိုးၿပး အဏိုၾကည့္ကရ ရယာေအာက္တြင္ ျမင္ ပံို
ျဖစ္ပါသည္။ မည္သည့္အစရတ္အပရိုင္းသည္ ဆရိုးေဆးကရိုအမ ားဆံိုး စိုတ္ယူထားသည္ဟို ထင္ပါသနည္း။
(ဆရိုးေဆးမ ားမ ားစိုတ္ေလ ပရိုၿပးထင္ ္ားေလျဖစ္သည္။)

ပ႐ရိုတရိုဇြ
ပ႐ရိုတရိုဇြမ ားသည္ သတၱဝါဆဲလ္ွိႏ္င့္တူေသာ ဆဲလ္
တစ္လံိုးတည္း ပါ ္ရေသာသက္ ္ရ တစ္မ ရ်ိဳးျဖစ္သည္။
အမးဘားသည္ ထင္ ္ားေသာ ဥပမာတစ္ခိုျဖစ္သည္။
အမ ားစိုမ္ာ ကန္ေ ၊ ေ ေသ မ ားတြင္ေနထရိုင္ၿပး
၎တရို႔၏ဆရို ္တရိုပလာဇံကရို ဆန္႔တန္းၿပး ေ ြ႕လ ားျခင္း၊
အစာဖမ္းစားျခင္း ျပ်ိဳလိုပ္ၾကသည္။

ေမးခြနး္ မ ား

၄ အမးဘားကသာ အပင္ဆလ
ဲ ္ွိႏ္င့္ တူညခဲ့လ္ င္ ပံိုတင
ြ ္ျပထားသည့္အတရိုင္း ေ ြ႕လ ားွိႏရိုင္မည္မဟိုတ္ပါ။
အဘယ္ေၾကာင့္ဟိုထင္ပါသနည္း။

အဓရကအခ က္မ ား
သတၱဝါဆဲလ္တြင္ ွိႏ ဴးကလရယ၊ ဆရို ္တရိုပလာဇံွိႏ္င့္ ဆဲလ္အေျမႇးပါးတရို႔ ပါ ္ရသည္။
သတၱဝါဆဲလ္တြင္ ဆဲလ္နံ ံ၊ ကလရို႐ရိုပလပ္စ္ွိႏ္င့္ ႀကးမားေသာ ဆဲလ္ ည္ကက
ြ ္ မပါ ္ရပါ။
အခန္း (၁) သက္ ္ရွိႏ္င့္ဆလ
ဲ ္ ၄

၁.၄ အဏိုစတ
ရ သ
္ က္ မ
္ရ ား
အဏိုၾကည့္ကရ ရယာျဖင့္သာ ျမင္ွိႏရိုင္ေသာသက္ ္ရမ ားကရို အဏိုစတ
ရ သ
္ က္ မ
္ရ ားဟိုေခၚသည္။ ၎တရို႔သည္ကၽြွိႏ္ိုပ္တရို႔
ပတ္ဝန္းက င္တြင္ ္ရေနၾကသည္။ အမ ားစိုဟာ ဆဲလ္တစ္လံိုးတည္းသာ ပရိုင္ဆရိုင္ၾကပါသည္။ (စာမ က္ွိႏ္ာ ၃ မ္
ပ႐ရိုတရိုဇြသည္ အမ ရ်ိဳးအစားတစ္မ ရ်ိဳးျဖစ္သည္။)

ဘက္တး းယား
ေန ာတရိုင္းတြင္ေနထရိုင္သည္။ အိုပ္စိုလရိုက္ေနထရိုင္သည္။
အလံိုးပံို၊ အေခ ာင္းပံို စသည္ျဖင့္ပံိုသဏၭာန္အမ ရ်ိဳးမ ရ်ိဳး ္ရသည္။
ဘက္တး းယားတစ္ေကာင္က သာမန္လူဆဲလ္ထက္ ေသးငယ္သည္။

ဆဲလတ
္ စ္လိုးံ တည္း ေ
္ရ သာ ေ ညႇရ (အယ္လေ
္ ဂ း) ွိႏ္င့္ ပ႐ရိုတရိုဇြ
ကန္ေ တစ္စက္ကရို အဏိုၾကည့္ကရ ရယာေအာက္တြင္ ၾကည့္႐ႈေသာအခါ
ခ မ္းေ ာင္အလံိုးတစ္လံိုးစက ေသးငယ္ေသာသက္ ္ရမ ားစြာ ေမ ာေနသည္ကေ
ရို တြ႕ သည္။
ဘက္တး းယားဆဲလ္တစ္လံိုး တခ ရ်ိဳ႕မ္ာအပင္ွိႏ္င့္ဆင္တူေသာ အယ္ေဂ းမ ားျဖစ္သည္။
ျဖစ္သည္။ တခ ရ်ိဳ႕မ္ာတရ စာၦန္ွိႏ္င့္ဆင္တူေသာ ပ႐ရိုတရိုဇြမ ားျဖစ္သည္။

မရႈအိုပ္စို
ကၽြွိႏ္ိုပ္တ႔သ
ရို ရ ္ရေသာ မရႈအမ ားစိုျဖစ္သည့္ သစ္ကပ္မရႈ၊ ဖားဥမရႈ မ ားသည္အ ြယ္
ႀကးမားၿပး ဆဲလ္မ ားစြာပရိုင္ဆရိုင္ၾကသည္။
ဆဲလ္တစ္လံိုးတည္းပရိုင္ဆရိုင္ေသာမရႈမ ား ဥပမာ တေစးမရႈ မ ားလည္း ္ရပါသည္။
မရႈအမ ားစိုမ္ာ ေသေၾကၿပးေသာ သက္ ္ရပစၥည္းမ ားေပၚတြင္ ေပါက္ပြားတတ္
ၾကပါသည္။

တေစးမရႈကရို အဏိုၾကည့္မ္န္ ေမးခြနး္ မ ား

ဘလူးျဖင့္ ျမင္ ပံိုျဖစ္သည္။ ၁ ဘက္တး းယားဆဲလ္သည္ သတၱဝါဆဲလ္ထက္မ ားစြာ ေသးငယ္ပါသည္။

တေစးမႈရဆလ
ဲ ္မ္ာ သတၱဝါ ဆဲလ္ွိႏ္င့္အ ြယ္တူနးပါးျဖစ္၏။ ဤအခ က္အ
ပံိုွိႏ္စ္ပံိုအနက္မည္သည့္ပံိုကရို ပရိုမရိုခ ဲ႕ထားေၾကာင္း ္င္းပါ။

လိုပ္ငန္း (၁.၄) ေလထဲ ္ရ အဏိုစရတ္သက္ ္ရမ ား ေမြး ေအာင္

အဏိုစရတ္သက္ ္ရတစ္ေကာင္ကရို သာမန္မ က္လံိုးျဖင့္ မျမင္ွိႏရိုင္ပါ။ သရ႔ေ
ို သာ္အစိုအေဝး (ကရလ
ို န
ရို ) အျဖစ္
ဖြ႕ဲ စည္းေသာအခါ ျမင္ ပါလရမ့္မည္။
၁ ေက ာက္ေက ာပါသည့္ ပရိုးသတ္ၿပးသားပန္းကန္ျပားကရို ဆ ာကေပးမည္။
၂ အဖံိုးဖြင့ၿ္ ပး ေလွိႏ္င့္ ၅ မရနစ္ ၁၀ မရနစ္ခန္႔ ထရေတြ႕ပါေစ။
၃ အဖံိုးပရတ္ၿပး တရပ္ွိႏ္င့္လံိုေအာင္ ပရတ္လရိုက္ပါ။
၄ ေစာက္ထရိုးထား ္ရပါ။ (ေ စက္မ ား ေက ာက္ေက ာေပၚသရို႔ မက ေစဖရို႔)
၅ လံိုျခံ်ိဳေသာေန ာတြင္ က္အနည္းငယ္ထား ္ရပါ။
မရႈ၏ကရိုလရိုန
သတရျပ်ိဳ န္။ ။ မည္သ႔ပ
ရို င္ျဖစ္ေစ အဖံိုးကရလ
ို ိုးံ ဝ မဖြင့္ ပါ။
၆ က္အနည္းငယ္ၾကာလ္ င္ ပံိုသဏၭာန္မမ္န္ေသာ အဝရင
ို ္းကြက္မ ား ေတြ႕ မည္။ အဝရိုင္းကြက္တစ္ကက
ြ ္မ္ာ
အေကာင္တစ္ေကာင္မ္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ အေကာင္အစိုအေဝး သရို႔မဟိုတ္ ကရိုလရိုန တစ္ခိုျဖစ္သည္။
ေမးခြနး္ မ ား
(၁) ေက ာက္ေက ာသည္ အာဟာ ွိႏ္င့္ျပည့္ွိႏ္က္ေနသည္။ အာဟာ အဘယ္ေၾကာင့္ လရိုအပ္သနည္း။
(၂) စမ္းသပ္ခ က္မစတင္ခင္ ဖန္ပန္းကန္ျပားသည္ အဘယ္ေၾကာင့္ ပရိုးသတ္ၿပးသားျဖစ္ မည္နည္း။
(၃) ေတြ႕ ္ရခ က္ကရို ပံိုျဖင့္ဆဲြသားေဖာ္ျပပါ။ အညႊန္းတပ္ဆင္ပါ။ (မရႈကရိုလရိုနသည္ မေသမတပ္ ္ရသည္။)

အဓရကအခ က္မ ား
အဏိုၾကည့္ကရ ရယာျဖင့္သာ ျမင္ွိႏရိုင္ေသာသက္ ္ရမ ားကရို အဏိုစရတ္သက္ ္ရမ ားဟိုေခၚသည္။
ဘက္တး းယား၊ ပ႐ရိုတရိုဇြ၊ အယ္လ္ေဂ းတခ ရ်ိဳ႕ွိႏ္င့္ မရႈတခ ရ်ိဳ႕တရို႔ပါဝင္သည္။
၅ အခန္း (၁) သက္ ္ရွိႏ္င့္ဆလ
ဲ ္

၁.၅ ပိုပသ
္ းရို ေဆြးျမည့္ျခင္း
အဏိုစရတ္သက္ ္ရမ ားသည္ ေန ာတရိုင္းတြင္ ေနထရိုင္ၾကပါသည္။ ေျမထဲ၊
ေ ထဲ၊ သင့္ခွိႏၶာကရိုယ္ထဲ စသည္ျဖင့္။

ပိုပ္သရိုးေဆြးျမည့္ျခင္း
ပန္းသးတြင္ ေအာ္ဂန
ဲ စ္ပစၥညး္ ဟိုေခၚသည့္ သက္ ္ရမ္
ျဖစ္ေသာပစၥည္း ပါ ္ရသည္။
အဏိုစရတ္သက္ ္ရမ ားသည္ ထရိုေအာ္ဂဲနစ္ပစၥည္းမ ားကရို
ၿဖရ်ိဳခြၾဲ ကသည္။ ဤသည္ကရို ပိုပသ
္ ရးို ေဆြးျမည့္ျခင္း
ဟိုေခၚပါသည္။ ေမးခြန္းမ ား
ပိုပ္သရိုးေဆြးျမည့္ေသာ ပစၥည္းမ ားသည္ ကၽြွိႏ္ိုပ္တရို႔၏ ၁ ေအာက္ပါတရို႔မ္ ေအာ္ဂဲနစ္ပစၥည္းမ ားကရို
အစားအစာမ ားကရို ပ က္စးေစပါသည္။ ေ ြးခ ယ္ပါ။
သရို႔ေသာ္ ေသေၾကၿပး အပင္ွိႏ္င့္တရ စာၦန္မ ား ပိုပ္သရိုး ေပါင္မန
ို ႔္ ေက ာက္ခဲ သားေ
ေဆြးျမည့္ျခင္းဟာ ပတ္ဝန္းက င္အတြက္ ေကာင္းမြန္ သစ္သား ေ
ပါသည္။ ၎တရို႔မ္ေအာ္ဂဲနစ္ပစၥည္းမ ားကရို ေျမထဲသရို႔ ၂ ပိုပ္သရိုးေဆြးျမည့္ျခင္း၏ ေကာင္းက ရ်ိဳး
ျပန္လည္ေ ာက္ ္ရေစၿပး အပင္ကအာဟာ အျဖစ္ ၁ ခ က္ ကရိုေဖာ္ျပပါ။
သံိုးစြဲွိႏရိုင္ပါသည္။ ၃ ပိုပ္သရိုးေဆြးျမည့္ျခင္း၏ ဆရိုးက ရ်ိဳး
ပိုပ္သရိုးေဆြးျမည့္ျခင္းသည္ ေအာက္ပါအေျခအေနတြင္ ၁ ခ က္ ကရိုေဖာ္ျပပါ။
လ င္ျမန္စြာျဖစ္ပြားသည္။ (က) ေွိႏြးေထြးေသာ အပူခ ရန္၊
(ခ) ေ မ ားစြာ ္ရျခင္း ွိႏ္င့္ (ဂ) ေအာက္ဆဂ င္ မ ားစြာ ္ရျခင္း တရို႔ျဖစ္သည္။

လိုပ္ငန္း (၁.၅) အပူခ ရန္နရမ့္ျခင္းက ပိုိုပ္သရိုးျခင္းကရို အားေပးသလား။ ဆန္႔က င္သလား။

၁ ပံိုစံတူေပါင္မိုန႔ွိႏ
္ ္စ္ခ ပ္ကရို ပန္းကန္ျပားေပၚသရို႔ တင္ပါ။ ေ အနည္းငယ္စစြတ္ပါ။ မစရို ြေ
ဲ စ န္သတရျပ်ိဳပါ။
၂ ွိႏ္စ္ခိုစလံိုးကရို ေလထဲတြင္ ၃၀ မရနစ္ခန္႔ထား ္ရပါ။
၃ ၿပးေသာ္ တစ္ခိုစကရို ပလပ္စတစ္အရတ္ထဲထည့္ပါ။
၄ တစ္အရတ္ကရိုေ ခဲေသတၱာထဲထည့္ၿပး က န္တစ္ခိုကရို
ေွိႏြးေထြးေသာေန ာတြင္ ထား ္ရပါ။
၅ တစ္ က္စေလ့လာၿပး ၅ က္ၾကာေအာင္ထား ္ရပါ။
၆ ေတြ႕ ္ရခ က္ကရို မ္တ္တမ္းတင္ပါ။ ေကာက္ွိႏိုတ္ခ က္ခ ပါ။

ေမးခြနး္ မ ား
(၁) သင့္ လ ္ွိႏ္င့္ သူငယ္ခ င္းတရို႔၏ လ ္တရို႔တူညပါသလား။ မတူညလ္ င္ အဘယ္ေၾကာင့္မတူ
ေၾကာင္းျပန္လည္သံိုးသပ္ပါ။
(၂) ေ ဓာတ္အနည္းအမ ား၏ သက္ေ ာက္မႈကရို စမ္းသပ္ဖရို႔ေဆြးေွိႏြးတရိုင္ပါ။

ေမးခြနး္ မ ား

၃ ေလလံိုအရတ္ျဖင့္ထိုတ္ထားေသာ အစားအစာမ ားသည္

အဘယ္ေၾကာင့္ၾကာ ္ည္ခံေၾကာင္း ္င္းျပပါ။
၄ အစားအစာမ ားကရို ေ ခဲေသတၱာထဲတင
ြ ္ သရမ္းထားျခင္းျဖင့္
ၾကာ ္ည္ခံေအာင္ ျပ်ိဳလိုပ္ွိႏရိုင္ျခင္းကရို ္င္းျပပါ။

အဓရကအခ က္မ ား
အဏိုစရတ္သက္ ္ရမ ားက ေအာ္ဂဲနစ္ပစၥည္းမ ားကရို ၿဖရ်ိဳခြျဲ ခင္းျဖင့္ ပိုပ္သရိုးေဆြးျမည့္ျခင္း ျဖစ္ေစသည္။
ပိုပ္သရိုးေဆြးျခင္းသည္ ေွိႏြးေထြးေသာ၊ ေ မ ားေသာ၊ ေအာက္ဆဂ င္မ ားေသာ အေျခအေနတြင္
လ င္ျမန္စြာျဖစ္ပြားသည္။
 အခန္း (၁) သက္ ္ရွိႏ္င့္ဆလ
ဲ ္ ၆

၁.၆ အဏိုစတ
ရ သ
္ က္ ွိႏ
္ရ ္င့္ အစားအစာ
အဏိုစရတ္သက္ ္ရတရို႔ စားေသာအစာွိႏ္င့္ ကၽြွိႏ္ိုပ္တရို႔စားေသာအစာ တူညၾကပါသည္။ တစ္ခါတ ံတင
ြ ္ ၎တရို႔၏
အစားအစာအား ဖန္တးေျပာင္းလဲမႈကရို ကၽြွိႏ္ိုပ္တရို႔လရိုလ ားပါသည္။ ေအာက္တင
ြ ္ဥပမာ ွိႏ္စ္ခိုျပထားသည္။

ွိႏရို႔ထဲ ္ရဘက္တး းယားမ ားသည္ ၎ကရို ရန္ခဲ ဂ ံ်ိဳတံိုးကရိုေသခ ာစြာ ေထာင္းနယ္လရမ့္ဆန္႔ျခင္းျဖင့္ တေစးမရႈကရို
အျဖစ္သိုရ႔ေျပာင္းလဲေစသည္။ ဂ ံ်ိဳထပ
ဲ ံ႕ွိႏ္ံ႔ေစပါသည္။

ရန္ခဲွိႏ္င့္ ရန္ခ ဥ္ျပ်ိဳလိုပ္ျခင္း

ွိႏရို႔ထဲ ္ရသၾကားကရို ဘက္တး းယားမ ားက အားေပ ာ့ေသာ လက္တစ္အက္စစ္ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲေစသည္။
လက္တစ္အက္စစ္က ရန္ခ ဥ္၏ခ ဥ္ေသာ အ သာကရို ေပးသည္။
ေပါင္မိုန္႔ျပ်ိဳလိုပ္ျခင္း
ေပါင္မိုန႔ျ္ ပ်ိဳလိုပ္ ာတြင္ တေစးမရႈကရိုသံိုးသည္။
တေစးမရႈက ဂ ံ်ိဳထဲ ္ရအာဟာ မ ားကရို စားသံိုးၿပး စြမ္းအင္ထိုတ္လိုပ္သည္။
ထရိုအခါကာဗြန္ ရိုင္ေအာက္ဆရို ္ ဓာတ္ေငြ႕မ ား ထြက္ ္ရၿပး ၎ကဂ ံ်ိဳတံိုးကရို ေဖာင္းပြေစသည္။

လိုပ္ငန္း (၁.၆) ဂ ံ်ိဳတံိုးႂကြျခင္းေပၚ တေစးမရႈ၏သက္ေ ာက္မႈ

တေစးမရႈပါေသာ ဂ ံ်ိဳတံိုးွိႏ္င့္ မပါေသာဂ ံ်ိဳတံိုးမ ား ျပ်ိဳလိုပ္ၾကသည္။
၁ ဂ ံ်ိဳမႈန္႔ 75 g ယူၿပး 50 cm3 ္ရေသာ တေစးမရႈွိႏ္င့္သၾကားအေ ာေပ ာ္ ည္ွိႏ္င့္
ေ ာစပ္ပါ။ ထရ႔ေ
ို နာက္ဂ ံ်ိဳကရို နယ္ပါ။
၂ အဆင့္ ၁ တြင္အတရိုင္း ေနာက္ထပ္ဂ ံ်ိဳလံိုးတစ္ခိုျပ်ိဳလိုပ္ပါ။ တစ္ခါတေစးမရႈ
မပါ ္ရေသာသၾကားေပ ာ္ ည္ွိႏ္င့္ ေ ာစပ္ပါ။
၃ ဂ ံ်ိဳလံိုးတစ္ခိုစကရို ျခင္တယ
ြ ္စလင္ ါထဲသရို႔ ေသခ ာစြာ ထည့္လရိုက္ၿပး ထိုထည္ကရို
မ္တ္သားပါ။
၄ ေွိႏြးေထြးေသာတစ္ေန ာတြင္ အနည္းဆံိုး ၁ နာ ၾကာေအာင္ထား ္ရၿပး ထိုထည္
အသစ္ကရိုမ္တ္သားပါ။
ေမးခြနး္ မ ား
(၁) ေတြ႕ ္ရခ က္ကရို ေဖာ္ျပပါ။ မည္သည့္ေကာက္ွိႏိုတ္ခ က္ခ ွိႏရိုင္သနည္း။
(၂) ေကာက္ွိႏိုတ္ခ က္ကရို ္င္းျပပါ။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ အဘယ္ေၾကာင့္ ဂ ံ်ိဳလံိုးေဖာင္းပြ န္ အခ ရန္ေစာင့္ဆရိုင္း ပါသနည္း။
၂ ေပါင္မိုန႔ျ္ ဖစ္သာြ းေသာအခါ တေစးမႈရ၏အေျခအေန မည္သရို႔ ္ရမည္ဟိုထင္သနည္း။

အဓရကအခ က္မ ား
တခ ရ်ိဳ႕ဘက္တး းယားမ ားက ွိႏရို႔ကရို ရန္ခဲ၊ ရန္ခ ဥ္ အျဖစ္သရို႔ေျပာင္းလဲေပးသည္။
ွိႏရို႔ထဲ ္ရသၾကားကရို လက္တစ္အက္စစ္ အျဖစ္သရို႔ေျပာင္းလဲျခင္းျဖင့္ ျဖစ္ေစပါသည္။
ေပါင္မိုန႔ျ္ ပ်ိဳလိုပ္သည့္အခါ တေစးမရႈကရိုအသံိုးျပ်ိဳသည္။
၎တရို႔စြမ္းအင္ထိုတ္လိုပ္သည့္အခါ ထြက္ေပၚလာေသာ ကာဗြန္ ရိုင္ေအာက္ဆရို ္ဓာတ္ေငြ႕က ဂ ံ်ိဳတံိုးကရို
ေဖာင္းပြပါသည္။
၇ အခန္း (၁) သက္ ္ရွိႏ္င့္ဆလ
ဲ ္

၁.၇ အဏိုစတ
ရ သ
္ က္ ွိႏ
္ရ ္င့္ ေ ာဂါ
အဏိုစရတ္သက္ ္ရအမ ားစိုမ္ာ ေကာင္းက ရ်ိဳးေပးသည္။ ကၽြွိႏ္ိုပ္တရို႔ကရို ဖ ားနာေစေသာ အေကာင္မ ားလည္း ္ရသည္။

တဘ ာဂါ (TB)
ေ ာဂါျဖစ္ေစေသာ ဘက္တး းယားတစ္မ ရ်ိဳးမ္ာ တဗြပရိုးျဖစ္သည္။
၎သည္အဆိုတ္ထတ
ဲ င
ြ ္ပြားၿပး အဆိုတ္ကရိုဖ က္ဆးသည္။
င္ဘတ္နာက င္ျခင္း၊ ေခ ာင္းၾကာ ္ည္ဆရိုးျခင္းမ္ ေသဆံိုးသည္ထရျဖစ္ွိႏရိုင္၏။
ဘက္တး းယားကရို သတ္ န္ ပဋရဇဝေဆး အသံိုးျပ်ိဳ ပါသည္။

ာသတိုပ္ေကြး
ာသတိုပ္ေကြး သရို႔မဟိုတ္ တိုပ္ေကြးသည္ ဗရင
ို း္ ပ္စေ
္ ၾကာင့္
ျဖစ္ေသာေ ာဂါျဖစ္သည္။
ဗရိုင္း ပ္စ္သည္ ဘက္တး းယားထက္ေသးငယ္ေသာ အမႈန္
ျဖစ္ၿပး ဆဲလ္တည္ေဆာက္မႈမ ္ရပါ။
၎ဟာတျခားဆဲလ္ထဲ ဝင္ေ ာက္ၿပးမ္သာ ထရိုဆဲလ္အား
ပြားခရိုင္းျခင္းျဖင့္ ၎တရို႔ပြားၾကသည္။
အလြန္မ ားျပားေသာအခါ ဆဲလ္ေပါက္ကဲၿြ ပး ဗရိုင္း ပ္စ္မ ား
လႊတ္ထက
ြ ္၍ တျခားဆဲလ္ထသ
ံ ရို႔ ထပ္မံဝင္ေ ာက္သည္။

င္က္ဖ ား
င္က္ဖ ားေ ာဂါသည္ ပ႐ရတ
ို ရိုဇေ
ြ ၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေ ာဂါျဖစ္သည္။
ယင္းပ႐ရိုတရိုဇြသည္ ေသြးထဲတင
ြ ္ ေနထရိုင္သည္။
ျခင္ကသယ္ေဆာင္လာၿပး လူ၏ေသြးထဲသရို႔ ဝင္ေ ာက္ပါသည္။
ေသြးမ္ခွိႏၶာကရိုယ္အွိႏ္ံ႔ ပ ံ႕ွိႏ္႔ံပါသည္။
အဖ ားႀကးဖ ားၿပး ဥးေွိႏ္ာက္ထရခရိုက္ွိႏရိုင္သျဖင့္ အွိႏ ၱ ာယ္မ ားလ္၏။

အထက္ပါေ ာဂါမ ားသည္ လူတစ္ဥးမ္တစ္ဥးသရို႔ေ ာက္ ္ရွိႏရိုင္သျဖင့္

ကူးစက္ေ ာဂါမ ား ျဖစ္ၾကပါသည္။
TB ေ ာဂါပရိုးသည္ အဆိုတ္တင
ြ ္ေနထရိုင္သျဖင့္ ေခ ာင္းဆရိုးျခင္းမ္
ေလထဲသရို႔ေ ာက္ ္ရၿပး တစ္ပါးသူဆသရို႔ ကူးစက္ွိႏရိုင္ပါသည္။

လူးဝစ္ပါစတာ
လူးဝစ္ပါစတာကရို အဏိုဇဝေဗ ၏ဖခင္ဟို သတ္မတ
္ ္ၾကသည္။
ယခင္က ကူးစက္ေ ာဂါျဖစ္ျခင္း၏ အေၾကာင္း င္းကရို မသရခ့ပ
ဲ ါ။
ပါစတာက ကူးစက္ေ ာဂါွိႏ္င့္ အဏိုစရတ္သက္ ္ရတရို႔ ဆက္စပ္မႈ
္ရွိႏရိုင္သည္ကရို စမ္းသပ္ေလ့လာခဲ့ ာမ္ ယေန႔ေခတ္တြင္ ကူးစက္
ေ ာဂါမ ားကရို ေကာင္းမြန္စာြ နားလည္ သေဘာေပါက္ၾက သည္။ လူးဝစ္ပါစတာ

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ကူးစက္ေ ာဂါမ ား၏ ကူးစက္ွိႏရိုင္ေသာ နည္းလမ္း ၂ မ ရ်ိဳးကရိုေဖာ္ျပပါ။
၂ ပဋရဇဝေဆးက အဘယ္ေၾကာင့္ တိုပ္ေကြးေ ာဂါကရို မကိုသွိႏရိုင္သနည္း။
၃ င္က္ဖ ားသည္ျခင္ေၾကာင့္ျဖစ္သည္ ဟိုိုျမျမကဆရိုသည္။ ျမျမ၏ယူဆခ က္မ္ မ္ားယြင္းေနသည္။ ္င္းျပပါ။
၄ ဗရိုင္း ပ္စ္မ ားကရို သက္ ္ရဟိုသတ္မ္တ္ မည္ေလာ။ သင့္အေျဖအတြက္ အေၾကာင္းျပခ က္ေပးပါ။

အဓရကအခ က္မ ား
ကူးစက္ေ ာဂါမ ားသည္ အဏိုစရတ္သက္ ္ရမ ားေၾကာင့္ျဖစ္ၿပး လူတစ္ဥးမ္တစ္ဥး ေ ာက္ ္ရွိႏရိုင္သည္။
ဘက္တး းယားေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာေ ာဂါတခ ရ်ိဳ႕ကရို ပဋရဇဝေဆးျဖင့္ ကိုသွိႏရိုင္ပါသည္။
ဗရိုင္း ပ္စ္သည္ ဆဲလ္တည္ေဆာက္မႈ မ ္ရပါ။ တျခားဆဲလ္ထဲတြင္သာ ဝင္ေ ာက္ၿပးမ္ ပြားွိႏရိုင္ပါသည္။
အခန္း (၁) သက္ ္ရွိႏ္င့္ဆလ
ဲ ္ ၈

၁.၈ ဆဲလ၊္ တစ္ ဴ္ း ွိႏ္င့အ

္ ဂၤ ါ
ဘက္တး းယားကဲ့သရို႔ သက္ ္ရတရို႔သည္ ဆဲလ္တစ္လံိုးတည္းျဖင့္ ဖြ႕ဲ စည္းထားၿပး သက္ ္ရလိုပ္ငန္းအားလံိုးကရို ဆဲလ္
တစ္လံိုးတည္းတြင္ ျပ်ိဳလိုပ္ပါသည္။

လူကဲ့သရို႔သက္ ္ရတင
ြ ္ ဆဲလ္မ ားသည္ စိုေပါင္းဖြ႕ဲ စည္းၿပး အတူတကြညႇရွိႏရႈင္းၿပး လိုပ္ငန္းမ ားထမ္းေဆာင္ပါသည္။

ထူးျခားေသာဆဲလတ
္ ခ ်ိဳရ ႕
ဆဲလ္မ ားသည္ ၎တရို႔၏ လိုပ္ငန္းေပၚမူတည္ၿပး တည္ေဆာက္ပံိုမ ား ကြာျခားၾကပါသည္။
ဤသရထ
ို႔ းူ ကဲေျပာင္းလဲျခင္းျဖင့္ အလိုပ္ေကာင္းစြာလိုပ္ေဆာင္ွိႏရိုင္ၾကပါသည္။

ွိႏ ဴးကလရယမပါ ္ရသျဖင့္ ဟမရိုဂလရိုဘင္အတြက္ေန ာပရို ္ရသည္။

ဆရို ္တရိုပလာဇံတြင္ အနေ ာင္ျခယ္ပစၥည္း ဟမရဂ
ို လရဘ
ို င္ပါ ္ရသည္။
၎သည္ ေအာက္ဆဂ င္ကရို သယ္ေပးသည္။
အာ႐ံိုဆလ
ဲ ္
ဆရို ္တရိုပလာဇံမ္ အမ္ င္တရိုေလးမ ား
ထြက္ ္ရေနသည္။ ၎တရို႔သည္ ွိႏ ဴးကလရယ
ေသြးနဆဲလ္
သတင္းအခ က္အလက္မ ားကရို
လက္ခံေပးသည္။
ွိႏ ဴးကလရယ
ထရိုသတင္းအခ က္အလက္တရို႔သည္ ္ည္လ ားေသာ
ဆဲလ္ ည္ကက
ြ ္
အမ္ င္တစ္ေလ္ ာက္စးဆင္းပါသည္။
ဆဲလ္အေျမႇးပါး
ေမးခြန္းမ ား
၁ ေသြးနဆဲလ္တြင္ပါ ္ရေသာ တျခား
အျမစ္ေမႊးဆဲလ္ သတၱဝါဆဲလ္တြင္လည္း ပါ ္ရေသာ
အစရတ္အပရိုင္း ၂ ပရိုင္းကရိုေဖာ္ျပပါ။
္ည္ထြက္ေနေသာ ဆရို ္တရိုပလာဇံေၾကာင့္
၂ အာ႐ံိုခံဆလ
ဲ ္က ၎၏လိုပ္ငန္း
ဆဲလ္နံ ံ မ က္ွိႏ္ာျပင္ဧ ရယာပရိုက ယ္ျပန္႔ေစ၏။
ထမ္းေဆာင္ဖရို႔ မည္သရို႔ထူးကဲ
ေ ကရိုပရိုစိုတ္ယူွိႏရိုင္ပါသည္။
ေျပာင္းလဲပါသနည္း။
၃ အျမစ္ေမႊးဆဲလ္တြင္ မည္သည့္အစရတ္
အပရိုင္းမပါ ္ရသနည္း။ အဘယ္ေၾကာင့္
ဟိုထင္ပါသနည္း။
၄ ေ သည္ေျမႀကးထဲမ္ ဆဲလ္ ည္ကက
ြ ္
ထဲသရို႔ စးဝင္ဖရို႔ အျမစ္ေမႊးဆဲလ္၏
အစရတ္အပရိုင္းမ ားကရို ျဖတ္သန္း
ပါသည္။ ထရိုအစရတ္အပရိုင္းမ ားကရို
ၾကက္သြန္န၏အတြင္းသားတစ္ ္ဴး
အစဥ္လရိုက္ေ းသားပါ။
တစ္ ဴ္ း
လိုပ္ငန္းတစ္ခိုကရို အတူတကြထမ္းေဆာင္ ဆဲလ္အစိုအေဝးကရို တစ္ ဴ္ းဟိုေခၚပါသည္။ ဥပမာ ႂကြက္သား
ဆဲလ္မ ား စိုေဝးၿပး ႂကြက္သားတစ္ ္ဴးဖြ႕ဲ စည္းသည္။
တစ္ ္ဴးမ ားစြာ စိုေဝးၿပး အဂၤါဖြ႕ဲ စည္းပါသည္။ ဥပမာ အစာအရမ္သည္ ႂကြက္သားတစ္ ္ဴး၊ အာ႐ံိုေၾကာတစ္ ္ဴး
စသည္တရို႔ျဖင့္ ဖြ႕ဲ စည္းထားေသာ အဂၤါျဖစ္ပါသည္။

အဓရကအခ က္မ ား
မတူညေသာဆဲလ္မ ားက မတူညေသာလိုပ္ငန္း ထမ္းေဆာင္ွိႏရိုင္ဖရို႔ ထူးကဲေသာတည္ေဆာက္ပံိုမ ား
္ရၾကပါသည္။
ေသြးနဆဲလ္က ေအာက္ဆဂ င္သယ္ေဆာင္ န္၊ အာ႐ံိုေၾကာဆဲလ္က သတင္းအခ က္အလက္မ ားကရို
သယ္ေဆာင္ န္၊ အျမစ္ေမႊးဆဲလ္က ေ စိုတ္ယူ န္ ထူးကဲေျပာင္းလဲေသာ ဆဲလ္မ ားျဖစ္ၾကသည္။
တူညေသာဆဲလ္မ ားစိုေဝး၍ တစ္ ္ဴးအျဖစ္၊ အမ ရ်ိဳးမ ရ်ိဳးေသာတစ္ ္ဴးမ ားစိုေဝး၍ အဂၤ ါအျဖစ္ ဖြ႕ဲ စည္းသည္။
၉ အခန္း (၁) သက္ ္ရွိႏ္င့္ဆလ
ဲ ္

အခန္း (၁) ျပန္လန

္ ေ
္ လ့က င့္ခန္း
၁ ေအာက္ပါတရို႔ကရို မ္ားလ္ င္ (F)၊ မ္န္လ္ င္ (T) ဟိုေ းပါ။ [၅]
(၁) အပင္ဆလ
ဲ ္တြင္ ဆဲလ္ ည္ကက
ြ ္ပါ ္ရသည္။
(၂) သတၱဝါဆဲလ္တြင္ ဆဲလ္နံ ံပါ ္ရသည္။
(၃) သာမန္အပင္ဆလ
ဲ ္သည္ သာမန္သတၱဝါဆဲလ္ထက္ ပရို၍မာေၾကာသည္။
(၄) အယ္လ္ေဂ းမ ားသည္ အပင္ွိႏ္င့္ဆင္တူပါသည္။
(၅) တစ္ ္ဴးတစ္မ ရ်ိဳးတြင္ပါေသာ ဆဲလ္အားလံိုးတူညၾကသည္။

၂ ေအာင္လ္သည္ ဂ ံ်ိဳတံိုးေဖာင္းပြမႈေပၚ အပူခ ရန္သက္ေ ာက္မႈကရို စမ္းသပ္ခဲ့ပါသည္။

သူ၏လိုပ္ေဆာင္ခ က္မ္ာ ေအာက္ပါအတရိုင္းျဖစ္ပါသည္။

ဂ ံ်ိဳတံိုးတစ္ခိုစကရို ျခင္တယ
ြ ္စလင္ ါထဲသရို႔ ထည့္သြင္းပါသည္။
ျခင္တယ
ြ ္စလင္ ါမ ားကရို မတူညေသာ အပူခ ရန္တင
ြ ္ ထား ္ရပါသည္။
သူသည္ဂ ံ်ိဳတံိုးျပ်ိဳလိုပ္ န္ ဂ ံ်ိဳ၊ တေစးမရႈ၊ သၾကားွိႏ္င့္ ေ တရို႔ကရို ယူေဆာင္ပါသည္။
ဂ ံ်ိဳတံိုးတစ္ခိုစ၏ ထိုထည္မ္ာ 20 cm3 စျဖစ္ပါသည္။
တစ္နာ ခန္႔ၾကာၿပးေနာက္ ထိုထည္မ ားကရို ထပ္ဖံဖတ္႐ႈပါသည္။
ဂ ံ်ိဳတံိုးကရို တူညေသာ အစရတ္အပရိုင္း ၃ ပရိုင္း A, B ွိႏ္င့္ C ဟူ၍ခြပ
ဲ ါသည္။

(၁) သူ၏လိုပ္ေဆာင္ခ က္မ္ာ အစအစဥ္လဲြမ္ားေနပါသည္။ အစဥ္လရိုက္စေပးပါ။ [၆]

ေအာက္တင
ြ ္သူ၏ လ ္ကရိုေဖာ္ျပထားသည္။

A 4oC တြင္ထား ္ရ B 20oC တြင္ထား ္ရ C 40oC တြင္ထား ္ရ

(၂) သူ၏ လ ္ကရို မ္တ္တမ္းတင္ န္ ေအာက္ပါဇယားကရို ကူးယူပါ။

ေခါင္းစဥ္တင
ြ ္ယူနစ္မ ားျဖည့္ေပးပါ။ [၂]

ဂ ံ်ိဳတံိုး အပူခ ရန္/ မူလထိုထည္/ တစ္နာ ၾကာထိုထည္/ ထိုထည္ျခားနားျခင္း/

……………… ……………… ……………… ………………
A
B
C

(၃) ဇယားတြင္ အပူခ န

ရ မ
္ ားကရို ျဖည့္စြက္ပါ။ [၁]
(၄) မူလထိုထည္မ ားကရို ျဖည့္စြက္ပါ။ (လိုပ္ခ့ပ
ဲ ံိုအဆင့္ဆင့္ကရို ျပန္ဖတ္ၾကည့္ပါ။) [၁]
(၅) ပံိုတစ္ပံိုစကရို ေသခ ာၾကည့္၍ တစ္နာ ၾကာထိုထည္ မ ားကရျို ဖည့္စြက္ပါ။ [၃]
(၆) ထိုထည္ျခားနားျခင္း ေကာ္လံကရိုျဖည့္စြက္ပါ။ [၁]
(၇) စမ္းသပ္ခ က္ လ ္အ မည္သည့္ေကာက္ွိႏိုတ္ခ က္ ေပးွိႏရိုင္သနည္း။ [၁]
(၈) ဂ ံ်ိဳတံိုးကရိုေဖာင္းပြေအာင္ မည္သည္ကျဖစ္ေစသနည္း။ [၃]
 အခန္း (၂) မ ရ်ိဳးကြဲျပားျခင္းွိႏ္င့္ မ ရ်ိဳးခြျဲ ခားျခင္း ၁ဝ

၂.၁ မ ်ိဳရ းစရတ္

သရပၸံပညာ ္င္မ ားက တူညေသာသက္ ္ရ အစိုအေဝးကရို မ ်ိဳရ းစရတအ
္ ျဖစ္
သတ္မ္တ္ၾကသည္။

ေမးခြနး္ မ ား

၁ ေခြးတစ္ေကာင္စ၏ တူညေသာလကၡဏာမ ားွိႏ္င့္ ကြဲျပားေသာလကၡဏာမ ားကရို ေဖာ္ျပပါ။

မ ရ်ိဳးစရတ္တူသက္ ္ရမ ားတြင္ တူညေသာလကၡဏာမ ား ္ရၾကပါသည္။

မ ရ်ိဳးစရတ္တူသက္ ္ရမ ား အခ င္းခ င္း မ ရ်ိဳးပြားွိႏရိုင္ပါသည္။ မ ရ်ိဳးပြားျခင္းမ္ ္ရေသာ သားငယ္သည္လည္း ၎တရို႔ွိႏ္င့္
မ ရ်ိဳးစရတ္တူညပါသည္။
မ ရ်ိဳးစရတ္ကသ
ြဲ က္ ္ရမ ား မ ားေသာအားျဖင့္ အခ င္းခ င္း မ ရ်ိဳးပြားွိႏရိုင္ျခင္းမ ္ရပါ။
တစ္ခါတ ံတင
ြ ္ မ ရ်ိဳးစရတ္မတူညေသာသက္ ္ရမ ား အခ င္းခ င္း မ ရ်ိဳးပြားတတ္ၾကပါသည္။ ဤကဲ့သရို႔ေသာ
ျဖစ္စဥ္မ ရ်ိဳးကရို တရ စာၦန္႐ံိုက့သ
ဲ ရို႔ ေန ာမ ရ်ိဳးတြင္ ေတြ႕ျမင္ ပါသည္။ ္ရလာေသာ သားငယ္သည္ မ ရ်ိဳးစရတ္
ွိႏ္စ္မ ရ်ိဳးအေ ာျဖစ္သည့္ မ ်ိဳရ းစပ္ကေလးျဖစ္သည္။

ေမးခြနး္ မ ား

၂ ေအာက္ပါစာေၾကာင္းမ ားကရို ကူးယူၿပး ကြက္လပ္မ ားကရို ျဖည့္စြက္ပါ။

မ ရ်ိဳးစရတ္ဆရိုသည္မ္ာ …………………… တူညေသာ သက္ ္ရအိုပ္စိုျဖစ္သည္။ မ ရ်ိဳးစရတ္တူသက္ ္ရမ ား
အခ င္းခ င္း …………………… ွိႏရိုင္ၾကပါသည္။
၃ က ားွိႏ္င့္ ျခေသၤ့တရို႔သည္ တစ္ခါတ ံ အခ င္းခ င္းမ ရ်ိဳးပြားွိႏရိုင္ေသာ္လည္း အဘယ္ေၾကာင့္ မတူညေသာ
မ ရ်ိဳးစရတ္မ ားျဖစ္ၾကေၾကာင္း ္င္းျပပါ။

လိုပ္ငန္း (၂.၁) မ ရ်ိဳးစရတ္မ ား ွိႏရႈင္းယ္ဥ္ျခင္း

သင့္ဆ ာက မ ရ်ိဳးစရတ္ ဆင္တူေသာ သက္ ္ရ ၂ မ ရ်ိဳးကရို ျပေပးလရမ့္မည္။
၁ ၎တရို႔၏တူညေသာ လကၡဏာ ၅ ပ္ကရို ္ာေဖြပါ။
၂ ၎တရို႔၏ကြျဲ ပားေသာ လကၡဏာ ၅ ပ္ကရို ္ာေဖြပါ။ ဇယားွိႏ္င့္ွိႏရႈင္းယ္ဥ္လ္ င္ ပရို၍ျမင္သာပါလရမ့္မည္။
၃ ဤသက္ ္ရ ၂ မ ရ်ိဳးသည္ မ ရ်ိဳးစရတ္ကမ
ြဲ ားျဖစ္ေၾကာင္း မည္သရို႔ဆံိုးျဖတ္သင့္ပါသနည္း။

သက္ ္ရတရို႔ကရို ည္ညႊန္းေခၚဆရို လြယ္ကူေစဖရို႔အတြက္ နာမည္ွိႏ္စ္လံိုးပါ အမည္စနစ္ကရို ဆြ င္႐ိုကၡေဗ

ပညာ ္င္ ကာလ္လင္ေနယပ္စ္ က မရတ္ဆက္ေပးခဲ့သည္။ ယေန႔ထရအသံိုးျပ်ိဳလ က္ ္ရသည္။
ဥပမာ ဝံပိုေလြ၏ သရပၸံအမည္မ္ာ Canis lupis ျဖစ္သည္။ ိုတရယအမည္က မ ရ်ိဳးစရတ္ကရို ေဖာ္ျပသည္။

အဓရကအခ က္
မ ရ်ိဳးစရတ္ဆရိုသည္မ္ာ တူညေသာလကၡဏာမ ား ္ရၾကၿပး အခ င္းခ င္းမ ရ်ိဳးပြားွိႏရိုင္ေသာ သက္ ္ရအိုပ္စိုျဖစ္သည္။
မ ရ်ိဳးစရတ္ကသ
ြဲ က္ ္ရမ ား တစ္ခါတ ံတြင္ အခ င္းခ င္းမ ရ်ိဳးပြားွိႏရိုင္ေသာ္လည္း ၎တရို႔၏သားငယ္မ ားမ္ာ
ဆက္လက္မ ရ်ိဳးပြားွိႏရိုင္ျခင္း မ ္ရပါ။
မ ရ်ိဳးစရတ္တစ္ခိုစအတြက္ နာမည္ွိႏ္စ္လံိုးပါ သရပအ
ၸံ မည္မ ား ္ရသည္။
 ၁၁ အခန္း (၂) မ ရ်ိဳးကြဲျပားျခင္းွိႏ္င့္ မ ရ်ိဳးခြျဲ ခားျခင္း

၂.၂ မ ်ိဳရ းကြျဲ ပားျခင္း

မ ရ်ိဳးစရတ္တူသက္ ္ရမ ားတြင္ တူညေသာလကၡဏာမ ား ္ရၾကေၾကာင္း
သရ ္ရခ့ၿဲ ပးျဖစ္သည္။ သရို႔ေသာ္မ ရ်ိဳးစရတ္တူေသာ္လည္း အနည္းအက ဥ္း
ကြဲလမ
ြဲ ႈမ ား ္ရတတ္ပါသည္။ ဤသည္ကရို မ ်ိဳရ းကြျဲ ပားျခင္း ဟိုေခၚသည္။
အန ပန္းေ ာင္ အျဖဴ

ေမးခြနး္ မ ား

၁ ပံိုတင
ြ ္ျပထားေသာ ပန္းပြင့္မ ားအားလံိုး မ ရ်ိဳးစရတ္တူညၾကသည္။
(၁) ၎တရို႔၏တူညခ က္မ ားကရို ေဖာ္ျပပါ။
ခ မ္း အဝါ
(၂) ၎တရို႔၏ကြျဲ ပားခ က္မ ားကရို ေဖာ္ျပပါ။

ေက ာင္းသားတစ္ေယာက္က ပန္းျခံထတ
ဲ င
ြ ္ အေ ာင္အမ ရ်ိဳးမ ရ်ိဳး ္ရေသာ ပန္းပြင့္ အေ အတြက္ကရို
မ္တ္သားခဲ့ေအာက္ပါအတရိုင္း ္ာေဖြမ္တ္သားခဲ့ပါသည္။

အေ ာင္ အျဖဴ ခ မ္း ပန္းေ ာင္ အန အဝါ

တာလ //// // /// //// //// ///
အေ အတြက္ ၅ ၂ ၃ ၉ ၃

ဤကဲ့သရို႔မ္တ္သားေသာ ဇယားကရို ထပ္ႀကရမျ္ ပဇယား ဟိုေခၚပါသည္။

ထရို႔ေနာက္ ထပ္ႀကရမျ္ ပဂ ပ္ တစ္ခိုဆသ

ြဲ ားခဲ့သည္။ 10

လိုပ္ငန္း (၂.၂) လူ၏မ ရ်ိဳးကြဲျပားျခင္း 8

လူသားအားလံိုး မ ရ်ိဳးစရတ္တူညပါသည္။ သရို႔ေသာ္
7
ကၽြွိႏ္ိုပ္အခ င္းခ င္း မည္သွိႏ
ူ ္င့္မ္ လံိုးဝတူညခ င္း
အပင္အေရအတြက္

မ ္ရၾကပါ။ အမႊာပူးမ ားတြငေ

္ တာင္ အနည္းငယ္ 6
ကြဲျပားခ က္မ ား ္ရ ၾကပါသည္။
5
သြင္ျပင္လကၡဏာ ၄ ခို (သရ)ို႔ ၅ ခို ေ ြးခ ယ္ပါ။
ထရို႔ေနာက္ သင္တရိုင္းတာ ေလ့လာမည့္ လကၡဏာ 4

တစ္ခက
ို ရို ေ ြးခ ယ္ပါ။
3
ေအာက္ပါအတရိုင္း ဇယားဆြသ
ဲ ားၿပး ေတြ႕ ္ရခ က္
2
တရို႔ကရိုမ္တ္သားပါ။ လူ ၈ ဥးတရို႔တြင္ ေလ့လာပါ။

အမည္ ဆံပင္အေ ာင္ အ ပ္/ေပ 1

0
အျဖဴ ခအျပာ
မ္း ပန္းေရာင္ အနီ အဝါ

ေတြ႕ ္ရခ က္မ ားကရို ထပ္ႀကရမ္ျပဂ ပ္ျဖင့္ ေဖာ္ျပပါ။ ပန္းပြင့္၏အေရာင္

ေမးခြနး္ မ ား
၂ အပင္အေ အတြက္ မည္မ္ ကရိုေလ့လာခဲ့သနည္း။
၃ မည္သည့္ ပန္းပြင့္အေ ာင္ကရို အမ ားဆံိုး ေတြ႕ ပါသနည္း။
၄ ဇယားွိႏ္င့္ ဂ ပ္ မည္သည္က အေျဖကရို ပရိုမရိုျမင္သာေစပါသနည္း။ ္င္းျပပါ။

အဓရကအခ က္
မ ရ်ိဳးစရတ္တူညေသာ သက္ ္ရမ ားအၾကား အနည္းငယ္ကဲျြ ပားမႈ ္ရျခင္းကရို မ ရ်ိဳးကြဲျပားျခင္းဟိုေခၚပါသည္။
သက္ ္ရအိုပ္စို တစ္ခို၏ မ ရ်ိဳးကြဲျပားျခင္းအဆင္ကရို ထပ္ႀကရမ္ျပဂ ပ္ျဖင့္ ေဖာ္ျပွိႏရိုင္ပါသည္။
အခန္း (၂) မ ရ်ိဳးကြဲျပားျခင္းွိႏ္င့္ မ ရ်ိဳးခြျဲ ခားျခင္း ၁၂

၂.၃ အပင္အမ ်ိဳရ းအစားခြျဲ ခားျခင္း

သရပၸံပညာ ္င္တရို႔က သက္ ္ရမ ားကရို တူညေသာအိုပ္စိုအျဖစ္ အိုပ္စိုဖြ႕ဲ သည္။ မ ရ်ိဳးစရတ္အျဖစ္အိုပ္စိုဖ႕ြဲ သည္။ ပရိုမရိုက ယ္
ျပန္႔ေသာအိုပ္စိုႀကးကရို ေလာကဟိုသတ္မ္တ္ၿပး ကရိုယ္တရိုင္အစာဖြ႕ဲ စည္းၿပး အစရမ္းေ ာင္ ္ရလ္ င္ အပင္ေလာကတြင္
ပါဝင္ၿပး ေ ြ႕လ ားသြားွိႏရိုင္ၿပး တျခားသက္ ္ရမ ားကရို စားသံိုးလ္ င္ တရ စာၦန္ေလာကတြင္ ပါဝင္သည္။

အပင္ေလာကတြင္ မ ားစြာေသာမ ရ်ိဳးစရတ္မ ား ပါဝင္ၿပး ေအာက္ပါအတရိုင္း အိုပ္စိုခြျဲ ခားထားပါသည္။

မ ရ်ိဳးပြား န္ စပရိုးမႈန္
ထိုတ္ေသာအရတ္ အလက္ေနာက္ ္ရ
ပါးလႊာေသာ
အ ြက္ စပရိုးအရတ္မ ား
အလက္

ေမာ့စပ
္ င္မ ား (ေ ညႇရအခ ်ိဳရ ႕) ဖန္းပင္မ ား (ေက ာက္ခတ္ပင္)
ေသးငယ္ေသာအပင္မ ားျဖစ္ၾကသည္။ ေမာ့စ္မ ားထက္ ပရိုမရိုႀကးမားသည္။ သစ္ပင္မ ား
စရိုစြတ္ၿပး အ ရပ္ ေသာ ေန ာမ ားတြင္ ကဲ့သရို႔ ႀကးမားွိႏရိုင္သည္။
ေပါက္ေ ာက္ၾကသည္။ စရိုစြတ္ေသာ ေန ာမ ားတြင္ ေပါက္တတ္သည္။
ပန္းပြင့္ျခင္းမ ္ရပါ။ စပရးို ျဖင့္မ ရ်ိဳးပြားၾကသည္။ ပန္းပြင့္ျခင္းမ ္ရပါ။ စပရိုးျဖင့္မ ရ်ိဳးပြားၾကသည္။
ပါးလႊာၿပး ေျခာက္ေသြ႕လြယ္ေသာ အ ြက္မ ား ၎တရို႔၏အ ြက္ (အလက္) ေနာက္ဘက္တြင္
ပရိုင္ဆရိုင္ၾကပါသည္။ စပရိုးထိုတ္ေသာ အရတ္မ ား ္ရသည္။

အ ြက္
အပြင့္
အ ြက္

အေစ့ပါေသာ
အသး
ကိုန္း

ေကာ္နဖာပင္မ ား (ထင္း႐္ဴးပင္) ပြင့ေ

္ ဆာင္ပင္မ ား (ွိႏ္ငး္ ဆပင္)
အမ ားစိုမ္ာ သစ္ပင္မ ားျဖစ္ၾကသည္။ ပန္းပြင့္ျခင္းျဖင့္ အေစ့မ ားထိုတ္လိုပ္ၿပး မ ရ်ိဳးပြား
ပန္းပြင့္ျခင္းမ ္ရပါ။ ၾကပါသည္။
ကိုနး္ ဟိုေခၚေသာ အေစ့ထိုတ္လိုပ္သည္။ ပြင့္ေဆာင္ပင္ကရို စာမ က္ွိႏ္ာ ၁၇ တြင္ ေဖာ္ျပ
အပ္ေခ ာင္းဟိုေခၚေသာ အ ြက္မ ား ္ရသည္။ ထားပါသည္။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ သက္ ္ရလကၡဏာမ ားကရို ၾကည့္၍ အပင္ွိႏ္င့္တရ စာၦန္ တရို႔ကရိုွိႏရႈင္းယ္ဥ္ပါ။ ဆဲလ္မ ားပါ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပပါ။

အဓရကအခ က္
အပင္မ ားကရို အဓရကအိုပ္စို ၄ စိုခြျဲ ခားထားသည္။ ေမာ့စ္ပင္၊ ဖန္းပင္၊ ေကာ္နဖာပင္ွိႏ္င့္ ပြင့္ေဆာင္ပင္တရို႔
ျဖစ္ၾကပါသည္။
၁၃ အခန္း (၂) မ ရ်ိဳးကြဲျပားျခင္းွိႏ္င့္ မ ရ်ိဳးခြျဲ ခားျခင္း

၂.၄ ေက ာ႐ရးို သ
္ရ တၱဝါ အမ ်ိဳရ းအစားခြျဲ ခားျခင္း
သတၱဝါမ ားကရို ေက ာ႐ရးို ပါ ္ရေသာ ေက ာ႐ရိုး ္ရသတၱဝါွိႏ္င့္ အေၾကးခြံ အၿမႇး
ေက ာ႐ရိုးမပါ ္ရေသာ ေက ာ႐ရိုးမဲ့သတၱဝါ (ေနာက္စာမ က္ွိႏ္ာ)
ဟူ၍ခြျဲ ခားွိႏရိုင္ပါသည္။

ေက ာ႐ရိုး ္ရသတၱဝါမ ားကရို အိုပစ

္ င
ို ယ္ ၅ ခိုခြျဲ ခားထား၏။ ပါးဟပ္ဖံိုး
ငါးမ ား (ေ င
ႊ ါး၊ ငါးမန္း) ငါးေသတၱာငါး ေ ယပ္ေတာင္
အေၾကးခြံျဖင့္ ဖံိုးအိုပ္ထားသည္။ ခၽြက
ဲ ရေသာအေ ျပား
ေ ယပ္ေတာင္ျဖင့္ ကူးခတ္သည္။ မ က္လံိုး

ပါးဟပ္ျဖင့္ အသက္႐္ဴသည္။
ေ ထဲတင
ြ ္ ဥခ သည္။
ေျခေထာက္
ေ ေနကိုနး္ ေနသတၱဝါမ ား (ဖား၊ ေ ပိုတသ
္ င္)
သစ္တက္ဖား
ေခ ာမြတ္ေသာ အေ ျပား ္ရသည္။
သက္ႀကးေကာင္တင
ြ ္ ေျခမ ားပါတတ္ၿပး
အဆိုတ္ျဖင့္ အသက္ ္ဴၾကသည္။ အေၾကးခြံ
သားေလာင္းတြင္ ေျခမပါ ္ရပါ။ ေ ထဲတင
ြ ္
ျဖစ္တည္ၿပး ပါးဟပ္ျဖင့္ အသက္ ္ဴသည္။
ွိႏႈတ္သး
ေ ထဲတင
ြ ္ ဥခ သည္။ စပါးႀကးေႁမြ

တြားသြားသတၱဝါမ ား (လရပ၊္ မရေက ာင္း) အေတာင္ပံ

ေျခာက္ေသြ႕ေသာ အေႂကြးခြံပါ ္ရသည္။
အမ ားစိုမ္ာ ေျခ ၄ ေခ ာင္းပါ ္ရသည္။ (ေႁမြတြင္မပါ ္ရပါ။)
ကိုန္းေပၚတြင္ ဥခ သည္။
ေမႊးေတာင္
အမ ားစိုမ္ာ ကိုန္းေပၚတြင္ ေနထရိုင္သည္။
စာကေလး
င္ကမ
္ ား (ပ လ
ံ ာႊ ၊ ပင္ကင
ြ း္ )
ေမႊးေတာင္မ ားျဖင့္ ဖံိုးအိုပ္ထားသည္။
အေတာင္ပံတစ္စံိုပါ ္ရသည္။
ကိုန္းေပၚတြင္ ဥခ သည္။

ွိႏရို႔တက
ရို သ
္ တၱဝါမ ား (ေၾကာင္၊ွိႏြား၊ေဝလ)
သားေမြးပါေသာ အေ ျပား ္ရသည္။
မရခင္က ကေလးကရို ွိႏရို႔တရိုက္ေကၽြးသည္။ ေျမေခြး

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ေက ာ႐ရိုး ္ရသတၱဝါ အိုပ္စိုငယ္တစ္ခိုစအတြက္ ေကာ္လံ ၅ ခိုပါေသာ ကန္႔လန္႔ဇယားတစ္ခိုကရို စာမ က္ွိႏ္ာ
အျပည့္ သင့္ေလ့က င့္ခန္း စာအိုပ္ထတ
ဲ င
ြ ္ ဆြဲသားပါ။ အတန္းတစ္တန္းစအတြက္ (က) ခွိႏၶာကရိုယ္အဖံိုး
အကာ (ခ) အသက္ ္ဴပံို (ဂ) လႈပ္ ္ားပံို (ဃ) မ ရ်ိဳးပြားပံို (င) ေနထရိုင္ ာေ သ (စ) ဥပမာ တရို႔ကရိုေ းသား
ေဖာ္ျပပါ။ ပံိုမ ားထည့္သင
ြ ္း ဆြဲသားွိႏရိုင္သည္။

အဓရကအခ က္
သတၱဝါမ ားကရို ေက ာ႐ရိုး ္ရသတၱဝါွိႏ္င့္ ေက ာ႐ရိုးမဲ့သတၱဝါ ဟူ၍ခြျဲ ခားပါသည္။
ေက ာ႐ရိုး႐္ရသတၱဝါမ ားကရို အိုပ္စိုငယ္ ၅ စိုခြျဲ ခားထားသည္။ ငါး၊ ေ ေနကိုန္းေနသတၱဝါ၊ တြားသြားသတၱဝါ၊
င္က္ွိႏ္င့္ ွိႏရို႔တရိုက္သတၱဝါ တရို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။
အခန္း (၂) မ ရ်ိဳးကြဲျပားျခင္းွိႏ္င့္ မ ရ်ိဳးခြျဲ ခားျခင္း ၁၄

၂.၅ ေက ာ႐ရးို မဲသ

့ တၱဝါ အမ ်ိဳရ းအစားခြျဲ ခားျခင္း
ဤအခန္းတြင္ ေက ာ႐ရိုးမဲ့သတၱဝါ အိုပ္စိုတခ ရ်ိဳ႕ကရို ေဖာ္ျပထားသည္။
အခြံ
ခွိႏၶာကရယ
ို ေ
္ ပ ာ့ေပ ာင္းေသာသတၱဝါမ ား
ေပ ာ့ေပ ာင္းေသာ ခွိႏၶာကရိုယ္ ္ရသည္။ မ က္လံိုး
ေ ြ႕လ ားဖရို႔ ေျခေထာက္ပါ ္ရသည္။
တခ ရ်ိဳ႕တြင္ အခြံပါ ္ရသည္။ ေျခေထာက္

ဥပမာ ခ႐ို၊ ပတ္က ရ၊ ေ ဘဝဲ

ခ႐ို
ခွိႏၶာကရယ
ို အ
္ စ္မ ားပါသတၱဝါမ ား
္ည္ေမ ာေမ ာ ကရိုယ္ထည္ပရိုင္ဆရိုင္ၾကသည္။
ခွိႏၶာကရိုယ္ကရို အ စ္ကင
ြ း္ မ ားျဖင့္ ပရိုင္းျခားထား၏။
ေျခေထာက္မပါ ္ရပါ။ ေျခေမြးတရိုမ ားပါ ္ရသည္။
ေျခေမြးတရို
ဥပမာ တေကာင္၊ ေမ္ ာ့ အ စ္ကင
ြ ္း
ကိုန္းတေကာင္
ခွိႏၶာကရယ
ို ေ
္ ျခဆစ္မ ားပါသတၱဝါမ ား
ေျခေထာက္မ ားတြင္ အဆစ္မ ားပါ ္ရသည္။
မာေၾကာေသာ ကရယ
ို ျ္ ပင္ပျငမ္းဆင္ ္ရသည္။ ဥးေခါင္း င္အိုပ္ အေတာင္ ေျခေထာက္
ကမာၻေပၚတြင္ အေပါမ ားဆံိုး တရ စာၦန္ျဖစ္သည္။
အိုပ္စိုငယ္ ၄ စိုဖြ႕ဲ စည္းထားသည္။ ဥးမ္င္
အင္းစက္ (ျခင္၊ ွိႏ္ံေကာင္၊ ယင္)
ွိႏ္ံေကာင္
ေျခေထာက္ ၃ စံိုပါ ္ရသည္။ ဝမ္းဗရိုက္
တခ ရ်ိဳ႕တြင္ အေတာင္ပံပါ ္ရသည္။
ခွိႏၶာကရိုယ္ကရို ေခါင္းပရိုင္း၊ င္ပရိုင္းွိႏ္င့္ ဝမ္းပရိုင္း
ဟူ၍ ၃ ပရိုင္း ပရိုင္းျခားထားသည္။ အစြယ္
ဥးေခါင္းတြင္ ဥးမ္ငတ
္ စ္စိုပ
ံ ါ ္ရသည္။ ဥးေခါင္း

အာ က္ွိႏရိုတ္ (ပင့္က၊ူ မႊား၊ ကင္းၿမးေကာက္)

ဝမ္းဗရိုက္
ေျခေထာက္ ၄ စံိုပါ ္ရသည္။ ေျခေထာက္
ပင့္ကူ
အေတာင္မပါ ္ရ။ ဥးမ္င္မပါ ္ရ။

ခ ပ္စေတး န
္ း္ (ကဏန္း၊ ပိုစန
ြ )္ လိုပ္ငန္း (၁.၅) ပတ္ဝန္းက င္တြင္ ္ာၾကမယ္

ေျခေထာက္ ၄ စံိုမက ပါ ္ရသည္။ စာသင္ခန္းအျပင္ ထြက္ၿပး ေက ာ႐ရိုးမဲ့သတၱဝါမ ား

ဥးမ္င္ွိႏ္စ္စိုပ
ံ ါ ္ရသည္။ ္ာေဖြၾကစရို႔။ ေတြ႕ ္ရလ္ င္ ဓာတ္ပံို႐ရိုက္ပါ သရို႔မဟိုတ္
ကရိုယ္ျပင္ပျငမ္းဆင္က အထူးမာေၾကာသည္။ ပံိုၾကမ္းကူးဆြဲပါ။ အခန္းထဲျပန္ေ ာက္လ္ င္ အိုပ္စို

မာ႐ရင
ို ေ
္ ပါ့ ္ (ကင္းေျခမ ား) ခဲျြ ခား န္ ေဆြးေွိႏြးတရိုင္ပင္ပါ။

ေျခေထာက္မ ားစြာပါ ္ရသည္။

ဥးမ္င္တစ္စံိုပါ ္ရသည္။ အခြံမာ

မ က္လံိုး
ဥးမ္င္

ဥးမ္င္
ေျခေထာက္ ေျခေထာက္
ကင္းေျခမ ား ကဏန္း

အဓရကအခ က္
ေက ာ႐ရိုးမဲ့သတၱဝါမ ားကရို ခွိႏၶာကရိုယ္ေပ ာ့ေပ ာင္းေသာသတၱဝါ၊ ခွိႏၶာကရိုယ္အ စ္မ ားပါသတၱဝါွိႏ္င့္ ခွိႏၶာကရိုယ္
ေျခဆစ္မ ားပါသတၱဝါ ဟူ၍ခြျဲ ခားပါသည္။
ေနာက္ဆံိုးအိုပ္စိုကရို အင္းစက္၊ အာ က္ွိႏရိုက္၊ ခ ပ္စေတး ္န္းွိႏ္င့္ မာ ရိုင္ေပါ့ ဟ
္ ူ၍ အိုပ္စိုငယ္ ခြျဲ ခားသည္။
၁၅ အခန္း (၂) မ ရ်ိဳးကြဲျပားျခင္းွိႏ္င့္ မ ရ်ိဳးခြျဲ ခားျခင္း

အခန္း (၂) ျပန္လန

္ ေ
္ လ့က င့္ခန္း
၁ ေအာက္ေဖာ္ျပပါပံိုသည္ ေ ထဲတင
ြ ္ေနထရိုင္ေသာ တရ စာၦန္ငယ္တစ္ေကာင္ ပံိုျဖစ္ပါသည္။

ကရိုယ္ျပင္ပျငမ္းဆင္
ဥးမ္င္

အဆစ္ပါေသာ ေျခေထာက္မ ား

ဤတရ စာၦန္သည္ ေအာက္ပါတရို႔မ္ မည္သည့္အိုပ္စိုမ ားတြင္ ပါဝင္သနည္း။ ၃ ခိုေ ြးပါ။ [၃]

ေက ာ႐ရးို သ
္ရ တၱဝါ အင္းစက္ ခ ပ္စေတး န
္ း္
ေက ာ႐ရးို မဲသ
့ တၱဝါ ခွိႏၶာကရယ
ို ေ
္ ျခဆစ္မ ားပါသတၱဝါ ေ ေနကိုနး္ ေနသတၱဝါ

၂ သရပၸံပညာ ္င္တစ္ဥးက ွိႏ ဴးဇလန္ွိႏရို္င္ငံ ္ရ င္က္မ ားကရို ေလ့လာသည္။ ေအာက္ေဖာ္ျပပါပံိုသည္ ယင္းွိႏရိုင္ငံ၌

ေနထရိုင္ေသာ ေက းကိုလားမ ွိႏ္စ္မ ရ်ိဳးကရိုျပထားပါသည္။

သရပၸံပညာ ္င္သည္ ထရိုေက းကိုလားမ ွိႏ္စ္မ ရ်ိဳးတရို႔ မတူညေသာ

မ ရ်ိဳးစရတ္မ ားဟိုတ္မဟိုတ္ ေလ့လာ လရိုပါသည္။

သူသည္ ယင္းင္က္မ ား ေနထရိုင္ေသာေန ာတြင္ ေခါင္းဝါွိႏ္င့္

ေခါင္းန၏အသရိုက္မ ား ပူးတြဲ ္ရမ ္ရ ္ာေဖြပါသည္။
ေက းကိုလားမေခါင္းဝါ ေက းကိုလားမေခါင္းန
္ာေတြ႕ေသာေခါင္းဝါမ ားအတြက္ ေခါင္းနအတြဲ မေတြ႕ ္ရပါ။
Cyanoramphus Cyanoramphus
auriceps novaezelandiae

(၁) ေက းကိုလားမေခါင္းဝါွိႏ္င့္ ေခါင္းနတရို႔သည္ မ ရ်ိဳးစရတ္မတူညေသာ ေက းကိုလားမမ ားျဖစ္ေၾကာင္း

ေကာက္ွိႏိုတ္ခ က္ခ ခဲ့ပါသည္။ မည္သည့္သက္ေသေၾကာင့္ ေျပာွိႏရိုင္ခဲ့ပါသနည္း။ [၁]
(၂) သူ၏ေကာက္ွိႏိုတ္ခ က္ ပရိုမရိုမ္န္ကန္ေသခ ာေစဖရ႔ို မည္သရို႔ဆက္လက္ ထမ္းေဆာင္ွိႏရိုင္သနည္း။
ေအာက္ပါတရို႔အနက္ တစ္ခိုကရိုေ းြ ခ ယ္ပါ။ [၁]
ျပသရိုက္တရိုက္တင
ြ ္ ျပထားေသာ င္က္နမူနာမ ားကရို ေလ့လာမည္။
အသရိုက္အတြဲမ ားကရို ေတာထဲတင
ြ ္ ထပ္မံ၍ ္ာေဖြမည္။
တျခားမ ရ်ိဳးစရတ္မ ားွိႏ္င့္ ွိႏရႈင္းယ္ဥ္မည္။

၃ စန္းဇာနက မ ရ်ိဳးစရတ္တူ ပဲစရမ္း ္ည္ ၂ဝ သးမ္ အေစ့မ ားကရို ေ တြက္ခ့ပ

ဲ ါသည္။ သူ၏ လ ္ကရိုျပထားသည္။

၇၊ ၃၊ ၈၊ ၆၊ ၃၊ ၄၊ ၇၊ ၅၊ ၅၊ ၈၊ ၆၊ ၄၊ ၆၊ ၇၊ ၅၊ ၅၊ ၆၊ ၅၊ ၄၊ ၈

(၁) ေပးထားေသာ ဇယားကရိုျဖည့္စြက္ပါ။ [၂]

ပဲသး ၁ သး ္ရ ပဲေစ့အေ အတြက္

ပဲသးအေ အတြက္

(၂) ဂ ပ္စာ ြက္ေပၚတြင္ သူ၏ လ ္ကရို ထပ္ႀကရမ္ျပဂ ပ္ျဖင့္ ေဖာ္ျပပါ။ [၄]

x-ဝင္႐ရိုးတြင္ ပဲသးအေ အတြက္၊ y-ဝင္႐ရိုးတြင္ ပဲေစ့အေ အတြက္ တရို႔ကရိုထား ္ရပါ။

၄ ေပးထားေသာ အပင္ ၃ ပင္ကရို အဓရကအိုပ္စိုမ ားအ အမ ရ်ိဳးအစားခြျဲ ခားပါ။ သင့္အေျဖအတြက္ အေၾကာင္းျပ

ခ က္ေပးပါ။ [၆]

အပင္ A အပင္ B အပင္ C

(ေအာက္ဘက္)
အခန္း (၃) အပင္ွိႏ္င့္လူ၏ခွိႏၶာကရိုယ္ ၁၆

၃.၁ အပင္၏ခွိႏၶာကရယ
ို ္ အစရတအ
္ ပရင
ို း္ မ ား
ေအာက္ေဖာ္ျပပါေျမပံိုတင
ြ ္ ကမာၻ႕မ က္ွိႏ္ာျပင္ေပၚ၌ အပင္မ ားျပန္႔ွိႏ္ံ႔ပံိုကရို ျပထားပါသည္။ ဤပံိုကရိုၿဂရ်ိဳဟ္တိုမ္ ဖမ္းယူ
္ရေသာ အခ က္အလက္မ ားျဖင့္ ဆြဲသားထားျခင္းျဖစ္သည္။

အၿမဲစရမ္းေတာ
ျမက္ခင္းျပင္ွိႏ္င့သ
္ စ္ေတာ
သဲကွိႏာၱ
ေ ခဲ

အပင္အမ ားစိုသည္ အစရမး္ ေ ာင္ ္ရသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆရိုေသာ္ အစရမ္းေ ာင္ျခယ္ပစၥည္း ကလရ႐

ို ဖ
ရို းလ္
ပါ ္ရေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ကလရို႐ရိုဖးလ္သည္ ေနေ ာင္ျခည္မ္ စြမ္းအင္ကရိုစတ
ို ္ယူပါသည္။
အပင္သည္ဤစြမ္းအင္ကရို အသံိုးျပ်ိဳ၍အစာဖြ႕ဲ စည္းပါသည္။ သတၱဝါမ ားစားသံိုးေသာ အစာအားလံိုးမ္ာ
မူလအစအပင္က ဖြ႕ဲ စည္းထားျခင္းျဖစ္သည္။
အပင္သည္ေန႔ခင္းဘက္ ဤသရို႔ျပ်ိဳလိုပ္စဥ္ ေအာက္ဆဂ င္ထိုတ္ေပးပါသည္။ သက္ ္ရအားလံိုးနးပါး လရိုအပ္ေသာ
ေအာက္ဆဂ င္ကရိုအပင္က အမ ားဆံိုးထိုတ္ေပးပါသည္။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ေျမပံိုကရိုၾကည့္၍ အဘယ္ေၾကာင့္ တခ ရ်ိဳ႕ေန ာမ ားကရို အစရမ္းေ ာင္ င့္ေဖာ္ျပၿပး တခ ရ်ိဳ႕ကရိုအစရမ္းေ ာင္ွိႏို
ျဖင့္ေဖာ္ျပထားေၾကာင္း ္င္းျပပါ။
၂ အပင္နည္းပါးေသာ ေန ာမ ားတြင္ အညရ်ိဳေ ာင္ျဖင့္ေဖာ္ျပထားသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ထရိုေ သမ ား၌
အပင္နည္းပါး သည္ဟို သင္ထင္ပါသနည္း။ ္င္းလင္းတင္ျပပါ။
၃ ေျမပံိုတင
ြ ္သင္ေနထရိုင္ ာ ေ သကရို ္ာေဖြပါ။
(၁) သင္ေနထရိုင္ ာေ သ၏ အပင္ျပန္႔ွိႏ္ံ႔မႈအေျခအေန မည္သရို႔ ္ရသနည္း။
(၂) ေျမပံိုတင
ြ ္ျပထားေသာ အခ က္အလက္ွိႏ္င့္ သင့္ပတ္ဝန္းက င္ လက္ေတြ႕အေျခအေနတရို႔ တူည
ပါသလား။
၄ လူအပါအဝင္ တရ စာၦန္တရို႔သည္ အပင္ ္ရ၍သာ ကမာၻေပၚတြင္ အသက္ ္င္ွိႏရိုင္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ဤအခ က္ကရိုလက္ခံပါသလား။ ္င္းျပပါ။
၁၇ အခန္း (၃) အပင္ွိႏ္င့္လူ၏ခွိႏၶာကရိုယ္

အပင္သည္သက္ ္ရျဖစ္သည္။ သက္ ္ရ၏အစရတ္အပရိုင္းမ ားကရို အဂၤ ါဟိုေခၚပါသည္။

ပံိုသည္ပန္းပြင့ပ
္ ြင့္ေသာအပင္တစ္ပင္၏ အဂၤ ါမ ားကရိုျပထားသည္။

အပင္၏အဂၤ ါအစရတအ
္ ပရိုင္းမ ား

အပြင့္သည္အပင္၏မ ရ်ိဳးပြား
အဂၤါျဖစ္သည္။ အေစ့ထတ
ို ္
လိုပ္သည္။ အေစ့မ္အပင္သစ္
ေပါက္သည္။

အ ြက္သည္အစာထိုတ္လိုပ္
ေသာအစရတ္အပရိုင္းျဖစ္သည္။
ပင္စည္သည္အပင္တစ္ပင္လံိုးကရို
ေနေ ာင္ျခည္မ္စြမ္းအင္ကရို
ေျမေပၚတြင္ေထာက္ပံ့ေပးသည္။
စိုတ္ယူၿပးအစာဖြ႕ဲ စည္းသည္။

အျမစ္သည္အပင္ကရို
ေျမထဲတင
ြ ္ကိုပ္တြယ္
သည္။ ေျမထဲမ္ေ ွိႏ္င့္
တြင္းထြက္မ ားကရိုစိုတ္
ယူပါသည္။

ေမးခြနး္ မ ား

၅ အျမစ္သည္အဘယ္ေၾကာင့္ ေျမထဲသရို႔ ျဖာထြက္ပါသနည္း။ အခ က္ ၂ ခ က္ စဥ္းစားေပးပါ။

၆ အ ြက္အမ ားစိုသည္ ပါးၿပးက ယ္ျပန္႔ပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။

လိုပ္ငန္း (၃.၁) အပင္မ္တတ

္ မ္း

အစရတ္အပရိုင္းစံိုလင္ေသာ အပင္ငယ္တစ္ပင္ကရို ္ာေဖြပါ။

၁ အျမစ္ကရိုေသခ ာစြာ ေဆးေၾကာပါ။ ကပ္ေနေသာေျမမ ားကရို ဖယ္ ္ားပါ။ အျမစ္မထရခရိုက္ေအာင္ဂ႐ိုျပ်ိဳပါ။

၂ အပင္ကရိုသတင္းစာေစာင္ေပၚတြင္ ျဖည္းညင္းစြာခ ၿပး ေသခ ာျဖန္႔ၾကပ္ထား ္ရပါ။ တတ္ွိႏရိုင္သမ္
ျပားေအာင္ထား ္ရပါ။
၃ အပင္ေပၚတြင္ ေနာက္ထပ္သတင္းစာေစာင္ တစ္ က
ြ ္ကရိုထပ္မံတင္ပါ။ ေလးလံေသာပစၥည္းတစ္ခိုျဖင့္
ဖရခ လရိုက္ပါ။
၄ အပင္ေျခာက္ေသြ႕သည္အထရ တစ္ပတ္ခန္႔ထား ္ရပါ။
၅ အပင္ကရိုသင့္ေလ့က င့္ခန္းစာအိုပ္ေပၚသရို႔ တင္ၿပးတရပ္ျဖင့္ကပ္လရိုက္ပါ။
အပင္၏အစရတ္အပရိုင္းမ ားကရို အညႊန္းတပ္ၿပး တစ္ခိုစ၏လိုပ္ငန္းမ ားကရို အက ဥ္းေ းသားေဖာ္ျပပါ။

အဓရကအခ က္မ ား
အျမစ္သည္အပင္ကရို ေျမထဲတင
ြ ္ေသခ ာစြာ ကိုပ္တြယ္ေပးသည္။ ေ ွိႏ္င့တ
္ င
ြ ္းထြက္မ ားစိုတ္ယူပါသည္။
အ ြက္သည္ေနေ ာင္ျခည္ကရို စိုတ္ယူၿပးအစာဖြ႕ဲ စည္းသည္။
ပန္းပြင့္သည္ အပင္၏မ ရ်ိဳးပြားအဂၤ ါျဖစ္သည္။
ပင္စည္သည္ အပင္ကရိုေျမေပၚတြင္ ေထာက္ပံ့ေပးပါသည္။
အခန္း (၃) အပင္ွိႏ္င့္လူ၏ခွိႏၶာကရိုယ္ ၁၈

၃.၂ လူ၏ခွိႏၶာကရယ
ို ္
အပင္၏ခွိႏၶာကရိုယ္ အစရတ္အပရိုင္းမ ားကရို အဂၤါဟိုေခၚေၾကာင္း သရခ့ၿဲ ပးျဖစ္သည္။ တရ စာၦန္တရို႔တြင္လည္းအဂၤါမ ား
္ရၾကပါသည္။

လိုပ္ငန္းအတူတကြ ထမ္းေဆာင္ေသာ အဂၤ ါအစိုကရို အဖြ႕ဲ အစည္းဟိုေခၚသည္။

အစာေျခအဖြဲ႕အစည္း

ကၽြွိႏ္ိုပ္တရို႔စားသံိုးေသာ အစားအစာမ ားသည္ အစာေျခအဖြ႕ဲ

ပါးစပ္ အစည္းထဲသရို႔ေ ာက္ ္ရသည္။
၎သည္ ္ည္လ ားေသာႁပြန္ တစ္ေခ ာင္းျဖစ္သည္။
အသည္း အစားအစာအမ ားစိုသည္ ေျခဖ က္ခံ ၿပး ေသးငယ္ေသာ
အစာအစရတ္အပရိုင္းမ ား အျဖစ္ေျပာင္းလဲျခင္းခံ ပါသည္။
အစာအရမ္
ဤသရို႔ျပ်ိဳလိုပ္ျခင္းကရို အစာေျခဖ က္ျခင္း ဟိုေခၚပါသည္။
ပန္းက ရယ
အသည္းွိႏ္င့္ ပန္းက ရယ တရို႔သည္ အစာေျခဖ က္ ာတြင္
အူသရမ္ ပါဝင္ကူညပါသည္။
ေသးငယ္ေသာအစာ အစရတ္အပရိုင္းမ ားသည္ အစာေျခအဖြ႕ဲ
အူမႀကး အစည္း၏နံ ံကရို ျဖတ္၍ထြက္ၿပး ေသြးထဲသရို႔ေ ာက္ ္ရသည္။
ေသြးမ္တစ္ဆင့္ ခွိႏၶာကရိုယ္အွိႏ္ံ႔သယ္ေဆာင္ပါသည္။

မစင္အရမ္

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ပံိုကရိုၾကည့္၍ အစာေျခလမ္းေၾကာင္း တစ္ေလ္ ာက္ အစာစးဆင္းျဖတ္သန္းသည့္ အဂၤ ါမ ားကရို အစအစဥ္
အတရိုင္းေ းသားပါ။
၂ မေျခခံ ေသာ အစားအစာမ ား မည္သရို႔ဆက္လက္ ျဖစ္ကိုန္သည္နည္း။ ထင္ျမင္ခ က္ေ းပါ။

ခွိႏၶာကရိုယ္မ္
အဆိုတ္သရို႔
ေသြးျပန္ေၾကာ
ေသြးလႊန္ေၾကာ

အဆိုတ္မ္
ေသြးျပန္ေၾကာ
ေသြးလည္ပတ္ျခင္းအဖြဲ႕အစည္း
ွိႏ္လံိုး
ေသြးလည္ပတ္ျခင္းအဖြ႕ဲ အစည္းသည္
ခွိႏၶာကရိုယ္သရို႔
ပစၥည္းမ ားကရို ခွိႏၶာကရိုယ္အွိႏ္ံ႔ သယ္ပရို႔
ေသြးလႊတ္ေၾကာ
ေပးသည္။
ေသြးေၾကာ မ ားျဖင့္ဖြ႕ဲ စည္းထားသည္။
၎တရို႔ထဲတြငေ
္ သြး တည္ ္ရသည္။
၁၉ အခန္း (၃) အပင္ွိႏ္င့္လူ၏ခွိႏၶာကရိုယ္

အသက္ ္ဴအဖြ႕ဲ အစည္း

ဤအဖြ႕ဲ အစည္းတြင္ ေအာက္ဆဂ င္သည္ ခွိႏၶာကရိုယ္အတြင္းသရို႔ဝင္ေ ာက္ၿပး ကာဗြန္ ရိုင္ေအာက္ဆရို ္က
ခွိႏၶာကရိုယ္အျပင္သရို႔ ထြက္၏။
ခွိႏၶာကရိုယ္ ္ရဆလ
ဲ ္အားလံိုး ေအာက္ဆဂ င္လရိုအပ္သျဖင့္ အသက္ ္ဴၾကသည္။ ဤနည္းျဖင့္စြမ္းအင္ ္ရပါသည္။
ဆဲလ္မ ားအသက္ ္ဴစဥ္ ကာဗြန္ ရိုင္ေအာက္ဆရို ္သည္
စြန္႔ပစ္ပစၥည္းျဖစ္သည္။
ေလသည္မ ားစြာေသာႁပြနမ
္ ား တစ္ေလ္ ာက္စးဝင္
ပါသည္။
ေလႁပြန္
ေနာက္ဆံိုး၌အဆိုတ္သရို႔ေ ာက္ ္ရသည္။
အဆိုတ္တင
ြ ္ေအာက္ဆဂ င္သည္ ေသြးထဲသရို႔ အဆိုတ္
ဝင္ေ ာက္ၿပး ကာဗြန္ ရိုင္ေအာက္ဆရို ္သည္
ေလႁပြန္ခြဲ
ေသြးထဲမ္ အဆိုတ္ထသ
ဲ ရို႔ဝင္သည္။
ကာဗြန္ ရိုင္ေအာက္ဆ္ရို ္ပါေသာ ေလသည္ နံ႐ရိုး
အသက္ ္ဴထိုတ္ခ ရန္
အျပင္သရို႔ေ ာက္ ္ရသြားပါသည္။ င္ဝမ္းျခား
ႂကြက္သား
ေမးခြနး္ မ ား
၃ ဆဲလ္မ ားအဘယ္ေၾကာင့္ ေအာက္ဆဂ င္
လရိုအပ္ပါသနည္း။
၄ အဆိုတ္၏လိုပ္ငန္းကရိုေဖာ္ျပပါ။
အာ႐ံိုေၾကာအဖြဲ႕အစည္း
အာ႐ံိုအေၾကာအဖြ႕ဲ အစည္းသည္ ခွိႏၶာကရိုယ္အဂၤါမ ား
ဥးေွိႏ္ာက္ တစ္ခိုွိႏ္င့္တစ္ခိုၾကား အဆက္အသြယ္ျပ်ိဳလိုပ္ေပး၏။
သတင္းအခ က္အလက္မ ားသည္ အာ႐ံိုေၾကာ
အာ႐ံိုေၾကာမတရိုင္ တစ္ေလ္ ာက္ဥးေွိႏ္ာက္ွိႏ္င့္ အာ႐ံိုေၾကာမတရိုင္သရို႔
စးဆင္းသည္။

အာ႐ံိုေၾကာ ထရို႔ေနာက္ တျခားအဂၤ ါမ ားစသရို႔ ေ ာက္ ္ရသည္။

အာ႐ံိုခအ
ံ ဂၤါမ ားသည္ အာ႐ံိုအဖြ႕ဲ အစည္းတြင္ ပါဝင္သည္။
ဥပမာ။ ။ မ က္လံိုးသည္ အလင္းကရို အာ႐ံိုခံသည္။
မ က္လံိုးမ္ သတင္းသည္ ဥးေွိႏ္ာက္သရို႔ ေ ာက္ ္ရသည္။

ေမးခြနး္ မ ား
၅ အာ႐ံိုေၾကာက ခွိႏၶာကရိုယ္အဂၤါမ ားကရို အတူတကြ
အတူတကြလိုပ္ေဆာင္ န္ မည္သရို႔ကူေပးသနည္း။

လိုပ္ငန္း (၃.၂) ဘယ္ေန ာမ္ာ ဘာ ္ရသလဲ

၁ ႀကးမားေသာစာ ြက္ျပင္ေပၚတြင္ ေက ာင္းသားတစ္ေယာက္ကရို လ္ေ
ဲ လ ာင္း၍ေနပါေစ။
၂ သူ၏ခွိႏၶာကရိုယ္အ ာအတရိုင္း စာ ြက္ေပၚတြင္ဆဲြသားပါ။
၃ ထရို႔ေနာက္ဆ ာက စာ ြက္ကရိုညႇပ္၍ျပ်ိဳလိုပ္ထားေသာ အဂၤ ါမ ားကရို ေပးပါလရမ့္မည္။
၄ အဖြ႕ဲ လရိုက္ ထရိုအဂၤ ါမ ားကရို စာ ြက္ျပင္ေပၚတြင္ ေန ာတက မ္န္ကန္စြာ ထား ္ရပါသည္။

အဓရကအခ က္မ ား
အစာေျခအဖြ႕ဲ အစည္းက အစားအစာမ ားကရို ေသြးထဲစိုတ္ယူလရို႔ ေအာင္ ေျခဖ က္ေပးသည္။
ေသြးလည္ပတ္ျခင္းအဖြ႕ဲ အစည္းက ခွိႏၶာကရိုယ္အွိႏံ္႔ ပစၥည္းမ ားကရိုသယ္ပရို႔ေပးသည္။
အာ႐ံိုေၾကာအဖြဲ႕အစည္းက ခွိႏၶာကရိုယ္အဂၤါမ ားၾကား အဆက္အသြယ္ျပ်ိဳေပးသည္။
အသက္ ္ဴျခင္းအဖြ႕ဲ အစည္းက ေအာက္ဆဂ င္ယူသင
ြ ္းၿပး ကာဗြန္ ရိုင္ေအာက္ဆရို ္ ဖယ္ထိုတ္သည္။
အခန္း (၃) အပင္ွိႏ္င့္လူ၏ခွိႏၶာကရိုယ္ ၂ဝ

၃.၃ အ႐ရးို ျငမ္းအဖြ႕ဲ အစည္း

သင္၏ခွိႏၶာကရိုယ္ကရို အ႐ရိုးမ ားျဖင့္ ျငမ္းျပ်ိဳထား ဥးေခါင္းခြံ
ပါသည္။
ေက ာ႐ရိုးတရိုင္
အ႐ရိုးျငမ္းအဖြ႕ဲ အစည္း ္ရျခင္းေၾကာင့္
ညႇပ္႐ရိုး
လႈပ္ ္ားမႈမ ား ျပ်ိဳလိုပ္ွိႏရိုင္သည္။
ကရိုယ္တင
ြ ္းအဂၤ ါမ ားကရို အကာအကြယ္ လက္ျပင္႐ရိုး
ေပးပါသည္။
င္ညႊန႔႐
္ ရိုး
ခွိႏၶာကရိုယ္ကရို အေထာက္အပံ့ေပးသည္။
႐ရိုးျငမ္းအဖြ႕ဲ အစည္းတြင္ ပါဝင္ေသာ
လက္ေမာင္း႐ရိုး နံ႐ရိုး
အဓရကအ႐ရိုးမ ားကရို ပံိုတင
ြ ္ေဖာ္ျပ
ထားပါသည္။
တံေတာင္႐ိုရး

လက္ဖ ံ
႐ရိုး
တင္ပါးစံို
႐ရိုးေခြ
လက္ေကာက္
ဝတ္႐ရိုး

ေပါင္႐ရိုး

ညရ်ိဳ႕သက ည္း႐ရိုး

ေျခသလံိုး႐ရိုး

ေႁမြပါတစ္ေကာင္၏ အ႐ရိုးဓာတ္မ္န္

ေမးခြနး္ မ ား
၁ အ႐ရိုးျငမ္းအဖြ႕ဲ အစည္းလိုပင
္ န္းမ ားကရိုေဖာ္ျပပါ။
၂ အ႐ရိုးျငမ္းအဖြ႕ဲ အစည္း၏ ပံိုကရိုၾကည့္၍လက္ွိႏ္င့္ေျခ ္ရ အ႐ရိုးမ ားမည္သ႔ရို ဆင္တူေၾကာင္းေဖာ္ျပပါ။
၃ ွိႏ္လံိုး၊ အဆိုတ္ွိႏ္င့္ ဥးေွိႏ္ာက္တရို႔ကရို အကာအကြယ္ေပးေသာ အ႐ရိုးအမည္မ ားကရို ေဖာ္ျပပါ။
၄ ေႁမြပါ၏အ႐ရိုးဓာတ္မ္န္ကရို ၾကည့္၍လူ၏အ႐ရိုးွိႏ္င့္ ဆင္တူပါသလား ေဆြးေွိႏြးပါ။ သင္၏အေျဖအတြက္
အေၾကာင္းျပခ က္ေပးပါ။

လိုပ္ငန္း (၃.၃) အ႐ရိုးေျခာက္ ေမာ္ ယ္

ဤလိုပ္ငန္းတြင္ အ႐ရိုးပံိုစံတူမ ားကရို တစ္ခိုွိႏ္င့္တစ္ခို ခ ရတ္ဆက္ၿပး အ႐ရိုးေျခာက္အ႐ိုပ္တစ္ခို ျပ်ိဳလိုပ္ၾကမည္။
အထက္ပါအ႐ရိုးျငမ္းဆင္ပံို၌ မည္သည့္အ႐ရိုးွိႏ္င့္ မည္သည့္အ႐ရိုးတရို႔ တြယ္ဆက္ေၾကာင္း ေလ့လာပါ။
ေထာက္တရိုင္တစ္ခိုတင
ြ ္ အ႐ရိုးမ ားကရို ခ ရတ္ဆက္သြားပါ။ မည္သည့္အခက္အခဲမ ား ္ရခဲ့သနည္း။ ေဆြးေွိႏြးပါ။

အဓရကအခ က္မ ား
ျငမ္းဆင္အဖြ႕ဲ အစည္းသည္ အ႐ရိုးမ ားျဖင့္ဖြ႕ဲ စည္းထားသည္။
ခွိႏၶာကရိုယ္ကရိုအေထာက္အပံ့ေပးသည္။
လႈပ္ ္ားမႈတင
ြ ္ ပါဝင္ကူညသည္။
ဥးေခါင္းခံြကဥးေွိႏ္ာက္၊ နံ႐ရိုးွိႏ္င့္ င္ညႊန႔႐
္ ရိုးတရို႔က ွိႏ္လံိုးွိႏ္င့္အဆိုတ္ တရို႔ကရိုအကာအကြယ္ေပးသည္။
၂၁ အခန္း (၃) အပင္ွိႏ္င့္လူ၏ခွိႏၶာကရိုယ္

၃.၄ အဆစ္မ ား
အ႐ရိုးွိႏ္စ္ခို သရို႔မဟိုတ္ ွိႏ္စ္ခိုထက္ပရိုေသာ အ႐ရိုးမ ားစံိုေသာေန ာကရို အဆစ္ဟိုေခၚပါသည္။

အဆစ္အမ ရ်ိဳးအစားွိႏ္စ္မ ရ်ိဳး

ကၽြွိႏ္ိုပ္တရို႔ခွိႏၶာကရိုယ္တင
ြ ္ အဓရကအားျဖင့္ ဥးေခါင္းခြံ
အဆစ္ွိႏ္စ္မ ရ်ိဳး ္ရပါသည္။ အဆစ္
(၁) မေ ြ႕လ ားွိႏရိုင္ေသာအဆစ္
(၂) ေ ြ႕လ ားွိႏရိုင္ေသာအဆစ္ မ က္တြင္းခြက္
မေ ႕ြ လ ားွိႏရိုင္ေသာအဆစ္
မေ ြ႕လ ားွိႏရိုင္ေသာအဆစ္မ ားကရို
ဥးေခါင္းခြံတြင္ ေတြ႕ ပါသည္။
ဥးေခါင္းခြံတြင္ မ ားစြာေသာအ႐ရိုးျပား
အဆစ္
မ ားကရို တစ္ခိုွိႏ္င့္တစ္ခို တင္းၾကပ္စြာ
ဆက္ထားသည္။ ဥးေခါင္းခြံ အတြင္း ္ရ ေမး႐ရိုး

ဥးေွိႏ္ာက္ကရို ကာကြယ္ေပးသည္။

ေ ြ႕လ ားွိႏရိုင္ေသာအဆစ္ ပခံိုးဆစ္

ေမး႐ရိုးသည္ ဥးေခါင္းခြံကရို ေ ြ႕လ ားွိႏရိုင္

ေသာအဆစ္ျဖင့္ တြယ္ဆက္ပါသည္။
ဤသရို႔ျဖင့္ စကားေျပာျခင္း၊ သန္းျခင္း၊
အစာဝါးျခင္း တရို႔ကရိုျပ်ိဳလိုပ္ွိႏရိုင္သည္။

ေ ြ႕လ ားွိႏရိုင္ေသာအဆစ္မ ား
သင္၏ပခံိုးကရို မ ရ်ိဳးစံိုလႈပ္ ္ားွိႏရိုင္သည္။
ပခံိုးဆစ္သည္ ေဘာလံိုး စြပခ
္ က
ြ အ
္ ဆစ္
ျဖစ္သည္။ ေဘာလံိုးက စြပ္ခြက္ထဲတြင္
ဝင္စြပ္ထားသကဲ့သရို႔ျဖစ္သည္။
တံေတာင္ဆစ္သည္ ပတၱာအဆစ္ျဖစ္သည္။
ဥးတည္ဘက္ တစ္ဘက္တည္းသာလ္ င္
ေ ြ႕လ ားွိႏရိုင္သည္။ တံခါး၏ပတၱာကဲ့သရို႔
ျဖစ္သည္။ တံေတာင္ဆစ္

လိုပ္ငန္း (၃.၄) ဘယ္အဆစ္အမ ရ်ိဳးအစားလဲ

သင့္ခွိႏၶာကရိုယ္ ္ရအဆစ္မ ားကရို လႈပ္ ္ားၾကည့္ပါ။ မည္သည့္အဆစ္အမ ရ်ိဳးအစား ျဖစ္ေၾကာင္းဆံိုးျဖတ္ပါ။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ မေ ြ႕ွိႏရိုင္ေသာအဆစ္ ္ရေသာ ေန ာတစ္ေန ာကရိုေျပာပါ။ ထရိုေန ာတြင္ ဤကဲ့သရို႔ေသာအဆစ္မ ရ်ိဳး ္ရျခင္း
ေၾကာင့္မည္သည့္ေကာင္းက ရ်ိဳး ္ရသနည္း။
၂ ပခံိုးဆစ္ကရိုျဖစ္ေစေသာ အ႐ရိုးမ ားအမည္ကရို ေဖာ္ျပပါ။
၃ တံေဆာင္ဆစ္ကရိုျဖစ္ေစေသာ အ႐ရိုးမ ားအမည္ကရို ေဖာ္ျပပါ။

အဓရကအခ က္မ ား
အဆစ္သည္ အ႐ရိုးမ ားစံိုေသာေန ာျဖစ္သည္။
အဆစ္တြင္ မေ ြ႕လ ားွိႏရိုင္ေသာအဆစ္ွိႏ္င့္ ေ ြ႕လ ားွိႏရိုင္ေသာအဆစ္ ဟူ၍ ္ရပါသည္။
ေ ြ႕လ ားွိႏရိုင္ေသာအဆစ္တြင္ ေဘာလံိုးစြပ္ခြက္အဆစ္ွိႏ္င့္ ပတၱာအဆစ္ ဟူ၍ွိႏ္စ္မ ရ်ိဳး ္ရသည္။
အခန္း (၃) အပင္ွိႏ္င့္လူ၏ခွိႏၶာကရိုယ္ ၂၂

၃.၅ ႂကြကသ
္ ား
ႂကြက္သားမ ားသည္ လႈပ္ ္ားမႈကရို ျဖစ္ေစေသာ အဂၤါမ ားျဖစ္သည္။

အ ြတ္ ၂ ခို

လက္ျပင္႐ရိုး

အ ြတ္ ၃ ခို လက္ေမာင္းေ ္႕

ႂကြက္သား
လက္ေမာင္းေနာက္
လက္ဖ န္႐ရိုး
ႂကြက္သား

လက္ေမာင္း႐ရိုး
တံေတာင္႐ရိုး

လက္ေမာင္း ္ရႂကြက္သားမ ား အ႐ရိုးကရိုတြယ္ဆက္ပံို

ႂကြက္သားသည္ အ႐ရိုးကရိုအ ြတ္ျဖင့္

တြယ္ဆက္ထားသည္။
ပံိုသည္ လက္ေမာင္း၏ အဓရက
ႂကြက္သားမ ားကရို ေဖာ္ျပသည္။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ လက္ေမာင္းေ ္႕ႂကြက္သား
တြယ္ဆက္ေသာအ႐ရိုးအမည္ကရို
ေဖာ္ျပပါ။
၂ လက္ေမာင္းေနာက္ႂကြက္သား
တြယ္ဆက္ေသာအ႐ရိုးအမည္ကရို
ေဖာ္ျပပါ။

လက္ေမာင္းေကြးလရိုက္ေသာအခါ လက္ေမာင္းႂကြက္သား
ေဖာင္းႂကြလာသည္ကရို ေတြ႕ျမင္ သည္။
ႂကြကသ
္ ား၏အလိုပလ
္ ိုပ္ပိုံ
ႂကြက္သားသည္ ကရိုယ့္ကရိုယ္ကရို တရိုေအာင္ျပ်ိဳလိုပ္ွိႏရိုင္သည္။
ဤသရို႔ျပ်ိဳလိုပ္ျခင္းကရို က ်ိဳံ ႕ျခင္းဟို ေခၚသည္။
ႂကြက္သားက ံ်ိဳ႕ေသာအခါ ဆြဲအား သက္ေ ာက္ပါသည္။
ဆြဲအားသည္ အ ြတ္မ္တစ္ဆင့္ အ႐ရိုးသရို႔ ေ ာက္ ္ရပါသည္။
လက္ေမာင္းေ ္႕ႂကြက္သား က ံ်ိဳ႕ေသာ အခါ လက္ဖ န္း႐ရိုးကရို ဆြဲလရိုက္သည္။
တံေတာင္ဆစ္၌ လက္ေမာင္းေကြးျခင္း ျဖစ္ေပၚသည္။

ေမးခြနး္ မ ား

၃ လက္ေမာင္းေနာက္ႂကြက္သားက ံ်ိဳ႕လ္ င္ မည္သရို႔ျဖစ္မည္နည္း။

၂၃ အခန္း (၃) အပင္ွိႏ္င့္လူ၏ခွိႏၶာကရိုယ္

လက္ေမာင္းေ ္႕ႂကြက္သား
က ံ်ိဳ႕သည္။
လက္ေမာင္းေနာက္ႂကြက္သား
ဘက္ေျပာင္းႂကြက္သားတြမ
ဲ ား
နားသည္။
ႂကြက္သားသည္ က ံ်ိဳ႕ျခင္းျဖင့္တရိုေအာင္
ျပ်ိဳလိုပ္ွိႏရိုင္ေသာ္လည္း ္ည္ေအာင္ျပ်ိဳလိုပ္
ွိႏရိုင္ျခင္းမ ္ရပါ။
ႂကြက္သားက ံ်ိဳ႕မေနလ္ င္ နားေနသည္
ဟိုဆရိုသည္။ နားေနေသာႂကြက္သားသည္
အားသက္ေ ာက္မႈမ ္ရပါ။
လက္ေမာင္းေ ္႕ႂကြက္သားက ံ်ိဳ႕၍
သရို႔ေသာ္ဆဲြအား တစ္ခိုက၎ေပၚ
တံေတာင္ဆစ္ေကြးသည္။
သက္ေ ာက္ပါက ္ည္လာပါသည္။ ဆြဲအား

ပထမပံိုတင
ြ ္ လက္ေမာင္းေ ္႕ႂကြက္သား က ံ်ိဳ႕ၿပး
လက္ေမာင္းေနာက္ႂကြက္သား နားခ ရန္ျဖစ္ေပပံိုကရို ျပသည္။
ိုတရယပံိုတင
ြ ္ လက္ေမာင္းေနာက္
ႂကြက္သားက ံ်ိဳ႕ၿပး
လက္ေမာင္းေ ္႕
ႂကြက္သားနားခ ရန္ျဖစ္ေပၚပံိုကရို
ျပသည္။
လက္ေမာင္းႂကြက္သားွိႏ္စ္မ ရ်ိဳးသည္
အတူတကြ လိုပ္ေဆာင္ပါသည္။
လက္ေမာင္းေနာက္ႂကြက္သား
တစ္ခိုကက ံ်ိဳ႕လ္ င္ ေနာက္တစ္ခိုက နားသည္။
က ံ်ိဳ႕သည္။
တစ္ခိုကက ံ်ိဳ႕ေသာအခါ အ႐ရိုးကရို
လက္ေမာင္းေ ္႕ႂကြက္သား
တစ္ဘက္သရို႔ဆဲၿြ ပး ေနာက္တစ္ခိုက ံ်ိဳ႕
နားသည္။
ေသာအခါ အ႐ရိုးကရိုေနာက္တစ္ဘက္သရို႔ ဆြဲအား
ဆြဲပါသည္။
ဤသရလ
ို႔ ိုပ္ေဆာင္ေသာ ႂကြက္သားတြဲကရို
ဘက္ေျပာင္းႂကြကသ
္ ားတြဲ ဟိုေခၚပါသည္။

လက္ေမာင္းေနာက္ႂကြက္သားက ်ိဳံ႕၍
တံေတာင္ဆစ္ဆန္႔သည္။

ေမးခြနး္ မ ား

၄ တံေတာင္ဆန္႔တန္း န္ လက္ေမာင္းေ ္႕ႂကြက္သား တစ္မ ရ်ိဳးတည္းမလိုပ္ွိႏရိုင္ေၾကာင္း ္င္းလင္းပါ။

အဓရကအခ က္မ ား
ႂကြက္သားက ံ်ိဳ႕ေသာအခါ ဆြဲအားသက္ေ ာက္သည္။ တြန္းအားမသက္ေ ာက္ွိႏရိုင္ပါ။
ႂကြက္သားသည္ အ႐ရိုးကရို အ႐ြတ္ျဖင့္ တြယ္ဆက္သည္။
ဘက္ေျပာင္းႂကြက္သားတြဲမ ားသည္ အတူတကြလိုပ္ေဆာင္ၿပး ဆြဲေသာဘက္မတူညပါ။
အခန္း (၃) အပင္ွိႏ္င့္လူ၏ခွိႏၶာကရိုယ္ ၂၄

အခန္း (၃) ျပန္လန

္ ေ
္ လ့က င့္ခန္း
၁ ပံိုတင
ြ ္ေအာင္ေအာင္ ပင္စည္ွိႏ္င့္ပတ္သက္၍ စမ္းသပ္ခဲ့ပံိုကရို
ပင္စည္ ကတ္ထူ
ျပထားသည္။

(၁) မည္သည္ကရိုကရန္းေသထား မည္နည္း။ တစ္ခေ

ို ြးပါ။ [၁]
ပင္စည္၏အ ္ည္
အေလးတံိုး၏အေလးခ ရန္
ကတ္ထူစကဴ၏အက ယ္

(၂) ကတ္ထူထရပ္မ္ ပင္စည္၏ ေအာက္စရိုက္သြားသည့္ အကြာကရို

ေအာက္တင
ြ ္ေဖာ္ျပထားသည္။
အေလးတံိုး
လ ္ကရိုမ္တ္သားဖရို႔ ဇယားဆြခ
ဲ ဲ့သည္။

ဇယားကရိုၿပးျပည့္စံိုေအာင္ ကြက္လပ္မ ားကရို ျဖည့္စြက္ပါ။ [၄]

ပင္စည္ ကတ္ထထ
ူ ပ
ရ ွိႏ
္ ္င့္ ပင္စည္ထပ
ရ ၏
္ အကြာအေဝး/ …………………………
P
Q
R

P Q R

(၃) လ ္ကရိုၾကည့္၍မည္သည့္ေကာက္ခ က္ေပးွိႏရိုင္သနည္း။ တစ္ခေ

ို ြးပါ။ [၄]
ပင္စည္အထူသည္ ပင္စည္အပါးေလာက္ မေကြးပါ။
ပင္စည္ P သည္ ပင္စည္ Q ေလာက္မေကြးပါ။
ပရိုေကြးေသာပင္စည္သည္ ပရို ္ည္ေသာအပင္အျဖစ္ မည္။

၂ ေအာက္ေဖာ္ျပပါပံိုသည္ လူတစ္ဥး၏ ကရိုယ္တင

ြ ္းအဂၤ ါမ ားကရို ျပထားေသာပံို ျဖစ္သည္။

A
C

(၁) ဤအဂၤ ါအဖြ႕ဲ အစည္း အမည္ကရိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]

(၂) အဂၤ ါ A ၊ B ွိႏ္င့္ C တရ႔၏
ို အမည္မ ားကရို ေဖာ္ျပပါ။ [၃]
(၃) အဂၤ ါအဖြ႕ဲ အစည္း၏ လိုပ္ငန္းကရိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]
၂၅ အခန္း (၄) သက္ ္ရွိႏ္င့္ ၎တရို႔၏ပတ္ဝန္းက င္

၄.၁ လရက
ို ေ
္ လ ာညေထြမျႈ ပ်ိဳျခင္း
သက္ ္ရမ ားသည္ ၎တရို႔ပတ္ဝန္းက င္၏ အေျပာင္းအလဲမ ားကရို ခံွိႏရိုင္ ည္ ္ရဖ႔ရို လရိုအပ္ပါသည္။

သက္ ္ရမ ားသည္ ၎တရို႔ေနထရိုင္ေသာေ သတြင္ ္င္သန္ဖရို႔အတြက္ လရက

ို ေ
္ လ ာညေထြမမ
ႈ ားျပ်ိဳလိုပ္ၾကသည္။
ေအာက္တင
ြ ္သက္ ္ရွိႏ္စ္မ ရ်ိဳး၏ လရိုက္ေလ ာညေထြမႈျပ်ိဳျခင္းကရို ဥပမာအျဖစ္ျပထားသည္။

ႀကးမားေသာနား ြက္က တရိုးေသာအသံကရို ၾကားေစၿပး

သားေကာင္ဖမ္း ာ၌ ကူညသည္။ ထရို႔အျပင္ အပူဆံိုး႐ံႈးမႈ
လ င္ျမန္ေစျခင္းျဖင့္ ခွိႏၶာကရိုယ္ကရို ေအးျမေစသည္။
ညဘက္တင
ြ ္ အေအး ဏ္ခံွိႏရိုင္ဖရို႔ အလင္းနည္းနည္းတြင္ ျမင္ွိႏရိုင္ န္
ထူထဲေသာ သားေမႊးပါ ္ရသည္။ ထူးကဲေသာ မ က္လံိုးမ ား ္ရသည္။
သန္မာေသာ ေျခေထာက္ ္ရေသာ
ကွိႏာၱ တြင္ ကရိုယ္ေ ာင္ေဖ ာက္ဖရို႔
ေၾကာင့္ တြင္းတူး ာတြင္ လ င္ျမန္
သဲအေ ာင္ွိႏ္င့္ အေ ာင္တူသည္။
သည္။ ဖဝါးတြင္ သားေမႊးထူထူ
္ရျခင္းက သဲပူတင
ြ ္ လမ္းေလ္ က္
ွိႏရိုင္ေအာင္ ျပ်ိဳလိုပ္ေပးသည္။
Fennec ေျမေခြးက ပူျပင္းေသာသဲကွိႏာၱ တြင္ ္င္သန္ွိႏရိုင္ န္ွိႏ္င့္
ညဘက္တင
ြ ္ အမဲလရိုက္ွိႏရိုင္ န္ ထူးကဲေသာအဂၤ ါမ ား ္ရသည္။

ေ သရိုေလ္ာင္ထားသည့္အတြက္ ပင္စည္ကေဖာင္းတင္းေနသည္။

သတၱဝါ၏စားသံိုးျခင္းမ္ ကာကြယ္ဖရို႔ စူးခၽြန္မ ားပါ ္ရသည္။

ေျမအနက္ထဲေ ္ာေဖြဖ႔ရို ္ည္လ ားေသာအျမစ္မ ားပါ ္ရသည္။

လိုပ္ငန္း (၄.၁) ဘယ္ေန ာမ္ာ ဘာလရို႔ေနတာလဲ

၁ သင့္တရိုင္းျပည္တြင္ေနထရိုင္ေသာ သက္ ္ရတစ္မ ရ်ိဳးကရိုေ ြးပါ။

၂ ယင္းသက္ ္ရပံိုကရို ဆြဲသားပါ။ (ဓာတ္ပံိုအသံိုးျပ်ိဳွိႏရိုင္သည္။)
၃ ၎ေနထရိုင္ေသာေ သအေၾကာင္း၊ ထရိုေ သအေျခအေနွိႏ္င့္
ယင္းသက္ ္ရက မည္သရို႔လရိုက္ေလ ာညေထြမႈ ျပ်ိဳၾကေၾကာင္း
တရို႔ကရို ္ာေဖြေလ့လာၿပး အညႊန္းတပ္ဆင္၍တင္ျပပါ။
က ားလ္ ာပင္သည္ ေ နည္းေသာ ကွိႏာၱ ၌
္င္သန္ွိႏိုရင္ န္ လရိုက္ေလ ာညေထြမႈ ္ရသည္။
ေမးခြနး္ မ ား

၁ ပံိုတင
ြ ္ျပထားေသာသရန္းင္က္သည္ သားေကာင္ဖမ္း န္ မည္သည့္လရိုက္ေလ ာညေထြမႈမ ားပရိုင္ဆရိုင္သနည္း။

(က) (ခ) (ဂ)

၂ ပံိုတင
ြ ္ျပထားေသာ သက္ ္ရ (ခ) ွိႏ္င့္ (ဂ) ၏ ေနထရိုင္ ာေ သ ွိႏ္င့္လရိုက္ေလ ာညေထြမႈ တရို႔ကရိုေဖာ္ျပပါ။

အဓရကအခ က္မ ား
သက္ ္ရမ ားသည္ ၎တရို႔ေနထရိုင္ ာပတ္ဝန္းက င္တြင္ ္င္သန္ွိႏရိုင္ န္ လရိုက္ေလ ာညေထြမႈမ ား ္ရၾကသည္။
အခန္း (၄) သက္ ္ရွိႏ္င့္ ၎တရို႔၏ပတ္ဝန္းက င္ ၂၆

၄.၂ အစာကြငး္ ဆက္

ေမးခြနး္ မ ား
၁ အပင္မ ားက စြမ္းအင္ကရို မည္သည္မ္ ္ရသနည္း။ (စာမ က္ွိႏ္ာ ၁၆ တြင္ေဖာ္ျပထားသည္။)

စိုျမခ ယ္သည္ ေန႔လည္စာအတြက္ ထမင္းွိႏ္င့္ၾကက္သားဟင္း စားေနပါသည္။ ကၽြွိႏ္ိုပ္တရို႔သည္ ေန႔စဥ္

လိုပ္ငန္းမ ား လိုပ္ေဆာင္ွိႏရိုင္ဖရို႔ စြမ္းအင္ကရို အစားအစာမ္ ္ရပါသည္။

အစားအစာထဲ ္ရစြမ္းအင္သည္ ေနေ ာင္ျခည္မ္စတင္သည္။ အပင္မ ားသည္ ေနေ ာင္ျခည္၏ စြမ္းအင္ကရို

စိုတ္ယူၿပး ကရိုယ္တရိုင္အစာဖြ႕ဲ စည္းသည္။ ္ရေသာအစားအစာထဲတင
ြ ္ စြမ္းအင္ကရိုသိုရေလ္ာင္ထားသည္။
တရ စာၦန္မ ားက အပင္ကရိုစားသံိုးျခင္းျဖင့္ အပင္ထဲ ္ရသရိုေလ္ာင္စြမ္းအင္ကရို ္ရပါသည္။
သက္ ္ရတစ္မ ရ်ိဳးမ္ေနာက္တစ္မ ရ်ိဳးသရို႔ ေနေ ာင္ျခည္မ္စမ
ြ ္းအင္၏ အဆင့္ဆင့္စးဆင္ပံိုကရို အစာကြငး္ ဆက္ျဖင့္
ေဖာ္ျပွိႏရိုင္သည္။
အစာကြင္းဆက္တင
ြ ္ ျမားသည္စြမ္းအင္၏ စးဆင္းပံိုကရို ည္ညႊန္းသည္။

ေမးခြနး္ မ ား

၂ ေႁမြတစ္ေကာင္က င္က္ဥကရိုၿမရ်ိဳေနပံိုကရို ျပထားသည္။

င္က္မ ားသည္ အင္းစက္ကရို စားသည္။ အင္းစက္မ ားသည္
အပင္ကရို စားသည္။ ေႁမြကင္က္ဥကရို စားေသာက္ျခင္းျဖင့္
ေနေ ာင္ျခည္မ္ စြမ္းအင္ ္ရပံိုကရို ျပေသာအစာကြင္းဆက္
တစ္ခိုဆသ
ြဲ ားေဖာ္ျပပါ။
၃ မနက္စာအျဖစ္သင္စားခဲ့ေသာ အစားအစာကရိုစားျခင္းျဖင့္
ေနေ ာင္ျခည္မ္ စြမ္းအင္ ္ရပံိုကရို ျပေသာအစာကြင္းဆက္
တစ္ခိုဆသ
ြဲ ားေဖာ္ျပပါ။

အစာကြင္းဆက္သည္ အၿမဲတေစ အစရမ္းေ ာင္ ္ရေသာ အပင္ျဖင့္စတင္သည္။ ၎တရို႔သည္ ေနေ ာင္ျခည္

စြမ္းအင္ကရို အသံိုးျပ်ိဳ၍ ကရိုယ္တရိုင္အစာထိုတ္လိုပ္သည္။ ၎တရို႔ကရို ထိုတလ
္ ပ
ို သ
္ ူ ဟိုေခၚသည္။
သတၱဝါမ ားသည္ ေနေ ာင္ျခည္စြမ္းအင္ျဖင့္ ကရိုယ္တရိုင္အစာထိုတ္လိုပ္ွိႏရိုင္ပါ။ ဖြ႕ဲ စည္းၿပးသား အစားအစာ
မ ားကရစ
ို ားသံိုး ္ရသည္။ ၎တရို႔ကရို စားသံိုးသူ ဟိုေခၚသည္။

ေမးခြနး္ မ ား

၄ ဤစာမ က္ွိႏ္ာ ္ရ အစာကြင္းဆက္ကရို ၾကည့္ပါ။

(၁) မည္သည္က ထိုတ္လိုပ္သူျဖစ္သနည္း။
(၂) မည္သည္က ိုတရယစားသံိုးသူျဖစ္ၾကသနည္း။
(၃) မည္သည္က အပင္စားသံိုးသူျဖစ္သနည္း။
၅ အစာကြင္းဆက္တစ္ခိုကရို ၾကည့္ျခင္းျဖင့္မည္သည္တရို႔ကရို သရ ္ရ ပါသနည္း။

အဓရကအခ က္မ ား
အစာကြင္းဆက္သည္ သက္ ္ရတစ္မ ရ်ိဳးမ္ေနာက္တစ္မ ရ်ိဳးသရို႔ အစာစားျခင္းျဖင့္စြမ္းအင္စးဆင္းပံိုကရို ေဖာ္ျပ၏။
အစာကြင္းဆက္တင
ြ ္ အပင္မ ားသည္ ေနေ ာင္ျခည္စြမ္းအင္ကရိုအသံိုးျပ်ိဳ၍ ကရိုယ္တရိုင္အစာထိုတ္လိုပ္သည္။
အပင္မ ားသည္ ထိုတ္လိုပ္သူမ ားျဖစ္ၾကၿပး သတၱဝါမ ားသည္ စားသံိုးသူမ ားျဖစ္ၾကသည္။
၂၇ အခန္း (၄) သက္ ္ရွိႏ္င့္ ၎တရို႔၏ပတ္ဝန္းက င္

၄.၃ လူသားွိႏ္င့္ အစာကြငး္ ဆက္

မိုဆရိုးမ ားွိႏ္င့္ အမဲလက
ရို ္သမားမ ား အယ္လ္ဂ း းယားွိႏရိုင္ငံ ္ရ
ေ ္းယခင္က လူသားမ ားသည္ ၎တရို႔ တက္ဆလ အန္ ေအဂ
ဝမ္းစာအတြက္ ေတာထဲတြင္ အမဲလရိုက္ ဥယာဥ္တင
ြ ္ ေတြ႕ ေသာ
ၾက ပါသည္။ နံ ံေဆးေ း ပန္းခ တစ္ခို
သတၱဝါမ ားကရို သတ္ျဖတ္ဖမ္းစားသည္။ ျဖစ္သည္။ မိုဆရိုးတစ္ဥးွိႏ္င့္
သစ္ေစ့၊ သစ္ဖို၊ သစ္သးဝလံမ ားကရို သူ၏ေခြးတရို႔ အမဲလရိုက္ေန
စိုေဆာင္းၾကသည္။ ပံိုကရိုျမင္ သည္။
ဤသရို႔ျပ်ိဳလိုပ္ ာ၌ လြန္လြန္ကက
ဲ မ
ဲ ္ရေစဘဲ
ထရန္းထရန္းသရမ္းသရမ္း ျပ်ိဳလိုပ္ခဲ့၏။

ေမးခြနး္ မ ား
၁ ေ ္းလူသားမ ားက ေတာ႐ရိုင္းဆင္တစ္မ ရ်ိဳးတရို႔ကရို အမဲလရိုက္ဖမ္းစားၾကသည္။ ယင္းဆင္မ ားက အပင္ကရို
စားသံိုးသည္။ ဤအခ က္မ ားကရိုအသံိုးျပ်ိဳ၍ အစာကြင္းဆက္တစ္ခိုဆသ
ြဲ ားပါ။

လယ္ယာစရက
ို ္ပ ရ်ိဳးေ း
လယ္ယာစရိုက္ပ ရ်ိဳး န္ ွိႏ္င့္ တရ စာၦန္မ ားေမြးျမဴ န္
ႀကးမားက ယ္ျပန္႔ေသာ ေျမလရိုအပ္ပါသည္။
သဘာဝေပါက္ပင္မ ားကရို ဥးစြာသိုတ္သင္ ္င္းလင္း
ၿပးမ္ထရိုေန ာတြင္ စိုရက္ပ ရ်ိဳး ပါသည္။
ဤသရို႔ျပ်ိဳလိုပ္ျခင္းေၾကာင့္ မ ားစြာေသာအပင္မ ား
ပ က္စးၾကၿပး ယင္းအပင္ေပၚ မ္တင္းေနၾကသည့္ ဇမ္ဘယာွိႏရိုင္ငံတင
ြ ္ ဂ ်ိဳံစရိုက္ပ ရ်ိဳး န္အတြက္ ပံိုပါ

သတၱဝါမ ားစြာ ိုကၡက ေ ာက္ၾကသည္။ သစ္ေတာကရို ္င္းလင္းေနသည္။

အစာကြင္းဆက္၏အစတြင္ ္ရေသာ အပင္မ ားကင္းစင္သာြ းၿပး ေနာက္ဆက္တြဲသက္ ္ရမ ားလည္း ေသေၾက

ပ က္စးျခင္း သရို႔မဟိုတ္ ေန ာေ ႊ႕ေျပာင္းျခင္းတိုရ႔ ျဖစ္ေပၚလာသည္။
သရို႔ေသာ္စရိုက္ပ ရ်ိဳးပင္ကရို မ္ခရိုစားေသာက္ေသာ သတၱဝါမ ားလည္း ္ရၾကသည္။ ၎တရို႔မ္ာမူလကထက္ ဥးေ
ပရိုမရိုတရိုးပြားလာပါသည္။

ေမးခြနး္ မ ား
၂ လယ္ယာစရိုက္ပ ရ်ိဳးေ း၏ အစာကြင္းဆက္ေပၚ သက္ေ ာက္ေသာ ေကာင္းက ရ်ိဳးွိႏ္င့္ဆရိုးက ရ်ိဳးတရို႔ကရို ေဖာ္ျပပါ။

ငါးဖမ္းျခင္း
ေ ္းယခင္ကထက္လြန္ကဲစြာငါးဖမ္းျခင္းေၾကာင့္ ပင္လယ္ေနသတၱဝါမ ားအတြက္ အစားအစာပ က္လတ္
ေစျခင္းက အစာကြင္းဆက္ကရိုထရခရိုက္ေစွိႏရိုင္ပါသည္။

အေကာင္အသစ္မ္တ
ရ ္ဆက္ျခင္း
လူသားမ ားကမာၻအွိႏ္ံ႔ လ္ည့္လည္ခ းသြားစဥ္ခါက မရမရတရို႔၏အရမ္ေမြးေခြးမ ား၊ ယခင္ေန ာက ထူးဆန္းသည့္
သတၱဝါမ ားကရို နယ္ေျမအသစ္ဆသရို႔ ေခၚေဆာင္လာတတ္ပါသည္။
ထရိုအခါနယ္ေျမအသစ္ ္ရ အပင္မ ားကရိုအေကာင္သစ္က စားေသာက္ဖ က္စးျခင္းေၾကာင့္ ထရိုေ သ ္ရ အစာ
ကြင္းဆက္ကရို ထရခရိုက္ေစသည္။
လိုပ္ငန္း (၄.၃) သင္တရို႔ေ ာဘယ္လရိုအက ရ်ိဳးျပ်ိဳသလဲ
သင့္တရိုင္းျပည္တြင္ ျပ်ိဳလိုပ္ေသာ လိုပ္ငန္းတစ္ ပ္ေၾကာင့္ အစာကြင္းဆက္ေပၚ အက ရ်ိဳးသက္ေ ာက္ပံိုကရို ္ာေဖြ
စူးစမ္းေလ့လာၿပး ပရိုစတာတစ္ခိုျပ်ိဳလိုပ္ပါ။ မည္သရို႔ကာကြယ္ွိႏရိုင္သည္ကရို အႀကံေပးပါ။

အဓရကအခ က္မ ား
လယ္ယာစရိုက္ပ ရ်ိဳးေ း၊ ငါးဖမ္းျခင္းွိႏ္င့္ အေကာင္အသစ္မရတ္ဆက္ျခင္းတရို႔က အစာကြင္းဆက္ကရို
ထရခရိုက္ေစသည္။
အခန္း (၄) သက္ ္ရွိႏ္င့္ ၎တရို႔၏ပတ္ဝန္းက င္ ၂၈

၄.၄ ပတ္ဝန္းက င္ညစ္ညမ္းျခင္း

ကၽြွိႏ္ိုပ္တရို႔လူဥးေ သည္ ွိႏ္စ္စဥ္ွိႏ္င့အ
္ မ္ တရိုးပြားေနသည္ျဖစ္၍ ပတ္ဝန္းက င္ေပၚ သက္ေ ာက္မႈမ ားသည္လည္း
မ ားျပားလာပါသည္။ ၎တရို႔အနက္ဆရိုးက ရ်ိဳးမ ားလည္း ္ရပါသည္။

၂ အပူတခ ရ်ိဳ႕က ျပန္ကန္ၿပး ၃ ေလထဲ ္ရကာဗြန္ ရင

ို ္ေအာက္ဆရို ္က

ကမာၻမ္ထက
ြ ္သြားသည္။ အပူတခ ရ်ိဳ႕ကရို ကမာၻမ္ထက
ြ ္မသြားွိႏရိုင္
ေအာင္ ကာ ံထားသည္။

၁ ေနေ ာင္ျခည္၏အပူ ကမာၻေပၚသရို႔ေ ာက္သည္

ပတ္ဝန္းက င္တြင္မ ္ရသင့္ေသာအ ာမ ားကရို ပတ္ဝန္းက င္သရို႔စြန္႔ပစ္ျခင္းကရို ပတ္ဝန္းက င္ညစ္ညမ္းျခင္း

ဟိုေခၚပါသည္။

ေ ထိုညစ္ညမ္းျခင္း
စက္႐ံို၊ အရမ္သာ စသည့္ေန ာမ ားမ္ ထြက္ ္ရေသာ
အညစ္အေၾကးမ ားက ေ ထိုကရိုညစ္ညမ္းေစသည္။
တခ ရ်ိဳ႕ွိႏရိုင္ငံမ ားတြင္ ေကာင္းမြန္စြာတြယ္ထားသည့္
မရလာပရိုက္မ ားက ထရိုေ မ ားကရို ေဘးကင္း ာသရို႔
ပရို႔ေဆာင္ေပးသည္။
ညစ္ညမ္းေသာေ တြင္ လူသားမ ားကရို ဖ ားနာေစ လရိုညစ္ညမ္းေသာေ တြင္ ေနထရိုင္ေသာအပင္ွိႏ္င့္

ေသာ ဘက္တး းယား၊ ဗရိုင္း ပ္စ္စသည္တရို႔ ပါ ္ရ သတၱဝါမ ား အလြန္နည္းပါးသည္။

သည္။ ထရို႔အျပင္ ပင္လယ္ေနသက္ ္ရမ ားကရိုလည္း လိုပ္ငန္း (၄.၄) ဘာေတြကျဖစ္ေစတာလဲ

ထရခရိုက္ပါသည္။
၁ ေ ထို၊ေလထိုတရို႔ကရို ညစ္ညမ္းေစသည့္
ေလထိုညစ္ညမ္းျခင္း အ ာမ ားကရို စူးစမ္း ္ာေဖြပါ။
၂ ၎တရို႔၏ပင္ င္းမ ားကရိုေဖာ္ျပပါ။
ေလာင္ဆာမး႐ံႈ႕ျခင္းမ္ ကာဗြန္ ရိုင္ေအာက္ဆရို ္
၃ ၎တရို႔၏အက ရ်ိဳးမ ားကရိုေဖာ္ျပပါ။
ဓာတ္ေငြ႕ထြက္ ္ရသည္။ ေနမ္လာေသာအပူကရို
၄ မည္သရို႔ေလ္ ာ့ခ ၊ တားျမစ္ွိႏရိုင္ေၾကာင္း
ကမာၻမ္ထက
ြ ္မသြားေအာင္ ၎ကကာ ံသည္။
ေဖာ္ျပပါ။
ဤသည္ကရို မ္နလ
္ ိုအ
ံ မ
ရ အ
္ ာနရသင္ဟိုေခၚသည္။
၅ ေတြ႕ ္ရခ က္မ ားကရို ဇယားျဖင့္တင္ျပပါ။
အလြန္အကၽြံမ ားျပားေသာအခါ ကမာၻ႔အပူခ ရန္
ျမင့္တက္ၿပး ကမာၻႀကးပူေွိႏြးျခင္း ကရိုျဖစ္သည္။
ေမးခြနး္ မ ား

၁ ကမာၻႀကးပူေွိႏြးျခင္းေၾကာင့္ ဝင္႐ရိုးစြန္း ္ရေ ခဲေတာင္ အ ည္ေပ ာ္ၾကသည္။ ဤသရို႔ျဖစ္ျခင္းက ပင္လယ္ေ

မ က္ွိႏ္ာျပင္ေပၚ မည္သရို႔သက္ေ ာက္သနည္း။
၂ သစ္ပင္မ ားသည္ ကာဗြန္ င
ရို ္ေအာက္ဆရို ္ကရို အစာခ က္ ာ၌ အသံိုးျပ်ိဳသည္။ သစ္ပင္မ ားခိုတ္ျခင္းွိႏ္င့္
မး႐ရႈ႕ျခင္းတရို႔က ေလထိုထဲ ္ရ ကာဗြန္ ရိုင္ေအာက္ဆရို ္ ဓာတ္ေငြ႕ ေပၚမည္သရို႔သက္ေ ာက္သနည္း။

အဓရကအခ က္မ ား
ပတ္ဝန္းက င္တြင္ မ ္ရသင့္ေသာအ ာမ ား ္ရေနျခင္းသည္ ပတ္ဝန္းက င္ကရို ညစ္ညမ္းေစပါသည္။
မေကာင္းမြန္ေသာ မရလာပရိုက္စနစ္က ေ ထိုညစ္ညမ္းျခင္းကရို ျဖစ္ေစသည္။
ေလာင္ဆာမ ား ေလာင္ကၽြမ္းျခင္းက ေလထိုညစ္ညမ္းျခင္းကရို ျဖစ္ေစသည္။
၂၉ အခန္း (၄) သက္ ္ရွိႏ္င့္ ၎တရို႔၏ပတ္ဝန္းက င္

၄.၅ အရဇ
ို န
ို း္ လႊာပ က္စးျခင္း
အရိုဇိုန္းလႊာသည္ ကမာၻေျမမ က္ွိႏ္ာျပင္မ္ အျမင့္ ၂၅ ကလရိုမတာတြင္ ္ရၿပး အရိုးဇိုန္းဓာတ္ေငြ႕ျဖင့္ ဖြ႕ဲ စည္းထားသည္။

ခ မ္းလြန္ေ ာင္ျခည္

အိုရဇိုန္းလႊာ

အရိုဇိုန္းလႊာမ ္ရလ္ င္ စက္တင္ဘာလ ၁၉၈၁

ခ မ္းလြန္ေ ာင္ျခည္
မ ားစြာက ေ ာက္မည္။

ေနေ ာင္ျခည္က ခ မ္းလြနေ

္ ာင္ျခည္ (UV) မ ားလႊတ္ပါသည္။
ခ မ္းလြန္ေ ာင္ျခည္သည္ လူသားမ ားတြင္ အေ ျပားကင္ဆာ၊ မ က္လံိုး
တြင္းတရမ္ စသည္တရို႔ကရို ျဖစ္ေစပါသည္။ အပင္မ ားအား ထရခရိုက္ေစသည္။ စက္တင္ဘာလ ၁၉၉၉
အရိုဇိုန္းသည္ ခ မ္းလြန္ေ ာင္ျခည္မ ားကရို စိုတ္ယူပါသည္။ ဤသရို႔ျဖင့္ကမာၻ
ေပၚက ေ ာက္ေသာ ပမာဏကရိုနည္းေစသည္။

အရိုဇိုန္းလႊာေပါက္ျခင္း သရ႔မ
ို ဟိုတ္ ပါးလႊာျခင္း
၁၉၈၅ ခိုွိႏ္စ္၌ သရပၸံပညာ ္င္မ ားက တခ ရ်ိဳ႕ေသာေန ာမ ား အထူးသျဖင့္
အွိႏၱာတရကတရိုက္တြင္ အရိုဇိုန္းသည္ ္ရသင့္သည့္ ပမာဏထက္ ေလ ာ့နည္း
ေနသည္ကရို သတရထားမရပါသည္။
ဤသည္ကရို အရဇ
ို န
ို း္ လႊာေပါက္ျခင္း ဟို ေခၚသည္။
စက္တင္ဘာလ ၁၉၈၇
အရိုဇိုန္းပါးလႊာျခင္း အေၾကာင္းအ င္း
ကလရို႐ရိုဖလူ႐ရိုကာဗြန္ (CFC) မ ားသည္ လူဖန္တးထားေသာဓာတ္ေငြ႕ျဖစ္ၿပး အရိုဇိုန္းလႊာကရိုပ က္စးေစသည္။
CFC တရို႔ကရို ၁၉၂ဝ ခိုွိႏ္စ္၌ တထြင္ခ့ၿဲ ပး ေ ခဲေသတၱာ၊ အဲယားကြန္း၊ ျဖန္းေဆးဘူး စသည္တရို႔တြင္ပါဝင္သည္။
ထရိုအခ ရန္က ယင္းဓာတ္ေငြ႕မ ားသည္ အွိႏၱ ာယ္ ္ရသည္ကရို မသရ ္ရခဲ့ပါ။
CFC မ ားသည္ အရိုဇိုန္းွိႏ္င့္ဓာတ္ျပ်ိဳၿပး ၿဖရ်ိဳခြပ
ဲ ါသည္။ ဤျဖစ္စဥ္သည္ ေအးေသာအခ ရန္ွိႏ္င့္ ေနတရိုက္႐ရိုက္ ေသာ
အခ ရန္မ ားတြင္ ပရိုမရိုျဖစ္ပြားသည္။ CFC မ ားသည္ ေလထိုထတ
ဲ င
ြ ္ ွိႏ္စ္ေပါင္းၾကာ ္ည္စြာ တည္ ္ရေနသည္။

ေမးခြနး္ မ ား

၁ အရိုဇိုန္းလႊာေပါက္ျခင္းကရို ျပထားေသာပံိုကရိုၾကည့္၍ ၁၉၈၁ ွိႏ္င့္ ၁၉၉၉ ခိုွိႏ္စ္ၾကား အွိႏၱာတရကတရိုက္ေပၚ ္ရ

အရိုဇိုန္းလႊာ၏ ေျပာင္းလဲပံိုကရို ေဖာ္ျပပါ။
၂ CFC က (၁) အဘယ္ေၾကာင့္ အရိုဇိုန္းလႊာကရို အေကြတာနားထက္ အွိႏၱာတရကနားတြင္ ဖ က္ဆး ေၾကာင္း၊
(၂) အွိႏၱာတရကတြင္ အဘယ္ေၾကာင့္ ေဆာင္း ာသထက္ ေွိႏြ ာသတြင္ ဖ က္ဆး ေၾကာင္း ္င္းျပပါ။
၃ CFC သံိုးျခင္းကရို တားျမစ္လရိုက္ၿပ ျဖစ္ေသာ္လည္း အဘယ္ေၾကာင့္အရိုဇိုန္းလႊာ ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ န္
ွိႏ္စ္ခ ၾကာျမင့္ပါသနည္း။

အဓရကအခ က္မ ား
အရိုဇိုန္းလႊာသည္ အရိုဇိုန္းဓာတ္ေငြ႕ျဖင့္ ဖြ႕ဲ စည္းထားသည့္ ေလထိုထဲ ္ရအလႊာျဖစ္သည္။
အရိုဇိုန္ိုးလြာသည္ ခ မ္းလြန္ေ ာင္ျခည္၏ အွိႏ ၱ ာယ္မ္ကာကြယ္ေပးသည္။
CFC ဓာတ္ေငြ႕က အရိုဇိုန္းလႊာကရို ပ က္စးေစသည္။
အခန္း (၄) သက္ ္ရွိႏ္င့္ ၎တရို႔၏ပတ္ဝန္းက င္ ၃ဝ

၄.၆ တည္ၿမဲျခင္း
ကၽြွိႏို္ပ္တရို႔သည္ ဤကမာၻေျမႀကးေပၚတြင္ တျခားမ ားစြာေသာ သက္ ္ရတရို႔ွိႏ္င့္ အတူတကြေနထရိုင္ၾကပါသည္။
ဂ႐ိုမစရိုက္ပါက ကၽြွိႏ္ိုပ္တရို႔၏လိုပ္ ပ္မ ားေၾကာင့္ ၎တရို႔ ္င္သန္ွိႏရိုင္ န္ ခက္ခ့ပ
ဲ ါလရမ့္မည္။

ပတ္ဝန္းက င္ကရိုဂ႐ိုတစရိုက္ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေ ္ာက္ျခင္းွိႏ္င့္ သက္ ္ရမ ရ်ိဳးစရတ္မ ားအား ္င္သန္ေနထရိုင္ွိႏရိုင္ န္

ကူညေပးျခင္းတရို႔ကရို တည္ၿမဲျခင္း ဟိုေခၚသည္။

ပတ္ဝန္းက င္ညစ္ညမ္းမႈ ေလ ာ့ခ ျခင္း

ေလာင္ဆာေလ ာ့သံိုးျခင္းျဖင့္ ကာဗြန္ ရိုင္ေအာက္ဆရို ္ ပမာဏကရိုထရန္းသရမ္းွိႏရိုင္သည္။
CFC ကရိုအသံိုးမျပ်ိဳျခင္းျဖင့္ အရိုဇိုန္းလႊာကရို ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ေစွိႏရိုင္သည္။
အမရႈက္မ ားကရို ေျမဖရို႔က င္းတြင္ စနစ္တက စြန္႔ပစ္ျခင္း – ဤသရို႔ျဖင့္ အမရႈက္မ ား ပိုပ္သရိုးၿပး ထြက္ ္ရေသာ
မသရန္းဓာတ္ေငြ႕ကရို ေလာင္ဆာအျဖစ္ သံိုးစြဲွိႏရိုင္သည္။ လက္က န္ပစၥည္းမ ားက ေျမၾသဇာျဖစ္ေစသည္။

ဤပရိုက္မ ားမ္တစ္ဆင့္ မသရန္းဓာတ္ေငြ႕ကရို

ေ ကရိုစိုတ္ထိုတ္ၿပး သန္႔စင္ျခင္း ေျမျဖင့္ဖရို႔ျခင္း စိုေဆာင္း၍ ေလာင္ဆာအျဖစ္ သံိုးွိႏရိုင္၏။

အမရႈက္မ ား နံ ံသည္ေ စရိုခံသျဖင့္ အညစ္အေၾကးမ ား ေျမထဲသရို႔စရမ့္ဝင္ျခင္းမ္ ကာကြယ္သည္

ေမးခြနး္ မ ား
၁ အထက္ေဖာ္ျပပါ ေျမဖရို႔က င္းက သက္ ္ရတရို႔ ္င္သန္ေ းအတြက္ မည္သရို႔အက ရ်ိဳးျပ်ိဳသနည္း။

္င္သန္ ာေ သ ထရနး္ သရမ္းျခင္းွိႏ္င့္ တည္တံေ

့ စျခင္း
အပင္ွိႏ္င့သ
္ တၱဝါတရို႔ ္င္သန္ ာေ သမ ားကရို မထရခရိုက္ေစဖရို႔ အထူးသတရထား န္ လရိုအပ္ပါသည္။ ၎တရို႔က
ယင္းေန ာတြင္ ္င္သန္ဖရို႔သာ လရိုက္ေလ ာညေထြမႈ ျပ်ိဳၾကပါသည္။ ဥပမာ အပင္မ ားခိုတ္ထစ္ျခင္းေၾကာင့္
င္က္၊ ္ဥ့္ စသည္တရို႔အတြက္ ေနထရိုင္ န္အရမ္ မ ္ရျဖစ္ကိုန္သည္။
ကၽြွိႏ္ိုပ္တရို႔သည္ ္င္သန္ခြင့္ ဧ ရယာ တည္ေဆာက္ေပးွိႏရိုင္သည္။ ထရိုေန ာထဲ ္ရ မည္သည့္သက္ ္ရ၊သက္မဲ့
တရို႔ကရိုမဆရို ထရခရိုက္ေစျခင္းမ္ တားျမစ္ထားပါသည္။
လိုပ္ငန္း (၄.၆) မရမရတရို႔ေက ာင္း၏ ္င္သန္ခြင့္ ဧ ရယာ
္င္သန္ခြင့္ ဧ ရယာသည္ အၿမဲတေစႀကးမားေသာ ေန ာျဖစ္ဖ႔မ
ရို လရိုပါ။ သင္၏ေက ာင္းတြင္ ေသးငယ္သည့္
္င္သန္ခြင့္ ဧ ရယာ ္ရၿပး ျဖစ္ွိႏရိုင္သည္။ မ ္ရပါက ကရိုယ္တရိုင္တည္ေဆာက္ၾကပါ။
ထရိုေန ာကရို ေက ာင္းေျမပံိုတင
ြ ္ အမ္တ္အသား ေ းဆြဲပါ။ ၿပးေနာက္ ယင္းေန ာက အပင္ွိႏ္င့္သတၱဝါတရို႔၏
္င္သန္ေ းအတြက္ မည္သရို႔အေထာက္အကူေပးေၾကာင္းကရို ပံိုတင
ြ ္အညႊန္းတပ္၍ ္င္းလင္းတင္ျပပါ။
ေမးခြနး္ မ ား

၂ အဘယ္ေၾကာင့္ သစ္ပင္မ ားကရို အမ ားအျပား မခိုတ္သင့္ေၾကာင္း အေၾကာင္းျပခ က္ ၂ ခ က္ ေပးပါ။

၃ သင့္ပတ္ဝန္းက င္ ္ရ ္င္သန္ ာေ သတစ္ခိုကရို စဥ္းစားပါ။ (၁) ယင္းေ သကရိုေဖာ္ျပပါ။ (၂) မည္သည့္
အေၾကာင္းအ ာမ ားက အွိႏၱ ာယ္ျပ်ိဳေနပါသနည္း။ (၃) မည္သရို႔ကာကြယ္ွိႏရိုင္သနည္း။

အဓရကအခ က္မ ား
ပတ္ဝန္းက င္ညစ္ညမ္းမႈေလ္ ာ့ခ ျခင္းွိႏ္င့္ ္င္သန္ ာေ သထရန္းသရမ္းျခင္းတရို႔သည္ ပတ္ဝန္းက င္ကရို
ထရန္းသရမ္းေစာင့္ေ ္ာက္သည့္ နည္းလမ္းေကာင္းမ ား ျဖစ္ၾကပါသည္။
၃၁ အခန္း (၄) သက္ ္ရွိႏ္င့္ ၎တရို႔၏ပတ္ဝန္းက င္

အခန္း (၄) ျပန္လန

္ ေ
္ လ့က င့္ခန္း
၁ ေအာက္ေဖာ္ျပပါပံိုသည္ အစာကြင္းဆက္တစ္ခိုျဖစ္သည္။

ျမက္ ွိႏ္ံေကာင္ ဖား ေႁမြ စြန္

(၁) အစာကြင္းဆက္မ္ ျမားမ ားသည္ မည္သည္ကရို ည္ညႊန္းသနည္း။ [၁]

(၂) ဤအစာကြင္းဆက္မ္ ထိုတ္လိုပ္သူ၏ အမည္ကရိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]
(၃) ဤအစာကြင္းဆက္တင
ြ ္ စားသံိုးသူအေ အတြက္ မည္မ္ ပါ ္ရသနည္း။ [၁]
(၄) ဖားသည္သစ္ပင္ေပၚတြင္ေနထရိုင္သည္။ ပံိုတင
ြ ္ျမင္ေတြ႕ ေသာ ဝရေသသလကၡဏာမ ားကရို
ၾကည့္႐ႈေလ့လာၿပး ဖားကေႁမြ၏စားေသာက္ျခင္းမ္ ေ ္ာင္ ္ား န္မည္သ႔ေ
ရို သာ လရိုက္ေလ ာ
ညေထြမႈမ ား ပရိုင္ဆရိုင္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါ။ [၄]

၂ ပဲတရို႔သည္အေစ့မ ားျဖစ္ၾကသည္။ ပဲကရိုစားသံိုးေသာအခါ စြမ္းအင္ ္ရပါသည္။

က န္ေဖာင္းက သဟရိုေစ့ွိႏ္င့္ သစ္ၾကားေစ့ တရို႔အနက္ မည္သည့္အေစ့တင
ြ ္ စြမ္းအင္ပရို ္ရသည္ကရို စမ္းသပ္ခဲ့၏။
ေ 20 cm3 ကရို စမ္းသပ္ႁပြန္ထဲ ထည့္သည္။
ေ ၏အပူခ ရန္ကရို တရိုင္းတာခဲ့သည္။
သဟရိုေစ့ကရို အပ္ေခ ာင္းွိႏ္င့္ စရိုက္ၿပး မး႐ရႈ႕ခဲ့သည္။ မးေတာက္ေပၚသည္ွိႏ္င့္ စမ္းသပ္ႁပြန္၏ အေျခ၌
ထား ္ရသည္။
လံိုးဝေလာင္ကၽြမ္းသည္္အထရ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါသည္။
ထရို႔ေနာက္ ေ ၏အပူခ ရန္ အသစ္ကရို တရိုင္းတာခဲ့သည္။
(၁) ေအာက္ေဖာ္ျပပါပံိုတရို႔သည္ စမ္းသပ္ခ က္မစမွိႏ္င့္ အၿပး ္ရ ေ ၏အပူခ ရန္မ ားကရို ျပထားသည္။

ဖတ္႐ႈ၍ေအာက္ပါတရို႔ကရိုေျဖဆရိုပါ။ [၄]
စမ္းသပ္ခ က္မစမ ေ ၏အပူခ ရန္
စမ္းသပ္ခ က္အၿပး ေ ၏အပူခ ရန္
အပူခ ရန္ျခားနားျခင္း
(၂) က န္ေဖာင္းသည္ သစ္ၾကားေစ့အတြက္ ဤကဲ့သရို႔ထပ္မံျပ်ိဳလိုပ္ခဲ့သည္။
ဤစမ္းသပ္ခ က္အသစ္အတြက္ မည္သည့္အခ က္ ၃ ခ က္ တရ႔က
ို ရိုကရန္းေသ ထား ္ရ မည္နည္း။ [၃]
(၃) စမ္းသပ္ခ က္ လ ္ကရိုၾကည့္၍ က န္ေဖာင္းကမည္သရို႔ ေကာက္ွိႏိုတ္ခ က္ခ ွိႏရိုင္ေၾကာင္း ္င္းျပပါ။ [၂]

၃ (၁) ေလထိုကရိုညစ္ညမ္းေစေသာ အေၾကာင္းအ င္း ၁ ခ က္ ကရိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]

(၂) ေ ထိုကရိုညစ္ညမ္းေစေသာ အေၾကာင္းအ င္း ၁ ခ က္ ကရိုေဖာ္ျပပါ။ [၁]
(၃) အရိုဇိုန္းလႊာ ဆရိုသည္မ္ာ အဘယ္နည္း။ [၁]
အခန္း (၅) ျဒပ္ဝတၳဳ ၃၂

၅.၁ ျဒပ္ဝတၳဳ၏ဂုဏသ
္ တၱိ
ကၽြႏ္ုပ္တၱို႔ပတ္ဝန္းက်င္္ရၱိ အ္ာအားလံုးသည္ ျဒပ္ဝတၳဳမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
ျဒပ္ဝတၳဳမ်ားကၱို ႐ုပအ
္ ေျခအေနအ္ (၃) မ်ၱိၳဳးချြဲ ခားြႏၱိုင္သည္။ ၎တၱို႔မရာ အစၱိင
ု အ
္ ခြဲ၊အ္ည္ြႏရင့္ အေင႕တၱိ႔ျု ဖစ္သည္။

အစၱိုင္အခြဲ

အစၱိုင္အခြဲတၱို႔သည္ တၱိက်ေသာပံုသဏၭာန္ ြႏရင့္ထုထည္ ပၱိုင္္ၱိုင္သည္။

အစၱိုင္အခြဲမ်ားကၱို ဖၱိသပ
ၱိ ္၍မ္ပါ။ ၎တၱို႔သည္စစး္င္းြႏၱိုင္ျခင္းမ္ရၱိပါ။

အ္ည္

အ္ည္တၱို႔သည္ တၱိက်ေသာပံုသဏၭာန္ မ္ရၱိပါ။ ထည့္ထားေသာခက္၏ ပံုသဏၭာန္ကၱိုေ္ာင္သည္။

တၱိက်ေသာထုထည္္ရၱိပါသည္။
အ္ည္မ်ားကၱို ဖၱိသၱိပ္၍မ္ပါ။ ၎တၱို႔သည္စစး္င္းြႏၱိုင္ၾကသည္။
အေင႕

အေင႕တၱို႔သည္ တၱိက်ေသာပံုသဏၭာန္ မ္ရၱိပါ။ ထည့္ထားေသာခက္၏ ပံုသဏၭာန္ကၱိုေ္ာင္သည္။

တၱိက်ေသာထုထည္လည္းမ္ရၱိပါ။ ေန္ာလတ္မရန္သမရ် ျဖည့္စက္္န္ျပန္႔ကားၾကသည္။
အေင႕မ်ားကၱို ဖၱိသၱိပ္၍္ပါသည္။ ၎တၱို႔သည္စစး္င္းြႏၱိုင္ၾကသည္။

လုပ္ငန္း (၅.၁) အစၱိုင္အခြဲလား။ အ္ည္လား။ အေင႕လား။

သင့္ပတ္ဝန္းက်င္္ရၱိ ပစၥည္းမ်ားကၱိုယူေ္ာင္ပါ။ အစၱိုငအ
္ ခြဲ၊ အ္ည္၊ အေင႕ဟူ၍အုပ္စုခပ
ြဲ ါ။
အဘယ္ေၾကာင့္ေျပာြႏၱိုင္ေၾကာင္း သက္ေသျပပါ။ မည္သၱို႔စမ္းသပ္၍ သက္ေသျပြႏၱိုင္ေၾကာင္း ေ္းေြႏးတင္ျပပါ။
ထၱို႔ေနာက္ေတ႕္ရၱိခ်က္ကၱို ေအာက္ပါအတၱိုင္းဇယားျဖင့္ေဖာ္ျပပါ။

အ္ာဝတၳဳ ႐ုပအ
္ ေျခအေန အေၾကာင္းျပခ်က္
ေ္ အ္ည္ ေလာင္းခ်လၱို႔သည္။

ေမးခန္းမ်ား
၁ ျဒပ္ဝတၳဳ၏႐ုပ္အေျခအေန ၃ မ်ၱိၳဳး တၱိ႔က
ု ၱို ဥပမာမ်ားြႏရင့္တကေဖာ္ျပပါ။
၂ မည္သည့္ျဒပ္ဝတၳဳကၱို ဖၱိသၱိပ္၍္ပါသနည္း။
၃ မည္သည့္ျဒပ္ဝတၳဳကၱို ေလာင္းခ်၍မ္သနည္း။

အဓၱိကအခ်က္မ်ား
ျဒပ္ဝတၳဳတၱို႔သည္ အစၱိုင္အခြဲ၊ အ္ည္ သၱို႔မဟုတ္ အေင႕ ဟူ၍တည္္ရၱိၾကပါသည္။
ျဒပ္ဝတၳဳ၏႐ုပ္အေျခအေနသည္ တစ္ခုြႏရင့္တစ္ခုမတူညစပါ။
၃၃ အခန္း (၅) ျဒပ္ဝတၳဳ

၅.၂ ျဒပ္ဝတၳဳမ်ားကၱို အမႈနမ

္ ်ားျဖင့္ ဖ႕ြဲ စည္းထားသည္
ျဒပ္ဝတၳဳမ်ားကၱို အလန္ေသးငယ္ေသာ အမႈန္မ်ားျဖင့္ဖ႕ြဲ စည္းထားပါသည္။ ၎တၱို႔၏အစစအစဥ္ြႏရင့္ေ္႕လ်ားမႈေပၚ
မူတည္၍ ျဒပ္ဝတၳဳတစ္ခုြႏရင့္ တစ္ခုျခားနားၾကသည္။

အစၱိုင္အခြဲ
အမႈန္မ်ားသည္ တၱိက်ေသာအစစအစဥ္္ရၱိသည္။
အမႈန္တစ္ခုြႏရင့တ
္ စ္ခုကၱို ္အ
ြဲ ားျဖင့္္ြဲထားသည္။ ထၱို႔ေၾကာင့္တၱိက်ေသာ
ပံုသဏၭာန္ြႏရင့္ထုထည္္ရၱိသည္။
္ြဲအားေကာင္းသျဖင့္ တစ္ေန္ာတည္းတင္ ျငၱိမ္ေနသည္။ အနည္းငယ္သာ
တုနခ
္ ါလႈပ္္ာရ းြႏၱိုင္သည္။ ထၱို႔ေၾကာင့္စစး္င္းြႏၱိုင္ျခင္းမ္ရၱိပါ။
အမႈန္တစ္ခုြႏရင့္ တစ္ခုအလန္နစးစပ္သည္။ ထၱို႔ေၾကာင့္ဖၱိသၱိပ္၍မ္ပါ။
အမႈန္တစ္ခုြႏရင့္ တစ္ခုၾကား္ရၱိ ေန္ာလတ္ အနည္းအမ်ားေပၚ
မူတည္၍တခ်ၱိၳဳ႕သည္မာေၾကာၿပစး တခ်ၱိၳဳ႕သည္ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသည္။

အ္ည္
အမႈန္မ်ားသည္ တၱိက်ေသာအစစအစဥ္မ္ရၱိပါ။
အမႈန္တစ္ခုြႏရင့တ
္ စ္ခုကၱို ္ြဲအားျဖင့္္ထ
ြဲ ားေသာ္လည္း အစၱို္င္အခြဲကြဲ့သၱို႔
အားမေကာင္းပါ။ ထၱိ႔ေ
ု ၾကာင့္ တၱိက်ေသာပံုသဏၭာန္မ္ရၱိပါ။
အမႈန္တစ္ခုြႏရင့တ
္ စ္ခု ထၱိေနေသာ္လည္း ေ္႕လ်ားြႏၱိုင္ပါသည္။
ထၱို႔ေၾကာင့္စစး္င္းြႏၱိုင္ပါသည္။

အေင႕
အမႈန္မ်ားသည္ တစ္ခုြႏရင့တ
္ စ္ခုၾကား အလန္ေဝးကာၿပစး လတ္လပ္စာ
ေ္႕လ်ားြႏၱိုင္သည္။
္ြဲငင္ထားေသာအား အလန္နည္းပါးသည္။ ထၱို႔ေၾကာင့္ ေန္ာလတ္မ်ားကၱို
ျဖည့္စက္္န္ ပ်ံ႕ကားၾကသည္။ ထၱို႔ေၾကာင့္တၱိက်ေသာပံုသဏၭာန္
ြႏရင့္တၱိက်ေသာထုထည္မ္ရၱိပါ။
အေင႕ကၱိုဖၱိသၱိပ္ေသာအခါ အမႈန္မ်ားတစ္ခုြႏရင့္တစ္ခု နစးကပ္လာၿပစး
ထုထည္က်ဥ္းသားပါသည္။

လုပ္ငန္း (၅.၂) အစၱိုင္အခြဲ၊ အ္ည္ြႏရင့္ အေင႕သ႐ုပ္ျပ

သူငယ္ခ်င္း ၈ ေယာက္မရ ၁၀ ေယာက္ထၱိပါေသာ အုပ္စုမ်ားဖ႕ြဲ ပါ။ မၱိမၱိကၱိုယ္ကၱို အမႈန္ဟုသတ္မရတ္ပါ။
၁ အစၱိုင္အခြဲဟုယူ္ၿပစး အခ်င္းခ်င္းအစၱိုင္အခြဲတင္ ေတ႕္မည့္အမႈန္မ်ားအတၱိုင္း စစစဥ္ပါ။
၂ ထၱိုနည္းတူ အ္ည္ဟုလည္းေကာင္း အေင႕ဟုလည္းေကာင္း ယူ္ၿပစးစစစဥ္ပါ။
၃ မၱိမၱိတၱို႔မည္သၱို႔ သ႐ုုပ္ေ္ာင္ခြဲ့ပံုကၱို ပံုြႏရင့္တက ေ္းသားေဖာ္ျပပါ။

ေမးခန္းမ်ား
၁ ေအာက္ပါအေျခအေနြႏရစ္ခုစစ၏ ဂုဏ္သတၱိမ်ားကၱို အမႈန္နၱိယာမအသံုးျပၳဳ၍ ြႏၱိႈင္းယရဥ္္ရင္းျပပါ။
(၁) အစၱိုင္အခြဲြႏရင့အ
္ ္ည္
(၂) အ္ည္ြႏရင့္အေင႕

အဓၱိကအခ်က္မ်ား
အစၱိုင္အခြဲအေျခအေနတင္ အမႈန္မ်ားသည္ တၱိက်ေသာ အစစအစဥ္ြႏရင့္္ရၱိၾကသည္။ တစ္ခုြႏရင့တ
္ စ္ခုၾကား၌
ခၱိုင္ခံေသာ ္ြဲအား္ရၱိသည္။ အမႈန္မ်ားသည္ တုန္ခါလႈပ္္ရားျခင္းသာ ျပၳဳလုပ္ြႏၱိုင္သည္။
အ္ည္အေျခအေနတင္ အမႈန္မ်ားသည္ အားေပ်ာ့္ြဲအားေၾကာင့္ တစ္ခုြႏရင့္တစ္ခုၾကားေ္႕လ်ားြႏၱိုင္သည္။
အေင႕အေျခအေနတင္ အမႈန္မ်ားသည္ တစ္ခုြႏရင့္တစ္ခုအလန္ေဝးလရံစာ္ရၱိၾကၿပစး လတ္လပ္စာေ္႕လ်ား
ြႏၱို္င္ပါသည္။ ္ြဲအားသည္ မ္ရၱိသေလာက္ နည္းပါးသည္။
အခန္း (၅) ျဒပ္ဝတၳဳ ၃၄

၅.၃ ႐ုပအ
္ ေျခအေနေျပာင္းလြဲျခင္း
ျဒပ္ဝတၳဳမ်ားသည္ ႐ုပ္အေျခအေန တစ္မ်ၱိၳဳးမရေနာက္တစ္မ်ၱိၳဳးသၱို႔ ေျပာင္းလြဲြႏၱိုင္သည္။

အ္ည္ေပ်ာ္ျခင္း အ္ည္္ူျခင္း

အ္ည္ခြဲျခင္း ေင႕္ည္ဖ႕ြဲ ျခင္း

ေ္ခြဲ ေ္ ေ္ေင႕
(အစၱိုင္အခြဲ) (အ္ည္) (အေင႕)

ေ္ခြဲကၱိုအခန္းထြဲတင္ ထား္ရၱိခြဲ့လရ်င္ ေ္အျဖစ္ အ္ည္ေပ်ာ္သားသည္။

မၱိုး္ာၿပစးေနာက္ ေ္အၱိုင္တစ္ခုထ္
ြဲ ရၱိ ေ္မ်ားသည္ ျဖည္းညင္းစာျဖင့္ အေင႕ျပန္သားသည္။
ေ္ေြႏးအၱိုးထြဲ္ရၱိေ္ကၱို ၁၀၀oC တင္အပူတၱိုက္ေပးလရ်င္ ္ူပက္ၿပစး အေင႕ျဖစ္သားသည္။
ေ္ခြဲထည့္ထားေသာ ခက္၏အျပင္နံ္ံတင္ ေ္စက္မ်ား္ရၱိေနျခင္းဟာ ေလထြဲ္ရၱိေ္ေင႕က ေင႕္ည္ဖ႕ြဲ ျခင္း
ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ေ္ကၱိုေ္ခြဲေသတာ၏ အခြဲခန္းတင္ထားလရ်င္ ေ္ခြဲျဖစ္သားသည္။
ဤေျပာင္းလြဲျခင္းမ်ားသည္ အပူခ်ၱိန္ေျပာင္းလြဲျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
အ္ည္မရအစၱိုင္အခြဲ စတင္ေျပာင္းလြဲေသာ အပူခ်ၱိန္ကအ
ၱို ္ည္ခမ
ြဲ တ
ရ ဟ
္ ုေခၚသည္။
အ္ည္မရအေင႕ စတင္ေျပာင္းလြဲေသာ အပူခ်ၱိန္ကအ
ၱို ္ည္္မ
ူ တ
ရ ဟ
္ ုေခၚသည္။

လုပ္ငန္း (၅.၃) ေ္ကၱိုအပူေပးၾကမယ္

ဤစမ္းသပ္ခ်က္မတၱိုင္မစ သတၱိျပၳဳ္မည့္အခ်က္မ်ားကၱို အခ်င္းခ်င္းေ္းေြႏးတၱိုင္ပင္ပါ။

၁ 150 cm3 ္ရၱိေသာေ္ကၱို ဘစကာခက္ထထ

ြဲ ည့္ပါ။
၂ ပံုပါအတၱိုင္းအပူခ်ၱိ္န္တၱိုင္းကၱိ္ၱိယာကၱို တပ္္င္ပါ။
၃ ေ္၏အပူခ်ၱိန္ကၱိုမရတ္သားပါ။
၄ ေ္ကၱိုအပူေပးပါ။
၅ တစ္မၱိနစ္တစ္ခါ အပူခ်ၱိန္ကၱိုဖတ္႐ႈပါ။
၆ ေ္္ူပက္လာသည္အထၱိ ဖတ္႐ႈပါ။
၇ ္လဒ္ကၱိုဇယားျဖင့္ ေဖာ္ျပပါ။

ေမးခန္းမ်ား
(၁) ္လဒ္ကၱိုဂ္ပ္ျဖင့္ေဖာ္ျပပါ။
(၂) သင့္အေျဖအတက္ ေကာက္ြႏုတ္ခ်က္ေပးပါ။
(၃) ေ္္ူပက္ေနခ်ၱိန္ အပူခ်ၱိန္မည္သၱို႔ျဖစ္ေနပါသနည္း။

ေမးခန္းမ်ား
၁ ေအာက္ပါစကားလံုးမ်ား၏ အဓၱိပၸာယ္ကၱိုေဖာ္ျပပါ။
အ္ည္္ျူ ခင္း အ္ည္ချြဲ ခင္း ေင႕္ည္ဖ႕ြဲ ျခင္း အ္ည္ေပ်ာ္ျခင္း
၂ အေင႕ျပန္ျခင္းြႏရင့္ အ္ည္္ူျခင္း မည္သၱို႔ကာျခားသနည္း။

အဓၱိကအခ်က္မ်ား
အစၱိုင္အခြဲမရ အ္ည္သ႔ၱို ေျပာင္းလြဲျခင္းကၱို အ္ည္ေပ်ာ္ျခင္းဟုေခၚသည္။ (ေ္ခြဲ မရေ္)
အ္ည္မရ အေင႕သၱို႔ ေျပာင္းလြဲျခင္းကၱို အ္ည္္ူျခင္းဟုေခၚသည္။ (ေ္မရ ေ္ေင႕)
အေင႕မရ အ္ည္သၱို႔ ေျပာင္းလြဲျခင္းကၱို ေင႕္ည္ဖ႕ြဲ ျခင္းဟုေခၚသည္။ (ေ္ေင႕မရ ေ္)
အ္ည္မရ အစၱိုင္အခြဲသ႔ၱို ေျပာင္းလြဲျခင္းကၱို အ္ည္ခြဲျခင္းဟုေခၚသည္။ (ေ္မရ ေ္ခြဲ)
အ္ည္မရအစၱိုင္အခြဲ စတင္ေျပာင္းလြဲေသာ အပူခ်ၱိန္ကၱို အ္ည္ခြဲမရတ္ဟုေခၚသည္။ (ေ္အတက္ 0oC)
အ္ည္မရအေင႕ စတင္ေျပာင္းလြဲေသာ အပူခ်ၱိန္ကၱို အ္ည္္ူမရတ္ဟုေခၚသည္။ (ေ္အတက္ 100oC)
၃၅ အခန္း (၅) ျဒပ္ဝတၳဳ

၅.၄ ႐ုပအ
္ ေျခအေနေျပာင္းလြဲျခင္းကၱို ္ရငး္ လင္းျခင္း
အစၱိုင္အခြဲမ်ားအား အပူေပးျခင္း
အစၱိုင္အခြဲထြဲ္ရၱိ အမႈန္မ်ားသည္ အနည္းငယ္သာ လႈပ္္ရားြႏၱိုင္သည္။
အပူေပးလၱိုက္ေသာအခါ စမ္းအင္ပၱိုမၱို္္ရၱိသည့္အတက္ ပၱိုမၱိုလႈပ္္ရားလာၾကသည္။
အမႈန္တစ္ခုြႏရင့္ တစ္ခုအနည္းငယ္ ေဝးကာလာၾကသည္။
ဤသၱို႔ျဖင့္ထုထည္ မ်ားလာပါသည္။
သၱို႔ျဖစ္၍အပူေၾကာင့္ အစၱိုင္အခြဲမ်ားကၱို ပလာသည္။

အ္ည္ေပ်ာ္ျခင္း
အစၱိုင္အခြဲကၱိုအပူ ထပ္မံေပးေသာအခါ အမႈန္မ်ားသည္လန္ကစ
ြဲ ာ
တုန္ခါၾကၿပစး ၎တၱို႔ၾကား္ြဲအားမ်ား စတင္ျပတ္ေတာက္ပါသည္။
ဤသၱို႔ျဖင့္အ္ည္အျဖစ္ ေျပာင္းလြဲသားသည္။
ဤျဖစ္စဥ္သည္ အ္ည္ေပ်ာ္မရတ္တင္ ျဖစ္ေပၚသည္။

အ္ည္္ူျခင္း
အ္ည္ကၱိုအပူေပးေသာအခါ စတင္အေင႕ျပန္ၿပစး ေနာက္္ံုး၌
္ူပက္ပါေတာ့သည္။
အ္ည္္ရၱိအမႈန္မ်ားၾကားတင္ ္ြဲအားမ်ားသည္ အားနည္းသျဖင့္
အပူလံုေလာက္စာ ္္ရၱိေသာအခါ ျပတ္ေတာက္ၿပစး အမႈန္မ်ား
ေလထြဲသၱို႔ လႊတ္ထက္သားၾကသည္။
ဤသည္ကၱို အ္ည္္ူျခင္းဟုေခၚသည္။

ေမးခန္းမ်ား
၁ အပူေၾကာင့္အစၱိုင္အခြဲပလာျခင္းကၱို္ရင္းျပပါ။
၂ အ္ည္ကၱိုအပူေပးေသာအခါ မည္သၱို႔ျပၳဳမူသနည္း။
၃ အ္ည္ကၱိုအေအးခံလရ်င္ မည္သၱို႔ျဖစ္မည္နည္း။

လုပ္ငန္း (၅.၄-က) ေျပာင္းလြဲျခင္း သ႐ုပ္ျပ

လုပ္ငန္း ၅.၂ တင္က့သ
ြဲ ၱို႔အဖ႕ြဲ လၱိုက္ေအာက္ပါတၱို႔ကၱို
သ႐ုပ္ျပသပါ။ ၿပစးေနာက္မရတ္တမ္းတင္ပါ။
၁ အစၱိုင္အခြဲမရအ္ည္
၂ အ္ည္မရအေင႕
၃ အေင႕မရအ္ည္
၄ အ္ည္မရအစၱိုင္အခြဲ

လုပ္ငန္း (၅.၄-ခ) ဘယ္ဟာအ္င္ အ္ည္ေပ်ာ္မလြဲ

ေခ်ာကလက္တံုး၊ ေ္ခြဲြႏရင့္ ေထာပတ္တၱို႔ အ္ည္ေပ်ာ္္န္ အပူမည္မရ်လၱိုအပ္သည္ကၱို စမ္းသပ္ၾကစၱို႔။
၁ ဤစမ္းသပ္ခ်က္အတက္ လၱိုအပ္ေသာပစၥည္းမ်ား၊ အကာအကယ္ပစၥည္းမ်ားြႏရင့္ သတၱိထား္မည့္
ေျပာင္းလြဲခ်က္မ်ားကၱို ေ္းေြႏးတၱိုင္ပင္ပါ။
၂ အၾကမ္းေ္း္ြဲပါ။ ထၱို႔ေနာက္္္ာြႏရင့္ တၱိုင္ပင္ၿပစးစမ္းသပ္ခ်က္ျပၳဳလုပ္ပါ။
၃ ္လဒ္ကၱိုမရတ္သား္န္ ဇယားေ္း္ြဲၿပစး အေျဖကၱိုဂ္ပ္ျဖင့္ေဖာ္ျပပါ။ ေကာက္ြႏုတ္ခ်က္ေပးပါ။ ္ရင္းျပပါ။

အဓၱိကအခ်က္မ်ား
အမႈန္မ်ားသည္ ၎တၱို႔ပၱိုင္
္ ၱိုင္ေသာ စမ္းအင္ပမာဏေပၚမူတည္၍ တုန္ခါျခင္းအနည္းအမ်ား ကာသည္။
စမ္းအင္သည္ အမႈန္တစ္ခုမရ တစ္ခုသၱို႔ စစးကူးြႏၱိုင္သည္။
ျဒပ္တစ္ခုကၱိုအပူေပးေသာအခါ ၎သည္စမ္းအင္မ်ားစာ္္ရၱိၿပစး မ်ားစာတုန္ခါသည္။
အမႈန္မ်ားကၱို္ထ
ြဲ ားေသာ ္ြဲအားကၱိုပ်က္ေတာက္ေစေအာင္ စမ္းအင္္္ရၱိလရ်င္ ႐ုပ္အေျခအေနအၾကား
အေျပာင္းအလြဲျဖစ္ေပၚသည္။
အခန္း (၅) ျဒပ္ဝတၳဳ ၃၆

အခန္း ၅ ျပန္လန
ရ ေ
္ လ့က်င့္ခန္း
၁ ေအာက္တင္ျဒပ္ဝတၳဳတစ္ခု၏ အမႈန္အစစအစဥ္ကၱိုျပထားပါသည္။

(၁) ပံုအ္အစၱိ္င
ု ္အခြဲ၊ အ္ည္၊ အေင႕ မည္သည့္အေျခအေန ျဖစ္သနည္း။ [၁]
(၂) ေမးခန္း (၁) အတက္ အေၾကာင္းျပခ်က္ကၱို အမႈန္နၱိယာမျဖင့္ ္ရင္းလင္းပါ။ [၄]

အပူခ်ၱိန္ 801 oC တင္ ထၱိုပစၥည္းသည္ အ္ည္ျဖစ္သားသည္။

(၃) ဤျဖစ္စဥ္ကၱို မည္သၱို႔ေခၚသနည္း။ [၁]
(၄) ထၱိုအပူခ်ၱိန္တင္အမႈန္မ်ား၏ ျဖစ္တည္ပံုြႏရင့္ေျပာင္းလြဲျခင္းတၱို႔ကၱို အမႈန္နၱိယာမျဖင့္္ရင္းျပပါ။ [၃]

၂ ေမာင္ျမင့္သည္ အ္ည္တစ္ခုကၱို အပူေပးၿပစး တစ္မၱိနစ္တစ္ခါ အပူခ်ၱိန္ကၱိုမရတ္သားသည္။

သူ၏္လဒ္ကၱို ေအာက္တင္ေဖာ္ျပထားသည္။

အခ်ၱိန/္ မၱိနစ္ 0 1 2 3 4 5 6 7 8
အပူခ်ၱိန/္ oC 20 25 19 29 47 56 58 59 58

(၁) ္လဒ္ကၱိုမ်ဥ္းဂ္ပ္ျဖင့္ေဖာ္ျပပါ။
X-ဝင္႐ၱိုးတင္အခ်ၱိန္ကၱိုထားၿပစး Y-ဝင္႐ၱိုးတင္အပူခ်ၱိန္ ကၱိုထားၿပစး ္ြဲသားပါ။ [၃]
(၂) ၅ မၱိနစ္ြႏရင့္ ၈ မၱိနစ္အတင္း အပူခ်ၱိန္အေျပာင္းအလြဲကၱို ေဖာ္ျပပါ။ ္ရင္းျပပါ။ [၁]
(၃) မည္သည့္အခ်ၱိန္တင္ မူမမရန္ဖတ္႐ႈမႈကၱို ေတ႕္သနည္း။ အဘယ္ေၾကာင့္ဤသၱို႔ျဖစ္္သနည္း။ [၂]
၃၇ အခန္း (၆) အ္ာဝတၳဳ၏ ဂုဏ္သတၱိမ်ား

၆.၁ သတၳဳပစၥညး္ မ်ား

သတၳဳမ်ားမရာ အသံုးဝင္ေသာ ပစၥညး္ မ်ားျဖစ္သည္။ သတၳဳျဖင့္
ျပၳဳလုပ္ထားေသာ အ္ာဝတၳဳမ်ားကၱို ကၽြႏ္ုပ္တၱို႔ပတ္ဝန္းက်င္၌
ေတ႕ျမင္္ပါသည္။

သတၳဳ၏ဂုဏသ
္ တမ
ၱိ ်ား
သတၳဳမ်ားသည္ ေတာက္ပသည္။ သံသည္ ခၱို္င္ခံ့ၿပစး မာေၾကာသျဖင့္ တံတားမ်ား
တစးေခါက္ေသာအခါ ေခါင္းေလာင္းသံကြဲ့သၱို႔ ျမည္သည္။ ေ္ာက္လုပ္္ာတင္ အသံုးျပၳဳပါသည္။
ခၱိုင္ခံ့ၿပစး မာေၾကာသည္။ ကြဲလယ္ျခင္းမ္ရၱိပါ။
၎တၱို႔ကၱို ထုေထာင္းျခင္းျဖင့္ ပံုေျပာင္းြႏၱိုင္သည္။ တစ္နည္း
အားျဖင့္ အျပားခတ္ြႏၱိုင္သည္။
၎တၱို႔ကၱို နန္း္ြႏ
ြဲ ၱိုင္သည္။ ္ၱိုလၱိုသည္မရာ ေသးသယ္ေသာ
နန္းမရ်င္ျဖစ္ေအာင္ ျပၳဳလုပြႏ
္ ၱိုင္သည္။
ျမင့္မားေသာ အ္ည္ေပ်ာ္မရတ္ြႏရင့္ အ္ည္္ူမရတ္မ်ား ္ရၱိၾက
ပါသည္။ အမ်ားစုက အခန္းအပူခ်ၱိန္တင္ အခြဲမ်ားျဖစ္သည္။
သံ၊နစကယ္ြႏရင့္ကၱိုေဘာ့ ကြဲ့သၱို႔သတၳဳမ်ားသည္ သံလက
ၱို ္ ေ္ႊသည္ေတာက္ပသည့္အတက္ ္တနာအျဖစ္
ဂုဏသ
္ တပ
ၱိ ၱိုင္္ၱိုင္ၾကသည္။ သံုးေ္ာင္ၾကသည္။
၎တၱို႔သည္ ေကာင္းမန္ေသာ အပူကးူ ပစၥညး္ ြႏရင့္ လရ်ပ္ကးူ
ပစၥညး္ မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။

တူ၏သတၳဳအပၱိုင္းက ္ာဘာလက္ကၱိုင္ထက္ ေၾကးနစသည္ လရ်ပ္စစ္စစးကူးမႈ ေကာင္းမန္ၿပစး

ပၱို၍ေအးေၾကာင္း သၱိ္သည္။ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေသာေၾကာင့္ ဝၱိုင္ယာႀကၱိၳဳးမရ်င္မ်ား

ျပၳဳလုပ္္ာတင္ အသံုးျပၳဳသည္။

လုပ္ငန္း (၆.၁) သတၳဳ စံုေထာက္

သင့္ကၱိုေပးထားေသာ အ္ာဝတၳဳမ်ားကၱို ေလ့လာပါ။ ေအာက္ပါတၱို႔ကၱို ေ္းေြႏးပါ။
မည္သည့္အ္ာဝတၳဳျဖစ္သနည္း။
သတၳဳျဖင့္ ျပၳဳလုပ္ျခင္း ဟုတ္မဟုတ္
အေၾကာင္းအ္င္း (ဂုဏ္သတၱိ)
အေျဖကၱိုဇယားျဖင့္ ေဖာ္ျပပါ။

ေမးခန္းမ်ား
၁ သတၳဳ ၁ဝ မ်ၱိၳဳး အမည္ကၱို ေဖာ္ျပပါ။
၂ အျပားခတ္ျခင္း ္ၱိုသည္မရာအဘယ္နည္း။
၃ နန္း္ြဲျခင္း ္ၱိုသည္မရာအဘယ္နည္း။
၄ အၱိုလံပစ္္ုဖလားကၱို မည္သည့္အ္ာဝတၳဳျဖင့္ ျပၳဳလုပ္ထားသနည္း။

အဓၱိကအခ်က္
သတၳဳမ်ားသည္ ေတာက္ပသည္။ လရ်ပ္ကူးပစၥည္းြႏရင့္ အပူကူးပစၥည္းမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။
သတၳဳမ်ားကၱို နန္း္ြဲျခင္း၊ အျပားခတ္ျခင္း ျပၳဳလုပ္ြႏၱိုင္သည္။
အခန္း (၆) အ္ာဝတၳဳ၏ ဂုဏ္သတၱိမ်ား ၃၈

၆.၂ သတၳဳမဟုတေ
္ သာပစၥညး္ မ်ား
သတၳဳမဟုတ္ေသာ ပစၥည္းမ်ားသည္လည္း အသံုးဝင္ၾကသည္။

္ာဘာကၱိုမာေၾကာေစဖၱို႔ အသက္္ရွဴ္ခက္ခေ
ြဲ သာ ပူေပါင္းမ်ားတင္ ကလၱို္င္းကၱို
ကန္႔ကၱိုထည့္သင္း လူနာမ်ားက ဗူးျဖင့္ ဟစလစယမ္ဓာတ္ေင႕ ဘက္တစး္စးယား
ျပၳဳလုပ္တတ္သည္။ သစးသန္႔ ေအာက္္စဂ်င္ ပါဝင္သည္။ ကင္းစင္ေစဖၱို႔
္ရွဴ္ပါသည္။ အသံုးျပၳဳသည္။

သတၳဳမဟုတေ
္ သာပစၥညး္ ၏ဂုဏသ
္ တမ
ၱိ ်ား
၎တၱို႔သည္ သတၳဳက့သ
ြဲ ၱို႔ ေတာက္ပျခင္း မ္ရၱိပါ။
သတၳဳမဟုတ္ေသာ အခြဲပစၥည္းမ်ားသည္ ႂကပ္္ပ္သည္။
အမ်ားစုက အပူကာပစၥညး္ မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
အမ်ားစုက လရ်ပ္ကာပစၥညး္ မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
အ္ည္္ူမရတ္ြႏရင့္ အ္ည္ေပ်ာ္မရတ္တၱို႔ နၱိမ့္သည္။
အမ်ားစုမရာ ဓာတ္ေင႕မ်ားျဖစ္ၾကသည္။

ေမးခန္းမ်ား ္စလစကန္ကၱို ကန္ပ်ွဴတာြႏရင့္ စက္ကၱိ္ၱိယာ၏

၁ သတၳဳမဟုတ္ေသာပစၥည္း ၁ဝ မ်ၱိၳဳး အမည္ကၱို ေဖာ္ျပပါ။ chip ျပားျပၳဳလုပ္္ာတင္ သံုးသည္။
၂ ေ္ေြႏးက္ား၏ လက္ကၱိုင္ကၱို သတၳဳမဟုတ္ေသာပစၥည္း
ျဖင့္ျပၳဳလုပ္္ျခင္း အေၾကာင္းအ္င္းကၱို ေဖာ္ျပပါ။

လုပ္ငန္း (၆.၂) ္ရာေဖေလ့လာ စူးစမ္းပါ

္္ာကသတၳဳမဟုတ္ေသာ ပစၥည္းတခ်ၱိၳဳ႕ကၱို ေ္းေပးမည္။

ြႏရစ္သက္္ာ တစ္ခက
ု ၱိုမၱိမက
ၱိ ေ္းခ်ယ္ပါ။

ထၱို႔ေနာက္ အင္တာနက္သၱို႔မဟုတ္ စာၾကည့္တၱိုက္တင္

ေ္းခ်ယ္ထားေသာ ပစၥည္းြႏရင့္ပတ္သက္၍ ေလ့လာပါ။

ေအာက္ပါတၱို႔ကၱို ေလ့လာြႏၱိုင္သည္။
မည္သည့္ေန္ာတင္ အသံုးဝင္သနည္း။
ကာဗန္ကၱို ေ္သန္႔စင္္ာတင္ အသံုးျပၳဳသည္။
မည္သည့္႐ုပ္အေျခအေနျဖင့္ ္ပ္တည္သနည္း။
မည္သည့္ေန္ာတင္ ေတ႕္ပါသနည္း။

ေတ႕္ရၱိခ်က္ကၱို တင္ျပ္န္ ပၱိုစတာတစ္ခု ျပၳဳလုပ္ပါ။

အဓၱိကအခ်က္
သတၳဳမဟုတ္ေသာ ပစၥည္းအမ်ားစုဟာ ဓာတ္ေင႕မ်ားျဖစ္ၾကၿပစး နၱိမ့္ေသာေပ်ာ္မရတ္ြႏရင့္္ူမရတ္ ္ရၱိၾကသည္။
အမ်ားစုမရာ ႂကပ္စပ္ၿပစး လရ်ပ္ကာပစၥည္းမ်ား၊ အပူကာပစၥည္းမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။
၃၉ အခန္း (၆) အ္ာဝတၳဳ၏ ဂုဏ္သတၱိမ်ား

၆.၃ သတၳဳြႏရင့္ သတၳဳမဟုတေ

္ သာ ပစၥညး္ မ်ားြႏၱိႈငး္ ယရဥျ္ ခင္း
ပံုတင္အ္ာဝတၳဳမ်ၱိၳဳးစံု ေတ႕္ပါသည္။ တခ်ၱိၳဳ႕ကၱိုသတၳဳျဖင့္လည္းေကာင္း တခ်ၱိၳဳ႕ကၱို သတၳဳမဟုတ္ေသာ ပစၥည္းျဖင့္
လည္းေကာင္း ျပၳဳလုပ္ထားပါသည္။

ေမးခန္းမ်ား
၁ ပံုတင္သတၳဳျဖင့္ ျပၳဳလုပ္ထားေသာ အ္ာဝတၳဳ ၅ မ်ၱိၳဳး ကၱိ္
ု ရာေဖပါ။
၂ ပံုတင္သတၳဳမဟုတ္ေသာ ပစၥည္းျဖင့္ ျပၳဳလုပ္ထားေသာ အ္ာဝတၳဳ ၅ မ်ၱိၳဳး ကၱိ္
ု ာရ ေဖပါ။
၃ သတၳဳတင္္ရၱိၿပစး သတၳဳမဟုတ္ေသာ ပစၥည္းတၱို႔တင္မ္ရၱိေသာ ဂုဏ္သတၱိ ၂ မ်ၱိၳဳး ကၱိေ
ု ဖာ္ျပပါ။
၄ သတၳဳအခြဲြႏရင့္ သတၳဳမဟုတ္ေသာ အခြဲမ်ား၏ အ္ည္ေပ်ာ္မရတ္မ်ားကၱို ြႏၱိႈင္းယရဥ္ေဖာ္ျပၿပစး ္ရင္းျပပါ။

လုပ္ငန္း (၆.၃) သတၳဳဟုတ္ မဟုတ္

္္ာက ပစၥည္းမ်ၱိၳဳးစံု ေပးပါလၱိမ့္မည္။

ထၱိုပစၥည္းမ်ားကၱို သတၳဳ သၱို႔မဟုတ္ သတၳဳမဟုတ္ေသာ

ပစၥည္းအျဖစ္ ခြဲျခားေဖာ္ျပ္န္ ေ္းေြႏးတၱိုင္ပင္ပါ။

ေတာက္ပမႈ္ရၱိသလား။
ေကးလၱို႔္သလား။
ကၱိုင္ၾကည့္လရ်င္ ေအးသလား။ ပူသလား။

ထၱို႔ေနာက္ သင့္ေ္းေြႏးခ်က္မ်ားကၱို စမ္းသပ္ၾကည့္ပါ။

လရ်ပ္ကူးျခင္း္ရၱိမ္ရၱိ စမ္းသပ္ြႏၱိုင္ပံု

ေမးခန္းမ်ား
(၁) မည္သည့္ပစၥည္းမ်ားကၱို ခြဲျခား္ာတင္ ဒၱိဟမ်ား ျဖစ္သနည္း။ မည္သည္ေၾကာင့္ဟု ထင္သနည္း။
(၂) မည္သည့္စမ္းသပ္ခ်က္က ျပတ္သားစာ ချြဲ ခားဖၱို႔ အေကာင္း္ံုးျဖစ္သည္ ထင္သနည္း။

အဓၱိကအခ်က္
သတၳဳြႏရင့္သတၳဳမဟုတ္ေသာ ပစၥည္းမ်ားတင္ မတူညစေသာ ဂုဏ္သတၱိမ်ား ္ရၱိၾကပါသည္။
၎တၱို႔ကၱိုချြဲ ခား္န္ တစ္ခုမကေသာ စမ္းသပ္ခ်က္မ်ား ျပၳဳလုပ္္ပါမည္။
 အခန္း (၆) အ္ာဝတၳဳ၏ ဂုဏ္သတၱိမ်ား ၄ဝ

၆.၄ လူလပ
ု ပ
္ စၥညး္ တခ်ၱိၳဳ႕ြႏရင့္ ၎တၱိ႔၏
ု အသံုးဝင္မမ
ႈ ်ား
ကၽြႏ္ုပ္တၱို႔သည္ ပစၥည္းမ်ားကၱို အ္ာဝတၳဳမ်ား ျပၳဳလုပ္္ာတင္ ထၱိုအ္ာဝတၳဳ၏ လုပ္ငန္းလုပ္ေ္ာင္ြႏၱိုင္ဖၱို႔ ေ္းခ်ယ္
အသံုးျပၳဳၾကပါသည္။ တစ္ခါတ္ံ ပစၥည္းတစ္ခု၏ ဂုဏ္သတၱိြႏရင့္ ေနာက္တစ္ခု၏ ဂုဏ္သတၱိမ်ားကၱို ေပါင္းစပ္ၿပစး
ပၱိုမၱိုခၱိုင္ခံေသာ သၱို႔မဟုတ္ အပူဒဏ္ခံြႏၱိုင္ေသာ ပစၥည္းအသစ္မ်ားကၱို ဖန္တစးြႏၱိုင္ပါသည္။

ဖန္ထည္မ်ား ပလပ္စတစ္ သံမဏၱိ

ဖန္ ပလပ္စတစ္ သတၳဳစပ္

အလင္းေပါက္ပစၥညး္ မ်ား အလင္းမႈန္ သၱိ႔မ
ု ဟုတ္ သတၳဳအခ်င္းခ်င္း
ျဖစ္ၾကသည္။ အလင္းပၱိတပ
္ စၥညး္ မ်ား သၱို႔မဟုတ္ သတၳဳြႏရင့္
ေ္စုၱိခံ၍ အခ်ၱိၳဳ္ည္ပုလင္း ျဖစ္ၾကသည္။ တျခားပစၥည္းတၱို႔ကၱို
အျဖစ္အသံုးျပၳဳြႏၱိုင္သည္။ ေ္စုၱိခံသည္။ ေ္ာစပ္ထားေသာ ပစၥည္း
ပံုသဏၭာန္အမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳးျဖစ္ေ အမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳးေသာပံုသဏၭာန္ ျဖစ္ပါသည္။
အာင္ ျပၳဳလုပ္ြႏၱိုင္သည္။ ္ေအာင္ပုသ
ံ င္းြႏၱိုင္သည္။ ဥပမာ သံမဏၱိ၊ ေၾကးဝါ၊
ေလးလံၿပစး ကြဲလယ္သည္။ ေပါ့ပါးၿပစး မကြဲတတ္ပါ။ ေၾကးညၱိၳဳ၊ အၿဖၱိၳဳက္နက္
ဖန္မ်ားကၱို ပၱိုခၱိုင္မာေအာင္ ပ်က္စစး္န္ြႏရစ္္ရည္စာၾကာ သတၳဳထက္ပၱိုမၱိုခၱိုင္ခံၿပစး
အထူးျပၳဳျပင္မမ္းမံြႏၱိုင္ၿပစ။ သည္။ စန္႔ပစ္္ာ၌ ျပႆနာ သံေၾကးတက္မႈနည္းသည္။
္ရၱိပါသည္။ အပူဒဏ္ပၱိုမၱိုခံြႏၱိုင္သည္။
အပူဒဏ္မခံြႏၱိုင္ပါ။

လုပ္ငန္း (၅.၄) အ္ာဝတၳဳအတက္ ပစၥည္းေ္းျခင္း

ပစၥည္းကၱို ျပၳဳလုပ္မည့္ အ္ာဝတၳဳ၏ လုပ္ငန္းေပၚမူတည္၍ ေ္းခ်ယ္္ပါသည္။

သင့္အား ေပးထားေသာ အ္ာဝတၳဳမ်ားကၱိုၾကည့္၍ ၎ကၱိုျပၳဳလုပ္ထားေသာ ပစၥည္းအမည္ြႏရင့္ အဘယ္ေၾကာင့္

ထၱိုပစၥည္းျဖင့္ ျပၳဳလုပ္ထားေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါ။

ေမးခန္းမ်ား

၁ ဖန္ြႏရင့္ပလပ္စတစ္ (၁) အားလံုး (၂) တခ်ၳဳၱိ႕ တူညစေသာ အခ်က္ ၂ ခ်က္ တၱိ႔က

ု ၱိုေဖာ္ျပပါ။
၂ ပုလင္းမ်ားကၱို ပလပ္စတစ္ျဖင့္ ျပၳဳလုပ္ျခင္း၏ ေကာင္းက်ၱိၳဳးမ်ားြႏရင့္ ္ၱိုးက်ၱိၳဳးမ်ားကၱို ေဖာ္ျပပါ။
၃ ထမင္းေပါင္းအၱိုး၏ ထမင္းထည့္ခက္ကၱို အဘယ္ေၾကာင့္ ပလပ္စတစ္ျဖင့္ မျပၳဳလုပ္သနည္း။
၄ ဖန္၊ ပလပ္စတစ္ ြႏရင့္ သတၳဳစပ္အနက္ မည္သည့္ပစၥည္းသည္ ကေလးကစားစ္ာမ်ား ျပၳဳလုပ္္န္
အသင္ ေတာ္္ံုးျဖစ္သည္ ဟုထင္သနည္း။ ္ရင္းျပပါ။
၅ ေမးခန္း ၄ မေ္းခ်ယ္ခြဲ့ေသာ ပစၥည္းမ်ားအတက္ အေၾကာင္းျပခ်က္ေပးပါ။
၆ ဒယ္အၱိုးမ်ားကၱို သံအစား အၿဖၱိၳဳက္နက္အသံုးျပၳဳပါသည္။ အေၾကာင္းျပခ်က္ ြႏရစခ
္ ်က္ေပးပါ။

အဓၱိကအခ်က္
ပစၥည္းအမ်ၱိၳဳးအစား အေျမာက္အမ်ား္ရၱိပါသည္။
တခ်ၱိၳဳ႕ေသာပစၥည္းမ်ားကၱို ပၱိုမၱိုေကာင္းမန္ေစ္န္ လူသားမ်ားက ျပၳဳျပင္မမ္းမံၾကပါသည္။
ပစၥည္းတစ္ခုကၱို ေ္းခ်ယ္္ာျခင္းသည္ ျပၳဳလုပ္မည့္အ္ာဝတၳဳ၏ အသံုးျပၳဳပံုေပၚမူတည္သည္။
 ၄၁ အခန္း (၆) အ္ာဝတၳဳ၏ ဂုဏ္သတၱိမ်ား

အခန္း (၆) ျပန္လန

ရ ေ
္ လ့က်င့္ခန္း
၁ ေအာက္ပါစာေၾကာင္းမ်ားအတက္ သင့္ေလ်ာ္ေသာပစၥည္းမ်ားကၱို ေပးထားေသာစာ္င္းထြဲမရ ေ္းခ်ယ္ပါ။
တစ္ခါမကေ္း္ေသာ သၱို႔မဟုတ္ တစ္ခါမရ်မေ္း္ေသာ စာေၾကာင္းမ်ား္ရၱိသည္။
ဒန္ ဖန္ ေ္ႊ ဟစလယ
စ မ္ ျပဒါး
စကွဴ ပလပ္စတစ္ သံမဏၱိ ေကာက္႐းၱို သစ္သား
(၁) ဤသတၳဳသည္ မာေၾကာၿပစး တံတားမ်ား ျပၳဳလုပ္္န္ အသံုးျပၳဳသည္။ [၁]
(၂) ဤသတၳဳမဟုတ္ေသာပစၥည္းသည္ ေပါ့ပါးၿပစး ပုလင္းမ်ား ျပၳဳလုပ္္ာတင္ အသံုးျပၳဳသည္။ [၁]
(၃) ဤသတၳဳသည္ ေပါ့ပါးၿပစး ေလယာဥ္တပ္္င္ေ္းတင္ အသံုးျပၳဳသည္။ [၁]
(၄) ဤသတၳဳမဟုတ္ေသာပစၥည္းကၱို အၱိမ္အမၱိုးျပၳဳလုပ္္ာတင္ အသံုးျပၳဳြႏၱိုင္ပါသည္။ [၁]

၂ ေအာက္တင္ သတၳဳြႏရင့္သတၳဳမဟုတ္ေသာ ပစၥည္းတခ်ၱိၳဳ႕၏ အ္ည္ေပ်ာ္မရတ္ြႏရင့္ အ္ည္္ူမရတ္မ်ားကၱို

ေပးထားပါသည္။

ပစၥညး္ ရ ္ /oC
ေပ်ာ္မတ ရ ္ /oC
္ူမတ ပစၥညး္ ရ ္ /oC
ေပ်ာ္မတ ရ ္ /oC
္ူမတ
ေ္ႊ 1064 2850 ျပဒါး -39 357
ခြဲ 328 1750 ဒန္ 660 2400
ေၾကးနစ 1082 2580 နစကယ္ 1455 2150
ဟစလစယမ္ -270 -269 ကန္႔ 119 445
ေအာက္္စဂ်င္ -219 -183 ္ုၱိဒစယမ္ 98 900

(၁) ေအာက္ပါဇယားကၱို ကူးယူၿပစး ျဖည့္စက္ပါ။ [၁]

ရ /္ oC
အ္ည္ေပ်ာ္မတ တာလစ အ္ည္္မ ရ /္ oC
ူ တ တာလစ
0 အထၱိ 0 အထၱိ
0 မရ 499 ထၱိ 0 မရ 999 ထၱိ
500 မရ 999 ထၱိ 1000 မရ 1999 ထၱိ
1000 မရ 1499 ထၱိ 2000 မရ 2999 ထၱိ

4 4

3 3
ပစၥည္းအေ္အတက္

ပစၥည္းအေ္အတက္

2 2

1 1

0 0
0 အထၱိ 0 မရ 499 500 မရ 999 1000 မရ 1499 0 အထၱိ 0 မရ 999 1000 2000
အ္ည္ေပ်ာ္မရတ္ မရ 1999 မရ 2999

အ္ည္္ူမရတ္

(၂) အထက္ပါ္လဒ္မ်ားကၱို ထပ္ႀကၱိမ္ျပဂ္ပ္ ြႏရစခ

္ ျု ဖင့္ ေဖာ္ျပပါ။ [၆]
(၃) 25oC တင္မည္သည့္ပစၥည္းမ်ားက (က) အစၱိုင္အခြဲ၊ (ခ) အ္ည္၊ (ဂ) အေင႕ျဖစ္ၾကသနည္း။ [၄]
(၄) မည္သည့္သတၳဳြႏရင့္ သတၳဳမဟုတ္ေသာပစၥည္းတၱို႔၏ အ္ည္ေပ်ာ္မရတ္ြႏရင့္ အ္ည္္ူမရတ္တၱို႔က
အနည္းငယ္သာ ကာဟသနည္း။ [၁]
အခန္း (၇) အက္စစ္ြႏရင့အ
္ ယ္ကာလစ ၄၂

၇.၁ ပတ္ဝန္းက်င္္ရၱိ အက္စစ္ြႏရင့္ အယ္ကာလစမ်ား

အက္စစ္၏ဂုဏသ
္ တမ
ၱိ ်ား
တခ်ၱိၳဳ႕အစားအစာမ်ားတင္ အက္စစ္ ပါဝင္သည္။ ၎တၱို႔သည္ ခ်ဥ္ၿပစးစူး႐ရေသာအ္သာ ္ရၱိပါသည္။
သံပု္ာသစး၊ သံပု႐ၱိုသစးတၱို႔သည္ ခ်ဥ္သည္။ ၎တၱို႔တင္ ္စ္ထ္စ္အက္စစ္ပါဝင္သည္။ ယင္းအက္စစ္မရာ
အက္စစ္ေပ်ာ့ ျဖစ္ပါသည္။
အသံုးမ်ားေသာ ဓာတ္ခခ
ြဲ န္းသံုးအက္စစ္မ်ားမရာ ဟၱိုက္ၿဒၱိၳဳကလၱို္စ္အက္စစ္၊ ္ာလ္ျဖွဴ္စ္အက္စစ္ ြႏရင့္
ြႏၱိုက္ၾတစ္အက္စစ္ တၱို႔ျဖစ္သည္။ ယင္းအက္စစ္မ်ားမရာ အက္စစ္ျပင္းမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။

ေမးခန္းမ်ား
၁ အက္စစ္ပါေသာ အစားအစာမ်ားကၱို စာ္င္းျပၳဳစုပါ။
၂ သံပု္ာသစး၏ အ္သာကၱိုေဖာ္ျပပါ။

အယ္ကာလစ၏ဂုဏ္သတၱိမ်ား
ေ္းေၾကာပစၥည္းမ်ားတင္ အယ္ကာလစ ပါဝင္၏။
အသံုးမ်ားေသာ ဓာတ္ခြဲခန္းသံုး အယ္ကာလစတခ်ၱိၳဳ႕
မရာ ္ၱိုဒစယမ္ဟၱိုက္ေျဒာက္္ၱိုဒ္၊ ပၱိုတက္္စယမ္
ဟုၱိက္ေျဒာက္္ၱိုဒ္ြႏရင့္ ကယ္လ္္စယမ္ဟၱိုက္ေျဒာက္္ၱိုဒ္ တၱို႔ျဖစ္ၾကသည္။
အယ္ကာလစြႏရင့္ အက္စစ္တၱို႔သည္ ဓာတု္န္႔က်င္ဘက္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ အခ်င္းခ်င္းေ္ာစပ္ေသာအခါ
တစ္ခုကတစ္ခု၏ ဂုဏ္သတၱိကၱို ေပ်ာက္္ံုးေစသည္။

အက္စစ္ြႏရင့္ အယ္ကာလစ အြႏ ္ာယ္

အက္စစ္ျပင္းြႏရင့္ အယ္ကာလစမ်ားသည္ အြႏ ္ာယ္္ရၱိသည္။
၎တၱို႔သည္ ေလာင္ကၽမ္းေစြႏၱိုင္သည္။ သင့္အေ္ျပားြႏရင့္ ထၱိမၱိေသာအခါ အေ္ျပားကၱိုပ်က္စစးေစသည္။
တခ်ၱိၳဳ႕က ယားယံေစၿပစး တခ်ၱိၳဳ႕က မစးေလာင္လယ္သည္။ မစး႐ၱိႈ႕္ေသာပစၥည္းမ်ားြႏရင့္ ေဝးေဝးထား္ရၱိပါ။
ထၱို႔ေၾကာင့္ ပုလင္းမ်ားတင္ သတၱိေပးတံ္ၱိပ္ ကပ္ထားေလ့္ရၱိသည္။
အက္စစ္သၱို႔မဟုတ္ အယ္ကာလစကၱို ေ္ျဖင့္ေ္ာစပ္ျခင္းျဖင့္ အားေပ်ာ့ေအာင္ ျပၳဳလုပ္ြႏၱိုင္သည္။ သၱို႔ေသာ္
အားေပ်ာ့ေသာအက္စစ္ ြႏရင့္အယ္ကာလစမ်ားသည္လည္း အြႏ္ာယ္္ရၱိပါသည္။

ေမးခန္းမ်ား
၃ ေလာင္ကၽမ္းျခင္း ္ၱိုသည္မရာ အဘယ္နည္း။
၄ စားပေ
ြဲ ပၚသၱို႔ အက္စစ္ပုလင္း ေမရာက္က်ေသာအခါ သင္မည္သၱို႔ျပၳဳလုပ္မည္နည္း။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။

လုပ္ငန္း (၇.၁) အက္စစ္ြႏရင့္အယ္ကာလစ မကၱိုင္တယ္ခင္

အက္စစ္ြႏရင့္အယ္ကာလစ တၱို႔ြႏရင့္ကၱိုင္တယ္ အလုပ္လုပ္္ၿပစ္ၱိုလရ်င္ သတၱိျပၳဳ္မည့္အခ်က္မ်ားစာ ္ရၱိပါသည္။
အုပ္စုဖ႕ြဲ ၍ ထၱိုအခ်က္မ်ားကၱို ေ္းေြႏးတၱိုင္ပင္ပါ။ တစ္ခ်က္စစအတက္ အေၾကာင္းျပခ်က္စဥ္းစားေပးပါ။
ထၱို႔ေနာက္တစ္တန္းလံုးသၱို႔ တင္ျပပါ။

အဓၱိကအခ်က္
ကၽြႏ္ုပ္တၱို႔ပတ္ဝန္းက်င္တင္ အက္စစ္ြႏရင့္အယ္ကာလစ အမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳး္ရၱိေနၾကပါသည္။
တခ်ၱိၳဳ႕အက္စစ္ြႏရင့္အယ္ကာလစတၱို႔သည္ အြႏ္ာယ္္ရၱိသည္။
အက္စစ္ြႏရင့္အယ္ကာလစတၱို႔သည္ ဓာတု္န္႔က်င္ဘက္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
၄၃ အခန္း (၇) အက္စစ္ြႏရင့အ
္ ယ္ကာလစ

၇.၂ အက္စစ္လား၊ အယ္ကာလစလား

အက္စစ္ြႏရင့္အယ္ကာလစ မ်ားသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ အေ္ာင္မ္ရၱိၾကပါ။

ေအာက္ပါဘစကာမ်ားအနက္ တစ္ခုတင္အက္စစ္၊ တစ္ခုတင္အယ္ကာလစြႏရင့္ က်န္တစ္ခုတင္ေ္ပါဝင္သည္။

မည္သည္က မည္သည္ျဖစ္သနည္း။ မည္သၱို႔သၱိြႏၱိုင္သနည္း။

မည္သည္က မည္သည္ျဖစ္သနည္း။
ေဂၚဖစနစ္ည္အစက္ အနည္းငယ္ထည့္ျခင္းျဖင့္ စစ္ေ္းြႏၱိုင္ပါသည္။
ေဂၚဖစနစ္ည္ကၱို အေ္ာင္ေဖာ္ေ္း (အင္ဒေ
စ ကတာ) အျဖစ္အသံုးျပၳဳြႏၱိုင္သည္။
အေ္ာင္ေဖာ္ေ္းသည္ အက္စစ္တင္ အေ္ာင္တစ္ေ္ာင္ျဖစ္ၿပစး အယ္ကာလစတင္ အေ္ာင္တစ္ေ္ာင္
ျဖစ္သည္။
အေ္ာင္ေဖာ္ေ္းကၱို အပင္၏ေတာက္ပေသာ အစၱိတ္အပၱိုင္းမ်ားျဖစ္သည့္ ပန္းပင့္၊ အသစး စသည္တၱို႔မရ
္္ရၱိပါသည္။
ေဂၚဖစနစ
ဥနစ
ေျခာက္လပန္းပင့္
အျပာေ္ာင္ဘယ္္စသစး
အေ္ာင္ေဖာ္ေ္း၏ အေ္ာင္ျပသမႈသည္ တစ္မ်ၱိၳဳးြႏရင့္တစ္မ်ၱိၳဳးမတူပါ။

ေမးခန္းမ်ား

၁ အထက္ကဘစကာမ်ားထြဲသၱို႔ ေဂၚဖစနစ္ည္ကၱို ထည့္လၱိုက္ေသာအခါ ေအာက္ပါအတၱိုင္း ေတ႕ျမင္္သည္။

ပထမခက္သည္ အက္စစ္ျဖစ္သည္။ ဒုတၱိယခက္သည္ ေ္ျဖစ္သည္။ ေနာက္္ံုးခက္သည္ အယ္ကာလစ
ျဖစ္သည္။ ေဂၚဖစနစ္ည္က အက္စစ္တင္ မည္သည့္အေ္ာင္ ျပသနည္း။

၂ အေ္ာင္ေဖာ္ေ္းက ကၽြႏ္ုပ္တၱို႔အား အက္စစ္ြႏရင့္အယ္ကာလစ တၱို႔ကၱိုမည္သၱို႔ ချြဲ ခားသၱိ္ရၱိေစပါသနည္း။

အခန္း (၉) အက္စစ္ြႏရင့အ
္ ယ္ကာလစ ၄၄

ေမးခန္းမ်ား
၃ အေ္ာင္ေဖာ္ေ္းအျဖစ္ အသံုးျပၳဳေသာပစၥည္း ၂ မ်ၱိၳဳး၏ အမည္မ်ားကၱို ေဖာ္ျပပါ။ (ေ္ရ႕စာမ်က္ြႏရာ)

လစ္တမတ္
လစ္တမတ္သည္ အသံုးမ်ားေသာ အေ္ာင္ေဖာ္ေ္း တစ္မ်ၱိၳဳးျဖစ္သည္။
၎ကၱို္ၱိုးေ္း္ည္အျဖစ္လည္းေကာင္း စကွဴပံုစံအျဖစ္လည္းေကာင္း ္္ရၱိြႏၱိုင္ပါသည္။
လစ္တမတ္္ည္သည္ အက္စစ္တင္အနစေ္ာင္ျပသည္။ အယ္ကာလစတင္အျပာေ္ာင္ျပသည္။
ဂုဏမ
္ ပ
ြဲ့ စၥညး္ တင္ ခ္မ္းေ္ာင္ျပသည္။ ဂုဏ္မြဲ့ပစၥည္း္ၱိုသည္မရာ အက္စစ္၊ အယ္ကာလစ၏ ဂုဏ္သတၱိ
ြႏရစ္မ်ၱိၳဳးစလံုးမ္ရၱိေသာ ဓာတ္ျပယ္ေနေသာ ပစၥည္းကၱိုေခၚသည္။

ေမးခန္းမ်ား
၄ လစ္တမတ္ကၱို ္ၱိုဒစယမ္ဟၱိုက္ေျဒာက္္ၱိုဒ္ထသ
ြဲ ၱို႔ထည့္လရ်င္ မည္သၱို႔ေတ႕ျမင္္မည္နည္း။
၅ လစ္တမတ္ကၱို အက္စစ္ထသ
ြဲ ၱို႔ထည့္လရ်င္ မည္သၱို႔ေတ႕ျမင္္မည္နည္း။
၆ ေ္ကၱိုလစ္တမတ္ျဖင့္ စမ္းၾကည့္ေသာအခါ ခ္မ္းေ္ာင္ျပသည္။ မည္သည္ကၱို္ၱိုလၱိုသနည္း။

လုပ္ငန္း (၇.၂) ကၱိုယ္ပၱိုင္အေ္ာင္ေဖာ္ေ္း ျပၳဳလုပ္ၾက္ေအာင္

၁ ေပးထားေသာအပင္ အပၱိင
ု ္းအစမ်ား
အပင္၏အပၱိုင္း အ္က္ျပန္
ကၱိုျဖတ္ေတာက္ပါ။
အစမ်ား
၂ ေထာင္းခက္ထထ
ြဲ ည့္၍ ေထာင္းတံျဖင့္
ေထာင္းတံ
ႀကၱိတ္ေထာင္းပါ။
၃ အ္က္ျပန္ (မစသၱိုင္းအယ္ကၱိုေဟာ)
ေထာင္းခက္
အနည္းငယ္ထည့္ပါ။ (သတၱိျပၳဳ္န္။
အ္က္ျပန္သည္ မစးေလာင္လယ္၍
အ္င့္ ၂ အပင္၏အပၱိုင္း အ္င့္ ၃ အ္က္ျပန္
္ရွဴမၱိပါက အြႏ ္ာယ္္သ
ရၱိ ည့္အတက္
အစမ်ားကၱို ျဖတ္ပါ။ အနည္းငယ္ထည့္ပါ။
အသံုးမျပၳဳမစ ္္ာကၱိအ
ု သၱိေပးပါ။)
၄ အပင္အပၱိုင္းမ်ားကၱို ္က္လက္၍
ႀကၱိတ္ေထာင္းပါ။
၅ စုတ္တံအသံုးျပၳဳ၍ ္္ရၱိေသာအ္ည္ကၱို စုတ္တံ
စမ္းသပ္ဖန္ႁပန္ထသ
ြဲ ၱို႔ ေျပာင္းေ္ႊ႕ပါ။
၆ သင္ျပၳဳလုပ္ထားေသာ အ္ည္ကၱိုသံုး၍
ေပးထားေသာ ပစၥည္းမ်ားကၱို စမ္းသပ္
ေလ့လာပါ။
အ္င့္ ၄ အေ္ာင္္္ရၱိသည္ အ္င့္ ၅ စုတ္တံျဖင့္အ္ည္ကၱို
၇ သင့္ေလ့လာခ်က္ကၱို မရတ္သား္န္
ဇယား္သ
ြဲ ားပါ။ ဇယားထြဲတင္ အထၱိႀကၱိတ္ေထာင္းပါ။ ဖန္ႁပန္ထြဲထည့္ပါ။

အေ္ာင္ေျပာင္းလြဲမႈကၱိုမတ
ရ ္သားပါ။

အဓၱိကအခ်က္
အေ္ာင္ေဖာ္ေ္းသည္ အက္စစ္ြႏရင့္အယ္ကာလစတၱို႔တင္ အေ္ာင္ေျပာင္းလြဲသည္။
အေ္ာင္ေဖာ္ေ္းကၱို အပင္အစၱိတ္အပၱိုင္းမ်ားမရ ္္ရၱိြႏၱိုင္ပါသည္။
လစ္တမတ္သည္ အက္စစ္တင္အနစေ္ာင္ျဖစ္ၿပစး အယ္ကာလစတင္အျပာေ္ာင္ျဖစ္သည္။
တခ်ၱိၳဳ႕ေသာပစၥည္းမ်ားမရာ အက္စစ္လည္းမဟုတ္၊ အယ္ကာလစလည္းမဟုတ္ဘြဲ ဂုဏ္မြဲ့ျဖစ္သည္။
၄၅ အခန္း (၇) အက္စစ္ြႏရင့အ
္ ယ္ကာလစ

၇.၃ pH တန္ဖးၱို
လစ္တမတ္ျဖင့္ အက္စစ္လား၊ အယ္ကာလစလား ချြဲ ခားြႏၱိုင္ေသာ္လည္း ဘယ္ေလာက္ အက္စစ္ျပင္းသည္
(သၱိမ
ု႔ ဟုတ္) ဘယ္ေလာက္ ေပ်ာ့သည္ကၱို မသၱိ္ရၱိ္ပါ။

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

အက္စစ္ျပင္းအားမ်ားလာသည္ ဂုဏ္မြဲ/့ ဓာတ္ျပယ္ အယ္ကာလစျပင္းအားမ်ားလာသည္

ကမာၻလုးံ ္ၱိင
ု ္
္ ာအေ္ာင္ေဖာ္ေ္းသည္ ပစၥည္းတစ္ခု၏ အက္စစ္ျပင္းအား၊ အယ္ကာလစျပင္းအားကၱို
အေ္ာင္ျဖင့္ေဖာ္ျပသည္။
အက္စစ္ျပင္းတင္ အနစေ္ာင္၊ အက္စစ္ေပ်ာ့တင္ အဝါေ္ာင္၊ ဂုဏ္မြဲ့ပစၥည္းတင္ အစၱိမ္းေ္ာင္၊
အယ္ကာလစေပ်ာ့တင္ အျပာေ္ာင္ြႏရင့္ အယ္ကာလစျပင္းတင္ ခ္မ္းေ္ာင္ ျပပါသည္။
အက္စစ္ျပင္းအား၊ အယ္ကာလစျပင္းအား တန္ဖၱိုးကၱို pH ျဖင့္ေဖာ္ျပပါသည္။

ေမးခန္းမ်ား
၁ pH တန္ဖၱိုးက မည္သည္ကၱို ေဖာ္ျပသနည္း။
၂ ဂုဏ္မြဲ့ပစၥည္းတင္ pH တန္ဖၱိုးမည္မရ်္ရၱိသနည္း။
၃ pH 1 ျပေသာပစၥည္းသည္ မည္သည့္ပစၥည္းျဖစ္သနည္း။
၄ pH 9 ျပေသာပစၥည္းတင္ ကမာၻလံုး္ၱိုင္္ာအေ္ာင္ေဖာ္ေ္းက မည္သည့္အေ္ာင္ျပသနည္း။
၅ ေအာက္ပါပစၥည္းမ်ား၏ pH တန္ဖၱိုးမ်ားကၱို ပံုတင္္ရာ၍ေဖာ္ျပၿပစး မည္သည့္ပစၥည္းျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါ။
ေကာ္ဖစ အစာေၾကေ္းျပား သံပ္
ု ာသစး ေသး ေ္ ္ပ္ျပာ

လုပ္ငန္း (၇.၃) pH စစ္ေ္းခ်က္

စမ္းသပ္စစ္ေ္း္န္ အ္ည္အမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳးြႏရင့္ ကမာၻလံုး္ၱိုင္္ာအေ္ာင္ေဖာ္ေ္း တၱို႔ကၱို္္ာကေပးလၱိမ့္မည္။

တစ္ခုစစကၱို စမ္းသပ္စစ္ေ္းၿပစး အေျဖကၱို ေအာက္ပါကြဲ့သၱို႔ ဇယားျဖင့္ ေဖာ္ျပပါ။

အ္ည္ ေျပာင္းသားေသာအေ္ာင္ pH အမ်ၱိၳဳးအစား

သံပု္ာ္ည္ လၱိေမၼာ္ေ္ာင္ 4 အက္စစ္ေပ်ာ့

အဓၱိကအခ်က္
pH တန္ဖၱိုးသည္ ပစၥည္းတစ္ခု၏ အက္စစ္ျပင္းအား၊ အယ္ကာလစျပင္းအားကၱို ေဖာ္ျပပါသည္။
ကမာၻလံုး္ၱိုင္္ာ အေ္ာင္ေဖာ္ေ္းက pH အမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳးတင္ အေ္ာင္အမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳး ျပသသည္။
pH 7 ေအာက္သည္ အက္စစ္၊ pH 7 သည္ဂုဏ္မြဲ့ပစၥည္း၊ pH 7 အထက္သည္ အယ္ကာလစ ျဖစ္သည္။
အခန္း (၇) အက္စစ္ြႏရင့အ
္ ယ္ကာလစ ၄၆

၇.၄ ဓာတ္ျပယ္ျခင္းျဖစ္စဥ္
အက္စစ္ြႏရင့္ အယ္ကာလစတၱို႔က တစ္ခုကၱိုတစ္ခု ဓာတ္ျပယ္ေစသည္။

အက္စစ္ေပ်ာ္္ည္ြႏရင့္အယ္ကာလစေပ်ာ္္ည္
တၱို႔ကၱိုေ္ာစပ္ၿပစး ္္ရၱိေသာေပ်ာ္္ည္သည္
ဂုဏ္မြဲ့ေပ်ာ္္ည္ျဖစ္သည္။
ဤျဖစ္စဥ္ကၱို ဓာတ္ျပယ္ျခင္းျဖစ္စဥ္ ဟု
ေခၚပါသည္။
အက္စစ္ကအယ္ကာလစထက္မ်ားသားလရ်င္
ေပ်ာ္္ည္သည္အက္စစ္ဂဏ
ု ္ေ္ာက္သည္။
အယ္ကာလစကအက္စစ္ထက္မ်ားသားလရ်င္
ေပ်ာ္္ည္သည္အယ္ကာလစဂုဏ္ေ္ာင္၏။
အက္စစ္ေပ်ာ္္ည္ကၱို ျဖည္းညင္းစာ ထည့္
ျခင္းျဖင့္ မည္သည့္အခ်ၱိနတ
္ င္ ဓာတ္ျပယ္
မည္ကၱိုခန္႔မရန္း္ပၱိုလယ္ပါသည္။

လုပ္ငန္း (၇.၄) ဂုဏ္မြဲ့ေပ်ာ္္ည္တစ္ခု ျပၳဳလုပ္ၾက္ေအာင္

အယ္ကာလစကၱို တၱိတၱိက်က် ဓာတ္ျပယ္ေစ္န္ ဘ႐ူ္က္ ဟုေခၚေသာ အစက္ခ်ႁပန္္ရည္ အသံုးျပၳဳြႏၱိုင္သည္။

၁ ဒုခၽန္ခက္ထြဲသၱို႔ အယ္ကာလစကၱို ထုထည္

အတၱိအက်ထည့္ပါ။
၂ ကမာၻလံုး္ၱိုင္္ာ အေ္ာင္ေဖာ္ေ္းကၱို ဘ႐ူ္က္

ဒုခၽန္ခက္ထြဲသၱို႔ အနည္းငယ္ထည့္ပါ။
အက္စစ္
၃ ခက္ထ္
ြဲ ရၱိအေ္ာင္ကၱို မရတ္သားပါ။
၄ ဘ႐ူ္က္ထသ
ြဲ ၱို႔ အက္စစ္ကၱိုထည့္ပါ။
ဘ႐ူ္က္၏အေပၚထၱိပ္တင္ သုညအမရတ္
္ရၱိသည္။ ေအာက္ထၱိပ္တင္ အမရတ္တစ္ခု
္ရၱိမည္။ (ပံုတင္ 50 cm3)
အက္စစ္မထည့္မစ ဘ႐ူ္က္၏ခလုတ္
ပၱိတ္ထားေန္မည္။
၅ အက္စစ္၏ စမရတ္ထုထည္ကၱို မရတ္သားပါ။
၆ ဘ႐ူ္က္ခလုတ္ကၱို ျဖည္းညင္းစာဖင့္ပါ။
အယ္ကာလစ
အက္စစ္ကၱို အယ္ကာလစထသ
ြဲ ၱို႔ အစက္က် ဒုခၽန္ခက္
+ အေ္ာင္
ဝင္ေစပါ။ အေ္ာင္လုးံ ဝေျပာင္းလြဲသည္ထၱိ ေဖာ္ေ္း
ထည့္ပါ။
၇ အေ္ာင္လံုးဝေျပာင္းလြဲသားေသာအခါ
အက္စစ္၏ထုထည္သစ္ကၱို မရတ္သားပါ။
(ပံုတင္ 25 cm3)
၈ အက္စစ္ထုထည္ မည္မရ်ျဖင့္ အယ္ကာလစကၱို ေ္ာစပ္လၱိုက္ေၾကာင္း တင္ျပပါ။

ေမးခန္းမ်ား
၁ လုပ္ငန္း ၇.၄ တင္ ပထမပံုမရ ဒုတၱိယပံု ေျပာင္းလြဲပံုကၱို ္ရင္းျပပါ။
၂ လုပ္ငန္း ၇.၄ ၏ တတၱိယပံုကၱို ္ရင္းျပပါ။

အဓၱိကအခ်က္
အက္စစ္ြႏရင့္အယ္ကာလစတၱို႔ ေ္ာစပ္ေသာအခါ တစ္ခုကၱိုတစ္ခု ဓာတ္ျပယ္ေစသည္။
အက္စစ္ြႏရင့္အယ္ကာလစတၱို႔ ေ္ာစပ္၍ဂုဏ္မြဲ့ေပ်ာ္္ည္္္ရၱိျခင္းကၱို ဓာတ္ျပယ္ျခင္းျဖစ္စဥ္ဟုေခၚသည္။
အယ္ကာလစကၱို ဓာတ္ျပယ္ေစ္န္ အက္စစ္ကၱို ပမာဏအတၱိအက် ထည့္္ပါသည္။
၄၇ အခန္း (၇) အက္စစ္ြႏရင့အ
္ ယ္ကာလစ

၇.၅ ဓာတ္ျပယ္ျခင္းျဖစ္စဥ္၏ လက္ေတ႕အသံုးဝင္မမ

ႈ ်ား
သားတၱိက
ု ္ေ္း
သင့္ခံတင္းထြဲ္ရၱိ ဘက္တစး္စးယားမ်ားသည္
သင့္သားတင္ ညႇပ္က်န္ခြဲ့ေသာ စားႂကင္းမ်ား
ကၱိုစားသံုးသည္။
ထက္္ရၱိေသာအက္စစ္ေၾကာင့္ သားပၱိုးစားျခင္း
ျဖစ္ပားတတ္ပါသည္။
သားတၱိုက္ေ္းတင္ အယ္ကာလစပါဝင္သျဖင့္
သားပၱိုးစားျခင္းကၱို ကာကယ္ေပးသည္။
စၱိုက္ပ်ၱိၳဳးေ္း
အပင္ႀကစးထားမႈေပၚ ေျမ္စလႊာ၏ pH က
မ်ားစာသက္ေ္ာက္ပါသည္။ အက္စစ္ဓာတ္မ်ားေသာ ေျမ္စလႊာေပၚသၱို႔ထံုးျဖွဴး
လယ္သမားမ်ားက ေျမ္စလႊာေပၚသၱို႔ ထံုး ျခင္းျဖင့္ အက္စစ္ဓာတ္ကၱို ေလရ်ာ့ခ်ြႏၱိုင္သည္။
ျဖွဴးျခင္းျဖင့္ အပင္ကၱိုႀကစးထားမႈ ေကာင္းမန္
ေ္ကန္
ေစပါသည္။
တခ်ၱိၳဳ႕ြႏၱိုင္ငံမ်ားတင္ ေလထုထ္
ြဲ ရၱိ ဓာတုပစၥည္း
အစာမေၾကျခင္း
မ်ားေၾကာင့္ မၱိုးေ္ကၱို အက္စစ္ဂုဏ္ေ္ာင္
အစာအၱိမ္က ဟၱိုက္ၿဒၱိၳဳကလၱို္စ္အက္စစ္
ေစသည္။
ထုတ္လုပ္သည္။
အက္စစ္မၱိုးက အပင္၊သတဝါတၱို႔ကၱို ထၱိခၱိုက္
ဤအက္စစ္ေၾကာင့္ အစာအၱိမ္တင္ အစာ
ေစၿပစး ေ္ကန္၏ pH ကၱိုေျပာင္းလြဲေစသည္။
ေျခဖ်က္ျခင္းျဖစ္ေပၚြႏၱိုင္သည္။
ထၱိုအခါ ေ္ေနသက္္ရၱိမ်ားကၱို ထၱိခၱိုက္သည္။
အက္စစ္အလန္အကၽံ ထုတ္လုပ္ေသာအခါ
တခ်ၱိၳဳ႕ြႏၱိုင္ငံမ်ားတင္ ေ္ကန္ထသ
ြဲ ၱို႔
အစာမေၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
အယ္ကာလစထည့္ျခင္းျဖင့္ အက္စစ္ကၱို
ကုသ္န္ေ္းအမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳး္ရၱိသည္။ အမ်ားစုမရာ
ဓာတ္ျပယ္ေစသည္။
အယ္ကာလစမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
ေမးခန္းမ်ား

၁ သားတၱိုက္ေ္းသည္ အဘယ္ေၾကာင့္ အယ္ကာလစဂုဏ္ ္ရၱိ္ပါသနည္း။

၂ လယ္သမားမ်ားက ေျမ္စလႊာကၱိုမည္သည္ျဖင့္ ျဖွဴးတတ္သနည္း။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။

လုပ္ငန္း (၇.၅) ေျမ္စလႊာ၏ အက္စစ္ျပင္းအားကၱို စမ္းစစ္ျခင္း

၁ ေပးထားေသာေျမနမူနာ အနည္းအက်ဥ္းကၱို
စမ္းသပ္ဖန္ႁပန္ထြဲသၱို႔ ထည့္ပါ။ ေ္အနည္းငယ္
ထည့္ပါ။
ကေတာ့
၂ စမ္းသပ္ဖန္ႁပန္ကၱို ခေလာက္ပါ။
ေ္စစ္စကွဴ
၃ ေျမြႏရင့္ေ္အေ္ာထြဲမရ အ္ည္ကၱို ေ္စစ္စကွဴျဖင့္
ေနာက္ဖန္ႁပန္တစ္ခုထသ
ြဲ ၱို႔ စစ္ယူပါ။
၄ ကမာၻလံုး္ၱိုင္္ာအေ္ာင္ေဖာ္ေ္းကၱို စစ္က် အ္င့္ (၃)
အ္ည္ထသ
ြဲ ႔ထ
ၱို ည့္ပါ။ (စစ္က်အ္ည္္ၱိုသည္မရာ
ေ္စစ္စကွဴျဖင့္စစ္ၿပစး ္္ရၱိေသာအ္ည္ျဖစ္သည္။) စစ္က်အ္ည္
၅ ္လဒ္မ်ားကၱို မရတ္သားပါ။

ေမးခန္းမ်ား
(၁) သင့္ေျမနမူနာတင္ မည္သည့္အပင္မ်ၱိၳဳး ႀကစးထားတတ္သည္ကၱို အင္တာနက္ျဖင့္ ္ရာေဖေလ့လာပါ။

အဓၱိကအခ်က္
အစာေၾကေ္းြႏရင့္ သားတၱိုက္ေ္းတၱို႔သည္ အယ္ကာလစမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
ေ္ကန္ြႏရင့္ေျမ္စလႊာ၏ pH ထၱိန္းသၱိမ္းမႈတင္ ဓာတ္ျပယ္ျခင္းျဖစ္စဥ္ကၱို အသံုးျပၳဳပါသည္။
အခန္း (၇) အက္စစ္ြႏရင့အ
္ ယ္ကာလစ ၄၈

၇.၆ အက္စစ္ြႏရင့အ
္ ယ္ကာလစပါေသာ စမ္းသပ္ခ်က္မ်ား
ေမးခန္းေမးျခင္း
သၱိပၸံပညာ္ရင္မ်ားက အၿမြဲတေစေမးခန္းမ်ား ေမးျမန္းလ်က္္ရၱိသည္။ ေအာက္တင္ဥပမာျပထားသည္။
ေျမ္စလႊာကၱိုဓာတ္ျပယ္ေစဖၱို႔ ထံုးမည္မရ်ထည့္္ပါမည္နည္း။
အစာမေၾကျခင္းအတက္ အေကာင္း္ံုးေ္းက မည္သည္ျဖစ္သနည္း။
ဒုတၱိယေမးခန္းမ်ၱိၳဳးသည္ တၱိက်မႈမ္ရၱိပါ။ အေကာင္း္ံုးေ္းဟု္ၱို္ာတင္ အ္သာကၱို္ၱိုလၱိုသည္ေလာ၊
ေစ်းအသက္သာ္ံုးကၱိုေလာ၊ အထၱိေ္ာက္္ံုးကၱိုေလာ။
သၱိပၸံပညာ္ရင္မ်ားက စမ္းသပ္ြႏၱိုင္ေသာ ေမးခန္းပံုစအ
ံ ျဖစ္ ထုတ္ြႏုတ္ဖၱို႔လၱိုအပ္ပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္
ဘယ္အစာေၾကေ္းမႈန္႔က အမႈန္႔အနည္း္ံုးြႏရင့္ အက္စစ္ကၱိုဓာတ္ျပယ္ေစမရာလြဲ။

လုပ္ငန္း (၇.၆-က) ေမးခန္းေမးျမန္းျခင္း

အုပ္စုငယ္အတင္း အက္စစ္ြႏရင့္အယ္ကာလစ တၱို႔ျဖင့္စမ္းသပ္ြႏၱိုင္ေသာ ေမးခန္း ၄ ခု ကၱိုေ္းေြႏးပါ။

ျပင္္င္ျခင္း
စမ္းသပ္ခ်က္တစ္ခုကၱို ျပၳဳလုပ္ေတာ့မည္္ၱိုလရ်င္ ႀကၱိၳဳတင္ျပင္္င္မႈမ်ား ျပၳဳလုပ္္ပါမည္။
ဒစစမ္းသပ္ခ်က္တင္ အစာအၱိမ္အစစ္ကၱို အသံုးမျပၳဳြႏၱိုင္သည့္အတက္ ပံုစတ
ံ အ
ူ သံုးျပၳဳ္မည္။ ဤေန္ာတင္
အစာအၱိမ္အစား ဘစကာခက္ကၱို အသံုးျပၳဳြႏၱို္င္ပါသည္။
စမ္းသပ္ခ်က္တစ္ခုသည္ မရ်တမႈ္ရၱိဖၱို႔လၱိုအပ္ပါသည္။ ေအာက္ပါတၱို႔ကၱို ထည့္သင္းစဥ္းစားဖၱိ႔ု လၱိုအပ္သည္။
မည္သည္တၱို႔ကၱို ေျပာင္းလြဲမည္နည္း။
မည္သည္တၱို႔ကၱို ကၱိန္းေသထား္ရၱိမည္နည္း။
စမ္းသပ္ခ်က္တင္ အေျပာင္းအလြဲ ျပၳဳလုပ္ေသာ အ္ာမ်ားကၱို ကၱိနး္ ္ရင္ ဟုေခၚပါသည္။
အက္စစ္ဓာတ္ျပယ္ခ်ၱိန္ကၱို သၱိ္ရၱိ္န္မည္သၱို႔ျပၳဳလုပ္မည္နည္း။
မည္သၱို႔ေတ႕ျမင္္မည္နည္း။
စမ္းသပ္ခ်က္ကၱို မည္သၱို႔ထမ္းေ္ာင္မည္နည္း။
္လဒ္တၱို႔ကၱို မည္သၱို႔မရတ္သားမည္နည္း။

ဘာကၱိ္ၱိယာေတ
လၱိုအပ္မရာလြဲ။
္လဒ္ကၱိုဘယ္လၱိုတၱိုင္းတာ
မရာလြဲ။ ဘယ္နည္းက
အေကာင္း္ံုးျဖစ္မလြဲ။

အြႏ္ာယ္္ရၱိြႏၱိုင္တ့အ
ြဲ ေျခ
အေနေတ္ရၱိလား။ သတၱိဖုၱိ႔
လၱိုအပ္္င္ ဘယ္လၱိုအကာ
အကယ္ေတ လၱိုသလြဲ။

လုပ္ငန္း (၇.၆-ခ) ျပင္္င္ျခင္း

လုပ္ငန္း (၇.၆-က) မရေမးခန္း တစ္ခုကၱိုေ္းခ်ယ္ၿပစး စမ္းသပ္ခ်က္ျပၳဳလုပ္္န္ ျပင္္င္မႈျပၳဳလုပ္ပါ။
၄၉ အခန္း (၇) အက္စစ္ြႏရင့အ
္ ယ္ကာလစ

ဘယ္အစာေၾကေ္းမႈန္႔က အမႈန႔အ
္ နည္း္ံုးြႏရင့္ အက္စစ္ကၱိုဓာတ္ျပယ္ေစမရာလြဲ။
ေက်ာင္းသားြႏရစ္ေယာက္က ဘစကာခက္တစ္ခုထြဲကၱို pH 1 (အစာအၱိမ္၏ pH) ္ရၱိေသာ ဟၱိုက္ၿဒၱိၳဳကလၱို္စ္
အက္စစ္ 20 cm3 ထည့္သည္။
ကမာၻလံုး္ၱိုင္္ာ အေ္ာင္ေဖာ္ေ္း တစ္စက္ြႏရစ္စက္ခန္႔ လည္းထည့္ပါသည္။
ထၱို႔ေနာက္ အစာေၾကေ္းမႈန္႔ A ကၱို ထၱိပ္ျပားဇန္းငယ္ျဖင့္ တစ္ဇန္းခ်င္းစစထည့္ပါသည္။
အက္စစ္ဓာတ္ျပယ္သားၿပစး အေ္ာင္ေျပာင္းသားသည္ထၱိ ထည့္ပါသည္။
ဤအတၱိုင္း ေ္းမႈန္႔ B ြႏရင့္ C တၱို႔ကၱိုလည္း စမ္းသပ္ပါသည္။
ဇန္းပမာဏကၱို မရတ္သားပါသည္။

ထၱိပ္ျပားဇန္း

အက္စစ္ဓာတ္ျပယ္္န္
အစာေၾကေ္းမႈန္႔ ေ္းမႈန္႔
ထည့္ခ္
ြဲ့ ေသာဇန္းပမာဏ
ဟၱိုက္ၿဒၱိၳဳကလၱို္စ္အက္စစ္ A 10
+ ကမာၻလံုး္ၱိုင္္ာ B 6
အေ္ာင္ေဖာ္ေ္း C 24

ေမးခန္းမ်ား

၁ (၁) ဘစကာခက္ကၱို အစာအၱိမ္ြႏရင့္ ပံုစံတူေအာင္ မည္သၱို႔ျပၳဳလုပ္သနည္း။

(၂) ဤစမ္းသပ္ခ်က္တင္ မည္သည္တၱို႔ကၱို ကၱိန္းေသထားသနည္း။
(၃) ဤစမ္းသပ္ခ်က္တင္ မည္သည္တၱို႔ကၱို ေျပာင္းလြဲသနည္း။
(၄) ဤစမ္းသပ္ခ်က္တင္ မည္သည္ကၱို တၱိုင္းတာသနည္း။
၂ (၁) မည္သည့္ေ္းမႈန္က ထၱိေ္ာက္မႈအမ်ား္ံုးျဖစ္သနည္း။
မည္သည့္ေ္းမႈန္က ထၱိေ္ာက္မႈအနည္း္ံုးျဖစ္သနည္း။
(၂) ေမးခန္း ၂(၁) မရသင့္အေျဖအတက္္ လံုေလာက္ေသာသက္ေသ ္ရၱိသည္ဟုထင္သလား။

ေက်ာင္းသားတၱို႔က စမ္းသပ္ခ်က္ကၱို ၃ ေခါက္ျပၳဳလုပ္သည္။

သူတၱို႔၏္လဒ္အားလံုးကၱို ေအာက္ပါဇယားတင္ျပထားသည္။

အက္စစ္ဓာတ္ျပယ္္န္ ထည့္ခ္
ြဲ့ ေသာဇန္းပမာဏ
ေ္းမႈန႔္
ပထမႀကၱိမ္ ဒုတယ
ၱိ ႀကၱိမ္ တတၱိယႀကၱိမ္ ပ်မ္းမရ်
A 10 9 11 10
B 6 17 16 13
C 24 23 25 24

ေမးခန္းမ်ား

၃ ေမးခန္း ၂(၁) ၏အေျဖမ်ားကၱို ျပန္လည္စစ္ေ္းပါ။

၄ မည္သည့္္လဒ္ မရားေနသည္ဟု ထင္သနည္း။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဤသၱို႔ျဖစ္ခြဲ့ြႏၱိုင္ေၾကာင္း ေ္းေြႏးပါ။
၅ စမ္းသပ္ခ်က္ကၱို အဘယ္ေၾကာင့္ ၃ ေခါက္ျပၳဳလုပ္ခြဲ့သနည္း။

အဓၱိကအခ်က္
သၱိပၸံပညာ္ရင္မ်ားက စူးစမ္းေလ့လာလၱိုသည့္ အေၾကာင္းအ္ာမ်ားကၱို စမ္းသပ္ြႏၱိုင္ေသာ ေမးခန္းပံုစံမ်ား
အျဖစ္ ထုတ္ြႏုတ္ၾကပါသည္။
စမ္းသပ္ခ်က္တစ္ခုကၱို မရ်တမႈ္ရၱိေစ္န္ အၾကမ္းေ္း္ြဲျခင္းျဖင့္ ႀကၱိၳဳတင္ျပင္္င္မႈ ျပၳဳလုပ္္ပါသည္။
္လဒ္မ်ားကၱို ဇယားျဖင့္ေဖာ္ျပြႏၱိုင္သည္။
သင္စမ္းသပ္လ်က္္ရၱိေသာ ေမးခန္း၏အေျဖအတက္ ္လဒ္မ်ားကၱိုသက္ေသအျဖစ္ အသံုးခ်ြႏၱိုင္သည္။
အခန္း (၇) အက္စစ္ြႏရင့အ
္ ယ္ကာလစ ၅ဝ

အခန္း (၇) ျပန္လန

ရ ေ
္ လ့က်င့္ခန္း
၁ လစ္တမတ္သည္ သက္္ရၱိမရျပၳဳလုပ္ထားေသာ ္ၱိုးေ္းတစ္မ်ၱိၳဳးျဖစ္သည္။

၎သည္ အက္စစ္တင္ အနစေ္ာင္ျပသည္။

အယ္ကာလစတင္ အျပာေ္ာင္ျပသည္။
ဂုဏ္မြဲ့ပစၥည္းတင္ ခ္မ္းေ္ာင္ျပသည္။

(၁) ဤကြဲ့သၱို႔အေ္ာင္ေျပာင္းလြဲေသာ ပစၥည္းကၱို မည္သၱို႔ေခၚသနည္း။ [၁]

(၂) pH 4 တင္ လစ္တမတ္သည္ မည္သည့္အေ္ာင္ ျပသနည္း။ [၁]
(၃) ေ္သန္႔တင္ လစ္တမတ္သည္ မည္သည့္အေ္ာင္ ျပသနည္း။ [၁]
(၄) လစ္တမတ္၏ အားနည္းခ်က္ ၁ ခ်က္ ကၱိေ
ု ဖာ္ျပပါ။ [၁]

၂ ကုန္တင္ကားတစ္ခုသည္ အက္စစ္ကစ
ၱို က္႐ံုသၱို႔ တင္ပၱို႔ေနပါသည္။

(၁) ကုန္တင္ကားတင္ သတၱိေပးတံ္ၱိပ္

ကပ္ထားသည္ကၱို ေတ႕္ပါသလား။
ဤသၱို႔ျပၳဳလုပ္္ျခင္း၏ ္ည္္ယ္ခ်က္
ြႏရင့္အေ္းပါပံုကၱို ္ရင္းျပပါ။ [၁]

(၂) မေတာ္မ္ အက္စစ္မ်ား ေျမေပၚသၱို႔

ေမရာက္သားခြဲ့လရ်င္ မည္သၱို႔ျပၳဳလုပ္ြႏၱိုင္
သည္ကၱို ္ရင္းျပပါ။ [၂]

၃ ေက်ာ္စာြႏရင့္ ျပည့္ေက်ာ္တၱို႔က ဒုခၽန္ခက္ထြဲသၱို႔ အယ္ကာလစ 50 cm3 ထည့္ခြဲ့သည္။

ကမာၻလံုး္ၱိုင္္ာ အေ္ာင္ေဖာ္ေ္း အနည္းငယ္လည္း ထည့္ခြဲ့သည္။
ဘ႐ူ္က္ကၱို အသံုးျပၳဳ၍ အက္စစ္ကၱို အယ္ကာလစ ထြဲသၱို႔ထည့္ခြဲ့သည္။
တစ္ခါထည့္လရ်င္ အက္စစ္ 10 cm3 ျဖစ္သည္။
သူတၱို႔၏္လဒ္ကၱို ေအာက္ပါဇယားတင္ ျပထားသည္။

အက္စစ္၏ထုထည္/ cm3 0 10 20 30 40 50
ဘ႐ူ္က္
အ္ည္၏ pH 12 11 10 9 8 7

အက္စစ္
(၁) စမ္းသပ္ခ်က္အစ္ရၱိ အ္ည္၏အေ္ာင္ကၱို ေဖာ္ျပပါ။ [၁]
(၂) စမ္းသပ္ခ်က္အ္ံုး္ရၱိ အ္ည္၏အေ္ာင္ကၱို ေဖာ္ျပပါ။ [၁]
(၃) ေအာက္ပါတၱို႔မရ မည္သည့္အခ်က္ ၁ ခ်က္က မရန္ကန္သနည္း။
အက္စစ္က အယ္ကာလစထက္ ျပင္းအားပၱိုမ်ားသည္။
အယ္ကာလစက အက္စစ္ထက္ ျပင္းအားပၱိုမ်ားသည္။
အက္စစ္ြႏရင့္ အယ္ကာလစတၱို႔ ျပင္းအားတူညစသည္။
သင္အ
့ ေျဖအတက္ အေၾကာင္းျပခ်က္ေပးပါ။ [၂]
(၄) ္လဒ္ကၱိုဂ္ပ္စာ္က္ေပၚတင္ ဂ္ပ္အျဖစ္ေဖာ္ျပပါ။ အယ္ကာလစ +
pH ကၱိုေဒါင္လၱိုက္ဝင္႐ၱိုးတင္ ထား္ရၱိပါ။ [၅] ကမာၻလံုး္ၱိုင္္ာ
အေ္ာင္ေဖာ္ေ္း
၅၁ အခန္း (၈) ကမာၻေျမႀကစး

၈.၁ ေျမသား
ေျမသားကၱို ေသးငယ္ေသာ ေက်ာက္မႈန္မ်ား၊ ေက်ာက္စၱိုင္မ်ားြႏရင့္
တင္းထက္တၱို႔ျဖင့္ ဖ႕ြဲ စည္းသည္။

ေျမသားထြဲတင္ သက္္ရၱိ၏အႂကင္းမ်ား၊ အညစ္အေၾကးမ်ားြႏရင့္

အဏုစၱိတ္သက္္ရၱိ တၱို႔ပါ္ရၱိသည္။
သက္္ရၱိ၏အႂကင္းမရ ေျမေ္း္္ရၱိပါသည္။
ေသးငယ္ေသာ သတဝါတၱို႔သည္လည္း ေနထၱိုင္ၾကပါသည္။ သြဲေျမ၏ေျမမႈန္မ်ားသည္
လုပ္ငန္း (၈.၁-က) ဒစေျမဟၱိုေျမ ႀကစးမားသည္။

ေန္ာအမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳးမရ (သၱို႔မဟုတ)္ ေပးထားေသာ ေျမနမူနာမ်ားကၱို

အျဖွဴေ္ာင္စာ္က္ေပၚတင္ ျဖန္႔ခ်၍ လက္ကုၱိင္မရန္ဘစလူးျဖင့္
ေသခ်ာစာၾကည့္ပါ။ ေတ႕္ရၱိခ်က္မ်ားကၱို ြႏၱိႈင္းယရဥ္ေဖာ္ျပပါ။

ေျမသား၏ေျမမႈန္ အ္ယ္အစားသည္ တစ္ခုြႏရင့္တစ္ခု မတူပါ။

သြဲေျမတင္ ေျမမႈန္မ်ားသည္ ႀကစးမားသည္။
္ႊံ႕ေစးေျမတင္ ေျမမႈန္မ်ားသည္ ေသးငယ္သည္။ ္ႊံ႕ေစးေျမ၏ေျမမႈန္မ်ားသည္
ဤအခ်က္မ်ားက စၱိုက္ပ်ၱိၳဳးေ္းအတက္ အေ္းပါလရပါသည္။ ေသးငယ္သည္။
လုပ္ငန္း (၈.၁-ခ) ေျမသား၏ ပါဝင္မႈ
၁ ေပးထားေသာ ေျမနမူနာကၱို အဝက်ယ္ပုလင္းထြဲ ထည့္ပါ။
၂ ေ္ကၱို ၃ ပံု ၂ ပံုခန္႔ထည့္ၿပစး အဖံုးပၱိတ္ကာ ခေလာက္ပါ။
၃ တစ္္က္ခန္႔ ၿငၱိမ္ေနပါေစ။ ေျမေ္း
၄ ဤနည္းအတၱိုင္း ေနာက္ေျမတစ္မ်ၱိၳဳးျဖင့္ စမ္းသပ္ၾကည့္ပါ။
ေမးခန္းမ်ား ေ္
(၁) စမ္းသပ္ခ်က္အား မရ်တေအာင္ မည္သုၱိ႔ျပၳဳလုပ္သနည္း။
္ႊံ႕ေစးေျမ
(၂) ထၱိပ္္ုးံ တင္ေျမေ္းကၱို ေတ႕္ျခင္း၏သေဘာကၱို္ရင္းပါ။
သြဲေျမ
(၃) ေျမြႏရစ္မ်ၱိၳဳးကၱို ြႏၱိႈင္းယရဥ္ပါ။

လုပ္ငန္း (၈.၁-ဂ) ေျမသားြႏရင့္ ေ္ထၱိန္းမႈ

၁ ေျမအနည္းငယ္ကၱို ေ္စစ္စကွဴထြဲထည့္ၿပစး ျခင္တယ္ခက္တင္တင္ပါ။
၂ ထုထည္တစ္ခု္ရၱိေ္ကၱို ကေတာ့ထြဲသၱို႔ေလာင္းထည့္ပါ။
၃ အခ်ၱိန္တစ္ခုအတင္း စစ္က်သည့္ေ္ပမာဏကၱို မရတ္သားပါ။
၄ ေနာက္ေျမတစ္မ်ၱိၳဳးကၱို စမ္းသပ္ပါ။
ေမးခန္းမ်ား
သြဲေျမသည္ေ္ထၱိန္းညံ့သည္။
(၁) စမ္းသပ္ခ်က္ြႏရစ္ခု၏ ကၱိန္းေသကၱိုေဖာ္ျပပါ။
(၂) ေတ႕္ရၱိခ်က္ကၱို ြႏၱိႈင္းယရဥ္ေဖာျ္ပပါ။

လယ္သမားတၱို႔က ေျမသားမ်ားကၱို ေ္ာစပ္ျခင္းျဖင့္ မန္းမံၾကသည္။

ေျမေ္းက ေ္ထၱိန္းေကာင္း၍ စၱိုက္ပ်ၱိၳဳးေျမတင္ ထည့္ေလ့္ရၱိသည္။

ေမးခန္းမ်ား

၁ သြဲေျမက အဘယ္ေၾကာင့္ ေ္ထၱိန္းည့ံသနည္း။ ္ရင္းျပပါ။ ္ႊံ႕ေျမသည္ေ္ထၱိန္းေကာင္းသည္။

၂ ေျမေ္းျဖစ္ေပၚပံုကၱို ္ရင္းျပပါ။

အဓၱိကအခ်က္
ေျမသားကၱို ေသးငယ္ေသာ ေက်ာက္မႈန္မ်ား၊ ေက်ာက္စၱိုင္မ်ားြႏရင့္ တင္းထက္တၱို႔ျဖင့္ ဖ႕ြဲ စည္းသည္။
ေျမသား၏ သြဲေျမြႏရင့္ ္ႊံ႕ေစးေျမ၏ ပါဝင္မႈသည္ ၎၏ဂုဏ္သတၱိကၱို ေျပာင္းလြဲေစသည္။
အခန္း (၈) ကမာၻေျမႀကစး ၅၂

၈.၂ တင္းထက္ြႏရင့္ ေက်ာက္မ်ား

ကမာၻေျမမ်က္ြႏရာျပင္ကၱို ေက်ာက္အလႊာျဖင့္ ဖံုးအုပ္ထားၿပစး အေပၚယံလာႊ ဟုေခၚသည္။

ေမးခန္းမ်ား

၁ ေက်ာက္မ်ားကၱို မည္သည့္ေန္ာမ်ားတင္ သင္ျမင္ဖူးသနည္း။ ေဖာ္ျပပါ။

ဘူမေ
ၱိ ဗဒပညာ္ရင္ မ်ားက ေက်ာက္အမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳးကၱို ေလ့လာၾကသည္။
ေက်ာက္မ်ားကၱို တင္းထက္ အမႈန္မ်ားျဖင့္ ဖ႕ြဲ စည္းထားသည္။
တင္းထက္္ၱိုသည္မရာ သဘာဝအတၱိုင္းျဖစ္သည့္ ဓာတုအမႈန္အမ်ၱိၳဳးအစား တစ္မ်ၱိၳဳးတည္းျဖင့္ ဖ႕ြဲ စည္း
ထားေသာ ပစၥည္းျဖစ္သည္။

ဖြဲလ္စ္ဖား ကယ္လ္စၱိုက္ လေခ်း သလင္း

ခေနာက္စၱိမ္း နစလာ ပတျမား ေင

ေက်ာက္တခ်ၱိၳဳ႕တင္ တင္းထက္ပုေ
ံ ္ာင္ခြဲ မ်ားကၱို အ္ယ္အမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳးြႏရင့္ ေတ႕္သည္။
ြႏရမ္းဖတ္ေက်ာက္ တင္းထက္ ၃ မ်ၱိၳဳးျဖင့္ ဖ႕ြဲ စည္းထားေသာ ေက်ာက္တစ္မ်ၱိၳဳးျဖစ္သည္။
ပါဝင္ေသာ တင္းထက္ ၃ မ်ၱိၳဳးမရာ သလင္း၊ ဖြဲလ္စဖား ြႏရင့္ လေခ်း တၱို႔ျဖစ္ၾကသည္။

လုပ္ငန္း (၈.၂) တင္းထက္အမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳးကၱိုေလ့လာျခင္း

၁ ေပးထားေသာ ေက်ာက္ြႏရင့္တင္းထက္မ်ားကၱို လက္ကၱိုင္မရန္ဘစလူးျဖင့္ ၾကည့္႐ႈေလ့လာပါ။
၂ ၎တၱို႔၏ ပံုသဏၭာန္၊ အေ္ာင္၊ မ်က္ြႏရာျပင္ စသည့္ ဝၱိေသသလကၡမ်ားကၱို ေဖာ္ျပပါ။
၃ ေပးထားေသာ ေက်ာက္ြႏရင့္တင္းထက္အမည္မ်ားကၱို အင္တာနက္အသံုးျပၳဳ၍ ္ရာေဖပါ။

ေမးခန္းမ်ား

၂ တင္းထက္ြႏရင့္ ေက်ာက္၏ ကာျခားခ်က္ကၱို ေဖာ္ျပပါ။

၃ ဖန္သည္ တင္းထက္ဟုတ္ပါသလား။ ္ရင္းျပပါ။

အဓၱိကအခ်က္
ကမာၻေျမမ်က္ြႏရာျပင္ကၱို ေက်ာက္မ်ားျဖင့္ ဖံုးအုပ္ထားသည္။
ေက်ာက္မ်ားကၱို တင္းထက္ျဖင့္ ျပၳဳလုပ္ထားသည္။
တင္းထက္္ၱိုသည္မရာ သဘာဝအတၱိုင္းျဖစ္သည့္ ဓာတုအမႈန္အမ်ၱိၳဳးအစား တစ္မ်ၱိၳဳးတည္းျဖင့္ ဖ႕ြဲ စည္း
ထားေသာ ပစၥည္းျဖစ္သည္။
၅၃ အခန္း (၈) ကမာၻေျမႀကစး

၈.၃ မစးသင့္ေက်ာက္
ေက်ာက္မ်ားျဖစ္ေပၚပံုကၱို အေျခခံ၍ အမ်ၱိၳဳးအစား ၃ မ်ၱိၳဳးခြဲျခားသည္။ ၎သင္ခန္းစာတင္ ကမာၻ႔အတင္းပၱိုင္း္ရၱိ
အ္ည္ေပ်ာ္ၿပစးေသာ အ္ာမ်ားမရျဖစ္ေပၚေသာ ေက်ာက္အမ်ၱိၳဳးအစားကၱို ေလ့လာၾကမည္။

ြႏရမ္းဖတ္ေက်ာက္သည္ ကမာၻ႕အတင္း ဘေ္ာ့သည္ ကမာၻ႔မ်က္ြႏရာျပင္

အတ္စစဒစယံသည္ ေက်ာက္္ည္ပူမ်ား
ပၱိုင္း္ရၱိ ေက်ာက္္ည္ပူမ်ား ေအးခြဲ္ာမရ အနစးအနား္ရၱိ ေက်ာက္္ည္ပူမ်ား
လ်င္ျမန္စာေအးခြဲ္ာမရ ျဖစ္ေပၚသည္
ျဖစ္ေပၚသည္ ေအးခြဲ္ာမရ ျဖစ္ေပၚသည္

မစးသင့္ေက်ာက္ျဖစ္ေပၚပံု
ကမာၻ႔အေပၚယံလႊာကၱို ေက်ာက္စၱိုင္၊ေက်ာက္ခမ
ြဲ ်ားျဖင့္ ဖ႕ြဲ စည္းထားသည္။
ကမာၻ႔အတင္းပၱိုင္းသည္ အလန္ပူျပင္းသျဖင့္ ေက်ာက္မ်ားအ္ည္ေပ်ာ္ၿပစး ေက်ာက္္ည္ပူ ျဖစ္ေပၚသည္။
ေက်ာက္္ည္ပူမ်ား ေအးခြဲေသာအခါ ေက်ာက္အစၱိုင္အခြဲ ္္ရၱိသည္။ ၎ကၱို မစးသင့္ေက်ာက္ ဟုေခၚသည္။

မစးသင့္ေက်ာက္ကျြဲ ပားပံု
ေက်ာက္္ည္ပူ၏ ေအးခြဲမႈသည္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေက်ာက္အမ်ၱိၳဳးအစားေပၚ သက္ေ္ာက္မႈ္ရၱိသည္။
ကမာၻ႔အတင္းပၱိုင္းတင္ ပူျပင္းလရသျဖင့္ ေြႏရးေကးစာေအးခြဲသည္။ ပံုေ္ာင္ခြဲမ်ား ျဖစ္ေပၚ္န္ အခ်ၱိန္
လံုေလာက္သျဖင့္ ဤေက်ာက္မ်ၱိၳဳးတင္ ႀကစးမားေသာ ပံုေ္ာင္ခြဲမ်ား ပါ္ရၱိတတ္သည္။
ကမာၻ႔မ်က္ြႏရာျပင္အနစးတင္ ပၱိုမၱိုလ်င္စာ ေအးခြဲသျဖင့္ ေသးငယ္ေသာ ပံုေ္ာင္ခြဲမ်ားသာ ပါတတ္သည္။
ကမာၻ႔မ်က္ြႏရာျပင္ေပၚသၱို႔ ေက်ာက္္ည္ပူမ်ား ထက္္ရၱိေသာအခါ အလန္လ်င္ျမန္စာ ေအးခြဲပါသည္။
ကမာၻ႔မ်က္ြႏရာျပင္ေပၚသၱို႔ ေက်ာက္္ည္ပူမ်ားသည္ ေခ်ာ္္ည္ အျဖစ္ မစးေတာင္မ်ားမရ ထက္္ရၱိပါသည္။

ေခ်ာ္္ည္ (အခြဲ) ေခ်ာ္္ည္ (အ္ည္)

ျပာ

ေမးခန္းမ်ား

၁ ပံုတင္ေဖာ္ျပထားေသာ ေက်ာက္မ်ားအနက္ မည္သည္က ေအးခြဲမႈ အေြႏရး္ံုးျဖစ္သနည္း။

ေက်ာက္မ်ားကၱို ၾကည့္ျခင္းျဖင့္ မည္သၱို႔သၱိြႏၱိုင္သနည္း။
၂ အတ္စစဒစယံြႏရင့္ ပန္းမစ္တၱို႔တင္ ပံုေ္ာင္ခြဲ မပါ္ရၱိပါ။ မည္သၱို႔ျဖစ္ေပၚလာသည္ဟု ္ၱိုြႏၱိုင္သနည္း။
၃ ကမာၻ႔အတင္းပၱိုင္းတင္ အဘယ္ေၾကာင့္ေအးခြဲ္န္ ၾကာျမင့္သနည္း။
၄ ေက်ာက္္ည္ပူမ်ားသည္ ကမာၻ႔မ်က္ြႏရာျပင္ေပၚသၱို႔ မည္သၱို႔ေ္ာက္္ရၱိၾကသနည္း။

အဓၱိကအခ်က္
မစးသင့္ေက်ာက္မ်ားသည္ ေက်ာက္္ည္ပူမ်ားမရ ျဖစ္ေပၚသည္။
ေက်ာက္္ည္ပူမ်ား ေြႏရးေကးစာ ေအးခြဲလရ်င္ ျဖစ္ေပၚေသာ ပံုေ္ာင္ခြဲသည္ ႀကစးမားသည္။
ေက်ာက္္ည္ပူမ်ား လ်င္ျမန္စာ ေအးခြဲလရ်င္ ျဖစ္ေပၚေသာ ပံုေ္ာင္ခြဲသည္ ေသးငယ္သည္။
အခန္း (၈) ကမာၻေျမႀကစး ၅၄

၈.၄ အနည္က်ေက်ာက္

ေျမမႈန၊္ သြဲမန
ႈ မ
္ ်ားအား ေ္၊ေလျဖင့္
ပင္လယ္သ႔ၱို သယ္ေ္ာင္သည္။

ပင္လယ္ေအာက္သ႔ၱို
အနည္ထၱိုငသ
္ ည္။ သက္္ရၱိမ်ား
ေသ္ံုးသည္။

အခ်ၱိန္ၾကာျမင့္ေသာ္ အနည္မ်ား ထပ္ထပ္ဖ႔သ

ၱို ည္။

ေအာက္္ုးံ အလႊာသည္ အဥစး္ံုးျဖစ္သည္။

ေျမမႈန္၊သြဲမႈန္၊ေသးငယ္ေသာေက်ာက္စၱိုင္မ်ား စသည့္အနည္မ်ားကၱို ျမစ္၊ေခ်ာင္းမ်ားမရျဖစ္ေစ၊ ေလတၱိုက္

ျခင္းမရျဖစ္ေစ ပင္လယ္သၱို႔ေ္ာက္္ရၱိသည္။
ယင္းအနည္မ်ားသည္ ပင္လယ္ကမ္းျပင္တင္ အလႊာမ်ားအျဖစ္ စုပုက
ံ ာအနည္ထၱိုင္သည္။
အနည္အသစ္မ်ား၏ဖၱိအားေၾကာင့္ ေအာက္ေျခ္ရၱိအနည္မ်ား၏ အမႈန္မ်ားကအခ်င္းခ်င္း ပူးကပ္လာၿပစး
သၱိပ္သည္းလာကာ အနည္က်ေက်ာက္ မ်ားျဖစ္ေပၚသည္။
အနည္က်ေက်ာက္မ်ား၏ အမႈန္မ်ားၾကားတင္ ေန္ာလတ္မ်ား္ရၱိတတ္၍ ၎တၱို႔သည္ ပေယာင္းသည္။
္ယ္ေစ့အၾကားမရတစ္္င့္ ေက်ာက္ခြဲအတင္းသၱို႔ ေ္မ်ားစၱိမ့္ဝင္ြႏၱိုင္သည္။
သက္္ရၱိအႂကင္းမ်ားက တစ္ခါတ္ံ အနည္လႊာမ်ားၾကားတင္ ပါ္ရၱိတတ္သည္။ ဤသၱို႔ျဖင့္ ေက်ာက္ျဖစ္
႐ုပႂ္ ကင္း ျဖစ္ေပၚသည္။

မစးသင့္ေက်ာက္္ရၱိ ပံုေ္ာင္ခြဲ အနည္က်ေက်ာက္္ရၱိ ္ယ္ေစ့

တစ္ခုြႏရင့္တစ္ခုၾကားတင္ တစ္ခုြႏရင့္တစ္ခုၾကားတင္
ေန္ာလတ္မ္ရၱိပါ။ ေန္ာလတ္္ရၱိသည္။
ေမးခန္းမ်ား သြဲေက်ာက္သည္ သြဲမႈန္မ်ား ဖၱိသၱိပ္
၁ အနည္က်ေက်ာက္၏ ဝၱိေသသလကၡဏာမ်ားကၱို ေဖာ္ျပပါ။ ျခင္းမရျဖစ္ေပၚလာသည္။
၂ အနည္က်ေက်ာက္သည္ အဘယ္ေၾကာင့္ ပေယာင္းသနည္း။
၃ ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကင္းကၱို မစးသင့္ေက်ာက္တင္ ဘယ္ေတာ့မရ်
ေတ႕႐ၱိရ္မည္မဟုတ္ပါ။ ္ရင္းျပပါ။
၄ အနည္မ်ား ပင္လယ္သၱို႔ မည္သၱို႔ေ္ာက္္ရၱိသနည္း။
၅ စ္စ္ေက်ာက္သည္ အနည္က်ေက်ာက္တစ္မ်ၱိၳဳးျဖစ္သည္။
၎၏ျဖစ္ေပၚပံုကၱို ေဖာ္ျပပါ။

အဓၱိကအခ်က္
အနည္က်ေက်ာက္သည္ အနည္မ်ားစုစည္း္ာမရ ျဖစ္ေပၚသည္။
အနည္က်ေက်ာက္သည္ အလႊာလၱိုက္ျဖစ္သည္။ ထံုးေက်ာက္သည္ ခ္ုခံစသည့္
အနည္က်ေက်ာက္တင္ ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကင္း ပါ္ရၱိတတ္သည္။ ကယ္္စယမ္ကာဗန္နၱိတ္ပါေသာ

အနည္က်ေက်ာက္သည္ ပေယာင္းသည္။ သက္္ရၱိအပၱိုၱိင္းအစမ်ားမရျဖစ္ေပၚ

သည္။ အျဖွဴေ္ာင္္ရၱိသည္။
၅၅ အခန္း (၈) ကမာၻေျမႀကစး

၈.၅ အသင္ေျပာင္းေက်ာက္
ေက်ာက္မ်ားသည္ မာေၾကာခၱိုင္ခံ့လရသျဖင့္ ၎တၱို႔ကၱိုဖၱိသၱိပ္ြႏၱိုင္သည္ဟု ္ၱိုလရ်င္မယံုြႏၱိုင္စ္ာပင္။

ထံုးေက်ာက္တင္ ္ယ္ေစ့မ်ားကၱို ေက်ာက္ဒၱိုးတင္ ေန္ာလတ္မပါ္ရၱိပါ။

ေသခ်ာစာေတ႕ျမင္္သည္။

သြဲေက်ာက္သည္ သြဲမႈန္မ်ားမရ ျဖစ္ေပၚသည္။ သလင္းေက်ာက္သည္ သြဲေက်ာက္မရ ျဖစ္ေပၚသည္

ကမာၻ႕အတင္းပၱိုင္းသၱို႔ ေ္ာက္ေလေလ အပူခ်ၱိန္ျမင့္ေလေလျဖစ္ၿပစး ဖၱိအားမ်ားေလေလျဖစ္သည္။

ျမင့္မားေသာအပူခ်ၱိန္ြႏရင့္ ဖၱိအားေၾကာင့္ ေက်ာက္မ်ား ေျပာင္းလြဲသားၾကသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္
၎တၱို႔အတင္း္ရၱိ ္ယ္ေစ့မ်ားကၱို ဖၱိသၱိပ္ၿပစး မာေၾကာေစသည္။
ဤနည္းျဖင့္ျဖစ္ေပၚေသာ ေက်ာက္မ်ားကၱို အသင္ေျပာင္းေက်ာက္ ဟုေခၚသည္။

ေမးခန္းမ်ား

၁ ထံုးေက်ာက္ြႏရင့္ ေက်ာက္ဒၱိုးတၱို႔ ြႏရစ္မ်ၱိၳဳးစလံုးသည္ ကယ္္စယမ္ကာဗန္နၱိတ္ျဖင့္ ဖ႕ြဲ စည္းထားသည္။

သၱို႔ေသာ္၎တၱို႔တင္ မတူညစေသာ ဂုဏ္သတၱိမ်ား ပၱိုင္္ုၱိင္ၾကသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။
၂ သလင္းေက်ာက္ မည္သၱို႔ျဖစ္ေပၚလာသနည္း။

အသင္ေျပာင္းေက်ာက္မ်ားသည္ အၿမြဲတေစကမာၻ႕အတင္းနက္ပၱိုင္းတင္ ျဖစ္ေပၚသည္မဟုတ္ပါ။

ကမာၻ႕မ်က္ြႏရာျပင္တင္ ေခ်ာ္္ည္စစး္င္း္ာအနား္ရၱိ ေက်ာက္တ႔သ
ၱို ည္ ၎၏အပူခ်ၱိန္ေၾကာင့္ ေျပာင္းလြဲ
တတ္ပါသည္။
ကမာၻ႕မ်က္ြႏရာျပင္လႈပ္္ရားမႈေၾကာင့္လည္း ေက်ာက္မ်ားေျပာင္းလြဲတတ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ငလ်င္
လႈပ္ခတ္ျခင္းေၾကာင့္ ေက်ာက္မ်ားက်ၱိၳဳးပြဲ့ၿပစး ဖၱိညႇပ္ခံ္တတ္ပါသည္။

စလၱိဒ္ေက်ာက္ နၱိက္စ္

အဓၱိကအခ်က္
အသင္ေျပာင္းေက်ာက္သည္ အပူြႏရင့္ဖၱိအားေၾကာင့္ တျခားေက်ာက္မ်ားမရ ေျပာင္းလြဲျဖစ္ေပၚသည္။
အသင္ေျပာင္းေက်ာက္သည္ မူ္င္းေက်ာက္မ်ားထက္ ပၱိုမၱိုမာေၾကာေလ့္ရၱိသည္။
အခန္း (၈) ကမာၻေျမႀကစး ၅၆

၈.၆ ေက်ာက္ေၾကမျခင္း
ေက်ာက္တၱို႔သည္ အၿမြဲတတည္တည္း ္ရၱိေနမည္မဟုတ္ပါ။ မၱိုးဒဏ္၊ ေလဒဏ္၊ အပူခ်ၱိန္ စသည္တၱို႔ေၾကာင့္
ျဖည္းညင္းစာ ႐ုၱိယင္းပ်က္စစးသည္။ ဤသည္ကၱို ေက်ာက္ေၾကမျခင္း ဟုေခၚသည္။

ဓာတုေၾကမျခင္း
မၱိုးေ္သည္ အက္စစ္ဂုဏ္ အနည္းငယ္္ရၱိသည္။
ထံုးေက်ာက္ြႏရင့္ အက္စစ္ ေပါင္းစပ္ေသာအခါ ကာဗန္
ဒၱိုင္ေအာက္္ၱိုဒ္ ဓာတ္ေင႕ထက္္ရၱိသည္။
မၱိုးေ္အက္စစ္သည္ အားေပ်ာ့သျဖင့္ ေက်ာက္တံုး၏
႐ၱိုယင္းမႈသည္ အခ်ၱိန္ၾကာမရ သၱိသာထင္္ရားသည္။

လုပ္ငန္း (၈.၆) ေက်ာက္တံုးြႏရင့္ အက္စစ္

ေပးထားေသာေက်ာက္အမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳးကၱို ဖန္ပန္းကန္ျပားေပၚသၱို႔တင္ပါ။ အက္စစ္ကၱိုအနည္းငယ္စစအစက္ခ်ပါ။
ေတ႕္ရၱိခ်က္ကၱိုမရတ္သားပါ။ မည္သည္တၱို႔က ထၱိခၱိုက္ၿပစး မည္သည္တၱို႔က မထၱိခၱိုက္သနည္း။

႐ူပေၾကမျခင္း
ေက်ာက္ခြဲ၏ ပက္ၾကားအက္ေန္ာမ်ားထြဲသၱို႔ ေ္ဝင္ၿပစး
ေအးခြဲေသာအခါ ေ္ခြဲကပၱိုပသျဖင့္ အက္ေၾကာင္းမ်ား
ပၱိုမၱိုႀကစးမားလာသည္။ ေ္ခြဲအ္ည္ေပ်ာ္ေသာအခါ ပၱိုမၱို
ႀကစးမားေသာ အက္ကက
ြဲ ်န္္စ္ခြဲ့သည္။ အခ်ၱိန္ၾကာျမင့္
ေသာအခါ က်ၱိၳဳးပြဲ့သားြႏၱိုင္သည္။
ေန၏အပူ္ရၱိန္ေၾကာင့္ ေက်ာက္မ်ားပလာတတ္သည္။
ညအခါ အပူေလ်ာ့ခ်ၱိန္တင္ ျပန္႐ံႈ႕က်သားသည္။ ဤသၱို႔
ခဏခဏျဖစ္လရ်င္ ေက်ာက္က်ၱိၳဳးပြဲ့သားြႏၱိုင္သည္။
ေလတၱိုက္ျခင္းသည္ ေက်ာက္ကၱိုထၱိခၱိုက္ြႏၱိုင္သည္။
စစး္င္းေသာေ္သည္ ေက်ာက္မ်က္ြႏရာျပင္မ်ားကၱို
ေခ်ာမတ္ေစပါသည္။

ဇစဝေၾကမျခင္း
အပင္မ်ားက ေက်ာက္၏ပက္ၾကားအက္ေန္ာတင္ ေပါက္ပား၍
ႀကစးထားျခင္းျဖင့္ ေက်ာက္ကၱိုက်ၱိၳဳးပြဲ့ေစတတ္သည္။
ႀကစးမားေသာ သတဝါမ်ား၏ နင္းေျခမႈေၾကာင့္ ေက်ာက္မ်ား
ပ်က္စစးတတ္ပါသည္။

ေမးခန္းမ်ား

၁ ဓာတုေၾကမျခင္း္ၱိုသည္မရာ အဘယ္နည္း။
၂ ဓာတုေၾကမျခင္း ျဖစ္ေစေသာ ဥပမာတစ္ခုကၱို ေဖာ္ျပပါ။
၃ ေ္ခြဲျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ႐ူပေၾကမျခင္းကၱို ္ရင္းျပပါ။
၄ ဇစဝေၾကမျခင္း၏ ဥပမာတစ္ခုကၱို ေဖာ္ျပပါ။

အဓၱိကအခ်က္
ေက်ာက္မ်ားသည္ ေက်ာက္ေၾကမျခင္းေၾကာင့္ ယၱိုယင္းပ်က္စစးၾကသည္။
မၱိုးေ္၏အက္စစ္ေၾကာင့္ ဓာတုေၾကမျခင္း ျဖစ္သည္။
ေ္ခြဲျခင္း၊ အပူခ်ၱိန္၊ ေလတၱိုက္ျခင္းြႏရင့္ ေ္စစးတၱို႔ေၾကာင့္ ႐ူပေၾကမျခင္း ျဖစ္သည္။
အပင္ြႏရင့သ
္ တဝါတၱို႔ေၾကာင့္ ဇစဝေၾကမျခင္း ျဖစ္သည္။
၅၇ အခန္း (၈) ကမာၻေျမႀကစး

၈.၇ တၱိက
ု စ
္ ားျခင္းြႏရင့္ သယ္ပ႔ျၱို ခင္း
ေက်ာက္ေၾကမျခင္းေၾကာင့္ က်ၱိၳဳးပြဲ့သားေသာေက်ာက္မ်ားသည္ ေက်ာက္အစအနမ်ားျဖစ္ေပၚသည္။ ၎တၱို႔ကၱို
ျဖစ္ေပၚ္ာေန္ာမရ တျခားေန္ာသၱို႔ နည္းအမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳးျဖင့္ သယ္ပၱို႔ၾကသည္။

ဤသၱို႔ျဖစ္ေပၚျခင္းကၱို တၱိက
ု စ
္ ားျခင္း ဟုေခၚသည္။ ကမာၻ႕္အ
ြဲ ား၊ ေလ၊ ေ္ စသည္တုၱိ႔ေၾကာင့္ ေက်ာက္
မ်ားတၱိုက္စားျခင္း ခံ္ပါသည္။

ေတာင္ေစာင္း္ရၱိ ေခ်ာင္းတၱိ႔တ
ု င္ ေျမျပန္႔ပၱိုင္းသၱိ႔ု ေ္ာက္္ရၱိေသာအခါ ျမစ္၊ ေခ်ာင္းျဖင့္ ပါလာေသာ သြဲ၊ ္ံ႕ႊ
ေ္စစးသန္၍ ေက်ာက္အစအနမ်ား ေက်ာက္အစအနမ်ား စတင္အနည္ တၱိ႔က
ု ပင္လယ္အနားေ္ာက္ေသာ္
သယ္ေ္ာင္သည္။ ႀကစးမားေသာ ထၱိုငသ
္ ည္။ အနည္ထၱိုငသ
္ ည္။
ေက်ာက္စၱိုငမ
္ ်ား ထား္စ္ခသ
ြဲ့ ည္

ျမစ္၊ ေခ်ာင္း ေန္ာအမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳးတင္ အနည္ထၱိုင္ပံုကၱို ျပထားသည္။

ေက်ာက္မ်ားေ္႕လ်ားျခင္း
ျဖစ္ေပၚေသာေက်ာက္အစအနမ်ားအား ္င္ေျခေလရ်ာတစ္ေလရ်ာက္ မၱိုးေ္၊ ေလ စသည္တၱို႔က
ေ္႕လ်ားေစၿပစး ျမစ္၊ ေခ်ာင္းစစသၱို႔ေ္ာက္ေသာအခါ ႀကစးမားေသာေက်ာက္အပၱိုင္းအစမ်ားက
က်န္္စ္ခြဲ့သည္။ ေသးငယ္ေသာေက်ာက္အပၱိုင္းအစမ်ားသာ သယ္ေ္ာင္ျခင္းခံ္သည္။
ျမစ္၊ ေခ်ာင္း၏စစး္င္းမႈသည္ ္င္ေျခေလရ်ာေပၚမူတည္သည္။ ေလရ်ာေစာင္းမတ္ေလေလ ေ္စစးသန္
ေလေလျဖစ္၍ ေက်ာက္တံုးမ်ားကၱိုပါ သယ္ေ္ာင္ြႏၱိုင္သည္။
ေလရ်ာေစာင္းတၱိမ္လာေသာအခါ ေ္စစးေြႏရးသားၿပစး ေက်ာက္အစအနမ်ား စတင္နစ္ျမၳဳပ္ၾကသည္။
ဤသည္ကၱို အနည္ထင
ၱို ျ္ ခင္း ဟုေခၚသည္။
လုပ္ငန္း (၈.၇-က) တစ္လႊာၿပစးတစ္လႊာ လုပ္ငန္း (၈.၇-ခ) တၱိုက္စားျခင္းသ႐ုပ္ျပ
၁ ဘစကာခက္ထသ
ြဲ ၱို႔ ေက်ာက္မ်ားြႏရင့ေ
္ ္ ထည့္ပါ။ ၁ ္င္ေျခေလရ်ာတစ္ခုျပၳဳလုပ္ပါ။ (သစ္သား၊
၂ ဖန္ေခ်ာင္း္ရည္ျဖင့္ ေမႊေနာက္ပါ။ ေ္ပၱိုက္ စသည္တၱို႔ အသံုးျပၳဳြႏၱို္င္သည္။)
၃ ေမႊျခင္းကၱို္ပ္တန္႔ၿပစး ေခတၿငၱိမ္ေနပါေစ။ ၂ ္င္ေျခေလရ်ာထၱိပ္တင္ ေက်ာက္မ်ားကၱို
ေမးခန္းမ်ား စုပံုထားၿပစး ေ္ေလာင္းခ်ပါ။
(၁) ေတ႕္ရၱိခ်က္မ်ားကၱို ေဖာ္ျပပါ။ ၃ ေတ႕္ရၱိခ်က္မ်ားကၱို ေဖာ္ျပပါ။
(၂) အနည္၏သင္ျပင္ မည္သၱို႔္ရၱိသနည္း။ ၄ ေလရ်ာေစာင္းအမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳးျဖင့္ စမ္းစစ္ပါ။

ေက်ာက္အစအန စတင္ျဖစ္ေပၚခ်ၱိန္တင္ အခၽန္အတက္မ်ား ပါ္ရၱိသည္။ တၱိုက္စားခံ္ခ်ၱိန္ အခ်င္းခ်င္း

ပတ္တၱိုက္မႈေၾကာင့္ မ်က္ြႏရာျပင္မ်ား ေခ်ာမတ္လာသည္။
တစ္ခါတ္ံတင္ သြဲြႏရင့္ေလ ေ္ာစပ္ၿပစး သြဲလႊင့္ျခင္းေၾကာင့္ ပတ္တၱိုက္ျခင္းျဖစ္တတ္သည္။
ေမးခန္းမ်ား
၁ ေက်ာက္အစအနမ်ား မည္သၱို႔ျဖစ္ေပၚသနည္း။ မည္သၱို႔တၱိုက္စားခံ္သနည္း။
၂ တခ်ၱိၳဳ႕ေက်ာက္အစအနမ်ားကၱို တျခားဟာေတထက္ ေဝးလံေအာင္သယ္ေ္ာင္ျခင္းကၱို ္ရင္းျပပါ။
၃ ြႏရစ္ခ်စစုပုေ
ံ သာ အနည္တင္ ေ္ရးဥစးပၱိုင္းက မည္သည့္အလႊာတင္ ္ရၱိသနည္း။ ္ရင္းျပပါ။

အဓၱိကအခ်က္
ေက်ာက္အစအနမ်ားကၱို ကမာၻ႕္အ
ြဲ ား၊ ေလ၊ ေ္ စသည္တုၱိ႔က ေ္႕လ်ားေစသည္။
ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားက ေက်ာက္အစအနမ်ားကၱို ပင္လယ္သၱို႔ သယ္ေ္ာင္သည္။
အခန္း (၈) ကမာၻေျမႀကစး ၅၈

၈.၈ ေက်ာက္ျဖစ္႐ပ
ု ႂ္ ကင္းမ်ား
သက္္ရၱိမ်ားေသေၾကသားေသာအခါ ေက်ာက္တံုး၏အစၱိတ္အပၱိုင္းအျဖစ္သၱို႔ ေျပာင္းလြဲတတ္သည္။

ေသေၾကၿပစးသက္္သ
ရၱိ ည္ တျဖည္းျဖည္းပုပသ
္ းၱို ၿပစး တင္းထက္မရ သက္္ရၱိ၏ တစ္ခါတ္ံ၌ ကမာၻေျမႀကစး
ေျမထြဲတင္နစ္ျမၳဳပသ
္ ည္။ ေျမထြဲ္တ
ရၱိ င္းထက္မ်ား ပံုသဏၭာန္္ရၱိေသာ မ်က္ြႏရာျပင္သ႔ၱို ေ္ာက္္ရၱိ
သက္္ရၱိထသ
ြဲ ႔စ
ၱို ၱိမ့ဝ
္ င္သည္။ ေက်ာက္ျဖစ္ေပၚသည္။ တတ္ပါသည္။

ဒၱိုင္ြႏၱိုေ္ာေျခ္ာ ဤထံုးေက်ာက္တင္ ပင္လယ္ေန ဤေက်ာက္မစးေသးထြဲတင္

(U.S. Arizona) သတဝါတစ္မ်ၱိၳဳးကၱို ေတ႕ျမင္္သည္။ ဖန္းပင္ကၱို ေတ႕ျမင္္သည္။
မ်ားေသာအားျဖင့္ သက္္ရၱိမ်ားေသၿပစးေသာအခါ ပုပ္သၱိုးပ်က္စစးသားၾကသည္။ တစ္ခါတ္ံတင္ သက္္ရၱိ
႐ုပ္ႂကင္းမ်ားက ေက်ာက္တံုးအျဖစ္သၱို႔ ေျပာင္းလြဲသားၾကၿပစး ေက်ာက္ျဖစ္႐ပ
ု ႂ္ ကင္း ္္ရၱိတတ္သည္။
ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကင္းသည္ ေက်ာက္၏ျဖစ္ေပၚပံုကၱို သၱိေစပါသည္။ ထံုးေက်ာက္တင္ ပင္လယ္ေန
သတဝါမ်ားြႏရင့္ အပင္မ်ားေတ႕္သျဖင့္ ၎သည္ပင္လယ္ထတ
ြဲ င္ ျဖစ္ေပၚသည္ဟု ္ၱိုြႏၱိုင္သည္။
လန္ခြဲ့ေသာြႏရစ္မ်ားစာက ္ရၱိခြဲ့ေသာသက္္ရၱိမ်ားကၱို သၱိေစပါသည္။ တခ်ၱိၳဳ႕မရာယခုေခတ္ သက္္ရၱိမ်ားြႏရင့္
္င္တူသည္။ တခ်ၱိၳဳ႕ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကင္းတင္ ယခုေခတ္၌မေတ႕္ေတာ့ေသာ ထူးစမ္းသည့္သက္္ရၱိ
မ်ားကၱိုလည္း ေတ႕္ပါသည္။
ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကင္းသည္ အနည္က်ေက်ာက္တင္ ျဖစ္သျဖင့္
အတင္းေ္ာက္ေလေလ ပၱို၍အသက္ႀကစးေလေလျဖစ္သည္။
တစ္ခါတ္ံတင္ အတင္းနက္္ရၱိ ေက်ာက္တင္႐ုပ္ႂကင္းပါေသာ္လည္း
အေပၚပၱိုင္း္ရၱိ ေက်ာက္တင္ ၎ြႏရင့္တူေသာ ႐ုပ္ႂကင္းမပါ္ရၱိေတာ့ပါ။

လုပ္ငန္း (၈.၈) ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကင္းမရတ္တမ္း

သက္္ရၱိအုပ္စုတစ္စုကၱို ေ္းခ်ယ္ၿပစး ေအာက္ပါတၱို႔ကၱို စူးစမ္း္ရာေဖပါ။
ဘယ္အခ်ၱိန္က စေပၚခြဲ့သနည္း။ ထၱိုကာလ၌ ကမာၻ၏အေျခအေန
မည္သၱို႔္ရၱိသည္ ထင္သနည္း။
ယခုေတ႕္ေသးသလား။
တယ္႐ၱိုေ္ာ ႐ုပ္ၾကင္း
ြႏရစ္ကာလၾကာေသာ္ မည္သၱို႔အေျပာင္းအလြဲမ်ား ္ရၱိသနည္း။

ေမးခန္းမ်ား
၁ ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကင္းေၾကာင့္ မည္သည္တၱို႔ကၱို သၱိ္ရၱိ္သနည္း။
၂ ေက်ာက္မစးေသးက ပင္လယ္ထြဲတင္ မျဖစ္ခြဲ့ေၾကာင္း မည္သၱို႔သၱိ္ရၱိ္ေၾကာင္း ္ရင္းျပပါ။
၃ ယခုမ်က္ေမရာက္တင္ တယ္႐ၱိုေ္ာြႏရင့္ တူေသာ သက္္ရၱိမ်ား ္ရၱိပါသလား။

အဓၱိကအခ်က္
ေသၿပစးသက္္ရၱိမ်ားက ေက်ာက္အျဖစ္ေျပာင္းလြဲၿပစး ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကင္း ျဖစ္ေပၚသည္။
ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကင္းက ေက်ာက္ြႏရင့္ ေ္ရးယခင္က သက္္ရၱိမ်ားအေၾကာင္း သၱိေစသည္။
သက္္ရၱိအမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳး၏ ြႏရစ္ကာလအၾကာ အေျပာင္းအလြဲကၱို ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကင္းမရတ္တမ္းမရ သၱိ္သည္။
၅၉ အခန္း (၈) ကမာၻေျမႀကစး

၈.၉ ကမာၻေျမႀကစး၏ တည္ေ္ာက္ပုံ

ကမာၻေျမႀကစးြႏရင့္ ပတ္သက္၍ သၱိၿပစးသား အေၾကာင္းအ္ာမ်ား

အေပၚယံလႊာ ဘူမၱိေဗဒပညာ္ရင္မ်ားက ကမာၻ၏အတင္း

အလယ္လႊာ တည္ေ္ာက္ပံုကၱို ေလ့လာၿပစးျဖစ္သည္။

ကမာၻ႔အေပၚယံလာႊ သည္ ေက်ာက္စၱိုင္
ဗဟၱို (အ္ည္)
ျဖစ္ၿပစး ေအာက္ဘက္တင္ အလယ္လာႊ
ဗဟၱို (အခြဲ)
္ရၱိသည္။ ၎သည္အ္ည္ေပ်ာ္ေနသည္။
ကမာၻဗ
႔ ဟၱိသ
ု ည္ သံြႏရင့္နစကယ္တၱို႔ျဖင့္
ဖ႕ြဲ စည္းထားၿပစး အျပင္ပၱိုင္းသည္ အ္ည္
ျဖစ္ၿပစး အတင္းပၱိုင္းသည္ အခြဲျဖစ္သည္။

ကမာၻေျမႀကစးြႏရင့္ ပတ္သက္ေသာ ယူ္ခ်က္မ်ား

လန္ခြဲ့ေသာ ြႏရစ္ ၂၂၅ သၱိန္း လန္ခြဲ့ေသာ ြႏရစ္ ၁၅ဝ သၱိန္း လန္ခြဲ့ေသာ ြႏရစ္ ၆၅ သၱိန္း မ်က္ေမရာက္ကာလ

၁၉၁၂ ခုြႏရစ္တင္ ဂ်ာမန္သၱိပၸံပညာ္ရင္ အြဲလ္ဖ္က္ဝကနာသည္ ကမာၻေျမႀကစးဟာ လန္ခြဲ့ေသာြႏရစ္သၱိန္း

ေပါင္းမ်ားစာက ကုန္းေျမမ်ားသည္ ႀကစးမားေသာတၱိုက္ႀကစး တစ္ခုအေနအျဖစ္္ရၱိခြဲ့ၿပစး ကာလၾကာေသာ္
တျဖည္းျဖည္း ကြဲထက္သားၾကသည္ဟု ္ၱိုပါသည္။ ဤသည္ကၱို တၱိက
ု မ
္ ်ားခခ
ြဲ ာျခင္း ဟုေခၚသည္။
ဤယူ္ခ်က္အတက္ သက္ေသမ်ားမရာ ေအာက္ပါအတၱိုင္းျဖစ္ၾကသည္။
တၱိုက္ႀကစးမ်ားကၱို တစ္ခုြႏရင့္တစ္ခု ္က္လၱိုက္ပါက အံဝင္ကင္က်ျဖစ္သည္။
တၱိုက္တစ္ခုြႏရင့္တစ္ခု္က္္ာ ေန္ာ္ရၱိေက်ာက္မ်ားသည္ တူညစၾကသည္။
တၱိုက္တစ္ခုြႏရင့္တစ္ခု္က္္ာ ေန္ာ္ရၱိေက်ာက္ျဖစ္႐ပ
ု ္ႂကင္းမ်ား တူညစၾကသည္။
သၱို႔ေသာ္ဂကနာက အဘယ္ေၾကာင့္ ခခ
ြဲ ာျခင္းျဖစ္္ေၾကာင္း မ္ရင္းျပြႏၱိုင္ခြဲ့ပါ။
၁၉၆ဝ ခန္႔တင္ ကမာၻ႔မ်က္ြႏရာျပင္ကၱို ခ်ပ္ျပားႀကစးမ်ားျဖင့္ ျပၳဳလုပ္ထားၿပစး ၎တၱို႔ေအာက္္ရၱိ ေက်ာက္္ည္ပူ
ေၾကာင့္ျဖည္းညင္းစာ ေ္႕လ်ားသည္ ဟူေသာသစအၱို္စတစ္ခု ေပၚေပါက္ခြဲ့သည္။

အနစေ္ာင္မ်ဥ္းသည္ ခ်ပ္ျပား၏အနားသပ္ျဖစ္သည္။ လၱိေမၼာ္ေ္ာင္မ်ဥ္းသည္ ငလ်င္လႈပ္ေသာ

အဓၱိကေဒသကၱို ္ည္ညႊန္းသည္။
ေမးခန္းမ်ား
၁ ကမာၻ႔ဗဟၱိုကၱို မည္သည့္သတၳဳတၱို႔ျဖင့္ ဖ႕ြဲ စည္းထားသနည္း။
၂ တၱိုက္မ်ားခခ
ြဲ ာျခင္းြႏရင့္ ပတ္သက္၍ ဝကနာတင္ မည္သည့္သက္ေသမ်ား ္ရၱိခြဲ့သနည္း။
၃ ခ်ပ္ျပား၏အနားသပ္ြႏရင့္ ငလ်င္၊ မစးေတာင္္ရၱိေသာ အဓၱိကေဒသမ်ားြႏရင့္ မည္သၱို႔္က္စပ္သနည္း။

အဓၱိကအခ်က္
ကမာၻေျမႀကစးကၱို အေပၚယံလႊာ၊ အလယ္လႊာြႏရင့္ ဗဟၱို ဟူ၍ အလႊာမ်ားျဖင့္ ဖ႕ြဲ စည္းထားသည္။
ကမာၻ႔မ်က္ြႏရာျပင္ကၱို ျဖည္းညင္းစာ ခခ
ြဲ ာေနေသာ ခ်ပ္ျပားႀကစးမ်ားျဖင့္ ျပၳဳလုပ္ထားသည္။
အခန္း (၈) ကမာၻေျမႀကစး ၆ဝ

၈.၁ဝ ကမာၻေျမႀကစး၏ သက္တန္း

ကမာၻေျမႀကစး၏ သက္တန္းကၱို ေက်ာက္မ်ား၏ တည္္ရၱိသည့္ သက္တန္းျဖင့္ ေလ့လာၾကသည္။

၁၄၆ - ၂ဝဝ

၂ဝဝ - ၂၅၁

၂၅၁ - ၂၉၉

၂၉၉ - ၃၅၉

၃၅၉ - ၄၁၆

၄၁၆ - ၄၄၄

၄၄၄ - ၄၈၈

၄၈၈ - ၅၄၂
၆၅ - ၁၄၆
၁.၈ - ၂၃

၂၃ - ၆၅
ဝ - ၁.၈
လန္ခေ
ြဲ့ သာ
ြႏရစသ
္ န
ၱိ း္ းေပါင္း

Carboniferous
Quarternary

Cretaceous

Ordovician
Paleogene

Devonian
Neogene

Cambian
Permian
Jurassic

Triassic

Silurian
ကာလ

ေခတ္ Cenozoic Mesozoic Paleozoic

ကမာၻေျမႀကစး၏ သက္တန္းသည္ သၱိန္းေပါင္း ၄.၅ ေထာင္ ခန္႔ ္ရၱိၿပစဟုသၱိ္ပါသည္။

ကမာၻေပၚ္ရၱိ အသက္အႀကစး္ံုး ေက်ာက္သည္ သက္တန္း သၱိန္းေပါင္း ၄.၂၈ ေထာင္ ခန္႔္ရၱိသည္။
ေက်ာက္မ်ားျဖင့္ ကမာၻ႔သက္တန္းကၱို ေလ့လာ္န္ခက္ခသ
ြဲ ည္။ အဘယ္ေၾကာင့္္ၱိုေသာ္ ေက်ာက္တၱို႔မရာ
အၿမြဲတေစ ေျပာင္းလြဲေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ကမာၻသည္ေနအဖ႕ြဲ အစည္း္ရၱိ
တျခားအ္ာမ်ားြႏရင့္အတူတက
ျဖစ္ေပၚခြဲ့သည္ဟု္ၱိုြႏၱိုင္သည္။
သက္တန္း သၱိန္းေပါင္း ၄.၅ ေအာ့ထာ
ေထာင္္ရၱိေသာ ဥကာခြဲကၱို
ေတ႕္ရၱိၿပစးျဖစ္သျဖင့္ ကမာၻ၏
သက္တန္းလည္း ဤအတၱိုင္း
ဟုယူ္္ပါသည္။
နယူးေ္ာက္
သက္တန္း္င့္ေသာေက်ာက္
မ်ားသည္အတင္းနက္ပၱိုင္း၌ လန္ခြဲ့ေသာ

္ရၱိေသာ္လည္း ခ်ပ္ျပားမ်ား ြႏရစ္သန္းေပါင္း နယူးေအာ္လန္

ချြဲ ခားျခင္း၊ တၱိုက္စားမႈမ်ား ဝ - ၆၅

၆၅ - ၂၅၁
တၱို႔ေၾကာင့္ အေပၚပၱိုင္းသၱို႔ ၂၅၁ - ၅၄၂
၅၄၂ အထက္ မကစစကၱိုစစးတစး
ေ္ာက္္ရၱိတတ္သည္။
ဘူမၱိေဗဒပညာ္ရင္မ်ားက ေျမာက္အေမ္ၱိကတၱိုက္၏ ႐ၱိုး္ရင္းေသာဘူမၱိေျမပံု

ကမာၻ႔သက္တန္းကၱို ေခတ္မ်ားအျဖစ္ ချြဲ ခားထားသည္။ ေခတ္တစ္ခုြႏရင့္တစ္ခုၾကား ကာလမ်ားသည္

အလန္ၾကာျမင့္ အခ်ၱိန္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။

ေမးခန္းမ်ား
၁ ကၽြႏ္ုပ္တၱို႔မ်က္ေမရာက္ ေခတ္အမည္ကၱို ေဖာ္ျပပါ။
၂ ေျမာက္အေမ္ၱိကတၱိုက္၏ မည္သည့္ေဒသတင္
သက္တန္းအ္င့္္ံုး ေက်ာက္ကၱိုေတ႕္သနည္း။

အဓၱိကအခ်က္
ကမာၻ၏္ရည္လ်ားေသာ သက္တန္းကၱို ေခတ္၊
ကာလ မ်ားအျဖစ္ချြဲ ခားထားသည္။
ကမာၻ၏သက္တန္းမရာ သၱိန္းေပါင္း ၄.၅ ေထာင္
္ရၱိၿပစျဖစ္သည္။
ကမာၻ႔မ်က္ြႏရာျပင္္ရၱိ ေက်ာက္တၱို႔သည္ သက္တန္း
အမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳး္ရၱိၾကသည္။ Carboniferous ကာလ၌ ကမာၻ၏အေျခအေန
၆၁ အခန္း (၈) ကမာၻေျမႀကစး

အခန္း (၈) ျပန္လန

ရ ေ
္ လ့က်င့္ခန္း
၁ ပံုသည္ေျမဧ္ၱိယာတစ္ခု၏ ေဒါင္လၱိုက္ျဖတ္ပၱိုင္းျဖစ္သည္။
A, B, C တၱိ႔သ
ု ည္ အနည္က်ေက်ာက္မ်ား၊ D သည္ေက်ာက္္ည္ပူမရ ျဖစ္ေသာေက်ာက္ ြႏရင့္ E သည္
ေခ်ာ္္ည္အနစး္ရၱိ ေက်ာက္မ်ား အပူေၾကာင့္ ေျပာင္းလြဲ္ာမရျဖစ္ေသာေက်ာက္ ျဖစ္ၾကသည္။

(၁) ေက်ာက္ D အမ်ၱိၳဳးအစားကၱို ေဖာ္ျပပါ။ [၁]

(၂) ေက်ာက္ E အမ်ၱိၳဳးအစားကၱို ေဖာ္ျပပါ။ [၁]
(၃) (က) မည္သည့္ေက်ာက္တင္ ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကင္း ပါ္ရၱိြႏၱိုင္သနည္း။ [၁]
(ခ) ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကင္း မည္သၱို႔ျဖစ္ေပၚ သနည္း။ ေဖာ္ျပပါ။ [၄]
(၄) အနည္က်ေက်ာက္ျဖစ္ေပၚပံုကၱို္ရင္းပါ။ [၄]
(၅) ေက်ာက္ D အမ်ၱိၳဳးအစား ြႏရင့္ အနည္က် ေက်ာက္တၱို႔ မည္သၱို႔ကာျခားသနည္း။ [၄]

၂ ဘူမၱိေဗဒပညာ္ရင္ြႏရစ္ဥစးက ေက်ာက္အစအနမ်ားကၱို ေ္စစးကသယ္ေ္ာင္ပံုကၱို ေလ့လာခြဲ့သည္။

50 m ္ရည္လ်ားေသာ ပၱိုက္အ္ရည္တစ္ခုကၱို အ္ရည္လၱိုက္တစ္ဝက္ ပၱိုင္းျဖတ္သည္။
ထၱို႔ေနာက္ပၱိုက္ကၱို တျဖည္းျဖည္း ေျပျပစ္လာေသာ ေလရ်ာေစာင္းပံုစံ အျဖစ္တပ္္င္သည္။
အ္ယ္အမ်ၱိၳဳးမ်ၱိၳဳး္ရၱိ ေက်ာက္အစအနမ်ားကၱို ေ္ြႏရင့္ေ္ာစပ္သည္။ 0 m အမရတ္မရ ေလာင္းခ်သည္။
ထၱို႔ေနာက္ အမရတ္တစ္မရတ္္ရၱိ ေက်ာက္၏ပ်မ္းမရ် ျဒပ္ထုြႏရင့္ အခ်င္းဝက္တၱို႔ကၱို တၱိုင္းတာခြဲ့သည္။

စမရတမ
္ အ
ရ ကာ/ m ပ်မ္းမရ်ျဒပ္ထ/ု g ပ်မ္းမရ်အခ်င္းဝက္/ mm
5 0 -
10 0 -
15 16 4.0
20 23 3.5
25 27 3.0
30 31 2.5
35 36 2.5
40 39 2.0
45 45 1.5
50 48 1.0

(၁) ဂ္ပ္စာ္က္တင္ ဤ္လဒ္မ်ားအတက္ မ်ဥ္းဂ္ပ္တစ္ခုေ္း္ြဲပါ။ [၆]

x-ဝင္႐ၱိုးတင္ စမရတမ
္ အ
ရ ကာ ထား္ရၱိပါ။
y-ဝင္႐ၱိုး ညာဘက္တင္ ပ်မ္းမရ်ျဒပ္ထု ထား္ရၱိပါ။
y-ဝင္႐ၱိုး ဘယ္ဘက္တင္ ပ်မ္းမရ်အခ်င္းဝက္ ထား္ရၱိပါ။
သင့္ေလ်ာ္ေသာ စေကးျဖင့္ ေ္း္ြဲပါ။ ယူနစ္မ်ား ထည့္္န္မေမ့ပါြႏရင့္။
(၂) စမရတ္မရအကာ ြႏရင့္ ပ်မ္းမရ်ျဒပ္ထု မည္သၱို႔္က္စပ္သနည္း။ [၂]
(၃) စမရတ္မရအကာ ြႏရင့္ ပ်မ္းမရ်အခ်င္းဝက္ မည္သၱို႔္က္စပ္သနည္း။ [၂]
အခန္း (၉) အ းားႏွင့္ေရြ႕လ းျခင္း ၆၂

၉.၁ အ းကမ
ို ျမင္ရပါ
ကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔ေန႔စဥ္ဘဝ္ြင္ သြ းလ လႈပ္ရွ းျပဳလိုပ္ျခင္း၊ ပစၥည္းမ းသယ္ေဆ င္ျခင္း အစရွသည္္ို႔ကို အ းျဖင့္
ျပဳလိုပ္ၾကပါသည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ ပံို္စ္ပံိုစီ၏အ းသက္ေရ က္ပံိုကိုေျပ ျပပါ။

္ြန္းျခင္း၊ ဆြြဲျခင္း အစရွေသ လိုပ္ငန္းမ းကို အ းသံိုး၍

ျပဳလိုပ္ရပါသည္။ ္ြန္းအ း၊ ဆြြဲအ း စသည္္ို႔ျဖစ္ပါသည္။
အ းကိုမ က္လံိုးျဖင့္မျမင္ရေသ ္လည္း အ းသက္ေရ က္
ေၾက င္းသရွပါသည္။ လက္ျဖင့္စ းပြေ
ြဲ ပၚဖလိုက္ေသ အခါ ဖအ း
သက္ေရ က္ေၾက င္းခံစ းမသည္။
အ းသက္ေရ က္မႈကို ျမ းျဖင့္ေဖ ္ျပားႏိုင္သည္။ ျမ းေက င္းဟ
အ းသက္ေရ က္ရ ဦး္ည္ဘက္ကိုေဖ ္ျပၿပီး ျမ း၏အရွည္က
အ းပမ ဏကိုျပသည္။

ေရခြဲေသ္ ကို္ြန္းျခင္း၊ ဘီးနင္းျခင္း၊ ႀကဳးဆြျြဲ ခင္း

စသည္္ို႔္ြင္ ထေ္ြ႕အ းကိုအသံိုးျပဳသည္။ အ း
သက္ေရ က္ရန္ ပစၥည္းားႏွစ္ခိုထေ္ြ႕၍ ျဖစ္သည္။
သံေခ င္းကိုသံလိုက္ကဆြြဲျခင္းသည္ မထေ္ြ႕အ း
ျဖစ္သည္။

ေမးခြနး္ မ း
၂ ပံို္စ္ပံိုစီ၏အ းသက္ေရ က္ပံိုကို ျမ းျဖင့္ေဖ ္ျပပါ။
၃ သင္ေဘ လံိုးကန္ေနပံိုကို ဆြြဲသ းပါ။ ေဘ လံိုးေပၚ
သက္ေရ က္ေသ အ းကိုျမ းျဖင့္ေဖ ္ျပပါ။

လိုပ္ငန္း (၉.၁) အ းေ္ြရွ ၾကည့္ၾကစို႔

၁ 20 cm ခန္႔ရွေသ ျမ းကို စ ရြက္ျဖင့္ျပဳလိုပ္ပါ။
၂ သင့္ပ္္ဝန္းက င္္င
ြ ္ အ းသက္ေရ က္မႈရွေသ ေနရ မ းကိုရွ ေဖြပါ။
၃ စ ရြက္ေပၚ္ြင္ အညႊန္း္ပ္ပါ။ (မည္သည္က မည္သည့္ေပၚ သက္ေရ က္သည္) ထို႔ေန က္ ကပ္ပါ။
၄ ေန က္ထပ္ေနရ မ း္ြငလ
္ ည္း ရွ ေဖြၿပီးဆက္လက္ထမ္းေဆ င္ပါ။

အဓကအခ က္မ း
္ြန္းျခင္း၊ ဆြြဲအ း၊ လွည့္ျခင္း စသည္္ို႔္ြင္ အ းသက္ေရ က္သည္။
အ းသည္အရ ဝ္ဳားႏွစ္ခို ္စ္ခိုားႏွင့္္စ္ခို သက္ေရ က္ေသ အခါ ျဖစ္ေပၚသည္။
အ းကိုျမ းျဖင့္ေဖ ္ျပားႏိုင္သည္။ ျမ းေခါင္းသည္ အ းသက္ေရ က္သည့္ လ းရ ကိုေဖ ္ျပသည္။
၆၃ အခန္း (၉) အ းားႏွင့္ေရြ႕လ းျခင္း

၉.၂ အ းက္
ို င
ို း္ ္ ျခင္း
အ းေၾက င့္အရ ဝ္ဳမ း ေရြ႕လ းသည္ကိုသၿပီးျဖစ္သည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ ေအ က္ပါလိုပ္ရပ္မ း္ြင္ မည္သည္အ္ြက္ အ းနည္းနည္း လိုအပ္ၿပီး မည္သည္အ္ြက္ အ းမ းမ း
လိုအပ္ပါသနည္း။
က းက္
ို န
ြ း္ ျခင္း စ အိုပ္ ၆ အိုပက
္ သ
ို ယ္ျခင္း ထင
ို ခ
္ ိုေ
ံ ပၚထင
ို ျ္ ခင္း

အ းသည္္စ္ေနရ ားႏွင့္ ္စ္ေနရ ၊ ္စ္ခ န္ားႏွင့္္စ္ခ န္ ပမဏမ္ူညီေၾက င္း သက္ေသျပားႏိုင္သည္။

စ းပြေ
ြဲ ပၚလက္္င္ထ းျခင္းားႏွင့္ လက္ျဖင့္ဖျခင္း္ို႔္ြင္ မည္သည္ကအ း ပိုသက္ေရ က္သနည္း။
သပၸံပည ္ြင္ ္စ္ခိုားႏွင့္္စ္ခို ားႏႈင္းယွဥ္လိုလွ င္ ္ိုင္း္ ရသည္။
အ းကအ
ို း္င
ို း္ ကရယ ျဖင့္္ိုင္း္ သည္။
အ း၏္န္ဖိုးကို ားႏ ဴ္န္ (N) ျဖင့္ေဖ ္ျပသည္။

လိုပ္ငန္း (၉.၂) အ း္ိုင္းကရယ ကို အသံိုးျပဳ၍္ိုင္း္ ၾကမယ္

အ း္ိုင္းကရယ ကို ေအ က္ပါအ္ိုင္း အသံိုးျပဳရသည္။
မ္ိုင္း္ မီ သိုညမွ္္္ြင္ ညႊန္္ံရွမရွ ဦးစြ စစ္ေဆးပါ။
္ိုင္းလိုေသ ပစၥည္းကို ခ ္္ားႏွင့္္ယ
ြ ္ဆက္ပါ။
ကရယ ၏္စ္ဖက္ရွ ကြင္းမွကိုင္၍ဆြြဲပါ။
ညႊန္္ံညႊန္ျပေသ အမွ္္ကိုဖ္္ပါ။
၁ အ း္ိုင္းကရယ ကို အသံိုးျပဳၿပီး သင့္ပ္္ဝန္းက င္ရွ အရ ဝ္ဳမ းကို ဆြြဲရန္
အ းမည္မွ လိုေၾက င္း္ိုင္း္ ပါ။ ဇယ းျဖင့္မွ္္သ းပါ။
၂ ထူေသ စ အိုပ္္စ္အိုပ္ကို သင္ားႏွင့္သင့္သူငယ္ခ င္း္ို႔ မ ၾကည့္ၾကၿပီး အ းမည္မွ
သံိုးရေၾက င္းခန္႔မွန္းၾကည့္ပါ။ အေျဖမ းကို ားႏႈင္းယွဥ္ပါ။ ထို႔ေန က္ကရယ ျဖင့္
္ိုင္း္ ၿပီး အေျဖကိုစစ္ေဆးပါ။ ခန္႔မွန္းအေျဖမ းားႏွင့္ ားႏႈင္းယွဥ္ပါ။

ေမးခြနး္ မ း
၂ ပံိုကိုၾကည့္၍ 1 kg ္ြင္ N မည္မွ အ းရွေၾက င္း ေဖ ္ျပပါ။

္ြန္းအ းကိုေပါင္ခ န္စက္သံိုး၍ ္ိုင္း္ ားႏိုင္သည္။

ကီလိုမီ္ ကို ၁၀ ားႏွင့္ေျမႇ က္လွ င္ ားႏ ဴ္န္ရရွသည္။
1 kg ရွေသ ပစၥည္းက အ း 10 N သက္ေရ က္လွ င္ 2 kg
ပစၥည္းသည္ 20 N အ းသက္ေရ က္၏။

ေမးခြနး္ မ း
၃ လူ္စ္ဦးသည္ ေပါင္ခ န္စက္ေပၚ္က္ေနခ န္္င
ြ ္
စက္က 50 kg ျပလွ င္ထိုလူသည္ အ းမည္မွ သက္
ေရ က္ပါသနည္း။
၄ ပန္းသီး္စ္လံိုးက 1 N အ းျဖင့္လက္ကိုဖေနလွ င္
ပန္းသီး ၅ လံိုးကိုလက္ေပၚ္င္ထ းလွ င္ အ းမည္မွ
ျဖင့္ဖေနသနည္း။

အဓကအခ က္မ း
အ းကိုအ း္ိုင္းကရယ အသံိုးျပဳ၍္ိုင္း္ သည္။
အ းပမ ဏကို ားႏ ဴ္န္ (N) ျဖင့္ေဖ ္ျပသည္။
အခန္း (၉) အ းားႏွင့္ေရြ႕လ းျခင္း ၆၄

၉.၃ ျဒပ္ဆအ
ြြဲ း ားႏွင့အ
္ ေလးခ န္
ေဘ လံိုး္စ္လံိုးကို ေက င္းကင္ေပၚသို႔ ပစ္လိုက္ေသ အခါ ္စ္ခ န္ခ န္္င
ြ ္ ျပန္ျပဳ္္က လ ျခင္း၊ သင္ခိုန္လိုက္
ေသ အခါေျမေပၚသို႔ ျပန္ျပဳ္္က လ ျခင္း ္ို႔သည္ ကမ ၻ႕ဆြအ
ြဲ း ေၾက င့္ျဖစ္သည္။ ကမ ၻ ေပၚရွအရ အ းလံိုးကို
ကမ ၻ႕ဆြအ
ြဲ းက ေအ က္သို႔ဆသ
ြြဲ ည္။

ျဒပ္ထို 10 kg ျဒပ္ထို 10 kg
အေလးခ န္ 100 N အေလးခ န္ 16 N

ကမ ၻ႕ဆြအ
ြဲ းသည္ ျဒပ္ဆအ
ြဲြ း ျဖစ္သည္။ ကမ ၻ႕ဆြြဲအ းေၾက င့္ အေလးခ န္ျဖစ္ေပၚသည္။
အေလးခ န္သည္ လေပၚ္ြင္လည္း ရွသည္။ လေပၚ္ြင္အေလးခ န္သည္ ကမ ၻေပၚထက္ နည္းသည္။
ျဒပ္ထိုားႏွင့္အေလးခ န္ မ္ူညီပါ။ အေလးခ န္သည္ အ းျဖစ္သည္။
သို႔ျဖစ္ပါ၍ အဘယ္ေၾက င့္ပစၥည္းမ း ေျမထြဲသက
ို႔ ၽြံမက ပါသနည္း။ သန္ျပန္အ းရွေန၍ျဖစ္သည္။
စ အိုပ္ကို စ းပြေ
ြဲ ပၚ္င္ထ းေသ အခါ စ အိုပ္၏အေလးခ န္သည္ စ းပြေ
ြဲ ပၚသက္ေရ က္ခ န္္ြင္
စ းပြက
ြဲ စ အိုပ္ေပၚ ပမ ဏ္ူညီေသ သန္ျပန္အ း
သက္ေရ က္ပါသည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ မမကိုယ္ကိုထိုင္ေနေသ ပံိုကိုဆ၍
ြြဲ အေလးခ န္ားႏွင့္
သန္ျပန္အ းသက္ေရ က္ပံိုကို ဆြြဲသ းေဖ ္ျပပါ။

ကမ ၻေပၚရွအရ ဝ္ဳ 1 kg ္ိုင္းကို 10 N အ းျဖင့္

ဆြြဲပါသည္။

လိုပ္ငန္း (၉.၃) ျဒပ္ထို ားႏွင့္အေလးခ န္ ္ိုင္းၾကမယ္

ျဒပ္ထိုကို္ိုင္း္ ဖို႔ ခ န္ခြင္ကိုအသံိုးျပဳပါ။ အေလးခ န္ကို္ိုင္း္ ဖို႔ အ း္ိုင္းကရယ ကို အသံိုးျပဳပါ။
ဆက္သယ
ြ ္ခ က္သံိုး၍ အေလးခ န္ကို ျဒပ္ထို္န္ဖိုးမွ္ြက္ထို္္ပါ။
ရလဒ္ကိုေအ က္ပါအ္ိုင္း ဇယ းျဖင့္ေဖ ္ျပပါ။

အေလးခ န္ / အေလးခ န္ /
အရ ဝ္ဳ ျဒပ္ထို /
ကရယ ျဖင့္ ္္င
ို း္ ္ ္ြကခ
္ က္မႈ

ေမးခြနး္ မ း
၂ အေလးခ န္စက္သည္ ္န္ဖိုးမ းကို kg ျဖင့္ေဖ ္ျပသည္။ ျဒပ္ထို သို႔မဟို္္ အေလးခ န္ မည္သည္ကို
ေဖ ္ျပသနည္း။
၃ အ က သယ ဥ္မွဴးမ းသည္ လေပၚ္ြင္ပစၥည္းမ းကို သယ္မ သည့္အခါ ကမ ၻေပၚ္ြင္ထက္ ပိုမိုလယ
ြ ္
ေၾက င္းေျပ ၾကသည္။ အဘယ္ေၾက င့္ျဖစ္သနည္း။
၄ ္ေစ င္းျဖစ္ေနေသ စ းပြေ
ြဲ ပၚ္ြင္္င္ထ းေသ စ အိုပ္၏အေလးခ န္ားႏွင့္ သန္ျပန္အ းသက္ေရ က္ပံို
္ို႔ကိုဆြဲသ
ြ းေဖ ္ျပပါ။

အဓကအခ က္မ း
ျဒပ္ထိုသည္အရ ဝ္ဳ၏ ျဒပ္ပမ ဏျဖစ္သည္။ kg ျဖင့္ေဖ ္ျပသည္။
အေလးခ န္သည္ အရ ဝ္ဳေပၚျဒပ္ဆြဲြအ းက သက္ေရ က္ေသ အ းျဖစ္သည္။ N ျဖင့္ေဖ ္ျပသည္။
ကမ ၻေပၚရွအရ ဝ္ဳ 1 kg ္ိုင္းကို 10 N အ းျဖင့္ ဆြြဲပါသည္။
၆၅ အခန္း (၉) အ းားႏွင့္ေရြ႕လ းျခင္း

၉.၄ ပြနး္ အ း
ေသ္ စ းပြ္
ြဲ စ္ခိုကို ္ြန္းၾကည့္ပါ။ အစပိုင္း္ြန္းျခင္းားႏွင့္ ္ြန္းၿပီးအခ န္ အနည္းငယ္ၾက ္ြန္းျခင္း္ို႔္ြင္
မည္သည္က ပိုၿပီးသက္သ သနည္း။

ထေ္ြ႕ေနေသ မ က္ားႏွ ျပင္ားႏွစ္ခိုၾက း္ြင္ အ း္စ္မ ဳးျဖစ္ေပၚ ပါသည္။ ထိုအ းကိုပန

ြ း္ အ းဟိုေခၚသည္။
သင္သက္ေရ က္ေသ အ းားႏွင့္ ပြန္းအ းသည္ အၿမြဲ္ေစဆန္႔က င္ေနသည္။
သင့္လက္ားႏွစ္ဖက္ကို အခ င္းခ င္းပြ္္ေသ အခါ ေားႏြးလ သည္ကိုခံစ းရလမ့္မည္။ ဤသည္မွ ပြန္းအ း၏
အက ဳး္စ္ခိုျဖစ္သည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ ေရျပင္ညီမ က္ားႏွ ျပင္္စ္ခို္င
ြ ္ ္င္ထ းေသ ေလးေထ င့္္ံိုး္ြင္ သက္ေရ က္ေနေသ အ းမ းကို
ပံိုားႏွင့္ဆြြဲသ းေဖ ္ျပပါ။
၂ ေလွ ေစ င္း္စ္ခို္ြင္ ္င္ထ းေသ ေလးေထ င့္္ံိုး္ြင္ သက္ေရ က္ေသ အ းမ းကို ပံိုားႏွင့္
ဆြြဲသ းေဖ ္ျပပါ။

ပြန္းအ းကိုမည္သည့္ အေျခအေနမ းက ေျပ င္းလြဲေစားႏိုင္ပါသနည္း။ သစ္သ း္ံိုး ္စ္္ံိုးကို ပံိုပါအ္ိုင္း

အ း္ိုင္းကရယ ျဖင့္ဆြဲြသည့္အခါ စ္င္ေရြ႕ေသ အခ န္ရွအ းသည္ ပြန္းအ းကေ
ို က ္လြန္ရန္လိုအပ္ေသ
အ းကိုေဖ ္ျပသည္။
သစ္သ း္ံိုး္ြင္ အေလး္ံိုးမ း္င္ျခင္းျဖင့္ ပိုေလးေအ င္ျပဳလိုပ္ျခင္း၊ မ က္ားႏွ ျပင္ကိုအရွည္လိုက္္င္ျခင္း၊
ပလပ္စ္စ္အၾကည္ားႏွင့္ပ္္ထ းျခင္းျဖင့္ မ က္ားႏွ ျပင္ေခ မြ္္ေအ င္ျပဳလိုပ္ျခင္း စသည္္ို႔ျပဳလိုပ္ၿပီး ပြန္းအ း
ေပၚသက္ေရ က္ေသ ေျပ င္းလြဲခ က္မ းကိုစမ္းသပ္ားႏိုင္သည္။

လိုပ္ငန္း (၉.၄) ပြန္းအ း နည္းမလ း။ မ းမလ း။

အထက္ပါနည္းကိုအသံိုးျပဳၿပီး ပြန္းအ းကိုေျပ င္းလြဲေစမည့္ အေျခအေနမ းကေ
ို လ့လ ၾကမည္။
၁ ဦးစြ ခန္႔မွန္းခ က္ျပဳလိုပ္ပါ။ သင့္ခန္႔မွန္းခ က္မ းအ္ြက္ အေၾက င္းျပခ က္မ းေပးပါ။
၂ ထို႔ေန က္စမ္းသပ္ခ က္ျပဳလိုပ္ပါ။
၃ ရလဒ္မ းကိုေက က္ားႏို္္ခ က္ခ ေပးပါ။

ေမးခြနး္ မ း
၃ ပြန္းအ းသည္ မည္သည့္အေျခအေနမ းေပၚ မူ္ည္၍ေျပ င္းလြဲသနည္း။
၄ မေခ ္လလ
ြဲ ယ
ြ ္ေအ င္ ၾကမ္းျပင္ကိုမည္သို႔ျပဳလိုပ္ားႏိုင္ပါသနည္း။

အဓကအခ က္မ း
ပြန္းအ းသည္ အရ ဝ္ဳားႏွစ္ခို၏ မ က္ားႏွ ျပင္ထေ္ြ႕ျခင္းေၾက င့္ ျဖစ္ေပၚေသ အ း္စ္မ ဳးျဖစ္သည္။
ပြန္းအ းသည္ ေရြ႕လ းမႈကို ဆန္႔က င္ေသ သို႔မဟို္္ ခိုခံေသ အ းျဖစ္သည္။
အခန္း (၉) အ းားႏွင့္ေရြ႕လ းျခင္း ၆၆

၉.၅ ေလ၏ခိုခအ
ံ း
ပစၥည္း္စ္ခိုကို ပစ္္င္ေသ အခါ ေျမႀကီးေပၚသို႔ ျပန္လည္ျပဳ္္က
ရျခင္းမွ ကမ ၻ၏ျဒပ္ဆြဲြအ းေၾက င့္ ျဖစ္ေၾက င္းသခြဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။

ေလထီးက ေလထီးစီးသူ ေျမေပၚသို႔

ျဖည္းညင္းစြ က ဆင္းေအ င္
သြယ္္န္းေသ ပံိုသဏၭ န္ရွေသ ေလယ ဥ္
ျပဳလိုပ္ေပးပါသည္။

ေလထီးစီးသူ္ို႔သည္ ေျမေပၚသို႔ လ င္ျမန္စြ ျပဳ္္က ျခင္း မရွပါ။

၎္ို႔သည္ ေလထြဲ္ြင္ျပဳ္္က ေနသျဖင့္ ေလ၏ခိုခအ
ံ း သက္ေရ က္မႈကို ခံရေသ ေၾက င့္ျဖစ္သည္။
ေလ၏ခိုခံအ းသည္ ပြန္းအ းကြဲ့သို႔ပင္ျဖစ္သည္။ ထိုအ း္ို႔သည္ ေရြ႕လ းမႈကို ေားႏွးေစသည္။ ခိုခံၾကသည္။
မ က္ားႏွ ျပင္က ယ္ေလေလ ေလ၏ခိုခံအ းမ းေလေလ ျဖစ္သည္။
ေလယ ဥ္ကိုသယ
ြ ္
္ န္းေသ ပံိုသဏၭ န္ရွေအ င္ ျပဳလိုပ္ထ းသျဖင့္ ေလထြဲေက င္းမြန္စြ ပ ံသန္းားႏိုင္သည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ ပံို္င
ြ ္ျပထ းေသ ေလထီးစီနင္းသူေပၚ သက္ေရ က္ေသ အ းမ းကို ေဖ ္ျပပါ။ ၎္ို႔၏ဦး္ည္ဘက္
္ို႔ကိုလည္းေဖ ္ျပပါ။
၂ ေလထီးမ းကို အဘယ္ေၾက င့္ ႀကီးမ းစြ ျပဳလိုပ္ထ းသနည္း။ ရွင္းျပပါ။

ညီမွ ေသ အ း
ေလထီးစီးနင္းသူ္ို႔သည္ ေျမႀကီးေပၚသို႔ ခ က္ခ င္းျပဳ္္က
ေလ၏ခိုခံအ း
သည္မဟို္္ပါ။ ေလ၏ခိုခံအ းက အထက္သို႔္ြန္းေနခ န္
သူ၏အေလးခ န္က ေအ က္သို႔ဆခ
ြြဲ ပါသည္။ ထိုအ းားႏွစ္ခိုမွ
ဦး္ည္ဘက္ေျပ င္းျပန္ျဖစ္ေသ ္လည္း ပမ ဏ္ူညီပါသည္။
ထို႔ေၾက င့္အ းားႏွစ္ခို အခ င္းခ င္း ေက သြ းသျဖင့္ ေလထြဲ္ြင္
အနည္းငယ္ ပ ံဝြဲေနသည္။
ထိုသို႔ေသ အ းကို ညီမွ ေသ အ း ဟိုေခၚသည္။ အေလးခ န္

လိုပ္ငန္း (၉.၅) ျဖည္းျဖည္းက ပါေစ

A4 စကဴကို အျမင့္္စ္ေနရ မွ ပစ္ခ ၾကမည္။ သို႔ေသ ္ မည္သို႔ေသ
ပံိုသဏၭ န္ျပဳလိုပ္လွ င္ ျဖည္းညင္းစြ က မည္ကို စဥ္းစ းပါ။

ဥပမ အျဖန္႔လိုက္ပစ္ခ ျခင္း၊ အလံိုးလိုက္ပစ္ခ ျခင္း၊ ေခါက္၍ပစ္ခ ျခင္း

စသည္ျဖင့္ ျပဳလိုပ္ားႏိုင္သည္။ (ယ ပံိုသည္ ဥပမ ္စ္မ ဳး ျဖစ္သည္။)
ေခါက္ ညႇပ္
စမ္းသပ္ခ က္အ းလံိုးကို ္ူညီေသ အျမင့္မွ ပစ္ခ ရပါမည္။

က ရန္ၾက ခ န္ကို မွ္္သ းပါ။ ဒီဇိုင္း္စ္ခိုစီအ္ြက္ ၃ ခါစမ္းသပ္ပါ။

ထို႔ေန က္ ပ မ္းမွ ရလဒ္ရွ ပါ။ (အေျဖအ းလံိုးကို ေပါင္း၍ ၃ ျဖင့္စ းပါ။)

သင့္အေျဖားႏွင့္ သူငယ္ခ င္းအေျဖမ းကို ားႏႈ္င္းယွဥ္ပါ။ အဘယ္ေၾက င့္

ကြ ျခ းေၾက င္းရွင္းျပပါ။ ေလဟိုန္စီးအေစ့ပံိုစံ

အဓကအခ က္မ း
ေလ၏ခိုခံအ းသည္ ေလထြဲ္ြင္ျဖ္္သြ းေသ အရ ဝ္ဳေပၚသက္ေရ က္ေသ အ း္စ္မ ဳးျဖစ္သည္။
ေျပျပစ္ေသ ပံိုသဏၭ န္က ေလ၏ခိုခံအ းကိုေလ ့နည္းေစသည္။
၆၇ အခန္း (၉) အ းားႏွင့္ေရြ႕လ းျခင္း

အခန္း (၉) ျပန္လန

ွ ေ
္ လ့က င့္ခန္း
၁ သင္ေလ့လ ခြဲ့ေသ အ း ၄ မ ဳးအမည္ကို ေအ က္ပါဇယ း္ြင္ မွန္ကန္စြ ျဖည့္စြက္ပါ။ [၄]

အမည္ အေၾက င္းအရ

အရ ဝ္ဳ္စ္ခိုကို ထေသ အခါ ၎က္ြန္းကန္ေသ အ း

မ က္ားႏွ ျပင္္စ္ခိုက ေန က္္စ္ခိုေပၚ ပြ္္ေသ အ း

ကမ ၻေပၚရွအရ ဝ္ဳမ းကို ကမ ၻ၏ျဒပ္ဆြဲြအ းက ဆြြဲေသ အ း

အရ ဝ္ဳ္စ္ခို ေလထြဲျပဳ္္က စဥ္ ေလကသက္ေရ က္အ း

၂ (၁) ေအ က္ေဖ ္ျပပါပံိုသည္ ေက က္္ံိုး္စ္္ံိုး ေလထြဲ္ြင္ ျပဳ္္က ေနပံိုျဖစ္သည္။

ပံိုကိုကူးဆြြဲၿပီး ျမ း္စ္ခိုစီက မည္သည့္အ းကို ကိုယ္စ းျပဳေၾက င္း အညႊန္း္ပ္ဆင္ပါ။ [၂]

(၂) ေအ က္ေဖ ္ျပပါပံိုကိုကူးယူၿပီး ေပးထ းေသ အ းမ းကို အညႊန္း္ပ္ဆင္ေပးပါ။ [၄]

ေယ က ္ း္စ္ေယ က္ က းကို္န
ြ ္းေသ အ း (P ဟိုအညႊန္း္ပ္ပါ)
က း၏အေလးခ န္ (W ဟိုအညႊန္း္ပ္ပါ)
က းေသ ေျမႀကီး၏ သန္ျပန္အ း (C ဟိုအညႊန္း္ပ္ပါ)
ေျမႀကီး၏ က းေပၚသက္ေရ က္ေသ ပြန္းအ း (F ဟိုအညႊန္း္ပ္ပါ)

၃ ေမ င္ျမသည္ သစ္သ းျပ းေပၚ သံ္ံိုးေလွ ခ ၿပီး ပြန္းအ းကိုေလ့လ ေနပါသည္။

(၁) သစ္သ းျပ းအ းေစ င္းလိုက္ၿပီး သံ္ံိုးစ္င္ေရြ႕လ းခ န္ အေစ င္းဒီဂရီကို မွ္္သ းခြဲ့သည္။
သူသည္သံ္ံိုးကို ဆီလမ္းၿပီး ထပ္မံစမ္းသပ္ေသ အခါ သံ္ံိုးစ္င္ေရြ႕လ းသည့္ အေစ င္း
ဒီဂရီသည္ မူလထက္ နည္းသြ းသည္ကို ေ္ြ႕ရသည္။
အဘယ္ေၾက င့္ ဤသို႔ျဖစ္ရေၾက င္း ရွင္းျပဖို႔ ေအ က္ပါ္ို႔မွ အေျဖ္စ္ခိုေရြးပါ။ [၁]
သံ္ံိုးသည္ေပါ့သြ း၍ျဖစ္သည္
မ က္ားႏွ ျပင္ပြန္းအ း နည္းသြ း၍ျဖစ္သည္
ဆီကသံ္ံိုးကို ေခ ေစ၍ျဖစ္သည္

(၂) သံ္ံိုးသည္ 20 kg ရွလွ င္ ၎၏အေလးခ န္ ္န္ဖိုးမည္မွ ရွသနည္း။ [၂]

အခန္း (၁ဝ) စြမ္းအင္အမ ဳးမ ဳး ၆၈

၁ဝ.၁ စြမး္ အင္အသံိုးျပဳျခင္း

ကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔သည္ အပ္ရ ထသည္မွ အပ္ရ ဝင္သည္ထ အမ ဳးမ ဳးေသ လိုပ္ငန္းမ း ထမ္းေဆ င္ၾကသည္။ အရ
ဝ္ဳမ းကို ္ြန္းျခင္း၊ ေလွက း္က္ျခင္း၊ ေျပးျခင္း၊ စဥ္းစ းျခင္း စသည္္ို႔ျပဳလိုပ္ရန္ စြမး္ အင္လိုအပ္ပါသည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ ကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔စြမ္းအင္ အသံိုးျပဳေသ လိုပ္ငန္းဥပမ မ းကို ထပ္မံစဥ္းစ း ေဖ ္ျပပါ။

ေ္ င္္က္လမ္းေလွ က္ဖို႔ က းကို ဓ ္္ဆီ ျပန္ျဖည့္ေနပံို လွ ပ္စစ္ဓ ္္အ းေပး႐ံိုမွ

စြမ္းအင္ လိုအပ္ပါသည္။ လွ ပ္စစ္ဓ ္္ကို ဝိုင္ယ ႀကဳးျဖင့္
ေနအမ္မ းသ႔ို သယ္ေဆ င္သည္။

ကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔ အသက္ရွင္ေနထိုင္ရန္ စြမ္းအင္လိုအပ္ပါသည္။

ကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔ စြမ္းအင္ကို အစ းအစ မွ ရရွပါသည္။ (အခန္း ၄ ္ြင္ေဖ ္ျပထ းသည္။)
ကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔သည္ ္ခ ဳ႕ေသ လိုပ္ငန္းမ းကို စက္၏အကူအညီျဖင့္သ ျပဳလိုပ္ားႏိုင္ၾကသည္။
ဥပမ ေလယ ဥ္ပ ံျဖင့္ ေလထြဲ္ြင္ ပ ံသန္းျခင္း၊ က းျဖင့္ ္စ္ေနရ မွ ္စ္ေနရ လ င္ျမန္စြ သြ းျခင္း
ဤသို႔ျပဳလိုပ္ရန္ ယင္းစက္မ းသည္လည္း စြမ္းအင္လိုအပ္ပါသည္။
ေလယ ဥ္၊ က း စသည္္ို႔က စြမ္းအင္ကို ေလ င္ဆ မွ ရရွပါသည္။

လိုပ္ငန္း (၁ဝ.၁) စြမ္းအင္သံိုးစြြဲေသ ကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔ကမ ၻ

္ိုင္းျပည္ပိုမို္ိုး္က္လ သည္ားႏွင့္အမွ စြမ္းအင္သံိုးစြြဲပိုမိုမ းျပ းလ ပါသည္။

စြမ္းအင္ရရွဖ႔အ
ို ္ြက္ စြမး္ အင္ထ္
ို ပ
္ စၥညး္ မ း လိုအပ္ပါသည္။

သင့္ပ္္ဝန္းက င္္င
ြ ္ စြမ္းအင္ကို မည္သို႔သံိုးစြြဲေနေၾက င္း ေလ့လ ၾကစို႔။ ေအ က္ပါ ေမးခြန္းမ းကို
သူငယ္ခ င္းမ းားႏွင့္ အ္ူေဆြးေားႏြး ္ိုင္ပင္ၿပီး အ္န္းသို႔္င္ျပပါ။

သင္ားႏွင့္အနီးဆံိုး မည္သည့္ေနရ ္ြင္ ဓ ္္ဆီဆင

ို ္ရွပါသနည္း။ ဓ ္္ဆီဆိုင္သို႔ ဓ ္္ဆီမ းကို
မည္သို႔သယ္ပို႔ပါသနည္း။
သင့္အမ္္င
ြ ္ ေလ င္ဆ (ဥပမ ဂက္စ္၊ ေရနံဆီ) ္ို႔ကို မည္သည့္ေနရ ္ြင္ အသံိုးျပဳပါသနည္း။
၎ကို သင့္အမ္သို႔ မည္သို႔သယ္ေဆ င္ပါသနည္း။
သင့္အမ္သို႔ သြယ္ဆက္ထ းေသ လွ ပ္စစ္ဝိုင္ယ ႀကဳးမ းသည္ မည္သည္မွလ ပါသနည္း။
ေရနံ္ြင္းမ း၊ ေက က္မီးေသြး္ြင္း ္ို႔ကိုျမင္ဖူးပါသလ း။

စြမ္းအင္၏အဓပၸ ယ္
ထို႔ေၾက င့္ လိုပ္ငန္း္စ္ခိုခို ထမ္းေဆ င္ရန္ စြမ္းအင္လိုအပ္ပါသည္။
ေန က္သင္ခန္းစ မ း္ြင္ စြမ္းအင္္စ္မ ဳးခ င္းစီ အေၾက င္းေလ့လ ၾကမည္။

အဓကအခ က္
လိုပ္ငန္းမ း ထမ္းေဆ င္ားႏိုင္ရန္ စြမ္းအင္လိုအပ္ပါသည္။
စြမ
ြ ္းအင္ရရွဖ႔ို စြမ္းအင္ထို္္ပစၥည္း လိုအပ္ပါသည္။
၆၉ အခန္း (၁ဝ) စြမ္းအင္အမ ဳးမ ဳး

၁ဝ.၂ ဓ ္ိုသေ
ို လွ င္စမ
ြ း္ အင္
ကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔သည္ အစ က ေပးေသ စြမ္းအင္ျဖင့္ ရွင္သန္ရပါသည္။
ထို႔အျပင္ ဟင္းခ က္ျခင္း၊ က းေမ င္းျခင္း စသည္္ို႔ ျပဳလိုပ္ရ ၌
ေလ င္ဆ မွ စြမ္းအင္ကို အသံိုးျပဳရပါသည္။
အစ ားႏွင့ေ
္ လ င္ဆ ္ို႔မွ စြမ္းအင္ရရွဖ႔ို ၎္ို႔ေလ င္ကၽြမ္းရ
ပါသည္။
ေမးခြနး္ မ း

၁ ဟင္းခ က္ဖို႔အသံိုးျပဳေသ ေလ င္ဆ အမည္မ းကို ေဖ ္ျပပါ။

ေလယ ဥ္ပ ံသန္းားႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ေသ

ေလ င္ဆ ျဖည့္ေနပံို

ဓ ္္ခြဲမ းမွ စြမ္းအင္ရရွဖ႔ို လြယ္ကူ ဓ ္္ခြဲထြဲ္ြင္ ဓ ္ိုပစၥည္းမ း

့သက္သ ပါသည္။ ပါရွသည္။

လိုပ္ငန္း (၁ဝ.၂) ေလ င္ဆ မွ စြမ္းအင္ရရွျခင္း

ေလ င္ဆ မွစြမ္းအင္ ရရွရန္ ၎သည္ေလ င္ကၽြမ္းရပါမည္။
ေလ င္ဆ မွရရွေသ စြမ္းအင္ျဖင့္ ေရကိုအပူေပးားႏိုင္သည္။
၁ ဘီက ခြက္ထသ
ြဲ ို႔ ေရေအးထည့္ၿပီး ပံိုပါအ္ိုင္း ္ပ္ဆင္ပါ။
ေရ၏အပူခ န္ကို မွ္္သ းပါ။
၂ ဘီက ေအ က္္ြင္ ဖေယ င္း္ိုင္ကို ထ းရွပါ။
၃ ဖေယ င္း္ိုင္ကို မီးညႇၿပီး အခ န္ကိုစ္င္မွ္္သ းပါ။
၄ ္စ္မနစ္္ိုင္း ေရ၏အပူခ န္ကို မွ္္သ းပါ။
၅ သင့္ရလဒ္ကို ဂရပ္ျဖင့္ေဖ ္ျပပါ။
၆ သင့္ရလဒ္ကို ၾကည့္၍ ဖေယ င္း္ိုင္က စြမ္းအင္ကို အခ န္ညီညီ
ေပးေဆ င္ျခင္း ရွမရွေဖ ္ျပၿပီး ရွင္းျပပါ။

ဓ ္္ခြဲ
လက္ားႏွပ္ဓ ္္မီးသည္ ၎မီးလင္းားႏိုင္ဖ႔ို ဓ ္္ခြဲမွစမ
ြ ္းအင္ကို အသံိုးျပဳပါသည္။
ဓ ္္ခြဲ္ြင္ သိုေလွ င္ထ းေသ စြမ္းအင္ကိုန္ဆံိုးသြ းလွ င္ အသံိုးျပဳ၍မရေ္ ့ပါ။ (အ းကိုန္သည္ဟို
ဆိုပါသည္။) ္ခ ဳ႕ဓ ္္ခြဲမ းကို စြမ္းအင္ျပန္လည္ ျဖည့္သင
ြ ္းားႏိုင္သည္။ (အ းသြင္းသည္ဟိုဆိုပါသည္။)
အစ ၊ေလ င္ဆ ားႏွင့္ ဓ ္္ခြဲ ္ို႔သည္ စြမ္းအင္သိုေလွ င္ ပစၥည္းမ းျဖစ္ၾကပါသည္။
အစ ၊ေလ င္ဆ ားႏွင့္ ဓ ္္ခြဲ ္ို႔သည္ ဓ ္ိုပစၥည္းမ းျဖင့္ ဖြ႕ြဲ စည္းထ းသည္။ ထို႔ေၾက င့္ ဓ ္ိုစမ
ြ း္ အင္
သိုေလွ င္ေသ ပစၥည္းမ းဟို ေခၚပါသည္။

ေမးခြနး္ မ း

၂ ဓ ္္ခြဲမွစမ
ြ ္းအင္ အသံိုးျပဳေသ စက္ပစၥည္း၊ ကရယ အမည္မ းကို ေဖ ္ျပပါ။
၃ ဓ ္္ခြဲအ းကိုန္၍ စြန္႔ပစ္ေသ အခါ ဓ ္ိုပစၥည္းမ း စမ့္ထက
ြ ္ားႏိုင္ၿပီး ပ္္ဝန္းက င္ကို ထခိုက္ားႏိုင္သည္။
အ းျပန္သင
ြ ္းားႏိုင္ေသ ဓ ္္ခအ
ြဲ သံိုးျပဳျခင္းက ဤအခ က္ကို မည္သို႔ေလွ ့ခ ေပးားႏိုင္သနည္း။

အဓကအခ က္
အစ းအစ ၊ ေလ င္ဆ ားႏွင့္ ဓ ္္ခြဲမ းသည္ ဓ ္ိုစြမ္းအင္ သိုေလွ င္ေသ အရ မ းျဖစ္ၾကသည္။
အခန္း (၁ဝ) စြမ္းအင္အမ ဳးမ ဳး ၇ဝ

၁ဝ.၃ အပူသေ
ို လွ င္စမ
ြ း္ အင္
အရ ဝ္ဳ္စ္ခိုကို အပူေပးေသ အခါ ပူလ ပါသည္။ ဤသည္ကို အပူသေ
ို လွ င္စမ
ြ း္ အင္ ဟိုေခၚပါသည္။
ပို၍ပူေလေလ ပို၍သိုေလွ င္ေလေလ ျဖစ္ပါသည္။

လိုပ္ငန္း (၁ဝ.၃-က) အပူေဝမွ ျခင္း

၁ ေရေအး 100 cm3 ကိုဘီက ထြဲသို႔ ထည့္ပါ။
ေရအျမင့္ကို မွ္္သ းပါ။ ၿပီးေသ ္ ေန က္ထပ္
ေရေအး 100 cm3 ကိုထည့္ပါ။ ထပ္မံမွ္္ပါ။
ေရကိုဖယ္ပါ။
၂ ေရပူပါေသ ခြက္ားႏွင့္ ေရေအးပါေသ ခြက္္ို႔ကို
ယူေဆ င္ပါ။ အပူခ န္္ို႔ကို ္ိုင္း္ မွ္္သ းပါ။
၃ ေရေအးကို ပထမအမွ္္ ေရ က္သည္ထထည့္ၿပီး
ပူေသ ပစၥည္းမ း မည္မွ ပူသည္ကို အပူကို ေရပူကို ထပ္မံ၍ ဒို္ယအမွ္္ ေရ က္သည္ထ
ေဖ ္ျပေသ ကင္မရ ျဖင့္ ၾကည့္ားႏိုင္သည္။ ထည့္ျခင္းျဖင့္ ေရားႏွစ္မ ဳးကို ေရ စပ္ပါ။ အပူခ န္
မည္သို႔ျဖစ္မည္ကို ခန္႔မွန္းပါ။
၄ ေမႊၿပီး အပူခ န္ကို ္ိုင္း္ ပါ။ ခန္႔မွန္းခ က္ားႏွင့္
္ူညီပါသလ း။
၅ ေရေအး 50 cm3 ားႏွင့္ ေရပူ 100 cm3 ေရ စပ္လွ င္
မည္သို႔ျဖစ္မည္ကို ခန္႔မွန္းစဥ္းစ းၾကည့္ပါ။

ဒို္ယအမွ္္
(100 cm3)
ပထမအမွ္္
စ းစရ ကပူေနလွ င္ ေခ္ေစ င့္ဆိုင္းပါ။ (100 cm3)
စြမ္းအင္မ း ပ္္ဝန္းက င္သို႔ ပ ံ႕သြ းပါလမ့္မည္။

သိုေလွ င္ပစၥည္းမ းသည္ ၾက ရွည္စြ သိုေလွ င္ားႏိုင္မွ လိုအပ္ခ န္္င

ြ ္ စြမ္းအင္ကိုျပန္လည္ သံိုးားႏိုင္မည္။
ေလ င္ဆ သည္ ားႏွစ္ခ ီၾက သိုေလွ င္သည္။ ၎သည္ေက င္းမြန္ေသ သိုေလွ င္ပစၥည္းျဖစ္သည္။
အပူသိုေလွ င္စြမ္းအင္သည္ ပ္္ဝန္းက င္သို႔ အၿမြဲ္ေစ ပ ံ႕ားႏွံ႔ေနပါသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ အပူသိုေလွ င္ေသ
ပစၥည္းမွ ေအးလ ပါသည္။

ေမးခြနး္ မ း

၁ ေက က္္ံိုးႀကီးားႏွင့္ ေက က္္ံိုးငယ္ ပမ ဏညီစြ အပူေပးလွ င္ မည္သည္က ပို၍ပူေၾက င္း ရွင္းပါ။

၂ ကမ ၻႀကီးကို အေဝး္စ္ေနရ မွ အပူမ းပ ံ႕ားႏွံ႔ျခင္းျဖင့္ ေားႏြးေစေနသည္မွ မည္သူျဖစ္သနည္း။
၃ စြမ္းအင္ပ ံ႕ားႏွံ႔သြ းေသ အခါ ပူေနေသ ပစၥည္း၏ အပူခ န္မည္သို႔ ျဖစ္သြ းသနည္း။

လိုပ္ငန္း (၁ဝ.၃-ခ) အပူသိုေလွ င္စြမ္းအင္က ္စ္ေနရ ္ည္း္ြင္ မေနပါ

ေရပူမွစြမ္းအင္မ း ပ ံ႕ားႏွံ႔သြ းေသ အခါ ၎၏အပူခ န္ မည္သို႔ျဖစ္သည္ကို စမ္းသပ္ရန္ျပင္ဆင္ပါ။

အဓကအခ က္
ပူေသ အရ မ းသည္ အပူစြမ္းအင္ သိုေလွ င္ေသ ပစၥည္းမ းျဖစ္ၾကသည္။
ပူေသ အရ မွ ပ္္ဝန္းက င္သို႔ စြမ္းအင္မ းသည္ ပ ံ႕ားႏွံ႔ၾကပါသည္။
၇၁ အခန္း (၁ဝ) စြမ္းအင္အမ ဳးမ ဳး

၁ဝ.၄ ္ည္ၿငမ္စမ
ြ း္ အင္
န ရီအလိုပ္လိုပ္ရန္ သိုေလွ င္ထ းေသ စြမ္းအင္လိုအပ္သည္။
ရစ္ပ္္ရေသ ခလို္္ကို လွည့္ျခင္းျဖင့္
အ္ြင္းထြဲရွ သံပ္္ကို လမ္ေစၿပီး
စြမ္းအင္သေ
ို လွ င္ပါသည္။ အေလး္ံိုးကို
မ ္င္ျခင္းျဖင့္
စြမ္းအင္သိုသည္။
ဓ ္္ခြဲ

အမ းစိုက ဓ ္္ခြဲမွစမ
ြ ္းအင္ကို အသံိုးျပဳသည္။
္ခ ဳ႕က သံပ္္ကို ရစ္ပ္္ျခင္းျဖင့္ န ရီကို အလိုပ္လိုပ္ေစသည္။
္ခ ဳ႕က အေလး္ံိုးကို အထက္သို႔ ဆြြဲ္င္ျခင္းျဖင့္ အလိုပ္လိုပ္ေစသည္။

႐ိုန္းျပန္ျခင္းေၾက င့္ျဖစ္ေသ ္ည္ၿငမ္စြမ္းအင္

သံပ္္ကို ဆြြဲဆန္႔ရန္ အ းမ းစြ အသံိုးျပဳရပါသည္။
ထိုအခါ ၎က စြမ္းအင္ကို သိုေလွ င္သည္။
လႊ္္လိုက္ေသ အခါ မူလပံိုသဏၭ န္သို႔ ျပန္လည္ေရ က္ရွသြ းၿပီး
စြမ္းအင္ထို္္လႊ္္ပါသည္။
သံပ္္္စ္ခိုကို ဆြြဲဆန္႔ေသ အခါ
ယင္းကြဲ့သို႔ပစၥည္းမွ ႐ိုနး္ ျပန္စမ
ြ း္ အင္ သိုေလွ င္ပစၥည္းျဖစ္သည္။
စြမ္းအင္မ း သိုေလွ င္ပါသည္။
ျဒပ္ဆအ
ြြဲ းေၾက င့္ျဖစ္ေသ ္ည္ၿငမ္စြမ္းအင္
သံေခ င္း႐ိုက္ေသ အခါ ္ူကိုအျမင့္သို႔ မ ရပါသည္။
ထိုအခါ ၎က စြမ္းအင္ကို သိုေလွ င္သည္။
ေအ က္သို႔လႊြဲခ ေသ အခါ စြမ္းအင္ထို္္လႊ္္သည္။
ထို႔ေၾက င့္ အျမင့္သို႔ မ ္င္ခံရေသ ပစၥည္းမ း္ြင္ ျဒပ္ဆအ
ြဲြ း
ေၾက င့္ျဖစ္ေသ ္ည္ၿငမ္စမ
ြ း္ အင္ ရွသည္ဟို ဆိုားႏိုငပ
္ ါသည္။

လိုပ္ငန္း (၁ဝ.၄) ကစ းစရ ားႏွင့္ ္ည္ၿငမ္စြမ္းအင္

ကေလးငယ္မ းအ္ြက္ စ္္ခ ရေသ ကစ းစရ မ း ္ီထြင္ၾကစို႔။
္စ္ခိုက႐ိုန္းျပန္စြမ္းအင္၊ ေန က္္စ္ခိုက ျဒပ္ဆြဲြအ းေၾက င့္ျဖစ္ေသ
္ည္ၿငမ္စြမ္းအင္ အသံိုးျပဳေသ ကစ းစရ မ း ျပဳလိုပ္ပါ။ သံေခ င္း႐ိုက္ျခင္း

ေမးခြနး္ မ း

၁ သ းေရကြင္းသည္ ႐ိုန္းျပန္စြမ္းအင္ သိုေလွ င္သည္။

စြမ္းအင္သိုေလွ င္ပံိုားႏွင့္ ထို္္လႊ္္ပံိုကို ရွင္းျပပါ။
၂ အျမင့္္စ္ေနရ ၌ ္င္ထ းေသ စ အိုပ္၏
စြမ္းအင္သိုေလွ င္ပံို ားႏွင့္ ထို္္လႊ္္ပံို္ို႔ကို ရွင္းျပပါ။
၃ ပံို္င
ြ ္ ခိုန္ပ ံကစ းေနေသ ကေလးမ း ေလထြဲပ ံေနစဥ္
သူ္ို႔္င
ြ ္ မည္သည့္သိုေလွ င္ စြမ္းအင္ရွၿပီး ဖခ စဥ္
အခင္း္ြင္ မည္သည့္သိုေလွ င္ စြမ္းအင္ရွ သနည္း။

အဓကအခ က္
ဆြြဲဆန္႔ထ းေသ ၊ ဖက ံဳ႕ထ းေသ ပစၥည္းမ း္ြင္ ႐ိုန္းျပန္သိုေလွ င္စြမ္းအင္ရွသည္။
အျမင့္္စ္ေနရ ရွ ပစၥည္းမ း္ြင္ ျဒပ္ဆြဲြအ းေၾက င့္ျဖစ္ေသ ္ည္ၿငမ္စြမ္းအင္ရွသည္။
အခန္း (၁ဝ) စြမ္းအင္အမ ဳးမ ဳး ၇၂

၁ဝ.၅ အေရြ႕စြမး္ အင္

စက္ဘီးစီးရန္ စြမ္းအင္သံိုးရပါသည္။ စက္ဘီး၏ ေျခကိုနင္းလိုက္ေသ အခါ စက္ဘီးစ္င္ေရြ႕လ းပါသည္။

စက္ဘီးစီးသမ းမ း္ြင္ အေရြ႕စြမ္းအင္ရွၾကသည္။ ေက က္္ံိုးႀကီးကို ေရႊ႕ဖို႔စြမ္းအင္မ းစြ လိုသည္။

ေရြ႕လ းေနေသ ပစၥည္းမ း္ြင္ အေရြ႕စြမး္ အင္ ရွပါသည္။

ရပ္္န္႔ေနေသ ပစၥည္း္ြင္ အေရြ႕စြမ္းအင္ မရွပါ။
အေရြ႕စြမ္းအင္မ းေလေလ ပို၍လ င္ျမန္စြ ေရြ႕ေလေလ ျဖစ္ပါသည္။

လိုပ္ငန္း (၁ဝ.၅) အေရြ႕စြမ္းအင္ေ္ြ ားႏႈင္းယွဥ္ၾကည့္ၾကရေအ င္

ပံိုသည္သင္ျပဳလိုပ္ရမည့္ စမ္းသပ္ခ က္ကိုျပထ းသည္။

ေဂၚလီလံိုးမ းကို သြဲပံိုးထြဲသို႔ ပစ္ခ မည္။ အေရြ႕စြမ္းအင္မ းေလေလ

သြဲ္င
ြ ္ေပၚေသ အရ ႀကီးေလေလ ျဖစ္သည္။

သင္ျပဳလိုပ္မည့္ လိုပ္ငန္း ၂ ရပ္္င

ြ ္

အရ ဝ္ဳ၏ားႏႈန္းားႏွင့္ အေရြ႕စြမ္းအင္ ဆက္စပ္မႈ

အရ ဝ္ဳ၏ျဒပ္ထိုားႏွင့္ အေရြ႕စြမ္းအင္ ဆက္စပ္မႈ

္ို႔ကို စမ္းသပ္ေလ့လ ရမည္။

အေရြ႕စြမ္းအင္ အနည္းအမ း
အရ ဝ္ဳ၏ ားႏႈန္းမ းေလေလ၊ အေရြ႕စြမ္းအင္မ းေလေလ ျဖစ္ပါသည္။
အရ ဝ္ဳ၏ ျဒပ္ထိုမ းေလေလ၊ အေရြ႕စြမ္းအင္မ းေလေလ ျဖစ္ပါသည္။

ရပ္္န္႔ျခင္း
စက္ဘီးစီးသမ းမ းက စက္ဘီးကိုရပ္္န္႔ဖို႔ ဘရ္္ကိုနင္းပါသည္။
ထိုအခါဘရ္္က ဘီးကိုဖသည္။ ဘီးေပၚပြန္းအ း သက္ေရ က္ပါသည္။ စက္ဘီးရပ္္န္႔သည္အထ
ပြန္းအ းကခိုခံပါသည္။
ဘရ္္မွ ပူလ ပါသည္။ အေရြ႕စြမ္းအင္မွ အပူအျဖစ္ ေျပ င္းလြဲသြ းေသ ေၾက င့္ ျဖစ္ပါသည္။
ထို႔ေၾက င့္ ပြန္းအ းက ေရြ႕ေနေသ အရ ၏ အေရြ႕စြမ္းအင္ကို ေလ ့ေနေစသည္။ အရ ဝ္ဳမ းကို
ပူေစပါသည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ စက္ဘီးစီးျခင္းမဟို္္ဘြဲ အေရြ႕စြမ္းအင္ သံိုးေသ ္ျခ း လိုပ္ငန္းမ းကို ေဖ ္ျပပါ။
၂ ေရြ႕ေနေသ ေမ ္ေ္ ္က းားႏွင့္ ကိုန္္င္က း မည္သည္္င
ြ ္ အေရြ႕စြမ္းအင္ ပိုမ းသနည္း။ ရွင္းပါ။
၃ က းဘရ္္သည္ စက္ဘီးဘရ္္ထက္ ပို၍ပူရျခင္းကို ရွင္းျပပါ။

အဓကအခ က္
ေရြ႕ေနေသ အရ ဝ္ဳမ း္ြင္ အေရြ႕စြမ္းအင္ရွပါသည္။
အရ ဝ္ဳ၏ ားႏႈန္းပိုမ းေလေလ သို႔မဟို္္ ျဒပ္ထိုပိုမ းေလေလ အေရြ႕စြမ္းအင္ ပိုမ းေလေလ ျဖစ္သည္။
ပြန္းအ းက အေရြ႕စြမ္းအင္ကို ေလ ့နည္းေစသည္။ အရ ဝ္ဳကို ပူလ ေစသည္။
၇၃ အခန္း (၁ဝ) စြမ္းအင္အမ ဳးမ ဳး

၁ဝ.၆ စြမး္ အင္သယ္ေဆ င္ျခင္း

စြမ္းအင္၏ သိုေလွ င္ပံိုအမ ဳးမ ဳးကို ေလ့လ ခြဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ ယခိုအခါ စြမ္းအင္၏ ္စ္ေနရ မွ ္စ္ေနရ သို႔ ပ ံ႕ားႏွံ႔ပံို
အမ ဳးမ ဳး္ို႔ကို ေလ့လ ၾကမည္။

လွ ပ္စစ္စြမ္းအင္
စ မ က္ားႏွ ၆၈ ္ြင္ လွ ပ္စစ္စြမ္းအင္၏ ပ ံ႕ားႏွ႔ံပံိုကို
ေ္ြ႕ခြဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။
လက္ားႏွပ္ဓ ္္မီးထြဲရွ ဓ ္္ခြဲသည္ ဝိုင္ယ ႀကဳးားႏွင့္
ဆက္သယ
ြ ္ထ းသျဖင့္ လွ ပ္စစ္စီးဆင္းၿပီး မီးသီးကို
လင္းထန္ေစပါသည္။
လွ ပ္စစ္သည္ ေနအမ္မ း မီးထြန္းျခင္း၊ စက္မ း
လည္ပ္္ျခင္း စသည္္ို႔္ြင္ အေရးပါေသ
စြမ္းအင္္စ္မ ဳး ျဖစ္ပါသည္။
ဓ ္္အ းစက္႐ံိုမွ လ ေသ လွ ပ္စစ္ဓ ္္သည္ လွ ပ္စစ္သည္ ဝိုင္ယ ႀကဳး္စ္ေလွ က္ စြမ္းအင္ကို
ဓ ္္ခြဲကေပးားႏိုင္သည္ထက္ မ းစြ ပို၍ေပးစြမ္း သယ္ေဆ င္ပါသည္။
ားႏိုင္ပါသည္။

အလင္းစြမး္ အင္
အရ ဝ္ဳ္စ္ခိုက အလိုပ္လိုပ္ေနလွ င္ ပူလ
္္္ပါသည္။ အပူသိုေလွ င္ စြမ္းအင္ရွသည္ဟို
ဆိုပါသည္။
္စ္ခါ္ရံ္င
ြ ္ အပူအျပင္ အလင္းစြမး္ အင္ ပါ
ထြက္ေပၚ္္္ပါသည္။
အလင္းသည္ ပ္္ဝန္းက င္အားႏွံ႔ ပ ံ႕ထြက္သည္။ လက္ားႏွပ္ဓ ္္မီး မီးလင္းေနသည္

အသံစမ
ြ ္းအင္
ဗံိုကို္ီးခ္္ေသ အခါ ၎၏မ က္ားႏွ ျပင္သည္
္ိုန္ခါသည္။
္ိုန္ခါေသ မ က္ားႏွ ျပင္ အနီးအန းရွ ေလအမႈန္
္ို႔ကို ္ိုန္ခါေစျခင္းျဖင့္ စြမ္းအင္ကိုသယ္ေဆ င္
ပါသည္။
ဤသို႔ကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔ န းထြဲသို႔ အသံစမ
ြ း္ အင္ အျဖစ္
ေရ က္ရွပါသည္။

ဗံို္ီးခ္္ေနပံို

ေမးခြနး္ မ း
၁ သင့္အမ္ရွ လွ ပ္စစ္စြမ္းအင္ လိုအပ္ေသ ပစၥည္းမ းကို စ ရင္းျပဳစိုပါ။
၂ လက္ားႏွပ္ဓ ္္မီး မီးလင္းရန္ မည္သည့္စြမ္းအင္ လိုအပ္သနည္း။
၃ လက္ားႏွပ္ဓ ္္မီး ခလို္္ကိုဖင
ြ ့္လိုက္ေသ အခါ မည္သည့္စြမ္းအင္ ားႏွစမ
္ ဳးထြက္ေပၚလ သနည္း။
၄ အရ ဝ္ဳ ္ိုန္ခါေသ အခါ မည္သည့္စြမ္းအင္ ားႏွစမ
္ ဳးထြက္ေပၚလ သနည္း။
၅ ဗံိုမ က္ားႏွ ျပင္သည္ ႐ိုက္ခ္္ၿပီး ေခ္မွ ္ိုန္ခါၿပီး ၿငမ္သြ းသည္။ အဘယ္ေၾက င့္နည္း။

အဓကအခ က္
စြမ္းအင္္ို႔ကို လွ ပ္စစ္၊ အပူ၊ အသံားႏွင့္ အလင္း အျဖစ္ ္စ္ေနရ မွ ္စ္ေနရ သို႔ သယ္ေဆ င္ပါသည္။
အခန္း (၁ဝ) စြမ္းအင္အမ ဳးမ ဳး ၇၄

၁ဝ.၇ စြမး္ အင္အသြငေ

္ ျပ င္းျခင္း
စြမ္းအင္ရွမွ အလိုပ္လိုပ္ားႏိုင္မည္။ စြမ္းအင္ကို စြမ္းအင္ထို္္ပစၥည္းမွ ရရွပါသည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ ေရွ႕သင္ခန္းစ မ း္ြင္ ေလ့လ ၿပီးေသ စြမ္းအင္မ းကို သိုေလွ င္စြမ္းအင္ားႏွင့္ ပ ံ႕ားႏွံ႔စြမ္းအင္အျဖစ္
အိုပ္စိုခြပ
ြဲ ါ။

အသြင္ေျပ င္းျခင္း
ဓ ္္မီးခလို္္ကို ဖြင့္လိုက္ေသ အခါ ဓ ္္ခြဲရွဓ ္ိုစမ
ြ ္းအင္ ထြက္ရွၿပီး ဝိုင္ယ ႀကဳး္စ္ေလွ က္
လွ ပ္စစ္စြမ္းအင္အျဖစ္ သယ္ေဆ င္ပါသည္။
မီးသီးသို႔ေရ က္ေသ အခါ ထိုစမ
ြ ္းအင္သည္ မီးသီးကိုလင္းေစပါသည္။ မီးသီးလင္းေသ အခါ အလင္း
စြမ္းအင္ထက
ြ ္ေပၚသည္။
အခ န္အနည္းငယ္ၾက ေသ ္ မီးသီးမွ ပူလ သျဖင့္ အပူစြမ္းအင္ထြက္ေပၚသည္။
စြမ္းအင္သည္ အသြင္္စ္မ ဳးမွ ေန က္္စ္မ ဳးကူးေျပ င္းားႏိုင္ပံိုကို ေအ က္ပါအ္ိုင္းေဖ ္ျပသည္။

အလင္းစြမ္းအင္
ဓာတုစြမ္းအင္ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္
အပူစြမ္းအင္

လိုပ္ငန္း (၁ဝ.၇) မိုးပ ံရထ းစီးျခင္းားႏွင့္ စြမ္းအင္အသြင္ေျပ င္းလြဲျခင္း

မိုးပ ံရထ းစီးျခင္း၏ အေျခအေနအမ ဳးမ ဳးကို စဥ္းစ းပါ။ အျမင့္ဆံိုးေရ က္ေနခ န္၊ ေလွ ဆင္းခ န္၊ ရပ္္န္႔ရန္
ဘရ္္အိုပ္ခ န္ စသည္္ို႔္ြင္ မည္သည့္စြမ္းအင္မ း ရွေနေၾက င္း ေဆြးေားႏြး္ိုင္ပင္ပါ။ အသြင္ေျပ င္းလြဲပံို
အဆင့္ဆင့္ကို ေဖ ္ျပပါ။

စြမ္းအင္္ည္ၿမြဲျခင္းနယ မ
စြမ္းအင္ကို ဖန္္ီး၍မရပါ။ ဖ က္စီး၍လည္းမရပါ။
ဤသည္ကို စြမး္ အင္္ည္ၿမြဲျခင္း နယ မ ဟိုေခၚသည္။
ဓ ္္မီးထြန္းျခင္းကစၥ္င
ြ ္ ဓ ္္ခြဲထြဲရွစြမ္းအင္ ပမ ဏားႏွင့္ ေန က္ဆံိုးျဖစ္ေပၚေသ အလင္းားႏွင့္အပူ
စြမ္းအင္္ို႔၏ ပမ ဏမ းကို ္ိုင္း္ ားႏိုင္လွ င္ ္ူညီေၾက င္း ေ္ြ႕ရွရပါသည္။
စြမ္းအင္၏ ပမ ဏကို ဂ ဴး (J) ျဖင့္ေဖ ္ျပသည္။

အပူသည္အလဟသျဖစ္ကိုန္သည္
ည ဘက္္င
ြ ္ျပထ းေသ ေျမေက ္က းသည္ ၎အလိုပ္လိုပ္ဖို႔
စြမ္းအင္ကို အင္ဂ င္ထရ
ြဲ ွ ဓ ္္ဆီမွ ရရွပါသည္။
ဓ ္္ဆီမွ ၁ဝ သန္း J စြမ္းအင္ထို္္ေပးေသ ္လည္း ၃ သန္း J ကို
ေျမေက ္ျခင္းလိုပ္ငန္း္ြင္ အသံိုးျပဳားႏိုင္ပါသည္။ က န္ ၇ သန္း J ဟ
အပူအျဖစ္ေျပ င္းလြဲ သြ းပါသည္။ ထ႔ေ
ို ၾက င့္ အင္ဂ င္ပူလ ျခင္း
ျဖစ္သည္။

ေမးခြနး္ မ း
၂ ေရဒီယိုန းေထ င္ျခင္း၏ စြမ္းအင္အသြင္ေျပ င္းလြဲပိုက
ံ ို ခ ္္ဆက္ပံိုျဖင့္ ဆြြဲသ းေရးသ းပါ။
၃ ဓ ္္မီးက 100 J ေထ က္ပံ့ေပးရ 10 J ကအလင္းစြမ္းအင္ ျဖစ္လွ င္ အပူစမ
ြ ္းအင္ မည္မွ ထြက္ရွပါ
သနည္း။ အဘယ္ေၾက င့္နည္း။

အဓကအခ က္
စြမ္းအင္ကို ဖန္္ီး၍လည္းမရ၊ ဖ က္စီး၍လည္းမရပါ။ ္စ္မ ဳးမွ ေန က္္စ္မ ဳးသို႔ အသြင္ေျပ င္းျခင္းသ
ျပဳလိုပ္ားႏိုင္သည္။ ဤသည္ကို စြမ္းအင္္ည္ၿမြဲျခင္း နယ မဟိုေခၚသည္။
၇၅ အခန္း (၁ဝ) စြမ္းအင္အမ ဳးမ ဳး

၁ဝ.၈ စြမး္ အင္ရင္းျမစ္မ း

လွ ပ္စစ္ကရယ ္႔ို
ကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔သည္ စြမ္းအင္ကို ေန႔စဥ္သံိုးစြြဲေနပါသည္။
သည္လွ ပ္စစ္စြမ္းအင္
ကိုအသံိုးျပဳသည္။
ဓ ္္အ းေပး႐ံိုမွ
လွ ပ္စစ္ကိုရရွသည္။

ေသၿပီးေရေနသက္ရွ ေလ င္ဆ ဆီ

ပင္လယ္ေနသက္ရွ္ို႔ ေသဆံိုးၿပီးေသ ္ ေအ က္ ေလ င္ဆ ဆီ၊ သဘ ဝ

စြမ္းအင္သိုေလွ င္သည္။ ေျခသ႔န
ို စ္ျမဳပ္သြ းသည္။ ဓ ္္ေငြ႕္ို႔ရရွသည္။

ယ ဥ္မ းသည္ ေရြ႕လ းဖ႔အ

ို ္ြက္

ေသၿပီးအပင္မ း ေက က္မီးေသြး စြမ္းအင္ကို ေလ င္ဆ မွ ရရွသည္။

က းကဓ ္္ဆီ၊ ကိုနက
္ းကဒီဇယ္၊
အပင္သည္ ေနေရ င္ျခည္ အပင္မ းေသဆံိုးၿပီးေသ ္ ားႏွစ္ခ ီၾက ျမင့္ေသ အခါ
ေလယ ဥ္ကေရနံဆီ အသံိုးျပဳသည္။
စြမ္းအင္ကို သိုေလွ င္သည္။ သြဲ၊ရႊြံ႕္ို႔အနည္ထိုင္သည္။ ေက က္မီးေသြးရရွသည္။

ေလ င္ဆ မ း
ေက က္မီးေသြး၊ ေလ င္ဆ ဆီားႏွင့္ သဘ ဝ
ဓ ္္ေငြ႕္ို႔သည္ ႐ိုပႂ္ ကြငး္ ေလ င္ဆ မ း
ျဖစ္ၾကသည္။
၎္ို႔ကို ားႏွစ္ေပါင္းမ းစြ က ေသၿပီးေသ
သက္ရွမ းမွ ရရွသည္။
မ က္ေမွ က္္ြင္ ၎္ို႔ကို အသံိုးမ းသျဖင့္ စိုလ ျပ းသည္ ေနေရ င္ျခည္
ေလေၾက င့္ပန္က လည္သည္။
ပမ ဏအနည္းငယ္သ က န္ေ္ ့သည္။ ပန္က လည္ျခင္းေၾက င့္
စြမ္းအင္ကို လွ ပ္စစ္အျဖစ္
္စ္ခ န္ခ န္္င
ြ ္ ကိုန္သြ းားႏိုင္သည္။ ၎္ို႔ကို ဂ င္နေန္ အလိုပလ
္ ိုပ္ၿပီး
ေျပ င္းလြဲေပးသည္။
လွ ပ္စစ္ရရွသည္။
ျပန္လည္မရားႏိုငေ
္ သ ရင္းျမစ္မ း ဟိုေခၚသည္။

ေမးခြနး္ မ း

၁ ေလ င္ဆ ၏အ းနည္းခ က္ ၂ ခ က္ကို

ေဖ ္ျပပါ။ (္စ္ခ က္ပြဲစဥ္းစ းားႏိုင္လွ င္
စ မ က္ားႏွ ၂၈ ကိုၾကည့္ပါ။)

ျပန္လည္ရားႏိုင္ေသ ရင္းျမစ္မ း ေရစီးဆင္းေသ ေနရ မ း္ြင္

ဆည္မ းရွ္္္ၿပီး ၎္႔က
ို ထင္းကြဲသ
့ ႔ို အပင္အစ္္
ဘယ္ေ္ ့မွ မကိုန္ဆံိုးားႏိုင္ေသ စြမ္းအင္ အပိုင္းကို မီး႐ႈ႕ျခင္းမွ
ေရစီးကို လွ ပ္စစ္အျဖစ္ ေျပ င္းလြဲ
ရင္းျမစ္မ းလည္း ရွၾကပါသည္။ စြမ္းအင္ရရွသည္။
ေပးသည္။
ည ဘက္္င
ြ ္ ဥပမ ္ခ ဳ႕ကို ျပထ းသည္။

ေမးခြနး္ မ း

၂ ္လက္ပန္က မ းကို အဘယ္ေၾက င့္ မမအမ္အန း္ြင္ မထ းရွေၾက င္း ထင္ျမင္ခ က္ ၁ ခိုေပးပါ။
၃ ထင္းအသံိုးျပဳၿပီး ခ က္ျပဳ္္ျခင္း၏ အ းသ ခ က္ ၁ ခ က္ားႏွင့္ အ းနည္းခ က္ ၁ ခ က္ ကိုေဖ ္ျပပါ။
၄ က းသြ းရန္ ေနေရ င္ျခည္အသံိုးျပဳျခင္း၏ အ းသ ခ က္ ၁ ခ က္ားႏွင့္ အ းနည္းခ က္ ၁ ခ က္ ကိုေဖ ္ျပပါ။

အဓကအခ က္
ျပန္လည္မရားႏိုင္ေသ ရင္းျမစ္မ းဆိုသည္မွ သံိုးစြြဲမႈသည္ ျဖစ္ေပၚျခင္းထက္မ းၿပီး ကိုန္ဆံိုးသြ းားႏိုင္ေသ
ရင္းျမစ္မ ဳးျဖစ္သည္။ ဥပမ ။ ။ ႐ိုပ္ႂကြင္းေလ င္ဆ မ း
ျပန္လည္ရားႏိုင္ေသ ရင္းျမစ္မ းဆိုသည္မွ မကိုန္ဆံိုးားႏိုင္ေသ ရင္းျမစ္မ ဳးျဖစ္သည္။ ဥပမ ။ ။ ေလ၊ ေရ၊
ေနေရ င္ျခည္ားႏွင့္ အပင္၏အစ္္အပိုင္းမ း
အခန္း (၁ဝ) စြမ္းအင္အမ ဳးမ ဳး ၇၆

အခန္း (၁ဝ) ျပန္လန

ွ ေ
္ လ့က င့္ခန္း
၁ အေျဖမွန္
္ စ္ခစ
ို ီ ေရြးခ ယ္ပါ။
(၁) ကၽြားႏို္ပ္္ို႔ခားႏၶ ကိုယ္ အလိုပ္လိုပ္ရန္ စြမ္းအင္ကိုမည္သည္မွ ရရွပါသနည္း။ [၁]
အစ စ းျခင္းမွရရွသည္။
ေရေသ က္ျခင္းမွရရွသည္။
ေနမွ္ိုက္႐ိုက္ရရွသည္။
အက ်ႌဝ္္ျခင္းမွရရွသည္။
(၂) ေလ င္ဆ ္ြင္ မည္သည့္စြမ္းအင္ သိုေလွ င္ထ းသနည္း။ [၁]
အပူစြမ္းအင္
ဓ ္ိုစြမ္းအင္
႐ိုန္းျပန္စြမ္းအင္
ျဒပ္ဆြဲြအ းေၾက င့္ျဖစ္ေသ ္ည္ၿငမ္စြမ္းအင္
(၃) ေလ င္ဆ မွ စြမ္းအင္ကို မည္သို႔ရရွသနည္း။ [၁]
လႈပ္ခါျခင္းျဖင့္ ရရွသည္။
စ းသံိုးျခင္းျဖင့္ ရရွသည္။
ေလ င္ကၽြမ္းျခင္းျဖင့္ ရရွသည္။
သမ္းထ းျခင္း ရရွသည္။

၂ ေအ က္္င
ြ ္ ေရဒီယိုအသံလႊင့္ဌ န္ြင္ ေၾကည သူ္စ္ဦး၏ စက းေျပ ေနပံိုကို ျပထ းပါသည္။

အသံလႊင့္ဌ န ဓ ္္အ းလိုင္း ေရဒီယို

(၁) ေရဒီယိုအလိုပ္လိုပ္ဖို႔ ဓ ္္ခြဲအသံိုးျပဳသည္။ ဓ ္္ခြဲသည္ မည္သည့္စြမ္းအင္ သိုေလွ င္သနည္း။ [၁]

(၂) အသံလႊင့္ဌ နမွ ေရဒီယသ
ို ို႔ စြမ္းအင္သယ္ေဆ င္လ ပံိုကို ေအ က္္င
ြ ္ခ ္္ဆက္ပံိုျဖင့္ ျပထ းသည္။
မွန္ကန္စြ ျဖည့္စြက္ပါ။ [၂]

အသံစမ
ြ ္းအင္
..................... .....................

၃ ျမျမက 70oC ရွေသ ေရပူထသ

ြဲ ို႔ ေရေအးကို ထည့္ၿပီးေမႊပါသည္။ အပူခ န္္ိုင္း္ သည့္အခါ 40oC ျဖစ္သည္။
(၁) ျမျမက ေရပူမွအပူစြမ္းအင္မ း ေပ က္ဆံိုးသြ း၍ျဖစ္သည္ ဟိုေက က္ားႏို္္ခ က္ခ ပါသည္။
ျမျမမွ းေၾက င္း ရွင္းျပပါ။ [၂]
(၂) ေရေအးထည့္ၿပီးေန က္ အဘယ္ေၾက င့္ အပူခ န္ေလ ့နည္းသြ းသနည္း။ ရွင္းျပပါ။ [၂]

၄ ည ဘက္္င
ြ ္ ခ န္သီး္စ္ခို လႊြဲေနပံိုကျပထ းသည္။
(၁) ခ န္သီးမလႊခ
ြဲ င္က မည္သည့္စြမ္းအင္
ရွသနည္း။ [၁]
(၂) ခ န္သီးလႊြဲေနခ န္၌ မည္သည့္စြမ္းအင္
ရွသနည္း။ [၁]
(၃) ခ န္သီးလႊြဲရ အျမင့္ဆံိုးေရ က္ခ န္၌
မည္သည့္စြမ္းအင္ ရွသနည္း။ [၁]
(၄) အခ န္အနည္းငယ္ ၾက ေသ အခါ
အဘယ္ေၾက င့္ ေားႏွးလ သနည္း။ [၂]
၇၇ အခန္း (၁၁) ကမ ၻ႕အျပင္သို႔

၁၁.၁ ေန႔ားႏွင့ည
္
ေန႔ဘက္္င
ြ ္ ေက င္းကင္၌ ေနကိုေ္ြ႕ရသည္။ ္စ္ခါ္ရံ လကိုျမင္ရသည္။ ညဘက္္င
ြ ္ ေက င္းကင္၌
ၾကယ္မ းကို ေ္ြ႕ရသည္။ ္စ္ခါ္ရံ လကိုျမင္ရသည္။
ေန၊ လ၊ ၾကယ္ ္ို႔သည္ အ က သထြဲရွ အရ မ းျဖစ္ၾကသည္။ နကၡ္ေဗဒပည ရွငမ
္ းက ၎္႔က
ို ို ၾကည့္႐ႈ
ေလ့လ ျခင္းျဖင့္ အ က သားႏွင့္ပ္္သက္ေသ ရွ ေဖြေ္ြ႕ရွမႈမ းစြ ျပဳလိုပ္ားႏိုင္ခြဲ့ၾကသည္။

ဝင္႐ိုး ဥေရ ပ္ိုက္

ေျမ က္ဝင္႐ိုးစြန္း ေန အ ဖရက္ိုက္
အားႏၵယားႏိုင္ငံ

ၾသစေ္းလ ားႏိုင္ငံ

ေမးခြနး္ မ း

၁ အ က သကိုေလ့လ ေသ သပၸံပည ရွင္ကို

မည္သို႔ေခၚသနည္း။
၂ ေန႔ဘက္္င
ြ ္ေနကိုျမင္ရၿပီး ညဘက္္င
ြ ္လကို
ေ္ င္ဝင္႐ိုးစြန္း ျမင္ရသည္ ဟူေသ ဆိုလိုခ က္ မွ းယြင္းေၾက င္း
ကမ ၻသည္ မမဝင္႐ိုးေပၚ္ြင္ လည္ပ္္သည္။ ရွင္းျပပါ။

ေနသည္အေရွ႕ဘက္မွ ထြက္ရွၿပီး အေန က္ဘက္သို႔ ဝင္ေရ က္သည္။ ယူဆခ က္ားႏွစ္မ ဳးရွသည္။ ေနက
ကမ ၻကိုလွည့္ပ္္ၿပီး ကမ ၻက ၿငမ္ေနသည္။ ေန က္္စ္ခိုမွ ကမ ၻကကိုယ္္ိုင္ လည္ပ္္ေနသျဖင့္
ေနကလွည့္ပ္္သည္ဟို ထင္ရသည္။ ဒို္ယယူဆခ က္ မွန္ကန္သည္။
ကမ ၻသည္မမဝင္႐းို ေပၚ္ြင္ လည္ပ္္ေနပါသည္။ ဝင္႐ိုးသည္ ေျမ က္ားႏွင့္ေ္ င္ဝင္႐ိုးစြန္း္႔က
ို ို
ဆက္္ယ
ြ ္ထ းေသ စ္္ကူးယွဥ္မ ဥ္းျဖစ္သည္။ ေန၏အေရွ႕မွအေန က္သို႔ ေရြ႕လ းေနျခင္းကို
ၾကည့္ျခင္းျဖင့္ ကမ ၻသည္အေန က္မွအေရွ႕သို႔ လည္ပ္္ေနသည္ကို သရပါသည္။

လိုပ္ငန္း (၁၁.၁-က) ကမ ၻႀကီးလည္ပ္္ပံိုသ႐ိုပ္ျပ

ေက င္းသ း္စ္ဦးက လည္ပ္္ားႏိုင္ေသ ခံို္ြင္ ထ းပါ။ အေရွ႕္ည့္္ည့္ကို ၾကည့္႐ႈပါ။ (ကမ ၻ)

က န္ေက င္းသ းမ းက ေနရ အမ ဳးမ ဳး္ြင္ ေနရ ယူပါ။ (ေနားႏွင့္ ၾကယ္)

ဆရ ကထိုင္ခံိုကို ယ ဘက္သို႔လွည့္ပါ။ ထိုင္ေနေသ ေက င္းသ းက မမေ္ြ႕ျမင္ရသည္ကိုေျပ ျပပါ။

အခ န္္စ္ခိုအ္ြင္း ကမ ၻ႕္စ္ျခမ္းသည္ ေနကိုမ က္ားႏွ မူလ က္ရွၿပီး ထိုေနရ ္ြင္ ေန႔ပိုင္းျဖစ္သည္။

ေနားႏွင့္ေဝးရ သ႔ို လည္ပ္္သြ းၿပီး အေမွ င္ဘက္သို႔ ေရ က္ရွေသ အခါ ညပိုင္းျဖစ္သည္။
ကမ ၻကမမဝင္႐ိုး္ြင္ ္စ္ပ္္အျပည့္လည္ပ္္ရန္ ္စ္ရက္ (၂၄ န ရီ) ၾက ျမင့္သည္။

လိုပ္ငန္း (၁၁.၁-ခ) ေန႔လ း။ ညလ း။

ကမ ၻပံိုအလံိုးကိုယူပါ။ မမေနထိုင္ရ ေနရ ကို အမွ္္အသ း ျပဳလိုပ္ပါ။

လက္ားႏွပ္ဓ ္္မီးကိုယူပါ။ ေက င္းသ း္စ္ေယ က္က ၿငမ္လ က္ကိုင္ထ းပါ။

ကမ ၻပံိုအလံိုးကို ျဖည္းညင္းစြ ဝြဲရစ္လွည့္ပါ။ ေန႔၊ည ျဖစ္ေပၚပံိုကို ေရးဆြြဲမွ္္သ းပါ။

ေမးခြနး္ မ း
၃ ဤစ မ က္ားႏွ ဒို္ယပံိုကိုၾကည့္ပါ။
(၁) မည္သည့္ေနရ ္ြင္ ေန႔ျဖစ္သနည္း။ မည္သည့္ေနရ ္ြင္ ညျဖစ္သနည္း။
(၂) အားႏၵယားႏွင့္ ၾသစေ္းလ ္ို႔ရွ လူ္ို႔အနက္ မည္သူ္ို႔က ေနထြက္ျခင္းကို ဦးစြ ျမင္ရမည္နည္း။

အဓကအခ က္
ကမ ၻက မမဝင္႐ိုး္ြင္ အေန က္မွအေရွ႕သို႔ လည္ပ္္သျဖင့္ ေနသည္ အေရွ႕မွအေန က္သို႔ ေရြ႕သည္။
ေနားႏွင့္မ က္ားႏွ မူေသ ေနရ ္ြင္ ေန႔ခ န္ျဖစ္ၿပီး ေနားႏွင့္ကယ
ြ ္ေသ ေနရ ္ြင္ ညခ န္ျဖစ္သည္။
အခန္း (၁၁) ကမ ၻ႕အျပင္သို႔ ၇၈

၁၁.၂ ၾကယ္ကျို မင္ျခင္း

ညဘက္္မ္ကင္းခ န္္ြင္ ေက င္းကင္၌ၾကယ္မ းကို ေ္ြ႕ျမင္ရသည္။ ေန႔ဘက္္င
ြ ္ ေန၏အလင္းေရ င္ေၾက င့္
ၾကယ္မ းကို မျမင္ရပါ။

ေက င္းကင္ကို ထိုင္လ က္ၾကည့္စဥ္ ၾကယ္မ းေရြ႕

သြ းသည္ကို ေ္ြ႕ျမင္ရပါလမ့္မည္။
ဝြဲဘက္ဓ ္္ပံိုသည္ ၂ န ရီအ္ြင္း ၾကယ္မ း၏
ေရြ႕လ းမႈကို႐ိုက္ကူးထ းေသ ဓ ္္ပံိုျဖစ္သည္။

ေမးခြနး္ မ း

၁ ၾကယ္္စ္လံိုးစီသည္ ေနကြဲ့သို႔ အေရွ႕မွအေန က္သို႔

ေရြ႕လ းသည္။ အဘယ္ေၾက င့္နည္း။
၂ ဓ ္္ပံိုကိုၾကည့္ပါ။ ္စ္ခ ဳ႕ၾကယ္မ းက ္ျခ းထက္
ပိုမိုေ္ က္ပသည္ဟို ဆိုားႏိုင္ေၾက င္းရွင္းျပပါ။

အေ္ က္ပဆံိုးၾကယ္မ း စိုေဝးၿပီးအဆင္ပံိုမ း ဖြ႕ြဲ စည္းသည္။ ၎္ို႔ကို ၾကယ္္ ရ ဟိုေခၚသည္။

ၾကယ္္ ရ ရွ ၾကယ္မ းသည္ ္စ္ခိုားႏွင့္္စ္ခို အလြန္ေဝးေသ ္လည္း နီးကပ္သည့္ပံိုစံ ျမင္ရသည္။

ဇူလိုင္လ ဇန္နဝါရီလ
လပ္ၾကယ္ ဗ ဳင္း္ ရ
(အိုရီယန
ြ ္) (ကက္ဆီယိုပီးယ း)

လိုပ္ငန္း (၁၁.၂-က) ၾကယ္္ ရ ဘယ္ားႏွခိုသသလြဲ

အင္္ နက္ သို႔မဟို္္ အညႊန္းစ အိုပ္ကိုအသံိုးျပဳ၍ ၁ဝ မနစ္အ္ြင္း ၾကယ္္ ရ မ းကို ရွ ားႏိုင္သေလ က္
ရွ ေဖြပါ။ ္စ္ခိုစီအ္ြက္ စ ရြက္အမည္းေရ င္ေပၚ္ြင္ ၾကယ္မ းကိုအစက္ခ ေရးဆြြဲပါ။

ၾကယ္္ ရ အမ ဳးမ ဳးကို အခ န္အမ ဳးမ ဳး္ြင္ ေ္ြ႕ျမင္ရသည္။ ဥပမ ။ ။ အရ

ို ီယန
ြ ္ကို ားႏိုဝင္ဘ လမွ
ေဖေဖ ္ဝါရီအ္ြင္း ေ္ြ႕ျမင္ရသည္။ ၾကယ္ကိုျမင္ဖို႔ ကမ ၻ၏အေမွ င္ျခမ္း္ြင္ သင္ရေနရမည္
ွ ။
ဤသို႔ျဖစ္ေပၚရျခင္းမွ ကမ ၻသည္ေနကို လမ္းေၾက င္း္စ္ခိုားႏွင့္ လွည့္ပ္္ေနေသ ေၾက င့္ျဖစ္သည္။
ထိုလမ္းေၾက င္းကို ပ္္လမ္း ဟိုေခၚသည္။ ကမ ၻကေနကို ္စ္ႀကမ္ျပည့္လွည့္ပ္္ရန္ ္စ္ားႏွစ္ၾက သည္။

ေမးခြနး္ မ း

၃ အိုရီယန
ြ ္ကို ဇူလိုင္လ္ြင္ မေ္ြ႕ရပါ။ အထက္ပံိုကက
ို ူးဆြၿြဲ ပီး အိုရီယန
ြ ္ကို ေ္ြ႕ရမည့္ေနရ ကို မွ္္ပါ။

လိုပ္ငန္း (၁၁.၂-ခ) ကမ ၻကေနကို လွည့္ပ္္ျခင္းသ႐ိုပ္ျပ

၁ ဓ ္္မီး သို႔မဟို္္ မီးအမ္ကို အလယ္္င
ြ ္ ထ းရွပါ။ (မည္သည္ကို ရည္ညႊန္းသနည္း။)
၂ ၎ကိုေက ေပးလ က္ ေဘ လံိုးငယ္ကို ကိုင္ထ းပါ။ ၾကမ္းျပင္္င
ြ ္ မီးအမ္မွ ၂ မီ္ ခန္႔ အခ င္းဝက္ရွ
ပ္္လမ္း္စ္ခိုကို ေျမျဖဴျဖင့္ေရးဆြြဲပါ။ ဇူလိုင္လားႏွင့္ ဇန္နဝါရီလ ေနရ မ းကို မွ္္သ းပါ။
၃ လိုပ္ငန္း ၁၁.၂-က မွ ၾကယ္္ ရ မ းကို စ သင္ခန္းအားႏံွ႔ မွန္ကန္ေသ ေနရ မ း္ြင္ကပ္ပါ။
၄ ္စ္လွည့္စီ ေဘ လံိုးကိုင္လ က္ ပ္္လမ္းအ္ိုင္း ေလွ က္ၿပီး ေ္ြ႕ရွခ က္မ းကို ္င္ျပပါ။

အဓကအခ က္
ၾကယ္္ ရ မ းကို မ္ူညီေသ အခ န္္င
ြ ္ ေ္ြ႕ျမင္ရျခင္းမွ ကမ ၻကေနကို ပ္္လမ္း္စ္ခိုျဖင့္
လွည့္ပ္္ေနေသ ေၾက င့္ ျဖစ္ပါသည္။
၇၉ အခန္း (၁၁) ကမ ၻ႕အျပင္သို႔

၁၁.၃ လကျို မင္ျခင္း

လကိုပံိုသဏၭ န္အမ ဳးမ ဳးျဖင့္ ေက င္းကင္္ြင္ေ္ြ႕ျမင္ရပါသည္။

လ၏မ က္ားႏွ အမ ဳးမ ဳး

လကို္စ္ေန႔ားႏွင့္ ္စ္ေန႔ မ္ူညီေသ ပံိုသဏၭ န္မ းျဖင့္
ေ္ြ႕ျမင္ရပါသည္။
လကိုစက္ဝိုင္းအျပည့္ျမင္ရလွ င္ လျပည့္ျဖစ္သည္။
လကိုလံိုးဝမျမင္ရလွ င္ လကြယျ္ ဖစ္သည္။
လျပည့္မွလကြယ္ျဖစ္ရန္ ားႏွစ္ပ္္ခန္႔ၾက ျမင့္သည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ လျပည့္္စ္ခိုားႏွင့္္စ္ခိုၾက း မည္မွ ၾက သနည္း။ လကိုေက က္မ းျဖင့္ ျပဳလိုပ္ထ းသည္။
လကြယ္ လျပည့္ လကြယ္

ဝ ရက္ ၄ ရက္ ၈ ရက္ ၁၂ ရက္ ၁၆ ရက္ ၁၉ ရက္ ၂၃ ရက္ ၂၇ ရက္ ၂၉ ရက္

လကိုမည္သ႔ို ျမင္ရသနည္း
လသည္ေအးေသ အရ ျဖစ္ၿပီး ကိုယ္ပိုင္အလင္းေရ င္မရွပါ။
ေနမွလ ေသ အလင္းေရ င္ကို ျပန္ကန္ျခင္း (အလင္းျပန္ျခင္း) ေၾက င့္ ကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔ျမင္ရသည္။
လသည္စက္လံိုးပံိုျဖစ္ၿပီး လင္းေနေသ ဘက္ျခမ္းကိုသ ကမ ၻမွျမင္ရပါသည္။

လိုပ္ငန္း (၁၁.၃) လကိုအဘယ္ေၾက င့္ ပံိုသဏၭ န္အမ ဳးမ ဳးျဖင့္ ျမင္ရသနည္း

၁ ပံို္င
ြ ္ျပထ းသည့္အ္ိုင္း ကဒ္ထူစကဴပံိုး္ြင္ ဓ ္္မီးထြန္းရန္ ၾကည့္ရန္အေပါက္မ း
အေပါက္ ၁ ေပါက္ေဖ က္ပါ။
၂ မ က္ားႏွ ္စ္ခိုစီ္ြင္ အေပါက္ ၁ ေပါက္စီေဖ က္ပါ။
၃ အ္ြင္း္ြင္ ေဘ လံိုးငယ္္စ္ခိုကို ႀကဳးျဖင့္္ြဲြလ း ခ ည္ထ းပါ။
၄ အေပါက္္စ္ေပါက္စီမွ ၾကည့္႐ႈေလ့လ ပါ။
၅ ေ္ြ႕ရွခ က္မ းကို ပံိုားႏွင့္္ကြ ေရးဆြြဲေဖ ္ျပပါ။ (ပံိုးကိုအထက္မွ
ၾကည့္သည့္ပံိုစံမ ဳး ေရးဆြြဲပါ။ ေဘ လံိုး၊ ဓ ္္မီး၊ အလင္း္န္းားႏွင့္ လကိုယ္စ းျပဳ ေနကိုယ္စ းျပဳ
အလင္းျပန္ပံို္ို႔ကို ထည့္သင
ြ ္းေဖ ္ျပပါ။) ေဘ လံိုး ဓ ္္မီး

လသည္ကမ ၻကို ကိုယ္ပိုင္ပ္္လမ္း္စ္ခိုျဖင့္ လွည့္ပ္္ေနသည္။ ္စ္ပ္္ျပည့္ရန္ ္စ္လခန္႔ၾကသည္။

လကိုပံိုသဏၭ န္အမ ဳးမ ဳးျဖင့္ ေ္ြ႕ျမင္ရျခင္းမွ ကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔က
လ
ေနရ အမ ဳးမ ဳးမွ ၾကည့္႐ႈေသ ေၾက င့္ျဖစ္သသည္။
လသည္ ေနားႏွင့္ကမ ၻ ၾက းရွေနလွ င္ လင္းေသ အျခမ္းကို
မျမင္ရပါ။ ဤသည္မွ လကြယ္ျဖစ္၏။
ကမ ၻ
လသည္ ကမ ၻ၏္စ္ျခ းဘက္ ေနားႏွင့္ေဝးရ ္ြင္ရွေနလွ င္
လင္းေသ အျခမ္းကိုျမင္ရသည္။ ဤသည္မွ လျပည့္ျဖစ္၏။ ေန
ေမးခြနး္ မ း
၂ လဆန္း္ြင္ ေန၊လ၊ကမ ၻ၏္ည္ေနရ ကို ပံိုားႏွင့္ေဖ ္ျပပါ။ ကမ ၻမွ

အဓကအခ က္ ျမင္ရပံို

လသည္ကမ ၻကို လွည့္ပ္္ေနေသ ေက က္လံိုးျဖစ္သည္။

ေနကိုမ က္ားႏွ မူေသ လင္းေသ အျခမ္းကို ျမင္ရသည္။
လကိုပံိုသဏၭ န္အမ ဳးမ ဳးျဖင့္ ေ္ြ႕ျမင္ရပါသည္။
အခန္း (၁၁) ကမ ၻ႕အျပင္သို႔ ၈ဝ

၁၁.၄ ၿဂဳလ္ကျို မင္ျခင္း

လူသ း္ို႔က ၾကယ္မ း၏ေရြ႕လ းပံိုားႏွင့္ ၾကယ္္ ရ မ းကို ားႏွစ္ေထ င္ေပါင္းမ းစြ ၾကည့္႐ႈေလ့လ ခြဲ့သည္။
ၾကယ္္ ရ မ းက အဆင္ပံိုေသျဖစ္ၾကသည္ကို ေ္ြ႕ရွရသည္။ သို႔ေသ ္ၾကယ္ ၅ လံိုးက ထူးဆန္းစြ ္စ္ားႏွစ္ားႏွင့္
္စ္ားႏွစ္ ေနရ မ္ူဘြဲ ရွေနသည္ကိုလည္း ေ္ြ႕ရွသည္။ ၎္ို႔ကို စပ္စိုၾကယ္မ း ဟိုသမို္္ခ့သ
ြဲ ည္။ ယခိုေခ္္၌
၎္ို႔ကို ၿဂဳလ္ ဟိုေခၚဆိုင္ၿပီး ၾကယ္မ းမဟို္္ေၾက င္း သရွၿပီးျဖစ္သည္။

ဂ ဴပီ္

ယူေရးနပ္စ္

မ က ဴရီ
စ္န္ ဗီးနပ္စ္
ကမ ၻ

မ းစ္

န္္ပ္ကၽြန္း

ၿဂဳလ္ဆိုသည္မွ
ၿဂဳလ္ဆိုသည္မွ ၾကယ္ကိုလွည့္ပ္္ေနေသ အရ ျဖစ္သည္။
ကိုယ္ပိုင္ပ္္လမ္းရွၾကသည္။
ၿဂဳလ္မ းကို မမပ္္လမ္းမွ ေခ ္မထြက္ေစရန္ ေန၏ျဒပ္ဆြဲြအ းက ဆြြဲငင္ထ းသည္။

ေနအဖြ႕ြဲ အစည္း
ကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔၏ေနသည္ ကမ ၻားႏွင့္အနီးဆံိုး ၾကယ္္စ္ခိုျဖစ္သည္။
ေန၊ ၿဂဳလ္မ းားႏွင့္ ၎္ို႔၏လမ း အ းလံိုးေပါင္းစပ္ၿပီး ေနအဖြ႕ြဲ အစည္း ျဖစ္ေပၚသည္။
ေနအဖြ႕ြဲ အစည္း္ြင္ ၿဂဳလ္ႀကီး ၈ လံိုးရွသည္။ ကမ ၻသည္ ္စ္ခိုျဖစ္သည္။
ေနားႏွင့္အနီးဆံိုး ၿဂဳလ္ႀကီး ၄ လံးို (မ က ဴရီ၊ ဗီးနပ္စ္၊ ကမ ၻားႏွင့္ မ းစ္) ္ို႔သည္ ေက က္မ းျဖင့္ ျပဳလိုပ္ေသ
ၿဂဳလ္အမ ဳးအစ းျဖစ္ၿပီး ပူေားႏြးၾကသည္။
ေန က္ၿဂဳလ္ ၄ လံိုး (ဂ ဴပီ္ ၊ စ္န္၊ ယူေရးနပ္စ္ားႏွင့္ န္္ပ္ကၽြန္း) ္ို႔သည္ ဓ ္္ေငြ႕မ းျဖင့္ ျပဳလိုပ္ေသ
ၿဂဳလ္အမ ဳးအစ းျဖစ္ၿပီး ေအးျခမ္း၍ ရ သီဥ္ို ျပင္းထန္လွသည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ ေနားႏွင့္အနီးဆံိုးၿဂဳလ္၏ အမည္ကိုေဖ ္ျပပါ။
၂ ယူေရးနပ္စ္ားႏွင့္ န္္ပ္ကၽြန္း္ို႔ကို အေဝးၾကည့္မွန္ေျပ င္း ေပၚၿပီးမွ ရွ ေ္ြ႕ခြဲ့သည္။ ဤသို႔ျဖစ္ရျခင္း၏
အေၾက င္းျပခ က္ ၁ ခ က္ ေျပ ျပပါ။

ၿဂဳလ္ကိုမည္သ႔ို ျမင္ရသနည္း။
ၿဂဳလ္္ို႔သည္လည္း ေအးေသ အရ မ း ျဖစ္ၾက၍ ကိုယ္ပိုင္အလင္းမရွပါ။
ေနမွလ ေသ အလင္းေရ င္ကို ျပန္ကန္ျခင္းေၾက င့္ ေ္ြ႕ျမင္ရပါသည္။

ေမးခြနး္ မ း
၃ ၿဂဳလ္မ းကိုအဘယ္ေၾက င့္ ္စ္ားႏွစ္ားႏွင့္္စ္ားႏွစ္ မ္ူညီေသ ေနရ မ း္ြင္ ေ္ြ႕ရသနည္း။

အဓကအခ က္
ၿဂဳလ္မ းသည္ ၾကယ္ကိုလွည့္ပ္္ၾကသည္။
ေန၏အလင္းေရ င္ကို အလင္းျပန္သျဖင့္ ၿဂဳလ္မ းကို ေ္ြ႕ျမင္ရသည္။
၈၁ အခန္း (၁၁) ကမ ၻ႕အျပင္သို႔

၁၁.၅ ေနအဖြ႕ြဲ အစည္းရွၿဂဳလ္မ း

ၿဂဳလ္မ းသည္ ္စ္ခိုားႏွင့္္စ္ခို မ္ူညီေသ ဂိုဏ္သ္မ း ရွၾကပါသည္။
ေမးခြနး္ မ း
၁ ေနအဖြ႕ြဲ အစည္းရွၿဂဳလ္ ၈ လံိုး၏ အမည္မ းကို ေနားႏွင့္အနီးဆံိုးမွစ၍ အစဥ္လိုက္ေဖ ္ျပပါ။

္ခ ဳ႕ၿဂဳလ္မ း္ြင္ အရံၿဂဳလ္ေခၚ လ မ းပိုင္ဆိုင္ၾကသည္။

ေအ က္္င
ြ ္ၿဂဳလ္ ၈ လံိုး၏ ထူးျခ းထင္ရွ းေသ အေၾက င္းအရ ္ခ ဳ႕ကို ေဖ ္ျပထ းသည္။

အခ င္းဝက္ = 2439.7 km
ဝင္႐ိုး္ြင္ ္စ္ပ္္လည္ရန္ ၆၈ ရက္ (ကမ ၻ႕အခ န္) ၾက သည္။
ေနားႏွင့္အနီးဆံိုး၊ အေသးဆံိုး ျဖစ္သည္။

မ က ဴရီ

အခ င္းဝက္ = 6051.8 km
္စ္ပ္္လည္ရန္ ၂၄၃ ရက္ ၾက ျမင့္သည္။
အပူျပင္းဆံိုးျဖစ္သည္။
ကမ ၻ႕လည္ပ္္မႈ၏ ေျပ င္း ျပန္အ္ိုင္း လည္ပ္္သည္။

ဗီးနပ္စ္

အခ င္းဝက္ = 6371 km
္စ္ပ္္လည္ရန္ ၂၄ န ရီ ၾက ျမင့္သည္။
လ ၁ လံိုးပိုင္ဆိုင္သည္။
အျပ ေရ င္ရွသည္။
သက္ရွေနထိုင္ေသ ၿဂဳလ္ျဖစ္သည္။

ကမ ၻ

အခ င္းဝက္ = 3389.5 km
္စ္ပ္္လည္ရန္ ၂၄ န ရီ၊ ၃၇ မနစ္ ၾက ျမင့္သည္။
လ ၂ လံိုးပိုင္ဆိုင္သည္။
အနီေရ င္ရွသည္။
ဆီးားႏွင္းခြဲေ္ င္မ းရွသည္။

မ းစ္
အခန္း (၁၁) ကမ ၻ႕အျပင္သို႔ ၈၂

အခ င္းဝက္ = 69911 km
္စ္ပ္္လည္ရန္ ၉ န ရီ၊ ၅၆ မနစ္ ၾက ျမင့္သည္။
လ ၇၉ လံိုးပိုင္ဆိုင္သည္။
အနီစက္ေခၚ မိုန္္ိုင္းႀကီးကို ေ္ြ႕ျမင္ရသည္။

ဂ ဴပီ္

အခ င္းဝက္ = 58232 km
္စ္ပ္္လည္ရန္ ၁ဝ န ရီ၊ ၄၂ မနစ္ ၾက ျမင့္သည္။
လ ၈၂ လံိုးပိုင္ဆိုင္သည္။
ေရခြဲ၊ ေက က္ခြဲျဖင့္ ျပဳလိုပ္ ေသ ကြင္း ၇ ခိုရွသည္။
စ္န္

အခ င္းဝက္ = 25362 km
္စ္ပ္္လည္ရန္ ၁၇ န ရီ၊ ၁၄ မနစ္ၾက ျမင့္္သည္။
လ ၂၇ လံိုးပို္င္ဆိုင္သည္။
ဝင္႐ိုးသည္ ၉၈ ဒီဂရီ ္မ္း ေစ င္းေနသည္။

ယူေရးနပ္

အခ င္းဝက္ = 24622 km
္စ္ပ္္လည္ရန္ ၁၆ န ရီ၊ ၆ မနစ္ၾက ျမင့္သည္။
လ ၁၄ လံိုးပိုင္ဆိုင္သည္။
အလြန္ေအးၿပီး ရ သီဥ္ို ျပင္းထန္သည္။

န္္ပ္ကၽြန္း

ေမးခြနး္ မ း

၂ မမဝင္႐ိုး္ြင္လည္ပ္္ရ ၌ မည္သည့္ၿဂဳလ္က အျမန္ဆံိုးျဖစ္သနည္း။

၃ အၾကီးဆံိုးၿဂဳလ္ အမည္ကိုေဖ ္ျပပါ။
၄ ဂ ဴပီ္ ၿဂဳလ္ပံို္ြင္ အနီစက္ကိုျမင္ပါသလ း။ ဝိုင္းျပပါ။

လိုပ္ငန္း (၁၁.၅) ၿဂဳလ္အေၾက င္း ပိုစ္

သင့္ားႏွစ္သက္ေသ ၿဂဳလ္္စ္ခိုကိုေရြးခ ယ္ပါ။ ၎ားႏွင့္ပ္္သက္ေသ စ္္ဝင္စ းဖြယ္ရ အခ က္မ းကို
အင္္ နက္အသံိုးျပဳ၍ စူးစမ္းရွ ေဖြပါ။ ပိုစ္ ္စ္ခိုျပဳလိုပ္ၿပီး အ္န္းသို႔္င္ျပပါ။

အဓကအခ က္
ေနအဖြ႕ြဲ အစည္း္ြင္ ၿဂဳလ္ ၈ လံိုးရွသည္။ မ က ဴရီ၊ ဗီးနပ္စ္၊ ကမ ၻ၊ မ းစ္ (ေက က္ၿဂဳလ္)၊ ဂ ဴပီ္ ၊ စ္န္၊
ယူေရးနပ္စ္၊ န္္ပ္ကၽြန္း (ဓ ္္ေငြ႕ၿဂဳလ္) ္ို႔ျဖစ္ၾကသည္။
၈၃ အခန္း (၁၁) ကမ ၻ႕အျပင္သို႔

၁၁.၆ နကၡ္ေဗဒအျမင္ကို ေျပ င္းလြဲေစေသ ရွ ေဖြေ္ြ႕ရွမႈမ း

ၿဂဳလ္မ းက ေနကိုလွည့္ပ္္ေၾက င္းကို လူ္ိုင္းလက္ခံရန္ ရ စိုားႏွစ္မ းစြ ၾက ျမင့္ခြဲ့ပါသည္။

ကၽြားႏို္ပ္္ို႔က ေန၊လ၊ၾကယ္္ို႔၏ ေရြ႕လ းမႈသည္ကိုသ

ေ္ြ႕ျမင္ရသည္။ ကမ ၻသည္ေရြ႕ေနသည္ကို မသရပါ။
ထို႔ေၾက င့္ကမ ၻက ၿငမ္ေနၿပီး ္ျခ းအရ မ းက ကမ ၻကို
လွည့္ပ္္သည္ဟို ယူဆခြဲ့ၾကပါသည္။
ေန ကမ ၻ ဤသည္ကို ကမ ၻဗဟျို ပဳအဖြ႕ြဲ အစည္း ဟိုေခၚၿပီး ၁၅ဝဝ ားႏွစ္
ၾက ျမင့္သည္ထ လက္ခံခြဲ့ၾကသည္။

ၿဂဳလ္္႔၏
ို ေရြ႕လ းမႈျပႆန
လ
ကမ ၻဗဟိုျပဳအဖြ႕ြဲ အစည္းက ၿဂဳလ္္ို႔၏ ထူးျခ းေသ
မ းစ္ ေရြ႕လ းမႈမ းကို မရွင္းျပားႏိုင္ခြဲ့ပါ။
ေရွ႕စ မ က္ားႏွ မ း္ြင္ ၿဂဳလ္္ို႔သည္ မ္ူညီေသ
အလ င္မ းျဖင့္ လွည့္ပ္္ေနသည္ကို သခြဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။
ကမ ၻဗဟိုျပဳအဖြြဲ႕အစည္း (႐ိုးရွင္းေသ ပံို)
မ းစ္ားႏွင့္ ဗီးနပ္စ္္ို႔ကို ္စ္ခါ္ရံ ေနထြက္ခ န္္ြင္ ေ္ြ႕ရၿပီး
္စ္ခါ္ရံ ေနဝင္ခ န္္င
ြ ္ ေ္ြ႕ရသည္။
၁၅၁ဝ ခိုားႏွစ္ခန္႔္င
ြ ္ ပိုလန္နကၡ္ေဗဒပည ရွင္ နစ္ကိုလပ္စ္
ကိုပါနီးကပ္စ္သည္ ကမ ၻအပါအဝင္ ၿဂဳလ္မ းက ေနကိုလွည့္
ပ္္ၿပီး ေနကၿငမ္ေနသည္ဟိုဆိုခြဲ့ၿပီး ျပႆန ကိုေျဖရွင္းခြဲ့၏။
ဤသည္ကို ေနဗဟျို ပဳအဖြ႕ြဲ အစည္း ဟိုေခၚသည္။ ေနဗဟိုျပဳ
အဖြ႕ြဲ အစည္းပံိုကို စ မ က္ားႏွ ၈ဝ ျပထ းသည္။
္ျခ းၾကယ္မ းက အလြန္ေဝးလွသည္ဟိုလည္း ဆိုခြဲ့သည္။
သူ၏ေျဖရွင္းခ က္သည္ ႐ႈပ္ေထြးေသ ျပႆန ကို ႐ိုးရွင္းသည့္
နည္းလမ္းျဖင့္ ရွင္းလင္းားႏိုင္သျဖင့္ သပၸံပည ရွင္မ းက လက္ခံ
နစ္ကိုလပ္စ္ ကိုပါနီးကပ္စ္ ၾကပါသည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ ကိုပါနီးကပ္စ္သည္ ေနားႏွင့္အနီးဆံိုးၿဂဳလ္ ၆ လံိုးကိုသ သခြဲ့သည္။ ၎အမည္မ းကို ေဖ ္ျပပါ။
၂ ေနဗဟိုျပဳအဖြ႕ြဲ အစည္း္ြင္ ကမ ၻကိုလွည့္ပ္္ေသ ္စ္ခို္ည္းေသ အရ အမည္ကိုေဖ ္ျပပါ။

ေန က္ ၁ဝဝ ားႏွစ္ၾက ေသ ္ အီ္လီနကၡ္ေဗဒပည ရွင္

ဂါလီလီယိုက ေ္ြ႕ရွခ က္အသစ္မ းကို ္င္ျပခြဲ့ပါသည္။
အေဝးၾကည့္မွန္ေျပ င္းသည္ ၁၆ဝ၉ ခိုားႏွစ္္ြင္ ေပၚထြန္းၿပီး
ဂါလီလီယိုက ၎ကိုအသံိုးျပဳ၍ ရွ ေဖြမႈအသစ္မ း ျပဳလိုပ္
ခြဲ့ပါသည္။
သူသည္ဂ ဴပီ္ ္ြင္ လမ းရွေၾက င္း ေ္ြ႕ရွခြဲ့သည္။
ဤအခ က္ေၾက င့္ အရ အ းလံိုး ကမ ၻကိုလွည့္ပ္္သည္
မဟို္္ေၾက င္း သရွရပါသည္။

ေမးခြနး္ မ း
ဂါလီလီယိုားႏွင့္ သူ၏အေဝးၾကည့္မွန္ေျပ င္း
သ႐ိုပ္ျပေနပံို ၃ ယူေရးနပ္စ္ားႏွင့္ န္္ပ္ကၽြန္း္ို႔ကို ေ္ြ႕ျမင္ရန္ အဘယ္
ေၾက င့္ အေဝးၾကည့္မွန္ေျပ င္း လိုအပ္သနည္း။

အဓကအခ က္
ရ စိုားႏွစ္ၾက ျမင့္စြ လူ္ို႔က ကမ ၻကို ္ျခ းအရ မ းက လွည့္ပ္္သည္ဟို ထင္ခ့ၾြဲ ကပါသည္။
ေနဗဟိုျပဳအဖြ႕ြဲ အစည္း္ြင္ ေနကအလယ္္င
ြ ္ၿငမ္ေနၿပီး ၿဂဳလ္မ းက၎ကို လွည့္ပ္္ၾကသည္။
အခန္း (၁၁) ကမ ၻ႕အျပင္သို႔ ၈၄

၁၁.၇ စၾကဝဠ ားႏွင့ပ

္ ္္သက္ေသ ေ္ြ႕ရွန းလည္မမ
ႈ း
ဂါလီလီယိုေန က္ ားႏွစ္ေပါင္းမ းစြ ၾက ေသ အခါ စၾကဝဠ ားႏွင့္ပ္္သက္ေသ ေ္ြ႕ရွခ က္မ းေပၚထြန္းခြဲ့သည္။
ကၽြားႏို္ပ္္ို႔ျမင္ရေသ စၾကဝဠ ကို ရွသမွ ျဒပ္ားႏွင့္စြမ္းအင္္ို႔ျဖင့္ ဖြ႕ြဲ စည္းထ းသည္။

ယူေရးနပ္စ္ားႏွင့္ န္္ပ္ကၽြန္း္ို႔ကို ရွ ေဖြေ္ြ႕ရွခြဲ့သည္။

မ းစ္ားႏွင့္ ဂ ဴပီ္ ၾက း္ြင္ ဥက ခြဲလမ္းကို ရွ ေဖြ
ေ္ြ႕ရွခြဲ့သည္။ ဥက ခြဲသည္ ေနကိုလွည့္ပ္္ေသ
ေသးငယ္ေသ ေက က္ ျဖစ္သည္။
ၾကယ္မ းစြ စိုေဝးၿပီး ဂလက္ဆဖ
ီ ြ႕ြဲ စည္းေၾက င္းကို
ေ္ြ႕ရွခြဲ့သည္။ ကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔၏ေနအပါအဝင္ ္ျခ းေသ
ၾကယ္မ းစြ ျဖင့္ နဂါးေငြ႕္န္းဂလက္ဆီ ဖြ႕ြဲ စည္းသည္။
ဂလက္ဆီ သန္းေထ င္ေပါင္းမ းစြ ရွၾကသည္ကို
ေ္ြ႕ရွခြဲ့သည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ ေအ က္ပါ္ို႔ကို ငယ္စဥ္ႀကီးလိုက္ စီစဥ္ေရးသ းပါ။
ၾကယ္ ဥက ပ ံ ၿဂဳလ္ စၾကဝဠ ကၽြားႏို္ပ္္ို႔၏နဂါးေငြ႕္န္းဂလက္ဆီသည္
ေနအဖြ႕ြဲ အစည္း ဂလက္ဆီ ေခြလမ္ပံိုရွသည္။
ဂလက္ဆီကိုၾကည့္႐ႈရန္ အလြန္ႀကီးမ းေသ
အေဝးၾကည့္မွန္ေျပ င္း လိုအပ္သည္။
အေမရကန္ နကၡ္ေဗဒပည ရွင္ားႏွစ္ဦးက အေဝးၾကည့္
မွန္ေျပ င္းႀကီးျဖင့္ ဂလက္ဆီမ းကို ေလ့လ ရ မွ
ေအ က္ပါ္ို႔ကို ေ္ြ႕ရွခြဲ့သည္။
ဟင္နရီယက္္ လီဗစ္သည္ ဂလက္ဆီမ း
ေဝးကြ ပံိုကို ေလ့လ ခြဲ့သည္။
အက္ဒ္ဝင္ ဟ ဘယ္သည္ ဂလက္ဆီမ း
ေရြ႕လ းပံိုကို ေလ့လ ခြဲ့သည္။
ဟင္နရီယက္္ လီဗစ္
သူ္ို႔၏ေ္ြ႕ရွခ က္ကို သံိုးသပ္ရ မွ ဂလက္ဆီ္ို႔သည္
ျပန္႔က းထြက္ေနသည္ကို သရပါသည္။ စၾကဝဠ သည္
ႀကီးမ းက ယ္ျပန္႔ေနသည္ကို သရပါသည္။
ထို႔ေၾက င့္္စ္ခ န္က စၾကဝဠ သည္ အမွ္္္စ္ခိုမွ
စ္င္ခြဲ့သည္ဟို ဆိုားႏိုင္သည္။
စၾကဝဠ သည္ လြန္ခြဲ့ေသ ားႏွစ္ သန္း ၁၃.၇ ေထ င္က
စ္င္ခြဲ့သည္ဟို ယခိုသၿပီးျဖစ္သည္။ ဤအစကို
ဘစ္ဘင္း (ႀကီးမ းေသ ေပါက္ကမ
ြြဲ ႈ) ဟိုေခၚသည္။

လိုပ္ငန္း (၁၁.၇) စၾကဝဠ ျပန္႔က းပံို သ႐ိုပ္ျပ

၁ ဂလက္ဆ၏
ီ အန းသပ္ပံိုမ း ေရးဆြြဲၿပီးျဖ္္ထို္္ပါ။
၂ ပူေပါင္းေပၚ္ြင္ ေက ္ျဖင့္ကပ္ပါ။
၃ ပူေပါင္းကို ေလမႈ္္သင
ြ ္းပါ။
၄ ပူေပါင္းေဖ င္းေသ အခါ ဂလက္ဆီမ း မည္သို႔ျဖစ္ေပၚ
သည္ကိုေ္ြ႕ရသနည္း။ အက္ဒ္ဝင္ ဟ ဘယ္

အဓကအခ က္
ကၽြားႏို္ပ္္ို႔ျမင္ရေသ စၾကဝဠ ကို ရွသမွ ျဒပ္ားႏွင့္စြမ္းအင္္ို႔ျဖင့္ ဖြ႕ြဲ စည္းထ းသည္။ ၎သည္ျပန္႔က းေနသည္။
စၾကဝဠ ကို သန္းေထ င္မ းစြ ေသ ဂလက္ဆ္
ီ ို႔ျဖင့္ဖြြဲ႕စည္းသည္။ ဂလက္ဆီကို သန္းေထ င္မ းစြ ေသ
ၾကယ္္ို႔ျဖင့္ဖြြဲ႕စည္းသည္။
၈၅ အခန္း (၁၁) ကမ ၻ႕အျပင္သို႔

၁၁.၈ အ က သထြဲသ႔ို လူသြ းခရီးစဥ္မ း

ကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔သည္ အ က သကို ေလ့လ ေသ အခါ စက္ကရယ မ းကို အသံိုးျပဳသကြဲ့သို႔ လူကိုယ္္ိုင္လည္း
သြ းေရ က္ေလ့လ ျခင္းမ း ျပဳလိုပ္္္္ၾကပါသည္။

အ က သသို႔ ပထမဆံိုးသြ းေရ က္ခ့သ

ြဲ ူ လေပၚသို႔ ပထမဆံိုးသြ းေရ က္ လမ္းေလွ က္ခ့သ
ြဲ ူ
႐ိုရွ းလူမ ဳး ယူရီဂါဂါရင္ (၁၉၆၁ ခိုားႏွစ္) အေမရကန္ အ က သယ ဥ္မွဴး နီးလ္အန္းစေထ င္း

၁၉၆၉ ခိုားႏွစ္္ြင္ အပိုလ-ို ၁၁ အ က သယ ဥ္ျဖင့္ လူသ းမ းကို လေပၚသို႔ေခၚဆိုင္သြ းခြဲ့သည္။

အ က သယ ဥ္မွဴး နီးလ္အန္စေထ င္းားႏွင့္ အဖြ႕ြဲ ဝင္ ဘပ္ဇ္ေအ ္ဒရင္ ္ို႔က လေပၚ္ြင္ ေအ င္ျမင္စြ
သြ းေရ က္ားႏိုင္ခြဲ့ၿပီး လ၏မ က္ားႏွ ျပင္ အေျခအေနကို ေလ့လ ားႏိုင္ခြဲ့ၾကသည္။

အ က သဆီသ႔ို
အ က သယ ဥ္မ းကို အ က သထြဲသို႔ ေရ က္ေစဖို႔
ကမ ၻ၏ျဒပ္ဆြဲြအ းကို လြန္ဆံားႏိုင္ဖို႔လိုသည္။
ဤသို႔ျပဳလိုပ္ရန္ အလြန္ႀကီးမ းေသ ္ြန္းအ းလသ
ို ည္။
ဒံိုးပ ံမ း္ြင္ ဓ ္ိုပစၥည္းမ း ပါဝင္ၿပီး ၎္ို႔ေလ င္ကၽြမ္း
ေသ အခါ ္ြန္းအ းအ္ြက္ လိုအပ္ေသ စြမ္းအင္ကို
ထို္္ေပးသည္။
ဒံိုးပ ံမ းကို အ က သယ ဥ္္င
ြ ္ ္ြယ္လ က္္ပ္ဆင္ၿပီး
အ က သထြဲသို႔ ေရ က္ေသ အခါ ခြထ
ြဲ က
ြ ္သြ းၾကသည္။
ကမ ၻ၏ေလထိုကို ေက ္လန
ြ ္ေသ အခါ
ေအ က္ဆီဂ င္ နည္းပါးလ သည္။
ကမ ၻ၏ျဒပ္ဆြဲြအ းလည္း ေလ ့နည္းလ သည္။
လေပၚ္ြင္ေလထိုမရွပါ။ ၎၏ျဒပ္ထိုဆအ
ြြဲ းသည္ ကမ ၻ
ထက္နည္းပါးသည္။

ဒံိုးပ ံထက
ြ ္ခြ ေသ အခါ အ က သယ ဥ္ကို
္စ္ပါး္ည္း သယ္ေဆ င္သြ းသည္

ေမးခြနး္ မ း

၁ အ က သသို႔ေရ က္ေသ ္ အဘယ္ေၾက င့္ဒံိုးပ ံမ းကို မလိုအပ္ေ္ ့သနည္း။

၂ ဒံိုးပ ံ္င
ြ ္ မည္သည့္စြမ္းအင္ သိုေလွ င္သနည္း။
၃ အ က သယ ဥ္မ း္ြင္ ေအ က္ဆီဂ င္အျပင္ ္ျခ း မည္သည္္ို႔ ပါရွရန္လိုအပ္သနည္း။

အဓကအခ က္
ဒံိုးပ ံသည္ အ က သယ ဥ္ကို အ က သထြဲသို႔ ေရ က္ရွေစဖို႔ လိုအပ္ေသ ္ြန္းအ းကိုေပးသည္။
အ က သသို႔လူသြ းခရီးမ းသည္ ခက္ခၿြဲ ပီးအားႏ ရ ယ္ရွေသ ္လည္း လေပၚသို႔သြ းေရ က္ခ့ၾြဲ ကသည္။
အခန္း (၁၁) ကမ ၻ႕အျပင္သို႔ ၈၆

အခန္း (၁၁) ျပန္လန

ွ ေ
္ လ့က င့္ခန္း
၁ ေအ က္ပါေမးခြန္းမ းကို ေပးထ းေသ စက းလံိုးမ း အသံိုးျပဳ၍ ေျဖဆိုပါ။

လ ဂ ဴပီ္ ကမ ၻ နဂါးေငြ႕္န္းဂလက္ဆီ ေန

(၁) လကမည္သည္ကို လွည့္ပ္္သနည္း။ [၁]

(၂) ကၽြားႏို္ပ္္ို႔ေနအဖြ႕ြဲ အစည္း ္ည္ရွေသ အစ္္အပိုင္း၏ အမည္ကိုေဖ ္ျပပါ။ [၁]
(၃) စ ရင္းထြဲမွ မည္သည္က ၾကယ္ျဖစ္သနည္း။ [၁]
(၄) စ ရင္းထြဲမွ ၿဂဳလ္ ၂ ခို ၏အမည္မ းကို ေဖ ္ျပပါ။ [၂]
(၅) စ ရင္းထြဲမွ ကိုယ္ပိုင္အလင္းရွေသ အရ ၂ ခို ၏အမည္မ းကို ေဖ ္ျပပါ။ [၂]
(၆) စ ရင္းထြဲမွ ေနအဖြ႕ြဲ အစည္း္ြင္ ပါဝင္ေသ အရ ၏ အမည္မ းကိုေဖ ္ျပပါ။ [၂]

၂ ေအ က္္င
ြ ္ ေန၊ ကမ ၻားႏွင့္ မ းစ္ ္ို႔ကိုျပထ းသည္။
(၁) ပံိုကိုကူးဆြြဲၿပီး အလင္း္န္းမ း ထည့္ျခင္းျဖင့္ မ းစ္ကိုျမင္ရပံိုကို ဆြြဲသ းပါ။ [၂]

ေန
မ းစ္

ကမ ၻ

(၂) မ းစ္ကိုမည္သို႔ျမင္ရေၾက င္းရွင္းျပပါ။ [၂]

၃ ေအ က္္င
ြ ္ ကမ ၻားႏွင့္ေန ္ို႔ကိုျပထ းသည္။ ဇန္နဝါရီလ၌ ကမ ၻ၏္ည္ေနရ ကို ျပထ းသည္။

(၁) ပံိုကိုကူးဆြြဲၿပီး ကမ ၻ၏ ညဘက္ျခမ္းကို အညႊန္း္ပ္ဆင္ပါ။ [၁]

(၂) လူ္စ္ေယ က္က ေက င္းကင္ရွၾကယ္မ းကို ၾကည့္႐ႈေနသည္။ သင္ပ
့ ံို္င
ြ ္ ၾကယ္ကို မည္သို႔
ျမင္ရပံိုကို ျမ းျဖင့္ ေရးဆြြဲျပပါ။ [၁]
(၃) ေန က္ ၆ လ အၾက ဇူလိုင္လ၌ ကမ ၻ၏္ည္ေနရ ကို အမွ္္အသ းျပဳလိုပ္ပါ။ [၁]
(၄) အဘယ္ေၾက င့္ ထိုေနရ ္ြင္ ေ္ြ႕ရေသ ၾကယ္သည္ မ္ူညီရေၾက င္း ရွင္းျပပါ။ [၂]
၈၇ ေန က္ဆက္္ြြဲ

ဓ ္္ခခ
ြြဲ န္းသံိုးကရယ မ း

ဘီက ခြက္ က င္္ြယ္

စမ္းသပ္ႁပြန္
အပူေပးႁပြန္ ကေ္ ့ ဘီက ခြက္ ဒိုခၽြန္ပိုခ
ံ ြက္

ကေလ ္ဇြန္း ဖန္ေခ င္း

အစက္ခ
ကရယ
က င္္ယ
ြ ္ ဇ ကန
ဖန္္ိုင္

အစက္ခ မီ္ ္ံ
ႁပြန္ရွည္

မီး႐ႈ႕ကရယ

သံိုးေခ င္းေထ က္စင္ ေရနံဆီခြက္

ေဆးထိုးအပ္
အပူခ န္္ိုင္း ညႇပ္
ကရယ
ခလို္္

စမ္းသပ္ႁပြန္ညႇပ္

ေထ က္္ိုင္
ဖန္ပန္းကန္ျပ း

အဏိုၾကည့္ကရယ

ေထ င္း္ံ

ဒစ္ဂ စ္္ယ္ခ န္ခြင္

စလိုဒ္ျပ းားႏွင့္ စလိုဒ္ဖံိုး
ေထ င္းခြက္
ေန က္ဆက္္ြြဲ ၈၈

အ္င
ို း္ အ္ ားႏွင့္ ယူနစ္မ း
္ိုင္း္ မႈအမ ဳးမ ဳးအ္ြက္ ယူနစ္အမ ဳးမ ဳးအသံိုးျပဳၾကသည္။

အလ းအ္ိုငး္ အ္
အလ း္ိုင္း္ ဖို႔ ေပ္ံကိုအသံိုးျပဳသည္။

cm

ယူနစ္ သေကၤ္
္ိုင္း္ မည့္ပစၥည္း၏ အစြန္း္စ္ဘက္သည္ ေပ္ံ၏
မီလီမီ္ mm
သိုညမွ္္ားႏွင့္ ္စ္္န္း္ည္း က ေနရမည္။
စင္္ီမီ္ cm
္ိုင္း္ မည့္ပစၥည္းားႏွင့္ ေပ္ံကပ္လ က္ ရွေနရမည္။
မီ္ m
္ိုင္း္ မည့္ပစၥည္းသည္ အ္္္ားႏိုင္ဆံိုး ေျဖ င့္္န္း
ကီလိုမီ္ km
ေနရမည္။
ေန က္အစြန္း္စ္ဘက္၏ ေပ္ံေပၚရွ ္န္းေနေသ ဤစ အိုပ္္င
ြ ္ မက္ထရစ္ယန
ူ စ္ ကိုသ
အမွ္္ကိုဖ္္႐ႈပါ။ ေဖ ္ျပထ းသည္။
ဤအေအးပိုက္သည္ 8.3 cm သို႔မဟို္္ 83 mm ရွည္
လ းသည္။
္ိုင္း္ သည့္ ယူနစ္ကို သ္ထ းပါ။

ျဒပ္ထိုအ္ိုင္းအ္

ယူနစ္ သေကၤ္
မီလီဂရမ္ mg
ဂရမ္္ g
ကီလိုဂရမ္ kg

ဤအရည္၏ျဒပ္ထိုမွ 78.92 g ရွသည္။

အျခင္အဝင္ (အရည္၏ထိုထည္) အ္ိုင္းအ္

လျခမ္းပံိုအခ ဳင့္

ယူနစ္ သေကၤ္
မီလီလီ္ mL
လီ္ L
ကိုဗစင္္ီမီ္ cm3
အရည္၏ထိုထည္ကို အမ းအ းျဖင့္ mL
သို႔မဟို္္ cm3 ျဖင့္ ္ိုင္း္ သည္။
အရည္၏ထပ္္င
ြ ္ လျခမ္းပံိုအခ ဳင့္ ရွေန္္္သည္။ 1 mL = 1 cm3
ထိုအခ ဳင့္ားႏွင့္ သင့္မ က္လံိုး ္စ္္န္း္ည္း ရွေနရမည္။
ထိုအခ ဳင့္၏ ေအ က္ေျခားႏွင့္ ္န္းေနေသ အမွ္္သည္
ဤအရည္၏ထိုထည္ျဖစ္သည္။
၈၉ ေန က္ဆက္္ြြဲ

အပူခ န္အ္ိုင္းအ္

အရည္၏အပူခ န္ ္ိုငး္ ္ ျခင္း

အပူခ န္္ိုငး္ ကရယ ၏

ထပ္ဖူးသည္ အရည္ထြဲ
နစ္ေနရမည္။ ယူနစ္ သေကၤ္
o
ဒီဂရီစင္္ီဂရ္္ C
အပူခ န္္ိုင္းကရယ ၏ ထပ္ဖူးသည္
အရည္ထန
ြဲ စ္ေနရမည္။
အပူခ န္္ိုင္းကရယ သည္ ဖန္ခြက္နံရံ၊ ေအ က္ေျခ
္ို႔ားႏွင့္ ထမေနရန္ အေရးႀကီးသည္။
အပူခ န္ဖ္္႐ႈေသ အခါ အပူခ န္္ိုင္းကရယ ကို
အရည္ထမ
ြဲ ွ ထို္္မယူရပါ။
အပူခ န္ဖ္္႐ႈေသ အခါ အပူခ န္္ိုင္းကရယ ကို
သင့္မ က္လံိုးားႏွင့္ ္စ္္န္း္ည္း ထ းရွၿပီးဖ္္ရမည္။

ယူနစ္ေျပ င္းဖြြဲ႕ျခင္း
ယူနစ္္စ္ခို၏ ေရွ႕္ြင္အရင္းစက းလံိုးမ း ထည့္ျခင္းျဖင့္ ္န္ဖိုးကိုေျပ င္းလြဲေစားႏိုင္သည္။

အလ းကို မီ္ ျဖင့္္ို္င္း္ သည္။ အေရွ႕္ြင္ စင္္ီ ထည့္ျခင္းျဖင့္ စင္္ီမီ္ ဟူေသ ယူနစ္ျဖစ္ေပၚသည္။

1 m = 100 cm

ထိုနည္း္ူ မီလီ၊ ကီလို ္ို႔လည္း အသံိုးျပဳသည္။

1 m = 1000 mm

1 km = 1000 m

ငယ္စဥ္ႀကီးလိုက္ေဖ ္ျပလွ င္ မီလီ ၊ စင္္ီ ၊ ကီလို

ေမးခြနး္ မ း
၁ ေအ က္ပါကြက္လပ္မ း္ြင္ မွန္ကန္ေသ ္န္ဖိုးမ းကို ျဖည့္စြက္ပါ။

(၁) 1 m = ……………………… cm (၅) 1 L = ……………………… mL

(၂) 1 m = ……………………… mm (၆) 3 L = ……………………… mL
(၃) 1 m = ……………………… km (၇) 7 kg = ……………………… g
(၄) 1 g = ……………………… mg (၈) 14 cm = ……………………… mm

၂ ေအ က္ပါကြက္လပ္မ း္ြင္ မွန္ကန္ေသ ္န္ဖိုးမ းကို ျဖည့္စြက္ပါ။

(၁) 700 cm = ……………………… m (၅) 0.6 L = ……………………… mL

(၂) 16 m = ……………………… cm (၆) 9 L = ……………………… cm3
(၃) 57 mm = ……………………… cm (၇) 800 mg = ……………………… g
(၄) 4.3 km = ……………………… m (၈) 77 kg = ……………………… g
ေန က္ဆက္္ြြဲ ၉ဝ

ရလဒ္မ းကို ဇယ းျဖင့္မ္

ွ သ
္ းျခင္း
စမ္းသပ္ခ က္္စ္ခို၏ရလဒ္မ းကို ဇယ းျဖင့္မွ္္သ းေလ့ရွသည္။
ဤသို႔ျပဳလိုပ္ျခင္းေၾက င့္
ဖ္္႐ႈသူအ္ြက္ ရွင္းလင္းျပ္္သ းမႈ ရွသည္။
ဂရပ္အျဖစ္ေဖ ္ျပရန္ အခ က္အလက္မ းကို လြယ္ကူစြ ေ္ြ႕ျမင္ရသည္။

ေရ၏အပူခ န္ကို ၅ မနစ္္ိုင္း ္ိုင္း္ သည့္ စမ္းသပ္ခ က္၏ ရလဒ္ကိုဇယ းျဖင့္ မွ္္သ းပံိုကို ေအ က္္င
ြ ္
ျပထ းသည္။

အခ န္ / မနစ္ အပူခ န္ / oC

0 76

5 64

10 54

15 46

20 41

25 36

30 34

မွ္္ခ က္ ။ ။

ဇယ းကိုအၿမြဲ ေပ္ံအသံိုးျပဳ၍ ဆြြဲသ းပါ။

ေက ္လံ္စ္ခိုစီအ္ြက္ ေခါင္းစဥ္ေရးသ းပါ။ (္စ္ခါ္ရံ္င
ြ ္ေခါင္းစဥ္သည္ အ္န္း္ြင္ရွ္္္သည္။)
အေပၚဇယ း္ြင္ အခ န္ ားႏွင့္ အပူခ န္ ္႔က
ို ို ဆလ
ို ျို ခင္းျဖစ္သည္။
ေခါင္းစဥ္္င
ြ ္ အ္ိုင္းအ္ ၏ ယူနစ္ကို ္စ္ပါး္ည္း ေရးသ းပါ။ အ္ိုင္းအ္ ၏ ေဘး္ြင္ / သေကၤ္
ကိုအသံိုးျပဳ၍ ေဖ ္ျပပါ။
အေပၚဇယ း္ြင္ / မနစ္ ားႏွင့္ / oC ္႔က
ို ို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္။
အခ က္အလက္မ းကို ဇယ း္ြင္မွ္္သ းသည့္အခါ ယူနစ္ထည့္ေရးရန္မလိုပါ။
မမ္ိုင္း္ လိုေသ အရ ကို ဇယ း၏ည ဘက္ျခမ္း္ြင္ ေဖ ္ျပရသည္။
အေပၚဇယ း္ြင္ အပူခ န္ကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္။

ေမးခြနး္ မ း
၁ အထက္ေဖ ္ျပပါဇယ းသည္ ေဒါင္လိုက္ပံိုစံျဖင့္ျပထ းသည္။ အလ းလိုက္ပံိုစံျဖင့္ ျပန္လည္ေဖ ္ျပပါ။

၂ စီစီသည္ သူမစိုက္ထ းေသ ပြဲပင္၏အျမင့္ကို အပ္္စဥ္ ၆ ပ္္္္ ္ိုင္း္ ခြဲ့ပါသည္။

သူမ၏ရလဒ္မ းကို ေအ က္ပါအ္ိုင္းမွ္္သ းခြဲ့သည္။

ပထမပတ် - ၉.၅ စင်တမ

ီ ီတာ ဒုတယ
ိ ပတ် - ၂၂.၄ စင်တမ
ီ ီတာ တတိယပတ် - ၃၁.၁ စင်တမ
ီ ီတာ
စတုတထပတ် - ၄၁.၂ စင်တမ
ီ ီတာ ပဥ္စမပတ် - ၄၉.၅ စင်တမ
ီ ီတာ ဆဌမပတ် - ၆ဝ စင်တမ
ီ ီတာ

ဇယ းျဖင့္ေဖ ္ျပပါ။
၉၁ ေန က္ဆက္္ြြဲ

ရလဒ္မ းကို ဂရပ္ျဖင့္ေဖ ္ျပျခင္း

ဗ းဂရပ္ဆသ
ြြဲ းျခင္း
စမ္းသပ္ခ က္ရလဒ္မ းက သီးျခ းအေၾက င္းအရပ္ကိုျပသလွ င္ ဗ းဂရပ္ကိုအသံိုးျပဳ၍ ေဖ ္ျပသင့္သည္။

ဥပမ ။ ။ စိုစိုသည္ ္စ္ပ္္အ္ြင္း သူမေက က္ယူခြဲ့ေသ ေက က္ပမ ဏမ းကို ေအ က္ပါဇယ း္ြင္

ျပသထ းသည္။

ရက္ ၁ ၂ ၃ ၄ ၅ ၆ ၇

ေက က္ပမ ဏ 20 25 21 30 18 28 30

သူမ၏ရလဒ္ကို ဗ းဂရပ္ျဖင့္ေဖ ္ျပလွ င္ ေအ က္ပါအ္ိုင္း ေ္ြ႕ရပါသည္။

40

30
ေကွ်ာက္ပမာဏ

20

10

0
၁ ၂ ၃ ၄ ၅ ၆ ၇
ရက္

မွ္္ခ က္ ။ ။
မမ္ိုင္း္ သည့္အရ ကို ေဒါင္လိုက္ဝင္႐ိုး (y-ဝင္႐ိုး) ္ြင္ ေရးသ းသည္။
ဤစမ္းသပ္ခ က္္ြင္ ေက က္ပမ ဏ ကိုရည္ညႊန္းသည္။
မမသ္္မွ္္ထ းသည့္အရ ကို အလ းလိုက္ဝင္႐ိုး (x-ဝင္႐ိုး) ္ြင္ ေရးသ းသည္။
ဤစမ္းသပ္ခ က္္ြင္ ရက္ ကိုရည္ညႊန္းသည္။
အကြက္္စ္ကက
ြ ္စီ၏ အလယ္္င
ြ ္ေရးသ းရသည္။
y-ဝင္႐ိုးအ္ြက္ သင့္ေလ ္ေသ စေကးကို အသံိုးျပဳသည္။
ဤဂရပ္္ြင္ စေကးသည္ ္စ္ခိုားႏွင့္္စ္ခို ၅ စ္္စီ ျခ းထ းပါသည္။
္ျခ းသင့္ေလ ္ေသ စေကးအသံိုးျပဳားႏိုင္သည္။
ဝင္႐ိုး္စ္ခိုစီအ္ြက္ န မည္ (အညႊန္း) ေရးသ းသည္။ ယူနစ္ပါလွ င္ ္စ္ပါး္ည္း ေရးသ းသည္။
အခ က္အလက္မ းကို ဂရပ္္ြင္ဦးစြ အစက္ခ မွ္္သ းသည္။ ထို႔ေန က္္ိုင္ပံိုအျဖစ္ ဆြြဲသ းသည္။
ေန က္ဆက္္ြြဲ ၉၂

မ ဥ္းဂရပ္ဆြသ
ြဲ းျခင္း
စမ္းသပ္ခ က္ရလဒ္မ းက အေျပ င္းအလြဲကိုေဖ ္ျပလွ င္လည္းေက င္း ဆက္သယ
ြ ္ခ က္ကိုေဖ ္ျပလွ င္လည္းေက င္း
အခ က္အလက္မ းကို မ ဥ္းဂရပ္ျဖင့္ေဖ ္ျပျခင္းသည္ အေက င္းဆံိုးျဖစ္သည္။

စ မ က္ားႏွ ၉ဝ မွ ဥပမ မ ဳးကို မ ဥ္းဂရပ္ျဖင့္ေဖ ္ျပျခင္းသည္ အသင့္ေ္ ္ဆံိုးျဖစ္သည္။

အခ န္/ မနစ္ 0 5 10 15 20 25 30

အပူခ န္/ oC 76 64 54 46 41 36 34

ဤရလဒ္မ းကို ဗ းဂရပ္ျဖင့္ေဖ ္ျပလွ င္ ေအ က္ပါအ္ိုင္း ေ္ြ႕ရပါသည္။

80

70

60
အပူခွ််ိန္/ oC

50

40

30
0 5 10 15 20 25 30
အခွ််ိန္/ မ်ိနစ္

မွ္္ခ က္ ။ ။

မမ္ိုင္း္ သည့္အရ ကို ေဒါင္လိုက္ဝင္႐ိုး (y-ဝင္႐ိုး) ္ြင္ ေရးသ းသည္။

ဤစမ္းသပ္ခ က္္ြင္ အပူခ န္ ကိုရည္ညႊန္းသည္။
မမသ္္မွ္္ထ းသည့္အရ ကို အလ းလိုက္ဝင္႐ိုး (x-ဝင္႐ိုး) ္ြင္ ေရးသ းသည္။
ဤစမ္းသပ္ခ က္္ြင္ အခ န္ ကိုရည္ညႊန္းသည္။
ဝင္႐ိုး္စ္ခိုစအ
ီ ္ြက္ သင့္ေလ ္ေသ စေကးကို အသံိုးျပဳသည္။
ဤဂရပ္္င
ြ ္ x-ဝင္႐ိုးစေကးသည္ ၅ စ္္စီ ျဖစ္ၿပီး y-ဝင္႐ိုးစေကးသည္ ၁ဝ စ္္စီ ျဖစ္သည္။
္ျခ းသင့္ေလ ္ေသ စေကးအသံိုးျပဳားႏိုင္သည္။
ဝင္႐ိုး္စ္ခိုစီအ္ြက္ န မည္ (အညႊန္း) ေရးသ းသည္။ ယူနစ္ပါ္စ္ပါး္ည္း ေရးသ းသည္။
အခ က္အလက္မ းကို ဂရပ္္ြင္ဦးစြ အစက္ခ မွ္္သ းသည္။ ၎အမွ္္မ းးကို ဆက္ဆြဲသ
ြ ည္။
အမွန္္ကယ္္ြင္ ဤဂရပ္သည္ မ ဥ္းေကြးပံို ထြက္ရွသည္။ အမွ္္္စ္မွ္္သည္ မ ဥ္းေကြး၏
အျပင္ေရ က္ရွေနလမ့္မည္။ ထိုအခါကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔က အကိုက္ညီဆံိုးမ ဥ္းကို ေရးရသည္။
၉၃ ခက္ဆစ္အဖြင့မ
္ း

ခက္ဆစ္အဖြင့မ
္ း
ဆဒ
ို ္
္ ပ
ို လ ဇံ ဆြဲလ္အ္ြင္းရွ ဂ ယ္လီားႏွင့္ ားႏ ဴးကလယ ဆြဲလ္၏ဗဟို္ြင္ရွေသ
္ူေသ အရ ခ႐ိုမိုဇိုန္းပါေသ အစ္္အပိုင္း
ကလ႐
ို ဖ
ို းီ လ္ အပင္ဆလ
ြဲ ္္ြင္ ေ္ြ႕ရေသ အဏိုၾကည့္ကရယ အလြန္႔အလြန္ေသးငယ္ေသ
ေနေရ င္ျခယ္စြမ္းအင္ကို အရ မ းကို ျမင္ားႏိုင္ရန္
စို္္ယူေသ အစမ္းေရ င္ျခယ္ ပံိုႀကီးခ ႕ြဲ ေပးေသ ကရယ
ပစၥည္း
ပ႐ို္ဇ
ို ြ အဏိုၾကည့္ကရယ ျဖင့္သ အယ္လေ
္ ဂး အဏိုၾကည့္ကရယ ျဖင့္သ
ျမင္ရေသ သ္ဝါဆြဲလ္ားႏွင့္ ျမင္ရေသ အပင္ဆလ
ြဲ ္ားႏွင့္
္ူေသ သက္ရွ္စ္မ ဳး ္ူေသ သက္ရွ္စ္မ ဳး
ကလ
ို န
ို ီ သ မွန္မ က္လံိုးျဖင့္ျမင္ရေသ ေအ ္ဂန
ြဲ စ္ပစၥညး္ သက္ရွမွထက
ြ ္ေသ ပစၥည္း
ေက က္ေက ျပ းေပၚရွ
အဏိုစ္္သက္ရွအစိုအေဝး
ပဋဇီဝေဆး ဘက္္ီးရီးယ းကို သ္္ပ က္ ဗင
ို း္ ရပ္စ္ ဆြဲလ္္ည္ေဆ က္ပံိုမရွေသ
ေသ ကၽြားႏ္ိုပ္္ို႔ခားႏၶ ကိုယ္ထြဲ သက္ရွဆြဲလ္္ြင္သ မ ဳးပြ း
ယူသြင္းားႏိုင္ေသ ေဆး ားႏိုင္ေသ ေသးငယ္ေသ အမႈန္
အဏိုဇေ
ီ ဗဒ အဏိုစ္္သက္ရွမ းကို ္စ္ရဴွ း မ ဳး္ူဆြဲလ္အစိုအေဝး
ေလ့လ ေသ ပည
အဂၤ ါ ္စ္ရွဴးအမ ဳးမ ဳးျဖင့္ ဖြ႕ြဲ စည္း ေဟမဂ
ို လဘ
ို င္ ေသြးနီဆလ
ြဲ ္ထြဲရွ ေအ က္ဆီ
ထ းေသ သက္ရွ၏အစ္္ ဂ င္သယ္ေသ အနီေရ င္
အပိုင္း ပစၥည္း
မ ဳးစပ္ မ္ူညီေသ မ ဳးစ္္ားႏွစ္ခိုမွ မ ဳးကြျြဲ ပ းျခင္း မ ဳးစ္္္စ္ခိုအ္ြင္း
ေမြးဖြ းလ ေသ ငယ္သ း အခ င္းခ င္း မ္ူညီမႈ
အဖြ႕ြဲ အစည္း လိုပ္ငန္း္စ္ရပ္ကို ထမ္း အစ ေျခဖ က္ျခင္း အစ းအစ မ းကို စို္္ယူားႏိုင္
ေဆ င္ေသ အဂၤ ါအစိုအေဝး ေသ ေသးငယ္ေသ ပံိုစံအျဖစ္
ေျပ င္းလြဲျခင္း
အဆစ္ အ႐ိုးမ းစံိုေ္ြ႕ေသ ေနရ အ ႐ံိုေၾက သ္င္းအခ က္အလက္မ းကို
သယ္ေဆ င္ေသ ရွည္လ း
ေသ ဆြဲလ္မွ င္အစိုအေဝး
ဘက္ေျပ င္းႂကြက္ အဆစ္္စ္ခို္င
ြ ္ ဦး္ည္ရ လက
ို ေ
္ လ ညီေထြမႈ ပ္္ဝန္းက င္္ြင္ ရွင္သန္ရန္
သ း္ြြဲ ေျပ င္းျပန္သက္ေရ က္ေသ ျပဳျခင္း ကူညီေပးေသ သက္ရွ၏အဂၤါ
ႂကြက္သ း္စ္စံို
ရွငသ
္ န္ရ ေဒသ သက္ရွ္ို႔ေနထိုင္ရ ေဒသ အစ ကြငး္ ဆက္ သက္ရွ္စ္ခိုမွ ္စ္ခိုသို႔
စြမ္းအင္စီးဆင္းပံိုကို ျပေသ ပံို
ပ္္ဝန္းက င္ ပ္္ဝန္းက င္္ြင္ ္ည္ၿမြဲျခင္း ပ္္ဝန္းက င္ကို ဂ႐ိုစိုက္ျခင္း
ညစ္ညမ္းျခင္း မရွသင့္ေသ အရ မ း
ပ္္ဝန္းက င္္ြင္ရွေနျခင္း
အဇ
ို န
ို း္ လႊ ေနေရ င္ျခည္၏ခရမ္းလြန္ အစင
ို အ
္ ခြဲ ္က ေသ ထိုထည္ားႏွင့္
ေရ င္ျခည္မွ အက အကြယ္ ပံိုသဏၭ န္ရွေသ ျဒပ္
ေပးေသ အိုဇိုန္းဓ ္္ေငြ႕ျဖင့္
ဖြ႕ြဲ စည္းေသ ေလထိုအလႊ
အရည္ ္က ေသ ထိုထည္ရွၿပီး အေငြ႕ ္က ေသ ထိုထည္ားႏွင့္
္က ေသ ပံိုသဏၭ န္မရွေသ ပံိုသဏၭ န္မရွေသ ျဒပ္
ျဒပ္
ခက္ဆစ္အဖြင့မ
္ း ၉၄

အမႈန္ ျဒပ္အ းလံိုးကိုဖြဲြ႕စည္းေသ ဖသပ္ျခင္း ေသးငယ္ေသ ထိုထည္

အလြန္ေသးငယ္ေသ အရ ျဖစ္ေအ င္ျပဳလိုပ္ျခင္း
ေလ င္းခ ျခင္း အမႈန္မ းေနရ ေရြ႕ျခင္းေၾက င့္ အရည္ေပ ္ျခင္း အစိုင္အခြဲမွအရည္သ႔ို
ေ္ြ႕ရေသ ျဖစ္စဥ္ ေျပ င္းလြဲျခင္း
အရည္ချြဲ ခင္း အရည္မွအစိုင္အခြဲသ႔ို အရည္ဆျူ ခင္း အရည္မွအေငြ႕သ႔ို
ေျပ င္းလြဲျခင္း ေျပ င္းလြဲျခင္း
ေငြ႕ရည္ဖ႕ြြဲ ျခင္း အေငြ႕မွအရည္သ႔ို အရည္ေပ ္မ္
ွ ္ အစိုင္အခြဲမွ အရည္သ႔ို စ္င္
ေျပ င္းလြဲျခင္း ေျပ င္းလြဲေသ အပူခ န္
အရည္ဆမ
ူ ္
ွ ္ အရည္မွ အေငြ႕သို႔ စ္င္ အျပ းခ္္ျခင္း ထိုိုခ္္ၿပီး အျပ းပံိုစံ
ေျပ င္းလြဲေသ အပူခ န္ ျပဳလိုပ္ျခင္း
နန္းဆြဲြျခင္း နန္းမွ င္ႀကဳးပံိုစံ ျပဳလိုပ္ျခင္း အပူကးူ ပစၥညး္ အပူကို ျဖ္္သန္းေလွ က္ကူး
ေစေသ ပစၥည္း
လွ ပ္ကးူ ပစၥညး္ လွ ပ္စစ္ကို ျဖ္္သန္းစီးကူး ႂကြပဆ
္ ပ္ျခင္း ထိုခ္္ျခင္းျဖင့္ က ဳးပြဲ့ေသ
ေစေသ ပစၥည္း ပစၥည္း
အပူက ပစၥညး္ အပူကို မျဖ္္သန္းေစေသ လွ ပ္က ပစၥညး္ လွ ပ္စစ္ကို မျဖ္္သန္းေစ
ပစၥည္း ေသ ပစၥည္း
အလင္းေပါက္ပစၥညး္ အလင္းကို ျဖ္္သန္းေစေသ အလင္းမႈနပ
္ စၥညး္ အလင္းကို အနည္းငယ္
ပစၥည္း ျဖ္္သန္းေစေသ ပစၥည္း
အလင္းပ္္ပစၥညး္ အလင္းကို မျဖ္္သန္းေစ သ္ဳစပ္ သ္ဳားႏွင့္ ္ျခ းပစၥည္း္ို႔
ေသ ပစၥည္း ေရ စပ္ထ းေသ ပစၥည္း
အသ းေလ င္ျခင္း အေရျပ း၏ ္စ္ရွဴးမ းကို အေရ င္ေဖ ္ေဆး အက္စစ္ (သ)ို႔ အယ္က လီသို႔
ပ က္စီးေစျခင္း ထည့္ေသ အခါ အေရ င္
ေျပ င္းေသ ပစၥည္း
ဂိုဏမ
္ ပ
ြဲ့ စၥညး္ အက္စစ္လည္းမဟို္္ ဓ ္္ျပယ္ျခင္းျဖစ္စဥ္ အက္စစ္ားႏွင့္ အယ္က လီ္ို႔
အယ္က လီလည္းမဟို္္ေသ ေရ စပ္ၿပီး ဂိုဏ္မြဲ့ပစၥည္း
ပစၥည္း (pH = 7) ျပဳလိုပ္ျခင္း
စစ္က အရည္ ေရစစ္စကဴမွ က လ ေသ ကန္းရွင္ စမ္းသပ္ခ က္္ြင္ ေျပ င္းလြဲ
အရည္ၾကည္ ေသ အရ
ေျမေဆြး ေသဆံိုးၿပီးသက္ရွ၏အႂကြင္း ဘူမေဗဒ ေက က္ားႏွင့္္င
ြ ္းထြက္္ို႔ကို
ေလ့လ ေသ ပည
ေက က္ရည္ပူ ကမ ၻ႕အ္ြင္းပိုင္းရွ ေခ ္ရည္ မီးေ္ င္မွထက
ြ ္ရွေသ
အရည္ေပ ္ေနေသ ေက က္ ေက က္ရည္ပူ
ပြေယ င္းေသ ေလဝင္ေပါက္မ းပါရွေသ ရြယေ
္ စ့ ေက က္အေစ့အစံ
ေက က္ေၾကမြျခင္း မိုးဒဏ္၊ ေရ၊ ေလ ္ို႔ေၾက င့္ ္က
ို စ
္ းျခင္း က ဳးပြဲ့ၿပီးေက က္အစအနမ း
ေက က္မ း႐ိုးယြင္းပ က္စီးျခင္း ္ျခ းေနရ သို႔ သယ္ေဆ င္
သြ းျခင္း
အနည္က ျခင္း သယ္ေဆ င္လ ေသ ေက က္ျဖစ္႐ပ
ို ႂ္ ကြငး္ ေက က္ျဖစ္သြ းေသ
ေက က္အစအနမ း လြန္ခြဲ့ေသ ားႏွစ္ေပါင္းမ းစြ မွ
ေအ က္သို႔နစ္ျမဳပ္ျခင္း သက္ရွ၏အႂကြင္း
္က
ို မ
္ းခြခ
ြဲ ြ ျခင္း ္ိုက္ႀကီးမ း၏ ားႏွစ္ခ ီၾက ခ ပ္ျပ းႀကီး ကမ ၻ႕အေပၚယံလႊ ရွ
ေရြ႕လ းမႈ ျဖည္းညင္းစြ ေရြ႕ေနေသ
ႀကီးမ းေသ ခ ပ္ျပ း
ဥက ခြဲ ေနကိုပ္္ေနေသ ေက က္ ားႏ ဴ္န္ အ း၏ယူနစ္ (N)
ထေ္ြ႕အ း အရ ဝ္ဳ္ထ
ို႔ ေ္ြ႕ရ မွ မထေ္ြ႕အ း အရ ဝ္ဳ္ို႔ ထေ္ြ႕ျခင္း
သက္ေရ က္ေသ အ း မရွဘြဲသက္ေရ က္ေသ အ း
၉၅ ခက္ဆစ္အဖြင့မ
္ း

ျဒပ္ဆအ
ြဲြ း အရ ဝ္ဳ္စ္ခိုက ေန က္ အေလးခ န္ ျဒပ္ဆြဲြအ းေၾက င့္ျဖစ္ေသ
္စ္ခိုေပၚ သက္ေရ က္ေသ ေအ က္သို႔ဦး္ည္ေသ အ း
ဆြြဲအ း
သန္ျပန္အ း မ က္ားႏွ ျပင္က ၎ေပၚရွ ပြနး္ အ း အရ ဝ္ဳားႏွစ္ခိုပြ္္္ိုက္ရ မွ
အရ ဝ္ဳကို အထက္သို႔ ျဖစ္ေပၚေသ အ း
ပင့္္င္ေသ အ း
ေလ၏ခိုခအ
ံ း အရ ဝ္ဳက ေလထြဲ္ြင္ သြယ္
္ န္းေသ ခိုခံအ းနည္းေစေသ
ျဖ္္သန္းေသ အခါ ေလက ပံိုသဏၭ န္ ပံိုသဏၭ န္
သက္ေရ က္ေသ အ း
ညီမွ ေသ အ း အ းမ းက အရ ဝ္ဳ္စ္ခိုကို စြမး္ အင္ အလိုပ္လိုပ္ရန္ လိုအပ္ေသ
ဦး္ည္ဘက္မ္ူရ မွ သက္ အရ
ေရ က္ေသ ေၾက င့္ ေက ပ က္
သြ းေသ အ း
ဓ ္ိုသေ
ို လွ င္ ဓ ္ိုပစၥည္း္ြင္ သိုေလွ င္ အပူသေ
ို လွ င္ ပူေသ အရ ဝ္ဳ္ြင္
စြမး္ အင္ ေသ စြမ္းအင္ စြမး္ အင္ သိုေလွ င္ေသ စြမ္းအင္
္ည္ၿငမ္စမ
ြ း္ အင္ အရ ဝ္ဳမ း္ြင္ သိုေလွ င္ ႐ိုနး္ ျပန္စမ
ြ း္ အင္ ဆန္႔ားႏိုင္၊ က ံဳ႕ားႏိုင္ေသ (႐ိုန္း
ေသ စြမ္းအင္ ျပန္သ္ရွေသ ) အရ ဝ္ဳ
္ြင္သိုေလွ င္ေသ စြမ္းအင္
အေရြ႕စြမး္ အင္ ေရြ႕လ းေနေသ အရ ဝ္ဳရွ လွ ပ္စစ္စမ
ြ း္ အင္ လွ ပ္စီးကသယ္ေဆ င္ေသ
စြမ္းအင္ စြမ္းအင္
အလင္းစြမး္ အင္ မ က္လံိုးျဖင့္ျမင္ရေသ စြမ္းအင္ အသံစမ
ြ း္ အင္ န းျဖင့္ၾက းရေသ စြမ္းအင္
အပူစမ
ြ း္ အင္ ပူေသ အရ ဝ္ဳမွ ထြက္ေပၚ ဂ ဴး စြမ္းအင္၏ယူနစ္ (J)
ေသ စြမ္းအင္
ျပန္လည္မရားႏိုငေ
္ သ ရရွမႈထက္သံိုးစြမ
ြဲ ႈက ပိုမ းၿပီး ျပန္လည္ရားႏိုငေ
္ သ ဘယ္ေ္ ့မွ မကိုန္ဆံိုးေသ
ရင္းျမစ္ ္စ္ခ န္္င
ြ ္ ကိုန္ဆံိုးသြ းားႏိုင္ ရင္းျမစ္ စြမ္းအင္ရင္းျမစ္ ဥပမ ေလ
ေသ စြမ္းအင္ရင္းျမစ္ ဥပမ
႐ိုပ္ႂကြင္းေလ င္ဆ
နကၡ္ေဗဒ အ က သရွအရ မ းကို ၾကယ္ အ က သထြဲရွ ေ္ က္ပေန
ေလ့လ ေသ ပည ေသ ဓ ္္ေငြ႕လံိုးႀကီး
ၾကယ္္ ရ ေက င္းကင္္ြင္ေ္ြ႕ရေသ လ ကမ ၻကိုလွည့္ပ္္ေနေသ
အဆင္ပံိုေပၚေသ ၾကယ္အစို အရံၿဂဳလ္
ၿဂဳလ္ ၾကယ္ကိုလွည့္ပ္္ေနေသ ပ္္လမ္း အရ ဝ္ဳ္စ္ခိုက ေန က္
အ က သထြဲရွအရ ဝ္ဳ၊ ္စ္ခိုကို လွည့္ပ္္သြ းလ
ေက က္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ဓ ္္ေငြ႕ ေသ လမ္းေၾက င္း
ျဖင့္ျဖစ္ေစ ဖြ႕ြဲ စည္းထ းသည္။
အရံၿဂဳလ္ ၿဂဳလ္ကိုလွည့္ပ္္ေနေသ ဂလက္ဆီ အ က သထြဲရွ မ းစြ ေသ
ၿဂဳလ္ထက္ငယ္ေသ ေက က္ ၾကယ္္ို႔၏ အစိုအေဝး
ဝ္ဳ
စၾကဝဠ ရွသမွ ေသ ျဒပ္ားႏွင့္စြမ္းအင္
အ းလံိုး